6 äîëîî õîíîã ªÑ-èéí çàãâàð ªãºãäëèéã êîä÷èëîõ

1

6 äîëîî õîíîãªÑ-èéí çàãâàð

ªãºãäëèéã êîä÷èëîõ

Àãóóëãà Êîä áà êîä÷èëîë Êîä÷èëîõ ¿å øàò Êîäûí òºðºë

2

ªÑ-èéí çàãâàðªãºãäëèéã êîä÷èëîõ

Êîä áà êîä÷èëîë ªãºãäëèéã àâñààðõàí õýëáýðýýð õàäãàëàõ,

õóðäàí îðóóëàõ, áîëîâñðóóëàõ, äàìæóóëàõ çîðèëãîîð àíãèëæ òîâ÷, õóðààíãóé á¿òýö ð¿¿ áóóëãàñàí òýìäýãò ìºðèéã êîä ãýíý

Àíõäàã÷ ºãºãäëèéã êîä áîëãîí áóóëãàõûã êîä÷èëîë ãýíý

ªãºãäëèéí ¿ë äàâòàãäàõ, íýã óòãûã àíãèëàí ÿëãàæ êîäûã ¿¿ñãýäýã

íýã êîä íü ºãºãäëèéí íýã ë òàéëáàðòàé, íýã òàéëáàð óòãàíä íýã ë êîä õàðãàëçàíà

3


Êîä áà êîä÷èëîë

ªãºãäëèéã êîä÷èëîõ õýðýãöýý ºãºãäëèéí àíãèëëûã õÿëáàð÷ëàõ ¿ë äàâòàãäàõ íýã óòãàò òîäîðõîéëîëòîîð õàíãàõ ºãºãäëèéã õàäãàëàõ õýìæýýã áàãàñãàõ ºãºãäëèéã îðóóëæ áè÷èõ áîëîí äàìæóóëàõ

õóãàöààã áàãàñãàõ ºãºãäëèéã îðóóëæ áè÷èõ àëäààã áàãàñãàõ ºãºãäºëä ¿ð àøèãòàé ìàíèïóëÿöè õèéõ íºõöëèéã

áèé áîëãîõ õàðüöóóëæ æèøèõ (õàéõ, õîëáîõ) ýðýìáýëýõ á¿ëýãëýõ

4



Êîä÷èëîë õèéõýä àíõààðàõ ç¿éëñ Êîä÷èëîëûí ñõåì íü ëîãèêèéí õóâüä õýðýãëýã÷èéí

øààðäëàãà áà õýðýãëýãäýæ áóé áîëîâñðóóëàëòûí àðãàä íèéöýæ áàéõ

Êîä á¿ð òîäîðõîéëæ áóé ç¿éëýý ¿ë äàâòàãäàõ íýã óòãàòàéãààð ÿëãàæ áàéõ

Øààðäëàãà ººð÷ëºãäºõºä ò¿¿íä çîõèöîõîîð óÿí õàòàí áàéõ

Êîäûí á¿òýö áàéãóóëëàãà äîòîðõè á¿õ õýðýãëýã÷äýä õÿëáàð îéëãîìæòîé áàéõ (ýíãèéí, àìüäðàëä íèéöñýí, óòãà òºãºëäºð ãýõ ìýò )

5



Êîä÷èëîë õèéõýä àíõààðàõ ç¿éëñ Êîäûí á¿òýöòýé àæèëëàõ õ¿íèéã ýðãýëçýýòýé,

òàøàà òàéëáàðò õ¿ðãýõýýñ áîëãîîìæëîõ çîðèëãîîð ñòàíäàðò òîãòîîæ ºãºõ

Êîäûí õàðàãäàõ õýëáýð áîëîí óíøèõ áè÷èõýä õÿëáàð áîëãîõ çîðèëãîîð èõýâ÷ëýí äºðâººñ èë¿¿ ¿ñýã, òàâààñ èë¿¿ òîîíîîñ òîãòñîí êîäûã õýñýã áîëãîí òóñãààðëàõ

Òóõàéëáàë : 7265984356 ãýñýí òîîã 726-598 -4356 ãýæ ä¿ðñëýõ

Êîäûã òýã (0) / òýã ìºð (“ “) óòãààð çààõã¿é áàéõ Òýã óòãàòàé êîäûã òàëáàðò óòãà îðîîã¿é òýãýýñ ÿëãàõ

