52-Z E K Â T

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    1/45

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    2/45

    D a y a n m a v e S o s y a l G v e n l i k

    S igo r t a s d r r - Zek t , Dnya ve h ir e tUurumlar zer indek i Bi r Kprdr

    Z e k t n H e r M s l m a n K e n d i s i

    D a t a b i l i r m i ? "Namaz dosdoru kln,

    zekt verin, rk edenlerle birlikte siz de rk

    edin." (2/Bakara, 43)

    ZektZekt, kelime anlam olarak; bereket, artmak, remek ve temizlemek demektir. Zektvermek, hem insan malnda bereket ve art salayacak bir yola gtrd , hem demal ve servetteki fakirin hakk karlarak cimrilik kirlerini giderdii ve insann idnyasnda bir arnma vcuda getirdii iin, bu greve zekt denmitir. Terim olarakzekt, Kur'an'da saylan snflardan birisine veya birkana Allah rzas iin belli bir malnbelirli bir ksmn belirli zamanlarda vermek anlamnda slm'n rknlarndan birisi olan

    ml ibadetin addr."Namaz ikame edin (hakkyla kln), zekt verin, rk edenlerle beraber rk edin."(2/Bakara, 43) Zekt, Kur'an'da 32 yerde gemektedir. Kur'an'da sadaka kelimesi degenellikle zekt anlamnda kullanlmaktadr. Zekta "sadaka" isminin verilmesinin sebebi,zektn mal temizleyip shhat ve kemline sebep olmas, zekt verenin de imanndakisadakat ve olgunluuna delalet etmesidir. Ancak, kullanlta sadaka, hem farz hem denfile olan mal ibadetler, her eit infak iin kullanld halde, zekt sadece farz olanibadete denir. Zekt, ekonomik fedkrlk olan infakn mecbur ve meyyideli biruygulandr. Kur'an'da alt yerde namazla birlikte ifade edilmektedir. Bylece namaznruh arndrma, fah ve mnkerden insan temizleme zellii yannda, zektn sosyoekonomik bir arndrma getirdii, bu iki ibadetle insann beden, ruh, psikoloji, manev vesosyal ynlerden temizlenmi olur. Yine namaz emrinin, kiinin Rabb'ine kar grevleriiin ba rnek, zektn da insann dier insanlara kar grevleri iin prototip olduudeerlendirilebilir. Bylece namaz gerei gibi klan bir m 'min, Rabbine kar kr ve

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    3/45

    kullukla ilgili tm dier ibadetleri kolaylkla yerine getirebilecek seviyeye ykselirken,zekt grevini gerektii gibi yapan insan da dier insanlara ve evresine kar fedkrlkve dier grevlerini kolaylkla yerine getirebilecek bir olgunlua ular. Namazla her trlahlk ve ruh kt lklerden uzaklarken; zektla da mala tapmaya kadar varabilecek,mal ve dnyaya ar d knlkten, hrs ve bencillik gibi kt huylardan kurtulabilir.Zektn Farziyeti

    Zekt, Kur'an'da 32 yerde emir ve tavsiye edilmektedir. Bu yetlerden biri, konumuzutekil eden yettir: "Namaz ikame edin (hakkyla kln), zekt verin, rk edenlerleberaber rk edin." (2/Bakara, 43)Peygamberimiz zektn slamn temel esaslarndan, nemli farzlarndan bir olduunu umehur hadisiyle izah eder: slam, be esas zerine bina edilmitir (kurulmutur).Allahtan baka ilah olmadna ve Muhammedin (s.a.s.) Onun kulu ve rasl olduunaehadet etmek, namaz klmak, zekt vermek, Beyti (Kbeyi) haccetmek ve Ramazanorucunu tutmaktr. (Buhari, man 1; Mslim, man 22; Nesai, man 13; Tirmizi man

    3)bn Abbas'tan rivayet edildiine gre, Peygamber Efendimiz, Muaz bin Cebel'i Yemen'evli olarak gnderdii zaman, ona u emri vermitir: "Onlar Allah'tan baka bir ilhbulunmad-na ve benim Allah'n rasl olduuma iman etmeye dvet et. Eer buhususta sana itaat ederlerse onlara, Cenb- Allah'n kendilerine gnde be vakit namazklmalarn emrettiini bildir. Eer bu konuda da sana itaat ederlerse kendilerinemallarndan zekt vermelerini farz kldn bildir. Zekt zenginlerden alnp fakirlereverilir." (Buhr, c. 2, s. 104; Nesi, c. 5, s. 2; bn Mce, c. 2; s. 586)Zekt, Btn Peygamberlerin mmetlerine Farz Klnm Bir badettir

    Kur'an' incelediimiz zaman, grrz ki, Peygamberimiz'den nce gelmi gemi bulunanbtn peygamberlerin mmetlerine namaz, zekt ve oru farz klnmtr. slm dini, hi birzaman namazsz ve zektsz devam etmemitir. Hi bir peygamberin dini de bu farzlarihmal etmemitir. Kur'an'da brahim (a.s.) ve onun neslinden gelen peygamberlerindurumlarndan bahsedilirken yle buyruluyor: "Kendilerini (insanlar iin) nder kldk.Bizim emrimize gre doru yolu gsterirler. Kendilerine hayr ilerini, namaz ayaktatutmay ve zekt demeyi vahy ettik. Onlar bize kulluk/ibadet edenlerdi." (21/Enbiy, 73)smail (a.s.) hakknda: "Kendi halkna, namaz ve zekt iin emir verirdi. Rabbnn indindede, sekin idi." (19/Meryem, 55)sriloullarna da Zekt Farzd

    "(Hz. Musa:) 'Bize, bu dnyada da iyilik yaz, ahirette de. phesiz biz Sana dndk' Allahyle buyurdu: 'Ben istediimi azaba arptrrm. Benim rahmetim ise, her eyi kuatr/evreler. Onu takv yolunu tutup da zekt deyen kimselere ve yetlerimize iman edenkimselere yazacam." (7/A'rf, 156)Hz. Musa'nn kavmi, dar gn ll kimselerdi. Bunlar canlar pahasna paralarnvermezlerdi. Gnmzde bile yahudiler ayn zelliklerini devam ettirmektedirler. Bununiin de Allah, kendinin bu deerli ve kymetli peygamberinin duasna kar byle cevapverip aka buyuruyor ki, eer senin mmetin zekta bal bulunacak olursa o zamanbenim vaad edilmi bulunan rahmetimden nasip alrlar. Yoksa, zekt vermeyecek

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    4/45

    olurlarsa, benim rahmetimden mahrum kalacaklardr.Konumuzu tekil eden Bakara 43. yette de tm mslmanlarla birlikte Benisril iin deu emirleri gryoruz: "Namaz ikame edin( hakkyla kln), zekt verin; rk edenlerleberaber rk edin." (2/Bakara, 43)Hz. sa da yine mmetine namaz ve zekt emretmitir. "(Hz. sa:) 'Nerede olursamolaym, O beni mbarek kld; yaadm srece bana namaz ve zekt emretti."

    (19/Meryem, 31)Buradan anlalyor ki, slm dini, hangi peygamber zamannda olursa olsun, namaz vezekt zerinde durmu ve bu iki byk farizaya ok nem vermitir. Hi bir zaman Allah,mmetlerden herhangi birisini bunlardan muaf tutmamtr.Zekt Vermemenin CezasZekt vermemenin cezas, madd ve manev meyyidelere (yaptrmlara) dayandrlmtr.Allah, zekt vermeyenler hakknda Kyamette ok ackl bir cezann tatbik edileceinibeyan buyurur. "Ey iman edenler! Gerekten yahudi bilginleri ile hristiyan rhiplerindenbirou, insanlarn mallarn hakszlkla yerler ve insanlar Allah yolundan evirirler; bir dealtn ile gm yp/stok edip Allah yolunda harcamayanlar, ite bunlar ackl bir azaplamjdele! Kyamet gnnde stok edilen o altn ile gm n (paralarn) zerleri Cehennemateinde kzdrlacak da, bu mal biriktirenlerin alnlar, yanlar ve srtlar bunlarladalanacak. Ve onlara yle denecek: 'te bu, kendiniz iin stok ettiiniz paralardr. Artkydklarnzn/stok ettiklerinizin cezasn ekin." (9/Tevbe, 34)"Allah'n fazlndan verdiini (infak etmekte) cimrilik gsterenler, sanmasnlar ki o, kendileriiin hayrldr; tersine bu onlar iin pek fenadr. Cimrilik ettikleri ey de Kyamet gnndeboyunlarna dolanacaktr. Gklerin ve yerin miras Allah'ndr. Allah btn yaptklar-nzdan

    haberdardr." (3/l-i mran, 180)Bu konuda iki de hadis-i erif meali verelim: "Cenab- Allah kime mal verir de zektndemezse, Kyamet gnnde o mal, sahibine, gzlerinin nnde simsiyah iki benekbulunan gayet zehirli (ve zehirinin etkisinden ba) kel bir ylan eklinde grnerekboynuna gerdanlk yaplacak; sonra da iki ene kemiini, yani avurdunu iki tarafndanyakalayp yle diyecek: 'Ben senin malnm, ben senin ydn stoklarnm." (Buhr, c. 2, s.106; Nesi, c. 5, s. 39; bn Mce, c. 1, s. 568)"Deve, sr ve koyun sahibi bir mslman, bu mallarn zektn demezse, Kyamet

    gnnde o hayvanlar, dnyada olduklarndan daha semiz ve daha byk bir haldegelecekler ve her biri boynuzu ile ona toslayacak; ayaklar ile de ineyecek.Sonuncusu iini bitirince, birincisi yeniden toslamaya ve inemeye balayacak; tainsanlar mahkeme edilinceye kadar." (Buhr, c. 2, s. 106; Nesi, c. 5, s. 29; bn Mce, c.1, s. 568) Bu hadisin hkm dnya hayatnda da tecelli ediyor. Mallarnn hakkndemeyen zenginler, mallarndan huzur iinde faydalanam-yor, i gvenliini teminedemiyorlar, bunca varlklar gnl darlklarn gideremiyor. te bu gibi durumlar, dahadnyadayken maln sahibini toslamas kabul edilebilir.Zekt dememenin din cezas hakknda bn Mes'ud (r.a.) buyuruyor ki: "Zekt terk edenmslman deildir." (ayn eser, ayn sayfa). Yani byle kimseler, slm hkimiyetini kabuletmeyen gayr- mslimler gibidir. Zira zekt, mslman toplumda serbest dolamann ilkartdr. Kfrden dndkten sonra bir kimse zekt verip namaz klmadka slm

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    5/45

    topraklarnda serbest dolaamaz.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    6/45

    Zekt Tehir Etmenin CezasYukardaki yet ve hadislerde zikredilen ceza, zektn demeden lenlerin hirettekarlaacaklar ackl sonu beyan ediyor. Zektn vaktinde demeyenlere ait ceza ise ikiksmda deerlendirilmektedir: Din ynden, dnyev ynden.Zekt geciktirmenin din cezas: Kendisine zekt farz olup senesi dolduktan sonra vaktindezektn demeyen bir mslman, toplumunun iktisad yaps ile ilgili bir emri ihmal ettii

    ve fakirlerin hakkn elinde tuttuu iin din ynden gnahkrdr. Byle durumda olanmslmanlarn bugne kadar demedii zektlar demesi gerektii gibi Allah'a tevbeetmesi de gerekir. mam Muhammed der ki: "Kim bir zr olmakszn zekt tehir ederse,hitlii kabul edilmez. nk zektta fakirlerin hakk vardr; zekt tehir etmekle onlarazarar vermi oluyor. Mslmann, fukaray zarara sokmaya hakk yoktur." (Serahsi,Mebsut, II/169)Zekt tehir etmenin dnyev cezas: Zekt demeyen, yahut tehir edenlere kar slmdevleti yneticileri ilgisiz kalamazlar. Nice limlere gre, eer mal sahibi, farz olduunainanmasna ramen zektn vermek istemezse, slm devleti, kendisinden zekt zorlaald gibi, ceza olarak malnn yarsn da alr. nk Peygamberimiz'den u hadisrivayeti vardr: "...Kim zektn vermek istemezse, biz hem zektn hem de devesinin(malnn) yarsn alrz. Zekt, Rabbimiz'in haklarndan bir haktr. Muhammed'in (s.a.s.)ehline ondan bir ey hell olmaz." (Nesi, c. 5, s. 15) Baz limler ise -ki bunlarounluktadr- zektn farziyyetine inand halde onu vermeyen kiiden para cezasalnmaz; ancak byle kimseler slm devletince te'dib edilir diye gr bildirirler.Zekt Hakknda zet Fkh Bilgi

    Ayrntlarn fkh ve ilmihal kitaplarna brakarak, zektn fkh konumuyla ilgili zetbilgiler verelim: Zektn sebebi; Zekt verecek olan mslmann belirli bir miktarda malasahip olmasdr. Zekt verilecek maln cinsine gre farkllk gsteren bu miktara nisapdenir.Zektn farz olmasnn artlar:

    a-Mkellef asndan: Zekt verecek olan kii, akll, hr, erginlik ana ermi, dinen zenginve mslman olmaldr. Buna gre; mslman olmayanlara, delilere, ocuklara vehrriyetini kaybetmi olan kle ve esirlere zengin de olsalar zekt farz deildir.b-Mal asndan gerekli olan artlar: 1- Mal, mal sahibinin asl ihtiyalarndan veborlarndan fazla olarak, nisab miktar veya daha fazla olmaldr. Havic-i aslliyye (Aslihtiya); kiinin ve ailesinin ihtiyalar olan mal, eya ve letlerdir. 2- Mal, hakikaten veyahkmen artc olmaldr. Hakikaten artc olmasndan maksat; maln, ticaret veya remeyoluyla oalc olmasdr. Buna gre; her trl ticaret mal, nesli, st ve ty alnmakzere krlarda otlatlan erkek ve dii hayvanlar hakikaten artcdr. Bu ekildekihayvanlara sime denir. Maln hkmen artc olmas; sahibinin veya vekilinin elindebulunmas suretiyle artrlmaya elverili olmasdr. Altn, gm ve paralar bu kabildendir.3- Maln zerinden bir yl gemi olmaldr. Buna havl-i haveln denilir.

