737 DE ECCLESIASTICIS OFF1CIIS LIB. I. 758

bolus eos quos viventes accendit ad villa, subito mo- A metu, incerti, utriim ad prxmium an ad su|>plieiiim

rienles pertrahere niiitur ad tormenia,

5. Ssspe diviles in liac fallaci vita, dum de poten-

Use gloria vel rerum abundanlia gesliunt, repenie

bora qua nesciuni improvise exiiu rapiuniur, aique

absorbente profundo, cruciantfi selernis gehennae in-

cendiis deputanlur. De quibus per Proplielam dici-

tur : Ducunt in bonis diet tuos, el in puncto ad inferno

detcendwil (Job. xxi, 13).

6. Iiiiquus moriens, qui imitations sui multos ad

cnlpam traxerat delectatione peocati, mulios a culpa

revocal terrore lormenti. Quod etiam Psalmisia le-

statur dicens : Lcetabitur Justus, cum viderit vindi-

ctam impiorum , manus suas luvabit in sanguine

peccatorum (Psal. LVII, 11). In peccatoruni enim

Iranseant.

8. Qiiidam aulem elecli in fine suo purgantur a

levibus quibusdam peccatis; quidam vero inipsosuo

fine hilarescimt ailernorum coniemplalione bunorum.

9. Quamvis enim quis in liac vita sit Justus, ta-

men dum ex corpora islo egreditur, pertimescit ne

dignus supplicio sit. Nullus enim homo absque pec-

calo; nee aliquis potest de Dei esse securus judicio,

cum eiiain el de otiosis verbis reddenda sit ratio.

10. Finem jusiorum optimum vocatio iranquilla

commendat, ut ex eo intelligantur sanctorum habere

consortium angeloruni, ex quo ab hoc corpore sine

vexatione dura lolluntur.

11. Pravos aulem homines apostatse angeli exci-

morienlium sanguine jusli lavant manus, quia dum li piunl morienles, ut eis sint ipsi lorlores in poenis,

corum poena conspicitur , conspicienlis vita mun-

datur. Cujus enim talis crudelis exitus cernitur,

non soluin qui viderit, refugit, sed alios etiam ab

imilalione illius, quanta valuerit exhorlatione, com-

pescit.

7. In exitu vita3 animae eleclorum nimio lerrenlur*

6. Ex Greg., xvtn Moral., c. 15. LOAISA.Ibid. Jusli lavant, etc. Gregor., lib. xvm Moral.,

cap. 15, unde lu c est sentemia ad verbum. LOAISA.7. Gregor., lib. xxiv, cap. 17. LOATSA.12. Alii, non quos coslcstis aula laiti/ical Cunditorit.

Veins Edilio addit : Lceliftcandos includit. Hie est

enim Christiana; miterationii afftcius, ut pro imoquo-

que morluo sacrificium Deo o/feratur. hide esl quod

qui fuerunt suasores in viliis.

362 1-. Etsi pielas pro defunclis fidelibus Here

jubeat, fides tamen pro eis lugere vetat. Illi enim

deplorandi sum in morie, quos miseros inlernus ex

liac vita rocipil, non quos coeleslis aula ketilicandos

includit.

scriptum est : El mortuo ne frnudes misericorrtiam.

Vezznsius adverlit id etiam addi a Loaisa cum Mar-

garino ; quod de prirna Eilitione, t puto, inlelligit ;

11:1111 in Cililione Grialii ilesinit opus , Itttiftcandos

includit. Pro Icetificanilos nonimlli M>s. exliibenl Ue-

tificaHdo, el plerique desinunl in includit, vel conclu-

dit. AREV.

SANCTI ISIDOREHISPALENSIS EPISCOPI

DE ECCLESTASTIGIS OFFIC1IS.

363 Domino meo et Dei servo Fulgenlio episcopo Isidorus.

Queeris a me originem offtciorum, quorum magisterio in Ecclesiis erudimur, ut quibus sint inventa aucto-

ribus, brevibus cognosce indiciis. Itaque, ill voluisti, libeltum de online offidorum misi, ordmatum ex scri-

flis jetustissimis auctorum, ut locus obliilil, commenlatum, in quo pleraque meo stylo elicui, nonnulla vero,

ila ul apud ipsos erant, admiscui. Quo facilius lectio de singulis ftdei auclorilatem teneret. Si qua tamen ex

his displicuerint, erroribus men paratior venia eril, quia non sunt referenda ad culpoe mece titnlum de quibus

testificatio adhibelur auctorum.

LIBER PRIMUS.DE ORIGINS OFFICIORUM.

PR&-FAT10.

En qua in offtciis ecclesiaslicit celebrantur, parlim

tanelarutn Scriplurarum aucloritate, parlim apostolica

traditione, vel consueludine universalis Ecclesice tiatuts

repenuntur. Quorum quidem 364 pi imordia repe-

tentes, a quibus exorta fuerint (ul pr(vdiximus) auclori-

busreferamus.

759

CAPUT I

De Ecclesia et vocabulo Chruiianomm.

1. Piimum a sancio Petro Ecclesia in Antiocliia

est CunJata, ibique primum nomen Cbrisiianorum

per ejus esl prcRdicationem 365 exorlum, sicut

Acttis aposiolorum lesianlur (Act. xi, 26). Vocar.lur

aiitem Cbrisliani, derivalo vocabulo ex nomine

Clirisli.

2. Nam sicut c\ Judte nomine vocabnlum traxe-

runt Judaei, a quo in ilia genie rcgi;e flirpis dignitas

claruit, iia a Cbristo Christiana- genii nnmi-n inha Sil.

Cujus el in geuiilms el in JuduMs prserogativa est

digniias potestatis. Ecclesia autcm vocatur proprie,

S. IS1DORI fllSPALENSIS EPISCOPI 740

A propter quod omnes ad se vocet, et ?n unutii con-

gregel.

5. Caiholica autem ideo dicitnr, quia per nniver-

sum munduin est consiitnta, vel quoniam calholic.1,

lioc esi, generalisin eadoclriria est, ad instiuclionem

hominum de visibilibus aiqtieinvisibilibus.coelesiiurri

dc icrresiiiim ; vel propler quod omne ln.minum

genus (raliit ad se ad pietalis snlijectionetn, tarn

principum quam eliam qui principaniur, oratoriim

el idiolarum; vel propler quod generaliier curat

omnium peccata, qure per corpus el animarn perfl-

cinntur.

PR.CF. N. "I- De diversis Edilionibus ac mss. B congregari el pecora solent, quorum ct greqes pro-

exemplarib is hujus opens quid a me tompfirlum

fucrit, expnsiluui jam fuil in Isidorianis, e. i>9. Notas

Crialius adjecit, cujns express.) aut imiicalo nomine

proierenfur. Ililloipius in Edilionc Humana auni

1363 simul cum aliis operihtis de eodem argiimenio

quasdam lectionis di^crepaniias animadverlil, e qui-

lius sek Cliores in meis notis eompiehen am.

In epislol* inscriptione Grialiiis edidil Djtmo,

quod non pulo ah Isidori maun esse, el in aliis Edi

lionibus el Mss. esl Dumino. Alii mox exhibent,

quorum magisleriis. El, de genet e offiiiurum, vel de

genere el origins otficiarum. Et, veiuslisiimorum uu-

ctoriim. AREV.

CAP. i. N. 1. I" Codice Vat. Palal. 485 est i|ui-

d.im brevis dialogus De Ecclesia Isidori nomine,

quern hie sislo. De eccteiia htdorus. i lulerrogalio.

Kcclesia, cujus lingua evt, et (|iiid iiilerprelalni ?

Kesponsio. <>raecwii esl, et inier irelatur roiivocaiio,

e<> quod omnes ad se vocel. Inierr. Cur dic iur Ca- ,,

tholica? Kesp. GM CO nomine vocalur, el ui,iversalis*

inierpreiainr; el ilicia universalis, ipiia per nniver-

Mim orhem dilaiala diflfumlilur, qiid eiiam Aposlolns

approbal ad llomanos, dicens : Gra:ias nij i Lteo tnfo

sempir pro vobis, r/uin fides vealra pru diculnr in tint-

versum mundu -H. luieir. Cum uua sil fc-cclesia,"cur

a Joanne vn gcriliunlur? iiesp. Ideo quia cum sil uua

caiholica, sepiiformi plena spirilu signaiur. Sicul el

de Domino novimus dixisse Salomonem : Siipieniia

ccdi/icuvtl sibi dutnuni, excidu coiitmnns tepiem; quae

tamen sepiem nun ese non ambigitur, diceine

A posiolo : Ei clesia Dei vivi, i/uic esl columna et /ir-

mamenlum ver.tutit. Hinc el iihiversilas ab uno co-

guomiuala esi, piopier quod in uuilaiem colligilur.

llnde et Dommus in Kvaugelio : Qui ineciim nun tol-

ligil, dispergil. Inierr. Ubi nn lioavil E>cle.-ia? 1!e-

sponslo. li^luco iibi veml Spir.tus sanclus de ccelo,

el implevil aposlolus, uuo loco sedenles , ci alios.

Inierr. Quol inotlis et noininibus appcllalur tcclesia?

In quibus? Iiesp. Sion et Je- Drusalem. liiferr. Cur Sion el cur Jerusalem? Hesp.

Siou pro pere^riiialione praesemi Ecclesia diciliir,

eo quod ab biijus (>

-rej-i Mialmms hmgiludiue posila

promiss-ione rerura i OBle>iiuiu speiulelur, ei idc.ii-co

Sion id esi, fp,culiiiio, iiiuiieii a<-cepil.JiTii.-aleni

vocatur pro luluia pace. Nam Jerusalem visio puds

inlerprelaiur. li>i enim ab-urpta omul adteisilatr, pa-

cem, quae esl Cbrislus, praesenii possidelm obiulu.

Inierr. Cur diciiur Syn.-g iga, el in qua lingua di< i-

tur. Kesp. Synagoua t.necf, Laime couuregaliii di-

ciiur. luieir. Uuid imere^ inl r licclesi.ini

Synagogam ? l<.e>p. Synagoga- m men Judaeonim

jopulus lenu.l; ipsorum enim proprie Symgoga dici

gulei, quamvis fccclcsia dicta sil ; uoslri vcroapi>strtli

nubqaam Synagogam dixerunt, seJ s niper Kccie-

biam sive discemendi causa, she ipiod inlei congre-

gai.onem uude SynagOiia, el cunvocalionem nnde

Lcclesia, nonieu ateepH, disiai aiii-md, quod bcilicel

el

prie dicimus; convocari auiein niagis est ineniiuniratio-. e, MCIII liomims. l.ilerr Cur (liciliir inonaste-rinm? li(s;i. Miii;asii iium apud ( Ira cos dici ur wonns, id esl, uiiiim, steriitm slalio, id

e>-t, soliiarii

liaLila;ii>. Inierr. Cur diciiur ccenobiom ? lie.sp.co : posilnm nomen esl ex Graeco el Laimo; cienoncuim Cru cc commune dicitur : liabilaculiii-i ist

plnrimornin. Inierr. Cur diciiur lemplum? Hesn.

Templum dictum, ijuasi leciiun auiplum, el lumplumilii-tum a ((inlcmplalione. Inierr. Qnol sum paries

lempli? Hesp. qtialuor, id esl, aniira, postica adlei -asum ,

sinislra ad Seplenplrioueu , dexlra adMeridiem. Unde el quando Icmplnm coustiuebant,Orietilen) speciabanl acquinocliab-in, ita ul liue;e abOrlu ad Orcideniem miss.-e fuerinl paries cce i dexlra

sinisli-t) a-qnalis (j oite, pane coeli dexira ac sinisira

a!i|uales), lit qui cojisulerel ac dei recai ftur rectum

as|.ice:ct Oiientem. Intrrr. Cur diciiur basilica?

Ue>p.liasilic;e prius regum bubilaciila vocabaiitur;

iri le nom n habet. > be boc opusculo , seu Ira-

gmeiHo, cgi in Isidoriaiiis, c. 80, num. 7. ABI,V.

2. Cujus et in gentibus el in Juda is prairogalivaen diynitu!, potesidiis. Ita ulerque ins. i|iiod I er: i jiosse

video. >ic enim wpiid Ciceronem, pnvrogativa cenlu-

rin, el prtrroijalioum omen comitiorvm; el apud Cy-prianuin, lib. v, < pisl. 15, pra roijaliva communicuiio

iegilur.Sed vereor ne vox digniius imerprelaliu lueril

pncroijuliVie , alifiiaipie sil. Ambros., lib. de Noe et

arc., c. ii : 11 we pruvoc;atitia poies atis in cteieris ani-

miinlibitsijidelitr honnnibus u/triltuta, el in ttlpefltoiibut

parlitn^lA in lib. de lucarnal. dmninioe sscram., e.

1;) : Viilenl iyitur in rerbis prceroyntivam quamdampottslalis esse. Msi (|uis prcerogatwam diiiuitatis et

poti Sialis malii, quod esl alli|iiamo pleirus. i\Vi/i,-a

so/is sacerdotibus prwiotjaiiva esl iligniiniis,:\\l auclor

libri de c.inialibus opcriuus Cluisu apud Cyprianuin.CRIAL.

Ibid. Ecclesia autem, elc. Omnia usque ad fincm

capilis sum verlia Cyrilli Jerosolymilani, catec.ies.

Is, ex vi len inierpretalione. (^RIAL.

5. Ex Ilillorpii notis unum Ms., net quoniam, etc.,

uliu noslra Editione, (|iioil optimum ijiioqiie judicat

llillorpiu-. Aba, ul Millor|.ins eiliilit, rel CH lioliCii,

quantum in en doclmunnt. Mox nonnulli Edili : ad

institutionem omnium de vinbilibiis rebus vel

propter lni <itm unmt yenus ad pietuiis tubjeclioHem

lam principum ijuam e tarn priue pului subjectunun, et

idiotm-iini. Alii : Vel propier omnium Iwim. umcj

nus

ad pietalis subjcciionein tain principum, i;.im ijui nan

priiicipimtur, orutorum tl idioiarum. Ililturpius iia

conjic.ulMt : Vel propter </ud humiiium omne genut

ad pielaiis subjectioiieinlam principum imam pnnci-

palui jubjectoruni exltortutui ,omisso idioianim.Ueinda

lorl.isse (lisiinguendmn efii,i / proplerea <

i;uod curat omnium peccata, elc. AREV

74l DE ECCLES1AST1CIS OFFICIIS LIB. I. 741

66 CAPUT II. A cens : Cantemus Domino, gtoriose enim honorificatut

Detemplh.est (Exod. ^).

.. 2. Deinde Debora, non ignobilis femina, in libru

Tibprnaculnm Morses legislator pnmum Do- .... flaut Judicum hoc minislerio functa repenlur

mino condidii (Exod. XL). Salomon denule lemplum

prudeniia prrilus iiisiiufu (HI Keff. v.).JSosirorum spiriiu divino com|)leuuj D ei cecillisse .

post haec lemporum tides in totoinundo Chrisli alta-Ca|Uicum aillem <!Sl vox |lominis , psalmus aulem

taria ccnsecravit.

CAPUT 111.

De choris.

1. Clioros idem Moyses (Exod. xv) post transitum

Rubri maris primus insiimil, 367 et utrumque

sexiim, distinclis classibus, fee ac sorore prajeunte,

caiiere Domino in clioris carmen iriumphale perdo-

cuil. Chorus auiem ab imagine faclus corona1

, el ex

co iia vocalus-. B

2. llnde el Ecclesiaslicus liber scribil : Stantem

mccrdolem ante aram, et in circuiiu ejus coronas

fratrum (Eccli. L, 15). Chorus enim proprie mulli-

tudo canenlium esl, quique apud Juda.os nun minus

a decem cnnslal isnenlibus, apud nos auteni in-

crio numero a paucioribns plurimisve sine ullo

discriminc couslal.

CAPUT IV.

De canticis.

^. Canticum idem time Moyses primus invexit,

qui cauitur ad psalierimn.

368 CAPUT v.

De pialmis.

1. Psallere usum esse primum post Moysen Da

vid propliciam, in magno mysterio prodil Ecclesia.

Hie enim a puerilia in hoc munus specialiter a Do

mino electus, el cantorum princeps, psalmorumiitie

thesaurus esse promeruii, cujus psalterium idcirco

cum melodia caniilenaruin suavium ab Ecclesia fre-

quentatur, quo facilius animi ad couipunciionem

fleclantur.

2. Primitiva autem Ecclesia iia psallebat, ut mo-

dico flexu vocis faceret resonare psallunlem, iia ut

pronuiiiianti vicinior esset quam c.anenli. Propter

carnales aulem in Ecclesia, non propter spiriiuales,

consneiudu canlandi esl insliliita, in qui verbis nou

compunguntur, suaviiale inodulaniinis moveaniirr.

Sic namque et beaiissimus Auguslinus ,in libro

Confeisionmn suarum (Lib. x, c. 35), consueiuilinom

canendi approbal in Ecclesia, ut per obleciamemum,

quaiido, percussa /Egypso decem plagis, el Pha-inquil, aurium, infirmior animus ad aUeclum pielatis

raone submerso cum populis , per insucta maris

iiinera ad deseriuin gralulabundus egressus est, di-

exsurgal. IN.ini in ipsis sanciis diclis religioaius et

ardcntiiij inoventur animi nostri ad flammam pieta-

CAP. ii. N. 1. Prudentia perilus. Ita uterque Ms. C Etymolog., cap. ultiin. At I laio, n ile Legibus, into

Prudentiam petiturus Impre-s. GRIAL

Ibid. Altaria. Al., atria. GRIAL.

Ibid. Posl f ragmi iiiiim Isidi.rianimi, ex Codice

\aiic. Palat. 485, capue snpciioii allaium, sequhurin eodem Codiie aliud IVagnienlnm boe tiluln : hemlie Ecclesiw mi/iulerio. i Ecclesiain licet ponero in

alio loco, si ne< esse sil, el non debel iierum sancli-

Ucari. Tanlnm presbyter aqua aspcrgere debet, et in

loco allaris crux debel compiini. In unnquoqnc aliari

tluas missas f.icere coiiceilittir.in uno die. Qni non

coiumunicai ,non accedal ad panein , neque ad

osculum ad mibSam ;ft qui prius iiiauducal, adoscu-

Iniii non|iTiniuitui . Ligna eccleMae non debenl ad

aliud opus jungi, nisi a<i ccclesiam aliam ;vcl igni

combureniia, vel ad prolectnm in mmiasleiio liairi-

bus coquere cum eis panes licet, et lalia in laicalia

opera non debenl piocedere. In e< clei,i in n.ua

inorluornm cadaveia inlideliiim sepeliuntnr, sancii-

ficare allare non licet, S-ed si apla vidcuir ad cunse-

craiidnm, mde evttlsK et rasis, vcl lolis lignis ejus,

reajdiliceliir. Si auiem i-onsctratum iHenl prius ,

missas in eo loco telebrare lieel,

si religiosi ibi se-

pulli Mini. Si vcro pag.inus sil, mundari cl jactari

tbrasmelius.Cradus non ileliemus laeere ante altaie.

lleliquia: sanclorum veneranda- snnl. Si potcst fieri,

cahdela ibi at deal per sin^nlas nucleb; sin autem

pauperlas loci non smii, non nocel eis. IncensumDomini incendttiir in nalale sanctorum pro icveren-

tia diei, quia ipsi, sicul lilia, dedernnl odorem >na-

vilati-, et asperscrunl lieelesiam Dei, sicui. incensu

asp Tgtiur ccclesia prinulus ju.via allare. Laicus noudebel in ecclesiis leelionem reeilare , nee aileluia

dicere, sed psalmus lamen el responsoria sine alle

luia. Aqua Lenedicla ilomus suas aspergenl, quolies

Vdluennt, qui habitant; el quando consecrav.T s

aquaui, oiallonoin laeio. > Al;i.v.

CAP. HI. iN, 1. Chorus ab imay. fad. Idem lib. vi

J)

tfi; yoicy.; chorum duei nialnit. ( .RIAL.

Ibid . Iliitorpins cum su s Mss. : Jnsiiluit Htrorum-

qtte texunm distinctis classibui, se ac torore jna;eunlc,

cunere l)co in clioris. In uno Ms., prmcineiile. pro

prc c me. Nonnulli Edili, se ac sororem praeittiiem.

Apud Grialium in lexlu eral, chorum autem; in nota,

recte, chorus auiem. I iia Mss. : Chorum itulem ab

imagine fuciumcoromK, et ex eo iia vocaium, nl stip-

plealnr couni/i, quod in Isidorianis operibus saepe

actitl.l. AIIEV.

2. Apud Juiin Oi non minus a decem. Ilonos est in

eo liabmis Uec^logo. Namei psalterio piopterea de-caclioido siniltisi, cum nptid alt is imveni utnumicliordis constiiisse dieat AUiena us. Sola qnoi|iie de

cent inslrumeiila agnobCuul leceniiores lleiir;ei ad

hymnortmi modiilaiionein. Quod aulem non minus a

decem dix.l, cndem modo locuttis esl lib. in Eiyino-

log., cap. 3, et sx-pe alias, ne()ue id sine exemplo,ul eo loco oslensnm esl. GRIAL.

CAP. iv. N. \. Honorifictttus est. Quidam luliti ad-

ji,inni : Idem anclor in Deiitinonoimo caniicum pr-

sagiuin futiirornm conscripsil. AHEV.

2. Cunticuin autem esl vox horn. Kulintis(sive

llilarius) inprolugopsaliuor. : Psalmus et,< urn, cet-

santeioce, pulsus luiiluinorgnni eantn:isnudilur. Can

iicum esl, cum caiilanlitiin c/mrus, libi rlule sun ulens,

neque in contoniim onjtini aslricius ubscquiuin, hymnoeanunu tanlum vocis ettallat. I nilmns autem cantici

est, cum, orijano prcecinente, suiisequeiis ei cemula organovox chori canlantis auditor, niottum pialltm tods

imilata. Caniicum vero psalmi esl, eum, rhoro ante

canlanlc, humunoe canlationis Injmrio ar organi cvn-

itinunri-s aptalur, vociique modulis prcecmenlis part

psulierioiitavitutemoduiatw, GKIAL.

CAP. v. N. 1. Cunlorum princept, ex torn. Edit.

Cunctarum princeps, Golh. GRIAL.

2. lieligiotiui. l.r., reiigiotis AREV.

745 S. ISIDORI HISPALENS1S EP1SCOPI 744

lis, cum cantatur, quam si non canteiur. Omnes euim A choris alteriiaiiin concinentibus, quasi duo Seraphim,

aflectus noslri,pro sonorum diversilale vel noviiale,

nescio qua occulla familiarilale exciianlur raagis,

cum suavi el arlificiosa voce canlalur.

CAPUT VI.

De hymnis.

1. Hymnos primum eumdem David propbetam

condidisse ac cecinisse 369 manifeslum est, deinde

et alios prophetas. Poslea quidem et ires pueri in

fornacem posili, convocaia omni crealura, Crealori

omnium hymnum canenles dixeruni (Dan. in). Ita-

queelin hymnis etin psalmis canendis non solum

propbeiarum, sed eliam ipsius Domini el aposlolo-

rum habemus exemplum, el prxcepta de hac re uti-

]ja ad movenduin pie anininm et ad inllammandum

divinae dilectionis affecluiu.

2. Sunl aulem divini bymni, sunl el ingenio hu-

inano compositi. Hilarius auieni, Callus episcopus

Pictaviensis, eloquenlia conspicuus, hymnorum car

mine floruil primus. Post quern Ambrosius episcopus

vir magnse gloriae in Cbrislo, el in Ecclesia clarissi-

mus doctor, copiosus in hnjusmodi carmine claruisse

cognoscitur, atque iidem hymni ei ejus nomine Am-

brosiani vocantur, quia ejus lempore primum in

Ecclesia Mediolanensi celebrari cceperunt , cujus

celebrilalis devotio deliinc per loiius Occidenlis Ec-

clesias observalur. Carmina autem quaecunque in

laudem Dei dicunlur, bymni vocanlur.

CAPUT VII.

De antiphonis.

1. Auliphonas Grseci primi composuerunt duobus

CAP. vi. N. I. Uymnos primum eumdem David.

Nam librum Psalmorum eumdem hymnorum et soli-

loquiorum vocari ail Kufinus. GRIAL.

Ibid. In hymnis et psalm., usque ad exempt., le-

gunlur haecconcil. iv Tolel., cap. 12, et apud Gra-

lian., de consecrat., d. l,c. de hymn. GRIAL.

Ibid. Observandum Isidorum bos libros scripsisseanle concilium Tolelanum iv;nameos ad fralrem

suum Fulgenlium misit, qui ante illnd concilium

e vivis excessit. llaque e libris Isidori haec quae de

hymnis traduniur in co concilio adopiata sunt, nonconlra. De hymnis peculiarem dissertationem typisSalomonianis edidi , quam Hymnodiae Hispanicae

praemisi, in qua multa eiiam explicui , quae ad can-

tica, psalmos, antiplionas, responsoriaque perlinenl.Hue quoque taciunt opera litnrgica Cardinalis buna,Tbomasii el aliorum, quae ad singula horum librorum

capita allegare mini refert. AREV.2.

mis x

Mediolanensis Ecctesia hoc genus consolalionis ei ex-

honalionJs celebrare mayno studio fratrum concinen-

lium vocibus el cordibus. Aim/rum annus eral out

non multo amplius, etc. GRIAL.

Ibid. Carmina aulem quxcunque in laudem Dei di

cunlur. Canuiitur malleni. Id enira omnino exigil

hymni ratio, Rufino et Augusiino aucioribus; sic

enim ille : Hymni sunl cantus laudem Dei continentes.

Si til laus, el nonsil Dei, non est hymnus. Si sit laus

Dei, el non canletur, non esl hymnus. Uporlet ergo, ut

sit hymnus, habeat hac Iria, et laudem, et Dei, el can-

ticum. liadem Augusl., in psalm. LXXII, lolidem aut

pluribus eliam verbis. Quae eliam relaia sunl in vi

Etymolog. GRIAL.CAP. vn. N. \. Anliphonas Gi(eci. Vid. Raulin.

Sigeb. el Rodul., apud Pamelium, 1. i Lilurg. GRIAL.

duoque Testamenta invicem sibi conclamanlia (hut.

vi). Apud Latinos aulem primus idem beaiissimus

Ambrosius 370 anliphonas consliluit, Graecorum

exemplum imiialus. Exhinc in cunclis occiduis re-

gionibus earum usus increbuil.

CAPUT VIII.

De precibus.

\. Precibus Dominum deprecari Christus nobis el

couiposuit, et consiiluil. Cum ergo quaererenl suppli-

care apostoli Deo, el nescirenl quomodo precarenlur,

dixerunt Chrislo : Domine, doce nos orare, id est,

componc nobis preces. Slatim Dominus, de libro

juris cceleslis, docuit quomodo orarent vel quomodoDeum iropetrareni. Ex hoc perducta consuetude Ec-

B clesiae Deum precibus exposcere conlra aegritudines

aniiiKc, ei uti precibus ad instar earum quas consli-

tuil Chrislus, quasque primi Graeci cceperunt com

pouere, quibus Domino supplicareni.

CAPUT IX.

De responsoriis.

1. Respousoria ab Italis longo ante lempore sunt

reperla, el vocata hoc nomine quod, uno canenie,

chorus consonando respondeai. 371 Aniea autem

id solus quisque agebal; nunc interdum tinus, inler

dum duo, vel ires communiter canunt, cboro in plu-

rimis respondenle.

CAPUT X.De leclionibus.

1. Lecliones pronunliare anliquae insiitutionis

C esse Judaeorum iraditio docet. Nain el ipsi legiiimis

Ibid. Consliluit. Al., insliiuil. GRIAL.CAP. vui. N. \. De libro juris coeleslis. Laboravi-

mus ut verba auciori suo redderemus. Nam quin Isi-

doro anliquiora sint non dubiismus. Teriulliani aul

Cypriani visa sunl aliquando. Nunc magis adducimurut Augiistini esse credamus. Is enim, epist. 118, ad

Januarium, cap. 4. Non enim iiihi, inquit, de libro

Dei hcec recilaiurus est. Nam proximum videlur, ut

Chrislus Dominus de juris cceleslis libro recitet.

GRIAL.Ibid. Deum impelrarent. Ita certe multi Mss., vel

Dominum impetrarenl. Nihilominus Hillorpius maluit

edere a Domino impelrarent. Suarius, lorn. XIII, pag.Ill), iract. 5, lib. 111, de Oraiione vocali, cap. 1, n.

6, ex hoc Isidori capite oslendil licitum esse ac con-

veniens non solum verbis dominie* orationis, sed

etiam aliis ad pium animi sensum explicandum aplis. ..v, Deum orare. Idem iradit Tertullianus de oralione,Quia ejus lempore in eccles. Mediolan. August!-

"

cap. 9. AREV.i Confess., cap. 6 ei 7 : Non longe cosperat CAP. ix. N. \. Responsoria ab llatis. Idem, vi Ety-

molog., nisi quod illic Responsorios dicil, ul in regul.

inonach., c. de Oflic. GRIAL.

Ibid. Chorus consonando. Nempe idem respon-dendo. Sic enim in Elymologiis, quod uno canenie

chorus id respondent. GRIAL.Ibid. Hingbamus, lorn. VI Anliq. eccles., p. 6, de

psalmis hie agi putal, qui ita ab uno canerentur, nt

chorus consonando responderet. Vide Ferrarium Ri-

bliolhec., verb. Cantor, num. 6, qui riium, cujusmeminil Isidorus, Romae, seculo ix, Mediolani, sae-

culo xi;, viguisse oslendil. AREV.CAP. x. N. i. Cum lectio legilur, faclo sileniit.

Ambros., in praef. Psall. : Quantum laboralur in Ecclesia

, ut [tat silenlium ,cum lectiones letjuntur 1

GRIAL.

745 DE ECCLESIASTICS OFFICIlS LIB. I. 746

prcefinitisque diebus ex lege et prophetis lectione in A psedagogum, Evangelium vero perfectum vilse mogi-

synajjogis ulunlur, et hoc de veieri palritin institu-

tione servantes. Esl auiem lectio non parva audien-

tiuin aedificatio. Unde oporlet ut quando psallitur,

psallatur ab omnibus; cum oratur, oretur ab omni

bus; cum lectio legitur, facto silenlio, aeque audiatur

acunclis.

2. Nam etsi tune supervenial quisque, cum lectio

celebratur, adoret tanlum Dominnm, et, pracsignata

fronle, aurem sollicile accommodel. Palet tempus

orandi, cum omnes oramus; patet, cum volueris

orare privatim ; oblentu oraiionis ne perdideris le-

Clionem : quia non semper earn quilibet parat.un po-

test habere, cum orandi potesias in prompiu sit, nee

pules parvam nasci ulililatem ex lecuonis auditu.

5. Siquidem oratio ipsa (it pinguior, dum inens, 6recent! lectione saginata, per divinarum rerum, quas

nuper audivit, imagines curriu Mam et Maria soror

Marlhse, quae sedens ad pedes Jesu, sorore neglecta,

verbum intentius aiidiebat, bonam parlem sibi ele-

gisse Domini vocc firmatur (Luc. x). Ideo et diaconus

clara voce silenlium admonel, ul, sive dum psallitur,

sive dum lectio pronunlialur, ab omnibus uniias

conservetur, nt quod omnibus praedicatur, sequaliter

ab omnibus audiatur.

372 CAPUT XI.

De libris Testamenlorum.

1. Pronuniiantur autem lectiones in Christ! Eccle-

siis deScripluris sanciis. Constat autem eadem sacra

Scriptura ex veteri lege et nova. Vetus lex ilia est

sierium jam adultis omnibus proeslans.

5. Ideo in ilia operantihus bona terra? promitte-

bantur, hie vero sub gratia ex fide vivenlibus regnuracoeleste tribnitur. Evangelium aulem diciiur bonum

nuntium, et re vera bonum uunlium, ut qui suscepe-rint /ilii Dei vocentur. Hi sunt aulem libri Veleris

Teslamenti, quos ob amorem doctrinal et pieiaiis

legendos recipiendosque Ecclesiarutn principes tra-

diderunt.

4. Primum namque legis, id est, Moysi libri quin-

que sunt. Genesis, Exodus, Leviticus, Nuineri, Deu-

teronomium. Hos sequuntur historic! libri sedecim,

Jesn Nave scilicet, et Judicum libri singuli, sive Ruth,

Regum eliam. iibri quaiuor, Paralipomenon duo,

Esdrse duo, Tobias quoque, et Esther, et Judith sin

gu i, 373 el duo Machahxornin. Super bos prophe

tic! libri sedecim sum, Isaias, Jeremias, et Ezechiel,

el Daniel, libri singuli : duodecim quoque propheta-

rum libri singuli, et haec quidem propheiica sunt.

5. Post bsec versuum octo libri babentur, qui

diverse apnd Hebraeos metro scribnntur, id est, Job

liber, et Psalmorum, el Proveibiorum, et Ecclesia-

sles, et Cantica Caniicorum, liber Sapient!*, et Ec-

clesiasiicus, Lamenlalionesquc JereinLe ; sicque

complentur libri Veleris Testament! quadraginta

quinque.

6. Novi aulem Testament! primum quatuor Evan-

gelia sunt Mallhaei, Marci, Lucae et Joannis. Hos

qux daia est primum Judaeis per Moysen et prophe- C quatuordecim Paul! aposioli Epislolae sequuntur.

tas, quae diciiur Velus Testamenium. Teslamenium

autem diciiur, quia idoneis tesiibus, ulique a proplie-

tis, scriptum esi, aique signatum. Nova vero lex est

Evangelium, quod diciiur Novum Testamenium,

quod per ipsum Filium Dei Christum, et per suos

aposiolos dedit.

2. Ilia lex velus velut radix est, hanc nova velut

frucius ex radice ;ex lege enim venilur ad Evange

lium. Siquidem Cbrislus, qui hie mauifesialus esl,

anie in lege prardiclus esl. Imo ipse locutus est in

prophetis, sicut scriptum est : Qui loquebar, ecce

adsum : legem quidem praemilleris, velul infantibus

Ibid. Facto silentio. Missale Mozarabicum inter

primam et secundam epislolnm post versiculmn

Quibus etiam subjunciae sum septem catholicx epi-

siolan, Jacobi, Petri, Joannis, el Judae, Actus quo

que duodecim apnsiolnrum, quorum omnium signa-

culum est Apocalypsis Joannis, quod est revelatio

Jesu Christ!, qui omnes libroset tempore concludit,

et ordine.

7. Hi sunt libri canonic! septuaginla duo, et ob

hoc Moyses elegil presbyleros qui prophetarent. Obhoc et Jesus Dominus nosier sepiuaginta duos disci-

pulos prxdicare mandavil. Et quoniam septuaginta

duae lingnoe in hoc inundo eranl dill us;i, congrue

providit Spirilus sanclus, ut tot libri essent quot

Hebraice scriptam reperisse se negat Hieronymus.Ai Isidorus non sua, sed aliena, nunc suis, nunc

Piallendo inseril rnbricam : Dicat pretlnjler : Silen-jj aliorum verbis se iradere in his libris praeseferl.

facile. Post audiatur alii adduni unus, quod ne-

ces-arium non est. AREY.

CAP. xi. N. 1. Testamentum autem diciiur, quiaidoneis tesiibus. Verecundior noiatio, quam si testa-

meninm a teslatoris monumenio, aul tesies a lesia-

niKiiio deduxissel, quod uirumque lecil v Elymolog.GKIAL.

Ibid. BignaBana Edilio mulila est in hoc el aliis

capilibus. In aliis Kdiliouilius ali piantuiii diversus

esl ordo capilum. Porro IISKC fere omnia de Veieri,ac Novo Testameiiio repeiita sum in Proosuiiis, el in

Elymologiik, lib. vi, cap. 1 el 2, nonnulla eliam el in

Allegoriis; adeoque nutae in ea omnia loca IHIIIIMIII

opem sibi ferunt collalx cum his quae hie dicunlur.

AREV.5. Post hccc rertuum octo libri. Quinque tandim

priores recenset Cyrill., Cutech. 4, el Sapienliam

PATROL. LXXXI1I,

Dicel aulem paulo post, ex Sapienlis ctijusilain lesii-

inonio, librum hiincab Hebrais aliijuando rer.eplurn,

postfa rejeclum. Gnui..7. Quoniam I.XXH linguce. Clem. Alexandr., Stro-

mai. Ill), i (ail) ab Ephoro el scripiorilms aliis LXXVlinn genie-s, Him liiias prodi ex Moysi verbis :

Krant uuiein omims aiiima ex Jacob LXXV, qux desc n-

derunt in jEgyptum ; sed lingua:- dialettosque videri

I.XXH plane luisse, ul nosir.e tr.iduni Scriplunc .

Quod !-e eliam colligere Irailunt llebra i e l.miili.i-

ruin numero; lolidem namque censer! Genes, cap. x.

GRIAL.Ibid. Sepiuaginta du(e lingua:. Adisis noiam Suarii

ad Allcgorias, n. 65, ex qua noia perspicue colligi-

tur legeiidum hoc loco esse, et ob hoc Moyses elegit

presliyieros septuagiitla duos qui propltelareni, AREV.

747 S. 1S1DORI H1SPALENSIS EPISCOPI 748

nationes, quibus populi ad percipiendam (idei gra- A inlerpretaiionis advcrteret, singmis eorum r;ni fue-

liam aedificareniur.

CAPUT XII.

De scriploribus sacrorum librorum.

1. Veteris autem Tesiaineiui secumium Hebraeo-

luiu iradltioneiu 374 " scriptures liabentur : pri

mus Moyses scripsit Peniateuchum, Jesus Nave edi-

dit librum suum, Judicum auiem et Ruili, el Samue-

lis primam partem conscripsil Samuel ; sequentia

Samnelis usque ad calcem scripsit David. Malacbim

aui> in in commune toluui edidit Jeremias. Nam an-

tea sparsus erat per singulorum return historias. Job

librum llebrai Moysen scripsisse pulant, alii uimui

ex prophetis.

2. Psalierium vero scripserunt decem prophetae,

rant destinati singulas cellulas dedit,et assiguans

omnibus omnes Scripinras, jussit inlerprelari.

5. Qui, cum per septuaginta dies istius rei npgo-liiim adimplessent, omnium sirnul inlerpretaiiones,

quas per diversas cellulas segregati nullo ad nllum

propinquanie fecerunt, congregravii in unuin. Atqueii-.\ omnes libri interpretati per Spirituin sanctum

invenii sunt, ut nou solum inintellectu, verinn ethmin sermoiiibus cons >nantes invenirenlur. llaec fuit

prima inierjiretalio vera ac divina.

C. Hos libros mediiari omnium geniium Ecclesiae

prinium coeperuni, eosdemque de Graeco in Lalinum

interpreianles primi Ecclesiarum provisores tradi-

derunt. Post liuec secundam Editionem Aqnila, ler-

id est, Moyses, David, Salomon, Asaph, Etliam, B tiam et qnartam Tbcodolion et Symmadius edide-

Idilbum, et Email, et fllii Core, id est, Asir, Elcana,

Abiasaph. Sunt qui et Esdram; et Aggaeum, el Za-

cbariam scripsisse dicant. Salomon scripsit Prover-

bia, Ecclesiaslem , et Cantica canticorum. Is;iias

scripsit libn;:;; suum, Jeremias librum suum cum

lamenlalionibus ejus. Viri synagogie sapienles scri-

pserunl l-.zecliielem, dundecini proplietas, Datiielem,

el Paralipomenon, et Estber. Esdras scripsit librum

suum.

3. Omnes autem bos libros idem Esdras propbela

scriba post incensam legem a Cbaldaeis, dum Judaei

regrcssi fuis-eni in Jerusalem, divino afflatus spirilu

reparavit ; cunciaque propbelarum volumina, quse

fuerant a ger.ubus corrupla correxil ; lotumque

runt, ainbo Judxi proselyti. Quintain vero et sexlam

Editionem Origenes reperil, et cum cseieris siipra-

dictis EdUionibus comparavit. Hi sunt itaque lan-

lum qui Sciipluras sacra* de Hebraco in Gracum

verterunt. Qi etiam et numerantur.

7. Nam Latinorum interpretuin, qui de Graeco in

nostrum eloquium iranslulerunl (ut meminil sanctus

Auguslinus [11de Doctr. Cltrist. c. 11]) infinitus nu-

inerus. Sicut eniin (inquii) primis fidei lemporibnS

ad manus venit Codex Graecus, atque aliqnantulum

sibi uiriusquc lingux periliam sumpsit, ausus est

statim inlerpretari, atque inde accidit tarn innu-

merabiles apiid Latinos exstitisse inierpretes.

8. De Hcbraeo aulem in Lalinum eloquium tan-

Teslainenlum in xxn libros consiiluit, ut tot libri C tummodo HitTonymus presbyter sacras scripluras

essent in lege, qnol babenlur et littera.

. i. Primam post Esdram Edil.onem de Ilebrxo in

Graecum LXX inierpretes ediderunl sub Ptolomaoo

jEgyptio rege, successore Alexandri, qui in legendo

studiosus fuit , omniumque libros gentium 375 con-

gregavit. Isle euim ab Eleazaro, qui erat princeps

sacerdolum, multa dona mittens ad lemplum, peliit

ut seni de duodecim iribubus Israel transmiuereu-

lur, qui inlerpretarentur omnes libros. Et, ut (idem

CAP. xii. N. 1 . Et Samuelis primam partem. Idemsensit Diodorus, qui Samuelis ix verba ilia : Namvidentem vocabai populus, qui nvnc prophela dieitur,

non ipsius Samuelis, sed ejus qui aamuelu scripta

collegil verba fuisse vult. Isidoro sal full inoiiui-se

non se de suo, sed de llebraeorum sensu el tradi-.

lione loqui. GRIAL.

Ibid. Malachim lotum edidil Jeremias. IXibilo id

ceriius. GIUAL.

2. Psalierium vero scripserwil decem : ii scilicet,

quorum nornina in psalmorum tiluli^ prxscribuniur.Id vero peisuadere alicui Ibrlasse posscnl, nisi Ada-

mo, et Jleldiisededio sues etiam ps:d;nos assigna-

reni, illi nouagesimum prinium, iiuic ceniesimumDunum. GRIAL.

Ibid. Viri synagoyce sapienles scripserunt Ezech. et

Estn. Fabellaj Judaeorum. GRIAL.

3 An Esdras libros aboliios, vel incensos legis

reparavenl, veius est quaestio. Antiquorum I airmn,i|iiniuiii plerique ni ganl, verba ex i

-ciit>ii N^ialis

Alexander in Ilistoria ccclrs. Vel. Test., Uissert. 4,

in 4 imindi a;lale. (jut assenml, auciori apociypliolibri IV Esdrae, cap. xi, fidem prsestiieruut. AHEV.

