Upload
lot
View
82
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Îëáîðëîõ ¿éëäâýð лэл èéí èë òîä áàéäàë. ¯éëäâýð õóäàëäààíû дэд ñàéä Я . Содбаатар. Àãóóëãà. 1. Îëáîðëîõ ¿éëäâýðëýëèéí ºíººãèéí áàéäàë 2. Îëáîðëîõ ¿éëäâýðëýëèéí èë òîä áàéäàë 3. Èë òîä áàéäëûã õýðýãæ¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð öààøèä àâàõ àðãà õýìæýý. Îëáîðëîõ ¿éëäâýðëýëèéí ºíººãèéí áàéäàë. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Îëáîðëîõ ¿éëäâýðлэлèéí èë òîä áàéäàë
¯éëäâýð õóäàëäààíû дэд ñàéäЯ.Содбаатар
Àãóóëãà
1. Îëáîðëîõ ¿éëäâýðëýëèéí ºíººãèéí áàéäàë
2. Îëáîðëîõ ¿éëäâýðëýëèéí èë òîä áàéäàë
3. Èë òîä áàéäëûã õýðýãæ¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð öààøèä àâàõ àðãà õýìæýý
Îëáîðëîõ ¿éëäâýðëýëèéí ºíººãèéí áàéäàë
УУЛ УУРХАЙН САЛБАРЫН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ БА БҮТЭЭГДЭХҮҮН
ҮЙЛДВЭРЛЭЛ
222 229.1271.1
342.3355.2
435.8434.6
752.9
953
0
200
400
600
800
1000
1200
1997 1999 2001 2003 2005
Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл,тэрбум.төг
12 14 16 18
41.6
33.2 33
53
82
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1997 1999 2001 2003 2005
Хөрөнгө оруулалт, сая.ам.дол
Эрдэс баялгийн салбарын эдийн засагт үзүүлж буй
нөлөө
Эрдэс баялгийн салбарын эдийн засагт үзүүлж буй
нөлөө 2002 2003 2004 2005 2006
ДОТООДЫН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮН
10.10%12.70
%17,3%
18.00%
-
АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮН
47.30%49.60
%64,7% 65,5% 72.2%
ЭКСПОРТ 56.70%58.90
%70.80
%75,8% 76.1%
ÇÝÑ ¯ÉËÄÂÝÐËÝË
105.3
126.3
130
130.2
7
131.7
133.5
125.2
126.7
125.4
124.4
0
20
40
60
80
100
120
140
160
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006*
Áàÿæì àë äàõü çýñ, ì ÿí .òí
2006*- 2006 îíû 10 ñàðûí 1-íû ºäðèéí áàéäëààð
ÊÀÒÎÄÛÍ ÇÝÑ ¯ÉËÄÂÝÐËÝË
2039.5
2474.5
2376.1
1341
1500
1476
632.1
1535.1
2758
2319
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006*
2006*- 2006 îíû 10 ñàðûí 1-íû ºäðèéí áàéäëààð
МОЛИБДЕНИЙН ¯ÉËÄÂÝÐËÝË
1110
.1
1153
1141
1793
1590
1423
1336
1953
19932202
0
500
1000
1500
2000
2500
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006*
Áàÿæì àë äàõü ì î ëèáäåí , òí
2006*- 2006 îíû 10 ñàðûí 1-íû ºäðèéí áàéäëààð
ÀËÒÍÛ ¯ÉËÂÝÐËÝËÈÉÍ ÕÝÌÆÝÝ (бохир)
13674.6
12097.1
11118.6
19417.6
24121.9
14900
11808.1
10246.2
10040
8000
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006*
Àëò, êã
2006*- 2006 îíû 10 ñàðûí 1-íû ºäðèéí áàéäëààð
ЖОНШНЫ ¯ÉËÂÝÐËÝË
115.3
93.7102.7116.2
86.1
127.3111.4100
122.5130.1
0
20
40
60
80
100
120
140
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006*
Õàéëóóð æî í ø í û áàÿæì àë, ì ÿí .òí
2006*- 2006 îíû 10 ñàðûí 1-íû ºäðèéí áàéäëààð
ͯ¯ÐÑ ¯ÉËÄÂÝÐËÝË
