1

Павлодар облысының білім беру басқармасы «Ертіс дарыны» өңірлік қосымша білім беру

оқу-әдістемелік орталығы

5-6 сынып оқушыларына арналған VІ облыстық кешенді олимпиадасы

VІ областная комплексная олимпиада для учащихся 5-6 классов

Павлодар, 2018 жыл

2

Мазмұны / Содержание 5-6 сынып оқушыларына арналған облыстық кешенді олимпиадасын өткізу Ережесі.........................................................3 Положение о проведении областной комплексной олимпиады для учащихся 5-6 классов...................................................................5 Жаратылыстану-ғылыми бағытының тапсырмалары............7 Жауап парағы....................................................................................9 Задания естественнонаучного направления...................................14 Лист ответов......................................................................................16 Математикалық бағытының тапсырмалары...........................21 Задания математического направления..........................................22 Ответы на задания естественнонаучного направления.................23 Ответы на задания математического направления........................24 Кешенді олимпиадасының қорытындысы................................25 Итоги комплексной олимпиады …………………………………..26

3

5-6 сынып оқушыларына арналған облыстық кешенді олимпиадасын өткізу Ережесі

1. Жалпы ережелер

1.1. 5-6 сынып оқушыларына арналған облыстық кешендік олимпиадасын (бұдан әрі – Олимпиада) өткізу Ережесі олимпиаданың мақсатын, міндеттерін, өткізу мерзімін, тәртібін анықтайды. 1.2. Олимпиаданың мақсаты: дарынды балалармен жұмыс жасау сапасын жетілдіру, оқушылардың зияткерлік дамуын ынталандыру. 1.3. Олимпиаданың негізгі міндеттері: - жалпы білім беру және зияткерлік білімдерді игеру, өздігінен білім алу және ол білімді күнделікті өмірде қолдану дағдыларына бағытталған дарынды балаларға арналған бағдарламаларын жүзеге асыру; - шығармашылық қабілеті бар терең білімді дарынды балаларды анықтау мен мадақтау; - бала дарындылығын дамытудағы мұғаілмдер тәжірибесін тарату.

2. Олимпиада басшылығы 2.1. Олимпиаданың жалпы басшылығын ұйымдастыру комитеті жүзеге асырады. 2.2. Ұйымдастыру комитеті: - әдістемелік комиссиясы мен қазылар алқасы құрамын және жұмыс тәртібін анықтайды; - ұйымдастырушылық, ақпараттық және кеңес беру жұмысын қамтамасыз етеді; - Олимпиаданың қорытындысын шығарады. 2.3. Әдістемелік комиссиясы: - олимпиада тапсырмаларының материалдарын дайындайды; - тапсырмаларды орындау критерийлері мен бағалау әдістерін анықтайды. 2.4. Қазылар алқасы: - оқушылардың олимпиадалық жұмыстарын бағалайды; - хаттамаларды толтырады; - жеңімпаздар мен жүлдегерлерді анықтайды.

4

3. Олимпиада қатысушылары 3.1. Олимпиадаға Павлодар облысының жалпы орта білім беру мекемелерінің 5-6 сынып оқушылары қатыса алады. Олимпиадаға өткен оқу жылының жеңімпаздары мен жүлдегерлері квотадан тыс қатысу мүмкіндікке ие болды.

4. Олимпиаданың тәртібі мен өткізу шарттары 4.1. Олимпиада математикалық және жаратылыстану-ғылыми бағыттары бойынша өткізіледі. Математикалық және жаратылыстану-ғылыми сауаттылықты тексеру үшін кешендік не құрылымдық тапсырмалар құрастырылады. Әр тапсырма белгілі бір мәселе баяндалған жеке мәтіннен және бұл мәтінге түрлі күрделілігі бар сұрақтан құрылады. Тапсырмаларды орындау нәтижесінде оқушылардың мәтіндегі мәселені анықтау мен математика, физика, биология және химиядан білімдерін қолданып, шешімін табу қабілеті бағаланады. 4.2. Олимпиада бір күнде өткізіледі.

Тәжірибелік тапсырмаларды орындау үшін оқушының экология, туған өлкесінің экологиялық проблемалар туралы және жаратылыстану-ғылыми бағыттағы пәндерінен білімі болу қажет.