4. Primam post Eidram. yuasdeLXX inlerprelum

cnverlit. Cujus Editione generaliier omnes Eccle

siae usqueqiiaque ulunlur, pro eo quod veracior sit

in sentenliis et clarior in verbis. Librum Sapieutiae

Salomon scripsisse probatur testimoniis illius, qui-

bus ibi legitiir : Tu me (inquit) elegisti y]Q rcyem

populo tuo, et dixisli ut adificarem templnm in no

mine sancto tuo , et in civitale habitationis lutz

(Sap. ix, 7).

9. Hoc opus Hebraei (ut quidam sapientium me-

Editione refert usque ad verbum invenirenlur, le-

gunlur inCyrilli

tatecliesi 4. E;idemqne Jusiinus,

Irenaeng, Augustinus, Pbilo, aique alii prodiiicre.

Sed ridel Hieionymus, quce de cellulis refertintur.

Neque buic, neque illis noslrorum ibeolngorum slu-

dia desunl. Ne<; ininore ronleniinne de ea ()uo(|iie re

dissident, omucsiie Veieris Testament!, an soli quin-

que Moysi libri b illis sinl conversi. GRIAL.

7. Ut meminit sancliis Auyusiinus. Lib. n de Do-

clrin. Cbrist., cap. 11. Idem in Novo Tcsi:iinento

accidisse ait Ilieronymus, epist. Ii3, ad Ibmasmn,lot |iene luisse exemplaria, quol Codices. GRIAL.

8. Veracior sit in sententiis, et clarior in rerbis. Hoc

elogium ex Auguslini sentenlia polius convenii ver

sion! Italae, sen anliqux, qu;mi Hieronymianae, seu

novae. Ha eniiu Auguslinus lib. 11 <le Ooclr. Christ.,

cup. 15, n. 2i : In ip&is inlerpretaiionibus llala (tete-

ris prtEfcrulur ; nam est verborum tenacior cum per-

spiruitaie sentential. Vide Sabaiierium in pr.dal.,

n. -.8, el Isiduriana, cap. 87, n. 23. Manan.i, de

Kdil. VulR., cap. 18, p. S9, ohservat Isidori verha

Kabanmn repelere lib. n Instil, dericor., cap. ;>-i.

Uslcndit aulem eo loco M.u-iani Editi )iiem Lalinam

\ulgatam eauidem esse llierouymi. AREV.

719

miuii)

DE ECCLESIAST1C1S OFF1CI1S LIB. I. 750

canonicas scripiiiras recipiebant. Sed A nomine ejus ab alio dictata existimatur. Joannis

|,osl(|uam comprehendeiites Cliristum inlerfecernnl,

memorantes in eodem libro tain evideniissima de

Chrisio leslimonia, quibos dicilur : Dixerunl inter

se impii, Comprehendamus Jiisium, quia inuiilis est

nobis, el conlrariiis esl openbns nostris et prnmiilit

l)ei scieniiam se babere, el Filium Dei se nominal. >

Et infra: Si enim vere est Filius Dei, suscipiet

ilium, et liberabil eum de maiiu contrnrinrnm. Ac

de ;nde: lUisciamus revereutnm illius, et prubemus

palientiani ejns, inorie turpissima condemuemus

eum (Sap. it) ,t collalione facia, ne n- istri eis pro

lam uperto sacrilegio derogarenl, a proplielicis enm

voluminibus recideru.nl, legendumque suis prohi-

Inierunt.

ejiisiolas Ires idem Joannes edidit, qnarum pnmatantnm a quibnsdam ejns esse asseritnr, reliqux duae

Joaimis cujusdarn presbyieri exisliinanltir , cujus

juxia Ilieroiiyini sententiain alierum . epiilcrum apud

Ephesum demonslraiur. Judas suum edidit Epi lo-

lam. Aclus apostnloruin Lucas cnmposuil , sicut

audivil, vtl \idil. Apocalypsin Joannesevangeli->ia

scripsit endem lempore, quo ob Evangelii prsedica-

tionem in insnlam Patlunos tiadiiur relegatus.

13. !ii sniit sci iptores sacrorinii librornm, divina

inspiratione loquentes, alque :irt ermliiioriem nostram

pracepla ooeleslia dispensantes. Anctor autem ea-

riiiiidein Scripiurarun) Spiriius sanclus esse creditur.

Ip-e cnira scripsii, qm propbetas suos scribenda di-

10. Librum aulem Ecctesiasiicum composnit Jesus B c avil - Jam liui Pos * psalmorum originem aique

filius Sirach Jerosolymilani, nepns Jcsu sacerdolis,

de quo meminil Zacliarias, qui liber apud Latinos

propier eloquii similitudinem S.ilomonU litiilo prae-

notauir. PiaHerea Jiidilb, et Tobiae, sive Machabaeo-

rum libros qui auctores scripserunt ,minime con-

slat.

11. In Novo autem Teslamenlo quainor libros

Evangeliorum qualiior evangelist* singulos scripse-

runl, quorum solus Mailba?us Hcbraeo sciip.^sse

perbibetur eloquio, ca;leri Giu co. Paulus apostolus

suns scripsii lipistolas, ex quibus novem septom

Etclesiis destinavil, reliqnas discipulis i-uis niisil,

Timolbeo , Tilo et Philemon!. Ad Hebiaeos autem

E(iisiolani plerlsque Latinis ejus esse incerlum est

377 propier dissonaiiiiam sermonis. E.imdem |ue i

alii Bnrnabnm cnnscripsisse, alii a Clemenie scri-

plam fuis-e snspicaniur.

12. Peirus scripsii duas nomine sun epislolas,

qu?n catholic* nnmmaninr : quarum secunda a qui-

busdani ejus esse non creditur propier styli sermo-

nisque dislaniiam. J<cobus snani scripsit Epistolam.

Quae el ipsa a nonnullis ejus esse negalur, sed sub

11. Ad Hebrcees aiitem Episf. Ex Ilieronymi cala-

logo. At nunc dubilandi nullns reliclus locus postcnnciliorum seimemium dccrela. Qna? de Peiri, Ja-

cobi et Joannis Episiolis dicunnir, ex endem snnt

cai:ild<;o. De Apocalyp*!, quoniam oliam anie Ilie

ronymi aeiaiem i-eceula fuerat ,i ej;lexi>se videlur

I-idorns eos qui illam SIKI lempore non rrcipeivm,conl a quos est concilli Tnleinni iv, can. 10. GIVIAL.

Ibid. De Episiola . d Ilcbra-os neque Uidonis ipsedubilat in Prooemiis. In Etyinologiis. lib. vi, cap. 2,n. 45, ex plurium Laiinoruni seuienlia mm certu

Panii esse ilic nir. AIIEV.

CAP. xin. N. 1. Laudes. Quid Latides appellel, et

ipse salis snperqne declaral, et cuivis ex coucilio iv

loleian. magis adhuc consiarc poieril. Ill minim sit

lam manifesta in luce quanta silii i|e leucbras ofTu-

(lei it, qui magno ne^ olio coiitenderil ill luec, pluruimCiipitiini inverse ordihe, p>^t caput de maiutinis col-

locarel. Cum iieipie quid laudes, neinie quid malu-tins! pieces a|iiiil Isidorum sit, |>o^ei ulla rali.uin

dispicere. Ac de in..minus sno loco. 1.,-iiide Im \, o

can icnni Alleluia dicitur, qnod in nliis re^ionibns

(in nunc ulnijiift III) anie Evangelii K Clionem, in Ili-

spai.ia po-i Evangeliuni decvntarl ea synodus pra;ci-

pu, can. 10 el 11. GHIAL.

ibid. In Appendice ad Etymologias fragmentum

bymnorum, post sanctorum eiiain librorum nuiac-

rum, poslulata sequentia pnenoUbo.CAPUT XIII.

De lauilibui.

1. Laudes, hoe est, Alleluia canere, canlicum est

Ilebranoium, 378 Cl|j"s cxpositio duorum verborura

inlerpraUiionn i,onsisiit, be e.-i, lain Dti, de cujus

mysteiio Joannes in Apocalypsi refer! Spiritu reve-

lanie vidisse, et audisse vocem coelesiis exercilus

angeloruin, tanquain voi em aqu.irum muharum, et

lanqnam vocem validorum lonitnium diceoiium Al

leluia.

2. Ex quo nullus dehel ambigere hue laudis mysie-

riiun, si iiiuna tide el devotiouc celebrelur, ange<ls

j

esse conjunciiim. Alleluia aulem, sicul et Ame/i de

llubi.i a in Latmam linguain nequaquam Iransferlor,

non quia inlerpreiari minime que.ini, sed, sicut

aiuni doclores, servalur in eis aniiquilas propter

sanctiorem aucloriiaiem.

5. In Africauis autem regionihns non onini lem

pore, sed laninni dnminicis diebus, et quinquaginta

piist resurreciionem Domini Alleluia cantatur pro

est Isidori nomine de variis vocahulis Alleluia, elc.,

(juod pc linel ad lilirum vi, ca(). !!, Eiymulogiarnm,</ Of/iciis. Copiuse eliam Binglnmus disserit dealleluia et psalmis :i|lelniatr

i<,loin. VI Anliq. ercles.,

{. . 41 ot seqi|. In missa Gotliica stalim post leciio-

in:in Evangelii canebauir Laiida, quod ab IsidoroLaudes dieilur. Qni liluni nfiicii (iotiiici i^noruiit,

facile iinaiii ejns |>ailRini urn alia cnnl mid int. In Isi-

d iiiani-i, cap. 83, n. 71, indicavj quasdam mis^as asancKi lldelonso coinpositas adhuc lalere. qins, si

edereotur, magnum lumen veteris liiurgiae llispan;eordini el mellMdo essenl allalnr.i . Verum biblioibe-

cae arcbiepisco(iali Toletanu: prxlei tus Pelrns Lin-

inanuel Hernandez, vir cum prmis doclus, a merngaius, linens die 10 febru.irii 1801, resi ondii eas

niissas de qnibus mul i ineiilionein injcce ant, ninil

es-tt a ind i|n mi notiim librnm ancii lidi lonsi De

perpelua ^irgiinlaie sunclai Marias in septein pariesdisiriluiiiiui. qvi.e I .irtiisse singnlae paries ab eodemsauclo II icfonso in diversis frslis beai:e Manic Virginia n i iuiU sum i in sairiflcii actione, ijiiam Mo-zarabes missam dicebanl a missione caiechume-noruiu. Caueri, qui de his nusis sancii Udelonsi

Joqnnatur, iiuoiane quantum a veritate aberrant.

ABEV.3. In Africans autem regionibut. Ex cp. 119, Au-

T\

7.M ISIDORI HISPALENSIS EPISCOPI 7X2

s ri ificatione futurse resnrrectionis, et Isetilise. Ve- A libationem, el tibavit de sanguine iwte, el fudit in fu.-i-

runiiamen apud nos secundum anliquam Hispania-

runi iraditionem praeler dies jejunioriiin, vel Quadra-

gesirnaeoinni tempnre canlalur Alleluia; scriptum

esl cnim : Semper laus ejus in ore meo.

4. Quod vero post consuminaiam psalmornm,sive

lectiomim praeilicationein Alleluia in fine cantaiur,

hoc in spe fulura facit Ecdesia, signilieans posl an-

ininiialionem regni coelornin, quse in hac vila per

iiirumque Testamentiim munilo praedicaiur, artio-

nem nosiram non esse futiiram, nisi in hudem Dei,

siciit scriplum esl : Beati qui habitant in domo tua, in

SRCula steculorum laudabunl te (Psal. LXXXIII, 5).

Hinc est quod et liber psalmoi urn in lande conclu-

diiur , ut eadem post flnem sanculi laus aolerna

monstretur. B

379 CAPUT xiv.

De offerloriis.

\. Offertoria, quse in sacrificiorum honore canun-

lur, Ecclesiasiicus liber indicio est veteres cantare

solitos, qnando viciimae immolabantur, sic enira

dicit : Porrexit, inquit, sacerdos manum suam in

gust, ad Januarium, c. 15 ct 17. GRIAL.

4. Aclionem nostrum non esse futuram, usque ad

laniliibunl te. Veilia sunt Aiiguslini, cap. 15. CUUL.Ibid. Hillorpius edidit in spew futuri, qnamvis

agnoveril i n aliisessi; in spe [utura. In Editioneqiiarncuravit Cnchlens. iniilta in hoc capite et in plerisqne

aliU desunt, ut illud exemplar censeri possil <|tiibiis-

dam in locis epiiome libroruni de ccclesiasiicis Olii- Cciis. AREV.

CAP. xiv. N. 1. Offertoria, quce in sacrificior. ca-

nunlr,eic. Gentiles qtwque in libationibus graviores

Hiiosdam sonos adhibuisse , qui magnam partem

spondeis pedibus constarent, undo noinen buic pedi

datum, qui et ponliticius propterea dictus esl, notumex Tereniiani versibus

Qui qnod In Icmplis canorus a sono voois mate.

Auribus libantisotwtal, el favet, <r-i..ic^ ; esl.

Earn viceni, ubi canlores orgaiiaque desunt, tinlin-

naliulorum roise antique jam ritu praesianl. GRIAL.

Ibid. Mulii Mss. i. i sonilu ttibaz. Unus, in voce,

prwdiealione, caiitu. Pro accendimiir duo Mss., accen-

ilnnii!,. Hillorpins cum qua^uor Mss. edidit : Jukil/i-

tnus in ultum, unus Ms. addeb.it, in alio illo scuicet,

etc. AREV.CAP. xv. N. 1. Cujus celebrationem. Traditam a

Petro, queni ad consecralinnis verl<a quidam ires

oialiones, alii sohim Dominicaiu, inilio adliibuissu

dicuut. Aui;l f delude al ; ab .nils turn preces, turn

ceremonix, ul viUemus in Pali urn lilurgiis. ^am et

illud I auli, 1 Cor. xi. Ccetera autem, cum venero, dis-

ponam, ad id relerl Augustiu. episl. U8, ca^. 6.

Isidonis ordinem qui a:laie sua in coned. Tolei. iv

jussus esl per oimieiu Hispaniam et Gallicium b-

servari lantuin rel ert. U<iilaiuen ordo linn id^m

prorsus relinetiir in Muzarabu Mi-sali, quod advenil

eti:uu Jacobus Panielms. GIIUL.

2. Quinla deinde injertur itlatio. Ponsiones, ut a

Giwcis sietfofai, ita a iiosiris illativnet dicias, constai

<: C;issiodor., lil). xu, ep. 16, quomudo illalionis

voce u>a esl etiani synmlus Tolel. vn, can. i : Ne

ergn /iat de ca ltro, quoit cvnslat liacienus inordinate

pnmimpUM, non amptius (jiiam duos sutidus unns-

<jui.M/ue eoiscoporum pra falte pro iiicia; per sinyutas

dioecesis sues basilicas junta synodum Biachareniem

iinnua illniionc tibi expetent conferri, Mediaque videtur

damento allaris odorem divinum exctlso principi. Tune

exclamavcruni filii Aaron in tnb S productitibus, et

sonuerunt, et auditam (ecertwl magnam vncem in me-

moriam coram Deo (Kccli. L, 16). Non aliler el mine

in sono tubs, id est, in vocis pra:ilicatione canlu

accendimur, siniulque corde, el ore laudes Domino

declamanies jubilamiis in illo scilicel vero sacrTicio,

cnjus sanguine salvatus esl mundns.

CAPUT XV.

De missa et orationibus.

1. Ordo autom misssp, et orationuni, quilins olilaia

Deo sacrificia consecranlur, primiim a sancto Peiro

esl insiiiuiiis, (iijus celebrationem uno eodemijue

modo universus perngit orbU. Prima earumdem ora-

tio adinonitionis esl erga populum, ut exciienlnr ad

exorandimi Deum. Secunda invocations ad Dsum

esl, ul clenienter suscipial preces fule!iiim oblatio-

nesque eorum. Terlia aulem 380 effnndilur pro

offerenlibiis, sive prodefunciis fulelibiis, ut per idem

sacrificium ve.niani conseqiiaiilur.

2. Quaria post baec inlerlur pro osculo pacis, ut

inter exaetionem et oblationem, sive inter pensio-nem et rnnnus, illaiio. Ut enim imperalores pensio-nis iristiorem ap|iella(ionem illalionis nomine miii-

garunl , iia ecclesiastic! viri siibmissius se loqui

putaveruni, si qu;e alias dona et munera vocant,

illaiionein appellarent. Id quod etiani debiium servi-

lu is nun uno in loco dicilnr. Hinc illud in canone:

0/ferinius praclarce Mnjestaii tiuc de (HI S donis ac

daiis. Nimiiim vidcbatiir offerimus, ni subjicerelur de

tuis donis ac datis. Sed (ul ego quidem exislimo)

dicebalur illaiio lum panis el vinum, anlequam offer-

reiitur, turn formula ipsa precaiionis, qua infeie-

bantur. Erai ergo illaiio turn id quod inierebainr, ex

quo eral oblalio facienda, turn precatio ipsa qua

inferebatnr, ul fieret ex illalione oblalio. GRIAL.

Ibid. Ut cliaritnte reconciiiali omnes iin-icem, digne.

Alii, digni. Alii, ut cltaritate reconcilialionis omnes in-

t icem dii/ne; vel, I per charitnlem reconciliationit

invicein digne. Quae du;e posirema; IcctionesHillctrpio

non dis|ilicebant, ul re*piciaiur ad reconcilialionem

in Kvangelio pra>scriptam , anlequam iminus ad

allnre al^raiiius. In nota Grialii mendose eral, for

mula ipsa precationis, quam inferebanlur. Itcposui

qua, ul paulo posl precalio ipsn qua inferebalur. In

Aliss;i)i Mozarabico ba-c priina oralio proprie missa

dicilur, (jiiam lanien in eodem Missali diverse aliie

pracedunl. Secunda oralio posl oiationem mi&sam

a|<pellataui pioprinin nomen non liabiM. Terlia orauu

dic nur I osl nomina, scilicel ofTurenliuiu et defunclo-

rum. Quaria oralio appellalur Ad pacem, pro (|uo

mendose in Missali Mozarabico sciibidir Ad I atiem,

ul olisi rvat Lesleus in noi. ad Missal. Mozarab.,

pag. 1. Quint,! in eodem Missali lllatio, nl apml Isi-

Uorum, vocalur. Sexta in cil. M s>al. appellant) I ost

pndie, qiiin causa bojus ap|ieilationis nola sti. In

lilnrgiis Galiic.inis Post myateria, aut Posl swre;

iiomin.ilur. Seplima denique esl Oralio Dominica, ut

apud Ui.lorum. Sed anle lianc oralioneni reciialur

Symbolimi Consianiinopolitanuin ex praescriplo con-

ci lii in Toletani, quod cap. seq. Isidonis vocal iVicie-

num, qnia iia passim appeliabaiur. Mulia qua: ail

liiur.iani Goib cam pertinent illustraii possuni ex

brevi exposilione anliquae lilnrgi* Galiican:i , qiiain

pritmis>a docia praefatione Maiienius edidit (uin. V

Thesauri Anecdol., pag. 86 el seqq. AREV.

153 DE ECCLESIASTICIS OFFIC1IS LIB I. 754

charilale reconciliati omnes invicem digue sacra- A rum Pairum collatione apud synodum Nicxnam est

memo corporis et nnfuinig Christ! consocientur,

quia iion recipit dissensionem cnjusquam Cliristi in-

divisibile corpus. Quinia deinde inl ertur illatio in

sanctifiralione oblali-onis, in qua etiaui et ad Dei

laudeiu lerrestrium creaturarum virluuimque ccele-

siinni universitas provocatur, et 331 Hosanna in

exceliis c.inlatur, quod Salvaiore de genere D.ivid

nascenle salus mundo usque ad excelsa pervenerit.

5. Porro sexta exliiuc succedit couformalio sacra-

nienii, ut oblalio, qu < Deo offerliir , sanctiucata per

Spiritum sanctum, Christi corpori ae sanguini con-

formetur. Ilarum ultima est oratio, qua Dominus

nosier disoipulos suos orare insiituit, dicens : Paler

nosier, qui es in coed s. In qua oralione, ul sancli Pa-

editum. Cnjiis verx (idei regnla tantis dociriuae

fulei mysieriis pr.ecellit, ul de oinni pane fidei

loquatur, nullaqiie penc sit haeresis cui per sin-

gula verb.) vel senteniias non respondeal. Omnes

enini errores impielatum perfidiaeque blasphemias

calcat, et ob hoc in universis Ecclesiis part contes-

sione a populo proclamatur.

CAPUT XVII.

De benedictionibut.

i. Benediciionem autem dari a sacerdotibus popu

lo, antiqu.i per Moysen benedictio pandit, et compro-

bat, qua benedicere populo sub sacratneuio trinae

irivocatioiiis jubelur. Aitenim ad Moysen Dominus :

t Sic benedices populum iiieum, et ego benedicam

tres scripserunt, sepiein peiitiones coniinenlur; sed B illos : Benedical le Dominus, et custodial le, illuuu-

in tribus primis xierna poscnniur: in seqiienlibus

quatuor temporalia, quae tamen propter sterna adi-

piscenda petuntur.

4. Nam cum dicinius : Sanclificeiur nomen tuum,

Advenial regnum tuum, Fiat volvntas lua, sicul in

cceto, et in terra; hie quidem ista tria inchoantur;

sed in ilia vita speranlur, ubi sanclificatio Dei, et

voluntas,et regnum in sanclis suis immortaliter per-

ninnebit. Jam vero panis quotidianus,qui vel animae,

vel carui tribuiiur, hie exposcitur; hie eliam post

subsiilium cibi venia de exemplo fraternse indulgen-

ii.c poslulatur; hie, ne in peccati lentalionem incida-

mus, exposcimus. Hie, post omnia, ut a malis lilie-

remur, Dei auxilium imploramus. lllie autem nihil

"istoium est. (

5. Hauc itaque oralionem Salvator docuit, in qua

et spes continelur lideliiim,et conlcssio peccalorum ;

de (|iia propheia prnedicens, ait : Et erit, omnis qui

invocaverit nomen Domini salmis erit (Joel, n, 3 2).

Hue sunt aulein seplcui sacrilicii oraiiones commen-

dalae evaugclra aposiolicaqiie doctrina, cujus nu-

nieri ratio insntnta videluf vel propter sepienariam

sanciac Ecc esiae universilatem, vel propier seplifor-

mcm grati;c Spirituin, cojus douo ea quae inferuntur

sanclilicanlur.

332 C.\rT xvi.

De Symtott Nicceno.

l.Symbolum autem, quod tempore sacrilicii a po

pulo praedicaiur, trecenloruiu decem et ocio saiiclo-

3. In qua orat.one, ul Patres scripserunl, septem D tecnsleii. GRIAL.

net Dominus faciem suain super te, et misereatur

tui, attollat Dominus faciein suam super te, et det

tibi lacein (Num. vi, 24).

CAPUT XVIII.

De sacrificio.

1. Sacrificium autem , quod a Christiauis Deo

offerlur, primum 383 Chrisms Dominus noster, et

magisler insiituit, quando commendavit apostolis

corpus el sanguinem suum, priusquam traderetur ;

gicul legitur in Evangelio : Accepit, inquit, Jesus

panem, et calicem, et benedicensdedit tis (lHalth. xxvi,

20). Quod quidem sacramcntum Melchisedech rex

Salem liguraliter in typum corporis et sanguinis

Cliri-ti primus obtulit, primusqiie mysterium lanli

sucrificii imaginarie idem expressit, praeferens simi-

liiudinem Domini et Salvatoris nostri Je-u Christi,

sacerdoiis aiterni, ad quern dicilur : Tu es sacerdot

in ceternum secundum ordinem Melckisedech (Ps. cix).

2. Hoc ergo sacrihcium Chrisiianis celebrare prae-

ceptum est, relictis ac lin uis Judaicis victiinis, quain servitiile veteris populi celebrari imperata sunt.

Hoc itaque fli a nobis, quod pro nobis Dominus ipse

fecit, qund non mane, sed post coBiiam in vesperumobiulit. Sic enini Christum oportebaladimplere circa

vesperam diei, ut hora ipsa sacrilicii oslenderet

vesperam inundi. Proinde autem non communi-

caverunt jcjiini apostoli, quia necesse erat ut paschaillud lypicum antea impleretur, et sic denuo ad ve-

pascli* sacrameutuin transirent.

petiliones. Singnlis peliiionihus Amen respoiidemr,

quarta exeepta, I anein nostrum quotidianum da nobis

liodie, cui respnndflur, /wia tu es Deus. GRIAL.Ibid. Ilittorpius cum Mss. snis edidit, conftnnntio

tacrtnnenti ut oblalin.... Chrisii corporis el suniiidiiis

conlirmtli T. Nee probat co/iformatio, et con\ormelur,quia in Oidinis Komani libiis con/innare siguilicatdistiibuere aliis corpus et sanguinem I), ui.ui, quaedi.^tribuiio etiam hoc loco intelligi poiest. AKE.V

4. De exemplo. Veleies Editiunes, ad exemplum,AKI-.V.

iCAP. xvi. N. 1. Omnes enim, etc. Al., omnes enim

erroruni impietales, perfidiceque, vel blatpliemias cal-

eal. Pro vel, alii et, quod perinde est. AUEV.CAP. xvii. N. i. Benediciionem. Sin^ ulis prope

missis beuedictioueg propriaa assi^naiilur in Moz;\-

rabo Missaii. LSI autem hxc e Dominic. 7 post 1 cu-

Ibid. Illuminet Dominus faciem, etc. lla Goth.Codex ex Sepluaginta interpretaiionc ;

in excusislibris Vulg:il;B Eilit. vcrbn subsiitula sunl. (JRIAL.

Ibid. Alii, el benedicam eum. Et mox, cuslodiat le,

ostendalqiie faciein suam tibi,

el misereatur , etc.

AR: v.

CAP. xviu. N. \. Vid. Cyprian., epist. 3, lib. n, desanramento dominici calicis. GRIAL.

Ibid. Traderelur. A!., paterelur. AREV.2. Quod non mrtiie usque ad vesperam mundi, Cy-

priaui vcrbi sunt. GRIAL.

Ibid. I roinde non commutrcaverunt jejuni aposloli.Vid. cap. 5i, Liquido, de consC r., d. L GRIAL.

Ibid. Pro unperiita alii exhibent imperutae, quodclarius est. Pro hoc ilaque fit, al., hodie itaqite fit,AREV.

755 S. ISIDOUI HISPALENSIS EPISCOP1 756

5. Hoc enim in mysierio tune fartum est quod pri- A faeiunt, sic in Cliristo, qui est panis eoelcslis, unum

muni disripuli corpus el sanguinein Domini non ac-

reperunt jejuni. Ab universa aiiiem Ecclesia none a

jejunis semper accipilur. Sic enim placuit Spiiiiui

sancto per apostolos, ut in honorem tanti sacrament!

in os Chnsiii iii prius dorainicum corpus inlrarel,

quail cajleri cibi, el ideo per universum orhem mos

isle servatur. Panis enim quem frangimus corpus

ChiiSli est (/ Cor. \),qni ilixil : Ego sum panis visits,

qni elf ccelo descendi (Jonn. vi). Vinum antcin sanguis

ejns esl, et hoc est, quod scriptura est : Ego sum

vitis vera(Joan. vi); sed panis, quia corpus confirmat,

ideo corpus ("Jiristi nnncupatnr, vinum autem, quia

sanguinein operatur in came, ideo ad sanguinemChrist! refertur.

sciamus esse corpus, GUI conjunctus sit nosier nu-

mcrus, et adiinsius. >

7. Diount ;i!iqui , nisi aliqno iuierredente peeeato,

Eticharisliam quotidie accipiendam; hnnc enim pa-

nem dari quoiidie nobis, jubeule Domino, posluln-

mus, dicentes : Panem nostrum quotiditmttm da nohis

liodie. Quod qnidem bene ilicmit, si hoc cum reli-

gione eldevctione et humilitate suscipiunl nec, con-

fidendo ile jnslitia, superbix pracsumptinne id fa-

cinnt. Carienim si talia sunt peccata, qu quasi

morluum ab aliari removeani, prius agenda pceniien-

tia est, ac sic deinde hoc salulifenim meilicanu itmm

385 "inc susripiendum. Qui enim mandvcaverit

iudiiine, judicium sibi manducai et biliil (7 Cor. xi).

4. llaec aoieni diim sunl visibilia, sanctificaia ta- B Hoc est enim indigne accipere, si eo tempore quis

men per Spirilum sanctum 384 " sacramenlum

divini corporis tr.inseuni. Proinde auiem, ul sanoiis-

simus Cyprianus ail : i Calix dominicus vino el aquamistus offertur, quia videmus in aqua populum in-

lelligi , in vino vero oslendi gangninem Clirisii.

Quando autem in calice vino aqua miscelur, Christo

populus adunatnr, el credenlium plebs ei in quemcrcdidit copulalur et juugitur. QUB copulatio et con-

junclio aquse el vini sic miscelur in calice Domini,

ut comniistio ilia ab inviccm non possit separari,

sicnt nee Ecclesia poiesi a Cbristo dividi.

5. < Sic auieni in sanclilicando calice Domini ofierri

aqua sola non piest, quod modo nee vinum solurn

poiest. P^am si vinum laiiinm quis offeiai, S mgnisChrisii incipil e^se sine nobis; si vero aqua sit

sola, plebs inc pil esse sine Chr slo. Qnanilo auieni

ulrumqne miscelur, et adunaiione eoiifnsa sibi invi-

cem copulalur, lime sacramentum spiriiuale el coe-

les e perlicitnr. Sic vero calix Domini non est aqua

sola, ant vinum solum, nisi irtrumque sibi miscea-

tur, quomodo nee corpus. Domini potesi esse simila

sida, ant aqua sola, nisi utrnmque adnnalum fuerit,

el copulatum, et panis unius compage solidaium.

G. Quoctipso sacramento populus nosier osiendi-

tur adunalus, ill quemadmodum grana mulla in unum

collects , et comniolita, el conniii&ta panein unum

5. Catholieam Isulori de satra Eucharislia doclri-

iiam propuguavi in IsMonauis, cap. 50, n. 1 i et

sei|i|. , contra Hiiigtiainum , et alios beterodoxos.AR..V.

4. Calix Dominicvs, usque ad adunalus, oninia

sum Cypriani verha. Gum,.Ibid. Verbs sancii Cypriani in Editione Felli

epist. 63, de sacramenlo dominici calicis non oninia

ab Isidore ex^crihuniur. AREV.7. bicunl a/ii(i(i, nisi aliquo interven. peccalo. Vid.

cap. 15, de ronsecr., d. 2, Quoiidie. CRIAL.

Ibid. Hoc est enim indigne accipere. August. ,

episi. 118. GRIAL.

Ibid. Dicimi aliqtii, etc. Vide librutn de Dogmat.cedes., cap. 2-2 ; Canon, auoslol. 8 el 9 ; Justinnni,in Apolog. ile Dominion die; Basil., epist. 2. 9, et

receniiorfs, <|ui de [rei|uenli comniunione contra

Arnaldum plura opera ediderunt. AREV.8. CcLlerum si non sunt tanta pecculn. llilarii, sive

Augnstini verba relata a Graliano , de cons., d. 2,

cap. Si non sunt. (.RUL.

accipiat quo debet agere posnileniiam.

8. C*terum si non sunt tauia peccaia, ut excorn-

mumcamlus quisque Judicelur, non se debet a me-

dielna dominici corporis separare, ne, dum forte

din absiineudiis probibelur, a Christ! corp^re sepa-

reiur. Manifestum est eniiri, eos vivere, qui corpus

cjus ailinguni. Unde cii-nn timendum est ne, dumdin quisque separatur a Christ! corpore , alienus re-

nianeat a salute, ipsodiccnte : Nisi cumederitis car-

nem fitii hominis, et bilierilis ejus sanguinem, non liabe-

bitis viiam in robis (Joan. vi). Qui enim jam peccare

quicvit, communiciire non desinat.

9. Ccnjugalis auiem alxtinendum est coitu, plu-

rimisque diebus orationi debenl vacare, ei sic deinde

|

ad Cliristi corpus accedere. Itelcgamus Reguni li--

lirns, ei invenieiniis sacerdolem Ab melncli de pa-

nibus proi osiiiouis nolnisse prins daie David, et

ptieris cjus, nisi anie intcrrogaret uiruni inundi

essent pueri a niulieribns, non uliipie ab :ilie:iis, sea

n conjiiiibns propriis, el nisi eos audisset ab hcri ct

iiudins lerlius vacasse lib opere conjug di, neqiinquani

panes quos |>rius negaverat concessisset (/ lieg. \xi ).

10. T.mlum inierest inter propositions panes e?.

corpus Clirisii, qiianium inier umbrani el corpus,

iruer imag nem et veritaiem, inter exemplaria luiu-

roruin el en ipsa qu per exemplaria prxliguraban-

Ibid. Conlra eos qui frequeniem communionemiin;ingn:nii adduci solei he locus. Peiavins, l)is-er-

lat. ecclesiasl. lib. n, cap. 5, loin. IV, pag. 18 i; ob-. servat bxc ab Isidoro snmpla ex Auguslini), episl.

118, f. 5,quibus Isidnrus praemisil : Cteierum si t ltia,

etc. Zaccaria, torn. XII Hisior. lill.T., p g. 4-51,Leslei conjecinram pmbat , legemlum, dm absti

nent jirobetur pro (tin nbsline dns , vel abst> iilns

proliibelnr, quia ila legilur in Cfldke Albnino/.iano

liononiensi, el quia, ut observat Lesleus , pag. fiOO,

in Missale Hour, sermo est de eo qui sponte ahsii-

nel, non de eo qui ah alio pridiihetur. Idi ni Lesleus,

pag. 529, agit de u-u frequenti sacra: Eucharislia

apud veleres. Ilillorpius ohservat le^endnm esse, si

non stint tanta pe.ccnia, nc male alios oimltere non;ct pro excommunicandut, quod in aliquo Ms. inveiie-

ral, legit excommun ca us, et abstenlvs, pro ai>s inen-

dus, pro quo a|ni,i alios reperil iibstine, :s. M>bi imn

displicei pro/iibelur, boc esl, a scipso. ARI:V.

9: Iteleriamus libros Reijnorum, usque ad aceedere

possi/.verbasunllHeroii. in cap. i Kpisl. ad Til. GRIAL.

7. ,7 DE ECCLESIASTICIS OFFIC1IS LIB. I. 75S

tur. Qnapropter eligendi stint aliquot dies, quihus A palihuli cruciamenta porrexit. Tali enim saeramenio

prius homo coniinentius vival, quo ad tanlum sacra-

incnium ilignus acccdere possit.

386 ** Sacriflcium pro deftinclorum fidelium

reqiiie oflcrre, vel pro eis orare, quia per tolum

hoc orbein custoditur, credimus quod ab ipsis apo-

siolis ir.iditum sil. Hoc enim ubique catbolica tenet

Ecdesia, quso nisi crederet fidelibus defuneiis diniitli

peccata, uon pro eoruin spiriiibus vel eleemosynam

faceret, vel sacrificium Deo oflerret.

12. Nam et cum Dominus dicit : Qui peccaverit

in Spirilum sanctum, non remitletur ei, nee in hoc sie-

culo, nee futuro (M tilth, XH), demonstrat quibusdimillic dimitlenda peccaia el quodam purgalorio igne

purganda. Ergo in quodam loco diciuiu est a san-

Irgiiimis ad precem temporibus per ternas horas Tri-

niiaiis perfectio aui laudalur celebrilatibiis, aut pre-

cihus impetratur. Licet et computetur diurna cele-

br/tas per quaternarium us^ue ad vespertinum of(i-

cium, hoc est, quia qunternis significelur mumlus

quadrifario divisus, in Triniiate salvatus. Siquidemet in nocle stationes el vigiliae militares in quatnor

paries divisae, ternis horarum spaliis secernuniur,

ut el in ipsis nocturnis mundialibusquc offlciis Tri-

nilatis mysterium venerelur.

CAPUT XX.De vesperis.

\. Vespertinnm diurni olliciuni finis et alternse

lucis occasus esi, cujus ex Veleri Tesiamento solem-

ctisMmo Augusiino : i Defunclorum animas sine B nis est celebralio. Penique lioc tempore veierum

dubio pielale suorum vivenlium relevari, cum pro

Hlis sacrificium offerlur, vel eleemosyiiae liunt, si

lamcn aliquod quisque sibi meritum prae paravil, dumadlmc in corpore tiveret, per quod ista prosinl,

quiicunque pro illo liunt.

15. < Nam non omnibus prosunt. Et qtnre non

omnibus prosunt , nisi propler dilTerenliam vitoe

quam quisque gessit in corpore? Nam pro valde bo-

ni> gialiarum aciiones sunl, pro non valde malis

propilialiones sum, pro valde malis, etiam si nulla

sunladjuvamenia morluorum , qualc.-ciinque couso-

lationes vivorum sunt. Quibus autem prosunt, aut ad

hoc prosunt, ut sit plena remissio, aut certe, ut tole*

rabilior (iat ipsa damnatio. t

CAPUT XIX.

De terlia;, sexits ,el nonce offlciis.

1. Horam teriiam, sexiam, et nonam Daniel et

ires pueri supplicationibus devoverunt (Dan. vi, 13),

scilicet, ut ab orlu diei in tempus preoalionis tres

hor.ie porreciae Trinitalis nobis revereuliam declara-

rent, pariliter ad lerliam, ad sextam, atque delude

ad nonam per 387 u( s inlet valla, ralis dimensio-

nibus lerminala, Triniias ler die rogata coleretur.

Illud eiiam occurrit ad probationem venerahilis

Trinitatis, quod Spirilus sanclus hora lerlia, hoc

es.1, suo loco, ct numero, el lempnre, descendit ad

terras impleturus gratiam quam Cbrislus promisit

(Act. n).

2. Nam el soxta bora Chrislus passus, ad nonam

12. Defunclorum anim/r, etc., usque ad fin. cap.,verba sunt Auguslihi, in Enchirid. ad Laur., c. 110.Gum..

Ibid. Eadem doctrina Aiigustini De Civil. Dei,lib. xxi, cap. 24, etlib. de Cura pro morluis. ARKV.

CAP. xi\. N. \. Viil. Cypriani librnm de Oral. Dominic., et Tfrtiillian. , de Jejunio. GRIAI..

ibid. Pro ralis, alii satis. Fortasse stalls. In non-nullisMss. Triniias ler derogata, id est, deprecata co-

tereiur. In vel. Edit, enl determinate Triniias. ApuciGrialium demensionibiis. Non est omiilcmla lectio

Ediiioins Cochlei : Pariterquea tertia nd sexi(tm,alqueimle ad nonam per puria lucis intervatla, rutis dimen-tionibus inlerminala Triniias ter die rogata cnleretur.

De oraiinne icrlise, sexlae el nonac vide Commentar.ad Prndeniiuin, hymn. 3 Cjihem., vers. 86, et Ely-innl. lib. vi, cap. 19, cum nola ad num. 62; quod

sacrificia offerre , adoleriqiie aliario aromata etlbura

mos erat (Exod. xxix). Testis est hymnidicus ille,

regio ac sacerdotal! funcius officio, dicens : AscendM

oralio mea, sicut inccnsum in conspeclu tuo , elevatio

manuum meanim sacrificium vespertinum. (Psal. CXL).

2. In Novo quoque Testamemo eo lempore quoDominus el Salvalor nosier crenantibus apnslolis

mysterium sui corporis el sanguinis initio iradidil,

ut tempus ipsum sacnu cii vesperum osle> dT6t sae-

culi, (iroinde in lionnrem ac memoriam luntorum

sacramentorum bis ieni|ioribus adesse nos decel Dei

conspeciibus , el persoriare in ejus culiibus, oraiio-

num nosirarum ill! sacrificium 388 otTerenles, at

que in ejus laudibus pariier exsulunies, Vesperum

C autem nominaium a sidere, qui vesper vocatnr, et

decidente sole exnritur. De quo propbeia dicit :

Et vesperum super filios hominwn prodire facil (Job.

xxxvni).

CAPUT XXI.

De complelis.

1. De complelis autem celebrandis idem eiiam in

Palrum invenimus exemplis, David propheta dicente :

Si ascendero in leclum ilraii mei, si dedero somnum

ocutis meis, aut palpebris meis dorntitationem, aut re

quiem temporibus meis, donee inveniam locum Domino

tabernaculum Deo Jacob (Psal. cxxxi). Uuis non stu-

peat laniam in Dei amore aniuii devolionem, in som

num sibi, sine<;iio ulique corpora humana deficiunt,

penitus interdixerii, donee locum ac lemplum Do-

) tolum capul in ?.rgnmento hujus operis de Ofliciis

ecclesiastics vi>rsalur. AREV.

2. Mundialibusque. Fortasse legendum dialibusque,

aul diitrnis, ul opponalur nocturnis. AREV.

Ibid. Licet, eic. Alii, et si conipulelur diuturna...

hoc est, qualernitas signiftcalur, quia mundus, etc.

AREV.CAP. xx. N. 1. Allario. Isidorus cum aliis passim

usurpat altarium, altarii. AREY.

2. Hi lempus ipsum vesp., uque ad tcecuti, Cypriani sum verba episi. cil. GRIAL.

Ibid. Vesperum ostenderet sxculi. AL, vespertinumostenderet sxculi finem. AREV.

CAP. xxi. N. 1. Integrum caput ex epist. de ob-

servaiione vigiliarum, 56, apud Hieronyui., torn. IX;

GRIAL.

759 S. JS1DORI HISPALENSIS EP1SCOPI 760

mino fabricandum in pectore suo rex et prophela A luali opei e infrucluosas, dicentes jussa temerari di-

repcriret? Qus res debet nos fortiter admonere ut

si ipsi locus Domini esse volumus, et tabernaculum

ejus, aut templum cupimus haberi, in quantum pos-

Mimus, exempla sanctorum imilemur, ne dc nobis

dicatur, quod legitur : Dormierunt somnwn suum, et

niliil inieneruni (Psal. i.xxv), el caetera.

CAPUT XXII.

De vigiliarum anliquitate.

1. Anliqua est vigiliarum devolio, familiare bo-

num omnibus sanciis. Isaias deni iue proplieta cla-

mabatad Dominum, dicens : De node vigi/at spiritus

metis ail te, Deus, quia tux prtecepta tua sunl super

terrain (hai. xxvi, 9). Hem DavjJ, el regio, el pro-

plietico sanciifiratus ungnento, ita canit: Media node

(Psal. CXVHI, 62). Hoc namijue tempore vastator an-

gelus iransiens, primogeniia vEgyptiorum percussit

(Exod. xn).

2. Unde el nos vigilare oportet, ne periculo /Egyp-

tiorum admisceamnr. 389 isdem eliam horis ven-

turuin sese in F.vnngelio Salvalor aslruvii. Unde et

ad vigilandum auditores suos exsuscitat, dicens:

Beati servi illi quos cum venerit Dominus, inreneril vigi

lantes (ilattli. xxiv). Eisi ve s periina, inqnil, bora

venerit, eisi media nocte, etsi galli cantti, et ila in-

veneril eos vigilantes, beati sunt servi illi. Itaque et

DOS estate parali, quia nescilis, qua horu Filius homi-

nis venturus est (Luc. xn).

