�ام�ر�ہ ربمن 7�دل ربمن 20�و�ا�ی 2019�ء

’’�ر کی اص�ب وج ا�س یہلل ہسلج ےک ےئل رفس ا�ای�ر رک�ں�۔ �د�ا�اع�ی �ا�ن ےک اس�ھ وہ ا�و�ر ا�ن وک ا�ر میظع ےشخب ا�و�ر ا�ن رپ �ر�م رک�ے ا�و�ر ا�ن یک الکشم�ت ا�و�ر ا�رط�ا�ب ےک اح�ا�ت ا�ن �رپ ا�اس�ن رک�د�و�ے ا�و�ر ا�ن ےک مہ �و مغ د�و�ر رف�ا�د�ے�۔ ا�و�ر ا�ن �وک ر کی فیلکت ےس یصلخم انع�ت رک�ے ا�و�ر ا�ن یک رم�ا�د�ا�ت �یک ر�ا�ںی ا�ن رپ وھک�ل د�و�ے ا�و�ر ر�و�ز ا�ر�ت ںیم ا�ےن ا�ن �دن�و�ں ےک اس�ھ ا�ن وک ا�اھ�و�ے نج رپ ا�س اک لضف و ر�م ےہ �ا�و�ر ات ا�ات�م رفس ا�ن ےک دعب ا�ن اک ہفیلخ وہ�۔ ا�ے د�ا ا�ے �ذ�و�ا�دج و ا�اط�ء �ا�و�ر ر�می ا�و�ر لکشم اشک�، �ہ امت�م د�ا�ںی وبق�ل رک ا�و�ر �ںی امہ�ر�ے اخم�وف�ں رپ ر�و�ن اشن�و�ں ےک اس�ھ ہبلغ اطع رف�ا

�ہ ر�کی وق�ت ا�و�ر اط�ت ھجت یہ وک ےہ‘‘�۔ �ا�نی مث ا�نی�و�ا�ال�م یلع �ن ا�عب ا�دہ�ی �ا�ر�ا�م اخ�اس�ر الغ�م ا�دم

�ا�ز اق�د�ا�ن علض وگ�ر�د�ا�وپ�ر�۔ یفع ا�ہل ہنع)�وم�ہ ا�اہ�ر�ا�ت دلج342(

�ا�نی �ہسلج ےک ےئل دیس�ا رضح�ت حیسم وم�و�دملسلہیلع �یک د�ا�ںی

1

یایب دیوھ ا ےک دیر ہپ امہیریے ویہ اییر ےہیایدیایریہایویر انیر وبییب ویایے اطخیب ےس اسینی وک رگیایای ایویر دیو ڑھگیی ربص ےس اکیم ول ویایی مظن ہہک رک یریوبیہ ںیم �ی�ی�ی�ییءیاک ہسلج اسیایہ وہ ریا اھتی، رضحیت ۃفیلخ ایحیس ایریایع ریہم ایہل اعتیی ےن ونیر وفطصمیی یایےن ویایے وخیانیک احیایت اک ہشقن اچنیھکی۔ ایرث ےننس ویایے ریحیاین ےھت ہک ہ ایک ایریا وہیےنیا ریا ےہ رگم ایس رمید دخیا وک ایس ےک ومیی ےن بس ھچک اتب دیای وہیا اھتیایس ےئل ویہ وپیریے وحیہل یایویر تمہ ےک اسیھ ایاقیت اک اہپیڑ نب رک بس ھچک امجیت وک نیب ایوطیر اتبیے ایر ا اھتی۔ ایپ ےن ایش رمنیوید ےک ڑھبیاکیے ایےن یک ابیںی یھب اتبیںی ایویر رفیوین یک رفیویتی ےک دیریایے یایےن ےس یھب ابیربخ ایکی۔ ایس ےک اسیھ یہ ایدنیہ دیونیں ںیم امجیت رپیویےن ویایے اخمیتف ےک اہپیڑیویں یک ربخ دیے رک رمنیویدیت یک ایین یہ ایگ ںیم لج ایےن یک ربخ یھب دییی، رحس یک ایویر دینم دب ونیا وک اصیف اصیف اتب دیای ہک ریتیی ایویایز ایالین یھب رفیایای ویایاگیف ایین دصیایے ریقفیایہ ےک شش تہج ںیم ےتلیھپ ےلچ ایےن اک یانیونیں ےک ےلگن ایےن یک وگشیپیی یھب رفیاییی۔

یدیویدیم دیویر ، دیو نیت لپ ایے یگی۔یایس ےک دعب ایک وہیای! ےلہپ اخمیتف اک وطیاین دب زیمتیی ایاھ ایویریرمنیویدیت ویرفیویتی اک ربک و رغیویر ایین وپیریی اطیت ےک اسیھ اظیر وہیای۔ یتح ہک دینم دب ا دنیش ےن ‘ی‘یایدیر قلطمی’ی’ نب رک امجیت ایدمیہ یوکیرسن ہہک رک ایےس ڑج ےس ایاھیڑ ےنکنیھپ اک دیویی رفیویتی ایکی۔ ایس ےک ےئل ایس ےن امجیت رپ ایک ایک اپیدنبیاییں ہ اگلیںیی۔ ایذیایںی دنب ںیکی، املسمین ولہکیایےنی، ایالیی اعشیر زیابین رپ ایےن رپ یرہیہ اھٹبیای ایویر ایین مہف ںیم بس ےس اکیریی رضیب امجیت ےک بس ےس ڑبیے رپیویرگیایم ہسلج اسیایہ رپ اپیدنبیی اگلیرک اگلییی۔ ہ بس ھچک مہ ےن دیاھ ایویر رھپ مہ ےن ویہ یھب بس ھچک دیاھ سج یاک قلعت ایس ال�ہی امجیت یک اتیدی و رصنیت ےک اسیھ اھت ایویر سج ےک ویدیے ایی دیو ڑھگیی ویایی مظن ںیم ےئک ےئگ ےھتی۔ مہ ےن دیاھ ہک ویاییع ویہ دصیایے ریقفیایہ شش تہج ںیم ےنلیھپ یگل یایویر ایج کت یتلیھپ ایرییہ ےہ ہکبج ایس دینم دب ونیا یک ایویایز کت یسک وک انسیی ہ دییی، ایہل یہ رتہب ایات ےہ ہک ایس وک قلح ےس ایویایز اکنیےن اک ومیع یھب لم اکس ای ںیہن ایویر دیو دیم ایک ایک دیم یھب ےنلچ ییک تلہم لم یکس ای ںیہنی۔ ایس ےن ریوبیہ ںیم وہیےن ویایے ایک ہسلج رپ اپیدنبیی اگلیی یھت رگم ایج مشچ کلف دیھک رییہ ےہ ہک دیہشیاین ایت ےک وخین اک ایک ایک رطقیہ ایس رطیح وھپیل لھپ ریا زیریڈنی، ایرٹیایی، ��

ٹ می، رفیایسی، وس�ی�ئ ی� ج� یےہ ہک کلم کلم ایس ےسلج یک اشیںی ایم وہ یکچ ںیہی۔ ایویر وجین وجیایی ایتس ےک ےنیہم وت وگیای ایدمیہ ایوحیل ںیم وسلجیں اک ومیم وہیات ےہی۔ ریین ، ایڈنی، �ج�یل�

ینیی، اییل ایویر بس ےس ڑبیھ رک ربیاطیہی ںیم رمیزیی ہسلج اسیایہ وہیات ےہی۔ وییریپ ےس ابیر لکن رک ایرفیہق ایویر ایرمیہک ےک ربیایومیں اک ریخ رکیں وت اہییں یھب میظع ایاشین ےسلج وہیے وہیے �� ، وبیریانیایوسی، ایرمیہک ایویر ڈینیکیا ےک اسیایہ ےسلج ایین اخیص تمظع اشین ریےت ںیہی۔ ایرمیہک ایویر ڈینیکیا ںیم وت ایےل یک دیویریی ےک ابیث دیو

� یرظ ایںی ےگی۔ نج ںیم ےس اغیانی، انیریجیایی، �ج�ی�یدیو ےسلج وہیے ںیہی۔ ایس رطیح ےس ایرگ وپیریے اعیم ایدمیت ےک ےسلج ےنگ ایںی وت این یک دعتیاید اچپیس ےس یھب ڑبیھ ایےی۔ اییہ ںیم ایک امہیریا ہسلج اسیایہ ریین یھب ےہ وج ایاسیل وجیایی یںیم ایین وچیایوسیں اہبیر دیاھیریا ےہ وگیای ویہ وج ایک ہسلج دیانین ایدمیت ےن دنب ایکی، ایہل اعتیی ےک لضف ےس ایس یک ہگج ویسیبیں ےسلج وہیےنیےگی۔ ایک کلم ںیم اپیدنبیی یگل وت کلم کلم ہ

یولیایے ایدمیت رہلیایےن اگل ایویر مہ ےن ایین ایوھیں ےس ہ اظنیریہ دیھک ایل ہکی؏یہ دصیایے ریقفیایہ قح ایان یتلیھپ ایے یگ شش تہج ںیم دسیا

2

Genfer Str.11, 60437 Frankfurt am Main

Email:akhbareahmadiyya@ahmadiyya.de

Tel & Fax: +49-69 50688722

یسل ایدیایریت

یریرپیت

یرتیم دبعیایہل ویایس ایویزیریاصیبیایری امجیت ایدمیہ ریین

یدیر اییل

دمحم ایایلیس رینم

یدیریاین

یدمحم ایسی دیاییڑگییی۔ سمش ایقح ایونیر

یاعیوینی

یاطین ایدم رمقی۔ رعیاین یایدم یاخینی۔ دیس اعسیدیت ایدم

یرپیویف ریڈیگ

یدبعیایرینم رشبمی۔ دیس ایاخیر ایدم

اٹیلٹ ویڈیزیایگن

یرمیزیا فطل ایدقیویس

یوپیزیگ

یایایق ایدم زیایدی، اطیریق ومحمید

یرجی

یری قیئل ومحمید اطیر

یرہیت اضمینی

یایل ایہلی،یایل ایریوسیلملسو هيلع هللا ىلصی، ایل ایحیس ایومیویدملسلہیلع 04

یوظیم الکیم 06

یلنش اعیہل امجیت ایدمیہ ریین �ی�ی�ی�یی-�ی�ی�ی�ییء 12

یایک اہنیت اکیاییب ایرس ہسلج اسیایہ 15

یہ وتبحمیں اک رکشل وج رکیے اگ حتف ربیخ 22

یگن ےک الخیف گنج 43

یایوہیر ایی وکیریٹ ےک ایک ہلصیف رپ رصبتیہ ی)یطس دیویمی( 27

یربیاکیت 05

یدیسیان رضحیت ۃفیلخ ایحیس ایاخیس یایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز ییک زیابین ابمیریک ےس 07

یریدیم ہپ رییے ومیی ےن دیےی ھجم وک اشنیں 13

یاظنیم ہسلج اسیایہ یک ایاظیی لیکشت 17

یرپیویرگیایم ہسلج اسیایہ ریین �ی�ی�ی�ییء 24

یانیہ زگیونیںیاک اعییم دین 46

یدص اسیہ نشج رکشتی)یطس دیویمی( 33

یر ویریق رپ یجس اطخیی رکمیم رفیاید افغیر اصیب رمیی ہلسلس یک اکیویش ےہیایویر ر ویریق یرکمیم ایاسین ایہل رفظ اصیب ےن ڈیزیاین ایک ےہی، فجزاھم اہلل احسن الجزاء

یامیریہ ربمن 7یدل ربمن ��یوجیایی ����یء

یہسلج اسیایہ رپ ابیزیایر 23

یریین ںیم ہسلج ایے وییم الخیت اک ایاقید 48

یالیےنیویایا ےہ بس ےس ایپیریا 42

3

2707

04 43

4115

33 17

4

ایویر یامیم نیصلخم دیاینی ہلسلس تعیب ایس اعیز رپ اظیر وہ ہک تعیب رکیےن ےس رغیض ہ ےہ ہک ات دیای یک تبحم ڈنھٹیی وہ

یایےن ومیی رکیم ایویر ریوسیل وبقمیل یلص ایہل ہیلع و ملس یک تبحم دیل رپ اغیب ایایے ایویر اییس احیت ایاطیع دیپیا وہیایے سج

یےس رفس ایریت رکمیویہ ولعمیم ہ وہ نکیل ایس رغیض ےک وصحیل ےئلیک تبحص ںیم ریان ایویر ایک ہصح ایین رمع اک ایس ریایہ ںیم

یریچ رکیان رضیویریی ےہ ات ایرگ دخیایے اعتیی اچیےہ وت یسک یربیاین ینیقی ےک اشمیدیہ ےس زمکیویریی ایویر فعض ایویر لسک دیویر وہ ایویر

ینی اکیلم دیپیا وہ رک ذیویق ایویر وشیق ایویر ویولیہ قشع دیپیا وہیایے وس ایس ابیت ےئلیک ہشیمہ رکف ریان اچیےئ ایویر دیاع رکیان اچیےئ

یہک دخیایے اعتیی ہ وتیقی ےشخب ایویر بج کت ہ وتیقی احیل ہ وہ یھبک یھبک رضیویر انلم اچیےئ

ی)یایامیی ہلصیفی۔ ریویاحیی زخیاین دل �یی، ہحفص �ی�ی�یی(

من قال ؟ خی جلسائنا أی اہلل رسول یا قیل قال عنھ اہلل رضی عباس ابن عن

ۃ عملی-

خر

كم بال

ر مكم منطقھی- و ذككم اہلل رویتھ و زاد ف عل

ر ذك

ی�ج ایرتیبی یف اجملس��ۃ ایاملیءیہحفص �ی�ییدل �ی وحبیایہ ایوب �یعلیی( ی)یایرتیبی ویایرتھ�

طائفۃ نہ م فرقۃ كل من

نفر فلول كافۃ وا

لینفر مؤمنون

ال وماكان

ا الیہ لعلہ یحذرون ی)یایوتیہی: �ی�ی�یی( ین ولینذروا قومہ اذا رجعو ہوا ف ادل لیتفق

یومیونیں ےک ےئل نکمم ںیہن ہک ویہ امیم ےک امیم ایےھ لکن ڑھکیے وہیں سپ ایاس وىکیں ںیہن وہیات ہک این ےک ر رفیہ ںیم یےس ایک رگیویہ لکن ڑھکیا وہ اتیہک ویہ دین اک مہف احیل رکیں ایویر ویہ ایین وقیم وک ربخیدیایر رکیں بج ویہ این یک رطیف ویایسپ

ل�ویںى اتیہک اشید ویہ ی)یالیت ےسی( یچ ایںی ۔

یرضحیت دبعیایہل نب ابعیسیایین رکیے ںیہ ہک ایرضیتملسو هيلع هللا ىلص ےس دیریاییت ایک ایگ ہک سک ےک اپیس انھٹیبی)یدیین

یاحیظ ےسی( رتہب ےہ ۔ ایپملسو هيلع هللا ىلص ےن رفیایایی۔ ایےس صخش ےک اپیس انھٹیب دیفم ےہ سج وک دیےنھ یک ویہ ےس ںیہمت دخیا ایید

ی)یایویر ایےن یایویےی۔ سج یک ابیوتیں ےس اہمتیریے ملع ںیم ایایہ وہیایویر سج ےک لمع وک دیھک رک ںیہمت ایریت اک ایخیل ایےی۔

یایاجیم وک رتہب انبیےن ےک ےئل مت وکیشش رکیےن وگلی۔ی(

5

یربیاکیت

یرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایریایع یریہم ایہل اعتیی یرفیایے ںیہ

یرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایایویل رفیایے ںیہ

یرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایاخیس یایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز یرفیایے ںیہیرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایاثیی یرفیایے ںیہ

یرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایاثیث یریہم ایہل اعتیی یرفیایے ںیہ یدیسیانیرضحیت حیسم ومیویدملسلہیلع رفیایے ںیہ

نی ایویر ایامین اگی۔یوج ریےہ لغش اک انسیےن اعیریف ایویر اقحیق ایےس ںیم ہسلج یایس دیویوتیں ےک ےئل اخیص این یایویر رعمیت وک رتیی دیےن ےک ےئل رضیویریی ںیہی۔یایویر زین یدیاعیںی ایویر اخیص وتیہ وہ یگی۔یایویر یتح ایولیع دبیریاگیہ ایریم ایریاینی وک شش یک ایے یگ ہک یدخیایے اعتیی ایین رطیف این وک ےچنیھک ایویر ایےن ےئل وبقیل رک ے ایویر اپیک دبتییل این ںیم یےشخبی۔یایویر ایک اعیریی ایدیہ این وسلجیں ںیم ہ یھب وہ اگ ہک ر ک ےئن اسیل سج دیر یاھبیی ایس امجیت ںیم دیایل وہیں ےگی۔یویہ اتیریخ رقمیریہ رپ احیرض وہ رک ایےن اھبیوییں یےک ہنم دیھک ںیل ےگی۔یایویر ریویانیی وہ رک ایسپ ںیم ریہت وتیدید و اعتیریف رتیی ذپیر وہیات یریےہ اگی۔یایویر وج اھبیی ایس رعیہ ںیم ایس ریایے ایی ےس ایاقیل رک ایے اگی۔یایس ہسلج یںیم ایس ےک ےئل رفغمیت یک ایے یگی۔یایویر ایس ریویاحیی ہسلج ںیم ایویر یھب یئک وفیاید ایویر

یانیع وہیےگ وج ایاشن ء ایہل ایدقیر ویات وفیات اظیر وہیے ریںیہ ےگی۔ ی)یومیہ ایاہیریایت ج ایویل ص �ی�ی�یی(

ی‘ی‘ ایس ہسلج یک رغیض یہ ہ ےہ ہک وج یکین یک ابیںی یک ایی ںیہ ویہ ایںیہن وغیر ےس ںینسی۔ ایوخیت ییک وج اضف دیپیا یک یئگ ےہ دیویت ایس ےس ایدیہ ایاھیںیی۔ وج اپیک وہیا ںیمہ اہییں مل رییہ ایویر یسک رطیح ایاس وہیایے ہک ر ایدمیی ےک دیل ےس دیای یک تبحم یےہ ایس ںیم ویہ اسیس ںیل یلکن ایے رید ڑپیایے ایویر ایہل اعتیی یک تبحم اک ایک ہلعشی، رضحیت یبن ایرکیم ملسو هيلع هللا ىلصیےک قشع ایویر ایہل اعتیی یک رطیف ہنم �� ومیڑ ے ییک ھچک اییس ایگ ےگ ہک دیای ےس ایاسین ابیلک یہ م�یرکیےک ایویر ایس ںیم وہ رک ایویر ایی ےک ےئل ایویر ایس یک ایاطیت ںیم ایویر ایرضیتملسو هيلع هللا ىلصیےک

یقشع ںیم ایین زیدنییگ ےک دین زگیایریےی’ی’ی۔ی) ایاتیی اطخیب ہسلج اسیایہی، �ی�ی دیرب �ی�ی�ی�ییءی(

یمت ای د ریوھ ںیم ایےس ولیمیں ےس تخس رفنتم وہیںی، ںیم ایےس وعمجمیں وک نج ںیم ریویاحیی یذیرکیہ ہ وہ اقحیریت یک رظ ےس دیاتھ وہیںی۔ی۔ی۔ مہ وک وت رصیف دخیا اچیےئ ھجم وک ںیہن یولعمیم ہک ایک عمج وہیای۔یایک ایای ھجم وک ایس یک قلطم رپیویا ںیہن رھپ ںیم اتہک وہیں ہک دخیا اعتیی

یوک دقمیم رکیو امہیریی وکیںی ایہل ےک ےئل وہیںی۔ی)یایمک �ی�ی ونیرب �ی�ی�ی�ییء ہحفص �یی(

ی‘ی‘یدخیا یک ریا یک اخیرط ایپ ہسلج اگیہ ںیم ےتھٹیب ںیہی۔ وخیایہ وبیر یھب وہیریےہ وہیں بت یھب

ایس ےس رتہب ایپ وک ایک زیچ احیل وہییت رییہ وہیی ےہ ریا ایپ وک لم یایہل اعتیی یک

یےہی۔ ایپ ےن دیاھ ںیہن بج کت ریغیویکیں ےک ےئل رتیےم اک ایاظیم ںیہن ایک ایگ اھت

یاسیریے ریغییک حبص ےسیاشیم کت اخیومیی ےس ےھٹیب وہیے ےھت این یک رطیف ےس ایک

یایویایز یھب ںیہن ایی یھت ینعی ویہ ریویزیایہ یئک یئک ےٹنھگ لسلسم ضحم ایہل یک ریا یک اخیرط ےھٹیب

یریےت ےھتی۔ احیایہک ایک ظفل یک یھب این وک ھجمس ںیہن ایرییہ وہیی یھتی۔ این وک دیھک رک این

یےس یہ ومنیہ ڑکپیا وہیاتی۔ی’ی’ ی)یابیت اطیری، دل ایویلی، ہحفص �ی�ی�یی(

یوج دیویت اسیل رھب ںیم ایک دیہع یھب ہسلج اسیایہ ےک ومیع رپ ایدیایین ایایے ںیہ ایویر

یایےن ایل و ایعیل وک رمہیایہ ایے ںیہ این یک ایویایدیویں ںیم ایدمیت ایم رییت ےہ ایویر وگ این

