5 years of Provincial Ombudsman

Pet godina Pokrajinkog ombudsmana 2003-20082

SADRŽAJ

05

06

07

09

10

11

13

15

17

22

24

26

35

Uvod

Osnovni podaci o instituciji Pokrajinskog ombudsmana

Osnivanje i razvoj institucije

Položaj institucije ombudsmana u Srbiji

Opšte nadležnosti Pokrajinskog ombudsmana

Zaštita prava nacionalnih manjina

Zaštita prava deteta

Ravnopravnost polova

Projekti Pokrajinskog ombudsmana 2003-2008.

Saradnja Pokrajinskog ombudsmana sa organima uprave, nevladinim organizacijama, drugim institucijama, organizacijamai ombudsmanima u zemlji i inostranstvu

Institucija Pokrajinskog ombudsmana u javnosti

Mišljenja o radu institucije Pokrajinskog ombudsmana

Izabrana lica i stručna služba u instituciji Pokrajinskog ombudsmana

2003-2008 Pet godina Pokrajinkog ombudsmana 3

Novi Sad, 2008.

2003-2008 Pet godina Pokrajinskog ombudsmana 5

Koncepcija po kojoj svako ljudsko biće samim rođenjem stiče određena prava i slobode koje nesmetano uživa pod uslovom da ne ugrožava prava drugih, kao i da država ima obavezu da ta prava poštuje i u slučaju potrebe obezbedi njihovu zaštitu, predstavlja veliku civilizacijsku tekovinu. Neke rudimentarne preteče ideja o ljudskim pravima mogu se pronaći još u delima pojedinih antičkih mislilaca, a na njihovo uobličavanje i razvoj su, posredno ili neposredno, uticale i institucije, pojedinci, društveni pokreti, kao i nova naučna saznanja i shvatanja o čoveku u epohama koje su usledile (posebno od kraja kasnog srednjeg veka).

Polje slobode je dugo i mukotrpno proširivano, kako u pogledu vrste i obima garantovanih ljudskih prava, tako i kruga lica kojima je priznavano puno uživanje pojedinih ljudskih prava, ili postojećih mehanizama za njih-ovu zaštitu. Prvim dokumentom koji garantuje izvesna prava određenim licima i ograničava samovolju vladara smatra se čuvena Magna Carta Libertatum (Velika povelja slobode), nastala 1215. godine u Engleskoj. Ipak, o ljudskim pravima kao pravno priznatim i zaštićenim vrednostima može se govoriti tek od sredine XVIII veka, kada se usvajaju prvi ustavi nekih kolonija u Severnoj Americi, a nešto kasnije i Povelja o građanskim pravima i slobodama u Francuskoj (1789). Ova oblast je veoma dinamična, pa se i u zemljama sa dugim demokratskim tradicijama i stabilnim i razvijenim institucijama i danas pojavljuju nova pitanja.

Ombudsman kao nezavisna institucija koja kontroliše rad izvršnih vlasti radi zaštite ljudskih prava je relativno novijeg datuma. Prva institucija ombudsmana uspostavljena je pre dva veka, 1809. godine u Švedskoj, ali je proteklo više od 100 godina do momenta kada je uspostavljena u još nekoj državi izuzev Švedske. Tokom druge polovine XX veka, naročito u njegovoj poslednjoj četvrtini, došlo je do prave ekspanzije ombudsmana u mnogim državama, tako da danas ovaj organ postoji u više od dve trećine država članica Organizacije Ujedinjenih Nacija. Nadležnosti i funkcije institucije ombudsmana su u tom periodu postepeno modifikovane jačanjem njene uloge u zaštiti i unapređenju ljudskih prava, tako da je danas smisao postojanja ombudsmana praktično neodvojiv od zaštite ljudskih prava.

Institucija ombudsmana je u pravni sistem Autonomne Pokrajine Vojvodine i Srbije prvi put uvedena 2003. godine, uspostavljanjem Pokrajinskog ombudsmana kao nezavisne i samostalne institucije koja štiti ljudska prava kontrolom nad zakonitošću, celishodnošću i efikasnošću rada organa uprave i drugih nosilaca upravnih i javnih ovlašćenja. Septembra 2008. godine navršava se 5 godina od početka njenog delovanja. Cilj ove publikacije je da se obeleži ovaj jubilej, te da se predstave glavni dometi u njenom dosadašnjem radu u oblasti unapređenja i zaštite ljudskih prava.

Uz zahvalnost na podršci i saradnji tokom proteklih pet godina, prvenstveno zamenicima/-ama i saradnicima/-cama iz Pokrajinskog ombudsmana, a u nadi da ćemo i ubuduće uspešno sarađivati i interesu unapređenja i zaštite ljudskih prava građana/-ki Vojvodine i Srbije, koristim priliku da se ovim putem zahvalim i svim onim pojedincima, institucijama i organizacijama koje su na bilo koji način, ali zajedno svakako u velikoj meri, doprinele radu i razvoju institucije Pokrajinskog ombudsmana.

UVOD

UVOD

Dr Petar Teofilović Pokrajinski ombudsman

Pet godina Pokrajinskog ombudsmana 2003-20086

OSNOVNI PODACI O INSTITUCIJI POKRAJINSKOG OMBUDSMANA

Pokrajinski ombudsman je institucija koju je osnovala Skupština Autonomne Pokrajine Vojvodine 23. decembra 2002. godine, kada je usvojena „Odluka o Pokrajinskom ombudsmanu“ (“Sluzbeni list APV”, broj 23/2002, 5/2004, 16/2005).

Datum zvaničnog početka njenog rada je 24. spetembar 2003. godine, dan izbora prvog ombudsmana dr Petra Teofilovića.

Uz pokrajinskog ombudsmana, zaštitom pojedinih opštih i specifičnih oblasti ljudskih prava bavi se i pet zamenika/-ca: dva u oblasti opštih nadležnosti, dok se zaštitom prava nacionalnih manjina, zaštitom prava deteta i ravnopravnošću polova bave po jedan zamenik/-ca.

Osim sedišta institucije u Novom Sadu, Pokrajinski ombudsman ima još dve područne kancelarije: jednu u Subotici, a drugu u Pančevu.

Usluge institucije Pokrajinskog ombudsmana su besplatne. Svi predmeti i podaci u vezi sa strankama su poverljivi, a građani/-ke svoje predstavke mogu podneti na svih pet jezika u službenoj upotrebi na teritoriji AP Vojvodine.

Tokom proteklih pet godina u instituciji je ukupno zavedeno i obrađeno 2.217 predmeta, dok joj se, osim stranaka čiji su predmeti zavedeni, lično, telefonskim putem ili imejlom obratilo više od 8.000 stranaka.

Najčešće pritužbe građana u pojedinim oblastima zaštite ljudskih prava kojim se Pokrajinski ombudsman bavi odnose se na sledeće organe državne uprave i/ili institucije i organizacije:

OSNOVNI PODACI O INSTITUCIJI POKRAJINSKOG OMBUDSMANA

Oblast rada Na koga/šta građani/-ke imaju navjiše pritužbi?

Opšta nadležnostNajčešće pritužbe građana u odnosu na nadležnosti Pokrajinskog ombudsmana odnose se na rad inspekcijskih službi, posebno građevinske i komunalne, kako opštinske tako i pokrajinske.

Zaštita prava nacionalnih manjina

Najviše pritužbi bilo je na rad opštinskih i republičkih organa vlasti u vezi sa pitanjem službene upotrebe jezika i pisama. Pomenuti organi vlasti u mnogim slučajevima nedosledno primenjuju propise koji regulišu službenu upotrebu jezika i pisama nacionalnih zajednica, najčešće na štetu pripadnika nacionalnih manjina.

Zaštita prava deteta

Najviše pritužbi u ovoj oblasti odnosi se na siromaštvo i probleme u vezi sa njim (npr. prava na materijalno obeštećenje porodice, dečjeg dodatka, itd.), na postupke centara za socijalni rad (najčešće u vezi procene roditeljskih sposobnosti), te škole (od organizcije rada sa decom i odnosa nastavnika i dece, do vršnjačkog nasilja). Primetan je porast broja neposrednog obraćanja dece, što govori i o tome da je korpus njihovih znanja koja se tiču dečjih prava dosegao kritičnu tačku na osnovu koje sami procenjuju nedoslednosti i kršenja.

Rodna ravnopravnost

Žene se najčešće žale zbog problema u vezi sa radnim odnosima, penzijama i socijalnim davanjima, zbog nerešenog stambenog pitanja i loših uslova stanovan-ja, siromaštva, tačnije nezaposlenosti, nedovoljnih prihoda. Ipak, najviše pritužbi odnosi se na porodične probleme zbog razvoda braka i poveravanja dece i nasilja u porodici. U poslednje vreme sve su češće žalbe zbog uznemiravanja na poslu (mobinga).


Svest o potrebi uvođenja institucije ombudsmana u Vojvodini postojala je i ranije, ali inicijative koje su pokretane tokom 1990-ih nisu nailazile na razumevanje, te stoga nisu ni dospele u skupštinsku proceduru. Tek u izmenjenom političkom, pravnom i društvenom kontekstu nakon 2000. godine postavljeni su pravni osnovi za njeno uvođenje u AP Vojvodini. Usvajanjem republičkog Zakona o utvrđivanju određenih nadležnosti Autonomne Pokrajine početkom 2002. godine kao njena izvorna nadležnost uspostavljena je i mogućnost ustanovljavanja i uređivanja ombudsmana u AP Vojvodini. Ubrzo nakon toga, u decembru 2002. godine, Skupština AP Vojvodine usvojila je Odluku o Pokrajinskom ombudsmanu, a prvi Pokrajinski ombudsman izabran je u septembru 2003. godine. Time je ova institucija po prvi put uvedena u pravni sistem Vojvodine, pa tako i Srbije.

Uspostavljanje nove institucije značilo je početi od nule. Bilo je potrebno mnogo vremena i energije za pisanje internih akata neophodnih za rad, njeno strukturisanje, izbor saradnika, obezbeđivanje prostora i potrebne opreme. Trebalo je uspostaviti do tada nepostojeću komunikaciju sa organima koje kontroliše, drugim organizacijama i institucijama koje se bave pitanjima ljudskih prava, građanima čija prava štiti i medijima, kao i saradnju sa srodnim institucijama u zemlji i inostranstvu. Bilo je neophodno osmisliti postupanje i način rada u različitim slučajevima koji su se pojavljivali u praksi. Još uvek se ulaže mnogo napora u postavljanje institucije na mesto koje joj pripada u sistemu državnih organa i definisanja odnosa sa drugim organima kako bi i Pokrajinski ombudsman imao onu funkciju i status koji ova nezavisna institucija ima u drugim zemljama. Ove, kao i druge aktivnosti nužne za funkcionisanje institucije, morale su da budu realizovane pod otežanim uslovima (nepostojanje značajnijih demokratskih tradicija, nestabilnost i/ili nedovoljna razvijenost institucija, ignorantski odnos prema novim nezavisnim institucijama). Uprkos kontekstu koji nije bio najpovoljniji za nesmetano profilisanje i razvoj novonastale institucije, te u kom definisani prioriteti često ne uzimaju u obzir pitanja u oblasti ostvarivanja ljudskih prava, Pokrajinski ombudsman je u proteklom periodu ipak uspešno uspostavljen kao institucija čije je delovanje prepoznato i priznato kao značajno, kako u domenu unapređenja ljudskih prava i sloboda, tako i u pogledu unapređenja rada uprave.

