การนำเสนอผลงานวิจัยส่วนที่ 4 การ ใช้ประโยชน์สมุนไพร และของป่า

การนำ�าเสนำอผลงานำวิ จั�ยส�วินำที่�� 4

การใช้�ประโยช้นำ�สมุ�นำไพร และของป#าผลผล ตและคุ�ณสมุบั�ต ที่างเคุมุ�ของไพลที่��ปล(ก

แที่รกในำสวินำป#านำ��เสนำอในำก�รประชุ มวิ�ชุ�ก�รด้��นำป��ไม� “เทคโนำโลยี�ด้��นำป��ไม�เพื่��อประชุ�ชุนำ”

วิ�นำท�� 28 - 29 ม�ถุ นำ�ยีนำ 2554

ณ อ�ค�รกร�ต ส�มะพื่ ทธิ� กรมป��ไม�

1

ผลผล ตและคุ�ณสมุบั�ต ที่างเคุมุ�ของไพลที่��ปล(ก

แที่รกในำสวินำป#าสมุช้าย นำองเนำ)องอ�าไพ พรล�แสงส�วิรรณ� ส�ญญา ส ร บั�ญยะพรพงษ์�ศั�กดิ์ . ฉั�ตรเตช้ะ

ที่รรศันำ�ย� พ�ฒนำเสร�สาโรจันำ� วิ�ฒนำส�ขสก�ล จัร�ส ช้�วิยนำะ

ส�านำ�กวิ จั�ยและพ�ฒนำาการป#าไมุ� กรมุป#าไมุ�

ไพล Zingiber montanum (Koenig) Link ex Dietr. ช้)�อพ�อง Zingiber cassumunar Roxb. วิงศั� Zingiberaceae ช้)�อที่�องถิ่ �นำ ป(ลอย ป(เลย (เหนำ)อ) วิ�านำไฟแดิ์ง มุ 4นำสะล�าง

ประโยช้นำ�ที่างยาตามุวิ ช้าแพที่ย�และเภส�ช้กรรมุแผนำไที่ย

ใบั : แก�คุร��นำเนำ)4อคุร��นำต�วิ แก�ปวิดิ์เมุ)�อย ดิ์อก : แก�ช้�4าในำ กระจัายเล)อดิ์ที่��เป6นำล �มุเป6นำก�อนำ ที่�าลายเล)อดิ์เส�ย ข�บัระดิ์( ต�นำ : แก�อ�จัจัาระพ การ แก�ธาต�พ การ เหง�า : แก�ที่�องอ)ดิ์ ที่�องข94นำ ข�บัลมุ แก�โรคุบั ดิ์ แก�ห)ดิ์ ต�าพอกแก�ฟกช้�4าและดิ์(ดิ์พ ษ์แผลอ�กเสบัไดิ์�ดิ์� สก�ดิ์ผสมุที่�ายาหมุ�องแก�อาการเคุล:ดิ์ข�ดิ์ยอก ร�กษ์าอาการไตอ�กเสบัเร)4อร�ง เป6นำยาช้าเฉัพาะที่�� จั9งช้�วิยลดิ์อาการปวิดิ์ นำ�4ามุ�นำไพล : ลดิ์การอ�กเสบั

ระดิ์�บัคุวิามุส(ง 1,100 เมุตร (MSL)ปร มุาณนำ�4าฝนำ 1,257 มุ.มุ./ป<อ�ณหภ(มุ เฉัล��ย 22 0C

ระดิ์�บัคุวิามุส(ง 400 เมุตร (MSL)ปร มุาณนำ�4าฝนำ 1,431 มุ.มุ./ป<อ�ณหภ(มุ เฉัล��ย 26 0C



ระดิ์�บัคุวิามุส(ง 500-600 เมุตร (MSL)ปร มุาณนำ�4าฝนำ 1,495 มุ.มุ./ป<อ�ณหภ(มุ เฉัล��ย 25 0C

พ)4นำที่��วิ จั�ย

ไพื่ล

ข่%� ข่ม�&นำชุ�นำ

0

6

12

18

24

30

36

42

48

54

60

66

72

78

84

90

96

102

0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60 66 72 78 84 90 96 102 108 114

ระดิ์�บัคุวิามุส(ง 400 เมุตร (MSL)

ปร มุาณนำ�4าฝนำ 1,431 มุ.มุ./ป<อ�ณหภ(มุ เฉัล��ย 26 0C

(Max 32 0C, Min 20 0C

อ นำที่ข ล

ช้นำ ดิ์ไมุ� สนำสามุใบั อาย� 33 ป< (H = 23.6 m, DBH = 20.2 cm)

