gazeta@top-news.kz Основана в августе 1990 г.

Вторник, 18 августа 2015 г. №65 (2765) Распространяется в г. Костанае и Костанайской области. Выходит два раза в неделю: во вторник и четверг.

К сведению. Началась установка общедомовых теплосчетчиков.

АКТУАЛЬНО

3 4

Жерле -стерімізді қуанышқа бөлеген қос күн.

Қан қысымының алдын алыңыз.

Шахмат ойынының білгірі.

Өз тарихын білу - әрбір азаматтың міндеті.

5

6

7

8

Эксклюзив «НК». Интервью с главным «есаулом» России.

Реконструкция большого моста идет полным ходом.

Сейчас строители трудят-ся над сложной многотонной конструкцией, которая в бу-дущем станет основой для монтажа железобетонного дорожного покрытия.

- К работам строители из подрядной организации ТОО «Мостостроительный отряд

№25 им. А.Рязанова» присту-пили в мае, - рассказывает за-меститель директора Коста-найского областного филиала АО «Национальная компания «КазАвтоЖол» Нурлан Мол-датаев (на снимке). - На сегод-няшний день ими полностью осуществлен перенос линий электропередач и телекомму-никаций, проложенных под мостом.

Конкурс на проведение дан-ных работ выиграло вышеупо-

мянутое ТОО из г.Капчагая. Это крупнейшее специали-зированное предприятие в республике, специалисты которого были задействова-ны в строительстве и рекон-струкции автодорожных и железнодорожных мостов в Астане, Уральске, Шымкен-те, Петропавловске, Актау. За 40 лет своей деятельности строители накопили уникаль-ный опыт работы в сложных климатических условиях.

Высокий профессионализм, современная специализиро-ванная техника и отлаженная технология строительства обе-спечат качественное выполне-ние реконструкции объекта в оптимальные сроки.

- Сейчас ведется частичная засыпка русла Тобола земля-ным грунтом, - рассказывает заместитель директора мо-стоотряда Нигматулла Аб-дулханов. - Это обязательное требование при установке

буронабивных свай, на кото-рых будет монтироваться про-езжая часть. Уже установили 35 таких свай, пять несущих опор. После окончания стро-ительства русло Тобола будет очищено земснарядами.

В этом году на начало ре-монта из республиканского бюджета выделено 678 млн тенге. На полную реконструк-цию будет затрачено 3,3 млрд тенге.

(Окончание на 2-й стр.)

С опорой на будущее

КОСТАНАЙНАШ2Вторник, 18 августа 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

ПОСЛЕДСТВИЯ

В рабочем режиме

С 17 августа открылся второй этаж ТЦ «Агромакс». Как пояснил «НК» владелец торгового центра Владимир Семей-кин, наполнение отделов останется тем же – здесь будут продавать вещи и обувь.

Когда будет отремонтирован первый этаж здания, Семей-кин пока не знает, так как за восстановительные работы здесь еще не брались.

Напомним, возгорание произошло в ночь с 17 на 18 июля в левом крыле здания. Общая площадь пожара составила 150 квадратных метров. Дотла сгорели шесть бутиков, где реализовывались промтовары и продукты питания.

Милана БЕРЕЗОВСКАЯ

ОБМЕН ОПЫТОМ

Микс истории, традиций и обычаев13-14 августа в Костанае прошли Дни культуры Западно-Казахстанской области.

В ДК «Мирас» состоялась встреча с поэтессой, заслу-женным деятелем РК Акуш-тап Бактыгереевой. Здесь же открылась историко-эт-нографическая выставка «Батыс Қазақстан – Евразия жүрегінде». На всеобщее обо-зрение было представлено бо-лее 200 ценных экспонатов, среди которых обнаруженная в 2012 году археологами ЗКО «Золотая принцесса».

- После ряда лабораторных исследований стало известно, что захоронение относится к VI-V векам до нашей эры, - рассказывает искусствовед Западно-Казахстанского областного историко-крае-ведческого музея Виктория Нажмеденова. – Рядом с «Золотой принцессой» сар-

матского периода были най-дены набор косметики, остат-ки богатого головного убора, множество золотых украше-ний и сосудов. Уникальным артефактом считается дере-

вянный гребень, на котором изображены сцены баталий между персами и саками. Историки говорят, что жен-щина имела высокий соци-альный статус и, возможно,

была гадалкой, так как рядом с ней находились предметы для магических ритуалов.

Помимо сенсационной на-ходки, на выставке был пред-ставлен мундир хана Жанги-ра и полная копия одежды его жены - ханшы Фатимы.

Подытожили первый день культуры творческие коллективы ЗКО, подгото-вив двухчасовой концерт «Ақ жайықтан – толқынды Тобылға».

Уже 14 августа западно-казахстанская делегация перебазировалась в област-ной казахский театр драмы им. И.Омарова. Здесь состо-ялась премьера спектакля «Жәмила».

Все мероприятия жители и гости города посетили бес-платно. В ближайшее время костанайцы отправятся с от-ветным визитом в ЗКО.

Валерия ВАХНЕНКОФото

Олега ЯБЛОЧКИНА

АКТУАЛЬНО

С опорой на будущее

(Окончание. Начало на 1-й стр.)По словам специалистов, работы завершатся в начале 2017

года. Напомним, ширина обновленного моста увеличится на 11 метров. Вместо нынешних двух полос движения будет организовано по две полосы в каждом направлении, что значительно увеличит скорость и интенсивность движения транспорта. С каждой стороны будут проложены пешеход-ные переходы, а при въезде на мост установят малые архи-тектурные формы.

Контроль над качеством работ осуществляют специалисты из РГЦ «Костанайжоллаборатория». По словам руководителя РГЦ Ескендира Куанышбаева, нарушений при производстве работ нет. Уже в конце ноября - начале декабря мост закроет-ся для проезда автотранспорта, так как начнется демонтаж его верхних перекрытий. Проезд будет осуществляться по «корейскому» мосту и мосту в районе КЖБИ.

- Эта мера вынужденная, но необходимая. Придется потер-петь временные неудобства, чтобы затем получить комфорт-ные условия для движения по мосту, - подчеркнул Нурлан Молдатаев.

Александр КУЗЬМИЧЕВКоллаж Александра ОТКИНА

ОФИЦИАЛЬНО

Будут деньги – будут и коляскиКостанайские инвалиды несвоевременно получают государственную помощь.

Об этом на областном аппаратном совещании оз-вучил руководитель депар-тамента Комитета труда, со-циальной защиты и миграции по Костанайской области Мурат Муратбеков. По его словам, в регионе насчиты-вается 26 907 инвалидов (или 3% от всего населения обла-сти). Общая картина такова: к I-й группе инвалидности от-

носится 2 441 человек (9%), ко II-й группе – 11 656 (43%), к III-й – 10 399 (39%), детей-инвалидов - 2 411 (9%). При этом почти треть инвалидов имеют психоневрологиче-ские расстройства, на втором месте люди с нарушениями функции передвижения, на третьем и четвертом – те, у кого имеются нарушения зрения и слуха.

Как отмечает Муратбе-ков, с начала текущего года отделами медико-социаль-ной экспертной комиссии впервые признаны инвали-

дами 1 328 человек. Это на 115 человек больше, чем в 2014 году. Рост числен-ности чиновники связыва-ют с тем, что в 2015 году в целом выросло количество освидетельствованных лиц. В контингенте впервые при-знанных инвалидами 27% имеют болезни системы кровообращения, 22% - онко-заболевания. К слову, часть костанайцев в текущем году инвалидность сняла (239 че-ловек прошли полную реаби-литацию). В менее тяжелые группы переведены 306 ин-

валидов. Наоборот, утяже-ление групп вследствие про-грессирования заболевания произошло у 209 людей.

Непраздной проблемой на день сегодняшний для инвалидов остается свое-временное обеспечение протезно-ортопедическими средствами, санаторно-ку-рортным лечением, кресла - колясками и не только. Это связано, как отмечают гос-служащие, с недостаточно-стью финансирования. Будут деньги - вопрос решится.

Марина КОСТРОВА

ПРОИСШЕСТВИЕ

НеПУТЕВАЯ авария

В Карабалыкском районе пассажирский поезд столкнулся с тракторным прицепом. Инцидент произошел вечером 14 августа на перегоне Кайрак-Медет. Трактор выехал на ж/д путь, вследствие чего произошло столкновение с пассажир-ским поездом №39 сообщением «Санкт-Петербург-Астана».

По сообщению пресс-службы областного ДЧС, в резуль-тате происшествия поезд задержался на путях на два часа и только после этого смог продолжить движение по обо-значенному маршруту.

- Данное происшествие на движение других поездов никак не повлияло, пострадавших нет, - пояснили в пресс-службе.

Виктория РОМАНОВА

ПРОГНОЗ

Ветрено и дождливо

В Костанае разыгралась непогода. Вчера, 17 августа, силь-ный порывистый ветер едва не валил торговые палатки школь-ного базара, находящегося рядом с магазином «Детский мир». Продавцы в спешном порядке сворачивали торговлю.

Сильные порывы ветра в некоторых частях города дости-гали 18 м/с. Как оказалось, в наш регион пришел южный циклон. В целом температура воздуха на территории Коста-найской области в течение недели будет постепенно снижать-ся. Ожидаются кратковременные дожди с грозами, усиление ветра до 9-14, местами до 15-20 м/с.

- 18 августа ночная температура воздуха составит +13+18 градусов, местами +23. Днем столбик термометра покажет +23+28 градусов, местами +33, - говорит синоптик филиала РГП «Казгидромет» по Костанайской области Ирина Жиляева. – Но уже 19 августа прогнозируется снижение температур-ного фона. С прохождением холодных фронтов возможен град. Ночью столбик термометра покажет +10+15 градусов, местами +7. Днем воздух прогреется до +20+25, местами +28 градусов. 20 августа ночная температура воздуха составит +7+12, местами +15 градусов. Днем термометр покажет +17+22 градусов, местами +25.

Лера ТУМАНОВА

ВИЗИТЫ

В борьбе за жизнь

Костанай посетил посол Японии в Казахстане Камохара Масаеси.

Вместе с главой области он ознакомился с работой медицинского оборудо-вания в Костанайском об-ластном Центре СПИД. В

рамках японской грантовой программы «Корни травы» Центр СПИД получил в без-возмездное пользование иммуноферментный ана-лизатор и ультразвуковой аппарат, став единственным в Казахстане учреждением, оказывающим бесплатную диагностику в рамках гаран-

тированной медицинской помощи. Благодаря ново-му оборудованию выявить инфекцию в организме че-ловека можно теперь по истечении пяти дней после заражения. Раньше выявить антитела можно было только спустя три месяца. Сегодня на учете в Центре СПИД со-

стоят 1008 человек, 50% из которых — безработные.

- Модификация соответ-ствующего оборудования, безусловно, идет на пользу ранней диагностике и лече-ния болезней, - отметил аким области Нуралы Садуакасов. - Хотелось бы поблагода-рить правительство Японии за оказанную поддержку, и надеюсь, что наше сотрудни-чество будет продолжаться.

В подарок послу Японии от главы региона была вручена статуэтка - символ Костанай-ской области.

- Б о р ь б а с В И Ч -инфекциями и СПИД явля-ется важной задачей мира, - подчеркнул Масаеси. – Од-нако важно не только пре-дотвратить заражение, но и создать условия для успеш-ного лечения.

Всего с 1997 года в рамках программы «Корни травы» было осуществлено 75 про-ектов в различных регионах страны.

Дина АЛИЕВАФото автора

КОСТАНАЙНАШ 3Вторник, 18 августа 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫГОРОДСКИЕ ПОДРОБНОСТИ

Школы на контролеВ Костанае учреждения образования проходят ежегодную приемку.

По словам заместителя руководителя городского отдела образования Дана-гуль Сюндиковой, комис-сии по приемке объектов образования к новому учебному году приступили к работе 6 августа. Специ-алисты ЧС, пожарной служ-бы и эпидконтроля должны

проверить до 21 августа 61 учреждение. На данный момент приемку прошли 30 детских садов и школ.

- Нарушения есть факти-чески в каждой школе, но они тут же устраняются. Возможность исправить недочеты дается каждой школе и саду. Причин для того, чтобы приостанавли-вать деятельность какой-ли-бо школы, у нас нет, - отме-чает руководитель сектора жизнеобеспечения город-

ского отдела образования Евгений Терентьев. - У нас многие учебные заведения построены в 70-80 годах. Тогда требования были другими – двери, например, закрывались на ключ и от-крывались на себя. Сейчас нужно иначе, чтобы двери открывались от себя и за-крывались на шпингалет. Чаще всего именно это приходится переделывать.

Зато к первичным сред-ствам пожаротушения у

членов комиссии нарека-ний нет, как и нет в област-ном центре школ в аварий-ном состоянии.

- Есть, конечно, такие, которые требуют ремонта, - подчеркнула Сюндикова. – К началу нового учебно-го года в ряде учреждений образования проведены ремонты кровли, канали-зации, систем отопления и заменены окна.

Милана БЕРЕЗОВСКАЯ

ЧП

Появилась надежда

Девочка, выпавшая из окна третьего этажа, пришла в со-знание.

Напомним, несчастный случай произошел в областном центре 12 августа. 7-летняя девочка, находившаяся одна дома без присмотра родителей, выпала из окна квартиры, расположенной на третьем этаже. При падении девочка по-лучила многочисленные травмы: челюстно-лицевую, закры-тый перелом теменной кости слева, ушиб головного мозга, закрытый перелом левой ключицы, разрыв селезенки. По словам главного врача областной детской больницы Фазыл-бека Темирханова, пострадавшая более суток находилась в бессознательном состоянии, подключенная к дыхательному аппарату.

Вечером 13 августа она пришла в сознание. Состояние ребенка перешло из крайне тяжелого в стабильно тяжелое, появилась надежда на выздоровление.

Как отмечает Фазылбек Темирханов, с начала текущего года в области от падения с высоты - с крыш и из окон - по-страдали восемь детей, двое из них скончались. В прошлом году за аналогичный период пострадавших было 18.

Ирина СЕМЕНОВА

К СВЕДЕНИЮ

Кипятите воду

С трех часов ночи 20 августа на сутки будет отключена подача холодной воды всем потребителям города.

По словам директора ГКП «КТЭК» Казбека Шалабае-ва, это связано с сезонной очисткой водопроводных сетей и подготовкой технологического оборудования к работе в зимних условиях. Городские власти и коммунальщики рекомендуют горожанам запастись водой впрок, так как поквартальный подвоз воды осуществляться не будет.

Начиная с 21-го по 25 августа на горводоканале будет проводиться сезонное гиперхлорирование водопроводных сетей. В эти и последующие дни горожанам рекомендуется питьевую воду перед употреблением отстаивать и кипятить.

Александр ФЕДОРОВ

ПОСЛЕ ПУБЛИКАЦИИ

Дорога открыта

Владельцы кинодрома убрали шлагбаум на въезде город-ского пляжа.

Это произошло сразу после публикации «НК» («Ни про-ехать, ни пройти?» в №63 от 11 августа). Напомним, что жи-тели города стали звонить в редакцию с вопросами, почему въезд на территорию городского пляжа перекрыт теперь шлагбаумом. Разбираясь в ситуации, «НК» выяснил, что на месте парковки открылся платный автокинотеатр. Приехав сюда 17 августа, корреспонденты «НК» застали все того же охранника Михаила.

- Как только народ начал волноваться, возмущаться, от нашего начальства поступило распоряжение не закрывать больше въезд, - пояснил нам Михаил. - Вечерние сеансы на кинодроме идут по прежнему расписанию. Вот только от-слеживать посетителей без шлагбаума стало сложнее.

Связать корреспондента со своим руководством Михаил отказался.

Дина АЛИЕВАФото автора

КОММУНАЛКА

На счетчик!

С 15 августа в Костанае в рамках программы модернизации ЖКХ началась установка теплосчетчиков.

Тендер на производство работ выиграла астанин-ская компания ТОО «Каз-интех».

