Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ ,στη διδακτική πράξη.

Σχεδίαση σεναρίου με χρήση λογισμικού εννοιολογικής χαρτογράφησης(Kidspirasion) ,Αισθητηριακής έκφρασης και δημιουργικότητας (Tux Paint και Revelation Natural Art) και του λογισμικού (Jigsaw Platinum).

Εκπαιδευόμενη :Κρέτση ΒασιλικήΚ.Σ.Ε. Πάτρας Οκτώβριος-Μάρτιος 2011-2012

1.Συνοπτική παρουσίαση του σεναρίου

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο αναφέρεται στην εποχή του Χειμώνα ,στα καιρικά φαινόμενα που παρατηρούνται αυτή την εποχή ,και στον τρόπο που οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν το κρύο (μέσα θέρμανσης-χειμωνιάτικα ρούχα ,χαλιά , κ.α ).Στη γωνιά του υπολογιστή στο νηπιαγωγείο , οι εργασίες των νηπίων , πρέπει να στηρίζονται στην αρχή της ενεργητικής μάθησης ,της <<ανακάλυψης >>της γνώσης από τους ίδιους τους μαθητές.Οι στόχοι που θα τεθούν είναι ταυτόχρονα μαθησιακοί και ψυχαγωγικοί .Οι δραστηριότητες που θα επιλεγούν ,στηρίζονται στη χρήση των νέων τεχνολογιών και κάνουν τη διδασκαλία ενδιαφέρουσα για τα παιδιά,τα οποία ταυτόχρονα θα αποκομίσουν οφέλη και γνώσεις.

1.1 Τίτλος διδακτικού σεναρίου: <<Κρύο πολύ , κρύο πολύ …ήρθε ο χειμώνας παιδιά >>

1.2 Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές.Το σενάριο αυτό περιλαμβάνει δραστηριότητες που καλύπτουν τα γνωστικά αντικείμενα πού προβλέπει το ΔΕ.ΠΠ.Σ για το νηπιαγωγείο. Επιλέγονται δραστηριότητες από τις γνωστικές περιοχές της Γλώσσας , της Μελέτης

1

Περιβάλλοντος , των Μαθηματικών , της Δημιουργίας και Εκφρασης και της Πληροφορικής.

1.3Τάξεις στις οποίες μπορεί να απευθύνεται .Το εκπαιδευτικό αυτό σενάριο απευθύνεται στην προσχολική ηλικία .

1.4Συμβατότητα με το Α.Π Το σενάριο είναι συμβατό με το ΔΕΠΠΣ για το Νηπιαγωγείο καθώς οι δραστηριότητες που επιλέγονται στηρίζονται σε λογισμικά που δίνουν στα νήπια τη δυνατότητα να αυτενεργούν , να παρατηρούν ,να περιγράφουν ,να πειραματίζονται με διάφορα υλικά και χρώματα , να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν.

1.5 Οργάνωση της διδασκαλίας και απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή .Η απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή είναι ένας υπολογιστής (κεντρική μονάδα ,οθόνη, πληκτρολόγιο, ποντίκι, εκτυπωτής) με σύνδεση στο διαδύκτιο . Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες 2-3 ατόμων ,όπου επιτυγχάνεται η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και η αλληλεπίδραση με την τεχνολογία .Ο υπολογιστής θα πρέπει επίσης να διαθέτει τα προγράμματα ανοικτού τύπου (kidspirasion, RNA ,Tux paint,Jigsaw Platinum )

1.6 Εκτιμώμενη διάρκεια : η διάρκεια αυτού του σεναρίου είναι περίπου 5 ώρες .Εφόσον τα νήπια έχουν εξοικειωθεί σε άλλη χρονική περίοδο ,με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή ,οι δραστηριότητες του σεναρίου δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 15-20 λεπτά ,εκτός και εάν το ενδιαφέρον των νηπίων , είναι ιδιαίτερα αυξημένο.

