ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2010 ÔÅÕ×ÏÓ 28Ï Ôñéðôüëåìïò · Χειμώνας 20103 Κιτσάκη), τις άγνωστες λειτουργίες του βο - ρί ου στα

OcircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlograveΧΕΙΜΩΝΑΣ 2010 | OcircAringOtildetimesIumlOacute 28Iuml

AtildeAringUgraveETHIumlIacuteEacuteEcircIuml ETHAacuteIacuteAringETHEacuteOacuteOcircCcedilIgraveEacuteIuml AacuteEgraveCcedilIacuteUgraveIacute

Ένα Μουσείο γεννιέται

Περί ελευθερίας του λόγου στον δημόσιο χώρο

Aringecircaumluumlocircccedilograve AtildeAringUgraveETHIumlIacuteEacuteEcircIuml ETHAacuteIacuteAringETHEacuteOacuteOcircCcedilIgraveEacuteIuml AacuteEgraveCcedilIacuteUgraveIacuteEacutearingntildeUuml Iumlaumluumlograve 75 OcircEcirc 11855 AacuteegraveTHORNiacuteaacute

AumleacutearingotildeegraveotildeiacuteocircTHORNograve Atildearingthornntildeatildeeacuteiumlograve AEligYacutentildeacircaacuteograveEcircaacuteegraveccedilatildeccedilocircTHORNograve AtildeETHAacute

OacuteotildeiacuteocircaacuteecircocirceacuteecircTHORN AringetheacuteocircntildeiumlethTHORNcentiacuteiacuteaacute Ecirciumlyacutentildeocircccedil Aringethszligecirciumlotildentildeccedil EcircaacuteegraveccedilatildeTHORNocircntildeeacuteaacute AtildeETHAacuteEumlaringugraveiacuteszligaumlaacuteograve Eumliumlotildeeumliumlyacuteaumlccedilograve EcircaacuteegraveccedilatildeccedilocircTHORNograve AtildeETHAacuteAumlccediligraveTHORNocircntildeccedilograve Igravearingiacuteocircaeligaacuteoumluumlograve Iumligraveuumlocirceacuteigraveiumlograve EcircaacuteegraveccedilatildeccedilocircTHORNograve AtildeETHAacuteAumlccediligraveTHORNocircntildeccedilograve ETHaacuteiacuteaacuteatildeeacuteugraveocircuumlethiumlotildeeumliumlograve Eacuteoacuteocirciumlntildeeacuteecircuumlograve Otildeetharingyacuteegraveotildeiacuteiumlograve Eacuteoacuteocirciumlntildeeacuteecirciumlyacute Aacutentildedividearingszligiumlotilde AtildeETHAacute

Atildentildeaacuteigraveigraveaacuteocircaringszligaacute AringetheacuteocircntildeiumlethTHORNograve IumlntildeYacuteoacuteocircccedilograve EcircaacuteAgraventildeccedilograve ETHAring Aumleacuteiumleacuteecircccedilocirceacuteecirciumlyacute IumleacuteecirciumliacuteiumligraveeacuteecirciumlyacuteOcircigraveTHORNigraveaacute Aumlccediligraveiumloacuteszligugraveiacute ecircaacuteeacute Aumleacutearingegraveiacutethorniacute OacutedivideYacuteoacutearingugraveiacute AtildeETHAacute

Oacutedividearingaumleacuteaacuteoacuteigraveuumlogravecentiacuteiacuteaacute EcirciumlyacutentildeocircccedilΔημήτρης ΠαναγιωτόπουλοςΟρέστης Καΐρης

EetheacuteigraveYacuteeumlaringeacuteaacute aringecircocircyacuteethugraveoacuteccedilograveAringecircaumluumloacutearingeacuteograve IacuteccedilntildeYacuteaacuteograve - Acircaacuteoacuteszligeumlccedilograve Ecircaacuteocirciumlyacuteoumlaacuteograve

Aumleacuteaacuteaumleacuteecircocircotildeaacuteecircuumlograve ocircuumlethiumlograve Ocircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlotilde wwwauagr

AringetheacuteoacuteocirciumleumlYacuteograve oacuteocirciumliacute Ocircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumligraveethiumlntildearingszligocircaring iacuteaacute oacuteocircYacuteeumliacutearingocircaring oacuteocircccedil aumleacutearingyacuteegraveotildeiacuteoacuteccedil EacutearingntildeUuml Iumlaumluumlograve 75 11855 Acirciumlocircaacuteiacuteeacuteecircuumlograve

Iuml laquoOcircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlograveraquo aringszligiacuteaacuteeacute etharingntildeeacuteiumlaumleacuteecircuuml Yacuteecircoumlntildeaacuteoacuteccedilograve atildeiacutethorn igraveccedilograveocircccedilograve aacuteecircaacuteaumlccediligraveaacuteuacuteecircTHORNograve ecirciumleacuteiacuteuumlocircccedilocircaacuteograve ocirciumlotilde Atildearingugraveethiumliacuteeacuteecirciumlyacute ETHaacuteiacutearing -etheacute oacuteocircccediligraveszligiumlotilde Aacuteegraveccediliacutethorniacute oacutearing egraveYacuteigraveaacuteocircaacute aringetheacuteoacuteocircTHORNigraveccedilograve ethaacuteeacute aumlaringszligaacuteograveecircaacuteeacute ethiumleumleacuteocirceacuteoacuteigraveiumlyacute ocircaacute iumlethiumlszligaacute ecircaacuteocircUuml ocircccediliacute ecircntildeszligoacuteccedil ocircccedilograve Oacuteotildeiacuteocircaacute -ecircocirceacuteecircTHORNograve AringetheacuteocircntildeiumlethTHORNograve aringiacuteaumleacuteaacuteoumlYacutentildeiumlotildeiacute ocircccediliacute ecirciumleacute iacuteTHORN atildeiacutethornigraveccedilOacuteotildeiacutearingeththornograve ugraveograve ethntildeiumlograve ocircccediliacute aringetheacuteoacuteocircccediligraveiumliacuteeacuteecircTHORN aringatildeecircotildentildeuuml ocircccedilocircaacute ocircugraveiacuteaumlccediligraveiumloacuteeacutearingotildeuumligravearingiacuteugraveiacute ecircaringeacuteigraveYacuteiacuteugraveiacute ocircccediliacute ecircyacutentildeeacuteaacute aringotildeegraveyacuteiacuteccedil Yacutedivideiumlotildeiacuteiumleacute oacuteotildeatildeatildentildeaacuteoumlaringszligograve ocirciumlotildeograve

Aringecircaumlszligaumlaringocircaacuteeacute oacutearing 2500 aacuteiacuteocircszligocircotildeethaacute ecircaacuteeacute aumleacuteaacuteiacuteYacuteigravearingocircaacuteeacute aumlugraventildearingUumliacute

Oacutearing etharingntildeeacuteethocircthornoacutearingeacuteograve aacuteiacuteaacuteaumlccediligraveiumloacuteszligaringotildeoacuteccedilograve ethaacutentildeaacuteecircaacuteeumliumlyacuteigravearing iacuteaacuteaacuteiacuteaacuteoumlYacutentildearingocircaacuteeacute ugraveograve ethccedilatildeTHORN ccedil etharingntildeeacuteiumlaumleacuteecircTHORN Yacuteecircaumliumloacuteccedil ocirciumlotilde AtildeETHAacutelaquoOcircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlograveraquo

Aacuteethuuml ocirciumliacute ETHntildeyacuteocircaacuteiacuteccedil

Atilde AEligYacutentildeacircaacuteograve

Υπάρχει Γεωπονική Βιοτεχνολογία στην Ελλάδα

Οι θερμοεπαγώμενες πρωτεΐνες (HSPs) και ο προστα-

τευτικός τους ρόλος στη ζωή


Όχι ή η θέση μιας άρνησης

Η αναγόρευση του Θύμιου Παπαγιάννη

Βιβλιοκριτική

Acirceacuteacirceumleacuteiumlethaacutentildeiumlotildeoacuteszligaacuteoacuteccedil

IacuteYacuteaacute ocirciumlotilde ETHaacuteiacutearingetheacuteoacuteocircccediligraveszligiumlotilde

OcircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlograveETH Aring Ntilde Eacute Iuml Auml Eacute Ecirc Ccedil Aring Ecirc Auml Iuml Oacute CcedilAtilde Aring Ugrave ETH Iuml Iacute Eacute Ecirc Iuml ETH Aacute Iacute Aring ETH Eacute Oacute Ocirc Ccedil Igrave Eacute Iuml Aacute Egrave Ccedil Iacute Ugrave Iacute

1

2

8

13

17

19

20

21

4

Ocirciuml etharingntildeeacuteiumlaumleacuteecircuuml ocircotildeeththorniacutearingocircaacuteeacute oacutearing aacuteiacuteaacuteecircotildeecirceumlthornoacuteeacuteigraveiuml ecircaacuteeacuteigraveccedil divideeumlugraventildeeacuteugraveigraveYacuteiacuteiuml divideaacutentildeocircszlig aacuteecircszligiacuteaumlotildeiacuteiuml atildeeacuteaacute ocirciumletharingntildeeacuteacircUumleumleumliumliacute

Έργο εξωφύλλου 1 Γαλβανόμετρο κατοπτρικό κατά Deprez-drsquo Arsonval μεένδειξη μέτρησης και γυάλινο κώδωνα του ΕργαστηρίουΦυσικής Γερμανικής κατασκευής (Max Kohl A GChemnitz) 1920-1927

Συλλογή Γεωργικού Μουσείου (αριθμός μητρώου 0006)Ενότητα Επιστημονικά όργανα

2 Το ίδιο γαλβανόμετρο στον κατάλογο του κατασκευαστήMax Kohl

Συλλογή Γεωργικού Μουσείου Ενότητα Τεκμηρίωση (MaxKohl A G Chemnitz n d Preisliste Nr100 Band IIIPhysikalische Apparate aus den Gebieten der WaumlrmeMetereologie Kosmologie des Magnetismus und derElektrizitaumlt Chemnitz χχ)

Χειμώνας 20101


Τις τελευταίες εβδομάδες το Υπουργείο Παιδείας Δια Βίου Μαθήσε-ως και Θρησκευμάτων (ΥΠΔΒΜΘ) επιχειρεί να υλοποιήσει το σχεδια-σμό του για τον έλεγχο των κολεγίων και τη ρύθμιση της λεγόμενηςμεταλυκειακής εκπαίδευσης σε συνδυασμό με τη ρύθμιση του ακαν-θώδους ζητήματος των επαγγελματικών προσόντων με βάση ταευρωπαϊκά δεδομένα Τα επαγγελματικά προσόντα θα καθορίζουν τιςδραστηριότητες κάθε επιστημονικού-τεχνικού εργασιακού κλάδου καικατά συνέπεια τα επαγγελματικά δικαιώματα Επομένως η ανάγκηενός εθνικού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων που θα συνδέειτην εκπαίδευση με την πρόσβαση στην αγορά εργασίας με σαφώςπροσδιορισμένα κριτήρια και διαφανή τρόπο είναι πλέον αναγκαίο ναεκφρασθεί και θεσμικά στη χώρα μας η οποία οφείλει να υιοθετήσειτο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων που κλιμακώνε-ται σε οκτώ επίπεδα (Ευρωπαϊκή Σύσταση 2008C111)

Το πρόβλημα όμως που προκύπτει για τους πτυχιούχους πεντα-ετούς κύκλου σπουδών (γεωπόνους μηχανικούς κα) είναι ότι στιςπροθέσεις του ΥΠΔΒΜΘ διαφαίνεται η ένταξη των πτυχιούχων τωνΤΕΙ στο ίδιο επίπεδο με τους πτυχιούχους των ΑΕΙ με τετραετείς καιπενταετείς κύκλους σπουδών έστω και με κάποιες διαφοροποιήσειςμεταξύ τους Η πρόταση αντιθέτως του ΓΠΑ των Γεωτεχνικών Σχο-λών και Τμημάτων και του ΓΕΩΤΕΕ (κοινή συνεδρίαση 1412010)καθώς και των Πολυτεχνείων Πολυτεχνικών Σχολών και του ΤΕΕείναι η ύπαρξη διαφοράς δύο επιπέδων μεταξύ αποφοίτων ΤΕΙ καιπτυχιούχων ΑΕΙ πενταετούς κύκλου σπουδών Αλλιώς κατά τηγνώμη μας η προσπάθεια εξομοίωσης των επαγγελματικών δικαιωμά-των των πτυχιούχων των Γεωπονικών Τμημάτων προς αυτά των απο-φοίτων των ΤΕΙ δυναμιτίζει τόσο την απαραίτητη αρμονική συνύπαρ-ξη της Πανεπιστημιακής και της Τεχνολογικής κατεύθυνσης της ανώτα-της εκπαίδευσης όσο και την ποιότητα των μελετών και των έργων

Το ΓΕΩΤΕΕ και τα Πανεπιστημιακά Γεωπονικά Τμήματα τηςχώρας καλούνται σήμερα από κοινού να προτείνουν με συνείδησηευθύνης λύση κοινής αποδοχής στην οποία σε εναρμόνιση με τα ΤΕΙθα εξειδικεύσουν τις δυνατότητες πρόσβασης πτυχιούχων και αποφοί-των σε επαγγελματικές δραστηριότητες βάσει προσόντων Μια τέτοιαλύση δεν μπορεί να μην συνδέεται με την υποχρέωση της Πολιτείαςνα αναγνωρίσει τα πτυχία των Γεωπόνων ως επιπέδου MASTER όπωςκαι δεν μπορεί τα ίδια τα Γεωπονικά Τμήματα να μην ασκούν το δικαί-ωμα που τους δίνει ο νόμος να χαρακτηρίζουν ως MASTER το πτυχίοπενταετούς κύκλου σπουδών το οποίο απονέμουνΗ πολιτική μας είναι ότι το ΓΠΑ σε συνεργασία με τα Γεωπονικά Τμή-ματα της Χώρας το ΓΕΩΤΕΕ τα Πολυτεχνεία τις Πολυτεχνικές Σχο-λές και το ΤΕΕ διεκδικούν άμεσα από το 2006 από το ΥΠΔΒΜΘαναγνώριση των πενταετών σπουδών των Γεωπόνων και των Μηχανι-κών ως επιπέδου MASTER (πχ Master of Science in + τίτλος Σχολήςή Τμήματος σε αντιδιαστολή με τα Μεταπτυχιακά Διπλώματα Ειδικεύ-σεων που είναι Master of Science + τίτλος του μεταπτυχιακού προ-γράμματος)

Είθισται στην αφετηρία κάθε νέας χρονιάς να

ακούγονται λόγοι αισιοδοξίας και ελπίδας για την

πρόοδο και τη βελτίωση της ανώτατης εκπαί δευ -

σης Άλλωστε αυτή τη θετική διάθεση μεταδίδουν

στα ελληνικά πανεπιστήμια εξ αντικειμένου οι

χι λιά δες νεοεισερχόμενοι κατrsquo έτος φοιτητές επιτυ -

χόντες του μαραθωνίου των πανελλήνιων εξε -

τάσεων

Atilde Aring Ugrave Ntilde Atilde Eacute Iuml Oacute AElig Aring Ntilde Acirc Aacute OacuteETH Ntilde Otilde Ocirc Aacute Iacute Ccedil Oacute

ΣΤΗΝ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣhellip

Κηρύσσοντας την έναρξη των εργα σιών του συνεδρίουστην κατάμεστη Αί θου σα Πολλαπλών Χρήσεων τουΓεωπο νικού Πανεπιστημίου Αθηνών ο κ Πρύτανηςτου Ιδρύματος επεσήμανε ότι η γεωπονική ακαδημαϊκήκοινότητα προσ βλέπει με πολύ ενδιαφέρον στο υλικόκαι στα πορί σματα του συνεδρίου Ακολού θως ο κΠρόεδρος του Τμήματος Γεωπο νικής Βιοτε χνολογίαςσκιαγράφησε τη διαδρομή μέσα στην εικοσαετία τουςστόχους τις αλλαγές την παραγωγικότητα του Τμή -ματος αλλά και τις νέες προκλή σεις για βελτιώσεις καιαναβαθμί σεις Τη σκυτάλη πήραν οι καλεσμένοι μαςαπό την αγορά εργασίας Ο κ Γαλάνης γραμματέας τουΕλ ληνικού Συνδέσμου Αγροτικής Βιο τεχνο λογίας(ΕΣΑΒ) εστίασε στην προσέγ γιση της αγροτικήςβιοτεχνο λογίας από την πλευρά της βιομηχανίαςβιοτεχνο λογίας και ο κ Ντουρτόγλου εκπροσω πό νταςτην γεωργική και χημική βιομηχανία ΒΙΟΡΥΛ συζή -τησε τις εφαρ μογές της λευκής βιοτεχνολογίας στη γε -ωρ γία Ακο λού θησε η παρουσία της Ελλη νικής Εται -ρεί ας Βιοτε χνολο γίας (ΕΛΕΒ) με εκ προ σώ πους τον κΒοργιά και τον κ Σα κελ λάρη ενώ το ΕργαστήριοΓενετικής Ταυ τοποίη σης για την Ανίχνευση ΓενετικώνΤροπο ποιή σεων του ΕΘΙΑΓΕ παρουσιά σθηκε από τονκ Αργυρόπουλο και τον κ Ισραηλίδη

Η δεύτερη ημέρα του συνεδρίου ξεκίνησε με τηνπαρουσίαση του προφίλ του Συλλόγου ΓεωπόνωνΒιοτεχνολόγων από τον Αντιπρόεδρο του ΔΣ κ Φλεμε -τάκη για να πάρουν στη συνέχεια το λόγο ταεργαστήρια του ΓΠΑ Το Εργαστήριο Μικροβιολογίας

ανέπτυξε τους βιολογι κούς ανταγωνιστές φυτο -παθογόνων μυκή των (κ Γεωργακόπουλος) τηνκομποστο ποί ηση αγροτοβιομηχανικών υποπροϊ ό ντωνκαι πράσινων απορριμάτων (κ Χατζη παυ λί δης) και ταεκκριτικά συστή ματα τύπου ΙΙΙ για συμβιωτικήπροσαρμογή παθογόνων στρατηγικών (κ Ταμπακάκη)Το Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας έδωσε το παρόνσυζητώντας τις νέες πτυχές στο μεταβολισμό τωνφυματίων (κ Φλεμε τάκης) τις HSP90 στουςμηχανισμούς ανάπτυ ξης των φυτών (κ Μαργαριτο -πούλου) και τον ρόλο των heat shock proteins στηδιάπαυση του εντόμου Sesamia nonagrioides (κΚούρτη) Το Εργαστήριο Ενζυμικής Τεχνολογίαςεστίασε στο σχε διασμό και την ανάπτυξη νέων βιο -καταλυτών μέσα από την ενζυμική μηχα νική στηνυπηρεσία της πράσινης βιοτεχνο λογίας (κ Λάμπρου)Το Εργαστή ριο Ηλεκ τρο νικής Μικροσκοπίας συζήτησεένα νέο σύστημα σωληνίσκων στον φλοιό του βλα -στού της ελιάς (κ Φασσέας) και παρέδωσε τη σκυτάληστο Εργαστήριο Φυσιολογίας amp Μορφολογίας Φυτώντο οποίο παρου σίασε τη σχέση δομής amp λειτουργίαςστα φύλλα μέσα από τον οπτικό ρόλο των σκλη -ρεγχυματικών ιστών στα φύλλα (κ Καρα μπουρ νιώ -της) τη μελέτη των ενζύμων του κεντρικού μετα -βολισμού με μεθοδολογίες in situ (κ Αϊβαλάκις) τουςκυτταρικούς βιοαισθη τήρες ως αιχμή της τεχνολογίαςστην αναλυτική και διαγνω στι κή επιστήμη (κ Κίντζιος)την πρωτεομική προσέγγιση των διαφορών τωνπλαγίων και επάκριων οφθαλμών της ελιάς (κ

Ocircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlograve AtildeETHAacute2

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΟΥΡΑΝΗΣΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΠΑ

Υπάρχει Γεωπονική Βιοτεχνολογίαστην ΕλλάδαΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ

1Ο

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

Εάν η απάντηση στο ερώτημα του τίτλου είναι όπως πιστεύουμε θετική θα πρέπει να ευρεθεί το στίγμα της Εί κοσι

χρόνια πέρασαν από την ίδρυση του Τμήματος Γεωπονικής Βιοτεχνολογίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

(ΓΠΑ) και ο Σύλλογος Γεωπόνων Βιοτεχνολόγων Ελλάδος τιμώντας τη διαδρομή του επι χείρησε να ρίξει φως σε αυτά

τα δύο ερωτήματα εργασίας διοργανώνοντας το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωπονικής Βιο τεχνολογίας Η ιδέα πάνω

στην οποία βασίστηκε το συνέδριο ήταν να προσκληθούν συνάδελφοι από το Τμήμα και το Ίδρυμα από άλλα

πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα καθώς και από την αγορά εργασίας οι οποίοι θα παρου σίαζαν τη

δραστηριότητά τους και μέσα από αυτήν θα σκιαγραφούσαν πώς δια βλέ πουν εκείνοι το μέλλον του πεδίου τους Και

η ανταπόκριση μάς συγκίνησε Ήταν άμεση ένθερμη και ουσιαστική με απότέλεσμα στις 16 17 και 18 Οκτωβρίου

2009 το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεω πονικής Βιοτεχνολογίας να περάσει από τα σχέδια στην πράξη


Κιτσάκη) τις άγνωστες λειτουργίες του βο -ρί ου στα φυτά (κ Λιακόπουλος) τον ρόλοτων πρωτε ασών Lon στη βιογένεση οργα -νιδίων (κ Ρήγας) τη βιογένεση του πρωτο -γενούς κυτταρικού τοιχώματος (κ Δάρας)και τους προγραμματισμένους κυτταρικούςθανά τους στον αραβόσιτο υπό συνθήκεςτροφοπενίας (κ Μπουράνης)

Το Εργαστήριο Γενετικής συζήτησε τιςεφαρμογές της βιοπληροφορικής στηβιοτεχνολογία (κ Ηλιόπουλος) και την αν -θεκτικότητα στα εντομοκτόνα μέσα από τοπαράδειγμα του δάκου της ελιάς (κ Κο σμί -δης) ανοίγοντας έτσι το δρόμο για να πε -ράσουμε στις μοριακές μεθόδους για τονχαρακτηρισμό τη διάγνωση και τη δια -χείριση της ανθεκτικότητας των εντόμωνστα εντομοκτόνα (κ Βόντας από το Πανε -πιστήμιο Κρήτης) Στις εφαρμογές της RNAσίγησης στη βιοτεχνολογία φυτών ανα -φέρθηκε ο κ Καλαντίδης από το Πα νεπ -ιστήμιο Κρήτης και στις τεχνολογίες τηςλειτουργικής γονιδιωματικής σε ζωικούςοργανισμούς μοντέλα η κ Ντούνη από τοΕρευνητικό Κέντρο Φλέμιγκ Συνάδελφοιαπό το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστι -τούτο αναφέρθηκαν στις εφαρμογές τηςμο ριακής βιολογίας στη νηματολογία (κΚα ραναστάση) στις φερο μόνες εντόμων σεσχέση με διαγενετικά φυτά (κ Μιχα ηλά -κης) και στην ανθεκτι κότητα και εμφά νισηδευτερογενών εχθρών σε διαγενετικά φυτά(κ Μυλωνάς)