การปกคุล�มุเร)อนำยอดิ์ 91%

ระยะปล(กต�นำไมุ� 3 x 3 เมุตรจั�านำวินำแถิ่วิสมุ�นำไพรระหวิ�างแถิ่วิต�นำไมุ� 1 แถิ่วิพ)4นำที่��ปล(กสมุ�นำไพร 4.89 ไร�

อ นำที่ข ล

B1

B2

B3

0

3

6

9

12

15

18

21

24

27

30

33

36

39

42

45

48

51

54

0 3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 33 36 39 42 45 48 51 54 57 60

ไพื่ล


ช้นำ ดิ์ไมุ� สนำสามุใบั อาย� 35 ป< (H = 21.6 m, DBH = 28.7 cm)


ระยะปล(กต�นำไมุ� 1.5 x 6 เมุตรจั�านำวินำแถิ่วิสมุ�นำไพรระหวิ�างแถิ่วิต�นำไมุ� 3 แถิ่วิพ)4นำที่��ปล(กสมุ�นำไพร 1.52 ไร�

ระดิ์�บัคุวิามุส(ง 1,100 เมุตร (MSL)


(Max 26 0C, Min 18 0C

แมุ�สะนำามุ


R1 R2 R3 R4

0

10

20

30

40

50

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140

ไพื่ล


เช้�ยงราย



(Max 31 0C, Min 18 0C

ช้นำ ดิ์ไมุ� ส�ก อาย� 21 ป< (H = 12.0 m, DBH = 13.3 cm)




0

7

14

21

28

35

42

49

56

63

70

77

84

91

98

105

112

0 7 14 21 28 35 42 49 56

ไพื่ล




(Max 32 0C, Min 20 0C

งาวิ

ช้นำ ดิ์ไมุ� ส�ก อาย� 22 ป< (H = 13.6 m, DBH = 11.1 cm)



งาวิ

ไพื่ล


02468

101214161820222426283032343638404244464850525456586062646668707274

0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 56

ระดิ์�บัคุวิามุส(ง 500-600 เมุตร (MSL)


(Max 31 0C, Min 20 0C

พ ษ์ณ�โลก

ช้นำ ดิ์ไมุ� แดิ์ง อาย� 18 ป< (H = 16.3 m, DBH = 10.3 cm)




เก:บัต�วิอย�างดิ์ นำ 2 ระดิ์�บั

0-20 ซมุ.20-50 ซมุ.

สมุบั�ต ที่างเคุมุ�ของดิ์ นำ

pH, OM, C, N, P, K, Ca, Mg

1/ คุาร�บัอนำในำดิ์ นำ = 58% ของอ นำที่ร�ยวิ�ตถิ่�2/ SL = Sandy loam, SCL = Sandy clay loam, SC = Sandy clay, L = Loam, C = Clay3/ VL = very low, L = low, ML = moderately low, M = medium, MH = moderately high, H = high, VH = very high

(Land Classification and FAO Project Staff, 1973; Soil Survey Division Staff, 1993; กองวิางแผนำการใช้�ที่��ดิ์ นำ, 2536)

No Site

Saoil depth Text

ure2/

pH OM C1/ Total N

(cm.) 3/ g/kg 3/ g/kg

3/ g/kg

3/

1 อ นำที่ข ล 0-20 SL 5.1

strongly acid 14.6 ML 8.5 ML 0.6 VL

20-50 SCL 5.0

very strongly acid

7.7 L 4.5 L 0.3 VL

2 แมุ�สะนำามุ 0-20 SL 5.1

strongly acid 19.8 M 11.

5 M 0.4 VL

20-50 SC 5.0

very strongly acid

10.8 ML 6.3 ML 0.3 VL

3 เช้�ยงราย 0-20 SCL 4.3

sandy clay loam 26.6 M

H15.4

MH 1.3 L

20-50 SCL 4.3

sandy clay loam 18.1 M 10.