áîëîìæã¿é áàéäãààñ

6


Êîä÷èëîõ ¿å øàò

Êîä÷èëëûã äàðààõè ¿å øàòààð ÿâóóëíà. ¯¿íä:1. Êîäëîõ ýëåìåíòýý ñîíãîæ òîäîðõîéëîõ2. Êîäûí çàãâàðûã ãàðãàõ3. Êîäûí ëàâëàõûã ãàðãàõ4. Êîäûí ëàâëàõ áà ºãºãäëèéí åðºíõèé ñõåìèéí

óÿëäààã òîäîðõîéëîõ

7



1. Êîäëîõ ýëåìåíòýý çºâ ñîíãîõ Êîä÷èëîõ çîðèëãîî òîäîðõîéëîõ ªãºãäëèéã êîä÷èëæ õàäãàëàõ íü òýð áîëãîí

¿ð àøèãòàé áàéäàãã¿é èõýíõè òàéëàí ¿ð ä¿íäýý êîäûã òàéëæ ãàðãàõ

íýìýëò áîëîâñðóóëàëòûã øààðääàã Êîä íü òîãòìîë øèíæ ÷àíàðòàé ºãºãäºë

ººð÷ëºãäºõ ìàãàäëàë ºíäºðòýé ìýäýýëëèéã êîäëîæ õàäãàëñàí ¿åä êîäûã áàéíãà ººð÷ëºõ øààðäëàãà ãàðíà

8



2. Êîäûí çàãâàðûã ãàðãàõÆèøýý íü: áàãøèéí êîä íü òýíõìèéí õàðüÿàëàë áà òýíõèì äýõ áàãø íàðò îëãîñîí äóãààðààñ òîãòñîí, 5 óðòòàé êîä

? L L 0 0

äóãààð òýíõìèéí õàðüÿàëàë

Êîäûí á¿òöèéã òîäîðõîéëîõ Êîä íü íýã óòãà ñàíàà á¿õèé ìýäýýëýë àãóóëñàí

ýíãèéí êîä áàéæ áîëíî Êîä íü õýä õýäýí óòãà ñàíàà á¿õèé ìýäýýëýë

àãóóëñàí íèéëìýë êîä áàéæ áîëíî Áàãøèéí êîä íü íèéëìýë êîä

9



2. Êîäûí çàãâàðûã ãàðãàõ Êîäîí äàõü òýìäýãò òóñ á¿ðèéí

òºðëèéã (ìàñê) òîäîðõîéëîõ Òýìäýãò Ìàñê

òîî (0-9) 0 / 9¿ñýã (a-Z) L / ?дурын тэмдэгт (a-ß-¿ñýã) & / C

(“ªÑ” íîì, á¿ëýã8, õóóäàñ 111)

10



2. Êîäûí çàãâàðûã ãàðãàõ Êîäûí óðòûã òîîöîîëîõ

Òýìäýãòèéí òºðë¿¿ä õýäýí óòãûã ÿëãàõûã ìýäýõ Òîîí òýìäýãò¿¿ä 10 õ¿ðòýë Ìîíãîë ¿ñãýí òýìäýãò¿¿ä 35 õ¿ðòýë Àíãëè ¿ñãýí òýìäýãò¿¿ä 26 õ¿ðòýë ¯ñýã, òîî áîëîí òóñãàé òýìäýãò¿¿ä 46 áà ò¿¿íýýñ äýýø

(10 öèôð + 36 ¿ñýã + òóñãàé òýìòýãò¿¿ä [@#$%^] >46) Êîä íü õýäýí óòãûã ÿëãàõыг òîäîðõîéëîõ Æèøýý íü: íýã òýíõèìä 10-20 áàãø áàéäàã

ãýâýë 2 îðîíòîé òîîí êîä õýðýãëýõ

11



2. Êîäûí çàãâàðûã ãàðãàõ Êîäûí óðòûã òîîöîîëîõ

Êîäûí óðò íü áîãèíî áîë

• àíãèëàõ• áýëòãýõ• õàäãàëàõ• äàìæóóëàõàä áàãà çàðäàë ãàðíà

óðò áîë èë¿¿ èõ ìýäýýëýë àãóóëäàã ó÷ðààñ• ºãºãäëèéã ñýðãýýõ• ñòàòèñòèê íýãòãýë õèéõ• ìýäýýëëèéã áîëîâñðóóëàõ áîëîìæ ºðãºñíº

