6e656e61642e313732323330en (2)

Марија Гогова Самоников

ПРАКТИКУМ ЗА ВЕЖБИ – ФИНАНСИСКИ ПАЗАРИ И

ИНСТИТУЦИИ

Штип, 2014 г.


ПРАКТИКУМ ЗА ВЕЖБИ – ФИНАНСИСКИ ПАЗАРИ И ИНСТИТУЦИИ

Автор: Д-р Марија Гогова Самоников

ПРАКТИКУМ ЗА ВЕЖБИ – ФИНАНСИСКИ ПАЗАРИ И ИНСТИТУЦИИ

Рецензенти:

Проф. д-р Ристо Фотов

Доц. д-р Весна Георгиева-Свртинов

Лектор:

Даница Гавриловска Атанасовска

Техничко уредување:

Д-р Марија Гогова Самоников

Издавач:

Универзитет „Гоце Делчев” - Штип

CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека "Св. Климент Охридски", Скопје

336.71:[658.14/.17:001.895(075.8)

ГОГОВА Самоников, Марија

Практикум за вежби - финансиски пазари и институции [Електронски извор] : (практикум) / Марија Гогова Самоников. - Текст, илустр.. -

Штип : Универзитет "Гоце Делчев", Економски факултет, 2014

Начин на пристап (URL): https://e-lib.ugd.edu.mk/naslovna.php. - Наслов преземен од екранот. - Опис на изворот на ден 23.05.2014. -

Библиографија: стр. 69-71. - Содржи и: Прилог 1-3

ISBN 978-608-244-045-3

а) Финансиски институции - Иновации - Високошколски учебници COBISS.MK-ID 96353034

УНИВЕРЗИТЕТ „ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ” – ШТИП

ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ


ПРАКТИКУМ ЗА ВЕЖБИ – ФИНАНСИСКИ ПАЗАРИ И

ИНСТИТУЦИИ

Практикум

Штип, 2014 г

ПРЕДГОВОР

Во овој Практикум се сместени темите кои треба да се разработат на

вежбите по предметот Финансиски пазари и институции, кој се изучува на

Економски факултет при Универзитет „Гоце Делчев“ - Штип.

Вежбите по предметот Финансиски пазари и институции се реализираат

интерактивно со разработка на понудени теми. Темите кои се разработуваат на

часот, а на студентите им се претходно најавени, се наслови кои можат да

бидат точни, но и не мора.

Групата која обработува одреден наслов треба на часот да биде

подготвена со аргументи „за“ и „против“ насловот и истите треба да ги

презентира пред останатите колеги на часот. Покрај презентирањето на

пронајдените аргументи, студентите кои го бранат насловот треба да бидат

подготвени да одговорат на прашањата од останатите студенти и од

професорот. На таков начин, на часовите се создава дискусија по одредена

тема која треба да биде дебатирана и аргументирано поткрепена и одбранета.

Практикумот содржи 35 наслови, како и простор за обработка на теми

кои се тековни или актуелни за студентите. Редоследот на темите е согласно

со наставната програма по предметот Финансиски пазари и институции, кој се

изучува на Економскиот факултет при Универзитет „Гоце Делчев“ – Штип. За

секој час се предвидени 4 наслови за разработка.

За секое активно следење на темите и учество во одбраната на истите,

студентите добиваат потпис, како доказ за добро сработена задача. На

задачата во која тие се креатори на аргументите (а не се вклучен аудиториум)

мораат да наведат користена литература која се бележи на крајот од

Практикумот.

Изворите со кои студентите треба да се служат за изработка на

задачите се наведени под насловот на задачата. Методите кои студентите ќе

ги користат, покрај квалитативно, можат да бидат и квантитативно искажани.

Ви посакувам убава и комплетна разработка на материјалот.

2014 година Авторот

Содржина

ТЕМИ ЗА РАЗРАБОТУВАЊЕ ...................................................................... 9 1. Важноста на финансиските трансакции се глорифицира .............. 9

2. Во современо опкружување финансиските трансакции влијаат за двете тенденции: ефикасен и комплетен пазар да се комплементарни (да се

надополнуваат) ................................................................................................... 10 3. Крај на готовите пари? ....................................................................... 11 4. Користењето на должничкиот пазар е подобро од работењето на (и

со инструментите) пазарот на акции ................................................................. 12 ТЕМИ ЗА РАЗРАБОТУВАЊЕ .................................................................... 14

5. Инвестициските посредници работат подобро од договорните посредници .......................................................................................................... 14