5 M 0.9 VL

4 งาวิ 0-20 L 4.9

very strongly acid

21.7 M 12.6 M 1.1 L

20-50 L 4.6

very strongly acid

13.0 ML 7.5 ML 0.7 VL

5 พ ษ์ณ�โลก 0-20 SCL 4.6

very strongly acid

14.2 ML 8.2 ML 1.0 L

20-50 C 4.4

very strongly acid

11.6 ML 6.7 ML 0.9 VL

สมุบั�ต ที่างเคุมุ�ของดิ์ นำในำสวินำป#า

No Site

Saoil depth Available P Extractable (mg/kg)

(cm.) (mg/kg)

3/ K 3/ Ca 3/ Mg 3/

1 อ นำที่ข ล 0-20 33.6 H 142 VH 289 VL 143 M

20-50 12.8 M 151 VH 169 VL 227 M

2 แมุ�สะนำามุ 0-20 4.6 L 121 VH 281 VL 68 L

20-50 0.2 VL 150 VH 302 VL 42 L

3 เช้�ยงราย 0-20 19.6 MH 97.0 H 442 L 95 L

20-50 5.1 L 82.5 M 205 VL 67 L

4 งาวิ 0-20 0.9 VL 70 M 605 L 126 M

20-50 0.7 VL 31 L 456 L 110 L

5 พ ษ์ณ�โลก 0-20 24.0 MH 100 H 348 VL 99 L

20-50 2.0 VL 70 M 428 L 129 ML

1/ คุาร�บัอนำในำดิ์ นำ = 58% ของอ นำที่ร�ยวิ�ตถิ่�2/ SL = Sandy loam, SCL = Sandy clay loam, SC = Sandy clay, L = Loam, C = Clay3/ VL = very low, L = low, ML = moderately low, M = medium, MH = moderately high, H = high, VH = very high

(Land Classification and FAO Project Staff, 1973; Soil Survey Division Staff, 1993; กองวิางแผนำการใช้�ที่��ดิ์ นำ, 2536)

สมุบั�ต ที่างเคุมุ�ของดิ์ นำในำสวินำป#า

ป'ญห�และอ ปสรรค

ผลผล ต


ล�าดิ์�บั

พ)4นำที่��

การปล(กสมุ�นำไพร

ผลผล ต

(ก.ก./

ไร�)

จั�านำวินำเหง�า/ก.ก.

ห�วิไพล 1 ห�วิ

พ)4นำที่��

ปล(ก

(ไร�)

ระยะห�างของแถิ่วิ

ต�นำไมุ� (มุ.)

จั�านำวินำแถิ่วิสมุ�นำไพรที่��

ปล(กระหวิ�างแถิ่วิต�นำไมุ�

นำ�4าหนำ�ก(กร�มุ)

กวิ�าง (ซมุ.)

ยาวิ (ซมุ.)

จั�านำวินำ

แง�ง

1

อ นำที่ข ล,

เช้�ยงใหมุ�4.89 3 1 985 12 80.

25.89

9.26 5

2

แมุ�สะนำามุ,

เช้�ยงใหมุ�1.52 6 3 * * * * * *

3 เช้�ยงราย3.25 10 2 14 8 118.

57.87

10.59 12

4 งาวิ, ล�าปาง3.20 7 2 107 28 35.

85.14

8.02 5

5 พ ษ์ณ�โลก2.28 4 1 193 3 29

8.47.49

20.01 4

* ย�งเก:บัผลผล ตไมุ�ไดิ์�ในำป<แรก

ผลผล ตของไพลในำสวินำป#า

คุ�ณสมุบั�ต ที่างเคุมุ�ของไพล

นำ�าต�วิอย�างไพล 4 พ)4นำที่�� ไปกล��นำนำ�4ามุ�นำหอมุระเหยและ

วิ เคุราะห�หาองคุ�ประกอบัที่างเคุมุ�ที่��ส�าคุ�ญในำห�องปฏิ บั�ต การ

อ นำที่ข ล งาวิ



Site Oil yield

(%)

Specific gravity

Sabinen

e (%)

-terpinene (%)

Terpinen-4-ol (%)

DMPBD (%)

Ngao, Lampang

6.19 0.9097

19.07

7.09 29.36 24.34

Chiang Rai

3.51 0.8912

30.57

5.17 22.60 22.24

In Takin, Chiang Mai

4.76 0.9058

31.98

4.57 30.84 19.60

Phitsanulok

4.07 0.9018

11.88

5.34 32.17 36.27

Percent yield, specific gravity and chemical compositions of essential

oils from Zingiber montanum

คุ�ณสมุบั�ต ที่างเคุมุ�ของไพล

แหล�ง สมุบั�ต ที่างเคุมุ� ประโยช้นำ�

พ ษ์ณ�โลก DMPBD มุากที่��ส�ดิ์Terpinen-4-ol รองลงมุา

แก�ปวิดิ์ แก�อ�กเสบัของกล�ามุเนำ)4อและกระดิ์(กฆ่�าเช้)4อแบัคุที่�เร�ยและลดิ์อาการอ�กเสบัอ นำที่ข ล,