По словам руководителя городского отдела жилищ-ной инспекции Урастая Ромазанова, общедомовые

приборы учета тепла будут установлены в 463 много-квартирных жилых домах. Средства на приобретение и установку поступили из республиканского бюдже-та. Но жильцы в течение четырех лет обязаны вер-нуть в бюджет стоимость оборудования с учетом 4% годовой процентной став-ки.

- Оплата будет произво-диться ежемесячно, соглас-но общей жилой площади

квартиры, - говорит заме-ститель директора ГКП «КТЭК» Валерий Солодов. - Согласно решению Депар-тамента по регулированию естественных монополий, в счете-извещении, начи-ная с отопительного сезо-на 2015-2016 года, в первой графе будет указываться оплата за отопление, во второй – за потребляемую горячую воду, а в третьей - плата за счетчик. Она будет фиксированная и в течение

четырех лет меняться не будет.

Напомним, что с 1 июля введены новые тарифы на услуги КТЭК. С началом отопительного сезона вво-дится дифференцирован-ный тариф, согласно кото-рому население, имеющее приборы учета, будет пла-тить значительно меньше, чем по существующим нор-мативам. Подробности – в ближайшем выпуске «НК».

Александр КУЗЬМИЧЕВ

ОБРАЗОВАНИЕ

От букваря до физикиШколы Костаная на 100% укомплектованы бесплатными учебниками.

По словам руководителя Центра воспитательной ра-боты городского отдела об-разования Марины Донско-

вой, комплекты бесплатных учебников на данный мо-мент имеются уже в каждой школе областного центра. На них затрачено105 мил-лионов бюджетных тенге. Напомним, в текущем году бесплатные издания получа-ют ученики 4, 5, 6 и 11 клас-сов. Ко всему прочему, спе-

циалистами от образования закуплены дополнительные комплекты учебников для 1,2,3 классов (издания для этих классов были бесплат-ными и в предыдущие годы).

- Докупать учебники при-шлось по той причине, что контингент учащихся уве-личивается. В 2014 году

учащихся первых классов было на тысячу больше, чем в 2013-м. Соответственно им нужны книги, - отмечает Донскова.

Насколько вырастет циф-ра в текущем году, пока не-известно – в школах по сей день идет прием детей.

Марина КОСТРОВА

К ДАТЕ

Новая достопримечательность

4,5-метровый памятник Кобланды батыру установили в Костанае.

Его разместили на дорожном кольце на пересечении улиц Герцена и Киевская.

Как стало известно корреспондентам «НК», потомки батыра и инициативная группа еще в ноябре 2014 года привезли монумент в Костанай. До сегодняшнего дня он находился на территории одного из местных ТОО. Памятник является своеобразным подар-ком городу в рамках празднования 550-летия Казахского ханства.

Строительно-монтажными работами на бесплатной основе за-нимается компания «БК-Строймонтаж».

По словам начальника производственного отдела ««БК-Строймонтаж» Александра Карпенко, в ближайшее время стро-ители начнут бетонировать кирпичный постамент, а после зай-мутся его облицовкой.

Валерия ВАХНЕНКОФото

Александра ОТКИНА

КОСТАНАЙНАШ4Вторник, 18 августа 2015 г.

НАШ ГОРОД

Олег Газманов: «Когда я выступаю, дождя не бывает!»

Самым главным подарком для костанайцев ко Дню города стал долгожданный концерт звезды российской эстрады Олега Газманова.

Артист буквально с первых минут зажег Центральный стадион своей неиссякаемой энергией. Аккомпанировала ему группа «Эскадрон».

Свое выступление пе-вец начал с известной ве-селой песни «Я по жизни загулял», предварительно обратившись к публике с просьбой поддержать апло-дисментами. Надо сказать, что просить долго не при-шлось – овации не смолкали в течение часа, пока шел концерт. С каждой следую-щей песней аудитория «разо-гревалась» все больше, да и артист признался, что ему очень приятно видеть такой теплый прием. Зрители под-певали Газманову хором, танцевали прямо на своих местах, а во время лириче-ских композиций устраивали флешмоб, держа над собой сотовые телефоны с горящи-ми экранами. Контакт певца с аудиторией не прерывался ни на минуту. Олег Газма-нов посвятил девушкам Костаная песни «Единствен-ная моя», «Только дождись меня», трибуны отвечали ему благодарными возгла-сами. Защитников границ с их наступающим профессио-нальным праздником артист поздравил песней «Погран-застава». Не обошлось и без известной и любимой всеми «Морячки».

- Когда мы приехали, ор-ганизаторы праздника боя-лись, что будет дождь. Но я сразу их успокоил: когда мы выступаем, дождя не быва-ет, всегда только хорошая погода! – такую подводку Газманов сделал к своей песне «Ясные дни». Как раз на ней он и решил поближе познакомиться с публикой, подбежав к трибунам. Ста-дион буквально взорвался овациями. Каждый старался подойти как можно ближе к артисту, но стражи порядка четко выполняли свою рабо-ту, сохраняя нужную дистан-

цию между звездой эстрады и поклонниками.

По просьбе зрителей Газманов исполнил песню «Офицеры». Трибуны под-певали ему дружным хором. Точку в своем выступлении артист поставил патриотич-ной песней «Рожденный в СССР», пообещав приехать снова в Костанай, но уже с двухчасовым концертом.

Перед выступлением кор-респондентам «НК» удалось пообщаться со звездой и за-дать ему несколько вопросов.

- Скажите, пожалуйста, как вам удается сохранить себя в такой прекрасной форме?

- Просто нужно над собой работать, и мне это нравит-ся. У меня в свое время были проблемы с позвоночником. Как вы знаете, я мастер спорта по гимнастике, и, как правило, когда спортсмен уходит из большого спорта, все профессиональные трав-мы остаются с ним. Я пробо-вал разные методики, потом нашел для себя несколько упражнений, начал их раз-вивать, совершенствовать. Потом решил параллельно работать с прессом, с муску-лами и так далее. В итоге одни и те же упражнения де-лаю уже примерно 30-40 лет. Честно говоря, за это время у меня даже не изменился вес – порядка 65 килограммов. Кроме этого, имею свой фи-лософский подход к жизни. Об этом я даже записываю видеоуроки, которые можно найти на моем официальном сайте.

- Огромное место в ва-шем творчестве занимает тема патриотизма. Каки-ми из своих работ в этом направлении вы горди-тесь?

- Над проектом «Песни По-беды» я работал пять лет, и его аудитория постоянно рос-ла. Начинали мы с концертно-го зала «Россия», в котором примерно 2200 мест. После

первого же концерта я понял, что мы там не помещаемся. Вышли на Кремлевский дво-рец – его вместимость более 6000 человек. В зале не было свободных мест. И буквально через три года мы выступали уже на Поклонной горе в Мо-скве. Туда на первый же кон-церт пришли более 300 тысяч человек. Концерт 2005 года, посвященный 60-летию Побе-ды, собрал 1,3 млн человек. Я горжусь этим концертом, он стал одним из самых круп-ных в мире.

- Что подвигло вас на создание этого проекта?

- Во время Великой От-ечественной войны появи-лись такие композиции, как «Вставай, страна огромная!», «Синий платочек», «Темная ночь». Они помогали народу в самый тяжелый период. В наше время, увы, не создают-ся такие песни, которые бук-вально могут поднять стра-ну. И мне захотелось дать этим произведениям вторую жизнь. Их исполняли самые разные коллективы из раз-ных жанровых направлений. Хотелось бы возродить этот проект, но могут возникнуть проблемы с поиском спонсо-ров. Для меня патриотизм – это моя музыка, моя страна. Не только то, что окружает, но и то, что внутри меня.

- Что для вас на первом месте в вашем творче-стве?

- В свое время я решил, что буду заниматься только тем, что мне нравится. Мне нра-вилось заниматься спортом, выходить на лодке в море. Понравилась музыка – я бросил все, стал заниматься только ею. Я пишу песни, и мне не важно, современная она или нет. Сегодня считает-ся, что в шоу-бизнесе важно быть «в тренде». Для меня это не на первом месте. Есть песни, которые стали хита-ми. Но есть и те, которые нечасто услышишь по радио или телевидению. Например,

«Господа офицеры». Но она много значит для меня, пото-му что объединяет людей. Та-кие песни можно сравнить с воздухом – когда он есть, ты его не замечаешь, но когда его нет, то дышать невозмож-но. Я хочу создавать больше именно таких произведений.

- Как композитору вам приятнее создавать хиты для себя или для других исполнителей?

- Безусловно, мне легче пи-сать песни для себя. Хотя я ра-ботаю со многими исполни-телями. Например, с Зарой, Машей Распутиной, Филип-пом Киркоровым, Кристиной Орбакайте. Их около 30, и, мне кажется, многие работы вполне успешны.

- А есть ли поэты, с ко-торыми вы успешно со-трудничали?

- Да, но очень немного. Я, как правило, очень редко со-чиняю песни на чужие стихи. Например, песня «Каждый выбирает» на стихи Юрия Левитанского. Есть песня на слова Роберта Рождествен-ского, я ее тоже часто ис-полняю.

- Судя по социальным сетям, вы активный поль-зователь Интернета. Вам ближе виртуальное обще-ние?

- Мне нравится непосред-ственно общаться с публи-кой, которая меня любит, и с той, которая меня не лю-бит - тоже. Кому-то нравятся мои песни, кому-то нет. Я к этому спокойно отношусь. В Instagram, например, мне нравится то, что с появле-нием гаджетов стало воз-можным передавать свои чувства через фотографии. То есть миллионы моих по-клонников могут увидеть то, что в какой-то момент стало интересно мне. Twitter – это короткие мысли. Меня неко-торые критикуют за то, что я не ставлю запятые. Я думаю, что главное здесь – донести мысль. Я лично называю это

отдельным видом творчества – «твитопись». Конечно, я приветствую правила рус-ского языка, но в твитах не считаю это первоочередным.

- Вы не хотели бы стать продюсером вашего сына Родиона?

- У меня нет на это време-ни – я действующий артист. У него свой путь и я боюсь его «загазманить» (смеется). Он пошел сложной дорогой, ког-да оставил свою фамилию. Гораздо проще было бы, если бы он взял творческий псев-доним, потому что сейчас его начинают автоматически сравнивать со мной, особен-но моя публика. Но у него со-вершенно свое направление. Недавно вышел его альбом «Гравитация». Иногда он вы-ступает с моими песнями, но в основном сочиняет свои, и довольно успешно. Что каса-ется личной жизни, девушка у него есть, жены нет. Так что о внуках я пока только мечтаю.

- Что для вас самое сложное в жизни?

- Я довольно простой чело-век. Сложно то, что Господь дал мне возможность отра-жать тот свет, который он на меня направил. И если я не смогу этого сделать, то мне этот «кислород» перекроют, и я в это искренне верю. Поэ-тому я стараюсь не разочаро-вать свою публику. Когда вы-хожу на сцену, то становлюсь совсем не таким человеком, как в жизни. Там меня «кол-басит», отрывает от земли.

- Над чем сейчас рабо-таете?

- Я недавно выпустил виртуальный патриотиче-ский альбом под названием «Вперед, Россия!». Осенью собираюсь создать еще один альбом, но туда во-йдут только композиции о любви. Думаю, женщинам понравится!

Алина НАВРОЦКАЯФото

Александра ОТКИНА

Праздник для всехВ свой день рождения Костанай преобразился и был похож на сказочный городок.

Праздничная программа, начавшаяся рано утром и завершившаяся в полночь красочным фейерверком на Набережной, была пред-ставлена на разный возраст и любой вкус.

Самым оригинальным из всего праздничного много-образия оказался парад дет-ских колясок, в котором приняли участие более 75 семей - работники школьных и дошкольных учреждений. Каждый из них вышел на парад со своим ребенком в коляске с эксклюзивным дизайном. Фантазии роди-телей можно было только позавидовать!

Открыл парад ясли-сад №5, представив зрителям

коляску, оформленную в на-циональном стиле, а работ-ники СШ №11 превратили коляску в казахскую юрту. Национальная тематика сменялась мультипликаци-онной. К примеру, Баба-яга из русских народных сказок везла на коляске-печке сво-его Иванушку, в нескольких вариациях была представ-лена Дюймовочка, не обо-шлось и без популярных Маши и Медведя. Одной из школ была представлена коляска, стилизованная под глобус, на которой была обо-значена территория Казах-стана, в границах которой сидели дети в национальных костюмах.

Порадовала буйством кра-сок и необычными идеями выставка живых цветов. Композиции из хризантем и гвоздик мастерили флори-сты из Костаная, Рудного,

Астаны и Санкт-Петербурга. Основой для их будущих работ стали кузова старых машин, которые были пред-варительно разукрашены граффитистами.

Еще одним сюрпризом для горожан стал фестиваль шаров в Сити-центре. Юлия Гамалей созданием «воздуш-ных» изделий занимается уже более трех лет. Ко Дню города руками девушки и ее команды были созданы ана-лог аллеи Молодежи, нахо-дящейся на КСК, и Дворец бракосочетания.

- Фигуры создавались в течение трех дней. Идея этих композиций возникла как пожелание горожанам создавать счастливые семьи и иметь желанных детей! – улыбается Юлия.

Всего свои композиции костанайцам представили шесть агентств. Воздуш-

ные фигуры девушек Кос и Танай на фоне белой юрты также никого не оставили равнодушными.

Большенство людей стол-пилось около выставки хлебобулочных изделий. По словам руководителя го-родского отдела сельского хозяйства Гизата Каленова, участие в празднике приня-ли 20 хлебопекарен города.

- Каждая пекарня стреми-лась показать свое мастер-ство в искусстве выпекания хлеба. Если посчитать – здесь более тысячи разно-образных изделий, - отметил Каленов. Представленная сдоба в считанные минуты разошлась по сумкам горо-жан.

Представители областной Ассамблеи народа Казах-стана продемонстрировали выставку национальных ковров, поведав не только

об истории ковроткачества, но и легенды, связанные, как считается на Востоке, с этим главным символом гостеприимства.

Бурю восторга вызвал тра-диционный карнавал, кото-рый начал свое шествие от городского акимата, прой-дя по центральным улицам Костаная и финишируя на стадионе. Больше всего за-помнились сотрудницы фа-брики «Большевичка», пере-воплотившиеся в японок, и разукрашенные папуасы в исполнении сотрудников Центра молодежных ини-циатив.

Для тех, кто остался от-мечать праздник в центре города, стало подарком выступление известной ка-захстанской рок-группы из Алматы «Motor-Roller».

- Этот праздник ежегод-ный, но каждый раз проис-

ходит что-то интересное, – говорит учитель физики Любовь Косенко. – В ны-нешнем году новинкой для всех нас стал парад детских колясок, просто потряса-юще красочный! Не менее порадовал фестиваль шаров – диву даешься, насколько у нас продвигается сфера развлекательных услуг. Выставка хлеба показала, на каком высоком уровне у нас производство, да и качество достойное. Очень много эмоций! Радует, что не только молодежь празд-нует день рождения города, но и люди более старшего возраста.

Финальным украшением праздника оказался эффект-ный салют, прогремевший в полночь на Набережной.

Продолжение темы на 12-й странице.

Дина АЛИЕВА

Бүгінгі нөмірде:

* Алтын алма, алғыс ал

* Айтыс өнерінің хас ше-бері

* Қазір сөздің емес, нақты істің заманы

Сейсенбі, 18 тамыз 2015 жыл

Жаңа бөлімше ашылды

Күнделікті жұртшылыққа қажетті деректер мен құжат-тарды енді қостанайлықтар Халыққа қызмет көрсету орталығына бармай-ақ бар-лық ақпараттар мен анықта-маларды «Қазпоштаның» облыстық филиалында орна-ласқан арнайы бөлімшесінен ала алады.

Бұл жерде ақпараттық көмектер яғни, мекен-жай анықтамасы, зейнетақы жайы және басқада анықтамалар-ды біле алады.