    Nisab miktar mala sahip olan bir kimseye, o mala sahip olduktan itibaren bir senegetikten sonra zekt vermesi farz olur. Nisabn, hem senenin banda hem sonundamevcut olmas gerekir. Arada azalp oalmasna itibar edilmez. Zekt verirken maln,sene bandaki veya sene ortasndaki deil; sene sonundaki deerine itibar edilir. 4-

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    7/45

    Sahibi, mala tam olarak mlik olmaldr. Bundan maksat; maln, sahibinin elinde olmas veonda bir bakasnn hakknn bulunmamasdr. Buna gre, kadnn henz eline gemeyenmihrine ve insann elinde bulunmakla beraber, buna karlk borcu olan malna zektgerekmez. Ancak, borcuna mukabil olan ktktan sonra geriye kalan miktar, nisabaularsa, o fazlalk iin zekt gerekir. Buradaki bortan maksat, kul borcudur. Keffaret,nezir, hac gibi din borlar zektn gereine mani deildir. Satn alnp henz teslimalnmayan mal, borlu tarafndan inkr edilmeyen, edilse bile isbat mmkn olan alacaklarve yolcularn memleketlerinde olan mallarna zekt gerekir.Haram yolla kazanlan maln zekt verilmez. Bu maln, varsa sahibine verilmesi,bilinmiyorsa fakirlere datlmas gerekir.

    Zektta niyyet arttr. Fakat zekt verilirken, onun zekt olduunun bildirilmesi artdeildir. Hatta, iten zekta niyet edildii halde, verirken ikram, hediye, veya bordemek, onun geerliliine engel olmaz; zellikle zekt alan muhatabn ahsiyetini veonurunu korumak iin bu hassasiyetlere dikkat etmek daha faziletlidir.Altn, gm ve nakit parann zekt: Altn ve gm , ister kle, ister ilenilmi olsun,nisab miktarnda olup da zerinden bir sene geince % 2,5 orannda zektlarnn verilmesigerekir. Altnn nisab, 20 miskal, gm n nisab 200 dirhemdir. Bu gn kullanlan llere gre 20 miskal altnn karl yaklak 80 gramdr. Altn ve gm n zektlarndakymetlerine deil; arlklarna itibar edilir. Elde bulunan nakit paralar veya her an parayaevrilebilen ek ve tahviller, aynen altn ve gm gibi zekta tbidir. Bunlarn ve ticaretmallarnn nisab, hem altna, hem gm e gre deerlendirilebilir. Bu konuda fakirler iindaha faydal ve kymetli olan tercih edilmelidir. Gnmzn ekonomik artlar gz nnealndnda, bu mallarn nisabnn tayininde altnn esas alnmasnn daha uygunolduunda limler ittifak etmi gibidir. Para ve para gibi olan kymetli ktlarn nisabndademek ki, 80 gram altnn para ynyle deeri kadar miktara ulamas nisab miktarna,yani zekt verecek zenginlik snrna ulam saylr.Ticaret mallar da byledir. Cinsi ne olursa olsun, ticaret maksad ile alnp satlan tmmallar, nisaba ulatklar takdirde % 2,5 orannda zekta tbidirler. Bu mallarn nisab,kymetle-rinin altn ve gm nisabna ulamas ile sabit olur. Ticaret mallarnda zekt,elde edilen kra gre deil; sermaye ve krn toplamna gredir. Ticaret mallar, kendiaralarnda birbirlerine eklendikleri gibi, ticaret iin olmayan altn, gm ve paraya da

    ilve edilirler.Toprak mahsullerinin zekt: re tbi arazilerden elde edilen mahsul, Ebu Hanife'yegre miktar ve cinsine baklmakszn belirli oranda zekta tbidir. Bu oran, sulama masrafgerektiren arazilerde %5; gerektirmeyenlerde % 10 'dur. Toprak mahsullerinden alnanbu zekta "r" denilir.Zektn verilecei yerler: Zektn verilecei yerler Kur'an'da belirtilmitir. "Sadakalar(zektlar) Allah'tan bir farz olarak ancak, fakirlere (yoksullara), miskinlere (d knlere),(zekt toplayan slm devletinin grevlisi) memurlara, mellefe-i kulba, yani gnlleri

    (slm'a) sndrlacak olanlara, (hrriyetlerini satn almaya alan) klelere, borlulara,Allah yolunda alp cihad edenlere, yolcuya mahsustur. Allah her eyi ok iyi bilendir,hikmet sahibidir." (9/Tevbe, 60) Bu yette belirtilen snflar unlardr: a- fakirler b-miskinler c- miller (slm devletinde zekt toplamakla grevli memurlar) d- Mktebe

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    8/45

    kle e- Borlular f- Allah yolunda cihad edenler g- Yolcular.Bir kimse, zektn hanmna, usl ve fruna veremez. Bunlarn dnda zekta ehil olanherkese verebilir. Ancak, nce kendi akrabalarndan balamas daha iyidir. Zekt verilenkiinin mslman olmas arttr. Mslman olmakla beraber, din grevlerini yerinegetirmeyen veya ald zekt mer olmayan yollarda harcayaca bilinen kiilere zektverilmesi ciz gr lse bile, slih m 'minlere verilmesi daha uygundur. Zektn, maln

    bulunduu yerdeki/yakn evredeki fakirlere verilmesi daha efdaldir. Bugnk devletlere,vergi, ba veya baka adlar altnda verilen mal veya paralar kesinlikle zekt yerinitutamaz, bunlar insan vebalden kurtaramaz. Ayrca cmi, Kur'an Kursu vb. de olsabinalara, derneklere vakflara verilemez; dernek ve vakflara; fakir mslmanlara,renci ve mcahidlere vermek zere vekil tutarak emaneten ve bu artla verilebilr.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    9/45

    Cimriliin Kt l ;

    Cmertlik, Zekt ve nfakn

    nemiyle lgili Baz yetler

    "Allah yolunda harcayn; kendinizi tehlikeye atmayn." (2/Bakara, 195)"Nefsinin cimriliinden korunanlar yok mu? te kurtulacaklar onlardr." (64/Tebn, 16)

    "Kim cimrilik ederse, kendi zararna cimrilik eder. Allah zengindir; hi kimseye ihtiyacyoktur; siz ise fakirsiniz, O'na muhtasnz. Eer (O'ndan ve Allah yolunda harcamaktan)yz evirirseniz, sizin yerinize sizden baka bir toplum getirir, artk onlar sizin gibiolmazlar." (47/Muhammed, 38)"Kendileri cimrilik yapp insanlara da cimrilii tavsiye eden, Allah'n kendilerine ltfundanverdiini gizleyen kimselerdir. Biz, nimetleri rten kfirler iin alaltc bir azap hazrladk."(4/Nis, 37)"Kim cimrilik eder de kendini mstani sayar, Rabbine ihtiya gstermez, en gzeli de

    yalanlarsa, biz de onu en zora, en gl e sevkederiz. D t zaman da malkendisine hi fayda vermez." (92/Leyl, 8-11)"Ey iman edenler, kazandklarnzn ve sizin iin yerden kardmz rnlerin en helal veiyisinden Allah yolunda harcayn." (2/Bakara, 267)

    "Mallarn gizli ve ak olarak gece ve gndz harcayan kimseler var ya, ite onlarn, Rablerikatnda ecirleri vardr. Onlara hibir korku yoktur ve onlar mahzun da olmayacaklardr."(2/Bakara, 274)"Mallarn Allah yolunda harcayanlarn hali, her baa yz daneli yedi baak bitiren bir

    tohumun hali gibidir. Allah diledii kimseye daha kat kat verir. Allah'n ihsan ok genitir.Her eyi hakkyla bilendir." (2/Bakara, 261)"Sevdiiniz eylerden Allah yolunda harcayncaya kadar birre (Cennete ve iyiliin engzeline) eremezsiniz." (3/Al-i mran, 92)

    "Sarfettiiniz her hangi bir eyin yerine O daha iyisini koyar." (34/Sebe', 39)

    "Allah, faizi tketir (faiz karan maln bereketini giderir), sadakalar ise bereketlendirir.Allah kfrde ve gnahtar srar eden hi kimseyi sevmez." (2/Bakara, 276)Zekt ve nfakn nemini Anlatan Baz Hadis-i erifler

    "Mallarnz zektla koruyun, hastalarnz sadaka ile tedavi edin. Belya dua ile karkoyun." (Ktb-i Sitte, c. 7, s. 322)

    "Maln zekatn dedin mi, kendinden onun errini def ettin demektir." (a.g.e. 7/ 323)"Sadaka, maln miktarn eksiltmez, artrr." (a.g.e.)"Zektn deyen, zerinde bulunan (fakirin) hakkn demi olur, fazla vermek efdaldir."(a.g.e.)

    "Farz zekt de. Zira o seni temizler. Sla-i rahmi ed et. Dilenci, komu ve fakirin hakkn

    gzet." (a.g.e.)"Zekt deyen, misafire ikram eden, musibete urayanlara veren, cimrilikten kurtulur."(a.g.e.)

    "Allah, zektn demeyen kimsenin namazn kabul etmez, ikisini birlikte yapncaya kadar.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    10/45

    Zira Allah Tel namazla zekt (Kur'an'da yanyana birlikte zikretmek suretiyle) birletir-mitir; Siz aralarn amayn." (a.g.e.)"Allah, iman ve namaz ancak zektla kabul eder." (a.g.e.) (Btn bu hadisler ve bakalariin bkz. Ktb-i Sitte, c. 7, s. 323 ve devam)

    Zektn nemi ve HikmetleriZekt, her eyden nce kulun Allah'n emrine itaat edip, kulluunu gstermesinin en gzelrneklerindendir. nk zekt vermeyi Allah emretmitir. Kulun grevi, ncelikle neden veniinini aratrmadan Rabb tarafndan emrolunduu eyi yapmaktr. Mslman; sevdii,inand Rabbinden ald emirle, cannn yongas olan maln hi bir madd karlkbeklemeden vererek, kulluk borcunu demi olur. Bu temel zelliin, yani ibadeti geerliklan esas unsur olan Allah'n emrettii ve O'nun rzasna uymak iin yaplmas yannda,zektn insan gnah ve cimrilik kirlerinden temizleyip onu olgunlatrmas, imannsalamlatrmas gibi hikmetleri ve kii ve toplum asndan byk nemi vardr.Bir eyin nemi, insanln ona olan ihtiyac ve temin ettii fayda ile llr. Zektn;

    zekt verende, zekt alanda ve zekt alnp verilen toplumda salad faydalar gznne alndnda, onun ne derece byk bir nem ifade ettii ortaya kar."M 'minlerin mallarndan zekt al ki, onunla kendilerini temizlemi, mallarna bereketvermi olursun. Bir de onlara du et; nk senin duan, onlar iin birsknettir/rahatlk ve huzurdur. Allah iitendir, bilendir." (9/Tevbe, 103)"Haram aylar knca m rikleri bulduunuz yerde ldrn; onlar yakalayn, hapsedin veonlar her gzetleme yerinde oturup bekleyin. Eer tevbe eder, namaz dosdoru klarklar, zekt da verirlerse artk yollarn serbest brakn. Allah mafiret eden, merhamet

    edendir." (9/Tevbe, 5)"Onlar, eer tevbe eder, namaz klar ve zekt verirlerse, artk onlar dinde kardelerinizolurlar." (9/Tevbe, 11)

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    11/45

    Meallerini kaydettiimiz yet-i kerimelerden ilki, zektn bizzat Hz. Peygamber tarafndantoplanmasn, dolaysyla slm devleti tarafndan zekt ilerinin idare edilmesiniemretmekte ve bu mal ibadetin, mslman toplum iin nem derecesini yeteri kadaryanst- maktadr. Bundan anlalyor ki zekt, ferdin kendi isteine braklmam, slmdevletin yaptrm ile toplanarak kurumlatrlmtr. Nitekim Peygamberimiz, eitliblgelere zekt tahmin memurlar ile, zekt toplamakla grevli miller/tahsildarlargndererek zekt her sene muntazam alm; vefatndan sonra halifelik makamnagetirilen Hz. Ebu Bekir de zekt vermeyeceklerini bildirerek isyan eden baz kabile reislerizerine asker kuvvet gndermek sureti ile onlarla savam, kendilerini itaat altnaalmtr (Buhr, c. 2, s. 106).Zekt, ferdin vicdanna ve inancna terk edilirse, iman zayf olan mslmanlarda ihmaleurayarak meyyidesiz/yaptrmsz kalr; kendinden beklenen fayda salanamaz.Gnmzde, zektn zorunlu olarak slm devletince alnp yerlerine tevdi edileceiortam yaanmadndan toplumda meydana gelen iktisad knt, bunun bir rneidir.

    Mslmanlarn salam bir dayanma iinde her ynyle bamsz ve zgr olabilmeleriiin zektn vazgeilmez konumu gzden uzak tutulmamaldr. Zektn, bizzat Hz.Peygamber, dolaysyla slm devleti tarafndan toplanma emrinin bu manay iindetadnda hi phe yoktur.Yukardaki ikinci yette (9/Tevbe suresinin 5. yetinde) irkten dnenlerden, namazkldktan sonra zekt vermeleri istenmekte; yalnz mslmanl kabul etmeleri kfigrlmeyip ruhun gdas ve kvam olan namaz klmalar, dnya hayatnn dzen venizamnn nemli sebebi olan zekt da vermeleri art koulmaktadr. Bu bize, zelliklebu iki emrin yerine getirilmedii toplumlarda huzur ve mutluluk bulunmayacangsteriyor. Zekt vermeyen kii, irkten dnse de serbest dolaamaz; itaat veteslimiyetini ancak zekt demekle ifade edebilir.nc yette (9/Tevbe, 11), m riklerin tevbeden sonra namaz klp zekt dademeleri din kardeliinin tahakkuku iin art koulmaktadr. Buna gre zektvermeyenlerin mslmanlarn kardelik safna katlamayacaklar anlalmaktadr ki, bubize zektn ne derece ehemmiyeti olduunu gstermeye yeterlidir.Zektn nemi hakknda Hz. Peygamberimiz'in birok hadis-i erifi vardr. Bunlardan birkatanesini zikredelim:

    "Zekt ilerinde hakkyla alan memur, evine dnnceye kadar Allah yolunda savaangzi gibidir." (Tirmiz, c. 3, s. 144; bn Mce, c. 1, s. 578)

    Ashabdan Cerir bin Abdillah, Rasulullah (s.a.s.)'e, "namaz klacama, zekt vereceimeve her mslmana t vereceime dair bey'at ettim, sz verdim" diyor. (Buhr, c. 2, s.106)Peygamberimiz vefat ettikten sonra yerine Hz. Ebu Bekir halife seildi. O zaman Arapkabilelerinden bir ksm zekt vermeyeceiz diyerek slm devletine isyan etti. Hz. Ebu