5. Siquidem nee verbis solum docuit vigilias, sed

vina, qui noclem fecil ad requiem, sicui diem ad la-

borem. Qui haereiici Graeco sermone Nyciages, hoc

est, somniculosi vocantur.

CAPUT XXI11.

De matutinis.

1. De malulinoriini antiquilaleet aucloritale tcslis

esl idem David propliela, dicens : In maiutinis me-

ditabor in te, quia fuisti adjutor metis, et alibi : Pnc-

venerunt, inquil, oculi mei ad te diluculo, ul medila-

rer eloquiu tua. Cassianns autem dicil maluiin * 390solemnilatis officiiim novo adbuc lempore insiiluium

primitns in Bethlehem monaslerio, ubi Dominus

nosier Jesus Chrislus pro redemplione human! gene-

iris ex virgine nasci dignatus est. Sicque ex il!o per

univcrsuni inundum ejusdem celebrationis invaluit

consuetuilo.

2. Diluculo aulem proinde oratur, ut resurrectio

Christi celebrelur; matutina enim luce radiante, Do

minus et Salvator noster ab inferis resurrexil, quando

coepit oriri fidelibus lux qua?, morienle Clirisio, oc-

ciderat peccaioribus. Siquidem et eodem tempore

cunclis spes fulurae resurrectionis credilnr, cum

jusli et mimes ab hac temporal! morlc , quasi a so-

pore somni resurgenles, evigilabunl.

CAPUT XXIV.

De Dominica die.

1. Dominicum diem apostoli iidem religiosa so-

lemnitatesanxerunt,quia in eodem Redemptor noster

eliam confirmavit exemplo; sic namque tesiatur in C a snoriuis resurrexit. Quique ideo Dominions dies

Evangelio : Quia eral Jesus penwclans in oratione Dei

(Act. xvi, 25). Paulus quoque et Silas in custodia

publics circa medium noctis oranies, hymnnm, au-

dientibus cunctis vinctis , dixisse memorantur, ubi

repenle terraimotu facto, et concussis carceris fun-

dameniis, et janue sponte apertac, et omnium vin-

cula sunl soluia.

4. Unde oportet his horis psallendi orandiqne fre-

quentiam nos in sanctis habere officiis, flnemque

nosirum, ve! si advenerit sub tali acln, exspectare

securos. Est auiem quoddam genus haerelicorum,

superfluas existimantium sacras vigilias, cl spiri-

CAP. XXH. N. 1. Pleraqiie ex eadem epistola car-

ptim bine inde sumpia. GRIAL.

appellalur, ut in eo a terrenis operibus vel mnndi

illecebris abslinentes, lantum divinis culiibus ser-

viauius, danles scilicet huic diei honorem, et reve-

reniiam propter spem resurreclionis nostrae, quamhabemus in illo.

2. Nam sicut ipse Dominus noster Jesus Clirislus

et Salvator nosier lertia die resurrexit a morluis, ita

et nos resurrecluros in novissimo saeciilo speramus.

Unde etiam in Dominico die stanles oratnus, quod

esl signum lulurae resurreclionis ; line agit universa

Ecclesia, quse in peregrinatione inortaliialis invenia

est, exspectans 391 m finem saeculi, quod in Do-

G. in qua canebatur psalm. CXLVIII, Laudale Dominumde coelis

,cum sequenlibiis. Novell* (ut ipse vocal)

Ibid. Hoc namque tempore vaslator angel., ex Hie- D tune soleinriitali , qu: a nobis prima dicitur, depu-

ronym. Matih. xxv. GRIAL.5. Aiiiiiciilibiis cunctis vinctis. Vox cunclis non est

npnd Iliernnym., neque Act. xvi, el foriasse libra-

riorum pariim vinclis , pariirn cunclis, scribenliuni

vilio ntruntqne t:iii(lein inolevil. GRIAL.

Ibid. Siquidem, elc. H;c, usque ad finem capilis

deeranl in Ediiionilms antiquis, qu Rignaens sup-

plevil ex Concilio Aqnisgranensi sub Lndnvico Pio,

cap. 150, et Habano, lib. n de Instil, cleric., cap. 9,

ac vere exslant in Mss. Coilicibns Isulori. ARF.V.

4. Nyctages, aut eliam Nysiages, vel Nystazontes.Ead. vni Elyinol., c. 5. GRIAL.

CAP. xxni. N. 1. Maiiiiiim: preces bir dicuutiir eae

quas nos laudes dicimus, ut constal ex Cassian., lib.

5 de In-lit, ccenob., cap. 3, 4 et 8. Sequebaiur vigiliasMissa posl galli canlum, iude e:v, quns nos laudes,Cassianus matuiinam solemnitatem iiouiinut, c. 4 ct

t:ili eranl psalmi L, Miserere me\ Deus secund., t\it,

Deus Deus meus, ad te de luce vigilo, ct LXXXIX, Do-

mine, refugium [acttts. Itn videnlur Ecclesise occiden-

talis lauiles ulr:imquc illorinn, id est, malutinam an-

liquam solcinnilalem, el no^ellam, aique amplius

aiiquid conlinere. N;un novelise, hoc est, primae,

psalmi alii sum assignali. GRIAL.

Ibid. In nnnnullis F.dilionilius el Codicihus mss.

desideralur totiim hoc et seq. caput. In Editions)

Grialii ita dislingiiilur, instilulum. Primilus , etc.

AREV.2. Grialius scribit radianti. AREV.CAP. xxiv. N. 1. Pleraque omnia ex epist. August,

ad Jaimar. 119, cap. 10. GRIAL.

Ibid. Dominicum diem, elc. Consnle Palres aposlo-

licos, cum noiis Cotelerii, torn. I, pag. 47, el lib. 6

., c. 18, num. 19, cum noia, AREV.

761 DE ECCLESIAST1CIS OFFICIIS LIB. 1. 764

mini Jesn Chrisli corpore prsemonstraium est, qui A rio. Cnjus suscepi* carnis causa hsec est. Postquam

es! priinogenilus a moriins.

CAPUT XXV.

De sabbato.

1. Sabbatum autem datum est priori populo in otio

corporaliler celebrandum, ut figura esset in requiem,

u:ide et SaLbatum requies iiuerpretaiur. Dies tamen

Dominicus non Judsis , sed Chrislianis per resur-

rcciionem Domini declaraius esl, el ex illo liabere

ccepit feslivitatem suam. Ipse est enim dies primus,

qui post septimum repeiitur octavus. Unde et in

Ecclesiasie ad diiorum Tesianwnlorum significatio-

nem dicitiir, illi seplem, et iltl octo (Keel. xi).

2. Primo enim solnm celebrandmn Sabbatum tra-

ditum est , quia erat aniea requies morluorum.

enim invidia diaboli parcns ille primus pe sedncius

iuani cecidit, confeslim cxsul ,et perdilus in omni

genere suo radicem inalitix>et peccati Iransduxit,

crescebatque in malum vebementius omne genus

mortalium difTusis ubique sceleribus, et, quod est

neqiiius, omnium cullibus idolorum serviens.

2. Volcns ergo Deus terminare peccatum,consuluit

verbo, lege, prophelis, signis, plagis el prodigiis. Sed

cum nee sic quidem errores suos admouilus agnosceret

mundus, misii Deus Filium suum, ut carne induere-

lur, et liominibus appareret, et peccaiores sanarei. Qui

ideo in bomine venil, quia per seipsum ab luuninibus

cognosci uon potuil. Ui autem viderelur, Veibum

caro Iaclum esl, assumemlo carnem, rion mutatum in

Resurreclio autem nullius erat qui resurgens a B carnem. Assumpsit enim hunianiialcm, non amisil

mortuis non moreretur, morsilli ultra non domina-

reuir (Bom. vi). Jam postquam facta esl lalis resur-

rectio in corpore Domini, ul praeiret in capile Eccle-

sia3,quod corpus Ecclesiae speraret in linein , dies

Dominicus, id esl, oclavus, qui et primus, in festi-

vilatc successit.

5. Apparel autem bunc diem etiam in sacrosanctis

Scriptufis esse solemiiein; ipse enim primus est dies

sseculi, in ipso cruali snntangeli, in ipso qnoque a

inoriuis resurrexil Cbristus, in ipso de coelis super

apostolos sanctus descendit Spirilus, manna in eodem

die in eremo primum de coelo datum est. Sic enim

dicit Dominus : Sea; diebus colligetis manna, in die

autem sexto duplum colligelis (Exod. xvi). Sexta eriina

dies est parasceve, quae ante Sabbatum ponilur.

4. Sabbatum autem dies Septimus esl , quern se-

quilur Dominicus, 392 " 1UO primum manna de

coslovenit. Unde inielligantJuda3i jam tmic pralaiam

esse Judaico Sabbato Dominicam no-tram; jam tune

imlicalum est quod in Sabbato ipsorum gralia ad

eos de coelo nulla descenderit, sed in nostra Domi

nica, in qua primum manna Dominus pluii.

CAPUT XXVI.

De Katali Domini.

\. Natalis Domini dies ea de causa a Palribus

volivae solemiiilatis in-iitutus est, quia in eo Clirisius

pro redemptione mundi nasci corporaliter voluit,

prodieiis ex virginis utero, qui erat in Pad-is impe-

CAP. xxv. N. 1. Sabbaium autem dut usque ad Dinterpretatur, ex eadfin epist., cap 10. GRIAL.

Ibid. Dies tamen Dominicus, usque ad successit, ex

cap. 15. GRIM..Ibitt. Decinralus. Al., cetebratus. De re ipsa ilerum

viiln Palres apostolic., cil. Edit., loin. I, pag. 15, et

Fabri ium, Hibliogri|\b. pag. 452, qui srriplores dedie Dominico cl Sabbalo disserentes magna copiaenimieral. ARF.V.

2. Alii : Nullius eral usque ad Christum Dominion,fjic , remnjens a mortals, jam non moritur, mors illi

uH\u non dominobilvr. Quod melins est. AKEV.3. Apparel autim usque ad datum est, ex cju-dem

scnuone 251. GRIAL.-.. Sabbatum autem dies septim., etc., e serm. 91,

nun; sunt eadem Origenis, horn. 7, in Exod., cap. 15.GniAi..

CAP. xxvi. N. 1. ID uno Ms., apuJ iliuorpium, pro

divinitatem. Ita idem Deus el idem homo , in natura

Dei xqualis Palri, in naiura bominis faclus morialis

393 n "ob\s pro nobis, de nobis, manens quod ei at,

suscipiens quod non e.rat, ul liberarel quod fecorat.

5. Haec est ergo dominica^ Naiivitatis magna so-

lemnilas, hacc est diei bnjus nova et gloriosa fesiivi-

tas, advenius Dei faclus ad homines. Itaquedies isle,

pro eo quod iti eo Cltrislus natus est, Natalis dicilur;

quemque ideo observare per revolutum circulum

anni fesla solemnilale solemus, ut in memorial!)

revocelur quo die Chrisius natus esl.

CAPUT XXVII.

De Epiphania.

\. Epipbanioruiii diem proinde festa solemnitaie

G viri aposlolici signaverunt, quia in eo est proditus

Stella Salvator, quando invenerunt inngi Cliristum in

prsesepi jacenietn , adoralo offereiites compelontia

munera Trinitati, aurum, thus el myrrliam , fiegi,

Deo atque passuro. Ideo ergo diern bunc annua cele-

briiaie sacraveruni , ut mundus agnoscal Dominum

quern elementa ccclilus prodiderunl.

2. Si(iuidem eodem die idem Jesus etiam Jordanis

lavacro tingitur, riivisoque calo Sjiiriius sancii des-

cendenlis lesiimonio Dei esse Filius declaralnr

(Maitli. in); cujus diei nomen, ex eo quod nppaniit

geniibus , Epipbania nuncupainr. Epipbania enim

Gr.Tce, Laiine apparitio vel ostensio dicilur. Trihus

igitur ex causis hie dies hoc vocabulum sumpsit sive

impcrio emendaium erat qremio, quod fortasse nonmale esse ipse opinatur. in Isidurianis, cap. 9i5, n.

15, advert! in ( odicn Vaiir. 12(i7 boc rapiit 26 tan-

quam sermonem sancti Isidori exbiberi, de quo pluraviiln

,si placet , in Isidorianis, cap. 72, n. 17 et

seqq., ubi etiam pniMationem Cnnstaniini Caietaniail Imno sermonem protuli. Codex Regiovat. 12

>,

in

quo etiam est hie srnii", magis cum Edilione noslra

congruit, ((iiam cum textu Cajelani. ARF.V.

2. Carne induerelur. Cajetanus, carnem indueret.

ARUV.CAP. xxvii. N. 1. Christum, etc. Cochleus : C.li i-

slum in prcesepio jacentem ,el adoraverunl cum, offe^

rentes ei competenlia munera Trinitat t, auruin, thus

myrrham, Itegi, Deo alque homini purissimo. Pro ii;

pra sepi alii babent in prcrsepe quod minime est ali-

surdum. Vide notas ad Scduliuin , pag. 101, - .3 el

307. AREV.

763 S. ISIDOIU HISPALENSIS EPISCOPl 764

quod (nnc in baptismo 8110 Cliriglos populis fuerit A observniione Quadragesima sordidata ad imcllonem

osiensus ,sive quod ea die sideris nrni magis est accedurent.

proiliius,sive quod prinio signn per aquam in vinnrn

vei>ain nmllis esl manifestaius.

5. Refert :<nteiii Cassianus apud TFpjyptios Nalivi-

laiis diem, 394 et epiphaniorum solemuiialein non

bil aric. ut in occiduis provinciis, sed sub diei unius

festivilate celebrari. Episiolse, quoqne pnntilicis

Alcxandriui per universal .iBgypii Ecclesias vel mo-

nasleria dirignnlnr, quibus et iniiiuni Quadragesima;,

el dies Pascliae dentiniialur.

CAPUT XXVII).

De Pnlmarum die.

1. Dies Palmarum ideo celebratur, quia in eo

Dominus et Salvator nosier, sicui propheta ceeinit, B eliam deccbai potissimiim ,nt facio doceret quod

Jerusalem tendens, aselluni sedisse perhibelur. Tune observare discipulos prsemonerel.

CAPUT XXIX.

De Ciena Domini.

1. Coena Domini, boc esl, qninta ferin uilimne

Quadragesima1

, quando Dominus el Salvator nosier,

post lypicum illud pasclia compleliim, ad \eruin

pascha iransieus , myslerium corporis et sanguinis

Siii primum apnslolis iradidil (Mntth. x\vi), quando

post sacramenla cculestia discipulus fallax et prodi-

tor pretium a Judxis accepit , el Clirisli sangnint-m

vendidit (Joan. xm). Eo etiam die Salvaior surgens

a coaiia , pedes discipuloruin lavii propler liuniilita-

lis fonnam coiiiinendandain ,ad quam docendam

venerat,sicul et ipse cousequenter exposiiit. Quod

gradiens cum ramis palmarum miiltilndo plebium

obviam ei clamabat : Oaamia, benedictusq>ii

venit in

nomine Domini, Rex Israel (Zarh. ix; Matlh. xxi;

Joan. XH). In ramis enim palmarum signincabalur

victoria, qua eral Dominus mortem moriendo supe-

raiurns, et tropha?o crucis dc diabolo monis prin-

cipe (riutnphaturus.

2. In asello auiem, quern sedendo Jerusalem venit,

indieavit simplicia corda gcntilitalis, qu:e pr.nesidendo

atque regendo perducebat 395 a(l visionem pads.

Hoc autem die symbolum competeiiiihus tradiiur,

propler confincm dominicsc paschsc solemnilaiem; ut

quia jam ad Dei graiiarn percipiendam Iestinant,

2. Hinc est quod eodem die altnria Icmpliqne

parieies et pavimenla lavanlnr, va^aque purilican-

lur, quse sunt Domino consecrala. Quo die proinde

ciiam sanctum cbrisma conficitur, quia anle liiduum

IascliiB Maria capul ac pedes Domini ungiienk* per-

fudisse perbibelur. Unde ei Dominus discipulis suis

dixit : Scilis, quia post biduum pascha ftel ,et Filius

Iwminis tradetur ,ul crucifigatur (Haltlt. xxvi).

396 CAPUT xxx.

f)e Parasceve.

1. Parasceve, id est, sexla Sabbati, ideo in so-

lemnitate habelur, quia in eo die Chrisius mysle-

lidem quam coiifiicanlur agnoscant. Vnlgus ideo eum C rium crncis explevit , propter quod venerat in liunc

diem i.-apiiilavium vocani, quia lunc moris est

lavandi capita infanlium qui ungendi sunt, ne forte

mundum, ul quia ligno percussi fueramus in Adaw,

rursus per ligni myslerium sanaremur. Hujus entra

sacrantcntum baptismi videre ur pertinere, rnulli hoc in

consitetudinem recipere noluernni. Nonnntli eliam de

consuetiidine auferre non dubitaverunt. Atiq ii aulem,

tit hoc sncratiore tempore coinmendarcnt , et a baptismi

Sacramento dislinguerent, vet diem terlium orlav:irum ,

quia ternarius numems in muftis tacramenlii maxims

excellil, vel eliam ipsum oclavum, ul hoc facerent, ele-

gerunt. GRIAI..

Ibid. Capiiilarium. Pra>ier Gri:ilii eruditam an-

noialionem videri possunt Maori Hierolejicup, I)u-

i-angii Glossarium, et scrijiiores Antinuitataiti e de-

siasiicanim. Nonnulli scribimt capilalurinin , sed in

Elymologiis, cap. IS lib. vi, n. 14, jam edituin fuit

3. Caspian., collai. 10. GRIAL.

Ibid. Episloltc quoque ponlif. Alexandrini peractoeo die, ail Cassiau. GRIAL.

Ibid. IJIancbinus, Evangeliar. Quadrag. t. II,

p. 855, proieri dissertaiionein, sive epistolam Fran-csci a iurre, qua mulla de rilu denuniiandi pascliadie Epiplianirr expliranlur; qui rilus in llalia qnoqucviguit. Videndus eliam Benediclus ponlifex XIV, deFeslis Domini, in ieslo Epiplianlr, 76. AHKV.

CAP. xxviu. N. 1. Aselluw sedisfe \,erhibelur. Etmox. queiii ledfiido. lla eliam \mbrosiiis : Pullussedetur asitia:. GIIIAL.

2. Capitilavium I ocnnt. Auguslin. epist. 1 1 8, cap. 7 :

Si autem qu&ris cur eliam tavandi mos ortus sit. nihil capitilai ium; quoin ad loruin noniuillii nbservavi denijAi de liac re coqilnnli prob::bilins occurrit, nisi quod hoc aniiquissiino rilu. qua; hueqiinque lacniui. AREV.

baptizandornm corpora per observalionem Quailrags-sima- sordid; la cum o/j ensinne se.nsm ntl fonlini triiciu-

renlur, nttittliqua die lui arenlur. Hanc aulem diem ,

qu . in Ifi-pania Domiuiea, ut viitelur, I aliiiarum

fuil, in Africa fuisse fernm ;> in Coeua Domini, exhoc Anguslini loco apparel; subdit enim : lutumiiutem diem potius ad hoc eleclum, quo < a lia dominicaanniversarie cetebralnr, etc. Qui mos adeo in Alric i

invaluerat, u! de loiione peduin , quaj in eumdeindiom inciirrebat, v. l lollerida pror.-us, vel certe, in

aliiim diem rejicicnda, prop erea cogiiaverint. Sicenim Aiignslinus, epist. II ,;. ad Januar., rap. 18 :

J)e Ifivandis vero pedibux cum Do i iis hoc propler

fi.rnium liumitilalis, propter quam docendam i-enerat,

eoiiimi iidarer.t \sicut ipse consi quftiler fxposui 1

) qvue-tilum esl qunnam tempore polissimum res lama elitnn

fuelii doceretur, el in iltud tunpus occurrit, quo ipsatommendatio religiosius inhcereret. Sed ne ad ipsum

. . .

CAP. x\ix. N. 1. Propter humililalis formain com

mend. Ausiiist., iliid. GuiAr,.

Ibid. Alii , quod eliam decebat polentissimum. AREV.

:. lii Ieria quima majoris lielid.imadic allana,

lempli parieies et pavimenla lavari C(inuevisse

adeo cerium est, in ctiamipini vesligia liujus con-

sueiudinis in if nnullis Ecclesiis periuaneani. Can-

cellierius, scripior acciiratus et eruditus, in deseri-

plioue hrb lomail.e saiiet.i:, de liiijiiMim ii rilu, qui

in lemplo Vaiicano vigel, disserit, el cum Isi lori

verhis confert similia alia s:mcli Eligii ,limnil. 8 de

Ca iia Domini : Propler humilitnlis formam ,o die

commendandam pedes eoruiti Christus lavit ; et Itinc

esl quid eodem die ultaria templique parieies el vasa

purtfiianlur. Air v.

CAP. xxx. N. 1. Perligni miislerium. Multi Mss.,

per lignum mysterii. Alii , per ligni rmjsiena. AREV.

763 DE ECCLESIASTICIS OFFICIIS LIB. I. 756

causa triumph! Immana pHfillitas Christo per omnem A transverso ligno, ubi fignnlur manus. Per manus

enim opus iulelligilur, per laiiiudinem hilariias ope-

rantis, quia trisiitia facit angnsiias. Porro per lati-

ludinrm crncis, cui capul adjnngilur, exsnectaiio

superuae relribulionis de snblimi jnslilia Dei signi-

licalnr. Et ul ipsa opera bona non propter bencficia

Dei terrena ac temporal!;) facieuda credaniur, sed

polius propier illud quod desuper speral tides, quae

per dileciionem operator.

8. Jam vero per longiludinem, qua lotnm corpus

exicnditur, ipsa toleranlia significalur, ut longani-

mes perinaneamus, unde longanimes dicunlur qui

tolerant. I er profundmn autem, hoc est, partem

illam ligni quae in terraa abdito delixa latel, sed

g inde consnrgit omne quod cm nel , inscrutabjlia in-

diranlur judicia Dei ; de quibus occulla ejns volun-

late vocalur homo ad parlicipalioncm taniie gratiae,

alius sic, alius vero sic.

398 CAPUT xxxi.

De Sabbalo Ptisclix.

1. Sabbali pasclialis- venerHio blue celebratur,

pro eo quod eodem die Dominus in sepu .cro quievit.

Unde et bene in Hebra;o sermone Sabbatum reqnies

iiiierpreialur, sive quod Deus eodem die requievil

innndo perfecto, sive quod in eo Dominus el He-

demptor nosier quievil in sepulcro.

2. Hie aulem dies inter mortem Clnisti el resnr-

rcciionem medius est, signilicans requiem quamdam

n aniuiarum ab omni labore omuique mnleslia post

mortem , per qnam fil iransiius per resurreclioncm

carnisad illam vitam quam Duniinus nosier Jesus Clni-

slus sua resuirectione pr;cmonsirare dignalus est.

CAPUT XXXII.

De die sancto Pascliw.

1. Jam vero paschaU: sacr.imenlnni , quod nunc

in Salvatoris nostri mysterio manifesiissime cele

bratur, in Veleri Teslanienlo figuraliier primum ge-

sium est, quaiulo aguo occiso pasclin celebravit po-

pulns Dei in -1 gyplo (Eiod. xn). Cnjus ligura in

verilate complela est in Cliristo, qui sicut ovis ad

immolaridnm ducius esi. Cujus sanguine illilis po-

siibus noslris, id esi, cujus signo crucis signnlis

fruntibus nostri< a perditione luijns saiculi, lanquain" a capliviiaie ^Egyptiaca liberamur. Cujns quidem

diem paschalis lesurreciionis mysticuin non solum

pro eo celebramns, quod in eodem a moriuis re-

surrexit, sed eliam et pro aliis sacramentis, qun

per euindem sigmlieanlur

2. tjuia enim, sicul dicil Apostolus, mortuus esi

iniindum cclcbriialem annuam prrvliet, pro eo quod

dignalus est sanguine passionis suae sfeculum redi-

incre, et peccatum mundi per crucem morte devi

ce absolvere.

e. Cujus quidem cruns injuriam non pertiilil ilia

(Hvinitaiis substantia, sed sola suscepla: hiimnni-

Utis nalura. Passio enim corporis Fuit, divinitas

vero exsnrs injurae mansit. Triperiila autem ratio

domiuieaj passionis osiendilur. Piima ilaque causa

est ul Chrisms pro reatus mundi redemplione dare-

tur, el hoslis anliijuus, velut hamo crucis, capere-

inr, scilicel ut quos obsorbuerat evomerel, el

pra dam quam tenebat amitteret, non potentia vi-

cius, sed juslilia , non dominatione, sed ratione.

5. Secunda causa esi ul secnluris hominibus vitse

niagisterium prselieretur.Ascendit enim in cruc. m

Christus, ul nobis passionis et resin rcciionis pr-berel exemplum , passionis ad cohflrmandnm pa-

lienliam ,resurrectionis ad exriiandam spem ,

ut

duas vitas nubis ostenderei in carne ,un im laborio-

sam, alieram beatam : laboriosam , qnam tolerare

drbemus ; beatam , quam sperare debemus.

4. Tertia causa est suscepla? crucis ut supeiba

sa>culi et innata sapicntia, per crucis slultam ,ut

pulalur, prasdicationeinhnmiliata , corruerel ;

ut

putarei id quod slullum Dei c>l qnanto sil homiui-

bus sapienlius, et quod infirmum Dei esi quanio sit

fortius iota hominum fortiludine (I Cor. i).

5. Docel aiiostolus Paulus (Ephes. \), illuminatos

debere haliere oculos cordis ad intelligendnm qua;

sil laiiiudo crucis, el longitudo, el 397 altitude,

et profundum. Cujus laiiiudo est transversuin li

gnum quo exlenduninr manus, longiiudo a laiiiu-

dine deorsum usque ad terrain, aliitudo a latiiudine

sursuiu usque ad capul, profundnm vero quod terrae

inQxum abscondiiur ; quo siguo crucis omnis vita

sanctorum describitur.

6. Dicilur enim homini : Tolle crucem luam , et

teqiure me. Time enirn cruciiigitur caro, cum nior-

lilicanlnr membra noslra super terrain, fornicatio ,

immundiiia, luxnria , et caitera. Dumqne exterior

homo corrumpiiur, ul interior renovetur de die in

diem, passio esi crucis. l-.l h:vc quidem dnm sunt

bona opera, tamen a^lhuc laboriosa, (|norum mer-

ces requies est. Ideoque dicilnr : Spe gaudenles , ul

coijitanlei scilicet requiem futuratn, cum hilurilate et

laboribus opcremur.

7. llanc hihrilateiu significat crucis laiiiudo in

5. Docet autem aposlolus, usque ad profundmn,verlia Mint Hullini in Symbol. GIUAL.

Ibid. Cnjui latitude, usque ad describitur, com-luuuia li.i .c sunl llufli. o cum Angustino, n de Doclr.

Cur., cap. 42, ii in lib. de Grai. Vet. el Nov. Te-stamenti. CIIIAL.

Ibid. <;ri;ilius in texlu , docel Aposto!us ; in nota ,

doc el uulem Apu*lolui. AREV.

0. Dicilur enim homini , elc. Oinnia sunl usque adfinem capitis Augustini verba, epist. cil. ad Ja-

nuar., cap. 14. I.IUAL.

8. Aliut vero sic. Codc.x Uegiovatic. 161 addil :

Ad exlremum altiludinrn: pnsuit , quia poUijuam 1,0-

tiliam earumdem(

I orle eorumilem) qu<estu.ernis in-

limata sunl epere properamut ,mine merebimur alia

el excelsa conscendere. ARF.V.

CAP. xxxn. N. 1. Cujui qnidem paschalis resurr.

Oinnia usque ad finem ex epist. citata Augustini ad

Jannar. descripla sunt. GnUL.lull. Ad immolandum. Al. , ad occisionem.

Elymolog. lib. vi, cap. 17, n. 10 et seqq. , plura de

pascbate explicaniur. AREV.

767 S. ISIDOR1 1I1SPALENSIS EP1SGOPI 768

proptcr delicta nostra, et resurrexit propter juslifi- A Psi Ecclesiae tribuiiur, propler inslar universiiatis;

caiionem nosiram ,transilus quidem de morle ad

vilam in ilia passione Domini et resurreclione 399sacratus esl. Nam et vocabuliim ipsiim, quod pa-

sclia dicitur ,non Graccum, sed Hebrneum est, ne-

qne a passione, quoniam naSilv Greece dicitur pali ,

sed a transitu llebrxo verbo pascba appellauim est.

Quod et maxime evangelisla expressit , cum ceie-

brarelur a Domino pascha cnm disripulis : Cm vi-

difset, inqiiit, Jesus qiiia venit horn ut Iransiret de

hoc mundo ad Ptilrem (Joan. xiu).

3. Transitus ergo de bac vita mortali in aliani vi

lam immortalem, boc est, de morte ad vitam, in

passione el resurrectione Domini commendatur. Hie

ideoque et Joannes apostolus, in Apocalypsi, septem

scripsit Ecclesiis. Ecclesia vero adhuc in isla mor-

talitatis carne consiiiuta propler ips.nn mutabilila-

lem lunae nomine in Scripluris saepe vocatur. Quodvero anniversarius dies paschalis , non ad eumdemredil anni diem, sicut dies quo credilur Dominus

nalus, boc fit propter Dominicum diem et lunam.

8. Maiiifesuini esl cnim quo die Dominus cruci-

fixus sit, et in sepulcro fuerit, et resurrexit. Adjun-cta est enim ipsorum diernm observalio per I atres

Nic.i ni concilii, et orbi universo Cliristiano persua-

siiin. eo modo pascba celebrari oportere, ut non so-

lum lunam pascbalem, sed el diem Dominicum, in

transitus a nobis modo agitur per (idem, qua; noliis <l

uo resurrexit a moriuis, exspectare debeamus. Inde

datur in remissiorie peccalorum, quando consepeli- B est 1uod ad umdem anni diem non reverlimr pa-

mur cum Cbristo per baplismum, quasi a moriuis

transeunlesde pejoribus ad nioliorn, de corporalibns

ad spiritualia, de conversaiione bujus vitse ad spem

lutmoe resurrectionis et gloriae.

4. Propter ipsum ergo iniiium novae vitae, ad quana

transiinus, et propler novum bominem, quern jube-

mur induere , et exuere velereni, expurganles veli>s

fermenlum , ul slums nova conspersio , quoniam pa-

sclia nosirum iminolaius esl Cbrislus; propler lianc

ergo vine noviialem primus mensis in anni tnensi-

bus celcbralioni buic .iitribulus esl, nam el ipse

dieilur mensis novorum. Quia vero in loto lempore

sacculi mine terii<im icmpus apparuil , ideo resurre-

ciio Domini triduana esl.

5. I rimum enim tempus est ante legem, secundum "

sub lege, lertium sub gratia, ubi jam manifestumesl

sacranicnlum quod eratantein prophelico xnigtnale

occultum. Hoc ergo et in lunari nuinero significalur.

Quia enim seplenarius numerus solei in Scripturis ad

quamdam perfectionem inysiicus apparere, in lenia

hebdomada lunae pascba celebralur, id est, qui dies

occurrerit a qu;irla decitna in vicesimam pi-imam.

6. Sed et non sobun propler tempus lertium, quia

inde incipit bebdomada lertia, sed etiarn propter ip-

sam conversioneni lunao. Tune enim ilia abinferiori-

bus ad superiora converlilur, et baec nobis de luna

similitude assumitnr, de visibilibus ad invisibilia, et

de corporalibus ad spirilualia sacramenla iransire,

ul rnagis magisque buic soeculo moriamur, et vita

noslra abscomlamr 400 cum Christo, omnemqnelucem sludii noslri, qune ad inferiora vergebai, ad

superiora converlamus, ad illam scilicet oolernam

coiitemplalionem immutabilis veriialis (Coloss. in).

7. Usque ad vicesimam vero primam ideo Pascba

observaiur, propter seplenarium numerum , quouniversiiatis signiliculio sxpe liguralur, qui etiam

D

4. Alii, initium dainr nova; vital... et ex veleri ex~

pwyantet velus fermenttim. AREV.5. Coclileus, in terli(e hebdomada luna Pascha ce-

lebratitr, id eat, qui dies occurrerii Domiiticus a quintodecinin in vicesitno primo. AREV.

7. Propter instar universiiatis. Hoc est, propler si-

tuilitudmeiu uuivorsiuiis.

scba. Nam Judaei taritununodo mensem novorum et

lunam observant. Diem autem Dominicum adden

dum Patres nostri censuerunt, ul et noslra festiviias

a Jutlaeormn I esiiviiale distingueretur.

CAPUT XXX111.

De Ascensione Domini.

\. Ascensionis dominiex solemniias ideo celebra

lur, quia eodem die, post mundi victoriam, post in-

ferrii regressum, ascendere Clirislus memoralur ad

coelos, sicut scriplum est : Ascendil in altum, cepit

caplh itatem,

dedit dona liominibus (Psal. LXVII).

Qu;c festiviias ideo per revoluium circulum anno-

i-iini celebralur, ut bumaniias assumptic c:)riiis ascen-

deniis Domini collocata ad dexleram Pairis in 401memoriam revocelur, cujus corpus ila in cuelo esse

credimus, ul eral quando asoendit, quod et vox an

gelica protesiatur, dicens : Sicveniel, quemadmodumvidislis eitm euntem in ccelum (Act. i), id est, in eadera

carnis specie ati]ue subslantia; cujus profectio car-

nis immorlalitalem donavil, naturam non alistnlit.

2. Dexiera aiilem Patris, ad quam idem Filius se-

dere credilur, non esl corporea, quod nefas esl de

Deo senlire. Sed dexlera Pairis est beatitude perpe-

lua, qu;B siinclis in resurreclione promiliilur, id esl,

universue licclesiae, quas esl corpus Cbrisli; sicut

et sinislra ejus rede intelligilur miseria, el pceria

perpetua, quse impiis dabiiur.

CAPUT XXXIV.De Penlecoste.

1. Iniiium sane et causa feslivilatis Pcnlecosles

paulo altius repetenda esl. Pentecostes enim dies

bine accepit exordium, quando Dei vox in Sina

monle desuper intonanlis audila est, et lex daia est

Moysi (Exoil. xx). In Novo autem Testamento Pen

lecoste coapit quando advenium sancli Spirihis ,

quern Clirislus promisit, exbibuit, quein ait non esiij

venturum, ni>i ipse ascendisset in coelum.

8. De die quo Pascha celebrari debel ,lalius in

Elymologiis, lib. vi, cap. 17. AREV.,

CAP. xxxin. N. 1. Alii, ascendit in altum, captivnmduxil captivitatem. In noniiiillis Mss., cujus perfectio

"

carnis. Al., cujus profeeto carnis. AREV.CAP. xxxiv. N. 1. Pleraque ex eadern Augustini

ad Januar. epistola. GBUL.

760 DE ECCLESIAST1C1S OFFICIIS LIB. I.

?. Denique dum porlam coeli Cliristus intrassel, A CAP11T XXXV.

(leceni diebis interposilis, iniremuit stibiio oranlibus De fettmtaiibus marlyrum.

770

aposlolis locus, el descentlente Spiritu sancto super

eos, iniiammaii sum iia, ut linguis omnium geii-

lium Dei magnalia loquerentur (Act. n). Adventus

itaque Spiriius sancii de coslo super aposiolos in va-

rieiale linguarum difl usus solemnilatem transmisit

in posieros, eaque dc causa I entecoste celebralur,

el dies ipse proinde insignis habelur.

5. Concordat aulein hscc Iesiiviias Evangelii cum

feslivitale iegis ; iliic enim posleaquam agnus immo-

latus est, interposilis quinquaginla diebus, data est

lex Moysi, scripla digito Dei; hie poslquain occisus

est Chrisms, qui tanquam ovis ad immolandum du-

ctus est, celebralur verum pasclia , et, inierposilis

quinquaginta diebus, daiur Spiriius sanclus, qui est

digilus Dei super centum 402 viginti discipulos

Mosaic* a. iaiis numero con-iiinlos, siquidem el haec

I esiiviias a iud ohlinel sacramenium.

4. Constat enim ex sepiimana seplimanarum(/ai.

LIII), sed dierum quidem septimanse generant eam-

dem Penlecosten, in qua fit peccati remissio per

Spirilum sanclum, annorum vero seplimanx quin-

quagegimum annum faciunt, qui apud Hebraeos ju-

bikeus appellalur, in quo simihier terra fit remissio,

et servorum libertas, et possessionum restitutio, quae

prelio fueranl comparaia. Septem enim septies mul-

tiplicati quinquagenarium ex se generani numerum

assumpla munade, quam ex futuri saeculi figura

prxsumplam esse majorum aucloritas iradidit;

fit penim ipsa et octava semper, et prima, imo ipsa est

semper una, qua; est Dominicus dies.

5. Necesse est enim sabbatismum animarum po-

puli Dei illuc recurrereatque ibi compleri, ubi datur

pats his qui octo, sicut quidam disserens Salomonis

dicla sapienter exposuil (Eccle. xi). Idcirco aulem

lolius quinquagesiiiKfi dies post Domini resurreciio-

nem soluia abslinentia in sula laciiiia celebrantur,

propter figuram fulurae resurreciionis, ubi jam non

labor, sed requies erit laeiilise.

6. Idenque in his diebus nee genua in oralione

fleiluntur, quia, sicul quidam sapicntium ait, iiijlcxio

yenuum pcenilentiai ,el lucius indicium est. Undo eiiam

per omnia eamilem in illis solenmilaiem, quam die

Dominica custodimus, in qua majores nostri nee D

jejuninm agendum, nee genua esse llecleiula, ob re-

vereniiam resurreciionis dominicx, iradiderunt.

2. Hitlorpiu* cum tribus Mss. edidil in vatielate

tinyuarum ilifl usa ; in uiio invenit, diffusi. AHEV.6. Neque a Resurreciioue dominica usque ad

Penlecosien, neque in diebus Dominicis genua fle-

ctere mos est, dum aiiliplmnx post lauil s, aul com-

pleloriuin rccilaiilur. Vernm Isidorus in genuro ait

in his diebus genua in oralione non Hecli, quia sci

licet consueludo ab aposlolicis leiiipdribus dediicta

erat ul in bis diebus lideles siando orarenl. Quandiiidiiravi iil baec consueludo, non laciie est cllinirc

;

seil cjus adhuc meinona occurrit in concilio in Tu-

ronensi, c. 37, temporibus (Jaroli Magni. Adisis Lin-

1. Fesiivitates aposiolorum, sen in bonorem mar-

tyrum solemnilates antiqui Palres in veneralionis

mysterio celebrari sanxeruni, 403 ve *d excilan-

dam imitaiionem, vel nt merilis eoruin consnciemur,

aique orationibus adjuvemur, iia tamen ut nulli

marlyrum, sed ipsi Deo marlyrum sacrilicemus,

quamvis in memoris marlyrum constimamus aharia.

2. Quis enim aniisliliim, in locis sanctorum corpo-

rtiin assistens allari, aliquando dixit : 0/ferimus tibi,

Pelre, nut Patite, ant Cypriane? Sed quod oflerlur,

olTertur Deo, qui marlyres coronavit, apud memo-

rias eorum quos Coronavit, quod ex ipsornm locorum

admonitione major adeems exsurgat ad acuendam

charilatem et in illos quos imitari debemus,

et in

ilium quo adjuvanie possumus.

5. Colimus ergo marlyres eo cullu dileciionis et

societalis quo in liac vita coluntur sancii homines

Dei, quorum cor ad lalem pro evangelica veritale

passionem paralum esse seniimus. Sed illos lanto

devotius, quanlo securius post cerlamina superala ,

quanlo elium fidemiori laude pradicamus jam in

vita feliciore victores , quam in ista adtouc usque

pugnanles.

4. At vero illo cullu , quse Grace latria dicitur ,

Laline uno verbo dici non potest, cum sit quuidam

propriae Divinitaii debita servilus , nee colimus, nee

colendum docemus ,nisi unum Deum. Cum aulem

ad hunc culium pertineat oblatio saci ilicii, unde ido-

modo aliquid (ale olleriimis aul otl erentlum

pracipimus, vel cuiquam sancloe aniniGe, vel cui

quam sancto angelo. Et quisquis in hunc errorem

delabilur, corripilur per sanam docirinam , sive ut

corrigalur, sive ut condemnelur, sive ut cavealur,

dum eiiam ipsi sancti vel homines, vel angeli, exhi-

beri sibi nolunt, quod uni Deodeberi norunl.

5. A pparni i hoc in Paulo, el in Barnaba, cum, com-

nioti miraculis qua; per eos facia sunt, Lycaonii ,

iaiii|uam diis, immolare voluerunl. Conscissis enim

vesiimenlis suis, confiientes, et persuadenles se

deos non esse ,ista sibi fieri vetuerunt. Apparuit et

in arigelis , sicut in Apocalypsi legimus angelum se

adorari prohibentem, 404 ac diceniera adoralori

1

silo : Consenus luussum, d [ralrum luorum ; Deum

adora (Apoc. xxn, l>).Recte iiaque scribilur homini

ab angelo prohibitum esse adorare se, sed unum

Deum, sub quo ei essel et ille conservus.

ghamum, Antiq. Eccles. t. V, p. 255 el seqq. AREV.

CAP. xxxv. N. I. Toliim capul ex lib. xx August,

contra Faust. Munich., c. 21. CRIAL.

Ibid. Tiuilus in nonnullis Mss.:D ftttivitalibui

aposiolorum ,sire munynim. Grialius edidil, ad exer-

citnndiim imitationem; nescio, an de imlustria. Alii

liabi iii, adexcitandani, vel ade.xcitandum imilalionem .

Pro sacri/icenuis, alii, o/feramus. Grialius, in inemo-

rius. AI;KV.

4. Alii , proprice Divinilatis. In quibusdam Mss.,

;)i-Yi>iwiisvel cuitjuam murtijri, vel cuiquam sancCm

aiiimte. AREV.

771 S. ISIDORI HISPALliNSlS EPlSCOPI 772

6. Non ergo sil nobis ille divinie religionis cultus A 2. In persona quippe Moysi lex , in persona Elisc

in augelos, aut mariyres, quia non sie hahentur, ut

lales quaerant honores ul Dens, quia nee ipsi volunt

se coli pro Deo, sed ilium a nobis coli volunt, quo

illuminaute laelamur. llonorandi sum ergo mariyres

propler imitationem , non adorandi propter religio-

r.eiu, honorandi charilate, non servilutc.

CAPUT XXXVI.DC encamiis.