Čvrsto i dosledno opredeljenje ka proaktivnom delovanju bila je i ostala jedna od bitnih karakteristika rada institucije Pokrajinskog ombudsmana. Rad na podizanju svesti javnosti o značaju ljudskih prava, o njihovoj sadržini i mehanizmima zaštite, učešće u javnim raspravama o propisima od značaja za ljudska prava i slobode, organizovanje seminara i konferencija o aktuelnim pitanjima u ovoj oblasti, edukativne aktivnosti usmerene na različite populacije (učenike i studente, pojedine ranjive grupe, zaposlene u organima uprave, građane, itd), aktivno učešće u kampanjama sa ciljem promovisanja ljudskih prava, tolerancije i sa njima povezanih vrednosti i savremenih pravnih, socioloških, politikoloških, psiholoških i drugih koncepcija i saznanja, sprovođenje istraživanja i analiza, izdavačka delatnost svakako prevazilaz klasične okvire kontrole nad radom izvršnih vlasti po predstavkama građana ili po službenoj dužnosti i predstavljaju doprinos izgradnji kulture ljudskih prava. Opredeljenje za ovakav pristup je zasnovano na uvidu u trenutno stanje ljudskih prava u Srbiji, kao i stepenu poznavanja sadržine prava i pravnih sredstava koja im stoje na raspolaganju radi njihove zaštite od strane samih građana, na saznanjima o konkretnim problemima sa kojima se građani susreću u njihovom uživanju, kao i o stepenu osposobljenosti nadležnih institucija da efektivno deluju na zaštiti ljudskih i manjinskih prava i sloboda. Polazeći od toga, Pokrajinski ombudsman je realizovao ili još uvek sprovodi projekte kojima je cilj otklanjanje ili ublažavanje uočenih nedostataka sistema za zaštitu ljudskih prava u Srbiji i prevencija kršenja ljudskih prava.

Ovakva orijentacija u radu zahteva i stvaranje odgovarajuće strukture zaposlenih u instituciji, kao i staranje o njihovom stalnom stručnom usavršavanju. Stoga su zaposleni, u skladu sa savremenim zahtevima poslovanja, potrebama institucije i ličnim mogućnostima i afinitetima, imali prilike da učestvuju ne samo u obukama o različitim pravnim pitanjima iz oblasti ljudskih prava, već i u kursevima stranih jezika, obukama medijacije, treninzima usmerenim na unapređenje veština komunikacije i na izgradnju timskog delovanja i drugim oblicima stručnog usavršavanja. U okviru saradnje pokrajinskih organa sa novosadskim univerzitetom, u Pokrajinskom ombudsmanu je do sada 10 stažista/-kinja različitih struka imalo priliku da se obučava i doprinese delovanju institucije.

OSNIVANJE I RAZVOJ INSTITUCIJE




Pokrajinski ombudsman je uveo i neke novine u način rada državnih institucija u oblasti ljudskih prava i među prvima pokrenuo neka ranije zanemarena pitanja. Tako je aktivnosti usmerene na podizanje svesti javnosti o ozbiljnosti nasilja u porodici kao vida kršenja ljudskih prava, kao i na povezivanje i koordinisanje institucija u Vojvodini radi suzbijanja porodičnog nasilja započeo još krajem 2004. godine. Do tada pojava van fokusa interesovanja institucija i javnosti postala je tema kojoj se posvećuje sve više pažnje. Krajem 2007. godine tim stručnjaka je, uz podršku Pokrajinskog ombudsmana i Pokrajinskog sekretarijata za rad, zapošljavanje i ravnopravnost polova, pripremio strategiju za suzbijanje nasilja u porodici u Vojvodini za period 2008-2012, koja se trenutno nalazi u skupštinskoj proceduri. Ombudsman je i nosilac projekta „Ombudsman kao medijator“ u okviru kojeg je, uz podršku Vlade Kraljevine Norveške i u saradnji sa Nansen dijalog centrom iz Norveške, tokom prve dve godine trajanja projekta, veštinama medijacije obučio oko 140 osoba, usmerenih na medijaciju u zajednici. U saradnji sa novosadskom kancelarijom Helsinškog odbora za ljudska prava Srbije, Pokrajinski ombudsman je realizovao projekat „Pravo na prava“ u okviru kojega je sa učenicima određenih razreda u svim osnovnim i srednjim školama u Vojvodini (ukupno oko 450 škola) tokom školske godine realizovano po 6 radionica na različite teme u oblasti ljudskih, prvenstveno, dečjih prava.

Pokrajinski ombudsman je dobitnik i dve nagrade: nagrade koju misija OEBS-a u Srbiji dodeljuje za ličnost godine 2006. u Srbiji u oblasti ljudskih prava i demokratskih institucija, i nagrade Beogradskog centra za ljudska prava za 2007. godinu zbog doprinosa izgradnji i razvoju institucije ombudsmana u Srbiji. Ove nagrade uglednih organizacija predstavljaju veliko priznanje i podstrek daljem radu, ali i obavezu da se do sada dostignuti standardi u radu održe i unaprede.


Institucija ombudsmana i njeno uvođenje u pravni prostor Republike Srbije predstavlja jasan znak i je-dan je od ključnih dokaza da je i na ovim prostorima prihvaćen evropski orijentisan demokratski razvoj društva i države. Ustanovljenje institucije ombudsmana čija se uloga sastoji u tome da se, kao nezavisaan i samostalan državni organ, bavi unapređenjem i zaštitom ljudskih prava i sloboda pokazuje da je u Republici Srbiji, odnosno u AP Vojvodini jasno istaknuta namera poštovanja, zaštite i unapređenja prava koja su slepa za boje i pravac, koja ne poznaju ni desno ni levo, nego samo ono što je ljudsko. Nije slučajno što je ova institucija prvo zaživela u Vojvodini. Višenacionalna, multikonfesionalna, kulturno i istorijski osobena Vojvodina dokazala je opravdanost postojanja ove institucije, ne iz razloga što su ljudska prava bila u trenutku uvođenja institucije na niskom nivou zaštite, nego zato što je ostvarivanje prava i sloboda građana prioritetno pitanje u Autonomnoj Pokrajini, kao i uspostavljanju društvene pravde kao kategorije nadzakonskog pozitivnog prava.

Tranzicija u zemljama kakva je i Republika Srbija podrazumeva značajne reforme postojećih i uvođenje novih institucija radi sistemske kontrole javne vlasti. Ombudsman predstavlja polaznu tačku tih reformi, jer štiti građane od zloupotrebe vlasti, a funkcioniše na principima zakonitosti, nepristrasnosti, nezavisnosti, pravičnosti, poštenja, visokih javnih standarda u vršenju vlasti i javnih službi. Ombudsman kao kontrolno-zaštitna institucija ima značajno mesto u tim reformama, što pokazuje i uporedna pravna praksa. Bez obzira na različita politička, ekonomska i državna uređenja ova institucija svuda ostvaruje važnu funkciju i afirmiše se kao nezaobilazan faktor u unapređenju ljudskih prava. Kao što i u nekim drugim segmentima društva kasnimo, tako je i institucija ombudsmana mogla da bude uvedena znatno ranije. Bez obzira na to, uspostavljanjem ove institucije, a naročito njenim delovanjem u AP Vojvodini već petu godinu svakodnevno se potvrđuje i praktičan značaj institucije ombudsmana-zaštitnika ljudskih i građanskih prava za građane i građanke.

U samom početku, što je gotovo pravilo kada je reč o konstituisanju novih institucija, pojavili su se problemi u odnosu na ostale grane vlasti. Potpuno je jasno i gotovo prirodno da se ostale grane vlasti preterano ne raduju instituciji koja ima kontrolno-zaštitnu ulogu. Ositm toga, poznato je da se stalno međusobno bore i nastoje da uspostave dominaciju jedne vlasti nad drugima i stave je pod svoje okrilje. Ali, početne muke su brzo prebrođene. Uz manje ili više razumevanje izvršne vlasti u AP Vojvodini institucija je postavljena „na noge“.

Institucija ombudsmana u Republici Srbiji danas postoji na lokalnom, regionalnom i nacionalnom nivou. Osim ombudsmana u AP Vojvodini postoje i lokalni ombudsmani u Subotici, Somboru, Bečeju, Zrenjaninu i Bačkoj Topoli, zaštitnik građana Grada Beograda i beogradskih opština Rakovice i Grocke, ombudsman Kragu-jevca, Šapca, Niša, dok je dugo očekivani nacionalni ombudsman, odnosno Zaštitnik građana Republike Srbije izabran 2007. godine. Pokrajinski ombudsman je pokrenuo stvaranje mreže ombudsmana na teritoriji Pokrajine. Ova ideja je prihvaćena i realizuje se u skladu sa potpisanim protokolom o saradnji, a ogleda se u zajedničkom radu na predstavkama građana, kao i razmeni iskustava, informacija i mišljenja, te usklađivanju prakse u poje-dinim oblastima rada.

Osim delovanja u posebnim oblastima za koje su postavljeni specijalizovani zamenici, u instituciji Pokra-jinskog ombudsmana već petu godinu se razmatraju i predstavke lica koja se nalaze na izdržavanju zatvorskih kazni u ustanovama na teritoriji Vojvodine, kao i stanje ljudskih prava lica smeštenih u ustanovama socijalne zaštite i specijalizovanim neuropsihijatrijskim bolnicama na teritoriji Pokrajine. Osobe sa invaliditetom i njihova zakonska prava, kao i prava pacijenata, odnosno rad i delovanje zaštitnika pacijentovih prava su takođe u oblasti posebnog interesovanja Pokrajinskog ombudsmana.

Ombudsman, odnosno zaštitnik ljudskih prava i sloboda građana i građanki je nesumnjivo institucija koja je u Srbiji, uz razvoj ostalih demokratskih institucija, našla svoje mesto i opravdala postojanje. Ostaje da u budućnosti zaštitnici prava građana na svim nivoima učestvuju u stvaranju takvog državnog i društvenog sistema koji obezbeđuje punu sigurnost građana i građanki i poštovanje osnovnih ljudskih prava i sloboda kao i prava garantovana Ustavom, zakonima, odlukama i drugim propisima.

POLOŽAJ INSTITUCIJE OMBUDSMANA U SRBIJI

POLOŽAJ INSTITUCIJE OMBUDSMANA U SRBIJI


OPŠTE NADLEŽNOSTI POKRAJINSKOG OMBUDSMANA

OPŠTE NADLEŽNOSTI POKRAJINSKOG OMBUDSMANA

U kancelariji Pokrajinskog ombudsmana pored samog Ombudsmana, postoji još pet zamenika, od kojih su dva zamenici opštih nadležnosti. Poslovi koje obavlja zamenik opštih nadležnosti definisani su dvostruko: zamenici su nadležni da obavljaju poslove koje Odluka o Pokrajinskom ombudsmanu predviđa za Pokrajinskog ombudsmana, izuzev poslova koji su rezervisani isključivo za Pokrajinskog ombudsmana, dok je istovremeno njegova nadležnost i negativno određena u odnosu na poslove koji su prvenstveno vezani za zaštitu prava nacionalnih manjina, ravnopravnost polova i prava deteta (što, naravno, ne znači da se u svom radu ne susreće i sa tim pitanjima). Ovako definisana nadležnost za posledicu ima činjenicu da se najveći broj predstavki podnesenih Porkajinskom ombudsmanu odnosi na pitanja koja se nalaze u delokrugu opštih nadležnosti.

U okviru ove materije institucija Pokrajinskog ombudsmana u svom radu postupa po predstavkama građana koji smatraju da su njihova prava povređena, ili da je došlo do nepravilnosti u radu organa uprave. Osim toga, Pokrajinski ombudsman je ovlašćen da i po službenoj dužnosti (ex officio) istražuje potencijalna kršenja ljudskih prava i nepravilnosti u cilju povećanja pravne sigurnosti i bolje zaštite prava građana.