6. Структурата на финансискиот сектор во Македонија мора да се потпира на депозитните институции ................................................................. 15

7. Асиметричните информации не може да се избегнат ..................... 16 8. Финансиската регулација го стеснува финансиското работење .... 17

ТЕМИ ЗА РАЗРАБОТУВАЊЕ .................................................................... 19

9. Финансиската регулација во Македонија е слаба ........................... 19 10. Пазарите во сенка значајно влијаат на работењето на берзите .. 20

11. Берзанското работење наспроти банкарското работење (предности) .......................................................................................................... 21

12. Македонската берза наспроти берзите во светот ......................... 22 ТЕМИ ЗА РАЗРАБОТУВАЊЕ .................................................................... 24

13. Македонската берза наспроти берзите во регионот ..................... 24

14. Пазарот на пари е поразвиен во развиените економии ................ 25 15. Пазарот на обврзници е поразвиен во мали економии ................. 26

16. Државни наспроти корпоративни обврзници (предности) ............. 27

ТЕМИ ЗА РАЗРАБОТУВАЊЕ .................................................................... 29

17. Структурата на промет со хартии од вредност во Македонија е разнолика ............................................................................................................ 29

18. Рангирањето на хартиите од вредност преку рејтинг агенциите е добар показател за работењето на компаниите и државите .......................... 30

19. Обични наспроти приоритетни акции (предности)......................... 31

20. Акции наспроти обврзници (предности) ......................................... 32 ТЕМИ ЗА РАЗРАБОТУВАЊЕ .................................................................... 34

21. Дериватите се виновни за кризата од 2007 година ....................... 34

22. Финансиската регулација е виновна за кризата од 2007 година .. 35 23. Пазар на деривати – работа на далечна иднина во Македонија . 36 24. Банките се најстабилна финансиска институција .......................... 37

ТЕМИ ЗА РАЗРАБОТУВАЊЕ .................................................................... 39 25. Ставот „Too big to fail“ – мора да се поддржува ............................. 39

26. Банкарскиот систем во Македонија е стабилен ............................. 40 27. „ТАТ“ во Македонија – „ТАТ“ во светот, денес ............................... 41

28. Осигурувањето е само параван со кој се кријат финансиски малверзации ....................................................................................................... 42

ТЕМИ ЗА РАЗРАБОТУВАЊЕ .................................................................... 44 29. Задолжителни наспроти доброволни пензиски фондови

(предности) .......................................................................................................... 44 30. Вложувањето во доброволен пензиски фонд е исплатливо ......... 45

31. Реформите во пензиските фондови се базирани на реални основи ............................................................................................................................. 46

32. Финансиски компании има само во развиените економии ............ 47 ТЕМИ ЗА РАЗРАБОТУВАЊЕ .................................................................... 49

33. Инвестициски наспроти комерцијални банки (предности) ............ 49 34. Народна банка во Македонија ги кочи финансиските институции 50 35. Финансиската криза од 2007 година ја одмина Македонија ......... 51 Отворен наслов ...................................................................................... 53 Отворен наслов ...................................................................................... 54

Отворен наслов ...................................................................................... 55 Отворен наслов ...................................................................................... 56 Отворен наслов ...................................................................................... 57 КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА: ................................................................. 58 Прилог 1: ................................................................................................. 59

Прилог 2: ................................................................................................. 62

Прилог 3: ................................................................................................. 65 КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА ...................................................................... 68

ТЕМИ ЗА РАЗРАБОТУВАЊЕ датум ______________________

1 ЧАС

1. Важноста на финансиските трансакции се глорифицира

Материјали за оваа тема се наоѓаат во учебници и учебни материјали кои се

посветени на финансиите, финансиските пазари и институции, како и од интернет.

АРГМЕНТИ „ЗА“ АРГУМЕНТИ „ПРОТИВ“

Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:__________________________

2. Во современо опкружување финансиските трансакции влијаат за

двете тенденции: ефикасен и комплетен пазар да се комплементарни (да

се надополнуваат)




Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

3. Крај на готовите пари?