1. Feslivitales annuas dedicationis ecclesiarum ex

more velerum celtbrari in Evangelio legiimis, ubi

dicilur: Facia snnl aulem encomia Jeronolymis (Joan.

x, 22). Encaenia quip;ie festivitas erat dedications

templi; Grace enim camon dicilur novurn. Quando-

cunque enim aliquid novum fueril dcdicaium, en-

prophetae aceipiiintur, inier quos in monte Chrisms

gloriosus apparnit, ut evideulins emineret, quod deillo dicit Aposlolus : Tes:imunium liabens a !eat> , el

prophetis (Rom. HI). In qua ergo pane anui cou-

grnenlius observaiio Quadragesima; consiilm ie ur,

nisi conlini alqiie coniinua dominicse p;issioni? Qniain ea signilicatnr h:vc vita laboriosa, cui eliam

opus esl cnmineniia,

ut ab ipsius mnndi illecebris

jejunemus , viventes in solo manna, id est, cueiesii-

l:us spiriliialiliusque praceptis.

3. Niimero aulem quadragenario vita ista pro|iierea

liguraliir, qnia denariusesl perfeclio beatitudinis ii"-

sirae, creatura aulem seplcnario figuralur,quae adhae-

rot Oeaiori, in quo declarator uniias T.-initaiis p.er

ca,>nia vocalur. Ilium enim diem, quo teniplum dedi- universnm niundum temporaliler annun.i.

caitim esl, Judsei solemniler celebrabanl, et ipse

dies apud eos feslus agebatur, qui licel usus in illis

exolevit, quia et culiu el lemplo caruerunt, lamen

Christian! servant inorem ilium palruin, in quos glo

ria iranslala videlur.

2. Omnes aulem feslivitates pro variolate religio-

niiin diversaque in honore marlyrum lempore i.leo

a viris prndenlibus insiilutse sunt, ne forte rara

congregatio populi fidem minueret in Cbrisio. Pni-

pterea ergo dies aliijui constiluii sum, ut in unumoinnes pariter convenirent , m ex conspectu inutuo

et fides crescat, el laiiilia major orialur.

405 CAI UT XXXVII.De jejunio Quadragesmce.

{. Jejiiniornm lempora secundum Srriptnras san-

clas qualuor sum, in quibus per alMinenliam et

lamentuin pcenitentiiv Domino supplicandum esl; el

licel omnibus diebus orare et abstinere conveniat,

bis lamen lemporibus amplius jejuniis ei poanilen-

liae service oportel. Pnninm enim jejiinium Qua-

dragesimse est, quod veleribus libris coepil ex jeju

nio Moysi et Eliaa, el ex Evangelio, quia luiidem die-

bus Dominus jejunavil, ilemonslrans Evangelium non

dkseniire a lege et prophetis.

CAP. xxxvi. N. 1. Encomia quippe fest. Ex Augusl.,Iran. A8, in joami. GUIAL.

Ibid. Leg -ndum videlur, encccnia vocanlur; namprxcedil ex Evangelic, facia sunt encomia. Sanelus

Aiiguslinug, ex quo Isidorus ill snmil, encienia vo-canliir. Pro quia caruerunl, BignaMis conjicil quundocaruerunt. Aiu:v.

2. Grialius, insliluta. Alii, diversaque... tempora...insiituia. AREV.

CAP. xxvvii. N. 1. Primum enim jpjunium Qua-<Irag., usque ad vivendum , verba sunt August, ad

Jainiur., c. 15. GRIAL.Ibid. Ex hoc el duobus seqq. capitibus consist ho-

iniha de jejunio, i|ii:i: in mnltis Mss. reperilur. Vide

Isidoriana, cap. 72, n. 13 el 14. AIU.V.

3. A qualuor venlis delimalur. lla Ms. ulerque, el

apinl Ang iMiii. el Ilieronymum, lorn. lX,epist. 21,nam describilur, quod in Excusis libris esl, et apudH .)l);\n. , lit), n de Insnt. cler., cap. 20, proeul dii-

bio inierprelaiii) foil t-jus qui delinimur legcrat ,ut

esl in Edii. Uom. Delimalur aulem, v -I purgalur in-

lerprelor, vel poliiis devetiil r, el obiiifuuiur, in ddi-

muiur el eriyitur ctvcift-.Tx sini. Esl enim limum irans-

\eis uinelobliquum.Eril ergo delimalur quod Viigilius

.i.na. El ijiiia

inundus a ((iiatuor venlis dclim.itur, et a qualuor ele-

inenlis eri-itur, el (jualuor 40S aimuis leinporuin

vicibus varialur, decem qualer dutla in quadraginla

consuiiiinaniur, quo numero oslendiiur oinni lemporea deleciaiione abstinendum, ei jejunaiidum esse, et

caste comioeiiterque vivendum.

4. Licet ei aliud sacrament! niysterium exprima-

tur, quod qiMdraginta diebus eadem jejunia < elehrau-

lur. Lege enim Mosaica generaliier univero populo

est praeceptum ilecimas ei primiiias ollene Domino

Deo. Itaque dum in hac senlentia principia volunla-

liim consummaiionesr|ue operum nosirorum referre

ad Dei gratiam ailmoneinnr , in supptiiaiione lameu

Quadragesima; suinma isia legalium dccimarum ex-

pletur. Totum enim anni lempus irigima sex dierum

numcro decimalur . subiraciis enim a Quadragesimadiebus Dominicis, quibus jejunia resolvunlur, bis

diebus, (jnasi pro tolius anni decimis, ad ecclesiam

concurrimus, aciunmque no.^troruu) onerationem Deo

in hosiiam jubil.itionis oCTerimus.

5. Cujus quidem Quadragesima3 lege, sicut ait

nosier Cassiauus, quique perfect! sunt non lenentiir,

nee exigui hiijns canonis subjeciione conlenli sunt.

Quern profeclo illis qui per lotum anni spatium deli-

dixit devexus premitur:Muudus ul ad Scyihiam, Riphaeasque arduus arces

Consurgit, premitiir Libjse devexus i Auslros.

Sed M;iro de coelo, Augiigiinus de ierrae orbe locu-

Ins esl. Dfi liiinlur prob^ii a ieui posset ;ila enim in

D bb. de Nalura reruin ad Sisebut. re^em , cap. 9 :

A ain qiiemuditwdum trigiiur mundusin teplenlrionali in

pldijam, i a declinalur in ausl alem, nisi Aiigustimis ,

cnjiis h:) C sum, obMarel. GRIAL.

Ibid. Alii, el qualuor lempurum anni circulus vicibus

varialur. El pauloame.de/milar, pro delimalur. ABEV.4. Lege enim Musuicii, usipie ad deilicurent, e Cas

sia i., collal.il, c. 2 i. GUIAL.

Ibid. Tnginiu sex dierum. Triginta sex semis. Cas-si;i"us. GRIAL.

Ibid. Sub.raclis enim a Quadragesima diebus D <mi-

nicis. Si ilii- s Dominici ct Subbata subiraiiuntur, Cassia-

nus.Sedi|i.i in occidentaljlnisciviiaiilius, el maximein nrbe Satibatis jejunabaiur, ul idem ail, lil>. in,

cap. 10, piopierea Isi oius S;ibhaia imn subiraxil,nee semis a i.iiilii, aul ralioni m a iam iniil, non enim

Kxr.iSo")? lisec exigebal. .UIAL.

. . Cujus quid, in<Juailraiit*iir,a, ttqibus, usque ad

dcdicurenl, ex ead. collal., cap. 29. GIIIAL.

773 DE F.CCLESIASTICIS OFFICI1S LIB. I. 774

ciis ae negoliis ssecnlaribus implicanuir, Ecclesiarum A lerimi eonfuenles peccala sua, el iniquitates pnlrum

principes slatueront, ut, vel hac legal! quodaratnodo

iiecessil-ile conslricti, his saltern diebus vacare Do

mino cogerentur, ac dierum vitw sune, quos totos

quasi quosdam fructus fuerant voraturi, velut deci-

mas Domino dedicarent.

407 CAPUT XXXVIII.

De jejunio Pentecosles.

I. Secundum jejunium est i|iiod, juxla canones,

post Pentocosten alia die inchoalur, secundum

quod et Moy.ses ail : Inilio mensis hordearii [acielis

vobis hcbdomadas ieptem (Dent, xvi, 9). Hoc jeju

nium apleti>que

ex auctorilate Evangelii post Do

mini ascensionem compleiur, lesiimoninm illud do-

mini, um hisioi ialiiei accipientibus, ubi dicil : A un-

(juid possunt ftlii sponsi lugere, quandiu cum illis est B

sponsus? Veniet aulem dies cum uuferttur sponsus ab

eis, et tune jejunabunt (Mattli. ix).

2. Dicunt enim, post resurrectionem Domini,

quadraginta illis diebus quibus cum discipulis posl-

ea legiiur conversatus, non oportere jejunare, nee

lugere, quia in Iseiilia sumus. Postea vero quam

los, praeseniia corporali recessil, indicium jejunium

esl, ut p-i cordss humiliiaiem et abstinentiam cai-

nis mereaniur e coalis promissuin accipere Spiri-

tum sanctum (Act. i).

CAPUT XXXIX.De jejunio seplimi mensis.

\. Terlium jejunium est quod a Judafis agebatur /-t

post Tab.Tiiaculorum solemnitaiem, quod decimo die

septembris mensis ecclesia celebrat. Hoc enim pri-

mum in lege a Domino institutum est, dicenle ad

Mnyseu : t Loquere lilns Israel, dicens : Decimo die

mensis septimi dies exoralionis vocabitur. Sancius

erit vobis, et bumiliabitis animas vestras in jejunio.Omnis anima, quajcumpie se non 408 hunnliave-

rit in ipso die jejiinii, exterminabiiur de populo suo,et omnis anima qua; fecerit opus in ipso die, peribitanima ilia de populo suo (Levit. xxm). ij

2. Quo quids in jejuuio usos fuisse antiques ,

Esdrx- liber meminit. Postquam enim redirunl,

inqiiit, < filii Israel Jerusalem, el fecerunt sibi taber-

naculorum lauitiam magnam, dehinc conveneruni pin jejunio, el in saccis, el humus super eos, el ste-

Ibid. Velut didmns Domino dedicarent. Ita Cassia-nus et Goihicus. Utd,cimas, excusi libri. GHUL.

Ibid. Cas&ianum nostrum fonasse vocal Isidorus,quia sa pe ejus sentenl as el verha prolerl. ARI.V.

LAP. xxxvui. N. i. Huc jejunium a plerisi/ue exinicionlate Evangtiii post Domini Ascaisionem com-pli iitr. Id vetai Th.-onas apud Cassianum, collai.il,cap. z I, ex aposlolicorum virorum tradiliune. GRIAL!

Ibid. De jejunio Pemecosies Patres aposioliciEdit. Coteleni, torn. I, pa-. 44, al. -11. Pro liordea-rn suiwiilui posset hordeacei, quo vocabulo a ibintiinr Vulgata. Verba Deuicronumii sum : Seplem

suoriim, et consurrexerunt :vd standum, et a.-l legen-

dum, el Ifgerunl in volumine legis Domini Dei sni,

qnater in die, et qualer in node conlit banlur, el

adorahanl Dominum Deuin siimn i (// Esdr. ix).

5. Hoc eiiam mense se|ilimo sol secundum com-

pulum incipit facere minus de die, el nox esse ma

jor, id esl, octavo Kalei.das Ociobris, quando a:qui-

noctinin est. Ideoque et jejunium habetur in hoc

mense, quia oslendiuir in defeciione solis et nociis

augmenio vita nostra deflcere, adveniente morte,

qua; mors judicio Dei et resurreciione reparalur.

CAPUT XL.

De jejunio Kalend. Novembr.

1. Quarlum jejunium esl Kalendaium Novem-

brium, quod divina auctoritate vel initiatuni, vel

institutum Jeremise prophelse testimonio declaratur,

dicenle ad enm Domino : < Tolle volumen libri, el

scribes in eo omnia verba quse locutus sum ubi ad-

versus Israel, el Judam, et adversum onnies gen-

tes, si fone reverlatur unusquisque a via sua mala,el pessima , el propiiius ero iuiquilaiibus eorum

(Jerem. xxxvi). i Vocavil ergo Jeremias propheiaBaruch fiiium Neria1

, et scripbit Baruch ex ore Je-

remia; omnes sermones Domini, quos locutus est

ad euni in volumine libri.

409 "2 - El pracepit Jeremias Baruch dicens :

t Ingredere, el lege de volumine, de quo scripsi-

sti ex ore meo verba Domini, audiente populo in

(lomo Domini in die jejunii leges, si forte cadat

oratio eorum in conspectn Domini, et reverlalur

unusquisqiie a- via sua pessima, qnoniam inagmis fu

ror, el indignalio, quam locnlus est Dominiis adver

sum populum liunc. El fecit Baruch films NVii.e

juxta omnia qua; pra^ceperat Jeremias propheia, el

legens ex volumine sermones Domini in domii i)^i.

Facluni esl in mense nono, prffidicaverunt jejuniumin conspcctu Domini oinni populo in Jerusalem.

Hac ergo auctoritale d.vinaj Scripiura; Ecclesia

morem obiinuil , et universal! jejunium observa-

lione celebrai.

CAPIT XLI.

De jejunio Kaleiidin-um Jniiuarfarum.

1. Jejunium Kalendarum Jannariarum propter er-

rbrem gentilitalis insiituit Ecclesia. Janus enim

LXX interprelum Editione emendala;voces an tern

in node eliarn a Vnlg. et Hebraica verilale. GIIIAL.

non male. Gii.ilins cditlil, /ili( Israel, et Jerusalem.Isidorus inleidnm seusuin sacrx Scripiura; expouit,non ipsa verba lelert. ARCV.

5. Kesumctione reparalur. Al., remrreclione su-

peratur. Ililtorpius, returrectiuni prwparaiur. Ai;i;v.CAP. XL. N. 1. In anlii|iiis E lilionilius, diceate ad

cam Domino : Snccis Ooiiitiiiitu ad >n scricordiamt. Caaiera usque ad nneui capiiis iles.de-

UAP.

9 n,,nter ,2. Quater m

i F1. Liorationn. Al., exptatiouit.

, et quater in node. Absuot ha;c a

rabanlur. AREV.CAP XM lN * Rffcrl " r

traclalus de K:ilendis **""""<

u "d

su.npta. Harum Kalendar. in eaindeui hanc senten-liam "eminere concil.Tnion.ii, cap. ,

iv, cap. (0. Esi eliam canon. 1 AnuUiodoreu.

77>

. S. ISIDORI HISPALENSIS EP1SCOPJ 770

qui.lam princeps paganorum fuit, a quo nomen A gentibus prsedicemus, prsesertim cum apostoliea se-

nieiisis Jamiarii nuncupatur, quern imperiti homines des bane regulam servet.

veluli Deum colentcs, in religione honoris posieris 2. Post Pascha autem usque ad Pentecosten licet

diemque ipsum scenis et luxnriai sa- traditioEcclesiarumabsiinentiae rigorem prandiis re-

laxaverit , lamen si quis monachorum, vel clerico-

rum, sive etiam devotarum, vel vidnarum religiosa-

rum, jejunare cupiunt, non sunl proliibendi, quia et

Antouius et Paulus,el caneri Patres antiqui etiam

his diebus in eremo leguntur abstinuisse, neque sol-

visse jejunium, nisi lantum die Dominico.

3. Quis enim parcimoniam non laudet, jejunium

non |>raedicet? Jejunium enim res sancta, opus coe-

leste, janua regni, forma fuluri, quod qui san-

cle agit Deo jiingitur, alienaiur mundo, spirituals ef-

flcilur. Per hoc enim prosternuntur vitia, bumiliatur

ciavernnl.

4Q 2. Tune enim miseri homines, el, quod pe-

jus est, eliani lideles, sumenles species monstruo-

sas, in ferarum hubiiu transformantur : alii, temi-

neo geslu demuiali, virilem vullum etfemiuant.

Nonnuili eliam de fanaiica adhuc consuetudine qui-

bnsiliini ipso die observaiionum auguriis profanan-

t:;i; peistrepimt omnia saltantium pedibus, tripu-

dianiium plausibus , quodque est turpius nefas ,

nexis inier se ulriusque sexus cboris, inops animi,

1 urens vino, lurba miscelur.

5. Proinde ergo sancii Paires consiiierantes maxi- B caro, diaboli lentamenia vincuntur.

mam partem generis human! eodem die hujusmodi

sacrilegiis ac luxuriis inservire, slaluerunt in uni

verse mundo per omnes Ecclesias publlcum jeju

nium, per quod agnoscerent homines in tanlum se

prave agere, ut pro eorum peccalis necesse esset

omnibus Ecclesiis jejnnare.

CAPUT XLII.

De triduani jejunii consuetudine.

\. Triduanis autem diebus jejunare de exemplo

sumplum est Ninivitarum, qui, damnatis prisiinis

viliis, lotos se Iribus diebus jejunio ac pceniientiac

conlulerunt, et operti saccis Dcum ad misericordiam

provocaverunt.CAPUT XL1II.

De divertorum dierum ac temporum jejuniis. C1. Prseler hacc autem legilima lempora jejunio-

rum omnis sexta feria propier pussionem Domini a

quibusdam jejunalur, sed et Sabbati dies a pleris-

que, propter quod in eo Christus jacuil in sepulcro,

411 jejunio consecraius habelur, scilicet ne Ju-

daeis exsultando praestelur quod Clirislus sustulit

moricndo. Dominico aiiiem die reficiendum semper

esse, ul resurrectionem Christ! el gaudium nostrum

licet Kalendis Januarii Vecolo ant Cervolo facere, rel

strenas diabolical obsirvare. Vide August., serm. 215

delemp., el append, loni. IX, tract. 20; Ambrus.,serin, de circumcis. ; Pcir. Clirysolog., serm. de

Kalend. Januar. ;sanctum Maxim., homil. do cir

cumcis., sivede Kalend. Januar. Alciiinus, libr. de

divin. Oltic., cap. 4 : Wic (inquit) Kalendie sewn- Ddum demeniiam fieiitilium potius cavendx sunt dicen-

dce, quam Ktilendie. GRIAL.

Ibid, hi rdiyione. Al., in religionem. JejuniumKiilendarum J anttariarum, etc. K;ibricius, liiblio-

grapb. |wg. id, plures indicat auclores qui de Kalendis Januarii in bane rem aguni. Veteres I aties,

qui contra observaiionem Kiilendarum bujusmodiinvecti sunt, descriliit liingliamus, t. IX, p. 6. In

cjnioiieconcilii Antissiodoreiiiis citato in nota Gria-

lii legendum veiula, prisco niore, pro vitula, ut Sir-

mundus t:t Labbeus leguni, vel vilulo, aul cervulo,

scilicet personal! homines vituli am cervuli imagi-iiem repraesenlabanl. Contra hnjusmodi consueiud:-

ncm sanctus Cacianus oitusculum inscripliim Cervus

edidil, ex quo ridicule aliquis putavil hreiicumnomine Cervnm a Paciano impugnari. Vide Flore-

zium, torn. XXIX Hisp. sacr., pag. 89, fjiiiobservat

Isidori verba congruere cauoni 9 concilii ivToK t. ,

et sermoni Faustini nomine edito. Hoc el sequeiis

CAPUT XL1V.

De vario usu Ecctedarum.

1. Hxc et alia similia multa sum qu in Ecclesiis

Clirisli geruntur, ex quibus lamen quxdam sum quain Scripiuris canonicis commendamui 1

; quaedamvcronon sunl quidein scripta , sed tauten tradita cuslo-

diunlur (PP. ap, I, 44, al. 27). Sed ilia quidem, quaj

loto orbe terrarum servantur, vel ab ipsis aposiolis,

vel ab attcioriuie principalium conciliorum staluia

inielliguntur, sicul Domini passio el resurrcctio ,et

ascensio in coslum, el adventus Spirilus sancii, quse,

rcsoluto die ami!, ob memoriam celebranlur ,

sed

etsi quid aliud, quoil servalnr ab universis, quacun-

que se diffudil Ecclesia.

|

2. Alia vero , quse varie per diversa loca obser-

vanlur, siculi esl 412 QUO(1 a jejunanl Sab-

bato, alii non, alii quotidie coinmunicam, alii certis

diebus, ab aliis nullus dies prxiermiuilur quo non

offeralur sacrificium, alibi Sabbalo tanlum et Doini

nico, alibi tantuiu Dominico, etsi quid aliud hujus-

modi animadverli polesl, tolum hoc genus rerun),

ut quibuscunque placuii sacerdolibus Ecclesise , vel

religtonis, cui praeeram, instituerunt , nee disciplina

capul desiderattlur in Edilione Bignaeana, quamvisliluli apponantiir. Mull.i alia desuni in ea Edilione,ul advei tit Ilieronyinus Wullxus in not. anie librum

11, quia scilicet deerant etiain in Kdilionilms pice-dentibus [ arisina ot Antuerpiensi, neqne nllus 1 uit

ad niaiius Codox ins. AUEV.CAP. XLIII. N. 1. Alii, ne Jttdtfis exsnllnndum pt(e-

beulur, quod Christus sustinuil moriendo. Ammadverler.dum quanlum apostoliea: tedis consuetudini etiain

Isidori lent) ore liibuerelur, pratenim, inquit, cum

apostoliea scdes hanc regulam servel. \ ide AUjjuslini

episl. 118, qua: in recent. Edit, est 5i, nbi, c. "2. de

jejunio Salibati, quod tune in aliquilius Ecclesiis vi-

^obai, secus vero Mediulaui, s;intts Augusiinusedisserit. AREV.

2. Post Pasclia autim usque ad Pentecost. Heferun-

lui bu:c a Graliano. d. 7o, cap. 1C. GIIIAL.

Ibid. Itepetuntur haec in regula nionacb., cap. 11,

n. 2. Ue Uominico die agitur etiam in eadein j-egula,

cap. 10. AREV.CAP. XLIV. N. l.Toiurn caput ex epist. Augustin.

118, ad Januar., cap. 1 et 2. GKIAL.

Ibid. Ue vario nsu Ecclesiae adisis Palrcs apnsto-licos Cotelerii , loin. 1

, pag. 44 ,al. 27. Pro Ecelt*

siarurn, in liiulo, nonnulli babent cscurum. AREV.

777 DE ECCLESIASTICIS

in his melior est gravi prtid<>nliq(ieChristiano ,

nisi A

ut eo modo aal, quo agere videril ecclesiam ad

nunm forle devenerii. Quod enim neqiie contra fi-

dcm, neque contra morvs bonos liabelur, intlilTeren-

ler seqii -mlum, el propter eorum inler quos vivitur

sncieinleni servaudum est, no per diversilalem obser-

vaiionum schisnialn penerenlur.

CAPUT XLV.

lie cuniiuin usu, vel piscitim.

1. Games antem el vinum post diluvium bomini-

lius in usum concessa sunl : nam ab initio permissum

non fueral, nUt lantum illud, ui scriplum est : Li-

ynum (ructiferum et herbam seminalem dedi vobis in

sc(m (Gen. i). Poslea vero per Noe data sunt in

CAP. XLV. N. 1. Vid. cap. .4ft exordia , d.,55 , ct

Ifceionym., i, contra Juviniunuui. GUIAI .,

OFFfCIIS LIB. II. 778

esnrn cimcta animnlin , vinique Innc altribnta licen-

lia esl (Gen. ix ). Sed poslquam Chnstus, qni est

principinm el iinis , appaniii, boc quod in principio

snspenderat eliam in lemporum line reiraxit, lo-

quens per Ap >slolum suum : Bonum esl non mandu-

care carnem, et non bibere vinum. El itrrnni : Qui in-

prmiis esl, olcra manducel (Rom. xiv).

2. Non igiiur quia carnes mal sunt , ideo prolii-

benlnr, sed quia earum epnlae curnis luxuriant gi-

gnunl, fomes enim ac nulriinentunn omnium vitio-

runi, esca veniri, el venter escis, qnia scripimn et :

Dens hunc el hen deslnici (I Cor. \i, \l). Pisoem sa

ne, quia (Mini post resnrrecliortem nccepii Doni nns

(Joan, xxi), possnnins nianducare. Hoc enim nee Sal-

valor, nee aposioli velnerunl.

Ibid. Alii, hominibus in mum concetsum est. ABEV.

LIBER SECUNDUS.DE OR1GINE MINISTRORUM.

413 PRJSFAT10.

Quoniam originex el can.as o/ficiorum qum in com-

muni ab Eccletia celebranttir ex parle aliqua expticui-

mus, deincips exordia eorum qui divino cullui minis-

teria religiunis impendent ordine prosequamur.

CACUT I.

De clericis,

1. Itaque onines qui in ecclesiastic! minister!! gra-

dibus ordinal! sunl generaliler clerici nomin;uUur.

Clurot autem ,vel clericos bine appellalos doclores

uostri dicunl , qnia Mallhias sone eleclus esl quein

prinium peraposiolos legimus ordinaluin (Act. i). Sic

et ornnes quos illis lemporibus Ecclesiarum piinci-

pes ordinabanl sone eligebanl. N;im cleros sors in-

terpreiatur, unde et h:crediias grsece deronomia ap-

pellalnr, el bsres cleronomos,

2. Proinde ergo clericos vocari aiunt, eo quod in

sortem lia?rediiaiis Domini dentur , vel pro eo quod

ipse Dominns sors eorum sit , sicut de eis scripium

est, loquente Domino : Ego hxreditas eorum. Unde

oportel ut qui Deum liacredilale possidenl absque

ullo iinpedimcnlo sajculi Deo servire sludeant, el

jiauperes spirilu esse contemlanl, ut con^rue illud

Psalmisuc dicere possint : Dominus pars liceredltatis

mete (Psal. xv, 5).

414 CAPUT H.

De rer/ulis clericorum.

1. His igilut lege Patrum cavelur ut, a vuigari vi-

CAP. t. N. 1. Vid. epist. Hieronymi ad Nepolian.GttlAL.

2. Alii, eo quod in torlem Domino denlnr. ARKV.CAP. li. N. 1. His tgiiftr legs rai elnr, Tolins hujns

capitis verbis concilium Mutguntiacum curionem 10sanxii. GRIAL.

Ibid. Occnpatlonei lucrornm. Hn qiiidem Golli. et

concil. Mogunl., sed non displicel alierius Ms. scrip-

lura, aucupationea lucror. GRIAL.

Jbid. Per ambitionem non subcant. Ad lionoruin

PATROL. L-XXXUI.

B la seclusi,

a mundi volnpialibus sese aosimeant;

non speclaculis, non pompis iniersinl; convivi. i pu-blica li giant , privata non laninm pudica, sed et so-

bria colant. Usuris nequaqunm iTicumbaiil, neque

turpiuin occnpatioiies lucroruin fraudisque cujus-

quam sludium appelanl, amorem pecniiis, quasi

inateriam ciinclonim criminnm, fugiant, ssecularia

officia negoiiaqiie abjiciant, lionoruin gradus peranibiliones non suhea.nl.

2. 1 ro beneficiis medicinse Dei munera non acci-

pi;mt, dolos el conjiirationes caveani; odium, xmu-lai.ionem, obtreciationem, atque invidiam lujiant.

Non vagis oculis, uon infreni lingua, aul petuhinil

tumidoqiie gesiu incedanl, sed pudorem ac verecim-

diam mentis simplici habilu incessuque osiendant.

G Obscenitatem etiam verborum , siculet operum, pe-nilus exsecrenlur

5. Viduarum ac virginum visitaliones frequenlis-

simas fugianl , conUiuernia-feiiiinarum exlranearum

nullaienus appelant . castimoniam quoque inviolati

corporis perpetuo conservare sliideanl,

aul eerie

unius matrimonii vinculo foederentur. Senioribus

quoque debilam proebeant obedieniiam , neque nllo

jactanliae sludio semelipsos attollant. Posiremo in

docirina, in leclionibus, psalmis, hymnis , canlicis,

exercilio jugi incumbani. Tales enim esse debent,

qui divinis cullibus se mancipandos student exhibe-

Ugradus pc>

ambitionem non subvehant, idem Ms., non

inelegan er, moilo pro Mbvebml sutiveliantur\egns, est

enim subveni e loco humili in excelsum vebi. Virg. :

Necnon ad tempium, summasque ad Palladia arces

Subveliitur magua matrum regina caierva.

GRIAL.

2. Non infreni lingua. Effreni, idem Ms. GRIAL.

76irf, Gatu incedant. Gressu, Impress. GRIAL.

25

179 S. 1SIDORI IIISPALENSIS EPISCOPI

re, scilicet ul dum scienliae operam danl, docirincc A quod in corpora flguralur,

graiiam populis administrent.

415 CAPUT HI.

De generibus clericorum.

1. Duo sunt autem genera clericorum : tinum ec-

I lesiasticorum sub regimine episcopal! degcuiium,

alierum acephalorum, id esl, sine capiie, quern se-

quantur, ignoraniium. Hos iieque inter laicos sac-

culariura oi liciorum studia, neque inter clericos rc-

ligio reientat ilivinn, seJ soluios atque obrrranles

sola turpis vita compleclilur el vaga.

2. Quique dum, nullum inelueuies, explendae vo-

luplalissuae licenliam consecianlur, quasi aniuialia

Lruta libertale ac desiderio suo ferunlur, habenies

signum religionis, non religionis ol lieium, llippocen-

70C

sed in anirao agitur,

scilicet, ut hoc signo in religione viiia reseceulur,

et criiiiiuibuscarnis nostrae, quasi crinibus, exuaiuur,

alque, iiinovatissensibus, ut comis rudibus, enilesca-

niiis, exspolianies nos, juxta Aposlolum, veterem ho-

minem cum actibvs suis, et induentes novuni, qui re-

novalur in agnilione Dei (Eplies. iv; Coloss. in).

Quani renovatiunem in mente oportel fieri, sed in

capiie demonslrari, ubi ipsa mens noscilur bab uare.

4, Quod vcro, delonso superius capiie, inferius

circuli corona relinquitur, sacerdotiam regnumque

Ecclusio: in eis exisiimo (igurari. Tiara enim apud

veieres consliluebalur in capite sacerdoiuni. Haee ex

bysso confectii rolunda erat, quasi splisera media, et

boc signilicatur in parte capilis tonsa. Coroua au-

tauris similes, neque equi, neque homines ,mistum- B em latiludo aurei est circuli, qua: regum capita cin

iftie (ul ait Poeta) genus prolesque biformis. Quorum

quidem sordida atque infami numerositaie salis su-

perque nostra pars occidua pollet.

CAPUT IV.

De tonsura.

\ . Tonsurae ecclesiaslicae usus a Nazaraeis , nisi

fellor, exortus est (Num. vi), pi ius crine servato,

denuo post vitae magnse continentiam devoiione com-

pletam, caput radebant, et capillos in igne sacrilicii

ponere jubebantur, scilicet, ul perfeciionem devo-

tionis suae Domino consecrarent. Horum ergo exem-

plo usus ab aposlolis iniroducius est, 416 ut "

qui, divkiis cultibus mancipali, Domino consecran-

tur, quosi Nazarxi, id est, sancli Dei, crine praeciso,

innovenlur.

2. Hoc quippe et Ezccbieli propbet* jubelur,

tticenle Domino : Tu ftli hominis, suine IM ijladium

aculum, et duces per capul tuum, et barbtun (Ezech.

v) ; videlicet quia el ipse sacerdotal! genere Deo in

niimsierium sanclificaiionii dcserviebat. Hoc et

Nazaraeos illos Priscillam ct Aquilam in Actibus

aposlolorum primunl fccisse legimus (Act. xvm),

Paulum quoque apostolum, el quosdam discipulo-

rum Christ!, qui in hujusmodi cuhu imilandi cxsti-

terunt.

3. Est autem in clericis tonsura signum quoddam,

CAP. in. N. 1. Hoc quoque capiie ead. sy nodusesl lisa, legeiu ferens de vagis clericis, cap. 22.

GRUL.]

Jbid. Alii, sine capite, quod sequantur ignorantiumturmte. AREV.

2. Pars occidua pollet. lla uterque Mss. Polluilur,

Impress. GRIAL.

Ibid. Votu ptatis. Grialius , voluntatis. Viderclur

dicendum neque equi, neque cenlauri. Sanclus Vale

rius abbas Isidon verba usnrpat, neque cqui, neque

homines, ul dix.i in Isidorianis cup. U9, num. 13. Delioc loco, etde aliis bujus secundi libri in conciliis

laudatis vide Isidoriana, cap. 51. Virgilii verlia

mtslumque genus, prolesque bifonnis, vi ^tiieid., 25,sum de Minowuro. ARKV.

CAP. iv. N. I. Toluin boc cnpulex Isidoro cunci-

liiim Aquisgranense, annoSIO, cap. 1, sinnpsil. Vi.lc

eiiam Loaisam, in not. ad concil. vi Tolel., c. C, et

Fabriciuin qui, pag. 847 Bibliograpb., scriplores

qui de tonsura nazaraeorum agunt, etnot. ad

gil. Uirumquc iiaque signum cxprimiiur in capiie

ciericorum, ul implealur etiam quadam corporis si-

miliiudine quod scripium est, Pelro apostolo perdo-

cenle : Vos eslis genus eleclum, regale sacerdolium

(I Pelt, ii, 9).

5. Quaeritur aulem cur , sicut apud anliquos Naza-

ra:os ,non 417 ante coma nulrilur, et sic londelur.

Sed qui hacc exquirunt adverlant quid sit inter illud

propheticum velamentmn, et bane Evangelii revela-

lionem, de qua dicil Aposlolus : Cum transieritis ad

Cliristum, auferelur velamen (II Cor. in, 16). Quod

aulem significabat velamen inlerposilum inter facieni

Moysi el aspeclum populi Israel, boc significabat

illis temporibus eliam comam pro velamenlo succidi.

Proinde jam non oporlei ul velenlur crinibus capila

corum qui Domino consecranlur, sed tantum ut re-

velenlur. Quia quod erat occultum in Sacramento

propbetice jam in Evangelic declaralum est.

CAPUT V.

De sacerdolit

1. Veniamus ergo nunc ad sacratissimos ordines,

et singulariier demonsiremus, quod est sacerdolii

lundainenlum, vel quo auctore poniificalis orJo ado-

levit in sxculo. Inilium quidem sacerdolii A^roii

full. Quanquam et Melcbisedecb prior obtulorit sa-

Regulam monacbor., cap. 12. N. 4. AP.EV.

2. Paulum. Al., Petrum; sail Paulum habet (jUi)(|ue

concilium Aquijgr.inense. AREV.

4. Quod vero delonso superius capiie. Vid. c.ip.

Duo SUM genera, 12, q. 1, ex Ilieronymo. GRIM..

Ibid. Ddomo superius capite, inferius circuli corona

relinquilur. lla concilium Tolelanum iv, c. 41. Oniiies

clirici, vet teciores, siciil Leviiw el sucerdoles, deloiifo

superius 10(0 capiie, inferius so/am circuli coronam

relinijuunl; non sicul liucusqiie in Gallxcia; (Al., Gnl-

lite) partibus (ncere Uclorcs ridenlur, qui, prolixis, ul

laid, comis, in ctipilis apice modicum circulum lonclenl.

liitus enim isle in llispania hucmque liarelicoriim

fiut. Scilicet praccipuc reprehendiiur, quod leclores

prolixa.^i onias, ul laiei, niilrircni. ARKV.CAI>. v. N. 1. Sacerdoiuni nomine boc loco, ut

saepe al;:\<, episco|ii suli veniuui. GIIIAL.

Ibiit. Initinm quidem sucerdntii, elc. Ex Anadeli

cjiisl. 2, ad episcopos lialioe. GRIAL.

781 DE ECCLESIAST1CIS OFFICIIS LIB. II. 782

crificium, et post hunc Abraham, Isaac et Jacob. A enim loquitur ad euni Dominus : i Tu cs (inguit)

Sed i?ti sponianea voluntate, non sacerdotal! aucto-

i^aie isia fecerunt.

2. Caeterum Aaron primus inlege sacerdolale no-

men accepit, primusque pontifical! stola infulatus

victimas obtulit, jubente Domino, ac loquente ad

Moysen : i Accipe, intjuit, Aaron, et filios ejus, et

applicabisad osiium tabernaculi tesiiraonii. Cumquelaveris pairem cuin liliisaqua, indues Aaron vesti-

meniis suis, id est, linea tunica, et superhumerali,

et raiionali, quod constringes balteo, et pones liaram

in capite ejus, et laminam sanctam super tiaram, et

oleum unctionis fundes super caput ejus, aique hoc

ritu consecrabitur. Filios quoque illius applicabis, et

indues tunicis lineis, cingesque bnlteo , Aaron scili-

Pelrus, et super bane pelram andificabo ecclesiam

meam, et ports inferi non vinccnt cam, el tibi

dabo claves rcgni coelnrum > (Matih. xvi, 18). Hie

ergo ligandi solvendique polestaiem primus acw.pit,

primusque ad (idem populum virlute sine praedira-

tionis adduxit; siquidera 419 el caeieri aposioli

cum Petro pari consortio honoris et potestatis ef-

fecti sunt, qui eliam in loio orbe dispeisi Evange-lium prii-dicaverunt.

6. Quibusque decedeniibus successerunt episcopi,

qui sunt constiluti per loium niundiim in sedibus

apostolorum, qui non jam ex genere carnis et san-

guinis eliguntur, sicut primum secundum ordinem

Aaron, sed pro uniuscujusque merilo, quod in euni

eel, et liberos ejus, et impones eis milras, eruntque B g ralia divina contulerit, sicut etiam ad Heli Dominus

sacerdotes mihi religione perpetua > (Exod. xxix, 4).

S. Quo lococontemplari oporlel Aaron summumsacerdotem fuisse 418 id est

> episcopum ; nam

lilios;ejus presbyterorum figuram praemonstrasse.

Fuerunt enim iilii Aaron et ipsi sacerdotes, quibusmerilo astare debuissenl Levitae, sicut summo sacer-

doti. Sedet hoc fuitinter summum sacerdotem Aaron

et inier tilios ejusdem Aaron, qui et ipsi sacerdotes

fuerunt, quod Aaron super (unlearn accipiebat po-

derem, slolam sanctam, coronam auream, mitram,et brachiale aureum, zunam auream, et superhume-

rale, et caetera , qux supra niemorata sunt. Filii

aulem Aaron super tunicas lineas cincti lantummo-

do, et tiaraii, aslabanl sacrilicio Dei.

pronumiavit, diccns : < Haec dicit Dominus DeusIsrael : Dixi. Domus tua, et domus pairis mi perma-nebuiit coram me usi|ue in aeternum

; et nuiic dicit

Dominus : Nequaquarn, sed glorificanles me glorifi-

cabo, et qui me spernit spernetur (/ Reg. n, 50).

7. Quaiuor autem svint genera aposlolorurn :

unum a Deo tantum, ut Moyses ; alterum per homi-

Jiem el Deum, ut Josue; lenium tantum per homi-

nem, sicut his teniporibus mulii favore pnpuli et

potestatum in sacerdotium subrogantur; quarlumaulem genus ex se esi, sicut pseudoprophetarum, et

pseudoaposlolorum. Quid sit autem nomen apostolo-

lorum 1 Aposioli in Lalina lingua missi inlerpreian-

tur, quia ipsos rnisit Christus evangelizare ad illu-

4. Sed forsiian quaeritur et hoc cujus figuram fa- C minaiionem omnium populoruin.

ciebat Moy^es. Si enim filii Aaron presbylerorum

liguram faciebanl, et Aaron suimiii saccrdolis, id

eSt, episcopi, Moyses cujus ? Indubiianler Chrisii.

El vere per omnia Chrisii, quoniam simililudo fuit

mediaioris Dei, qui esi inier Deum el homines Jesus

Giirisius, qui est verus dux populorum, verus prin-

ceps sacerdotum, el dominus pomiUcum, cui est

honor, et gloria inssecula sceculorum. Amen.

5. Hacienus de primordiis sacerdolalibus in Veteri

Tesiamento. In JSovo aulem Tesiamenio post Chri

stum sacerdolalis ordo a Petro coepit. Ipsi enim pri-

muiii datus est ponlificatus in Ecdesia Christ!; sic

2. Accipe, iiujuit, Aaron. E.vod. xxxix. GRIALIbid. In Vulg.ita, Et Aaron, el filios ejus app/icabis

sine accipc. Pro tacerdotes mi hi, ut est in Vulg.ua, J

nonnnlli Isiiloriani libri liabenl, sacerdotes mei. AREV.5. Tu es I etrus, Matlh. xvi. GRIAL.Ibid. I uri consortio honoris

, elc. Vide canon. 2dbi. 22. Ha;c desuinpla snni ex sancto Cypriano, dellnitaie Ecclesiae, pag. 107 el seq. Edilionis JoanuisFfilli. Iloc cram uiinue el caaieri aposioli, quod I uit

Pelrns, pari consortio praedili et honoris el pniesia-lis, sed exordium ah unitate prohciscitur, ut Ecclesiauna monsirelur. > In nommllis Impressis et Mss. le-

pilur pro/iciscitur. Primatus I etro datur, ul una, etc.

Sed hoc assiimenlum esse non solum Fellus lieiero-

doxns, sed alii quoque c.uuolici conieniiunl. Bel-

larminus, do Rom. Punt., lib. i, cap. 12, negat inde

fef]i aposlolos luisse parestinler se , et Cypriaiiuin

explicat aucloiilale sancti Leoni-s qui quodammodoveriia sancli Cypriani interpreiari voluisse videtur." : "

84 : Inter beatisiimos apotioios in r " "

8. Episcopus aulem, ut quidam prudentium ait,

nomen est operis, non honoris. Graecum esi enim,

atque inde ductum vocabuluin, quod ille qui super

eflicilur superiniendil , curam scilicel subdilorum

gerens ; icopus quidem intentio est. Ergo episcopos

Latine superiniendentes possumus dicere , ut inlel-

ligat nou se esse episcopum, qui non prodesse, sed

praessedilexerit.

9. Quod vero per manus imposiiionem a prseces-

soribus Dei sacerdolibus episcopi ordinantur, anli-

qua insliiuiio est. Isaac enim patriarchs sanctus po-

nens manual suam super caput Jacob, benedixit ei

honoris fuit quffdam discrelio potestalis , et cum omnium pur esscl eleclio, uni lanlinn datum est ut ctcieris

prxemineret. t lura alia ex eodem Cypriano alns in

locis Bellarminus congerii, ul caiholieam doct.-iii.iiu

tueatur, el Cyprianum ex Cypriano exponai. In COM-cilio Aquisgranensi laudato ha-c ip*a Isidori vrrlin

prolerunlur, ut inulla aim ex lilnis duOfliciis et Eiy-

mologiis ejusdem Isiilori. ARGV.(i. Hu c dicit Dominus. I Heg. n. GRIAL.

7. Quuiuor sunt aulem genera apostolorum. Ex Ilie-

ronym. in cap. i Epist. ad lialat. (>RIAL.

