สมบัติของธาตุและสารประกอบของธาตุ

สมบั�ติ�ของธาติ�และสารประกอบัของธาติ�ธาติ�หม�� IA (โลหะแอลคาไล)

ธาติ�หม�� IA (โลหะแอลคาไล)Li

Na

K

Rb

Cs

Fr

สมบั�ติ�ของธาติ�และสารประกอบัของธาติ� (ติ�อ)

สมบั�ติ�ที่��ส�าค�ญของธาติ�หม�� IA1. เป นของแข"งที่��อ�อน ใช้%ม�ดติ�ดได% น�า

ความร%อนและไฟฟ)าได%ด�2. เม*�อเปร�ยบัเที่�ยบัก�บัธาติ�อ*�นในคาบัเด�ยวก�น- ธาติ�หม�� IA ม�ความเป น

โลหะมากที่��ส�ด- ธาติ�หม�� IA ม�ขนาดอะติอมใหญ�ที่��ส�ด- ธาติ�หม�� IA ม�ค�า IE1 และ EN ติ��าที่��ส�ด- ธาติ�หม�� IA เป นโลหะที่��เส�ยอ�เล"กติรอนได%ง�ายที่��ส�ด


สมบั�ติ�ที่��ส�าค�ญของธาติ�หม�� IA3. ม�ความหนาแน�นติ��า ( Li, Na และ K

หนาแน�นน%อยกว�าน�,า)4. เม*�อรวมติ�วก�บัอโลหะได%สารประกอบัไอออน�ก ซึ่.�งธาติ�หม�� IA ม�เลขออกซึ่�เดช้�นเที่�าก�บั +1 5. เป นโลหะที่��ว�องไวในการเก�ดปฏิ�ก�ร�ยามาก ที่�าปฏิ�ก�ร�ยาร�นแรงก�บัน�,าหร*อไอน�,า

ในอากาศ ให% H2 และความร%อนจำ�านวนมาก -----> จำ.งติ%องเก"บัไว%ในน�,าม�น


สารประกอบัของธาติ�หม�� IA ธาติ�หม�� IA อย��ในร�ปของสารประกอบั

มากมาย เช้�น LiCl, NaCl, KCl, NaNO3, KNO3, Na2SO4, NaHCO3

สารประกอบัของธาติ�หม�� IA ในธรรมช้าติ�ที่��พบัมากที่��ส�ด ค*อ สารประกอบัของโซึ่เด�ยม เช้�น NaCl

สมบั�ติ�บัางประการของสารประกอบัของธาติ�หม�� IA


1. เม*�อหลอมเหลว หร*อละลายน�,า จำะสามารถน�าไฟฟ)าได%2. ม�จำ�ดหลอมเหลวและจำ�ดเด*อดส�ง3. ละลายน�,าได%ด� เช้�น

สารประกอบัคาร4บัอเนติ (CO32- ) เช้�น

Na2CO3 K2CO3สารประกอบัซึ่�ลเฟติ (SO4

2-) เช้�น K2SO

4 Na2SO4สารประกอบัคลอไรด4 (Cl- ) เช้�น LiCl NaCl

ยกเว%นสารประกอบัคาร4บัอเนติ และฟอสเฟติ ของ Li จำะละลายน�,าได%น%อย ------->

Li2CO3 , Li3PO4



4. สารประกอบัของธาติ�หม�� IA ติ�อไปน�, เม*�อละลายน�,า สารละลายจำะม�สมบั�ติ�เป นเบัส สารประกอบัซึ่�ลไฟด4 เช้�น

Na2Sสารประกอบัออกไซึ่ด4 เช้�น NaOสารประกอบัไฮไดรด4 เช้�น NaH LiH

ประโยช้น4ของธาติ�หม�� IA


2. ใช้% Na (โซึ่เด�ยม) และ K (โพแที่สเซึ่�ยม ) ที่�าหน%าที่��ถ�ายเที่ความร%อนจำากเคร*�องปฏิ�กรณ์4ปรมาณ์�

1. Cs (ซึ่�เซึ่�ยม ) ใช้%ที่�าโฟโติเซึ่ลล4ที่��เปล��ยนส�ญญาณ์แสงไปเป นส�ญญาณ์ไฟฟ)า เพราะ Cs สามารถเส�ยอ�เล"กติรอนได%ง�ายกว�าโลหะหม�� IA ติ�วอ*�นๆ เช้�น ที่��ใช้%ในเคร*�องว�ดความเข%ม

แสงในกล%องถ�ายร�ป



3. ใช้% Na บัรรจำ�ในที่�อโพล�เอที่�ล�น ส�าหร�บัใช้%แที่นสายเคเบั�ลอะล�ม�เน�ยมหร*อที่องแดง เพราะเบัากว�า ถ�กกว�า และม�ประส�ที่ธ�ภาพด�กว�า