посветени на финансиите, финансиските пазари и институции, монетарната економија,

банкарството, хартии од вредност, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

4. Користењето на должничкиот пазар е подобро од работењето

на (и со инструментите) пазарот на акции




Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________


2 ЧАС

5. Инвестициските посредници работат подобро од договорните

посредници

Материјали за оваа тема се наоѓаат од учебници и учебни материјали кои се

посветени на финансиите, финансиските пазари и институции, банкарството,

осигурувањето, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:____________________________

6. Структурата на финансискиот сектор во Македонија мора да се

потпира на депозитните институции



монетарната економија, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

7. Асиметричните информации не може да се избегнат




Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

8. Финансиската регулација го стеснува финансиското работење




Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________


3 ЧАС

9. Финансиската регулација во Македонија е слаба



.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

10. Пазарите во сенка значајно влијаат на работењето на берзите



финансискиот менаџмент, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:__________________________

11. Берзанското работење наспроти банкарското работење

(предности)



финансискиот менаџмент, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

12. Македонската берза наспроти берзите во светот


посветени на финансиите, финансиските пазари и институции, финансискиот менаџмент,

како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________


4 ЧАС

13. Македонската берза наспроти берзите во регионот





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:____________________________

14. Пазарот на пари е поразвиен во развиените економии



банкарството, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

15. Пазарот на обврзници е поразвиен во мали економии



хартиите од вредност, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:____________________________

16. Државни наспроти корпоративни обврзници (предности)



банкарството, хартиите од вредност, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________


5 ЧАС

17. Структурата на промет со хартии од вредност во Македонија

е разнолика





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

18. Рангирањето на хартиите од вредност преку рејтинг

агенциите е добар показател за работењето на компаниите и државите





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

19. Обични наспроти приоритетни акции (предности)





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

20. Акции наспроти обврзници (предности)





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________


6 ЧАС

21. Дериватите се виновни за кризата од 2007 година





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

22. Финансиската регулација е виновна за кризата од 2007 година





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

23. Пазар на деривати – работа на далечна иднина во Македонија





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

24. Банките се најстабилна финансиска институција





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________


7 ЧАС

25. Ставот „Too big to fail“ – мора да се поддржува



банкарството, монетарната економија, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

26. Банкарскиот систем во Македонија е стабилен





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:__________________________

27. „ТАТ“ во Македонија – „ТАТ“ во светот, денес



банкарството, осигурувањето како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

28. Осигурувањето е само параван со кој се кријат финансиски

малверзации



банкарството, осигурувањето, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________


8 ЧАС

29. Задолжителни наспроти доброволни пензиски фондови

(предности)





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

30. Вложувањето во доброволен пензиски фонд е исплатливо





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

31. Реформите во пензиските фондови се базирани на реални

основи





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

32. Финансиски компании има само во развиените економии





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________


9 ЧАС

33. Инвестициски наспроти комерцијални банки (предности)


посветени на финансиите, финансиските пазари и институции, финансискиот

менаџмент,банкарството, инвестициското банкарство, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

34. Народна банка во Македонија ги кочи финансиските

институции



банкарството, монетарната економија, како и од интернет.


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:____________________________

35. Финансиската криза од 2007 година ја одмина Македонија





Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Потпис:___________________________

Отворен наслов

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________


_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________


_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________


_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________


_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________


Забелешки:___________________________________________________

___________________________________________________________________

КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА:

Прилог 1:

Финансискиот систем е целина од институции, инструменти и учесници

чијашто примарна цел е поврзување на дефицитниот со суфицитниот сектор.

Што е тоа дефицитен сектор, а што е тоа суфицитен сектор? Целта е

остварување на економско оправдано користење на паричните средства. При

поврзувањето на дефицитниот и суфицитниот сектор, уште наречени

економски единици, се врши форма на финансирање кое може да биде:

директно, полудиректно или индиректно. Кое е директно, полудиректно и

индиректно финансирање?

Со финансискиот систем се остварува штедна функција, функција на

чувар на вредноста, функција на ликвидност, кредитна функција, платежна

функција, заштита од ризик, функција на економска политика. Кои се

карактеристики на секоја од функциите на финансискиот систем? Со сите

нив се овозможува финансиските пазари да се приближат кон концептот на

ефикасност и комплетност. Што означува ефикасен пазар, а што означува

комплетен пазар? Финансиските пазари под овие околности надполонети со:

промени во даночните прописи, напредокот на технологиите, промени во

каматните стапки и девизните курсеви, промени во економската активност,

регулативни правила и напредок на теориите одговараат на финансиските

иновации со своевремен финансиски инженеринг. Што е финансиска

иновација? Што е финансиски инженеринг?