Από το Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Πα -ρα γωγής και Υδατοκαλλιεργειών του ΓΠΑσυζητή θηκε η εφαρμογή της βιοτεχνο -λογίας στη ζωική παραγωγή (κ Μου ντζού -

ρης) και η καλλιέργεια ζωικών κυττά ρων invitro (κ Ξυλούρη) Το Τμήμα Επι στή μηςΦυτικής Παραγωγής εκπροσωπή θηκε μετη συζήτηση της αλληλεπίδρασης τωνπαθογόνων των αδρομυκώσεων με ταφυτά ξενιστές σε μοριακό επίπεδο (κ Πα -πλω ματάς) τη λειτουργική ανάλυση γονι -δίων που εμπλέκονται στην αντίδρασηυπερευαισθησίας και στο εγγενές ανοσο -ποιητικό αμυντικό σύστημα των φυτών (κΤσιτσιγιάννης) και τις σύγχρονες τεχνικέςστη βελτίωση των φυτών (κ Σκαράκης)Από το Τμήμα Επιστήμης και ΤεχνολογίαςΤροφίμων παρουσιάστηκαν οι ερευνητικέςδραστηριότητες και συνεργασίες της ομά -δας βιοτεχνολογίας τροφίμων του ΓΠΑ καιη βιοτεχνολογική παραγωγή κιτρικούοξέος και μικροβιακού λίπους κατά τηνεπεξε ργασία υποστρωμάτων με βάση ταυγρά απόβλητα ελαιουργίας (κ Σαρρής)καθώς και τα πολυλειτουργικά οξυγαλα -κτι κά βα κτή ρια μέσα από το παράδειγματης μικρο χλωρίδας των ελληνικών τροφί -μων (κ Τσακαλίδου)

Το Εργαστήριο Βιοτεχνολογίας τουΕθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου έδωσετην παρουσία του εστιάζονταις στη βιομε -τατροπή της λιγνοκυτταρινούχου βιομάζαςσε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας(κ Χριστακόπουλος) και ξανά το ΕΘΙΑΓΕ μετην αξιοποίηση αγρο-βιομηχανικών υπο -προϊό ντων ως υποστρωμάτων παρα γω γήςεδώδιμων και φαρμακευτικών μανι ταριών(κ Φιλιππούσης) Η θεματολογία πλαι σίω -θηκε από δεκαεπτά άρτια και καλαί σθηταposters

Το ΔΣ του Συλλόγου θεωρεί ότι ηπρώτη αυτή συνεδριακή προσπάθειαlaquoχαρτο γράφησηςraquo της ΓεωπονικήςΒιοτε χνο λογίας ανέδειξε μια πλούσιαθεματο λο γία μέσα από την οποίαάρχισαν να δίνονται σαφείς απαντή σειςστα ερωτήματα εργασίας

Πραγματικά ήταν εντυπωσιακό τοεύρος των ενδιαφερόντων των ερευ -νητι κών ομάδων αλλά και το εύροςτων εφαρ μο γών των βιοτε χνο λογικώνεργαλεί ων και προσεγγί σεων στηγεωπονία όπως αυτά απο δόθηκανανά γλυφα από τους ομι λητές

Αναδείχθηκε άμεσα και αβίασταότι σημαντικός αριθμός μελών ΔΕΠτου πανεπιστημίου έχουν εντάξει ταlaquoμοριακάraquo στην ερευνητική δραστη -ριότητά τους προ άγο ντας έτσι τηγεω πονική επιστήμη με δουλειά υπο -δομής ότι η βιοτεχνολογία εν σω μα -τώνεται στον ελληνικό χώρο και τοσπουδαιότερο ότι υπάρχει αγο ράεργα σίας αλλά και κοινω νικοί προ -βλη ματισμοί που απαιτούν την κοινω -νική ευαισθη τοποίηση πέρα από τιςεπιστημονικές προ σεγγίσεις Και ηκοι νωνική ευαισθη τοποίηση της βιο -τεχνολογικής κοι νότητας γεωπονικήςκαι μη προ βλή θηκε ανάγλυ φη σεπολλά ση μεία και ιδιαίτερα τηνπρώτη ημέρα αλλά το συνέδριο δενεπεκτάθηκε σε θέματα βιοηθικής Στοκλείσιμο του συνεδρίου υπήρξε έν -θερμη παραί νεση το επόμενο συνέ -δριο να γίνει μέσα στο 2010 και ηθεματολογία του να εστιάσει σταεργαλεία της βιοτεχνολογίας

Θεωρούμε ότι η εικοσαετία πουκύ λησε από την ίδρυση του τμή μα τοςήταν πλού σια τελικά και αφήνει μίαικανή κλη ρο νομιά και μία πολύαξιόλογη τρέχουσα πραγματικότηταώστε μέσα στο συνεχώς μεταβαλ -λόμενο διεθνές τοπίο η νέα δεκαετίαπου ανατέλλει να μην είναι μόνοελπιδοφόρα αλλά και αποτελε σμα -τική Και αυτό το μήνυμα το έλαβανκαι το συ ζήτησαν οι φοιτητές τουΤμή ματος οι οποί οι έδωσαν έντονοτο παρόν σε όλη τη διάρκεια τουσυνεδρίου επιδοκι μάζοντας το απο -τέλεσμα Και αυτό ήταν η καλύτερηεπιβεβαίωση ότι ο κόπος όλων τωνσυντελεστών του συνεδρίου οργα -νω τών και ομιλητών έπιασε τόπο


AacuteIacuteIacuteAacute EcircIumlOtildeNtildeOcircCcedilAringETH EcircAacuteEgraveCcedilAtildeCcedilOcircNtildeEacuteAacuteOcircIgrave AtildeAringUgraveETHIumlIacuteEacuteEcircCcedilOacute AcircEacuteIumlOcircAringΧIacuteIumlEumlIumlAtildeEacuteAacuteOacute AtildeETHAacute

OI ΘΕΡΜΟΕΠΑΓΩΜΕΝΕΣ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣκαι ο προστατευτικός τουςρόλος στη ζωή

(HSPs)

Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης οι πρόγονοιτων σημερινών οργανισμών απέ κτη σαν διά-φορους μηχανισμούς προσαρμοστικότηταςώστε να αντε πε ξέλθουν στις ξαφνικές περι-βαλλοντικές μεταβολές που επέφερε ο εποι-κισμός της ξηράς Ο μηχανισμός που καθό-ρισε την επιτυχή εξάπλωση των διαφόρωνοργανισμών είναι η ικανότητα τους να αντι-δρούν άμεσα σε ένα εύρος περιβαλλοντι-κών μεταβολών Οι κυτταρικές αποκρίσειςσε αλλαγές του περιβάλλοντος και σινιάλααποτυπώνονται με μια συνδυασμένη έκφρα-ση εξειδικευμένων γονιδίων

Η μελέτη της μοριακής βάσης της αντα-πόκρισης σε παράγοντες καταπόνησης ξεκί-νησε τυχαία όταν ανακαλύφθηκε από τοναναπτυξιακό βιολόγο F Ritossa το 1962 ότιακόμα και ολιγόλεπτη αύξηση της θερμο-κρασίας προκαλεί μεταβολές στα πολυται-νικά χρωματοσώματα της Drosophila (Εικ1) Ακολούθως αποδείχτηκε ότι η θερμικήκαταπόνηση προκαλεί μεταβολές στο πρω-τεϊνικό πρότυπο στα κύτταρα της Drosophilaκαι ανάλογες μεταβολές παρατηρήθηκανκαι σε φυτικούς οργανισμούς ενώ λεπτομε-ρειακές πληροφορίες για τη μοριακή και βιο-χημική πλευρά των θερμοεπαγώμενων πρω-τεϊνών (HSPs Heat Shock Proteins) αποτέλε-σαν το θέμα πολλών δημοσιεύσεων

επιστήμες


Οι θερμοεπαγώμενες πρωτεΐνες (Heat ShockProteins HSPs) είναι γνωστές σαν μίαομάδα συντηρητικών πρωτεϊνών οι οποίεςενεργοποιούνται σε σχέση με κάποια περι-βαλλοντική καταπόνηση Η σύνθεση τουςκατrsquo αρχάς συνδέονταν με το θερμικό shockεξ ου και το όνομα heat shock πρωτεΐνεςονομάζονται όμως και πρωτεΐνες καταπόνη-σης γιατί γνωρίζομε ότι η σύνθεση τουςμπορεί να ενεργοποιείται παρουσία πρόσθε-των παραγόντων καταπόνησης όπως είναιτο κρύο η ζέστη βαρέα μέταλλα και άλλαχημικά τα οποία προκαλούν αποικοδόμησητων πρωτεϊνών Οι πρωτεΐνες αυτές βρίσκο-νται σε ικανοποιητικές συγκεντρώσεις μέσαστα κύτταρα υπό κανονικές συνθήκες ήεπά γονται σε συγκεκριμένα αναπτυξιακάστά δια (Parsell amp Lindquist 1993)

Οι θερμοεπαγόμενες πρωτεΐνες ανιχνεύ-ονται και επάγονται σrsquo όλους τους οργανι-σμούς Η θερμοκρασία επαγωγής διαφέρειμεταξύ των οργανισμών και εξαρτάται άμε -σα από τη βέλτιστη θερμοκρασία ανάπτυξήςτους Επίσης η απόκρισή τους είναι εξαιρετι-κά γρήγορη και έντονη γεγονός που τουςαποδίδει τον ρόλο της ldquoάμεσης δράσηςrdquo(Feder amp Hofmann 1999)

Οι HSPs κωδικοποιούνται κυρίως σταπυρηνικά γονίδια αλλά εντοπίζονται σε διά-φορα κυτταρικά διαμερίσματα όπως το κυτ-ταρόπλασμα τα μιτοχόνδρια οι χλωρο -πλάστες τα υπεροξυσώματα και το ενδο-πλασματικό δίκτυο Γενικά οι HSPs κατηγο-ριοποιούνται ως προς το πρότυπο έκφρασης

τους σε δύο κατηγορίες i Αυτές που εκφρά-ζονται συστατικά (heat shock cognates) καιii Αυτές των οποίων η έκφραση επάγεταικάτω από συνθήκες θερμικής καταπόνησης Ενας μεγάλος αριθμός χημικών παραγόντων καθώς και διάφορες παθολογικές καταστά-σεις προκαλούν την ενεργοποίηση των θερ-μοεπαγόμενων γονιδίων Πολύ πιθανόν τοσύστημα αντίληψης της καταπόνησης σεκυτταρικό επίπεδο να είναι η απόκλιση απότην πρωτεϊνική ομοιόσταση δηλαδή το ισο-ζύγιο μεταξύ της νέας σύνθεσης διπλώμα-τος πρωτεϊνών ενδοκυτταρικού προορι-σμού βιολογικής λειτουργίας και αποδόμη-σης πρωτεϊνών (Morimoto 1998)

Οι θερμοεπαγόμενοι παράγοντες (HeatShock Factors HSFs) αποτελούν το βασικόσημείο ελέγχου της έκφρασης (Εικ 2) τωνθερμοεπαγόμενων γονιδίων (Wu 2004)Παρά το γεγονός ότι οι παράγοντες αυτοίποικίλουν αρκετά σε μέγεθος ή αλληλου-χία η βασική τους δομή και ο τρόπος ανα-γνώρισης του υποκινητή είναι συντηρημέναστους ευκαρυωτικούς οργανισμούς Οι θερ-μοεπαγώμενοι παράγοντες έχουν περιοχήπρόσδεσης στο DNA (DNA binding domain)περιοχή ολιγομερισμού (oligomerizationdomain HR-AB) αλληλουχία-σινιάλο γιατοποθέτηση στον πυρήνα (nuclear Locali -zation Signal NLS) και σινιάλο εξόδου απότον πυρήνα (Nuclear Export Signal NLS)(Gorlich and Kutay 1999)

Οι HSPs ως μοριακοί συνοδοί Οι μορια-κοί-συνοδοί (τσαπερόνια) συνιστούν εξεζη-

τημένους κυτταρικούς μηχανισμούς παρό-ντες σε όλη τη διάρκεια της εξέλιξης προκα-ρυωτικών και ευκαρυωτικών οργανι σμώνΤα τσαπερόνια υποστηρίζουν διάφορα στά-δια της πρωτεϊνικής ομοιόστασης τα οποίαεκτείνονται από την ορθή αναδίπλωση τωννεοσυντιθέμενων πολυπεπτιδίων μέχρι τηνεπιδιόρθωση και αποικοδόμηση τους Ηαναδίπλωση των πρωτεϊνών μέσα στο κύτ-ταρο δεν είναι ούτε τυχαία ούτε ενεργειακάανεξάρτητη Ελέγχεται και υποβοηθείται απόειδικές πρωτεΐνες οι οποίες ονομάζονταιμοριακοί-συνοδοί (τσαπερόνια) Τα μοριακάτσαπερόνια δεσμεύονται απrsquo ευθείας με μη-ομοιοπολικούς δεσμούς σε πολυπεπτίδιαldquoεν τω γεννάσθαιrdquo σε μη-αναδιπλωμένεςκαιή σε μη-συναρμολογημένες πρωτεΐνεςχωρίς να συμμετέχουν στο τελικό σχήμαπου προκύπτει Έτσι με την άνοδο της θερ-μοκρασίας ενεργοποιούνται ρυθμιστικοίμηχανισμοί οι οποίοι εξασφαλίζουν την επα-γωγή των τσαπερονίων το συντομότεροδυνατόν (Εικ 3) Πειραματικά δεδομένα τωντελευταίων ετών έχουν αποδείξει ότι πολλάμέλη διαφόρων HSP οικογενειών δρουνομαδικά σχηματίζοντας σύμπλοκα πολλώνυπομονάδων (chaperon machines) (Bukauamp Horwich 1998) Για παράδειγμα τοσύστημα HSP70 αποτελείται από ανεξάρτη-τες πρωτεΐνες που προσδένονται και επι-δρούν σε υποστρώματα των οποίων η ανα-δίπλωση πρόκειται να ελεγχθεί ενώ τοσύστημα HSP90 μοριακού συ νο δού λει-τουργεί σε συνεργασία με την HSP70 αλλάοι στόχοι του είναι ειδικές κατηγορίες πρωτε-ϊνών που συμμετέχουν στη μεταγωγή σήμα-τος ειδικά των υποδοχέων στεροειδώνορμονών (May amp Soll 1999)

Οικογένειες θερμοεπαγώμενων πρωτεϊ-νών Οι θερμοεπαγόμενες πρωτεΐνες ομαδο-ποιούνται κυρίως σε 5 κατηγορίες ανάλογαμε το μοριακό τους βάρος HSP100 HSP90HSP70 HSP60 και τις μικρές θερμοεπαγό-μενες πρωτεΐνες που κυμαίνονται από 12έως 40 kDa (smHSPs)

HSP90 Οι πρωτεΐνες HSP90 είναι από τιςπιο άφθονες κυτταροπλασματικές πρωτεΐνεςκαι σε ποσοστιαία αναλογία είναι το 1 τωνδιαλυτών πρωτεϊνών ακόμη και απουσίατου στρες Εχει δειχθεί ότι οι HSP90 πρω-τεΐνες προκαθορίζουν το μορφογενετικό μο -νο πάτι και αποτελούν τη στοχαστική laquoσυ -σκευήraquo αποτύπωσης και αποτροπής κρυ -φών μεταλλάξεων σε υψηλές θερμοκρα-σίες Μέλη της οικογένειας HSP90 εντοπίζο-νται κυρίως στο κυτταρόπλασμα μα έχουνεπίσης ανιχνευθεί και σε οργανίδια Εκτόςαπό το θερμικό σοκ υπάρχουν και άλλοι

Εικόνα 1 Εξώφυλλο του περιοδικού Science (August 22 2003) που δείχνει χρωματοσώματα από τους σιε-λογόνους αδένες (πολυταινικά χρωματοσώματα) της Drosophila που έχουν υποστεί σύντομο heat shockΜια σύνθετη βιοχημική διαδικασία αναγκάζει μέρη της χρωματίνης όπου εδράζεται το γονίδιο της πρω-τεΐνης να δημιουργήσουν puffs που φαίνονται εδώ σαν λευκές περιοχές (χρωματισμένα με φθορίζοντααντισώματα)

παράγοντες που επηρεάζουν την έκφρασητων γονιδίων Hsp90 όπως τα βαρέαμέταλλα συνθήκες αφυδάτωσης χημικάανάλογα αμινοξέων χαμηλές θερμοκρα-σίες αιθανόλη ανοξία κλπ Σε κανονικέςσυνθήκες η HSΡ90 αλληλεπιδρά μrsquo έναπλήθος ενδοκυτταρικών πρωτεϊνών όπωςδιάφορες κινάσες καλμοντουλίνη ακτίνησωληνίνη και με υποδοχείς στεροειδώνορμονών Το γεγονός αυτό υποδεικνύει ότιη πρωτεΐνη αυτή έχει ένα γενικό ρόλο στηφυσιολογία του κυττάρου Φαίνεται ότιαποτελεί το κέντρο ενός δυναμικού μηχανι-σμού πολυλειτουργικού τσαπερονίουαποτελούμενου από πολλά συστατικά τοοποίο επεκτείνει τα όρια του πέρα από τηνπρωτεϊνική αναδίπλωση μέσα στο κύτταρο(Pratt et al 2001) Πρόσφατα έχει φανείότι οι HSP90 πρωτεΐνες δημιουργούν ένακατάλληλο περιβάλλον και ενδεχομένωςτη συσκευή του μορφογενετικού πυκνωτήστα στοχαστικά μονοπάτια ανάπτυξης καιθερμοανθεκτικότητας (Samakovli et al2007)

HSP70 Είναι η καλύτερα μελετημένηομάδα των HSP πρωτεϊνών και έχει ανα-γνωριστεί ως μια από τις πιο συντηρημένεςομάδες πρωτεϊνών Οι HSP70 συμμετέχουνσε μια πληθώρα κυτταρικών λειτουργιώνi Αλληλεπιδρούν με πολυπεπτίδια laquoεν τωγεννάσθαιraquo ii Αλληλεπιδρούν με πρωτεϊ-νικές υπομονάδες που βρίσκονται στη δια-δικασία συναρμολόγησης ή αποσυναρμο-λόγησης του συμπλόκου στο οποίο συμμε-τέχουν iii Εμπλέκονται στη μεταφορά τωνπρωτεϊνών στα κυτταρικά οργανίδια και ivΕποικοδομούν μεταλλαγμένες πρωτεΐνες(Wadhwa et al 2002) Όσον αφορά τησυμμετοχή και το ρόλο των HSP70 πρωτε-ϊνών κάτω από διάφορες μορφές καταπό-

νησης έχει βρεθεί ότι οι θερμοεπαγώμενεςHSP70 παίζουν σημαντικό ρόλο στην θερ-μοανθεκτικότητα προστατεύοντας τουςοργανισμούς από το θάνατο σε ακραίεςσυνθήκες θερμικής καταπόνησης Η δράσηαυτών των πρωτεϊνών διαφέρει σημαντικάαπό οργανισμό σε οργανισμό και δεν έχουνακόμα καθοριστεί με ακρίβεια οι βιολογικέςδιεργασίες τις οποίες προστατεύουν

smHsps Απrsquo όλες τις οικογένειες τωνheat shock πρωτεϊνών οι μικρές heatshock πρωτεΐνες (smHSPs) είναι οι πιο δια-φοροποιημένες Οι smHsps ανήκουν σε μιαοικογένεια πρωτεϊνών οι οποίες περικλεί-ουν μια κρυσταλοειδή πρωτεΐνη την α-crystalline Ισομορφές της α- crystalline καιsmHSPs συμμετέχουν εξίσου στη δομή καιλειτουργία των οργανισμών Οι smHSPsέχουν μέγεθος από 12 έως 40 kDa καιαριθμό από 1 έως 30 ανάλογα με το είδοςΣε επίπεδο νουκλεοτιδίων οι smHSPs δενείναι υψηλά συντηρημένες αλλά τα δύοχαρακτηριστικά τους είναι ότι συμμετέχουνστην α- crystalline περιοχή και στο σχη-ματισμό μιας όμοιας πολύπλοκης δομής(MacRae 2000) H δομή και το επίπεδοφωσφορυλίωσης των smHSPs είναι κρίσιμογια τη λειτουργία τους Η φωσφορυλίωσηδημιουργεί αποδιάταξη σε ένα μεγάλοπολυμερές σύμπλεγμα των smHSPs σεμονομερή και διμερή Η δράση τσαπερο-νίων των smHSPs μοιάζει με αυτή τωνάλλων οικογενειών HSPs και εξαρτάται απότο εάν συμμετέχουν σε πολύπλοκες δομές(Hayward et al 2004) Αύξηση της έκφρα-σης των smHSPs πρωτεϊνών συνδέεται θετι-κά με την ανθεκτικότητα στην καταπόνησηκαι φαίνεται ότι προστατεύουν τους οργανι-σμούς από την καταπόνηση των χαμηλώνθερμοκρασιών


Εικόνα 2 Ρύθμιση της μεταγραφής γονιδίου HSP μέσω heat-shock μεταγραφικού παράγοντα (HSTF)

Εικόνα 3 Διάγραμμα το οποίο δείχνει το ρόλο HSPs και τσαπερονίου κατά την πρωτεϊνική αναδίπλωση Καθώς το ριβόσωμα κινείται κατά μήκος του mRNA μια αλυ-σίδα από αμινοξέα χτίζει το μόριο της νέας πρωτεΐνης Η αλυσίδα προστατεύεται από ανεπιθύμητες αλληλεπιδράσεις άλλων κυτταροπλασματικών μορίων μέσω τωνHSP πρωτεϊνών και ενός τσαπερονίου μέχρι την επιτυχή ολοκλήρωση της αναδίπλωσης

Heat Shock πρωτεΐνες και ΑσθένειεςΠαρά την προφανή σημασία της αντα -πόκρισης των οργανισμών στο στρεςμόλις πρόσφατες έρευνες προσδιόρισαντο ρόλο των HSPs στον έλεγχο της παθο-λογίας και θεραπείας ασθενειών Οι HSPsέχουν πολλαπλές λειτουργίες οι οποίεςεξαρτώνται από την ενδο κυτταρική ήεξωκυτταρική τοποθέτηση τους Δύοείναι οι κύριες δράσεις τους α Η προ ώ -θη ση της λειτουργίας του συστήματοςουμπικουϊτίνηndashπρωτεόσωμα (UPS) Οιπρωτεΐνες που είναι σεσημασμένες μεουμπι κουϊ τίνη αποικοδομούνται φυσιο -λογικά σε ένα κυλινδρικό ενδοκυττάριοσχηματισμό που ονομάζεται πρωτεά -σωμα β Η παρεμπόδιση της αποπτωτι-κής δράσης

Οι HSPs μαζί με το σύστημα UPS βοη-θάνε στην αποσυναρμολόγηση μη φυ σιο - λογικών πρω τεϊνών Η κυττοπροστατευτι-κή λειτουργία των HSPs εξηγεί και τιςαντι-αποπτωτικές τους ιδιότητες πουκαλύπτουν τις τρεις κύριες φάσεις τηςαπόπτωσης δηλαδή την έναρξη τη μετα-φορά σήματος και τη θανάτωση Θεωρη-τικά οι HSPς μπορούν να τροποποιήσουνκάθε μια απrsquo αυτές τις φάσεις (Wazaet al 2006)