Među predstavkama koje su građani podnosili u toku proteklih pet godina rada kancelarije, ističu se pritužbe na rad lokalnih samouprava, posebno javnih službi, inspekcija i javnih preduzeća, kao i na fondove za penzijsko i invalidsko osiguranje, zdravstvenu zaštitu, zapošljavanje i na centre za socijalni rad. Bitno je istaći da je sve manje primera da se mišljenja i preporuke Pokrajinskog ombudsmana upućena nadležnim organima ne poštuju u celosti.

U slučajevima u kojima je Pokrajinski ombudsman nadležan za rešavanje problema koje građani ističu, pokretani su postupci u kojima se Pokrajinski ombudsman obraćao organima na koje se predstavke odnose. Nekada se to obraćanje završava efikasnijim rešenjem problema koje građani imaju, nekada bi bila utvrđena nepravilnost u radu pomenutih organa na koju bi isti bio upozoren sa preporukom na koji način da svoje postupanje unapredi, dok bi često nakon sprovedenog postupka Pokrajinski ombudsman utvrdio da u radu organa nije došlo do nepravilnosti niti povrede prava.

U određenom broju slučajeva pritužbe su se odnosile na rad organa čiji rad Pokrajinski ombudsman nije nadležan da kontroliše (organi uprave Republike, pravosuđa, itd). U takvim slučajevima bi stranka bila upućena na organ pred kojim može da ostvari pravnu zaštitu, ili bi, ako je tako celishodnije, Pokrajinski ombudsman prosledio predstavku nadležnom organu uz savet stranci na koji način može da ostvari svoja prava.

Od svog osnivanja do danas Pokrajinski ombudsman je preduzimao aktivnosti kako bi što veći broj građana dobio priliku da se neposredno obrati kancelariji. Kako bi taj cilj bio ostvaren, predstavnici Pokrajinskog ombudsmana periodično obilaze opštine na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine i sastaju se sa građanima i predstavnicima opštinskih uprava. Na ovaj način predstavnici lokalnih samouprava imaju mogućnost da se upoznaju sa radom kancelarije, a građani da u neposrednom kontaktu iznesu svoje probleme i pritužbe.

Veliki broj građana, uglavnom su to osobe starije dobi i slabog imovnog stanja, obraćao se instituciji Pokrajinskog ombudsmana tražeći besplatnu pravnu pomoć. Kako pružanje pravne besplatne pravne pomoći nije u nadležnosti ombudsmana, smatramo neophodnim sistemski, na nivou Republike Srbije, urediti pitanje besplatne pravne pomoći, donošenjem zakona koji će regulisati ovu materiju. Na osnovu neposrednih saznanja o potrebi uspostavljanja službi za pružanje besplatne pravne pomoći siromašnijim građanima Pokrajinski ombudsman je Skupštini Autonomne Pokrajine Vojvodine početkom 2005. godine uputio preporuku za usvajanje inicijative za osnivanje takvih službi u opštinama u Vojvodini, koja je usvojena na sednici Skupštine u martu 2005. godine.


Zaštitom prava nacionalnih manjina bavi se jedan od pet zamenika Pokrajinskog ombudsmana. Njegove nadležnosti sadržane su u Odluci o Pokrajinskom ombudsmanu, od kojih izdvajamo rešavanje po predstavkama građana, praćenje primene međunarodnih standarda i domaćih zakona, saradnju sa drugim ombudsmanima, aktivnosti usmerene ka podizanju svesti u javnom mnjenju u vezi sa problemima u ostvarivanju prava nacionalnih manjina i načina na koji zaštita ovih prava može biti unapređena, kao i sastavljanje dela godišnjeg izveštaja koji se odnosi na rad zamenika za zaštitu prava nacionalnih manjina.

Od početka mandata rad zamenika za zaštitu prava nacionalnih manjina je uglavnom bio usmeren na podizanje svesti, kako među građanima, tako i u organima uprave u oblasti službene upotrebe jezika i prava na srazmerno učešće pripadnika nacionalnih manjina u organima vlasti, te su radi ostvarivanja ovih ciljeva nakon prikupljanja podataka u vezi sa ovim oblastima, nadležnim organima upućene preporuke.

U vezi oblasti službene upotrebe jezika zamenik pokrajinskog ombudsmana je 2005. godine uputio preporuke organima uprave vojvođanskih opština, na čijim teritorijama se nalaze naseljena mesta u kojima su, shodno Odluci Skupštine Vojvodine o bližem uređivanju pojedinih pitanja službene upotrebe jezika i pisama nacionalnih manjina na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine, ispunjeni uslovi za uvođenje nekog od jezika i pisma nacionalnih manjina u službenu upotrebu (u pojedinim naseljima i mestima u opštinama Apatin, Inđija, Irig, Pančevo, Sombor, Sremska Mitrovica i Šid).

ZAŠTITA PRAVA NACIONALNIH MANJINA


Pokrajinski ombudsman je u januaru 2007. godine uputio dopis matičnim službama onih gradskih i opštinskih uprava u kojima je u službenoj upotrebi neki od manjinskih jezika, radi prikupljanja informacija o primeni zakona i drugih propisa u oblasti zaštite prava nacionalnih manjina. Od 39 opština u kojima je u službenoj upotrebi neki od manjinskih jezika, 24 opštine su dostavile priloženi obrazac, dok iz 15 opština (Ada, Apatin, Bač, Bačka Topola, Bački Petrovac, Bela Crkva, Bečej, Žabalj, Kovačica, Nova Crnja, Opovo, Plandište, Sombor, Sremska Mitrovica, Titel) ni nakon dva meseca nisu odgovorili. Od nekih lokalnih samouprava dobijeni su nepotpuni podaci. (Tako npr. opština Novi Kneževac nije dostavila podatke za 2006. godinu, dok neke opštine, kao što su Odžaci i Šid, nisu naveli ukupan broj izdatih dokumenata, što otežava upoređivanje). Na osnovu dobijenih podataka može se zaključiti da je na manjinskim jezicima izdato najviše izvoda iz Matičnih knjiga na mađarskom jeziku. U 2006. godini u 24 lokalne samouprave izdato je ukupno 366.794 izvoda iz Matičnih knjiga, od toga 8.203 na nekom od jezika nacionalnih manjina, dok je u 2007. godini od 458.441 izvoda iz Matičnih knjiga 10.473 bilo na manjinskim jezicima. Kad je reč o uverenjima iz Matičnih knjiga, u 2006. godini ukupno je izdato 4.159 takvih uverenja, i to 113 na jezicima nacionalnih manjina. U 2007. godini broj uverenja izdatih na manjinskim jezicima bio je znatno veći: od ukupno 5.586 uverenja 233 je izdato na nekom od jezika nacionalnih manjina. Uverenje o državljanstvu je u 2006. godini od ukupno 166.643 u 2.876 slučajeva izdato na manjinskim jezicima, a u 2007. godini taj odnos je bio 185.679 naspram 3.116. Od nadležnih gradskih i opštinskih službi tražen je podatak i o tome koliko je prvostepenih upravnih postupaka vođeno i na kojim jezicima. U 2006. godini ukupno je sprovedeno 3.272 takvih postupaka, od toga 49 na manjinskim jezicima, dok je u 2007. godini od 2.976 slučajeva 14 vođeno na mađarskom i 21 na ostalim manjinskim jezicima. Iz navedenog se može zaključiti da, iako se povećao broj dokumenata izdatih na jezicima nacionalnih manjina, taj broj je još uvek nesrazmerno mali u odnosu na ukupan broj izdatih izvoda i uverenja, što znači da nacionalne manjine u malom procentu koriste to svoje pravo.

U oblasti proporcionalnog učešća pripadnika nacionalnih manjina u organima uprave, na osnovu podataka prikupljenih od strane Pokrajinskog sekretarijata za propise, upravu i nacionalne manjine za 2004. godinu o strukturi zaposlenih u pokrajinskim organima uprave, Pokrajinski ombudsman, postupajući po službenoj dužnosti, 2005. godine uputio je preporuke svim organima uprave AP Vojvodine. Suština preporuka jeste da pomenuti organi, polazeći od sopstvenih potreba, prilikom zasnivanja radnog odnosa sa novim zaposlenima koji ispunjavaju uslove propisane za određeno radno mesto, naročito vode računa o zapošljavanju pripadnika nacionalnih zajednica, kako bi se obezbedila relativno adekvatna zastupljenost pripadnika različitih nacionalnih zajednica u organima uprave srazmerno njihovom udelu u ukupnom broju stanovnika na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine. Preporuke u vezi sa proporcionalnim učešćem pripadnika nacionalnih manjina u organima uprave 2006. godine upućene su i organima Republike Srbije na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine.



Zamenik Pokrajinskog ombudsmana je u Godišnjem izveštaju za 2006. godinu ukazao na teškoće koje su nastupile zbog nepostojanja zakona o nacionalnim savetima nacionalnih manjina. U većini saveta mandat od četiri godine je istekao, a ne postoje pravna rešenja za uređenje njihovog statusa, odnosno, izbor novih saveta. Taj problem je i dalje prisutan i neophodno je da zakon o nacionalnim savetima u što kraćem roku bude usvojen.


Za oblast zaštitе prava deteta zadužen je jedan od pet zamenika/-ca Pokrajinskog ombudsmana. Njegove nadležnosti su sadržane u Odluci o Pokrajinskom ombudsmanu, od kojih izdvajamo praćenje primene međunarodnih standarda i domaćih zakona u oblasti prava deteta, pokretanje i podsticanje obrazovanja za poštovanje prava deteta, obaveštavanje nadležnih organa i šire javnosti o stanju prava deteta, ispitivanje predstavki koje se odnose na kršenje prava deteta, saradnja sa drugim ombudsmanima, sastavljanje dela godišnjeg izveštaja koji se odnosi na rad zamenika/-ce za zaštitu prava deteta, itd.

Od početka mandata rad u ovoj oblasti bio je usmeren na utvrđivanje stanja prava dece i stepena primene Konvencije UN o pravima deteta u AP Vojvodini. Odmah je uočeno da nedostaju informacije o položaju dece, da ne postoje jedinstvene kvalitetne baze podataka o stanju i problemima dece u Srbiji (a time i APV), kao i da su budžetska izdvajanja za ovu populaciju nesrazmerno mala i nedovoljno transparentna.

U oblasti primene Konvencije o pravima deteta u Godišnjem izveštaju za 2005. godinu upućena je preporuka da se nadležnost za prikupljanje podataka o ostvarivanju prava dece i formiranje jedinstvene baze podataka u Vojvodini prenese na postojeći Sekretarijat za demografiju i društvenu brigu o decu. Cilj je bio da se otklone nedostaci u komunikaciji između različitih sekretarijata koji u središtu pažnje svog delovanja imaju decu.

U oblasti obrazovanja najveći broj aktivnosti zamenice Pokrajinskog ombudsmana sprovodio se u pravcu proširivanja svesti u oblasti poštovanja prava dece u obrazovnim ustanovama, institucijama nadležnim za ostvarenje prava dece, među roditeljima, kao i samom decom. U tom smislu početak mandata obeležili su susreti sa direktorima predškolskih ustanova, osnovnih i srednjih škola u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini.

U školskoj 2004/2005. u dvanaest osnovnih škola u AP Vojvodini realizovan je pilot projekat „Pravo na prava!“ radi obučavanja stručne službe u školama za aktivan rad na upoznavanju učenika/-ca sa Konvencijom o pravima deteta, delatnostima rada Pokrajinskog ombudsmana, kao i mehanizmima zaštite dečjih prava. Projektom je bilo obuhvaćeno 1.486 učenika/-ca četvrtog, odnosno, sedmog razreda osnovne škole u Novom Sadu, Vršcu, Pančevu, Kisaču, Belom Blatu, Rumi, Klenku i Kuzminu. Kasnije se ovaj projekat proširio, tako da su njime u školskoj 2005/2006. i 2006/2007. bili obuhvaćeni predstavnici stručnih službi svih osnovnih škola na teritoriji Vojvodine, među učenicima četvrtih razreda. Od ukupno 344 osnovnih škola u obuci i primeni stečenog znanja u radu sa učenicima/-ama je učestvovalo 315 škola, što smatramo izuzetnim uspehom jer se radioničarski materijal i dalje koristi u nastavnom radu.