Финансиските пазари во теоријата се делат по различни аспекти, па

така се среќаваат: должнички и пазари на акции; пазар на пари и пазар на

капитал; примарни и секундарни пазари; промптни и термински пазари;

берзански и шалтерски пазари; меѓународни и национални пазари. Кои се

карактеристиките на претходно наведените форми на финансиски пазари?

Независно од формата на пазарот, од финансиските пазари се бара да ги

исполнуваат алокативната, информационата и оперативната ефикасност. Што

е тоа алокативна, информациона и оперативна ефикасност? Зависно од ова

и учесниците на финансискиот пазар ќе знаат дали да употребуваат активни

или пасивни стратегии. Кога се применува активна, а кога пасивна

стратегија? На финансиските пазари како учесници се јавуваат државата,

фирмите и домаќинствата. Фирмите се сите правни лица, а домаќинства се

однесува на физички лица кои преку финансиските институции (и брокери –

арбитражери и дилери - шпекуланти) ги реализираат своите цели.

Инструментите со кои се тргува на финансиските пазари треба

конкретно и точно да се дефинираат. Така, постои разлика помеѓу

дефинирањето на поимот пари, доход и богатство. Што претставуаат

парите, што е богатство, а што е доход? Парите имаат неколку функции.

Кои се функции на парите? Што означува секоја од одделните функции? Низ

историскиот развој на општествата се создаваат услови за развој на различни

облици на пари и платежни системи. Стоковни пари, книжни пари, чекови,

електронски пари и нивни подваријанти се обележје на историскиот развој на

парите. Кои се карактеристиките на одделните видови пари и кои

подваријани се среќаваат?

Од монетарен, односно од макроекономски аспект паричните средства

се дефинираат поинаку. Во монетарниот домен се зборува за монетарни

агрегати. Што се тоа монетарни агрегати?

Структурата на финансискиот систем од институционален аспект може

да се каже дека ја сочинуваат депозитни институции, договорно – штедни

институции и инвестициски посредници. Кои институции влегуваат во

депозитни, кои во договорно – штедни и кои во инвестициски? Постоењето

на овие институции цели кон успешно менаџирање со трансакциските трошоци

и информациските трошоци. Посредниците имаат свои механизми со кои се во

предност пред останатите учесници на финансиските пазари и на таков начин

го прават финансискиот пазар актуелен за употреба од страна на сите

економски субјекти. Информациските трошоци можат да се појават во облик на

неповолна селекција и морален хазард, зависно од времето кога се јавуваат.

Финансиските посредници имаат механизми и за соочување со ваков вид на

проблеми. Кои се начините со кои финансиските посредници се справуваат

со трансакциските и информациските трошоци?

Сумирано, финансиските посредници вршат деноминациско

посредување, временска интермедијација, интермедијација на кредитниот

ризик, информациска интермедијација, групирање на ризикот и користење на

економиите од обем. Кои се карактеристиките на секое од претходно

наведените начини на посредување?

За да финансискиот систем функционира и еволуира, како и за да

одговори пред негативните екстерналии мора да биде регулиран. Покрај

негативните екстерналии како причини за регулирање на финансиските пазари

се јавуваат: финансиските институции, финансиските активности, странските

учесници, монетарната економија и информациите. За сметка на ова постојат

други фактори кои предизвикуваат регулативните системи да еволуираат и да

се развиваат согласно со структурата и работењето на финансиските системи.

Причини за реформи на поставените регулативни режими се: финансиските

иновации, глобализацијата и финансиските кризи. Зависно од тоа каква форма

на регулација се применува, постојат неколку модели на регулирање (во

светски рамки). Кои се модели на регулација? Кои се карактеристиките на

причините за регулирање на финансиските пазари и причините за промена

на регулацијата? Во Република Македонија финансиската регулација е

реализирана преку Народна банка на РМ, Фонд за осигурување на депозити,

Комисија за хартии од вредност, Министерство за финансии, Агенција за

супервизија на пензиски фондови. Кои се карактеристики на македонските

регулаторни институции?

_____________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Прилог 2:

Финансиските пазари функционираат како најкомплексна форма во

финансиските системи. Тие можат да вршат функција на примарен, секундарен

пазар и аранжмани за тргување и клиринг. На финансиските пазари се тргува

со нови инструменти кои за првпат влегуваат во промет. На пазарите се тргува

и со постојни инструменти. Првите се активности на примарниот пазар, а

вторите се карактеристични за секундарниот пазар. Сите овие инструменти во

плејадата активности на финансиските пазари мораат да бидат поставени под

утврден режим на тргување и клиринг со кој се врши порамнување и

поедноставување на целокупниот финансиски процес.