    Bekir, isyanc kabilelerle savamaya karar verdi. Fakat Hz. mer ona engel olmakisteyerek yle dedi: "Sen bu insanlarla nasl harbedersin? Halbuki Rasulullah (s.a.s.):"Allah'tan baka ilh olmad-na ve benim O'nun Rasl olduuma ehdet getirinceyekadar insanlarla harbetmekle emrolun-dum; kim bu kelimeyi sylerse, maln ve cannbenden korumu olur. (Adam ldrmek gibi) kul hakk icab olan hususlar mstesndr ve

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    12/45

    onun hesab Allah'a aittir" buyurdular. Hz. mer'in bu sz zerine halife Hz. Ebu Bekiru cevab verdi: "Namaz ile zekt birbirinden ayranlarla mutlaka savaacam. (Namazile zekt Kur'an- Kerim'de alt yerde beraber zikredilmitir.) nk zekt, maln hakkdr.Allah'a yemin ederim ki, Rasulullah'a dedikleri bir koyun veya kei yavrusunu dahi banavermeyecek olurlarsa, bu sebepten onlarla harbederim." Hz. Ebu Bekir' in bu diryetikarsnda hayrete d en Hz. mer: "Allah'a yemin ederim ki bu szler, Yce Allah'n, Hz.Ebu Bekir'in kalbine ilhamndan baka bir ey deildir; onun dvsnda doru olduunuanladm" dedi. (Buhr, c. 2, s. 105; Nesi, c. 5, s. 11).a-Zekt Mal Islah EderZekt, fertleri; cimrilik, dilik, kalp katl, kendini bakalarna kar stn grme, dknlk, harislik kirlerinden temizledii gibi onu, insanlarn mallarn hainlikle, alarak,gasbederek ve faiz almak suretiyle yemek gibi kt eylemlere meyletmekten korur.nk iman sebebiyle elinde veya kasasndaki mal Allah'n rzas, mafireti ve ycekatndaki derecesinin ykselmesini talep etmek gayesine mtuf Allah yolunda vermee

    alan bir m 'min, bakalarnn maln haksz yere almaktan kendini daha iyi korur. M'minler topluluunda, birbirlerine kar beliren kin, haset, d manlk, tecavz, zulm, fitneve kavgalarn kayna olan sosyal rezalet kirlerinden temizlemesinde zektn ok bykrol vardr.nsanlar, alma yetenei, kazan, israf, esirgeme, iktisat, tedbir, cmertlik, cimrilik vehayr zerinde yardmlama gibi hususlarda birbirlerinden tamamen farkldrlar. Rzktemiminde ve harcamalarda bir ksmnn, dier ksma muhta olduu kanlmaz birgerektir. Servet toplamaya en fazla kabiliyetlileri, yaratllarnda hrs, kendilerine ve

    yakn akrabalarna varncaya kadar cimrilik gibi hallerin galip olduu kimseler olabilir. Buvesile ile insanlarn bazs bazsna fitne, yani imtihan vesilesi, ekime ve mnakaasebebi olur. "Sabredip etmediinizi gstermek iin, bir ksmnz dier bir ksmnz zerinefitne (imtihan vesilesi) yaptk. Rabbin her eyi hakkyla grmektedir." (25/Furkan, 20)Yani bu imtihan, beerin kabiliyette, ahlkta ve dier ilerde birbirinden farkl oluuicabdr.b-Zekt, mann Gstergesidir. Zekt, bdet ve Cihad Cokusu Verir

    Allah'n emrine itaat ve O'nu her eyden ok sevdiini isbat ettirerek Allah'n rzasnaulatrr. Malla cihad etmeyi reterek, cihadn dier eitlerine kap aar. slambinasnda, imandan sonra iki amel zikredilmitir ve dinde bunlar, dierlerinden nce farzklnmtr: Namaz ve zekt. nk bunlar, btn ibadetlerin asldrlar ve buradabilhassa anlmalar, zelliklerinden dolay deil; dierlerinin eitliliine iareti de iinealc olduklarndan dolaydr. Zira btn ibadetler iki eide ayrlmtr. Biri bedene aitibadetler, dieri de mala ait ibadetlerdir. Hac gibi hem beden ve hem de mal olannc bir ksm da, bu iki deerin birlemesidir.u halde namaz, btn bedenibadetlerin asl temsilcisi; zekt da btn mal ibadetlerin asl temsilcisidir. Ve bunlar,imann ilk meyyidesi (yaptrm) ve amel ile ilk gelimesidirler. btn amellerin esaslar

    da namaz ve zektta/infakda zetlenerek, slm dininin ilm, amel esaslar ve dallarksaca anlatlmtr.Kuran- Kerimde: Onlarn mallarnda isteyenin ve (iffetinden dolay dilenemeyen)yoksulun da bir hakk vardr. (Zariyat, 19) hkm beyan buyurulmutur. Mminlerinmallaryla, dilleriyle ve canlaryla cihad etmeleri, kati nasslarla emredilmitir. te cihadn

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    13/45

    ilk ve vazgeilmez eidi olan malla cihada zekt ve infak ad verilir. Zekt ve infakamelinin eda edilmesi iin ilk rkn, imandr. Kyamet gnnde cehennem ehlinden olankimseye denilir ki: Dnya dolusu maln olsayd (u azaptan kurtulmak iin) o maln fidyeolarak verir miydin? O kimse, azabn iddetini grd iin: Evet!.. Muhakkak verirdim der. Allah Teal yle buyurur: Ben (dnyada) senden, bundan daha kolay bir eyistemitim. Henz ruhlar leminde iken, bana hibir eyi irk komaman hakknda sendenmisak almtm. Sen ise sznden dndn. Bana ortak komaktan baka bir ey kabuletmedin." (S. Buhari, K. Rikak 49; Ahmed b. Hanbel, III/ 218)c- Zekt, Nimetin Gerek Sahibi Allah'a Bir krdr

    Allah'n mal nimetine kr, mal Allah iin vermekle olacaktr. Zekt, Allah'n verdiinimetlere krdr. Namaz, oru gibi beden ibadetler, Allah'n ihsan ettii vcut shhat veselametinin krdr. Zekt bata olmak zere her eit infak ieren mal demeler de malnimetinin krdr. Her nimetin bir kr vardr. Maln kr de Allah iin vermektir.Lisanen yaplan krle maln kr borcu ed edilemez. Zekt, maln krne alan

    nemli bir kapdr. Bu duygularla zekt veren m 'min, her nimetin, mesela saln, ilmin,sanatn krlerinin de o nimetlerle deneceinin uuruna varr. "Sizden birine lm gelip'Ya Rabbi keke yakn bir

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    14/45

    zamana kadar ecelimi geciktirsen de sadaka versem' demeden nce size verdiimizrzkdan veriniz." (63/Mnafkun, 10)

    Nimete kr, onu verenin rz olaca yollarda sarfetmekle olur. Zekt ise, mal nimetininbir krdr. Nimetin vercisine teekkr etmek gerektiine gre, zektn da gerekli olmaskendiliinden anlalr. Maln elde bulunmas, kretmeyi; elden kmas da sabretmeyigerektirir. Rabbimiz kuluna sanki yle buyuruyor: Ey zengin! Ben sana mal verdim ki, bu

    sebeple hakkn deyip kredenlerden olasn; sahip olduun maln bir ksmn elindenkar, zekt ver ki, bu vesile ile maln yokluunu hatrlayarak sabredenlerden olasn. Eyfakir! Sana da ok mal vermedim; sabrettin, bu sebeple sabredenlerden oldun. Zengineise, elindeki malndan bir ksmn sana vermesini farz kldm. Ta ki, bu mal senin elinegetii zaman bana kredenlerden olasn.te zektn farz olmas, bir taraftan zenginlere, krn ne demek olduunu, brtaraftan da fakirlere sabrn ne demek olduunu retiyor. Ayn zamanda zengininsabrdan, fakirin de krden nasiplenmesine vesile oluyor.

    d-Zekt Mal Temizlerphesiz Zekt, vereni arndrd gibi; fakirin hakknn ayrlp hak sahiplerine verilmesi ilemaldaki kirleri de temizler. Zekt: Belli bir ml gc olan mslmann kazan ve malndanverecei yzde iki buuk tutarnda zorunlu bir ml ibadettir. Verilmedii takdirdekazancn ve maln tamam pis ve haram olur."Onlarn mallarndan sadaka al. Onunla kendilerini temizlemi ve tezkiye etmi olursun."(9/Tevbe, 113) Temizleme ve tezkiye; bu iki kelime, zenginin ruh ve nefsinin, mal veservetinin hem madd hem de manev ynden temizlenme ve arnmasn iine almaktadr.Zekt veren, bata cimrilik olmak zere birok kt huy ve alkanlktan arnr. Cimrilik,fert ve toplum iin kt bir hastalktr. Bu hastalk kiiyi mal uruna kan dkmeye, kulhaklarna tecavz etmeye, haramlarla da olsa mala hrs gstermeye gtrr.Zekt, m 'mini mala tutkunluk zilletinden temizler, paraya kulluk bandan kurtarr.slam, insann sadece Allah'a kul olmasn, Allah'tan baka her eyin esaretindenkurtulmasn, yaratlmlarn efendisi olma zelliini korumasn arzu etmektedir. Bununbir yolu da, zenginin infak edip zekt vererek hem Allah'n emrine boyun emesi, hemde dnya malnn kendisine geici bir sre iin tevdi edilmi bir emanet olduununbilincine varmasdr.Rabbimiz Kur'an'da ska arnan ve saknanlardan bahseder ve onlara zel iltifatlardabulunur. Ayrca arnmann yolunu da gsterir. Bu konuda Rabbimiz infak edip zektvererek arnacamz konusunda telkinde bulunur. "O (m 'min) ki, maln (Allah iin)vererek arnr, ycelir." (92/Leyl, 18) Demek ki arnmann yolu zekt ve infak etmektengeer. Zektmz verirsek kalben ve ruhen arnrz. Zekt ve infakla mnen yceliriz.Gerek iyilie kavuuruz. Olgun bir kiilik, emin bir ahsiyet olutururuz. MallarmzdanO'nun iin infakta bulunur ve zektmz eksiksiz verirsek arnrz.Peki, "arnanlara Allah'n yardm nedir?" sorusuna baka bir yet cevap vermektedir:

    "Eer siz arnr ve saknrsanz, Allah sizlere iyilikle ktl birbirinden ayracak incebir anlay verir." (8/Enfl, 29) Ahiretteki byk nimetinden baka bu dnyada gaybyardmlar ile destekleme taahhdnde bulunmutur. Basiretimizi amay, gereklerigrecek gz ihsan edecek doru yol zere bulunmamzda yardmc olacaktr. Zektlarnverip infak edenler, Allah ile aralarnda zel bir ba oluturacaklardr. Yalnz Allah iin

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    15/45

    vermek, yalnz O'nun rzasn gzeterek vermek, insan Allah'a yaklatracak, Allah iinolma ve Allah iin yapma, amel ileme alkanl kazandracaktr. Bu anlay, onu ihsanmakamna erdirecek, ruh bir olgunluk kazandracaktr.e-Maln Mlkn Gerek

    Sahibini Hatrlatr ve

    Kiinin Emanet Bilincini

    Glendirir

    M 'min, Allah yolunda zekt vermenin bir grev ve sorumluluk meselesi olduununbilincindedir. Her eit mal ve nimetleri, asl kayna olan Allah'a nisbet eder. Zekteylemi, datt eylerin kendi zel mal olmadn, kendi zel mlkiyetinden tasarruftabulunmadn hatrlatarak onun ba bencilliini krar. M 'minler bilirler ki, tmzektlarn, Allah'n verdii rzktan infak etmektedir. Bir postacdr, bir veznedardr, biremanetidir m 'min. Bu telkin, asl verenin, asl sahip olann Allah olduunu hatrlatr.Bylece m 'min, Allah'n kendisine verdii rzklardan sorumlu olduunu anlar. M 'min,maln istedii biimde, diledii ekilde zgrce harcayamaz. Sadece maln deil; rzkkelimesinin, mlk kelimesinin kuatt tm madd ve manev nimetler konusunda aynbilin ve davran sz konusudur.M 'min, cann yaratann Allah olduunu, maln verenin Allah olduunu bilir ve O'nunyolunda mal ve canyla cihad eder. Zektmz kendi malmzdan deil; Allah'n bizeemaneten verdiinden bir ksmn dattmz anlyoruz. D n evinde yemek kazannnbandaki a yemek datrken kimseyi minnet altna alamad gibi, kimsenin banakakamad gibi, "ben malmdan datyorum" diyerek vnemedii gibi zekt veren kii de

    haddini bilir.Allah tarafndan kullarn imtihan iin zektn emredildii belirtilir. nk mslman,Allah'n her emrettiini yapacana, her yasakladndan kaacana ve yalnz Allah'akulluk yapacana sz veren insandr. te zekt, Allah'a iman ve itaat konusunda kulunsdk olup olmadn denemek iin farz klnmtr. Zektn vermeyen, yalanc olduunugstermi ve Allah'tan baka, bir de mala/paraya taptn ortaya koymak suretiyle dnyave hiretini mahv etmi demektir.nsanlarn cmertlikten, zekt ve infaktan kamasnn sebepleri banda: "benim olan

    varl bakalarna niin vereyim?" duygusu ile, "bakalarna verirsem, benim varlmazalr ve zaruret zamannda zahmete d erim" d ncesi gelir. slam dini ise bu duygu ved nceyi kknden kaldrmtr. slam'a gre mal ve servet herhangi bir ahsn tekelialtnda deildir. Mal ve servet yalnz Allah Teal'nndr. Her eyin gerek mliki Allah'tr(3/Al-i mran179; 57/Hadid, 10). Kur'an- Kerim'de bu durum yirmiyi akn ayettevurgulanmaktadr. M lk Allah'n olduuna gre, tabi olarak sahibinin yolunda sarfedilmesi,m 'min iin en makul bir olay olarak deerlendirilir. M 'mindeki zekt, infak ve cmertlikduygusu da bu d nceden kaynaklanr.M 'minler; Karun gibi toplayc deil; Harun gibi datcdrlar. Datmak iin kazanrlar.Verirken tkeneceinden korkmazlar. nk veren Allah'tr; "ver" diyen de Allah'tr. "SizAllah iin bir ey verdiinizde Allah onun daha iyisini verir. O, rzk verenlerin enhayrlsdr." (34/Sebe', 39) M 'min, blis gibi fakirlikten korkutup cimrilii emretmez(2/Bakara, 268); dris gibi cmertlii emreder.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    16/45

    Zekt, zenginin malna karm fakirlerin hakkdr. "Onlarn mallarnda dilenci ilemahrumun hakk vardr." (70/Meric, 25). Bir zenginin srsne karan fakir koyunu,hkmen ne ise, zenginin cebindeki fakir hakk, yani zekt da odur. O yzden sryekaran koyunu benimsemek ne kadar irkin bir ey ise, cebindeki fukara hakknvermemek de o derece irkindir.f- Ferdi/Kiiyi Maddeperestlikten Korur;

    Kalpteki Dnya Sevgisine Kar Bir l OlurMal, m lk ve para insanlarca sevilen bir varlk olduu kadar, ayn zamanda bir imtihansebebidir. Zekt, bu sevginin arln krar, maddenin endd/put edinilip

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    17/45

    Allah sevgisini glgelemesine giden yollar tkar. Kiiyi mala, paraya esirlikten, paraya kulolmaktan muhafaza eder. Mal sevgisi, insann kalbini kaplaynca onu, Allah' gerei gibisevmekten ve ldkten sonras iin hazrlanmaktan gafil klar. Bu sebeple ilh hikmet,mal sahiplerine, mala ok meyledip btn varl ile ona ynelerek tapmalarn nlemekve insann gerek mutluluunun, mal biriktirmekte olmayp onu Allah yolunda, dolaysylatoplum yararna harcamakta olduunu zektla hatrlatr.