یوچیں وک ایدمیت یک میلعت ےس اییھب ویایتی ںیہن وہیی رگم ویہ ایےن ویایدین ےس ہ رضیویر

یےت ریےت ںیہ ہک ایابی! ںیمہ ایدیایین یک ریس ےئلیک ے ولچی۔ ایس رطیح نپچب ںیم یہ این

یےک ولقیب ںیم ایدمیت رھگ رکیان رشیویع رکیدییت ےہ ایویر ایر ڑبیے وہیرک ویہ ایین ایدمیت

ایدیایین ایان یسک ایاییم ںیم این یاک اشیدنیایر ومنیہ شیپ رکیےن رپ ایدیر وہیایے ںیہی.ی.ی.ی. سپ

یایےس اہبیےن ای ذعیر یک ویہ ےس رتیک رکیدیان ےسج وتیڑیا ایات وہ ای سج اک الیج ایک ایات

یوہی، رصیف ایک مکح یک انیرفیایی یہ ںیہن ہکلب ایین ایویاید رپ یھب ملظ ےہی۔ ی)یہب ہعمج رفیومیدیہ رفیومیدیہ �ی�ی ؍یدیرب �ی�ی�ی�ییءی(

ایہل ایس دصقم وک ہشیمہ اسیےن ریان اچیےئ ہک مہ ویایے وک ہسلج ےک یر اشیلم وہیےن ایویر دیای ںیم ریےت وہیے یاعتیی ےک رقیب رت وہیںی۔ دین وک دقمیم رکیےن ویایے وہیں یدیای وک دین اک اخیدیم انبیےن ویایے وہیںی۔ ایویر ہ ریویح رصیف ایےن ایدنیر دیپیا ہ رکیں ہکلب یایین ایویاید ںیم یھب ہ ریویح وھپیںی ہک ایہل اعتیی مہ ےس ایک اچیات ےہ ایویر ایاسیی زیدنییگ اک یدصقم ایک ےہی۔ السن دعب لسن ایس ابیت وک ایین ایویایدیویں ےک دیولیں ںیم اھٹبیے ےلچ ایںی یہک دیای وک دین اک اخیدیم انبیےن ےک ےئل ایہل اعتیی ےک وج ایاکیایت ںیہ این رپ ےنلچ یک وکیشش یرکیو ایویر ایس ایریی زیایےن ںیم امہیریی ایالیح ےک ےئل ایویر مہ رپ لضف رفیایے وہیے ایہل یاعتیی ےن وج حیسم ومیوید ایویر دہمیی وہعمید وک اجیھب ےہ ایس یک تعیب ںیم ا رک ہشیمہ ایس یک یابیوتیں رپ لمع رکیےن ویایے ےنب ریںیہ ہک ایی ںیم امہیریی اقبیء ےہی۔ ایی ںیم امہیریی ولسنیں

ییک اقبیء ےہی۔ ی)یہب ہعمج �ی�ی ربمتس�ی�ی�ی�ییءی(

یہسلج اسیایہ اک ایمہ دصقمی: ‘ی‘ مہ ایہل اعتیی ےک رقیب رت وہیںی’ی’

6

یایے ویہ دین ہک مہ نج یک اچیت ںیم ےئل ےک ایں نیکست ایین دین ےھت ےتنگ ںیم اچیت یک نج مہ ہک دین ویہ یایے ےئل ےک اپتیں بلق ںیھت ایقیت اییدیں یک نج وہیے وہیدیا رہچیے ویہ یرھپ

وہیے ایاھیے ںیعمش یک ایامیں ونیر ، وہیے اجسیے ںیم دیل وھپیل ےک یایپیر ےئل ےک ایاییں دبیس ایک زمغیدیہ ، وہیے ایے ےس دیوسیں دیویر یایےل

ںیل ہ وىکیں دیم اہمتیریے ویایولی! ایےن ےس ریایہ یک دیویر ایے دعب ےک یدیر ےئل ےک اکیریویایں ایس ےس زیایےن ایک ، رظتنم ںیھت ہک اگنیںیہ رتیی یرییی

رکیں ریایںیہ یک رتیی اشکیدیہ ایویر ، رکیں اھچنیویر رفیےت رپ مت یوھپیل ےئل ےک امہیمیں رمیے ایںی ریگ ، رکیں دیاعیںی وج رمیی یایریزیویںی

زیدنییگ مغ ر رکیں ےس مت دیویر ، زیدنییگ ریم دیں ںیہمت ایوس یرییے ےئل ےک زیمیابیں ےنب ایرمیت وییہ ، زیدنییگ دیم وج ےلم وک یامہیمیں

رکیو ےط ںیم وحملیں ایےل ےک اسیل ، ڑبیو ایےگ ہپ اشیریایوہیں یک یونیر ےئل ےک اسیریابیں وہ رقیۃیاینی ، رکیو رتیی وج مت رییا ڑبیے یوخیں

دیی رپیویایز وتیقی ےن ومیی وک مت ، دیی ایویایز وج ےن ںیم ایے ےلچ یمت ےئل ےک دیانیں کمشچ ےئگ ریہ ڑپیے وج ایک ویہ ہتسکش رپ ، رکیں یرپ

ایگ نب دیاع اخیرط یک این ایپیر رییا ، ایگ نب دیاع رییا اچیت یک یاین ےئل ےک ایامیں ےئگ انبیے ویہ ، ایگ نب دخیا اسییھت اک این یابیںیق

ایزیایدیاییں اسیریی ںیہ زیری ہ اپ ، اہجیں ںیم وین رییے ےہ اسیک یسب ےئل ےک ریویایں ایک لیس وییریش ، ےہ ایزیاید وج ریہت ایک طقف یےہ

ڑبیا دیل ، ولیریاییں ایںی دیے ، رک ایڈ ، ا ںیم ولہپ ےک این وخید ی� سک��� ےک ینب

ےئلی؟ ےک ایاحیں ےک ربص ںیہ ایویر دین ےنتک اتب ای الب دب رک یدیویر یالکیم اطیر

7

یدیسیان رضحیت ۃفیلخ ایحیس ایاخیس ایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز یک زیابین ابمیریک ےس

یہسلج ںیم اشیلم وہیےن ویایولیں یک ذیہ دیایریاییںایونیر ےن یدہی، وعتیذ و وسیریۃ ایہح یک التیویت ےک دعب وضحیر

یرفیایایی:اکیہسلج ریین ایدمیہ امجیت یہ اسیھ ےک ہب ایس یایج ایاعیومیں ںیم رپیایہل اعتیی ےک یاسیایہ رشیویع وہیریا ےہی۔ مہ یےس ہ یھب ایک تہب ڑبیا ایاعیم ےہ وج رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایہل اعتیی ےن ںیمہ اطع رفیایای ہک ذیریہع ویایالیم ےک یایولیۃ ایالخیی ایویر ریویاحیی ایین رک وہ عمج مہ دیہع ایک ںیم یاسیل یرتیی ےک اسیاین مہب اچنہپیںیی۔ ایےس رپیویرگیایم انبیںی وج ںیمہ ایویر وقتیی ںیم ڑبیایےن ویایے یدخیایاعتیی ےس رقیب رکیےن یویایے وہیںی۔ ایس ایریایدیے ایویر ایس تی ےس ہ دین زگیایریں یہک مہ ےن اییل ایالخیق ایویر ایک دیویریے ےک وقحیق ایدیا رکیےن یےک یھب اییل ایعمیر ایم رکیےن ںیہی۔ ایسپ ںیم تبحمی، ایپیر ایویر یقلعت وک ڑبیایان ےہی، ریوشیں وک دیویریرکیان ےہی، ایہل اعتیی یک ریا یےک وصحیل یک وکیشش رکیی ےہی، ر مسق یک وغلیاییت ےس ایےن یایپ وک اپیک رکیان ےہی۔ اظبیر ہ دنچ ابیںی ںیہ نج وک رضحیت یحیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم ےن ہسلج ےک اقمیدص ںیم ےس یایین رفیایایی۔ نکیل یہی ابیںی ںیہ وج ایاسین ےک دصقم دیپیایش

یوک وپیریا رکیےن ویایی ںیہی۔ سپ ہسلج رپ ایےن ویایے ر ایدمیی ایس ہسلج ریین اچیےئ ہک ایےن شیپ رظ ابیت ہ یوک ہشیمہ ریات ےہی۔ ڑبیا دصقم ایک تہب ایدنیر ایےن وہیان یںیم اشیلم ایرگ وقتیی ریا ےک وصحیل یک وکیشش ںیہن وہیرییہی، یایرگ دخیا یک یںیم رتیی رکیےن یک وکیشش ںیہن وہیرییہی، ایرگ ایالخیق ےک اییل یومنیےن ایم رکیے وہیے دنبیویں ےک وقحیق ایدیا ںیہن وہیریےہ یوت رھپ ہسلج رپ ایےن اک دصقم وپیریا ںیہن وہیریا ایویر ایرگ ہ دصقم یوپیریا ںیہن رکیان وت رھپ ایس ہسلج رپ ایےن اک ایدیہ یھب وکیی ںیہنی۔ یرضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم یک دیاعیںی یھب رصیف ریےہ ایس دصقم وک ھجمس وپیریی وہیں یگ وج یاییہ ےک قح ںیم ایس رغیض وک ھجمس ریےہ وہیں ےگ سج ےک ےئل یوہیں ےگی، یرضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم ےن ایس ہسلج اک ایریایء یرفیایای اھتی۔ ایپ رفیایے ںیہ ہک ‘ی‘یںی ریزگ ںیہن اچیات ہک احیل یےک ریپیزیایدیویں یک رطیح رصیف اظیریی وشیت دیاھیےن ےک عل�� اغییی‘ی‘ ینعی ویہ ی�� وک ایاھ رکیویںی۔ ہکلب ع�

ئایےن ابم� یےئل

یویہ اینبیدیی ویہ ویہ دصقمی’ی’یسج ےک ےئل ںیم ہلیح اکنیاتیوہیںی، یایالیح قلخ ایہل ےہی’ی’ی۔

ویایایےہی۔ بج دیای ںیم یسک یھب ہگج ےنسب وج ایدمیی ر یسپ یایےن کلم ےک ہسلج اسیایہ ںیم رشیک وہیات ےہ ای ایب ضعب ایہل اعتیی ایدمیی نج وک ویہ ےس ضعب ایویر وہسیوتیں یک یذیریایع دیویریے ںیہ وہیے رفیایے ایہم ویاسیل ایویر یےنیایاسیی )یاہییں ںیہی۔ وہیایے اشیلم یھب ںیم ےکیوسلجیں یامیک ایدمیی ضعب ےس امیک فلتخم ےس تہب ویت ایس ییھب ایے ےس تی یک ومشیتی ںیم ہسلج وج ںیہ وہیے یایے ومیوید حیسم رضحیت وک ویایولیں وہیےن اشیلم بس این یںیہی(ی۔ یہیلع ایولیۃ ویایالیم اکیہسلج ےک ایاقید اک وج دصقم اھت ایےس شیپ ایرگ ہسلج ےک ایرگ ہ دصقم شیپ رظ ںیہنی، یرظ ر ان اچیےئی۔ یرپیویرگیایومیںیےن ایک ایدمیی یک ریویاحیی ایویر ایالخیی احیت ںیم ویایولیں ےس ایےس اشیلم وہیےن یوکیی رتہبیی دیپیا ںیہن یک وت ایاہیر ویایالیم ےن رکیایت اک ایولیۃ یرضحیت حیسم ومیوید ہیلع �ی�ییزیایر ای �ی�ییزیایر وت ںیہن رتیی ںیم وقتیی ایرگ ےہی۔ یرفیایای ےس ڑبیےن دعتیاید ےہی۔ دصقم ےب احیرضیی یک زیایر �ی�ی یای ویایالیم یک تثعب اک دصقم ایولیۃ ومیوید ہیلع یوت رضحیت حیسم یوپیریایںیہن وہیاتی۔ ایپ یک تثعب اک دصقم وت بت وپیریا وہیاگ بج

یمہ وقتیی ںیم رتیی رکیں ےگی۔

8

ہک ےہ ہ رغیض ےس رکیےن یتعیب ایےن ایویر وہ ڈنھٹیی تبحم یک دیای یات وبقمیلملسو هيلع هللا ىلص ریوسیل ایویر یومیایرکیم

ایایے اغیب رپ دیل تبحم ییک

یوس ایے ویے امیم ولیوگی! وج ایےن ںیئت

یرییی امجیت امیر رکیے وہی، ایامین رپ

امیریےئک امجیت رییی ویت ایس یمت

ریایوہیں یایو ےگ بج چس چم وقتیی یک

یرپیدیم ایریویےگ

یایپ رفیایے ںیہ اعیز رپ اظیر ایس دیاینی ہلسلس تعیب ی‘ی‘ امیم نیصلخمی، دیای یک تبحم ات یوہ ہک تعیب رکیےن ےس رغیض ہ ےہ ہک یڈنھٹیی وہ ایویر ایےن ومیا رکیم ایویر ریوسیل وبقمیلملسو هيلع هللا ىلص یک ایویر اییس احیت ایاطیع دیپیا یتبحم دیل رپ اغیب ایایے وہی’ی’ی۔ ہ ایریت رکمیویہ ولعمیم یوہیایے سج ےس رفس

ی)یومیہ ایاہیریایت دل ایویل ہحفص �ی�ی�ی دجید ایڈینش وبطمیہ ریوبیہی(

ایولیۃ دیایریی ےہ وج رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ذیہ یہ ینتک ڑبیی یویایالیم ےن مہ رپ ڈیایی ےہ ایویر ہ ینتک ڑبیی وتیع ےہ وج رضحیت یحیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم ےن مہ ےس یک ےہی۔ ایپ امیم یوتبحمیں رپ ایہل اعتیی ایویر ایس ےک ریوسیلملسو هيلع هللا ىلص ےس تبحم مہ یرپ اغیب دیانھ اچیےت ںیہی۔ وکیی اییس تبحم ہ وہ وج ایس تبحم ایویر ریوسیل یک تبحم اہمتیریے دیل ںیم یاک اقمیہل رکیےکی۔ ایہل دیولیں ےس اٹم یایم وہیی اچیےئی۔ دیای یک تبحم ایپ امہیریے یدیان اچیےت ںیہ نکیل ایس اک ہ یھب بلطم ںیہن ےہ ہک دیای ےس یایقلعت وہیایو ایویر ابیلک یہ ولگنجیں ںیم ا ےک ھٹیب ایوی۔ ایپ یےن ایک ہگج ہ یھب رفیایای ےہ ہک ایرگ ایہل اعتیی یک وتمعنیں یک دیر یںیہن رکیے وت ہ یھب رفکیاین تمعن ےہی۔ ایرگ وکیی زیدنیایر ےہ ایدیا ایدیا ںیہن رکیاتی، ایین زیدنیایریی اک قح یایویر ایےن تیھک اک قح یںیہن رکیات وت ہ یھب رفکیاین تمعن ےہی۔ ایرگ وکیی اتیر ےہ ای یسک این اکیومیں یک رطیف وتیہ ایویر یاکیریویابیر ںیم ےہ ای المیزیم ےہ یںیہن دیات وج ایس ےک رپسید ںیہی، نج یک ایس رپ ذیہ دیایریی ڈیایی ییئگ ےہ وت ہ یھب طلغ ےہی۔ نکیل ایس ےک ابیویوجید ایک ایدمیی یےک دیل ںیم بس ےس زیاییدیہ تبحم دخیا یک وہی، ایس ےک ریوسیل ویایی ہ دیاییدیایر انبیےن ایدمیی وک ایک دیای یک ہ ںیتمعن ییک وہی۔ ویایی دیویر ے ایی ایاکیایت ےس ایہل اعتیی ےک ایس وک یوہیںی، ایدمیی وک وقتیی ایک دیاییویی ںیتمعن ہ اکیریویابیری، ہ وہیںی۔ یہ

یےس دیویر اٹہیےن ویایی ہ وہیںی، ایہل اعتیی یک ابعیدیت ےس دیویر ویایی ہ وہیںی، ویایی ہ وہیںی، ابعیدیوتیں وک الھبیےن یے ایےن یاییل ایالخیی دیریویں وک مہ ےس ےننیھچ ویایی ہ وہیںی۔ ہ اکیریویابیر یایویر ہ دیاییویی ںیتمعن وج دخیایاعتیی ےن ںیمہ دیی ںیہ ہ ںیمہ ایہل ایہل ویایی ہ انبیںیی، ہکلب ییک ولخمیق ےک وقحیق بصغ رکیےن ایویر ریوسیلملسو هيلع هللا ىلص یک تبحم اک ہبلغ ںیمہ یاعتیی یک تبحم اک ہبلغ یایس میلعت رپ الچیےن ویایا وہ وج میلعت ںیمہ رقیاین رکیم ےن دیی یےہی۔ ایس تبحم یک ویہ ےس مہ ایس ایوسیہ رپ ےنلچ ویایے وہیں یوج ایرضیتملسو هيلع هللا ىلص ےن ایم رفیایای ےہی۔ وقتیی ےک اییل ایعمیر وج وہیں ویایے ےنلچ رپ ریایوہیں این مہ وہیے رکیے یایم یدخیایاعتیی ےن امہیریے ےئل نیعتم رفیایی ںیہ ایویر نج رپ لچ رک یایرضیتملسو هيلع هللا ىلص ےن ںیمہ دیاھیای ایویر نج اک ایس زیایےن ںیم یاییل رتین ومنیہ رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم ےن ایم یرفیایای ایویر ایین امجیت ےس ایس وقتیی ےک ایعمیر ےک احیل

یرکیےن یک وتیع یک ےہی۔ یسپ ہسلج ںیم اشیلم وہیےن ویایے ر ایدمیی وک ایس دصقم ےک یوصحیل یک وکیشش رکیی اچیےئی۔ ایہل اعتیی ےن ہسلج ںیم اشیلم یوہیےن ویایے ر ایدمیی ےک ےئل ہ ومیع رسیم رفیایای ےہ اتیہک اپیک ایدنیر ایےن زیاییدیہ زیتیی ےس ایر زیر ایوحیل ےک یاپیزییہ ایویر اسیج ہک رضحیت حیسم یدبتییل دیپیا رکیےن یک وکیشش رکیے اکنیا ےہی، رفیایای ہک ہ وتیہلیح ویایالیم ےن ایولیۃ یومیوید ہیلع ایک اہبیہ ےہ ہک وقتیی ںیم دل ےس ذیریہع ےہی، ایک یہ وت یدل رتیی وہی، اہمتیریے ےئل رتیتی اک ایک ایوحیل دیپیا رکیےن ییک وکیشش یک یئگ ےہی، ویریہ رصیف یہی ںیہن ہک وج ہسلج ںیم ایویےچ رکیےن ںیہی۔ ایےن ایعمیر ایوہیں ےن یہ یاشیلم وہیں یر ویہ صخش وج رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم یک تعیب یںیم اشیلم وہیا ےہی، ایس ویت ایپ یک تعیب ےک دصقم وکیوپیریا

یرکیےن ویایا وہیاگ بج ایےن وقتیی ےک ایعمیر ڑبیایے اگی۔ یاسیج ہک ایپ رفیایے ںیہ

ی‘ی‘یدخیایاعتیی ےن وج ایس امجیت وک انبیان اچیا ےہ وت ایس ےس ییہی رغیض رییھ ےہ ہک ویہ یقیقح رعمیت وج دیای ےس وقفمید وہ ییئگ یھت ایویر ویہ یقیقح وقتیی و اہطیریت وج ایس زیایےن ںیم اپیی

یںیہن ایی یھت ایےس دیویابیریہ ایم رکیےی’ی’ی۔

ی)یوفیاظیت دل �ی ہحفص �ی�ی�ی-ی�ی�ی�ی دجید ایڈینش وبطمیہ ریوبیہی(

ولیوگی! امیم ویے ایے وس ‘ی‘ رفیایے ںیہ ہگج ایک ایپ یرھپ یوج ایےن ںیئت رییی امجیت امیر رکیے وہی، ایامین رپ مت ایس یویت رییی امجیت امیریےئک ایو ےگ بج چس چم وقتیی یک

یریایوہیں رپیدیم ایریویےگی’ی’ی۔ ی)ییت ونیحی۔ ریویاحیی زخیاین دل �ی�ییہحفص�ی�یی(

ایویر وتیہ ایک ہگج ایپ ےن ںیمہ تحیصن رکیے وہیے یرھپ یدیایے وہیے رفیایای ہک امہیریی امجیتی‘ی‘ وقتیی ےس اکیم ے

یایویر ایویایلیء ےننب یک وکیشش رکیےی’ی’ی۔ ی)یوفیاظیت دل �ییہحفص �ی�ی�ی دجید ایڈینش وبطمیہ ریوبیہی(

دیولیں ایےن ‘ی‘یدخیا یک تمظع ایپ رفیایے ںیہ ایک ہگج یرھپ یںیم اھٹبیو ایویر ایی یک وتیدی اک ایرقیایر ہ رصیف زیابین ےس ہکلب یلمع یوطیریرپ رکیو ات دخیا یھب یلمع وطیر رپ ایان فطل و ایاسین مت رپ اظیر

یرکیےی’ی’ی۔ یسپ رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم ےک این ایریاشیدیایت یوک ہشیمہ ر ایدمیی وک ایےن شیپ رظ ریان اچیےئ ایویر اخیص وطیر یرپ ایپ وج ایس ےسلج ںیم ایین ریویاحیتی یک رتیی ےک ےئل اشیلم یوہیریےہ ںیہ ایویر اسیج ہک ںی ےن اہک ہک یہی دصقم رضحیت