8. In Quxstionibiis sancli Isidori editis lorn. V,

pag. 251 . Scial , se nou esse episcopum, qui prceessc

desiderat, non prorfese.Vitie not. ARKV.

i). Et produxit eos trans Detlianiani. Ex veteri in-

terprelatidiie. Nosira enim : I .dnrit autem eoi [oral

trans Ueiliunium. Luc. ultim. GRIAL.

Ibid. Sic et superimpletor leijis. Al.,

sic et super-nils impletor legis. AREV.

785 S. 1SIDORI 1IISPALENSIS EP1SCOP1 784

(GVn. xxvii, 28); simililer et Jacob filiis ejns. Sed A gat, vd infirmitates infirmorum sustineat. Dalur et

et Moyses super caput Jfsu Nave manmn suam im- annulus propier signnm ponlilicalis lionnris, vel

poncns (Num. xxvii, 25), dedil ei spiriliim virlulis, signaculum secreicrum. Nam mulia suiit quse car-

420 et ducatus in populo Israel. Sic el superimple- naliiun 421 minu>que inielligcniium sensibus oc-

tor legis , el proplieianim Doniinus nnster Jesus

Chri-lus per maims iinposiiionern aposiolis suis be-

culianies saeerdoies, quasi sub signaculo, conilunt,

ne iiidignis quibnsque Dei sacramenia aperiantur.

neiiixit, sicul in Evangelio Lucas scripturn est: El Jam vero quod soecul .res viri iiequaquara ad mimsie-

produxit eos Inns Bellianiam, el elevavil inanus

suas, et beiiedi.xii eis, faclumque esl, cum bene-

dixissei illis, discessit ab eis, el ipsi reversi sunl in

Jerusalem rum gaudio magnn (Luc. xxu).

10. El in Aciibus apostoloium, ex prrceplo Spi-

rilus sancli, Paulo el barnab;e ab ap slolis manus

iniposila esl in episcopatum, el sic IIIJSM siint ad

evangelizandum (Act. xin). Quod auiem a trigesimo

rium Ecclesix admiUunlnr, eadem aucioriias aposto

lic;) docel, dicens : Manus cilo nemini imposueris, et

ileruin : Kon neophyium (I Tim, v, 22), ne, in su-

pcriiiam elaius, puiet se non lam ministeiium 1m-

rnililalis quam administralionem s:w:tilaris potesiatis

ailepium, et condemnations superbiae, sicut diabo-

lus, per jacianli.im dejiciaiur.

13. Qnomiido enim valebil s i cnlam homo sncer-

anno sacerdos el ficilur , all anaie S 1 ilicet Clirisli B dotis niagisierium adimplere , cnjus nee (iflieium

siimpium esl, ex qua idem Chrisliis orsus esl prsB-

dic.-ire. llxc enim aulas piolectu jam mm indiget

parvulormn, sedperle<

l:onis vi plena esl, el rolmsta,

et ad omiicm discipline ac magisterii exerciiium

pia parala.

11. Quod vero iinius matrimonii viiginalis sint,

quieliguiunr in ordinem ponliflcalM, et in vrieri

lege inandaiiiin esl (Lr.i-it. xxi), et plfiiius scripsil

Aposmlns, dicens : Urtiu* tixoris virnm (I Tim. in).

Sacerdolem enim qureril Fcclesia, aul de monogamia

ordinaium, aul de virginilaie sanctum ; digamo au-

lein aufenuragere sarerdiiiiiim. Por/o quod episco-

PIH nun ah urio, sed a cunclis coniprovincia ibus

cpisccpis c rditiaiur, id propier lixrcses insiiiuiuin

tenuit, nee disdplinam agnovii? Ant quid docere

polerii, cum ipse nun didicil? fsui.c vero sirpe cer-

niinu-, pliirimos ordinalionem in labulis Tacere, nee

eligiint qui Kcclesix prosiui, sed quos vel \p*\ amant,vel quorum sunl obsequiis deliniii, vt-1 pro quibus

majorum (|ui^pi.nn rogaveril; et, ul dcieriora dicam,

qui ut ordinareniiir muneribus impeirarunl. Taceo

de reliquis; alii sticcessiores (ilios vel parents fa-

ciuni, el conantur posleris praesululus reliuqnere

diguiiatem. Cum hoc nee Moyses amicus Dei lacere

poluit, sed Jesum de alia tribu elegil, ui sciremus

prJDCipalura in pnpulo nnii sanguini deferendum esse,

sed vil33 merilis (Num. xxvn).

14. Inlerdum auiem et juxla meriium plebium

agnoscitur, ne aliquid cmilra (idem Ercle-i:B unius Celignn .nr persona; rectorum; 422 ""de noverml

populi sui Inisse merili regimen perversi suscfpisse

ponliHcis. Quod aniem is qui post Iiaplismuui aliquo

morlali pecealo correplus sil, ad sacerdnlium non

promovealur, lex ipsa lesialur. Moyses enim in lege

pru cepit sacurdolibus, nealiquod pecus viliaium ad

aram Dei nfferant (Lei it. i, 21). Quod ipsuin poslea

lyraiu.ica aucioriias molirelur. Ideoijue ab omnibus

convemenlibus inslilnilur, ant non minus quam a

iribus pia seniibns, c*teris lamen con.-entientibus

Ic-timnnio litlerariim.

12. II uie auiem, diim consecralur, dalur bacillus,

ul ejus indicio siibdilani plebi in vel regal, vel corri-

10. Quod vero minis malrimon. virg. Vid. d. 3,cap. Si q ns, el 2S, q. 3. GRIAL.

11. Porro quod episcopus nun ah lino. C. Archiepi-

copns , ei se iq. , d. (jb , rt Ilullini Hislor., cap. I) ,

>n Mc fnsp synndi ranonibus. GHIVL.Ibid. Idfocjue ab omnibus convenientibus. Vid. 64

iliSMncl. illlAL.

Ibid. Digtinio auiem , elc. Nonnulli Mss. Digamuimil m aul feiliir agfre sacerriotium , ex quo non male

cmijicieb >> IlilKtrpius : Uii/amus uuleiu liaud ferlur

ageri1 sacerdoiium. Apud

~

14. Inlerdum, auiem. Vid. c. Audaciler, 8, q. 1,

ex Origfne, vel llierniiym. polius. GRIAL.

Ibid, Quod au em is qui post bnftitmum aliquo

morlali peccnlo correplus. QuOil ejiismoih sil (ail Gra-

lianns, d. 2o, c. Priinum), "I ex eo sil perpelua in-

famia. Ita cnitii ille Mieronynu verba in cap. I K pist.

ad Titum, nude lisec si:mpia sunl, inlei pretaiur, qn.-e

referemns, ne cui ha3 duriora videanlur : I rinnnn

ittiqne sine cnmine jubelur esse episronus, quod pulo, ,,..., alio verbo ad Timotlienm irreprehensib i lem noniintitum.

I ari-ienscm, adver- " Nun quod i-o lantnm temiiore quo ordin ndus esl sine

tillo sil cnmne, et prccieri as nmculaa nova

Hone diluerit, sed quod ex lempore, quo in C/ms<>

renalus esl, milla peccaii Comcienlia remordealur.

sus Gni Cos rap. 172, le^iiur: A digamo nit/em atifer-

IUT. Plura alia capila bnjns him /Eneas 1 arisiensis

in snam senlenliam allt-gat. AIIEV.

12. Pulel te non taut imnislerium liumit. Ex Hie- Qnomiido enim potent prases Eceltia nitfene ninliim

ronym. in cap. I episl. ad Til. GR AL. de meilio ejus qui in deliclo sitnili corruil ? nut qua //-

Ibid. Signaculum secret/ runt. Scilicet in I aililinne

annuli hacc prorenintiir : A cipe annulum discreiio-

nis, et honoris, /idri siqnum . ut qua: signanda sunt

signes, et qua: aper enda sum prodas. Vide GenrgiumLonguiii ,

de aimnlis signatoi its, cap. 5, el coin-

ineni. ad Prudenlium , hymn. 1 Pcnslepli., vers.

85. AREV.13. Nimc vero stepe cernimtts, usque ad diynilalem.

Ex eod. loco. GBIAL.

eius qin \

bfrtuie cornptre peccantem pot*st, cum luci its .-tin ipse

re^pondeat, eadem admititte guee corripil ? Legilnr au-

tem corn/plus in Golh. et in Kd. Horn., sed correplus

magis v delur ex Gratiani scnsii. M HIiisse enim vi ic-

lur Isidoras tlic ronymi verha, cum non qnoiihct cri-

niifie, sr.i MUM lali, el correj/fum, qua-i deprehensuine>se voluil. GI-.IAL.

Ibid. Rigida liaec llieronynii sententia, quod morlali aliquo peccato post bapti>mum corruptns, ad

sacerdoiium non promovealur, sic esl in-lclligenda,Ibid. Cum neque Hoyses. Ex eod. GRIAL.Ibid. Deferendum. bic Hitiorpius quonue edidit ut sermo sit de crimiue, ei pecealo non t|ualicun(|ue

rutn uuo uis. Alii, defendendum. AREV. morlali, sed pecealo giavissiuoo, el enoruii, quod

783 DE ECCLESIASTICIS OFF1CIIS LIB. H. 780

off> rentibus, et sperneniibiis sacerdotibus Israel per A cumbere, cum fratribus pacem babere, nee quein-

Mahichiaiu improperavit Deus dicens : Ad vos, o sa-

cerdutes, qui polluistisnomen meiim, et diiislis : In

quo pulluimiis te? Offerlis super altars meum pattern

pollutum. Nonne si offeralis ccecum, el lunauidum,

lionne malum est (Maltich. i, 6)"> L nde et in Nnmeris

vilula rufa, cnjus cinis expi;iiio est populi, non aliter

jiibciin1

dffeiii ad altare L). mini, nisi qnae leirena

opera non fecerit, juguinqiie delic ti non traxerii, nee

vinculis peccaionnn Cuerii alligata (.Vm. 19).

15. Sfd quid plnra subjiciam? Si enim is qui, jam

in episcopalu vel presliyierio positus, moriaie ali-

quod peccalum ailiniserit ictraliitur abofficio.quanto

mngis ante ordinaiiimeni peccaior inventus non or-

dinelur ? Qnapropler quia lex peccatores a sacerdotio

qnnni in m< inhris sms despiceie, uul imi dainnare,

nisi comprobatiim, nnlluni excoiniiiiinica>e, nisi dis-

(ii-siini Quiqne ita liuniiliialem pariter el auclorita-

tem pia>-ia ii, in neqne per nimiam buinililatein

suain subdiloiuin viiia convalesiere facial, neque

per iininoiteraiatn aucioiitaiein ^everilatis po esia-

inn exerceai ; sed lanio c.>uiius erga commissos

agat, quanto durius a Curislo judicari formnlai.

18. Tencbii quoquu ill./ in supeiemiiieiiteiii donis

omnibus cbaritatem, sine qua (minis virlus niliil rsl;

cusins eiiiiu s-ancliialis cliaiiias, l"cus auteni hujus

cusiodis liuuiililas. lial-cbii eliam inier baec onmi;

el c.istnaiis riiiiiieiiii ini, ila ut inuns Cbristi corpus

confeclma ab onini iliquinnmenlO carnis sit tmuuia

removel, C"iisideiei se iimisqmsque, el sciens, quia B et libera. Inter 1m c"poncbil einn sollicila dispensa-

potenles potenler lormenla palientur (Sap. vi, 7), re-

Irahal se ab hoc non lam honore quani onerc, el

aliorum locum qui digni sum non ambial occupaie.

Qui enini in erudiendis, at<|ueinstiiuendis ad virlu-

lem populis prsoeiil, necesse est nt in omnibus s:in-

cius sit, el in nullo rcprelieiiiiibilis lubeaiur. Qui

enim alium de peccalis aiguit, ipse a peccalo debet

esse alii iius.

16. Nam cum qua fronle subjecios arguere poteril,

cum illi statim possit correpfus irigerere : Ante doce

le quae recla sunl? Quapropier qui nogligii recta fa-

cere, desinat recla docere. Prius quippe semeiipsum

corrigere debet, qui alios ad bene vivendum admo-

nere sludei, ita ut in minibus semetipsum formam

tione cui-am paiij enim gerere, esunentes pascere,

vestire nudos, iuscipere peregrines, c:t|>tivos redi-

mere, viduas ac pu r illos tueri, pervigilem in cun-

Clis exbibere curani, provideniiam el dislribmionoiu

discreiam.

11). In quo eliam liospiialitas ila erit prapcipua, ut

omnes cum 424 benigniiaie et cbaiitale suscipiat.

Si enim omnes (iileles illud eviingelicnm andire desi-

deranl : Hospes fui, et suscepistis me (Malik. *xv);

quanto magis epi>copus, ciijns diversoiiuin cuncio-

ruin dfliet esse reccplaculuni ? Laicus enim unuin

aui duos suscipiens implevit liospiialiiatis oflicunn^

episcopns, nisi omnes receperit, inbumanus esl. In

hegoliis auiem sa Cii aribus dirimendis oporiei eurn

viveudi 423 prsebeal, cunctosque ad bnnuni opus C caus;>m merito discernere, non gratia, neque enim

docirina ei upere provocet. Cui eliam scientia Scri-

pluiarum necessaria esl , quia si episcopi tanlum

sancta sit vita, sibi soli poiesi prodesse sic vivens.

Porro si el ducirina et sermone fuent erudiius, po-

lest taeleros quosque insihuere, el docere suos,

et adverr-anos repercutere, qui ni refulati Itiennt,

atq ic couvicti, facile queunl simplicium corda per-

veriere.

17 Hujus autern sermo debet esse purus, simplex,

aperlus, plenus gravitate, el honesiate, plenus sua-

vitate, et gratia, tractans de mysierio legis, de doc

irina fidei, de virtute coniinentix,

de disciplina

jusliliii , ununiqiiemque admonens diversa exliorta-

lione juxia professionis morumque qualilatem, scili

cet ul prxnoscat, quid, cui, quando, vel quomodo "

proferat. Cujus praj csteris speciale officitim est

Scripiuras legere , percurrere canones , exempla

sic debet episcopns suscipere poleniem, ut contristel

contra jusiiliam p:iuperem, neque pro pauueru aufe-

rat justiiiaiii a poiente.

20. Non delendat improbum, nee sancla indigno

commilienda arbiirelur, neqne argual, aut iinpn-

gnei, cujus crimen non reprehendil. Erit qimque illi

eliam juxla Apostolum niansnetudo, paiicntia, so-

brieias, moileralio, abstinenlia, sive puduiiia, ut

non solum ab opere immundo se abstineal, sed etiam

a jactu oculi, et cogiiatinnis errore, ila ul dum nul-

luiu vitium in se regnare permitiit, impeinre apud

Deum veniam pro subdiiorum facinoribus v.ileal.

Qui enim isia seclaveril, et Dei minister utilis erit,

el perfeclum sacerdoliurn repraseiilabit.

CAPLT VI.

De chorepiscopis.

1. Cliorepiscopi, id esl, vicarii episcoporum, juxta

sanciurum imiiari, vigiliis, jejuniis, orationibus in- quod canones ipsi tcstaiuur, instiluli sunl ad ex. m-

creat non lanlum moriem spiritualem, sed eliamntonem canonicum. Nam inter irregulariiaies quseob>labanl lie quis prnmoverelur, recensehaiur exant-laia poenitentia. Vide Peiaviuiu, lib. u De pcenil.,

cap. 11, n. 13, el lib. vi, cap. (i, n. .">. AREV.15. Quaproptcr quia lex pecc., usque ad occupare,

verba sunl Hieronymi ibid GRUL10. JVam cm qua (route, usque ad recta stint, ejus-

dem sunl. Gm.vi..

Ibid. Cui eliam tcienlia Script., usque ad pervenere,eju-d., ibiil. (.iii.u..

Ibid. Excusi antiqui revincere , pro repercutere.

AREV.17. Veteres Editiones , indagari , pro judicari.

AREV.18. In cunctis exltibere curam, etc. Alii, in cunelit

hnbere curaiii, et prutideniiam disiribulione discreiam.

ARKV.ID. In quo eliam hospitalilas usque ad inhumanui,

lliernnyii)., iliiil. GRIAL.21). Eril qiioque illi, juxla Aposlul. Ibid, el i cou-

Ira Joviiiian. (.uui .

CAP. vi. N. 1. QuaR de cliorepisc. dicii, e concil.

antiocb., cap. 10, sumpia videri possunl. Vid. Leon.,

787 S. ISIDORI IHSPALENSIS EPISCOP1 788

plum septuaginta seniorum, tanquam consacerdoles A nino tacuit, quia eos in episcoporum nomine eom-propter solliciludinem pauperuni. Hi in villis el vicis

constitiiti gubernanlsibi commissas Ecclesias, haben-

tes licentiam consiitnere lectores, subdiaconos, exor-

cistas, acolytlios ; presbyteros autem aut diaconos

ordinare non andeant, prxler conscieniiam episcopi,

in cujus regione prsesse noscunlur; hi autera a solo

episcopo civitau s cui adjacent ordinantur.

425 CAPUT VH.

De presbyteris.

\. Presbylerorum ordo exordium sumpsu (ut di

ctum esi) a filiis Aaron. Qui enim sacerdotes voca-

Jiautur in Veteri Testamento, hi sunt qui nunc ap-

pellantur presbytcri, et qui nuncupabantur principes

sacerdotum, nunc episcopi nominantur. Presbyteri

preh endit. Seeundus enim primo conjuncius graduscst, sicut el ad Philippenses de episcopis et diaco-nibus scribit (Philipp. i), qmun una civitas pluresepiscopos habere non possit. Et in Actibns apostolo-rum presbyteros Ecclesiae Jerosolymam iiurus c.on-

gregavit, quibus inter csetera : Videte (inquit) fire-

gem, in quo vos Spirilus sanctus epiicopos ordinavit

(Act. xx). Unde etiam tales in Ecclesia presbyicrosconsiitucndos esse, sicut episcopos, et Aposiolus a<I

Titiun loquitur, et canones ipsi testantur.

4. Presbyteros autem merito et sapientia dici, no i

jetale; nam et Moysi pradpitur uteligal presbytoio.s(Num. xi). Unde el in Proverbiis dicilur Gloria tenant

fannies (Proverb, xx). Qua; esi haec caniiies? liaudautem interpretantur seniores, quia seniores selale B dubinm quin sapienlia, de qua scriptum est : Cani-

Gra?ci.pm6i/lerog voeant. His enim, sicut episcopis,

dispensalio mysteriorum Dei commissa est.

2. Prssunt enim Ecclesiaj Chrisli, et in confec-

tione divini corporis et sanguinis consortes cum

tpiscopis sunt, simililer et in doririna populorum,et in officio pradicandi. Ac sola propter auclorilatem

smnnio sacerdoti clericorum ordinatio et consecratio

servaia est, ne a mullis Ecclesiae discipiina vendieala

coiK Ordiam solveret, scandala generarel. Nam Pau-

lus aposiolus eosdem preshyieros, ul vere sacerdo-

tes, sub nomine episcoporum ita asseverat, 426loquens ad Titum : i Hnjus rei, inquit, gralia re-

liqui le Gretas, ut ea quaa desunt corrigas, et consti-

luas per civitales presbyleros, (juemadmodum egotibi disposui. Si quis sine crimine est, unius uxoris

\ir, filios habens fideles, non in accusaiione luxurise,

aut nou subditos. Oporlet enim episcopum sine cri

mine esse (Tit. i). Qua senlentia ostendit presbyleros eiiam sub episeopuruin nomii e taxari.

3. Unde et ad Timolheum de ordinaiione episcopicl diaconi scribens (/ Tim.

>n),de presbyieris om-

cpist. 88, et can. nicsen. 54. Hi propter imolentiam(aii Gralianus, c. fhorepis., d. 68) ab ecclesia prolii-biii unit. GRIAL.

Ibid. Alii, constituere lectores; siibdiaconos ordinarenon audennt, elc. ARI v.

CAP. vn. N. 1. Exordium sumpsit a filiis Aaron.Amiclei., episl. 2, ei llieronym. ad iNepotian., episl.

;, /(/. His enim ficul episcopis, usque ad prwdicandi,carplim sumpla ex episl. ad Rustic. Narlir

lies hominum prudentia est (Sap. iv). Cumque non-

gen tos et amplius annos ab Adam usque ad Abraham vixisse homines legimus, nullus alius a|ipellaiusest primus presbyter, id est, senior, nisi Abraham,qui imilto paucioribus annis vixisse convincitur. Nonergo propier decrepitam seneclulem, sed propier

sapienlia/n presbyieri nominantur. Quod si ita est,

minim esi cur insipienles constiiuanlur.

427 CAPUT VIII.

De diaconibus.

1. Diaconorum ordo a Levi tribu accepit exordium. Prnecepil enim Domiims Moysi ul post ordina-

lionem Aaron sacerrioiis et filiorum ejus rursus Levi

tribus in divini cnllus minisleriis ordinarenlur, et

]consecrarenliir Domino pro omnibus primogenilis,et servirent pro Israel coram Aaron el filiis in laber-

naculo Domini, excubanles in templo die ac node;ipsique gestareni arcam, el tabernaculum, el oinnia

vasa ejus, el in circuilu tabernaculi castra ipsi con-

Sliluereni, et in promovendo tabernacnlo ipsi depo-

nerent, rursus ipsi componerent (Num. in, vin).

Ibid. De iis quac aj presbyteros, diaconos, etc

siugillaiim in funclionibus ecclesiasiicis pertinentvideri potesl Epistola Isidori ad Leii<lel redurn. Isi"

dorus, cap. till, hiijus libri, num. 4, clarissime prae-feri episcopos presliyieris nun solum ex consueiudiueecclesiastica, veruni eiiam ex leclione Ai-tuurn apo-siolornm. An aiuein Hieionymus vere seuserit pres-bytcros episcopis aaquales esse , quaestio esi mier

Ihfologos vehementer agitata, in qua diligeiilissinie- - ...J,M.

, versalus fnil ainlcus meus Rairnundus Dio-dado inilieionym., lorn. IX, it:i ut qwedam r. gecuissa con- D suis erudiiis dissertationibus, qui Hieronyiniim ab

"

.

v l

..ea

!"

r. _!!

lcon ir " ant!

i et benedicendipffleia. Lcclesiaj tatliolicse senlentia alieimm non ostendit.

Quod aiiiem sequare episcopis presbyieios videiur,i,o, (Mini .aiia raiKini; n-n defendenaiis, quam quaim-iiir ipse SPSO, non referenda esse art

cnl|>;e sul.iu iiin de qnilms tcstiflcalio adhibolur auctorum.Suiit auifin verba, ijuilius plus xquo presbyieris in-Lui-se videiur, non Isidori, sed llirrunyri ii. Cujusmens al.|iie animus is fuisse videtur, nt episcopnriimfasinni el insulciiiiam cuiniirinieret, alque reinnde-ret. non in preslmerus illis pares 1 iuerei. Ut excull. iiis t-jiis jihirihns locis collegere jani|iridcni do-clissimi viii; in ipiihus Franc. Turriauus, lib. vinConsl., cap. 5(j; Maria. Kcaliu.,in cpisl. ad Eva^r.;Cassar B.MIII., anna;., luiu. I, aim. j8. Nam quidJsiduius senserit de episeop. oilic., satis lonsial exc. I ertfctit, ii. 25, el ex cap. ultiin. hujus operis deciirismiiie. GRIAL.

AREV."2. iVflm Paiihts. Ex llieronym. ep. ad Evagr., et

coiuni. ad Til. GP.IAL.

Ibid. In confeclione. Al., in confraciiane. Pro di

vini, exciisi veleres, divinn. AREV.5. Sei iuidus enim primo conjuncius. Ilittorpius cirri

suis Mss. : Secutidus enim, et pene conjuncius. Am...4. fresby .eros aulem merito, u-qu ad Im., v/rhi

sunt Ilieioiiym., in cap. in Isai., quorum p!era j<:e

legiintnr eiiam in Anacleti episl. 2. GRIALIbid. Jam alibi niiinni, in.nons Edilionis GrialianrB

inteidimi allegari epislulas siimnmrum (loiitilicuin,

qiiiiMiunc apocryphse censentur, ut hoc loto, el nmn.\, Anacli ti epis-, . :2. AREV.

CAP. vin. IS. 1. Pleraque ex epist. citata ad Rustic.Narbou.

789 DE ECCLES1ASTU

2. A xxv annis et supra iisdcm in tabernacnlo

sen-ire mandatum est, quam regulam sancii Palres

et in Novo Testamenlo consliluerunt. In Evangelio

primordia eorum in Aclibus apostolorum ita legun-

lur : < Convocantes ilaque xn aposioli multiludinem

discipulorutn, dixerunt : Non placet nos relinquere

verbuni Dei, el ministrare mensis. Quid ergo est,

fraires? Considerate ex vcbis ipsis viros boni tesli-

inonii vn, plenos Spirilu sancto et sapientia, quos

consliiiiamus in hanc rem. Nos vero erimus oralinni

et minislerio sormonis inslanles. Et placnitliic sermo

coram (inini ninlliiudine, et elegeiunl S:epbannm

plenum fkle, et Spirilu sancto, Philippum et Proclio-

rnm, et Nicanorem, el Timonem, et Parmenam, et

Mcolaum advenam Antiocliensem. Quos sialuerunl

ante aposiolos, et cum orassent, imposueruni illis

inanus, et verbum Dei crescebat, et multiplicabaiur

numerus credenlium > (Act. vi).

3. Exhinc jam decreverunt aposioli, vel successo-

res apostolorum, peromnes Ecclesias septem tiiaco-

nos, qui sublimiori gradu 428 cajieris proximi circa

aram Christi, quasi columns allaris assislerent, et

non sine aliquo seplennrii nnmeri myslerio. Hi sunt

eniin quos in Apocalypsi legimus s.eptem angeli lubis

canenles. Hi sunl seplem candelabra aurca. Hi vo

ces tonitruoiuui. Ipsi enim clara voce in modum

prscconis admonent cnnctos, sive in orando, sive in

fleciendis genibus, sive in psallendo, sive in lectio-

nibus audiendis, ipsi ctiam, ut aures habeamus, ad

Dominuin, acclamant, ipsi quoque evangelizanl, sine

ipsis sacerdos nonicn babel, oflicium non liabet.

4. Nam sic ii in sacerdole consecralio, iia in mi-

nistro dispcnsalio sacramenti esi, illi orare, buic

psallere niandaiur; ille oblata sanctificat, liic sancli-

licaia dispensat. Ipsis eiiam sacerdolibus propter

praesumplionem nnn licet de mensa Domini lollcre

caliceni, nisi eis Irnditus I ucrit a dincono. LcvittB

inferunl oblationes in altari, leviiae coniponurit men-

sam Domini, leviiae operiunl arcnm Testament!. Non

e:.im omries vident aha mytteriorum, qua; operiun-

lur a Leviiii, ne videanl qui videre non debent, ct

sumant qui servare non possum; qiiique propierea

nllario albis induii assistunl, ut cceleslem vilam ha-

beaui, candidique ad hoslias immaculaiique aece-

darit, niundi scilicet corpore, el incorrupli pudore.

2. Use repetuntur ex Isidore in concilio fit. Aquis-granensi, cap. 7, el in aliis. Pignorius, de servis,

png. 49, observal diaconos iia dicios luisse, quiasci vi mensis minisiranles iia fere vocabtilo Graconomiiiabamiir. ARKV.

o. Proximi circa aram Clmsli, elc. Prmlenlius, in

liyuino sancti Lauremii, p:ig. 892, vers. 37 :

Hie primus e sepleraviris ,

yui slant ad aram proxiini.

Nimirum arcbidiaconus oral sancins Laurenlius. Videcomment. SAnclus Ilieronymus,episi. 85, ad Evagr. :

In ecclesia Kama: presbyieri sedent,.cl slant diaconi.

Quse djscipliua, increbrescentilxts vitiis, ul ait Hiero-

liyniiis, elanijitit. ARKV.4. Alii, ne videant qutc videre non debent, ct sumant

qwe servare, elc. Sod in nonnullis Mss. correctum esi

IIS OFF1CIIS LIB. II. "^0

A 5. Talcs enim decol Dominum liabere minislro?,

qui iiullo carnis corrumpanlur conlagio, sed potius

cmineniia casiitalis splcndeanl. Quales enim diaconi

ordinenlur, aposlolus Paulus plenissime seribil ad

Timolbeum. Nam cum premisUsei de saccrdoiiiia

eleclionc, conlinuo subjecit : Diaconi similiter irre-

preh.:nsibiles, hoc est, sine macula, sicut episcopi ;

pudici utique, id esi, a libidine conlinentes; non fci-

lingues, sciliccl ne conlurbenl liabenles pacem ; ncn

mnlto vino dediti, quia ubi ebrii las, ibi libido donii-

naliir el furor; won turpe lucium secinntcs, ne de

coelesii myslerio lucra lerrena secteniur. Est quo(|ii

el inrpis lucii appelilio, plus de praescntilus quam

de fuiuris cngiiare. Posl haec subjecit. : Hi autein

429 probenlur primum, et sic ministrent, nullum cri-

B men linbenies (1 Tim. in). Ulique sicul episcopi, sic

et isii anle ordinationem probari debeni, si digni

sunt, el peslea sic minislrent.

CAPLT IX.

De custodibus sacrorum.

{. Cuslodes sacrarii Leviia; sunt. Ipsis enim jus-

sum esl cuslodire labernaoulum, el omnia vasa lem-

pli (;Vm. VIM); quique ideo in lege ab anno quin-

quagenario cliguntur cnslodes vasorum, ul, post

cdomilum carnis conflicium, jam quieii, mnndo cor

pore pariier el menle Deo serviant, prajferentes

speciem gravitatis, ne fallanlur consilio, ne fidem

deserant, neque quidquam inlemperaniius geratit.

CAPUT X.

De subdiaconis.

C \. Subdiaconi, qui apud Graces bypodiaconi vo-

canlur, in Esdra inveniuntur, appellanturque ibi Na-

tbiiuri, id est, in humililate Domino servienles (/

Esdr. vin). Ex eorum ordine full ille Naihanael qui,

in Evangelio Joannis, divina prodilione commonitus,

Salvatorem Dominum meruit condteri, quique eiiam

ad primum divinitaiis indicium fidelis eniiuit. pro-

teslanie Domino ac dicenie : Ecce vere hraema, in

t/nu dvlus non est (Joan, i, 47),

2. Denique isli oblaliones in lemplo Domini sus-

cipiunt a populis, isti obedinnl ofliciis Levitarura,

isli quoque vasn corporis et sanguinis Christi dia-

conibus ad allaria Domini ofTerunt. De quibus quidein

placuit Palribus ut, quia sacra mysleria conlreclant,

casli el conlinenies ab uxoribus sint, et ab omni

D qui bis pro qua;. Adbue Uomanus pontifex serv.il

inorem nou accipiendi calicem (scilicet in missa so-

Ismni), nisi a tiiacono illi tradatur. Lesleus, in not.

ad Mis-ale Mozarab., |>. 489, anliquum bune ii-

Him mullis veterum congestis teslimoniis iilustrat.

5. Diacitni. Multi Mss., liic et alibi, diacones; iia

eiiam diaconibus pro diaconis; el cap. seq. occurril

diaconibiif. ARF.V.

CAP. x. N. 1. Vid. cil. epist. ad Ruslic. GRIAL.

Ibid. In texln Grialii eral appellaturque. Pro di

vina pradiiione alii babent rfitma protectione. AREV.

2. Ut q tia, elc. Al., ul quia ad sacra sunt myfteria

di puiati,ub onnii carnali iinmunditia sint liberi. Pro

nqiuvmniiili,alii aquamaniti, alii aqua manibus. Vido

concil. iv Cariliagin., can. 5, el Ducangium. ARE?.

791 S. ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOP1 792

cariinii .mmunditia liberi, juxln quod illis, prnpheia A 5. Porro vox lecloris simplex erit, el clara , et ad

dicentu, jubelur : MundaminL 430 I "

/er "s ""sa

Domini (Isai. LII). Hi igimr, rum onlmauiur, sicul

sacerdoies el Leviise , mantis impotiuniidn nun

suscipinni, set! puteimn tainum, ci <alicem ileinami

episcopi, et ab arcliidiacono scyplimn aquae cum

aqiuciuanili et manuierj;iuin accipiunl.

CAPUT XI.

De lec.oribus.

\. Lectorum ordo fur-mam et initiuin a proplieiis

accepit. Suiil igilur leciores qui verbiini Dei pia:di-

canl, quiuus dicilur : Clama, ne cesses, quu&i tuba

exnlla voceni luain (hai. LVIII). Isii quippe, dum or-

dinantur, primuin de eiirum rouversaiione episcopns

verbum lacii ail populuin. Delude coraui plebe uadit

onme pronuiiiiaiiuiiis genus accoiniuodaia, plena

fcuccn virili, agreslem, et subruslicum effugieus so-

nuiu, non buniilis, nee adeo sulilimis, 11011 fracta,

vel teneia, niinl jue frinineum snnans, neque cumnioiu carporis, sed tantumiuodo cum graviialis specie. Auribus eiiim ei cordi cmisulere debet lector,

non ocnlis, ne poiius ex seipso spectaiores magis

quam audiiores I aciai. Veius opinio esi leciores pro-nunuandi causa prajcipuam curam vucis habuisse,

ut exau.iiri in lumuhu pussent. Unde et duduin le

ciores pixcones vel pioclamatores vocaoaniur.

CAPUT XII.

De paulmistis.

1. Psalmisiarnni, id est , cantorum principes, vel

eis Cudiceoi apicutn diviaoruq] ad Dei verbuin an- B auctores, David, sive Asapli exsiiierunt. Isti enim

nuntianduin. ,

2. Qui aulem ad liujusmodi provehitur graaum,isle eiit docirina et libris imbuius, sensuumque ac

verborum scienlia perornatus, iia ui in dislinciioni-

bus sentenliarum intelligat ubi fmiatur juncuira,

ubi adliuc pendei oralio, ubi sentenlia exlrema clau-

datur. Sicque expedilus vim pionuuiiationis lenebil,

ut :ul iniellectum umuium nienles sensusque promo-

veat, discerneudo genera pronuiiliationuin , aique

exprimendo senieniiarum proprius allectus, modoindicamis vocc, modo dolenlis, modo increpanlis,

iiindo e.Uiorlamis, sive Ins siuiilia secundum genera

propria3 pronuniiaiionis.

3. In quo maxime ilia ambigua sentenliarum ad-

post Moysen psalmos priini coinposuenmt et canta-

venmt. Muriuo aulemAt>apb , filii ejus in ordineiu

subrogaii .sum a David , eranique psuimisix per sue-

cessionem gt-ue. is, sicul el ordo sacerdoialis; ipsique

soli continuis diebus in leinplo canubanl, candidis

induti stolis, ad vocem unius respondente clioro.

2. Ex hoc veieri more Ecclesia sumpsit exemplumnutriendi psalmislas, quorum cantibus ad ellectuui

Dei uienles audieiuiuni exciienlur. Psalmistam au

lem et voce el arie prxclarum illusircinque esse

opuriei, iia ui obleciamemo dulcedinis animos inci-

tel audiiorum. Vox enun ejus nou aspera , vel rauca,

vel dis*onans ; sed canora eni, suavis, liquida, aiqueacula , liabens soiium , 432 ct melodiam sanilae

hibenda cogniiio esl. Mulia enim Mint in Scripluris, C Itl gioul congrueiuem , non quae iragica exclamat

qua; uii proprio 1110,10 pnmuntienliir, in conirariam

recidunl semenliam, sicuti e^l : Quis nccusubit ad-

vertus elec os Dei? Deus, qui juili/ical (Horn, vm, 55,

5i)? Quod si quasi conliiinalive, non servam genere

pronuniiaiionis sux, dicalur, magna perversilas ori-

tur. Sic ergo pronuntiandum esi , ac si dicerei : Deusite

qui jusn/icat: ul iuljaudi, lur unit.

4. Aecesse est ergo in tJiitis rebus scienliae inge-

nium, ijuo 431 proprie hinjjula, coiiveinenierque

jironuui .eniui . Propierea el accenluum vim oporlet

ecire lecioiem, ut noveril, in qua syl.aba vox pro-

lendalur pronuniiaiuis. Plerumque enim imperiii

leciores in veiborum acceiaibus errant, el solent

iriidere nos iiupenlix In qui videulur liabere no-

tiiiam, deiralienies, el jurames peniius nescire quod Ddiciiiuis.

CAP. M. N. 3. Vimpronwiiationii. Al., mum pro-Hunt AUI.V.

5. Alii, in quo maxime ilia ambigua senleni aiuni,

utc. Isn iorii!-, in loni cil. hpii-iolae ad Itmiianus in-

lei|UiiCUuiifili c.|Uiliii, quam ;ibliuit canCUis Au-

guMimis, lib. ill tie (I i HIM. i.lin I., c.i|i. 5, i:l alns

in locis>. Sabalienus plures alios addn, <|iniia imo-

que seiiliunl. In Vulg.^a nnslia iia id tUciliir : ifuis

acciisubit adi-enus eleclos lid? Dius, qui ju^n/icu. ,

quis esl qui cuiideuinei . AREV.

4. Hubert iiuliiiam. Al., liubere noliliam anis gram-maiicx. AIIEV.

o. A ii, ii( exliavrire luinntium pus*etil. Alii, ut

exatidni mvliuin;>u,s.v

ul. .u,i:v.

OAF. xii. IN. 2. Alii, ltd ttl ad (jbleclumeiila itulcedinis.

aiie, sed qua; Clirisiianam siiuplicilaiem et in ipsa

inoiiulaiione demonsirel, nee quiu musico gesiu vel

ibeairali arte redoleal, sed qua: compunciioneui ma-

gis audicinibus facial.

5. Aniiqui, pridie quain cantandum eral , cibis ab-

sliueiiaui, psalleules lamen , legumme causa vocis

asaidue uiebaniur. Unde el camores apud gentiles

fabarii dicii suut. Veieres, lamina peciori imposila,sub ea canlica exclamanies aleiidis vocibus raiioneiu

demonsiraveie. Solent aulem ad Imc ol licium eiiani

absque scienlia episcopi, sola juasione presbyteri,

cligi quique quos in cauiandi arie probabiles esse

cousliierit.

CAPUT XIII.

De exorciklit.

1. In ordinatioue ei minisierio Ecclesiie secundum

El paulo posl, nee qua musicum getlum, vel tlieatralem

artem tedoleui. ARKV.3. Vetcres luimna pectori imposita. H ic de Nerone

prdidil I liuiiis, lib. xxxiv, cap. 18. Nero( i/uomam

iia biii plucun) priHceps, tmniita pectori impusita, sabea cuntica exclamuns, aiendis vociuus itenwiisirnni ra-tionem. GHIAL.

Ibid. Alii, imjiosilu sitii ad canlica exclamanda psul-lendis vucibiu. IliUnrpms cum suis Mas. edidil absquecvni>cieiil<a tp scopi, AIIEV.

CAP. xni. N. 1. Quos Eidras adores lempli : Quidexmcisiib cum acionbus leinpli? Hoc

opiu<n : loiporali *lr.i leu pi.

i sum,S(i.i

mi- ,-anci . Ill ea cum immi-

grai nei|U in spinlus, jam turn ;i dibii3(ul Comici

vei bis luquur) viliuni Uatur. Aique eo iionuuuquaiu

793 DE ECCLESIASTICIS OFFICHS LIB. II. 794

officia qu* in temp o Salomonis erant dispnsita , A gilur : Erat lux vera, quce illuminat omnem hominem

quxque posterius sunt ab Esdra disperlila, inveni-

IDUS eos quos Esdras adores meinorat tempi (/ K-dr.

n), eos nunc ess.e exorcisias in Ecclesia Dei. Fue-

runt enim sub Esdra adores templi sei vorum Salo-

inonis lil i, qui aclmn lempli lotius sub curasua lia-

Lerent,non tamen sacerdutalibus oftidis minisira-

rent , ant sacris obl:itioinbus deservirent.

2. Et cum fuissenl ex online el ministerio templi,

.nnge fueruni 433 al ollicio altaris Dei, quia n. c

psalmistis, nee osiiariis, nee sacronun servis aitin-

gere licebat muneia altaris, nisi tanlummodo leviiis.

Quid ergo est? Nulla aiiam curam babebant actores

tempi! , nisi ad Sana lecia reficienda, ut qucecunque

fuissenl vexata in xdilicio lempli, aul delapsa, per

eosdem actores de iliesauris dominicis relicereutur,

aique excolerenlur.

3. Ergo actoies lempli exorcistae sunt in populoDei ; quonmdo enim actor prudens et bonus scit quis

sit domini sui cen-us, el omuls siibsianti i- modus, et

rednj I apud se loiius posse^ionis iuklruDienla ongi-

nalia, s.c el exorcista redigit in suam diligeniiain lo

tius regni Domini seireta , ul memoriae mandel de

Scripiurarum sacramentis, unde exerceat donum

quod ill! est a Spiriiu sancio concessum, sccundum

Ap sioli pra3coiiium.

4. Exorcisias enim meinorat Aposlolus, cum dicit :

Kunquid omnes hubent donaliones sanatiouum (1 Cor.

xn) ? Hi enim,cum oidinauiur, sicut ail canon , acci-

pium de iiiitini episcopi libcllum, In quo script! sunl

exorcism!, aceipieiites potestatem imponendi manus i

super energumenos ,sive baptizatos, sive caleclm-

inenos.

CAPUT XIV.

De acolythis.

1. Acolylhi Graece, Latine ceroferarii diciintur, a

deporiandis cerei-, quando legendiun esi Evange-

lium, aul sacrificinm ufleiendum; lunc enim accen-

duniur lumiuaria ab eis, et dfportanmr, nmi ad eflu-

gandas lenebr.is, dum sol eo lempure ruiilel, sed ad

fiignum l.riiiise deniunstrandum , ut sub typo luminis

corpoialis ilia lux ostendaiur de qua in Evangelio lo

res redii, ul non videantur cedes sarciri posse, qiiintola: perpeiuae rnanl. Exemplo esse possum et is

quein restliuere non potuerunl aposloli, et is queinniutum, surdum caecumque Dominus ipse sanavit, acrefecit. Id igilur exorci>larum mmiiis, eas uli a;dcs

relici.ini, sarias teciasque reddanl. E 5 t vero poeticlocus, quern indicHVi, supra t|iiam die! possit dedansad liauc Minilididiiiem illustraudam , atque dila ian-dam. GRIAL.

Ibid. Ublulionihus. Al., actionibus. AREV.2. Ad sarln lecla. AL, ad sacr.i tecla. AREV.5. Hi memorial mundei, etc. Al., el regnum Oei me

mories commendal de Scripiurarum tesiimoniis, wideexerceat donum. Aiu.v.

4. Ex concilia iv Carihayiiiensi, can. 7, distinct.

23, exorcisturum. AREV.CAP. xiv. N. \. Eailem lib. vn Elymolog., c. 12.