เช้�ยงใหมุ�Sabinene มุากที่��ส�ดิ์ Terpinen-4-ol มุากเป6นำอ�นำดิ์�บัสอง

เป6นำสาร Antioxidant และฆ่�าเช้)4อราโรคุพ)ช้ ฆ่�าเช้)4อแบัคุที่�เร�ยและลดิ์อาการอ�กเสบังาวิ, ล�าปาง Terpinen-4-ol

มุากที่��ส�ดิ์ให�ปร มุาณนำ�4ามุ�นำมุากที่��ส�ดิ์

ฆ่�าเช้)4อแบัคุที่�เร�ยและลดิ์อาการอ�กเสบั

เช้�ยงราย Sabinene มุากที่��ส�ดิ์ เป6นำสาร Antioxidant และฆ่�าเช้)4อราโรคุพ)ช้

สร�ปผลการศั9กษ์า แหล�ง ช้นำ ดิ์ไมุ�ในำ

สวินำป#าผลผล

ต (ก.ก./

ไร�)

ประโยช้นำ�

อ นำที่ข ล, เช้�ยงใหมุ�

สนำสามุใบั 985

นำ�4ามุ�นำ 4.76

%

พ)4นำที่�� : ระดิ์�บัต��า, ระยะห�างระหวิ�างแถิ่วิต�นำไมุ�นำ�อย, การปกคุล�มุเร)อนำยอดิ์มุาก แต�ต�นำไมุ�ส(งและใบัฝอยที่�าให�แสงลอดิ์ผ�านำไดิ์�ดิ์ นำ : SL, SCL; pH 5.1; OM คุ�อนำข�างต��า; N ต��ามุาก, P ส(ง, K ส(งมุากสมุ�นำไพร : ปล(กแถิ่วิเดิ์�ยวิ, ให�ผลผล ตมุาก, ห�วิไพลขนำาดิ์เล:ก คุ�ณสมุบั�ต ที่างเคุมุ� : Sabinene และ Terpinen-4-ol มุาก เหมุาะส�าหร�บัใช้�เป6นำสาร Antioxidant และฆ่�าเช้)4อราโรคุพ)ช้ ฆ่�าเช้)4อแบัคุที่�เร�ยและลดิ์อาการอ�กเสบัพ ษ์ณ�โลก แดิ์ง 193


%

พ)4นำที่�� : ระดิ์�บัต��า, ระยะห�างระหวิ�างแถิ่วิต�นำไมุ�นำ�อย, การปกคุล�มุเร)อนำยอดิ์ปานำกลาง ดิ์ นำ : SCL, C; pH 4.6; OM คุ�อนำข�างต��า; N ต��า, P คุ�อนำข�างส(ง, K ส(งสมุ�นำไพร : ปล(ก 2 แถิ่วิ, ให�ผลผล ตปานำกลาง, ห�วิไพลขนำาดิ์ใหญ� คุ�ณสมุบั�ต ที่างเคุมุ� : DMPBD และTerpinen-4-ol มุาก เหมุาะส�าหร�บัใช้�เแก�ปวิดิ์ แก�อ�กเสบัของกล�ามุเนำ)4อและกระดิ์(ก ฆ่�าเช้)4อแบัคุที่�เร�ยและลดิ์อาการอ�กเสบังาวิ, ล�าปาง ส�ก 107


%

พ)4นำที่�� : ระดิ์�บัต��า, ระยะห�างระหวิ�างแถิ่วิต�นำไมุ�มุาก, การปกคุล�มุเร)อนำยอดิ์มุากแต�ใบัร�วิงหมุดิ์ในำหนำ�าแล�งที่�าให�ไดิ์�ร�บัแสงเต:มุที่��ดิ์ นำ : L; pH 4.9; OM ปานำกลาง; N ต��า, P ต��ามุาก; K ปานำกลางสมุ�นำไพร : ปล(ก 2 แถิ่วิ, ให�ผลผล ตปานำกลาง, ห�วิไพลขนำาดิ์เล:ก คุ�ณสมุบั�ต ที่างเคุมุ� : Terpinen-4-ol มุาก เหมุาะส�าหร�บัใช้�ฆ่�าเช้)4อแบัคุที่�เร�ยและลดิ์อาการอ�กเสบัเช้�ยงราย ส�ก 14