2

1.7 Διδακτικός σκοπός : Σκοπός αυτού του διδακτικού σεναρίου είναι να γνωρίσουν τα παιδιά την εποχή του Χειμώνα και τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν το κρύο (μέσα θέρμανσης , χειμωνιάτικα ρούχα )

1.7 Διδακτικοί στόχοι .

Α.Ως προς το γνωστικό αντικείμενο .-Να αναγνωρίζουν και να περιγράφουν εικόνες που αντιστοιχούν στην εποχή του Χειμώνα ,στις αλλαγές της φύσης και στα καιρικά φαινόμενα ,στις δραστηριότητες και στις συνήθειες των ανθρώπων κατά την διάρκεια αυτής της εποχής .-Να μάθουν πως οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τα καιρικά φαινόμενα που επικρατούν το Χειμώνα και τι κάνουν για να προφυλαχθούν από το κρύο .-Να αναγνωρίζουν τα Μέσα Θέρμανσης καθώς και τα ρούχα που φοράνε οι άνθρωποι κατά τους χειμερινούς μήνες.-Να αιτιολογούν το σκεπτικό τους .-Να εμπεδώσουν τις πρότερες γνώσεις τους μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή και των κατάλληλων λογισμικών.

Β.Ως προς τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. -Να αναγνωρίζουν εικονίδια .-Να έχουν ασφαλή πρόσβαση σε προγράμματα. -Να εξοικειωθούν με εντολές προγράμματος .-Αποθήκευση-εκτύπωση της εργασίας τους .-Απόκτηση δεξιοτήτων , σχεδίαση και γραφή με τον υπολογιστή.- Εμπέδωση των πρότερων γνώσεων μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή και των κατάλληλων λογισμικών.

3

Γ. Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία.-Να γίνει κριτική και αυτοκριτική (από συμμαθητές –συνεργάτες.-Να αναπτύξουν τα παιδιά ικανότητες αντικειμενικής αξιολόγησης του αποτελέσματος της εργασίας τους .-Να εντοπιστούν πιθανές δυσκολίες που παρουσιάστηκαν κατά την εφαρμογή των δραστηριοτήτων .

1.8 Πρότερες και προαπαιτούμενες γνώσεις .

-Οι πρότερες γνώσεις των παιδιών είναι να εκφράζουν βιώματα και εμπειρίες , να αιτιολογούν το σκεπτικό τους . Επίσης πρέπει να αναγνωρίζουν τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν το Χειμώνα (κρύο, πάγος ,χιόνι, αέρας κ.τ.λ.) ,τα μέσα θέρμανσης , τα ρούχα που φοράμε (χοντρά ,ζεστά ,μάλλινα …)-Οι προαπαιτούμενες γνώσεις είναι να έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή ,να έχουν βασικές γνώσεις (ενεργοποίηση –απενεργοποίηση υπολογιστή ,χρήση πληκτρολογίου –ποντικιού, εκκίνηση λογισμικών.

1.9 Διδακτικές προσεγγίσεις –Δράσεις .

Η διδακτική προσέγγιση που ακολουθείται στο σενάριο <<Κρύο πολύ, κρύο πολύ ,ήρθε ο Χειμώνας παιδιά…>> γίνεται διαθεματικά, με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδασκαλίας, όπου προάγεται η συνεργασία , ο πειραματισμός και η αλληλοεπίδραση . Πρέπει να γίνει διερεύνηση του θέματος που επιλέγει και προτείνει η νηπιαγωγός , η οποία έχει σχεδιάσει την πορεία του και έχει προσδιορίσει τη χρονική του διάρκεια και τους μαθησιακούς στόχους που θα επιδιώξει να κατακτηθούν από τα παιδιά . (ΔΕΕΠΣ ).