U školskoj 2005/2006. u srednjim školama Vojvodine realizovana je 21 edukacija srednjoškolaca u okviru projekta „Pravo na prava – Vršnjačka edukacija“. Ukupno 468 učenika/-ca drugog i trećeg razreda prošlo je jednodnevnu obuku nakon koje su bili u prilici da svoja znanja u ovoj oblasti prenesu svojim vršnjacima.

Srednjoškolci su uključeni i u projekat „Ombudsman kao medijator”, a tokom 2006. i 2007. godine obučeno je 38 učenika/-ca u dve srednje škole za vršnjačku medijaciju i rešavanje konflikata.

Nakon uvida u stanje prava dece bez roditeljskog staranja u ustanovama u Vojvodini (Pančevo, Subotica, Sombor, Sremska Kamenica, Bela Crkva, Veternik) u Godišnjem izveštaju za 2005. godinu nadležnim institucijama upućene su opšte i posebne preporuke sa ciljem poboljšanja stanja prava dece u ovim institucijama.

U oblasti zdravstvene zaštite radi pospešivanja rada Centra za habilitaciju i rehabilitaciju „Principovac“ u Godišnjem izveštaju za 2005. predloženo je osamostaljivanje ove institucije u odnosu na Institut za zdravstvenu zaštitu dece i omladine Vojvodine i promena statusa institucije tako da iz zdravstvene zaštite preraste u instituciju kombinovane zdravstveno-socijalne zaštite.

ZAŠTITA PRAVA DETETA




Početkom 2006. godine uspostavljena je neformalna regionalna Mreža ombudsmana za decu u jugoistočnoj Evropi sa ciljem unapređenja zaštite prava dece u regionu. Do sada su održane dve godišnje konferencije i četiri tematska sastanka posvećena specifičnim pitanjima u oblasti prava dece.

Posebno izdvajamo predstavku učenika petog razreda osnovne škole iz Crvenke, kojom su pokrenuli uklanjanje sportskih kladionica i PC klubova iz neposrednog okruženja škole. Ovim povodom smo preporučili lokalnim samoupravama da utvrde mere i obave kontrolu primene Zakona o igrama na sreću, a posebno u pogledu rada kladionica, udaljenosti od škola i kontrole starosne granice kladioničara. Budući da se broj dece koji se odaje kocki sve više povećava, neophodne su rigoroznije kontrole primene propisa kada se radi o maloletnim licima.

Iako je u Vojvodini stručna i opšta javnost, uključujući i samu decu, osvešćena o neophodnosti ostvarivanja dečjih i drugih ljudskih prava u punom smislu u skladu sa dostignutim standardima, Pokrajinski ombudsman će nastojati da ostvari bolju komunikaciju svih institucija i državnih organa, dosledniju saradnju među njima, u najboljem interesu dece. U tom smislu biće podržavana doslednija decentralizacija nadležnih organa koji omogućavaju ostvarivanje različitih dečjih prava, koja će, u skladu sa raspoloživim sredstvima, pružiti jednaka prava svoj deci.

Poseta učenika/-ca zrenjaninske gimnazije Pokrajinskom ombudsmanu


Odlukom o Pokrajinskom ombudsmanu propisan je izbor posebnog zamenika/-ce za oblast ravnopravnosti polova, čime su zaokruženi mehanizmi za postizanje ravnopravnosti polova, tako da je AP Vojvodina među ret-kima koji imaju ombuda za ovu oblast. Prethodni koraci u uspostavljanju institucionalnih mehanizama za postiza-nje rodne ravnopravnosti, kao i relativno razvijen „ženski pokret“, doprineli su da zaduženja i poslovi koje obavlja zamenik/-ca ombudsmana za ravnopravnost polova budu široko postavljeni, od praćenja primene međunarodnih standarda i domaćih propisa iz ove oblasti, preko nadgledanja prakse i davanja saveta nadležnim organima u vezi sa donošenjem, izmenama i dopunama propisa, sastavljanja godišnjeg izveštaja i obaveštavanja javnosti o kršenju principa ravnopravnosti polova, zatim prijema i ispitivanja predstavki, posredovanja u mirnom rešavanju sporova i pokretanja postupaka kod nadležnih organa u slučaju neposredne i posredne diskriminacije, do obra-zovanja za poštovanje ravnopravnosti polova u svim oblastima, u najširem smislu te reči.

Od prvog dana svog delovanja Pokrajinski ombudsman se susreće sa nedostatkom odgovarajućih, kako kvantitativnih, tako i kvalitativnih podataka. Prevazilaženje nedostatka rodno osetljive statistike počelo je prikupljanjem podataka od pokrajinskih institucija, pre svega Pokrajinskog sekretarijata za rad, zapošljavanje i ravnopravnost polova. Na taj način omogućeno je lakše praćenje stanja u različitim oblastima.

Nažalost, tokom proteklih pet godina bilo je relativno malo žalbi koje se neposredno odnose na kršenje prava, odnosno diskriminaciju na osnovu pola. Diskriminacija na osnovu pola je najčešće prikrivena, pa je žrtvama teško da je prepoznaju, čemu u velikoj meri pogoduju društveni obrasci i predrasude u vezi sa ulogama i položajem žena i muškaraca u društvu.

Iz godine u godinu primetno je povećanje broja predstavki koje podnose žene, sa oko trećine na 39% u 2007. godini. Razlog zbog kojeg se manji broj žena nego muškaraca obraća Pokrajinskom ombudsmanu, odnosno zamenici za ravnopravnost polova, leži najverovatnije u nespremnosti žena da javno iznose lične prob-leme. Žene pokazuju i nepoverenje u institucije. Najčešće se žale na to da ih u javnim službama ne saslušaju ili ih upućuju na druge adrese. Obeshrabrene su i sporošću kojom se u institucijama rešavaju njihovi zahtevi, a žale se da nemaju materijalnih uslova za pokretanje sudskih sporova.

Žene se, kao i muškarci, žale na rad sudova, uprave i javnih službi u vezi sa različitim problemima. Ipak, preovlađuju žalbe u vezi sa porodičnim pitanjima (razvod braka i poveravanje dece), nasiljem nad ženama i u porodici, kojih je najviše. Problemi u oblasti radnih odnosa, penzija i socijalnih davanja, zbog nezaposlenosti i siromaštva su veoma česti u žalbama žena.

Teškoće sa kojima su se žrtve nasilja susretale u komunikaciji za institucijama i njihovo nepovezano delovanje podstakle su nas da pokrenemo i vodimo mrežu „Život bez nasilja“. U okviru ovog dugoročnog projekta zalažemo se za međusektorski pristup rešavanju problema. Tokom proteklih godina obrazovano je 25 opštinskih timova koje čine centri za socijalni rad, opštinska tužilaštva i sudovi, organi za prekršaje, policija, domovi zdravlja, škole i nevladine organizacije, a u mreži su i pokrajinski sekretarijati koji se bave problemom nasilja u porodici. Zahvaljujući ovakvom povezivanju i poverenju među institucijama koje se izgrađuje, Pokrajinski ombudsman uspešno prikuplja podatke, organizuje obuke i stvara prostor za međusobno konsultovanje stručnjaka i stručnjakinja. Plod ovakvog načina rada je i Strategija za zaštitu od nasilja nad ženama i u porodici u Vojvodini, kao i višegodišnje aktivno učešće u svetskoj kampanji „16 dana aktivizma protiv nasilja nad ženama“. Pokrajinski ombudsman, sve pokrajinske institucije i Skupština AP Vojvodine aktivno su učestvovali u kampanji Saveta Evrope „Zaustavimo nasilje u porodici nad ženama“ u 2007. godini.

Diskriminacija, najčešće prikrivena, prilikom zapošljavanja na osnovu pola, godina života i drugih ličnih svojstava, pojava je kojom se sektor ravnopravnosti polova takođe bavio, najčešće tako što smo onima koji su nam se obraćali davali savete kako da se zaštite, ali i prikupljanjem podataka od inspekcije rada koje smo objavili u godišnjim izveštajima. Tokom 2005. godine anketirali smo Filijale nacionalne službe za zapošljavanje na teritoriji Vojvodine, a 2006. godine sproveli istraživanje među 800 nezaposlenih o diskriminaciji na tržištu rada čije smo

RAVNOPRAVNOST POLOVA




rezultate objavili u godišnjem izveštaju za 2006. godinu. Iste godine bili smo domaćini Međunarodne konferencije pod nazivom „Ombudsman protiv dvostruke diskriminacije žena“ u čijem radu su učestvovali predstavnici institucije ombudsmana 10 zemalja. Ukazali smo na diskriminaciju osetljivih grupa koje imaju ograničen uticaj u društvu, kakve su žene, a pre svega na ulogu institucije ombudsmana u boljem prepoznavanju slučajeva diskriminacije i značaj razmene iskustava i dobre prakse u postupanju u slučajevima višestruke diskriminacije žena.

Praćenju primene Odluke o ravnopravnosti polova, koju je Skupština AP Vojvodine usvojila 2004. godine, posebna pažnja je posvečena tokom 2006. i 2007. godine. Institucija je zaključila da Odluka u pokrajinskim organima uprave i u institucijama još nije prepoznata kao mehanizam za postizanje ravnopravnosti polova, da ima nepoznavanja, pa i nerazumevanja kako da se primeni. Zbog toga smo krajem 2007. godine organizovali obuku zaposlenih u pokrajinskoj administraciji, institucijama i fondovima za primenu Odluke o ravnopravnosti polova. Osim toga, Pokrajinski ombudsman je uputio preporuku da se Odluka dosledno primeni i sprovodi u svim pokrajinskim organima i institucijama čiji je osnivač AP Vojvodina, kao i da se pokrajinski budžet učini rodno osetljivim radi stvaranja mogućnosti za ostvarivanje mera koje predviđa Odluka o ravnopravnosti polova.

Osim ove preporuke, u svim dosadašnjim izveštajima upućeno je više desetina preporuka organima, organizacijama i institucijama, kako na pokrajinskom, tako i na republičkom nivou, za promenu propisa i prakse u pojedinim oblastima radi uklanjanja diskriminacije žena. Pridružujući se ostalim mehanizmima za ravnopravnost polova na nivou Vojvodine, Pokrajinski ombudsman uputio je Ministarstvu za državnu upravu i lokalnu samoupravu preporuku za uvođenje principa ravnopravnosti polova u Zakon o lokalnoj samoupravi radi stvaranja neophodnih uslova za ravnopravno učešće žena i muškaraca u odlučivanju o svim pitanjima od značaja za građane/građanke na lokalnom nivou.

Jedna od značajnijih, jeste preporuka upućena 2007. godine Izvršnom veću AP Vojvodine za otklanjanje diskriminacija žena i poštovanje Odluke o ravnopravnosti polova u vezi sa ravnomernom zastupljenošću oba pola u pokrajinskim organima. Preporučena je izmena Odluke o imenovanju članova Upravnog odbora Fonda za kapitalna ulaganja i drugih odluka koje za posledicu imaju ili mogu imati neravnomernu zastupljenost oba pola u pokrajinskim organima.