5. Қорытынды шығару және марапаттау

5.1. Жеңімпаздар мен жүлдегерлер олимпиаданың екі бағыт бойынша жинаған ұпай қорытындысы бойынша анықталады. 5.2. Жеңімпаздар мен жүлдегерлер Павлодар облысы білім беру басқармасының дипломдарымен марапатталады. 5.3. Барлық қатысушыларға сертификат беріледі. 5.4. Олимпиаданың қорытындысы «Ертіс дарыны» ӨҚББОӘО – ның www.ertisdaryn.kz ресми сайтында жарияланады.

5

Положение о проведении областной комплексной олимпиады

для учащихся 5-6 классов

1. Общие положения 1.1. Положение о проведении областной комплексной олимпиады для учащихся 5-6 классов (далее – Олимпиада) определяет цели, задачи, сроки, порядок и условия проведения Олимпиады. 1.2. Цель Олимпиады: совершенствование качества работы с одаренными детьми, стимулирование интеллектуального развития учащихся. 1.3. Основные задачи Олимпиады: - реализация образовательных программ для одаренных детей, направленных на овладение общеучебными умениями самостоятельно приобретать знания, применять полученные знания в повседневной жизни; - выявление и поощрение одаренных детей, обладающих глубокими знаниями и творческими способностями; - распространение опыта работы учителей по развитию детской одаренности.

2. Руководство Олимпиадой 2.1. Общее руководство Олимпиадой осуществляет организационный комитет (далее – Оргкомитет). 2.2. Оргкомитет: - определяет состав и порядок работы методических комиссий и жюри Олимпиады; - обеспечивает организационное, информационное и консультативное сопровождение; - подводит итоги Олимпиады. 2.3. Методические комиссии: - разрабатывают материалы олимпиадных заданий; - определяют критерии и методики оценки выполнения олимпиадных заданий. 2.4. Жюри: - проводит оценку олимпиадных работ учащихся; - заполняет протоколы; - определяет победителей и призёров Олимпиады.

6

3. Участники Олимпиады 3.1. Участвовать в Олимпиаде могут учащиеся 5-6 классов образовательных учреждений Павлодарской области. Победители и призеры прошлого учебного года допускаются к Олимпиаде вне квоты.

4. Порядок и условия проведения Олимпиады

4.1. Олимпиада проводится по математическому и естественнонаучному направлениям.

Для проверки математической и естественнонаучной грамотности разрабатываются комплексные или структурированные задания. Каждое из заданий включает отдельный текст с описанием какой-то проблемы и вопросы к нему различной трудности. По результатам выполнения заданий оценивается способность учащихся выявить и решить проблему в тексте, применив знания по математике, физике, биологии и химии. 4.2. Олимпиада проводится в один день.

Для решения практических заданий участник должен обладать знаниями по экологии и экологическим проблемам своего края, а также по предметам естественнонаучного цикла.

5. Подведение итогов и награждение

5.1 Победители и призёры определяются по сумме баллов, набранных по двум направлениям. 5.2. Победители и призёры награждаются дипломами управления образования Павлодарской области. 5.3. Всем участникам выдаётся сертификат. 5.4. Итоги Олимпиады публикуются на официальном сайте РУМЦДО «Ертіс дарыны» www.ertisdaryn.kz.

7

Жаратылыстану - ғылыми бағытының тапсырмалары

Жердің сортаңдауы

Жердің сортаңдауы. Сортаңдалған жерге өсімдіктер үшін

топырақта көп мөлшерде минералды тұздардың болуын жатқызады. Ауыл шаруашылық мәдениетінің қанауы кескінде тұздың топырақ массасынан 0,25 % көбірек болғаннан басталады. Жердің сортаңдауы тұтастай тарамайды, тек қана жеке дақ ретінде негізгі топырақты тип арасында кездеседі және кешендерді қалыптастырады. Олар барлық аймақта тараған, бірақ көбінесе Қазақстанда, Орталық Азияда, Батыс Сібірде, Орталық және Төменгі Поволжье және Оңтүстік Украинада.

Сортаңдалған жердің өсімдіктерінің экологиясының негізі. Әлемдік топырақтың төрттен бірі дерлік тұзды. Сортаңдалған топырақ оңтүстік далаларда және шөлдерде кеңінен таралған. Тұз батпақтарында натрий тұздары басым болады. Егер топырақ тек қана хлоридатр мен сульфаттармен сортаңдалған болса, онда мұндай сортаңға топырақтың ерітіндісінің реакциясы бейтарапқа жақын; сода тұздылығында (Қазақстанның солтүстік-шығысында Батыс Сібірде) топырақтың ерітіндісінің рН мәні 9-11 дейін жетуі мүмкін.