На примарниот пазар постојат три канали со кои новите хартии од

вредност се дистрибуираат до побарувачката. Тие се: приватен пласман,

осигурување на хартиите од вредност и интермедијарно креирање и купување

на нови хартии од вредност. Што означуваат каналите за примарна емисија

на инструменти и кои се нивни составни начини на функционирање? На

секундарниот пазар трансферот се остварува преку организирани берзи,

компјутерски и телефонски мрежи и пазари во сенка. Кои се начините на кои

функционираат овие структури?

Целокупната размена на инструментите односно размената на

сопственоста за да биде заокружена мора да постои клиринг и порамнување.

Клиринг означува потврдување на трансакцијата со прецизирање на сите

основни елементи на договорот за тргување, додека порамнувањето е

конкретно исполнување на обврските на договорот, односно размената на

парите. Зад оваа реализација, на овие два процеса стојат клириншки куќи при

што порамнувањето може да се јави како испорака наспроти плаќање и услуга

на чување. Во Република Македонија Централниот депозитар на хартии од

вредност ја врши оваа процедура и тоа преку континуирано порамнување. Што

е тоа испорака наспроти плаќање, што е тоа услуга на чување и што е тоа

континуирано порамнување?

За вакво регуларно и безбедно тргување на пазарите покрај клириншки

куќи можат да постојат и други институции. Една таква структура е

арбитражниот одбор. Што претставува арбитражен одбор, а што е

НАСДАК?

Структурата на примарниот пазар најмногу се потпира на инвестициски

банки или уште така наречени потписници. Инвестициските банки ја

овозможуваат реализацијата на вреднувањето на новиот инструменти,

неговата дистрибуција, како и одредувањето на трошоците преку приватни

пласмани или јавна емисија. Што претставува приватен пласман? Што

претставува јавна емисија? Како се врши вреднување на нов инструмент?

Како се реализира дистрибуција на нов инструмент? Кои се трошоци при

потпишување и како се определуваат?

Структурата на секундарниот пазар се потпира на пазари за директно

барање, брокерски пазари, дилерски пазари и аукциски пазари. Кои се

карактеристики на претходно наведените пазари и по што тие се

разликуваат меѓу себе?

Посебно значајна структура за тргување претставуваат берзите. За да

се опфати целокупниот процес на берзанско работење треба да се одговори на

прашањата: со која хартија од вредност се тргува, дали се продава или купува,

која е количината на инструменти со кои се тргува, по која цена ќе се врши

трансакцијата и дали постојат временски ограничувања за реализација на

налогот односно барањата. Сите овие прашања имаат точни мерни одговори.

Така, се знае со кои хартии од вредност може да се тргува на една берза, исто

така може да се заземе кратка или долга позиција (или двете истовремено), за

пазарна цена или пак цена по ограничен налог, за точно определен рок или за

неограничен временски период. Берзите низ светот се формирале во различни

временски периоди. Која е најпозната берза во светот и кој е нејзиниот

начин на работа? Што се тоа берзански индекси? Како функционира

македонската берза? Кои се македонски берзански индекси?

Од аспект на времето на достасување на инструментите со кои се

тргува на пазарите тие се делат на пазар на пари и пазар на капитал. Пазарите

може да се поделат и според инструментот кој се тргува, па се делат на пазар

на обврзници, на акции, на дериватни инструменти.

Пазарот на пари може да се појави во форма на пазар на пари на повик

и меѓубанкарски пазар. На него се тргува со државни хартии од вредност,

хартии од вредност на локалните власти и јавниот сектор, депозитни

сертификати, комерцијални хартии од вредност, банкарски акцепти, операции

за реоткуп и евродоларски депозити. Дефинирај ги инструментите со кои се

тргува на пазарот на пари?

Во финансиската теорија се познати краткорочните, среднорочните,

долгорочните, државните и корпоративните обврзници. Распределбата се врши

според рочноста и издавачот, при што мора да се напомени дека ризикот и

рангирањето е различно зависно од тоа за каков вид на обврзница станува

збор. Државните обврзници зависно од државата која ги издава можат да се

разликуваат меѓу себе. Корпоративните обврзници се делат на: осигурени и

неосигурени. Осигурените обврзници можат да бидат хипотекарни, осигурени

со опрема, а можат да се делат и на: доходни обврзници, отповикливи,

конвертибилни, обврзници со варијабилна каматна стапка, бескупонски и

високоризични обврзници. Дефинирајте ги сите видови обврзници? Каков е

пазарот на обврзници во Република Македонија?