Nasilje nad ženama i u porodici, (podrška institucijama u mreži život bez nasilja, prikupljanje podataka, promovisanje Strategije za zaštitu od nasilja nad ženama i u porodici u Vojvodini), diskriminacija na tržištu rada i mobing na radnom mestu (promovisanje mera zaštite u saradnji sa inspekcijama rada, istraživanje u organima pokrajinske i opštinske uprave o diskriminaciji na radnom mestu), učešće oba pola na mestima odlučivanja (poštovanje tzv. izbornih kvota i preporuka Komiteta UN za uklanjanje diskriminacije žena, promovisanje podjednake zastupljenosti žena u organima opštinske i pokrajinske uprave) i promocija ljudskih prava žena, pitanja su kojima će se Pokrajinski ombudsman u oblasti ravnopravnosti polova baviti i ubuduće.


Tokom svog petogodišnjeg rada institucija Pokrajinskog ombudsmana realizovala je više od 50 većih pojedinačnih tematskih aktivnosti i/ili događaja u okviru svojih projekata, od kojih izdvajamo sledeće:

PROJEKTI POKRAJINSKOG OMBUDSMANA 2003-2008.


1. Pilot-projekat “Pravo na prava”

Trajanje:Drugo polugodište školske 2004/2005. godine

Sadržaj:Obuka učitelja, pedagoga i nastavnika građanskog vaspitanja u 12 osnovnih škola sa teritorije APV u oblasti dečjih prava i mehanizama njihove zaštite

Izdvajamo:- Sprovedeno inicijalno i finalno ispitivanje napredovanja učenika IV i VII razreda u ovoj oblasti- Rezultati su ukazali na potrebu proširenja projekta na ostale osnovne škole iz APV- Dodeljene su nagrade za tri najbolja učenička likovna rada i esej u junu 2005.

2. VivisectFEST – Podrška festivalu o ljudskim pravima

Trajanje:Od 2004. do danas

Sadržaj:U više navrata organizovane izložbe fotografija i plakata, tribine i projekcije filmova o različitim temama u oblasti ljudskih prava ( nacionalizam, ksenofobija, diktatura, terorizam, itd.)

Izdvajamo:- Partneri: Regionalna ženska inicijativa „Vojvođanka”, Pokrajinski sekretarijat za sport i omladinu, galerija

„Tablo” /Tableau/, Muzej Vojvodine

3. Pravo na prava – Obuka stručnih saradnika u školama

Trajanje:Januar 2006 – Decembar 2006. (po jedno polugodište iz dve školske godine)

Sadržaj:Obuka psihologa i pedagoga u vojvođanskim osnovnim školama veštini vođenja radionica u oblasti dečjih prava, štampanje II izdanja priručnika

Izdvajamo:- Kroz projekat prošlo 315 osnovnih škola od ukupno 344 iz Vojvodine- Obučeno najmanje 315 saradnika- Odštampano 450 primeraka priručnika “Kako možemo zajedno “- Partneri: Save the Children UK i Centar za prava deteta- Podrška: Ministarstvo prosvete i sporta RS, Pokrajinski sekreterijat za obrazovanje i kulturu- Dodeljene nagrade za tri najbolja učenička likovna rada u junu 2006. i u februaru 2007.



4. Ombudsman u multietničkim društvima

Trajanje:19-22. oktobar 2005.

Sadržaj:Međunarodna konferencija o ulozi ombudsmana umultietničkim društvima

Izdvajamo:- Prisustvovali predstavnici 16 institucija ombudsmana iz Evrope- Konferenciju otvorio Boris Tadić, predsednik Republike Srbije- Partneri: Misija OEBS u Srbiji i Kancelarija Saveta Evrope u Beogradu

5. Pravo na prava – Vršnjačka edukacija

Trajanje:Školska 2005/06. godina

Sadržaj:- Obuka učenika II i III razreda srednjih škola veštini vođenja radionica u oblasti ljudskih, manjinskih i dečjih

prava- Štampanje i distribucija obeleživača za knjige i rasporeda časova za učenike 1. razreda i roditeljskog

memoranduma za roditelje prvaka o temi dečjih prava koji su podeljeni u svim školama u Vojvodini na prijemu prvaka

Izdvajamo:- Obučeno 468 učenika - Odštampano 132.000 komada pratećeg štampanog materijala distribuiranog u školama na svih 5 jezika u

službenoj upotrebi u AP Vojvodini- Partneri: Omladinska grupa Helsinškog odbora za ljudska prava, Centar za prigovor savesti- Podrška: Ministarstvo prosvete i sporta RS, Pokrajinski sekreterijat za obrazovanje i kulturu - Dodela diploma učenicima u februaru i maju 2006.

6. Podrška projektu “Izgradnja kapaciteta romskih aktivistkinja u Srbiji”

Trajanje:Mart 2006 – April 2007.

Sadržaj:Obuka romskih aktivistkinja iz cele Srbije u oblasti upravljanja projektnim ciklusom, komunikacije i zagovaranja ostvarivanja ljudskih, ženskih i manjinskih prava

Izdvajamo:- Obuku završilo 12 Romkinja- Partneri: Kanadska agencija za međunarodni razvoj /CIDA/ i Ekumenska humanitarna organizacija



7. Pravo na prava – Izložba dečjih crteža

Trajanje:Jun 2006.

Sadržaj:Izlaganje radova osnovaca iz cele Vojvodine o temi dečjih prava u Izvršnom veću APV

Izdvajamo:- Prispelo i izloženo više od 100 radova

8. Pismo mojoj majci

Trajanje:Januar – Decembar 2006.

Sadržaj:Brošura uručena porodiljama u svih 13 vojvođanskih porodilištatokom 2006. godine

Izdvajamo:- Štampano 21.700 brošura

9. Ombudsman bliži građanima

Trajanje:Februar 2004. do danas

Sadržaj:Obilazak vojvođanskih opština, predstavljanje institucije građanima i lokalnoj samoupravi, prikupljanje predstavki na terenu i upućivanje građana/ki na nadležne institucije

Izdvajamo:- Obavljeno preko 80 poseta opštinama i mesnim zajednicama

10. Ombudsman bliži građanima – Tribine i obuka za novinare

Trajanje:Februar 2006.

Sadržaj:Održavanje tematskih tribina i seminara o radu ombudsmana sa medijima

Izdvajamo:- Održano 6 tribina uz učešće ukupno 107 osoba- Na seminaru za medije učestvovalo 15 novinara- Partner: Misija OEBS u Srbiji



11. Mreža ombudsmana za decu u Jugoistočnoj Evropi

Trajanje:Juli 2006. – Decembar 2008.

Sadržaj:Umrežavanje institucija ombudsmana za decu koje se bave dečjim pravima u regionu jugoistočne Evrope

Izdvajamo:- Održane 2 konferencije i 4 tematska sastanka - Mreži pristupilo ukupno 11 institucija ombudsmana iz regiona

12. Ombudsman protiv dvostruke diskriminacije žena

Trajanje:Novembar 2006.

Sadržaj:Međunarodna konferencija o ulozi ombudsmana u sprečavanju dvostruke diskriminacije žena

Izdvajamo:- Prisustvovali predstavnici 10 institucija ombudsmana iz Evrope- Partner: Misija OEBS u Srbiji

13. 16 dana aktivizma protiv nasilja nad ženama

Trajanje:Novembar – Decembar 2006. i 2007.

Sadržaj:Međunarodna kampanja

Izdvajamo:- Odštampano i podeljeno u Vojvodini više od 50.000 komada materijala na svih 5 jezika u službenoj

upotrebi u AP Vojvodini i na romskom jeziku- Partner: Pokrajinski sekretarijat za rad, zapošljavanje i ravnopravnost polova

14. Mreža „Život bez nasilja“

Trajanje:Kraj 2004. do danas

Sadržaj:Osnivanje i upravljanje mrežom institucija i organizacija u Vojvodini koje se baveproblemom nasilja u prodici

Izdvajamo:- Memorandum o saradnji u okviru mreže potpisale institucije i organizacije u 25 vojvođanskih opština- Partneri: Pokrajinski sekretarijat za rad, zapošljavanje i ravnopravnost polova, kao i Pokrajinski sekretari-

jati za zdravstvo i socijalnu politiku, za obrazovanje, za omladinu i sport, ženske nevladine organizacije



15. „Zaustavimo nasilje u porodici nad ženama“

Trajanje:Novembar – Decembar 2007.

Sadržaj:Međunarodna kampanja Saveta Evrope

Izdvajamo:- Obezbeđivanje medijske podrške na teritoriji APV i učešće u svim aktivnostima kampanje u Vojvodini- Partneri: Skupština APV, Savet Evrope i svi mehanizmi za ravnopravnost polova u AP Vojvodini (Pokra-

jinski sekretarijat za rad, zapošljavanje i ravnopravnost polova, Odbor za ravnopravnost polova Skupštine APV, Zavod za ravnopravnost polova) i ženske NVO

16. Ombudsman kao medijator

Trajanje:Mart 2006 - Avgust 2009

Sadržaj:Obuka medijatora i promovisanje medijacije kao alternativnog rešavanja konflikata u lokalnim zajednicama u Vojvodini

Izdvajamo:- Do jula 2008. obučeno 132 medijatora na 21 seminaru za 7 grupa polaznika/-ca

17. Sloboda izražavanja i ljudska prava novinara u Vojvodini u 2007. godini

Trajanje:Avgust 2007. do danas

Sadržaj:Istraživanje stavova novinara/-ki privatnih i državnih elektronskih i štampanih medija u Vojvodini o mogućnostima ostvarivanja njihovih ljudskih prava u domenu profesije tokom 2007. godine

Izdvajamo:- Intervjuisano preko 400 novinara/-ki - Izveštaj i posebni prilozi u pripremi- Partner: Katedra za žurnalistiku Filozofskog fakulteta u Novom Sadu

18. Primena Odluke o ravnopravnosti polova

Trajanje:Decembar 2007.

Sadržaj:Obuka predstavnika pokrajinskih organa, institucija, fondova i javnih preduzeća u oblasti rodne ravno-pravnosti i za primenu Odluke

Izdvajamo:- 3 jednodnevna interaktivna seminara, prisustvovalo 40 učesnika,- Učesnici dobili materijale na CD-u o temama seminara, uručeni sertifikati učesnicima- Partner: Misija OEBS u Srbiji


SARADNJA POKRAJINSKOG OMBUDSMANA

SARADNJA POKRAJINSKOG OMBUDSMANA SA ORGANIMA UPRAVE,NEVLADINIM ORGANIZACIJAMA, DRUGIM INSTITUCIJAMA,ORGANIZACIJAMA I OMBUDSMANIMAU ZEMLJI I INOSTRANSTVU

U skladu sa propisanim nadležnostima i stalnom težnjom ka što kvalitetnijem i efikasnijem delovanju insti-tucije radi staranja o zaštiti i unapređenju prava i sloboda građana, Pokrajinski ombudsman je od svog nastanka posebnu pažnju posvećivao uspostavljanju veza i saradnji sa srodnim institucijama i organizacijama u zemlji i u inostranstvu.

Tokom prvih 5 godina postojanja Pokrajinski ombudsman je postao član i uključio se u rad više međunarodnih asocijacija ombudsmana. Već krajem 2004. godine postao je član Instituta ombudsmana Evrope (European Ombudsman Institute - EOI). Komunikacija ostvarena na ovaj način omogućila je predstavnicima Pokrajinskog ombudsmana i sedam lokalnih ombudsmana u Srbiji da u julu 2007. godine realizuju zajedničku studijsku posetu, prvu takve vrste, EOI-u i jednom broju regionalnih i specijalizovanih ombudsmana Austrije u Inzbruku. Početkom 2005. godine Pokrajinski ombudsman postaje član evropske sekcije Međunarodnog instituta ombudsmana (International Ombudsman Institute – IOI). Od kraja 2005. godine Pokrajinski ombudsman je, uz podršku regionalne kancelarije Save the Children Norway u Sarajevu, nosilac projekta uspostavljanja Mreže ombudsmana za decu u jugoistočnoj Evropi. Najzad, 2008. godine institucija postaje članica Evropske mreže ombudsmana za decu (ENOC), u čijem radu učestvuje od 2006. godine.