ایس ایویر ویایالیم ےن ایین رفیایای ےہ ایولیۃ یحیسم ومیوید ہیلع یتی ےس ر ایدمیی وک وسلجیں ںیم اشیلم وہیان اچیےئی۔ وقتیی ںیم یرتیی ےک ایس ومیع ےس ایدیہ ایاھیںی وج ایہل اعتیی ےن ایپ یوک ہ ایوحیل رسیم رکیےک ایہم رفیایای ےہی۔ وقتیی ںیم رتیی رکیےن ییک وکیشش رکیں وىکیہک اسیج ہک این دنچ رصتخم ایابیاسیت ںیم یوج ںی ےن شیپ ےئک مہ ےن دیاھ ےہ رضحیت حیسم ومیوید ہیلع

9

دخیایاعتیی وت ےگ رکیو اییہ ذیرک مت یایرگ

وخیش سپ اگی۔ رکیے ذیرک یاہمتیریا

یتم ےہ ویہ صخش سج اک ذیرک ایس اک

ایس اکیدیپیا رکیےن ایس اکیایکی، یایای،

رکیے یقیقح ایک ایویر یویایا

ےہ ایک ایےس یہ امیر ںیم امجیت ایین ےن ویایالیم یایولیۃ یسج ںیم یقیقح وقتیی ایویر اہطیریت دیپیا وہ ایویر ایین یلمع احیوتیں ایویر ایویایلیء ےننب یک وکیشش رکیےی۔ یوک دیریت رکیے وہیے یایویایلیء ایک ںیہی؟ ہ ویہ ولیگ ںیہ وج ر ویت ایہل اعتیی یک ریا ےک زیابیںی این یک ویایے ںیہی۔ یوصحیل ےک ےئل وکیشش رکیےن یذیرک اییہ ےس رت رییت ںیہی۔ این یک ریایںی ایویر دین ابعیدیوتیں ںیم یزگیریے ںیہی۔ دیاییویی اکیومیں ںیمی، وج این وک ڑپیے ںیہی، این این ےک ر لمع ایید ےس اغیل ںیہن وہیےی۔ یںیم یھب دخیا یک

یےس دخیا یک ریا یک التیش یک کلھج رظ ایی ےہی۔

یرضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم رفیایے ںیہ :ی‘ی‘یایید ریوھ ہک اکیلم دنبیے ایہل اعتیی ےک وییہ وہیے ںیہ تجــارۃ ہیــہ

تل ل ےہ رفیایای تبسن یک ینج

ی)یایونیری:�ی�یی( یبج دیل ــراہلل

ول بیــع عــن ذك

یدخیا ےک اسیھ اچس قلعت ایویر قشع دیپیا رکیات ےہ وت ویہ ایس یےس ایگ وہیات یہ ںیہنی۔ ایس یک ایک تیفیک ایس رطیق رپ یھجمس ںیم اییت ےہ ہک ےسیج یسک اک ہچب امیبیر وہیوتیوخیایہ ویہ ںیہک ایویر دیل ایس اک یایویےی، یسک اکیم ںیم رصمیویف وہی، رگم یدیایین ایی ےچب ںیم ریےہ اگی۔ ایی رطیح رپ وجیولیگ دخیا یےک اسیھ اچس قلعت ایویر تبحم دیپیا رکیے ںیہ ویہ یسک احیل ںیم

ییھب دخیا وک رفیایومیش ںیہن رکیےی’ی’ی۔ ی)یایمک دل�ییربمن �ی�ییومیریہ �ی�ی؍یوجین �ی�ی�ی�ییء ہحفص�یی(

ایدمیی اک حمطم رظ وہی، ایس اک ذیرک ر ایویر ایید ایہل اعتیی یک ہ یسپ یدصقم وہی۔ اہجیں زیابین ر ویت ذیرک اییہ رکیرییہ وہ ویایں دیل ییک ہ احیت وہ ہک ںی ر ایس لمع وک اجبیایےن ویایا ونبیں سج یےک رکیےن اک ایہل اعتیی ےن مکح دیای ےہی۔ ر ایس لمع ےسی، ر

اعتیی ایہل اک ویایا ونبیں سج ےک ہ رکیےن اکیم ےس ےنچب یایس ر ریےہ ہک رییی ویت ہ شیپ رظ رفیایای ےہی۔ ر یےن مکح ےئل ایس ےہ اسیےن ےک رظ یک دخیایاعتیی وکسین و یریت یرییے ےس وکیی ایاس لمع ریزید ہ وہ وج دخیایاعتیی یک انیریاییگ یاک ومیبج ےنبی۔ سپ ہ احیت ےہ وج رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایی احیت ےک ایویر ویایالیم مہ ںیم دیانھ اچیےت ںیہ یایولیۃ دین ےک ےئل ایک دیہع دنچ یدیپیا رکیےن ےک ےئل اسیل ںیم ایس ہسلج ویایالیم ےن ایولیۃ یںیمہ رضحیت حیسم ومیوید ہیلع

یےک ےئل الیای ےہی۔ ایدمیویی! وہنجیں ےن رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ویہ امیم ایے یسپ ایایم ایے ہک ےہ ابیدنیا تعیب دہع ہ ےس ویایالیم یایولیۃ یایزیاین !یوج ایامین امہیریے دیولیں ےس لکن رک ریای رپ الچ ایگ اھت یایویر ےسج وت دیویابیریہ رھپ ایس دیای رپی، ایس زینی رپ ویایسپ ایای ےہ ویہ رقیایی میلعت سج ےن ںیمہ ریخ ایت انبیای اھت نکیل مہ یایویر یدیاییدیایریی ںیم ڑپ رک ایےس الھب ےھٹیب ےھتی، ےسج وت ےن رھپ امہیریی یزیدنیوییں اک ہصح انبیےن ےک ےئل مہ ںیم ایریی رفیایای ےہ ایویر یوخید ایس ےک اپیک ومنیےن ایم رفیایے ںیہی، مہ دہع رکیے ںیہ یہک ایب ہ ایامین ایویر ہ میلعت امہیریے دیولیں اکی، امہیریے ولمعیں یاکیہشیمہ ےک ےئل ہصح ینب ریےہ یگی، ایاشنیء ایہلی۔ مہ ایب ایین اییہ ےس رت ذیرک ایس مکح ےک اطمیق یزیابیونیں وک دخیایاعتیی ےک ین یریںی ےگ سج ںیم ایہل اعتیی رفیایات ےہ ہک یایہاالای)یایایزیایبی:�ی�یی( را كثی

ذك وا اہلل

امنوا اذكر

یینعی ایے ومیونی! ایہل اک تہب ذیرک ایک رکیوی۔ سپ ایہل اعتیی ےن ہ ایویر این یومیع ایہم رفیایای ےہ ہک ایس ابیت یک اییدیدیایی وہ ایے اییہ یک رطیف وتیہ دیپیا وہ ایےی، ابعیدیوتیں ذیرک یدیونیں ںیم ییک رطیف وتیہ دیپیا وہیایے اتیہک وقتیی ےک ایعمیر ڑبیںی یایویر مہ ایہل اک رقیب احیل رکیےن ویایے ںینبی۔ ایویر اسیج ہک یرضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم ےن رفیایای ہک ایس ےک ایاسین مت رپ اظیر ایان فطل و ایہل اعتیی یلمع وطیر رپ یہجی ںیم فطل اک اعتیی ایہل ےس ڑبیےن ںیم وقتیی سپ اگی۔ یرکیے یویایاسین اظیر وہیاگ سج اک ایک ذیریہع وقحیق ایہل یک ایدیاییگ ےہ

یایویر ہ قح ابعیدیوتیں ایویر ذیرک اییہ ےس احیل وہیاگی۔ ےس انیتب یک ہسلج ےن ومیوید حلصم رضحیت وک ےتکن یایس

ےس ںیم ایہل اعشیر ہسلج ہ وىکیہک ہک اھت رفیایای ایین یوییں ومیوید حیسم رضحیت دصقم اک وہیےن اشیلم ںیم ایس ایویر یےہ اتبیای رتیی اک وصحیل ریویاحیتی ںیم ویایالیم ےن ایولیۃ یہیلع ایویر یےہ سج اک ایک تہب ڑبیا ذیریہع ابعیدیت و ذیرک اییہ ےہی۔ ایویر تہب اسیریے ایہل اعتیی رفیایات ےہ ہک اییہ ےک قلعتم یذیرک ہک ےہ ہ ایدیہ میظع ایویر ڑبیا تہب اک ایس ےس ںیم یایدیویں اییہ رکیو ےگ ایرگ مت ذیرک یینعی كركم

یذ وا اہلل

اذكر

ویہ یوت دخیایاعتیی اہمتیریا ذیرک رکیے اگی۔ سپ وخیش تم ےہ یصخش سج اک ذیرک ایس اک ایای، ایس اکیایکی، ایس اکیدیپیا رکیےن رفیایےی۔ ایاسین و ایس رپ فطل ایک یقیقح رکیےی، ایویر یویایا یسپ این دیونیں ںیم ایس ایمہ ایرم یک رطیف ر ایک وک تہب وتیہ یدیین اچیےئی۔ اچیےہ ویہ ہسلج اگیہ ںیم ھٹیب رک ہسلج ےننس ویایے یرمید ںیہ ای ویریںی ںیہ ای فلتخم وہگجیں رپ دخیت رپیایومیر یڈیوییی ویایے رمید ںیہ ای وخیاینیت و انیرصیایت ںیہی۔ لک یھب ںی دیایی یھت ہک وتیہ ایس رطیف وک اکیریانیت ایویر اکیریانین یےن ڈیوییی دیںی۔ وتیہ اخیص ںیم دیونیں این رطیف یک اییہ یذیرک اییہ یدیےن ویایے یھب بج یھب ڈیوییی دیے ریےہ وہیں ذیرک ییک رطیف وتیہ ریںی سج رطیح ابیی اشینی ہسلج ذیرک اییہ ییک رطیف وتیہ ریےت ںیہ وىکیہک ایس ےک ریغب وت امہیریا دصقم ایک وک ےلپ ابیت وک ر ایس اینبیدیی وہیاتی۔ سپ وپیریا ںیہن ییہ ایک ایہل اعتیی ےک رقمیریرکیدیہ اکیم مہ اچیےئی۔ وج یابیدنیھ انیل یامیدنیے ےک ےنہک رپ دخیا اک رقیب احیل رکیےن ےک ےئل ینتج وک اییہ ذیرک ایویر ابعیدیت مہ ایرگ ںیم ایس ںیہ یرکیریےہ ےک دخیایاعتیی وت ہ وت ےگ دیں ںیہن ویہ اچیےئ دیین یایتی ویایے نب ےتکس یایس امیدنیے ےک اسیھ اچس قلعت وجیڑیےن یںیہ ایویر ہ یہ دخیایاعتیی یک ریا احیل رکیےن ویایے نب ےتکس ویت ایس مت رفیایای ہکی:ی‘ی‘یایامین رپ ایپ ےن یںیہی۔ اسیج ہک یرییی امجیت امیر ےئک ایو ےگ بج چس چم وقتیی یک ریایوہیں یرپ دیم ایریو ےگی’ی’ی۔ ہ ایک ایاس رقفیہ ےہ ہک ایس ےس امہیریے یریویےٹ ڑھکیے وہ ایےن اچیںیی۔ مہ ہ ڑپیےت ںیہی، ےتنس ایافیظ رنیبیز رپ یھب ہ دیہع رپیویرگیایومیں ںیم یئک یںیہی، امجییت یمہ ےھکل وہیے دیےتھ ںیہ نکیل ریریی رظ ےس دیےتھ ںیہ یایویر ایس وک دیےتھ وہیے زگیر ایے ںیہ ای وھتیڑیی دیر ےک ےئل

10

یوتیہ دیپیا وہیی ےہ وت ویہ وییت وہیی ےہی۔ سپ تہب رکفیاکیاقمیم یےہی، ر رقفیہ ایویر ریظفل وج رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم ںیمہ ےہی، رفیایای وہیے رکیے وکیتحیصن امجیت ایین یےن یوھجیڑیےن ویایا ےہی،ی۔ مہ ایھ ےت ریںیہی، مہ ایدمیی ںیہ نکیل یایرگ رعیش ےک دخیا ےن ںیمہ ایس رہیت ںیم اشیلم ںیہن ایک وت یامہیریا ایدمیی وہیےن اک دیویی یھب اکیبیر ےہ ایویر امہیریا این وسلجیں یںیم ایےن اک دصقم یھب وضفیل ےہی۔ سپ این دیونیں ںیم وخیب زیویر ہپ دخیا ذیرک وجیڑیںی، قلعت ےس اعتیی ایہل رکیںی، یدیاعیںی یدیں ایویر تملظ دیل اٹمیے ایںیی۔ اہییں تہب ی یملعی، رتییت یایویر ریویاحیی رتہبیی دیپیا رکیےن ےک ےئل اقتیریر وہیں یگ ایںیہن

یںینسی۔ ایہل اعتیی ےک وضحیر این رقتیریویں وک ےتنس وہیے ہ دہع یرکیں ایویر دیدیایںی ہک ایے دخیا مہ کین تی وہ رک ریتیے وہیے احیرض ےئل ےک ایالیح یک دیولیں رپ الیےن ےک یحیسم رکیےتکسی، ںیہن ےس ابیزیو زیویر ایےن مہ ایالیح ہ نکیل یںیہی۔ ییک دیاع

ایاک نستعی ایرگ یریتیی دید یک رضیویریت ےہی۔ یےتنس وہیے وت ےن امہیریی دید ہ یک وت مہ ریتیی ابعیدیت ےک یایعمیر احیل ںیہن رکیےتکسی۔ سپ ایے رییے ایپیریے دخیایھج یوک ریتیا یہ ویایہط ہک ںیمہ ایع وہیےن ےس اچبی۔ سج کین دصقم یےک ےئل مہ اہییں عمج وہیے ںیہ ایس ےس ویایرف ہصح ںیمہ اطع یرفیا ہک ریتیے لضف ےک ریغب مہ ھچک یھب ںیہنی۔ امہیریے دیولیں ایویر اصیف رک دیے ہک وج ھچک مہ ںینس ایس ےس یوک ایان اپیک یرصیف یملع ایویر ایدیی ظح ایویر فطل ہ ایاھیںی ہکلب این رتییت ایویر یریویاحیی ایعمیریویں وک ایویاچ رکیےن ویایی ابیوتیں وک مہ ایین زیدنیوییں ویایے وہیںی، این رپ لمع رکیےن ویایے وہیںی، انبیےن یاک ہصح یاین وک ایین ولسنیں ںیم ایریی رکیےن ویایے وہیںی۔ سپ بج یمہ کین تی وہ رک ےسلج ےک رپیویرگیایومیں ےس ضیف ایاھیےن یک

یوکیشش رکیں ےگی، دیاعیںی رکیے وہیے امیم کین ابیوتیں وک یایین زیدنیوییں رپ ایوگ رکیےن یک وکیشش رکیں ےگ وت یھبت مہ ایس ویایے نب ںیکس ےگی۔ ایالیب ایےن یایین زیدنیوییں ںیم یایالیب ےس ہصح ےنیل ویایے نب ںیکس ےگ سج ایالیب ےک یایےن ےک ےئل رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیہ ویایالیم وعبمیث ویایے ںینب ایےن ایالیب دیای ںیم یھب ایویر رھپ یوہیے ےھت

یےگ ایاشنیء ایہلی۔ دیاع ایمہ زیچ ایویر بس ےس ایالیب ےک ےئل اینبیدیی ایس یسپ یایویر ذیرک اییہ ےہ بج ہ اعیدیت مہ ایےن ایدنیریدیپیا رکیںیل ےگ یایویر دخیایاعتیی یک ریا ےک وصحیل ےک ےئل دیپیا رکیںیل ےگ وت یرھپ ایہل اعتیی ےک اتبیے وہیے رطیق ےک اطمیقی، ایہل اعتیی ایاکیایت رپ ایاکیایت ےک اطمیق مہ زمید یےک دیےئ وہیے نب یھب ویایے رکیےن ایدیا ایابید وقحیق ےگی۔ رکیں لمع ییھب

یایںی ےگی۔ ےک ےسلج ایس ےن ویایالیم ایولیۃ ہیلع ومیوید حیسم یرضحیت یاقمیدص ںیم ےس ایک دصقم ہ یھب ایین رفیایای ےہ ہک عمج وہیےن یےس ایسپ ںیم وتیدید و اعتیریف ڑبیے اگی۔ ایس دصقم وک احیل یرکیےن ویایے ںینب ےگ وت وتیدید و اعتیریف اک وت بلطم یہ ہ یےہ ہک ایسپ یک تبحم ایس اعتیریف ےس دیپیا وہی۔ وتیبج ےئن ایویر ایک دیویریے ےس تبحم یاقلیت وک رفیویغ دیای ایے اگ یڑبیایےن ےک اسیاین ےئک ایںی ےگ وت ایہل اعتیی ےک ومکحیں رپ یےت وہیے رپیایےن اقلیت ںیم ےلہپ ےس ڑبیھ رک رتہبیی دیپیا یرکیےن یک وکیشش وہییگی۔ ایرگ یسک ویہ ےس وکیی ریںیش دیپیا یوہییکچ ںیہ وت ایںیہن دیویر رکیےن یک وکیشش وہییگی، ایہل اعتیی یک یریا ےک وصحیل ےک ےئل ہ رصیف وضفیل وگیی ایویر دبیالکیی ےس یےچب ریںیہ ےگ ہکلب ایپیر ایویر تبحم دیپیا رکیریےہ وہیں ےگی۔ ہ رپیایےن ریےہ وہیں ےگ ہکلب ڑلیایی ڑگھجیویں ےس چ یرصیف یڑلیایی ڑگھجیویں رپ ایک دیویریے ےس ذعمیریںی ایویر اعیاییں یایگ ریےہ وہیں ےگی۔ ذیایی ایانیویں ےک ایل ےس لکن ریےہ ذیریا ذیریا ںیہی، ایی ےھجم ےس اہییں اکشیاییت یئک ےگی۔ یوہیں وہیایے رگیابیں و دیت ےس دیویریے ایک رپ ابیت یی رھپ وک ضعب ایویر ںیہ ےتنب ابیث اک دبیانیی یک امجیت یںیہی، یوبیریا دییھ دیل ےک اسیھ زسیاییھب دیین ڑپیی ےہ وىکیہک اظنیم

یامجیت اک دقتیس امیم ریوتیں ےس زیاییدیہ ےہی، ر ریےت ےس

ویایالیم ےس یقیقح ایولیۃ یابیا ےہی۔ ایرگ رضحیت حیسم ومیوید ہیلع

یقلعت ےہ وت ایین ریوتیں رپ امیشپین وہیے وہیے ایسپ ںیم

ویہ ےس ایس تبحم یک دیریایڑیویں وک ہ رصیف یدیپیا وہیی وہیی

ویایے وہیں ےگ ہکلب تبحم ےک اقلیت دیپیا رکیں یوجیڑیےن

یےگی۔ ایرضیتملسو هيلع هللا ىلص ےک مکح رپ لمع رکیےن ویایے ںینب ےگ

ایویر زیابین ایس یک دیویریے املسمین وک ایک املسمین ےس یہک

یایھ ےس یھبک فیلکت ںیہن یتچنہپی، ہ ینچنہپ اچیےئی۔

یرھپ این دیونیں ںیم ہکبج دخیایاعتیی یک ریا ےک وصحیل ےک ےئل

یعمج وہیے ںیہی، ایس ےک ایےگ ےتکھج وہیے ایس ےس دیاعیںی

یایگ ریےہ ںیہی، اکیلم ایامین ےک اسیھ ذیرک اییہ ںیم وغشمیل

یںیہی، اکیلم رفیایربیدیایریی ےک اسیھ ایہل اعتیی ےک اتبیے وہیے

یرطیق رپ لچ ریےہ ںیہ وت رھپ ہ ںیہن وہیات ہک یسک یھب ومیع

یرپ اظنیم امجیت یک رفیایربیدیایریی ےس ابیر وہیںی۔ ایک رطیف

یوت ہ وکیشش وہ ہک مہ ایامین رپ رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ

یویایالیم یک امجیت ںیم ےھکل ایںی ایویر دیویریی رطیف رضحیت

ایویر ایپ ےک افلخیء ےک ایم ویایالیم ایولیۃ یحیسم ومیوید ہیلع

یرکیدیہ اظنیم امجیت یک ایاطیت ےس ابیر ایریےہ وہیںی۔ سپ

یہ دیو ایلمعیں کین یتین ےس ایہل اعتیی ےک ایےگ ےنکھج ویایے یھبک

یںیہن دیاھ ےتکس ایویر ہ یھبک دیاھیے ںیہی۔ این دیونیں ںیم دیولیں

ےک ایالیح ےسی، ذیریہع ےک دیاعیویں یھب وک لیم ایس یےک

یذیریہع ےس دیویےن اک ومیع اتلم ےہی۔ ایرگ ایالیح یک رغیض ےس

یایس ےسلج ںیم اشیلم وہیے ںیہ ایویر وکیی ہلیم ھجمس رک اشیلم ںیہن

یوہیے اسیج ہک رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم ےن رفیایای

یہک ہ ہسلج وکیی ہلیم ںیہن ےہی، وت انیقی رھپ دیولیں ےک لیم یھب

ایویر ہسلج یدیویںی ےگی۔ ضعب دیہع ریویزیرمیہ یک زیدنییگ ںیم یھب

ایویر ڑگھجیے ایدمیی یک ریںیش یےک دیونیں ںیم یھب ایک اعیم

دیاعیںی وخیب ںیم دیونیں این یسپ وجیڑیںی، قلعت ےس اعتیی ایہل یرکیںی، دیل تملظ ایویر دیں زیویر ہپ دخیا یذیرک