Акциите се делат на обични и приоритетни и за разлика од обврзниците

кои се должнички инструменти, акциите носат сопственост. Квалитетот на

акциите покрај нејзиното ценовно вреднување може да се согледа и преку

рангирањето кое им го вршат рејтинг кредитните агенции. Наброј неколку

кредитни рејтинг агенции? Кои се разлики меѓу обичните и приоритетните

акции? Вреднувањето на акциите може да се врши според различни модели и

може да се разликува зависно од видот на акциите и приносот кој тие го носат.

Каков е пазарот на акции во Република Македонија?

Тргувањето со обврзници и акции предизвикало во финансиската

теорија да се создадат анализи кои го разгледуваат однесувањето на

понудата, побарувачката, приносите, потребите, состојбите на финансиските

пазари. Така се создадени бихевиористичките финансии наспроти хипотезите

за ефикасни пазари. Која е разликата меѓу нив?

Финансиски деривати претставуваат инструменти кои се изведени од

работата на некој друг финансиски инструмент. Постојат термински договори,

фјучерс договори, опциони договори, своп договори. Дефинирај ги сите

видови финансиски деривати? Кои се разликите и сличностите помеѓу

финансиските деривати? Кои се разлики и сличности на финансиските

деривати со останатите финансиски инструменти?

Прилог 3:

Носечки институции на финансиските пазари се комерцијалните банки.

Овие депозитни институции обезбедуваат извори на средства од

трансакциските депозити (чековните сметки и дебитните картички) и

нетрансакциските депозити (штедните книшки, позајмувањата, банкарскиот

капитал), додека средствата ги употребуваат за резерви, депозити кај други

банки, хартии од вредност, заеми, физички капитал, плус овде се вбројуваат и

готовите пари во процес на собирање. Ова се компонентите на банкарскиот

биланс на состојба, но од друга страна банките, посебно ако се под

законодавство на универзално банкарство, можат да имаат и активности

надвор од билансот на банката. Активности надвор од билансот на банката се:

инвестициски менаџмент, советодавни услуги, брокерски услуги, потпишување

на емисија на хартии од вредност. Дефинирајте ги активностите на банките

кои не влегуваат во нивните биланси на состојба? Кои се карактеристики

на изворите на средства кај комерцијалните банки? Кои се карактеристики

на употребата на средства кај комерцијалните банки? Банките во своето

работење се поставуваат во корелација со штедачите и со заемобарателите.

Во таквиот заемен однос тие се соочуваат со одредени проблеми кои треба да

ги менаџираат за да можат да остваруваат позитивни финансиски резултати.

Во однос со штедачите, банките се соочени пред проблемите на морален

ризик, раководење со ликвидноста и раководење со капиталната адекватност.

Што влегува во менаџмент со морален ризик? Што претставува

менаџмент со ликвидноста? Како се остварува менаџирање со капитална

адекватност? Што е ROA? Што е ROE? Што е акциски мултипликатор? Во

однос со заемобарателите, банките мораат да го менаџираат кредитниот и

каматниот ризик. На кој начин банките менаџираат со каматниот ризик? На

кој начин банките менаџираат со кредитниот ризик? Што е тоа

ликвидносен ризик?

Од аспект на регулацијата банките применуваат низа на мерки со кои се

штитат себе и своите корисници од економско-финансиски нарушувања. Се

применува превенција на навала на банки, ограничувања на ризични

активности се поттикнува конкуренцијата со цел да се одговори на

современите текови и барања пред овие институции. Како резултат на

современите текови и трендови се создале банкарство на мало и банкарство

на големо. Кои се инструменти со кои функционира банкарството на мало?

Со кои инструменти се користи банкарството на големо? Каков е

банкарскиот систем во Македонија?

Покрај комерцијалните банки во групата на депозитни финансиски

институции, кои рековме дека се носечки на финансиските пазари, се

среќаваат и штедни кредитни асоцијации, штедилници, кредитни унии.

Дефинирај ги сите овие институции и наброј ги разликите меѓу нив? Кои се

карактеристиките на штедилниците во Македонија?

Во групата небанкарски институции спаѓаат осигурителните компании,

пензиските фондови, инвестициските фондови и финансиските компании.

Дефинирање на секое од нив, согласно со составните компоненти, средства

и видови?