2006*- 2006 îíû 10 ñàðûí 1-íû ºäðèéí áàéäëààð
5830.28255.8
6794.7
5666.1
5544.4
5141
5158
4964
5057
4922
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006*
Í ¿¿ðñ, ì ÿí .òí
ГЯНТБОЛДЫН ¯ÉËÄÂÝÐËÝË
2006*- 2006 îíû 10 ñàðûí 1-íû ºäðèéí áàéäëààð
8578.2
77.1
17
51
9376
40
6348
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006*
Ãÿí òáî ëäûí áàÿæì àë (68%), òí
Газрын тосны хайгуулын талбайГазрын тосны хайгуулын талбай
Газрын тосны салбарын хºрºнгº оруулалт ба б¿тээгдэх¿¿н
¿йлдвэрлэл
Газрын тосны салбарын хºрºнгº оруулалт ба б¿тээгдэх¿¿н
¿йлдвэрлэл
0.16.4
17.7 14.818.0
37.3
6.6 8.211.6 13.0 10.6
18.2
118.1
10.4
212.3200.3197.6
183.1
49.5
71.8 65.5
82.8
139.2
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
90.0
100.0
110.0
120.0
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006*
Inve
stm
ent i
n m
illio
n US
D
0
50
100
150
200
250
Prod
uctio
n in
thou
sand
bar
rels
Õºðºí 㺠î ðóóëàëò / ñàÿ àì . $ / ¯éëäâýðëýë / ì ÿí ãàí áàððåë/
Îëáîðëîõ ¿éëäâýðëýëèéí
èë òîä áàéäàë
Èë òîä áàéäëûí çàð÷èìÊîìïàíè
Îëîí íèéòÒºðèéí çàõèðãààíû
áàéãóóëëàãà• Èë òîä байдал нь ардчилалын тулгуур зарчим• Ил тод байдлыг хангахад мэдээллийн хүртээмжийг сайжруулах• Мэдээллээр ижил тэгш хангагдаж байж оролцогч 3 талын тэгш оролцоо хангагдана.
Олборлох үйлдвэрүүдийн мэдээлэл төрийн áàéгууллагын
түвшинд-Ãàçàð ç¿éí áàéðøèë, êàäàñòðèéí çóðãóóä, íººöèéí ¿íýëãýý-Жил бүрийн уóëûí àæëûí òºëºâëºãºº-Жил бүрийн уóëûí àæëûí òàéëàí-Áàéãàëü îð÷èíä íºëººëºõ áàéäëûí ¿íýëãýý-Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òºëºâëºãºº-Îëáîðëîõ ¿éëäâýðèéí á¿òýýãäýõ¿¿í ãàðãàëò -¯éëäâýðèéí борлуулалт болон îðëîãûí õýìæýý òàéëàí-¯éëäâýðèéí ººðèéí çàðäàë-Òàòâàð òºëºëòèéí áàéäàë-Öýâýð àøèã, ¿éëäâýðëýëèéí àøèãò àæèëëàãààíû ò¿âøèí
Тайлан мэдээлэлд хамрагдалтын байдал
• Монголд өнөөдөр ашигт малтмал олборлох, баяжуулах \ашиглалтын тусгай зөвшөөрөлтэй\ 1080 аж ахуйн нэгж ажиллаж байна.
• Үүнээс алтны 550, нүүрсний 132, жоншны 110, барилгын материалын 206 үйлдвэр, бусад ашигт малтмалын чиглэлээр 82 аж ахуйн нэгж ажиллаж байна.
• Барилгын материалын болон нүүрсний олборлох үйлдвэрүүд өөр яаманд харъяалалтай.
• ҮХЯ-нд харъяалалтай 703 аж ахуйн нэгжийн 90% нь уулын ажлын төлөвлөгөөгөө, үүний 75% нь жилийн ажлын тайлангаа ирүүлж байгаа.
• Олборлох үйлдвэрүүдийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл, тåõíèê технологийн мэдээлэлийг шууд, татвар, экспорт болон борлуулалтын холбоотой мэдээллийг санхүүгийн тайлан балансаар авч байна.
• Байгаль хамгаалах, нөхөн сэргээлтийн ажлын мэдээлэлийг БОЯ авч нэгтгэдэг.
Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын түвшин
Олборлох үйлдвэрүүдийн үйл ажиллагаа төрийн байгууллагын түвшинд үндсэндээ ил тод тодорхой байгаа.