یاٹمیے ایںی

ات ہک رکیو دیاع تہب ںیم یامیزیویں

ایویر ےچنیھک رطیف ایین ںیہمت یدخیا

رکیے اصیف وک دیولیں یاہمتیریے

11

یدہعیدیایریاین ےس یھب وہ ایے ںیہی۔ وت اییس وصیریت ںیم ایرگ یہ ذین ںیم وہیہک ایس ےسلج اک دصقم ایک ےہ وت ریایک ایدمیی یایےن رپیایےن ڑگھجیے یھب متخ رکیےن یک وکیشش رکیے اگ ایویر یایرگ اہییں وکیی یخلت یک وصیریت دیپیا وہیی ےہ وت ایےس یھب دیویر یرکیےن یک وکیشش رکیے اگی۔ دہعیدیایریاین ایویر ےسلج ےک دیونیں لک ریںیی۔ ایخیل اک ابیت ایس یھب ویایے دیےن ڈیوییی یںیم ایالخیق ےک اییل ایعمیر بس ےس ییھب ںی ےن یہی اہک اھت ہک یزیاییدیہ ڈیوییی دیےن ویایولیں ےس اظیر وہیےن اچیںی ہک تیثیحب ایس ےئل دیایریی ےہی۔ ذیہ زیاییدیہ این یک ایویر دہعیدیایر یاکیرین یاین ںیم ربیدیایت اک ولہپ یھب زیاییدیہ وہیان اچیےئ ای ربیدیایت دیپیا یرکیےن یک این وک زیاییدیہ وکیشش رکیی اچیےئی۔ این ںیم وفع ایویر یدیریذیر اک ولہپ یھب زیاییہ وہیان اچیےئ ایویر ایںیہن دیویریویں ےک ےئل ایالخیق ےک دیویریے ایویر ایین ابعیدیوتیں یومنیہ ےننب ےک ےئل یایعمیر ایویاچ رکیےن یک یھب دیویریویں ےک اقمیےل ںیم تہب زیاییدیہ

یوکیشش رکیی اچیےئی۔ یسپ ایرگ دہعیدیایر ایےن ایپ وک دہعیدیایر یک اجبیے اخیدیم ںیھجمس یایویر ایرفیاید امجیت ایےن دہعیدیایریاین وک اظنیم امجیت الچیےن ہ وت ںیھجمس اکیرین رکیدیہ رقمیر ےک ویت ہفیلخ ےئل یےک ایویر ایپیر ےک قلعت یک وصیریت ںیم ریںیہ یاقلیت ہشیمہ تبحم ایویر الییت یےگ وج رھپ ہفیلخ ویت ےک اتیع وہ رک دیای وک این یاک یقیقح اغیپیم دیےن ویایے وہیں ےگی، دیای ںیم ایک ایالیب ایولیۃ ویایے وہیں ےگی۔ رضحیت حیسم ومیوید ہیلع یدیپیا رکیےن یویایالیم یک تثعب وکیوپیریا رکیےن ویایے وہیں ےگی۔ این ریایوہیں ومیوید حیسم رضحیت رپ ریایوہیں نج ےگ وہیں ویایے ےنلچ یرپ این ایعمیریویں وک ویایالیم ںیمہ الچیان اچیےت ںیہی۔ یہیلع ایولیۃ یاحیل رکیےن ویایے وہیں ےگ نج ایعمیریویں ےک وصحیل ےک یےئل رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم ےن امہیریی ریامیی

یرفیایی ےہی۔ ایپ رفیایے ںیہ :ی‘ی‘یایے اعسیدیت دنم ولیوگی!ی’ی’ ایپ ںیم اعسیدیت یھت وت ایپ یےن رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم وکی، زیایےن ےک یایایم وک وبقیل ایکی۔ ایب اعسیدیت اک الہپ دیم وت مت ےن ایاھ ایلی، یایےگ ایپ رفیایے ںیہ ‘ی‘ ایے اعسیدیت دنم ولیوگی! مت زیویر یےک اسیھ ایس میلعت ںیم دیایل وہ وج اہمتیریی اجیت ےک

یےئل ےھجم دیی یئگ ےہی’ی’ ایک دیم اعسیدیت اک وت مت ےن ایاھ یایلی، کین رطفیت یھت وبقیل رکیایلی، ایب ایےن ایپ رپ ایس میلعت یوک یھب ایوگ رکیو وج رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃیویایالیم وک یدیی یئگ ےہی۔ رفیایے ںیہ ‘ی‘ مت دخیا وک ویاید ایرشیک وھجمس یایویر ایس ےک اسیھ یسک زیچ وک رشیک ت رکیو ہ ایامین یںیم ےسی، ہ زینی ںیم ےسی۔ دخیا ایابیب ےک ایامعیل ےس یںیہمت عنم ںیہن رکیاتی’ی’ی۔ دیاییویی اکیم ںیہ این ےس ںیہمت عنم یںیہن رکیاتی۔ ذیریےع ںیہ این ےس ںیہمت عنم ںیہن رکیاتی، وتکل یایرگ ایہل اعتیی رپیرکیان ےہ وت ایس ےک ےئل مکح ےہ ہک ایویٹ اک یانٹ ابیدنیوی۔ ‘ی‘ینکیل وج صخش دخیا وک وھچیڑ رک ایابیب رپ یہ یرھبیویہ رکیات ےہ ویہ رشمیک ےہی۔ دیم ےس دخیا اتہک الچیایای اپیک دیل ےننب ےک وسیا اجیت ںیہنی، وس مت اپیک یےہ ہک ایگ وہ ص�ویں ےس

�� ایویر ایویر اسفنیی ونیکیں ایو یدیل نب

یایوی۔ ایاسین ےک سفن ایایریہ ںیم یئک مسق یک دیلپیاییں وہیی ںیہ یرگم بس ےس زیاییدیہ ربکت یک دیلپیی ےہی۔ ایرگ ربکت ہ وہیات وت یوکیی صخش اکیرف ہ ریاتی۔ وس مت دیل ےک نیکسم نب ایوی۔ اعیم یوطیر رپ یھب ینب ونیع یک دمہیریدیی رکیو ہکبج مت ایںیہن تشہب یدیایےن ےک ےئل ویظ رکیے وہ وس ہ ویظ اہمتیریا بک حیحص یوہیات ےہ ایرگ مت ایس دنچ ریویزیہ دیای ںیم این یک دبیوخیاییہ رکیوی۔ یدخیایاعتیی ےک رفیایض وک دیی وخیف ےس اجبیایو ہک مت این ےس یوپیےھ ایو ےگی۔ امیزیویں ںیم تہب دیاع رکیو ہک ات دخیا ںیہمت رکیےی، اصیف وک دیولیں اہمتیریے ایویر ےچنیھک رطیف یایین یوىکیہک ایاسین زمکیویر ےہی۔ ر ایک دبیی وج دیویر وہیی ےہ یویہ دخیایاعتیی یک وقیت ےس دیویر وہیی ےہی’ی’ ۔ ایین اطیت یےس وکیی دبیی دیویر ںیہن رکیےتکس ایس ےئل دیاعیںی ایوگی’ی’یایویر ایاسین دخیا ےس وقیت ہ اپیویے یسک دبیی ےک یبج کت یدیویر رکیےن رپ ایدیر ںیہن وہیاتی۔ ایالیم رصیف ہ ںیہن ےہ یہک ریم ےک وطیر رپ ایےن ںیئت ہملک وگ الہکیوی، ہکلب ایالیم یک یتقی ہ ےہ ہک اہمتیریی ریویںی دخیایاعتیی ےک ایاتیہ رپ یرگیایںی ایویر دخیا ایویر ایس ےک ایاکیم ر ایک ولہپ ےک ریو

’ی’ی۔ یےس اہمتیریی دیای رپ ںیہمت دقمیم وہیایںی

ی)یذیرکیۃ ایاہیدینیتی۔ ریویاحیی زخیاین دل �ی�ییہحفص�ی�ی وبطمیہ دنلینی(

ویایالیم ےک ایم رکیدیہ ایولیۃ یہ ںیہ رضحیت حیسم ومیوید ہیلع

یایعمیر سج یک رطیف ایپ ےن امہیریی ریامیی رفیایی ےہی۔ اسفنیی ایہل ایاھ ومیع ڑبیا ایوی۔ ہ ایگ وہ ص�ویں ےس

�� ایویر یونیکیں

ایان وخید ایک ر دیونیں ںیم این ایرگ رفیایای ےہ یاعتیی ےن رسیم ایرگ کین ایین وصتیر وخید اسیےن ایایے یگی۔ یاحیہب رکیے وت این اسفنیی ونیکیں وت وہیں ےگ احیہب رکیریےہ ایان ییتین ےس ص�ویں اک احیل وخید ولعمیم وہیایے اگی۔ ‘ی‘یربکت ےس وچی’ی’ی۔

�یایویر �

انبیات ےہی۔ ربکت یہ ےہ سج انیرفیاین وج یرفیایای ہ ربکت یہ ےہ ایویر ہ ربکت یہ ےہ وج اظنیم امجیت ای ایاکنیر رکیویایای ایاییء اک یےن یدہعیدیایریاین ےک الخیف دیویریے وک ڑھبیاکیات ےہ ایویر ہ ربکت یہ یےہ وج ایسپ ںیم یھب ایک دیویریے ےس ڑلیایات ےہی۔ رھپ یقیقح یدمہیریدیی ایہل اعتیی یک ولخمیق ےس دیپیا رکیو یھبت اہمتیریی ابیوتیں ایر وہیاگی، یھبت اہمتیر ی غیلبت ومیر وہییگی۔ یئک ولیگ امہیریے یاک یوسلجیں ںیم اشیلم وہیے ںیہ رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ایوحیل اک ایدیایین ےھتی، ایے یھب ںیم زیایےن ےک یویایالیم یدیےتھ ےھت ایویر ایس ایوحیل اک یہ ایر این رپ وہیات اھتی۔ این ولیوگیں یےک ایالخیق اک ایر یھب این ولیوگیں رپ وہیات اھت وج ایدمیی وہ ایے یےھتی۔ ایب یھب دیای ےک فلتخم امیک ںیم بج امجیت ےک یےسلج وہیے ںیہ ایویر ولیگ ایے ںیہ وتیایہل اعتیی ےک لضف ےس این ںیم ےس رھپ تعیب ایویر ضعب ایر ے رک ایے ںیہ یکین یرکیےک امجیت ںیم یھب اشیلم وہ ایے ںیہی۔ وت ر ایک وک ایویر ر ایک وک ہ ابیت ایےن شیپ رظ ریین یہ ایید ریان اچیےئ رہچیہ اک ایدمیت ایج ےھچیپ ےک رہچیہ ےک ایدمیی ر ہک یاچیےئ یےہی۔ سپ ہشیمہ ایید ریوھ اہمتیریے وقیل ایویر لمع ںیم اضتید ہ یوہ یھبت اہمتیریی دیویت ایی ایہل ںیم ربیت ڑپیے یگی۔ امجیت ییک کین انیی اک ابیث یھب مت یھبت ونب ےگ بج ہشیمہ اچسیی رپ ایویر ایدیہ ذیایی تعفنم یایم وہیےگی۔ یسک یک ربیایی ہ اچیوہی۔ یںیہمت یسک ےس ربیایی رپ وبیر ہ رکیےی۔ ہشیمہ ایید ریوھ ہک یاہمتیریے ر لمع وک دخیا دیھک ریا ےہی۔ ر ویت دیل ںیم دخیا اک یوخیف وہ ایویر ایس اک وخیف دیل ںیم ریےت وہیے ایس ےک ایےگ یوک ایویر ایین ابعیدیوتیں ےک ایعمیر ایم رکیو ایویر ہشیمہ ایید ریوھ یہک رضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم یک تعیب ںیہمت یھبت یایدیہ دیے یگ بج ر احیت ںیم مت دین وک دیای رپ دقمیم ریوھ

یےگی۔ رصیف دیویے ایویر رعنیے یھبک اکیم ںیہن ایںی ےگی۔

12

ایین امجیت ےک ویایالیم وک ایولیۃ ومیوید ہیلع یرضحیت حیسم

یاییل ایعمیر دیےنھ یک سک دیر ڑتیپ یھت ایویر سک دیرید ےس ایپ

ایک ومنیہ ںیم ایس اک دیاعیںی یک ںیہ یےن امجیت ےک ےئل

ویایالیم ایولیۃ دیاھیات وہیںی۔ رضحیت حیسم ومیوید ہیلع یایپ وک

یایک ہگج رفیایے ںیہ

ی‘ی‘یدیاع رکیات وہیں ایویر بج کت ھجم ںیم دیم زیدنییگ ےہ ےئک

یایویں اگی۔ ایویر دیاع یہی ےہ ہک دخیایاعتیی رییی ایس امجیت

یےک دیولیں وکیاپیک رکیے ایویر ایین ریتم اکیایھ ابمل رکیےک

یاین ےک دیل ایین رطیف ریھپ دیے ایویر امیم رشیایریںی ایویر

ایویر ابییم یچس تبحم ایاھیدیے یاین ےک دیولیں ےس کینے

یاطع رکیدیے ایویر ںی نی ریات وہیں ہک ہ دیاع یسک ویت

دیاعیویں وک ایع ںیہن رکیے ایویر دخیا رییی یوبقیل وہییگ

یاگی۔ ایں ںی ہ یھب دیاع رکیات وہیں ہک ایرگ وکیی صخش رییی

ایریایدیے ںیم دبیتخ ایویر یامجیت ںیم دخیایاعتیی ےک ملع

یایزیی ےہ سج ےک ےئل دقمیر یہ ںیہن ہک یچس اپیزیییگ ایویر

یدخیایرتیی ایس وک احیل وہ وت ایس وک ایے ایدیر دخیا رییی

یرطیف ےس یھب رحنمیف رکیدیے اسیج ہک ویہ ریتیی رطیف

یےس رحنمیف ےہ ایویر ایس یک ہگج وکیی ایویر ا سج اک دیل رنیم ایویر

یسج یک این ںیم ریتیی بلط وہی’ی’ی۔ ی)یومیہ ایاہیریایت دل ایویل ہحفص �ی�ی�یی(

وہیے رکیے دیپیا دبتیاییں اپیک ایدنیر امہیریے اعتیی یایہل

امیم کین انمتیویں ویایالیم یک ایولیۃ یرضحیت حیسم ومیوید ہیلع

یایویر دیاعیویں وک امہیریے قح ںیم وپیریا رفیایےی۔ مہ ںیم یھبک وکیی

ییھب ایاس ہ وہ ایے وج ایین دبییت ایویر دبییتم یک ویہ ےس رضحیت

ویایالیم یک امجیت ےس اکیاٹ ایےی۔ ایولیۃ یحیسم ومیوید ہیلع

اچیدیر یک رفغمیت ایویر ریتم ایین ہشیمہ رپ مہ وت ایہلی! یایے

یالییے ریھ ایویر ںیمہ ہشیمہ ایےن وبحمیب ایویر اخیمت ایایاییء ےک

یاعیق اصیدیق یک امجیت ےس وجیڑیے ریھ ایویر ںیمہ ایویر امہیریی

ویایریث انب نج اک وت ےن ایاعیومیں اک ایویر این ولضفیں یولسنیں وک

یرضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم ےس ویدیہ رفیایای ےہی۔ ایہل

یرکیے ہک ایاس یہ وہی۔ اینیی)یہب ہعمج �ی�ی؍ ایتس �ی�ی�ی�ییءیوبطمیہ ایلض ایرٹیلنش دنلین ومیریہ �ی�ییربمتس�ی�ی�ی�ییء ص �ییات �یی(

دیل اچیات ےہ یوہیات ےہ ےبیایاییر کلف اگیف رعنیہ اگلیےن وک ضعب ایویر ریات ںیہن ربیدیایت یک ایس ایوحیل اک وییریپ یرگم ایویر دخیا ےک ریوسیل ےک انیم یدبیتخ دیتش رگیدیویں ےن دخیا یوک یھب دبیانیم رکیدیای ےہی۔ ایس ےئل اظیر ںیم وت رعنیہ ںیہن اگلیای یرگم دیل ےس ہشیمہ ایک رعنیہ ریبکتیدن وہیا وج ریاییےس الکمہیم یوہیای۔یوییےک ہسلج ےک ایاتیم رپ بج ریش وہیایات ےہ وت تہب یےس ولیگ رٹیکف ےک ایژیدیاحیم ںیم سنھپ ایے ںیہی۔ رغمیی

یولیگ ایرگ رٹیکف ںیم سنھپ ایںی وت رٹیکف وک وکیےت ںیہ رگم وپیریی دخیا یک وگشیپیاییں ایاھیےیںیہیہک ایس اک یھب فطل یمہ یوہیںی ایویر ہ اظنیریہ وییےک کت یہ دحمیوید ںیہن ریین ےک ہسلج یےک دعب یھب رٹیکف اکییف دیر کت رییک رییت ےہ رگم تعیبط دمیو یان یک رطیف ایل وہیایی ےہی۔ ایس اک فطل یھب دیوییایےن یہ

یایےت ںیہ دیویریے ںیہنی۔ رکیدیی امیاییں ایایر بجع یایےیتبحم رکیدیی اسکییں اییر ربیہ رمیمہ و یزیم

یہی : ہ وتبحمیں اک رکشل وجیرکیے اگ حتف ربیخ ایز ہحفص �ی�ی

انہک ایک نسح اگیہ ولجیہ ایے دییش ریتیی یہ ےہ ایات اتشمیایہ ایالخیص دصب ےہ ایات یوج وک وہیےن رقیابین وییں ویایے ایےن ںیہ ایے یےلچ ےہ ایات اتیابیہ ےب رپیویایہ رپ عمش ےسیج یہک وک وہیاییریویں ایکی، ویایہط ایکی، رغیض ایکی، یقلعت ےہ ایات دیوییایہ اہییں ےہ سل یک دیوییایونیں یہ اس اتیات اک دیوییایونیں ںیم دیرب وکیہ ےہ یاگل ےہ ایات دیوییایہ وکیی اچنہپ ا دیوییایہ یوکیی ںیہ ایے ویٹ قلعت بس رک وہ قشع یایریس ےہ ایات ایزیایدیایہ ےہ ایات ںیم سل ایس یوج عمجم اک قشع دیوییایاگنین ےہ ہک ےہ سل یہ ےہ ایات دیوییایہ یہ دیوییایہ رظ دیوھ یدجیر

یرضحیت دیس احیظ اتخمیر ایدم اصیب اشیہ اہجیوپیریی

یہ دیوییایونیں یک سل ےہ اہییں دیوییایہ ایات ےہ

یدیسیان رضحیت ایری ایومینی ۃفیلخ ایحیس ایاخیس ایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز یک

یہسلج اسیایہ ریین �ی�ی�ی�ییء ےک ومیع رپ ریین رشتیف ایویریی رپ دیل یک رہگیایوییں ےس ومرحبا

وسھال

اھال

یایس دیاع ےک اسیھ شیپ ےہیہک ایہل اعتیی امہیریے ایپیریے ایا وک ر دیم رپ اکیاییوییں ےس ونیایزیےی،یاینی

13

یہسلج اسیایہ ےکیدنچ ایامین ایرفیویز ویایاعیتیوھچیی ی وکیڑھیی ںیمیرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایاثیی رفیایے ںیہی۔

ایرتیا رکیے اخین اصیب وچیدیریی رفظیایہل یامہیریے رھگ ںیم ایدیی ایوہیایر ریویہی زیایر دیو نیت ایدیی ںیہ ایری ایےھ ویہ یںیہ ایک یہ ایدیی ابیریہ دیس اخیدنیاین ےک این ےک یریےت ںیہ رگم ویاید ےک این ںیہی۔ ےتیل رک زگیایریہ ںیم وکیڑھیی ی یوھچیی یوچیدیریی رصنیایہل اخین اصیب یک ایک ابیت ےھجم ہشیمہ ایپیریی ایریی ےک زیدنییگ یک ایویل ہفیلخ رضحیت ےہ وہیی یولعمیم یاسیل ںی ہسلج ںیم امہمین ونیایزیی اک ایرس اھت وچیدیریی اصیب یایوسیدیہ احیل ایدیی ےھت ایویر رمع یھب این یک زیاییدیہ یھت ںیم ےن این یےک ےئل دحیلعیہ اکمین یک وکیشش یک رگم ایوہیں ےن اہک ںیم بس ایےل ویہ امیبیر وہ ےئگی۔ ایس رطیح یےک اسیھ یہ ریوہیں اگ رگم اخین رفظیایہل وچیدیریی ںیم الخیت ایاییم رییے ینعی یاسیل یاصیب ےن این ےس اہک ہک ےلھچپ اسیل ایپ وک فیلکت وہ یئگ ایوہیں ایاظیم ایک ایے اگ رگم ییھت ایب ےک دحیلعیہ رہھٹیےن اک ےئل ایےن ایویر ویایے اھیےن الپیو یہ ایےگ دیای وجیایب یےن یاخیص ایریایم اچیےن ویایے ایگ وہ ےئگ ںیہ ںی وت بس ےک