Жақында пайдалануға берілген Халыққа қызмет көр-сету орталығы бөлімшесінде электрондық үкімет порталын қолдануды үйренуге де толық мүмкін жасалған. Мұндағылар келушілерге ақыл- кеңес бе-руге қашан да дайын.

Халыққа қызмет көрсету орталығы ашылғаннан бері қала жұртшылығына 1342 анықтама берілгенін де білдік. Оның ішінде 398-і қала тұрғы-ны мекен-жай анықтамасын алды. 390 адам мобильді үкімет жүйесіне тіркелді. Сон-дай-ақ 211-і азамат жылжы-майтын мүлікке байланысты құқықтары жөнінде нақты жауапқа ие болды.

Бұл қызмет түрлеріне облыс орталығының тұрғын-дары дән риза.

Есімдері кітапқа енеді Жуырда Достық үйінде

Қостанай облыстық ішкі са-ясат басқармасы, облыстық ардагерлер кеңесі, облыстық мемлекеттік мұрағат және білім басқармаларының ұйытқы болуымен «Еңбек Даңқы кітабы» жаңа жоба-сының тұсаукесері өткені белгілі.

Келесі жылы Қостанай облысына 80 жыл толады. Осыған орай облыста «Еңбек Даңқы кітабы» дайындала-ды. Бұл кітапқа өңіріміздегі Социалистік Еңбек Ерлері, Қазақстанның Еңбек Ер-лері, Еңбек Даңқы орденінің иегерлері және басқа да еңбекте өздерін көрсеткен тұлғалар енгізіледі.

«Еңбек даңқы кітабы-ның» эстафетасы Меңдіқара ауданынан басталады. Се-бебі, бұл өңірден есімдері республикаға танымал Со-циалистік Еңбек Ері Кәмшат Дөненбаева, Қазақстанның Еңбек Ері Сайран Бұқанов секілді атақты жерлестеріміз шыққан.

Сөйтіп аталмыш жиында «Еңбек Даңқы кітабының» облыс жұртшылығы өмірінде алатын орны әңгіме арқауына айналып, оған алдағы уақыт-та облыстағы ерен еңбегімен көпке белгілі азаматтар қам-тылатын болады.

Биыл да Қостанай қаласы-ның туған күні мерекесі жоға-ры деңгейде аталып өтті. Оған жан-жақты дайындық жасалғандығы алғашқы күн-нен бастап айқын көрінді.

Мерейтой алдын ала га-зетімізде жазылғандай, 14 та-мызда Орталық стадиондағы үлкен доңғалақты және қуат-ты моторлы арнайы автомо-бильдерді пайдалана отырып, бигфут-шоу бірегей спорттық іс-шарасынан басталды. 

Онда жергілікті  өнер жұлдыздары концерт қой-ып, райдерлер халыққа өз өнерлерін көрсетті. Сонымен қатар қалалық саябақта әде-биетке құмар жандар үшін поэзиялық іс-шара өтті. Оған Ақылбек Шаяхметов, Серікбай Оспанов, Бәкеш Айсин және Абдрахман Досов сынды та-нымал тұлғалар мұрындық болды.

Ал келесі күні 15 тамыз-да шаһар халқына арнап бір мезгілде таңертеңнен ба-стап жылдағы қалыптасқан дәстүр бойынша қаланың алты алаңында – Мәдениет және демалыс саябағында, Сити-орталығында, «КЖБИ» шағын ауданында, А.Байтұр-сынов алаңында, «Жастар бульварында» және «Шаға-ла» жағалауында мерекелік іс-шаралар ұйымдастырылды. Бағдарламалар оны тамаша-лаған барша қауымның ру-хани жан дүниесін байытып, таным көкжиегін кеңейтті.

Сондай-ақ үлкенді-кішілі қауым Орталық саябақтағы «С любовью своими руками» хенд – мейд көрмесінен ерек-ше әсер алды. Мұнда жерле-стеріміз тиянақты әзірленген  «Өмір жолы» шығармашылық бағдарламасынан мүмкіндігі шектеулі шығармашыл жан-

дардың туындыларымен та-нысты.

Бұдан басқа балаларға арналған аквагрим, жастар-ды спортқа тарту мақса-тында волейболдан, фут-болдан жарыстар өткізілді. Осы күні түске таман облыс орталығында жастар үшін Зумбо – фестивалі ұйымда-стырылды.

Кешке қарай қала қо-нақтары мен тұрғындары ор-талық стадионға жол тартты. Концерттік бағдарлама ше-румен басталды. Барлық жи-налған қауымды облыс әкімі Нұралы Садуақасов шаһары-мыздың туған күнімен шын жүректен құттықтады. Биыл Қостанай облысының құрметті азаматы Кенжебек Укин болса, ал қаланың құрметті азамат-тары Беген Көпеш, Шыңғыс Жүсіповтер атанды. Оларға көпшіліктің алдында арнайы

куәлік пен ленталарды салта-натты түрде тапсырды.

Өзіміз осы қаланың туған күніне арналған мерекелік концерттермен спорттық шаралардың басы - қасында болып, көп жайға қанықтық. Облыс орталығының тұрғыны Нүргүл Мырзағалиева өзінің әсері жайлы былай деді:

- Үстіміздегі жылы да қа-ламыздың 136 жылдығы тиісті деңгейде өтті. Оны ұйымда-стырушыларға шексіз алғы-сымызды білдіреміз. Түрлі көрмелер, концерттік бағдар-ламалар, спорттық шаралар біздің көңілімізден шықты.

Аталған мейрамның әсіресе, жас ұрпаққа берері мол. Ол ұлдарымыз бен қыз-дарымызды Отанын сүюге туған өлкесін құрметтеуге үндейді. Сол себептенде екі күндік мерекенің берері мол болды.

Қостанай қаласының 136 жылдық меркесіне арналған шара «КЖБИ» шағын ауда-нында да тиісті деңгейде ұйымдастырылды. Сондай-ақ облыс орталығында Ресей жұлдыздарының қатысуымен өткен концертте көпшіліктің есінде ұзақ сақталары даусыз.

Жылдағы қалыптасқан дәстүр бойынша Тобыл өзенінің жағалауында қала жұртшылығы серуендеп, он-дағы көпшілікке ұсынылған «Тобыл оттары» музыкалық рингтен де жақсы әсер алды.

Ұзын сөздің қысқасы, «Тойдың болғанынан бола-дысы қызық» демекші, Қос-танай жұртшылығы асыға күткен мерекелік думанда өте шықты. Ең бастысы, жер-лестеріміз барлық мерекелік шараларды өз көздерімен көріп, көңілдеріне түйді.

Айтолқын ҚАПАН.

Жерлестерімізді рухтандырған қос күн

Қостанай шаһарының 136 жылдық мерекесінен репортаж

Сейсенбі, 18 тамыз 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ6 ДЕНСАУЛЫҚ

Медицинаның қоғамы-мызда алар орны ерекше. Ал, адамдардың денсаулығын қа-дағалаушы дәрігер терапев-тің қызметі де ауыз толтырып айтарлықтай. Өйткені, олар уақытпен санаспай күнделікті алдарына келген науқастар-ды жылы жүзбен қарсы алып, оларға қажетті ақыл кеңестерін беріп жатады.

Қалалық №1 емхана терапевт бөлімінің меңге-рушісі, дәрігер Ермолина Ла-риса Николаевна кезінде осы қиындығы мен қуанышы қатар жүретін мамандықты таңдаған-ды. Ол облыс орталығындағы №22 орта мектепте оқып жүр-ген кезінде – ақ адам жанының арашашысы, дәрігер болуды армандайтын.

Мектеп қабырғасында үстеріне ақ халат киген жан-дарға еліктеп, үлкейгенде өзгелердің бақыты үшін сол кісілердей адал қызмет атқар-сам дейтін.

1988 жылы білім ордасын тәмамдасымен Қарағанды ме-дицина институтының емдеу ісі факультетіне оқуға түседі. Бірақ, белгілі бір себептермен Қостанай медициналық учили-щесінде оқып, мейірбике ма-мандығын алып шығады.

Содан 1991 жылы әлгі орта арнаулы оқу орынын аяқтап, Ресей Федерация-сының Ижевск қаласындағы ауруханасына мейірбике бо-

лып орналасады. 2002 жылы осы шаһардағы медициналық академиясына оқуға тқабыл-данып, оны 2009 жылы ой-дағыдай аяқтайды. Сол жерде біраз жыл қызмет атқарған кейіпкерім, Ресейдің «Еңбек ардагері» және «Адал донор» төс белгісімен марапатталды.

Алайда, туған жері оны өзіне тартты да тұрды. 2010 жылы Қостанайға оралады. Сөйтіп, №1 қалалық емханаға учаскелік-терапевт болып ор-наласады. 2014 жылдың қыр-күйек айынан осы терапевт бөлімнің меңгерушісі болды.

- Бұл мамандық өте үлкен жауапкершілік пен біліктілікті талап етеді. «Денсаулық – зор байлық» болғандықтан, кез – келген сырқаттың жағдайын сұрап, диагнозын дәл қоюға тырысады. Өйткені, дәрігер өз-генің тағдыры үшін жауап бе-реді. Бұл кәсіп иелеріне ешқа-шан да қателесуге болмайды.

М ы с а л ы , у ч а ст кел і к дәрігер-терапевт ауа райы-ның қолайсыздығына қа-рамай, кез-келген уақытта науқастардың өтінішін орын-дауға тырысады. Ал, өзінің тікелей участкесіне қарайтын кісілердің де үйінде болып, хал-жағдайларын біледі. Соғыс және еңбек ардагерлерінің жағдайымен танысып, оларды үнемі басты назарда ұстайды.

Менің әріптестерім өз кәсіптерін шексіз сүйе білу ке-

рек. Онсыз көздеген мақсатына жете алмайсың. Өз басым әу – баста мамандығымды дұрыс таңдағандықтан, күнделікті жұмысымнан ләззат аламын.

Біздің алдымызға әдетте сырқаттанған кісілер үлкен үмітпен келеді.

Сондықтан оларды қабыл-дап, тиісті ем-домымды жасауға тырысамын. Осы кісілер құлан таза жазылып, отбасына үлкен қуанышпен оралып жатса, мен үшін одан артық бақыт жоқ», дейді Лариса Николаевна.

Қазіргі кезде қарт кісілер ғана емес, жастардың да ара-сында қан қысымы жоғарыла-ры кездеседі. Себебі, олардың кейбіреулері салауатты өмір салтымен айналыспайды, аз қимылдайды, дұрыс тамақтан-байды. Сөйтіп, семіздікке ұшы-рап, артық салмақ жинайды.

Міне, құрметті оқырман облыс орталығындағы №1 ем-ханасының терапевт дәрігері Лариса Николаевна Ермоли-на осындай өз саласын жетік білетін білікті маман.

АҚ ХАЛАТТЫ АБЗАЛ ЖАНДАР

«Алтын алма, алғыс ал» деген қағиданы ұстанған дәрігер Лариса Ермолина туралы сөз

ДӘРІГЕР КЕҢЕСІ

Қан қысымының алдын алыңызәсіресе жаз айларында өте сақ

болғандарыңыз жөнОсынау аптапты күндері жүрегі ауыратын, қан қысымы

жоғары адамдар барынша өздеріне ерекше күтіммен қараған-дары абзал. Мұндай науқасқа ұшырағандар өз беттерінше емделмей, алдымен емханалардағы дәрігерлердің ақыл-кеңес-теріне жүгінгендері жөн.

Мен тәжірибелі дәрігермін. Сондықтан өзіндік айтарым да бар. Ақ халатты абзал жандарға көрінбес бұрын, аурудың жай-жапсарын, себеп-салдарын біліп алу керек.

Мәселен, жүрегіңіз қатты соғып, басыңыз жиі ауырса ол гипертонияның, яғни қан қысымы ауруының белгісін білдіреді. Бұл сырқат шілде, тамыз түскен кезде күшейеді.

Сондықтан әсіресе, 40-50 жастан асқан ересек адамдар үшін қан қысымын жүйелі түрде өлшеп тұру өте маңызды болып табылады.

Жоғары қан қысымы төменде келтірілген аурулараға әкеп соқтырады.

• Жүрек ауруы мен миокард талмасына әкеледі. Жүректің әлсіздігін туғызады (кенеттен және мезгілден бұрын қайтыс болу қауіпі де жоқ емес);

• Инсультқа да себеп бола алады (адамның миына қан құй-ылып, сал болуы мүмкін);

• Соқырлыққа әкеліп соғады; • Қант диабетіне ұшыратады;Жоғары қан қысымына шалдықпау үшін барынша оның

алдын алуға тырысқан абзал. Ол үшін мына төмендегі жайлар үнемі назарыңызда болсын:

• Артық дене салмағы және семіздікке жол бермеу; • Шылым тартудан аулақ болу;• Ішімдіктерден барынша бас тарту;• Күйзеліске соқтаратын жайлардан сақтану;• Ағзаға қажетті жеміс-жидектерді мол пайдалану;Үлкен кісілерге жаз мезгілінің аптапты ыстығында далада

жүру қауіпті. Әсіресе, күндіз сағат 11- мен түскі 2-нің арасында күн сәулесінен барынша қорғанған жөн. Күніне 2,5-3 литр таза су ішу керек. Өте суық әрі газдалған суды пайдаланбаған абзал. Дәрігермен ақылдаса отырып, тиісті дәрі-дәрмектерді жүйелі түрде қабылдаған өте маңызды.

Нұржамал ҮРІСБАЕВА,№2 қалалық емханасының меңгерушісі.

Теріге ылғал жетіспегендік-тен тез құрғап, қабыршақта-нып кетеді. Бұл әдетте жазда жиі туындайтын мәселе. Тері майлы не аралас, құрғақ болса оны қалай емдейміз?

Цитрус маскасыАпельсин не грейпфрут-

тың шырынын сығып алып, 2 шай қасық табиғи балмен араластырыңыз. Қоспаны тек таза бетке жағу керек. Маска 7-9 минут бойы тұру керек. Бұл қоспа теріні жақсы ылғал-дандырады, ал құрамындағы қышқылдар бетті ағартады.

Қатты құрғаған бетке ар-налған маска

1 шай қасық табиғи балды 1 шай қасық құрғақ сүтпен ара-ластырыңыз. Масканы жылы, қайнаған сумен қаймақ тектес қоспа болғанынша араластыру керек. Бетке жағып, 13-18 ми-нуттан соң жуып тастаңыз.

Егер бетіңіздің типі майлы болса, 2 шай қасық өсімдік майы мен 1 шай қасық қыша-ны сумен (кішкене ғана) ара-ластырыңыз. Қоспаны бетке жағып, 4-7 минуттан соң шайып тастаңыз.

Бұл процедураны аптасына екі рет жасап тұру керек.

ЛосьонЖүзімді езіп, шырынын

сығып алыңыз. Бірнеше сағат-тан соң бөлек ыдысқа сүзіңіз. 400 мл жүзім шырыны, 1 шай қасық ас тұзы мен 2 ас қасық табиғи балды араластырыңыз. Бұл қоспаны тағы да сүзіп алып, 1 стақан спирт қосыңыз. Бетті сулап жіберіп, лосьон жағып қойыңыз. 2-2,5 сағаттан соң жылы сумен жуыныңыз. Бұл лосьонді тек бетке емес, бүкіл денеге жағуға болады. Артылып қалған қоспаны тоңазытқышта сақтаңыз. Сақтау мерзімі 1 ай.

Бал мен алмадан жасалған маска

Бір алманы сүтте бұқты-рып, жұмсарған кезде езіп, пюре жасаймыз, жылы болған-да ғана 1 ас қасық бал (балды ыстыққа сал, пайдалылығы төмендейтіні естеріңізде бо-лар) салып, бет пен мойынға жағып 20 мин ұстау керек. Кей-ін алдымен жылы сумен, сосын салқын сумен бетті шаю – мін-дет. 1 ай көлемінде аптасына екі рет жасасаңыз.

Шырын негізіндегі маскаБізге 1 пакет желатин мен

жарты стақан шырын қажет болады. Қалыпты және құрғақ бетке алма, шабдалы, таңқу-рай, алмұрт пен құлпынайдан жасалған шырын, ал майлы бет-ке лимон, апельсин, грейпфрут, томат, сәбіз бен ақ жүзімнен жасалған шырын болады.