Οι HSP90 HSP70 και HSP27 αλληλε-πιδρούν με διαφορετικές πρωτεΐνες τουμηχανισμού του προγραμματισμένου κυτ -ταρικού θανάτου και παρεμποδίζουν τηναποπτωτική διαδικασία σε σημαντικάσημεία Κύτταρα στα οποία η έκφρασητων HSP27 HSP70 καιη HSP90 είναισυχνά αναπάντεχα υψηλή παίρνουν μέ -ρος στην ογκογένεση και εμφανίζουναντοχή στη χημειοθεραπεία Ετσι η παρε-μπόδιση της επαγωγής των HSPs αποτε-λεί μια στρατηγική για τη θεραπεία τουκαρκίνου (Didelot et al 2007)

Εικόνα 2 Εικόνα 3

Αντίθετα από τις ενδοκυτταρικές HSPs οιεξωκυτταρικές ή αυτές που διαμεσολαβούνσε μεμβρανικούς δεσμούς εμφανίζουν ανο-σοποιητική λειτουργία τροποποιημένη μέσααπό προσαρμοστικούς μηχανισμούς Στονκαρκίνο οι περισσότερες ανοσοθεραπευτι-κές προσεγγίσεις βασίζονται σε εξωκυτταρι-κά πεπτίδια Έτσι στη θεραπεία του καρκί-νου συχνά εμφανίζεται το παράδοξο πουοφείλεται στον διπλό ρόλο των HSPs πουείναι ταυτόχρονα προστατευτικός και ογκο-γενετικός (Didelot et al 2007)

Οι HSPs παρουσιάζουν επίσης μεγάλοενδιαφέρον στην έρευνα για απόκριση τωνοργανισμών στον laquoεμβολιασμόraquo για καρκί-νο Κύτταρα από όγκο που είναι laquoεξασθενη-μέναraquo όταν δοθούν σε μικρές ποσότητες μεένεση σε ποντίκια προκαλούν ανοσοποίη-ση αν ακολουθήσει ένεση laquoμε πλήρη κύτ-ταραraquo του όγκου Πρόσφατες έρευνες έδει-ξαν ότι ο Heat Shock Factor 1 (HSF1) είναιένας πολύ αποτελεσματικός τροποποιητήςτης καρκινογένεσης Ετσι ποντίκια που είναιανενεργά (knock out) για τον παράγονταHSF1 έδειξαν σημαντική μείωση του όγκουπου είχε δημιουργηθεί στην επιφάνεια τουδέρματος μετά από τοπική εφαρμογή τουμεταλλαξιογόνου παράγοντα DMBA (Binder2008)

Οι έρευνες σε ζώα ενισχύουν την άποψηότι τροποποιημένα επίπεδα των HSPs μπο-ρούν να αποδώσουν πολλά οφέλη στηθεραπεία των νόσων Alzheimer Parkinsonκαι Huntigton Πολλές νευροεκφυλιστικέςνόσοι όπως η νόσος Parkinson συνδέονταιμε την αποικοδόμηση και τον θάνατο ειδι-κών πληθυσμών νευρώνων που οφείλο-νται στη συσσώρευση μη φυσιολογικώνπεπτιδίων και πρωτεϊνών Οι HSPs είναι ιδι-αίτερα σημαντικές στις νόσους αυτές αφούη συσσώρευση μη φυσιολογικών πρωτεϊ-

νών και ο εκφυλισμός νευρώνων είναι ηκοινή παθοφυσιολογία τους (Yang et al2008) Οι HSPs αποτελούν σήμερα στόχοστη θεραπεία της νόσου του Parkinson επει-δή η παθογένεια της εντείνεται μέσω ενδο-κυτταρικών μη κανονικά αναδιπλωμένωνπρωτεϊνών και σχηματισμό συσσωμάτων ΟιHSPs παρέχουν διπλή προστατευτικήδράση αφού ελαττώνουν τη μιτοχονδριακήδυσλειτουργία και το οξειδωτικό στρες Ημιτοχονδριακή δυσλειτουργία είναι προφα-νώς η αιτία αύξησης του οξειδωτικού στρεςκαι της απόπτωσης που παρατηρείται στηνόσο Parkinson (Jenner 2003)

Οι HSP70 μόνες τους ή σε συνεργασίαμε άλλους παράγοντες προστατεύουν τανευρικά κύτταρα από την κυττοτοξικότηταπου προκαλείται από τη συσσώρευση μηφυσιολογικών πρωτεϊνών Η επικοινωνίαμεταξύ των HSP70 και UPS ίσως είναι τοκλειδί του μηχανισμού της πρωτεϊνικήςαποικοδόμησης και συσσώρευσης Επιπλέ-ον οι HSP70 έχουν και αντι-αποπτωτικήδράση αφού παρεμποδίζουν τη λειτουργίαπρο-αποπτωτικών παραγόντων (Benn ampWoolf 2004)

Οι HSP27 προσδένονται σε μικροσωλη-νίσκους που συνδέουν και την πρωτεΐνηTau Η πρωτεΐνης Tau συσσωρεύεται στονεγκέφαλο σε περίπτωση εκφυλιστικών νευ-ρολογικών ασθενειών Οι HSP27 οδηγούνέτσι σε ελάττωση των επιπέδων των υπερ-φωσφορυλιωμένων Tau και προάγουν τηνκυτταρική επιβίωση στη νόσο Alzheimer(Shimura et al 2004)

Οι HSP90 εμπλέκονται στην αρνητικήρύθμιση του παράγοντα HSF-1 που είναιυπεύθυνος για τη μεταγραφική λειτουργίατων HSP40 HSP70 και HSP90 Φάρμακα ταοποία παρεμποδίζουν την αλληλεπίδρασητης HSP90 με τον HSF-1 όπως το gel-

danamycin και το radicicol προάγουν τηδράση του HSF-1 και τη σύνθεση HSPsΠαρέχουν έτσι νευροπροστασία όπως φαί-νεται από μελέτες σε in vitro και in vivoμοντέλα για τις νόσους Alzheimer Parkinsonκαι Huntigton (Bharadwaj et al 1999)

Οι HSPs φαίνεται ότι παίζουν επίσης ένασημαντικό καρδιοαγγειακό ρόλο ΟιHSP90 HSP84 HSP70 HSP27 HSP20 καιαΒ-crystalline χρησιμοποιούνται ευρέωςστην καρδιαγγειακή θεραπεία Η πρωτεϊνικήκινάση G φωσφορυλιώνει μια μικρήHSP20 και η φωσφορυλίωση αυτή συσχετί-ζεται με τη χαλάρωση των μαλακών μυώνΗ HSP20 παίζει σημαντικό ρόλο στην ανά-πτυξη των μαλακών μυών καθώς στηνπαρεμπόδιση συσσώρευσης αιμοπεταλίωνστη λειτουργία του μυοκαρδίου και στηνπαρεμπόδιση της απόπτωσης κυττάρωνμετά από ισχαιμικά τραύματα Άλλη μιαμικρή HSP η HSP27 είναι η κύρια φωσφο-πρωτεΐνη που εμφανίζεται κατά τη διάρκειατης μυϊκής συστο λής συμμετέχει στην μετα-νάστευση μαλακών μυών και έχει αναπό-σπαστο ρόλο στη ανάπτυξη των νημάτωντης ακτίνης Υπάρχουν ενδείξεις ότι οιHSP27 και HSP20 παίζουν σημαντικό ρόλοστη δημιουργία γεφυρών μεταξύ ακτίνης καιμυοσύνης (Okubos et al 2001)

Είναι φανερό πόσο σημαντικός είναι ορόλος των HSPs στον έλεγχο της παθολο-γίας και θεραπείας ασθενειών Σε σωστήισορροπία (stoechiometry) οι HSPs μεγιστο-ποιούν τον ευεργετικό τους ρόλο ενώυπερβολική έκφραση τους οδηγεί σε ανεπι-θύμητα αποτελέσματα όπως είναι ο καρκί-νος και νευροεκφυλιστικές νόσοι Τροποποι-ημένα επίπεδά τους αποδίδουν οφέλη στηθεραπεία του καρκίνου των νόσων Alzhei -mer και Parkinson καθώς και σε καρδιοαγ -γειακές παθήσεις

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Benn SC amp Woolf CJ (2004) Nat Rev Neurosci5 686ndash700Beere HM amp Green DR (2001) Trends Cell Biol 11 6ndash10Bharadwaj S et al (1999) Cell Biol 19 8033-41 Bukau B ampHorwich AL (1998) Cell 92 351-366 Didelot C et al (2007)Curr Med Chem 14 2839-47 Feder ME amp Hofmann GE (1999)Annu Rev Physiol 61 243ndash282 Gorlich D amp Kutay U (1999)Annu Re Cell Dev Biol 15 607-660 Hayward SAL et al (2004)J Exp Biol 207 963-971 Jenner P (2003) Ann Neurol 5326ndash36 MacRae TH (2000) Cell Mol Life Sci 57 899-913 May Tamp Soll J (1999) FEBBS letters 452 52-56 Morimoto RI (1998)Genes Dev 12 3788-3796 Okubos T et al (2001) Circulation103 877-881 Parsell DA amp Lindquist S (1993) Ann Rev Genet27 437-496 Pratt WB et al (2001) Trends Plant Sci 6 54-58Ritossa F (1962) Experientia 18 571-573 Samakovli D et al(2007) J Exp Bot 58 3513-24 Shimura H et al (2004) J BiolChem 279 17957ndash62 Vierling E (1991) Annu Rev Plant PhysiolMol Biol 42 579-620 Waza M et al (2006) J Mol Med 84635-46 Wadhua R et al (2002) Cell Stress amp Chaperone 7309-316 Wu YR (2004) Hum Genet 114 236-41 Yang L et al(2008) Brain Research 1203 39-50



ΕΝΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ hellip

Το Γεωργικό Μουσείο ιδρύθηκε με το ΦΕΚαρ 40229-03-2005 με στόχο την ανάδειξητης συμβολής του Γεωπονικού ΠανεπιστημίουΑθήνας ενός σχεδόν αιώνα στον εκσυγχρονι-σμό και την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίαςκαι του αγροτικού κόσμου της χώρας

Το Γεωργικό Μουσείο φιλοδοξεί να απο-τελέσει ένα ζωντανό κύτταρο της πανεπιστη-μιακής και ευρύτερα της εκπαιδευτικής κοινό-τητας καθώς και της ελληνικής κοινωνίας μετην πραγματοποίηση ερευνητικών προγραμ-μάτων τη διοργάνωση σεμιναρίων περιοδι-κών εκθέσεων τη φιλοξενία εκπαιδευτικώνεπισκέψεων κλπ Ήδη κάθε χρόνο στα πλαί-σια των εκπαιδευτικών ξεναγήσεων των μαθη-τών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιαςεκπαίδευσης στις εγκαταστάσεις του ΓΠΑ

επισκέπτονται το χώρο του Γεωργικού Μου-σείου χιλιάδες μαθητές οι οποίοι μέσα απόσύγχρονες εκπαιδευτικές μεθόδους έρχονταισε επαφή με την ιστορία της ελληνικής γεωρ-γίας και τη γεωπονική παιδεία γενικότερα

Οι πρώτες καθοριστικές ενέργειες για τηνίδρυση Γεωργικού Μουσείου καθώς και τηστέγασή του στο αναπαλαιωμένο κτίριο τουΚτηνιατρικού Ινστιτούτου ξεκίνησαν επί Πρυ-τανείας του Καθηγητή κ Μ Λουκά Πολλοίείναι όσοι έκτοτε συνέτρεξαν την προσπά-θεια αυτή Ο μετέπειτα Πρύτανης κ Σ Κυρί-τσης και ο Αντιπρύτανης κ Χ Ολύμπιοςέσπευδαν με κάθε ευκαιρία να εξασφαλί-σουν την προμήθεια γεωργικών εργαλείωνκαι αντικειμένων που θα εμπλούτιζαν τησυλλογή του ΓΜ Τότε αποκτήθηκε και η

συλλογή των έργων του Εμμανουήλ Βάθηπου αφορούσε τα φυτά του Πάρκου τηςΑρχαίας Αγοράς Την ίδια περίοδο στο πλαί-σιο της πρώτης Γεωπονικής Εβδομάδας(1999) συγκεντρώθηκε και παρουσιάστηκεγια πρώτη φορά η συλλογή επιστημονικώνοργάνων του ΓΠΑ που αποτελεί σήμερασημαντικό κομμάτι του ΓΜ

Στη συνέχεια αμέριστη ήταν η βοήθειατου Πρύτανη κ Α Καραμάνου επί των ημε-ρών του οποίου εκδόθηκε και το βιβλίο laquoΤαφυτά του Πάρκου της Αρχαίας Αγοράςraquo μετην ευγενική χορηγία της Εμπορικής Τράπε-ζας Από το 2005 και μετά οι Πρόεδροι τουΤμήματος Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυ-ξης κ Λ Καζακόπουλος και Ν Μαρτίνοςδιετέλεσαν σύμφωνα με το ιδρυτικό θεσμι-

Η νότια (στο βάθος) και δυτική (δεξιά) πτέρυγα του κτιρίου του Γεωργικού Μουσείου όπου στεγάζονταιτο Κέντρο Τεκμηρίωσης της Ιστορίας της Ελληνικής Γεωργίας και η Συλλογή του Γεωργικού ΜουσείουΔιακρίνεται το μαγγανοπήγαδο ελληνικής κατασκευής (Μηχανουργείον Ηλ Κοντοζαμάνη Εν Καλά-μαις) 1925 Δωρεά Γιάννη Κοντοζαμάνη

Το Γεωργικό Μουσείο του ΓΠΑΈνας ζωντανός χώρος μνήμης και αναστο-

χασμού της ιστορίας και των προοπτικών

της ανώτατης γεωπονικής παιδείας και του

αγροτικού κόσμου

Σύνταξη κειμένων

Ορέστης ΚαΐρηςΜαρία ΚαψοκεφάλουΆννα ΚούρτηΜαρία ΜαυροειδήΔημήτρης ΠαναγιωτόπουλοςΕυρυδίκη Σπυροπούλου

ΕπιμέλειαΛεωνίδας Λουλούδης


Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ) από το έτος 2001 έχει καθιερώσει τηνπραγματοποίηση επισκέψεων μαθη τών της πρωτοβάθμιας -αφορά μαθητές τρίτηςΔημοτικού και άνω- και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στους χώρους του Ιδρύματος

Οι μαθητές ξεναγούνται σε χώρους των εργαστηρίων του Πανεπιστημίου πουκρίνονται ιδιαίτερα ενδιαφέροντες από εκπαιδευτικής απόψεως και παρέχουν ερεθί-σματα προς την κατεύθυνση της κατανόησης του φυσικού περιβάλλοντος Στον προ-γραμματισμό της εκπαιδευτικής ύλης των ξεναγήσεων σημαντική ήταν η συμβολήτου Καθ κ Ν Μπεόπουλος

Μετά από την πολυετή και ομολογουμένως επιτυχημένη εξέλιξη του Προγράμ-ματος Εκπαιδευτικών Ξεναγήσεων την αποκτηθείσα εμπειρία και την ανταλλαγήαπόψεων με τους διδάσκοντες των σχολείων όλων των βαθμίδων προέκυψε η ανά-γκη και το ενδιαφέρον ενημέρωσης και για άλλες θεματικές ενότητες της ΓεωπονικήςΕπιστήμης

Στο πλαίσιο ικανοποίησης του πα ραπάνω αιτήματος και μετά από πρω το βουλίατων Πρυτανικών Αρχών του ΓΠΑ δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2008 στο ισόγειοτης Βόρειας Πτέρυγας του Γεωργικού Μουσείου αίθουσα χωρητικότητας τριάνταατόμων ως χώρος επίσκεψης των μαθητών

Ο προαναφερόμενος νέος χώρος επίσκεψης επιλέχθηκε με σκοπό τη δημιουργίααίθουσας εκπαιδευτικών προβολών για τους μαθητές που επισκέπτονται το ΓΠΑώστε να καλυφθούν οι απαιτήσεις ενημέρωσης σε θεματικές ενότητες της Γεωπονίαςπου δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν στους χώρους των Εργαστηρίων

Η αίθουσα είναι εξοπλισμένη με σύγχρονο οπτικοακουστικό εξοπλισμό (βιντεο-προβολέα ηχητικό σύστημα με ενισχυτή και ηλεκτρονικό υπολογιστή με οθόνη) προ-κειμένου να καλύπτει τις ανάγκες παρακολούθησης εκπαιδευτικής προβολής απόμαθητές της πρωτοβάθμιας ή της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Ο σχεδιασμός τοποθετεί την διεξαγωγή των προβολών στο τέλος της ξενάγησης ωςκατάληξη του προγράμματος όπου μετά από σύντομη ψηφοφορία των μαθη τών σχε-τικά με την επιλογή του θέματος ενδιαφέροντος θα πραγματο ποιείται η προβολή

Την διοικητική ευθύνη εγκατάστασης και λειτουργίας της αίθουσαs προβολήςανέλαβε και υλοποίησε αρχικά ο γεωπόνος υποψήφιος διδάκτωρ κ Ορέστης Καΐρηςαπό το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και στη συνέχεια έως και σήμερα η κ ΕυρυδίκηΣπυροπούλου

κό πλαίσιο Διευθυντές του Μουσείου Όλα αυτάτα χρόνια συνεχείς ήταν οι πρωτοβουλίες στοεγχείρημα της δημιουργίας του Μουσείου τουΑντιπρύτανη κ Λ Λουλούδη με την ενθάρρυνσηκαι συγκατάθεση του Πρύτανη κ Γ Ζέρβα και τουέτερου Αντιπρύτανη κ Μ Πολυσίου Η Επ Καθκ Άννα Κούρτη ο διδάκτωρ του Τμήματος Αγρο-τικής Οικονομίας και Ανάπτυξης κ Γ Βλάχος ηΕπιστημονική Επιτροπή του ΕΛΚΕ και τα στελέχητου Τμήματος Α΄ της Τεχνικής Υπηρεσίας συνέβα-λαν καθοριστικά στην υπέρβαση των τεχνικώνδυσκολιών κατά την πορεία υλοποίησης τουέργου το οποίο ας σημειωθεί έχει χρηματοδοτη-θεί εξ ολοκλήρου από την κρατική επιχορήγησηκαι τα αποθεματικά του Λογαριασμού Έρευνας τουΓΠΑ καθώς η πολύμοχθη διαδικασία ένταξήςτου στο Γ΄ ΚΠΣ συνάντησε την αδιαφορία τηςτότε πολιτικής ηγεσίας και της διοίκησης τουΥπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης το οποίο είχεορισθεί τελικός δικαιούχος του έργου Ως εκ τού-των η αναζήτηση πόρων για την ανάπτυξη τουΓΜ είναι επιτακτική ανάγκη η οποία είναι δύσκο-λο να ικανοποιηθεί σε εποχές οικονομικής κρίσης

Σήμερα το Γεωργικό Μουσείο του ΓΠΑ βρί-σκεται στελεχωμένο και εν λειτουργία με όλες τιςατέλειες και ελλείψεις που παρουσιάζει ένα παρό-μοιο μακρόπνοο εγχείρημα στα πρώτα στάδια λει-τουργίας του τα οποία μπορούν να ξεπερασθούνμε τη συνδρομή όλης της ακαδημαϊκής κοινότη-τας στην οποία εξάλλου ανήκει Στην παρούσαφάση προετοιμασίας του Μουσείου έχει ολοκλη-ρωθεί καταγραφή και εμπεριστατωμένη τεκμηρίω-ση των αντικειμένων που διαθέτει από την βιομη-χανική αρχαιολόγο Διδάκτορα κ Μαρία Μαυροει-δή Πρόσφατα παραδόθηκε και η ψηφιοποίησητων έργων της συλλογής Βάθη από την γραφίστριακ Εύα Βλάχου Επίσης έχει ολοκληρωθεί η μουσει-ολογική μελέτη από τους αρχιτέκτονες-μουσειολό-γους κ Αντιόπη Πανταζή και κ Λεωνίδα Μπαχά

Κεντρικός άξονας αφήγησης των εκθέσεωνπου σχεδιάζονται να παρουσιασθούν στο ΓΜείναι η εξιστόρηση της 90χρονης εξέλιξης τουμέσα από την παράλληλη ανάδειξη των συλλο-γών του Αρχειακό υλικό (φωτογραφίες έγγραφασχέδια βιβλία) επιστημονικά όργανα εξοπλισμόςτων εργαστηρίων έπιπλα αλλά και η παρουσίασητου επιστημονικού εκπαιδευτικού και καλλιτεχνι-κού έργου του αείμνηστου Εμμ Βάθη θα απεικο-νίσουν την ιστορία και την εξέλιξη του ΓεωπονικούΠανεπιστημίου

Διευθυντής του Μουσείου από τον Μάϊο του2009 είναι ο Πρόεδρος του Τμ Αγροτικής Οικο-νομίας και Ανάπτυξης κ Ν Μπεόπουλος Στο στε-λεχιακό δυναμικό του ΓΜ ανήκουν ο Διδάκτωριστορικός κ Δ Παναγιωτόπουλος Υπεύθυνος τουΚέντρου Τεκμηρίωσης της Ιστορίας της ΕλληνικήςΓεωργίας και η κοινωνική ανθρωπολόγος κ ΕΣπυροπούλου

Διαγραμματική απεικόνιση άνθους σταυρανθών (κατασκευαστική

απεικόνιση σε εγκάρσια τομή) του Εργαστηρίου Φυτοπαθολογίας

Γαλλικής κατασκευής (Les fils Drsquo Eacutemile Deyrolle Paris) δεκ 1920

Συλλογή Γεωργικού Μουσείου (αριθμός μητρώου 0368) Ενότητα

Επιστημονικά όργανα (προπλάσματα)

Στη Νότια Πτέρυγα του Γεωργικού Μουσείου παρουσιάζεται το νέο εκπαιδευ-τικό πρόγραμμα με τίτλο laquoΤαξιδεύω στον κόσμο των τροφίμων και μαθαίνωνα τρέφομαι σωστάraquo Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι μια συνεργασία τουΓεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ) και του Ιδρύματος ΑριστείδηςΔασκαλόπουλος (ΙΑΔ) Το πρόγραμμα που στηρίζεται στα εκπαιδευτικάεργαλεία του ΙΑΔ ξεκίνησε την παρούσα χρονιά να υλοποιείται στο ΓΠΑμε την επιστημονική ευθύνη της Μ Καψοκεφάλου Επίκουρης Καθηγήτριαςτου Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων και τη συνεργασία τουΤμήματος Δημοσίων και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Στόχος τουείναι να ευαισθητοποιήσει και να εκπαιδεύσει στις βασικές αρχές της Επιστή-μης των Τροφίμων και της Διατροφής τα παιδιά των σχολείων που επισκέπτο-νται το ΓΠΑ Τα παιδιά μαθαίνουν με ομαδικά διαδραστικά παιχνίδια παι-χνίδια στον υπολογιστή και επισκέψεις σε σχετικούς χώρους (πχ εργαστή-ρια) του ΓΠΑ Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές 3ης έως 6ης δημοτι-κού και σε όλες τις τάξεις του γυμνασίου και του λυκείου