Галофит деген не? Галофит — топырақтың тұздану деңгейін жоғары деңгейде ұстауға қабілетті өсімдіктер (тұздық, анабаз, жусан, иммортель, тамариск және т.б.).Жиі суккулентті көрінісі бар – жалпақ бұтақтары және іскен жапырақтары, қол жетімсіз

8

ылғалдың сақталуына ықпал етеді.Арал және Каспий теңіздерінің тұзды көлдері жағаларында, жартылай шөлді аймақта сортаңға түседі. Топырақта тұздың артықшылығы үшін өлетін өсімдіктер гликофит деп аталады.

Галофиттердің анатомо-морфологикалық сипаттамасы. Сортаң жердегі тұздардың ара қатынасы өсімдіктер үшін белгілі бір форма тудырушы фактор болып табылады, түрдің ішінде анатомо-морфологиялық ерекшеліктері бар жеке экотиптерді жасай алады.Галофиттер көбінесе алаботалар, қорғасыншөптер, иттабандар, жыңғыл тұқымдастар және т.б. арасында көп кездеседі. Мысал ретінде біржылдық бізбелдікті (солерос - Salicornia herbacea) қарастыруға болады. Бұл шырынды, суккулентті, жапырақсыз өсімдік. Фотосинтез міндетін жалпы беткі тармағы атқарады, қабыршақты жапырақтары сабақпен жетіліп кеткен. Жаңа міндетіне қатысты (фотосинтез) сабағының құрылысы сәулелі жапыраққа ұқсайды: жұқа эпидермис саңылаумен, екіқабатты бағаналы паренхима, ірі жасушалы ішкі паренхима көп мөлшердегі сумен, ортасында – орталық өткізгіш түйін. Осындай құрылысты өсімдіктер типін галоморфты деп атайды. Галофиттен басқа, табиғатта эвгалофиттер кездеседі (жасуша ұлпасында тұздың үлкен қорын сақтайтын өсімдіктер), криногалофиттер (жапырақтағы секрециялық без арқылы тұз бөлетін өсімдіктер). Ал біздің дала жусаны, алаботасы галофиттердің – гликогалофит түріне жатады.

9

Жауап парағы № Тапсырма Жауаптары

1 Сәйкестікті тап (сан-әріп):

1. Гликофиттер

2. Галофиттер

3. Эвгалофиттер

4. Криногалофиттер

5. Гликогалофиттер

А. Тамыр мен сабақтағы қысымды қолдана, тұзды ұлпаға және жасушаға өткізбейді.

Б. Тұз артықшылығынан өлетін өсімдіктер.

В. Тұз артықшылығында емін-еркін өсетін өсімдіктер.

Г. Жасуша ұлпасында тұздың үлкен қорын сақтайтын өсімдіктер.

Д. Жапырақтағы секрециялық без арқылы тұз бөлетін өсімдіктер.

2 Суретте Арал теңізінің нашарлауы көрсетілген.

10

1) Арал теңізінің мәселесі неде?

2) 1976 жылы Арал теңізінің көлемі 779 , ал 1997 жылы 230

. Арал теңізінің 2007 жылғы болжамды көлемін жазыңыз.

Арал теңізінің саяздану кестесін құрастырыңыз. Оған не себеп болды?

3) Арал теңізінің мәселесін шешу жолдарын ұсыныңыз

3 Су ерітіндісін 50 г 0,5 % жасау үшін NaCl қандай массасы қажет.

11

4 Тест:

1) Топырақ ненің әсерінен бүлінеді?

А) Күннің, судың, желдің, өсімдіктердің

Б) Судың, желдің, күннің, адамның шаруашылық қызметінен

В) Жарылыстан, жануарлардан, температурадан

Г) Құстардан, судан, өсімдіктерден

Д) Жанар таулардан, цунами, құйындардан

2) Тізімге енген топырақтың қандай түрі тұздануға ең сезімтал?