Pokrajinski ombudsman je u Novom Sadu do sada organizovao 3 međunarodne konferencije o aktuelnim pitanjima ljudskih prava u cilju razmene mišljenja i iskustava sa drugim institucijama ombudsmana: o ulozi ombudsmana u zaštiti prava nacionalnih manjina u oktobru 2005. godine, uz podršku Saveta Evrope i OEBS-a, o dečjim pravima u oktobru 2006. godine, uz podršku regionalne organizacije Save the Children Norway za jugoistočnu Evropu sa sedištem u Sarajevu i o dvostrukoj diskriminaciji žena u novembru 2006. godine, uz podršku Misije OEBS u Srbiji. U toku su pripreme za još jednu međunarodnu konferenciju u novembru 2008, koju podržavaju Komesar za ljudska prava Saveta Evrope i OEBS. Štampana izlaganja učesnika ovih konferencija, koja je priredio Pokrajinski ombudsman, daju značajan doprinos veoma oskudnoj pisanoj građi o pitanjima statusa i delokruga ombudsmana kod nas, a svakako čine i deo kolektivne evropske baštine o ovoj instituciji i ljudskim pravima.

Sa ciljem upoznavanja sa strukturom, organizacijom i načinom delovanja institucije u drugim zemljama, Pokrajinski ombudsman je realizovao više studijskih poseta drugim ombudsmanima (Švedska, Grčka, Norveška, Mađarska, Slovačka, Albanija, Slovenija, Hrvatska, Crna Gora, BiH, Republika Srpska) i u Novom Sadu bio domaćin drugim ombudsmanima ili predstavnicima asocijacija ombudsmana (Slovenija, Grčka, Institut ombudsmana Evrope, Mađarska, Republika Srpska). Saradnja sa jednim brojem institucija ombudsmana ostvaruje se i kroz uzajamnu pomoć u rešavanju predstavki domaćih državljana u odnosu na organe drugih država, odnosno stranih državljana u odnosu na domaće organe. Međunarodna saradnja ostvaruje se i kroz učešće predstavnika institucije na međunarodnim konferencijama, seminarima, radionicama i okruglim stolovima u inostranstvu. Najzad, institucija Pokrajinskog ombudsmana više godina uspešno sarađuje sa većim brojem međunarodnih organizacija, mahom na različitim projektima unapređenja ljudskih prava kod nas.

Institucija je razvila vrlo živu i aktivnu saradnju sa domaćim organizacijama građanskog društva, čime se ostvaruje neophodna povezanost državnih institucija i nevladinih, odnosno nedržavnih, subjekata koji su u svom delovanju usmereni na zaštitu i poboljšanje stanja u oblasti ljudskih prava kod nas. Brojni i raznovrsni oblici saradnje ostvareni su kako sa većinom uglednih regionalnih ili nacionalnih domaćih organizacija, tako i sa većim brojem lokalnih organizacija ili organizacija koje se specijalizuju za pitanja iz određenih oblasti ljudskih prava (prava žena, dečja prava, prava na zdravu životnu okolinu, prava nacionalnih manjina, itd).

Saradnja sa medijima, kako štampanim tako i elektronskim, je intenzivna. Time se, s jedne strane, praktično ostvaruje transparentnost i javnost rada institucije, a s druge strane animira javnost kada se radi od pitanjima od šireg interesa za jačanje sistema zaštite ljudskih prava.


SARADNJA POKRAJINSKOG OMBUDSMANA

Pokrajinski ombudsman je do sada delovao ne samo kao kontrolor administracije, već i kao institucija koja kroz svoje delovanje ostvaruje dublji uvid u rad uprave i svojim preporukama i ocenama daje značajan doprinos unapređenju i racionalizaciji delovanja ove grane vlasti.

Komunikaciju i saradnju Pokrajinski ombudsman ostvaruje i sa Univerzitetom u Novom Sadu, odnosno pojedinim fakultetima putem programa stažiranja, učešćem u zajedničkim istraživanjima i realizacijom edukativnih projekata. Na ovom polju je u budućnosti izvesno porširivanje saradnje i na neke inostrane univerzitete i međunarodne organizacije čijim bi studentima i saradnicima koji se bave zaštitom i unapređenjem ljudskih prava institucija Pokrajinskog ombudsmana bila domaćin tokom njihovog studijskog boravka u Srbiji, odnosno Vojvodini.

Ombudsmani zajedno (sleva): Zotan Gobor, zamenik pokrajinskog obmudsmana za zaštitu prava nacionalnih manjina, Miloš Mijailović, građanski bra-nilac Šapca, Marija Kordić, zamenica pokrajinskog ombudsmana za zaštitu prava deteta, Vladimir Arsić, ombudsman Zrenjanina, Stevan Arambašić, zamenik pokrajinskog ombudsmana za opšte nadležnosti, Irina Burka Parčetić, građanski branilac Sombora, Saša Janković zaštitnik građana Republike Srbije, dr Petar Teofilović, pokrajinski ombudsman, Zlatko Marosiuk, ombudsman Subotice, Danica Todorov, zamenica pokrajinskog ombudsmana za rodnu ravnopravnost i Dragomir Sekulić, zamenik pokrajinskog ombudsmana za opšte nadležnosti.


INSTITUCIJA POKRAJINSKOG OMBUDSMANA U JAVNOSTI


Doslednost u radu institucije ombudsmana, kao i njen društveni i profesionalni ugled su ključni za omogućavanje njenog delovanja. Ovi činioci utiču na učestalost obraćanja javnosti od strane ombudsmana, kao i na teme povodom kojih se ova institucija oglašava. Sve ovo doprinosi tome da ombudsman, kao i svi oni koji se u ime ove institucije obraćaju javnosti, postaju poznati široj javnosti, što samo doprinosi podizanju nivoa svesti građana o mogućnostima ostvarivanja njihovih ljudskih i građanskih prava, njihovoj zaštiti i vladavini prava uopšte. Posledica toga je povećan broj obraćanja građana ombudsmanu, naročito o pitanju o kojem je upravo bilo reči, kao i najčešće povećan stepen spremnosti na saradnju organa uprave na čiji rad građani imaju primedbe. Ključnu ulogu u komunikaciji institucije ombudsmana sa javnošću u najširem smislu svakako imaju mediji. Za instituciju ombudsmana mediji su takođe i vrlo značajan izvor informacija o mogućem i stvarnom kršenju ljudskih prava građana.

Pokrajinski ombudsman gotovo od samog svog osnivanja (od februara 2004. godine) ima jednu osobu zaduženu za odnose sa javnošću čiji je prevashodni zadatak da omogući efikasnu komunikaciju i razmenu informacija između institucije Pokrajinskog ombudsmana i medija, kao i drugih pojedinaca, institucija, organizacija i društvenih grupa iz najšire javnosti, kako po pitanju delatnosti ove institucije, njenih nadležnosti i načina postupanja, tako i mogućnosti pokretanja i uspostavljanja saradnje sa njom.

Sa aspekta odnosa sa javnošću, Pokrajinski ombudsman tokom svog rada redovno komunicira sa više ciljnih grupa: Skupštinom APV kao osnivačem, organima uprave na teritoriji APV na čelu sa Izvršnim većem APV, međunarodnim i domaćim nevladinim organizacijama, građanima/-kama kao pojedincima i medijima. Obavljajući svoju osnovnu funkciju, odnosno posredujući između organa uprave i građana/-ki u cilju unapređenja, ostvarivanja i zaštite njihovih ljudskih i građanskih prava, Pokrajinski ombudsman u izvesnom smislu ima i formalno propisanu obavezu da na odgovarajući način komunicira sa svakom od ovih grupa. Kao i svaka druga institucija ombudsmana, u nastojanju da, osim načela zakonitosti i ustavnosti, što doslednije primenjuje i načelo pravičnosti, uz garantovanje poverljivosti podataka u postupanju po predmetima, Pokrajinski ombudsman se svakodnevno susreće sa izazovom odmeravanja i procenjivanja povoda za nastupe u javnosti, kao i najprimerenijih načina da to učini.

O radu institucije Pokrajinskog ombudsmana tokom prvih pet godina njenog rada mediji su u proseku godišnje izveštavali više od 300 puta. Osim raznog štampanog materijala i komunikacije putem sopstvenog vebsajta, Pokrajinski ombudsman je u cilju unapređenja i zaštite ljudskin prava u AP Vojvodini osmislio, te samostalno i/ili kao partner učestvovao u realizaciji ukupno 50 različitih tematskih aktivnosti i drugih događaja (seminara, tribina i okruglih stolova, kampanja, itd) u okviru svojih projekata u našoj zemlji.



Budući da je Pokrajinski ombudsman osnovan kao prva institucija ove vrste u Srbiji na regionalnom nivou, poseban značaj pridaje se saradnji sa institucijama ombudsmana na lokalnom i nacionalnom nivou, dok je sa srodnim institucijama iz inostranstva takođe ostvarena intenzivna saradnja.

Zbornici radova / Publikacije


MIŠLJENJA O RADU INSTITUCIJE POKRAJINSKOG OMBUDSMANA

MIŠLJENJA O RADU INSTITUCIJEPOKRAJINSKOG OMBUDSMANA

Ambasador Hans Ola UrstadŠef misije OEBS u Srbiji

Otkako je 2003. godine dr Teofilović izabran za prvog ombudsmana AP Vojvodine, Misija OEBS u Srbiji je nastojala da intenzivno sarađuje sa ovom institucijom. Činjenica da je vojvođanski ombudsman bio prva institucija ove vrste u Srbiji samo je našoj saradnji davala na značaju, s obzirom na to da smo pokušavali da pomognemo i pri uspostavljanju ovakve institucije za zaštitu ljudskih prava građana i na državnom niovu. Izuzetno mi je drago da je OEBS bio u prilici da doprinese izgradnji i jačanju kapaciteta ove institucije kada joj je to najviše trebalo. Tokom proteklih godina sarađivali smo na brojnim projektima, od uspostavljanja same institucije, preko njenog učlanjivanja u međunarodne organizacije ombudsmana i učešća na međunarodnim konferencijama, sve do podizanja nivoa svesti javnosti o značaju institucije ombudsmana i omogućavanja javnosti da sazna nešto više o njenim dostignućima. Drago mi je što su naši zajednički napori urodili plodom, te da je institucija Pokrajinskog ombudsman zaista odlučna u odbrani ljudskih prava građana Vojvodine.

Ambasador Konstantin JerokostopulosSpecijalni izaslanik generalnog sekretara Saveta Evrope za Srbiju

Od svog osnivanja Savet Evrope posvećen je zaštiti i unapređenju ljudskih prava. Pošto institucija ombudsmana na državnom, odnosno regionalnom nivou ima ključnu ulogu u oblasti zaštite ljudskih prava, Savet Evrope je od samog početka pružao nedvosmislenu podršku Pokrajinskom ombudsmanu.

Tokom proteklih pet godina Savet Evrope je instituciji Pokrajinskog ombudsmana pružio svu relevantnu i potrebnu pomoć koja se prevashodno odnosila na izgradnju kapaciteta institucije i transparentnost u njenom radu. Nadamo se da će se naša plodna, uspešna saradnja nastaviti i u budućnosti.

Konačno, koristim priliku da dr Teofiloviću i svima u instituciji čestitam na njihovom profesionalnom i efikasnom radu.