Мэдээж, дутагдал бий. Үүнд:• Олборлох үйлдвэрүүд бүгд мэдээлэл, тайлангаа
ирүүлэхгүй байгаа • Мэдээллийг бүрэн гүйцэд авч чадахгүй байгаа,
тухайлбал: - Бүтээгдэхүүн борлуулалт, экспорттой холбоотой 2
талын гэрээ, хэлцэлтэй холбоотой зарим асуудлууд, үнэ, худалдааны нөхцөл
- Сум орон нутагт өгч буй хандив, тусламж- Хайгуулын лиценз эзэмшигчдийн явуулж буй үйл
ажиллагаанд тодорхой хариуцлагын тогтолцоо байгаагүй
- Тусгай зөвшөөрөл шилжүүлэхэд хийгдэж буй далд наймаа .. гэх мэт
Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын хангалтгүй байгаа
шалтгаан
• Ашигт малтмалын 1997 оны хуулийг хэрэгжүүлэхэд гаргасан алдаа: зөвхөн лицензийн төлбөрөөр бүгдийг зохицуулах гэж оролдож, лиценз эзэмшигчдийн үйл ажиллагаанд тавих хяналтыг сулруулсан
• Орон нутгийн төрийн захиргааны байгууллага хуулиар олгогдсон эрхээ бүрэн хэрэгжүүлж чадахгүй байгаа
• Илүү ашиг олох гэсэн үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн сонирхол
• Байгууллагын бизнесийн нууцын тухай хууль ёсны асуудлууд ... гэх мэт
Олборлох үйлдвэрлэлийн мэдээллийн хүртээмж
олон нийтэд Хүсвэл төрийн байгууллагын авч буй мэдээлэлийг авах боломж бий. Гэхдээ:
• Үндэсний статистикийн газраас сар, улирал, жилээр аж ахуйн нэгж байгууллагуудын үйл ажиллагааны тайлангийн ерөнхий мэдээлэл гаргадаг гэвч энэ мэдээлэл олон нийтэд хүртээмжтэй бус
• Үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн, борлуулсан үнэ, ашиг орлогын мэдээлэлээ олон нийтэд мэдээлдэг тогтсон систем бүрдээгүй тул цөөхөн компани зарим мэдээллээ веб сайтад тавьдаг
• Орон нутгийн төрийн захиргааны байгууллага авсан мэдээллээ иргэддээ мэдээлдэггүй дарагдуулдаг тал байна.
• Иргэд, иргэний хөдөлгөөнийхөн мэдээллээр хомс тул их ярьж байна. Зарим тохиолдолд “хуудуутай” мэдээлэл хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлээр цацагдаж буруу ташаа ойлголт өгч байна.
Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлыг хангах талаар ҮХЯ-ны
баримталж буй бодлого• ОҮИТБС-д Монгол Улс нэгдэх үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлж
буй Дэлхийн банк, Их Британи, Умард Ирландын Вант Улс, ЗГ-аас байгуулсан Санаачлагын Үндэсний зөвлөлтэй ҮХЯ хамтран ажиллаж байгаа. Цаашид ч дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллана.
• Олборлох үйлдвэрээс түрээслэгч нарын олох эдийн засгийн рентийг өмчлөгч Монголын ард түмэн хуваалцах эрхтэй гэсэн зарчим баримтлана.
• Ил тод байдлыг хангах нь авилгалыг арилгах хөшүүрэг • АМТХ-ийн 48-р зүйлийн заалтыг хангаж олборлох үйлдвэрүүдийн
олборлосон хүдэр, үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ, борлуулсан үнэ, оруулсан хөрөнгө оруулалт, ашиглалтын зардал, төсөвт төлсөн татвар, төлбөрүүдийн мэдээг нэгтгэж, төрийн байгууллага, олборлох үйлдвэрлэлийн хоорондох ил тод байдлыг хангана.
• Олон нийтэд мэдээлэх систем бий болгож, олборлох үйлдвэр-төрийн байгууллага-олон нийт - олборлох үйлдвэр гэсэн бүдүүвчээр улам ил тод болгох арга хэмжээ авна.
ҮХЯ-наас олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлыг хангах чиглэлээр явуулж
буй үйл ажиллагаа• Иргэний нийгмийн хөдөлгөөнийхөнтэй
хамтран ажиллаж байна. Хамтарсан ажлын хэсгүүд гарч томоохон олборлох үйлдвэрүүдэд үзлэг шалгалт хийсэн. Энэ нь иргэд, иргэний нийгмийн хяналтыг бий болгоход чиглэсэн цоо шинэ хэлбэр юм.
• Мэдээллийн хэрэгсэлээр олборлох үйлдвэрүүд өөрсдөө, яам, агентлаг, иргэний нийгмийн хөдөлгөөнийхөн танилцуулга, сурталчилгаа өргөн явуулж байна.