А) Сұр орманды

Б) Шымды-ақшыл

В) Қоңыр шөлейт

Г) Ақшыл сұрғылт

Д) Тундра-қопалы

3) Топырақтың тұздануына әсер ететін адам факторлары:

А) Кездейсоқ суару

12

Б) Топырақтың ағынды сулар мен ластануы

В) Өнер кәсіптік, ауыл шаруашылық қалдықтары мен ластану

Г) Кәсіпорындардың атмосфералық шығарылғандықтарынан

Д) Жоғарыда аталғандардың барлығы

4) Өте тұзды топырақтың өсімдіктерін анықтаңыз:

А) Галофиттер

Б) Мезофиттер

В) Олиготрофтар

Г) Мезотрондар

Д) Эпифиттер

5) Қазақстанның үлкен аймақтарында сортаңдар қалыптасады, олар жақсарту мен меңгерулер үшін түрлі амалдар талап етеді. Сортаңдардың мелиорациясының ең проблемалы аумағын белгіле.

А) Солтүстік Қазақстан, Батыс Сібір ойпатының оңтүстік

13

бөлігінің жазықтары

Б) Қазақстанның батысында Каспий ойпатының кең жазықтары

В) Солтүстік Қызылқұм және Арал маңы шөлді аудандары

Г) Солтүстік Тянь-Шаньның беткейлері

Д) Іле өзеннің қазіргі және ежелгі дельтасы

5 Ауыл шаруашылық өсімдіктерінің көпшілігі үшін зияндылық дәрежесі бойынша оңай еритін тұздар кемуі бойынша реттелуі мүмкін:

Na2CО3→ NaHCО3→ NaCl→ NaNО3→ CaCl2→ Na2SО4→ MgCl2→MgSО4

Тұздардың атын жазыңыз.

14

Задания по естественнонаучному направлению

Засоление почв

Засоленные почвы. К засоленным относятся почвы, в

которых содержатся минеральные соли в количествах, вредных для растений. Угнетение сельскохозяйственных культур начинается при содержании в профиле солей более 0,25 % массы почвы. Засоленные почвы не имеют сплошного распространения, а встречаются отдельными пятнами среди основного почвенного типа, образуя с последним комплексы. Распространены они во всех зонах, но наиболее в Казахстане, Средней Азии, Западной Сибири, Среднем и Нижнем Поволжье, на юге Украины.

Особенности экологии растения засоленных почв. Почти четвертая часть почв всего земного шара засолена в той или иной мере. Засоленные почвы особенно широко распространены в южных степях и пустынях. Преобладают в солончаках соли натрия. Если почва засолена только хлоридами и сульфатами, то реакция почвенного раствора таких солончаков близка к нейтральной; при содовом засолении (в Западной Сибири, на северо-востоке Казахстана) значение рН почвенного раствора может достигать 9 – 11.

Что такое галофит? Галофиты – растения, способные переносить высокие уровни засоления почвы (солянки, анабазис, полыни, бессмертники, тамариск и др.). Нередко имеют суккулентный облик – с толстыми стеблями и вздутыми листьями, что способствует сохранению труднодоступной влаги. Широко распространены по берегам солёных озёр, Аральского и

15

Каспийского морей, на солончаках в полосе полупустынь. Растения, погибающие при избытке соли в почве, называют гликофитами.

Анатомо-морфологическая характеристика галофитов. Соотношение солей в засоленной почве является для растений определенным формообразующим фактором, который в пределах вида может создавать отдельные экотипы с характерными анатомо-морфологическими признаками. Галофитов особенно много в семействах маревых, свинчатковых, франкениевых, тамарисковых и др. Типичными галофитами надо считать растения увлажненных и мокрых солончаков. В качестве примера можно рассмотреть однолетник солерос (Salicornia herbacea). Это сочное, суккулентное, безлистное растение. Функцию фотосинтеза выполняет вся зеленая поверхность побегов, чешуевидные листья срослись со стеблем. В соответствии с новой функцией (фотосинтеза) стебель имеет строение, напоминающее световой лист: тонкий эпидермис с устьицами, двухслойная палисадная паренхима, крупноклеточная внутренняя паренхима с большим содержанием воды, в центре – центральный проводящий пучок. Подобный тип строения растения называют галоморфным. Помимо галофитов, в природе встречаются эвгалофиты (растения, накапливающие в клетках тканей большие запасы соли), криногалофиты (растения, выделяющие соль с помощью секреторных желёзок на листьях). А наша степная полынь, лебеда относятся к одному из видов галофитов – гликогалофитам.