Dr Nikolaus ŠverclerInstitut ombudsmana Evrope – Osnivač i član izvršnog odbora

Tada novoizabranog ombudsmana Vojvodine upoznao sam 2004. godine u Barseloni na jednoj konferenciji institucija regionalnih ombudsmana. Moj prvi utisak posle razgovora sa dr Petrom Teofilovićem bio je da je on izuzetno stručan pravnik, vrlo aktivna, ali u isto vreme i vrlo skromna i razumna osoba. Kasnije su se moje pretpostavke pokazale tačnim: dr Teofilović je došao sa Univerziteta u Novom Sadu, gde je bio asistent. Budući osoba koja promišljeno dela, a uz to i visoko obrazovan iz oblasti pravnih nauka, imao je sve preduslove da postane ombudsman.

Kada sam posetio dr Teofilovića i njegove zamenike i saradnike u njihovoj instituciji, bio sam vrlo iznenađen kada sam na ulazu video natpis sa imenom institucije i obaveštenjem o radnom vremenu na šest jezika, odnosno pisama u službenoj upotrebi u Vojvodini. Smatram da građani Vojvodine u tom smislu stvarno imaju sreće što i sa ovom institucijom mogu da komuniciraju na jednom od ovih jezika, te da na njima podnesu predstavku ili da potraže savet.

Kasnije sam se susreo sa još nekima od zamenika i saradnika Pokrajinskog ombudsmana i uverio se tada – i još uvek sam u to uveren – da je ova institucija sa dr Teofilovićem kao starešinom, pravi primer za sve institucije koje se bave zaštitom ljudskih i građanskih prava. U njoj se zaštita prava nacionalnih manjina već uzima vrlo ozbiljno i u praksi se sprovodi i na nivou komunikacije.

Saša JankovićZaštitnik građana Republike Srbije

Biti začetnik nove institucije u vremenu državne i društvene tranzicije, u kome i tradicionalne institucije gube tlo pod nogama i traže svoju suštinu, teško je samo po sebi. Istinski doprineti unapređenju demokratskog karaktera odnosa vlasti i građana kroz unapređivanje ostvarivanja ljudskih prava u takvom vremenu još je teže.

Pokrajinski ombudsman dr Petar Teofilović i njegovi saradnici izgradili su svoju instituciju dosledno štiteći temeljne demokratske vrednosti i menjajući stvarnost snagom svojih argumenata. Njihov uspeh bio je najjači argument za širenje institucije ombudsmana na svim nivoima u Republici Srbiji, čime su nas sve, kao pojedince, institucije i društvo, zadužili.

Radeći istrajno na zaštiti i unapređivanju prava građana, iz dana u dan i dalje unapređuju demokratski karakter vlasti i kvalitet života građana Vojvodine i Srbije.



Rodoljub ŠabićPoverenik za informacije od javnog značaja

Kada je, pre pet godina, ustanovljen Pokrajinski ombudsman, bio je prva institucija ovog tipa u našem pravnom poretku. Njegov težak i odgovoran zadatak da štiti ljudska prava u društvu opterećenom mnogim problemima bio je otežan onim dobro poznatim otporom sa kojim se kod nas, samo zato što su nove, suočavaju mnoge dobre stvari. Iz iskustva, kroz saradnju znam da je, bez obzira na teškoće uspeo da se prema svojim obavezama odnosi na pravi način. A, dobro je što to dobro znaju i mnogi građani Vojvodine.

Dr Bojan PajtićPredsednik Izvršnog veća APV

Institucija ombudsmana je od izuzetnog značaja u procesu izgradnje mehanizama koji će štititi i unapređivati ljudska i manjinska prava u višenacionalnoj, višereligijskoj i višejezičnoj Vojvodini. S ponosom ističemo da je upravo u Vojvodini ustanovljena prva institucija ombudsmana kod nas, kao i rezultate koji su ostvareni u saradnji Pokrajinskog ombudsmana i Izvršnog veća Autonomne Pokrajine Vojvodine. Nemerljiv je doprinos Pokrajinskog ombudsmana poštovanju i zaštiti ljudskih prava i sloboda. Pokrajinski ombudsman je tokom proteklih pet godina svojim inicijativama, unapredjujući ljudska prava i slobode, uspešno promovisao ne samo princip vladavine prava, nego i pokrajinu Vojvodinu.

Pokrajinski ombudsman i pokrajinska administracija uspostavili su dobru komunikaciju i stalno je unapređuju. Svi dosadašnji izveštaji Pokrajinskog ombudsmana praćeni su s posebnom pažnjom, a inicijative i preporuke, poput onih o borbi protiv nasilja u porodici, o potrebi obezbeđivanja besplatne pravne pomoći siromašnim sugrađanima, ili većeg učešća žena na mestima odlučivanja, prihvatane su kao dragocena pomoć u radu.

Izvršno veće AP Vojvodine doživljava Pokrajinskog ombudsmana kao aktivnog saradnika i pomagača u stvaranju efikasne, stručne i profesionalne uprave koja će istinski brinuti o ljudima i olakšati im ostvarivanje njihovih prava i interesa.

Puno je posla pred nama, kako u pospešivanju dosadašnje dobre saradnje, tako i u pružanju međusobne podrške u projektima koji će doprinositi unapređenju ljudskih i manjinskih prava, u stvaranju razvijene evropske regije u kojoj je suživot više nacija prednost, a poštovanje i unapređivanje ljudskih prava visoko na lestvici vrednosti ne samo njenih građana i građanki, nego i uprave na svim nivoima.


Dr Slobodan BeljanskiPredsednik Republičkog odbora za rešavanje o sukobu interesa

Imao sam zadovoljstvo da sa prvim Pokrajinskim ombudsmanom, dr Petrom Teofilovićem, sarađujem u tri različita svojstva: kao predsednik nevladine organizacije Forum iuris (do sredine 2004), kao predsednik Advokatske komore Vojvodine (do novembra 2007) i kao predsednik Republičkog odbora za rešavanje o sukobu interesa (od marta 2008). Iz te saradnje nosim veoma pozitivna iskustva. Dosadašnji rad Pokrajinskog ombudsmana opravdao je očekivanja kod onih koji su pozdravili njegovo osnivanje, a kod nepoverljivih dao osnova da se otkloni svaka sumnja u celishodnost ovakvog organa u okviru sužene pokrajinske nadležnosti. Zasluga Pokrajinskog ombudsmana nije samo u tome što je ispunio svoj osnovni zadatak, nego i u tome što je dao putokaz za organizaciju i sadržaj rada kasnije osnovanog Zaštitnika građana u Republici. Osim toga, u složenom polju rada, uz izuzetno dobar osećaj za pravo i za socijalni karakter i značaj određenih pojava, on je umeo da pravovremeno i na pogodan način deluje preventivno.


Rafael RiboOmbudsman Katalonije

Institucija Ombudsmana Katalonije sa zadovoljstvom ističe činjenicu da sa institucijom Pokrajinskog ombudsmana sarađuje od samog njenog osnivanja. Bila nam je čast da budemo domaćini prve studijske posete dr Teofilovića i njegovih zamenika i saradnika izvan Balkana, kao i da zajedno učestvujemo na nekoliko konferencija i sastanaka. Impresionirani smo dosadašnjim nadasve korisnim radom ove institucije, kao i predanošću i energijom svih ljudi u ovoj instituciji tokom proteklih pet godina. Čestitam vam na tome!

Giorgios KaminisOmbudsman Grčke

U toku svog rada na promovisanju institucije ombudsmana u zemljama jugoistočne Evrope i drugde, Ombudsman Grčke je retko imao priliku da se susretne sa institucijom sa toliko profesionalnog žara i tako posvećenu svom zadataku kao što je to bio Pokajinski ombudsman. Od samog početka naše saradnje početkom 2004. godine, moje kolege i ja smo tokom niza uzajamnih poseta uvek bili prijatno iznenađeni stepenom u kom je ombudsman, dr Teofilović, u svom radu uspešno primenjivao dobra i korisna iskustva iz prakse koja je stekao ne samo od grčkog, nego i od ombudsmana drugih evropskih zemalja. Tokom proteklih 5 godina, naše institucije su naročito tesno sarađivale na polju zaštite životne sredine i zaštite dečjih prava. Naša saradnja je pokazala da delimo isti vizionarski pristup radu, što je samo doprinelo još uspešnijoj i plodnijoj saradnji.



Dr Mate SaboOmbudsman Republike Mađarske

Izuzetno mi je drago što mogu da doprinesem obeležavanju petogodišnjice od osnivanja institucije Pokrajinskog ombudsmana AP Vojvodine.

Još od samog njenog osnivanja, Ombudsman Republike Mađarske je sa ovom institucijom uspostavio efikasne mehanizme obostrano korisne saradnje vođene zajedničkom težnjom ka obezbeđivanju poštovanja osnovnih ljudskih prava. Prioritet u našem profesionalom odnosu svakako predstavlja uspostavljanje i razvoj institucionalne saradnje koja će koristiti obema stranama, te koja će produbljivati već postojeće dobrosusedske odnose naših dveju zemalja, odnosno regiona.

Sa zadovoljstvom konstatujem da je tokom poslednjih godina naša saradnja dobila još jedan dodatni element produbljivanja interesovanja za pojedine specifične aktivnosti i iskustva obeju institucija, što samo može biti od koristi. Obe institucije su uvek bile spremne da zajedno i sa drugim državnim institucijama i međunarodnim organizacijama nastoje da promovišu zaštitu ljudskih prava.

U ime institucije Ombudsmana Republike Mađarske, Pokrajinskom ombudsmanu AP Vojvodine želim puno uspeha u njegovom značajnom radu u budućnosti!

Dr Senija TahirovićDirektorica kancelarije za Jugoistočnu EvropuSave the Children Norwayod avgusta 2000. do septembra 2008.

Save the Children Norway, Kancelarija za Jugoistočnu Evropu je imala zadovoljstvo da sarađuje sa institucijom Pokrajinskog ombudsmana više od tri godine. Radeći zajedno na realizaciji programa edukacije i promocije Konvencije o pravima djece na području Autonomne Pokrajine Vojvodine, brzo smo shvatili, da ova važna institucija ima visok profesionalni nivo rada i da može igrati važnu ulogu i u realizaciji regionalnih projekata. Rezultat te saradnje je uspostavljena i funkcionalna Mreža ombudsmana za djecu koja trenutno uključuje 11 institucija Omdusmana sa područja 9 država jugoistočne Evrope. Regionalna razmjena znanja i iskustva kao i saradnja na rješavanju važnih pitanja za djecu zasigurno osigurava realizaciju prava djece u regionu. Nadamo se nastavku ovako uspješne saradnje i u budućnosti.



Vladimir ArsićOmbudsman Zrenjanina

Često, i Vojvodina i Zrenjanin, pokreću lepe i dobre poduhvate. Ombudsman je jedan od njih: važan i potreban institut i podsticaj na putu ka Evropi, dobrim međuljudskim odnosima, jednakosti ljudi, njihovoj sreći i pravnoj sigurnosti.

Znamo da je put do pune potvrde i stabilnog i nezavisnog položaja ombudsmana dug, da na njemu ima prepreka, ali smo krenuli tim putem. Zajednički rad i napor institucije Pokrajinskog ombudsmana i lokalnih ombudsmana, od kojih zrenjaninski radi od 16. aprila 2004. godine, već pokazuje svoje rezultate.

Miloš MijailovićGrađanski branilac opštine Šabac

Dovoljno je pogledati u pečat Pokrajinskog ombudsmana pa shvatiti svu važnost ove institucije koja toliko čini da Vojvodina zaštiti i sačuva tako bogate kulturološke, nacionalne i verske različitosti izražene na tlu koje svi njeni stanovnici istinski osećaju kao svoju rodnu grudu.

U takvoj sredini dosadašnji rad Pokrajinskog ombudsmana, kao mlade institucije, nije bio samo pionirski, već i misionarski, jer u odnosu na građane Vojvodine pored zaštitne, ima i obrazovnu ulogu, sa jasnim stavom da je budućnost svih različitosti u harmoničnom suživotu.