Инвестициските банки се засебен дел за проучување кој се разликува

од комерцијалните банки, односно од депозитните институции, но се

разликуваат и од небанкарските финансиски институции. Овие институции

имаат советодавна, административна и функција на осигурување и

дистрибуција на емисиите на хартии од вредност. Тие може да бидат

специјализирани или универзални. Што е специјализирана инвестициска

банка? Што е универзална инвестициска банка? Што е тоа спојување, а

што е тоа преземање во домен на финансиското работење?

_____________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА

1. Balling M., Liermann F., Mullineux A. Technology and Finance –

challenges for financial markets, business strategies and policy markets [book]. –

England: Routledge, London, New York, 2002

2. Balling Morten, Hochreiter Eduard H., Hennessy Elizabeth

Adapting to Financial Globalization [book]. – England: Routledge, 2001

3. Balling Morten, Lierman Frank, Mullineux Andy Technology and

Finance – challenges for financial markets, business strategies and policy makers

[book]. – UK: Routledge Taylor & Francis Group, 2003

4. Baltensperger E; and Dermine J. Banking Deregulation in Europe

[book]. Economic Policy 2003,

5. Bayesianheresy Marshal Jevons Three models of financial regulation

[paper], april 5, 2008

6. Baz Jamil & Chacko George Financial Derivatives – pricing,

applications and mathematics [book]. – Cambridge: Press Syndicate of the

University of Cambridge, 2004

7. Bernanke Ben Fed Chairman Calls for Increased Regulation,

Oversight. - Mortgage News Daily, May 7 2009

8. Blake David Pension Economics [book]. – United Kingdom: John &

Wiley Sons Ltd., 2006

9. Bodie Zvi (Boston University), Merton Robert C. (Harvard

University) Finance preliminary edition [book]. – USA: Prentice Hall Inc., New

Jersey, 1998

10. Bozina Marta Reforma financijske regulative Evropske unije – Analiza

uloge prava na suvremenom financijskom trzistu [article]. – Croatia: Ekonomski

Pregled 60 1-2 50-74, 2009

11. Business Source Premier Illiquid financial instruments [article]. –

Italy: International Financial Law review; Apr2009, Vol. 28 Issue 4, p40-40, 1p

12. Business Source Premier Walk, don’t run [article]. – USA: Economist;

7/11/2009, Vol. 392 Issue 8639, p76-76, 1p

13. Calomiris Charles W. Fiancial Innovation, Regulation and Reform

[working paper]. – 2009

14. Calzolari G. and Loranth G. Regulation of Multinational Banks, a

Theoretical Inquiry [book]. - 2005

15. Carletti E. and Hartmann P. Competition and Stability : What’s

Special about Banking “ in Monetary History, Exchange Rates and Financial

Markets: Essays in Honour of Charles Goodhart, ed. P. Mizen, Cheltenham [book]. –

USA: Edward Elgar, 2003

16. Chisholm Andrew M. Derivatives Demystified: A Step-by-Step Guide

to Forwards, Futures, Swaps and Options [book]. – USA: John Wiley & Sons, 2004

17. Ciro Tony Derivatives Regulation and Legal Risk [book]. – Euromoney

Institutional Investor, 2004

18. Claessenes Stijn, Glaessner Thomas, Klingebiel Daniela Electronic

Finance – A New Approach to Financial Sector Development? [book]. – USA: World

Bank, Washington D.C., 2002

19. Cohan William D. House of Cards – a tale of hubris and wretched

excess on Wall street [book]. – USA: Knoph Doubleday Publishing group, 2009

20. Congress Office Technology Assesment Effects of Information

Technology on Financial Services Systems [book]. – USA: Washington DC, 1984

21. Cooper Andrew F., Hughes Christopher W., De Lombaerde

Regionalization and global governance: the taming of globalization? [book]. –

England: Routledge Ltd., 2007

22. Cronin Mary J. Banking and Finance on the Internet [book]. – Canada:

John Wiley & Sons, 1998

23. Das Sctyajit Derivative Products & Pricing [book]. – USA: John Wiley

& Sons, Sigapore, 2006

24. El – Ojeili Chamsy, Hayden Patrick Critical theories of globalization

[book]. – England: Palgrave Macmillan Ltd., 2006

25. Ennew Christine T. and Waite Nigel Financial Services Marketing –

an International Guide to Principles and Practice with a Foreword by Ron Sander

[book]. – USA: Elsevier Ltd., 2007

26. Evanoff Douglas D., Kaufman George G., Raymond La Brosse

John International Financial Instability: Global Banking and National Regulation

[book]. - World Scientific Publishing Company, 2008

27. Evans John, Orszag Michael, Piggot John Pension Fund

Governance – A Global Perspective of Financial Regulation [book]. – Edward Elgar,