Сүт негізіндегі маска 1 ас қасық желатин, жарты

ас қасық сүт пен жұмыртқа-ның ағы қажет болады. Жела-тин мен сүтті жай отқа қойып, қыздырып, ерітіңіз. Суыған соң жұмыртқаның ағын қосып, жақсылап араластырыңыз. Қос-паны бетке жағып, 30 минутқа қалдырыңыз. Уақыт өткен соң масканы алып, бетті салқын су-мен жуыңыз. Бұл маска кез кел-ген типті бетке сәйкес келеді.

Қазіргі кезде тамақтану қажеттілігі өзекті болып табылады.

Дұрыс тамақтану – адамның денсаулығының негізі, ол ағзаның қоршаған ортаның әртүрлі қо-лайсыз жағдайларына төзімділігін арттырады.

Дұрыс тамақтану не үшін қажет?

Жүрек-қан тамыры ауруларын, асқазан – ішек жолдарының ауруларын,қант диабеті, рак және остеопороз ауру-ларының алдын алу үшін қажет. Дене белсенділігінің жоғары және ағзаның еңбекке қабілеттілігінің жоғары болуы үшін, ауырмай, ұзақ өмір сүру үшін қажет.

Диетологтардың пікірін-ше – ең дұрыс тамақтану ре-жимі – күніне 4 рет тамақтану. Таңғы ас, түскі ас, кешкі ас аралығы 4-5 сағат болуы тиіс.

Дұрыс тамақтану қағидаты қарапайым: таңғы ас тәуліктік норманың төрттен бірін құрайды – 25, түскі ас – 50,шаңқай түскі ас – 10, кешкі ас – 15 пайыздарды құрайды. Кешкі асты ұйықтарға дейін 2 сағат бұрын қабылдау керек.

Дұрыс тамақтану негіздері бойынша қысқа-ша түсініктеме. Ас қабылдау уақытында ойыңыз-ды басқа нәрселерге бөлмеңіз, тек тамақтануды ғана ойлаңыз. Тамақтану кезінде ойыныз бөлін-бесе, ас қорыту қабілеті жоғарылайды.

Асқазанда өсімдік тектес тағамды қорыту үшін 4 сағат қажет. Ас қабылдаған кезде 4 түрлі тағамнан артық тамақтанбаңыз. Әртүрлі тағам жесеніз, асқазаныңызға түскен ас баяу қорыты-лады.

Тамақтанудан кейін дереу су мен ішімдік-терді ішпеу керек. Бұл асқазан сөлінің сұйыл-

тылуына және асты баяу қорытуға әкеп соғады. Ең дұрысы, ас қабылдаудан бұрын 1 стақан су ішіп, ас қабылдағаннан кейін 1 сағаттан соң ішу қажет. Ең көп тағам мөлшерін түскі ас кезінде қабылдау керек. Осы ережені сақтау, ас қорыту

жүйесі мен зат алмасуының бұзылысы ауру-ларының алдын алады.

Біз дұрыс, сапалы тамақтанып қана қоймай, сондай – ақ, тамақтанған кезде

барлық ережелерді сақтауымыз қажет.

Дене жаттығуларын жасаған-нан кейін, ауыр жұмыс істегеннен

кейін, қатты тоңған немесе қызу эмоциялардан кейін

дереу ас қабылдауға бол-майды. Осындай жүкте-

мелерден кейін асқа-зан ас қорыту сөлін тез шығара алмайды.

Жарты сағат демалу қажет.Ас қабылдаудан кейін жемістерді де же-

уге тыйым салынады. Өте суық және өте ыстық тағамдарды жеуге болмайды. Тамақтанған кезде суық және ыстық тамақты араластырып жеуге де болмайды. Ас қабылдаған соң жұмысқа дереу кіріспеңіз. Жатып демалуға және ұйықтауға да болмайды.

Осы ережелерді сақтап отырсаңыз, өзінізді денсаулығыңыздың жағдайы жақсарғанын се-зесіз, өзіңіздің салмағыңызды бақылай аласыз. Тамақты асықпай және сүйсініп жеу керек.

Дене белсенділігі, спортпен айналысу, стресстерден арылу, шылым шегуден, алкоголь-ді ішімдіктерден бас тарту сияқты салауатты өмір салтын ұстану және дұрыс тамақтанудың көмегімен көптеген аурулардың алдын алып, денсаулық пен әдемі келбетті, жас қалыпты дене салмағын сақтауға болады.

Дұрыс тамақтану негіздері

Дұрыс тамақтану не үшін қажет?

Жүрек-қан тамыры ауруларын, асқазан – ішек жолдарының ауруларын,қант диабеті, рак және остеопороз ауру-ларының алдын алу үшін қажет. Дене белсенділігінің жоғары және ағзаның еңбекке қабілеттілігінің жоғары болуы үшін, ауырмай, ұзақ өмір сүру үшін қажет.

Диетологтардың пікірін-ше – ең дұрыс тамақтану ре-

жүйесі мен зат алмасуының бұзылысы ауруларының алдын алады.

Біз дұрыс, сапалы тамақтанып қана қоймай, сондай – ақ, тамақтанған кезде

барлық ережелерді сақтауымыз қажет.

Дене жаттығуларын жасағаннан кейін, ауыр жұмыс істегеннен

кейін, қатты тоңған немесе қызу эмоциялардан кейін

дереу ас қабылдауға болмайды. Осындай жүкте

мелерден кейін асқазан ас қорыту сөлін

Бетті жазда қалай күтеміз?

Бетті дайындаған Айзат АСҚАРҚЫЗЫ.

Сейсенбі, 18 тамыз 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 7ҚОСТАНАЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ҚҰРМЕТТІ АЗАМАТТАРЫ

Есімі елімізге кеңінен таныс

М е н з а м а н д а с ы м ы з ә р і әзіл-қалжыңымыз жарасатын Әлфия Орманшинаны бұрыннан білемін. Өй-ткені, ол талай республикалық айты-старда топ жарып, осы халқымызды елең еткізетін өнерде алғаш Ару-ана мінген қазақ қызы ретінде ерекше танымал-ды.

Уақыт бір орында тұрмайды. Әл-фия да облыс орталығына көшіп кел-ді. Міне, содан бері сәлеміміз түзу, бір-бірімізге ниеттес, тілектес болып жүрміз. Ол жақында ғана мерейтойын атап өтті. Шығармашылық кеші облы-стық Ілияс Омаров атындағы қазақ драма театрында жоғары деңгейде ұйымдастырылды.

Оның осы 60 жасқа толған басқо-суына қазақ халқының маңдайына біткен бірқатар мәдениет қайраткер-лері арнайы шақырылды. Олардың қатарында Халықаралық «Алаш» сый-лығының лауреаты, талай поэзиялық жинақтардың авторы Серік Тұрғынбе-ков те болды. Ол өзінің айтыс өнерін өркендетіп келе жатқан қарындасына жүрек-жарды лебізін білдірді.

Сондай-ақ айтыс өнерін барынша жандандырып, оның дамуына тікелей жанашырлық танытып отырған Қа-зақстан Республикасының еңбек сіңір-ген қайраткері, көрнекті ақын Жүрсін Ермановтың құрметті қонақ болуы мерейтойдың салтанатын барынша

арттыра түсті. Сонымен қатар замандасымызбен

сыйлас інілері, яғни талай айтыстар-да көзге түскен Абаш Кәкенов, Айбек Қалиев, Бүркіт Бекетов секілді бауыр-ларымыз Әлфияға алдағы уақытта да шығармашылық табыс тіледі. Әрине, олар сахнаға көтерілген кезде жұрт-шылық ұзақ қол шапалақтады.

Былай қарасақ, осы кез-келген қандасымыздың делебесін қоздыр-май қоймайтын айтыста келе жатқан тұлғалардың біразы біздің Қостанай облысынан екен. Олар Қазақстанның халық ақындары Әсия Беркенова, Қонысбай Әбілов сияқты руханият са-ласының жұлдыздары.

Біздің Әлфиямыз да осы өңірдің мақтанышы. Ол 1955 жылы облыстағы қазағы қалың, ұлттық салт-дәстүрімізді әрқашан да жоғары қоятын Амангел-ді ауданында туып-өсті. Жастайынан өнерге ерекше ден қойды. Сонау мек-теп қабырғасында жүргенде-ақ оның тырнақ алды өлеңдері республикаға танымал «Ақжелкен», «Қазақстан пи-онері», «Тың шұғыласы» секілді басы-лымдарда жарық көріп, ауылда ақын қыз атанды.

Халық бәрін де тез көреді. Олар: «Кәрбоздың осы қызы ертең бүкіл ел мойындаған мәдениет қайраткері бо-лады. Өйткені, оның жанарында от бар. Қаламы да қарымды» десті.

Кейіпкеріммен талай жүздесіп, жалпы әдебиет, өнер жайлы сырла-

стым. Оның өзі де ешқашан қамшы сал-дырмайды. Айтар ойы нық, түйгені де мол. Ол бір жүздескенімізде айтысқа 31 жасында бел буып кіріскендігін айтқан болатын. Өзі әкесі қызмет атқа-ратын аудандық жол бөлімінің атынан қатысыпты.

Сондағы қарсыласы Амангелдідегі жылжымалы механикаландырылған коллоннаның ақыны Серікбай есімді жігіт болыпты. Міне, оның айтыстағы жолы осылай басталған еді.

Ұстаз әрі тәлімгерЖалпы, айтыс ақыны болу

жан-жақтылықты талап етеді. Оның шеберлігінің шыңдалуына сол өзі туып-өскен өңірден шыққан Жадыра Құтжанова мен Бүркін Бекетов ықпа-лын тигізді.

Сондай-ақ Қазақстанның халық ақындары Әсия Беркенова мен Қо-нысбай Әбіловті өзіне әрқашан да ұстаз санайды. Сонау 1989-1992 жыл-дар аралығында Алматыдағы «Нау-рыз» айтысында тұңғыш рет көрермен-дер көзайымына ие болды.

Содан кейін де Атыраудағы және Көкшетаудағы айтыстарда Бас жүлде-лерді жеңіп алды. Сөйтіп, Махамбет атамыздың елінде ұлтымыздың алғаш рет Ару-ананы жетектеген қызы атан-ды. Көкшеліктер де мұның еңбегін жоғары бағалады. Атақты үкілі Ыбырай бабамыздың аруағы талантты перзен-тін қолдады. Осы киелі жерден Құлагер

деген жылқыны иеленді. Осы жеңіс оған тың жігер берген-

дей болды. Көркіне ақыл-парасаты сай, еңбексүйгіш Әлфия Кәрбозқызы содан кейін де Алматыдағы «Қазақ қандай халық?» деп аталатын республикалық айтыста да бірінші орынға көтеріліп, күллі Қостанай мен Торғай өңірінде тұратын ағайындардың мәртебесін асқақтатты.

Содан бері де суырып салмалығы-мен дараланған қазақтың ерке қызы облысымыздағы көптеген рухани нәр берер жиындар мен басқосулардың көркі болып келеді. Талай байқауларда

әділқазылар алқасының мүшесі болып, бойында дарыны бар жастардың тұсауын кесуге атсалысты.

Біз Әлфияны осы са-ладағы ұстаз ретінде де жоғары бағалаймыз. Өйт-кені, ол ұзақ жылдар бойы Амангелді кенті мен Қоста-най қаласындағы талапты бүлдіршіндерді айтыс өнеріне баулып, өзінің тәлімгерлік қырларымен де қалың жұртшылықтың ілтипатына бөленді.

Осы сөзіміздің дәлелі ретінде 2007 жылы Қа-зақстанда алғаш болып «Жас ақындардың үздік ұстазы» атанды. Оның дайындаған шәкірттерін «Қазақстан» ұлттық теле-

арнасы арқылы көріп, зиялы қауымның айызы қанғаны белгілі. Бірақ ол ешқа-шан да осы жетістіктеріне тоқмейіл-сіген емес.

Оның жазба поэзиямен де айналы-сатындығын осы дүниеміздің басында айтып өттік. Сол жас кездегі қабілет-қа-рымын ғұмыр бойы одан әрі дамытып келеді. Осы сөзіміздің жарқын айғағы ретінде баспалардан жарық көрген «Мен даламның қызымын», «Елік көңіл ойнақтайды далада» деп ата-латын жыр жинақтарын атағанымыз орынды болар.

РУХАНИЯТ

Айтыс өнерінің хас шеберіҚазақстан Республикасының мәдениет қайраткері Әлфия Орманшина туралы

Өмір ерте есейттіҚостанай киелі өңір. Мұнда

барлық салалар жақсы дамыған. Спорттан да қаншама әлемді аузына қаратқан тұлғалар шықты. Оның арасында олим-пиадаға қатысқандар да, әлем чемпиондары да жеткілікті.

Бүгін біз осы спорттың бір түрі - шахмат өнері жайлы әңгімелемекпіз. Әрине, адам-ның ойлау жүйесін жетілдіретін, зеректікке, зерделілікке баули-тын, осынау тақтада мықтылар шеберліктерін сынайтын спорт жөнінде сөз болғанда тілімізге еріксіз Анатолий Уфимцевтың аты-жөні оралады.

Осынау абыз қарттың дүни-еден өткеніне де биыл 15 жыл-дың жүзі болып қалыпты. 84 жыл ғұмыр кешкен парасатты жан артында өшпес із қалды-рып, талай дарынды жастарды тәрбиеледі. Олардың бәрі де ар-дақты ұстаздарын сағынышпен еске алады.

Марқұм өте бауырмал, өз-генің жайын көбірек ойлайтын азамат-ты. Сондықтан да бо-лар, оны сыйлайтын кісілер де жеткілікті. Осы тұлғаны біздің әріптестеріміз де жақсы біледі. Өйткені, ол кезінде талай жары-старды өткізіп, соған қатысатын талапты жастарды әзірледі емес пе.

Қазіргі таңда облыс орта-лығының айнасы болып табы-латын қос тілді «Наш Костанай» газетінің белгілі журналисі, Қазақстан Журналистер одағы сыйлығының лауреаты Сергей

Биркле де менің кейіпкерім жөнінде айта келіп, оның ғұмы-ры кейінгі жастарға ғибрат екендігін баяндады.

Әсіресе, Анатолий Гаври-ловичтың азаматтығын, шах-мат өнерінің нағыз хас шебері болғандығын, бұл күнде өзі тұрған үйге оның аты-жөні жа-зылған мемориалдық тақта ор-натылғандығын сөз етті.

Өзім де оның есімі берілген Қостанай шаһарындағы шахмат клубының жанынан жиі өтемін. Күнделікті қаншама үлкенді - кішілі қауым осында келіп, бос уақытында түрлі жарыстарға қатысып жатады.

Осындай шақтары адамның ғұмыры оның ұзақ жасауында

емес, кейінгілерге пайдасы тиер ұлағатты істерді жүзеге асыруында екендігіне тағы да көз жеткізесің. Сөйтіп, атақты шахматшының өмірі босқа өт-пегендігіне іштей тәнті боласың.

Жерлестерінің ыстық ықы-ласына бөленген Анатолий Гаврилович Уфимцев 1914 жылы Ресейдің Омск қаласын-да дүниеге келді. Ол да өзге тұрғыластары секілді жастайы-нан еңбекке ерекше ден қойды. Шахмат өнеріне қызықты.

Әрине, оның балалық шағы нағыз қиын кездерге тап келді. Ғұмырындағы барлық жетістік-терге төзімділігі, қайсарлығы, ең бастысы алдына қойған мақса-тына жетпей қоймайтын батыл-

дығының арқасында көтерілді. Ол кешегі күллі Кеңес

Одағының халқы бастан кеш-кен қаншама ауырталықтарды да көзбен көріп, көңіліне түйді. Осындай тіршіліктің тауқымет-тері оны ерте есейтті, ширатты, өзгелерден дараландырды.