4. Li และ Na ใช้%ในการเติร�ยมสารอ�นที่ร�ย4หลายช้น�ด

5. Na ใช้%การเติร�ยมโซึ่เด�ยมเปอร4ออกไซึ่ด4 ซึ่.�งใช้%ที่�าสารฟอกส�

เช้�น เติติระเอที่�ลเลด เติร�ยมจำากเอที่�ลคลอไรด4ที่�าปฏิ�ก�ร�ยาก�บัโลหะผสมระหว�างโซึ่เด�ยมก�บัติะก��ว

ธาติ�หม�� IIA (โลหะแอลคาไลน4 เอ�ร4ที่)

Be (เบัร�ลเล�ยม)

Mg (แมกน�เซึ่�ยม)

Ca (แคลเซึ่�ยม)

Sr (สที่รอนเช้�ยม)

Ba (แบัเร�ยม)

Ra (เรเด�ยม)

สมบั�ติ�ที่��ส�าค�ญของธาติ�หม�� IIA

1. เป นของแข"ง ม�ความหนาแน�นมากกว�าธาติ�หม�� IA จำ.งม�ความแข"งมากกว�า

2. เป นโลหะ แติ�น%อยกว�าธาติ�หม�� IA เม*�อเปร�ยบัเที่�ยบัในคาบัเด�ยวก�น

3. น�าความร%อนและไฟฟ)าได%ด� แติ�น%อยกว�าธาติ�หม�� IA ในคาบัเด�ยวก�น


4. ม�ค�า IE1 และ EN ติ��า แติ�ส�งกว�าธาติ�หม�� IA5. ม�จำ�ดหลอมเหลวและจำ�ดเด*อดส�งกว�าธาติ�หม�� IA ในคาบัเด�ยวก�น เพราะม�พ�นธะโลหะที่��แข"งแรงกว�า6. เส�ยอ�เล"กติรอนได%ง�าย (ติ�วร�ด�วซึ่4ที่��ด� ) แติ�ไม�ด�เที่�าก�บัธาติ�หม�� IA ในคาบัเด�ยวก�น


7. เม*�อรวมติ�วก�บัอโลหะจำะได%สารประกอบัไอออน�ก ซึ่.�งธาติ�หม�� IIA ม�เลขออกซึ่�เดช้�นเที่�าก�บั +2 8. ธาติ�หม��น�,สามารถที่�าปฏิ�ก�ร�ยาก�บัน�,า และสารอ*�นได%หลายช้น�ด เน*�องจำากเป นธาติ�ที่��ว�องไว และความว�องไวเพ��มข.,นเม*�อเลขอะติอมเพ��มข.,น

สารประกอบัของธาติ�หม�� IIA

เน*�องจำากธาติ�หม�� IIA เป นธาติ�ที่��ว�องไวในการที่�าปฏิ�ก�ร�ยา สามารถรวมติ�วก�บัอโลหะเก�ดสารประกอบัได%หลายช้น�ดในธรรมช้าติ� จำ.งไม�พบัในร�ปของธาติ�อ�สระ CaCO3 , MgSO4 ,

MgCl2 , BaCl2 , CaHPO

4 , Ba(NO3)2

สมบั�ติ�บัางประการของสารประกอบัของธาติ�หม�� IIA

1. สารประกอบัของธาติ�หม�� IIA จำะเป นสารประกอบัไอออน�ก2. ม�จำ�ดหลอมเหลวและจำ�ดเด*อดส�ง

3. เม*�อหลอมเหลว หร*อเป นสารละลายจำะสามารถน�าไฟฟ)าได% 4. สารประกอบัของหม�� IIA ที่��เก�ดจำากการ

รวมติ�วก�บัไอออนที่��ม� ประจำ� -1 ส�วนใหญ�จำะละลายน�,าได%ด�แติ�สารประกอบัของหม�� IIA ที่��เก�ดจำากการ

รวมติ�วก�บัไอออนที่��ม�ประจำ� -2 หร*อ -3 จำะไม�ละลายน�,า

ประโยช้น4ของธาติ�หม�� IIAMg + Al ใช้%ที่�าส�วนประกอบัของเคร*�องบั�น เพราะ

ม�น�,าหน�กเบัาMg ใช้%ที่�าไส%หลอดไฟแฟลติถ�ายร�ปBe + Cu ใช้%ที่�าส�วนประกอบัของเร*อเด�นที่ะเลCaSO4 ใช้%ในอ�ติสาหกรรมป�นปลาสเติอร4Sr(NO3)2 ใช้%ที่�าพล� , ดอกไม%เพล�งส�แดงBa(NO3)2 ใช้%ที่�าพล� , ดอกไม%เพล�งส�เข�ยวMg(OH)2 ใช้%เป นส�วนผสมในยาส�ฟ:น และใช้%เป น

ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร

ตั�วอย่�างออกไซด์ : N2O, NO2, N2O4, N2O5, P4O6, P4O10

Arsenic(As)