GRIAL.

CAP. xv. N. 1. Gri;ilius, portis Jerusalem. AREV.CAP. xvi. N. 1. Quantum utlinet ad auctorilaleni,

usque ad Jordan. Ex Hieron. episi. 15, ad Paulin.

venientem in Itunc mundum.

434 GAPUT XV.De ostiariis.

1. Ostiarii sunt qui in Veleri Testamenlo janitores

templi vocabantur, qui praeerant portis templi Jeru

salem, quique, ordinal! per vices suas, omnia inie-

riora tempi!, vel exieriora cuslodiebanl (/ Paratip.xxui

; //, xxm). Hi deniqne inter sancium el iniqiium

discernentes, eos tanium in ecclesia qui sunt fldeles

recip unt. Inir.ire enim lemplnm , nisi per lios ntiii

possmnus; babent enim potestaiem lam bonos reci-

piendi , quam rejiciendi indignos.

CAPUT XVI.

De monachis.

,1. Unde autem ad moiiadios sludium defluxil pau

per, alls, vel quis biijus conversationis exstitit auc-

lor, ciijus i>ii babilum Imitantur? Quantum nltinet

ad auctontaiein vuterum Scripiurarum , liujus pro-

posiii pnnceps Elias el discipulus ejus Elisisus fue-

runt (IV Reg. i, i\), sive (ilii proplietarum , quibabitubanl in solitudine

, urbibusque reliciis, laciebant

sibi c.isulas prope fluenta Jordanis (Jerem. xxxv).

Hujus eliam proposiii in Evangelio llaptisia Joannes

anctor exsliKl, qui eremum solus incoluit, locuslis

lantiim et agresli melle iiutrilus (Maillt. in). Jamdeiude progeniii sunt couversaiionis Iiujns nobilis-

simi principes, Pauluset Antonius, Hilarion, Macba-

rius, caeierique P.itres, quorum exemplis per univer-

sum iimndiim adolevit sancta instituiio mouacliurum.2. Sex autem sum g.mera monachorum, quorum

Iria opt.ma, reliqua vero leleirima, alque omniino-

dis evilanda. I rimum genus esi 435 ctEuobiiaruin,id esi, in commune vivenlium, instar -anciomm il-

lorum qui lemporibus apostolorum Jerosolyiuis, ven-

ditisae distribulis omnibus suis iiidigentibus, babiub;inl in sancia cominunione vitae

,nmi dicenles aliquid

proprium, sed erant illisonmia communia, et amm:i

uni, el cor unuin in Deuin (Act. n, 4). Horum igilur

instiiulione monasteria sumpsere principium.5. Secuudum genus est eremiiarum qui. piocul ab

bominiuus recedentes, deserta loca el vastas soliiu-

GRIAL.Ibid. De divevsis gcneribus monaehorum Menar-

dus, cap. 5 Concord iB regularum, ex regulis ami-

j)<|uissimis Basilii, Benedicti el alinrum, pr ducioeliam hoc eapile Isidori, usque ad fiiiem uuuieri 10,suiiinitur ad loinituiii. Con:eiemla eliam iv-,1 ipsa Ui-doriiinu rejiulii moiiacboruin. AREV.

2. Kelt /ua vero leierrnnaiit<i>ie

oiiininiodis eviiun la,

Castian., coll. IS. cap. 4 : Trii sunt in ^Kgupia ye-nera monaciwrunt, r/uu/Hiii rino M( uplimd. uftiumvero lepidiini alijue oiniiimodis evitundnm. GRIAL.

Ibid. Priniuin genus, usque ad cor iniuin, ex vu.lcmCass., c. >. l.iu A i..

Ibid. Omnimodis. Rectum IMC est, neque iiiui.in-

iluiu in omnibus, ant in omnibus niotlit, nt ,il i muta-ruul. I m fiiininiiiiitiHi I itiv alii cuininuni vita. Munar-dus ila rclerl ex operiims l^iduri, quia Ediimneii,Gnalii ad manus non b.ibebai, in qua e-l comiimnio-

nevilte, ut in Goneorcli.i lU-gularum. AREV.5. Secundum genus. E c.

li, tl 11 eioiiym.,22, ad Euslocu. GIUAL.

795 S. ISIDORl IHSPALENSIS EPISCOPI

dines sequi, aique habitare perhibentur, ad imita- A videnlur expelere, sed continuo (epefacti, dum pri-

tionem scilicel Elise el Joannis Kapiistir, qui eremi

secessus penelravere. Mi quippe incredibili mundi

coniemplu sola solitudine delectantur, berbis lantum

agrestibus victilantes, aut panesolovel aqua comenli,

quaj eis per certa inlervalla lemporum duferuntur,

sicque secreiissimi penittis el ab omni lioininum

ccnspeclu remoli, divino taiitnm colloquio perfruun-

tur, cui puris menlibus inserviunl, et proptcr cujus

:.i;itirem non solum mundum, sed eliam lioininum

consorlia reliquerunt.

;. Tertium genus est anacborelarum, qui jam coe-

nubiali conversalione perfect!, includunt semetipsos

in cellulis, procul ab hominum 436 conspectu re

moli, nulli ad se praebenles accessum, sed in sola

contemplaiione Dei vivenles.

Ji. Quarlum genus est qui sibi anacborelarum ima

gine blandiuntur; isti, ut ait Cassianus, in primor-

diis suis fervore quodam brevi cosnobii perfectionem

Ibid. Quai eis per inlenalla, elc. Eremitis olim

vicius suppedilabalur a coenobiis, e quibus discesse-

ranl. Severus Sulpicius, dialogo 1, Iransgressis aderemum abbatis illius ordinatione panis et quitilicl cibiis

alius administralur. MENAR.4. Terlium genus esl anacliorelarum. Hie dislinguil

inter eremiias el anachorelas. Sed aiiachoreiae sunt

in triplici differentia. Prinio pro eremilis sumunliir,ut vidcrc est in icgula sancii Benedict!, cap. \

;se-

cundo pro bis monachis qui post coRimlnticam;>a-

lajs tram includebanlur in cellis, iique duplices. Namquidam infra sepia monaslerii in cellis includehaiitnr,ul paiet ex Justiniani novella "> : JVisi quidam illorum,

in conteinplatione el perfectione deyentes, vitam rcmo-

lam liabeanl in huspilio, quos vocare anachorelas, id

est, discedentes, et hesycliasias, id est, quiescentes,

consueverunt, etc. Ubi bospitiiim sumitur pro (ella.

Ibi enim agilur de iisqui in mouasteriis includuntur.Id eliam pliiniim esl ex can. 41 scxix synodi, qumait ejusmndi ilicltlSOS Kva^wpyjTtzriv TraiooTfi^eto-fet

Staywyrjv, id est, anachoreticam exercere vitam. Quidam vero extra septa monasierii incltisi erant, de

quibus hoc capiteagil sancius Isidorus. Terlio dicun-

lur anachorei* ii qui sine iccio per soliludinem er-

r:\iURS nullo certo loco cousistebant, de quibus Severus Sulpicius, dialogo piimo : Habitant (inquil)illi plerique in erenio sine itllis tabernaculis, quos ana

chorelas vacant. Vivunt herbarum radicibiis, nullo un-

quam cerlo loco consistiint, ne ab liominibus frequen-len tiir. Id innuil Cassianus, coll. 18, c. 6, cum ail :

.4d imitationem quoque Elite el Elisasi , atque illorum

df quibus Apusloliis : Circv.ierv.nl in melolis , in pelli-I ti.s cnprinis. MI<:NAK.

5. Quarlum i/enus , usque ad quam curari , e cap.8 ejusdem collat. GRIAL.

ibid. Quartum gemis ,elc. Ha?c sumuntur ex Cas-

siano coll. 18, cap. 8, cujus etiam verba prolenin-

tur. Agitur dequib .isdam qui sibi anaclioieiannn nomine blaiidicnlcs, in primordiis convcrsiouis lepefacii,

nee ultra valeuti s ierre scnioruin jiigum , sc in iel-

lis includunt ad id eliam Immaiue laudis applau-liu compulsi. Qunruiu slu!liti:n ul reinedium adlii-

, icalur, concilii Tolelani vn cap. 5 caulum est,ne

qiiis prius ini ludatitr quam mullos anuos in militia

roRtiohiiica excrcitalus Ineril;

adliibilo etiam epis-

copi et abhatis conscusii, ut liahctur in concilio frau-

Cofonli*nsi , can. 15, el sexlse synodi can. 41 sla-

tiiiiur ul ijiii hujusmodi vitam apiu ltini quailricnnio

nrubentur, nempe ul prius ingrediantllf monasle-

riuiu, ct per iricnnium ejtisniodi vitam scclusam

exerccatu abbali monasierii subdili; quo evolulo,

slinos mores ac vilia resecare contemnuni, nee ju-

gum limnililatis ac patientiae diulius suslinere con-

teuii suiil, subJi(|iie seuiorum imperio dcdignanlur,

separatas exputnnt cellas, ac solilai ii sedere deside-

rant, ut a nemine lacessili, mansueli vel humiles

exislimcnlur, qua: instilutio, imo tepor, hos quossemel infeccril ad oerfectionem nunquam pennillit

accedere.

6. Hoc enim modo non solum non abscindunlur,

verumeliam in deterius eorum vilia convalescunt,

ut quoddam letbale, el inlestinum virus, quod quan-10 amplius celatum fuerit, tamo prolundius serpens

insanabilem morbuin general a?grolanti. Pro reve-

rentia enim singularis cellulaa nullus jam vitia so-

lilarii audet arguere, qux ille ignorari maluit, quamcurari.

7. Quinlum genus esl circumcellionum, qui suo

babitu inonacliorum usquequaque vaganlur, venalem

ab episcopo inierrogenlur, qui eorum voluntatem, anfirma sit , explore!; qua perspecta , e cella exeant,et anno inlegro unmeant in inonasterio, ul eorumpropositum plenius icntetur; quibus ita perfeclis, si

modo certa sit eorum voluntas, inc!udebantur.MENAii.Ii. Grialius, non solum nbscinduntui convale-

scuiil, dum a nemine provocati, ut. Pro sotilarii, alii

solila. AISEV.

7. Quintum genr.t esl circumcelliomtm. Circuriscel-

liones diciiis (ait Aug., ailversiis Gaudenlium) quodvictus sui causa villas rusticanas circnirent. GRHL.

Ibid. Quintum geims e&t circillionum. Haic fere"

excerpla sunt ex divo Augusiino, lib. lie Opere mo-naclii, c;ip. 28. Quid siut circilliones , cx.ponuutglossic I-idovi : Circilliones (nisi anaehoreia; ; e:vdeiu

glnssa: : Circellio monaclius per cetlas vagans. Dequibus ipsesanclus Augusiinus in psalmum cxxxn:Quid sibivull nomen circellionum? Sat non, inqiiiuiil,vocamnr circellioncs. Forte corruplo sono noininis cus

appellamus. Nam circumcetliones dicli sunl ,(jiii

cir-

cum cellas vagantur. De qua voce Papias : Circum-ci lliones dicuntur qui sub hubitu monuchorum usque

quaque vaganlur. Idem : Circuincelliones t/enus mo-niichornm vaganlium ,

dicli quod circum cellas vageii*tnr. Sunl et alii circumcelliones basretici , qui ,

til

niarlyres liabcrenlur , seipsos perimebant , atijiu;

etiam obvios passim Cliristianos;de quibus sancius

Augusiinus in ps. LXXXII , ep ist. 48, 61, el multis

aliis locis ; el Pliilaslrius, lib. dc HaEresilius;

ineini-

nil Gollalio cartliaginensis. Alii membra marty-rum, etc. Exsccrabilis ilia liypocrilarum niiiidinaliu,

cujus beiiclicio xruscatoi es illi niuliam slipein co-

geliani. llanc aluibuil circellionibus sanclus Angu-slinus, lib. de opere moiiacbi

, cap. 2S. Similemliciialioaem exerceb.u falsus quidam cremiia Desi-

derius nomine , qui Parisiis o im cum cruce sacra

locn obambulaiis, !ii sacculo geslabal radices diver-

sarum lierbaruin, dcntus lalparuiii ,ossa miirium,

ungiics ct adipes ursinos , quibus lanqiiain sacris

reliquiis a pleln; oceureiile vcneralioiiem exbiberi

volebat, ut relerl sanctus Gregorius Turonensis. lib.

vi Hist. Hodulphns Glaber, lib. iv Hist., cap. 5,

narrat de simili temporis sui balalrone circurufora-

neo , qui ossibus niortuoruin quae e sepulcris erue-

bat, eisvaria propbetarum , rnarlyrum el cohfeSKH

rum nomina imponeus., supcrstiliosos bominos pas-

siai deeipiebat , eininicti.s enrum marsupris. nine

nata esl nuorumdam superstilio, ul falsas reliquias

lalsosques-aiicios colerent. Qualis full ol.im inulier

qux dai!) Caribagii:e Lucilla nomine, qu* obscnri

ct nonduni vindicaii cujusdam inarlyris obsequio ita

797 DE ECCLES1AST1CIS OFFICIIS LIB. II. 793

circumferentes hypocris-in, 437 circumcunles pro- A fimbrias et plrylacieria sna mngnificant, gloriam cap-

vincias, nusquam missi, niisquani lixi.nusquam slan- tanlos ab bominibus ; alii crinili inceilunt, nc vilior

(es, nusqii.im sedcntes; alii qnx nonvidermit confin- babcalur lonsa sanciilas quam comaln. I l videlicet

gi.int, opiniones siias babontes pro Deo ; alii membra qui 439 oos vitlerit, antiquos illos quos leginius

manyrum (si 438 tomen martyrum) vendilant; alii cogitel, Samuelem, et Eliam, et cocteros.

addicia erai, Uiantequam sanciam Eucbaristiam su-

mei fit , illius capul venerareiur; eoque nomine a

Caeciliann wrchidiacono correpta ,ob idque furore

innensa, a commnniouc ecclesinc discessil , suaqueBUCtoritate , atqno opibus Donatisiarum partes mill*

mm adjuvit , ut relert Opiatus Mileviianus , lib. ncontra Parnx niannm. Not.i est ilia bistoria sancli

Martini apud Severurn Sulpicium in ejns Vita, cap.

8, qui latroitK cujiisdant a rain , qiii ab indent!) ct

iniperila muliiiudine pro mariyre colebalur, sub-

inovii. Saiictus Gresoiius papa, lib. in, epist. 50,

improbal quosdam Graecos, qui Romaj ossa morluo-rum cITodientes , ea pro reliquiis sanctis in suampatriam asportabanl. Fuit eliam olim Rumanae ple-boculaa superstiiio ,

ul dalmaticam , quae corpus pa

pa? moriuuin, duin efTernuur, involvebat, scinderet,el paries pro reliquiis scrv.iret, quod idem Gregorius,lib. iv, episi. 44, lien probibuit. Guillelmus Neu-Imgensis, lib. v Hist., cap. 2) et-ll, narrat de quo-dam Gnillclmo Lundoviensi, qui a stolida plebecula

martyr habitus esl. Ille enim divilum nummis in-

liians, sediliosis concionibus muliitudinein coinmo-

vebat, seque pauperum salvalorem aominabal; jam-quo multa lerramenta ad iiifringendas luciiplelum:t:des circulator ille paraveral , duin caplus de sen-

lentia regii senams , equis prius dislraclus, de paii-bulari trabe pi iiilere jussus est. Post cujus mortem

quidam sacerdos calenam qua trifurcifer ille et scs-

(juilavernio in carcere vincius fneral cuidam ex fe-

bre laburanii supposuil , eumque inde sanatum im-

)nnlfiiti nieudacio palam divulgavit. Slalim, ut est

caeca el prxceps vulgi devoiio, patibulum in quo ^

pependerat impostor ille a loco revulsum nocte sub-lalum esl ; solumqiie ipsum , ubi delixum fueral, a

fatuis iindique concuirentibiis, ul reliijuias sibi au-

lerreni, abrasum esl. Nonnae quaedain Kumeseien-sis in Anglia ccenobii quemdam reccns det uiictum

pro sanctD colere cwperant; quod cum reseivisset

sancius Anst lmus Canluariciisis anlisles, per epislo-lam (lib. in, epif,/. 151) cas eju-imuli superslilione

probibuit. Coniigit eliam lemporu Alexandri lertii

Ul quidam vino madidus ac leiuulcntus, cum pc:u-laniius baccliareiur, occisus , pro niartyre coleretur.Olim slulluin vulgus , quibusdam insomniis et noc-turais visionibus deliisum , (icla inartyrum nionii-

nieiila venerabauir. Quoil probibilum fuit in concilio

V Crlbaginen8i , can. 5 (De reliq. et verier, sand.).Sic eliam a i|uibii>dam slolidioribus inarlyiibus bae-

reiici.i honor exbibilus esl. Quod poslea vuiimmfuit in coiicilio Laodiceno, can. ~^. Vendh.M.Vt iidere reliijuias marlyrum prohibetur c. I. HI desacroianctis ccclesiis, eic. iVcmo mirtyres diurahat, I

ntmo merceiiir, et cap. Cum er, eo, de reliquiis et

Venerations sanctorum. Alii fimbrias. More I li.i-

riUBoruni , ct Scribarum. Fiiubrix enim sunt quas-dam ti-xinr;n ((ii;e assucbuitnr a Pharisaeis ci bcri-

bis quatuor annulis amiculi,eo lompoie quo se ab

uxoribns absiincbuui, ad castiiiionix ostuiitalioiiem,ul nemo langercl sanciilicalos, ut scribil sanctus

bpiplianius , lib. I du llwrcs. , torn. I, cap. 13.El piiylacteria. Pliylacteiia sunl quxdaiu uoiaj ex

purpura, quas Scribx el l liaris;ei pailiis suis oslcu-lalioi:is cau>a appdiiebanl, uliel eit sanctus Kpipbu-liius, cap. citato. Ubi, elsi lan:um de Scribis luqua-lur, luiiic.i capile bcqnenli ait Miarisoeos bcribaruiuindinurniis nil so.ilns. Hunt ci lalmla: parva; , sni

eSwrl*, iuquiblisDecalagus scripiuserai, c|iia,s Scribie6t Charisxi memorfalis causa in

/roniefjej.iabaiit. Oi-tus Hieronymus, in cap. xxni Maiih. : 1 iciaciolailla

decalotji pliylacleria vocabant. Rabbirii VT2a lepni/in.Sunt eiiam quaidam amuleta, sou conservatoria, qusemagi ad morbo-i turandos, seu averruncandns, nutad aliquem casuin declinandum , mnlierciilis dahantcollo appi iiilenda , am bracliii* alliganda , ut docctsanctus Kpiphani is

, cip. 15 libri cilati. Glossaj vc-teres : toXaxiristov , sfrvalorimn

, ainolimenlutn, aniu-

lelum, pran ia, (jlossa; Isiilori , phylacleria , carminn,, incantatnenta , juxia illud Virgilii in Pliar-id est

maceutria :

Carmina vel ccelo possunt deducere lunam.

* Damontim inventum in seductione etbnicorum me-minit Bedn, lib. iv. Hist. Angl., cap. 27 : Aliquieliam lempore inorlalilalis, neg/ectis fidei sacramentis,quibus eriint imbuti

,ad erratica idolotalria; medica-

mina concurrebant ; quasi missam a Deo comtitore

platfnm per iiicnntationes, rel pluilacteria , vel alia

q/tii liiet d(t nwmac(c artii arcana coliibere valerenl. Etscxta synndus , can. 41. Hiuc capiundiis Terlnllia-

nus, in Scorpiaco : Nescio nuid tnagia circumligat.Variaaiilem luere ba c pliylacleria, sen liyauira . nt

nervi, ossa, radices in corio inclusx, ul noiat Ta-lianus Assyrius, oratione contra genliles , pag. 172Editionis Parisiensis. Alii ursos circumdueebant perurbes cl oppida , et in eorum capite totoquc corporatiiicluras apiic:idt^banl , dabanlquc passim ex piliseorum cum lincliiris

, lanquam pliylacleria ad mor-bus et fascinos oculonim amolicndos, ut docet Tlie:>-

dorus I alsanio in cauonem citatum sexti: synodi.Addiique prseleclum quemdain luisse synodicecon-tieainaiiira, quod depruliensus essel babero evS-a^x,id e>t , indumentum inlantis recens nati, a mulieie

acccptum ad os occludendum iis qui in eum dicere

conarcnlur. Hoc auiem svS\iu.K nibil est aliud iiiiam

pelliciila quaudam capilis iiistar pileoli , cum qua(jiiidam nascuiitur, quam olim advocali in sinti ge-staiitfs ml eloqiieniiarn conferre credebant, ut refert

Laiiipridrius in Aiiioniuo Oiaduineno : Solfiil deintle

pueri pilco n/iliiniii iiisiyniri, quod o! &tetrices rapiunt,el advvculis credulis i-eiidunt , wjiiidem causidici hue

juvari ilicitnlur. LiKera; solu(ori: sunt etiarn phylacleria , quas qui apud se gercbant se imllo pactovinciri posse credebanl ,

ut viderc est apud liedam,lib. iv Hist. Angl., cap. 22 : Qusrum celebralione fa-ctum esl, qaod dixi, ul nullut cum possil viiicire. ln-terea comes tjiii eum lenebul mirari et interrogfire crr-

pil (juare li//ari non poasel, an vero liltcras solnlorias,de t/uibus [abulte jerunt, upnd se liaberet. Hue etiam

spect.u cfugics Alexandri Magni , quam qui apod se

geslabanl vel in annulis,vel in dexlroclieriis, et in

oumi ornameiitoruin genere, se in omni aotu juvaricredebanl , ut scribil Trebellius Pollio in Quieto

imperatore. Tandem apud Cbrislianos I bylacteriusunl sacr:c reliquia3 ,

ul, sand* crni is, manyruii),etc., in amo

,vel argenio , sen crystallo , aul qua-

vis alia maierin celaue. baiielus Gregorins papa,lib. MI, episl. G : tixceltenlissiino aulent fiho noM o

Adnlouenldo regi Iransmillcre pliytitcteria curavimus,id esl, cnicein cum liyno crucis Domini, et ieclionem

Evaiiyelii tlieca I ersica iiiclusam. llelgaldus Kin.

riaceu-is monacliiis, in Vila Uoberti regis : Unaeiii-

iiitruiii suos:a quibut JUTamentum recipiebat, tolens ju-

slificari (juemadmoduru seipsum, [ecenit unum pltytu-

cli i iuni liolocnjsinlliiium ,in guru auro puro oruatuin,

ebique ulicujtu suncii pignorum iiiclusione, super ijuud

jurabbiil primates liac pia (raude ncscii. Acla saucii

Giiillelnii Gelloneii-iis : JUiteral illis ab llier/ tolytais

per Zuchariam moijni propotiii maynique

;93 S. 1S1DOR1 I1ISPALENS1S EPISCOPl 800

8. Alii honorcs quos non noct-pemnt liahere se A 12. Nemo quidquam terrenum sorle peculiar! pos-

proteslanlur ;alii pareines vel cousanguineos suos

in ilia vel in ilia regions se audise, el viderc, et ad

eos pergere meniiunlur, et oinnes pelnni, al> omni

bus exigunt ant sutnpmin lucn.s* cgesiaiis , am si-

niulaiae preiium sanctitatis. Cum irilcrea uliicunque

in factis suis malis ac verbis depreliensi I ueriiH ,vel

quoquo modo innnineriiit, sub general! nomine mo-

naclmrum propositum blasplieinntur.

9. Sexlum genus est monactioruni, et ipsnin toter-

rimiim aiqne negleclum, quod per Ananiam et Sap-

pbir.un in exordio Ecclesise 440 pullulavit, el

sidd, pveiiosis vel cnlnralis veslibus nun indnanlur,

sod vilissimis aique sinceris, lavacris nunqnain ulun-

tur ad duleclaiionein corporis , sed raro propier ne-

cexsiiaiein languoris ; inconsulio abbaie , nusqiiam

prngrediuiilur, rieijue aliqiiid ao t:is sine nutu pa-

tern* jussiunis iiSsunVuur : operantnr autem manibus

ea qu bus corpus pasci possit, ei adeo incus impedir

non possit. Canunt aulein maiiilms 441 operanies

ei ipsuni laborcin, tanqiiam divino celeumaie , COH-

Sulanliir.

13. Opus aulein stium tradnnl eis quos deranos

apostoli I eiri severilate succisum esl (Act. v) , qui- vocant ,eo quod sint denis praeposili , ul nemiuem

queabeo.quod sernelipsos a cfflnobiali diSciplina

sequfSlrant , suasque appelunl libi-ri voluptates ,

illorum cura sui corpoi is langat, neqne in cilio , nee

in vesiiinenlo , nee si quid aliud opus esl, vel quo-

,/Egypiiorum lingua sarabaitie, sive remobolltitce nun- B Bdiame neces-ilaii, vel muiu%, nt adsolei, valeiw

cupanlur. Conslruunt enira sibi cellulas, casque falso

nomine monasleria nuncupanl, liberique all imperio

seniorum, arbilrio suo vivunl. rertaiiin in operibus

laborames, non i imligenlihus distriljiiaui , sed ut

acqnirani pecunias, quas recondaut, et sicni ail de

ipsis llieronymus , quasi ars sit sancta , nonviia,

quidquid vendiderinl , majoris est preiii.

10. Re vcra (nt idem dicii) solenl cerlare jejuniis,

ut rein secret! vicloria; faciani. Apud bos alTcctala

sunl (inquit) omnia, fluxae nianica?, culigae fol!ic,ui-

les, vesiis gros-ior, crebra s-uspiria , visitnio v rgi-

Jium, deiractio clericorum ,el si quando dies festus

venerit, salianlnr ad vomitum.

11. Inier coenobiuin aulein et monasleriiim ila

ludini. Ipsi aulem decani iraduul ea pracposiio, pra:-

posuus aulein , cum magna solliciiudine omnia

disponens , prxslo I acil iguidquid illorum vila pro-

pier inibecillilaiem corporis posiulat, raiionem la-

inen eiiam ipsc reddil ei quem palrem v-cant. Hi

vcro p;iires inii 1 cnii, toleranlia at/jne discretione

insignes, omuilius rebus excelsi, nulla superbia con-

sulnni bis qnos lilios appellant, magna sua in jubendo

auclorilale, iiMgna illorum in nbediendo voluntate.

14. Convciiiuni auiem oinnes frequenter noete die-

que, dale siguo, fesiina cum properalione, ad ora-

tionuin solemnium lioraium, cclebranles (ixa inlen-

lione crdis, usque ad cotisummatioiieni psahnorum

sine lasiiiliu per>islcntes.liem conveniunl, dielnis

(listinguii Cassiamis, quod monasterium pnssit etiam C singnlis inierpo-ilis, dimi ailhuc jejuni sunl in col-

unius monachi babiialio nuucupari, caenobiuin au

tem nnn nisi plurimorum. Quorum quiilem conver-

saiionem, ul patrum cdocet inslitnlio, breviier inli-

niabo. Hi quippe (ul praediclum esl

) contemplis

priinnm ac desenis muiidi liujiis illecebris, in com-

muni vita sandissima cougrogaii , siniul agiini ,vi-

venles in oralioniluis, in leciionibus, in dispuiationi-

IHIS,in vigiliis, in jejuniis, nulla superbia lnmidi,

nulla invidia lividi, sed modesii, verecundi, placaii,

concordissiinam vilain seclaulur, cogitalionesque

suns allerulrum revulauies, invicein discuiiunl ei

corrigunt.

sartrdotem , perque duos ni inaelios Hierosoli/milanos

niaqnte rel ginnis , nccparr<e

auclorilatis iltud Dumi-

laiiune ad audiendum Paircm. Audiimi auiem emu

iucredibili sliidio, suinino silenlio, affeclusque ani-

moruin suoruin, proul eos provocaverit disserenlis

oralio, vel gemitu, vel flelu signilicanies. Corpus

deinde cum sileuiio niagno reliciuni l;inium quan-

lum saluti necesse esl, coercenle unoquoque per par-

cimniam conciipisceniiam el gulam, ne (jravelur

eorum cor, vel inea ipsa qua? praesio sum, parca et

vilissima.

15. Itaque non solum a carnilms et a vino absii-

nenl pro sufficienlia dninandarum libidinum . sed

eiium ab omnibus qu* venlris et gutluris provocant

tur rcnniltc, qui refninnt ahbalem liabere. L nde glossal

mss.inrcgiilam sancti Benedicli, qnae I arisiis exslant

niece cruris venerubile cunclis niortalibus plnjlacierium D in bibliollieca sancli Vicloris : Swabaiiarum, qui re-

adoraiidiim , gemmarum sp/eudoribus et auro pnrisui- futant, vel renuunl. MENAR.

mo, quantum polnit an liumana , deeentissime orna- Ibd. V olupiatet. Al., i-olunlates. Cum sanclo Hie-

lum. MF.NAR. ronvino Grialius eHidil remobolhitce. Vide iJucang um!). Sextum (jenus. Ex ead. collal., cap. 7 ct 10.

GUI A i..

Ibid. Sicut ait de ipsis llieronymus, episi. 22, adEusloub. CIIIAI..

Ibid. Sive renuita:. To sire suinilur ex posilis. Namtirenuitte Laiinum esl, non ^Egypli Cum. El iia La-tini saraliail iniiu nnmcn cxpo.siieiiint. Suiar^ig<liis

ill cap. 1 ivgnl;!- sancti Beneilicli : Snrabailtt autem

iuterpreianlur renuila,eu quod majorum extnipla vel

virtntem sequireiniant. Sancius Odo abbas Gluuia<:en-

sis, collalione 5 : JVos misfri non sumus moimcki, ut

[also nominamur ; sed tarabaitit; id est, renuitii , qui

juguni reijularis disciplina; renuiams. Glossae anony-ra* : Surubaiia: lingua sEgyptiaca, 411 Laiina dicun-

ronymo Grialius i

hoc verbo. Mt-nardus renuila:. Grialius cetlnlas, eaque,

eic. AREV.12. Alii, nunqnain prorjredinntur. Vide Uegul. Mo-

nach., c. 5, n. 5. AREV.

15. Hi vero Panes, etc. hide nainm ul religiosi

viri Panes nomiiicniur. Tolenmlia, eic. AL,

ran/inm,eic.

nibus relnis escelsis. eic. AIIKV.

11. Jneniione cordit. Gr alius edidil iulenlatinne

inliain, atque diicreiinnem inxinn iiies. omnibnt rebus,

c. Al., tolerantia, atqne ditcrttione iimiijnibua,om-

ibus relnis escelsis. eic. Aiii .v-

11. Inemione cordit. Gr alius edidil iulenlatione

cordis. MDX, p">

J/i colldtione, noimulli i>i cousulla-

tione, alii in coiuolatione. Vide cap. 7 el 10 regula)

monacfaorum. AREV.

801 DE ECCLESIASTICIS OFFICIIS LIB. II. 802

appetiluin. Sane qtiidqnid necessano victui superest A nis sumpsit, dicens : Idcirco ago pcenitenliam in fa-

ex operibus maimum el epulaiuui restriclione, tanla

cura egenlibus disiribniiur. ut nihil reinaneal, quod

abniid.ivccit. Ad cnjiis s:\nclseniiliiise proposiium ve-

niuni rion soluiii 442 liberi, sed etiani plerumque

el ex conditione s> rvili, st-d propier hoc a doininis

liberati, vel propter bo.; pnlius liberandi.

16. Veniunt quoque cl ex vua rustica, el ex opi-

lii iim exiTciiaiinne el ex plebeio labore, lanlo ulique

lelii ins, qii:mto forlius educali. Quod si non admit-

laniur, grave delicluin esi. Mulii enitn ex eo numero

vere magni iinitandique exstilerunt, nain proplerea

cl infunia iniindi elegii Deus, ul confunderei forlia,

el slulia iiiniidi elegii, ul confunderei sapienles, et

igniibiliu inundi, el ea quae non MIIH, ut ea qum sum

villa el cinere (Job. sun, 6). Posl liuric rwbis David

poeniiemia; magislerium prxbuit, quando gravi vul-

nere lapsus, dum audis.iet a propbeta poccatum suum ,

confesiim po iiimii, et culpam suain pcenileniix con-

fessione sanavil (// Reg. xn).

2. Sil INimviiae , el alii miilti pecrala sua conlV-ssi

sum , el poenitKiiliain egeruni , dUplicueruni silii

quales I lierini, el qualcs per Deum facii Mini illi

placneruni (Jonte in). I .st auiein poeniienlia medi-

caini iilum viilneris, spes salmis, per quani jeecalo-

res saivantur , per quam ad imsericordiam Deus

provocalur, qnx non lempore pensalur, sed profun-

diiaie luctus el laciymarum. Pueniiemia nomen

sumpsit a poeiiii, qua aniina crucialur el caro niorii-

evacneniur, el non glorielur oumiscaracuram Deo. B licaiur.

17. Siniili quoque modo essianl el coenobia femi-

narum Deo sollicite ca-ieqm; servienlitim, quse in

habiiacniis suis segregala: ac icinoU: a viris quam

longissime pia tanlmn sani lilalis cliarilaie jungunlnr,

el irnilalione viiuiiis. Ad qnas juveniiin nullus acces-

stis esi, neque ipsorum quamvis gravissimorum et

probalis^imonim senum, nisi usque ad vusiibuluni

necessaria praebendi, quibus indigenl , gralia. His

pra Siint singulae gravissinix ac probaiissiinse, non

taniuni insliluendis componendisque nioribus, sed

eliam insiruendis inentibus peritae, atipio paralae.

Laiiiliciu eliara corpus exercenl alque Mi-ieniant,

vestesqueipsas inonaclusiradimt, ah b Sinvicein quodviciui opus esi resumenies. Uos mores, hanc vitain,

5. Hi ve O qui poenilenli.im agunl, proinde capil-

los et liarbam nuliiuni, uldeinonsiri iii abund.iniiaiu

criiMiniini, qn bus capui peccaloris gravalur. Capilli

eniiu pro viiiis accipmiitiir, sicni scripiuni esi : Cri

nibus, peccalorum suorum unusquisque constrinciitur

(Prov. v, 22). Virquippe si contain niitiial, igiiomiitta

esi Hit,

ul ail Aposiolus (1. Cor. xi). Ipsani ergo

ignnminiam snscipiunl p03nitenles pro ineriio pec-catornni.

4. Quod vero in cilicio prosiernnnlur , per c fli-

cium quijipe recordsUo enl pe/ caionun propier bce-

dos au sniistrain fuluros. hide ergo coiililnnles in

cilicio pnibleniiiuur , laui|Uaia dicenies : 444peccatnm meum contra me est semper. Quod auiein

hanc insiilulinnem lenere videnlur coeuobia \irgi-C cinere aspergtmlur , vel ut sint meroores qnia cinis

num ac nionacborum.

18. Monacbi auiem secundum bumiliiatem eli-

gunlur. Mulios eniin ex eis cenodoxiae inorbus coni-

niaculat, mullosabsiinenlia inllai el exiollilscieniia.

Faciiini eniin uona, sed propler 1 ainain, non propier

vilara seiernam, scilicel, ul aul affectenl gloriain lau-

ilis, aul pervenianl ad I asligiuin dusiderati bonoris.

luler bos saepiusdiscordia oboriiur, invidiacijue livor

de Iralernis profectibus gignitur, amor leinporalium

rerum grassainr, sequenles lerrenas concupisceniias

lanlo inbianler quanlo saepius el anie linmanos ocu-

los iiupndenier. Tales ilaque nei|uaquani inonaclii

vocandi suiit, quia Deo sola profe^sione, non actione,

junguntur.

443 CAPUT xvii.

De pceiiileniibus.

1. Pceuilenlibus Job exemplum primus exbibuil ,

quando posl funera vel Hagella adhuc in sui redar-

guiione eliam in cilicio el cinere lamenla |irjeniludi-

17. Alii, cwnobia (eminarum, elc. At., caenobia (e-ninnriim, hoc est, manachalcs I

irf/iiies, sotlicile casie-

l>;ewvientex Ueo, quiv luibiiiicutis, elc. ARF.V.

CAP. xvn. N. "2. Paenitentia nomen, etc. Al., pceni-isnlia nulem twn mensium ac tnnp.rum cursii pvna-tur, ted piena qua animti crucialur et

m<-rti/icuitir caro.Ila quoque invtnil Ilillorpius in tribiis Mss. suis.AREV.

3. Consnelndo poenitenlium plerinuque oral ut

el ptilvis sum ; vel qi;ia pulvis, id est , inipii facli

sum ;mule et illi pnevaiicaiores primi homines re-

ccdenies a Deo , malisque fadis offendentes Crea-

lorem, in pulverem, unde prinio sumpii sum, redie*

ruiil. licne ergo in cilicio, el cinere poenilens deplo-

rat peccatuin, quia in ciliciu aspeiilas esi, el pnnc-lio pcccaloiuin , in cinere auiein pulvis osiendilur

nioriuornin.

5. Et idcirco in u:roque pceiiUemiam agimus , ut

el punctionecilicii agnoscamus viiia, qux per culpani

coiiiinisiinns : et per favillaiti cineris perpenJainus

mortis seniemiain , ad i|iiam peccamlo piTvenimus.

Poeniienlia: amem reinedium Lcclesia catbolica iu

spe indulgeniiue fidenicr aliigai exercenduin. Ki posl

D unnm baplismi sacrainenluin, ijuod singular! iradi-

tione coinuienilatuin sollicile prohibet iter.iMtuin ,

mediciuali rcniedio pCGniienlioi subrosai adiumen-

lum.

C. Ciijiis remedii egere se cuncli agnoscere debent

ordine pccuiicniium sleiisss ait tiiarso crine. Vidi

Uingliamuin, loin. VIII, p. Ii2, 125. Ueos apud Ro-nianob. comani aim: soblos non semcl in comment,ad I luilcnliiini ex|ilicui, pa. 740, 8S3, IIG8. AIIKV.

4. Vet quia [minis, etc. Al., vel quid a pulve e facli

sunt ,id eol , impii facli stint. Quo rilu in Ecclesia

Homana pivnilenies *e in icrram aijicereni, descri-

liii Sozoinenns, lib. vii, c. 16. AHEV.0. Uttruin dtmta.rut digiiiiale servata. Uffendit

capillos lonclereni , sed ea non geiieruim obiinuii. qu sdam liic locus, qui non advenere de pOBniten-Nam kancius Ilieronymus , episl, 3U. Fabiohm in lia publica loqui Isidorum. Sunt auiein verba Fe-

U05 S. KSIDORl HISPALENSIS EPISCOP1 804

pro quotidianishumanse fragiliiatis excessibus , sine A tiam desmat esse malus, non ideo debet desperare,

quibus in hac vila esse non possumus : horumdun-

laxai digniiate servata, iia ui a sacerdoiibus el Le-

vitis, Deo tanliim teste , flat; a cseieris vero, anie-

stante corara Deo solemniter sacerdote, ui hoc legal

frucluosa confessio quod lemerarins appeiims aut

ignorant!* nolalur conlraxisse negleclus. Li sicut

in baptismo omnos iniquiiales remilii,vel per niar-

tyriuin nulli peccaia credimus impuiari , ila per p03-

nitentiae compunciionem frucluosam universa faiea-

inur deleri peccaia. Lacrymae enim poeniieniium

apud Deum pro baptismale repulanlur. Unde quam-

libet magna sini delicla, quamvis gravia, non lumen

cst in illis Dei misericordia desperanda.

7, In aclione auiein poenilndinis (ul supra dictum

esi) non 445 Uu " consideranda esl inensura lem- B

poris quam doloris ;cor enim conlrilum el humilia-

Uim Deus non spernit. Verumlainen quanta in pec-

cando full ad malum abrpplae mentis inicntio, lania

necesse esl in lameiilalione devolio. Duplex est au-

ie\u iKEiiiteniix gemilus ,vel dum plangimus (juod

male gessimus, vel dum non agimus quod agere de-

Lebamus. llle aulem vere poenilenliam agit, qui nee

pceniieniiam praelerilorum negligil , nee udliuc pce-

nitenda commiltit. Qui vero laciymas iudesinenier

fundit, et lamen peccare non desinil, bic lamenlum

liabel, sed mundaiioncm non babel.

8. Si qui aulem per graliam Dei ad pceniteiiliam

converlunlur, perlurbari non <V bent si rnrsus posl

emendalionem relicia vitia cur pulsenl,dum non

quin in lermino est ultimo vilse , quoniam Deus non

respicil quales aniea fuimus, sed quales circa flnem

vitse exisiimus.

0. Ex Tine enim suo unumquemque aut juslificat,

aul coiideinnat, sicul scriplum est : Ipse judicut ex-

trema terras (I Reg.n, 10); et alibi : Universorum

finem ipse considerat (Job. xxvni, 2*4). Proinde non

dubilamus circa flnem justilicari hominem per pte-

nitenlise compunctionem. Sed quia raro id fieri solet,

meiuendutn esl, ne, dum ad finem differlur couver-

sio speraia, ante occupet mors (juam subveniut pfle-

nilenlia.Quare eisi bona esl ad exlremum conversio,

tamen mulio melior est qu longe ante finem agilur,

ut ab bac vita securius transeatur.

446 CAPUT XYIII.

De rirginibus.

1. Nunc autem qua: sk sacra? virginiciiis inlegri-

las, vel a quo tain sancli proposili sludium silexor-

lum, breviier iulimabo. Quantum enim ad Vctus

Teilameiilum ailiuet, Clias, Jeremias et Daniel ca-

stilaiis el contineniise bono primi studuisse noscun-

tur. Quantum vero ad Novum, virorum virginuiu

capul esi Chrislus ,feminaruiu virginum capul est

Maria. Ipsa earum uuclrix, ipsa maler noslri capilis,

qui estvirginis filius, et virginum sponsus. Inde ag-

mina virorum el puellarum sanctarum, inde secta-

lores et seclatrices perpeiuw continent!* pullula-

runt, castigantes se, nee soluin in corpore, sed eliim

in ipsa concupiscenliae radice cusirantes, coelesieui-

possinl bonae conversaiioni nocere, si tails cogitatio G que atqe augelicam viiam in lerrena mortaliiate

non erumpat in consensuni, vel opera. Ferre enim

sine perfeclione viliorum cogiiaiiones non esl ad

damnaiionem, sed ad probalionvm ; nei|ue esl occa-

sio subeundi discriminis, sed pniius augend* virtu-

tis. Nam et si quis circa linem suum per poeniten-

licis III, episl. I , cap. 1. Vid. Gralian,, d. 50, cap.