Спорт әлемге танытты

Атақты шахматшының ғұмырының ұзақ жылдары біздің Қостанайда өтті. Кезінде оны жергілікті халықтардың бәрі де сыйлады. Себебі, өзі де өзгелердің қадірін біліп, оларға үлкен ілтипатпен қарады. «Әр-кім сыйласқанның құлы» деген қасиетті сөз осындайда айтылса керек.

Кешегі сұм соғыс та талай отбасын қайғыға батырып қан-шама қылшылдаған жігіттерге топырақ туған жерінен бұйыр-мады. Сол қанды майдан ба-сталғанда бұл 27 жастағы аза-мат-ты. Соғыс жылдары әскери геодезист болып қызмет атқар-ды. Сөйтіп, қорғаныс ғимаратта-рын жоспарлауға, Кеңес Одағы-ның біріңғай геодезия жүйесін құрастыруға көп күш - қайратын жұмсады.

Оны жерлестеріміз Қоста-най облысының атласын жаса-уға қатысқан білікті де білімді маман ретінде бағалайды. Көр-некті экономист өзінің іскер-лігімен баршаның көңілінен шықты.

Ол өмірінің жарты ғасыр-

дан астамын киелі Қостанай-мен байланыстырды. Өңірді өркендетуге қомақты үлесін қосты. Бұл орайда жаны жай-саң азаматтың облыстық атқа-ру комитетінің жоспарлау бөлімі басшысының орынбасары, «Қо-станайэнерго» секілді белгілі мекеменің жоспарлау-эконо-мика басқармасының жетекшісі болғанын да тілге тиек еткеніміз орынды.

Осылайша ол облыс орта-лығына 1945 жылы 31 жасын-да келіп, бүкіл саналы ғұмырын қазақ елінің гүлденуіне арнады. Міне, осы деректердің өзінен Анатолий Гавриловичтың жау-апты қызметімен бірге спортты тығыз байланыстырғанын сезіну қиынға соға қоймас.

Жалпы, спорт сүйер қауым оны әлемге танымал шахмат теоретигі, өзіндік машығы мен шеберлігі қалыптасқан үлкен азамат ретінде де өздеріне үлгі тұтты.

Шахматшының «Уфимцев қорғанысы» деген ат берілген шахмат ойнаудағы ерекшелігі де баршаға мәлім. Мұны кезінде онымен спорттың осы түрінен сайысқа түскен әріптестері жақ-сы біледі, оның теорияларын ойын барысында қолданды.

Ол 1946 жылы КСРО спорт шебері атанды. Бүкілодақтық дәрежедегі төреші ретінде де талай сайыстардың жоға-ры дәрежеде өтуіне ықпалын тигізді.

Сонымен қатар ол Орта Азия мен Қазақстанның шах-

мат турнирлерінің бес дүркін жеңімпазы болды. Еліміздің он бір дүркін чемпионы. Ресейдің Омбы, Челябі, Сверлов қалала-рында да топ жарды.

Кейбір деректерге қараған-да, ол кәсіби шахматшы болма-са да сонау 1947 жылы кешегі Кеңес одағындағы чемпионатта В. Смыслов және С. Флорды тізе бүктірді.

Сондай-ақ есімдері әлем-ге танымал Т. Петросян мен И. Болеславский сынды атақты гроссмейстерлерден басым түсті. Міне, осы келтірілген мы-салдардан-ақ, Анатолий Гаври-ловичтың қандай шахматшы болғандығын пайымдай беріңіз.

Кейінгі жас толқынның назарына сала кетер бір жай, Қостанай шаһарында осыдан біраз жыл бұрын шахмат клу-бына оның есімі берілген-ді. Ол ашылар кезде шахматтан әлемнің экс-чемпионы Анато-лий Карпов арнайы шақырыл-ды.

Жалпы, атақты Анатолий Уфимцевтың мектебінен өт-кен өңіріміздің дарынды шах-матшылары республикалық деңгейдегі жарыстарда топ жа-рып жүр. Облыс орталығында «Уфимцев қорғанысы» турнирін өткізу де дәстүрге айналды.

Оған жерлестері де әрқа-шан да сергектікпен қарады. Сондықтан да болар, 1994 жылы «Қостанай қаласының құрметті азаматы» атағы берілді. Басқада мемлекеттік марапаттары бар-шылық.

Шахмат ойынының білгірі Өңіріміздің мақтанышына айналған Анатолий Уфимцев хақында

Сейсенбі, 18 тамыз 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ8 ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНА - 550 ЖЫЛ

Қазақ тарихының негіз-гі мәселелерінің бірі – қазақ халқының дәстүрлі әлеумет-тік құрылымының тарихы, оның тарихының алғашқы кезеңдерінің зерттелуі, орта ғасырлық қазақ хандығы тұ-сындағы және жаңа заман ке-зеңіндегі дәстүрлі хандық билік институты жойылғаннан кейінгі қазақ қоғамының оның ішінде этностық, саяси, әлеуметтік-эко-номикалық тарихы мен қазақ халқының әлеуметтік рухани мұрасының зерттелу пробле-масы болып табылады.

Мәселен, академик М.Қо-зыбаев мемлекет ұғымына былай деп анықтама жасаған: «Мемлекет дегеніміз – ел мен жердің құрыштай мызғымас бірлігін бейнелейтін әлеумет-тік құбылыс. Мұндағы әр түрлі әлеуметтік қабаттардан тұра-тын халықты үстемдік пен бағы-ныштылық яки билік жүйесі біріктіреді. Тиянақты шекара-ның болуына, биліктің жоғары сатысында сайланбалы неме-се мұрагерлік жолмен тиісті өкілдіктің – ханның немесе қаһанның болуына, мемлекет-тік институттардың – армияның, дипломатиялық мәдени орта-лықтардың болуына байланы-сты мынау ұлан-байтақ алып далада мемлекеттік құры-лымдар – тайпалық одақтар, қағанаттар Еуропадан ерте пайда болды деп айтуымызға негіз қалайды».

Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік қатынастары тарихы хақында қалам тартқан акаде-мик Е.Бекмаханов: «Қазақстан-дағы әлеуметтік қатынастарға талдау жасағанда жекелеген феодалдық институттардың қандай өзгерістерге ұшыраған-дығын және біз назар аударып отырған кезеңде қазақтардың қоғамдық өмірінде сол өз-герістердің қандай орын алған-дығын анықтаудың маңызы өте зор. Мәселені бұлай қарастыр-майынша, жекелеген феодал-дық институттардың таптық және әлеуметтік мәнін ашу мүмкін емес» – десе, Мәскеу университетінің профессоры, белгілі тарихшы И.Ковальченко қоғам дамуының көне заманнан бүгінге дейінгі тарихын нақты-лы зерттеудің ғылыми маңы-зы барын алға тарта отырып, әсіресе, қоғамның әлеуметттік құрылымын зерттеу барысын-да қол жеткізген нәтижелерді бүгінгі әлеуметтік саясат жүргі-зу барысында тиімді пайдалан-са, қаншама қателіктерге жол берілмес еді, – деген ғылыми тұжырымын алға тартты.

Әр халықтың тарихында мемлекеттігінің, әлеуметтік институттарының жүйесінің және оның даму ерекшелігін сипаттайтын құрылымдар бо-лады. Қазақ халқының мемле-кеттік дамуы мен дәстүрлі ұлт-тық болмысын айқындайтын ерекшеліктердің бірі – дәстүрлі қазақ қоғамының билік инсти-туты. Қазақстан Республикасы-ның Президенті Н.Ә.Назарба-евтың: «Институттанған ахуал

дегеніміз тарих толқынында емін-еркін ниет танытып оты-рудың абсолютті қажеттігін се-зінген халықтың ішкі әлеміндегі терең өзгерістерді сырттай тір-кеп отыру ғана емес. Мемлекет-тікке негіз салып берген халық ел ішіндегі ахуалдың бүгіні мен болашағы жолындағы жауап-кершілікті арқалауға да дайын болуы керек», – деуі дәстүрлі әлеуметтік институттардың құрылымын зерттеуде дәстүр-лі қазақ қоғамының әлеумет-тік құрылымының тарихының тағылымының маңызын біл-діреді.

Дәстүрлі қазақ қоғамы әле-уметтік институттар жиынтығы-нан құралды. Оның басында хан, уәзір, би, батыр, ақсақал-дар отырды. Олар дәстүрлі қа-зақ мемлекеттігімен ел бірлігі жолында бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығара жұмыс атқарды. Ар, намыс, ұят, әділ-дік сияқты қасиетті ұлттық мұраттар жолынан таймауды қатаң ұстады. Қазақстан Ресей империясының қол астына қа-раған шақта, қазақ қоғамының дәстүрлі хандық билік институ-тымен қатар қазақ қоғамының әлеуметтік институттарының құндылықтарын патша үкіметі қолдан жасаған саяси рефор-малар арқылы дағдарысқа ұшыртты.

Патша үкіметінің билігінен кейінгі кеңестік кезеңде қа-зақ мемлекеті мен дәстүрлі қоғамдық құрылымы бүлінді. Қазақ халқының бетке ұстар тарихи тұлғалары мен тек-тілерінің бетіне күйе жағылып, ары тапталып, еңбектері жой-ылды. Коммунистік партия мен Кеңес өкіметі кейінгі ұрпаққа «хан-қарақшы, би-парақор, ба-тыр-барымташы, бай-пасық» деп түсіндірді. Сөйтіп, қазақ та-рихындағы қасиетті хандар мен білікті билердің, хас батырлар мен оғландардың, мырзалар мен үлгілі байлардың есімдері тарихтан біржолата сызылып, аттары өшірілді. Мұның бәрі әділетсіз қоғамның қазақ ұл-тының тарихын Коммунистік партия мен Кеңес өкіметі идео-логиясына жат кереғар тарих деп тануынан туындаған жөнсіз

зорлықпен әбден саясаттанды-рылған тарихқа айналдырды.

Дәстүрлі қазақ қоғамының ішкі қоғамдық-саяси ұйымдасу формалары туралы сөз еткенде, оның бірлігіне негіз болған әле-уметтік топтардың институция-лануы туралы мәселе әлі күнге дейін отандық тарих ғылымын-да өзекті мәселелердің бірі екендігіне көз жеткіземіз. XX ғасырда қоғамдық ғылымдар-да «институт» ұғымын зерттеу категориясы ретінде кеңінен пайдалана бастады. Институт (от лат. Institutum – установ-ление) – көптеген теориялар-да адамдардың іс-әрекетінің әр түрлі салаларын реттейтін және оларды рөлдер мен ста-тустар жүйесіне айналдыратын тұрақты ережелердің, норма-лардың және ұстанымдардың кешенді жиынтығы ретінде қаралады.

Институционалистер инсти-туттарды зерттеу қоғамдық ғылымдардың, соның ішінде тарих ғылымының да басты міндеттерінің бірі деп есеп-тейді. Институт ұғымын ғылыми зерттеу категориясы ретінде қа-лыптастыра отырып, олар оны белгілі бір идеялармен бел-гілі-бір қызметті атқару үшін біріккен адамдардың бірлестігі, мінез-құлықты және әлеумет-тік қатынастарды қалыптасты-ратын әлеуметтік рольдердің жүйесі ретінде қарастырады.

Бүгінде Қазақстан Респуб-ликасы өзінің тәуелсіздігін алып егеменді ел болғалы заңда, за-ман да түпкілікті өзгерді. Қазақ тарихы ақтаңдақтан арылып, тәуелсіз елдің тарихы тұрғысы-нан қайта жазылуда.

Елбасы Н.Ә. Назарбаев:«Қа-зақ халқының этномәдени тұта-стық ретінде сақталуы – тікелей рулардың этноұжымдық жады-ның арқасы. Әрбір қазақ арқы-лы, олардың «МЕН» дегізерлік жеке басы арқылы жүзеге асқан осынау «этонологиялық жетігу» операциясы қазақ халқының және оның тәлкекке түскен тарихи тағдырының мәжүбірлі қажеттілігі болған.

Қазақ халқының институт-танған болмысы қатерлі шекке дейін құлдыраған. Бұл сияқты

қауіпті кезеңде ұлттық-мәдени өзін-өзі сақтау инстиутының қызметін ұзақ уақыт бойы ру институты атқарды», деген бо-латын.

Әділдік орнады. Әбілқайыр, Абылай, Кенесары сияқты ұлы хандардың, Табын Бөкенбай, Қабанбай, Арғын Жәнібек, Тама Есет, Керей Тұрсынбай, Арғын Бөгенбай, Баян, Арғын, Малайсары т.б. хас батырлар-дың есімдері мен мемлекеттік қызметтері туралы шынайы тарихы Қазақстан Республика-сы Үкіметінің «Мәдени мұра» бағдарламасының аясында ха-лық игілігіне айналды.

Дегенмен қазақ хандық дәуірлеріндегі саяси-әлеумет-тік қоғамдық құрылыс, шару-ашылық, экономика және мәде-ниет саласындағы құрылымдық жүйелері, олардың қызметі мен қоғамдағы орны туралы көп жай әлі толық айтылып болған жоқ.

Мұның ел тарихы үшін өзекті мәселе екенідігі ешбір күмән туғызбайды. Өйткені, са-яси-әлеуметтік қоғамдық құры-лым бірнеше ғасырлар бойы қазақ мемлекетінің дәстүрлі билік институттарының жүйесін сақтап қана қойған жоқ, оны ілгері дамытты, қазақ хандығы бірлігі де, тірлігі де нық іргелі ел болды. Қазақ мемлекеттік, әле-уметтік, қоғамдық құрылымдар мен жүйелерінің тарихын ар-найы зерттеулер арқылы таныту өзекті болып қала береді.

Тарихымызды тану туралы алаш ардақтысы Әлихан Нұр-мұхамедұлы Бөкейхан: «Тарих дейтін бұрынғы өткен заман-ның жайынан сөйлеп тұратұғын, бұрынғы өткен кісілердің ісінен хабар беретұғын бір ілім. Қа-зақтың көбі оны «шежіре» деп айтады. Бұл заманның ғалымда-ры тарихты ең оңды мұғалім» деп түсінеді.

Тарих – түзу жөнді үйре-туші деп айтады. Тарих халықты түзу жөнге сілтеуші болса, оған дүние де түзушіліктің кітабы. Тіршіліктің жолбасшысы деуге де болады. Келешек күннің қандай болашағын білуге тарих анық құрал болады.

Өзінің тарихын жоғалтқан

жұрт, өзінің тарихын ұмытқан ел – қайда жүріп, қайда тұрған-дығын, не істеп, не қойғандығын білмейді, келешекте басына қандай күн туашығына көзі жетпейді.

Бір халық өзінің тарихын білмесе, бір ел өзінің тарихын жоғалтса, оның артынша өзі де жоғалуға ыңғайлы болып тұрады. Дүниеде өңге жұрттар қатарында кім қор болмайын, тұқымы құрып қалмасын деген халық өзінің шежіресін имани дәрежесінде ұғып білуге тиіс болады, – деген өсиеті бүгінде өзінің мәнін жойған жоқ.

ХІХ ғасырда патша үкіметі тұсында қазақ халқының та-рихы мен сол кездегi жай күйiне деген ынта-ықылас қазақтар ту-ралы жалпы еңбектердiң пайда болғанын көрсетедi. С.Бронев-ский, В.Вельяминов-Зернов, А.Гейнс, Л.Мейер, И.Казанцев, Н.Зеланд, Р.Игнатьев, Н.Гро-деков, П.Румянцев және тағы басқалардың еңбектерi солар-дың қатарына жатады. Олардың еңбектерiнде қазақтар туралы олардың тарихынан, әлеумет-тiк құрылымынан, тұрмысынан, рухани өмiрiнен, салық төле-уi мен әдет-ғұрпынан бастап алуан түрлi тарихи деректік мәлiметтер дәстүрлі қазақ қоғамының саяси-экономика-лық, әлеуметтік-құрылым мен қоғамдық жүйесінің тарихын да қамтыған.