Antimony(Sb)

Bismuth(Bi)

ตั�วอย่�างออกไซด์ : SO2, SO3

SO3(s) + H2O(l) H2SO4(aq)

Group 6A Elements

Oxygen (O)

Sulphur (S)

Selenium (Se)

Tellurium(Te)

Polonium (Po)

ธาติ�หม�� VIIAF (ฟล�ออร�น)

Cl (คลอร�น)Br (โบัรม�น)I (ไอโอด�น)At

(แอสที่าที่�น)

สมบั�ติ�ส�าค�ญที่��ของธาติ�หม�� VIIA

1. ธาติ�ในหม��น�,ม�ที่�,ง 3 สถานะ ก;าซึ่ ของเหลว ของแข"ง

I

สมบั�ติ�ส�าค�ญที่��ของธาติ�หม�� VIIA (ติ�อ)

2. ธาติ�แฮโลเจำนที่�กช้น�ดเป นพ�ษ F2 เป นแก;สพ�ษอย�างแรง , Cl2 เป นแก;สพ�ษม�กล��นฉุ�นจำ�ด3. ธาติ�ที่�กติ�วเป นอโลหะ ไม�น�าไฟฟ)าที่�กสถานะ 4. โมเลก�ลของธาติ�แฮโลเจำนประกอบั

ด%วย 2 อะติอม (diatomic molecule) F2 Cl2 Br2 I2


5. ม�จำ�ดเด*อด จำ�ดหลอมเหลวติ��า เพราะแรงย.ดเหน��ยวระหว�างโมเลก�ลของธาติ�แฮโลเจำนเป นแรงแวนเดอวาลส4

6. IE , EN ส�ง และม�ค�าส�งส�ดเม*�อเที่�ยบัก�บัธาติ�ในคาบัเด�ยวก�น

แรงแวนเดอวาลส4 เป นแรงย.ดเหน��ยวระหว�างโมเลก�ลที่��ไม�ม�ข�,วก�บัไม�ม�ข�,ว แรงน�,ม�ค�าน%อย แติ�จำะมากข.,นเม*�อสารม�มวลโมเลก�ลเพ��มข.,น


7. ละลายได%ด�ในติ�วที่�าละลายอ�นที่ร�ย4ซึ่.�งไม�ม�ข�,ว เช้�น คาร4บัอนเติติระคลอไรด4 (CCl4) , เฮกเซึ่น (C6H14), เบันซึ่�น(C6H6) 8. ม�เลขออกซ�เด์ชั�นหลายค�า แติ�ในสารประกอบัส�วนใหญ�ธาติ�แฮโลเจำนม�เลขออกซึ่�เดช้�นเที่�าก�บั -19. ในหม��เด�ยวก�นความว�องไวในการที่�าปฏิ�ก�ร�ยาลดลงจำากบันลงล�าง

สารประกอบัของธาติ�หม�� VIIA

1. สามารถเก�ดได%ที่�,งสารประกอบัไอออน�กและสารประกอบัโคเวเลนติ4

สารประกอบัไอออน�ก

สารประกอบัโคเวเลนติ4KBr

MgCl2

CaF2

PCl5

HCl

HBr

สารประกอบัของธาติ�หม�� VIIA (ติ�อ)

2. ธาติ�หม�� VIIA เก�ดสารประกอบัที่��ม�เลขออกซ�เด์ชั�นได%หลายค�า 3. สารประกอบัออกไซึ่ด4และสารประกอบัซึ่�ลไฟด4ของธาติ�หม�� VIIA เม*�อละลายน�,าม�สมบั�ติ�เป นกรด เช้�น Cl2O Br2O

ประโยช้น4ของธาติ�หม�� VIIA

1. ฟล�ออร�นใช้%เติร�ยมสารประกอบัฟล�ออโรคาร4บัอน เช้�น ฟร�ออน ใช้%ในเคร*�องที่�าความเย"น , เที่ฟลอน (CF2=CF2) เคล*อบัภาช้นะห�งติ%ม


3. โบัรม�นใช้%เติร�ยมสารประกอบัเอที่�ล�นไดโบัรไมด4 เติ�มในน�,าม�นเพ*�อหย�ดการสะสมติะก��วในเคร*�องยนติ4 นอกจำากน�,ย�งใช้%ที่�าส�ย%อมผ%า ฟ>ล4มถ�ายร�ป (AgBr)

2. คลอร�นใช้%ในการเติร�ยมสารติ�างๆ เช้�น

NaOCl ใช้%ในการฟอกส�กระดาษให%ขาวNaClO3 ใช้%เป นยาก�าจำ�ดว�ช้พ*ช้

ใช้%ฆ่�าเช้*,อจำ�ล�นที่ร�ย4ในสระว�ายน�,า และในน�,าประปา

4. ไอโอด�นป)องก�นโรคคอพอกที่�งเจำอร4ไอโอด�น (ไอโอด�นละลายในเอที่านอล ) ใช้%เป นยาฆ่�าเช้*,อโรค