یاسیھ یہ ریوہیں اگی۔ی)یایلض �ی�یی۔ دیرب �ی�ی�ی�ییءی(یوھتیڑیے ےس ویت ںیم اسیڑیے ون زیایر ریویی

یدیسیان رضحیت ۃفیلخ ایحیس ایاثیث یریہم ایہل یرفیایے ںیہی:ی‘ی‘یابیت وییں وہیی ہک حبص اپیچ ےجب ےک رقیب ہسلج اسیایہ ےک ینیمظ ےن ہ وسحمیس ایک ےہ ہک ریویی یک دعتیاید ںیم یمک ویایع لبق ہٹنھگ ایدیھ یھب ےس ایذیاین ےن ایوہیں ایویر یگ یوہیایے �� ایایء ایہل وک ہ ایالیع دیی ہک وج اگنہیی احیایت ج� یدصیر اصیہب ل�یےک ےئل ایاظیم ےہ ولیہ رپ ایویر وھچیی دنتیویریوییں رپ ریایاکیریایہ

یوطیر رپ وتسمیریایت ریویاییں اکپیںیی۔ ایس ایاظیم ےک ایتح ایپ یسج د کت ریویاییں وکپیا رک دیے یت وہیں دیںی۔ زگیہت اسیل ہ اھت ہک مہ ےن فلتخم ایاظیم امہیریا ویہ ےس یےک رجتیہ یک یوہگجیں رپ فلتخم رطیوقیں رپ اگنہیی احیایت ےک اطمیق اگنہیی ایاظیم ایک اک اکپیےن ریویی وپیریا رکیےن ےک ےئل یرضیویریوتیں وک یوہیا ےہ سج ںیم ےس ایک ہ ہصح ےہ انچیہچ وج نیمظ ےھت ڈیایل رک این ونتیریوییں ای دنتیویریوییں ںیم ڑکلیاییں یایوہیں ےن یایگ الج دیی ایویر ولیہ ےک وج وچیےہ وہیے ںیہ این ےک ےچین ییھب ایگ الج دیی ایویر ہ ایالیع ایوہیں ےن دیے دییی، فصن یہٹنھگ ےک ایدنیر ایدنیر امہیریی دعتسم ایویر دفیایی ںینہب رضیویریت ریںیہی۔ اکپیی ریویی ایویر ایںی ایس ومیع رپ زیاییدیہ یےس ںیہک ریویی ہ ایویریزمید ایب این وکیہ ںیہن اہک ایگ ہک یبج کت ہک ایویر وھتیڑیے یاکپیںی وىکیہک امہیریی رضیویریت وپیریی وہییئگ ےہ ریویی ایتیر رکیےک ایوہیں ےن اسیڑیے ون زیایر یےس ویت ںیم یرگ ںیم وجھبیایدییی۔ ںیم اتھجمس وہیں ہک امہیریی ہ ںینہب امجیت اسیریی ایویر ےس رطیف ایین ںیم ںیہی۔ قحتسم یک رکشیہ یےک یامجیت یک رطیف ےس این اک رکشیہ ایدیا رکیات وہیں ایویر دیاع رکیات یوہیں ہک ایہل اعتیی ایںیہن رتہبین زیا دیے ایویر ایہل اعتیی ںیمہ رکیےن وپیریا ےک رضیویریوتیں اگنہیی یہ ہشیمہ یھب ایںیہن ییھب این ےک امہیریی لقتسم رضیویریاییت ںیہ وج ایویر یےک ےئل یھب

یاطمیابیت وپیریا رکیےن ےک ےئل یھب وتیقی دیات الچ ایےی’ی’ی۔ی)یابیت ہسلج اسیایہ �ی�ی دیرب �ی�ی�ی�یی۔ ایاتیی اطخیبی(

یابیریش ےک دیویریاین ریویی اکپیی اک اظنیریہیرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایریایع یریہم ایہل اعتیی یرفیایے ںیہی۔

ایویر دخیت ایالخیص ےک اسیھ اکیم رکیان ی‘ی‘یتقی ہ ےہ ہک

ابیولیایہط غیلبت نب ایات ےہی۔ ہسلج اسیایہ ےک ومیہع یرکیان یھب ایویر رطخیہ وہیرییہ یھت ابیریش ایای ہک ویت ایاس دیہع ایک یرپ یہ ایدیر یاھت ہک حبص امہمیونیں وک مہ ریویی ایہم ںیہن رکیںیکس ےگی۔ یانین ابیی ونتیر وھچیڑ رک اھبیےنگ ےگی۔ ایس زیایےن ںیم وت ںیتھچ ییھب ایہم ںیہن وہیا رکیی ںیھتی۔ تہب ربیا احیل وہیات اھتی۔ ونتیر ےچک ویایایلیں ویاسیل یک تہب یمک وہیی یھتی۔ ڑیپیے دیرگ یایویر رھپ ایافیل ایس ویت امہیریے ےنتج یوت ےلہپ یہ اھبیگ یئگ ںیھتی۔ اکیریانینی، دیویریے ایویر ےھت رقمیر رپ رکیےن عمج ریویی ییھب ایزیں ابیر ےس ےنتج یھب یاین بس وک ںیم ےن ایاھ ایکی۔ الیویہ ویہ الیےی۔ ایس ےک دعب مہ ےن وییں یاکیریانین لم ےتکس ےھت یایک ہک رپیایںی ایویر انیایلیں ایویر وج یھب ایہم وہیا این وک ے رک این وک ابیریش ابیوییں ےک ریویں رپ ڑھکیے وہیےئگ اتیہک یانین یفیلکت ہ دیےی۔ ایویریوچیں ےن اسیج اسیت یھب این وک ڑیپیا انبیان اسیریی امہیریی ایہل یک وتیقی ےس ایویر انبیے اھتی، ڑیپیے یایات یریایت ایی رطیح زگیر یی۔ حبص امیز ےک دعب ےھجم ایک ومیولیی یاصیب رظ ایے وج دنسیھ ےس قلعت ریےت ےھت ایویر اغیاب ےھجم یایڑیاکیہ ںیم ےلم ےھتی۔ ڑبیے دشید اخمیف وہیے ےھت ایویر یامجیت ایالیی ےک شیپ ریو ولیوگیں ںیم ےس ےھتی۔ ویہ دیویڑ رک یھجم ےس ٹپل ےئگ این ےک ایویرپ ریت اطیریی وہییئگی۔ ںیم ےن ایوہیں ےن اہک ںیم ایپ وک ایک وہیایگی؟ ! یاہک ومیولیی اصیب ایویر ایس وخیی ںیم یاییھب امیز ےک دعب تعیب رکیےک ایریا وہیں یےل گ رک لم ریا وہیںی۔ ںیم ےن اہک ایپ وک تعیب رکیےن اک یایخیل سک رطیح دیپیا وہیای؟ ےنہک ےگ ںیم ریایت وک ہکبج ابیریش یوہیرییہ یھتی، ہ دیےنھ ایای اھت ہک ایب ایدمیوییں اک ایک احیل وہیات یےہی؟ ںیم وت ایپ ےک اظنیم وک دیریمہ ربیمہ وہیے دیانھ اچیات اھت ینکیل ریایت ںیم ےن وج اظنیریہ دیاھ ےہ ویہ ڑبیا ریحیت ایزی ایویر

یریدیم ہپ رییے ومیی ےن دیےی ھجم وک اشنیں

14

یایامین ایرفیویز ےہ ہک وھچیے وھچیے ےچبی، نج ےک اپیس دبین ایویر ایتح ایویر ایرس ایک یڈیایےن وک ڑپکیے یھب اکییف ہ ےھتی۔ ایویر رپیایںی رکیل ڑھکیے یایکی۔ اسیریے ےک اسیریے انیایلیں یںیہ ایویر انین ابیوییں وک ابیریش ےس اچب ریےہ ںیہ اتیہک ویہ گیھب یہ ایںیی۔ ہ تیفیک دیھک رک رییی اکیای اییس یٹلپ ہک ںیم ےن یک وھجیویں ہ وىکیہک اگی۔ رکیویں تعیب رضیویر ہک رکیایل یہلصیف یامجیت ںیہن وہییت ایویر ںیم ےن دیل ںیم اہک ولمیں اگ ایس ویتی، یبج تعیب رکیولیں اگی۔ انچیہچ ںیم ےن ریایت ڑبیی ےب ینیچ ںیم یزگیایریی ےہ ایویر ایب ںیم ایپ یک المیایت ےک ےئل احیرض وہیا یوہیںی۔ وىکیہک دخیا اعتیی ےن ےھجم تعیب یک وتیقی اطع رفیایدیی ایہل اعتیی ےک لضف ےس یھبک ایالخیص ےک ومنیےن یےہی۔ سپ وہیی ےہی۔ ڑبیی غیلبت این ےک ےجیتن ںیم ایےی۔ یایع ںیہن یدیایل وخیایہ ایھ یھب وہیںی، ےچس لمع یک وقیت اتیری اک اقمیہل

یںیہن رکیےتکسی’ی’ی۔ی)یابیت اطیر دل ایویل ہحفص �ی�ی�یی(

یہسلج اگیہ یک ریایوتیں ریایت وتیعی �ی�ی�ی�ییء ںیم نیمظ ےن ےسلج ےک اسیایہ یایدیایین ےک ہسلج ویایولیں یےئل سج دیریہگج ریھگییی،یویہ ہسلج ںیم اشیلم وہیےن ایاثیی ایس رپیرضحیت ۃفیلخیایحیس یےک ےئل دیریے گنت یھتی۔ ایس ایدنیریرفیایاییہک ہ نیمظ یک یطلغ ےہی، ںیم یےن ہسلج ےک ابیزیرپیس رکیویں اگی۔ نیمظ وکیوسیانچیاچیےئ اھتیہک ریاسیل ییک ویایولیں یک دعتیایدیےلھچپ اسیل یامہیریے ہسلج ںیم اشیلم وہیےن یےس زیاییدیہ وہیی ےہی۔ ہ رقتیریرفیایرکیوضحیریرشتیف ے ےئگی۔

ینکیل ایب ذیریایدنمیریہ ذیل ویایہع یھب المیہظ رکیںی۔مظتنم ےک اسیایہ ہسلج وج ب اص رییدمحمیایاحیق یرضحیت اسیایہ ہسلج ریایاکیریینعی ریایت ریایوتیں ےن ایوہیں یےھتی، ویت دیربییک ایویریریایت ےک ویایے عمج ےئک یںیم اکیم رکیےن ےک رک ویعی وکیرگیایدیاییایویریایےس اگیہ ہسلج اسیریی ںیم یریدیی یایزیریونیریمیرکیدیایی۔ ریایوتیں ریایت ہ اکیم وہیایایویریامہمین وتیوسیے وتیایوہیں ایےھ ویہ ویت بج امیزیےک یوہیے ےھتی۔ حبص یک یےن ہسلج اگیہ اکیہشقن ابیلک دبیایوہیایاپیایی۔ وگیاییایہ دین اکیریایغ

یاھتی،یسج ےک ذیریےع ےس ویہ ہسلج اگیہ ایزیریونیریمیوہییئگی۔اگیہ ںیم بج ہسلج ایاثیی ایحیس دین رضحیت ۃفیلخ یدیویریے یرشتیف ایے وتیہسلج اگیہ وکیرفیایخ دیھک رکیرفیایےن ےگ ہک ایب

یںیم ایکیابیزیرپیس رکیاتیوہیںی؟ ی)یایلض �ییونیریی �ی�ی�ی�ییءیویریسیت دیایوید ہحفص�ی�ی�ییعب اییی(

دیوییایےن رتیے اییریب ںیہ ایل ےک یرعیف ویریایےن ںیہ ےک دیای ےس نج وہیے یایابید

رفیت الھب وک ملسم ےس دیدنیویں ےک ٹیپ یبک ایےن ال یک ایس ہ احیت ایک یک دین یےہ

ےہ الھبیای وک این ںیھت ابیںی یک ایےن یوج ایےن دخیا ںیہ ےت ےہ ایک ببس وپیںی یبج

ےہ اعیریی ےس قشع دیل ےہ اخیی ےس یرییت امیپیےن و اسیرغ بس ےک این ےئگ یاکیبیر

رپ اضفیویں یک سل ےہ اطیریی ی یاخیومیی رپیویایےن ںیہ ایدنیے ای ےہ ایدنیا یہ یایونیس

ےہ ایایڑیا وک رہشیویں ےک دیای ےن یرفیزیایونیں ویریایےن ہ دیوییایےن ایب ےگ رکیں یایابید

ایونیر ریخ عمش ویہ ریوین ایرگ ہ یوہیی رپیویایےن ےک دیای بس وہیے اہییں عمج یوىکیں

یک وگنجیں یک ایالیم ایی دعس اسیت یےہ ایےن دخیا ایاجیم رکیدیویں ںیم وت یایاغیز

ی)یالکیم ومحمیدی(

15

یایک اہنیت اکیاییب ایرس ہسلج اسیایہ

ویعی ایمہ یہ تہب اکیاکیم ونیایزیی امہمین یک اسیایہ یہسلج ایویریامہمین اخیرطیدیایریی امہمیونیںییک ےہی۔ اکیاکیم دیایریی یایویریذیہ

ایزیایی وحیہل ویایولیںییک رکیےن یونیایزیی حیحص ولیوگیںیےس ویایے یایویریاھیانیاکپیےن ہلمج ےئل ےک ہسلج انیلی، اکیم یایویریربیویت ویریغیہ ایویریرپیایی رفیاییم ربیویت یک یایانیس ذیہ ایمہ تہب ہغیص ہ رغیہک یاکیایاظیم ےہی۔یرتیم وہیے ےئل ایدنیر یدیایریاییںیایےن ےس بس رمیوحیم یدیسیدیایویدیایدمیاصیب ومیع ےک اسیایہ ہسلج ےک �ی�ی�ی�ییء یےلہپ یرپیایرسیہسلج اسیایہ رقمیر وہیے ایویریایس ےک ایویریمشچ رپیایزیریےہی۔ ایس ویایت یدعبیاتیدیم ویایدیزیریوگیایرییک ایےن ہک ےہ یدیدیاہیدیت امہمین اییل رمیوحیم اصیب ری یرطیح ایویریایرکیایم فصتم وجیریےس ےک یونیایزیی ویایے ریےن ایخیل رطیح اکیوپیریی یفی ریایت ںیمیدین دخیت امہمیونیںییک یےھتیایویر �ی�ی�ی�ییء ںیمییل یایک رکیدیےتی۔ ایپ ےن رپیبس رقمیریوہیےن اسیایہ ہسلج ایرس یرمیہب

اخیرطیایک یک وہسیت امہمیونیںییک ایکیہک ہ الہپیاکیم یےس یایاہیریولعمیایت اشیع ایکی۔ انچیہچ ایس ےس قلعتم ایلض ےن

یاھی:

ویایے امہمیونیںییک وہسیت ےک شیپ ایےن ی‘ی‘یایاسیل رشتیف

ایےن رشتیف رپیریوبیہ اسیایہ ہسلج ایاہیریونیاین یرظیایک

یویایولیںییک دخیت ںیمیایال وسھلۃ ویرمیابیاشیع ایکیایگیےہی۔ سج

یںیمیہسلج اسیایہ یک رغیض ویاغیت رپیریویین ڈیایےن ےک الیویہ ایس

ییک میظع ایاشین ربیاکیت ےس ضیفتسم وہیےن ےک ےئل رضیویریی

یدیایاییت دیریج یک یئگ ںیہی۔ زینیامجییت رفیویدیاگیوہیںییک لیصفتی، ایویریوییںیےک ایویایت ےک ویاییس ایدی، اگیڑیوییںییک یلشی انیہ ےس قلعتم رضیویریی ولعمیایت یایریت ایاہیریہسلج ہ ںیہی۔ ںیمیدیریج ایس ییھب پ�ویری، کچ ل�

یےس لبق ریوگیدیای، ڈنہیوییاییی، ا�ئیرمیہ ایویریوییٹ ےک ونشیٹسیںیرپیرشتیف ایکیایے ںیمیمیس ایابیب ویایے یایےن امہمیونیںیوکیاییس ےس اطمیہع ےک ایس یاگی۔ نج وہیںییگی، احیل یدیفمیولعمیایت رپیایرتیےن ےک ایںیہنیریوبیہ ےک نشیٹس یےس یدعبیایین ایین رقمیریہ رفیویدیاگیوہیںیکت ےنچنہپ

یںیمیدیدیےلم یگی’ی’ی۔ی)یریسیت دیایوید ہحفص �ی�ی�ی-ی�ی�ی�یی(

حیسم رضحیت ںیمیامہمیانین اسیایہ یہسلج

یومیویدملسلہیلع یک دخیت ےک ہلسلس ںیمیایپ یےک ذجیابیت ایکیےھت ایویر ایاثیریویرقیابیی اک اسیک ایامین ابیریہ ںیمیہ ایس یذجیہ ریےت ےھتی۔

یایرفیویز ویایہع اھ ےہ :

یہسلج اسیایہ ےک امہمیونیںیےک ےئل ایپ اکیذجیہ امہمین ونیایزیی

اسیل نیت دیو رگیوہیاتی۔ ولجیہ اسیھ ےک ایپیریویتبحم یوپیریے

یاگیےہ اگیےہ ابیزیوخیایں ایں ہصق اپیریہن ریا

ایومینی یےک ےجیتھب ےھتی۔ ایم رفیزیدنیایربکیایویریرضحیت ایاحیق اصیب ےک ایدقیریزیریگ رضحیت دیسیری دمحم ایدمیہ ےک لیلج یرتیم دیسیرییدیایویدیایدمیاصیب رمیوحیم ہلسلس رمعیںیمییہ دنکیویںیرپیوھچیی ےک نج ےھتی، ونیوجیایونیںیںیمیےس بیصن ویوخیش تخ وخیش این ےک ایدمیہ امجیت ایپ ےس تیثیح یک وہیےن رفیزیدن ےک رخفیابیپ یایل ےس دیایریوییں ذیہ امیم وہیے ایے اکیر ربیویے وک ایویاصیف وخیوییںیایویر دخیایدیایدیالیوتیںی، ریغیومیی ایین اعتیی دمحبیایہل ایویریایپ ڈیایایایگی۔ اکیومیںیاکیوبیھ ایاشین ایویریمیظع یایمہ رپیلپ ےک ریوبیہ ایدمیہ ںیمیایہع وجیایی�ی�ی�ی�ییء ایپ ریےہی۔ ںیمیاکیاییب رکیدیاھیےن ایعمیریایم اییل اکیاہنیت اکیریرکیدییگ ریےہیایویرینس وہیے ربیا دہعیہ ویوخیی نسح یامیل ایویریدییی ��زیےک ایمہ

� ج� � یل�ی ایویریگنجی ایڈیرٹیریاسیہ ریوییوییایف ر� ایاچیریج دیایریایایایۃ ایرصیۃ ایزیں ایپ ےن کیب ویت انیریدخیت دیریویاشیںی،یایرسیہسلج اسیایہی، یرقمیریوہیےی۔یالیویہ یدہعیویںییک رگیایںیابیر ذیہ دیایریاییں یھب تہب تنحمی، نگل ایویریوخیش ایولیی ےس اھبنیںیی۔ وییں وت ر ذیہ دیایریی ےک ایابیر ےس ایپ یک دخیایت اثمیی ایویر ایل دیلقت ںیہ اتیمہ ایس ومیع

ی)یرینم اینب رینمی( ایرفیویز ںیہ وت دہعیدیایریاین ےک ےئل قبس ایومیزی! ایامین ویایاعیت شیپ ںیہیوج ایرینی ےک ےئل یرپ ایرس ہسلج اسیایہ یک تیثیح ےس ایپ ےک اثمیی رکیدیایر ےک ضعب

16

ایدتیایی رفیویدیاگیہ ےک ایدمیہ یک ایہع ایپ ابیت ےہ یےلہپ یک امیم رمکیویںیںیمیرپیایی یھچب ایےی۔ دیےنھ ےک ےئل یایاظیایت ایویریرفیایےن ےگ دیرتییک رطیف ایے ایےن یوہیی دیھک رکیایپ ربتمیک ےس ایقیم امہمیونیںیےک وت رمکیے اسیریے ابیی یہک ایی ںیہنیوہیاتی۔ ہ ریےہی، رحمیویم ےس یوہیںیایویریرییایدیرتیایس دیاییایویریرفیایایی: اکیمکح رکیویایےن دیرتیاخیی اکیریونیںیوکیالیرک یویت یایس دیرتیںیمییھب امہمین رضیویریرہھٹیایے ایںیی۔ انچیہچ ایاسییہ یایکیایگیایویر ایپ ایس ایرمیےس ڑبیے نئمطم ایویریوخیش وہیےی۔ ی)یریسیت دیایوید ہحفص �ی�ی�یی(

ےک دخیت یک امہمیونیں ےک ومیویدملسلہیلع حیسم رضحیت یایپ ایپ ایویر ریےت ےھت اک زعیم دیےن ڑلیا این یےئلیسک رطیح ابیریہ ایس یےک دیل ںیمیایس دصقمیےک ےئل ایک ذجیابیت ےھتی، یںیمیرضحیت خیش دمحمیایدمیاصیب رہظم رمیوحیم ایین رفیایے ںیہی:

یامہیریا ہسلج اسیایہ ومیل ےک اطمیق �ی�ی-ی�ی�ی-ی�ی�ی دیربیوک

�ی�ی�ی�ییء رپیوہیی ےہی۔ ابشیب ایےن یوہیایرکیاتیےہی، ہکبج ریدیی

سل ےئل ایس ایدنیریوہیانیاھتی، ےک ریاضمین اسیایہ یںیمیہسلج

ریاضمین وبیہ ایرمیزیریثح اھتیہک �ی�ی�ی�ییء ںیمیہ یاشمیویریت

یہسلج اسیایہ یک اتیریوخیںیںیمیدبتییل یک ایے اییاسیہق ومیل

ایس ابیت ےک یوکییہ ربیرقیایریریاھیایےی۔ سل اشمیویریت ںیم

یقح ںیمیایویریالخیف دیایل شیپ وہیریےہ ےھتی۔ ایک دیلی ہ

ییھب دیی یئگ ہک ریدیی ںیم ریایت ےک ویت رحسیی اکیاھیانیرقتیاب

ایس رپیرضحیت یایی زیایریاییایک ایھ ایدیی وکیاچنہپیانیاحیل ےہی۔

یرییاصیب رمیوحیم ےن ایھ رکیڑبیی اسیدییگ ےس نکیل وپیریے

ایدنیہش ہ رکیںیہک اکیوکیی ابیت ایس ینی ےک اسیھ اہکیہک

یرحسیی ایویر ایاطیریی اکیاھیانیامہمیونیںیوک ہ چنہپ ےک اگی۔ ہ رییایذیہ

ایافیظ ایپ ےک اگی۔ ایے یےہ ہک اھیانیربیویت ریصخش وکیچنہپ

یہ ےھتی:

ی‘ی‘ ایرگیایپ ںیہکیوتیریاضمین ںیمییھب مہ ایاشنیء ایہل ایس اکیایاظیم

یرکیںیےگی۔ این ایریانیوتیلک ںیہنی’ی’ی۔ ی)یریسیت دیایوید ہحفص �ی�ی�یی(

انیریجیاییاحیل غلبم اسیق ہھٹچ ومیایانیرینمیایدمیاصیب یرکمیم یانیب انیر ایاشیت ےتھکل ںیہی:

اپسہیہیی)یاحیل غلبم مجن ایدمیاصیب ایابیل ربیایدیریم ےھجم ی‘ی‘

رگیاخیہ ڈیوییی یک ابیریاین ایک اتبیاییہک یےن یدنلینی۔یانیلی(

یربمن�ییںیمییھتی۔ رییاصیب ےن ںیمہیمکح دیاییہک رگیاخیہ اکیامیم مجن وہیایانیاچیےئی۔ دیریت کت اشیم �ی�ییدیربییک یایاظیم لک� یک نیشم اییس ریایب یھت ہک

�� یاصیب ےن اتبیاییہک رگیےک ایاظیم ابیریہ ےجب کت کیھٹ ہ وہییکسی۔ ریویین اکییھب اییھب یریایت یںیہنیاھتیایویریایدنیرییے ںیمیایس یک دیرییت لک یھتی۔ ںیمیےن یابیریہ ےجب ےک دعبیہکبج ایپ ہسلج اسیایہ ےک اکیومیںیےس ایریغ یوہیرک رھگیےچن یہ ےھتی۔ ایپ وکیوفین رپینیشم یک ریایی اکیاحیل ایخیل ںیمیےن دیایی۔ دنبیرک رکیوفین نس ابیت ےن ایپ یاتبیایی۔ یایکیہک ایپ تہب ےکھت وہیے ںیہی، وسیےئگ وہیںیےگی۔ ولچیایب ینیشم حبص یہ کیھٹ رکیویایںییےگی۔یںیمیدیرتیںیمیایرکیھٹیب ایگی۔ رییاصیب ہک دعبیابیریالیوتیایکیدیاتھیوہیں دیریےک یوھتیڑیی ریویین یک ںیہیایویریایس ڑھکیے اپیس ےک نیشم ےئل یاٹیریچ وہیاتیریای، اکیم کت بج ںیہی۔ ریےہ رکیویا کیھٹ یںیمینیشم یایپ ریویین ےئل اپیس ڑھکیے ریےہی۔ بج نیشم کیھٹ وہ یئگ

یوتیرھپیرھگیرشتیف ے ےئگی’ی’ی۔ ہک ےھت رفیایاییرکیے ‘ی‘یایپ : ںیہ ےتھکل زمید یومیوصیف یںیمیےن ایین زیدنییگ اکیہ ایوصیل انبیریاھیےہ ہک وجیاکیم رییے یرپسیدیایکیایے اگی، ںیمیایس ےک ےئل ایین وپیریی اطیت ربیویے یاکیریایویںیاگی۔ ہجی دخیا ےن اکنیانیےہی۔یایویریایپ رفیایاییرکیے ےھت یہک ہ ایرمیوسیانچیہک ایاییںیمیہ اکیم رکیوکسیںیاگیاییںیہنی، ایس اک اکیم لیمعت اہمتیریایرفیض رپسیدیایکیےہی۔ اہمتیریے اکیم ےن سج یےہی، یایریاشیدیےہ ایویریہجی یک ذیہ دیایریی مت رپیںیہنیہکلب مکح دیےن ویایے

یرپیےہی’ی’ی۔ی)یریسیت دیایوید ہحفص �ی�ی�یی(ونیایزیی امہمین ومیوصیف ہک ےہ وہیاک ذیرک ایویرپ ہک یاسیج ےھتی، ایک ےک تعیبط اسیس ںیمیتہب اعیہل یےک ایڈیویویٹی اصیب رمیزیایدبعیایقح رتیم ںیم ابیریہ یایس

یریوگیدیایرحیریرفیایے ںیہی:ایتی وکیاخیص ایپ ےن اعتیی ںیمیایہل اعیالمیت ایاظیی ی‘ی‘ ایویریوتیہ ویت تنحمی، تہب ایاظیم اک اسیایہ ہسلج یھتی۔ ییش یاچیاتیےہ ایویریتہب ےس ولہپیویںیرپیلمت وہیاتیےہی۔ ایپ ایےس یاہنیت وخیش ایولیی ےس ابنیےت ےھتی۔ اسیس ایس دیریےھت ہک ییسک ولہپیںیمیوکیی ذیریایی اکشیت دیپیا وہیی وتیتخس ےبینی

رییاصیب رپیوجیرتیم اسیایہ ہسلج ذیہت ےھتی۔ یوہیایے

ریایت اسیلک ایک وہیای، ایت ایریی ہسلج ایاظیم زیر یےک

اہکی: وہیےئگی۔ ںیمیےن دیھک رکیڑھکیے یرپیایریےہ ےھتی، ےھجم

ایک ےگی: رفیایےن ریایےہی۔ لچ ایاھیایاظیم تہب ایہل یایاشیء

یہگج ریویی یک اکشیت ایی ےہی،یہ ہہک رکیریگیوہیےئگی، ایوسیلکن

اعیف ےھجم اعتیی ایہل ےگی: ےنہک ایویریایویایزیرھبیاییئگی۔ یایے

رھپیایوسیوپیےتھ ےہی۔ وہیی دیویوتیںیوکیفیلکت یرفیایےی۔

یوپیےتھ رشتیف ے ےئگی’ی’ی۔ ی)یریسیت دیایوید ہحفص �ی�ی�یی(ایںیم ویہ ےھت ےک اسیایہ ہسلج قسن و یمظن

انیدیایر حیسم امہمیانین یزیمیابین

ایاظیایت یک ڑکیی رگنیایی ےک ایویر یہسلج اسیایہ یک رصمیویاییت

یقلعت ںیمیرتیم وچیدیریی دیمح ایہل اصیب رفیایے ںیہی:

�ی�ی�ی�ییء ےک ہسلج اسیایہ ےک ومیع رپیہکبج وسیی سیگ ےک ی‘ی‘

یذیریہع اھیانیاکپیےن یک وجتیزیوہیرییہ یھتی، ایپ ہسلج اسیایہ ےس

ریےتی۔ ےھجم یئک اکیایرثیہصح رگیںیمییہ ریایت دیویایہ لبق یرقیاب

ںیہیوتیرجییک رھگیےئگ وکیدیویےجب ایرگیریایت اییدیںیہیہک یومیایع

یامیزیےک اعم دعبیرگیاخیہ ںیم ومیوجیدیوہیے ےھتی۔ احیرضیابیی

یایویریرفیض انیی اکیہ اظمیریہ دعبیےک وسلجیںیرپییھب وہیاتیریای۔ نکیل

�ی�ی�ی�ییء ںیمیوتیہ رصمیویتی ایویریب دیبیایریی وتمیایرتییئک ایہ کت

یرییہی۔ دیریایل اکیم ےک ہلسلس ںیمیذیایی رگنیایی رفیایے ےھت

ویہ یلمع وطیریرپیحیحص یھب ےہ وجیابیت رکیریایےہی، انیم ایک یہک

ذبیایت ایپ ےئل ےک رکیےن یلست یک ابیت ایس ایویر یاییںیہنی؟

یوخیدیایرکیومیع رپیایس ابیت وکیالمیہظ رکیے ےھتی’ی’ی۔ ی)یریسیت دیایوید ہحفص �ی�ی�یی(

ایویریرقییب ریقی اکیریایویریانیب ایک یہسلج اسیایہ ںیمیایپ ےک

رمیوحیم ایے ایمی۔ اصیب ایرینم رپیویرسیاشیریت یرکمیم

یرحیریرفیایے ںیہی:

ایویا اسیھ ویوفیریےک رمیوحیم رییاصیب ی‘ی‘یاخیاسیریوکیرتیم

یدخیایم ایایدمیہ ںیمیایویریرھپ ہسلج اسیایہ ےک رفیایض ےک ہلسلس

یںیمیاکیم رکیےن اکیومیع المی۔ ایویریاییہ ایاییم ںیمیاخیاسیریرکمیم ری

اتمیریوہیایےہی۔ ولہپیویںیےس فلتخم ےک ریسیت یک یاصیب یابیی ہحفص �ی�ی رپ

17

یاظنیم ہسلج اسیایہیرضحیت حیسم ومیوید ہیلع ایولیۃ ویایالیم وک دیویی ایومیریت ےک ایاشیریہ ع مكانکی’ی’ی۔ ایس ںیم ‘ی‘وس ایاہیم وہیا یزیایہ ںیم ویایایےہی۔ وہیےن رشیویع ہلسلس اک ایےن ےک امہمیونیں یاھتیہک ولیگ ایب ایاشیریہ اھتیہک ایی رطیف ایاہیم ںیم یھب ایویر یایک دل تہب انچیہچ ےگی۔ ایںی ےس رثیت اپیس ےک یوضحیر �ی�ی�ی�ییء اید اک ہلسلس رثیت ےس رشیویع وہیایگی۔ یامہمیونیں یک یںیم ہلسلس تعیب اک ایاغیز وہیا ایویر امجیت یک اینبید ریھ دیی یئگ یوت امہمیونیں یک اید ںیم ایویر یھب ایایہ وہیایگی۔ �ی�ی�ی�ییء ںیم الہپ یہسلج اسیایہ دقعنم وہیای۔ ایس رطیح اظنیم ہسلج یک اینبید ڑپییی۔

ایولیۃ ہیلع ومیوید حیسم رضحیت ایاظیایت بس وت ںیم یرشیویع ےھتی۔ رمیوکیز ںیم ذیایت یک ایومینی ایم رضحیت ایویر یویایالیم ریایش یھب ایک ہصح یک یایدتیایی وسلجیں ںیم امہمیونیں ےک یےک رھگ ںیم وہییی۔ دعب ںیم اکیم ےک الییو ےک ہجی یوضحیر ایویر این یک ربخ ریگیی ، ویاعیم ایقیم یںیم ہسلج رپیامہمیونیں ےک ایگ ہبعش یک لکش ایک ایریایم اکیایخیل ریےن اک اکیم یاین ےک یایاییر رک ایگ سج اک انیم ‘ی‘ ہغیص ہسلج اسیایہی’ی’یےک وطیریرپ وہشمیر ایاچیریج رقمیر ایک ایےن ایس ہغیص اک ایک صخش وک ایویر یسک یوہیا انیم ےس رہشیت ’ی’یےک اسیایہ ایرس ہسلج ‘ی‘ یاگل وجیامجیت ںیم

یریاتیےہی۔

اک ایرفیاید ضعب ےئل ےک اعیویت ایین اسیایہ ہسلج یایرسیاین یایاخیب رکیے ایویر این ںیم اکیومیں وک میس رک ےتیلی۔ ایرس ہسلج ایس یک زیریدیایت ہ میٹ ہسلج ےک ایویر یاسیایہ یک رگنیایی ںیم یایاظیایت وکیاھبییتی۔ ایرس ہسلج اک ریایہط لسلسم ہفیلخ ویت ےس یوہیاتی۔ این ےس دیایت ات ایویریہسلج ےک اکیومیں یک شیپ ریت

یےس ابیربخ ریاتی۔ایویر ویتع ایاییرییکی۔ ایس یہسلج ےک اظنیم ےن دتیریج رتیی یاظنیم اکیایریاقتیء ایین ذیایت ںیم ایک ایگ ومضمین ےہ سج وک ایس یویت شیپ رظ رکیان دیرظ ںیہنی۔ ایس ومضمین اک ڑبیایدصقم ہسلج یےک اظنیم یک یسک دیر الیصفتیت اک اعتیریف ےہی۔ ایس اعتیریف

یاظنیم ہسلج اسیایہ یک ایاظیی لیکشتیرکمیم وچیدیریی دیمحیایہل اصیب

یویلی اییل رحیک دجیدیو ایرسیہسلج اسیایہ ریوبیہ اپیاتین

ایایالیم ایپ وک میلعت ریاییی رکیےن ےک دعب ایے ایم وہییی۔ ویف رکیےن یک اعسیدیت بیصن اخیرط دین یک زیدنییگ دخیت وجیایی ںیمیایین ایہل اصیب وکینی وچیدیریی دیمح یرتیم ی�� وک امجییت ویاقف� ایاثیث ےن نج ایحیس ایدیایریے وقیی وحتیل ںیم ےئل ےئگ وت رضحیت ۃفیلخ �ی�ی�ی�ییء ںیم وکحیت یک رطیف ےس یمیلعت ریوبیہ ںیم دتیرییس رفیایض وسیےپ ےئگی۔ یاکیج �ی�ی�ی�ییء کت دصیر سل �ی�ی�ی�ییء ےس ایپ ایپ ےک رپسید وہییی۔ دیایریی ذیہ انیر ایضیت یک یانچیہچ ایپ یھب اشیلم ےھتی۔ این وخیش وتمسقیں ںیم رفیایای ریےن اک ہلصیف ایریی یدخیت ایدم اصیب یک ویایت ےک دعب ایپ وک ایرس ہسلج اسیایہ رقمیر ایک ایگیایویر ہ رمیزیی �ی�ی�ی�ییء ںیم رضحیت رییدیایوید ایاصیریایہل یھب ریےہی۔ ایزیایں دصیریسل ایویر دعب ایایدمیہ رمیزیہ یدخیایم ی�� ایرس ہسلج اسیایہ ایپ ےن ہسلج اسیایہ ربیاطیہی �

��ث یذیہ دیایریی اییھب کت ایپ ےک رپسید ےہی۔ �ی�ی�ی�ییء ںیم ویلی اییل رحیک دجید یک لیلج ایدقیر ذیہ دیایریی ایپ ےک رپسید وہییی۔�جایاظیایت یک یھب رگنیایی ےک رفیایض ریایاجیم دیےیی۔ ومیوصیف اک ہ ومضمین تفہ ریویزیہ ایلض ایرٹیلنش ےک رکشیہ ےک اسیھ دیہ ایرینی ےہی۔ یایویر ایدیایین ےک ہسلج ایےیاسیایہ ےک

18

ایریایع ایدیہ ایہل یک رجہیت ےس یےک ےئل )یرضحیت ۃفیلخ ایحیس یےلہپ ( ایریی ہسلج اسیایہ �ی�ی�ی�ییء وجیریوبیہ ںیم دقعنم وہیای، ایس

یےک ڈیوییی اچیریٹ وک دیرظ ریاھ ایگیےہی۔ یہسلج اسیایہ وت دیرب ںیم وہیاتیےہ نکیل ایرس ہسلج اسیایہ اسیل ایےن اسیھ اکیم ایہل اعتیی ےس ایدیہ یےک رشیویع ںیم یہ وضحیر یک وظیریی ایس اتیےہی۔ ے وظیریی یک ویایولیں یرکیےن یک اسیایہ ہسلج ایرس وج ےہ ایی دیی ایالیع وک ایاحیب یاین رکیے ایتیر میکس یک اییاظنیت ہبعش ایےن ایےن یزیریدیایت ایرس ہسلج اھین کٹھپ ےک دعبیایس میکس یک وظیریی یںیہی۔ ایویریایس وک اکیم یک لیصفت ایےن انیم یدیےت ںیہی۔یمیکس ںیم ر ایےن ہبعش رپیایےن ذیریایع ےک اسیھ اسیھ یایاجیم دیےن ےک یویایے ایریایایت اکیایدنیایزیہ یھب دیاتیےہ ایویر ایےن ہبعش ےک ٹجب

ییک یگشیپ وظیریی احیل رکیاتیےہی۔یضعب وصخیی اعیالمیت وک ضعب وبعشیں یک ومیکسیں ےک ےئل ضعب ایویر ہسلج ایرسیاین انیب اسیھ ےک اسیایہ ہسلج یایرس یدیویریے ایاحیب نج وکیوشیریہ ےک ےئل الیای ایے لم رک وغیر ایرس ہسلج دیےت ںیہی۔ یو وخیض ےک دعب ومیکسیں یک وظیریی یایویریانینی اک ہسلج ےک اکیم ےک قلعتم ابییم وشیریہ دیریایل

یاسیریا اسیل ایریی ریاتیےہی۔ یہسلج ےک رقیب ا رک ینعی دیو نیت ایہ ےلہپ ایرس ہسلج یک زیر یدیایت ہسلج ےک بس انینیی، نج یک دعتیاید ومیوجیدیہ دیویر یںیم اچپیس ےک گ گھب ےہ ، ےک ایامیی ایالجیاسیت اک ہلسلس ںیم ،یایسپ ویمیہ ایاہیم ابییم اکیدصقم نج اتیےہ وہ یرشیویع ایویرینج ایویر انینی اکیایک دیویریے یک ومیکسیں وک انھجمس یریط یاکیومیں ںیم وبعشیں اک ایرتیایک وہیاتیےہ این ےک ابیریہ ںیم ایاہیم

یویمیہ رکیان وہیاتیےہی۔ایین دیویریے انینی ایویر ایرس ہسلج یایس رعیہ ںیم اہجیں ایگ لسلسم ایویر اعیوینی ےک اسیھ انیب انینی یایین ہگج یزگن رکیریےہ وہیے ںیہی۔ انیم اکیم یک الیصفتیت ایےن بس ایس رکیاتیےہی۔ اکیر میس ںیم این ایویر ےہ اھجمسیات وک یاسیوییں

یرطیح ابییم ایاہیم ویمیہ یک اضف ایوتیایر وہیی ےہی۔ ایویر ہسلج ،یایرس انینی ںیم گنٹیم ایامیی یک یانینی ایاگیہ ایےن اکیم یک شیپ ریت ےس یھب یدیویریے انینی وک یک ایس وت وہ ریا ریہ ےھچیپ اکیم وکیی ںیہک ایرگ ںیہی۔ یرکیے ایاتیےہی۔ وہ ایزیایہ اکیربیویت یمک ایویر ےہ ایی وہ یاشنیدنییہ دقعنم ںیم اضف ربیایدیریایہ اہنیت ایک ہلسلس اک یایالجیاسیت

ایے دیے اسیھ وشیریے ڑبیی اشیت ےک ایویر یوہیاتیےہ یںیہ ، وبقیل ےئک ایے ںیہ ای رید ےئک ایے ںیہی۔

انبیی ںیہ دیرت ایان ایان یہسلج یک بس اظنیںی ہسلج ےس لبق این وکیوکیی رمکیہ دیے دیای ایاتیےہی۔ رمکیہ ہ وہ یسج ےک ےئل یوت ہمیخ ایہم رکیدیای ایاتیےہی۔ ہسلج رشیویع وہیےن ےس اچ ر دین اک ایاظیایت اعتیی ہسلج ےک ایہل ایدیہ ایحیس یےلہپ رضحیت ۃفیلخ بس ےک ہسلج اسیھ ےک اعیہن ایس ںیہی۔ رفیایے یاعیہن یدیایرت وچیسی ےٹنھگ ےک ےئل لھک ایے ںیہ نج ںیمیہم ویت اید اک دیویریاین امہمیونیں یک ایی یاکیریانین ومیوجید ریےت ںیہی۔ یہلسلس رشیویع وہ ایات ےہ ایویریاکیریانین ایاظیی ایومیر یک ریایاجیم یدییہ ےک اسیھ امہمیونیں ےس لسلسم المیایت رکیےک شیپ ایدیہ