%

พ)4นำที่�� : ระดิ์�บัต��า, ปร มุาณนำ�4าฝนำมุาก, ระยะห�างระหวิ�างแถิ่วิต�นำไมุ�มุาก, การปกคุล�มุเร)อนำยอดิ์นำ�อยและใบัร�วิงหมุดิ์ในำหนำ�าแล�งที่�าให�ไดิ์�ร�บัแสงเต:มุที่��ดิ์ นำ : SCL; pH 4.3; OM คุ�อนำข�างส(ง; N ต��า, P คุ�อนำข�างส(ง, K ส(งสมุ�นำไพร : ปล(ก 2 แถิ่วิ, ให�ผลผล ตต��าส�ดิ์, ห�วิไพลขนำาดิ์ใหญ� คุ�ณสมุบั�ต ที่างเคุมุ� : Sabinene มุาก เหมุาะส�าหร�บัใช้�เป6นำสาร Antioxidant และฆ่�าเช้)4อราโรคุพ)ช้แมุ�สะนำามุ,

เช้�ยงใหมุ�สนำสามุใบั เก:บั

ผลผล ตไมุ�ไดิ์�

พ)4นำที่�� : ระดิ์�บัส(ง, ระยะห�างระหวิ�างแถิ่วิต�นำไมุ�มุาก, การปกคุล�มุเร)อนำยอดิ์มุากแต�ต�นำไมุ�ส(งและใบัฝอยที่�าให�แสงลอดิ์ผ�านำไดิ์� ดิ์ นำ : SL, SC; pH 5.1; OM ปานำกลาง; N ต��ามุาก, P ต��า, K ส(งสมุ�นำไพร : ปล(ก 3 แถิ่วิ, ไมุ�สามุารถิ่เก:บัผลผล ตในำป<แรกไดิ์�คุ�ณสมุบั�ต ที่างเคุมุ� : *

• ช้นำ ดิ์พ�นำธ��ไมุ�ของสวินำป#า• ระยะห�างของแถิ่วิต�นำไมุ�• จั�านำวินำแถิ่วิไพลที่��ปล(กระหวิ�าง

แถิ่วิต�นำไมุ�• การปกคุล�มุเร)อนำยอดิ์ของ

ต�นำไมุ�• ล�กษ์ณะดิ์ นำ• แมุลงที่��เจัาะที่�าลายต�นำไพล• ระดิ์�บัคุวิามุส(งของพ)4นำที่��และ

สภาพภ(มุ อากาศั

ป@จัจั�ยที่��ที่�าให�ผลผล ตและคุ�ณสมุบั�ต ที่างเคุมุ�

ของไพลแตกต�างก�นำ

ขอขอบัคุ�ณที่�มุงานำห�องปฏิ บั�ต

การเคุมุ� คุ�ณจั�นำไที่ จั ตรจั�กร คุ�ณช้านำนำที่�

วิงศั�จั�าปา คุ�ณธ ญาดิ์า ธ�ราร�ตนำ� คุ�ณกมุลวิรรณ สมุอAอดิ์ คุ�ณที่องที่ พย� ศั�กดิ์ .ส�

วิรรณ�และ

ที่�มุงานำห�องปฏิ บั�ต การดิ์ นำ

คุ�ณวิ ลาวิ�ณย� วิ เช้�ยรนำพร�ตนำ� คุ�ณมุย�ร�

วิรรณพ นำ จั

Civic Research Institute

Oil yield (%)

Specific

gravity

Sabinene (%)

-terpinene (%)

Terpinen-4-ol (%)

DMPBD (%)

Ngao, Lampang

6.19 0.9097

19.07 7.09 29.36 24.34

Chiang Rai 3.51 0.8912

30.57 5.17 22.60 22.24

In Takin, Chiang Mai

4.76 0.9058

31.98 4.57 30.84 19.60

Phitsanulok 4.07 0.9018

11.88 5.34 32.17 36.27

Percent yield, specific gravity and chemical compositions of essential

oils from Zingiber montanum

ช้าต ตระการ,

พ ษ์ณ�โลก7.81 * 35.39 0 44.27 15.67

ป#าแดิ์ดิ์,

เช้�ยงราย6.10 * 44.02 0 46.06 5.91

Documents

การนำเสนอผลงานวิจัยส่วนที่ 4 การ ใช้ประโยชน์สมุนไพร และของป่า