ก;าซึ่เฉุ*�อยหร*อก;าซึ่ม�ติระก�ลก;าซึ่เฉุ*�อยหร*อก;าซึ่ม�ติระก�ล

ก;าซึ่เฉุ*�อย (Inert gas) เป นธาติ�ที่��ม�สถานะเป นก;าซึ่ ในธรรมช้าติ�จำะไม�ที่�าปฏิ�ก�ร�ยาก�บัธาติ�อ*�น 1 โมเลก�ลม� 1 อะติอม (เป นแก;สอะติอมเด��ยว)

He (ฮ�เล�ยม)

Ne (น�ออน)

Ar (อาร4กอน)

Kr (คร�ปติอน)

Xe (ซึ่�นอน)

Rn (เรดอน)

ประโยช้น4ของก;าซึ่เฉุ*�อย

He ----> Balloon,

Deep sea diving,

สารหล�อเย"น

He ให%แสงส�ช้มพ� Ne ให%แสงส�แดงส%มAr ให%แสงส�ม�วง Xe ให%แสงส�น�,าเง�น

ใช้%บัรรจำ�ในหลอดน�ออน


- อาร4กอน ใช้%บัรรจำ�ในหลอดไฟฟ)าแบับัม�ไส%แที่นอากาศ

- คร�ปติอนใช้%ในหลอดไฟแฟลช้ , ใช้%ในเลเซึ่อร4บัางช้น�ด และใช้%ในหลอดสติรอโบัสโคป- เรดอน ใช้%ร�กษาโรคมะเร"ง


ประโย่ชัน ของก�าซเฉื่��อย่ 1. ก�าซฮี�เล�ย่ม (He): เป นก�าซที่��ม�มวลโมเลก"ลน#อย่ ไม�

ตั�ด์ไฟจึ&งใชั#บรรจึ"บ�ลล)นแที่นก�าซไฮีโด์รเจึนและใชั#ผสมก�บก�าซออกซ�เจึนในอ�ตัราส�วน 4 ตั�อ 1 โด์ย่ปร�มาตัร เพื่��อใชั#ในการหาย่ใจึส/าหร�บผ)#ที่��ลงไปที่/างานในที่ะเลล&ก

2 . ก�าซน�ออน (Ne): ใชั#บรรจึ"ในหลอด์ไฟโฆษณาให#หลอด์ไฟส�แด์งเข#ม

3 . ก�าซอาร กอน (Ar): ใชั#เป นก�าซบรรจึ"ในหลอด์ไฟฟ3าเพื่��อให#ไส#หลอด์ม�อาย่"การใชั#งานนานมากข&4น ใชั#บรรจึ"ในหลอด์ไฟโฆษณาเพื่��อให#แสงส�ม�วงส�น/4าเง�น และใชั#ในอ"ตัสาหกรรมการเชั��อมโลหะ

4. ก�าซคร�ปที่อน (Kr): ใชั#ในหลอด์ไฟแฟลชัส/าหร�บการถ่�าย่ร)ปด์#วย่ความเร7วส)ง

5 . ซ�นอน (Xe): เป นก�าซที่��ชั�วย่ให#สลบ แตั�ม�ราคาแพื่งมาก

6 . เรด์อน (Rn): ใชั#ร�กษาโรคมะเร7ง

สมบ�ตั�ของสารประกอบคลอไรด์ ของธาตั"ตัามคาบ 1. สารประกอบคลอไรด์ ของธาตั"หม)� IA IIA ม�สมบ�ตั�เป นก

ลาง ย่กเว#น BeCl2 ม�สมบ�ตั�เป นกรด์ ส�วนสารประกอบคลอไรด์ ของธาตั"หม)� IIIA ถ่&ง VIIA ม�สมบ�ตั�เป นกรด์

2. สารประกอบคลอไรด์ ที่��ไม�ละลาย่น/4าได์#แก� CCl4

3. เข�ย่นสมการแสด์งปฏิ�ก�ร�ย่าของสารประกอบคลอไรด์ ก�บน/4าได์#ด์�งน�4

PCl5 + 4H2O H3PO4 + 5HCl

SiCl4 + 2H2O SiO2 + 4HCl

สารประกอบคลอไรด์ ที่��ควรร) #จึ�ก•CaCl2 ใชั#ในเคร��องที่/าความเย่7นในอ"ตัสาหกรรมห#องเย่7น ใชั#