ΟΙ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥΟι συλλογές που ανήκουν στο ΓεωργικόΜουσείο συνεχώς ενισχύονται ποσοτικάκαι ποιοτικά έτσι ώστε μόνο ενδεικτικά καισυνοπτικά μπορούν να περιγραφούν στηνπαρουσίαση η οποία ακολουθεί

1 Η συλλογή επιστημονικών οργάνωντου ΓΠΑΟ εντοπισμός και συγκέντρωση υλικού απότα εργαστήρια του Πανεπιστημίου συνεχίζεταικαι σήμερα με αποτέλεσμα μέσα σε αυτά ταέντεκα χρόνια η συλλογή να αριθμεί περισ-σότερα από 1000 αντικείμενα

Η δημιουργία μητρώου με μία συστημα-τικότερη καταγραφή αξιολόγηση και τεκμη-ρίωση της συλλογής ξεκίνησε το 2007 χάριςστη συστηματική έρευνα της βιομηχανικήςαρχαιολόγου κ Μ Μαυροειδή οπότε καικαθορίστηκε η πολιτική συγκέντρωσης υλι-κού καθώς και η αναλυτική καταγραφή καιτεκμηρίωση βάσει επιστημονικών κριτηρίωνκαι διεθνών προτύπων ταυτοποίησης αντικει-μένων και δημιουργίας μητρώων μουσεια-κών συλλογών Σημαντική βοήθεια προσέ-φεραν σε αυτή την εργασία τεκμηρίωσης οιγνώσεις ορισμένων μελών ΔΕΠ όπως τωνομότιμων Καθηγητών κ Γ Καλαντζόπουλουκ Δ Μεντζαφού και κ Ι Δροσόπουλου τουΚαθηγητή κ Ι Μενεγάτου του ΔιδάκτοραΦυσικής κ Ι Γαροφαλάκη και του αείμνη-στου Καθηγητή Ι Κανδαράκη Η τεκμηρίωσησυγκεντρώνει πληροφορίες για τα αντικείμε-να και παρακολουθεί την πο ρεία ενός αντικει-μένου από τη στιγμή της απόκτησής του απότο πανεπιστήμιο έως σήμερα

Οι ενότητες που συ γκρο τούν τη συλλογήείναι α) επιστημονικά όργανα

από τα εργαστήρια του Γεω-

πονικού Πα νε πιστημίου β) ποικίλος εξοπλι-σμός γραφείου (έπιπλα αριθμομηχανέςγραφομηχανές ηλεκτρονικοί υπολογιστέςκά)

Η συλλογή των επιστημονικών οργάνωντου ΓΠΑ άρχισε να συγκεντρώνεται το 1998από την κ Α Κούρτη η οποία είχε και τηνευθύνη της πρώτης έκθεσής τους το 1999από τα εργαστήρια του Πανε πι στη μίου καιτον παλαιό εξοπλισμό τους (αντικείμεναόργανα) Συνεχίστηκε κυρίως από την κ ΜΜαυροειδή με τη συνδρομή του κ Δ Πανα-γιωτόπουλου και της κ Ε Σπυροπούλου

Τα επιστημονικά όργανα στα οποία περι-λαμβάνονται από ζυγούς ακριβείας έως προ-πλάσματα φυτών και ζώων διακρίνονται σευποενότητες ανάλογα με το εργαστήριο απότο οποίο προέρχονται Οι μεγαλύτερες υποε-νότητες συγκροτούνται από τα εργαστήριαΦυσικής Φυσιολογίας των Φυτών Βοτανι-κής Χημείας Γεωργίας Γαλακτοκομίας καιτο πρώην εργαστήριο Οικιακής Οικονομίας

Η συλλογή διασώζει σημαντικό αριθμόεπιστημονικών οργάνων από την ίδρυση τηςΓεωπονικής το 1920 έως και το 1970 Αυτάτα επιστημονικά όργανα συνιστούν αντιπρο-σωπευτικό δείγμα των ευρωπαίων κατασκευ-αστών του πρώτου μισού του 20ού αιώνα οιοποίοι προμήθευαν τα ελληνικά πανεπιστή-μια όπως οι γερμανικές εταιρείες των MaxKohl και Sartorius αλλά και της τεχνολογικήςεξέλιξης στον τομέα του εξοπλισμού ερευνη-τικών εργαστηρίων κατά την περίοδο τουΜεσοπολέμου

Πιο συγκεκριμένα ορισμένα όργαναχρονολογούνται ακόμη και στις αρχές τουαιώνα καθώς κατά την κ Μαυροειδή πιθα-νόν προέρχονται από το Κεντρικό ΓεωπονικόΧημείο Αθηνών που λειτουργούσε από το1901 στο χώρο που αργότερα εγκαταστάθη-κε η Γεωπονική Σχολή και μέρος των οργά-νων του περιήλθε στην τελευταία Ένα άλλο

Μοντέλο και τομή οριζόντιας ατμομηχανής με επίπεδο ατμοσύρτη (ατμονομέα)ρυθμιστή και αεριοφράκτη του Εργαστηρίου Φυσικής Γερμανικής κατασκευής

(Max Kohl A G Chemnitz) 1920-1927 Συλλογή Γεωργικού Μουσείου (αριθμόςμητρώου 0008) Ενότητα Επιστημονικά όργανα

Το ίδιο μοντέλο ατμομηχανής στον κατάλογο του κατασκευαστή Max KohlΣυλλογή Γεωργικού Μουσείου Ενότητα Τεκμηρίωση (Max Kohl A G

Chemnitz n d Preisliste Nr100 Band III Physikalische Apparate aus denGebieten der Waumlrme Metereologie Kosmologie des Magnetismus und der

Elektrizitaumlt Chemnitz χχ)

τμήμα παραχωρήθηκε από τα εργαστήρια του Πανε-πιστημίου Αθηνών και ειδικότερα από το κτίριο τουΧημείου γιrsquo αυτό και χρονολογείται ακόμη και στηδεκαετία του 1910 πριν από την ίδρυση της Γεωπο-νικής

Στη συνέχεια η κατάργηση της Ανωτάτης Γεω-πονικής Σχολής και η μεταφορά της στο Πανεπιστή-μιο Θεσσαλονίκης το 1937 επιφέρει μεγάλη ανα-στάτωση στον εξοπλισμό των εργαστηρίων ΗΣχολή επέστρεψε στην Αθήνα το 1943 αλλά πολλάεπιστημονικά όργανα χάθηκαν στη μεταφορά προςκαι από τη Θεσσαλονίκη Ένας ακόμη αριθμόςοργάνων καταστράφηκε κατά την περίοδο της Κατο-χής και στη συνέχεια κατά τις συγκρούσεις τουΔεκεμβρίου 1944 Τέλος το διάστημα 1948-1950τα εργαστήρια ανανέωσαν τον εξοπλισμό τους μεχρηματοδότηση του Σχεδίου Μάρσαλlowast

Η συλλογή επιστημονικών οργάνων του Γεωπο-νικού Πανεπιστημίου αφηγείται ποικίλες ιστορίεςΕντάσσει την ιστορία του ιδρύματος στην ευρύτερη

nabla


2 Συλλογή γεωργικών εργαλείων καιμηχανημάτων

Η συλλογή αυτή που άρχισε να συγκε-ντρώνεται από τον πρώην ΑντιπρύτανηΚαθηγητή κ Χ Ολύμπιο και συνεχίζεταιέκτοτε η ευγενική γενναιόδωρη συνδρο-μή της Επιτροπής Έρευνας του ΕΛΚΕκαταφεύγοντας ακόμη και σε αγοράκυρίως πα λαιών γεωργικών εργαλείωνκαι ειδών οικιακής χρήσης περιλαμβάνειγεωργικά εργαλεία και μηχανήματα (στα-φυλοπιεστήρια σιτοκαθαριστήρια άρο-τρα κλπ) και είδη οικιακής οικονομίας(κανάτες δί σκοι ανέμες σοφράδες υφα-ντά κλπ)

3 Η συλλογή των έργων του Εμμανου-ήλ Βάθη

Η συλλογή αποτελεί το έργο της ζωής τουαείμνηστου Ε Βάθη και περιλαμβάνει250 ζωγραφικά έργα που είναι τα φυτάτου Πάρκου της Αρχαίας Αγοράς πουαποκτήθηκαν το 1998 2500 ζωγραφικάέργα που αποκτήθηκαν το Φεβρουάριοτου 2009 και είναι ταξινομημένα από τονίδιο τον δημιουργό τους σε ενότητες όπωςΔένδρα Θάμνοι Αναρριχώμενα Βολβώ-δη Κονδυλώδη Παχύφυτα ΕποχιακάΠολυετή Ποώδη Ζωικοί και φυτικοίεχθροί Φυτά ξένων χωρών Το ανάλογοεποπτικό υλικό που σώζεται στο Εργαστή-ριο Δενδοκομίας και το μεγαλύτεροτμήμα του οποίου κατόπιν συμφωνίας μετον Διευθυντή του Εργαστηρίου ΑνΚαθηγητή κ Σ Βέμμο και τους συνεργά-τες του θα παραχωρηθεί στο Γ Μ αποτε-λείται από 162 ζωγραφικά έργα ( ελληνι-κές ποικιλίες ελιάς εσπεριδοειδή μηλοει-δή εντομολογικές προσβολές) και τρείς

συλλογές γύψινων προπλασμάτων ποικι-λιών εσπεριδοειδών μηλοειδών και πυρη -νοκάρπων Η συλλογή αυτή συ μπλη ρώ νε -ται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τηδεκαετία του 1930 με χαρακτηριστικέςαπει κονίσεις της φοιτητικής ζωής και τηςπλούσιας σταδιοδρομίας του Εμμ Βάθη

4 Η συλλογή Ορυκτών και ΠετρωμάτωνΕλλάδος

Η συλλογή δημιουργήθηκε από την Ομό-τιμη Καθηγήτρια Ορυκτολογίας κ Ελευ-θερία Δάβη και περιλαμβάνει τα σημαντι-κότερα ορυκτά-μεταλλεύματα και λατομι-κά προϊόντα της Ελλάδας μεταξύ τωνοποίων μικτά θειούχα μεταλλεύματα γα -λη νίτη σφαλερίτη σιδηροπυρίτη χρωμί-τες βωξίτες λιγνίτες λευκόλιθους σιδη-ρομεταλλεύματα μάρμαρα σμύριδα κί -σηρις περλίτη βεντονίτη κα καθώς καιμη εκμεταλεύσιμα ορυκτά και πετρώματαεπιστημονικού όμως ενδιαφέροντος καιαντιπροσωπευτικά της χώρας μας

Η συλλογή αποτελούσε μέχρι πρότι-νος το Μουσείο Ορυκτών και Πετρωμά-των Ελλά δος laquoΚαθ Ελευθερίας Δάβηraquoτου Εργαστηρίου Ορυκτολογίας και Γεω-λογίας του ΓΠΑ και ευγενώς παραχω-ρήθηκε στο Γεωργικό Μουσείο από τονΔιευθυντή του Εργαστηρίου Καθηγητή κΓ Μιγκίρο και τους συναδέλφους του Ησυλλογή Δάβη θα καταστεί επισκέψιμηστο ΓΜ όταν διευθετηθεί κατάλληλα οχώρος έκθεσής της

lowast Δ Παναγιωτόπουλος Γεωργική Εκπαίδευση

και Ανάπτυξη Η Ανώτατη Γεωπονική Σχολή Αθη-νών στην ελληνική κοινωνία 1920-1960Αθήνα Ελληνικά Γράμματα 2004

Το ίδιο μοντέλο κινητήρα τριφασι-κού ρεύματος στον κατάλογο του

κατασκευαστή Max Kohl ΣυλλογήΓεωργικού Μουσείου Ενότητα Τεκ-

μηρίωση (Max Kohl A GChemnitz n d Preisliste Nr100Band III Physikalische Apparateaus den Gebieten der Waumlrme

Metereologie Kosmologie desMagnetismus und derElektrizitaumlt Chemnitz χχ)

Μοντέλο κινητήρα τριφασικού ρεύματος του Εργαστη-ρίου Φυσικής Γερμανικής κατασκευής (Max Kohl AG Chemnitz) 1920-1927Συλλογή Γεωργικού Μουσείου (αριθμός μητρώου0015) Ενότητα Επιστημονικά όργανα

ιστορία της ανώτατης εκπαίδευσης την ιστορία τωνεπιστημονικών οργάνων αλλά και την ιστορία τηςεπιστημονικής έρευνας στα πανεπιστημιακά εργα-στήρια Εκτός αυτού ο εξοπλισμός των εργαστη-ρίων και οι αλλαγές του αποτελούν σημαντικό τεκ-μήριο της εξέλιξης της τεχνολογίας των επιστημονι-κών οργάνων αλλά ταυτόχρονα τεκμήριο και τηςτεχνολογικής ετοιμότητας των εργαστηρίων να προ-μηθεύονται σύγχρονα όργανα για την έρευνα Κατάσυνέπεια δεν είναι υπερβολή ότι η πολυκύμαντηιστορία του Γεωπονικού Πανεπιστημίου αποτυπώνε-ται και στον εξοπλισμό του

Κατrsquo αναλογία το σύνολο της συλλογής των επι-στημονικών οργάνων του Γεωργικού Μουσείουαποτελεί σημαντικό τεκμήριο για την ιστορία τουΓεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών από την ίδρυ-σή του έως σήμερα Ειδικότερα δε η συλλογή αυτήσυγκαταλέγεται μεταξύ των αξιολογότερων πουέχουν να επιδείξουν τα πανεπιστημιακά ιδρύματατης χώρας

nabla


Από το Σεπτέμβριο του έτους 2008 λειτουργείστο χώρο του Γεωργικού Μουσείου το laquoΚέντροΤεκμηρίωσης της Ιστορίας της Ελληνικής Γεωρ-γίαςraquo (ΚΤΙΕΓ) Το κατάλληλα διαμορφωμένο καιεξοπλισμένο αυτό Κέντρο είναι σε θέση ναεκπληρώσει πολλαπλούς στόχους (εκπαιδευτι-κούς ερευνητικούς διδακτικούς κλπ) Η ίδρυσητου Κέντρου περιλαμβανόταν στο ιδρυτικό διά-ταγμα του Γεωργικού Μουσείου(ΦΕΚ 40229-03-2005 τ Β΄) όπου στο άρθρο 1 παρ 2 ανα-φέρεται ότι στο laquoΜουσείο οργανώνεται και λει-τουργεί ειδική μονάδα με την ονομασία laquoΚέντροΤεκμηρίωσης της Ιστορίας της Ελληνικής Γεωρ-γίαςraquo το οποίο θα περιλαμβάνει βιβλιοθήκη(εστιασμένη κυρίως στον αγροτικό τομέα)αρχεία εγγράφων εικονογραφικό αρχείο κλπ

Στους σκοπούς εξάλλου ίδρυσης τουΓεωργικού Μουσείου όπως περιγράφονται στοάρθρο 2 παρ 1 περιλαμβάνεται και η laquoσυλλο-γή συντήρηση μελέτη αξιοποίηση και έκθεσητων τεκμηρίων της ιστορίας όλων των κλάδωντης ελληνικής γεωργίας με έμφαση στην εξέλιξητων τομέων της τεχνολογίας της οικονομικήςδομής και διάρθρωσης των κοινωνικών καιπολιτιστικών χαρακτηριστικών της αγροτικής κοι-νωνίας καθώς και στην εξέλιξη της γεωπονικήςέρευνας και επιστήμηςraquo

Στο πλαίσιο αυτό μεταφέρθηκε και συγκε-ντρώθηκε το 2007 με χρηματοδότηση τουοικείου Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεωνσε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του ΓεωργικούΜουσείου το ήδη ταξινομημένο ΙστορικόΑρχείο του Πανεπιστημίου μας που αποτέλεσετη βάση για τη συγγραφή της σχετικής με τηνιστορία του Πανεπιστημίου μας μονογραφίαςκαθώς επίσης και το βιβλιογραφικό απόθεμαπου βρισκόταν στην αίθουσα εκθεμάτων τηςΚεντρικής Βιβλιοθήκης και αλλού Να σημειω-θεί ότι το προϋπάρχον Ιστορικό Αρχείο του Γεω-πονικού Πανεπιστημίου αποτελεί μαζί με τοΙστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνώνένα από τα ελάχιστα επαρκώς ταξινομημένα καιαναγνωρισμένα πανεπιστημιακά αρχεία τηςχώρας Απώτερος σκοπός του εγχειρήματοςήταν η συγκέντρωση σrsquo ένα ενιαίο χώρο όλουσχεδόν του σώματος του τεκμηριωτικού υλικού(βιβλία έγγραφα συγγράμματα περιοδικάεφημερίδες φωτογραφικό υλικό παλαιέςεκδόσεις οπτικοακουστικό υλικό κλπ) πουβρισκόταν μέχρι τότε διάσπαρτο σε διάφορεςμονάδες και χώρους του Πανεπιστημίου Μετον τρόπο αυτό επετεύχθη η ουσιαστική δια-σύνδεση του ιστορικού αρχείου με τις επιμέ-ρους συλλογές βιβλίων συγγραμμάτων δια-τριβών εφημερίδων και περιοδικών του αγρο-τικού χώρου που ανάγονται από τις αρχές του

19ου αιώνα μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίεςτου 20ου

Η συλλογή αυτή περιλαμβάνει πλέον πάνωαπό 300 τρέχοντα μέτρα αρχείου περίπου 5000τόμους βιβλίων και σχεδόν 3000 περιοδικώνγεωπονικού ενδιαφέροντος επιμέρους αρχεια-κές συλλογές (πχ συλλογή έργων Εμμ Βάθησυλλογή Σ Δαμιανάκου αρχείο Αγροτικού κόμ-ματος κά) περισσότερες από 2000 φωτογρα-φίες σε φυσική ή ψηφιακή μορφή συλλογήσπάνιων ανατύπων γκραβουρών και άλλωνμοναδικών και πολύτιμων τεκμηρίων

Ήδη γίνονται προσπάθειες για την ψηφιοποί-ηση του υλικού ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και ηηλεκτρονική καταγραφή και διαχείριση του κύρι-ου όγκου του ιστορικής αξίας αρχειακού υλικούτου Ιδρύματος και η δημιουργία ενός σύγχρο-νου ηλεκτρονικού καταλόγου με την πολύτιμηαρωγή των φοιτητώντριών της Πρακτικής Άσκη-σης του Τμήματος Βιβλιοθηκονομίας-Αρχειονο-μίας του Ιονίου Πανεπιστημίου Με την ανάπτυ-ξη της ψηφιακής εφαρμογής και του κατάλλη-λου πληροφοριακού συστήματος θα καταστείεφικτή όχι μόνο η διατήρηση των συλλογώναυτών αλλά και η αξιοποίησή τους από τοκοινό τους ερευνητές και το ίδιο το Πανεπιστή-μιο με την προετοιμασία μόνιμων περιοδικών ήκαι ειδικών θεματικών εκθέσεων

Το Κέντρο Τεκμηρίωσης της Ιστορίας τηςΕλληνικής Γεωργίας του ΓΠΑ αποτελεί ήδημια σημαντική παρακαταθήκη για το Ίδρυμα καιεξελίσσεται σε ένα πολύπλευρο κέντρο έρευ-νας ιστορικού και κοινωνιολογικού χαρακτήρατου αγροτικού χώρου Απώτερος στόχος τουείναι να καταφέρει να αναζωογονήσει το ενδια-φέρον γύρω από την αγροτική ιστορία και τηνιστορία των ανώτατων γεωπονικών σπουδώνσυνδέοντας το παρόν και το μέλλον με τοπαρελθόν της ελληνικής γεωργίας και των γεω-τεχνικών επιστημών

Στις άμεσες προτεραιότητες είναι η διοργάνω-ση και ο συντονισμός επιμορφωτικών σεμιναρίωνκαι ερευνητικών προγραμμάτων η επιστημονικήσυνεργασία με παρόμοια κέντρα και ινστιτούτατης ημεδαπής και αλλοδαπής η διοργάνωσηημερίδων διαλέξεων συνεδρίων σεμιναρίωνκαι εκδηλώσεων σε παρεμφερείς τομείς η πραγ-ματοποίηση επιστημονικών δημοσιεύσεων κλπ

Υπεύθυνος προγραμματισμού και λειτουρ-γίας του Κέντρου Τεκμηρίωσης της Ιστορίας τηςΕλληνικής Γεωργίας έχει ορισθεί από το Πρυτα-νικό Συμβούλιο ο διδάκτωρ ιστορικός κ Δημή-τρης Παναγιωτόπουλος ο οποίος άλλωστε μετη συνεχή και έμπρακτη ενθάρρυνση της διοίκη-σης του ΓΠΑ διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στηνίδρυση και εξέλιξή του

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ

ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ


Πάνε πολλές δεκαετίες θα ήταν τα ύστεραεφηβικά μου χρόνια -περίοδος της αν θρώ -πινης ζωής κατά την οποία ανα δύονται ταυπαρξιακά ερωτήματα- που προσπα θού σανα δώσω νόημα σε θεμελειώδεις έννοιεςΠολλές απrsquo αυτές τις έννοιες προϊόντος τουχρόνου επανατοποθετούνται και ανα μορ -φώνονται απαλλαγμένες από το βάρος τηςαναζήτησης των αιτίων της προέλευσης καιτου προορισμού του ανθρώπου

Αναρωτήθηκα λοιπόν και κατά και-ρούς με διαφορετική απάντηση laquoτι νόημαδίνει η ανθρώπινη σκέψη στο δυσύλλαβοαποφατικό μόριο ΟΧΙ κατά τη ρητή εκφοράτου στον λόγο όταν διακυβεύεται η προ-σωπική ή κυρίως η δημόσια ελευθερίαraquo

Το διαμορφωμένο ιστορικό πλαίσιοκατά την περίοδο της εκφοράς του συγκε-κριμένου δισύλλαβου αποφατικού μορίουαπό το σύνολο ενός πλήθους ανθρώπωνμε τα δεδομένα εθνικά (Ελληνικά εν προ-κειμένω) χαρακτηριστικά έχει κατrsquo επανά-ληψη περιγραφεί σας είναι εντελώς γνω-στό και δεν θα μας απασχολήσει διόλουΩστόσο πέρα από την εκδήλωση επικής ήαλλιώς ηρωικής συμπεριφοράς που διέπειτο σύνολο ενός λαού όταν ομόφωναεκφέρει μια τέτοια απάντηση-απόφασηστην απηλή της άρσης της δημόσιας ελευ-θερίας του διαφαίνεται και μια άλλη διά-σταση που εντάσσεται στην ευρύτερη σφαί-ρα της κατάστασης των ανθρώπων και μπο-ρεί να περιγραφεί με όρους της λεγόμενηςπολιτικής φιλοσοφίας

Η όποια απειλή μικρή ή μεγάλη δενέχει σημασία περιορισμού της ελεύθερηςέκ φρασης στην ιδιωτική ή στη δημόσιασφαί ρα εξαιρώντας τους αυτοπεριοριστι-κούς παράγοντες εμπεριέχει μια μικρή ήμεγάλη άσκηση πίεσης από άνθρωπο σεάνθρωπο Σε χρήση συχνά χωρίς να απο-φεύγεται η υπερβολή κατά τον τρέχονταλόγο υπάρχουν λέξεις όπως laquoδύναμηraquolaquoρώμηraquo laquoεπιβολήraquo laquoαυθεντία με την έννοιατου κύ ρουςraquo και ασφαλώς laquoβίαraquo και δεν