4

Ο υπολογιστής χρησιμοποιείται ως εργαλείο δημιουργικής έκφρασης και ως εργαλείο αξιολόγησης . Ετσι οι προτεινόμενες δράσεις για το θέμα οι οποίες θα πρέπει πάντα να υποστηρίζουν τις εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές ,που αναφέρονται στην αρχή του σεναρίου ,είναι οι ακόλουθες :Αρχικά, κατά την πρώτη διδακτική ώρα ,εφόσον πρώτα προτείνουμε το θέμα , καταγράψουμε τις ιδέες των παιδιών στο ιστόγραμμα, και χωρίζονται τα παιδιά σε ομάδες. Στη συνέχεια αναζητώνται επιλεγμένοι δικτυακοί τόποι ,με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού, όπου τα νήπια καλούνται να εκφραστούν ελεύθερα, να επιλέξουν εικόνες που σχετίζονται με την εποχή του Χειμώνα ,τα καιρικά φαινόμενα ,τα μέσα θέρμανσης και τον τρόπο ενδυμασίας του ανθρώπου , προκειμένου να αντιμετωπίσει το κρύο .Έπειτα οι συγκεκριμένες εικόνες από τις συλλογές, μεταφέρονται σε POWER PNT , με μεταφορά και εναπόθεση εικόνων (αντιγραφή –επικόλληση ) ,προκειμένου να χρησιμοποιηθούν σε μελλοντική αναζήτηση.Σε αυτή τη φάση εμπλέκεται ,με τον καλύτερο δυνατό τρόπο , η γνωστική περιοχή :Παιδί και Μελέτη Περιβάλλοντος-ανθρωπογενές περιβάλλον και αλληλεπίδραση.

Κατά τη δεύτερη διδακτική ώρα , τα παιδιά παρακινούνται να εκκινήσουν από την επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ένα ανοικτού τύπου λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης(kidspirasion),κατάλληλο για παιδιά προσχολικής ηλικίας , όπου οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά ,στην ανακάλυψη και διερεύνηση της γνώσης .Αυτό το λογισμικό αποτελεί εποπτικό εργαλείο για διδασκαλία, ανιχνεύει τις πρότερες γνώσεις και ιδέες των παιδιών . Επίσης αποτελεί μέσο ανταλλαγής και επικοινωνίας των μαθητών μέσα από τις ομάδες που σχηματίζονται .Δίνονται οδηγίες από τη νηπιαγωγό ,αφού πρώτα γίνει αναλυτική παρουσίαση του συγκεκριμένου λογισμικού , τηρούνται οι κανόνες της ομάδας, ως προς τη

5

χρονική διάρκεια και την προβλεπόμενη σειρά για κάθε μέλος της ομάδας .Έτσι τα νήπια καλούνται να επιλέξουν διάφορα χειμωνιάτικα ρούχα και αξεσουάρ(γάντια, κασκόλ κ.α ) και να ντύσουν ένα παιδάκι (σε μορφή εξακτίνωσης ,βλ. φύλλα εργασίας ).

Κατά την τρίτη διδακτική ώρα ,γίνεται μια αναλυτική παρουσίαση του λογισμικού ARN .Παρουσιάζονται τα εργαλεία που διαθέτει ,καθώς και οι δυνατότητες που μας προσφέρει .Τα νήπια καλούνται να ζωγραφίσουν διάφορα μέσα θέρμανσης (τζάκι , καλοριφέρ , αερόθερμο ,σόμπα πετρελαίου …) Εδώ έχουν τη δυνατότητα ,μέσα από καρτέλες που τους δίνουμε εμείς, να γράψουν πάνω από κάθε μέσο θέρμανσης και το όνομά τους(βλ. φύλλα εργασίας ) .Έτσι εμπλέκεται η γνωστική περιοχή της Γλώσσας(Γραφή-Ανάγνωση ).Αφού τελειώσουν αποθηκεύουν την εργασία τους .

Η τέταρτη δράση μας, αφορά το λογισμικό Tux Paint . Παρουσιάζονται τα εργαλεία που διαθέτει ,καθώς και οι δυνατότητες που προσφέρει ,όσον αφορά τη χρήση έτοιμων εικόνων και την παρουσίαση των έργων των παιδιών . Τα νήπια χρησιμοποιούν το λογισμικό για να ζωγραφίσουν ένα έργο με θέμα το Χειμώνα και συγκεκριμένα έναν Χιονάνθρωπο (βλ. φύλλα εργασίας ). Τα παιδιά έχουν επομένως την ευκαιρία να εκφραστούν ελεύθερα και να δημιουργήσουν ένα έργο του χειμώνα, χρησιμοποιώντας

6

πρωτότυπα εργαλεία .Εδώ εμπλέκεται η γνωστική περιοχή : Παιδί - Έκφραση και Δημιουργία .