ที่/าฝนเที่�ย่ม•KCl ใชั#ที่/าป";ย่

•NH4Cl ใชั#เป นอ�เล7กโที่รไลตั ของเซลล ถ่�านไฟฉื่าย่ ใชั#เป นน/4าประสานด์�บ"ก

•ป)นคลอร�น แคลเซ�ย่มไฮีโปคลอไรตั Ca(OCl)2 ใชั#เป นสารฟอกส�หร�อฟอกขาวเย่��อกระด์าษ ใชั#ฆ�าแบคที่�เร�ย่ในน/4าประปา และในสระว�าย่น/4า•DDT และด์�ลด์ร�น ใชั#เป นย่าฆ�าแมลง ก/าจึ�ด์ศั�ตัร)พื่�ชั•เกล�อแกง ใชั#ปร"งแตั�งอาหาร ถ่นอมอาหาร และใชั#เป นสารตั�4งตั#นในการผล�ตั NaHCO3 (โซด์าที่/าขนม ) Na2CO3 (โซด์าแอชั ) NaOH (โซด์าไฟ ) และ HCl นอกจึากน�4ย่�งใชั#ละลาย่น/4าแข7งในห�มะ

•CCl4 และ CHCl3 ใชั#เป นตั�วที่/าละลาย่ในการสก�ด์สารอ�นที่ร�ย่

สมบ�ตั�ของสารประกอบออกไซด์ ของธาตั"ตัามคาบ 1. สารประกอบออกไซด์ ของธาตั"หม)� IA IIA ละลาย่น/4าได์#

สารละลาย่ที่��ม�ฤที่ธ�>เป นเบส ยกเว%น BeO ไม�ละลายน�,า 2. สารประกอบออกไซด์ ของธาตั"หม)� IIIA ถ่&ง VIIA ละลาย่น/4าได์#สารละลาย่ที่��ม�ฤที่ธ�>

เป นกรด์ ยกเว%น Al2O3 และ SiO2 ไม�ละลายน�,า

3. เข�ย่นสมการแสด์งปฏิ�ก�ร�ย่าของสารประกอบออกไซด์ เม��อละลาย่น/4าได์#ด์�งน�4

Li2O(s) + H2O(l) 2LiOH(aq) (เบส)

CaO(s) + H2O(l) Ca(OH)2(aq) (เบส)

CO2(g) + H2O(l) H2CO3(aq) (กรด์)

SO2(g) + H2O(l) H2SO3 (aq) (กรด์)

4. ออกไซด์ ที่��ไม�ละลาย่น/4า อธ�บาย่ได์#ด์�งน�4

ก . ถ่#าที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บกรด์ได์# แสด์งว�าออกไซด์ น�4นม�สมบ�ตั�เป นเบส เชั�น MgO ละลาย่น/4าได์#เล7กน#อย่และที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บกรด์ได์#ด์�งสมการ

MgO(s) + H2SO4(aq) MgSO4 (aq) + H2O(l)

ข . ถ่#าที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บเบสได์# แสด์งว�าออกไซด์ น�4นม�สมบ�ตั�เป นกรด์ เชั�น

SiO2(s) + 2NaOH(aq) NaSiO3 (aq) + H2O(l)

ค . ถ่#าที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าได์#ที่�4งกรด์และเบส แสด์งว�าม�สมบ�ตั�เป นได์#ที่�4งกรด์และเบส เชั�น

BeO(s) + 2NaOH(aq) + H2O(l) Be(OH)2-

4 (aq) + 2Na+(aq)

BeO(s) + 2HCl(aq) BeCl2 (aq) + H2O(l)

สมบ�ตั�ของสารประกอบออกไซด์ ของธาตั"ตัามคาบ

สารประกอบัออกไซึ่ด4ที่��ควรร�%จำ�ก

•CO2 เก�ด์จึากการเผาไหม#ของเชั�4อเพื่ล�งและการเผา

ผลาญอาหารของส��งม�ชั�ว�ตั การเพื่��มข&4นของ CO2 ที่/าให#อ"ณหภู)ม�ของบรรย่ากาศัส)งข&4นที่/าให#เก�ด์ปรากฎการณ เร�อนกระจึก

•CO2 ใชั#เป นสารตั�4งตั#นในกระบวนการส�งเคราะห ด์#วย่แสงของพื่�ชั •ใชั#ผล�ตัป";ย่ย่)เร�ย่ ใชั#ผล�ตัน/4าอ�ด์ลม น/4าโซด์า ใชั#ด์�บเพื่ล�ง •ใชั#ในย่"#งเก7บเมล7ด์ธ�ญพื่�ชัเพื่��อป3องก�นการงอก ที่/าน/4าแข7งแห#งเพื่��อใชั#เก7บอาหาร

สารประกอบัออกไซึ่ด4ที่��ควรร�%จำ�ก

• CO, SO2, NO และ NO2 จึ�ด์เป นก�าซพื่�ษ เป นอ�นตัราย่ตั�อระบบหาย่ใจึ ที่/าให#เก�ด์หมอกคว�นพื่�ษ เก�ด์ฝนกรด์