1917 жылдан кейiн отандық тарих проблемаларына ден қою арта түстi. Бұл тұрғыда көптеген еңбектер iшiнен Т. Рысқұлов, Х. Досмұхамедов, П.Г. Галузо, С. Мендешев, Ғ. Тоғжанов еңбек-терiмен басқа да еңбектердi атап өтуге болады.

ХVІІІ-ХІХ ғасырлардағы қазақ қоғамында әлеумет-тік институттар мен олардың қоғамдық рөлі хақында кеңестік үкімет дәуірінде бірқатар баға-лы пайымдаулар мен ғылыми тұжырымдар жасалған ғылыми еңбектер жарық көріп, отандық тарих ғылымына тың серпіліс алып келген еді. Олардың ара-сында Е. Бекмаханов, М. Вяткин, С. Аманжолов, С. Толыбеков, С.Л. Фукс, т.б. тәрізді ғалым – зертте-ушілердің еңбектері айрықша назар аударуға тұрады.

Е. Бекмаханов, М. Вяткин-дердің ізімен С. Зиманов мол мұрағаттық деректер және нар-ративтік шығармалар негізінде «сұлтан», «би», «тархан», «стар-шын», «бай», «кедей», «шаруа», «жатақ», «құл», «төлеңгіт» тәрізді дәстүрлі қазақ қоғамы-ның әлеуметтік құрылымы жүй-есіндегі әлеуметтік топтарға ғылыми талдау жасап, олардың қазақ қоғамының саяси билік жүйесіндегі және экономика-лық өмірінен алатын орнын бір-шама тиянақты түрде зерделеді.

Барлық әлеуметтік иерар-хияның ең биігі хан атағы берілген адам еді.Тек сұлтанды ғана хан жариялауға болатын. Ғұрыпқа сәйкес хан атағын ала-тын тектің үлкенінде басымдық құқық болған.

Дәстүрлі қазақ қоғамын-

дағы хан билігінің сипаты орта ғасырлардағы деректемелерде ханның құқықтары мен міндет-тері мынадай:

1. Билік етуші әулеттің басшысы және барлық қазақ тайпаларының жоғарғы сюзе-рені ретінде ханның бүкіл хан-дық аумағына, ұлысқа қарасты барлық жерге жоғары дәреже-де билік ету құқығы, оның негіз-гі қызметі мен басты міндетінен – елді сыртқы жаулардан қару-мен қорғауынан туындайтын құқығы болды.

2. Соғыс жариялау және бітім жасау құқығы тек ханға ғана берілді, мұның өзі әскер-лердің жоғарғы басшысы мін-детінен туындайтын еді.

3. Ханның шет мемлекет-термен келіссөздер жүргізуге жоғарғы дәрежеде құқығы болды, мұның өзі мемлекеттің сыртқы саяси бағытын белгілеу міндетінен туындайтын.

4. Ханда өзіне бағынышты өлтіру немесе тірі қалдыру құқығы – оның жоғарғы билік міндетінен туындайтын құқығы болды. Ханның бұл құқығы мен міндеті қазақтардың «Жеті жарғы» құқық нормаларында айқын көрсетілген.

5. Содай-ақ ханда заңдар және қоғамның барлық мүше-лері үшін міндетті бұйрықтар шығару құқығы – оның сол кездегі қоғамдық құрылыс пен тәртіпті сақтау міндетінен туын-дайтын құқығы болды.

1749 жылы Ресей патша үкіметінің жарлығымен Кіші жүзде хан тағайындалған Нұра-лы Әбілқайырұлы (1749-1786 жж. билік құрған) тұсынан ба-стап дәстүрлі қазақ қоғамының саяси билігіне патша үкіметі араласа бастады.

Дәстүрлі билік хандық институты әлсіреп, қоғам өмірінің алдыңғы қатарына сыртқы жаудан қорғану, патша үкіметі тарапынан жүргізілген қазақ даласын кеулей отырып отарлау мен басып алу саяса-тына қарсы тұру жағдайында, әрине, батырлар институты тек әскери ғана емес, сонымен қа-тар саяси елдік мәселелерге де араласа бастағаны дәлелденген болатын.

ХVІІІ-ХІХ ғғ. дәстүрлі қа-зақ қоғамының әлеуметтік құрылымында хан-сұлтандар, би-батыр, тархандар институ-ты тәрізді әлеуметтік топтар іс жүзінде қолына бүкіл ішкі са-яси-әлеуметтік билік тетіктерін шоғырландырған және нақты іс-әрекетке қабілетті бірден-бір қоғамдық институт рөлін атқар-ды деуге толық негіз бар.

Қорыта келе айтпағымыз, Қазақ қоғамының дәстүрлі са-яси-әлеуметтік құрылымының жүйесі қазақ мемлекеттігі мен алты алаштың бірлігін сақтай отырып, оны ілгері дамытуға қызмет еткендігі зерттеулер нәтижесінде дәлелденді.

Өтеген ИСЕНОВ, тарих ғылымдары-

ның кандидаты. Қостанай мемлекеттік педагогикалық

институтының доценті.

Өз тарихын білу - әрбір азаматтың міндеті

Сейсенбі, 18 тамыз 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 9ИМАНДЫЛЫҚ ИІРІМДЕРІ

Бүгінгі сұхбаттасым Асылхан Мұханбетжанұлы Түсіпбектің есімі көпке бел-гілі. Оның Қазақстан мұсыл-мандары діни басқармасының Қостанай облысындағы өкіл имамы болып тағайындалға-нына да көп бола қойған жоқ. Алайда осы мерзім ішінде ол өзінің білімділігі мен білік-тілігін, іскерлік және ұйымда-стырушылық қасиеттерін көрсетті.

Дін қайраткерінің жан-жақты қырлары үстіміздегі жылғы қасиетті Рамазан айы кезінде де айқын байқал-ды. Жақында онымен арнайы жолығып, өзімізді көптен толғандырып жүрген сауал-дарымызды қойған едік.

Төменде осы сұхбатты қалың оқырмандар назарына ұсынғанды жөн көрдік. Оның әсіресе, ислам дініне, иманды-лыққа ден қойған көпшілік қауымға берері мол.

Имамдардың әдебі туралы

- Асеке, сіздің осы жауап-ты қызметті атқарып жатқа-ныңызға біраз уақыт болды. Содан бері қандай өзекті мә-селелерге ерекше назар аудар-дыңыз?

- Әрине, өзімді мақтаудан аулақпын. Осы облыстың бас имамы болғанға дейін бірқатар аудандарда қызмет атқардым. Халықтың құрметіне бөлендім. Оған дейін діни білім алдым, тәжірибе жинақтадым.

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Ержан қажы Маяме-ровтың бұйрығымен Қостанай облысындағы өкіл имам болып тағайындалдым.

Жаңа қызметтің де өзіндік ерекшелігі, жауапкершілігі де жеткілікті. Ендігі жерде күллі өңірдегі мешіттердің жұмы-сын қадағалауға, ондағы бас имамдармен тығыз байланыс-тарда жұмыс істеуге тура келді.

Бұл қызметке кіріскен соң барлық аудандар мен қалалар-дағы мешіттердің тыныс — тір-шілігімен таныстым. Олардағы кезек күттірмес өткір мәселе-лердің түйінің шешуді қолға алдым. Өздеріңіз де білесіздер, мешіт өндіріс орны емес.

Сондықтан да жергілікті жердегі әкімдермен жүздесіп, ортақ мәселелер жөнінде ақылдастық. Олар да іскер азаматтардың қолдауынсыз имандылық ордаларындағы жұмыстардың алға басуы қиын екендігін жан-жүректерімен түсінді.

Мешіттер тек халықтың са-дақасымен күн көре алмайды. Өйткені, ғимараттардың қысқы жылуы, электр жарығы секілді көпшілік біле бермейтін мұқта-ждықтары аз емес. Міне, осы жайлардың бәрі де шынымды айтсам өзімді қатты толған-дырды.

Тек бір айта кетер жай, мұ-сылман жігіттерінің арасын-дағы басшылар да дінге бет бұра бастады. Ислам дінінің адамды адамгершілікке, кісілік-ке, мейірімділікке баулитын жақтарын да ұқты.

Жасыратын несі бар, әжептәуір лауазымды жұмыс атқаратын бауырларымыздың

өзі мешіттерге келіп, жағдайы-мызды сұрап, намазға жығылып жатқан кезде қалай ғана риза болмассың? Міне, осындай жайлардың бәріне де қазақ елінің тәуелсіздігі арқасында қол жеткіздік деп айтар едім.

- Соңғы жылдары елімізде имамдар арасында ротация, яғни оларды бұрынғы қыз-мет атқарған жерінен басқа аудандар мен қалаларға ауы-стыру секілді маңызды істер де қолға алынды. Осы жөнінде не дейсіз?

- Меніңше, бұл өте орын-ды. Бас мүфтидің бастамасы-мен қолға алынған аталмыш игі істер күллі еліміз бойынша жалғасын тапты. Оның берері де аз емес. Себебі, бір орында ұзақ отырып қалған адамда ізденіс болмайды. Ал, ротация жағдайында олар жаңа ортада жұмысқа ерекше құлшыныспен кіріседі.

Жергілікті халықпен таны-сып, оларға үйреніскенше де біраз уақыт керек. Бұл мәсе-ленің онды нәтижесін беретін-дігін өмірде көріп те, сезіп те жүрміз. Мәселен, біздің өңір-де де бірқатар аудандардың имамдары басқа аудандарға жіберілді. Әрине, олардың баспанамен қамтамасыз етілуін өзім тұрақты назарда ұстадым.

Білімді имам — дініміздің ұйытқысы

- Өзіңіз де білесіз, кешегі Кеңес Одағы кезінде халық арасында «Өлімді жерде молда семіреді, өленді жер-де өгіз семіреді» деген теріс ұғым пайда болған еді. Қазір бұл сөздің мағынасы түбірі-мен өзгерген секілді. Жалпы, имамдардың білім деңгейі қандай дәреже де деп ойлай-сыз?

- Шынында да, сол кешегі келмеске кеткен Одақ кезін-де дінімізді орынсыз қаралап, құбыжық еткені баршаға мәлім. Сондай кездері молдалардың атына әлгіндей сөздер айтылға-ны да белгілі.

Алайда, қазір оның мәні мен мағынасы өзгерді. Қа-зақстан егеменді мемлекет болғалы бері ислам діні де өркендеді. Елімізде жеке діни басқарма құрылды. Осы күнге дейін республикамызда 2,5 мыңға жуық мешіт салынды.

Біздің Қостанай өңірінде де қаншама имандылық ор-далары тұрғызылды. Кеңттер мен ауылдарды атамағанның өзінде, өңіріміздің Қарабалық ауданының орталығындағы, Рудный шаһарындағы және басқа да жерлердегі пайда-лануға берілген мешіттерді кез-келген алыс-жақын мем-лекеттерден келген қонақтарға ұялмай көрсетуге болады.

Имам — барлық игіліктің, ізгіліктің ұйтқысы. Сондықтан оларға жүктелер міндет те, та-лап та жыл өткен сайын артып келеді. Бұл орайда Бас мүф-тидің имамдардың этикасы мен әдебі жайлы үнемі айтып келе жатқандығы да көпшілікке белгілі.

Сол себептен де менің әріптестеріме қойылар мін-дет те жоғары. Қазір олардың жүріс-тұрысы, киім киісі, сөй-леген сөзін былай қойғанда, біліміне ерекше назар ауда-рылады. Өйткені, иманды-лық ордаларына жиналған намазхандар мен мұсылман ағайындарымызға бос сөз емес, ислам діні жайлы жан-жақты түсінік берілуі қажет.

Олардың айтқан уағызда-ры да көпшілікті ойландырып, толғандыратындай болып жат-са нұр үстіне нұр. Сонан соң олар үнемі ізденіп отырмаса, өмір барысында толқынмен теңіз жағалауына шығып қалған жанқадай қызметтерінен шет-теп қалуы да ғажап емес.

Қазір Аллаға шүкір, оқи-мын, талпынамын деген адамға барлық жағдай жасалған. Мән-сіз, мағынасыз сөздермен еш-кімді де таң қалдыра алмайсың. Бас мүфтидің тікелей қамқор-лығымен қаншама жастар шет елдердегі әлемдегі ең мықты діни оқу орындарында білім алып жатқандығы да жұртшы-лыққа аян. Елімізде де білікті мамандар дайындайтын уни-верситеттер мен институттар, колледждер де баршылық.

Өзіміздің облыста да бұл күндері нағыз жоғары діни білім алған жастар қызмет атқарып жатыр. Аудан және қала имамдары республи-калық дін қызметкерлерінің біліктілігін көтеру курстарына да жіберіледі.

- Сіздердің маңызды жиын-дарыңызға қатысқан кезде түйгенім, аудандар мен қала-

лардан болашақ дін қызмет-керлерін даярлау мақсатында шәкірттерді іріктеп, республи-камыздағы діни оқу орында-рына жібереді екенсіздер.

Дұрыс аңғарыпсыз. Шәкірт дайындау біздің барша имамдардың алдында тұрған үлкен міндеттердің бірі. Бұл өте ауқымды жұмыстардың қатарына жатады. Ең алды-мен білімге құштар жастарды табуымыз қажет. Содан кей-ін оған мешітте дәріс беріп, жан — жақты тәрбиелеу керек. Денсаулықтары да оқу орында-рындағы талаптарға сай болға-ны абзал. Міне, мұның бәрі де белгілі уақытты, имамдардың тынымсыз ізденісті қалайды емес пе.

Іскер жігіттердің қолдауы

- Әңгімеміз енді өзінің өрісін тауып келе жатқан секілді. Жалпы, қостанайлық қалталы азаматтардың мешіт-ке деген тікелей демеушілігі жөнінде де айтып өтсеңіз. Нақты мысал келтірсеңіз нұр үстіне нұр.

- Қашанда ел арасынан жанашыр, өзінің ата салты мен дәстүріне, әдет-ғұрпына жалпы, руханиятқа сергек қа-райтын азаматтар табылатын-дығы белгілі. Ондай жүректері елім мен халқым деп соққан жігіттер біздің өңірімізде де баршылық.

Егер облыста аудан мен қа-лалардағы мешіттер бірқалып-ты жұмыс істеп жатса, оған жер-гілікті кәсіпкерлердің де тигізіп жатқан ықпалы мол дер едім. Осындай бір сұхбатта олардың бәрінің бірдей атын атап, түсін түстеп шығу да мүмкін емес.

Дегенмен де жүзінен үнемі ізгіліктің, мейірімділіктің шуағы төгіліп тұратын бауырларымы-здың кейбіреулерін айтып өт-кенім де дұрыс болар. Бұл күн-дері облыс орталығының 9-шы шағын ауданындағы мешіт былтыр пайдалануға берілген болатын.

Оны есімі көпке танымал кәсіпкер Төлеген Жайлаубаев өз қаржысына салып, мұсылман қауымның алғысына бөленді. Мешіттің ашылу салтанатына Бас мүфти Ержан қажы Мая-меров пен оның орынбасары Серікбай қажы Ораз қатысты.

Осы жүздесуде жер-лестерімізге бас имам бо-лып Шоқан қажы Әмір-х а н о в т а ғ а й ы н д а л ғ а н ы жөнінде айтылды. Міне, содан бері имандылық ордасы үл-кенді-кішілі қауымының жиі келетін орнына айналды.

Шөкең де өз саласын жетік білетін білікті маман. Өңірдегі көптеген имамдар кезінде одан дәріс алған. Оның әкесі Ғазиз ағамыз да еліміз тәуелсіздік алған алғашқы жылдары қаси-етті Меккеде болып, өзінің мұ-сылмандық парызын өтеген-ді.

Рухани кештер — тәрбиенің

қайнар көзі- Байқаймын, өзіңіз әдет-

тегідей қарапайымдылық сақтап, атқарылған істердің бәрін баяндауды артық көретін

секілдісіз. Сіз өкіл имам болға-лы бері түрлі ғибраттық жағы мол кештер, жастар арасында Құранды жатқа және мәнерлеп оқудан байқаулар да өткізіле бастады емес пе?