2008

28. Financial Services Policy Report Futures / Derivatives / Swaps /

Commodities [report]. – USA: Aspen Publishers Inc., vol. 28, num. 12, December

2009

29. Goodhart Charles, Hartmann Philip, Llewellyn David, Rojas –

Suarez Liliana, Weisbrod Steven Financial Regulation – why, how and where

now?[book]. – England: Published in association with the Bank of England and

Routledge Taylor & Francis Group, 1998

30. Gray Joanna & Hamilton Jenny Implementing Financial Regulation

theory and practice [book]. – England: John Wiley & Sons Ltd., The Atrium, Southern

Gate, Chichester, West Sussex, 2008

31. Greenbaum Stuart I., Thakor Anjan V., Contemporary financial

intermediation 2nd ed. [book]. United Kingdom: Academic Press, 2007

32. Gup Benton E. The New Financial Architecture – Banking Regulation

in the 21st century [book]. – Great Britain: British Library Cataloguing, 2000

33. Harker Patrick T. and Zenios Stavros A. Performance of Financial

Institutions - efficiency, innovation, regulation [book]. – Great Britain: Cambridge

University Press, 2000

34. Howells Peter and Bain Keith Financial Markets and Institutions 2nd

edition [book]. – USA: Addison Wesley Longman Publishing, London and New

York, 1994

35. Howells Peter and Bain Keith Financial markets and institutions

[book]. – United Kingdom: Pearson Education, 2007

36. Howells Peter, Bain Keith Financial Markets and Institutions – fifth

edition [book]. – England: Pearson Education Limited, 2007

37. Hund P. J. and Kennedy J. E. Financial Derivatives in Theory and

Practice – revised editin [book]. – England: John Wiley & Sons Ltd, 2004

38. Kidwell David S., Blackwell David W., Whidbee David A., Peterson

Richard L. Financial Institutions, Markets and Money – tenth edition [book]. –

Jefferson City, John Wiley & Sons Inc, 2008

39. Madura Jeff Financial Institutions and Markets 8 revised [book]. -

Cengage Learning EMEA, 2008

40. Madura Jeff International Financial Management 6th edition [book]. –

USA: Florida Atlantic University, South-Western Publishing, 2000

41. Mishkin Frederic S. and Eakins Stanley G Financial Markets and

Institutions seventh edition [book]. – USA: Addison Wesley Longman Publishing,

New York , 2002

42. Mishkin Frederic S. Globalization and financial development [working

paper]. – United Kingdom: Elsevier Ltd., 2009

43. Mishkin Frederic S. The Economics of Money, Banking and Financial

Markets seventh edition [book]. – USA: Addison Wesley Longman Publishing, New

York , 2004

44. Mishkin Frederic S. Understanding Financial Crises: a Developing

Countries Perspective [NBER working paper series]. - National Bureau of Economics

Research, May 1996

45. Šoškič Dr Dejan, Hartije od vrednosti – upravljanje portfoliom I

investicioni fondovi [kniga]. – Srbija: Ekonomskog fakulteta – Univerziteta u

Beogradu, 2009

46. Šoškič Dr Dejan, Zivkovič Dr Boško Finansijska trzišta i institucije

[kniga]. – Srbija: Ekonomskog fakulteta – Univerziteta u Beogradu, 2009

47. Strachman Daniel A. The Fundamentals of Hedge Fund

Management: How to Successfully Launch and Operate a Hedge Fund [book]. –

New Jersey, John Wiley & Sons Inc, 2007

48. Петковски Михаил: Финансиски пазари и институции - второ

дополнето и изменето издание [книга]. – Македонија: Економски факултет –

Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ - Скопје, 2009

49. Петковски Михаил: Финансиски пазари и институции [книга]. –

Македонија: Економски факултет – Универзитет „Св. Кирил и Методиј“

Скопје, 2004

50. Трпески Љупчо: Пари и банкарство - второ дополнето и

изменето издание [книга]. – Македонија: Економски факултет –

Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ - Скопје, 2003

51. Фотов Ристо: Основи на финансии [книга]. – Македонија:

Економски факултет – Универзитет „Гоце Делчев“ - Штип, 2007

Documents

6e656e61642e313732323330en (2)