•CO(g) + H2(g) เร�ย่กว�า water gas

•CO(g) + N2(g) เร�ย่กว�า producer gas

•CO(g) ใชั#เป นตั�วร�ด์�วซ ในการถ่ล"งโลหะ

•SO2(g) ใชั#ในการฟอกส�และฆ�าเชั�4อรา

•แร�ด์�บ"กค�อ แร�แคสซ�เที่อไรตั (SnO2)

•แร�เหล7กค�อ แร�ฮี�มาไที่ตั (Fe2O3)

•SiO2 หร�อซ�ล�กา เก�ด์ในธรรมชัาตั�เป นผล&กร)ปตั�าง ๆ บางชัน�ด์สวย่งาม บางชัน�ด์แข7ง ม�จึ"ด์เด์�อด์จึ"ด์หลอมเหลวส)ง ใชั#ที่/าเคร��องประด์�บ สารข�ด์โลหะกระด์าษที่ราย่ สารชั�วย่กรองในเคร��องกรองน/4า ที่/าแก#ว กระจึก และเลนส

จึ"ด์หลอมเหลวและจึ"ด์เด์�อด์ของสารประกอบของธาตั"ตัามคาบ * แนวโน#มจึ"ด์หลอมเหลวและจึ"ด์เด์�อด์ของสารประกอบ

คลอไรด์ ของธาตั"ในคาบที่�� 2 และคาบที่�� 3 จึะลด์ลงจึากซ#าย่ไปขวา เพื่ราะคลอไรด์ ของโลหะเป นสารประกอบ ไอออน�ก ส�วนคลอไรด์ ของอโลหะสารประกอบโคเวเลนตั

* จึ"ด์หลอมเหลวและจึ"ด์เด์�อด์ของสารประกอบออกไซด์ ของโลหะม�จึ"ด์หลอมเหลวและ

จึ"ด์เด์�อด์ส)งเพื่ราะสารประกอบเหล�าน�4เป นสารประกอบไอออน�ก ม�แรงย่&ด์เหน��ย่วระหว�าง

ไอออนบวกก�บไอออนลบเก�ด์ข&4นตั�อเน��องก�นที่��วที่�4งสาร ส�วนสารประกอบออกไซด์ ของ

อโลหะม�จึ"ด์หลอมเหลวและจึ"ด์เด์�อด์ตั/�า เพื่ราะแรงย่&ด์เหน��ย่วระหว�างโมเลก"ลเหล�าน�4ค�อ

แรงแวนเด์อร วาส ล การที่/าให#สารระเหย่หร�อกลาย่เป นไอจึ&งใชั#พื่ล�งงานตั/�า

ปฏิ�ก�ร�ย่าของธาตั"และสารประกอบตัามหม)�

• โลหะหม)� IA และ IIA ที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บน/4าได์#สารละลาย่เบสและก�าซไฮีโด์รเจึน โด์ย่โลหะหม)� IA จึะเก�ด์ปฏิ�ก�ร�ย่าก�บน/4าได์#ด์�งสมการ

2 Na(s) + 2H2O(l) 2NaOH(aq) + H2(g)

• โลหะหม)� IIA จึะที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บน/4าร#อนได์#ด์�กว�าน/4าเย่7น

Mg(s) + 2H2O(l) Mg(OH)2(aq) + H2(g)

• โลหะหม)� IIIA ไม�ที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บที่�4งน/4าร#อนและน/4าเย่7น

Al(s) + H2O(l) ไม�เก�ด์ปฏิ�ก�ร�ย่าหร�อเก�ด์ชั#ามาก { 2Al(OH)3(aq) + 3H2(g)}

** สร"ปความว�องไวในการที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บน/4าได์#ด์�งน�4

ธาตั"หม)� IA > หม)� IIA > หม)� IIIA

ร#อน

ร#อน,เย่7น

การละลาย่น/4าของสารประกอบธาตั"หม)� IA และ IIA

สารประกอบั

ธาติ� ติ�วอย�างสารประกอบัหม�� IA

หม�� IIA หม�� IA หม�� IIA

คลอไรด4 LiCl , NaCl

MgCl2 , CaCl2 , BaCl2

ไนเติรติ LiNO3 , KNO3

Ca(NO3)2 , Ba(NO3)2

ซึ่�ลเฟติ ยกเว%น MgSO4

Na2SO4 , K2SO4

CaSO4 , BaSO4

คาร4บัอเนติ Li2CO3 , Na2CO3

MgCO3 , CaCO3

ไฮโดรเจำนฟอสเฟติ

Na2HPO4 , K2HPO4

MgHPO4 , BaHPO4

ธาตั"หม)� VIIA เร�ย่กว�า ธาตั"แฮีโลเจึน (halogen)

สารละลาย

ผลการเปล��ยนแปลงที่��ส�งเกติได%ในช้�,น CCl4

สารละลายคลอร�นใน

CCl4 ( ใสไม�ม�ส� )

สารละลายโบัรม�นใน

CCl4 ( ส�ส%ม )