Τέλος κατά την πέμπτη διδακτική ώρα , τα παιδιά θα ασχοληθούν με το λογισμικό Jigsaw Platinum .Μια δική τους ζωγραφιά (π.χ τα μέσα θέρμανσης ή ο χιονάνθρωπος ),εισάγονται στο παραπάνω λογισμικό και τα νήπια ,καλούνται να συναρμολογήσουν την εικόνα σε μορφή πάζλ. Τα κομμάτια του παζλ γίνονται λιγότερα ή περισσότερα , ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας που θέλει το κάθε νήπιο.Εαν θέλουν μετρούν τα κομμάτια του παζλ και μετά αποθηκεύουν την εργασία τους (βλ. φύλλα εργασίας ).Τα παιδιά επεξεργάζονται τα δεδομένα που τους δίνονται, συγκρίνουν και μετασχηματίζουν σχέδια ,και διδάσκονται με τη δοκιμή και τον έλεγχο. Παρακινούνται ,ενδιαφέρονται ,επινοούν λύσεις και αξιοποιούν την σύγχρονη τεχνολογία , επιτυγχάνοντας παράλληλα τον σκοπό του προγράμματος σπουδών για τα Μαθηματικά στο νηπιαγωγείο ,που είναι να υποβοηθήσουν τα παιδιά ,μέσα από βιωματικές καταστάσεις ,να επεκτείνουν τις πρώτες μαθηματικές γνώσεις τους και να εφαρμόσουν οικείες μαθηματικές δομές ,σε νέες καταστάσεις .

Αξιολόγηση Η εκπαιδευτικός αξιολογεί όλη την πορεία του σεναρίου , αναφορικά με τους στόχους που έχει θέσει .Ο χαρακτήρας όλων των λογισμικών πρέπει να είναι παιγνιώδης ,η κατάκτηση των στόχων που τέθηκαν ,αβίαστη και ευχάριστη .Με τη χρήση αυτών των λογισμικών ,επιτυγχάνεται η παρατήρηση ,η περιγραφή ,η σύγκριση , ταξινόμηση –ομαδοποίηση , καλλιέργεια συνεργατικότητας ,ανάμεσα στους μαθητές κάθε ομάδας ,ανάληψη πρωτουβουλιών από <<αδύναμους >>

7

μαθητές .Οι εντολές ήταν απλές και ακριβείς . Οι δυσκολίες που προέκυψαν ήταν ασήμαντες και αφορούσαν κυρίως την σειρά προτεραιότητας στη χρήση του υπολογιστή . Τα πιο πολλά παιδιά είδαν θετικά τη χρήση των συγκεκριμένων λογισμικών .Υπήρξε ενθουσιασμός με την επιφάνεια διεπαφής .Τέλος ήταν σημαντική η αποθήκευση και η εκτύπωση των εργασιών των παιδιών ,ώστε να έχουν πρόσβαση σε αυτές μαθητές και γονείς, όποτε το θελήσουν .

Βιβλιογραφία

Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο (2003) .

ΥΠ.ΕΘ.Π.Θ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Οδηγός Νηπιαγωγού Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί . Χαρά Δαφέρμου ,Πηνελόπη Κουλούρη , Ελένη Μπασαγιάννη .

Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής στην προσχολική αγωγή . Σύγχρονες τάσεις της προσχολικής αγωγής .Έλση Ντολιοπούλου

Διαθεματικές Προσεγγίσεις για όλο το χρόνο .Τόμος 2 Χειμώνας .Ελισάβετ Γερμανού , Ευαγγελία Παπαδημητρίου .

8

Φύλλα Εργασίας

9