16

Лист ответов № Задание Ответы

1 Найти соответствие (цифра-буква):

1. Гликофиты

2. Галофиты

3. Эвгалофиты

4. Криногалофиты

5. Гликогалофиты

А. Растения, которые за счет использования давления внутри корня и стебля, не пропускают соль в клетки и ткани.

Б. Растения, погибающие при избытке соли

В. Растения, свободно растущие при избытке соли

Г. Растения, накапливающие в клетках тканей большие запасы соли.

Д. Растения, выделяющие соль с помощью секреторных желёзок на листьях.

2 На фото показана деградация Аральского моря.

17

1. В чём заключается проблема Аральского моря?

2. В 1976 году объем Аральского моря составлял 779 , а в 1997 уже 230 . Напишите предположительный объем Аральского моря в 2007 году. Постройте график обмеления Аральского моря. Что явилось тому причиной?

3. Предложите пути решения проблемы Аральского моря.

3 Какую массу соли NaCl необходимо взять для приготовления 50 г 0,5 % водного раствора.

4 Тест:

1) Почва разрушается под влиянием:

А) Солнца, воды, ветра, растений

18

Б) Воды, ветра, солнца, хозяйственной деятельности человека

В) Взрывов, животных, температуры

Г) Птиц, воды, растений

Д) Вулканов, цунами, торнадо

2) Какой тип почв, среди перечисленных, в наибольшей степени подвержен засолению?

А) Серые лесные

Б) Дерново-подзолистые.

В) Бурые полупустынные

Г) Подзолистые

Д) Тундрово-глеевые

3) Человеческие факторы, влияющие на засоление почвы:

А) Неправильное орошение

Б) Загрязнение почв сточными водами

В) Загрязнение промышленными, сельскохозяйственными отходами

Г) Выпадение из атмосферы выбросов предприятий.

Д) Всё вышеперечисленное

19

4) Определить растения очень засоленных почв:

А) Галофиты

Б) Мезофиты

В) Олиготрофы

Г) Мезотроны

Д) Эпифиты

5) На огромных пространствах Казахстана формируются солонцы, требующие разных подходов для улучшения и освоения. Отметьте самый проблемный участок мелиорации солонцов.

А) Север Казахстана, равнины южной части Западно-Сибирской низменности

Б) Обширные равнины Прикаспийской низменности на западе Казахстана

В) Обширные пустынные пространства северных Кызылкумов и Приаралья

Г) Подгорные районы Северного Тянь-Шаня

Д) Современная и древняя дельта р. Или

20

5 По степени вредности для большинства сельскохозяйственных растений легко растворимые соли можно расположить по убывающему ряду:

Na2CО3→ NaHCО3→ NaCl→ NaNО3→ CaCl2→Na2SО4→MgCl2→MgSО4

Напишите названия солей.

21

Математикалық бағытының тапсырмалары

Кемел сан

Өзінің барлық меншікті бөлгіштерінің (яғни санның өзінен басқа оң бөлгіштерінің) қосындысына тең болатын натурал санды кемел сан деп атайды. Натурал сандар артқан сайын, кемел сандар сирек кездеседі. Барлық кемел сандар жиыны шексіз бе, жоқ па, бүгінгі таңда әлі белгісіз.

Алғашқы кемел сан 6-ға тең. Ол өзінің 1, 2, 3 меншікті бөлгіштерінің қосындысына тең.

Екінші кемел сан 28. Оның меншікті бөлгіштері: 1, 2, 4, 7, 14 және олардың қосындысы 28-ге тең.

Жұп кемел сандарды табудың алгаритмі Евклидтің «Бастама» деп аталатын ІХ кітабында көрсетілген.

Өзінің барлық немесе кейбір меншікті бөлгіштерінің қосындысына тең болатын натурал сандарды жартылай кемел сандар деп атайды. Кез келген кемел сан жартылай кемел болып табылады.

Мәселен, 42 саны жартылай кемел болып табылады, себебі , ал 21, 14 және 7 сандары 42 санының бөлгіштері.