- Егемендігіміз нығайып, болашағымыз жарқын бол-сын десек, ана тілімізді терең меңгерумен қатар, үнемі өрке-ниетке ұмтылыс жасай беруіміз қажет. Сонда ғана дегенімізге жетеміз. Ата — бабамыздың біз-ге мұра етіп қалдырған ұлттық құндылықтарымызды барынша жандандырамыз.

Бұл орайда, біздің алды-мызда үлгі тұтар тұлғалары-мыз да бар. Мысалы, Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлының «Дін және дәстүр» деп атала-тын аса бағалы кітабы жарық көріп, күллі еліміздің жұртшы-лығына жол тартты. Өзімнің пайымдауым бойынша, бұл әрбір иісі қазақтың кітап сөресінде тұратын әрі ұрпақта-рына күнделікті ғибрат етер аса құнды дүние.

Осы еңбекті қолға алған адам басқа рухани әлемге енгендей күй кешеді. Онда имандылық, ибалылық мәселе-леріне байланысты көп жайлар терең әрі жан-жақты айтылған.

Аталмыш кітапты басшы-лыққа алып, облыстық Марал ишан мешітінің ұжымы көпте-ген рухани кештер өткізді. Сонымен қатар ұлы Мұхам-мед (с.ғ.с) пайғамбарымыздың туылған күні, яғни Мәуліт ме-рекесіне байланысты өткізген ғибратты шараламыз да көп-шіліктің есінде болар.

Мұндағы мақсат — халықты жинап, құрғақ ақыл айтып, бос сөзге салыну емес, олардың санасына сәуле құяр жайлар-ды нақты мысалдар арқылы баяндау. Кейде театрлық қой-ылымдар да көрсетіліп жатады. Осындағы оқиғалар арқылы қалың жұртшылықты ойға же-телейміз.

Ерекше айтайын дегенім, облыс орталығындағы үлкен-ді-кішілі қауымның ислам дініне деген көзқарастары түбірімен өзгерді. Олардың арасында мешітке келіп, атқа-рып жатқан жұмыстарымызды бағалап, алғыстарын білдіріп жататындары да баршылық. Мұндай кездері мешіт қызмет-керлері де өздерінің жұмысы-ның нәтижесін көріп, мәртебесі көтеріліп қалатындығы даусыз.

Әлгі аталған кештерге рес-публикаға және облысымызға белгілі өнер шеберлерін де шақырамыз. Олар асқақтата ән салып, жиналған жұршылықты бір серпілтіп тастайды.

Қасиетті Құранды әрбір мұ-сылман қастерлейді. Сондықтан бұл мәселеге де еліміз бойын-ша үлкен мән беріліп келеді. Мәселен, биылғы республика-лық Құран жарысында Тараз-дық жасөспірімге жеңіл көлік тарту етілді. Әңгіме сыйлықта емес, алайда осындай байқау-лар кейінгілерді де алға қарай ұмтылдыратындығы белгілі.

Астанадағы медреседе оқып жатқан дарынды шәкірт яғни, ұзақ жылдар бойы облы-стық мешіттің бас имамы болған Ертай қажы Балахмет-тің ұлы Нұртаза елордамызда ұйымдастырылған байқауда жүлдегер атанды. Бұл барша-

мыз үшін де мақтаныш. Соңғы біраз жылдардан

бері облыстық Марал ишан мешітінде Құранды жатқа және мәнерлеп оқудан жарыстар ұй-ымдастырылып, оның жеңім-паздарына бағалы сыйлықтар тапсырылады. Ал, бірінші орынды иеленгендер респуб-ликалық байқауларға қатысып, өңірдің намысын қорғайды.

Қайырымдылық - Өзіңіз басшылық ететін

облыстық мешіттің қызмет-керлері жыл бойы қайы-рымдылық мақсатында үлкен істер тындырып, халықтың алғысына бөленуде. Осы жөнінде таратыңқырап айтып берсеңіз?

- Қайырымдылық — сонау ата-бабамыздан келе жатқан сауабы мол іс. Қазақтың өт-кен тарихына үңілсек, жетімін қаңғытпаған, жесірін жылат-паған. Көмекке мұқтаж жан-дарға қол ұшын беріп, дарқан-дық танытқан.

Сондықтан мешіт қызмет-керлері өздері жұмыс істейтін аудандар мен қалалардағы мүгедектер мен көп балалы отбасыларына қол ұшын беруді басты парызымыз деп түсінеді. Өзім басқаратын имандылық ордасындағылар жыл бойы қайырымдылық мақсатында да қыруар істерді атқарып келеді.

Ораза кезінде халықтан түскен пітір садақадан қолда-уға зәру ғәріп жандарға, қолы-нан күш, бойынан қуат кеткен жасы ұлғайған кісілерге көмек қолын созып келеміз. Сонымен қатар біз облыс орталығын-дағы «Дельфин» және қаланың шетіндегі №3 облыстық жетім балалар үйін тұрақты қамқор-лыққа алдық.

Осы тәрбие мекемелеріне түрлі мереке кездерінде ар-найы болып, балаларға да-стархан жаямыз, олардың бастарынан сипап, есте қалар-лық сыйлықтар тарту етеміз. Сол кездегі олардың жүзіндегі қуанышты ешқашан да ұмыта алмайсың.

«Барлық жақсылық ба-лаларға» деп босқа айтыл-майды. Мешіт жанындағы абыз ақсақал Жақсылық Ғай-син басқаратын «Зекет» қоры өкілдігімен бірлесе отырып, «Мектепке барар жол» акци-ясына қатысамыз. Өңірдегі жетім балаларға жаңа оқу жы-лына қажетті сөмке, оқу құрал-дарын алып береміз. Басқа да осы бағытта жүзеге асырылып жатқан жұмыстар жеткілікті.

Иә, бұл игі мақсаттағы бастама бұл күндері еліміз-де наиб мүфти болып қызмет атқаратын, көрнекті дін қайрат-кері Серікбай қажы Ораз облы-стың бас имамы болып тұрған кезінде қолға алынған еді. Со-дан бері ол өзінің игі жалғасын тауып келеді.

Биыл да облыс басшысы-ның өзі бастап, оны өзге іскер азаматтар қолдады. Сөйтіп, ақ-сақалдардың ақ батасын алды. Олар әрдайым «Алғыспен ел көгерер, жаңбырмен жер көгерер» деген аталы сөзді ұстанады.

Әңгімелескен Оразалы ЖАҚСАНОВ.

Қазір сөздің емес, нақты істің заманы Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Қостанай облысындағы

өкіл имамы Асылхан қажы Түсіпбекпен сұхбат

Сейсенбі, 18 тамыз 2015 ж. БІЗДІҢ10 ТАНЫМ ҚОСТАНАЙ

Сыр өңірінің тумасы

Соңғы жылдары қазақ эстрадасына өзіндік жаңа леп әрі тосын стиль алып келген дарынды қазақ жігіті Серік Ибрагимовтің әсем әндері мен қолына саксофонын ұстап орындайтын туындыларына да халық үйреніп қалды. Оның тың шығармаларын үлкенді-кішілі қауым асыға күтіп отыратыны да рас.

Талантты әншінің өскен ортасы, үлкен сахнаға келу жайы да көпшілікті толғанды-рары сөзсіз. Сондықтан оның дүниеге келген өңірі жайлы да аз-кем тоқталып өткеніміз жөн секілді. Ол Қызылорда облысы Жаңақорған ауданына қарасты Түгіскен деп аталатын киелі ауылда дүниеге келді. Көп ба-лалы отбасында өскендіктен бе, ешкімді жатырқамайды. Бірден араласып, бұрыннан білетін адамдардай еркін сөйлесіп кете алады.

Ол тәрбиеленген шаңы-рақта жеті бала өсті. Ата-анасы бес қыз бен екі ұлына өз қата-рынан қалдырмау мақсатында кішкентайларынан заманға сай білім алуларына көп көңіл бөлді. Үйдің ортаншысы болып келетін Серік кішкентайынан өнерге бейімділік танытқаны белгілі.

Біздің қазақ халқы өнерді киелі деп санайды. Өйткені, ол кез келген адамға қона бер-мейді. Осынау сүйікті ұлдары үш жасынан бастап музыкаға құштарлық байқатты. Оны, әрине, әке-шешесі дер кезінде көрді, білді. Ұлдарының талабын

ұштауға барын салды. Сондықтан да болар, оның

ой-өрісін кеңейту және өнерге деген құштарлығын барынша шыңдау мақсатында Серікті алдымен мектептегі тоғызыншы сыныптан кейін көрікті шаһар Қызылорда қаласындағы музы-калық колледжге түсуіне ықпал етті.

Сыр өңірінде әу демейтін, домбыра тартпайтын қазақ жоқ. Аталған колледжде де мұ-ның жолы болып, өнер саласын

терең меңгерген кіл майтал-мандар дәріс берді. Тәлімгер-лері Серіктің сахнада төселе бастағандығын сезіп, оған ба-рынша қолдау білдірді.

Колледждің қабырғасында жүргенде-ақ ол өзінің келешек-те қазақ эстрадасындағы жарық жұлдыздардың бірі болатын-дығын аз да болса байқатты. Содан кейін ол білімін одан әрі тереңдету мақсатында Ал-маты қаласындағы талай өнер майталмандарын дайындаған

Құрманғазы атындағы ұлттық консерваторияға түсіп, оны да ойдағыдай аяқтады.

Талантты әнші болған соң одан сұхбат алушы журнали-стер де жеткілікті. Олар әри-не, бұған: «Сізге өнерге деген шексіз құштарлық анаңыз, әлде әкеңіз жағынан жұқты ма?» деп жатады. Оған мұның да жауа-бы әрқашан да дайын. Өйткені, өзінің әке жағынан алғанда арғы аталары және нағашыла-ры да өнер десе ішкен астарын жерге қоятын жандар екен. Олардың арасында кезінде сал-сері, суырыпсалма ақындар да болыпты.

Сондықтан да бұл өнер де-ген қанмен келетіндігін жасыр-май айтады. Ал үлкен сахнаға бертінде шыққаны белгілі. Бұл орайда продюсері Алтынбек Рахметовтің ағалық қамқор-лығы ерекше. Осы азаматтың арқасында қаншама концерт-тер мен кештерге қатысып, өзінің бойындағы дарынын күл-лі елімізге жарқырата көрсетті.

Еңбек қана табысқа

жеткізедіӘнші әмбебап болуы керек

деп түсінеді. Ол тек әннің та-биғатына ғана көңіл бөлмейді. Оның мәтініне де ерекше на-зар аударады. Сахнаға киетін киімге шейін мән береді. Оны әрине, өзінің продюсері Ал-тынбекпен ақылдасып жүзеге асырады.

Репертуар да сахна жұл-дызы үшін маңызды. Серік жас та болса оны түсінді. Сон-

дықтан да жүректерге жететін әрі өзінің бойындағы барлық қасиеттерін жарқырата көрсе-туге ықпал ететін туындыларды таңдайды. Қазірдің өзінде оның орындауында оннан астам ән бар.

Өткен жылдарда ол қазақ өнерінің шеберлері Ұлжан Айнақұлова, Мақпал Исабе-кова және замандасы Әли Оқаповпен бірге дуэтте де бірқатар әндерді шырқап, ха-лықтың көңілінен шықты. Сон-дай-ақ эстрада жұлдызы өзіне тән асқақ дауысы бар Тамара Асармен де бірге үлкен сахнаға шығып, Қазақстанның халық әртісі Ескендір Хасанғалиев-тің шығармашылық кешінде орындады.

Бейнебаянда әнші үшін маңызды. Сондықтан ол өзі сүйіп орындайтын «Вокзалда қауышқан қыз» әніне клип түсірді. Әрине, әнші қауымын түрлі деңгейдегі байқаулар да шыңдайтындығы белгілі. Осы кезге дейін ол осындай біраз өнер додаларында өзіне тән қолтаңбасымен дараланды. 2013 жылы Астана қаласын-дағы «Ән жүрегім – Астана» деп аталатын байқауда бағын сынады. Онда республикамыз-дың түкпір-түкпірінен өзі секіл-ді үміткерлер қатысты.

Осы байқауда ол Бас жүл-дені жеңіп алды. Сондай-ақ «Turkvisyon» халықаралық байқауының іріктеу финалына өтті. Осы аталғандармен қатар ол «Саз әлемі» жобасына «Жыл жаңалығы» және «Рэтро-хит» атты екі бағыт бойынша да қа-тысқан-ды.

Осы соңғы бағыт бойынша

ол белгілі композитор Талғат Сарыбаевтың «Пысық жеңге-лер-ай» әнін нәшіне келтіріп орындап, «Рэтро-хитте» жеңім-паз атанды. Міне, осылайша жас әншінің танымалдылығы халық арасында бұрынғыдан да арта түсті.

Оның бірнеше аспапта ой-найтындығынан да хабардар-мыз. Әнді үш жасынан бастаса, мұның бойындағы дарынды сезе білген көрші бір ағасы кезінде кішкентай ғана домбы-ра жасап беріпті. Сонымен сүй-емелдеп, әсем әндерді шырқа-ды. Бала кезінде «Бозторғай», «Әнші балапан», «Патриоттық әндер» сынды байқауларда да жеңімпаз атанған-ды.

Колледжде жүрген кезінде бұған нақты бір аспапты таңда-уға тура келді. Сол кезде өзіне «Кларнет» аспабы ыңғайлы көрінді. Ұстаздары «Егер оны меңгеріп алсаң, түбі саксофон-ды да үйрену қиын емес» деген ақыл – кеңес берді. Осылайша ол кларнет, саксофон, домбыра, гитараны өз бетінше игерді. Пи-анино, фортепианода, флейта мен барабанда да ойнайды.

Мұның өзге әншелерден айырмашылығы, кейбір ән-дерінің сөзін де өзі жазады, әнін де шығарады. Мәселен, «Ән жүрегім – Астананың» әнін өзі жазды. Сөзі Әбдірахман Асылбековтікі.

Ол «Дос-Мұқасан» ансам-бліндегі «МузАрт» тобындағы ағаларын және басқа да бірқа-тар әншілерді үлгі тұтады. Ке-лешекте Роза Рымбаева, Майра Мұхамедқызы сияқты атақты өнер жұлдыздарымен дуэт айт-сам деп армандайды.

Ән әлеміндегі жаңа есімТалантты әнші Серік Ибрагимов туралы

Л.Толстой атындағы облы-стық ғылыми әмбебап кітапха-насы – тұрғындардың рухани қазынасының қайнар көзі. Ұлттық құндылықтарымыз-ды, жазбаларды сақтап, ұр-пақтан-ұрпаққа тасымалдап, таныстыратын орталық. «Кітап – алтын қазына» болса, адамзат баласының рухани азығы, ты-нысы, жанының байлығы сол кітапты қадірлеп, қастерлеуде жатыр.

«Өнер көзі халықта» деген даналық халықты тікелей кіта-пқа ден қоюға үндейтіндей. Қалың қазағымнан шыққан таланттар, өнер тұлғалары аз емес. Туа біткен дарынды білім бұлағы кітапқа бейімдеген жан-ның ішкі дүние сандығы көр-кейе, толыса түспек.

Өнер қашанда шыңда-луды, өсуді талап етеді. Осы тұрғыда кітап еш дау тудырмас бірден-бір серік болары хақ. Ұлтымыздың мәдениеті мен ой-санасын, жан-жақтылығы мен парасатын қалыптасты-руда кітапхананың алар орны айрықша.

Кітап пен өнер бірінен-бірі ажырамас егіз ұғым. Кітапсыз

білім жоқ, білімсіз өнер жоқ. Олай болса, жүрегі өнер деп соққан, жаны шығармашы-лықты көксейтіндерге өнер ту-ралы әдебиеттер бөлімі қызмет көрсетеді.

Біздегі қор өнердің барлық саласына байланысты кітап-тарды қамтиды. Отыз мыңнан жоғары музыка, театр, кино, мүсіндеу дизайн, қолөнер, сәу-лет, би, бейнелеу өнері жайын-дағы озық ойлы авторлардың еңбектері бөлімнің құндылығы.