สารละลายไอโอด�นใน

CCl4 (ช้มพ�แกมม�วง)

KClKBrKI

ไม�ม�ส�ส�ส%มส�ช้มพ�แกมม�วง

ส�ส%มส�ส%มส�ช้มพ�แกมม�วง

ส�ช้มพ�แกมม�วงส�ช้มพ�แกมม�วงส�ช้มพ�แกมม�วง

Cl2 + 2KBr 2KCl + Br2

Cl2 + 2KI 2KCl + I2

Br2 ที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บ I- ได์# ด์�งสมการBr2 + 2KI

2KBr + I2

ส/าหร�บ I2 ไม�ที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บ Cl- และ Br-I2 + KCl ไม�เก�ด์ปฏิ�ก�ร�ย่า

I2 + KBr ไม�เก�ด์ปฏิ�ก�ร�ย่า

F

Cl

Br

I

At

ความสามารถ่ในการที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าของธาตั"หม)� VIIA จึะลด์ลงตัามล/าด์�บจึากบนลงล�าง โด์ย่ธาตั"ที่��อย่)�ตัอนบนสามารถ่ที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บสารประกอบแฮีไลด์ ของธาตั"ในหม)�เด์�ย่วก�นที่��อย่)�ตัอนล�างได์#

ธาตั"หม)� VIIA เร�ย่กว�า ธาตั"แฮีโลเจึน (halogen)

ธาตั"หม)� VIIA ที่/าปฏิ�ก�ร�ย่าก�บสารอ��นๆ เก�ด์สารประกอบได์#หลาย่ชัน�ด์เชั�น NaCl, HF, NaClO

แสด์งว�า

ตั�วออกซ�ได์ส (เก�ด์ปฏิ�ก�ร�ย่าร�ด์�กชั�น ) : Cl2 > Br2 > I

2

ตั�วร�ด์�วซ (เก�ด์ปฏิ�ก�ร�ย่าออกซ�เด์ชั�น ) : Cl- > Br- > I-

+2.89

+1.36

+1.08

+0.54

ตั/าแหน�งของธาตั" H ในตัารางธาตั"

สมบั�ติ� ไฮโดรเจำน

ธาติ�หม�� IA ธาติ�หม�� VIIA

เวเลนติ4อ�เล"กติรอนจำ�านวนอะติอมในโมเลก�ลเลขออกซึ่�เดช้�นในสารประกอบัการน�าไฟฟ)าในสถานะหลอมเหลวIE1 (kJ/mol)EN

12

-1, +1ไม�น�าไฟฟ)า13182.1

1ไม�แน�นอน

+1น�าไฟฟ)า

382-5261.0 - 0.7

72

-1,+1, +3, +5, +7ไม�น�าไฟฟ)า1015-1687

4.2 - 2.2

ธาตั" H อาจึม�ล�กษณะคล#าย่ก�บธาตั"ในหม)� IA และหม)� VIIA ได์#ด์#วย่ ด์�งข#อเปร�ย่บเที่�ย่บด์�งน�4ค�อ

ด์�งน�4น จึ&งจึ�ด์ H ไว#ตั�างหาก คาบเก��ย่วระหว�าง หม)� IA และหม)� VIIA

ธาติ�แที่รนซึ่�ธาติ�แที่รนซึ่�ช้�นช้�น

ธาติ�แที่รนซึ่�ธาติ�แที่รนซึ่�ช้�นช้�น

ธาติ�แที่รนซึ่�ช้�น (Transition elememts)

B1

B2

สมบั�ติ�ของธาติ�แที่รนซึ่�ช้�น1. เป นโลหะ ม�ความแข"ง แวววาว สามารถติ�เป นแผ�นได% แติ�ม�ความเป นโลหะน%อยกว�า IA และ IIA2. แข"ง ม�จำ�ดเด*อด จำ�ดหลอมเหลว และความหนาแน�นส�ง กว�าธาติ�หม�� IA และ IIA3. น�าความร%อนและไฟฟ)าได%ด�

สมบั�ติ�ของธาติ�แที่รนซึ่�ช้�น (ติ�อ)

4. ม�สมบั�ติ�คล%ายก�นที่�,งภายในหม��และภายในคาบัเด�ยวก�น5. ม�เลขออกซึ่�เดช้�นหลายค�า เช้�น Fe ม�เลขออกซึ่�เดช้�น +2, +3 Cr ม�เลขออกซึ่�เดช้�น +6, +3, +2

ยกเว%นหม�� IIB และ IIIB ม�เลขออกซึ่�เดช้�น +2 และ +3 ติามล�าด�บั

Table

สมบั�ติ�ของธาติ�แที่รนซึ่�ช้�น (ติ�อ)

6. ไอออนและสารประกอบัของธาติ�แที่รนซึ่�ช้�นม�ส�7. ขนาดอะติอมในคาบัเด�ยวก�นจำะเล"กลงจำากซึ่%ายไปขวาเล"กน%อย และขนาดอะติอมเล"กกว�าธาติ�หม�� IA และ IIA ในคาบัเด�ยวก�น