12



3. Êîäûí ëàâëàõûã ãàðãàõ Êîäûí ëàâëàõ нь êîäûí çàãâàðûã äàãàëäàõ

áè÷èã áàðèìò юм Êîäûí ëàâëàõ

êîä êîäîíä õàðãàëçóóëñàí òàéëáàðыг (ºãºãäëèéí àíõäàã÷

óòãà) àãóóëíà Íèéëìýë êîä õýðýãëýñýí ¿åä êîäûí õýñýã á¿ðò

íýã ëàâëàõäàãàëäàíà Êîä íü íýìýëò òàéëáàðã¿éãýýð ººðèéí àãóóëãàà

òîäîðõîéëæ áàéâàë ëàâëàõûã ãàðãàõã¿é

13



3. Êîäûí ëàâëàõûã ãàðãàõÆèøýý íü: áàãøèéí êîäûí 1-3 äàõü áàéðëàë òýíõìèéí õàðüÿàëëûã èëýðõèéëýõ áà òóñ êîäûí ëàâëàõûã ãàðãàâàë

Òýíõìèéí êîäûí óðò ÿíç á¿ð áàéãàà ó÷ðààñ 1 äýõ áàéðëàëä ¿ñýã áè÷èãäýõã¿é õîîñîí îðõèíî

14



3. Êîäûí ëàâëàõûã ãàðãàõ Áàãøèéí êîäûí 4-5 äàõü áàéðëàë íü òýíõèì äýõ

áàãø íàðò îëãîñîí äóãààðûã èëýðõèéëýõ áà 1-ýýñ 20 õ¿ðòýëõ äàðààëñàí òîîí êîäûã àâíà

Ñàëáàð òóñ á¿ðò äóãààðëàëò íýãýýñ ýõëýíý Òóñ äóãààð íü ººðºº ººðèéãºº òàéëáàðëàæ

áàéãàà ó÷ðààñ íýìýëò ëàâëàõ ãàðãàõ øààðäëàãàã¿é

15



4. Êîäûí ëàâëàõ áà ªÅÑ-èéí óÿëäàà ªãºãäëèéí àíõäàã÷ õ¿ñíýãò áà êîäûí ëàâëàõûí

õîîðîíäîõ õîëáîîñûã òîäîðõîéëîõ Ýíãèéí êîä õýðýãëýñýí ¿åä èõýâ÷ëýí êîäûí

ëàâëàõààñ àíõäàã÷ õ¿ñíýãò ð¿¿ 1:N õîëáîëò ¿¿ñäýã

êîäûí ëàâëàõ àíõäàã÷ õ¿ñíýãò

16



4. Êîäûí ëàâëàõ áà ªÅÑ-èéí óÿëäààÀëáàí òóøààëûí êîäûí çàãâàð

9 9 9

àëáàí òóøààë

çýðýãëýë

• Êîäûí íèéò óðò 3, çààâàë îðóóëàõ øààðäëàãàã¿é óòãà àâàõ òîîí êîä

• 2 óòãà ñàíàà á¿õèé õýñãýýñ á¿ðäñýí íèéëìýë êîä• Çýðýãëýë õýñýã íü 10-ààñ õýòðýõã¿é óòãûã ÿëãàõ

ó÷ðààñ óðò íü 1• Àëáàí òóøààë õýñýã íü 20-èîñ õýòðýõã¿é óòãûã ÿëãàõ

ó÷ðààñ óðò íü 2

17



4. Êîäûí ëàâëàõ áà ªÅÑ óÿëäàà Æèøýý

18


Êîäûí òºðºë

Äàðààëñàí êîä Äàðààëñàí òîî öóâààãààð èëýðõèéëýãäýõ êîäûã

äàðààëñàí êîä ãýíý Æèøýýëáýë áàãøèéí êîä äàõü áàãøèéí äóãààð, àëáàí

òóøààëûí êîä äàõü çýðýãëýëèéí êîä Äàðààëñàí êîäîíä êîäûí òàéëáàð óòãûã õàðãàëçóóëæ

îíîîõäîî ÿìàð íýãýí ëîãèê çàð÷èì áàðèìòëàõ íü çºâ Èíãýñíýýð êîäûã òîãòîîõîä õÿëáàð áàéäàã Æèøýýëáýë çýðýãëýëèéí êîäîíä çýðýãëýëèéã

õàðãàëçóóëàõäàà ñóðãàëòàíä àëü çýðýã íºëººòýéãýýð äàðààëóóëæ êîäëîõ çàð÷èì áàðèìòàëñàí

19


Êîäûí òºðºë Äàðààëñàí êîä

Äàâóó òàë : ýíãèéí áîãèíî áà ¿ë äàâòàãäàõ ºãºãäëèéã îëîõîä õÿëáàð õºòëºõºä õÿëáàð