εκ φέ ρονται πάντα με ιδιαίτερη διάκρισητων νοημάτων τους μrsquo όλο που αναφέρο-νται σε διαφορετικά φαινόμενα Στην πολι-τική φιλοσοφία το κρισιμότερο ερώτημαήταν πάντα Ποιος εξουσιάζει ποιον Όλεςοι προηγούμενες λέξεις που ανέφεραεκφράζουν τα μέσα με τα οποία ο άνθρω-πος εξουσιάζει τον άνθρωπο

Έτσι μπορούμε να πούμε ότιΗ δύναμη (ή ισχύς) χαρακτηρίζει την

ικανότητα του ανθρώπου να πράττει απόκοινού Η Hanna Arendt στο Vita Activa (Ηανθρώπινη κατάσταση) κάνοντας χρήσητου γνωστού εδαφίου στο οποίο ο Περι-κλής στον Επιτάφιο αντιπαραθέτει σκοπί-μως laquoτήν δύναμιν της πόλεωςraquo στην καλλι-τεχνική δύ ναμη των ποιητών λέγει ότι laquoηδύναμη είναι ότι συντηρεί την ύπαρξη τηςδημόσιας σφαίραςraquo και παρακάτω laquoη ίδιαη λέξη το ελληνικό δύναμις (ελληνικά στοκείμενο) όπως και το λατινικό potentia μετα διάφορα σύγχρονα παράγωγά του ή τογερμανικό Macht (από το moumlgen και τοmoumlglich όχι από το machen) δείχνει τονlaquoδυνητικόraquo της χαρακτήραraquo

Είναι προφανές ότι η ρώμη αποτελείπροσωπικό χάρισμα ενός ανθρώπου Στον

Γοργία ο Πλάτωνας στον διάλογο με τονΚαλλικλή ο laquoερρωμενέστατοςraquo (ο Nietzscheτον παραλληλίζει με τον laquoυπεράθρωποraquo)συνιστά ατομική ιδιότητα Στη ρώμη και τουπιο ρωμαλέου ατόμου αντιπαρατίθεται καιυπερισχύει η δύναμη των πολλών

Η επιβολή (ή εξαναγκασμός ή κα -ταναγκασμός ή επιταγή) συχνά χρησιμοποι-είται αντί της βίας Αναφέρεται ότι πρέπει ναχρησιμοποιείται για να δηλώσει ενέργειαπου εκλύεται από φυσικές ή κοινωνικέςκινήσεις

Η αυθεντία με την έννοια του κύρουςείναι από τις πιο κακοπαθημένες κατά τηχρήση της στην ελληνική γλώσσα Περι-βάλλει πρόσωπα το προσωπικό κύροςόπως αναφέρεται που υπάρχει μεταξύγονέα και παιδιού ή που υπήρχε μεταξύδασκάλου και μαθητή Περιβάλλει ωστόσοκαι αξιώματα όπως τη ρωμαϊκή σύγκλητο(autoritas in senatu) ή τα ιερατικά αξιώμα-τα της Εκκλησίας (ένας ιερέας μπορεί ναδώσει έγκυρη άφεση αμαρτιών ακόμη κι ανείναι μεθυσμένος) Σrsquo αυτή την περίπτωσηδεν απαιτείται καταπίεση ούτε η πειθώκαθώς η αναγνώριση γίνεται χωρίς όρουςΕχθρός του κύρους είναι η περιφρόνηση

ΟΧΙή η θέση μιας άρνησης

Αθανάσιος ΧούνταςΚαθηγητής ΓΠΑ

Πανηγυρικός λόγος ο οποίος εκφωνήθηκε κατά την εθνική εορτή της 28ης Οκτωβρίου 1940 στο ΓΠΑ (27 10 2009)


Η βία δεν αποτελεί χαρακτηριστικόαλλά εργαλείο του ανθρώπου Η πράξη τηςβίας (δεν αναφέρομαι στη βία της ζωικήςπροέλευσης που εκφράζεται μέσω τηςενστικτώδους ανάγκης για επιβίωση) προ-έρχεται από τον άνθρωπο καθώς απορρέειαπό την ανθρώπινη σκέψη Ο πόλεμος είναιίσως η σκληρότερη μορφή άσκησης βίαςτου ανθρώπου σε άνθρωπο και θα έλεγαη πιο ορατή και άμεση Από την περίοδοτου Ομήρου ως σήμερα το αποτέλεσμα τηςβίας του πολέμου συνοψίζεται στην υπο-δούλωση των ηττημένων που συλλαμβά-νονταν από τους νικητές με όποια μορφήδουλείας νοείται κάθε φορά στις διαφορετι-κές περιόδους της ανθρώπινης κατάστασηςΑναφέρομαι στη διαδικασία εκείνη κατά τηνοποία οι ηττημένοι παραμένουν δέσμιοι τηςοδύνης και της ανάγκης που επιβάλλουν οινικητές Κάτω από τις συνθήκες της δουλεί-ας οι κραταιοί της γης μπορούσαν ακόμη ναχρησιμοποιούν τις αισθήσεις τους υποκατά-στατα μπορούσαν laquoνα βλέπουν και ναακούνε διαμέσου των δούλων τουςraquo (ε δέτε διά τούτων) όπως το διατυπώνει ο Ηρό-δοτος στο Ι 113 Ο Πλίνιος συμπληρώνειστο Naturalis historia XXIX(29) 19 laquoμεξένα πόδια περπατούμε με ξένα μάτια βλέ-πουμε με ξένη μνήμη αναγνωρίζουμε καιχαιρετάμε τους ανθρώπους στον δρόμοΑπό τον ξένο μόχθο ζούμεraquo

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να κάνω μιαδιευκρίνιση Η έκφραση του Ηράκλειτουlaquoπόλεμος πατήρ πάντων εστίraquo δεν έχει κα -θολική ισχύ καθώς αναφέρεται στον τρίτοκαι συγκλονιστικότερο πόλεμο μεταξύ Ολυ-μπίων Θεών και Γιγάντων τη γνωστή σεόλους Γιγαντομαχία με κατάληξη τη νίκητων Θεών απrsquo όπου εντέλει γεννήθηκε τοlaquoΑνθρώπινο Γένοςraquo εξού και το πατήρπάντων (Ησιόδου Θεογονία) Η υποχρέωσηγια ακριβή διατύπωση των προτάσεων καιτων επιμέρους εννοιών από τους Έλληνεςφιλοσόφους δεν θα επέτρεπε στον Ηράκλει-το να αποφύγει τη χρήση του επιθέτουlaquoπάςraquo αν ήθελε να δώσει ένα γενικό ορισμότου πολέμου (Κορν Καστοριάδης Η ιδιαιτε-ρότητα των Ελλήνων)

Σrsquo όλες τις ανθρώπινες κοινότητες είναιπαρούσες δύο κυρίαρχες πολιτικές δραστη-ριότητες που συνιστούν αυτό που ο Αριστο-τέλης ονόμασε laquoβίον πολιτικόνraquo η πράξιςκαι η λέξις (με την έννοια της ομιλίας) (Αρι-στοτέλους Πολιτικά) Αυτές αποτέλεσαν τηναιτία της διαμόρφωσης των ανθρώπινωνυποθέσεων τις οποίες ο Πλάτωνας αποκα-λεί laquoτά των ανθρώπων πράγματαraquo Αυτόακριβώς εν νοεί ο Όμηρος (Ιλιάδα Ραψ ι443) όταν λέει μέσω του Φοίνικα που απευ-θύνεται στον Αχιλλέα laquoμύθων τε ῥητῆρ᾽ ἔμε-ναι πρηκτῆρά τε ἔργωνraquo δηλαδή laquoδια τούτοεμένrsquo απόστειλε (ο πατέρας σου) σrsquo αυτά νασε διδάξω ώστε να γίνεις έξοχος στον λόγονκαι στην πράξινraquo (από τη μεταφορά τουΙάκωβου Πολυλά) Συνοψίζοντας ο Αριστο-τέλης με τον ορισμό του πολιτικού όντος ωςεκείνου του όντος που ζει στην πόλιν όπουοι αποφάσεις παίρνονται δια των λόγων και

της πειθούς και σε καμία περίπτωση μεκαταναγκασμό και τη βία

Σε περιόδους που διαμορφώνεταικλίμα εσωτερικών-εθνικών λαϊκών κινη -τοποιήσεων ή παγκόσμιων και τοπικώνπολεμικών δραστηριοτήτων δύο είναι ταφαινόμενα που διακρίνονται η δύναμη καιη βία Αυτό όμως που συντηρεί τη δύναμηως από κοινού πράττειν είναι η ύπαρξη τηςδημόσιας σφαίρας του χώρου μεταξύενεργούντων και ομιλούντων ανθρώπων Ηδύναμη πραγματοποιείται μεταξύ ανθρώ-πων που συμπράττουν και χαλαρώνει ήεξανεμίζεται όταν αυτοί διασκορπίζονταιΜοναδικός υλικός παράγοντας απαραίτη-τος για τη γέννησή της είναι η συμβίωσητων ανθρώπων Δεν εξαρτάται από τησωματική ύπαρξη του ανθρώπου όπως ησωματική ρώμη γιrsquo αυτό είναι απεριόριστησαν πράξη Το μοναδικό της όριο είναι ηύπαρξη των άλλων ανθρώπων δηλαδήτης πολλότητας κατάσταση στην οποίαεμπεριέχεται η φιλοδοξία της παντοδυνα-μίας ως επιδίωξη τελικής επικράτησηςΌλοι αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται γιrsquoαυτό που συχνά αποκαλούμε laquoλαϊκή δύνα-μηraquo ή laquoδύναμη ενός λαού που αντιστέκεταισε εχθρική εισ βολήraquo ή από τον 18ο αιώνακαι μετά laquoδύ ναμη μιας Επανάστασηςraquoαλλά και laquoδύναμη ενός ηγέτηraquo

Το μοναδικό αντίδοτο στη δύναμη σεσυνθήκες ανθρώπινης ζωής είναι αυτό πουμπορεί να ασκήσει ένας άνθρωπος ή μιαομάδα εναντίον των συνανθρώπων τους μετη χρήση του εργαλείου της βίας Ωστόσοη βία μπορεί μεν να καταστρέψει τη δύνα-μη δεν μπορεί να την υποκαταστήσει Στηνπερίπτωση αυτή το αποτέλεσμα είναι μιαθεαματική ορμητική αλλά και μάταιη σπα-τάλη δυνάμεων Στη θεωρία αλλά και στηνεμπειρία δια μέσου των αιώνων ένας τέτοι-ος συνδυασμός είναι γνωστός σαν τυραννία(μονοκρατορία αρχή του ενός κα) καιπαρά την εξαίρεση κάποιων φωτισμένωνδεσποτικών επικρατήσεων χαρακτηρίζεταιαπό την ανικανότητα και φαυλότητα στηνοποία καταδικάζει τους εξουσιαστές Η πιοσημαντική ανακάλυψη στο θέμα αυτό απrsquoόσα έχω διαβάσει είναι αυτή τουMontesquieu που συνειδητοποίησε ότι τοθεμελιώδες χαρακτηριστικό της τυραννίαςήταν ότι στηριζόταν στην απομόνωσηκαταργώντας βίαια τον δημόσιο χώρο πουθεμελιώνουν ο λόγος και η πράξις Απrsquoόλα τα ήδη πολιτικών σωμάτων που έχουνιδρυθεί σε μικρή ή σε μεγάλη κλίμακα ητυραννία παρουσιάζει τα σπέρματα τηςαυτοκαταστροφής από τη στιγμή που εμφα-νίζεται

Αν η δύναμη είναι έκφραση της πολλό-τητας των ανθρώπων η θέληση για δύναμημε όποιο τρόπο έχει αυτή περιγραφεί στανεοτερικά χρόνια από τον Hobbes ως τονNietzsche δεν μπορεί να είναι σε καμίαπερίπτωση γνώρισμα των ισχυρών που ταχαρακτηριστικά τους είναι ο φθόνος και ηαπληστία Η θέληση για δύναμη μπορείπάντως να αποτελέσει ένα από τα πλέον

Friedrich Nietzsche 1844-1900


επικίνδυνα ελαττώματα των αδυνάτωνΣτην περίπτωση της τυραννίας η βία αντικα-θιστά τη δύναμη αλλά στην περίπτωσητων αδυνάτων η θέληση για δύναμη λίγοαπέχει από την οχλοκρατία με συνέπεια τηνεκδήλωση της βίας Αλλά η δύναμη εξ ορι-σμού συντηρεί τη δημόσια σφαίρα και τονχώρο της δημόσιας εμφάνισης και με τέτοιαιδιότητα αποτελεί το θεμέλιο του ανθρώπι-νου οικοδομήματος Αν πάντως το ανθρώ-πινο οικοδόμημα δεν στέγαζε τις ανθρώπι-νες υποθέσεις αυτές θα ήταν μάταιες όπωςοι περιπλανήσεις των νομαδικών φυλών

Τόσο στην Πλατωνική όσο και στη μετέ-πειτα χριστιανική φιλοσοφία αλλά και στηΣαιξπηρική λογοτεχνία (Macbeth) δενυπάρχει εντονότερη παρουσία από αυτήτης δυσπιστίας προς το μεγαλείο που συνο-δεύει την εμφάνιση της δύναμης Τίποτε πιοκοινό σε όλες τις εποχές από την πεποίθη-ση ότι laquoδύναμις διαφθείρειraquo Ο λόγοςαυτός του Περικλή όπως τον μεταφέρει οΘουκυδίδης μολονότι αντιστοιχεί στις πιοβαθύψυχες πεποιθήσεις των Αθηναίων καιτις εκφράζει διαβάστηκε πάντοτε από τουςανθρώπους με την πικρή σοφία της ύστε-ρης γνώσης πως τα λόγια του απηχούσανσε μια εποχή που δεν ήταν παρά η αρχήτου τέλους Υποκύπτω στον πειρασμό ναμεταφέρω αυτούσιο το κείμενο της HannahArendt από το Vita activa αδυνατώντας νατο εκφράσω χωρίς να κατηγορηθώ γιαυπέρμετρη Ελληνολατρεία (διαβάζω λοι-πόν) Αντίθετα από την ανθρώπινη συμπε-ριφορά την οποία οι Έλληνες όπως όλοιοι πολιτισμένοι λαοί έκριναν σύμφωνα μεlaquoηθικούς κανόνεςraquo παίρνοντας υπόψη τακίνητρα και τις προθέσεις από τη μια μεριάκαι τους στόχους και τις συνέπειες απrsquo τηνάλλη η πράξη μπορεί να κριθεί μόνο με τοκριτήριο του μεγαλείου διότι είναι στηφύση της να ανατρέπει τα κοινώς παραδε-δεγμένα και να φθάνει στο εξαίρετο όπουότι ισχύει στην κοινή και καθημερινή ζωήδεν ισχύει πλέον διότι ότι υπάρχει είναιμοναδικό και sui generis

Η Περίκλεια διατύπωση όπως άλλω-στε και εκείνη των Ομηρικών επών στοβαθύτερό της περιεχόμενο είναι για τονπροηγούμενο λόγο ανεξάρτητη του αποτε-λέσματος της επιτελεσμένης πράξης δηλα-δη της νίκης ή της ήττας με όποιες καλές ήκακές συνέπειες έχει αυτή Η ίδια η τελε-τουργία της πράξης εμπεριέχει το μεγαλείοτης ή το ειδικό νόημά της και όχι το κίνητροή η επίτευξή της Το λογικό σκηνικό περι-γράφει ο Δημόκριτος όταν λέει Η τέχνη τηςπολιτικής διδάσκει τους ανθρώπους πώςνα δημιουργούν τα μεγάλα και λαμπρά 1εφόσον υπάρχει η πόλις για να παροτρύνειτους ανθρώπους να τολμούν το εξαιρετικότα πάντα πάνε καλά 2 αν η πόλις χαθεί έχειχαθεί το παν (Diels Fragmente der Vorso -kratiker - Θραύσματα Προσωκρατικών)

Το βέβαιο είναι ότι η βία (η βία τουπολέμου η βία της με οποιοδήποτετρόπο ανατροπής ενός πολιτικού σώμα-τος αλλά και η βία της θέλησης για δύνα-μη μιας ομάδας ενός πολιτικού σώματος)μπορεί να συντρίψει τη δύναμη Βία καιδύναμη δεν είναι διόλου το ίδιο πράγμαωστόσο η ακραία μορφή δύναμης είναι τοΌλοι εναντίον Ενός ενώ η ακραία μορφήβίας είναι το Ένας εναντίον Όλων και αυτότο τελευταίο δεν γίνεται χωρίς εργαλείαΆλλωστε ο Ένγκελς από πολύ νωρίς είχεεπισημάνει ότι η βία χρειάζεται πάντοτεεργαλεία Στις αρχές του 20ου αιώνα οΛένιν είχε προβλέψει ότι θα είναι ο αιώναςτης βίας Τα τεχνικά εργαλεία της βίας βρί-σκονται αυτή τη στιγμή σε τέτοιο σημείοώστε το παιχνίδι των υπερδυνάμεων παίζε-ται σύμφωνα με τον κανόνα laquoαν ένας απότους δύο κερδίσει έρχεται το τέλος και τωνδύοraquo (Harvey Wheeler The StrategicCalculators) Η ίδια η βίαιη πράξη ότανεφαρμόζεται στα ανθρώπινα πράγματαχαρακτηρίζεται από τον σκοπό και τα μέσαΟ κίνδυνος που διέτρεχε πάντα ήταν οσκοπός να συνθλιβεί από τα μέσα πουχρειάζονται για τον αγιασμό του Η κύριααιτία που η βία είναι παρούσα οφείλεται

κυρίως στο γεγονός ότι ο κατrsquo Αριστοτέληβίος πολιτικός που χαρακτηρίζουν η λέξιςκαι η πράξις έχει σχεδόν εκμηδενισθεί

Είναι προφανές ότι η δύναμη δεν απαι-τεί δικαιολόγηση καθώς αναδύεται κάθεφορά που οι άνθρωποι μέλη μιας πολιτι-κής κοινότητας συνευρίσκονται και δρουναπό κοινού Τό μόνο που χρειάζεται είναι ηνομιμότητα την οποία κατακτά αυτοδικαί-ως όταν εκφράζεται και εκδηλώνεται στηδημόσια σφαίρα Αντίθετα η βία μπορείκάποτε να φαίνεται δικαιολογήσιμη αλλάδεν θα είναι ποτέ νόμιμη Κανένας γιαπαράδειγμα δεν θα αμφισβητήσει τη χρήσηβίας σε περίπτωση αυτοάμυνας υπό προϋ-ποθέσεις καθώς ο σκοπός που αγιάζει τομέσο είναι άμεσος αφού ο κίνδυνος είναικαι εμφανής και παρών

Συχνά η δύναμη και η βία εμφανίζονταιμαζί μrsquo όλο που ορίζονται με αντιδιαμετρι-κό τρόπο Η κατάσταση είναι διαφορετικήόταν εμφανίζονται διεσταλμένες όπως γιαπαράδειγμα στην περίπτωση μιας ξένηςεισβολής ή κατοχής Όταν τα Ιταλικά στρα-τεύματα εισέβαλαν στην Ελλάδα η δύναμηήταν με το μέρος των Ελλήνων αλλά η βίαως προερχόμενη απrsquo τον πόλεμο ήτανπαρούσα εκατέρωθεν Η εισβολή με στρα-τιωτικά (βίαια) μέσα στο Πολυτεχνείο τοΝοέμβριο του 1973 με μόνο όπλο τωνφοιτητών τα σωληνάρια της βαζελίνηςκαι η μετωπική σύγκρουση ανάμεσα σταρώσικα τανκς και την εντελώς μη βίαιη αντί-σταση του Τσεχοσλοβακικού λαού αποτε-λούν τυπικές περιπτώσεις αναμέτρησηςμεταξύ βίας και δύναμης στην καθαρή τουςυπόσταση Ενδιάμεση ήταν η κατάστασηστην εισβολή των Αμερικάνικων στρατευ-μάτων στο Ιράκ Ξαναείπαμε ότι καθώς ηβία πραγματοποιείται με εργαλεία πουαυξάνουν την ανθρώπινη ρώμη καταστρέ-φει τη δύναμη Ποτέ από την κάννη ενόςόπλου δεν μπορεί να προέλθει η δύναμηΜέσα από την ωμή βία η εξουσία ασκείταιμόνον όταν χάνεται η δύναμη Η υποκατά-σταση της δύναμης από τη βία μπορεί να

Hannah Arendt 1906-1975


φέρει τη νίκη αλλά το τίμημα είναι τρομα-κτικό Είναι βέβαιο ότι laquoΑν υπονομεύσου-με την παγκόσμια τάξη και καταστρέψουμετην παγκόσμια ειρήνη πρέπει αναπόφευ-κτα να υπονομεύσουμε και να καταστρέ-ψουμε πρώτα τους δικούς μας πολιτικούςθεσμούςraquo έγραφε στα 1968 την εποχήτου ψυχρού πολέμου ο Henry SteeleCommager (σε όσους είναι άγνωστος πρό-κειται για έναν από τους πιο διανοούμενουςΙστορικούς της Αμερικής ndash έζησε ως τα1998) Χαρακτηριστικό παράδειγμα ενόςτέτοιου αντίκτυπου υπήρξε η επίθεση τηςΑμερικάνικης αστυνομίας κάνοντας χρήσηπαράνομων (απαγορευμένων από τη συν-θήκη της Γενεύης) αερίων το 1968 στοΠανεπιστήμιο του Berkeley εναντίον τωνφοιτητών που διαμαρτύρονταν για τονπόλεμο στο Βιετνάμ Σας παραπέμπω στηναξέχαστη ταινία με Ελληνικό τίτλο laquoΦρά-ουλες και Αίμαraquo που στα 1970 βραβεύθη-κε με το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ τωνΚαννών (στην Ελλάδα την είδαμε μετά τημεταπολίτευση του 1974)

Ο τρόμος ή τρομοκρατία αποτελείέκφραση προχωρημένης βίας και είναι ηαυτοάνοση εκδήλωση της βίας Άλλοτεσυνθέτει την προσπάθεια ενός καθεστώτοςνα διατηρήσει την κυριαρχία του και άλλο-τε την προσπάθεια για την προβολή τηςθέλησης για δύναμη μιας πολιτικής ομά-δας Αυτό το τελευταίο είναι φαινόμενοπου εκδηλώθηκε μετά τη διαμόρφωση τωνφοιτητικών κινημάτων των δεκαετιών 60και 70 Δεν θα αναφερθώ σrsquo αυτό το φαι-νόμενο κυρίως γιατί η μελέτη του δεν έχειακόμη ωριμάσει και γιατί δεν έχω ακόμαεμπεδώσει τα γεγονότα Η τρομοκρατίαεπιβάλλεται από τον κατακτητή και αποτε-λεί κοινότοπη διαπίστωση Επιβάλλεταιωστόσο και από τις ολοκληρωτικού τύπουκυρίαρχες κυβερνητικές καταστάσεις αλλάκαι από τις δικτατορίες που επιβάλλονταιδια της βίας Η διαφορά τους έγκειται στοότι η πρώτη στρέφεται όχι μόνον εναντίοντων εχθρών της αλλά και εναντίον τωνφίλων και υποστηρικτών της φοβούμενηακόμη και τη δύναμη των φίλων της Σαςπαραπέμπω γιrsquo αυτό σε μια άλλη ενδιαφέ-ρουσα ταινία του 1994 γυρισμένη από τονΡώσο σκηνοθέτη Nikita Mikhalkov μεελληνικό τίτλο laquoΨεύτης Ήλιοςraquo Αναφέρε-ται στη Σοβιετική Ένωση του 1936 και οσκηνοθέτης αφιερώνει laquoσrsquo εκείνους πουκάηκαν από τον ήλιο της επανάστασηςraquoΑυτή είναι η στιγμή όπου η δύναμη εξαφα-νίζεται εντελώς