• Ашигт малтмалын тухай хуулийг олон нийтийн идэвхитэй оролцоотойгоор шинэчлэн батлууллаа. Энэ хууль олборлох үйлдвэрүүдийн ил тод байдлыг хангах эрх зүйн үндсийг олон зүйлээр нээж өгсөн.
Èë òîä áàéäëûã õýðýãæ¿¿ëýõ
÷èãëýëýýð öààøèä àâàõ àðãà õýìæýý
Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлыг хангах чиглэлээр цаашид авах арга
хэмжээАМ-ын тухай шинэ хуулын дагуу дараах арга хэмжээг авна. Үүнд:
• Уул уурхайн хөрөнгө оруулалтын томоохон гэрээнүүд хийгдэж эхлэнэ. Хөрөнгө оруулалтын гэрээнд татварын орчны тогтвортой байдлаас гадна олборлох үйлдвэрүүдийн өөрсдийнх нь хүлээх хариуцлагыг бий болгоно. Үйлдвэрийн хүчин чадал, орд ашиглах арга технологи, боловсруулалтын түвшин, жилд авах нөөц, ажиллах хугацааг нь хүртэл тохиролцох чиглэл баримтлана.
• Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийн шинэчилсэн бүртгэлийг хийж, тэдгээртэй гэрээ байгуулах ажил эхэлж байна.
• Ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийг нөөц нь улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн, ТЭЗҮ нь батлагдсан нөхцөлд олгодог зарчимд шилжүүлж байна.
• Стратегийн ашигт малтмалын ордыг ашиглахад төрийн оролцоог бий болгосноор тухайн олборлох үйлдвэрийн ил тод байдлын түвшин дээшилнэ.
• Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийн жилд гүйцэтгэх ГХА-ын доод хэмжээг тогтоож өгнө.
Төр мэдээллээ иргэдэд хүргэх• Ашигт малтмалын хуулийн дагуу төр мэдээллээ бүрэн
авна. Олборлох үйлдвэрүүдийг бүрэн хамруулна.• Одоогоор хуулийг хэрэгжүүлэх журам, заавар,
маягтуудыг боловсруулах ажил дуусах шатандаа ороод байна.
• Ашигт малтмалын хайгуул, ашиглалтын 6000 гаруй тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийн шинэчилсэн бүртгэл хийж, гэрээ байгуулах ажил эхэллээ.
• Олборлох үйлдвэрүүдийн үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах хэмжээний мэдэээллийг бүрдүүлж, олон нийтэд мэдээлдэг системтэй болох, юуны түрүүнд интернетийн хаяг \веб сайт\ бий болгох.
• Мэдээллийг чиг чигтээ авдаг төрийн байгууллагуудын \СЯ, ТЕГ, ГЕГ, БОЯ, УМХГ, ҮХЯ\ уялдаа холбоог сайжруулах, нэгдсэн мэдээлэлтэй болох
• Сум, орон нутгийн төрийн захиргааны байгуулагын олборлох үйлдвэрүүдтэй ажиллах үйл ажиллагааг сайжруулах, үүрэг хариуцлагыг нь өндөржүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах, сургалт явуулах, боловсон хүчнээр хангахад дэмжлэг үзүүлэх
Төрөөс авч хэрэгжүүлбэл зохих ажлууд
• Èë òîä áàéäëûã õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð Улсын Их Хурал õîëáîãäîõ ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëòûã õèéõ
• Засаглалын менежментийг боловсронгуй болгох• Хүнд суртал, авилгалыг төрүүлэгч эрх зүй, хууль
тогтоомжийг төр өөрөө манлайлан хаах • Уул уурхайн салбарын удирдлагын бүтцийг цомхон
болгох, уул уурхайн орлогын менежментийг боловсронгуй болгох
• Бүх төрлийн зөвшөөрлийг зөвхөн төрийн нэг байгууллагад төвлөрүүлэн нэг цэгийн үйлчилгээ нэвтрүүлэх
• Бизнесийг экспорт импортын, гадаад дотоодын, том жижиг, хот хөдөөгийн гэж ялгаварлах үзэл баримтлалыг арилгах
• Олборлох үйлдвэрлэл эрхлэгчид мэдээллээ ил тод байлгахад санаачлагатай ажиллах нөхцлийг бүрдүүлж өгөх
Àíõààðàë òàâüñàí òà á¿õýíä áàÿðëàëàà