Coiifirmandum, cum sequenlibUs. GnuL.Iliid. Horum cluntaxat dignitutc servala. Ilillorpius,

cum duobus Mss., lionorum duntaxut diyuilate serva-

ta; quod ego quoque prictercndum censiTCin. Pela-

vius, lib. xn, probai pceniteniiam publicain , de (|uahoc loco Isidorus ,

non poiuisse consislere cum cle-

ricaiu. Consiituiuin enim eial ne quisquam posl ali-

cnjos criminis publicain poenilenliaiu ciericalum

acciperel, vel ad ciericalum rediret, vel in clericatu D verb. I);:mini

inanerel, utsancuisAugusiinustradit epist. SO. AREV.7. Ulsupra dictum esl; scilicet, n. 2. Alii exhi-

licnl, ul scepe dictum PSI. Mox quanta, elc. Al., quantum, vel quanta... ud malum prompter mentis inten-

lio, lunlo devolior deb.t esse in poemtendo. Ilillorpius

conjicit, quanta... ad malum abrvp:io mentis, inlcnlio

devulionis tantti debet esse,

ct in pceirisendo af/lictio.IJauIo post legendum, vel inlelligenduin esl : Vel dumplanyinms quod mule gessimus , vel dum plangimusquia non eijimus quad ugere debebamus. Scilicet poe-I itetitia esi vel de peccatis coimnissionis

, ut aiunt,vul de peccalis omissionis. Aiu:v.

(

J. Conversio, elc Al., cunversio, incerta occupeltnors priuiquamveniat. Al., confessio sperata, si incerta

occupel mors, tiequaquam subveniat. AREV.CAP. xvin. N. 1. Tarn sancli proposili. Verba Cas-

siani, cujus sum i|iu sequiiiilur, nisi Hierunymi essevel coiuinuiiia uuiusque mavis. GRIAL.

Ibid, lu Uidoriauis, cap. 93, n. 5, adverli in Co-

medilanles, aique in carne corruptibili incorruplio-

nem perpeluam relinenies, quibus cedil omuls ie-

cundilas carnis, ornnis pudicilia conjugalis.

2. Nam cum et ipsa universa Ecclesia virgo sit,

desponsata uni viro, sicut dicit Aposlolus (// Cor.

dice Vaticnno 202 exslare hoc cnpul sub litulo :

Isiilori J unions de Yirginitaie, et noslrne Edilioai

congruere. Voce auctiix, quam hie Isidorus adhibei,

lib. x Elymolog., n. 2, videlur ncgaru uii licere. Vide

not. Pro seclntrices perpetual conlimnliai, a:ii hahcnt,

seclatrices ad perpe.unm piKnitentinm. Et illico, pullu-

lanml, appetititm libidin/s castigantes, nee solum...

castr antes se, caeleslem, etc. AUEV.

el ipsa unh-crsa. August. ,serrn. 25, de

ini seciindum Mallh. : Tola Ecclesia, qua:

conslat et virgin bus ,et pucris, el mariialis, el ii.ro-

ralis, uno nomine virgo est appellala. Unde hoc prooa-mus? Aposlolum auili dicentem, non solis tanclimo-

nialibui, seil universal potins Ecclesia: Dei : Despund !

enim vos nni viro virqiitetn castam exliibere Christo

EtTcriull., lib. de Monogam. : Et conjunqent vos

in Eccle,h rinjine iniius C/irisli sponaa. Auibrosius

(jiioiine in horiatione ad virginilatem : Viryo tst Ec~

clesm, quam stiulutt Apostoliu vinjinem castom cifti-

bere Chri lo. GIUAI..

Ibid. Sic lumen laudclur virginitns, ne nuptix con-

demnenlur. Hoc saepe repelit 11 ero yimis. GKIAL.

Ibid. Ante adventum quippe Clirisli conjugia placue-

re. Ex Teriulli:mo, unde eadem quoque hausil Hie-

ronym. (JRIAL.

Ibid. Non enim, elc. Al., nonne enim sic locula est

vox illius, Crescite, elc. El iuo\, tempos item collectum

est; vel, tempus in quo lectunt esl. AREV.

80S DE ECCLESIASTICIS OFFICHS LID. H. 806

xi), quanlo digniora lionore sunt membra ejus, quae A prelio possessions su:e retinere nihil licuit, obquamline custodiunt eliam in ipsa carne quod tota cuslo-

dit in fine? Sic tanien laudelur virginilas, no miptiae

condemnenlur. 447 Oporlet enim non damnare

quod bonum esl, sed aJdere quod melius esl. Anle

advenlum quippe Cbrisli conjugia piacuere Deo, post

adventum virgiuiias. Prima enim Dei scnieiilia cre-

scere et generarc prscepit, secunda continenliam

suasil. Non enim jam locus est voci illi : Crescite,

el muliiplicaiiiini (Gen. \, 18). Quia jam alia vox su-

pervenil, dicens : Vce pra /jnantibus et nutrientibus

(Luc. xxi 23). Et illud : Tempus jam in collecto est.

Rasiai ul qui lucres liabent, tanquam non habentes

sint (I Cor. vn).

3. Et nisi fallor, unius ejusdemque Dei pronuntia-

lio est. Tune quidem Deus in primordio semeiitem

generis emisit, iudu lis conjugiorum babenis, donee

inumlus replerelur; nunc vcro sub extreniilaiibus

lemporum compressil quoJ emiseral, et revocavit

quod indulserat. L nde et Salomon praevidens in spi-

rilu ail : Tempus anipleiandi , tempus lonye fieri ak

amplexu (Eccle. 5). Quia proecepli veteris est ut ter

ra procreaiionibus implerelur , nov.i aulem in conti-

neulia alque virginiiatecoelum adinipleatur.Quaqi ta-

men adeo ardui snblimisque przmii esse consiat, IK

dicenlibus aposlolis quodarn loco : Si sic esl l/ominis

i-Msa cum muliere , non expedit ntibcre, responderit

Dominus : Qui palest capere capial (Slattli. xix).

i. Non ergo pra;ceplum de conlinentibus, sed sua-

causam et subita morle proslraii sunl (Ad. v.j.

6. In Evangelio aulem virgimim diversa genera nic-

moranlur, sed illis specialiter regni possessio depu-

tatnr, qui se nniore Dei castraverunt , id est, non

quos inipoisibililaiis necessitas cogit, sed quos vo-

lunias fecit conlincnles. Sic enim scriplum esl, Do

mino dispiiiame : < Sum enim spadones qui ita naii

sunt; sunt et alii qui ab hominibus facti sum, el sum

qui se ipsos casiraveruul propler regnuni coelornin >

(Mattli. xix). Quibus eliam per Isaiam prophetain di-

cil so daturum in domo sua et in muris suis locum

nominatum meliorem niiiho quam filiorum ac li-

liarum (hai. LVI).

7. Nam illis qui sic nascuntur, aul quibus ipsum

virile membrum debiliialur , ulgenerarenon possint

(sicm sunl eunuchi poienlum et rcgum) sud icit uti-

qu quod Chi istiani sum, el Dei pracepla custodiunt,

eo lamen proposilo, ul conjuges, si poluissent, ba-

berenl, ideoque cxleris conjugalis in domo Dei fide-

li iis adxquaniur, quia caslraii sunl propter saicu-

luin, non propler regnum ccelorum; neque enim uxo-

res animi viriute, sed carnis necessilaie non da-

cunt.

8. Quantum aulem sit in virginibus sanclilatis do-

nuni, ul eiiarn Joannes eos lantum Agui vestigiis in-

hxrere prxscribat (|ui conlaminati mulierum conven-

libus non lueiint (Apoc. xiv)? Ipsi enim sunl iluode-

ciesdjiodena millia sanctorum cilbaroedorum illibalsu

siocsi; nee injungiuir virginitas, ul sit necessiuiis, r>virginilatis in corpora, inviolat* castitatis in corde,

sed nt volunlalis possit esse, laudalur, Aposlolo

proleslanie : ( De virginibus aulem prx cepluni Domini

nun babeo, sed consilium do, tanqiiamci ipsescien-

tiam Dei liabens. Existimo enim hoc bonum esse

propter instantem i:eeessil;\tem, quoniam bonum eit

liomini sic esse i (/ Cur. vn). At vero qui leiiiatiuncm

e.iinis non tolerant, nccesse est ut portuni conjugii

peiant ,unde el idem Apostolus : Qui se (inquii) on

conlinel nub at ; melius at. enim nubere tjunm uri.

Kl ilerum : Si acceperis uxorem,

non pcccasti ;

si nupserit virtjo , non peccavit. Et si non v,s majoresse , eslo vel minor

, quia libersc voluntalis es.

448 Nuptia; enim pcccalum non sunt, sed per solli-

cituilinein inundi qui nubunt legem Dei servare vix

qui sequuntur Agnum, quocunque ierii, quern nemo

sequi velauiiet.vel valet, nisi tantum 449 virginilas.

Sequunlur ilaque Agnum etcKleri tideles.quivirgini-

taiem corporis amiserunt, sed non quocuinque ierii,

sed quo usque ipsi potuerunt.

S). Unde, ne lantoe sanctitatis donuni superbia cor-

ruinpatur, caventium est; inultos enim extollit virgi

nitas, elcvat continents, lidenter dico, facilius se^

quuntur Agnum, et si non quocunque ierit, certequ<.

-

usque poiueriul, conjugal! buuiiles quam superbien-

tcs virgincs. Quoinodo enim sequilur, ad quera non

vult acccdere? Aut quomodo accedii, ad ijuem non

vmit ut discal quoniam milis est et bumilis conic?

1 erganl ergo viam sublimitatis virgiues, pede bumi-

possunt. Aliier illos dicil non peccare, si nubanl qui rv Vilatis sequanlur Cliristum, lenendo perscveranternondum voverinlDeocastilatem.Caiienim vel qni in

corde suo promisit, si aliud feceril, babeldainnaiiont>m,

quia prirnam fidem, sicul ail Apiistolus, irritam fecil.

Quod enim er.il per naiuram licitum, per votum sibi

fecit illicitum, sicut Ananias et Sappbira , quibus de

3. El nisi fultvr unius, ejusdemque Dei, usque adtndulurat, verbs sum Tcriull., in cxhoilaiionu :-dcastitaiem. Gum,

Ibid. Induliis, etc. Al., induliis conjugiorum iv Iiip-talibus liabetiis. Al., induliis cotijugioruiii liubcnis voten-libus. Infra alii , causa cum uxorc, non exuedil.AflEV,

t. El ilerum si acceperis uxorem usque ad uroslrntiluni verba sunt ex commenlariis in Epist. ad Corinth., liieron. ascnptis. GIHAL.

quod voverunt ardenler; ita ut profcssae ac servalic

inlegrilati caeleris eliam moribus congruant, sine qui

bus procul dubio oiiosa el inanis iiianei virginitas.

Boni cnim actus si addnnliir virginilati , angelicam vi-

tam liomiuibus ct couli mores exliibant lerris.

Ibid. Non pcccuvii. Al., non peccavit, quia libcra; vo-

lunliilis ekl. AniiV.

0. I tr Isaiam proplietam se daturum. Quern locum(racial elegaiilissimc LSasilius in lib. de Virginilate.GAUL.

Ibid. Meliorem nw tu. Vulg., melius a filiis etfilia-

UH. ( ill: VI. .

! . .Vi!, ;,T,-iiH coiivenlibus. Al., mulierum coitibus. Et

p. ni i pusi, uemosequi vel audilu valet; aut nemo sequiTil ..ulirc valtt. ABEV.

8tfJS. ISIDOR1 HISPALENSIS EPISCOM 808

10. Ill* ergo virgines esse probanlur, qua: sic con- A agnoscere, antequara poluisset verbum ejus audire

linenii* inserviuni, ut nullis criiuinibus milloque ter- (Luc. n).

ren* solicitudinis onere prirgraveniur. Curam enim

mundi conjugal!-, copula gigmt, Paulo docenle, qni

ail : Volo auiem, ios sine -ollicitudine esse. Qui sine

uxore esi sotliciius est qua Dei sunl , quomodo placeat

Deo ; qui autem cum uxore est, sollidlus est qute sunt

mundi, quomodo pineal uxori(l Cor. vn); unde agnos-

ciiur non posse placere Deo hiijusinudi ccmlineniiae

votum, quod praspedilursaeculaiium impedimenio

cu arum. Nihil enim ex|>editns prodesl esse ab a lione

can, is, qui illig:intnrsan:ularibus CUPS. Nisi lanium

quod S bi majora acquirunl supplicia pi oeo (|iioil saccu-:

In n ininiiiie vincuni, qui carnem vincere pot ieruni.

41. tjua-riiur antem cur lemina* virgines in bene-

dictione velenlur? Qiiarum h^ccausn est. In gradi-

bus emin vel ofliciis ecclesiasiicis femina! imllateuus

pr*scribuiilnr, nam m-que perniiuiiur eis loqui in

eccle.ia vel d-.cere, sed neque tangcrc vel offerre.,

nequc ullins viriiis niuneris aul sacerdotalis officii

soriern450 "ibi vendicare. Ideoque hoc tanlum, ul

quia vir^o esi, et carnem suani sanclilicare proposuit ,

idt .rco velamiiiis venia fit illi, ut in ecclesimn uota-

bilis v-l iiiMguis iulroeal, et honorem sauclilicati

coipons in hberlale capiiis osteudal , atque milram ,

quasi coronam virginalis gloriae, in verlice praeferat.

CAPUI XIX.

De viduis. ,

^. Viduarum mulla exempla sunt, quarum prima

in Scriplm-Megiiur Noe.ni (fiuift. i), et vidua, ad

quani Elias missus ess, scribiuir (/// Reg. xvn), etc

vidua Sunamiiis, qua; solebat Elisaeum recipere, et

victuiu illi administrare (/ V Keg. iv). Exsiatel Ju

dith ilia a.lmiiabilis vidua,qu: de Holoferne Assyrio-

runi principe iiiumphavit, salvuniquepudorem, hosie

deiiclo , revexil (Judith, xin) In Novo auiem Tesla-

mentu AIIIM prima vidua legitur, qua? Dominum cn-

guovii infantem, qua} meruii graliam divinitatis ejus

11. In gradibus enim vel ofliciis , usque nd oslendat.

Tenull. , m lib. le Virginibus vehnil. : Pofuii dianitu

honornri aliqua pra;rogalii a viriiis gradus aul officn .

etc. K quo loco sum verba fere qus reslant bujus

/(id. Nutabilis, vel ritignis. More suo disjtinctione

pro cmijnnclione uliliir. Nam Terlullianus nolabilu j

et infiiqnii dixil. Gum..Ibid. Honorem sanclificali corporis. Honorem sanc-

tiiatis, Trrtullianus. GRIAI.

Cap. xiX. N. 1. Anna... qua; Dominum cognovit vi-

faiilcm. Tennll. , in lib. de jejunin adversus 1 sycbi-

cos . Anna prophetis ft ia Pliauuelis, qua; infantem Do

minum el agnuvil, el mn.fa super eo pradicavit exspec-

laniibits rrdempiionem Israel. C,I;IM .

Ibid. Kevexil. Al. , reduxit. AREV.

-2. Felix ergn virgo, quia intacia, etc. Hausereisla,

non lMdrus iiiodo, sed Ilieronymus qnoque, e Ter-

inlliano, cujus sunl, lib. i ad Uxorem, h:r.c verba :

Quanii esi vidua ipsn, cujus nsserlor Domiims dispu-

tabii? Ao ionium lirginibus datum, opmor ,licet in

illis inteijritat solida el lota sanclilatis de proximo vi-

suru sit jaciem Dei. Tamen vidu<i habet aliqitid opero-

jius, quia facile est non appetcre quod nescias, et aver*

tari quod debideraveris nunquam. Gluriosior conlinen-

tia qiHE jus suum until , qua mid viderit notiit. Polerif

2. Cujus quidem gradus virginiiat! pene conjnnc-

lus est ;unde et Christum , quern virgo penerit , vidua

prima cognovit. Felix ergo virgo, quia iutaeta; for-

lior vidna, quia experta : utrisque tamen esi apud

Deum merces, major ilia, subsequens isia. Illam au

iem 451 vidiiam Aposlolus vocal, quae post unius

conjngii lorum inierceptum exinde sexui renuntiat.

Dicit enim : Vidua eligatur non minus annorum sexa-

ginla, unius vin uxor (1 Tim. v). Unde consequens est

ut quae plurimis full nexa maritis careal verse no

mine viduitatis.

3. Quales esse viduse debeant , idem Aposlolus

expressil, diceus : Si fuerit in operibus bonis, te*ti-

moniunt habens , ulique siciil Tabillia (Acl. ix) : s> fi-

lios educavit , subanditur Deo ; Si hospilio suscepit,

si sanclorum pedts lavit , si tribulalionem palieniibus

subministtavit, line esi , aegroiis, vel in carcere posi-

lis, liomneopus bonum subsecuia esi; breviler uni-

versa concludens, ut in omnibus sinl exempla viven-

di. El iterum : Anus timiliter in Itabitu sancto (Til. n) ;

utiqne ut i|ise earum inccssus , moms, vultus, ser-

mo, sileniium quamdam sacra; conlineniix praeferat

dignitatem.

4. Post haocadjecil : Non criminatrices, non multo

vine servienies, sed parvo utentes. Nam sclent h sla

tes, <iuse corporis frixere luxuria, vino se dedere

pro libidine. Post hsec additur : Bene docentes , nt

prudentiam doceant. Docere illis quidern permisit,

sed feminas; et hoc non in ecclesia, sed privalim ;

nam hoc genus mulieicularum solel esse garrulum.

Unde et curiosas , et verbosas quasdam viduas idem

Apostolns notat, el boc vilinm riicit venire ex olio :

Simul auiem (iuquit) et oliosai discunt circuire domos

(I Tim. v), scilicet dum nullo limore deienta;, nee

mariti potesiati subject*, non solum oiiosae, verum

virqo (elicior haberi, ad vidua laboriosior : ilia, quod

boiium semper ltabuil;isla, quod bonum f nivetiil ,HI

ilia qratia, in ista irlu> coronalu ,etc. (.RIAL.

Ibid. Qua:post uniiuconjugii lorummterceptum, us

que ad rei untial. lia merqiie Ms. , probiwiinfi , quos

sequi IK... e>t au us qui cuju* lisec. esse.iit non olfece-

4 rat. Sum auiem ejusdem Teriniliani muio exhoi la-

lionisad casliialem : Trrlius gradus su/;eres( nionoga-

mia:, cum post mmrimoimim uimm inUrcepium exwde

sexui renunliaiur. Krgo vox iri/i lufpiter a.ldila lu

rat. ouasetism legimr in Edit. Horn. (>HIAL.

Ibid Exiiide sexui renuntit. Al. ,mile senut renun

tial Seil relinenda leclio a Gri^lio stabUiU. Hox non-

nulii Mss. ,car. at vera; nnmen viauitaiis, nt iro sit

cum accnsandi casu. ut alibi (or,.et. AUEV.

3 Ulinue ticut Tabillia, usque a-d nee di, ex com-

me.iiariis in Kpistolam ad Tiinullu-uin llieronymo

ascripiis. GHIAL. . .

Ibid, lltique tit ipse earum metis., uque ad (ii^Hi-

tatem, ex llieronymo ad Til. u. GRIAL.

4. Nam so(e(,usquead ex olio, verba sunl ejtisd.,

ibid. GRIAL.

Ibid Simul autem , usque ad qua; nont>po

tei, ej

commemariisin Episi. ad Timoih. citnt. GR A --

Ibid. Nam solrni ,etc. Al. : Natn so e-U atata

quce corporis fluxere luxuria. AREV.

809 DE ECCLES1ASTIC1S

eliam curiosse discurrunt, loquenies qu non opor- Alet.

5. Prsedicat autem idem Aposlolus damnationem

habere viduas, qua? posi propositum eontinenliae nu-

bere cupiunt. Cum enim, inquit, luxurialce fuerint

in Christo, mcbere volunt, habenles damnalionem, quia

primam /idem irriiam (ecerunt, id est, quia in eo quod

primo voverant, non sleterunt. Nee tauten ait,mi-

bunt, sed nubere volunl; multas enim earum revo-

cat a nubendo 452 non amor proeclari proposiii ,

sed aperii dedecoris tirnor.

6. Igiiur quse nubere volurit, el ideo non nutmnl,

quia impune non possunt, lu melius, non voverent

el nuberent quam urerentur (/ Cor. vu), id est,

quam oeculla flanima concupisccntiac vaslarentur,

quas pcenitel professionis, et pigel confusionis, qua;B

nisi correct* cor dirigant , el Dei tirnore rursurn li-

bidinem vincanl ,in mortuis depulandse sum, si in

deliciis agant. Undedicit Apnslolus : Qua: auiem in

deliciis agil, vivens mortua est (1 Tim. v), sive in labo-

ribus, alque jejuniis nulla cordis correctione , sed

rnagis ostenlalioni quam emendaiioni servientibus.

CAPUT XX.

De coiijtigalis.

1. De conjiigatis lex naturae a saeculo est. Dens

enim fecit Adam ,et dedit ei adjutorem Hevain cum

procrealionis subsecuia senlentia , dicens : Crescite,

et multiplicamini, et replete terrain (Gen. i). Sed facia

eadem mulier prius solalio quam conjugio fuit, donee

a paradiso inobedieniia ejiceret quos inlra paradisum C

obedientia tenuissel,

ac posi beatse sedis excessus

mulierem suam pulsus agnoscerel , libro Geneseos

edocenle : Et cognovit Adam mulierem suam, et con-

cepit, et pcperit ftlium (Gen. iv).

2. Ergo adjectum laborem nuptiac prsccesserunt,

el iribulos spinasque passuri prsevios adjecere con-

venius; seciita in procreatiouibus trcdia ; unde et

pariiura? tale prsecessil ediclurn : Jn dolore, inquit,

el men-ore paries fdios (Gen. HI) ; quos ulique sic crea

tes diversi (ut cernimus) casus luciusque subripe-

6. Quas panilet, elo. Al., quas penitns professionis

forma decturat, sed pigel confusionis, etc. lit in line,emendaiioni serviens. AREV.

CAP. xx. N. \. Grialius distinguit tenuissel. Acpost, etc. Alii, tcnuisset. Ilic post beaten sedis exces- TV

sum mutieris ma; pulsum agnoscebat. AREV."2. Prn cesserunl. Al., expresserunt. AREV.5. Unam de coslis ejus tuntiialus vir in (em, fecit.

Terlull., in lib. ile Monng.uu. : Unam feminam mn-sculo Deus finxil, una cosla ejus ilecerpta, el uli iue ex

pluribus, etc., quae eadem in Exborlaiinne dixerat,totumque locum Ilieronyinus sibi aclversus Jovinia-num aptavit. GRIAL.

Ibid. Item secundiim spirilualcs nupt. Idem in Ex-bortalione : At cum Aposlolus in Ecctesiam el Christum interprelatur ,

eruni duo in earns una, secnndumtpiriluales nuptias Ecclesitc el Christi, units Cltristus,el una ejus Ecclesia, ngnoscere debemus duplicatam el

exaijgeratam* esse nohis vnius mutrimonii, lam secnn

dum generis fundamcntum , quam secuiiduin t^hrisli

prinamenlum. GR\M,.

4. Numerut autem malrimonii, usquo nd figiiren-

tur, verba Terlullian., ibid., el Hieronvmi,

i contra

PATHOL. LXXXI1I.

OFFIG1IS LIB. II. 810

rent. Unde et Aposlolus praedicans , ait : Tribnla-

tionem tamen carnis liabebtint hujusmodi (I Cor. vu).

Non larnen conjugiorum bonorabilis lorus ct iniina-

culatum cubile sine fructu est (Hebr. xiii). Nenipesoboles inde sanctorum, et quod landalur in virgini-

late , conjugii est. Ideoque nee peccalum nuptias

dicimus,nee lanien eas bono virginalis conlineniiiu

vel eliam vidiialis coaeqtiamus.

453 3- Conjugia autem tantum per se bona sunt ;

propter ea vero qua; circa ilia sum, mala fiunt. Per

id namque mala liunt, per quod dicit Aposlolus :

Qui autem cum uxore est cogitat qua: sunt mundi ; et

iteruin : Propter (ornicalionem unusquisque suam uxo-

rem habeat (I Cor. vu). Quod autem non unus et

multae, sed unus et una copulantur, ipsa prima divi-

niius facia conjunclio in exemplum esl. Nam cumDeus Imminent ligurasset , eique parem necessariam

prospexissel , unam de costis ejus mutuatus unamilli feminam linxit , sicque Adam ct mulier Ileva,

unis inter se nuptiis functi , formam bominibus de

originis aucioritate et prima Dei voluntale sanxe-

runl. Item secundum spirituales nupiias, sicut unus

Christus et una Ecclesia, sic unus vir et una uxor

tarn secundum generis documenlum quam secundumClirisli satramentum.

4. Numerus aulem matrimonii a malediclo viro

coepit. Primus Lamech duabus maritaius ires in

unam carnem effecil. Sed dices quod et pairiarcliaj

simul pluribus uxoribus usi sunt; ergo proplerealicebit nnbis plures ducere. Sane licebit, si qui ad-

line typi alicujus futuri sacramemi supersunt, qui-

bus plures nupli* ligureniur. Secundas aulem nup-lias propler inconlineniiam jubet Aposlolus (/ Cor.

vn) ;melius est enim denuo uni viro nubere, quam

explendse libidinis causa cum plurimis fornicari.

Saepius enim nubendi liceniia jam non est religionis,

sed criminis.

5. Nam quod in ipsa conjunciione connubia a sa-

cerdote benedicuntur, boc etiam a Deo in ipsa pri

ma conditione bominum 454 facium est,sic enim

scriptum esl : Fecit Dem liominem : ad imaginem

Jovinian. GRIAL.

Ibid. Secundfls nu.emmipl., tisqne ad non est reli

gionis, sed criminis , dicunlur ex Ilieronymi sensu,non qui digamos , aut eliam ociogamos (ut ipsiusverbis ular) damnet, sod qui coBlibalurn et viduita-tein conjugio longe nntistare velit. Ciijns verba ali-

qnanlo eliam liberiora quam ba;c sum rctulit quoquaGralianos, 51, q. 1, cap. Qtiomodo. GRIAL.

5. Quod vero iitdm virginibns legilime nubentibusuniviric. Terlull., in Exhort. :Monogamia apud ethni-

cos in summo honore esl, ut et virginibus iegilime nu-benlibus univira pronuba ad/iibcatur; elsi uuspicii ini-

tium esl, tainen boni anspiciitin est. Ita enim Tertnl-liani ratio explenda est ex boc loco. Quod non

yidisse qui in eo cmendando bboraruni, ne(|iie in

interrupts el pendenli sentenlia quidquain deside-

rasse, valde miror. GRIAL.

Ibid. Nubentibus, etc. Al., nubentibus tina univiro

tenenda sit, udlubenlnr pro nuplu. Al., niibenlibns uni

riro pronuba: adhibentiir. . . . boni auspicii esl. Proscilicet conjeclura esl in Edilione Higii;i:ana ,

hoc fit

scilicet. AIIHV.

Dei feciteum

S. I9IDORI HISI ALENSIS EPISCOPI 812

masculum el [eminam creavil eos, el A fidei signum, vel propter id mngis, ut eodem pigno-

denedixit eos, dicens : Creseite et multiplicand (Gen.

i). Mac ergo simililudine fil nunc in Ecclesia qua

tu c faclum est in paradiso. Quod vero eisdem vir-

ginibus legitime nubeniibiis univirs pronuhie adhi-

benlnr, scilicet propier monogamiam ,etsi auspicii

causa fit, lanien boni auspicium est.

6. Quod vero eaedem feminx,dum maritantur,

veliintur, scilicet ut noverint se per haec viris suis

esse subjeclas ,et humiles ,

unde et ipsum velamen

vulgo maverlem vocanl, id est, Marlem , quia signnm

jnaritalis dignitalis ac poleslaiis in eo esl. Gaptit

enim mulicris vir est (/ tor. xi), licet et proinde

velentur, dum nubuni, ut verecuiidiain muliebriialis

agnoscant, quia jam sequilur inde quod pudeat. Cu

re eorum corda junganlur. Unde el quarto digilo

annulus idem inseritur, quod in eo vena quxdani

(ut fertur) sanguinis ad cor usque perveniat. Ami-

quiius aulem non amplius uno dabalur, ne pluraliias

amorem unicum carperel. Penes Israel aulem illici-

tum erat puellam viro tradere, nisi post manifestation

sanguinem nialtiritate.

9. Apud veteres in eligendis maruis quatunr isi:>.

speciabanltir : virtus , genus , pulcbiittido , oraiio;

in feminis iiia : si generosa, si bene morata esset,

si pulciira. Nunc aulem non genus ,ac mores, sed

magis divilix- in uxoribus placenl ; nee qnxrilnr

quam sit femina pudica , sed potius quam formnsa,

quae el concnpiscendi libidinem tiiitriai, el cuiicto-

de Rebecca , cum ad sponsum duceretur, simul ut B rum post se suspiria iraliat. Pulchra enim (ut ait

cum ipsa conspexit, salutalionem vel oscula non su-

slinuil; sed sialini senlions quod essel futura, pallio

caput velavit (Gen. xxiv); obnubere enim cooperire

dicilur. Hinc etiam et nuptce dictx, quod vullus suos

velant, unde et nubet dicta?, eo quod aclhcra oble-

gant.

7. Quod autem nubentes post benedictionem a

Levila uno vinculn copulanlur, videlicet ne compa-

goni conjugalis unitatis dUrnmpant. At vein quod

eadeni villa candido purpureoque cnlore permiscc-

lur, candor quippe ad imindiiinm vilse, purpura ad

sanguinis poslerit.ilem adhibetur, ut line signo el

continenlix lex lenenda ab ulrisqiie ad lempus ad-

jrioneaiur, et post hxe reddendum debiium non ne-

quidam sapiens) cilo adaui.ilur, et difficile cusiodi-

tur, quod plures amant. lllse enim stint ceriae nup-

tisc, qux in conjugio non libidinem, sed prolein re-

quirunl ; neque enirn sic inslitnlae sunt ,ut carnis

voluptaii serviant , sed tauiuin ut fructum propagi-

nis quxrant.

10. Nam et ipsse dotales tabulx indicant quod

causa procreandorum liberorum ducitur uxor. Quan-

do ergo qufcquc luxuriose amplius vivit quam neccs-

siliis procreandorum liberorum cogit, jam peccaium

est. Unde necesse est tit quoiidianis eleemosynis,

456 ac precibus imercedanl qui lori conjugalis

puiliciliam frequeniius per inconlinenliam macu-

lani. Nuptial ia aulem bona tria sum : pmles, lides

gelur. Quod enim dicit conjugalis Apostolns : Ab- C el sacramenium. In file atlendilur, neprxtervin-

ttinete vns ad lempus, ut vacelis oration! (/ Cor. TII),

hoc ille candor 455 vittse insiuuat; quod vero sub-

jungit : Et iteruin revertimini in id ipsum, hoc pur-

purens color ille demonslral.

8. lllud vero, quod inprimis annulus a sponso

spousao datur, lit hoc ni.-uirum vel propter mutiiae

G. Quod vero eadem feminte , usque ad perveniat.

Legilur to us bic prope locus apud Gratian., 50, q.

5, c. 1 emimB. GRIM..

Ibitt. llnde el Rebecca, usque ad t e/nuif , ex Ter-

tnll., lib. de Viiginibus veland. Eadem eiiam apudAmi.ros. in line 1th. i de Abraham. GIIIAL.

7. A Levila uno vuicnln copulanlur. Aliter haec

apud Graiianum; nos Cndici S noslros sumus seculi.

GIIIAL.

Ibiii. A Leciln. M., villa. Al., vinctte. Ex boc Isi-

doi i l"co Ludovicus boileans in Novis Cogitation,ad Tariti:!)), p:ig. 790, colligil llammeum nuben:ium

cand ido purpiireoque culore fuisse permuiom; sed

ex i iiiiio t Verrio luteum, ex iuterpiele Juveualis,

iai. !, saiiguiueiim ,c- Ft-sio allmin. Fortasse va-

jjnii. erat pio varielate lemuorum et locorum. AREV.

H. Quod inprimis aimulus. Quod in pnmis nego-tii, iiniiuliis, npnil Grati.innm. GRUL.

Ibid. AnHqiMut. Tertull., Apologet. cup. G : Cumaw;;m nulla norat , prater unicc dtgito, quern sponsus

o;-;> ynfraisel pronubu nnnulo. GRIAL.Ijid. Penes Israel au.em

, usque ad maturitale,vi MM sinit Termll., in liltro de Virginibus Veland.

GRUL.Ibid, Amorem nnicum carperel. Mss. quibus usns

esl Ilillnrpius oinnes, amorein uniiin capi .rel. A|iu 1

euiinlaiu nuns UK., post mantfeslulam sangiiinitin titu-

lun/atem. Biissonius, de Rim nupliarum, pag. 290,

culuin conjugale cuni allera vel ailero concnnibatiir;

in prole, ut amanier snscipiatur, pudice nuiriaiur;

in Sacramento, ut conjugiuin non separetur, nequecausa prolis alieri coiijunganiur.

11. Sacramenium aulem ideo inter conjugates

dictum est, quia sicul non potest Ecclesia dividi a

observat desumpium ex Gfllio, lib. x, cap. 10, el ex

Macrobio, lib. vn Saturnal. cap. 15, quod Isidorus

relert de :iimulo sponsi in quario iligilo, quia in eovena ad cor peilingil. AREV.

9. Apud veleres. Vid. Elymul., lib. ix, cap. 7.

GBIAL.Ibid. Ut ail quidam sapiens. Theophr., apud Ilie-

roiiym., i conlra Jovinian. GRIAL.

U li). JVflin el ipsa; dot. tab. August., lib. do Moribus

JUaniclioHor. : Kuptix aulem ,vl ipsa; nup:iales tabulae

clamant , liberorum procreandorum (eminum marem-

quc conjunyunl; alque ead. serin. 5 Dom. "12 posl

Tr-MUt. GRIAL.

Ibid. Quandu erqo quisqtie luxuriose amplius vivit,

usque ad maculanl. August., ibidem : Sed dicis : Pec.

caiinn quidein ett ,sed lamen parvum esl. Kec nos di-

citnus quia capitate peci uium est, sed lamen si frequenting exercealur, et jejuniis, vet eteemosynis, non red.i-

malur, nimis immundam uniinum facu. Vide llieron.,i contra Jovin. el s-. rai. , 25, q. i, c. Origo, el Ful-

geni. cpisl. 1. GIIIAL.

,-. 11. Soluiii ,ut ail Hieronymus. In Mallh. xix.

QII;C verb;) cilanlur a Graliai)., 52, q. 1, c. Dixit

Domiitus. (in HI..

Ibid. Kinltiis et impiiis. Ha Gotb. el Ilierony-inus. Stultus et iniiptetu, Vulg. Edii. GRIAL.

Ibid. Quod ubicunque (onticatio est, el [ornicalidiiis

suspicio, libere uxor dimiltalur, ila uxplicandum esl,

813 DE ECCLESIAST1CIS OFFICIIS LIB. II.

Christo, iia el uxor a viro (Ephes. v). Quod ergo in A descendenli Deo in

Chrislo et in Ecclesia , hoc in singulis quibu.-que (Exod. xix).

viris aU|iie uxorihus conjunctions inseparahile sa-

cranienliiin est. L nde el Aposlolus : Pra:cipio, in-

ij il, non ego, sed Doniinus, uxorem a viro non disce-

dcre (I Cor. vn). Pruhibel enim dimilli quacunque

ex causa , ne aliis coajungalur secundum consueiu-

ijiii in Judaoorum, quam Doniinus interdixit, dicens:

Qidcunque dint;seril uxorem suam, excepla fornicalio-

nis causa,

el aliam duxerit, mceehatur (Matih. six).

Solum (ut ait llierouymus) adultriuiu esl, quod

nxoris vincat affecium ,inio cum ilia imam carnem

in aliam diviseiit, el so fornicaiione separaverit, a

niarito non debel lencri , ne virum qiioque sub ma-

lediclo facial, dicenie Scriplura : Qui adulterant te

net, slulius et inipius est (Proverb, xvm). Ubicunquu

igilur lornicalio esl, et fornicaiioriis suspicio, libere

uxor dimillilur.

12. Quid ergo, si slcrilis esl, si defornr-is, si a-iale

velula, si felida , si temulenla,si iracunda, si malis

moribus, si luxuriosa, si falua, si gulosa, si vaga,

si jurgatrix el maledica? lenenda esl , 457 velis,

nolis , et qualiscunque accepia ,esl hahemla. Cum

enim esses liber, sponte le servituli subjecisli. Cum-

que liabel quis uxorem (ut ait Lacianlius), neque

servam, neque liberam babere poterit, ul mairimo-

nii fidem servel. Neque enim , ut juris jmblici ratio

est, sola mulier adullera esl quae, virum babens, ab

allero polluitur, et maritus,

si alteram habeat, a

crimine adullerii alienus habealur, dum divina lex

monte assistere

BUmeruerunt

14. Hem hortalur idem apostolus mulieres subdiias

esse viris suis (Coloss. in); nam Hiulloe erga simpli-

ciores viros, diviiiis el nobilitale perflatae, Dei sen-

tentiai nor. recoidantur, per quam subjeclse sunt

illis. Ait quippe Dominus ad mulierem : Conversin

lua ad virum luum, el ipse lui dominabitur (Gen. in,

H>).Obediendum est itaque sacra; Scripture pra;-

cepiis, et serviendnm viro qnadam servilule libera

el dileciione plena. Elenim non est creatus vir pro-

pier mulierem, sed mulier propier virum ; et cum

caput inulieris vir tit, caput auiem viri Chrislus,

qusecunque uxor non suljicilur viro, hoc esl, capiti

suo, ejusdem criminis rea esl, cujus el vir, si non

sulijiciiur Chrislo capiti suo.

458 15. Veibuni auiem Domini blasphemalur,vel contemnitar Dei prima senteniia, el pro nihilo

ducilur; vel Christi infamalur Evangelium, dumconlra legem fidemque nalma? ea qua3 Christiana

est, et ex Dei lege subjecta, protesse viro desiderat,

cum eliam gcnliles feinin;e serviani viris suis com-

iiiuni lege nature. Servatur ergo lex nature, si mulier Deo siinul et mariio subjecia esl. Ai conlra si

ilia viro imperare desiderat , el ordo naturae

corrumpitur, et domus ilia misera et perversa vo-

cabilur.

CAPUT XXI.

De catechumenis, de exorcismo et sale.

1. Jam nunc rationem sacramentorum, sive ordi-duos iia in nnum mairimonii corpus conjunxeril, ut C nem ad fidem venientium prosequnmur. Quorumadulter sit quisqiiis compagem corporis in diversa

dislraxerit. Servanda igitur fides ab ulroque alter!

est.

13. Exemplo contineniias docenda esl uxor a viro,nl se casle gerai. Iniquum esl enim ut id cxigas quodpraslare non possis; caput esi enim mulieris vir;ubi autcm melius vivit mulier quam vir, capiie de-

orsum pendei domus. Ideoqtie praecedere debet vir

in omnibus bonis factis uxorem suam, quia caput

est, ut ilia imilettir virum, et sequalur vere, ut

corpus caput suum, sicut Ecclesia sequilur Christum,

llorlalur Aposiolus conjuges ul propler craiionem

abslineanl, atque ex consensu tempera sanciificatio-

nis observent, et sine impediment carnal! oralioni-

gradus primus est catechumenorum, secundus com-

petenfrium, lerlius baplizaiorum. Catechumen! sunt,

qui primum de gentililale veniunt, habentes volun-

lalem credendi in Clnisium, et quia primum exhor-

taiionis praceptum esl in lege Dei : Audi, Israel,

Dominus Deus tuui, Deusunusest (Deut. vi), inde est

ut is cui per sacerdotem, quasi per Moysen, Deus

primum loquilur, catechumenus, id est, audiens,

nominelur, scilicet, ut, unum agnoscens Dominura,

relinquat errorcs varies idolorum.

2. Pulo auiem et omnes a Joanne in poeniienliam

baptizaios calecbumenornm pr;clnlisse flguram. Ex-

orcizanlur auiem hi primum, deinde sales accipiunl,

el unguntiir. Exorcisinus auiem sermo increpationistusvacenl (/ Cor. vn). Nam et in Veleri Tcsiamento D est COIllra iinmundum S[lirilum in Pnergumen ig

f si velicau sunt omnes a mulieribus, el sic calechumenis facius, per quern ab illis diaboli ne-

ul diyortium fieri possit, non iia ut vel dimitieiis,vel dimissa alias nuplias inire valeat, quod conlraluTClicos egregie prohal Maldonaius in MatihaBumetiam ex hoc Isi.lnri loco. Nonnulli eliam receuiio-res tbeologi idem argmnenluin pertractant. AHEV.

12. Quid ergo si slerilis usque ad Itabenita, exeod.Ilieron. loco. GRIAL.

Ibid. Li ait Luclantius. Lib. vi v c. 23. GRUL.Ibid. Servanda igilur fides, usque ad sequilur Cliri-

m,ex AUKUSI. , in de dccem chord., citat. 32, q.(, c. Non matchaberit. GIUAL.

Ibid. Gnalius, nequam servam, forle pro nequa-auam servam. ARI:V.

13. Et sine. Al., ut sine. AREV.14. Hortalur idem aposlolus, etc., usque ad finem,

verba sunt Hirtrony^iii ad Tiium n. GRIAL.Ibid. Nulgata, sub viri potesiate eris, et ipse domi-

nabitur tui. Isidoius hoc loco sequilur versionem

anliqiiam cum Terlulliano, Cypriano, Augustino, et

aliis. AREV.CAP. xxi. N. 1. Errores vnrios. AI., errores nefarios.

De hue capiie vide Isidoriana, cap. 5">,

in descri-

piione Coiiicis Vaiicani 1543, n. i9. AREV.2. lldefonsiis, de Cognii. bnptismi, cap. S3 et 26,

ex lioc Isiilori capite iniilta esscribil.<juo<l

an.iciii

pi st fuqetiir eiputsa lldefonsus pergil, cap. 24 : Eriexorcismi sermo nonlurno verborum, legendum esi,non (or/io verborum, Baluzius coiijiceliat nocturnoverborum. ABEV.

815 S. 1SIDORI HISPALKNSIS EPiSCOPl 816

quissiiiiavirlus et .invelerala maliiia, vel violenta A praesagio consecutum est at ri ufla illis gens exiera

incursio expulsa fugelur

3. Hoc significat lunalicus ille, quern increpavit

Jesus, et exiit ab illo daemonium (Matih. XVH). Po-

lestas autem diaboli exoreizatur, el insufflator in

eis, tit ei renuntient , atque, eruli a polesiatc tene-

brarum, 459 in regnimi sui Domini persacramen-

tum baptismalis transferanlur. Quod quia parvuli per

se renuniiare non possunl, per corda et ora geslan-

lium adimpletur. Sales autem in minislerium cate-

chumenis danrtos a patribus ideo est institutum, ul

eorum gustu condimentum sapientiae percipiant, ne-

que desipiant a sapore Christi ; nee sint falui, et

retro respiciant, sicut uxor Lot (Gen. xix), ne

roalum cxemplum dantes ipsi reraaneant, in alios

condiant.