یاسیل ںیم این یک دید ایویر ریایامیی رکیے ریےت ںیہی۔

یاظنیم ہسلج اسیایہ ےک ہبعش ایتایاظیایت ڑبیے نیت دیویریاین ےک :یہسلج ریایہط ایرس �یی۔ ایویر این ےک نیت ایگ ایگ ایرس وہیے یلچ ریےہ وہیے ںیہ ایویر ایرس دخیت قلخی۔ یںیہی۔ ایرس ہسلج اسیایہی، ایرس ہسلج اگیہ یاین ونیتیں ےک تح ےنلچ ویایے ایاظیایت وک ایسپ ںیم رمیوبیط یریےن ےک ےئل رضحیت ۃفیلخ ایحیس ایدیہ ایہل اعتیی ایک ایرس ریایہط ایدمیہ وکییہ اییل دصیریاینم یرقم ر رفیایے ںیہی۔ ابیومیم انیر

ریایےہی۔ ایات ریایہط رقمیریایک ایرس یوضحیر یک رطیف ےس

وصیایدبید ایین ہسلج یایرس ہسلجی: ایرسیاین انیب �یی۔ یرپیانیبس دعتیاید ںیم انیب ایرس رقمیر رک ےک وضحیر ایدیہ ایہل ےس یوظیریی احیل رکیےن ےک دعب این انیب ایرسیاین ہسلج ںیم یمیس اکیر رکیاتیےہی۔یایس میس اکیر ےک اتیع انیب ایرسیاین ہسلج ، یایرس ہسلج اسیایہ ےک اکیم یک اعیویت رکیے ںیہی۔ �ی�ی�ی�ییء ےک

ایرسیاین ےھتی۔ یہسلج اسیایہ ںیم اچیر انیب

iی۔ ایک انیب ایرس ہسلج ےک رپسید امہمین ونیایزیی ےک ایاظیایت امعیریایت ںیم اییگنپ ییک رگنیایی یھتی۔ اہجیں اہجیں امجییت ایویر ویاعیم ایقیم ےک این ںیہ رہھٹیے امہمین ںیم یرگیایویڈیز یدیویریے ہقلعتم ایومیر یک رگنیایی ایس انیب ایرس ہسلج ےک ذیہ اظنیوتمیں ںیم میس فلتخم ایاظیم اک ونیایزیی ےہی۔ امہمین یوہیی ر ںیہی۔ وہیی ایقیاگیںیہ یئک ایتح ےک انیم ر یوہیاتیےہی۔ یایقیاگیہ اکیایک امہمین ونیایز وہیاتیےہ سج ےک اسیھ اعیوینی یک ایرس انیب ایس ایاظیایت یک رگنیایی امیم این یمیٹ وہیی ےہی۔

یہسلج ےک رپسید وہیی ےہی۔ یاظنیت لقن ویلم ایویر رٹیایوپیریٹ ےک ہلمج ایاظیایت یک رگنیایی

ییھب ایی انیب ایرس ہسلج ےک رپسید وہیی ےہی۔ایویر ایتیریی اسیایہ اھیےن یک ایرس ہسلج انیب دیویریے iiی۔

یرگیویں رپ رگنیاین وہیے ںیہی۔ iiiی۔ رسیتیا انیب ایرس ہسلج لکینکیٹ ایومیر یک ذیل ںیم ایےن ویایی یاظنیوتمیں )یال اظنیت وسیی سیگی، اظنیت لکینکیٹ ایومیری( یک

یرگنیایی رکیاتیےہی۔ایویر ایرس ہسلج دیرت ہسلج اکیرگنیاین وہیات ےہ ivی۔ وچیاھتیانیب رگنیایی یک اظنیوتمیں ہی رک لم اسیھ ےک اسیایہ ہسلج یایرس

یرکیاتیےہی۔

یہسلج اسیایہ یک فلتخم اظنیںییفلتخم ایمہ اکیومیں یک ایاجیم دییہ ےک ےئل ایگ ایگ اظنیںی انیم انیم الہکیاتیےہی۔ الثم یرقمیر ںیہی۔ ر اظنیت اک ریربیایہ یالیی ویریغیہی۔ این اظنیوتمیں اک ایگ ایگ اعتیریف ایویر انینی

یےک رفیایض ایاصیر ےک اسیھ ذیل ںیم دیریج ںیہی۔

�یی۔ انیم اعیہنی: یانیم اعیہن اک رفیض ےہ ہک ہسلج اسیایہ ےک یہلمج ایاظیایت ال رگیویں ، ایقیاگیوہیںی، اعیاگیوہیں ایویر دیرگ یایاظیایت اک اعیہن رکیںی۔ اہجیں وکیی یمک ای ریایی رظ ایے ایس

ییک ایالیع ایرس ہسلج وک دیںی۔

یانیم اعیہن اک اکیم رصیف ایرس ہسلج وک ایالیع دیانیےہی۔ ویہ ایزیوخید ییسک ایاظیم ںیم یسک مسق یک دیایتل ےک اجمیز ںیہن وہیےی۔

یانیم حیقنت اسیابیت اک رفیض ےہ انیم حیقنت اسیابیتی: �یی۔ یہک ویہ ہسلج ےک ےئل ریدیی یئگ فلتخم ایانیس این ےک ریچ یویایامعیل ایویر ہسلج ےک دعبییچ وہیی ایاییء ےک اسیابیت وک کیچ

یرکیںی۔

ی٭ کیچ رکیےک ایین ریوپیریٹ ایرس ہسلج وک شیپ رکیدیںی۔ی٭ انیم حیقنت اسیابیت وک وکیی ایاظیی ایاییریایت احیل ںیہن

یوہیےی۔

�یی۔ انیم یبط ایدیایدی: یانیم یبط ایدیاید اک رفیض ےہ ہک امہمیونیں یک یبط یرضیویریاییت اکیایخیل ریںیی۔ ایس ہلسلس ںیم رضیویریی ےہ ہک :

ی٭ اہجیں امہمین رہھٹیے وہیں ویایں یبط رمیایز ایم رکیں ، یرمیوضیں ےک اعیہن ےک ےئل ڈیایرٹ رقمیریرکیں ایویر ایدیویہ ویریغیہ

یاک ایاظیم رکیںی۔

19

رکیں ریایہط ےس ز ڈیایرٹ ایدمیی ےک امجیوتیں فلتخم ی٭ وپیریی رضیویریاییت یبط یک امہمیونیں دیویریاین ےک یایویریہسلج

یرکیےن ےک ےئل این یک دخیایت احیل رکیںی۔ ی٭ ایرمییس ےک ےئل ایوبیسن اکیایاظیم رکیںی۔

ریاتیےہی۔ الھک �ی�ییےٹنھگ اتپسہیل رمع لضف ںیم ریوبیہ یونیٹی: یاتپسہیل اک اسیریا ہلمع انیم یبط ایدیاید یک دید رکیاتیےہی۔

�یی۔ انیم ایاشیتی: یانیم ایاشیت اک رفیض ےہ ہک ہسلج ےک یہلمج ایاظیایت ےک ہلسلس ںیم :

ی٭ فلتخم مسق یک رنشیٹسیی ایتیر رکیےک ر اظنیت وک ایہم رکیںی۔

ی٭ رنشیٹسیی ںیم ر مسق ےک ایریم ، ربیویرش ایویر زجیب ویریغیہ اشیلم ںیہی۔

�یی۔ انیم ومعییی: انیم ومعیی اکیرفیض ےہ ہک ہسلج ےک امیم ایدنیر افحییت ایویر رگیویں ویریغیہ ےک یایاظیایت ےسیج ایقیاگیوہیں یایاظیایت رکیںی۔ ایس رغیض ےک ےئل ویہ امجیوتیں ےس ریایاکیر

یاعیوینی احیل رک ےتکس ںیہی۔

�یی۔ انیم ولعمیایت و وفیریی ایدیایدی: یانیم ولعمیایت ویوفیریی یایدیاید اکیرفیض ےہ ہک :

ی٭ امہمیونیں وک ر مسق یک ولعمیایت ایہمیرکیںی۔ی٭ امہمیونیں وک دیریشیپ الکشمیت ںیم این یک وفیریی دید رکیںی۔ ی٭ دشمگیہ اگچبین وک التیش رکیےک این ےک ویایدین کت اچنہپیںیی۔ی٭ دشمگیہ ایاییء یک ابیزیاییی ےک ےئل انیبس وکیشش رکیںی۔

�یی۔ انیم ایابقیلی: یانیم ایابقیل اک رفیض ےہ ہک :ایویر سب ڈنیٹس رپ امہمیونیں ےک ایریوپیریٹی، ریولیے نشیٹس ی٭

یایابقیل اک ایاظیم رکیں ایویر رضیویریی ایدیاید ایہمیرکیںی۔ ی٭ ہقلعتم ومکحمیں ےس ریایہط رکیےک امہمیونیں ےک رفس ےک ےئل

یلشی ریل اگیڑیوییں ایویر وسبیں ویریغیہ اک ایاظیم رکیںی۔ ی٭ ہسلج ےک ےئل ایےن ایویر ویایسپ ایےن ویایولیں وک این ےک رفس یےک ابیریہ ںیم ولعمیایت ایہمیرکیں ایویر ایس ہلسلس ںیم رضیویریی

یایدیاید رفیایمہ رکیںی۔ ی٭ ایر وپیریٹی، ریولیے نشیٹس ایویریسب ڈنیٹس رپیایرتیےن ویایے ریایش کت ےنچنہپ ےک ےئل این یک ایے یامہمیونیں ےک ےئل یرٹیایوپیریٹ اک ایاظیم رکیں زین ایی رطیح این یک ویاییس اک ایاظیم

یرکیںی۔�یی۔ انیم اکمیانیتی: یانیم اکمیانیت اک رفیض ےہ ہک :

ی٭ امہمیونیں یک ایقیاگیوہیں اکیہشقن ایتیر رک ےک اشیع رکیںی۔ وج ںیمی، رمکیویں ایرفیایدیی ایویر ومیخیں ، ایدیایریویں امجییت ی٭ یامجیت ےک دیویت امہمیونیں ےک ےئل شیپ رکیںی، امہمیونیں

ییک ریایش اک ایاظیم رکیںی۔ ی٭ امجیوتیں ایویر دحیلعیہ ایرفیایدیی ریایش اکیاطمیہب رکیےن ویایے یامہمیونیں وک ہسلج ےس لبق ایویر دعب ایایٹن این یک ریایش ےک

یابیریے ںیم ایالیع رکیںی۔

�یی۔ انیم رپیاییی: یانیم رپیایی اک رفیض ےہ ہک ایامیی ایقیم اگیوہیں یایویر رھگیویں ںیم اہجیںیاہجیں امہمین رفیش رپیوسیے ںیہ رتسبیویں حیسم رضحیت رکیںی۔ ایہم رپیایی ےئل ےک اھچبیےن ےچین یےک یومیویدملسلہیلعیاک ایریاشید ےہ ہک ہسلج رپیایےن ویایے امہمین ومیم ےک

یاطمیق رتسب رمہیایہ ایںیی۔

یونیٹی: Matressی، دیریوییں ایویر اکیریسٹ ای ایاسییہ وک ی ایویر اتلم یات ایاظیم یھب ایی ذیل ںیم ایاتیےہی۔

�ی�یی۔ انیم افصییی: یانیم افصیی اک رفیض ےہ ہک :ایویر ایقیاگیوہیں ںیم ذیریہع ویلگیں ، ہسلج اگیہ ویایریلمع ےک ی٭

یریویزیایہ افصیی اکیایاظیم رکیںی۔ ی٭ انیبس دعتیاید ںیم ربیایہ ریایت ای یسک رٹنکیرٹ ےک ذیریہع

یاخیرکیویوبیں ایویر افصیی رکیےن ویایولیں اک ایاظیم رکیںی۔ ایویریوہگجیں یک افصیی رکیےن ےک ےئل ی٭ فلتخم ایقیاگیوہیں

یاخیرکیویوبیں وکیولیہ دعتیاید ںیم رقمیر رکیںی۔ی٭ افصیی ےک ایاظیایت یک رگنیایی رکیںی۔

ی٭ اعیریی وییت ایالیء ایویر اخلسغیونیں یک ریم اک ایاظیم رکیںی۔

�ی�یی۔ انیم ریویینی: یانیم ریویین اک رفیض ےہ ہک ہسلج اسیایہ ےک یومیع رپ :

ایویر ریایوتیں ویریغیہ ی٭ رگیویںی،یدیایرتی، ہسلج اگیہ ، ایقیاگیوہیں یںیم ریویین اک اخیرط وخیایہ ایاظیم رکیںی۔

ی٭ یلجب ےک ہمکحم ےس بسح رضیویریت یلجب ےک اعیریی نشکنک یاحیل رکیںی۔

ی٭ ریویین ےک ایاظیم وک اینسح وطیریرپ الچیےن ےک ےئل انیبس یوطیریرپ ایرٹکیزن اک ایاظیم رکیںی۔

ی٭ ایرگ رضیویریت وہ وت رنجیرٹ ویریغیہ اک ایاظیم رکیںی۔

�ی�یی۔ انیم ریمی: یانیم ریم اک رفیض ےہ ہک ہسلج ےس لبق ہسلج یک یرضیویریاییت ےک شیپ رظ یک ایےن ویایی ریمیایت لمکم رکیایںیی۔

اک رگنیایی و احیرضیی انیم ویرگنیاییی: احیرضیی انیم �ی�یی۔ یرفیض ےہ ہک ہسلج ےک امیم ایاظیایت ےک ےئل بسح رضیویریت

ایہمیرکیںی۔ اعیوینی و ینیمظ

ی٭ ایس ہلسلس ںیم امجیوتیں ےس ریایہط رکیےک ریایاکیریویں ییک رہیںی احیل رکیںی۔

ی٭ امجیوتیں وکیرحیک رکیں ہک ایرفیاید امجیت ایین دخیایت یایرس ہسلج اسیایہ وک شیپ رکیںی۔

ی٭ امیم ہبعش ایت اک ومیی ‘ی‘یڈیوییی اچیریٹی’ی’یایتیر رک ےک اشیع رکیںی۔ ی٭ امیم ریایاکیریویں وک این یک ایے ڈیوییی ےک قلعتم ایالیع رکیںی۔ ی٭ ایےن اسیھ ریایاکیریویں اک ریزیریو رگیویپ ریںی اتیہک اگنہیی یوصیریاحیل ںیم اہجیں یھب رضیویریت ڑپیے ریایاکیر وجھبیا ںیکسی۔ ی٭ امیم اظنیوتمیں ںیم ہلمج اکیریانین یک )یحبص ویاشیمی( احیرضیی

یاک ریاکیریڈ ریںیی۔

یانیم ہتخپ اسیاین �ی�یی۔ انیم ہتخپ اسیاین و ریویف یلکی: یویریویف یلگ اک رفیض ےہ ہک ہسلج ےک وٹسیر وک کیچ رکیےک ہسلج

ایاییء یک رمیت رکیایںیی۔ یےس لبق ایل رمیت

Disposable ای ربیونتیں ہتخپ اطمیق ےک رضیویریت ی٭ یربیونتیں اکیایاظیم رکیںی۔

ی٭ ہتخپ ربین ایویریےچک ربین )Disposableی( یرگیویں ایویر ایقیم یاگیوہیں ےک امہمین ونیایزیویں وک بسح رضیویریت ایہم رکیںی۔ ی٭ ہسلج ےک دعب ہتخپ اسیاین ویایسپ احیل رکیےن اک ایاظیم رکیںی۔

�ی�یی۔ انیم ابیزیایری: یانیم ابیزیایر اکیرفیض ےہ ہک ہسلج ےک ومیع یرپ اعیریی ابیزیایر اگلیےن ےک ےئل ہگج اک ایاخیب رکیںی۔

ی٭ ایاخیب ےک دعب ایس ہگج ابیزیایر ایویر دیویاکیونیں اکیہشقن ایتیر رکیںی۔ ی٭ دییپس ریےن ویایولیں وکیاعیریی دیاکیںی ایایٹ رکیںی۔

یرصیف یک ںیتمیق رقمیر رکیےک رگنیایی ریںی ایاییء ی٭ فلتخم یک رکیےن رفیویت رپیزیچیں وتمیقیں رقمیریہ دیایر دیاکین یہک

یاپیدنبیی رک ریےہ ںیہی۔ ی٭ ہسلج ےک ایویایت ںیم ابیزیایر دنب رکیویایےن اک ایاظیم رکیںی۔ ایومیریمظن و طبض ویریغیہ یک ویایے امیم ابیزیایر ےس قلعت ریےن ی٭

یرگنیایی رکیںی۔

�ی�یی۔ انیم الییی: یانیم الیی اک رفیض ےہ ہک :ی٭ ہسلج ےک ومیہع رپ ےسلج ےس اکییف ےلہپ امہمیونیں یک وتمیع

یدعتیاید اک ایدنیایزیہ ایتیر رکیںی۔

20

ایانیس ںیم دقمیایر سج اطمیق دعتیایدیےک وتمیع ایس ی٭ یریدیرکیان ولیب وہ ایس اک ایدنیایزیہ ایتیر رکیںی۔

ی٭ ایدنیایزیے ےک اطمیق ایانیس ) دنگیمی، دیایںیلی، اصمیےح ، یایول ویریغیہ ( ربیویت ایویر انیبس دقمیایر ںیم ریدیںی۔

ی٭ رید رکیدیہ ایانیس وک رضیویریت ےک اطمیق فلتخم رگیویں یںیم ریوھیایںیی۔

ایویر رمیزیی وٹسیر ےک ےئل وٹسیریرپیز ی٭ رگیویں ےک ےئل یرقمیر رکیںی۔

ی٭ وٹسیر رپیوک ایانیس ےک وٹسیر اکیاچیریج دیںی۔ےک وٹسیریز دعبیاین ےک ایویریہسلج دیویریاین ےک ہسلج ی٭

یاسیابیت کیچ رکیںی۔ایانیس ریزیریو ایم رکیں سج ںیم ایک رمیزیی وٹسیر ی٭ یریںی ایویر دیویریاین ہسلج یسک ہگج یسک سنج یک یمک وہیےن رپیولیہ

یسنج ایہمیرکیںی۔ی٭ ہسلج اسیایہ ےک دعب وٹسیر ںیم یچ وہیی ایاییء رفیویت رکیںی۔

�ی�یی۔ انیم تنحمی: یانیم تنحم اکیرفیض ےہ ہک :ی٭ اھیےن یک ایتیریی ایویریہسلج ےک دیویریے بس اکیومیں ےک

یےئل فلتخم مسق یک ربیل ایہمیرکیںی۔ی٭ وصحیل ربیل ےک ےئل فلتخم دیکیھٹیایریویں ےس ےکیھٹ رکیںی۔ رگنیایی ایومیرییک ہلمج قلعتم ےک ربیل دیویریاین ےک ہسلج ی٭ یرکیںی۔ وصخیا ہ دیںیھ ہک دیکیھٹیایر وکیھٹیں ےک اطمیق ربیل ایہم

یرک ے ںیہ ایویریاین ےس اکیم رکیویا ریےہ ںیہی۔ �ی�یی۔ انیم وگیتی: یانیم وگیت اک رفیض ےہ ہک :

ی٭ ہسلج ےک ومیہع رپ ریریویزیہسلج ےک رگیویں وکیولیہ دقمیایر یںیم وگیت ایہم رکیںی۔

ضعب ےئل ےک رکیےن ایہم وگیت رپ ومیہع ےک ہسلج ی٭ یدیہع ایریٹی ےس ایونیر ریدیےن اکیوسیایل یھب وہیاتیےہ ایس اک

یایاظیم رکیںی۔اک ویریغیہ ایویر وگیت یک اٹکیی ذیح رکیےن ویں ےک ایونیر ی٭

یایاظیم رکیںی۔ ی٭ بسح رضیویر ت ایس ہلسلس ںیم دیکیھٹیایریویں ےس ہکیھٹ رکیںی۔

�ی�یی۔ انیم ایب ریاسییی: یانیم ایب ریاسیی اکیرفیض ےہ ہک یوپیریا ایانیین احیل رکیں ہک :

، اگیوہیں اعیم ، رگیاخیونیں ایویر وٹسیریج ، الیی یک اپیی ی٭ ایویر اخلسغیونیں وک یلست شخب وطیریرپ ایالیء یایقیم اگیوہیں ، وییت

یوہیرییہ ےہی۔

ی٭ ویٹیب ویزل کیھٹ احیت ںیم ںیہی۔ ی٭ بسح رضیویریت ویایرٹ رکنیٹ زیایویر اگیڑیوییں اک ایاظیم اعیریۃ

یایویریرکیایہ رپ رکیںی۔ ی٭ ویایرٹ الیی ےک ےئل اقمیی ویمییٹل اک اعتیوین احیل رکیںی۔ اکییف وصیریت ںیم یک ےنگل ویریغیہ ایگ ریںی ہک رگنیایی ی٭

یدقمیایر ںیم اپیی رسیم ےہی۔

�ی�یی۔ انیم ریزیریو ربمن �یی: یانیم ریزیریو ربمن �ی اک رفیض ےہ یہک ایدنیریوین کلم ےس ایےن ویایے ریغیایز امجیت زعمیزین ےک

یایقیم اکیایاظیم رکیںی۔

�ی�یی۔ انیم ریزیریو ربمن �یی: یانیم ریزیریو ربمن �ی اک رفیض ےہ یہک ریبیوین کلم ےس ایےن ویایے امہمیونیں ےک ایقیم و اعیم اک