Συμπερασματικά η βία εμφανίζεται εκείόπου η δύναμη κινδυνεύει Όταν η μία επι-κρατεί εντελώς η άλλη απουσιάζει Η βίαμπορεί να καταστρέψει τη δύναμη αλλάείναι εντελώς ανίκανη να τη δημιουργήσειΗ βία δεν μπορεί να προέλθει από το αντί-θετό της που είναι η δύναμη

Για το ζήτημα του πολέμου ως την κατε-ξοχήν εκδήλωση βίας έχουμε ένα χρονικόορόσημο με την έκρηξη της πρώτης ατομι-κής βόμβας στη Χιροσίμα που προκάλεσε

ένα κύμα φρίκης σrsquo όλη την ανθρωπότηταέφερε το τέλος του Βrsquo παγκοσμίου πολέ-μου και διαμόρφωσε ασταθείς παγκόσμιεςπολιτικές ισορροπίες Όταν καταστρέφεταιο κόσμος σε μια τέτοια έκταση καταστρέ-φονται οι δομές που έχουν κατασκευασθείαπό τον άνθρωπο Η ωμή επιβολή ισχύοςπου απαιτείται σε μια τέτοια περίπτωσηαντιστοιχεί στην ισχύ που ενυπάρχει σεκάθε ανθρώπινη παραγωγική διαδικασίαΣrsquo αυτό το σημείο έγινε η υπέρβαση τωνορίων που βάζει από μόνη της η βίαιηδράση Στην ιστορική μας μνήμη υπάρχει ηπληροφορία μιας χώρας ισοπεδωμένης καιτον πληθυσμό της που επιβιώνει να που-λιέται στα σκλαβοπάζαρα αλλά στους νεο-τερικούς χρόνους αυτή η εικόνα είχε σχε-δόν εκλείψει Ξέραμε με λιγότερο ή περισ-σότερο ρητό τρόπο ότι αυτό ήταν ένα απότα θανάσιμα αμαρτήματα της πολιτικής Ηυπέρβαση των ορίων που έχει εκ φύσεως ηβίαιη δράση συνίσταται στο ότι όταν έναςλαός χάσει την πολιτική του ελευθερίαχάνει την πολιτική του πραγματικότηταακόμα και αν καταφέρει να επιβιώσειυλικά Ότι χάνεται δεν είναι ο κόσμος τηςπαραγωγής αλλά ο κόσμος της πράξης καιτου λόγου που δημιουργήθηκε μέσα απότις ανθρώπινες σχέσεις όπως στην περίπτω-ση του λαού των Τρώων και των Καρχηδο-νίων ή στα νεότερα χρόνια των Αρμενίωντων Εβραίων και των Παλαιστινίων Τοντρόμο προκαλεί σήμερα η ιδέα ενός ολο-κληρωτικού πολέμου καθώς στοχεύειστην καταστροφή ολόκληρου του κόσμουπου έχει εδραιωθεί μεταξύ των ανθρώπι-νων όντων αφού πλέον η τεχνολογικήυποδομή το επιτρέπει Την τελευταία10ετία το laquoαπολαύσαμεraquo εν μέρει μέσααπό τις τηλεοπτικές μας συσκευές

Για τον επίλογο θα καταφύγω στονμεγάλο παιδαγωγό όλων των Ελλήνων μημπορώντας νrsquo αντισταθώ στην περίφημηαμεροληψία του Ομήρου που αποτελεί τηβάση κάθε ιστοριογραφίας και που τησυναντάμε στον Ηρόδοτο όταν λέει ότιθέλει να αποτρέψει laquoσπουδαία και θαυμα-στά κατορθώματα κάποια από τα οποίαέγιναν από Έλληνες και κάποια άλλα απόβαρβάρους από το να σκεπαστούν από τηλήθηraquo Μια ιδέα που όπως έγραψε οΜπούρκχαρτ laquoδεν θα την είχε ποτέ κάποιοςΑιγύπτιος ή κάποιος Εβραίοςraquo (GriechischeKulturgeschichte τόμος III σελ 406) ΗHannah Arendt στο laquoΥπόσχεση πολιτικήςraquoαναφέρει ότι οι Έλληνες διαμόρφωσαν τηνπόλη γύρω από την Ομηρική αγορά Εκείοικοδόμησαν ένα σύμπαν συνάθροισης καισυζήτησης και ολόκληρη αυτή η σφαίρατέθηκε κάτω από το έμβλημα της θεϊκήςΠειθούς της ικανότητας που έχει καθέναςνα πείθει και να επηρεάζει η οποία κυριαρ-χούσε μεταξύ ίσων και καθόριζε τα πάνταχωρίς την άσκηση βίας και καταναγκασμούΜε δεδομένο το γεγονός ότι ο πόλεμος δενμπορεί να διεξαχθεί χωρίς διαταγή και υπα-κοή δηλαδή με πλήρη απουσία συζήτη-σης και πειθούς η πόλις στις σχέσεις της με

τις άλλες πόλεις-κράτη δρούσε με βίαιαμέσα άρα με τρόπο μη πολιτικό Στηνπολιτική φιλοσοφία ισχύει και σήμερα ότιlaquoο πόλεμος αποτελεί μία μη πολιτική βίαιηπράξηraquo Αυτός είναι και ο λόγος για τονοποίο ενεργοποιούνται post mortem τα διε-θνή δικαστήρια για τα αν θρώπινα δικαιώ-ματα στα οποία όμως για την ώρα κατα-δικάζονται μόνον οι χαμένοι

Θα επιστρέψω εκεί απrsquo όπου ξεκίνησαΕντέλει η ελευθερία έχει ένα χώρο τονδημόσιο χώρο του λόγου και της πράξηςκαι όποιος μπει σε αυτόν είναι ελεύθεροςόποιος μείνει απrsquo έξω δεν είναι ελεύθεροςΤο δικαίωμα της εισόδου και ως εκ τούτουκαι της ίδιας της ελευθερίας ήταν ανέκαθενκαι θα είναι για πάντα ένα αγαθό πουκαθόρισε στον ίδιο βαθμό πρώτο τη ζωήτου ανθρώπου δεύτερο τα υλικά αγαθάπου εξασφαλίζουν την ανεξάρτητη επιβίω-σή του και τρίτο την υγεία του Αυτός είναικαι ο λόγος που ταυτίστηκε ο χώρος αυτόςμε τα τείχη της πόλεως που συμβολίζουνόλο το πλέγμα των κοινά αποδεκτών αυτο-περιορισμών δηλαδή των Νόμων καιΘεσμών που καθορίζουν την καλή λει-τουργία όλης της πολιτικής κοινότητας μείσους όρους

Η εποχή των πολέμων και των επανα-στάσεων που προέβλεψε ο Λένιν για τον20ο αλλά όπως φαίνεται και για τον 21οαιώνα έχει μετατρέψει σε πρωτοφανή κλί-μακα οτιδήποτε συμβαίνει στην πολιτικήσε βασικό παράγοντα της προσωπικής μοί-ρας όλων των ανθρώπων Όμως όπουαυτή η μοίρα ξεδίπλωσε όλη της τη δύνα-μη και όπου τα ανθρώπινα όντα βρέθηκανμέσα στη δίνη των γεγονότων η μοίρααυτή αποδείχτηκε καταστροφική

Η ρητή εκφορά εν κατακλείδι τουαποφατικού μορίου ΟΧΙ από τους Έλληνεςπολίτες τη δεδομένη στιγμή είχε κατά τηνταπεινή μου γνώμη διπλό νόημα Το έναήταν η άρνηση για την καταστολή λειτουρ-γίας του δημόσιου χώρου της ελευθερίαςτου κατά τον Αριστοτελικό ορισμό και τοάλλο ήταν με την εκδήλωση της δύναμηςως από κοινού πράττειν η άρνηση στηνάσκηση της βίας του πολέμου που αποτε-λεί ανέκαθεν μια μη πολιτική και συνεπώςμια μη έλλογη ανθρώπινη πράξη Θα κατέ-ληγα λοιπόν στον μακρινό απόηχο τωνλόγων του Αριστοτέλη από τα Ηθ Νικ1176α 17 όταν λέει laquo στιν ἑκάστου μέτρον ἡἀρετὴ καὶ ἀγαθόςraquo δηλαδή το μέ τρο γιαόλους είναι η αρετή και ο καλός άνθρω-πος όπως τα έχει ορίσει σε όλο το μοναδι-κής πληρότητας κείμενο των Ηθικών Νικο-μαχείων που έχει περιγράψει


Απόσπασμα από την προσφώνηση τουΚαθηγητή κ Νίκου Μπεόπουλου Προέ-δρου του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίαςκαι Ανάπτυξης του Γεωπονικού Πανεπιστη-μίου Αθηνών

Θεωρώ χρήσιμο να τονίσω ότι αποτελείπρονόμιο και δείγμα υπευθυνότητας ενόςπανεπιστημιακού θεσμού όταν απονέμειτον υψηλότερο τίτλο του Από τους πιοπαλιούς της πανεπιστημιακής παράδοσηςο τίτλος του Επίτιμου Διδάκτορα έχει αξίααναγνώρισης γιατί σε ένα πλαίσιο απλου-στευτικών ταξινομήσεων και ποσοτικοποι-ήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα το Πανε-πιστήμιο η απονομή του εκφράζει τηνελεύθερη και ποικίλλουσα επιλογή τηνηθελημένη επιλογή πανεπιστημιακώνδασκάλων και ερευνητών οι οποίοι με τιςαξίες και την ευαισθησία τους τιμούν τηνυποδειγματική πορεία προσωπικοτήτωνπρώτης γραμμής στις Επιστήμες και τηνΚοινωνία Για αυτό σήμερα είμαστε υπερή-φανοι που θα τιμήσουμε τον κ ΘύμιοΠαπαγιάννη μια διακεκριμένη προσωπι-κότητα με σημαντική συμβολή στην προ-στασία του περιβάλλοντος Είναι τιμή γιαμένα αλλά και μεγάλη ευχαρίστηση ναπαρουσιάσω τους βασικούς άξονες τηςπορείας του κ Θύμιου Παπαγιάννη

Ο κ Θύμιος Παπαγιάννης είναι έναςάνθρωπος της σκέψης και της δράσης Σεόλη τη διάρκεια της πορείας του συνέδε-σε τις προσεγγίσεις του ειδικού με τηνακρίβεια εφευρετικότητα και διαθεσιμότη-τα του διοικητικού Προσόντα που εκτιμή-θηκαν από πολλές επιστημονικές και περι-βαλλοντικές ενώσεις και θεσμούς τωνοποίων ανέλαβε τη διοίκηση

Ο κ Θύμιος Παπαγιάννης κατήλθε στοστίβο αντιμετώπισης των περιβαλλοντικώνπροβλημάτων έχοντας την επαγγελματικήσκευή του χωροτάκτη Στις χωροταξικέςπροσεγγίσεις το φυσικό περιβάλλον απο-τελεί διακριτή χωρική κατηγορία ωςχώρος όπου οι αστικοί πληθυσμοί μπο-ρούν να εξισορροπήσουν τις δυσκολίεςτης ζωής στην πόλη Άλλωστε η θεωρίατων laquoπράσινων ζωνώνraquo οι ρίζες της οποί-ας φτάνουν στο 19ο αιώνα ήταν υπόθεσητων μηχανικών των χωροτακτών Αυτόν

τον στέρεο εξοπλισμό ο κ Θύμιος Παπα-γιάννης ενισχύει με τον παράλληλο προ-βληματισμό της οικολογικής ευαισθησίαςενσωματώνοντας στις προσεγγίσεις του τηνπροστασία της πανίδας της χλωρίδας τωνβιοτόπων των ευαίσθητων ζωνών και τωντοπίων

Ο κ Θύμιος Παπαγιάννης είναι απότους πρώτους στη χώρα που ενδιαφέρο-νται για τους υγροτόπους Οι υγρότοποιαποτελούν ζώνες laquoευαίσθητεςraquo εξαιτίαςτης οικολογικής τους τρωτότητας αλλάεπίσης εξαιτίας των απειλών που αντιπρο-σωπεύει η προσαρμογή της υπαίθρου στιςαπαιτήσεις της σύγχρονης γεωργίας και ηχωρίς προηγούμενο γεωργική έξοδοςΈτσι η επίμονη και στοχευμένη επιλογήτου για τη υπεράσπιση των υγροτόπων σεένα πλαίσιο δυναμικής ανόδου των διε-θνών δεσμεύσεων επιβολής μέτρων προ-στασίας τους τον οδηγεί από τη μια στησυγγραφή εισηγήσεων αντιεισηγήσεωνεκθέσεων και συχνά τον εμπλέκει σε κατα-στάσεις αντιπαράθεσης με διαδικασίεςάτομα ή ομάδες ατόμων που έχουν ανα-

φορά τους χώρους αυτούς Από την άλληη αποκάλυψη εκτός των οικολογικώναξιών της ύπαρξης και των πολιτιστικώναξιών των υγροτόπων και γενικότερα τουπλούτου τους ως στοιχείων της κοινήςκληρονομιάς καθιστά αυτές τις μέχρι πριναπό λίγο άγνωστες στους πολλούς περιο-χές φορείς ταυτότητας και αυθεντικότηταςγια τους ανθρώπους που τις κατοικούν καιπαράγοντες προώθησης της ευαισθητοποί-ησης των ανθρώπων στα περιβαλλοντικάπροβλήματα

Άλλο αξιοπρόσεκτο χαρακτηριστικότης δράσης του κ Θύμιου Παπαγιάννη γιατην προστασία του περιβάλλοντος συνι-στά η συμμετοχή του σε περιβαλλοντικέςενώσεις τοπικές εθνικές και διεθνείς συμ-μετοχή που παίρνει το σχήμα ειδι κόςndashστρα -τευμένος Κατά τη δράση του η προσφυ-γή στα επιστημονικά επιχειρήματα τηςπραγματογνωμοσύνης και της οικολογικήςδιαμαρτυρίας αποτελεί κεντρικό σημείοτης Αποδεικνύει επίσης ότι οφέλη μπο-ρούν να προκύψουν για όλη την κοινωνίαόταν οι ειδικοί δεν διστάζουν να εμπλα-

Ο αρχ ι τέκτονας

Θύμιος Παπαγιάννης

Θύμιος Παπαγιάννης με τις Πρυτανικές αρχές του ΓΠΑ κατά την τελετή αναγόρευσης

Επίτιμος Διδάκτορας του Γεωπονικού

Πανεπιστημίου Αθηνών


κούν σε διαπραγματεύσεις και να πάρουνμέρος στη λήψη αποφάσεων στο πιουψηλό επίπεδο

Την ίδια περίοδο τα τελευταία 30 χρό-νια στον αγροτικό χώρο τέσσερες κύριεςαλλαγές διαμορφώνουν μια νέα κατάστα-ση Οι αλλαγές αυτές είναι το τέλος τηςγρήγορης ανάπτυξης για τη γεωργία και τασημερινά οικονομικά προβλήματα η πλή-ρης μεταβολή των σχέσεων πόληςndashυπαί-θρου η επιστημονική διατύπωση μιας σει-ράς θεμάτων σχετικών με το περιβάλλον καιη ανάπτυξη μιας νέας συλλογικής ευαισθη-σίας για την ποιότητα του περιβάλλοντος Σεαυτή τη νέα κατάσταση έπρεπε να προσαρ-μοστούν οι σχετικές επιστημονικές πειθαρ-χίες και οι ακολουθούμενες πολιτικές

Η γεωπονία η laquoεπιστήμη που συγκε-ντρώνει τις χρήσιμες στη γεωργία θεωρητι-κές γνώσειςraquo προκειμένου να αναλύσει τονπολύ λειτουργικό ρόλο που αποδίδει ηκοινωνία σήμερα στη γεωργία και τις πολύ-πλοκές σχέσεις που διαμορφώνονται ανά-μεσα σε αγροτικές δραστηριότητες περι-βαλλοντικές διαδικασίες και δυναμικές τωνδιαφόρων περιοχών επιδίωξε να συναρ-θρώσει τις τεχνικές οικολογικές και κοινω-νικές διαστάσεις των συστημάτων πουμελετάει Για τον σκοπό αυτό ανέπτυξε νέεςέννοιες μεθόδους και εργαλεία τόσο στοεσωτερικό της ίδιας της γεωπονικής επιστή-μης όσο και στις σχέσεις της με τις άλλεςεπιστημονικές πειθαρχίες Έτσι δομικάστοιχεία όπως για παράδειγμα τα περιθώ-ρια των χωραφιών το μέγεθος και η μορφήτων αγροτεμαχων οι τάφροι οι χλωασμέ-νες λωρίδες στα όρια των χωραφιών οιδιάφοροι οικότοποι και υγρότοποι στοιχείαάμεσα εξαρτώμενα από το επίπεδο εντατι-

κοποίησης εκλαμβάνοντίαι πια ως συστατι-κά στοιχεία του συστήματος καλλιέργειαςΠαράλληλα εκδηλώθηκε μια βαθμιαίακίνηση μετασχηματισμού των πολιτικώνστις αγροτικές περιοχές της Ευρώπης Οιαλλαγές αυτές οδήγησαν αφενός σε μιαδιαχείριση που λαμβάνει υπόψη της τοφυσικό χαρακτήρα των χώρων που εκμε-ταλλεύεται η γεωργία ζητώντας από τουςαγρότες να συμβάλλουν για να διατηρη-θούν ή να αποκατασταθούν ορισμέναχαρακτηριστικά του περιβάλλοντος στοεσωτερικό του χώρου παραγωγής και αφε-τέρου σε μια αγροτική διαχείριση τωνφυσικών χώρων δηλαδή στη λήψη υπόψηαπό τους διαχειριστές των φυσικών χώρωντων γεωργικών πρακτικών και χρήσεωνπου ασκούνται σε αυτές τις περιοχές

Υπrsquo αυτό το πρίσμα ο Θύμιος Παπαγιάν-νης με το πολυετές και υψηλής ποιότητας επι-στημονικό και κοινωνικό έργο του έχει προ-σφέρει στην Ελλάδα και διεθνώς στην προ-στασία του περιβάλλοντος και στην ενίσχυσητης περιβαλλοντικής ευαισθησίας Ταυτόχρο-να μέσα από τις προσεγγίσεις ιδιαιτέρωςτων θεμάτων των υγροτόπων και του πλού-του της κοινής κληρονομιάς συνέβαλε στονα τεθούν σημαντικά ερωτήματα και να ανα-πτυχθούν ιδιαίτεροι προβληματισμοί για ταθέματα αυτά παρέχοντας τη δυνατότητα στηγεωπονική επιστήμη να ανανεώσει και ναδιευρύνει τα επιστημονικά της όρια

Για τους αυτούς λόγους και με τη σύμ-φωνη γνώμη της Γενικής Συνέλευσης τουΤμήματος Αγροτικής Οικονομίας και Ανά-πτυξης σας ζητώ κύριε Πρύτανη να υποδε-χτείτε τον κ Θύμιο Παπαγιάννη στην πανε-πιστημιακή μας κοινότητα αναγορεύοντάςτον Επίτιμο Διδάκτορα

Ο Θύμιος Παπαγιάννης γεννήθηκε στην Αθήνα το1934 Πτυχιούχος της Σχολής Αρχιτεκτονικής καιΠολεοδομίας του Τεχνολογικού ΙνστιτούτουΜασαχουσέτης Πτυχιούχος αρχιτέκτων μηχανι-κός του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου εισήλ-θε στον επιστημονικό στίβο το 1958 Λίγο αργό-τερα ίδρυσε το γραφείο μελετών lsquoΘύμιος Παπα-γιάννης και Συνεργάτεςrsquo με τμήματα αρχιτεκτονι-κής πολεοδομίας και χωροταξίας στατικών καιηλεκτομηχανολογικών εγκαταστάσεων Σήμερατο γραφείο απασχολεί περί τους πενήντα συνερ-γάτες και εκπο νεί σημαντικές μελέτες στην Ελλά-δα και στο εξωτερικό

Το 1965 το Υπουργείο Χωροταξίας και Περι-βάλλοντος του ανέθεσε και εκπόνησε διεπιστημο-νική μελέτη για την προστασία και την αξιοποίησητου Αμβρακικού Κόλπου Η Ευρωπαϊκή Ένωσηεκτιμώντας την ποιότητα αυτής της μελέτης τονόρισε σύμβουλό της για τα θέματατ φυσικούπεριβάλλοντος στην Ελλάδα (1986-1992) καιμέλος της ομάδας ειδικών για τους υγροτόπουςΜεσογειακού τύπου (1986-1989) Ως συνιδρυτήςκαι μέλος της μη κυβερνητικής οργάνωσηςlaquoΦίλοι των Πρεσπώνraquo συνέβαλε στην αποτροπήτων καταστροφών στην περιοχή από άστοχαlaquoαναπτυξιακάraquo έργα Μετά από σειρά μελετώνκαι παρεμβάσεων στην περιοχή το 1990 με τηστήριξη του ορνιθολόγου και φιλέλληνα LucHoffman ίδρυσαν την Εταιρία Προστασίας τωνΠρεσπών (ΕΠΠ) με μέλη 10 μη-κρατικές οργανώ-σεις Δεκαεννεά χρόνια αργότερα η ΕΠΠ τηςοποίας είναι πρόεδρος έχει αναγνωρισθεί διε-θνώς για το περιβαλλοντικό κοινωνικό ακόμη καιεθνικής σημασίας έργο της (διασυνοριακό ΠάρκοΠρεσπών)

Από το 1990 δραστηριοποιείται στο διοικητικόσυμβούλιο του WWF International Αναλαμβάνειτο 1998 την προεδρία του γραφείου της οργάνω-σης στην Ελλάδα που ιδρύθηκε το 1991 και απότο 1996 αποτελεί αυτόνομη εθνική οργάνωσηΠαράλληλα δεν παύει να προσφέρει υπηρεσίεςστο WWF International από θέσεις υψηλής ευθύ-νης Επίσης συνιδρυτής και πρωτεργάτης τουΕλληνικού Κέντρου Βιοτόπων και Υγροτόπων(ΕΚΒΥ) Συμμετείχε σε μια σειρά από σημαντικέςοικολογικές πρωτοβουλίες του ΟικουμενικούΠατριαρχείου ως πρόεδρος του ldquoΚύκλου τηςΠάτμουrdquo ενώ προσέφερε τις υπηρεσίες του στηναποκατάσταση των ζημιών από τη δασική πυρκα-γιά στον Άγιον Όρος το 1980 Από το 2005συντονίζει τη Πρωτοβουλία της Δήλου υπό τηναιγίδα της International Union Conservation ofNature