Irina Burka-ParčetićGrađanski branilac opštine Sombor

Postavljanjem lokalnih ombudsmana – građanskih branilaca u pojedinim lokalnim samoupravama na teri-toriji AP Vojvodine, predstavljena je jasno potreba za postojanjem institucije koja se bavi zaštitom i unapređenjem ljudskih prava i kontrolom lokalnih organa uprave, a razvojem ove institucije u proteklim godinama ova potreba se u velikoj meri zadovoljava.

Uspostavljanjem institucije Pokrajinskog ombudsmana stvorena je zdrava osnova za razvoj ljudskih prava na teritoriji cele pokrajine. Postojanje Pokrajinskog ombudsmana osnažilo je druge lokalne samouprave da izaberu ombudsmane na svojim teritorijama, a u velikoj meri doprinelo uspostavljanju republičkog Zaštitnika građana. Imajući u vidu specifičnost institucije ombudsmana u pogledu nepostojanja hijerarhije izmedju lokalnih i Pokrajinskog ombudsmana, a u cilju izbegavanja sukoba nadležnosti potpisan je Protokol o saranji izmedju pokrajinskog i lokalnih ombudsmana na teritoriji APV kojim je materijalizovana svakodnevna saradnja između ovih institucija, što je dalo odlične rezultate, kako u pojedinačnim slučajevima, tako i kroz ostvarenje pojedinih projekata. Sve ovo ukazuje na činjenicu da je Pokrajinski ombudsman institucija koja se po svom radu i rezultatima može nesmetano uporediti sa ovakvim institucijama u zemljama razvijene demokratije.

Prof. dr Vladimir VodinelićDirektor Centra za istraživanje pravnih studija

Institucija ombudsmana postala je gotovo svetski fenomen sedamdesetih godina XX veka, tako da je vojvođanska vlast, od svih ovdašnjih vlasti, najmanje za time zakasnila, kada se prva pre pet godina pokazala spremnom da svoje delovanje podvrgne ovom kritičkom nadzoru. Institucija ombudsmana tada nije imala posve obezbeđeno mesto čak ni u glavama, po ovdašnjim merilima, relativno dobro obrazovanih pravnika. Utoliko je dragocenije predano, agilno i trezveno delovanje Pokrajinskog ombudsmana i njegovih saradnika na ostvarenju plemenitog zadatka pravnih zaštitnika slabijih. Radeći na taj način, vraćali su njima i drugima veru u pravo i pravdu, u zemlji u kojoj niti je dovoljno prava i pravde, niti dovoljno vere u njih. Saradnici Centra za unapređivanje pravnih studija sa zadovoljstvom i zahvalnošću su u nekoliko navrata sarađivali sa Pokrajinskim ombudsmanom, deleći zajedničko nam uverenje da tako doprinosimo jačanju kapaciteta ljudskih prava.



Ana BuVD direktorka i programska koordinatorka Ekumenske humanitarne organizacije – EHO

Vest o osnivanju ombudsmana u Vojvodini obradovala nas je 2003. godine jer je to svakako bio još jedan korak ka demokratizaciji društva. Ovaj proces demokratizacije se u toku narednih godina nažalost nije odvijao onako kako smo svi mi očekivali, ali je razvoj i jačanje institucije Pokrajinskog ombudsmana predstavljalo izuzetak koji je pokazao da i pokrajinske institucije mogu biti efikasne i fleksibilne u svom radu i okrenute ka potrebama građana, pa i ka organizacijama građanskog društva. Upravo to nas je ohrabrilo da se 2005. godine obratimo Pokrajinskom ombudsmanu sa molbom da nas partnerski podrži u projektu izgradnje kapaciteta romskih aktivistkinja. Pošto se projekat bavio pitanjima vladavine zakona, ljudskih prava i rodne ravnopravnosti, pomoć stručnjaka iz Pokrajinskog ombudsmana bila je od ključnog značaja.

U ime Ekumenske humanitarne organizacije čestitam timu Pokrajinskog ombudsmana na dosadašnjem pionirskom i predanom radu i želim im i dalje mnogo uspeha.

Pavel DomonjiKoordinator novosadske kancelarijeHelsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji

Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji je u više navrata sarađivao sa Pokrajinskim ombudsmanom. Izdvajamo saradnju u edukaciji učenika osnovnih i srednjih škola u Vojvodini o ljudskim pravima. Otvorenost, predusretljivost i posvećenost predstavnika ombudsmana u najvećoj meri je doprinela uspešnoj realizaciji pomenutog projekta. O tom uspehu na najbolji način svedoče i naknadni pozivi vojvođanskih srednjoškolaca i njihova želja da učestvuju u radu seminara i škola koje je kasnije, kao sastavni deo svojih aktivnosti, realizovao Helsinški odbor. Dakle, saradnja jedne nevladine organizacije i državnog organa na ovom se primeru pokazala kao veoma produktivna i plodna.



Marija GajickiIzvršna direktorica Festivala o ljudskim pravima – VIVISECTfesti predsednica udruženja građana “Vojvođanka – Regionalna ženska inicijativa”

Udruženje građana “Vojvođanka – Regionalna ženska inicijativa” u 2004. godini organizovalo je prvo izdanje Festivala o ljudskim pravima – VIVISECTfest u Novom Sadu, s namerom da razvijamo godišnji obrazovni i umetnički forum za prezentacije i diskusije na teme o ljudskim pravima. Festival o ljudskim pravima – VIVISECTfest nastao je iz potrebe da ukažemo na sve prisutnije napade na ljudsko dostojanstvo.

Podrška i pomoć koju nam je Pokrajinski ombudsman ukazao u dosadašnjom radu za nas je od posebnog značaja jer svedoči o tome da nismo usamljeni u nameri da promovišemo individualno učešće građana u izgradnji stabilnih i otvorenih društava koja poštuju ljudska prava i vladavinu zakona, kao i poštovanje različitosti putem dijaloga i zajedničkih aktivnosti ljudi iz multietničkih i multireligioznih sredina u zemljama Zapadnog Balkana i Evropske unije; da razvijamo međunarodnu saradnju i omogućavamo distribuciju filmova, organizujemo izložbe dokumentarnih fotografija i angažovanih plakata, predstavljamo publikacije, umetničke i edukativne programe o ljudskim pravima u zemljama Zapadnog Balkana i Evropske unije.

Spremnost institucije Pokrajinskog ombudsmana da podrži aktivnosti koje realizujemo u okviru programa Festivala o ljudskim pravima – VIVISECTfest za nas je od posebnog značaja. Zahvaljujući razmevanju pokazanom tokom naše dosadašnje saradnje uspešno smo realizovali aktivnosti vezane za organizaciju tri festivalska izdanja koja su se posebno bavila temama “Rat u bivšoj Jugoslaviji – pogled iznutra i spolja” (2004/2005), “Moji neprijatelji: nacionalizam i ksenofobija” (2006/2007) i “Terorizam, ne hvala” (2007/2008).

Građani o Pokrajinskom ombudsmanu

I. V. Sremska Mitrovica - septembar 2008.

Želela bih da Vam se zahvalim na velikoj pomoći prilikom ostvarivanja prava na porodičnu penziju. Naime, proces ostvarivanja ovog prava kod filijale Sr. Mitrovica trajao je punih pet godina. Vašom intervencijom kod navedene službe rešenje je doneto u roku od mesec dana. Veliko hvala!!!

D. M. Zrenjanin - april 2007.Želim da Vam se zahvalim na pomoći, davanju pravnih i pravih saveta koji su mi pomogli da sačuvam

ono malo preostalog dostojanstva.

O. M. Sremska Mitrovica - jul 2008.Primila sam Vaš zahtev za dopunom predstavke, što me je veoma obradovalo. To znači da barem

neko preduzima nešto da pomogne osobama ugroženim nasiljem u porodici.


IZABRANA LICA I STRUČNA SLUŽBA U INSTITUCIJI POKRAJINSKOG OMBUDSMANA

Stevan ArambašićZamenik pokrajinskogombudsmana za opštenadležnosti

Dr Petar TeofilovićPokrajinski ombudsman

IZABRANA LICA I STRUČNA SLUŽBAU INSTITUCIJI POKRAJINSKOG OMBUDSMANA

Izabrana lica

Dragomir SekulićZamenik pokrajinskogombudsmana za opštenadležnostiIi

Zoltan Gobor /Góbor Zoltán/Zamenik pokrajinskog ombudsmanaza zaštitu prava nacionalnih manjina

Marija KordićZamenica pokrajinskogombudsmana za zaštituprava deteta

Danica TodorovJašarevićZamenica pokrajinskogombudsmana zaravnopravnost polova



Stjepan BartošSavetnik zaekonomsko-finansijskeposlove

Vera MilovanovićDirektorica stručne službe

Stručna služba

Radmila MrdovićSavetnica van sedištaorgana, u Pančevu

mr Svetlana LazićSavetnica za zaštituprava deteta

Klara Oros/Orosz Klára/Savetnica

Ankica DraginSavetnica za odnose sajavnošću i za programe saradnje

Ana Baka/Baka Anna/Viša stručna saradnica vansedišta organa, u Subotici

Oršolja Deli Vidač/Deli Vidács Orsolya/Samostalna stručnasaradnica za zaštitu pravanacionalnih manjina



Miloš BogičevićStručni saradnik zazaštitu ljudskih prava

Sanja RistaViša stručna saradnicaza zaštitu prava deteta

Lidija Macak/Lydia Macak/Stručna saradnica zaekonomsko-finansijskeposlove

Dijana VujanićViši referentTehnička sekretarica

Alen ŠajfarReferent za posloveinformacione tehnologije

Svetlana NešićStručna saradnica zaodnose sa nevladinimorganizacijama ikoordinatorka projekata

Sanda ŠarićTehnička sekretarica



Bivši saradnici/-e ili lica kojima miruje staž

Đula Ladocki /Ladoczki Gyula/Viši stručni saradnik van sedišta organa, u Subotici (mirovanje radnog odnosa)

Asja ŽunterStručna saradnica za odnose sa javnošću (februar 2004 - april 2004.)

Vesna BoškanViši referent - tehnička sekretarica (maj 2004 - decembar 2004.)

Snežana KiršbaumSavetnica van sedišta organa, u Pančevu (april 2007 - avgust 2007.)

Gordana FrancuskiSamostalna stručna saradnica za zaštitu ljudskih prava (februar 2005 - novembar 2007.)

Bojan PopićReferent za poslove informacione tehnologije (februar 2006 - mart 2008.)

Jadranka JerkovićStručna saradnica za odnose sa nevladinim organizacijama i koordinatorka projekata(novembar 2006 - avgust 2008.)

Jagoda VješticaSamostalna stručna saradnica za ravnopravnost polova (mirovanje radnog odnosa)

Pet godina Pokrajinskog ombudsmana2003-2008.

Izdavač:Pokrajinski ombudsman, Novi Sad

Za izdavača:Dr Petar Teofilović

Tekstovi:Pokrajinski ombudsman, zamenici pokrajinskog ombudsmana

i stručna služba

Urednica i prevod tekstova sa engleskog:Ankica Dragin

Godina izdanja:2008.

Tiraž:800 primeraka

Dizajn i priprema za štampu:Alen Šajfar

Štampa:Štamparija „Stojkov“, Novi Sad

Autonomna Pokrajina VojvodinaPokrajinski ombudsman

Republika Srbija

Novi Sad

Bulevar Mihajla Pupina 2521000 Novi SadTel: 021/487-41-44Faks: 021/487-41-58E-mail: [email protected]: www.ombudsmanapv.org

Pančevo

Maksima Gorkog 2526000 PančevoTel: 013/351-490

Subotica

Cara Jovana Nenada 15/I24000 SuboticaTel: 024/525-919

Documents

5 years of Provincial Ombudsman