1. 20-дан артпайтын неше жартылай кемел сандар бар? 2. 240 саны жартылай кемел сан бола ма? 3. 100-ден кіші жартылай кемел сандардың ең үлкенін тап. 4. 252 саны жартылай кемел болатынын дәлелде, яғни ол санды өзінің кейбір меншікті бөлгіштерінің қосындысы түрінде жаз. 5. 34 саны екі әртүрлі жартылай кемел сандардың қосындысына тең. Бұл сандарды тап. 6. Екі жартылай кемел сандардың қосындысы жартылай кемел сан болуы мүмкін бе? Егер мүмкін болса, мысал келтір. 7. s1, s2, …, sn тізбегі жартылай кемел сандардың өсу ретімен орналасуы болсын. s4 + s7 қосындысын тап. 8. ЕКОЕ(s3, s6) тап. 9. 3-ке де, 7-ге де бөлінетін ең кіші жартылай кемел санды тап. 10. Алғашқы үш жартылай кемел сандардың қосындысын тап.

22

Задания математического направления

Совершенное число Совершенное число – натуральное число,

равное сумме всех своих собственных делителей (то есть всех положительных делителей, отличных от самого числа). По мере того как натуральные числа возрастают, совершенные числа встречаются всё реже. Неизвестно, бесконечно ли множество всех совершенных чисел. 1-е совершенное число – 6 имеет

следующие собственные делители: 1, 2, 3; их сумма равна 6. 2-е совершенное число – 28 имеет следующие собственные делители: 1, 2, 4, 7, 14; их сумма равна 28. Алгоритм построения чётных совершенных чисел описан в IX книге «Начала» Евклида.

Полусовершенное число – натуральное число, сумма всех или некоторых собственных делителей которого совпадает с самим этим числом. Всякое совершенное число является полусовершенным числом. Например, число 42 является полусовершенным, так как 42 = 21 + 14 + 7, числа 21, 14 и 7 являются делителями числа 42. 1. Сколько существует полусовершенных чисел, не больших 20? 2. Является ли число 240 полусовершенным? 3. Найти наибольшее полусовершенное число, меньшее 100. 4. Доказать, что число 252 является полусовершенным, то есть представить его в виде суммы некоторых собственных делителей. 5. Суммой каких двух различных полусовершенных чисел является число 34? 6. Может ли сумма двух полусовершенных чисел быть полусовершенным числом? Если является, привести пример. 7. Пусть s1, s2, …, sn – последовательность, состоящая из полусовершенных чисел, выписанных в порядке возрастания. Найти s4 + s7. 8. Найти НОК (s3, s6). 9. Найти наименьшее полусовершенное число, которое делится на 3 и на 7.

23

10. Найти сумму трех первых полусовершенных чисел. Ответы на задания естественнонаучного направления

1.

1. Гликофиты

Б) растения, погибающие при избытке соли

2. Галофиты

В) растения, свободно растущие при избытке соли

3. Эвгалофиты

Г) растения, накапливающие в клетках тканей большие запасы соли.

4. Криногалофиты

Д) растения, выделяющие соль с помощью секреторных желёзок на листьях.

5. Гликогалофиты

А) растения, которые за счет использования давления внутри корня и стебля, не пропускают соль в клетки и ткани.

2. 1) Высыхание Арала - главная проблема, повлекшая за собой огромный веер экологических последствий, различных по своей специфичности и масштабности. 2) Главная причина снижения уровня моря лежит на поверхности и заключается в осознанном изъятии из притоков Аральского моря - Амударьи и Сырдарьи водных ресурсов для орошения ранее безводных степных просторов. График строится индивидуально, но с учетом координат объема и указанных дат. 3) Ответ строится индивидуально каждым ребенком. 3. Какую массу соли и объем воды необходимо взять для приготовления 50 г 0,5 %-ного раствора. Решение m в-ва = 50 г m (соли) = 50 г · 0,005 = 0,25 г соли m р-ля = 50 г - 0,25 г = 49,75 г V (H2O) = 49,75 г / 1 г/мл = 49,75 мл Ответ: m (соли) = 0,25 г, = 49,75 мл

24

4. Тест: 1. Б 2. В 3. Д 4. А 5. Г 5. Na2CО3 карбонат натрия NaHCО3 натрия гидрокарбонат NaCl хлорид натрия NaNО3 нитрат натрия CaCl2 хлорид кальция Na2SО4 сульфат натрия MgCl2 хлорид магния MgSО4 сульфат магния

Ответы математического направления 1 4

2 Да

3 96

4 126 + 63 + 36 + 18 + 9 =252

5 6, 28.