4. Quemadmodum ilia, qua:, cum liberaretur a

Sniloinis, in via posila retro respexit, ibique remansit

statna sails. Quo signo condirentur hi qui per (idem

mundo et aclibus desideriisque ejus renunlianl, ut

aifcctionis prislinae non recordentur, neque ad sae-

culi illecebras revocenlur, quia, secnndum Salvaloris

sententiam, ponens manum suam super aratrum, et

respiciens retro, regno crelorum apius esse non po-

lest (Luc. ix, 62).

CAPUT XXII.

De compelentibut.

1. Post caiechumenos secundus competentium

gradus est. Competentes autem sunt, qui jam post

doctrinam fidei, post conlinentiain vita3 ad graiiam

niilla lingua barbara, inaccessa vel invia videretur,

praeceplum est eis a Domino datum, ad praadican-

dum Dei verbum, ad singulas quasque nationes adi-

re (Malth. xxvin).2. Discessuri iiaque ab invicem, normani prius

sibi fulurae pnedicationis in commune constiluunt,

ne, localiter ab invicern discedentes, diversum all-

quid vel dissonum prasdicarenl bis qui ad (idem

Christi invilabaniur. Omnes igitur in uno positi, et

Spirim sancto repleti, breve sibi praedicationis indi

cium, conferendo in unum quod sentiebant compo-nunt, atque bane credentibus dandam esse regulamBlataunt.

3. Symbolum aulem hoc muliis et justissimis exB causis appellare voluerunl. Symbolum enim Graece

et indicium dici potest, et collaiio, hoc est, quod

plures in unum conferunt. Id enim fecerunt apostoli

in his sermonibus in unum conferendo unusquisque

quod sensit. Indicium autem, vel signum, idcirco

dicilur, quia illo in tempore, sicul Paulus apostolus

dicit.et in Actibus apostolorum refertur (Act. xv),

multi se simulabant esse apostolos Cbrisli, nomi-

nantes quidem Christum, sed non integris traditio-

niun lineis nuntiantes. Idcirco igitur istud indicium

posnere, per quod agnosceretur is qui Christum vere

secundum apostolicas regulas praedicaret.

4. Denique el in bellis civilibus hoc observari fe-

runt, quoniam et armorum per habitus, et sonus

vocis idem et mos unus est , atque eadem instiluta

Christi [percipiendam feslin.int. Ideoqne appellantur G bellandi ; sed ul nequa doli subreptio fiat, 461symbola disereta unusquisque dux suis mililibus

tradii, qua: Latine vel signa, vel indicia, nuncupanlur,

ut si forte occurred! quis de quo dubitetur, interro-

gatus Symbolum prodat si sil hostis, an socius. Id-

cii co autem hoc paires noslri non scribi niembranis,

sed reiineri cordibus tradiderunt, ul cerium csset

nemiiiem hoc ex lectione qua: pervenire interdum

etiara ad inlideles solet, sed ex aposlolorum tradi-

lionc didici-se.

5. Discessuri itaque (ut dictum esi) ad praedican-

duin isiud unanimitatis et fidei suae apostoli indiciwn

posuere. Est autem Symbolum per quod agnoscilur

Deus, quodque proinde credenles accipiunt, utnove-

rinl qualiier contra diabolum (idei cerlamina praepa-

compelenles, id est, gratiam Christi petentes ; nam

caleclmmeni taulum audiunt, necdum petunt. Sunt

enim quasi hospites, el vicini fidelium, deforis au

diunt mysieria, et gratiam, sed adliuc non appellan-

lur luleles.

2. Competentes aulem jam peiunt, jam accipiunt,

jam caiechizanlur, id esi, imbuuntur inslructione

sacramenlorum. Islis enim saluiare symbolum tradi-

tur, quasi comrnonitorium lidei et sanclas confessio-

nis indicium, quo instrucii agnoscant quales jam ad

gratiam Chrisli exhibere se debeant.

460 CAPUT XXilf.

De symbolo.

1. Symbolum autem, quod iidem competentes

accipiunt, tali ralione instituliim majores nostri di- D rent, in quo quidem pauca sunt verba, sed onmia

xerunt; tradunlenim his verbis. Quod post ascen-

sionem Domini et Salvaloris noslri ad Patreni, cum

per adverilum sancii Spiriius discipuli ejus inflarn-

mati linguis omnium gentium loquerentur , quo

3. Qnem tncrepavil, etc. Al., quern increptiNs Jesus

dixit : Sttrde et mule spiritus, exi ab eo. Et statim

exivit nb eo dcemonium. El infra, sat autem in mysteriocale.clmmenis dnndum a Palribus ideo esi inslilutus, ut

ejus guslu condimenlum, etc. Grialius, eorum gustus.AREV.

CAP. xxu. N. 2. Commonitortum. Noium esi Com-monitorium Vincenlii Lirinensis. Reinerus quoquemonachus.de quoPezius,Thesaur. Anecdol. lorn. IV,pan. HI, lib. 11, cap. 6, Comtnonitorium pielalis scri-

psit AHEV.

conlinentur saci amenta. De lotis enim Scripturis haec

breviatim collecta suril ab apostolis, ut quoniam plu

res credenlium liileras nescianl, vel qui sciunl per

occupaliones saeculi Scripluras legere non possunt,

CAP. xxiii. N. 1. Tradunt enim hit verbis : quod

post Asceits., usque ad indicium posuere, verba sunt

UuKini in prxfut. ad Symbolum. GIIIAL.

Ibid. Sancius lldefonsus, loc. cit., cap. 55 et34,mulia sumit ex hoc c;\pit de Symholo. AREV.

2. Alii, omnes igilur in unum positi. AREV.

i. Forte, eadem insiitucio. AREV.

5. Est enim breve verbum fidei, elc. Ex eod.,paulo

superius; eadem Cyprianus in Oralione Dominica.

GRIAI..

817 DE ECCLESIASTICIS UFF1CIIS LIB. 11. 818

hsec corde retinenies, habeanisuflicientemsibi scien- A quia nee geminavit alriusque substantial iniegritate

tiam.salutarem. Est enim breve fidei verbum, et olim

a propheta praedictum : Quoniam verbum breviatum

faciet Dominus super terrain (Isai. x; Rom. ix).

CAPLT XXIV.

De reguia fidei.

1. Hc esl autem post Symbolumapostolorumcer-

lissima fides, qiiam doctores noslri tradiderunt. Ut

priifileamur Palrern, el Filiiini, et Spiriiuui sanctum

iiiiins essentiae, ejusdernque poiesialis et sempilerni-

tails unuin Deum invisibilem; ila tit in singulis, per-

sonarum proprielite servata, nee substantialiter Tri-

nlias dividi, nee personaliter debcalomninoconfundi.

Palrem quoque cotifiteri ingenitum, Filinm genitum,

Spirilum sanctum vero nee giMiiium, 462 nec"8

e -

personam, nec confundil geminam unitale personal

substaniiain. Altero quippe neutrum exclusit, quia

ulruuique unus intemeralo jure servavit. Quod Novi

et Veieris Tesiamenti salnbris coinmendetur auclori-

tas; ilia quippe per prophetiam, ista per historian!

veraciter persoluta. Et quod neque de Deo, neque de

cieatura saeculi sit cum paganis aut cum hxrelicis

all |iiid sentiendum in bis rebus, in quibus a verilale

disseniiunt.

5. Sed quod in ulroque Testamenlo divina protes-

tantur eloqoia, boc lanlumniodo sentiendum. Quodsive hominem, sive universa, nulla Deus necessitate

creaverit, neque ullam omnino esse visibilem invisi-

bilemque substuiiliam, nisi aut qtix Deus sit, 463nilum, sed de Patre et Filio procedentem. Filium a B aut a bono Deo bona creala sit; sed Deus sunime et

Palre nascendo procedere , Spirilum vero sancium

procedendo non nasci. Ipsuni quoque Filium perfec-

tum ex Virgine sine peccalo hominem suscepisse, ut

quein sola bonilate creaverat, spoole lapsum miseri-

cordiler repararet; quein veraciter crucilixum, el

lerlia die resurrexisse, et cum eadem ipsa came glo-

riflcala ascendisse in coelum, in qua el ad judicium

vivorum et mortuorum exspectatur venlurus.

2. Et quod divinam hnmanamqiie subslanliam in

ulroque perfeclus una Cbrislus persona gestaverit,

CAP. xxiv. N. \. Hominem suscepisse. Frt>qiiens

apud Palres loculio. August, libro singular! de Gen.

ad liileram in ipsa fidei explicaiione : Cum ipsa inef-

fabilis incommulabilisque Dei sapientia plenum lotum-

que hominem suscipere dignatus est. El in quolidiano Cliymno : Tu ad liberandum susceplurus hon.inem nonhorruisti viryinis uterwn. GRUL.

Ibid. Xaieendo procedere. Al., nascsndo natum

esse. Laiinius in Biblioth. selecl., p. 129, puiat, le-

gendum, Filium a Patre nascentem non procedere, ut

apte oppouatnr ei quod sequiiur, Spiritumvtro tanc-

tum procedendo non nasci. Rabanus, qui inlegrum hoc

capul babel, ah Edilis non discrepat. Deinde Filium

perfeclum, Al. om. perfeclum. AREV.2. Divinam humanumque substanliam.

^e<\e minus

usurpata est substantia pro naCura, ui tesiimonia aflerre

abiiienlis olio sil. GRUL.Ibid. Humanumque substanliam. Al., humanamriue

naturam. Et, integrilas pro inlegrilaie. Et, unitas prouniiati . A REV.

3. Et quod anima; incerta sit origo. Cunclationem

suam saepissime faielur Augusl., ui episi. 157, ad

Oplalum : Aliquid ergo cerium de animal origine non-dum in Scripiuris canonicis reperi. Et lib. i Relract., _.

cap. i : iVam quod attinet ad ejus originem, qua fit ut"

sit in corpo e. Minim de itlo uno sit qui primuin crea-

tus esl, quando (aclus est homo in animam vivam, an

semper ila fianl singulis sinyiilte, nec tune sciebam, nec

adliucscio. Eod. modo lucsii Isidorus cuniFulgeiilio,

ciijus verlia refer! lib. i Different., cap. 2(i, ita ut neu-Irani in parlem uieri|tie inclinare ausus sit, cum inm-duiLi quidquan deliniium esset. Sed idem quid sen-

seriuaiis expressii po-lea,lib. i Sent. cap. 14, bis ver-

bis : Animam ?IOH esse pnrlem divina; substantial, vel

nnlurce, neque e.-se cam priusquam corpori miscealur,sed tune earn creari, quando corpus creulur, cui admis-ceri videiur. Eailem Gregor., epist. 53, ad Secundi-

nmn, lib. vn. GRIAL.

Ib.d. Id.oque incorporen, quod ad imaginem Deicreala sit. Eadem ralione est usus lib. i Sent., loco

citaio. Sed cum li;cc sil scriptura Codicis uiriusque

inanuscripli, corpoream lameu fecerant impress! libri,

incommulabiliter bonus, creatura vero inferius et

mulabiliter bona. El quod anima? incerta sit origo.

El quod angelorum natura, vel aniinse non sil parsdivina; substantial, sed Dei crealura ex nibilo condila,

ideoque incorporea, quia ad imaginem Dei creala.

4. De pietatc moruni, sine qua fides divini ctiltus

oliosa lorpescil, et cum qua inlegrilas divini cultus

perficitur, ut unust]iiisque Deurn propter Deum, et

proximum in Deo diligens, usque ad dilectioncm

quoque inimicorum periendendo proflciat, ut proli-

eliam (quod rnirum sil) Homani. Atqueeo inagis mi-

rum, quod eodem volumine hie ipsi: locus cum tola

reguia fide! integer sincerusque in Uabano esl ediiiis.

GRIAL.Ibid. El quod anima; incerla sit oritjo. Eadem du-

biianili ratio de anima adbibelur in lihro Dogrnat.ccclesiast., qui Isidore quoque Iribuilur. In verbis

ideoque incorporea, etc., inngnu est Codicum discre-

panlia. Ililtorpius edidil : Et incorporea esse evidenler

oslenditur. Quoniam igitur appreheudi et transferri

palest, corporf.a esse niliilominus oslenditur. Ad ima

ginem autem Dei creala est probilale morum. Alii ita,

sed, a quibus autem, pro quoniam igitur. Alii, esse

os.enditur, quce ad imaginem , omissis aliis. Alii,

el in corpore , pro el incorporea. Alii , ideoque

incorporea. Alii : Anima absque dubio et Deo, et

angelis ,a quibus compreliendi el transjerri palest,

corporea esse evidenler oslenditur, quia ad imaginemDei creala , de pielale morum. Codex Vat. Gil :

Ideoque incorpoream, quam ad imaginem Dei crealatn

secundum crassiorem corporis nostri substanliam dico

de pietate morum, sine qua, etc. Codex Regiovatic.1UI : Ideo incorporea, secundum crassiore.h corporitnostri uibslanliam dicn, incorporea euidenter ostendi-

lur, Ad imaginem autem Dei creala esl pielale morum,sine quo fides, etc. Noimulli Patres aiiliqiiissiini aui-

niam biimanam corporeum dicebant, vel<|u

il tenue

el subiile corpus illi per errorem iribuerenl, vel

quod id omne quod cerla raiione ac loco definilur, et

circumscriplam habel subslanliam, corporeum ap-

pellabaut, quamvis vere spiriluale esset; di: iuro

videii potesl Peiavius, de Angelis, lib. I, cap. t. Se-

cundo sensu poluisse Isidorum animam hiiinaiiain

corpoream dicere, non niullum repugnabo. Confer

lib. i Different., num. 101, lib. i Senlent., c. 1-2,

lib. vii litymologiar.,c. 5, et lib. de cedes. Dogmai.,

cap. 11 et 25. AREV.4. De pielale morum. Hxc non satis inlegra viden-

lur. GitUL.

Ibid. Al., ubi per volunlatcs non tenetur consenlio.

El, non credimus, pro non credi. ABEV.

ISlDUfll HISPALENSIS EPISCOPl 8-20

ciendoperveniai. Alterum quoque allerius pollui non A uis, 465>at(

Iue cullorlbus ncterno Incendlo eon-

p;;sse peccaio,

uhi volunialis par non lenetur con-

sensio. Legilimas nupli.is non credi damnandas, licel

ex eis quoque original! peccaio obnoxia credaliir

iiasci posteritas, eisque jure fidelium virginum vel

coniinentium prseferenda doceatur iniegrilas.

5. Neque unnin Triniialis bapiisma (quod nefas est)

itereiur; neque pro diversiiale iradentium ininisirorum

sinpulis puietur quibusque conferri ,sed a Deo singu-

lari poleslate donaii. De quo 464 dictum legimus :

Super quern videris Spii itum descenclentem, el maiien-

lem super eum, hie eit qui bapiizat in Spiritu sancto ;

el ego vidi, el testimonium perliibui, quia hie est Filius

Dei (Joan. i). El ne poenitenliae remediis non egere

nos putemus, pro quotidianis human* fragililalis

excessibus, sine i|uibus in hac vila esse non possu- ]

mus, ita ul pcenitenliae compunclione fructuosa uni-

versa fateamur deleri peccata, sicut scriptum est :

Beali quorum remittee sunl iniquilales, et quorum tecla

tunt peccata. Bealus vir cui non im/.wfni i/ Dominus

peccalum (Psal. xxxi).

6. Nullum quoque suis viribus, sed per divinarn

graliam capili Christo subjungi, atque in di-ruptoe

pacis perseveranlia in imitate Ecclesia- ipsius soli-

dari.-Nee humans: volunlatis arbilrio bono quidquam

depuiandum exisiimari, sed secundum proposiium

voluntalis Dei omiiem numerum electorum acquiri.

Bona quoque (emporalia bonis malisque communiaa Deo creari, eju-que dispensaiione singulis quibus

que vel trihiii, vel negari. Quorum bonorum in uno-

quoque fidelium non habitus, sed usus aut improban-dus est, aut probandus. Cerla vero aslernaque bona

solos posse bonos in futuro consequi, quorum pi-

gnore Ecclesiam nunc informaiam credimus deiincri,

hie habentem primitias spiriius, in fuluio perleciio-

nem, hie snstenlari in spe, posiea pasci in ie; hie

Tidere per speculum in ajnigmaie, in future aulem

facie ad faciem, cum ad speciem fuerit perducta per

fidera (/ Cor. sin).

7. Quod donee perficiatur in nobis, ut summi Dei

bonis fruamur aeiernis, lemporalibus fruendo in Deo,

non oberimus ei proximis. Earn quoque nos spemresurreclionis habere, ut eodem ordinn, eademqueforma qua ipse Dominus resurrexit a moriuis, nos

quoque resurrecturos esse credamus in codem cor-

demnanduui, neque secundum quorumdam sarrile-

gam disposiliouem ad pristinam, id est, angelicain

dignitaiem, ex qua propria malignilale cecidil, re-

ducendum (Malik, xxv). llaec esl catholics tiaili-

tionis lidei vera iniegrilas, de qua si iinuui quodliiiet

respualur, tola fidei crednlitas amitlitur.

CAPUT XXV.

De baptismo.

1. Baptism! sacramentum si prima repetens ab

origine pandam, baplizavil Moyses in nube, et in

mari, in typo cl in (igura, iia enim Paulus pronun-

tial (/ Cor. x). Habuit ergo mare foimam aquae, nu-

bes vero Spiritus sancti , manna panis vila?. lllic

enim, sicut Pairum exempla dorent, jGgyptius de-

mergitiir , Dei populus resiirgit renovalus saneio

Spirilu, qui eliam per mare Rubrum inoffenso nans-

ivil vesiigio. Baptizavil et Joannes (Maith. in), sed

non ex loto Judaice; non enim solum in aqua, nee

tameu in Spiritu, sed hoc solum addidil, quod in pie-

niiemiam baplizavil, sicul ail Paulus in Aclibus

aposlolorum, Joannes baptixmo ptenitenlia baptiznvit

populum (Act. xix, -i). Cui f-inien ideo datum esl

in aqua baplizare, ut Christus, qui in aqua et spiiilu

bapiizaiurus erat , Joaimis baptismale manifesla-

reiur in Israel, quando Spiriius saocli descensione

et Patris voce Filius Dei palam cunclis ostensus

esl.

2. Coepit ergo perfeclum bapiisma a Jesu; ipse

enim baplizavit piimnru in Spiritu sanclo, sicut et

Joannes dicil : Eijo qnidem baptize in aqua, medius

aulem veslrum stelit, quem vos nescilis, ipse baplizubit

DOS in Spiri/d sanclo el igni (Joan. i). Ila-c esl per-

Iectio baptism! : Deus e>t enim, qui bapiizat, ut pos-

sinl el qui bapiizanlur, lieri lilii Dei. Tiia sunl aulem

genera baptisiiii.Primuin, quo sordes peccaiorum per

regeneraliouis lavacrum abluunliir. Secundum, quo

quis sanguine suo per mariyiium baplizalur, 466quo baptisino eliam Gliristus bapiizatus est, ut et in

hoc, sicul et in taeleris, Iormain credentibiis daret,

sicut dicebat ad discipulos suos, filios Zebedaci :

Poteslis bibere calicem quem ego bibiturus sum, et

baplismo quo ego bapliioi- baptizari (Marc, x) ? Itaque

aqua et saiiguis gemini esl ligura baplisrnalis : iiniim

quo regcneramur ex lavacro, aliud quo consecramur

pore, in quo sumus, vel vivimus; non naturam autjj

ex sanguine.sexum mutanti-s, sed tantum fragilitaiem el vitia

deponentes. Ipsum quoque Satanam cum angelis

6. Nee Humana; voluntatis arbitrio boni quidqurimdepulandnm. Hwc absurdam souieriliam redderent,si separatim legereniur; sed annecienda sunt se-

qucntibus verbis, sed secunilum proposilum voluntalis Dei omnem numerum electorum ncrjuiri. Ut sit

sensus, ad pr; destiiiaiioiieni niliil ronferre arbiirium

nosirum, sed soli divinae voluniali el gralire voca-tioneni et eleclionem assigu:i)idain. Iia facile mctuliberamus eos quos hie locus male liabebat. GKIAL.

Ibid. Voluntatis arbilrio. Al.,

voluntalis judicio.Grialius, bona quaque temporalta. AREV.

7. Dispositionem. Al., deputationem. AU, disputa-ttonem. AREV.

5. Est tertiuoi bapiisma lacrymarum, quod labo

riosius iransigilur, sicul ille qui per singulas nodes

CAP. xxv. N. \. ttaplizavil Mouses, usque ad c<e

lum elerare. Oinnia ex oratione Grcgorii Naziauzenielf r a. ji j.

ySitct GfiJAL.

Ibid. Grialius dislinxeral pandam. Baptizavil. Ve-rum verba Virgiliana, quae praicedtinl : Si primarepelens ab on giiu pa)idm,oralionis sensum suspen-dunt. AREV.

2. Gemini est figura baptismalis. Al., om. gemina.Aiu:v.

5. Baptismus enimai\u<c est, usque ad nabilal cor-

poraliu-r. Ex opi tula ail Husliciini Narliotiunsem de

sepiem gradibus eccles. Ilieronym. loin. IX. GRIAL.Ibid. Per ip.sam. Al., per ipsum. AREV.

82i DE ECCLESIAST1CIS OFF1CIIS LIB. II. 822

Ktratum suura lacrymis rigat (Psa(. vi) , qui imiuiur A,exp,\;uur, quae in similitudine fontis poccata mor-

conversionemManasse (// Paral. xxxm),ei luunilita- lificat.

lem Ninivitarurn, per f|uam misericordiam consecuti

stini (Jon. in). Qui imitalur publican! illius oratio-

nem in lemplosiantis a longe, et perculieulis peclus

suum, quique nee ausus I uit oculos ad coelum ele-

vare (Luc. xvm). Oaplistnus enim aqua esi, quas

tempore passionis de lalere Chrisli profluxit. Nul-

lumque aliud elementiim est, quod in hoc mundo

purgei universa, vivilicet cuncla, ideoque cum bapii-

zamur in Chrisio, per ipsam renascimur, ut purilicati

vivilicemur.

4. Fons aulem origo omnium gratiarum esi, cujus

septem gradus sunt : Ires in descensu propter tria

quibus renuntiamus; ires alii in ascensu propler tria

quse conlitemur ; septimus vero id est, qui et quartus Bsimilis filii hominis, exsiinguens fornacein ignis

(Dan. in) ,slabilimentum pedurn, Iundamentum

aquae, in quo omnis plenituclo diviniialis habitat cor-

poraliter (Co/oss. i). In Palre autem, et Filio, et

Spirilu sancio salutaria baptismi dona consistunt.

Unde nequaquam baptism! sanclificatur oflicio, nisi

qui sub Triiiitalis lingitur sacramento, sicut et Do-

minus ait : lie, docele omnes yenles, baplizaiites eos

in nomine Palrit, el Filii, el Spiritus sancts (Mattli.

till.). Proinde si, omissa qualibel Triniiatis persona,

baptisma delur, manifesto in regenerations solemni-

late nihil agitnr, nisi lot.i Triniias invocelur.

5. Nam el Dominus, dum a Joanne baptizaretur,

eumdem baplismum sub Triniialis sacramento Irgi-

7. Perfeclis autem setate baplismum vel ad pur-

galionem originalis noxae, vel ad aboliiionem aciua-

lis peccati prohcere credimus ; parvulis autem, ut

ab originali peccato abluanlur, quod ab Adam per

primam nativilatem traxerunt. Qui si priusquam

regenerenlur iransierint, procul dubio a regno Chri

st! alieni sunt, ipso Salvatore testanle : Nisi quis

renalus fuerit ex aqua, el Spiritu sancto, non intrabit

in regnum Dei (Joan, in) ; quique iidem parvuli, alio

profitente, baptizanlur, quia adhuc loqui vel credere

nesciunt, sicut etiam aegri, muti, vel surdi, quorumvice alius profuetur ,

ul pro eis respoudeat , dum.

baptizantur.

8. Quamvis autem per regenerationem pereat

originate peccatum, poena tanien monis, quse per

praevaricationem mandati inlroivit, manet et in eos

quos a ream originis purgat baplisma Salvaloris. Et

hoc proinde, ut homo noverit, pro future beatitu-

dinis spe regenerationem consequi, non ul a pcena

temporalis mortis possit absolvi. Illud vero, quodnee privalis nee clericis baptizare liceat, nisi lan-

tum sacerdotibus, in Evangelio legimus sanclis apo-stolis tantum permissum, Jesu post resurrectionem

dicenle : 468 Sicul misit me pater, el ego millo vos

(Joan. xx). El hoe cum dixissei, inspiravit, el ail:

Accipite Spirilum saticlum : quorum remiserilis pec-

cata,remitlunlur eis ; et quorum retinuerilis

,retenla

erunt. El in alio loco : lie, docele omnes genles, ba-

tur peregisse. Dicenie enim Deo : Hie esi Filius mens C ptizantes eos in nomine Patris, el Filii , et Spiritus

(Malik, in), Pater in voce, Filius in corpore, 467 tancli (Maiih. ult ).

Spiiitus autem sanctus fuisse probalur in specie

colnmbae (Luc. in). Duse sunt autem paciiones cre-

denlium. Prima enim pactio est in qua renuntiatur

(lialiolo/et pompis, et universaa conversation! illius.

Secunda paciio esi qua se credere in Patrem, et

Filiiini, et Spiritum sanctum profltelur.

6. Semel autem nos oporlel in Chrisio lavari, quia

Chrisius sernel prd nobis mortnus est. Si enim unus

Di>us, et tides una esi, necessario el \innm b:\ptisma

git tttphes. iv), quia el Chrisli mors una pro nobis

est, in cujus imaginem mergimiir per mysterium sa-

cri fonlis, ut consepcliamur Christo morienles buic

inimilo (Kum. ix ), el ab iisdem aquis in forma re-

9. Unde consiat baplisma solis sacerdoiibus esso

traciandum, ejusque ministerium nee ips .s diacoui-

I us explere esi licitum absque episcopo, vel pre-

sbyiero, nisi his procul absenlibus, ullima langnoris

cogal necessitas : quod etiam el laicis fidelibus ple-

rumque pemiiititur, ne quisquam i-ine remedio sa-

lulari de s*culo evocelur. Hairclici autem, si tanien

in Palris, et Filii, et Spiriius sancti atleslaiione do-

cenlur baplisma suscepisse, n n iteruin haptizandi ,

sed solo cbrismate et manus irnposilione purgandisunt. Baptismus enim nun est hominis, sed Chrisli;

ideoque nihil interest liabreticus,an (idelis bapiizet.

10. Quod sacramenlum t im sanctum est, ut neesiinertionis ejus emergimiir, non reveisuri ad cor- j) homicida ministranle pollualur. Habet quidem \ix-

ruplionem, sicul neque esi reversus ad mortem.

Quod etsi posiea quisque praevenlns fueril in aliquo

peccaio , non jam lavacri benehcio,ted poeniieutia:

4. Pro in regenerations lolemnilate, al. in regeneraiionis aqua, lliieliinsns, cap. 110 do Cognii. bapii.-m.liaec ipsa repeiil de septem gradihus fonlis haplisma-lis, el pliira alia desuuiere pergit ex Isidore usquead rapuM-21, sed ila ul e;i fusins exponat. AIIEV.

5. Alii: Hicesl /ilius ineus, i quo mini bt ne com-placui. Posiea, in qua renuntiamus 4iabo!o, el pom-pis, el universis conversalioiiibtts illius. ABEV.

7. Parvuli, alio profitenle , usque ad respondeul ;

relcrlur a Crat., de Con-ecr., d. 4, cap. 74. GRIAL.Ibid. Ad abolilionem. Al., ad iibliiiionem. AREV.8. Manet el in eos. Al., manet in eis. Paulo post,

relicus baplismum Chrisli ,sed quia e*lra imitaiern

fidei est, nihil ei prodesl. At ubi ingressus fueril,

slalim baplisma, quod habuerat foris ad perniciem,

cui dirniserilis peccala, dimittiinlur illi, et cui dcti-

nuerilis , delinebuntur. AnEV.9. Unde conatal b iptisma , usque ad evocelur, Ea-

deni il. cap. 19. CiRUL.

Ibid. Purqandi sunt. Krissonius,ad legem Domi

nica,de spectaculis , pag. i70, observat id sum-

plum ex auctore libri Rcspons. ad Uriliod., quxst.14. AREV.

10. Hahel enim hcerelicus baptismal. Vid. Augu-siin., n conira Parmenian., cap. 3, el ex eod. cap.quamvis, de Cons., dist. 4. GRIAL.

825 S. ISIDORl HISPALENSIS EPISCOPl 824

incipit illi jam prodesse ad salulem. Quod enim ac- A sumus,

ideo post lavacrum ungimus, ut Christ!

cipit, approbo : sed quia foris accepit, irnprobo.

Bum auiem vencril, non miilalur, sed agnoscitur;

character est eniin regis mei : non ero sacrilegus,

si corrigo desertorem, et non mulo characterem.

CAPUT XXVI.

De ehrismale.

d. Chrismatis nnguentuin Moyses primum in Exo-

do, jubente Domino, et composuit, et confecit, quo

prinii Aaron et filii ejus in lesiimonium sacerdotii

el banctilalis peruncli sunt (Exod. xxx). Deinde quo-

quo et reges eodem clirisitiate sacrabantiir, unde et

christi 469 nuncupabaniur, sicut scriptum est :

Nolile laugere christos meos (Psal. civ, 15), eratque

eo tempore tantum in regibus et sacerdoiibus

nomine censeamur (/ Pelr. 11 , 9).

CAPUT XXVII.

De manuum impositione ,vet conftrmalione.

1. Sed quoniam post bapiismmn per episcoposdalur Spiritus sanctus ciun manuum imposiiione ,

hoc in Actibus aposlolorum aposlolos fecisse memi-

nimus. Sic enim dicilur : i Faclum est, dum Apollo

esset Corinllii, ut Paulus, peragralis superioribus

parlibus 470 venirei Ephesum, ibique cum inve-

nisset quosdam discipulos ,dixit ad illos : Si Spiri-

lurn sanctum accepistis credentes? At illi dixeruni

ad eum : Sed neque si Spiritus sanclus est, audivi-

mus. Dixitque eis : In quo ergo baptizali estis ? At

inystica unctio, qua Cbristus figurabatur ; unde et B in; dixerunt : In Joannis baptismate. Ait aulem Pau-

ipsum nomen a ehrismale dicitur. lus : Joannes baptizavit baplismo poenilenlisc ple-

2. Sed posiquam Dominus nosier verus rex et bem , dicens in eum qui venturus esset posi ipsumsacerdos seternus a Deo Palre ccelesli ac mysiico

unguento est delibulus, jam non solutn poniilices et

reges , sed omnis Ecclesia unctione chrismatis con-

secrahir, pro eo quod membrurn est selerni regis et

sacerdoiis. Ergo quia genus sacerdotale et regale

ut crederent , hoc est, in Jesum Christum. Quodcum audissent, baplizati sunt 471 w nomine Do

mini Jesu, et cum imposuisset illis manum Paulus,

venit Spiritus sanctus super illos , loquebanturque

linguis ,et prophetabant (Act. xix , I).

CAP. xxvi. N. 1. Alii, ipsum nomen a clirismate

ductum est. AHEV.CAP. xxvii. N. 1. Hoc esl capul ullimum in ple-

risqne exfiniplaribus mss. el editis. Sed apud Bi-

gnaeiim el Breulium post hoc capul , quod desinit in

verbis illis, </wi jam baplizatis traderent Spiritualsanctum, alia duo capita adilunlur, qu* hie sub-necto. De suffrages Eccleria:. < Sicut perlinet addivinse juslkiaa severitatem propter venialia punirehomines, iia perlinet ad boniiatem diviuae miseri-cordiae eosdem per suffragia elevare. Prosuut ergosuffragia deCunciia, non ad meriium vilse aeierna;,sed ad solulionem p.oenaB , el hoc ad pcenarum miti-

gationem , vel celeriorem liberationem. Sum autemqualunr modi suffragiorum generales, ad quos om-nes alii reducuntur, scilicel

, oraiio, jejunium, elee-

mosyna, el sacranienlum allaris, quorum numerussic accipilur, quoniam defunctus a poena absolvi

potesl duohiis modis , scilicel per viam graiiae, et

per viarn justitiae. Per viam gratia; dupliciler. Pri-

mo, per imercessionem publicam capitis, qiiae estin oblatione sacri allaris. Secundo , per imercessionem quasi privatam membrorum , scilicet peroraiiones jusiorutn. Similiier per viam jusiitiie du-pliciter. Primo, per inodum redemptions poenoe ,

scilicet eleemosynarum largiiionem. Secundo, perinodum solntionis pren*, scilicet in jcjuniorum af-fliciione. Si autern quseritur quando incipiat valeredefuncto id quod per se fieri mandavii, diceudumquod opus operanlis, id esl, meritum aucioris, sla-tnin prosequilur morluorum

, de bonis<]iise priece-

pit fieri pro aninia sua. Sed nou opus operatuin , idest

, fructus ipsius operis , usquequo flanl, quia primum valet ex merito absolute, sed secundum exmerilo condiliouali. Quorum suffrayia prosuni. Adhoc, quod valeanl suffragia, requirilur aln|iiid expane agenlis , el aliquid ex parle moriui recipien-tis. Ex parte agentis requirilur, quod sit in cha-

rilaie, el quod iniemionem suam dirigai ad illos

quibus vull, ul opera sua proficiant. Dislingueudumesl lamen

, quod suffra^ia per malum possum fieri

dupliciler, vel per auclorem, el sic nou prosuut,nisi forte per accidens, scilicet in quantum per elee-

mosynas mali hominis exciianlur l)oni pauperes adoraiulum pro delonctis

; vel ul per ministium , etHoc

dupliciler, quia vel f aciens esl, ul minister pu-

blicus Dei et Ecclesiae, sicut quando sacerdos maluscelebrat missam, vel agil exsequias morluorum,el talia semper prosuni, quia malilia minisiri nonnocel operi boni aucioris

,sicul palet in domino

juslo, dame eleemosynam per malum. Si verofacil ea ul minister privatae person* , exislens

lamen in cliaritate, sive defuncii, sive alterius es

set, talia prosunt, quia opus illud , licet sit nior-

|

liium quoad minisirum, non lamen quoad auclorem.Si vero malus minister Iacit aliqua de mandate ejus

qui non est in ciiariiale, non prosuni. Aliquid etiam

exigilur ex parle accipienlis ad hoc, ul suffragia

prosinl illi. Primum esl quod ipse sit in chariiale.

Unde non valeni bis qui sunt in inlVrno, quia sunta corpore Chrisli mysiico separati. Unde nulla spi-rilualis influenlia pervenil ad eos , sicut inflnenlia

corporalis non valet menibris a corpore ampmaiis,.Secundum esl indigemia. Verumiamen non valent

beatis , quia non sunt amplius in via , sed in lerrni-

no , nec possuril ad aliiora ascendere, sed polius e

converse) illorum suffragia prosuni nobis. Ulrumqueesl in his qui sunt in purgalorio, scilicet, cbarilas

el indigentia. Unde sicul potest homo salisfacere

pro aliero vivenie, qui perse non valei, iia potest

esse pro defunclo. Nota quod suffragia prosunt de-f unciis ; sed magis et minus pro diversitale merito-rmn , el morluorum, vel pro qualilaie vivorum, qui

magis sollicitam pro aliquibus quam pro aliis. ilia

enim suffragia, quaa spirilualiiei- limit pro aliquibus,

plus valeni illis quam aliis, licet eliam aliis quodam-inodo connniinicenlur. Suffragia vero, qua; commu-nilcr pro defunclo limit, quamvis pro modulo suoomnibus prosinl, illis lamen amplius, qui dum es~senl in via , magis ineruerunl, ul sibi prodessenl.Quamvis aulem (ul diclum esl) suffragia non prosinlillis qui sunt in ccelo

, nec illis qui sum in inferno,lamen aliquo moilo prosunt. Unde nola quod valentillis qui sunt in purgatoiio per inodum purgalionis ;

valeni salvalis in ccelo permodumconjimciiouis.quiamutliplicalio s-alvaudorum ausmenlat gloriam acci-

denialem. Valeni et damnalis in inferno per inodumdiminulionis ; quanlo enim plures salvamur per mi 1 -

rilum Ecclesiae, laulo pauciores damnabuniur ; et

iia minor erit poena per sublraclionein consorlii il-

liinnn. Valem eliam in. pus per inoduin merili. Quodautem pro parvulis deliuiclis celebrantiir misia: mor-

23 SYNONYMORUM LIB. I. 826

2. llem in alio loco: i Cum audissent autem, qui A 4. Hoc aulem solis pontiflcibus deberi, ut vel con-

erant Jerosolymis aposloli, quod accepit Samaria ver

bum Dei, niiseruntad illos Petrum, et Joannem. Qui

cum venissem, oraverunl pro eis, ul acciperent Spi

ritum sanctum, nondum enim in ullum eorum descen-

derat, sed tanium bapiizati erant in nomine Domini

Jesu Christ!. Tune imponebant illis luanu.s, et acci-

piebanl Spirilum sanctum, i

3. Spirilum aulem sanctum accipere possumus,

dare non possumus, sed, ut delur, Dominurn invoca-

imis. Hoc aulem a quo po is-iinurn fiat, quemadmo-dum papa sancius Innoceniius scripserii, subjiciam ;

dicil enim, non ab alio quam ab episcopo fieri licere,

nam presbyleri, licet sint sacerdotes, ponlificalus ta-

nien apicem non habent.

luorum, hoc non fit propler illorum indulgenliam,cum slatim evolenl ad gloriam , sed propler graliarum aciionem. > Missa morluorum quae ul bic asse-

rilur, pro parvulis dicuntur, nou sunt proprie missae,

quae jam a multis saeculis defunctormn appellanlur,sed psalmi, et aliae oraliones in graliarum aciionem.

Cene loia liaec explicalio snifragiorum ab laidoriana

seiale longe recedil. Vide not. ad librum de Ordine

creaturarum, cap. 14, n. 12, de Pnrgalorio. AREV..

3. Innocenttus scribii. Ad Decenlium. Vid. c. Ma-nits, de Cons., d. 5. GRIAL.

signenl, vel ut Paraclelum Spirilum tradant, quodnon solnm consuetude ecclesiastica demonslrat, ve-

rum et superior ilia lectio Aciuum aposiolorum, ijuifi

asserit et Petrum et Joanuem esse directos , qui jam

baptizatis iraderent Spirilum sanctum (Act. viii). Nam

presbyteris, seu extra episcopum, sive prajsenie

episcopo, cum baptizani, chrismate baptizatos ungere

licet, sed quod ab episcopo fuerit consecratum, non

tamen fronlem ex eodem oleo signare, quod solis

debeturephc<>pis,

cum tr.idunt Spiritum Paraclelum.

>. li;i c sunt pauca ex multis quae probabilinm vi-

rorum novimus percepisse doclrinis, quorumque elo-

quia proimle quibusdam in locis a nobis inlerjecta

esse nosctintur, ut sermo nosier paternis senlentiis

lirrnaretur. Ora pro me.

5. Ilcec sunl pauca. Mulii Mss. fleet sunt puna. Sic

apud Seduliuin, lib. ni,vers. 338 :

Parva loquor, si facia Dei per siugula curram ;

etsi apud Seduliuin quoque iionnulli legunl pauca-Vide notam. In Codice Vatic. Gil, ile quo in Isido-

rianis, cap. 94, num. 2(i etse<|q., legilur par.va, ex

quo Ms. sumpsi percepitie doclrinis. quod melius vi-

sum esi quam prcecepiise dociritios, apud Grialium et

alms. Poblremis verbii oratiunibus Fulgenlii fralris

Isidorus se commendal. AKEV.

SANGTI ISIDORIHISPALliNSIS EP1SCOPI

SYNONYMADE LAMENTATIONE ANIMUS PECCATRICIS.

472 " subsequent hoc libra, qui nuncupalur Synonyma,id esl,mulla verba in unam significalionem

(oeuntia, sancue recordationis hidorus, archiepiscopus Hispalensis, inlroducit personam Iwminis, lamentanlis

in cerumnis praisentis swculi, seque de/lentis pene usque ad desperationis de/luxum, cni mirabili concunu ratio

oln ifliis, (eiii hunc modern-mine consolatur, atque a lapsu desperalionis ad spem 473 ?>* # reformat, et quemadmodum tergiversanlis mundi lapsum evilel, [onnulamque vita: spirilualis arripiat, mirabititer ilocet.

Num. 1. Synonymorum de lamentatione animte pec- Ccairicis. Varias inscriptiones, in decem CoJicibns

qiiilms usi suniiis huic open pr:rfix:is inveninius. In

aliero Laurenliano Codice, in Septimancensi, et in

Navarricu Salilaquia inscribilur. In altero Laurenlia-HH Dialoaus inter rationem el appetitum. Iteliqui Co-dires Synonyma babenl. Nisi quoil qnidaiu ex iis proSynonymis Synonymam legunl genere Ieminino, se-cuii divum Illefonstim (Is viforum illiislrinm scriplis.In Isidore (nisi lectio esi viiiala) concilio sane Tole-lano vni, cap. 2, hoc opus Synonyma nuncupalur.Sic Bruulio in divi Isidori Vita. SLc Graiiimus, ubi-

cunqoe ex hoc opere frftgmenl;i desnmpsil, ex Syno-nymis se allerre ail. Addidimus niileni ex Guadalnpeoet Hisp;ilensi codicibus ea verba : DC lamentationeaninue peccalricis, lldel onsi aucloriiaie, qui de Isi-

doro sic ail : Librum lamentationis (supple scripsil),

quern ipse Synonymam vocavit. Ilaque ab eo lempore

ulramqne :ippeUalioneni prxlulit : Lamcnlalionis

quidem lo(|ueniinm b>isu, Synonymorum autem ab

ipso Isidoro lactam. MARIANA.Ibid. Al., convenienliti pro coeuntia. MAR.

Ibid. Al., mi erabili pro mirabili. MAR.Ibid. In Isidorianis ca|iut 70, .insc.riptuin csl :

Synnnyina, sive saliloijuia I.idori. Edtlimttt, pra-fatic

Edilionis anni 1532. Versio Italica Synonymo-

rum. Monilum Breulii. Ilwretictts Synonymorum cor-

ruplor dit ino judicio pimitus. Codices manu exarali.

I tura opera ex Synonymis derivola. I roplerea mini

nuiic addere neccsse est, ac solum repetam, pro Sy-tiuiuiinu leminino genere loriasse legendum Synony-miii, ul e\ lilymologiis colligi polesi. Pro cui mira

bili concursu ratio alii habenl qui miserabili operatione.

Hie prologus in nonnullis Coilicibus prorsus oiniiiilur.