    Zekt, mal sahibini ve mal temizleme manasn ifade ettii gibi, onu ayn zamandahrriyete de kavuturur; mala balanmak, ona boyun eerek esir olmak ve parayatapmak zilletinden kurtarp serbestlie eritirir. Zira slm dini, mslman her trlesirlikten uzakta tutarak yalnz Allah'a tapmaya, manev ve insan deerlere balkalmaya iter; onun Allah'tan baka hi bir varla boyun emeden hr bir hayat geirmesinive kinatta bulunan btn varlklarn efendisi olmasn emreder. Allah'tan bakasnatapmay sonulandran paraya tapmak gibi ldrc zehirden Peygamberimiz ylesakndrr: "Altn ile gm e (paraya) tapanlarla kadifeye (lks yaaya) tapanlar helkolmutur." (Buhr, Kitab 'l-Cihad; bn Mce, K. Zhd) Burada kadifeden maksat,giyim-kuam ve evlerin tefriindeki/demesindeki arln yanll-dr.te zektn farz klnmas, insan mala taptran dnya sevgisi hastaln kalpten silmekiin konulmu en etkili bir iltr. "Onlarn mallarndan sadaka al. Onunla kendilerinitemizlemi ve tezkiye etmi olursun." (9/Tevbe, 113) "O (m 'min) ki, maln (Allah iin)vererek arnr, ycelir." (92/Leyl, 18)g-htiras Zincirini Krar,

    Hrsdan Korur, Nefsin

    Maraz ve letini TedaviEder

    Maln, parann okluu kuvvetin oalmasn ve insann kendini byk grmesinineticelendirir. Maln ve dolaysyla kudretin artmas, o gten ve imknlardan bir hazduymay gerektirir. Bu haz ve zevkin artmas da insan buna sebep olan mal daha okelde etmek iin almaya arr. Bu ekilde fsit daire, ksr dng iinde insan iindenkamad probleme batar. Hrs, insan mal kazanmak ve dnya iin daha ok almayaiter. lm gelmeden bunun sonu da gelmez. te slm, bu sonu gelmeyen ihtiras ksr

    dngsne kesilecek bir nokta, insann kurtulaca bir fren vermitir. Kula, Allah'nrzasn gzeterek, nefsini o sonu gelmeyen karanlk yoldan evirip Allah'a yneltmek iinzekt ve infak en etkili bir zmdr.Sonradan pimanlk duymamak iin, mslmann cmert davranarak Allah'n kendisineihsan ettii maln salnda Allah yolunda ve O'nun rzasna uygun bir biimde infaketmesi gerekir. " Sizden birinize lm (almetleri) gelip de: 'Ey Rabbim, beni yakn birzamana kadar geciktirsen de, sadaka versem ve salihlerden olsam' demeden nce, sizerzk olarak verdiimiz eylerden infak edin." (63/Mnafikun, 10)

    Kur'an'dan faydalanabilmenin artlarndan biri, kiinin, Allah'n ve insanlarn hakknvermek zere Kitap'taki talimatlara uygun olarak parasn bakalaryla paylamayahazr olmasdr. Bu ok nemli bir arttr. nk bir cimrinin veya paray her eydenok seven bir servet d knnn, slm urunda mal fedakrlklar yapmas

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    18/45

    beklenemez.h-Zekt, Kiiyi Cimrilikten Korur, Cmertletirir

    Cimrilik, yahudilerin ve yahudileenlerin, kapitalistlerin zelliidir. Cimri, parannegemenliine boyun ediinden parann mahkmudur. O, paray deil; para onu kullanr.O yzden cimri, devaml psikolojik bunalm iindedir, doyumsuzdur, sevgisizdir.Fedakrln, vermenin tadna varmann ne kadar gzel olduunu, ahiret dl yannda,

    dnyada da insan mutlu ettiini bilemez cimri. Cimriliin sebebi, ar para, mal hrs vegelecekte yoksul kalma korkusudur. Cimrilik yznden durmadan para biriktiren vetkenir endiesiyle hastalklarnda bile harcamayp, dnyay bile kendilerine zehir edennice para mahkmlar vardr.Halbuki para, mal Allah'n nimetidir ve bu nimet yerli yerince harcanrsa Allah onu artrr.Cimriler, insanlar arasnda da, Allah katnda da sevimsiz ve aalk kiiler olarak grlr."Onlar ki hem kskanr, cimrilik ederler, hem de herkese cimrilik tavsiye ederler ve Allah'nkendilerine fazlndan verdii eyleri saklarlar. Biz de byle nimetleri gizleyen nankrlerehor ve rsvay edici bir azab hazrladk." (4/Nisa, 37)Rasl-i Ekrem (s.a.s.) de yle buyurmaktadr: "Cimrilikten saknnz. nk cimrilik,sizden nceki milletleri helk etmitir." "Her sabah gkten iki melek iner. Birisi: lh,infak edene karln ver; dieri: Allah'm! Cimrilik edene de telef ver (maln yok et), diyedua ederler." (Riyaz 's-Salihin, 1/ 253) "Cimri kii, Allah'a uzak, cennete uzak, insanlarauzak ve cehennem ateine yakndr." (Tirmiz, Birr 40)Paralarndan ve mallarndan en az yararlanan cimrinin kendisidir. Cimriler, kendilerininlmelerini isteyenler iin servet biriktiren insanlardr. Cimri, yeryznde kendiyararlanamayaca- serveti biriktirirken; zekt veren infak sahibi cmert, ebed mekncennette kendisi ebed yararlanaca serveti biriktirir. Zekt ve sadaka veren m 'min,istikbalini d nen kimsedir; yarn gidecei yere yatrm yapmakta, iinde ebedyaayaca kkn hazrlamaktadr.nsan, malna cimrilik ettii nisbette erefinden kaybeder. Kt kimseler olsalar bile,cmertler iin nice insann kalbinde bir sevgi vardr. yi olsalar bile, cimrilere kar hemenherkesin kalbinde yalnz nefret vardr. Mallarn kendileri iin bile harcamaktan ekinencimriler, Allah Tel'nn kendilerine verdii nimeti harcamamakla, sadece kendilerinideil, e ve ocuklarn da skntya sokarlar. evrelerindeki dier insanlara fenalk

    yapm olurlar. nk, Allah'n verdii bu nimetlerde nafaka veya sadaka olarak dierinsanlarn da hakk vardr. Bu hakkn sahiplerine verilmemesi zulmden baka bir eydeildir. Servet, Cenab- Hakk'n ihsandr. Allah, serveti dilediine verir, dilediindenalr. Mal ve mlkn gerek sahibi O'dur. Cimriler, bu uura eremeyen insanlardr."Allah'n verdiklerinden cimrilik edenler, sakn bunun kendileri iin hayrl olduunusanmasnlar; bilakis bu onlarn ktl nedir. Cimrilik yaptklar ey, kyamet gnboyunlarna dolanacaktr. Gklerin ve yerin miras Allah'ndr. Allah ilediklerinizdenhaberdardr." (3/Al-i mran, 180)

    Rasl-i Ekremin: Veren el, alan elden daha hayrldr. (S. Mslim, K. Zekt 32;hadis no: 94 1033-) buyurduu bilinmektedir. Dolaysyla mminler, en sevdiklerimallardan, ihlsla infakta bulunmal, zekt iin maln ktlerini ayrmamaldrlar.i- sraf ve Lx Gibi eytan Eilimleri Azaltr

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    19/45

    Hesap gnn d nen her mmin, maln bir imtihan sebebi olduunu bilir ve mlibadetlerini ed etme hususunda titiz davranr. Tketim hrsnn alabildiine kamlanmasve hesap gn uurunun yok edilmesi, bal bana bir fciadr. Rasul-i Ekrem: Mmin, birmidesi ile yer; kfir ise yedi mide ile yer. (Snen-i bn-i Mace, hadis no: 3256)buyurmutur. Buradaki yedi rakamnn mbalaa iin olduu ve mminlere darb- meselolarak zikredildii limlerce belirtilmitir. Mmin, dnyaya kar zhiddir. Kfir ise hrsladoludur. Dolaysyla mmin, yemei, hayatn devam ettirebilmek ve ibadetlerini ededebilmek iin yemektedir. Kfirler ise; hrs, ehvet ve lezzet duygularn tatminedebilmek iin yemektedirler. Elbette yemek ihtiyac insandan insana deiebilecei gibi,insann alt iin zorluuna veya kolaylna gre de deiebilir.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    20/45

    j - Kalbin Katlamasn nler; Kalbe Sevin, Mutluluk ve Huzur Verir

    Maln okluu, kalpte bir katlama ve azgnlamaya sebep olur. "phesiz insan,(malna gvenerek) kendini Allah'tan mstan grmek suretiyle tuyan eder/azar."(59/Alak, 6-7) Zekt, azgnl azaltp kalbi Allah'n rzasn kazanmaya doru iter.Zekt ve infak, mutluluun merdivenidir. Alan kimse, nimetlerden geici ve snrl birekilde yararlanrken; veren m 'minin hazz ksa srede sona ermez. M 'min kalp, mal ile

    deil; iman ile mutmain olur. Allah yolunda zekt verip infak etmekle fakir d eceindenkorkmaz. Kendi hibir ey deilken Allah onu meydana getirmi, vcut, gz, kalp, lisan vesaysz nimetler balam ve mal sahibi yapmtr. Bunlar Allah'a aittir. yle ise Allah'agvenen birisi Allah yolunda ve Allah rzas iin maln vermekten ekinmez. Kalpler,cmertlikle, zekt sayesinde temizlenir. (Bkz. 92/Leyl, 17-20) nk, kfr ve nifaktansonra kalbi karartan sebeplerden biri de ar mal sevgisi ve servete ballk arzusudur.Nitekim Kur'an- Kerim'de; "Serveti de d knce seviyorsunuz." (89/Fecr, 20) buyrulur.te bu sevgi ile insan, "ben bu mal infak edersem bana bir ey kalmaz" korkusuna d erve hemen eytan harekete geer: "eytan sizi fakirlikle korkutur, size cimrilii emreder."(2/Bakara, 268) Oysa Allah'n bildirdiine gre: "mal ve servet insan iin bir imtihandr."(Bkz. 39/Zmer, 49-52) Bu imtihandan baarl kmann yolu da cmertlik, zekt veinfaktr (bkz. 64/Teabn, 15-17).k - Halka efkat ve Merhameti Arttrr, Dost Kazanmaya Sebep Olur

    Zekt, m 'minlerin bir duvarn tulalar gibi birbirlerine kenetlenmelerini salar,kardeliklerini perinler. M 'minlerin birbirlerine gvenmelerini ve kt gnlerindeyardmc olacak sosyal gvenceleri olduunu ispatlayarak, huzurlu bir toplumolumasna byk katklar olur. Allah, ruh cevherini efkat ve merhametingzelliklerine ulatrmak iin zekt vermeyi emretmitir. Bu zellikler de, insann halkaiyilikte bulunmas, onlara hayrl hizmetler ulatrmas ve slm toplumunu iktisdbunalmdan meydana gelecek alkant ve fitnelerden kurtarmaya almasdr.Namaz ve oru, bireysel ve kiisel gelime ve ykselie; zekt ise, ferd cimrilik, bencillikgibi kt huylardan arndrma yannda, toplumsal bnyeye girmi zararl mikroplardanarnmaya, toplumsal bnyenin salkl bir ekilde serpilip bymesine, gelimesinehizmet eder. Zektn bir ibadet oluunun anlam burada gerekleiyor; Zekt, toplumsalibadettir.0 - Zekt, nsan Bir eye Muhta Olup Onsuz Olamama Tiryakiliinden Kurtarr; Allah'tanbakasna htiya Duymama Faziletine Ykseltir.

    Bir eye muhta olmamak, o eyi elde ettikten sonra ihtiyac gidermekten dahastndr. Allah'tan baka her eyden mstan olmak; bir eyi elinde bulundurmamaksuretiyle ihtiyatan kurtulmak, varlklara bal kalmamaya, onlara muhta olmamayaalmaktr. Mesel, lks hayat sevmeyen bir kimse, lks ve israf yaayyla ilgili btnistek ve imknlardan mstan-dir. Bu hayata ve gereklerine ihtiya hissetmez.Hi bir eye ihtiya hissetmemek, tam bir zenginliktir. Bu trl zenginlik ise, yalnzAllah'n sfatdr (35/Ftr, 15). Bir eye muhta olup onu kazandktan sonra zengin olmaksfat, kullarn zelliidir. Allah, bir kuluna ok mal verince ona, ok nasip vermidemektir. Ona zekt vermeyi emredince Yce Allah onu, varlkla zengin olmaderecesinden daha yksek bir makam olan madd varlklardan mstan klarak dahazengin olma derecesine ykseltmeyi dilemitir. nk madd bir eye ihtiya

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    21/45

    hissetmemek, tam bir zenginliktir, gnl zenginliidir. te zekt, madd varlklara ihtiyabelirtmeksizin, maddeyi bakalarna vererek insan manev olarak ykseltir, madd olarakda onun dier maddelerden stn olduunu, maddenin kulu ve klesi olmadnispatlamasna vesile olur.0 - S l a - i R a h m e Te v i k E d e r ; A k r a b a y a Ve r m e y i , O n l a r

    G z e t m e y i H a t r l a t r . nsanlarn sevgi ve muhabbetini kazandrr.

    Zenginle fakir arasnda kin, nefret ve kskanl gidererek, birbirlerine sevgi

    ba oluturur.