Äóòàãäàëòàé òàë: ëîãèê óòãà ñàíàà àãóóëдàгã¿é óÿí õàòàí áóñ êîä íýìýãäýõýä òîîí äàðààëëûí çºâõºí ýöýñò îðíî òîîíä äàõèí óòãà îëãîõîä ëîãèê äàðààëàë ýâäýðíý ò¿ð çóóð óòãà òîäîðõîéëîîã¿é êîäûã íººöºëæ áîëîõã¿é

20


Êîäûí òºðºëÁëîê êîä

Òîî áà ¿ñãýýñ òîãòñîí áëîê ãýæ íýðëýãäýõ òîäîðõîé íýã àíãèëëûã çààõ õýñã¿¿äýýñ á¿ðäýõ êîäûã áëîê êîä ãýíý.

èåðàðõè áëîê êîä ýíãèéí áëîê êîä

Äàâóó òàë : êîäûí õýñýã áîëîí áàéðëàë á¿ð íü òîäîðõîé óòãûã

èëýðõèéëíý êîäûí á¿òöèéã ººð÷ëºõºä õÿëáàð

• êîäûí á¿òöèéã øèíý àíãèëëààð ºðãºòãºõ áîëîìæòîé• àíãèëëûã á¿õëýýð íü íýìýõ ýñâýë õàñàõ áîëîìæòîé

Äóòàãäàëòàé òàë: êîäûí óðò àíãèëëûí òîîíîîñ õàìààðàõ ó÷èð õýò óðò áîëîõ òàëòàé êîä íü ñóë ÷ºëººòýé áàéæ áîëíî

21



Èåðàðõè áëîê êîä Áëîêóóä íü õîîðîíäîî èåðàðõè õàìààðàë ¿¿ñãýäýã Ýõëýýä ýõíèé èåðàðõèéí êîäûã, äàðàà íü ýõíèé èåðàðõè êîä

á¿ðò äàðààãèéí èåðàðõèéã õàìààðóóëæ êîäëîäîã Æèøýýëáýë àëáàí òóøààëûí êîä Ýõëýýä ýõíèé èåðàðõè áîëîõ çýðýãëýëèéí êîäûã òîäîðõîéëñîí,

äàðàà íü çýðýãëýëèéí êîä á¿ðò äàðààãèéí èåðàðõè áîëîõ àëáàí òóøààëûí êîäûã õàìààðóóëæ òîäîðõîéëñîí

ªÅÑ-ä ýõíèé èåðàðõè êîäûí ëàâëàõ äàðàà äàðààãèéí èåðàðõè ò¿âøíèé ëàâëàõóóäààð äàìæèæ òóñ á¿ð õîëáîãäîõ áà ñ¿¿ëèéí èåðàðõè ò¿âøíèé ëàâëàõ ºãºãäëèéí àíõäàã÷ õ¿ñíýãò ð¿¿ õîëáîãääîã (æèøýýã òóñ ëåêöèéí õóóäàñ 17-ñ õàð)

22



Èåðàðõè áëîê êîäыí ëàâëàõ áà ªÅÑ óÿëäàà

1 дэх иерархи албан тушаалын зэрэглэлээс хамаарч 2 дахь иерархи албан тушаалын код vvсч байна

23



Ýíãèéí áëîê êîä Áëîêóóä íü õîîðîíäîî õàìààðàëã¿é, áèå äààñàí õýñã¿¿äýýñ

òîãòäîã Õýñýã òóñ á¿ð íü õîîðîíäîî õàìààðàëã¿é êîäëîãääîã Æèøýýëáýë îþóòíû êîä äàõüòýíõìèéí êîä, ýëññýí îí,

ñóðãàëòûí çýðýã íü õîîðîíäîî õàìààðàëã¿é êîäëîãäîíî ªÅÑ-ä õýñýã òóñ á¿ðèéí êîäûí ëàâëàõ ºãºãäëèéí

àíõäàã÷ õ¿ñíýãò ð¿¿ øóóä õîëáîãääîã

24



Ýíãèéí áëîê êîäÊîäûí ëàâëàõ áà ªÅÑ óÿëäàà

25

Óíøèõ ìàòåðèàë

“ªÑ” íîì, á¿ëýã 5, õóóäàñ 58-60 “ªÑ” íîì, á¿ëýã 8, õóóäàñ 111

Documents

6 äîëîî õîíîã ªÑ-èéí çàãâàð ªãºãäëèéã êîä÷èëîõ