Συνιδρυτής και πρωταγωνιστής της Πρωτο-βουλίας MedWet η οποία από το 1996 εντάχθη-κε στο πλαίσιο της Συνθήκης για τους Υγροτόπους(Ραμσάρ) και οδήγησε στη δημιουργία της Επιτρο-πής για τους Μεσογειακούς Υγροτόπους(MedWetCom) στην οποία συμμετέχουν σήμερα25 κράτη και τρεις διεθνείς συνθήκες Για τοMedWet ο Παπαγιάννης έγραψε πολλά άρθρακαι δύο βιβλία τα οποία έχουν μεταφρασθεί στααγγλικά ισπανικά και γαλλικά Από το 1991 οΠαπαγιάννης συμμετέχει στο ΔΣ του ερευνητι-κού ιδρύματος Tour du Valat στη Νότια Γαλλία τοοποίο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προ-στασία υγροτόπων και την ΠρωτοβουλίαMedWet και στο οποίο από το 2008 κατέχει τηθέση του γραμματέα

Το 2009 ο Παπαγιάννης ανέλαβε ρόλο συνδέ-σμου μεταξύ της Συνθήκης Ραμσάρ και της Συνθή-κης για την Παγκόσμια Κληρονομιά Σε ένα ευρύτε-ρο πλαίσιο ίδρυσε το 2003 στη Αθήνα και διευθύ-νει το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τονΆνθρωπο χαρακτηριστικό της δράσης του οποίουείναι το βιβλίο που επιμελήθηκε με τον καθηγητήPeter Howard Nature as heritage (2007)

ΛΛΠρέσπες

Ποιός είναι ο Θύμιος ΠαπαγιάννηςΣταθμοί μιας πορείας από τον άνθρωπο στη φύση και πάλι στον άνθρωπο

Παρουσίαση των Πρακτικών του Συνεδρίου με τίτλο

laquoΠυρκαγιές 2007

Από την Καταστροφή στην Ανάπτυξηraquo

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αθήνα 7-8 Μαΐου 2008

ΣΟΦΙΑ ΕΥΣΤΡΑΤΟΓΛΟΥΟμότιμη Καθηγήτρια ΓΠΑ

Οι μεγάλες πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2007 στηχώρα μας οι οποίες έλαβαν διαστάσεις εθνικής τραγω-δίας ανέδειξαν πολλά χρόνια προβλήματα του αγροτι-κού χώρου που αφορούν γενικότερες πολιτικές και κοι-νωνικές παραμέτρους οι οποίες υπερ βαίνουν κατά πολύτην τοπική κλίμακα

Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών μετά την ολο-κλήρωση του έργου laquoΜελέτη Αποκατάστασης και Ανά-πτυξης του Αγροτικού Τομέα των Δασών και της Προ-στασίας του Περιβάλλοντος στις Πυρόπληκτες Περιο-χέςraquo που αφορά στους νομούς Αρκαδίας ΑχαΐαςΕυβοίας Ηλείας Κορινθίας Λακωνίας και Μεσσηνίαςδιοργάνωσε τον Μάιο του 2008 διήμερο ΕπιστημονικόΣυνέδριο με θέμα laquoΠυρκαγιές 2007 Από την κατα-στροφή στην ανάπτυξηraquo με τη χορηγία του Κοινωφε-λούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ Λάτση και δημοσίευσε στησυνέχεια σε τόμο τα Πρακτικά του Συνεδρίου (IBSN970-960-6806-06-3)

Ο σκοπός διεξαγωγής του Συνεδρίου ήταν η παρου-σίαση τόσο στην επιστημονική κοινότητα και τους τοπι-κούς φορείς όσο και στο ευρύτερο κοινό των προτάσεωντων επιμέρους ενοτήτων της Μελέτης και η ανταλλαγήαπόψεων και συζήτηση των προοπτικών αποκατάστασηςκαι αγροτικής ανάπτυξης των πυρόπληκτων περιοχών

Στον τόμο των Πρακτικών του Συνεδρίου που επι-μελήθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία η Οργανωτική Επιτρο-

πή περιλαμβάνονται τα πλήρη κείμενα των εργασιώνπου υποβλήθηκαν από τους συγγραφείς και τα οποίαπραγματεύονται θέματα που αφορούν την αποκατάστα-ση της πληγείσας φυτικής και ζωικής παραγωγής τηναντιμετώπιση προβλημάτων του δασικού εδαφικού καιυδατικού περιβάλλοντος και τις οικονομικές και κοινω-νικές διαστάσεις και δυνατότητες ανάπτυξης των πυρό-πληκτων περιοχών

Οι εργασίες που παρουσιάσθηκαν στο Συνέδριο συν-θέτουν μία laquoολοκληρωμένη προσέγγισηraquo της αποκατά-στασης και της ανασυγκρότησης των πυρόπληκτωνπεριοχών καθώς και των πολιτικών που πρέπει να ακο-λουθηθούν για την ανάπτυξη τους Η προσέγγιση αυτήυπερβαίνει την laquoτομεακή λογικήraquo ενσωματώνονταςοικονομικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσειςΣτα Πρακτικά του Συνεδρίου περιλαμβάνονται συνολι-κά δεκατέσσερις (14) εργασίες που παρουσιάσθηκαναπό μέλη ΔΕΠ του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθη-νών της Δασολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανε-πιστημίου Θεσσαλονίκης και από Ερευνητές τουΕΘΙΑΓΕ οι οποίοι είχαν την ευθύνη ανάπτυξης τηςθεματικής ενότητας ή ήταν υπεύθυνοι αντίστοιχης ομά-δας εργασίας στα πλαίσια της Μελέτης του ΓΠΑ Οιεργασίες αυτές εντάσσονται στους παρακάτω Αναπτυ-ξιακούς Άξονες στους οποίους έχει επίσης διαρθρωθείη Μελέτη του ΓΠΑ και συγκεκριμένα έχουν ως εξής

Άξονας Ανάπτυξης Αποκατάσταση και Ανάπτυξη τουΠαραγωγικού Συστήματος του Αγροτικού Τομέα τωνΠυρόπληκτων Περιοχών1 Μετζιδάκης Ι laquoΣυστήματα Διαχείρισης Ελαιοκαλ-λιέργειας Αποκατάσταση Πυρόπληκτων ΕλαιώνωνΕισηγητής 2 Σταυρακάκης Μαν laquoΑναμπέλωση Πυρό-πληκτων Περιοχώνraquo 3 Βέμμος Σ laquoΑνασύσταση Δεν-δρώνων Καρυδιάς-Καστανιάς Προοπτικές Βελτίωσηςτης Παραγωγικότητάς τους στις Πυρόπληκτες Περιοχέςraquo4 Φεγγερος Κ laquoΔιαχείριση των Καταστροφών στην Κτη-νοτροφία των Πυρόπληκτων Περιοχώνraquo 5 Χατζηγεωρ-γίου Ι laquoΔιαχείριση Βοσκοτόπων Πυρόπληκτων Περιο-χώνraquo 6 Αθανασόπουλος Π laquoΜεταποιητικές ΜονάδεςΑγροτικών Προϊόντων στις Πυρόπληκτες Περιοχέςraquo

Άξονας Ανάπτυξης Αποκατάσταση και Προστασίατων Φυσικών Πόρων και του Περιβάλλοντος7 Κοσμάς Κ laquoΔιάβρωση Εδαφών μετά τις Πυρκαγιέςκαι Μέτρα Αντιμετώπισηςraquo 8 Σταμάτης Γ laquoΟι ΥδατικοίΠόροι μετά τις Πυρκαγιέςraquo 9 Τσιουβάρας Κ laquoΔάσηκαι Βοσκόμενα Δασικά Οικοσυστήματα ΠυρόπληκτωνΠεριοχών Προτάσεις Ανόρθωσης και Αποκατάστα-σηςraquo 10 Χρονοπούλου-Σερέλη Αικ laquoΕκτίμηση τουΜετεωρολογικού Κινδύνου στην Πρόληψη των Πυρκα-γιώνraquo 11 Μπεόπουλος Ν laquoΔυνατότητες ΟικολογικήςΑποκατάστασης Καμένων Περιοχώνraquo

Άξονας Ανάπτυξης Οικονομικές και Κοινωνικές Δια-στάσεις των Πυρόπληκτων Περιοχών και ΔυνατότητεςΑνάπτυξής τους12 Ζωγραφάκης Στ laquoΑνθρώπινο Κεφάλαιο και Προ-βλήματα Ανάπτυξης στις Πυρόπληκτες Περιοχέςraquo 13Καρανικόλας Π laquoΠα ρα γω γικό Σχέδιο και ΓεωργικέςΔιαρθρώσεις στις Πυρόπληκτες Περιοχέςraquo 14Μαρτί-νος Ν laquoΤο Πρόβλημα της Ανάπτυξης στις Πυρόπλη-κτες Περιοχές Οικονομικές και Κοινωνικές Διαστάσειςraquo

Οι εργασίες του Συνεδρίου αποτυπώνουν την έκτασηκαι την ένταση των καταστροφών στον παραγωγικό ιστότης φυτικής και της ζωικής παραγωγής αλλά και στοφυσικό περιβάλλον (εδαφικοί πόροι υδάτινοι πόροιδάση και δασικά οικοσυστήματα βοσκότοποι προστα-τευόμενες περιοχές) των πυρόπληκτων περιοχών τωνεπτά Νομών της χώρας Επίσης παρουσιάζουν τις επιπτώ-σεις των πυρκαγιών εκτιμούν με συγκεκριμένες μεθοδο-λογίες τις απώλειες που σημειώθηκαν και προτείνουν

δράσεις έργα και μέτρα πολιτικής για την αποκατάστασητων καταστροφών και την δημιουργία συνθηκών για ολο-κληρωμένη ανάπτυξη των πυρόπληκτων περιοχών

Οι εισηγήσεις του Συνεδρίου αναδεικνύουν επίσηςχρόνια διαρθρωτικά και θεσμικά προβλήματα του αγρο -τικού χώρου που παρουσιάζονται με ιδιαίτερη οξύτητασε περιόδους κρίσεων όπως το πρόβλημα των χρήσε-ων γης της διαχείρισης και προστασίας των δασών τηςδιαχείρισης δασικών εκτάσεων και βοσκοτόπων και τηςσύγκρουσής τους με την κτηνοτροφική δραστηριότητατης έλλειψης σύγχρονων εγκαταστάσεων και εξοπλι-σμού στην κτηνοτροφία το πρόβλημα της προστασίαςτων εδαφικών και υδάτινων πόρων κλπ

Σχεδόν όλες οι εργασίες που παρουσιάσθηκαν επικε-ντρώνονται στο κρίσιμο θέμα της laquoεπόμενης ημέραςraquoκαι στη χάραξη μιας μεσο-μακροπρόθεσμης αναπτυξια-κής πολιτικής που θα έχει ως στόχο την ενίσχυση τηςοικονομικής δραστηριότητας των πληγεισών περιοχώντην αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος αλλάκαι τη διατήρηση του κοινωνικού τους ιστού

Η μεγάλη πρόκληση όπως τονίστηκε από πολλούςεισηγητές είναι η μετάβαση από τις δράσεις και ταμέτρα πολιτικής που προτείνονται στην υλοποίηση τουςΒασικές προϋποθέσεις για την αποτελεσματική υλο -ποίησή τους αποτελεί ο σχεδιασμός-προγραμματισμόςκαι συντονισμός σε κεντρικό περιφερειακό και τοπικόεπίπεδο καθώς και οι laquoευρύτερες κοινωνικές συναινέ-σειςraquo που θα μετασχηματίσουν τις πυρόπληκτες περιο-χές όπως τόνισε ο εκπρόσωπος του ΚοινωφελούςΙδρύματος Ιωάννη Σ Λάτση κ Δ Αφεντούλης απόlaquoτόπους τοπικής και οικονομικής απαξίωσης σε πρότυ-πα κέντρα βιώσιμης ανάπτυξηςraquo

Ο προβληματισμός σχετικά με τον τρόπο που θαυλοποιηθούν οι προτάσεις που διατυπώνονται στημελέτη του ΓΠΑ για τις πυρόπληκτες περιοχές διατυπώ-θηκε από πολλούς εισηγητές στο Συνέδριο Οι εισηγη-τές τόνισαν ιδιαίτερα την ανάγκη να αποφευχθεί η εφαρ-μογή των προτεινομένων παρεμβάσεων ως παρεμβάσε-ων και μέτρων αποσπασματικού χαρακτήρα και ότι οιπυρόπληκτες περιοχές μπορούν να αποτελέσουν laquoιστο-ρική ευκαιρίαraquo για το σχεδιασμό της laquoβιώσιμης ανάπτυ-ξής τους ως διαδικασίας αλληλεξάρτησης οικονομικώνκοινωνικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων και ολο-κληρωμένης αντιμετώπισης των προβλημάτωνraquo (εισή-γηση του Πρύτανη του ΓΠΑ Καθηγητή Γ Ζέρβα)

Επίσης το συμπερασματικό σχόλιο της εισήγησης τουΚαθηγητή του ΓΠΑ κ Νικ Μαρτίνου με θέμα laquoΤο Πρό-βλημα της Ανάπτυξης στις Πυρόπληκτες ΠεριοχέςΟικονομικές και Κοινωνικές Διαστάσειςraquo αντανακλάκατά την άποψή μας τον ευρύτερο προβληματισμό τουΣυνεδρίου ως προς την laquoεπόμενη μέραraquo το οποίο καιπαραθέτουμε στη συνέχεια

laquoΟι μεγάλες πυρκαγιές του περασμένου θέρουςαποτελούν χωρίς αμφιβολία μια πρωτοφανή καταστρο-φή Από τη μελέτη του ΓΠΑ προκύπτει ότι με τις ολο-κληρωμένες παρεμβάσεις που προτείνονται εάν εφαρ-μοστούν σωστά και αντιμετωπισθούν αποτελεσματικάοι αρνητικές συνέπειες από την άσκηση laquoοριζόντιουraquoχαρακτήρα αγροτικής πολιτικής που ασκήθηκε κατά τοπαρελθόν και αποφευχθεί η τομεακή λογική και τααποσπασματικού χαρακτήρα μέτρα το υφιστάμενοπαραγωγικό προφίλ των πυρόπληκτων περιοχώνκατάλληλα τροποποιούμενο μπορεί να αποτελέσει τηναπάντηση στις προκλήσεις των καιρών Σήμερα παρου-σιάζεται η ευκαιρία με την εφαρμογή της μελέτης τουΓΠΑ στις πυρόπληκτες περιοχές να προωθηθεί τοlaquoνέο αγροτικό παράδειγμα ανάπτυξηςraquo που ενστερνίζε-ται και η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτικήraquo


ΒΙΒΛΙΟκριτική


ΒΙΒΛΙΟπαρουσίαση

ΤΑ ΑΚΑΡΕΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣPHYTOSEIIDAE (ΤΑΞΗ MESOSTIGMATA) ΤΗΣΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Γ Θ ΠαπαδούληςΝ Γ ΕμμανουήλΕ Β Καπαξίδη

aringecircauml Indira PublishingHouse σελ 200

ΔΑΡΒΙΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΩΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣΜΑΣ

Κώστας Β Κριμπάς

εκδ ΩΚΕΑΝΙΔΑ σελ 931

Ο ερευνητής της θεωρίας της εξέλιξης ΚώσταςΚριμπάς πανεπιστημιακός καθηγητής και Ακα-δημαϊκός με το βιβλίο αυτό καταθέτει το έργομιας ολόκληρης ζωής Είναι ένα έργο συνθετι-κό που παρακολουθεί την ιστορία του δαρβινι-σμού Στις σελίδες του ο αναγνώστης θα βρειόλες τις ιδέες τις θεωρίες και τα εμπειρικάευρήματα που συνόδευσαν τη θεωρία της εξέ-λιξης από τη μεγάλη έκρηξη της γέννησής τηςέως σήμερα

Η θεωρία του Κάρολου Δαρβίνου τουοποίου φέτος εορτάζονται τα διακόσια χρόνιααπό τη γέννηση του δεν άλλαξε μόνο τα δεδο-μένα της βιολογίας Επηρέασε το σύνολο τηςανθρώπινης γνώσης και διείσδυσε σε τομείςόπως η κοινωνιολογία η ηθική η αισθητικήψυχολογία η γνωσιολογία ακόμη και η λογο-τεχνική κριτική Οικοδόμησε μια καινούργιααντίληψη για τον άνθρωπο και είναι ίσως αυτήη δυναμική της που προκάλεσε τόσο βίαιεςαντιστάσεις και αντιδράσεις στην καταγραφήτων οποίων ο Κώστας Κριμπάς αφιέρωσε ένασημαντικό τμήμα του έργου του Επιστημονικάέγκυρο είναι ένα κείμενο το οποίο επιτρέπειστον κάθε αναγνώστη να γνωριστεί με την ιστο-ρία μιας περιπέτειας που λειτούργησε καταλυ-τικά στη συνείδηση του πολιτισμού μας

Το βιβλίο προσπαθεί να δείξει ότι η τάση μας

να μη δεχόμαστε ότι ο άνθρωπος είναι προϊόν

και μέρος του φυσικού κόσμου είναι απόρ-

ροια της φυσικής ιστορίας του είδους μας ένα

εξελικτικό κατάλοιπο 2 ότι είναι μια πλάνη που

δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό ούτε ακόμα την

συντήρηση της ιδέας μιας μεταφυσικής

δύναμης ότι η αντίθεσή της με την αντικειμενι-

κή γνώση την καθιστά τροχοπέδη στην καλ-

λιέργεια μιας πανανθρώπινης αντίληψης για τον

άνθρωπο και μιας συνετής διαχείρισης του

πλα νήτη ότι αντίθετα η παραδοχή ότι είμαστε

και εμείς ένα προϊόν της ίδιας διαδικασίας που

έδωσε κάθε άλλη μορφή ζωής είναι πέρα από

την επιστημονική της ορθότητα η αληθινή

πηγή ταπεινότητας και συνυπευθυνότητας

μπροστά στο παγκόσμιο γίγνεσθαι Σήμερα η

απληστία και ο φανατισμός αποτελούν ίσως τις

δύο μεγαλύτερες πληγές της ανθρωπότητας Η

απληστία απειλεί τη βάση της βιολογικής μας

υπόστασης τον πλανήτη μας ο φανατισμός

απειλεί τη βάση της κοινωνικής μας υπόστα-

σης την πολιτισμική μας διαφορετικότητα

Μέσα από τη θεωρία της εξέλιξης μπορούμε

να δούμε ολοκάθαρα πιο καθαρά απ οποιο-

δήποτε άλλο πρίσμα ποιές ήταν οι δυνάμεις

που μας έφεραν στο σημείο που είμαστε να τις

κατανοήσουμε και να τις τιθασεύσουμε

ΑΣ ΣΥΜΦΙΩΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ

ΔΑΡΒΙΝΟ

ΑΣ ΣΥΜΦΙΛΙΩΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗ

ΦΥΣΗ ΜΑΣ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗ ΦΥΣΗ

Λευτέρης Ζούρος

Aringecircauml Πανεπιστημιακές ΕκδόσειςΚρήτης σελ 397

Ocircaacute igraveYacuteeumlccedil ocircccedilograve ethaacuteiacutearingetheacuteoacuteocircccediligraveeacuteaacuteecircTHORNograve ecirciumleacuteiacuteuumlocircccedilocircaacuteograve ocirciumlotildeAtildeETHAacute ethiumlotilde Yacutedivideiumlotildeiacute aringecircaumluumloacutearingeacute ecircUumlethiumleacuteiuml acirceacute acirceumlszligiuml THORNoacuteyacuteatildeatildentildeaacuteigraveigraveaacute ocirciuml ocircaringeumlaringotildeocircaacuteszligiuml Yacuteocirciumlograve ecircaacuteeacute aringetheacuteegraveotildeigraveiumlyacuteiacuteiacuteaacute oacuteotildeigraveetharingntildeeacuteeumlccediloumlegravearingszlig ocirciuml Yacutentildeatildeiuml ocirciumlotildeograve oacuteocircccedil Acirceacuteacirceumleacuteiuml -ethaacutentildeiumlotildeoacuteszligaacuteoacuteccedil ethaacutentildeaacuteecircaacuteeumliumlyacuteiacuteocircaacuteeacute iacuteaacute oacuteocircaringszligeumliumlotildeiacute Yacuteiacuteaacuteaacuteiacuteocircszligocircotildeethiuml oacuteocircccedil aumleacutearingyacuteegraveotildeiacuteoacuteccedil ocirciumlotilde etharingntildeeacuteiumlaumleacuteecirciumlyacute

Το παρόν βιβλίο ασχολείται με τα είδη τηςοικογένειας Phytoseiidae της Ελληνικής καιΚυπριακής πανίδας καθώς και την ταξινό -μησή τους τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτεροενδιαφέρον από γεωργικής απόψεως διότιαποτελούν παράγοντες βιολογικού ελέγχουεπιβλαβών ειδών φυτοφάγων ακάρεων καιεντόμων Στην Ελλάδα και την Κύπρο ευρέ-θησαν 102 είδη που ανήκουν σε 3 υπο-οικο-γένειες 8 αθροίσματα 6 υπο-αθροίσματα21 γένη και 2 υπογένη Από τα είδη αυτά 13περιγράφονται και σχεδιάζονται ως νέα είδηστην επιστήμη Το κάθε είδος απεικονίζεταιμε μία σειρά τυποποιημένων σχεδίων τηςνωτιαίας και κοιλιακής όψης του χηληκέρα-τος της σπερματοθήκης και του ποδιού IVτου θήλεος καθώς και του χηληκέρατος μετο σπερματοδάκτυλο και του κοιλιοεδρικούθυρεού του άρρενος Για κάθε είδος δίδονταιπληροφορίες για την εξάπλωσή του καθώςκαι για το ενδιαίτημα και τα φυτά ξενιστέςτου Για τον προσδιορισμό υπο-οικογενειώναθροισμάτων υπο-αθροι σμάτων γενών καιειδών Phytoseiidae που βρέθηκαν στηνΕλλάδα και την Κύπρο δίδονται πρωτότυπεςδιχοτομικές κλείδες Για πρώτη φορά παρου-σιάζεται ένας νέος τύπος περιτρήματος Επι-σημαίνονται ορισμένα χαρακτηριστικά (παρου-σία κέρινου καλύμματος του νώτου και τωννωτιαίων τριχών στα διαχειμάζοντα θηλυκάαύλακα σπερματοδακτύλου) χρήσιμα στηνταξινόμηση και τονίζεται η πλουσιότητα τωνειδών στην Ελλάδα και την Κύπρο σεσύγκριση με άλλες χώρες