    M 'minler, bilirler ki, sahip bulunduklar eylerin yaratcs kendileri deildir. Bunlar rzkolarak Allah tarafndan kendilerine bahedilen bir ikramdan ibarettir. te bu itiraf ve uurneticesinde m 'minler, fakir ve zayf kimselere kar iyilik ve ikram kaplarn aarlar. Bukaplarn almas, kullarn birbirine kar kardelik duygusunu, insanlk uurunu ve beertesand meydana getirir. Bu sfatlarn kymet ve ehemmiyeti insandaki cimriliin veegoistliin zil olup yerini iyilie, cmertlie terketmesiyle meydana kar. Ayn zamandabu sfatlar, hayat atma ve ihtiraslardan uzaklatrp sevgi ve yardmlamayasevkeder. Zayf ve aresizlere tam bir emniyet salayarak onlara vahet ve hrspeneleri arasnda deil; kalplerde, gnllerde yaadklarn hissettirir. nfak; zekt,sadakay ve hayr yolda verilen her yardm iine alan bir ifadedir. Zekt, infakn ihtivaettii umumilikten bir czdr. Peygamberimiz: "Malda zekttan baka da hak vardr."(Tirmiz) buyuruyor.Bir toplumda zenginlerin ve fakirlerin bulunmas doaldr. Doal olmayan, bunlarn

    birbirlerinin haklarn gzetmemesi ve sosyo ekonomik adan bir bakma snnetullahdenilebilecek bu durumun toplumda gerilim ve gerginlik sebebi olmasdr. Bunun iin dehem zengin ve fakir arasndaki ekonomik dzey farknn uuruma dn memesi, yanizenginin daha zengin; fakirin daha fakir olmasnn engellenmesi, hem de bu yzdengereklemesi muhtemel olan bu duygusal gerilimin nlenmesi gerekir. Kur'an-Kerim'de sosyal gerilimin, mstaz'af - mstekbir ikileminin engellenme yollarbelirtilmektedir. Kur'an'da cennet ehlimuttakiler tantlrken "...Mallarnda muhta ve mahrumlarn hakk vardr." (51/Zriyt,

    19) buyurulur. Namaz klan ve namazlarnda devaml olanlarn eline mal geip zenginolunca pintileen kimseler gibi olmadklar belirtilerek "Bunlar, sahip olduklar mallardamuhta ve mahrumlarn belli bir hakk bulunduunu unutmazlar" (70/Meric, 22-25)buyurulmutur.Bu dzenleme ayn zamanda bunun ileyiinde son derece nemli insan meziyetlere,psikolojik faktrlere de iaret ediyor. Bakara 263 ve 264. ayetlerden anlaldna gre;zengin, verirken gnlsz davranmayacak, baa kakmayacak, ayn ekilde fakir dealrken ezilmeyecek, her trl mer sebebe yapt halde, gc geinnmeyeyetmediinden mahcbiyet duymas gerekmeyecek. nk, biri borcunu dyor, dierihakkn alyor, alacan tahsil ediyor. (Tabii, fakir bu konuyu istismar etmeyecek;bedavac ve asalak olmayacak, kendi eliyle kazand maldan daha lezzetli bir yiyeceinolmayaca bilincinde olacaktr.) Baa kakma ve mahcubiyet iin hibir neden kalmyor.Bu dzenleme, bir anlamda toplumsal gerilim sigortas grevi grr.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    22/45

    n- Zekt, Mal Ebedletirir

    Mal, meyl edilen, ynelinen demektir. Mala mal ad verilmesinin sebebi, herkesin onakar ok meyilli olmasndan dolaydr. Mal tatldr, cann yongasdr. Ama maln tatlkokusu abuk kaybolur; dalp gider. Mal, sahibinin elinde durduu mddet, lme veparalanmaya mahkm olan kimse gibidir. nsan onu, iyilik, hayr ve insanln faydasnaAllah rzas iin harcarsa, bir daha kaybolmayacak ekilde mal ebedleir.

    Zira o mal, hayra dn t nden dnyada devaml olarak lmeyi, hirette demkfatlanmay gerektirir. "nsan ld zaman amelleri kesilir. Ancak ey bundanmstesndr. Sadaka-i criye, kendisinden yararlanlan ilim veya kendisine hayr duaeden slih evlt." (Drim, Mukaddime 46)

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    23/45

    Yatrm en krl yere ve kaybolmayacak eye yapmak, en krl ticarettir. Allah dakulundan byle bir krl ticaret yapmasn istiyor. "Ey iman edenler! Sizi ac bir azaptankurtaracak ticareti size gstereyim mi? Allah'a ve Ras l 'ne inanr, mallarnzla vecanlarnzla Allah yolunda cihad edersiniz. Eer bilirseniz, bu sizin iin daha hayrldr. tebu takdirde O, sizin gnahlarnz balar, sizi zemininden rmaklar akan cennetlere, Adncennetlerindeki gzel meskenlere koyar. te en byk kurtulu budur." (61/Saf, 10-12)

    "Allah, m 'minlerden mallarn ve canlarn cennet karlnda satn almtr. Onlar, Allahyolunda savarlar, ldrrler ve ldrlrler. Bu, Tevrat'ta, ncil'de ve Kur'an'da Allahzerine hak bir vaaddir. Allah'tan daha ok szn yerine getiren kim vardr? O halde,O'nunla yapm olduunuz bu alveriinizden dolay sevinin. te bu, (gerekten) bykkazantr." (9/Tevbe, 111)o-Zekt, Mal oaltr, Bereketini Arttrr

    Zekt, maln bymesine ve bereketlenmesine byk lde bir sebep tekil etmektedir."Zekt, grn te mal noksanlatryor, nasl olur da onu oaltr?" denilirse, u cevab

    verebiliriz: Gerekten bu meseleyi kavrayanlar, bu zahir noksanlamann arkasndahakikaten bir artn bulunduunu anlarlar. Zektta btn mal iin, zellikle zenginin kendiserveti iin bir art vardr. nk mal sahibinin verdii az bir miktar, ona bilmediitaraftan kat kat ide edilir.Bunun rneini gnmzde u ekonomik durumda da grmekteyiz: Madd yndenkalknm zengin devletlerin, btelerinden, baz fakir devletlere -tabii ki Allah rzs iindeil; kendi karlar iin- yalnz kendi sanayi rnlerini, teknolojik aygtlarn onlarasatabilmek d ncesiyle bu devletlerin satn alma glerini oaltmak, dolaysyla

    verdiklerinin birka mislini almak iin yardm fonu ayrmalar, bu fikri aklkla ispatlyor.Zektta ise, Allah rzas gzetilmek zorunluluu bulunduu iin, dnyev kar ve karlkd nlemez. Fakat, Allah, rzsna uygun hareket edenlere elbette dierlerinden dahaok verecektir. Toplumdaki gsz ahs ve kurumlarn ml yardmlama ile gkazanmas sonunda, toplum refaha kavuacaktr. Ticar hayatta yatrmlarnazalmasndan doan iktisad skntlar ve piyasa darl, genele tesir ettii gibi, fertlerede etki eder.Bu gerek bize gsteriyor ki, kapital sahipleri harcamalar kstladklar takdirdepiyasada meydana gelecek darlktan bizzat kendileri de zarar grr; daha az kazanrlar.Yatrmlar oaldka kazanlar da oalr. Zekt da geni manada d nld takdirde, bir yatrmdr. Bu yatrmla piyasada ferahlk doar, satn alma gc noksanolanlarn gleri oalarak piyasa daha hareketli duruma gelir. Netice itibariyle verilenzektlar, birka misli daha fazlasyla geri dner.zm aacnn, asmann daha fazla rn vermesi iin dallarnn budanmas gerekir.Grn te aatan klme ve azalma olan bu durum, rnn artmas iin kesinzarurettir. Yine, maln gzle grnen bykl kadar, mnen bymesi ve bereketdenilen art vardr ki, zekt, mal bereketlendirir. "Allah, fize verilen mal noksanlatrr;zekt verilen mal ise oaltr." (2/Bakara, 276) "Verdikleriniz muhakkak yerinegelecektir. Allah rzk verenlerin en hayrlsdr." (34/Sebe', 39) "eytan, sizleri fakirolmaktan korkutuyor ve ktlkleri emrediyor. Allah ise sizlere, mafiret ve fazileti

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    24/45

    vdediyor. Allah'n hazinesi genitir. O, her eyi bilendir." (2/Bakara, 268)p-Kiiyi Yatrma Tevik EderZekt, cimrilik ve para stokuna sebebiyet veren hrsn kapsna vurulan bir kilit, yatrmyapmaya altran bir mil, hayr ve harcama yollarna alan nemli bir kapdr. nsanlar,alkanlk zaaflar sebebiyle iyilie de ktl e de meyyaldirler. Az da olsa insan, iyilikyapa yapa en byk hayrsever bir kimse olabilecei gibi; kt lk yapa yapa, vermeyevermeye nihayet en cimri kimse olarak bunu karakter haline getirebilir.Mslman, Kur'an'da parann stok olarak saklanmasnn ciz grlmedii ve zekt, tlolarak duran paray eritecei iin, yatrmlar yapacak, paray piyasada dolatracak,bylece hem iyerleri alm, nice isiz fakir zekta muhta olmaktan kurtulacak, hemekonomi canlanm olacaktr. "Kim mslmanlarn ilerini d nmezse, onlarndertleriyle dertlenmezse, onlardan deildir." (Tabern, Sayr)r- Zekt, Dnya ve hiret Uurumlar zerindeki Bir Kprdr

    "Zekt, slam'n kprsdr." (Ktb-i Sitte, cilt 7, s. 322) Zekt, slm'n bir geididir.Dinin iman ile temeli atlp, namaz ile direi dikildikten sonra, geilecek mhim bir geidivardr ki, zekt ite o geidi geirecek bir kpr olmak zere kurulacaktr. nk dnya veahirette korunmak iin yaplacak olan grkemli slm binasnn, dnyadaki "dru'l-slam"(slam yurdu), ahiretteki "dru's-selm" (esenlik yurdu)n yapm iin birtakm malmasraflar vardr ki, bunlar mal ibadetler ile yaplacaktr ve bunun en zarurisini de zekttekil eder. Zira "Ancak sana ibadet ederiz ve ancak senden yardm dileriz" (1/Ftiha, 5)diye bir tevhid slubu iinde sadece Allah'a kulluk etmek ve karde topluluk ile namazklabilmek iin saflar dorultmak ve o saflarda bir eitlik duygusu ile devaml bir ekilde

    bulunmak gereklidir. Bu ise, o toplum iinde gnlk azkla yetinme durumunda olankimselerin kalmamas ile mmkn olur.Bir a ile tokun bir safta kurunla kenetlenmi binalar gibi, bir sevgi ve kardelikduygusuyla biri dierine kalben perinlenmesi kabil deildir. u halde cemaatin hakiki biribadet birlii iinde olmas, gerekten fakir ve kimsesiz olanlarn gzetilmesi vealabileceklerin altrlmas iin ilk nce zekt ve ftr sadakalar ile, zenginlerle fakirlerarasndaki uurumu kapatarak bir sevgi bann kurulmas, hem de hepsinin mevls(efendisi) Allah Teala olduunu bildiren bir duygu ve iman ile kurulmas byk birgrevdir. Bu grevin, bu niyetle yaplmasnda mslman artk yalnzlnda beerbayalktan silkinecek, Allah'n bir memuru ve emanetisi olma rtbesini kazanacak veelindeki maln, Allah'n mal olduunu ve kendisinin onu muhta olan Allah'n kullarnaulatrmaya grevli bulunduunu anlayarak: "Al kardeim, bu benim deil; seninhakkndr, bende bir emanettir, ben sana Allah Teala'nn gnderdii u kn, postalanmkoliyi teslim etmeye grevlendirmi bir datcym" diyerek, ayn ekilde alak gnlll ile fakirin, sabrl fakirin hakkn vererek kalbini okayacak ve bununla o topluluunmmkn olduu kadar aklarn kapatacaktr.te Kitap ve Snnetin aratrlmasna gre, Fkh Usul ve Fkh'a ait kitaplarmzn zektgr zet olarak budur. Bu ekilde zekt; mslman, beer

    d klklerden ilah vekillie geiren bir kprdr. Namaz, hayat kademelerinden ilahhuzura karan bir mi'ra olduu gibi, zekt da o mi'rata alnan bir ilah grevin

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    25/45

    kprsdr. Ve her mslman, bu kpry yapp gemeye, yani zekt vermek iin hellmal kazanp zekt verecek dereceye kmaya alacak ve henz verecek halde deilse,en az onun yksekliine iman ile dolu olacaktr. Yani mslmann gz, zekt almayadeil; zekt vermeye dnk bulunacak ve ancak aresiz kald zaman zekt ve sadakaalabilecek ve tersi durumda aldnn haram olduunu unutmayacaktr. Bu ekilde kurulanslm toplumunun namaznda ne byk bir birlik kuvveti bulunaca ve bunlarn o

    grkemli slm binasn tamamlamak ve bitirmek iin nasl bir ak ve evkle almayaatlacaklar d nlrse, slm dininin esasndaki ykseklik ve bu yetlerle o muttakilereverilen vme deerinin nemi derhal anlalr.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    26/45

    s- Zekt, Alan Fakiri almaya Tevik Eder

    Zekt, zannedildii gibi fakirleri tembellie sevk eden bir ibadet deildir; bilkis fakirialmaya tevik eden bir vecibedir. nsan iin en zor ey, bakalarna muhta olmak,yabancya el ap kendi iffet ve onurunu lekelemektir. O bilir ki, "Veren el, alan elden dahastndr." (Buhr, c. 2, s. 112; Mslim, c. 5, s. 428, hadis no: 1033) Vakarn korumak,cemiyet iinde erefli bir mevkie oturmak iin mutlaka alp kendi rzkn kendisi temin

    etmeye ve topluma yk olma zilletinden kurtulmaya gayret sarf eder. Zekt sayesindefert, hem kendini ihtiya ve zaruretten kurtarr, hem bakalarna yk olmaktan kurtulur,hem de alma azmi kamlanr. nk mslman bilir (veya bilmek zorundadr) ki, "Hibir kimse, kendi el emeinden daha hayrl bir yiyecek asla yiyemez." (Muhtru'l-Ehdis, s.128)Zektn Sosyal Hayattaki Yeri ve Hikmetleri

    a-Fakir-Zengin Uurumunu nler, Orta Snf Oluturur. Dilencilik ve Baa Kakma Gibi OnurKrc Davranlardan Halk Korur.