8. IE1 และ EN ติ��า แติ�ส�งกว�าธาติ�หม�� IA และหม�� IIA ในคาบัเด�ยวก�น

Table

สารประกอบัของธาติ�แที่รนซึ่�ช้�น

1. ธาติ�แที่รนซึ่�ช้�นส�วนใหญ�ม�เลขออกซึ่�เดช้�นได%หลายค�า จำ.งที่�าให%ธาติ�แที่รนซึ่�ช้�นสามารถเก�ดสารประกอบัได%มากมายหลายช้น�ด

Ti +4, +3, +2

V +5, +4 ,+3, +2

Mn +7, +6, +4, +3, +2

Co +3, +2

2. สารประกอบัและไอออนของธาติ�แที่รนซึ่�ช้�นส�วนใหญ�จำะม�ส�ติ�างๆก�น ซึ่.�งข.,นอย��ก�บั

- ช้น�ดของธาติ�แที่รนซึ่�ช้�น- เลขออกซึ่�เดช้�น- ช้น�ดและจำ�านวนของสารที่��รวมติ�วก�บัธาติ�แที่รนซึ่�ช้�น

สารประกอบัของธาติ�แที่รนซึ่�ช้�น

ส�ที่��เห"นน�,นเน*�องมาจำากอ�เล"กติรอนของธาติ�แที่รนซึ่�ช้�นสามารถด�ดกล*นแสงในช้�วงที่��มองเห"นได% คล*�นแสงที่��ไม�ถ�กด�ดกล*นก"ค*อส�ของสารประกอบัหร*อของไอออนน�,น

[Cr(OH)6]3- ส�เข�ยว

[Cr(NH3)6]3+ ส�ม�วง

ไอออน

ช้*�อไอออน เลขออกซึ่�เดช้�นของธาติ�แที่รนซึ่�ช้�น

ส�

Cr2+

Cr3+

Cr2

O7

CrO42-

โครเม�ยม(II)ไอออน

โครเม�ยม(III)ไอออน

ไดโครเมติไอออน

โครเมติไอออน

+2+3+6+6

น�,าเง�นเข�ยวส%ม

เหล*อง

ธาติ�ก.�งโลหะ ธาติ�ก.�งโลหะ (Metalloids)(Metalloids)

ธาติ�ก.�งโลหะ ธาติ�ก.�งโลหะ (Metalloids)(Metalloids)

ธาติ�ก.�งโลหะ ค*อ ธาติ�ที่��ม�สมบั�ติ�บัางประการคล%ายโลหะ และม�สมบั�ติ�บัางประการคล%ายอโลหะ ได%แก�B (โบัรอน ) Si (ซึ่�ล�กอน ) Ge (เจำอร4เมเน�ยม)

As (อาร4เซึ่น�ก ) Sb (แอนติ�โมน� ) Te (เที่ลล�เร�ยม)

Po (โพโลเน�ยม ) At (แอสที่าที่�น)

ธาติ�ก.�งโลหะธาติ�ก.�งโลหะธาติ�ก.�งโลหะธาติ�ก.�งโลหะ

โบัรอน (B)- ม�จำ�ดเด*อด จำ�ดหลอมเหลวส�งเหม*อนโลหะ แติ�เปราะ และไม�น�าไฟฟ)า- ม�โครงสร%างแบับัโครงผล.กร�างติาข�ายที่��แข"งแรงมาก ม�ร�ปผล.กหลายร�ป

ธาติ�ก.�งโลหะ


ซึ่�ล�กอน (Si)- เป นผล.กส�เที่าเง�น ม�จำ�ดเด*อด จำ�ดหลอม เหลวส�งเหม*อนโลหะ แติ�เปราะเหม*อนอโลหะ- เป นสารก.�งติ�วน�า- อะติอมของ Si ย.ดติ�อก�นในร�ปโครงผล.ก ร�างติาข�าย

- ใช้%ที่�าแผงวงจำรไฟฟ)าและอ�ปกรณ์4ไฟฟ)าติ�างๆ เช้�น ว�ที่ย� โที่รที่�ศน4 คอมพ�วเติอร4



เจำอร4เมเน�ยม (Ge) ม�จำ�ดเด*อด จำ�ดหลอมเหลวส�งเหม*อนโลหะ แติ�เปราะเหม*อนอโลหะ เป นธาติ�ก.�งติ�วน�า ใช้%ที่�าส�วนประกอบัของอ�เล"กที่รอน�กส4อาร4เซึ่น�ก (As) ม�จำ�ดเด*อด จำ�ดหลอมเหลวค�อนข%างส�ง น�าไฟฟ)าได%เหม*อนโลหะ แติ�เปราะ

Documents

สมบัติของธาตุและสารประกอบของธาตุ