ΣΤΙΣ 30 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΤΟΥ 2008 Η

Ακαδημία Αθηνών απένειμε το βραβείο

Εμμανουήλ Μπενάκη στον Αναπληρω-

τή Καθηγητή του Τμήματος Επιστήμης

Φυτικής Παραγωγής του ΓΠΑ Δρ

Γεώργιο Παπα δούλη του Θωμά πρώτο

συγγραφέα για τη συγγραφή του βιβλίου

με τίτλο laquoΤα ακάρεα της οικογένειας

Phytoseiidae (τάξη Mesosti gmata) της

Ελλάδας και της Κύπρουraquo το οποίο

εκπονήθηκε από τους Δρ Γεώργιο Θ

Παπαδούλη Αναπληρωτή Καθηγητή

του ΓΠΑ Δρ Νικόλαο Γ Εμμανουήλ

Καθη γη τή του ΓΠΑ και Δρ Ελευθερία

Β Καπαξίδη Δόκιμο Ερευνήτρια Δrsquo του

ΜΦΙ Το βιβλίο εκδόθηκε από τον Αμε -

ρικανικό Εκδοτικό Οίκο Indira Publishing

House Michigan USA

ΣΤΙΣ 17122009 ΤΟ ΠΡΥΤΑΝΙΚΟ

ΣΥΜ ΒΟΥΛΙΟ του ΓΠΑ ενέκρινε συμ-

φωνία συνεργασίας μεταξύ του Τμήματος

Γεωπονίας του Πανεπιστημίου TANTA της

Αιγύπτου και του Γεωπονικού Πανεπι-

στημίου Αθηνών Η συμφωνία αναφέρε-

ται σε όλο το φάσμα των Γεωπονικών

Επιστημών και αφορά επιστημονική

εκπαιδευτική και ερευνητική συνεργασία

στους τομείς της ανταλλαγής φοιτητών

και μελών ΔΕΠ της από κοινού ανάπτυ-

ξης ερευνητικών έργων της οργάνωσης

εκπαιδευτικών προγραμμάτων και της

ανταλλαγής τεχνικών πληροφοριών και

δημοσιεύσεων

ΣΤΟ ΦΕΤΙΝΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ

συνδέσμου Δρυο-

πιδέων Κύθνου γί -

νεται μια προσπά-

θεια να παρουσια-

στούν μερικά από τα

πιο χαρακτηριστικά

θερμιώτικα υφαντά

Την επιμέλεια του εξαιρετικού αυτού ημε-

ρολογίου είχαν η κ Στάμη Τσικοπούλου-

Μαρτίνου και ο συν άδελφος κα θηγητής

Νίκος Μαρτίνος

ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΝΕΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ

που σχεδίασε το Γεωπονικό Πανεπιστή-

μιο Αθη νών σχετικά με τις πρωτοβου-

λίες του στις πυρόπληκτες περιοχές

Πελοποννήσου και Ευβοίας μετά τις

καταστροφικές πυρκαγιές του 2007

Εκεί παρουσιάζονται οι εργασίες των

προ γραμμάτων

Μελέτη Αποκατάστασης Πυρόπληκτων

Περιοχών

Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Γεωπόνων

Πυρόπληκτων Περιοχών

Το σχετικό link της ιστοσελίδας είναι

httpwwwpyropliktaauagr ενώ μπο-

ρεί κάποιος να το επισκεφτεί και από την

κεντρική ιστοσελίδα του ΓΠΑ από το με -

νού Νέα-Συνδέσεις στην επιλογή Δρά-

σεις στις Πυρόπληκτες Περιοχές

Ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Κωνος Δρα-

κάτος απονέμει το βραβείο στον κ Παπαδούλη


ΝΕΑ του Πανεπιστημίου

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑ ΣΤΗ -

ΡΙΟΥ Γαλακτοκομίας του Τμήμα-

τος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τρο-

φίμων του ΓΠΑ Καθ Ιωάννης Καν-

δαράκης απεβίωσε την Πέμπτη 7

Ιανουαρίου 2010 Οι πρυτανικές

αρχές και η πανεπιστημιακή κοινό-

τητα εκφράζουν τα θερμά τους

συλλυπητήρια στην οικογένεια του

εκλιπόντος

Oacuteocirciuml aringicircTHORNograve iuml Ocircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlograve egraveaacute oacuteocirciumleacutedividearingeacuteiumlegravearingocircaringszligocircaacuteeacute oslashccediloumleacute aacuteecircUumlecircaacuteeacute atildeeacuteaacute ocirciumliacute eumluumlatildeiuml aacuteotildeocircuuml ethntildeiumlecircaringeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde iacuteaacute aumleacutearingotilde ecirciumleumlyacute iacutearingocircaacuteeacuteiuml ocircotildeethiumlatildentildeaacuteoumleacuteecircuumlograve oacutedividearingaumleacuteaacuteoacuteigraveuumlograve ecircaacuteeacute ccedil oacuteocirciumleacute dividearingeacuteiumlegravearing oacuteszligaacute aringszlig -iacuteaacuteeacute oacuteccediligraveaacuteiacuteocirceacuteecircuuml atildeeacuteaacute ocirciumlotildeograve oacuteotildeatildeatildentildeaacuteoumlaringszligograve iacuteaacute atildeiacuteugraventildeszligaeligiumlotildeiacute ecircaacuteeacuteiacuteaacute aringoumlaacutentildeigraveuumlaeligiumlotildeiacute ocircaacute aringicircTHORNograve

Iumleacute oacuteotildeiacutearingntildeatildeUumlocircaringograve ocirciumlotilde etharingntildeeacuteiumlaumleacuteecirciumlyacute egraveaacute ethntildeYacuteetharingeacute iacuteaacute ethaacute -ntildeaacute aumlszligaumliumlotildeiacute oacuteocircccediliacute OacuteotildeiacuteocircaacuteecircocirceacuteecircTHORN AringetheacuteocircntildeiumlethTHORN ocirceacuteograve ethntildeiumlograve ecircntildeszligoacuteccedilecircaacuteeacute aumlccediligraveiumloacuteszligaringotildeoacuteccedil aringntildeatildeaacuteoacuteszligaringograve ocirciumlotildeograve ocircuumloacuteiuml oacutearing oslashccedil oumleacute aacuteecircTHORNigraveiumlntildeoumlTHORN (Yacuteatildeatildentildeaacuteoumliuml ocirciumlotilde MS-WORD oacutearing aumleacuteoacuteecircYacuteocirc ocircaacute THORN CD-ROM) uumloacuteiuml ecircaacuteeacute oacutearing aacuteiacuteaacuteeumliumlatildeeacuteecircTHORN aringecircocircyacuteethugraveoacuteccedil oacutearing divideaacutentildeocircszlig Aacute4

Oacuteocircccediliacute ethntildethornocircccedil oacutearingeumlszligaumlaacute iacuteaacute oacuteccediligravearingeacutethorniacuteiumlotildeiacute ocirciuml ocircccedileumlYacute oumlugraveiacuteuumlocirciumlotildeograve (oacuteocircaacuteegravearingntildeuuml ecircaacuteeacute ecirceacuteiacuteccedilocircuuml) ecircaacuteeacute ocircccediliacute ccedileumlaringecircocircntildeiuml iacuteeacuteecircTHORN ocirciumlotildeograveaumleacutearingyacuteegraveotildeiacuteoacuteccedil Aacuteiacute ocirciuml ecircaringszligigravearingiacuteiuml oacuteotildeiacuteiumlaumlaringyacutearingocircaacuteeacute aacuteethuuml ecircUumlethiumleacutearingograve aringeacuteecircuuml iacutearingograveoacutearing oslashccediloumleacuteaacuteecircTHORN igraveiumlntildeoumlTHORN aacuteotildeocircYacuteograve egraveaacute ethntildeYacuteetharingeacute iacuteaacute aringszligiacuteaacuteeacute aringiacuteoacuteugraveigraveaacute -ocircugraveigraveYacuteiacutearingograve oacuteocirciuml ecircaringszligigravearingiacuteiuml aacuteeumleumlUuml ocircaacuteotildeocircuumldividentildeiumliacuteaacute iacuteaacute ethaacutentildeaacuteaumlszligaumliuml -iacuteocircaacuteeacute ugraveograve icircaringdivideugraventildeeacuteoacuteocircUuml aacutentildedividearingszligaacute oacutearing igraveiumlntildeoumlTHORN Tiff ocircaacute iumlethiumlszligaacute egraveaacuteYacutedivideiumlotildeiacute ethntildeiumlecircyacuteoslasharingeacute aacuteethuuml oacuteUumlntildeugraveoacuteccedil oacutearing ecircaacuteocircUumleuml eumlccedileumlccedil aacuteiacuteUumleumlotilde -oacuteccedil aacuteiacuteUumleumliumlatildeaacute igravearing ocirciuml aringetheacuteegraveotildeigraveccedilocircuuml igraveYacuteatildearingegraveiumlograve aringecircocircyacuteethugraveoacuteccedilograve Iumleacutearingeacuteecircuumliacutearingograve oacutearing ocircuumliacuteiumlotildeograve ocirciumlotilde atildeecircntildeeacute ethntildeYacuteetharingeacute iacuteaacute oacuteaacutentildethorniacuteiumliacuteocircaacuteeacute igravearingaacuteiacuteUumleumlotildeoacuteccedil 300 dpi ecircaacuteeacute iumleacute Yacuteatildedividentildeugraveigravearingograve igravearing aacuteiacuteUumleumlotildeoacuteccedil 800

dpi Aacuteiacute iumleacute aringeacuteecircuumliacutearingograve ethntildeiuml Yacutentildedivideiumliacuteocircaacuteeacute aacuteethuuml oumlugraveocirciumlatildentildeUumloumlccediloacuteccediligravearing oslashccediloumleacuteaacuteecircTHORN oumlugraveocirciumlatildentildeaacute oumleacuteecircTHORN igraveccedildivideaacuteiacuteTHORN iacuteaacute ethaacutentildeaacuteaumlszligaumliumliacuteocircaacuteeacutedivideugraventildeszligograve aringetharingicircaringntildeatildeaacuteoacuteszligaacute ecircaacuteeacute oacutearing oacuteotildeiacuteiumlaumlaringotildeocirceacuteecircuuml oacuteccediligravearingszligugraveigraveaacute iacuteaacuteaumlccedileumlthorniacuteiumliacuteocircaacuteeacute iumleacute aumleacuteaacuteoacuteocircUuml oacutearingeacuteograve ethiumlotilde egraveaacute Yacutedivideiumlotildeiacute uumlocircaacuteiacute ocircotildeethugrave -egraveiumlyacuteiacute Aringethszligoacuteccedilograve ocircaacute ccedileumlaringecirc ocircntildeiuml iacuteeacute ecircUuml aacutentildedividearingszligaacute ocircugraveiacute aringeacuteecircuumliacuteugraveiacuteethntildeYacuteetharingeacute aacuteethaacutentildeaacuteeacuteocircTHORNocircugraveograve iacuteaacute oacuteotildeiacuteiumlaumlaringyacuteiumliacuteocircaacuteeacute aacuteethuuml oacuteyacuteiacuteocirciumligraveiumlaringetharingicircccedilatildeccediligraveaacuteocirceacuteecircuuml ecircaringszligigravearingiacuteiuml (eumlaringaeligUumliacuteocircaacute) OcircYacuteeumliumlograve aringicircaacuteeacuteocircszligaacuteograve ocircccedilograve iacuteYacuteaacuteograve igraveiumlntildeoumlTHORNograve ecircaacuteeacute ocirciumlotilde aringethaacuteiacuteaacute -oacutedividearing aumleacuteaacuteoacuteigraveiumlyacute ocirciumlotilde etharingntildeeacuteiumlaumleacuteecirciumlyacute ocircaacute ecircaringszligigravearingiacuteaacute egraveaacute ethntildeYacuteetharingeacute iacuteaacuteecircotildeigraveaacuteszligiacuteiumliacuteocircaacuteeacute aacuteethuuml 500-1000 eumlYacuteicircaringeacuteograve

OcircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlograveETH Aring Ntilde Eacute Iuml Auml Eacute Ecirc Ccedil Aring Ecirc Auml Iuml Oacute Ccedil

Atilde Aring Ugrave ETH Iuml Iacute Eacute Ecirc Iuml ETH Aacute Iacute Aring ETH Eacute Oacute Ocirc Ccedil Igrave Eacute Iuml Aacute Egrave Ccedil Iacute Ugrave Iacute Eacute aring ntilde Uuml Iuml auml uuml ograve 7 5 Ocirc Ecirc 1 1 8 5 5 Aacute egrave THORN iacute aacute

Iuml Auml Ccedil Atilde Eacute Aring Oacute Oacute Otilde Iacute Ocirc Aacute Icirc Ccedil Oacute

Ο Πρύτανης Καθηγητής κ Γ Ζέρβας ενώυπογράφει το συμφωνητικό συν εργα -σίας με τον Αντιπρύτανη Καθηγητή κXon Xi του Northwest Agricultural andForestry University (αριστερά)

ΤΟ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

(ΓΠΑ) πήρε μέρος μετά από πρόσκληση της Κινεζικής Κυβέρνησης στη Διεθνή Έκθεση Ανταλλαγής

Εμπειρογνωμόνων που έγινε στην πόλη Shenzhen στις 7 και 8 Νο εμ βρίου του 2009 Το ΓΠΑ εκπρο -

σώπησε ο Πρύτανης Καθηγητής κ Γ Ζέρβας ο οποίος υπέγραψε συμφωνητικό συνεργασίας σε θέματα

εκπαίδευσης και έρευνας με τα Πανεπιστήμια Northwest Agricultural and Forestry University (Yanghing)

και Jiangnan University (Waxi)

Aringecircaumluumlocircccedilograve AtildeAringUgraveETHIumlIacuteEacuteEcircIuml ETHAacuteIacuteAringETHEacuteOacuteOcircCcedilIgraveEacuteIuml AacuteEgraveCcedilIacuteUgraveIacuteEacutearingntildeUuml Iumlaumluumlograve 75 OcircEcirc 11855 AacuteegraveTHORNiacuteaacute

AumleacutearingotildeegraveotildeiacuteocircTHORNograve Atildearingthornntildeatildeeacuteiumlograve AEligYacutentildeacircaacuteograveEcircaacuteegraveccedilatildeccedilocircTHORNograve AtildeETHAacute

OacuteotildeiacuteocircaacuteecircocirceacuteecircTHORN AringetheacuteocircntildeiumlethTHORNcentiacuteiacuteaacute Ecirciumlyacutentildeocircccedil Aringethszligecirciumlotildentildeccedil EcircaacuteegraveccedilatildeTHORNocircntildeeacuteaacute AtildeETHAacuteEumlaringugraveiacuteszligaumlaacuteograve Eumliumlotildeeumliumlyacuteaumlccedilograve EcircaacuteegraveccedilatildeccedilocircTHORNograve AtildeETHAacuteAumlccediligraveTHORNocircntildeccedilograve Igravearingiacuteocircaeligaacuteoumluumlograve Iumligraveuumlocirceacuteigraveiumlograve EcircaacuteegraveccedilatildeccedilocircTHORNograve AtildeETHAacuteAumlccediligraveTHORNocircntildeccedilograve ETHaacuteiacuteaacuteatildeeacuteugraveocircuumlethiumlotildeeumliumlograve Eacuteoacuteocirciumlntildeeacuteecircuumlograve Otildeetharingyacuteegraveotildeiacuteiumlograve Eacuteoacuteocirciumlntildeeacuteecirciumlyacute Aacutentildedividearingszligiumlotilde AtildeETHAacute

Atildentildeaacuteigraveigraveaacuteocircaringszligaacute AringetheacuteocircntildeiumlethTHORNograve IumlntildeYacuteoacuteocircccedilograve EcircaacuteAgraventildeccedilograve ETHAring Aumleacuteiumleacuteecircccedilocirceacuteecirciumlyacute IumleacuteecirciumliacuteiumligraveeacuteecirciumlyacuteOcircigraveTHORNigraveaacute Aumlccediligraveiumloacuteszligugraveiacute ecircaacuteeacute Aumleacutearingegraveiacutethorniacute OacutedivideYacuteoacutearingugraveiacute AtildeETHAacute

Oacutedividearingaumleacuteaacuteoacuteigraveuumlogravecentiacuteiacuteaacute EcirciumlyacutentildeocircccedilΔημήτρης ΠαναγιωτόπουλοςΟρέστης Καΐρης

EetheacuteigraveYacuteeumlaringeacuteaacute aringecircocircyacuteethugraveoacuteccedilograveAringecircaumluumloacutearingeacuteograve IacuteccedilntildeYacuteaacuteograve - Acircaacuteoacuteszligeumlccedilograve Ecircaacuteocirciumlyacuteoumlaacuteograve

Aumleacuteaacuteaumleacuteecircocircotildeaacuteecircuumlograve ocircuumlethiumlograve Ocircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlotilde wwwauagr

AringetheacuteoacuteocirciumleumlYacuteograve oacuteocirciumliacute Ocircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumligraveethiumlntildearingszligocircaring iacuteaacute oacuteocircYacuteeumliacutearingocircaring oacuteocircccedil aumleacutearingyacuteegraveotildeiacuteoacuteccedil EacutearingntildeUuml Iumlaumluumlograve 75 11855 Acirciumlocircaacuteiacuteeacuteecircuumlograve

Iuml laquoOcircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlograveraquo aringszligiacuteaacuteeacute etharingntildeeacuteiumlaumleacuteecircuuml Yacuteecircoumlntildeaacuteoacuteccedilograve atildeiacutethorn igraveccedilograveocircccedilograve aacuteecircaacuteaumlccediligraveaacuteuacuteecircTHORNograve ecirciumleacuteiacuteuumlocircccedilocircaacuteograve ocirciumlotilde Atildearingugraveethiumliacuteeacuteecirciumlyacute ETHaacuteiacutearing -etheacute oacuteocircccediligraveszligiumlotilde Aacuteegraveccediliacutethorniacute oacutearing egraveYacuteigraveaacuteocircaacute aringetheacuteoacuteocircTHORNigraveccedilograve ethaacuteeacute aumlaringszligaacuteograveecircaacuteeacute ethiumleumleacuteocirceacuteoacuteigraveiumlyacute ocircaacute iumlethiumlszligaacute ecircaacuteocircUuml ocircccediliacute ecircntildeszligoacuteccedil ocircccedilograve Oacuteotildeiacuteocircaacute -ecircocirceacuteecircTHORNograve AringetheacuteocircntildeiumlethTHORNograve aringiacuteaumleacuteaacuteoumlYacutentildeiumlotildeiacute ocircccediliacute ecirciumleacute iacuteTHORN atildeiacutethornigraveccedilOacuteotildeiacutearingeththornograve ugraveograve ethntildeiumlograve ocircccediliacute aringetheacuteoacuteocircccediligraveiumliacuteeacuteecircTHORN aringatildeecircotildentildeuuml ocircccedilocircaacute ocircugraveiacuteaumlccediligraveiumloacuteeacutearingotildeuumligravearingiacuteugraveiacute ecircaringeacuteigraveYacuteiacuteugraveiacute ocircccediliacute ecircyacutentildeeacuteaacute aringotildeegraveyacuteiacuteccedil Yacutedivideiumlotildeiacuteiumleacute oacuteotildeatildeatildentildeaacuteoumlaringszligograve ocirciumlotildeograve

Aringecircaumlszligaumlaringocircaacuteeacute oacutearing 2500 aacuteiacuteocircszligocircotildeethaacute ecircaacuteeacute aumleacuteaacuteiacuteYacuteigravearingocircaacuteeacute aumlugraventildearingUumliacute

Oacutearing etharingntildeeacuteethocircthornoacutearingeacuteograve aacuteiacuteaacuteaumlccediligraveiumloacuteszligaringotildeoacuteccedilograve ethaacutentildeaacuteecircaacuteeumliumlyacuteigravearing iacuteaacuteaacuteiacuteaacuteoumlYacutentildearingocircaacuteeacute ugraveograve ethccedilatildeTHORN ccedil etharingntildeeacuteiumlaumleacuteecircTHORN Yacuteecircaumliumloacuteccedil ocirciumlotilde AtildeETHAacutelaquoOcircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlograveraquo


Atilde AEligYacutentildeacircaacuteograve

Υπάρχει Γεωπονική Βιοτεχνολογία στην Ελλάδα

Οι θερμοεπαγώμενες πρωτεΐνες (HSPs) και ο προστα-

τευτικός τους ρόλος στη ζωή


Όχι ή η θέση μιας άρνησης

Η αναγόρευση του Θύμιου Παπαγιάννη

Βιβλιοκριτική

Acirceacuteacirceumleacuteiumlethaacutentildeiumlotildeoacuteszligaacuteoacuteccedil

IacuteYacuteaacute ocirciumlotilde ETHaacuteiacutearingetheacuteoacuteocircccediligraveszligiumlotilde

OcircntildeeacuteethocircuumleumlaringigraveiumlograveETH Aring Ntilde Eacute Iuml Auml Eacute Ecirc Ccedil Aring Ecirc Auml Iuml Oacute CcedilAtilde Aring Ugrave ETH Iuml Iacute Eacute Ecirc Iuml ETH Aacute Iacute Aring ETH Eacute Oacute Ocirc Ccedil Igrave Eacute Iuml Aacute Egrave Ccedil Iacute Ugrave Iacute

1

2

8

13

17

19

20

21

4

Ocirciuml etharingntildeeacuteiumlaumleacuteecircuuml ocircotildeeththorniacutearingocircaacuteeacute oacutearing aacuteiacuteaacuteecircotildeecirceumlthornoacuteeacuteigraveiuml ecircaacuteeacuteigraveccedil divideeumlugraventildeeacuteugraveigraveYacuteiacuteiuml divideaacutentildeocircszlig aacuteecircszligiacuteaumlotildeiacuteiuml atildeeacuteaacute ocirciumletharingntildeeacuteacircUumleumleumliumliacute

Έργο εξωφύλλου 1 Γαλβανόμετρο κατοπτρικό κατά Deprez-drsquo Arsonval μεένδειξη μέτρησης και γυάλινο κώδωνα του ΕργαστηρίουΦυσικής Γερμανικής κατασκευής (Max Kohl A GChemnitz) 1920-1927

Συλλογή Γεωργικού Μουσείου (αριθμός μητρώου 0006)Ενότητα Επιστημονικά όργανα

2 Το ίδιο γαλβανόμετρο στον κατάλογο του κατασκευαστήMax Kohl

Συλλογή Γεωργικού Μουσείου Ενότητα Τεκμηρίωση (MaxKohl A G Chemnitz n d Preisliste Nr100 Band IIIPhysikalische Apparate aus den Gebieten der WaumlrmeMetereologie Kosmologie des Magnetismus und derElektrizitaumlt Chemnitz χχ)













τάσεων









1Ο
























(HSPs)



επιστήμες

























































































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών

















































τάσεων









1Ο
























(HSPs)



επιστήμες

























































































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών











































1Ο
























(HSPs)



επιστήμες

























































































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών


















































(HSPs)



επιστήμες

























































































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών








































(HSPs)



επιστήμες

























































































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών





























































































































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών


















































































































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών







































































































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών


























































































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών










































































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών
























































nabla



















nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών























































nabla



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών























































































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών











































































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών




























































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών



















































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών










































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών































































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών

















































ΛΛΠρέσπες

































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών




































































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών












































































ΔΑΡΒΙΝΟ
























House Michigan USA





































Περιοχών






















































House Michigan USA





































Περιοχών



















































Documents

ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2010 ÔÅÕ×ÏÓ 28Ï Ôñéðôüëåìïò · Χειμώνας 20103 Κιτσάκη), τις άγνωστες λειτουργίες του βο - ρί ου στα