    nsann ftr hallerinden birisi de, iyilik grd kimseyi sevmek, ktlk grd kimseden de uzaklamaktr. Bu, esasen her canlda bulunan bir zelliktir. Fakat bazen yleiyilik edenler olur ki, yapt iyilii baa kakarak, insan keke bu iyilii yapmasayd dedirtecek noktaya gtrr. Nitekim Kuran- Kerimde: Mallarn (Allah yolunda) harcaypda, sonra o harcadklarnn arkasndan baa kakmayan ve eziyet etmeyenler (yok mu?)Onlarn Rableri katnda mkfatlar vardr. Onlara hibir korku yoktur, onlar mahzun daolacak deillerdir. (2/Bakara, 262) buyurulmutur.Yapm olduu iyilii her frsatta gndeme getiren ve karsndaki insann hislerini rencide

    eden kimse zekt ve infakn iptal etmi hkmndedir. Zira iyilii baa kakmayan vediliyle eza vermeyenler iin korku kaldrlmtr. Dierlerine gelince, Allah Tel: yi (vegzel) bir sz veya bir ayb rtme; ardndan eziyet gelen (baa kaklan) bir sadakadanhayrldr. Allah (kullarnn infaklarndan) mstanidir, halimdir. (2/Bakara, 263) hkmnbeyan buyurmutur. Bilindii gibi, gzel bir sz veya bir ayb rtmek iin, mutlaka zenginolmak gerekmez. Her mmin (zengin veya fakir) bu ameli ed edebilir. Bu yette, belibir slupla, nce zekt ve infakta bulunan, daha sonra (bu sebeple) eziyet edenmkellefin, amelinin (sevap asndan) iptal edildii haber verilmitir. Dolaysyla infakamelinin deimeyen iki rkn vardr. Birincisi, iman; ikincisi ihlstr.Kuran- Kerimde: (Sadakalar, zekt ve infaklar) Allah yolunda kendilerini vakfetmifakirler iindir ki, onlar yeryznde dolamaya muktedir olamazlar. (Hallerini)Bilmeyenler, iffet ve istinalarndan (hallerini gizlemelerinden) dolay onlarzenginlerden sanr. Sen (ey Peygamber) o gibileri simalarndan tanrsn. Onlarinsanlardan yzszlk edip de bir ey istemezler. Siz ne mal harcarsanz, phesiz Allahonu hakkyla bilendir. (2/Bakara, 273) buyurulmutur. Rasl-i Ekrem, gerek fakiri uekilde tarif etmitir: Asl fakir, ortalkta dolap dilenen, kendisine bir-iki hurma veyalokma, ya da ekmek paras verilen kimse deildir. Kendisine yetecek kadar rzk

    bulamayan, hali bilinmedii iin sadaka da verilmeyen, kimseden de bir ey talepetmeyendir. (S. Mslim, I/719; Ahmed bin Hanbel, I/384; Muvatta, II/924)b-Hrszlk, Soygun, Terr Gibi Olaylara Giden Yolu Tkar

    Toplumu etkileyen ahlkszlklarn bir ksm alk bels yzndendir. Zekt, kiisel olduu

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    27/45

    kadar tm toplumu da etkileyen hrszlk, yankesicilik, adam kandrma, r vet, soygun,terr gibi nice problemlerin yolunu tkamakta ok nemli bir fonksiyona sahip biribadettir. Zira karn a olan bir insan, hele iman da salam deilse, her suu ileyebilir.Gnmzdeki sularn artnda ekonomik problemlerin yeri hayli nemlidir.c-Zekt, Kapitalizmin Bencilliinden, Komnizmin Zulmnden Sakndrr

    Kapitalizm, zengini daha zengin, fakiri daha fakir yapan ve smrye dayanan, para

    kazanmak iin hemen her yolun mer sayld bir zulm dzenidir. Para, bir kapitalist iinbir tanr, banka tapnak, ek ve hisse senedi kutsal bir kitaptr. "Alevler iinde ev, stkatnda ziyafet!" irin dedii gibi tam bir adaletsizlik ve duyarszlk dzenidir yaanankapitalizm:"Allah'n on pulunu

    bekleye dursun on kul;

    Bir kiiye tam dokuz,

    dokuz kiiye bir pul.

    Bu taksimi kurt yapmaz

    kuzulara ah olsa; Yaasn,

    kefenimin kefili kara borsa!"

    (Necip Fzl)

    Komnizm ve sosyalizm de kapitalizme tepki olarak ortaya kan kiisel mlkiyeti yoksaymaya kadar vardran, tembel - alkan, iyi ve kt herkesi her konuda eit sayan,

    uygulamada ise halk sadece yokluklarda eitleyip, yine belirli zmreyi smrc klan birzulm dzeni. Biri ifrat, br tefrit. Hrriyetlere alabildiine izin vererek, her ktl eizin veren suyu gaz haline getirip buharlatran dzen: Kapitalizm. Bata mlkiyet hakkolmak zere zgrlkleri kstlayan, suyu dondurup buz haline getirip insana sunan birdzen: Komnizm ve Sosyalizm. slm ise hayat kayna su. Orta yol; fiz, smr,duyarszlk, fakirin perianl zerine kurulan haram servet yok; ama hell yoldanalann, fakirin ve toplumun derdiyle dertlenme artyla mlkiyet ve ticaret hakkna,mer zenginlie de izin veren orta yol.d-Zektta slm' Yaymak ve Kelimetullah' Yceltmek Vardr

    slm'n toplum plnnda yaylp hkim olmas iin cihad dediimiz fedkrlk arttr.Zengin, mal ile bu cihada katlmak zorundadr. ster yakn evrede, ister lke iinde,isterse tm dnyada slm'n kitlelere ulatrlmas, fitne ve zulmn kaldrlmayaallarak, tm beer zulm dzenlerinin insanlar perian etmesine kar zekt, nemlibir cihad aracdr. slm' insanlara ulatrma ve sevdirme aracdr. O yzden zektverilecek snflardan biri Allah yolunda cihad edenler, biri de kalpleri slm'a sndrlacakmellefe-i kulbdur (9/Tevbe, 60).e- Zekt, Sosyal Dayanma ve Sosyal Gvenlik Sigortasdr

    Sosyal dayanma sisteminin temelini oluturan zekt ve dier infak eitleri, bir ibadetanlayyla ele alnmas ve fakir, kimsesiz, muhta, yetim, yolda kalm ve borlu gibiyardma muhta btn snflar kapsayacak kadar geni olmas, slam'n toplumsalbtnleme, kaynama ve dayanmaya byk bir nem verdiini gsterir. Zekt, mal ve

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    28/45

    maln bereketini artrr. Yoksul zmrelerin eline geen para, her eyden nce insanonurunu gelitirir, i gc kalitesini artrr. Bunun

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    29/45

    yannda artan satn alma gc sayesinde ykselen umumi talep hacmi, ekonomik hayatadinamizm getirir. Zekt sayesinde zenginle fakir arasnda gven, sayg ve sevgi oluur.slam kardelii de bylece gerekleir.Rasulullah'n benzetmesiyle mslmanlar bir vcut, bir bnye gibidir. Vcudun bir zsszlaynca bu ary br organlarn duymamas, bu derdi paylamamas mmkn m?Hayr, nk byle bir durum, vcudun ftr -doal- yapsna terstir. Toplumda fakirlerin

    haklarna riyet edilmemesi, vcuttaki bir uzvun kanamas gibidir; vaktinde tedbiralnmazsa kan kayb bu vcudun hastalanmasna, belki lmesine yol aarsa, ayn ekildefakirlerin haklarna tecavz, sosyal bir kanamadr ve vaktinde tedbirler alnmazsa canlorganizma olan sosyal bnyenin saln yitirmesine yol aacaktr. Bu durum, toplumzerindeki ilah yardmn, rahmet ve bereketin ekilmesi demektir. Bugn toplumumuzdagrlen ekonomik problemlerin nemli bir ksm bu hastalkla ilgilidir.Zektla, sosyal atma problemlerine giden yol tkanacaktr.

    Zektla, doal fetlerin (deprem, sel, salgn hastalk vb.) at yaralar sarlacaktr.

    Bakma muhta insanlarn huzur iinde hayatlarn geirmeleri salanacaktr.Zektla, evlenmeye g yetiremeyen bekrlarn evlendirilerek, her trl fuhu veahlkszln n tkanacaktr.

    Zektla, insan, yarnm ne olacak kaygsn tamayacak, ihtiyarl ve muhta olacazaman iin para biriktirme mecburiyeti bile hissetmeyecektir.

    Zektla, fakirlik ve isizlik problemi en aza indirilecek, gnmzde olduu gibi geim derdiproblemlerin ilk srasn almayacaktr.

    Zektla, iktisd hayat canlanacaktr.Zektla toplumun ruh, manev deerleri canlanacaktr.

    Mal fetlerden, kiiyi bellardan korur.

    Zekt, fakirin kskanlk duygusunu krletir.

    Zekt, fakirin toplumdaki itibarn ykseltir.

    Zenginin ahsiyetini gelitirir.Zekt, mslman mal fitnesinden korur.

    Zekt, ruh ile beden arasnda bir denge salar.Mslman Ml disipline sokar.

    Zekt, parann stok edilmesini, ylp bir tarafta tl kalmasn nler.

    Zekt, mlkiyette denge salar, arlklar trpler.

    Zekt, toplumun ruh deerlerini takviye eder.

    Kapitalizme, smrye, fakirin daha fakirleecei dzenlere son verir.

    Komnizm ve sosyalizme giden yolu tkar.

    Zekt, alcsn ihtiya esiri olmaktan kurtarr. (1)Zektn Her Mslman Kendisi Databilir mi?

    slm'n iktisad gr n aksettiren zekt messesesi, slm devletinde nemli bir mlkurum olarak belirmekte ve ayn zamanda mslman olmann artlarndan biri olan mhim

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    30/45

    bir ibdet olarak kendini gstermektedir. slm dini, dnyaya yepyeni bir nizam, bambakabir sistem getirmitir. Daha nce gr lmeyen bu ml ibdet, ferdin vicdannabraklmam, devlet kuvvetleri tarafndan tek bir btede toplanarak gerekli yerleresarfedilmitir. Bu sebeple zekt ilerinde alan slm devletinin memurlarna bu btedenbir hisse ayrlmtr (Bkz. 9/Tevbe, 60). yette ifde edilen zekt mili/memuru, yletanmlanr: "Zekt zerinde alanlar; slm devletinin kendilerini zekt ve r toplamakve bunlara ait btn grevlerde almak zere grevlendirdii kimselerdir."Kur'n- Kerim, zekt konusunda, peygamber ve ayn zamanda slm devletinin bakanolan Ras lullah (s.a.s.)'a hitben yle buyurur: "M 'minlerin mallarndan zekt al ki,onunla kendilerini temizlemi, mallarna bereket vermi olursun. Bir de onlara du et;nk senin dun, onlar iin bir rahatlk ve huzurdur." (9/Tevbe, 103). Bu yet-i kermedezektn bizzat Hz. Peygamber tarafndan toplanmas, dolaysyla slm devleti tarafndanidare edilmesi emredilmekte ve bu ml ibdetin mslman toplum iin nemi ve bazhikmetleri vurgulanmaktadr. Bundan anlaldna gre zekt, ferdin kendi isteinebraklmam, devlet meyyidesi/yaptrm ile toplanarak messeseletirilmitir. Nitekim Hz.Peygamber, zekt tahmin memurlar ile, zekt toplamakla grevli tahsildarlar gndererekzekt her senemuntazam ekilde alm; vefatndan sonra halife olan Hz. Eb Bekir de zektvermeyeceklerini bildirerek isyan eden kabile reislerini asker kuvvet gndermeksretiyle itaat altna almtr.Tevbe sresi 103. yet-i kerimesi, slm devletinin bakanna, mslmanlardan zektalmasn emretmektedir. Bu emir, bize zektn mutlaka devlete alnarak datlmasgerektiini haber veriyor. Bu yetin nzlnden itibaren yaad mddete zekt Hz.

    Peygamber'e verilmitir. O devirde ve daha sonra halife olan Hz. Eb Bekir ve Hz. merdevrinde, zektn mslman birey tarafndan uygun grd yerlere datldna dair enkk bir belge ve iarete rastlanlmaz. Aksine, btn delil ve rivyetler, bize zektndevlete alndn gstermektedir.Raslullah (s.a.s.) yle buyurur: "Zekt ilerinde hakkyla alan memur, evinednnceye kadar Allah yolunda savaan gzi gibidir." (Eb Dvud, mre 7; bn

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    31/45

    Mce, Zekt 14). Zekt ilerinde alanlarn (millerin) Peygamber lisanndan Allahyolunda savaanlara benzetilmesi, slm dininin ekonomik meselelere verdii neminderecesini gstermektedir. Ekonomik savalarn da aynen dier savalar gibi toplumunkanamayaca nemli ilerden olduu, bu hadisten aka anlalabilir. Zektmemurlarnn vazifelendirilii, onun bir messese olduunun da belirtisidir. Bu kurum,Peygamberimiz tarafndan kurulmu, iletilmi; daha sonraki devirlerde gelitirilerekhedefine ulatrlmtr. Hz. Peygamber, toprak mahsullerinin zekt miktarn ncedentespit ettirmek iin civar memleketlere memurlar gndermi, ayrca zekt memurlarngrevlendirerek tespit edilen zektlar her sene toplattrmtr. (2)Bu konudaki yet, hadis ve Allah Ras lnn uygulamalar, bize zektn mslmantoplumdan ayrlmaz bir unsur olduunu, slm toplumunun zektsz

    d n lemeyeceini, nemine binen balangcndan beri slm devlete organizeedildiini, dier ibdetler gibi idr ynden meyyidesiz/yaptrmsz kalmadn akagstermektedir.