6 Да может. 6 + 18 = 24

7 50

8 252

9 42

10 36

Список первых нескольких полусовершенных чисел: 6, 12, 18, 20, 24, 28, 30, 36, 40, 42, 48, 54, 56, 60, 66, 72, 78, 80, 84, 88, 90, 96, 100, 102, 104, 108, 112, 114, 120, 126, 132, 138, 140, 144,

25

150, 156, 160, 162, 168, 174, 176, 180, 186, 192, 196, 198, 200, 204, 208, 210, 216, 220, 222, 224, 228, 234, 240, 246, 252, 258, 260, 264.

Кешенді олимпиадасының қорытындысы

Ы. Алтынсарин атындағы дарынды балаларға арналған облыстық қазақ гимназия-интернатында 2017 жылғы 30 қарашада 5-6 сынып оқушыларына арналған VI облыстық кешенді олимпиадасы өткізілді. Іс-шараға облыстың 144 оқушысы қатысты (2016 ж. – 135), соның ішінде 24 – үш қаладан, 40 –10 ауданнан, 80 – мамандандырылған мектептерден.

Олимпиада қатысушылары математикалық және жаратылыстану- ғылыми сауаттылығын тексеру мақсатында кешенді және құрылымдық тапсырмалар орындады. Жеке мәтіндер ретінде дайындалған әр бағыттағы тапсырмалар қатысушылардың әр түрлі пәндік саладағы білімдерін анықтайтын мәселерді, дұрыс дәйектелген математикалық ой-пікірлерін айта білу, қоршаған әлемді түсінуге қажетті қорытынды жасау, білімді тәжірибеге айналдыру ептіліктерін қамтыды.

Бұндай тапсырмалар орта буын оқушыларының жоғары деңгейдегі дербестігін, функционалдық сауаттылығын, мәтіндік

тапсырмаларымен жұмыс жасау ептілігін дамытып, зияткерлік іс-шаралардың заманауи талаптарына сәйкестенеді.

Олимпиада қорытындысы бойынша жұлделі орындар осылайша үлестірілді: І орын – 12, ІІ орын – 22, ІІІ орын – 31 оқушы.

Ең көп жүлделі орын

26

дарынды балаларға арналған №8 лицей-мектебінде (10 қатысушыдан - 10), дарынды балаларға арналған №3 гимназия мен Екібастұз қ. дарынды балаларға арналған №1 лицей-мектебінде (10 қатысушыдан - 8), «Жас дарын» мамандандырылған мектебінде (10 қатысушыдан - 7).

Орындау сапасының 50%-ын Павлодар, Ақсу ққ. көрсетті (4 қатысушыдан - 4).

Баянауыл, Качир, Железин, Ертіс және Успен аудандарының оқушылары 1 жүлделі орыннан иеленді.

Осы іс-шараға қатысу қызығушылығын білдіріп, жоғары нәтиже көрсеткен облыс оқушылар санының жыл сайынғы өсуін айта кету қажет.

Итоги комплексной

олимпиады

В областной казахской гимназии-интернате им. Ы. Алтынсарина для одаренных детей 30 ноября 2017 года проведена VI областная комплексная олимпиада для

учащихся 5-6 классов. В мероприятии приняли участие 144 учащихся (2016 г. – 135), в том числе 24 – из 3-х городов, 40 – из 10 районов области, 80 – из специализированных школ.

Участники олимпиады выполняли комплексные и структурированные задания для проверки математической и естественнонаучной грамотности. Задания по направлениям представляли собой отдельные тексты, в которых отражены проблемы, выявляющие знания участников в той или иной предметной области, умение высказать хорошо обоснованные математические суждения, делать выводы, необходимые для понимания окружающего мира, умение применять знания на практике.

Задания такого типа развивают у учащихся среднего звена высокую степень самостоятельности, функциональную грамотность, умение работать с текстовым заданием, что

27

соответствует современным требованиям интеллектуальных мероприятий.

По итогам олимпиады призовые места распределились следующим образом: І мест - 12, ІІ мест - 22, ІІІ мест - 31.

Наибольшее количество призовых мест отмечается у школы-лицея №8 для одаренных детей (10 из 10 участников), гимназии №3 для одаренных детей и школы-лицея №1 г.Экибастуза (8 из 10), специализированной школы «Жас дарын» (7 из 10). Пятьдесят процентов качества выполнения отмечается у 2 городов (Павлодар, Аксу). Учащиеся Баянаульского, Качирского, Железинского, Иртышского и Успенского районов имеют по 1 призовому месту.

Следует отметить ежегодный рост числа учащихся области, желающих участвовать в данном мероприятии и показывающих высокие результаты.