Өнер энциклопедиялары, әлемдік және отандық әндер, күйлер ноталары, мерзімді басылымдар (театр, мәдениет, маусым, кино өнері) қорды то-лықтыра түседі. Ұлттық музыка өнерінің майталманы, әнші Әміре Қашаубаев, бейнелеу өнерінің хас шебері Әбілхан Қастеев, театр саңлағы Сера-лы (Серке) Қожамқұлов, кино өнерінде өшпес із қалдырған актер әрі режиссер Шәкен Айманотардың өмірін сипат-тайтын әдебиеттер, театрдың көрнекті сыншысы, кеше ғана дүниеден өткен біртуар тұлға Әшірбек Сығайдың қаламынан өрілген туындылар бөлімнің

баға жетпес қазынасы. Жаңа заман өнерін, бүгін-

гі күннің мәдени өмірінің ты-ныс-тіршілігін баяндайтын әдебиеттер газет, журналдар оқырманның талап-тілегін қа-нағаттандырады деген ойда-мыз.

Алтын қорға теңелетін винил күйтабақтары әуен та-залығымен және көне әндер жазбаларымен, Мұхтар Әуе-зов, Қадір Мырза-Әлі сынды қабырғалы қаламгерлердің туындылары өз үндерімен жа-зылған түпнұсқасының сақта-луымен құнды.

Бұл аталғандар тек бөлімнің ғана емес, бүкіл кітапхананың мақтанышы десек артық айт-паған болап едік. Фонотека барша жанр мен формадағы шығармалар жазылған ви-нил күйтабақтарының ішінде отандық авторлардың туынды-лары оның үштен бір бөлігін құрайды.

Сондай-ақ, қазақ орын-даушыларының әндері, айты-стары, күй, дастан, жырлары, алғашқы опералардың кең таңдаудағы нұсқалары қам-тылған. Ахмет Жұбанов, Евгений

Брусиловский, Латиф Хамиди іспеттес танымал композитор-лардың туындылары фонотека-ның айрықша құнды дүниелері.

Бай фонотекадан үш жүз-ден аса DVD күйтабақтары, екі жүзден аса бейне таспа, үнтас-палар да орын алған. Елбасы-ның тәуелсіз елді қалыптастыру жолын баяндайтын «Тәуелсіз Қазақстан шежіресі» атты де-ректі фильм және таңдаулы сұхбаттары басылған бейнетас-палар кітапханадағы жұртшы-лық ерекше ден қойған рухани құндылықтар.

Өнер туралы әдебиеттер бөлімі сандық дыбыс жазу сту-диясымен жасақталған. Музы-каны қайта өңдеп, қазіргі сан-дық тасымалдауыштарға түсіру жұмысы жүргізіледі. Тұрақты оқырмандармен қатар, жаңа-дан келушілер саны да өсіп келеді.

Оқырмандар үшін арнайы шығармашылық көрмелер, жер-гілікті атақты өнер жанашыр-ларымен кездесулер өткізіліп тұрады. Сурет галереясы, ғы-лыми мұражай, Достық үйі, ба-лалар үйі, өнер мектебі, театр сияқты мекемелермен тығыз

байланыстамыз. Бөлім қыз-

мет ін ің басты бағыттарының бірі – қордағы кітап-тар мен фонотека арқылы өнерді түсінуге баулу. Өнер туралы әдебиеттер-ді сақтау, жаңарту, толықтыру және на-сихаттау. Сонымен қатар, жергілікті белгілі және бейне-леу өнері саласына жаңа қадам басқан дарындардың су-реттерінен көрме-лер де ұйымдасты-рылады.

Осындай басқо-суларда авторлар-дың жұмыстары көрермендер көңілдерінен шығып жатса, ал бөлім оқырмандарды өз әдеби-еттерімен жан-жақты танысты-рады.

Тәуелсіз елімізде жыл сайын ақпарат желісінің кеңеюі төл өнеріміз бен әдебиетіміздің өркендей түскенінің айғағы. Қа-зақстан өнері қарқынды даму үстінде. Салт-дәстүрі, мәдени

мұралары бар халықтың өресі де биік болмақ. Ендеше, өнер хақындағы кітаптарды оқып, жан-дүниелеріңізді байы-тыңыздар қымбатты оқыр-мандар.

Самал АМАНГЕЛДІ,Л.Толстой атындағы

облыстық ғылыми-әмбебап кітапханасының қызметкері,

өнертанушы.

Өнер мен білім егіз

КОСТАНАЙНАШ 11Вторник, 18 августа 2015 г.

Адрес редакции: пр. Аль-Фараби, 90

ГАЗЕТАКУПОН БЕСПЛАТНОГО ЧАСТНОГО ОБЪЯВЛЕНИЯ

РАЗДЕЛЫПРОДАЮ КУПЛЮ МЕНЯЮ

(нужное подчеркнуть)текст объявления (до 25 слов)

Ф.И.О.

ОФИЦИАЛЬНЫЙ ОТДЕЛ

Адрес редакции: 110000 г. Костанай, пр. Аль-Фараби, 90. Телефон приемной редактора 54-27-53, факс 54-27-53

ТОО «Газета «Наш Костанай»Регистрационное свидетельство №12842-Г выдано 18.06.2012 г. Министер-

ством культуры и информации Республики Ка-захстан.

Собственник: ТОО «Газета «Наш Костанай». Издается с августа 1990 г. при поддержке

акима города.Территория распространения: г. Костанай и Костанайская область.Директор - гл. редактор:

Елена НИКИТЕНКО.Заместитель главного редактора: Ораза-

лы Жаксанов. Тел. 54-62-46.Шеф-редактор: Зульфия Набиева. Тел. 54-

37-58.Ответсекретарь: Ирина Востротина. Тел.

54-37-58.Корреспонденты: Сергей Биркле (54-64-

85), Валерия Вахненко (54-05-75), Александр Кузьмичев (54-62-46), Марина Кострова (54-05-75), Валентина Мелехова (54-05-75), Зульфия

Набиева (54-37-58).Фотокорреспондент: Олег Яблочкин. Тел.

54-64-85. Рекламный отдел: тел. 54-03-01.Дежурный редактор: Валерия Вахненко.Газета набрана и сверстана в компью-

терном центре «НК»: Валентина Михальцова, Индира Казиханова.

Корректоры: Куляш Турубаева, Ирина Востротина. Тел. 54-69-71.

Печать офсетная. Газета отпечатана в ТОО

«Костанайский Дом печати», г. Костанай, ул. Майлина, 2/3. Объем - 3 печатных листа.

Тираж номера - 3029. Подписной индекс: К-315. Заказ №1206.При перепечатке ссылка на «НК» обяза-

тельна. Мнение авторов публикаций может не совпадать с точкой зрения редакции.

® - материал публикуется на правах рекла-мы. Ответственность за содержание рекламы и объявлений несет рекламодатель.

gazeta@top-news.kz

Заведено наследственное дело у нотариуса Умурзако-ва К.Т. после смерти Фахрутдинова В.Р. от 2.03.2015 г. Просим обращаться к нотариусу. Тел. 87773017005.

Утеряно свидетельство об окончании основной школы на имя Саттыбаевой Дамиры Алибиевны.

Утеряно свидетельство об окончании основной школы на имя Баймағамбетова Беріка Шынбергенұлы.

К СВЕДЕНИЮ

ЖИТЕЛЕЙ ГОРОДА КОСТАНАЯ!

Акиматом города совместно с органами внутренних дел проводятся мероприятия по актуализации списков избирателей.

Гражданам, имеющим документы, удостоверяющие личность старого образца либо с истекшими сроками действия, необходимо в кратчайшие сроки подать со-ответствующие заявления в Центры обслуживания на-селения для их замены.

ВАЖНО ЗНАТЬ

Заболевания, передающиеся половым путем

Заболевания, переда-ющиеся половым путем (ЗППП), или инфекции, пе-редаваемые половым путем (ИППП), - под этими терми-нами понимают инфекцион-ные заболевания, наиболее частым путем заражения которыми является половой.

Инфекции, преимуще-ственно передающиеся поло-вым путем, в отечественной медицине принято выделять в группу венерических забо-леваний (сифилис, гонорея, донованоз, мягкий шанкр). Другие ИППП часто переда-ются и иными путями: парен-теральным (ВИЧ, гепатит В), прямым контактным (чесот-ка), вертикальным (хламиди-оз, ВИЧ).

По оценкам ВОЗ, ежегод-но в мире регистрируется около 25 млн новых случаев инфекций, передаваемых по-ловым путем.

Увеличению числа боль-ных ИППП в современных условиях способствуют раз-личные причины:

- раннее начало половой жизни;

- большое число сексуаль-ных партнеров;

- неиспользование барьер-ных методов контрацепции;

- бесконтрольное приме-нение антибактериальных препаратов;

- самолечение;- неэффективная система

полового воспитания.Заражение возможно при

любой форме сексуальной активности (анальной, ваги-нальной, оральной).

На сегодняшний день из-вестно более 40 микробов

и вирусов, способных вызы-вать половые инфекции.

ИППП не всегда и не сра-зу проявляются. Каждое за-болевание имеет свою про-должительность «скрытого периода», а часто вообще может не иметь каких-либо признаков. В этом случае человек не знает о заболе-вании, ведет привычный об-раз жизни и может служить источником заражения для своего партнера.

Узнать, есть ли у человека ИППП, может только врач, проведя определенный вид обследования.

Неизлеченные и длитель-но присутствовавшие в ор-ганизме ИППП способны вызывать осложнения: мужское и женское бес-плодие, простатит, воспали-тельные заболевания матки и придатков, эпидидимит, новообразования половых органов.

Лечением ИППП может заниматься врач со специ-альным образованием (дер-матовенеролог, гинеколог, уролог). Лечиться должны все сексуальные партнеры вне зависимости от резуль-татов обследования, т.к. при одновременном заражении несколькими инфекциями у каждого из партнеров может доминировать и быть выяв-лена только одна инфекция.

Существующие методы ди-агностики ИППП не позволя-ют со 100% уверенностью ут-верждать, что обследуемый человек здоров.

Чем раньше начато лече-ние, тем лучше результат и меньше осложнений. Весь

период лечения пациенту запрещается:

- употреблять спиртные напитки, наркотики, т.к. они разрушают антибиотики и снижают защитные силы ор-ганизма;

- сексуальные контакты на весь период с момента уста-новления диагноза до полно-го выздоровления.

Начатое, но не доведенное лечение до конца может спо-собствовать «утяжелению» инфекции, развитию ослож-нений, формированию устой-чивости к применяемым препаратам у возбудителя инфекции.

Если вы подозреваете у себя ИППП, проконсульти-руйтесь с врачом, поскольку только врач сможет подтвер-дить диагноз и начать лече-ние. Не пытайтесь лечиться самостоятельно.

Возможными осложнения-ми ИППП у мужчин может быть: бесплодие, эпидиди-мит, сужение (стриктура) уретры, простатит, уретрит и др. На долю урогенитального хламидиоза приходится 60% всех негонорейных уретри-тов у мужчин. Микоплазмы и уреаплазмы вызывают до 30%, а на долю трихомонад приходится не более 3%. ИППП могут вызвать серьез-ную патологию плода, неко-торые заболевания шейки матки, трубное бесплодие, а также приводить к болезни Рейтера – тяжелое пораже-ние суставов и глаз.

Инфекция, передаваемая половым путем, - это про-блема, которая касается каждого. Лучшим профилак-

тическим средством преду-преждения ИППП является презерватив. Если все же произошел незащищенный контакт, существуют методы личной профилактики, ког-да половые пути промывают раствором антисептика.

Сделать это необходи-мо в первые 2-4 часа после контакта, не позже. При некоторых инфекциях для профилактики могут ис-пользоваться специальные лекарственные препараты. Их выбор необходимо обсу-дить с врачом.

Специалистами Костанай-ского областного центра про-блем формирования здорово-го образа жизни проводится большая профилактическая работа среди молодежи. В доступной форме рассказы-вают о профилактике ИППП и возможных последствиях для всего организма и ре-продуктивной системы с демонстрацией слайдовых презентаций, также прово-дятся семинары и тренинги. Функционируют Молодеж-ные центры здоровья в Ко-станае и Рудном, куда могут обратиться молодые люди со своими проблемами. При любой ИППП ни в коем слу-чае нельзя заниматься само-лечением. Инфекции, пере-дающиеся половым путем, несут огромную опасность, поэтому болезнь легче пред-упредить, чем лечить.

Н.ПАСИЧНИК, дерматовенеролог

ГКПна ПХВ «Костанай-ский облкожвендиспансер»

Г. МУРЗАКУЛОВА, КГКП «КОЦПФЗОЖ»

График приема граждан и представителей юридических лиц руководством Главной военной прокуратуры РК

№ п/п Ф.И.О. должностного лица Наименование должности Приемные дни

1 Мерзадинов Ергали Серикбаевич Главный военный прокурор Республики Казахстан

Первый четверг месяца с 16.00

2 Ташимов Бирлик Какимжолович Первый заместитель Главного военного прокурора

Республики Казахстан

Вторая пятница месяца с 16.00

3 Касымбаев Бакытберген Иембергенович

Заместитель Главного военного прокурора

Республики Казахстан

Третий понедельник месяца с 16.00

Б. АКРЕМЖАНОВА, старший помощник военного прокурора Костанайского гарнизона, майор юстиции

- Магазин № 15, ул. Воинов-Интернационалистов.- Магазин № 25, ул. Маяковского.- Магазин «Рахат», ул. Гоголя, 62.- Магазин «Норма».- ТД «Емшан», пр. Абая, 34а.- ТД «Исток», Маяковского, 101/1.- ТД «Азия», 9 мкрн, д. 6.- ЦУМ, 1 этаж, вход с пр. Аль-Фараби.- «Центральный» гастроном, ул. Гоголя, 89.- Ж/д вокзал, киоски, пр. Аль-Фараби.- Автовокзал, киоск.- Городская больница, пр. Аль-Фараби.- Центральный рынок, киоски.- ТД «Азия», Алтынсарина, 134а.- «Акку», «Западный» магазин, ул. Чернышевского, 59.- 4 магазин, пр. Аль-Фараби, 127.- Магазин «Амангельдинский», ул. Амангельды, 95.- Магазин «Улар» продукт., ул. Баймагамбетова, 158.- Мини-рынок «Дастархан», ул. Гоголя, 96.- Киоск, остановка «Драмтеатр».- Магазин 36 (115), 8 мкрн.- «Березка», ТД, 7 мкрн.- Магазин «Мереке», ул. Каирбекова, 379.- КСТУ (КСК), киоск, остановка, ул. Герцена.- «Баян Сулу», киоск, ул. Бородина.- Гастроном «Юбилейный», пр. Аль-Фараби, 100.- «Фараон», киоск, остановка, ул. Гвардейская.- «БУМ», торговый центр, пр. Абая.- Магазин «Рассвет», ул. Каирбекова, 359.- «Астыкжан», гипермаркет, пр. Абая, 1б.- Полиграфия, киоск, остановка ул. Мауленова.- Магазин «Орбита», ул. Дзержинского.- «Районная больница», п. Затобольск.

Пункты распространения газеты « НАШ Костанай»

РАЗМЕЩЕНИЕ РЕКЛАМЫ

Адрес: пр. Аль-Фараби, 90 (1 этаж, левое крыло - рекламный отдел).

Тел. 8 (7142) 54-03-01

ПОДПИСКАТел. 8 (7142) 53-39-13

КОСТАНАЙНАШ12Вторник, 18 августа 2015 г.

P.S.

С днем рождения, любимый Костанай!День города глазами наших фотокорреспондентов Олега Яблочкина и Александра Откина.

Цветочная Жар-птица

Воздушная красавица Танай

Выставка «Праздник хлеба»

Папуасы из Центра молодежных инициатив

Дворец бракосочетания в миниатюреВосток - дело тонкое

Детская коляска в виде русской печи

Японские мотивы от «Большевички»