    Hz. Peygamber, hayatta bulunduu mddete zekt toplayp sevk ve idare etmee devametmitir. O'nun vefatndan sonra baz kabileler, "zekt O'na veriyorduk; O ise vefatetmitir. O yzden zekt vermemiz gerekmez" diyerek artk O'nun vefatndan sonra slmdevletine zekt vermeyeceklerini bildirmeleri karsnda Hz. Eb Bekir, bu kabileler zerineasker kuvvetler gndermek sretiyle onlar itaat altna alarak zorla da olsa zektlarntoplamtr. Bununla ilgili rivyetleri bata Buhri ve Mslim olmak zere, hemen tmhadis kitaplarnda gryoruz. Olay yledir: Hz. Peygamber vefat ettikten sonra yerine Hz.Eb Bekir halife seildi. O zaman Arap kabilelerinden bir ksm artk devlete zektvermeyeceklerini syleyip isyan ettiler. Halife Eb Bekir, isyanc kabilelerle savamayakarar verdi. Fakat, Hz. mer ona engel olmak isteyerek yle dedi: "Sen bu insanlarlanasl savarsn? Halbuki Raslullah (s.a.s.): 'Allah'tan baka ilh bulunmadna ve benimO'nun Rasl olduuma ehdet getirinceye kadar insanlarla savamakla emrolundum;kim bu kelimeyi sylerse, maln ve cann benden korumu olur. Kul hakk icab olanhususlar mstesndr. Ve onun hesab Allah'a aittir' buyurdular." Hz. mer'in bu szzerine halfe Ebu Bekir u cevab verdi: "Namaz ile zekt birbirinden ayranlarlamutlaka savaacam. (Namaz ile zekt, Kur'n- Kerim'de alt yerde beraberzikredilmitir.) nk zekt, maln hakkdr. Allah'a yemin ederim ki, Raslullah'a

    dedikleri bir koyun veya kei yavrusunu dahi bana vermeyecek olurlarsa, bu sebeptenonlarla savarm." Hz. Eb Bekir'in bu diryeti karsnda hayrete d en Hz. mer:"Allah'a yemin ederim ki bu szler, Yce Allah'n, Eb Bekir'in kalbine ilhmndan bakabir ey deildir; onun dvsnda doru olduunu anladm" dedi. (Buhr, 'tism 2, Zekt1, stitbe 3; Mslim, man 32, hadis no: 20; Tirmiz, man 1, hadis no: 2610; Eb Dvud,Zekt 1, Nes, Zekt 3; Muvatt, Zekt 30)Asr- sadet ve ilk halifeler dneminde zekt, gnmzde olduu gibi, hibir sretle ferdinisteine braklmam; slm devlet tarafndan toplanp gerekli yerlere datlmtr. (3)Esasen zekttan beklenen kiisel ve sosyal faydalarn elde edilmesi iin bu yolun tkipedilmesinde zarret vardr. Babo braklan bir messeseden arzu edilen neticebeklenemez. Zekt, organizeli bir ekilde slm devleti tarafndan kontrol ediliptoplanlmad zaman, ne tr problemlerle karlalacan Kur'an'dan yola karakanlamak ve gnmz pratiinde bunu ayne'l-yakn m hede etmek zor olmaz. Kur'an'agre tm m lk Allah'ndr (3/l-i mrn, 26). Zengin m 'min de bir veznedardan, bir

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    32/45

    emnetiden bakas deildir. Zekt, slm devleti tarafndan sistemli ekilde toplanpdatlmad zaman, zenginlerin Allah tarafndan kendilerine emnet olarak verilen vebakalarnn da haklar olan (51/Zriyt, 19; 70/Meric 24 -25) mallar, kendileri iin fitne(8/Enfl, 28) olacak ve cehennem azbnn aralarna (9/Tevbe, 34-35) dn ecektir.hiret azb yannda, dnyada adletli bir dzen de olmayacak, zengin ile fakir arasndabyk uurumlar oluacak ve mallar yalnz zenginler arasnda dolaan bir devlet/g(59/Hair, 7) haline gelecektir."slm devletinin olmad ve zektn asr- sadetteki gibi devlete/slm otorite eliyleorganize edilmedii durumlarda da mslmanlar zektlarn verir/veriyor" diye dnlebilir. man btn mslmanlarn her ne kadar zekt konusunda ihmalkrdavranmayacaklarn d nsek bile; maln tatll, dnyevlemenin eytan czibesi vealdatcl karsnda, ihtiraslarna esir olan mslmanlarn zektlarn eksik demeleri veyahi dememelerini nlemek mmkn olmaz. Bu mmkn olmaynca da zenginlerinfakirlerin hakkn yiyerek azb hak etmeleri ve fakirlerle zenginler arasndaki makasnkrlacak boyutlara kadar alaca unutulmamaldr. Sahbe devrinde bile baz kabilelerin

    zekt vermemekte direndikleri, Hz. Eb Bekir'in bu kabileler zerine asker kuvvetlergndererek onlar devlete zekt vermeye mecbur ettiini bildiimize gre, zektnorganizeli olarak toplanmasn yaptrmsz brakmak, bu messeseyi kmaza gtrr."Devrimizdeki mslmanlar, sahbe devri mslmanlarndan daha kmil iman sahibi vednyaya daha az meylediyor" eklinde herhalde bir iddida bulunulamaz. Bunugnmzde ky hayat yaayan namaz klan mslmanlarn, rnlerinden r/zektverenlerinin vermeyenlere oranndan anlayabilir; ehirlerdeki yeil(!) sermayenin gerektenzektlarn vermi olsalar, bu kadar fakirin nereden ve nasl ortaya kt sorusundan

    deerlendirebiliriz.Zektn toplanp sarfedilmesinde slm devletinin araclna u noktalardan ihtiya vardr:

    a)Din ve merhamet duygular zayflam baz kimseler kendi hallerine braklnca bu hakkdemeyebilirler.

    b)Fakirin bu hakkn devletten almas, yoksulun haysiyet ve ahsiyetinin incinmemesibakmndan daha uygundur.c)Zekt fertlerin demesi halinde, baz fakirler ihtiyacndan fazla zekt alrken, bazlarbundan mahrum kalacaklardr.

    d)Allah yolunda (cihad, tebli) ve gnlleri kazanlacak olanlar gibi baz sarf yerlerinitakdir etmek, ferdi aan bir alan olmaktadr. Zenginlerin tm zektn vermi olsalarbile, bu datm byk bir organize dhilinde olmad iin, gerekli yerlere gerektiimiktarda ulamayacak ve zekttan beklenen toplumsal faydalar sala namayaca ktr.Bugn iin yaadmz corafyada slm devleti olmadna gre durum ne olacaktr? Bukonuda, "cemaat" kavram devreye girmektedir. ki- mslmann bile cemaatoluturmakszn ve cemaatin gereklerini yerine getirmeksizin yaaylarn slmonaylamaz. Zaten slm devleti, slm cemaatinin her ynyle daha kapsaml, organizelive yaptrm gc olan eklinden bakas deildir. Gnmz artlarnda mslmanlar,slm anlay/yorumu ynyle srt- mstakm izgisinde kabul ettikleri ve bunu hayatageirmedeki samimiyet ve gayretine itimat ettikleri bir cemaatle iliki iinde bulunmakzorundadrlar. Mslmanlarn baka trl mslmanca yaamalar mmkn deildir.Baln, kendisini epeevre kuatan suyun dnda hayatta kalmasnn imknszl gibi,

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    33/45

    mslmanlar da slm' doru bir ekilde renmek, imknlarnn ve zgrlklerinin sonhaddine kadar slm' yaamak iin cemaatlemeye veya gvendikleri cemaatle (gayr-resm organize, vakf, dernek veya tekiltla) ilikiye mecburdurlar. Bu cemaat vetekiltlar, birbirleriyle organize olmu, imkn ve glerini birletirmi olsa, zaten slmdevletine giden madd ve mnev yollar ardna kadar alm olacaktr.Zektlarn limler, cemaat liderleri veya slm tekiltlar eliyle organize edilmesinin ne

    byk imkn olduunu 1979daki slm inklbnda gryoruz. Bu slm deiim ve dnmde, zektlarn mctehid limlere teslim edilip onlarn slm almalar (f seblillh)bata olmak zere zgrce datp deerlendirmesinin byk, ok byk rol vardr.slm devletinde, ynetimin organizesiyle toplanp datlmas gereken zekt; devletsizmslmanlarn da slm otorite oluturmas iin en nemli etkenlerden biri olur; eercemaatler eliyle bilinli ve organizeli deerlendirilirse. O yzden zektn slm devletinvarl, ona beyat ve itaatin gstergesi olmas yannda, byle bir yapnn oluturulmaabalaryla da ok yakn ilikisi vardr."M 'minlerin mallarndan zekt al ki, onunla kendilerini temizlemi, mallarna bereketvermi olursun." (9/Tevbe, 103) yetinin gnmzdeki muhtab, peygamber vrisleri veonlarn iinde veya banda bulunduu tekiltlar/cemaatlerdir. Btn bu gerekelerdendolay zektmzn da bizi 27 derece sevaba ulatrmas, organizeli zekt datmnn,toplumun madd problemlerini bireysel datmaktan 27 misli zmesi iin, namaz gibi onuda cemaat aracl ile yerine getirmememiz gerekmektedir. Cemaatin imamna namaz gibien nemli ibdetimizi gvenip teslim ettiimiz gibi, zektmz da gvenip teslimedeceimiz ve organizeli olarak en uygun yerlere sarfedeceklerine emin olmamzgerekmektedir. Gven problemi, ahlk problem olmaktan nce iman problemdir.

    Mmin, emn olana gvenen ve kendisine gvenilen demektir. Gven problemi kimdenkaynaklanyorsa o, hastalk kaynadr. Gvenilecek durumda deillerse onlar;gvenecek durumda deilsek biz slm'n cemaat ve cemaat mensubu kabul ettiianlayta deilizdir. O takdirde zektn da namazn da istenen gerek ibdet olduunuiddi etmeye,

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    34/45

    bu ibdetlerin bireyi ve toplumu canlandrp kurtarmasn, dnyev ve uhrev sorumluluud rmesini beklemeye de hakkmz yoktur.

    Elde avuta olan paylamak, iman kardeliini ve imanda kemali gsteren bir yceliktir.Tpk Medine'li ensar'n, Mekke'li muhacirler ile paylat gibi. te gerek vermek byleolur. Asr- saadetteki infak ve yardmlama ile ilgili somut olaylarla kendi durumumuzukarlatrmalyz.

    Bilindii gibi Hz. Ebubekir (r.a.) iman etmeden nce Mekke'nin en zenginlerindendi. slamile tanp, gerek imann haz ve lezzetini alnca, imann bir gerei olarak olabildiineyardmsever bir kiilik olarak grnd. Nerede yardma muhta biri varsa yan bandayardmna koan biri de vard: Hz. Ebubekir! Hz. Bilal'ler her trl zulm ve ikence altndainlemeye, mahkm edilmeye dursun, onlar hrriyetine kavuturmak iin dnyalk adnasahip olduu tm varln seferber eden biri vardr: Hz. Ebubekir! Hicret etmek zorundakalmtr, ancak yar yolda karsna kan Mekke'li m rik bni Duine; "ne olur gitme, nekadar hayrsever olduunu herkes biliyor, bu insanlarn sana ihtiyac var. Senin yardmna,

    fedakrl-na ihtiyacmz var." diyerek himayesinde Mekke'ye geri getirdii insan da yineHz. Ebubekir (r.a.)'den bakas deildir.Aslnda Peygamber'e gnl veren tm ashabda bu ruhu grmek mmkndr. Ancak Hz.Ebubekir'de bu uur daha bir belirgin idi. Bunun iin misalimizi ondan verelim: Tebkseferine klmak zeredir. slam savalarna silah ve mhimmat gereklidir. Bunun iinsevgili Peygamber, mslmanlardan infak etmelerini istemitir. Hz. mer uzunzamandan beri Hz. Ebubekir'in infak anlayna gbta etmektedir. te frsat domu,ondan daha fazla infak etmenin sras gelmitir. Herkes gc yettiince infak eder vegeer. Sra Hz. mer'e geldiinde: "Ya Rasulallah! te malm, tam yarsn Allah iin infakediyorum." diyerek gnllerde taht kurmutur. Ancak sra Hz. Ebubekir'e gelmitir. Bykbir zveri ve fedakrlk ile: "Ya Rasulallah! te malm, tamamn infak ediyorum."dediinde, Efendimiz (s.a.s.) itiraz etmiti: "Ya Ebabekir, ehline, oluk-ocuuna bir eybrakmadn m?" Hz. Ebubekir: "Allah ve Rasul 'n braktm, yetmez mi ya Rasulallah,kfi gelmez mi ya Rasulallah?" diyordu. Malnn tamamn infak etmek her babayiidin krdeildi. te gerek infak, esas yardm, hakiki ba bu ve benzerleri idi. imdi kendiyaptklarmzn ne kadar komik kaldn, aylk gelirimizin yzde kana tekabl ettiinigrerek, kendimize ekidzen vermemiz gerekmektedir.

    Zekt gibi miktar belli yardmlama hkmleri gelmeden nce, ashab- kiram, yoksullariin ne kadar harcayacaklarn bilmiyorlard. Muaz bin Cebel ile Sa'lebe, Hz. Peygamber'e"klelerimiz ve hsmlarmz var. Bunlara malmzdan ne ekilde ve ne miktardaharcayalm?" diye sorduklarnda, u ayet inmiti: "Sana hangi eyi nafaka vereceklerinisorarlar. De ki: htiyacnzdan artan verin." (2/Bakara, 219) Zekt farz klnmadan nce,kazan sahipleri, bu yete gre, her gnk kazanlarndan kendilerine yetecek kadarn alr,gerisini tasadduk ederlerdi. Altn, gm gibi nakit sahipleri de, bir yllk geimini ayrr,geri kalann Allah yolunda harcarlard. (S. Buhari, Tecrid-i Sarih Terc. 11/ 371)

    Ne mutlu tm m lkn ve maln Allah'a ait olduunu, kendisinin emaneti olduunuunutmayp, parayla imtihan kazanp Allah'la alveri yapanlara!

    Yazklar olsun parann kulu olan cepleri paralandka gn lleri de paralananlara! "Param,param!" diye param para olanlara!

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    35/45

    1-Geni bilgi iin bkz. Y. Vehbi Yavuz, slm'da Zekt Messesesi, stanbul 1972, Feyiz Y. s.54-87

    2-Yunus Vehbi Yavuz, a.g.e. s. 35; 2523- Asr- Sadette Peygamberimiz, Hz. Eb Bekir ve Hz. mer dneminde zektn sadecedevlet eliyle toplandna dair geni bilgi almak iin bkz. a) Yunus Vehbi Yavuz, a.g.e.Zekt zerinde alanlar (miller) ve Zektn Devlete Verilmesi Blmleri, s. 249-252;

    307-331; b) bdet ve Messese Olarak Zekt, A. zek-H. Karaman-M.A. Aydn-M. Erkal,1984 stanbul, slm limler Aratrma Vakf Y. zellikle 113-117; 157-164. sayfalar; c)Yusuf el-Kardav, Fkhuz-Zekt, slm Hukukunda Zekt, Kayhan Y.Zektla lgili yet-i Kerimeler

    A-ZektZekt Vermek: 2/Bakara, 43, 83, 110, 177, 254; 5/Mide, 55; 9/Tevbe, 71;14/brahim, 31; 19/Meryem, 31, 55; 21/Enbiy^, 73; 22/Hacc, 35, 41, 78; 23/M'minn, 4, 60; 24/Nr, 37, 56; 27/Neml, 3; 31/Lokman, 4; 32/Secde, 16;

    33/Ahzb, 33; 58/Mc3adele, 13; 73/Mzzemmil, 20.Zekt Maln yisinden Vermek: 2/Bakara, 267.

    Zekt, Fakirin Hakkdr: 51/Zriyt, 19; 70-Meric, 24-25.

    Zekt Verenlerin Mkfat: 2/Bakara, 277; 4/Nis, 162; 5/Mide, 12; 7/A'rf,

    156; 9/Tevbe, 18, 99; 13/Ra'd, 18, 22 -23; 23/M 'minn, 1 -4. Zekt

    Bereket Getirir: 30/Rm, 39.

    Allah, Kullarndan Mallarnn Tamamn stemez: 47/Muhammed, 36-38.

    rnlerin ve Meyvelerin Zekat: 6/En'am, 141.Zekt Verilecek Kimseler: 9/Tevbe, 60.

    Mellefe-i Kulb (Kalpleri slm'a Isndrlmak stenen Kiiler): 9/Tevbe, 60.

    Zekt Vermeyenler: 4/Nis, 77; 9/Tevbe, 5, 11, 67, 79-80, 34-35; 41/Fusslet, 7;107/Mun, 7.

    B-nfakla lgili Ayet-i Kerime'ler

    a-nfak; Allah Yolunda Harcamak: Bakara, 3, 195, 245, 254, 261, 270, 272, 274; Enfal, 3;Ra'd, 22; brahim, 31; Hacc, 35; Kasas, 77; Secde, 16; Fatr, 29 -30; Hadid, 7;Mnafkun, 10-11; Teabn, 16-17.b-Mala Olan Sevgiye Ramen Allah Sevgisiyle Harcamak: Bakara, 177; nsan, 8.

    c-Harcamada l: Furkan, 67; Muhammed, 36-38.

    d-Allah in Harcamak ve Harcayanlarn Hali: Bakara, 264-266, 272; Kasas,77; Mnafikun,10-11; Leyl,17-21

    e-Harcamay Maln yisinden ve Sevilen eylerden Yapmak: Bakara, 267; Al-i mran, 92.

    f-Harcama Yaplacak Mal: Bakara, 3, 219; ura, 38.g-Kendilerine Verilecek Kimseler: Bakara, 215, 273; Nur, 22.h-Harcadklarn Baa Kakanlar: Bakara, 262 -264, 266, Mzzemmil, 20.0-Gsteri Olsun Diye Harcamak: Bakara, 264, 266, 270, 272; Nisa, 38-39.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    36/45

    i-nfaktan Kalmaz: Bakara, 268; Hadid, 10.

    j-nfaktan Kaanlar: Mearic, 18-21.

    a-nfak Edenler Takva Sahibi M 'minlerdir: Al-i mran, 16-17, 134.

    m-nfak Edenlerin Mkafat: Bakara, 272; Hadid, 7, 11; Teabn, 17; Mearic, 24-25, 35;Leyl, 5-7,18.

    n- Kafirler ve M rikler nfak Etmezler: Yasin, 47; Kalem, 17-40; Hakka, 34; Mddessir,43-44; Maun, 1, 3.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    37/45

    o-Kafirler Mallarn Allah Yolundan evirmek in Harcarlar:Enfal, 36; Beled, 5-12.

    p-Fakirlere Yedirip irmek: Hacc, 28, 36; nsan, 8-12, Fecr,18.

    r-Yetimlere Yedirip irmek: nsan, 8-12.

    s-Esirlere Yedirip irmek: nsan, 8-12.

    - Kafirler, Fakirlere Yedirip irmezler: Yasin, 47; Hakka,34; Mddessir, 43-44; Maun, 1-3.

    t-Cmert Olmak: sra, 29.

    u-Allah, Cmertlere Bolluk Verir: Bakara, 268.- Fakirlere yilik Etmek: Bakara, 83; Nisa, 36.

    v- Fakirlere Vermek: Bakara, 177, 215, 273; sra, 26; Nur,22; Rum, 38; Mearic, 24-25.

    w-Sail'i (steyeni, dilenciyi) Azarlamaktan Saknmak: Duha,10.

    y- Kafirler, Fakirleri Kk Grrler: En'am, 52 -53; A'raf,49; Hud, 27; Kehf, 28; uara, 106 -114.

    z- Kafirler ve M rikler, Fakirlere Vermezler: Yasin, 47,Kalem,17 -40; Hakka,34; Mddessir,43 -44;Mun, 1 -3

    Zekt, Sadaka ve nfakla lgili Hadis-i erif Kaynaklar

    (Ktb-i Sitte Muhtasar Tercme ve erhi, brahim Canan,Aka Y.

    lk rakam cilt; ikinci rakam sayfa numarasdr.-)

    nfak etmek iin ok zengin olmak gerekmez: 3, 285

    nfak ve tasadduka tevik: 10, 30-42

    Kii maln infak ederkenbata yaknlarndan balamal: 14,47-48Tasadduk ve infaka tevik: 10, 30-42Sadaka hakknda umumi aklama: 10, 16-17Veren el, alan elden

    stndr: 14, 48

    Sadaka, 2, 542

    Sadaka ve nafakann fazileti: 10, 18-29; 14, 255-256; 15,174, 419Allah indinde makbul olan sadakay sa eliyle alr: 10, 18-19

    Allah, sadaka ve zekat hususunda hi kimseye hkmverme yetkisi tanmamtr: 7, 406

    Allah'n kabul ettii sadaka, hangi maldan yaplr? 10, 18

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    38/45

    Sadaka mal artrr: 17, 574Makbul olan sadaka Allah indinde artar ve byr: 10, 19-20Sadaka azab defeder: 9, 348; 15, 185Sadaka ve belann yar: 10, 32Sadakann def ettii en nemli iki ey: 10, 25

    Sadaka verirken ihlas nasl olur? 10, 40-41Sadaka, lm srasnda deil; hayat boyu verilmeli: 17, 340

    Cenab- Hak, gizli sadaka vereni nasl tebih ediyor? 10, 32-33

    Sadakay men etmenin cezas: 15, 160-161

    Sadakay gizli

    vermek: 10, 33

    Sadakann zaman

    var mdr? 10, 34

    Sadakann ahkam:

    10, 43-54 Sadaka-i

    cariye: 16, 277,

    547 Sadaka kimin

    hakkdr: 14, 51-52

    Allah yolunda savaan kimsenin zengin bile olsa sadaka alpalamayaca: 7, 425

    hlasla, fakat sadaka ehline verilmeyen sadaka ne olur? 10,40-41

    Fask kimselere sadaka verilir mi? 10, 42Rasulullah ve Ehl-i Beyt'e sadaka haramdr: 15, 1102Sadaka, u be kii dnda zengine helal deildir: 7, 424

    Sadaka verirken sla-i rahm olanlara ncelik tanmak: 10,60-61Dilenciye sadaka verirken, d grn n fonksiyonu vesahabe: 10, 23

    Kadn, kocasndan izin almadan tasadduk edebilir mi? 10,49-51; 2, 374Sadaka verecek kimsenin maddi durumu nasl olmaldr? 10,27

    Yaplan sadakadan dnmek: 10, 52-53En hayrl sadaka: 10, 17Sadaka, gemi ve gelecek gnahlarn affna vesile olabilirmi? 12, 463-464

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    39/45

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    40/45

    Rasulullah'a gre en efdal sadaka: 10, 54Rasulullah'n en houna giden sadaka hangisidir? 10, 35Tasadduk edilen maln kymeti Allah

    katnda neye gredir? 10, 21-22

    Sadakann miktar: 16, 259

    Maln ne kadar tasadduk edilir: 17, 340Malnn tamamn tasadduk caiz midir? 10, 43-44Muhta duruma d ecek ekilde tasaddukta bulunmak ve Peygamberimiz'in tutumu:10, 46-47Sadaknn iyi maldan verilmesi: 3, 343-344Sadakay haram klan miktar ne kadardr? 14, 60Elinden geldii kadar sadaka verilmesi: 3, 546-547

    Zekat, maln hakkdr: 7, 343Zekatn nemi ve zekata tevik: 7, 321 -323Zekat, slam'n kprsdr: 7, 322

    Namazla zekatn bir btn olmas: 7, 340Zekat vermede acele etmek: 7, 384Zekat vermek kaydyla para ve

    mal biriktirmek: 7, 336-337

    Zekat verilen zinet eyas kenz

    deildir: 7, 364

    Zekatn farziyeti, terkedenin gnah: 7, 327; 17, 540Zekat vermeyenlerle savalr: 7, 345Zekatn vermeyenden cezal olarak

    ve zorla zekat alnr: 7, 338 Zekatn

    vermeyenin kyamet gnndeki hali:

    7, 332

    Zinetlerin zekatn vermeyenlerin

    ahiretteki durumu: 7, 363 -364

    Zekat kimlere haram; kimlere

    helal? 7, 414 -415, 421, 426 Zekat

    kimlere verilir? 7, 325

    Fask kimselere sadaka ve zekat verilir mi? 10, 42

    Mellefe-i kulub'a zekat verilir mi, verilmez mi? 7, 427nfak; Allah Yolunda Harcamak: Bakara, 3, 195, 245, 254, 261, 270, 272, 274; Enfal,3; Ra'd, 22; brahim, 31; Hacc, 35; Kasas, 77; Secde, 16; Fatr, 29-30;

    Hadid, 7; Mnafkun, 10-11; Teabn, 16-17.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    41/45

    Mala Olan Sevgiye Ramen Allah Sevgisiyle Harcamak: Bakara, 177; nsan, 8.

    Harcamada l: Furkan, 67; Muhammed, 36 -38.

    Allah in Harcamak ve Harcayanlarn Hali: Bakara, 264

    -266, 272; Kasas,77; Mnafikun, 10 -11; Leyl,17 -21

    Harcamay Maln yisinden ve Sevilen eylerden Yapmak:

    Bakara, 267; Al-i mran, 92.Harcama Yaplacak Mal: Bakara, 3, 219; ura, 38.

    Kendilerine Verilecek Kimseler: Bakara, 215, 273; Nur, 22.Harcadklarn Baa Kakanlar: Bakara, 262-264, 266, Mzzemmil, 20.Gsteri Olsun Diye Harcamak: Bakara, 264, 266, 270, 272; Nisa, 38-39.nfaktan Kalmaz: Bakara, 268; Hadid, 10.

    nfaktan Kaanlar: Mearic, 18-21.

    nfak Edenler Takva Sahibi M 'minlerdir: Al-i mran, 16-17, 134.nfak Edenlerin Mkafat: Bakara, 272; Hadid, 7, 11;

    Teabn, 17; Mearic, 24-25, 35; Leyl, 5-7,18. Kafirler ve

    M rikler nfak Etmezler: Yasin, 47; Kalem, 17-40; Hakka,

    34; Mddessir, 43-44; Maun, 1, 3. Kafirler Mallarn Allah

    Yolundan evirmek in Harcarlar: Enfal, 36; Beled, 5 -12.

    Fakirlere Yedirip irmek: Hacc, 28, 36; nsan, 8 -12, Fecr, 18.

    Yetimlere Yedirip irmek: nsan, 8-12.

    Esirlere Yedirip irmek: nsan, 8-12.

    Kafirler, Fakirlere Yedirip irmezler: Yasin, 47; Hakka, 34; Mddessir, 43-44; Maun,1-3.

    Cmert Olmak: sra, 29.

    Allah, Cmertlere Bolluk Verir: Bakara, 268.Fakirlere yilik Etmek: Bakara, 83; Nisa, 36.

    Fakirlere Vermek: Bakara, 177, 215, 273; sra, 26; Nur, 22; Rum, 38; Mearic, 24-25.

    Sail'i (steyeni, dilenciyi) Azarlamaktan Saknmak: Duha, 10.

    Kafirler, Fakirleri Kk Grrler: En'am, 52-53; A'raf, 49; Hud, 27; Kehf, 28; uara,106-114.Kafirler ve M rikler, Fakirlere Vermezler: Yasin, 47, Kalem,17 -40; Hakka,34;Mddessir,43 -44; Maun, 1 -3Konuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek Kaynaklar

    Hak Dini Kur'an Dili, Elmall HamdiYazr, Azim Y. c. 1, s. 286-287

    Tefhimu'l Kur'an, Mevdudi, nsan Y.

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    42/45

    c. 1, s. 72

    Kur'an- Kerim ifa Tefsiri, Mahmut

    Topta, Canta Y. c. 1, s. 130

    Hadislerle Kur'an- Kerim Tefsiri, bn

    Kesir, ar Y. c. 2, s. 321-322

    Hulsat 'l-Beyan F Tefsri'l-Kur'an, Mehmed Vehbi, dal Neriyat, c. 1, s. 113-115Mefatihu'l-Gayb (Tefsir-i Kebir), Fahreddin

    Razi, Aka Y. c. 2, s. 474 -476 Min

    Vahyi'l Kur'an, Muhammed Hseyin

    Fadlullah, Akademi Y. c. 2, s.21 -22

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    43/45

    Bakara Suresi Yorumu, Haluk

    Nurbaki, Damla Y. s. 203-204

    mil slm Ansiklopedisi,

    mil Y. c. 6, s. 440-443

    slm'da Zekt Messesesi,

    Yunus Vehbi Yavuz, ar Y.badet ve Messese olarak

    Zekt, Heyet, SAV Y. Zekt,

    smail Ezherli, D..B. Y.

    Zekt, Mehmed Zahid Kotku, Seha Neriyat

    Zekt ve Verilecei Yerler, Kemal Cokun, Fazilet Neriyat

    Sosyal Gvenlik Asndan Zekt, Turan Yazgan, Trk Dnyas Ara. Vak. Y.

    Kur'an Kavramlar Tefsiri,

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    44/45

    Ahmed Kalkan, nfak maddesi

    Fakirler ve Zenginler, Vehbi

    Karaka, Tima Y.

    Fakirlik Problemi Karsnda slm,

    Yusuf el-Kardav, Nur Y. badet mi

    Ayin mi? Mustafa Karata, DersaadetY. S. 128-134 Kyur'an'da M 'minlerin

    zellikleri, Beir slmolu, Pnar Y. S.

    110-113 Kur'an'n Ana Konular, M.

    Sait imek, Beyan Y. S. 160-164

    lmin Inda slmiyet, Afi A.

    Tabbara, Kalem Y. S. 363-375 lmihal

    I, man ve badetler, SAM Y. S. 419-

  • 7/31/2019 52-Z E K T

    45/45