رکیںی۔ یایاظیم

اک ایہمیرکیےن ایویریرتیامجین اگیڈی اسیھ ےک امہمیونیں این ی٭ یایاظیم رکیںی۔

ی٭ این امہمیونیں یک دیویریی رضیویریاییت ایویر وہسیوتیںیاک ایخیل ریںیی۔

رپیی ایریایء یانیم وخیریایکی: رپیی ایریایء انیم �ی�یی۔ یوخیریایک اک رفیض ےہ ہک رگیاخیونیں ےس اھیان احیل رکیےن ےک

رکیںی۔ ایریی وخیریایک رپیی یےئل

ی٭ ہ رپیی ‘ی‘ انیم دصتیق رپیی وخیریایکی’ی’ییک رطیف ےس یایریی رکیدیہ اکیریڈ رپیایدنیریایج ےک اطمیق ایریی یک ایی ےہی۔

ی٭ حبص و اشیم ےک اھیےن یک ایگ ایگ رپیی ایریی یک ایی ےہی۔ اہجیں دیرتیوہیاتیےہ ایک اک رپیی ایریایء اسیھ ی٭ ریرگیےک یےس دصتیق رپیی وخیریایک اکیاکیریڈ دیاھ رکیوخیریایک یک رپیی

یاحیل یک ا یت ےہی۔

دصتیق یانیم رپییی: وخیریایک دصتیق انیم �ی�یی۔ یرپیی وخیریایک اک رف ض ےہ ہک دیویونیں ویت )یحبصی/یاشیمی( ایس یابیت یک دصتیق رکیں ہک سک ریایاگیہ رپیےنتک امہمین میقم ںیہی۔

رپیی دصتیق انیم رٹنس ےک وخیریایک رپیی ایریایء اظنیت ی٭ یوخیریایک یک دصتیق ےک اطمیق رپیی وخیریایک ایریی رکیے ںیہی۔ ی٭ انیم دصتیق رپیی ہسلج ےس لبق ریدیرت وکیدصتیق ےک ہ

یاکیریڈ ایہم رکیدیےت ںیہی۔ ایگ ایگ رپیی فلتخم وقلحیں ےک ےئل انیم دصتیق ی٭ امیدنییگ ںیم دصتیق این یک وج مص�دیق رقمیر رکیےتکس ںیہ

یاکیاکیم رکیںی۔

رفیض ےہ ہک اک ویلم یانیم لقن ویلمی: انیم لقن �ی�یی۔ وپیریی رکیں رضیویریاییت رٹیایوپیریٹ یک اظنیم یک یہسلج ےک ایامیی ایقیاگیوہیں ںیم یال رگیویں ےس اھیان احیل رکیےک یاچنہپیانی۔ ایانیس وک ایک ہگج ےس دیویریی ہگج لقتنم رکیان ویریغیہی۔

�ی�یی۔ انیم رگیاخیہی: یانیم رگ اخیہ اک رفیض ےہ ہکی:ایرس ہسلج اسیایہ یک رطیف ےس دیی یئگ دعتیاید ےک ےئل ی٭ ےک وخیریایک رپیی اید ایویر رکیایںی ایتیر اھیان ویت یدیویونیں یاطمیق ایس وکیرقم ر ہ ویت رپ میس رکیںی۔ رگ اخیونیںییک دعتیاید

یبسح رضیویریت ایک ےس زیاییدیہ وہ یت ےہی۔ یرگیاخیہ ایین ذیایت ںیم تہب ےس ایاظیایت اکیومیہ ےہ نج اک

ییسک دیریالخیہ بسح ذیل ےہ :)�یی( وکپیایی ریویی ایاظیم دنگیاییی)�یی( ایاٹ ی)�یی(یایاظیم میس ایاظیم )�یی( ریویی میس ایاظیم )�یی( وکپیایی اسین یایاظیم رگی)�یی( رہیہ ایاظیم رگی)�یی( ٹیگ رہیہ ایاظیم یاسینی)�یی(

یایاظیم وٹسیر ایانیسی۔ی٭ اھیےن اکپیےن ےک ےئل انیم ےک ایریڈیر رپ رگیاک وٹسیر رپ

یریویی ایویر اسین اکپیےن ویایولیں وک ایانیس ایہمیرکیات ےہی۔

�ی�یی۔ انیم امہمین ونیایزییی: یانیم امہمین ونیایزیی اک رفیض ےہ یہک ایامیی ایقیاگیوہیں ںیم امہمیونیں ےک ایقیم ویاعیم اکیایاظیم یرکیںی۔ ایک اظنیت ےک ایتح ایک ےس زیاییدیہ ایقیاگیںیہ

یوہ یت ںیہی۔

ی٭ امہمیونیں ےک ےئل رگ اخیہ ےس دیویونیں ویت اھیان احیل یرکیان ایویریدیویونیں ویت امہمیونیں وک اھیان الھکیانی۔

ایاظیایت ےک ریویین ےک ، ، افصیی اپیی ی٭ ایقیاگیوہیں ےک اسیھ یہلسلس ںیم ہقلعتم انینی ےس ریایہط ریان ایویر ایاظیایت رکیویایانی۔

ی٭ ایقیاگیوہیں رپیافحیت اکیایاظیم رکیانی۔یونیٹی: ایقیاگیوہیں ےک فلتخم رگیویسپ انب رک این یک رگنیایی ےک ونیایزیی انیم امہمین زیاییدیہ ایک ےس یےئل فلتخم الیوقیں ںیم

ییھب رقمیر ےئک ا ےتکس ںیہی۔

�ی�یی۔ انیم رتیتی : یانیم رتیتی اک رفیض ےہ ہک ہسلج ےک یومیہع رپیرتیتی ےس قلعتم ایومیر یک رگنیایی رکیںی۔ ےسیج :

ی٭ ابیامجیت امیز یک ایدیاییگی۔ی٭ نسح ایالخیق اک اظمیریہی۔

ی٭ ایک دیویریے وک ےنلم رپیایالیم مکیلع انہکی۔ی٭ رپیویرگیایم ہسلج ںیمیرشیت ایویر اقتیریر ےننس یک رحیک رکیانی۔

21

ی٭ اہجیں کت نکمم وہ امیز دجہت یک ایدیاییگ ایویر دیاعیویں ںیم ویت یزگیایریےن یک رحیک رکیانی۔

یانیم ایدنین و وسیی �ی�یی۔ انیم ایدنین و وسیی سیگی: یسیگ اکیرفیض ےہ ہک ہسلج ےک ومیہع رپ اھیان اکپیےن ےک ےئل ایدنین ںیہک ویریغیہ بسح رضیویریت ایہم رکیںی۔ ہ یایدنین یڑکلیی یک وصیریت ںیم ، ںیہکیوکیہل یک وصیریت ںیم ایویریںیہک

یسیگ یک لکش ںیم وہ اتیےہی۔

ن امہم یانیم وتسمیریایتی: ونیایزیی امہمین انیم �ی�یی۔ یونیایزیی وتسمیریایت اک رفیض ےہ ہک وتسمیریایت یک ایقیاگیوہیں رپ

رکیںی۔ ایہم رضیویریاییت یاسیریی

ی٭ این ایقیم اگیوہیں ےک ایدنیر امیم ایاظیم�� ایایء ایہل یک دصیر یک زیر رگنیایی وہیات ےہی۔ ج� ل�

ےن وتسمیریایت ونیایزیی امہمین انیم ابیر ےک اگیہ ایقیم ی٭ یدنمیریہ ذیل ایومیر اخیص وطیریرپ ریایاجیم دیےن ںیہی۔

ریویین اک )�یی( اپیی ایہمیرکیان ویت اھیان اچنہپیانی)�یی( دیویونیں ی)�یی( یایاظیم )�یی( افصیی اک ایاظیم )�یی( ریایش ےک ےئل ایریزی ویریغیہ

یوگلیایان )�یی( افحیت اک ایاظیم ی)�یی( زیانیہ ایقیم اگیوہیں ےک سٹیگ رپ ریایاکیریویں یک ڈیوییی اگلیان یوج ایدنیریےس ویریوتیں یک رطیف ےس ایےن ویایے اطمیابیت وک

یوپیریا رکیےن ےک ےئل ومیوجید ریںیہی۔ایہل یک ایایء �� ج� ل� اظنیم دصیر ایدنیریویی اک اگیوہیں ایقیم زیانیہ ی٭ یریربیاییہ ںیم ایاجیم اپیاتیےہی۔ ویہ ایےن ایتح انیہم ،یایاچیریج یدیرتی، ریوپیریرٹ ،یرگنیاین دیویاکیانیتی، انیہم یبط ایدیاید ایویر ایرٹکیس

یرقمیریرکیی ںیہی۔ ��ی، وتسمیریایت یک ر ایقیم اگیہ ےک ےئل ایگ انیہم ج� ی٭ دصیر ل�یرقمیر رکیی ںیہ سج ےک ایتح ایریایء رپییی، میس وخیریایکی، ایویر ایابقیل ےک ےئل ایگ یایب ریاسیی ، افصیی ، ریویین ، وٹسیر

یاکیریانیت ایاچیریج رقمیریرکیی ںیہی۔ ی٭ ایی رطیح زیانیہ ہسلج اگیہ یک ایگ ہمظتنم رقمیر یک ایی ےہ یسج ےک اسیھ ہلمج ایاظیایت ےک ےئل میٹ رقمیر یک ایی ےہی۔ رقمیر ایاچیریج ایگ ایگ یک اکیومیں ذیل دنمیریہ ںیم یمیٹ

یوہیی ںیہی۔ )�یی(یریوپیریرٹی)�یی( ٹکٹ جیٹس میس )�یی( رکیسیرٹیی ی)�یی(یجیٹس امیرییی)�یی( دعتیاید )�یی( ہسلج ریبیوین )�یی( ہسلج یایدنیریوین

یافصیی )�یی( ایب ریاسیی )�یی(یدشمگیہ اگچبینی)�ی�یی( اٹسیل )�ی�یی( ییبط ایدیاید ویریغیہی۔

�� ایایء ایہل ایان دیرت یھب وھییت ج� ی٭ ہسلج اسیایہ ےک ومیہع رپ ل�یےہ سج یک ایک ہمظتنم ہسلج ےک ایاییم ےک ےئل رقمیر یک ایی یےہی۔ اسیھ یہ ابصمیح اک دیرت یھب وھیا ایاتیےہی۔ ایی رطیح ج��� ےک تح فلتخم مسق یک دیاکیریوییں یک امیش اک یھب ایاظیم ل�

یایک ایاتیےہی۔�ی�یی۔ انیم رگ رپیزیییی: یانیم رگ رپیزییی اکیرفیض ےہ ہکی:

وج رکیایںی ایتیر اھیان رپیزییی ےئل ےک امہمیونیں این ی٭ یدیویریاین ہسلج امیبیر ڑپیایںی ایویر اعیم ایہم یک ایےن ویایی وخیریایک

یایامعیل ہ رکیےتکس وہیںی۔�ی�یی۔ اظنیت دخیت قلخی: ہسلج ےک ومیہع رپ رٹیکف یایویر افحیت ےس قلعتم ہلمج ایومیر یک ایاجیم دییہ ایی اظنیت ےک ‘ی‘یایرس دخیت یرپسید وہیی ےہی۔ ایس اظنیت ےک ایرس اییل وک

ںیہی۔ یقلخی’ی’یےت

یایاتیی املکیتی: یہسلج اسیایہ ےک ومیہع رپ امہمیونیں یک دخیت دیریتقی ڑبیی وخیش یبیصن اپیان ر اکیرین ےک ےئل ییک وتیقی زیدنییگ ایین اچیےئی۔ دیریرکیی ےس دیل یک ایس ںیمہ یےہی۔ یںیم ہسلج اسیایہ ےک دیونیں ںیم ہ دخیت دیسیان رضحیت حیسم یایک رکیے ایاجیم دییی۔ وگیای وجیاکیم وضحیر یومیویدملسلہیلعیےن وخید ےہی۔ رییہ لم وتیقی ںیمہ یک ایےن اجب دخیت وییہ یےھت وہییگ ںیم وصیریت ایی یبیصن وخیش دخیت ہ ںیم یتقی وپیریے ایےس وہیایےہ رپسید اکیم ایک ہک ریغب دیےھ ہ یبج اسیھ ےک الیتی رھبیوپیر ایویر ایامیک ، دیجنسییگ ، یولیص اکیایریاشید ےہی: اعتیی ایہل رقیا ن رکیم ںیم ایےی۔ دیای یریایاجیم ــہ ــو كان ب ــہ ول ــی انفس ون ع

ــر ث ویو

خصاصــۃی)یایرشی:�ی�یی( یینعی ومیونیں یک اچہپین ہ ےہ ہک یہت

یدیت ویگنت احیل وہیےن ےک ابیویوجید رجہیت رکیےک ایےن ویایولیں یوکیایےن ویوجیدیویں رپیرتیحی دیےت ںیہی۔ ایس ہلسلس ںیم رضحیت یحیسم ومیویدملسلہیلعیےک ایریاشیدیایت امہیریی ریایامیی رکیے ںیہی۔ این یںیمیےس نیت اکیذیرکیرکیان اچیاتیوہیںی۔ این ایریاشیدیایت اکیب ابیب یہ ےہ ہک یسک امہمین وک وکیی فیلکت ہ ےچنی۔ اکیرین ایس ابیت یاک ایخیل ریںی ہک ر ایک ےس اشکیدیہ اشیپیی ےس شیپ ایںیی۔ یریایک وک رہھٹیایےن اک ایاظیم رکیںی۔ ر ایک ےک ےئل اھیےنیاک

ریےہی۔ یایاظیم رکیںی۔ وکیی وھبیاک ہ �ی�ی�ی�ییء وک ہکبج ہسلج اسیایہ ےک ےئل ریبیوین �ی�ی؍یدیرب �یی۔ ےھت وہیے ایے ایدیایین امہمین ےس تہب ےس یایت اصیب ایدین مجن اییں رضحیت رگیاخیہ ممتہم یوضحیریےن

یوکیالیرک رفیایایی:

ی‘ی‘یدیوھ تہب ےس امہمین ایے وہیے ںیہ این ںیم ےس ضعب وک یمت انیت رکیے وہ ایویریضعب وکیںیہنی۔ ایس ےئل انیبس ہ ےہ ایایرکیایم این رک وتیایع رکیوی۔ ریدیی اک ومیم یہک بس وکیویایبج یےہ اچیے الپیو ایویریفیلکت یسک وک ہ وہی۔ مت رپ رییا نسح نظ ےہ ہک یامہمیونیں وکیایریایم دیےت وہی۔ این بس یک دخیت رکیوی۔ ایرگییسک وک یرھگ اییاکمین ںیم ریدیی وہ وت ڑکلیی اییوکیہل اکیایاظیم رکیوی’ی’ی۔

ی)یوفیاظیت دل وسیم ہحفص �ی�ی�یی(

�یی۔ امہمین یک وتیایع ےک قلعتم ایپ ےن رفیایایی:یک صخش ایک ر ہک ایویے دیی رک اتیدی وک ممتہم ی‘ی‘یرگیےک ایویریاکیم یک ایالیایدیی ےہ ویہ یایاییج وک دیرظ ریےھ رگمیوچیہک یرثیت ےہ نکمم ےہ ہک ایےس ایخیل ہ ریات وہ ایس ےئل وکیی یدیویریا صخش ایید دیا دیاییرکیےی۔ییسک ےک ےلیم ڑپکیے ویریغیہ دیھک ہ وہیان اچیےئ وىکیہک امہمین وت

ثیرک ایس یک وتیایع ےس دس��ک�

یبس اسکییں یہ وہیے ںیہ ایویر وج ےئن انیویایف ایدیی ںیہ وت ہ یامہیریا قح ےہ ہک این یک ریایک رضیویریت وک دیرظ ریںیی۔ ضعب ایالیء اک یہ ہتپ ںیہن وہیاتیایےس تخس فیلکت یویت یسک وک تی ایس ےئل رضیویریی ےہ ہک امہمیونیں یک رضیویریاییت اک یوہیی ےہ

یڑبیایایخیل ریاھیایویےی’ی’ی۔ی)یوفیاظیت دل اہچیریم ہحفص �ی�ی�یی(�یی۔ امہمیونیں ےک ایاظیم امہمین ونیایزیی یک تبسن ذیرکیوہیای۔ ایس رپ

یرضحیت حیسم ومیویدملسلہیلع ےن رفیایای :وہ ہ وکیفیلکت امہمین یسک ہک ریاتیےہ ایخیل ہشیمہ ی‘ی‘یرییا ایس ےک ےئل ہشیمہ اتیدی رکیاتیریات وہیں ہک اہجیں کت یہکلب دیل لثم دیاییایویےی۔ امہمین اک ایریایم ینکمم وہ ےک امہمیونیں وک ویٹ ذیریا ی سیھٹ ےنگل ےس ایویر انیزیک وہیاتیےہ یایہن ےک

یایاتیےہی’ی’ی۔ی)یوفیاظیت دل وسیم ہحفص �ی�ی�یی( یابیایر ںی انہک اچیاتیوہیں ہک ایاتیم ہسلج اسیایہ رپ ایک اکیرین یھب ���ۃ

س�یم�ٹ وک ایاظیایت امیم اییی۔ وہ ںیہن متخ ڈیوییی ییک این یک ایتیرییی۔ یایان یہ رضیویریی ےہ انتج ہک ہسلج ےس ےلہپ وتیہ رضیویریی ایاظیایت وک ےنٹیمس رپییھب رھبیوپیر امیم یایس ےئل وہ ایگ ایل ویریغیہ اسیاین وج ںیم ہلسلس ےک ڈیوییی ایین یےہی۔ وکیی اک مسق یسک اتیہک رکیں ویایسپ ےس ایاییط وپیریی یایےس ایویر اکیریونیں امیم ایےن لضف ےس اعتیی ایہل وہی۔ ہ یاصین یریایاکیریویں ےک قح ںیم ویہ دیاعیںی وپیریی رفیایے وج رضحیت ایاییر رکیےن اسیایہ ںیم ومشیتی یحیسم ومیویدملسلہیلع ےن ہسلج

یویایولیں ےک قح ںیم یک ںیہی۔ اینیی۔ی)یرکیہ : ۔ ایلض ایرٹیلنش�ی�ی؍یوجیایی �ی�ی�ی�ییءی(

22

ایویر دعب ںیم وخیشیوپیریہ ےس ہسلج اسیایہ پ�ویر ل�ینپچب ںیم مہ ا�ئ

ویایدیاصیب ےھتی۔ رکیے ایای ریوبیہ ےئل ےک رشیت یںیم ہسلج وت دیاییڑگیی اصیب ایامیلی دمحم ومیایان یزیریوگیایریم ویایدیہ اصیہب ریوبیہ ےلچ ایای رکیے ےھتی۔ رتیہ یےس لبق یہ ایویر مہ نہب اھبیی رکمیم اھبیی این وچیدیریی دمحم سیفن یرمیوحیہ ایرفیویز ایامین ایس یایدم اصیب ےک اسیھ سب رپ ریوبیہ ایےی۔ یرفس اک رجتیہ زیدنییگ ےک نیسح رجتیابیت ںیم ےس ایک ےہ سج یاک ایین انینکمم ےہی۔ امجیت یک رطیف ےس سب اک ایاظیم ایک یایاتی۔ سب یک تھچ رپ اسیاین ایویر رتسبیویں ےکیاسیھ ونیوجیاین ایامین ایویر دیپس ریہت ومظنیں اسیریا یڑلیےک یھب ےتھٹیب ےھتی۔ ایرگ وکیی ویایاعیت انسیےن اک ہلسلس اتلچ ریاتی۔ ریہت ںیم یایرفیویز ویایولیں یک زگیریی وت رعنیہ ایے ریبکت یاکیر ای سب ہسلج رپ ایےن ییھب دن ےئک ایےی۔ سج اک دیولیں رپ ایر وہیاتی۔ ریوبیہ ےک لپ یرپ ےتچنہپ یہ ایےس وجیش و ریویش ےس رعنیے ےتگل ہک وگیای زنمیل ییہ ںیہن تنج لم یئگ وہی۔ اہپیڑیویں یک وگیج ےس رعنیویں ںیم ایویر رعنیویں اک فطل ڑبیھ ایات یایک بیجع وشیت دیپیا وہیایی

ایڈیہ ایریی ذیرک ےس وگیےن ےتگلی۔ ایامین دخیا ےک و زینی یایویر ایویر الہس ایالیو رپ رکیپس ایویڈ ایابقیلی، رپیوجیش امہمیونیںیاک یرپ یومظنیں یک ایویایزیںی، ڈیوییی ویایے دخیایم اک دخیت ےک ذجیےب یےسیومیر اھبیگ اھبیگ رک امہمیونیں اک اسیاین ایاتیریانی، رھپ اسیاین ریھ رک زنمیل وصقمید کت ایدیانیای دنکیے رپ اٹیےگ ںیم یوک ایویر یاچنہپیانی۔ ہ اسیریی اییدیں اییھب کت ایی رطیح ذین رپ شقن

یرمیمس ںیہی۔ دیی یرھپ ہسلج دنب رکیدیای ایگ اسیریی ریرگیویمیں رپ اپیدنبیی اگل ایگ دبیل ںیم وسلجیں ڑکنیسیویں ہسلج ایک ہ ییئگی۔یایویریرھپ رپ ہسلج وییےک ایب ایگی۔ وہ رشیویع ںیم دیاییر و کلم ر یایویر یایے وہیے وییہ اظنیریے رظ ایے ںیہی۔ ریین یک رید ےس یم ، ایڈن ایویر رفیایس ےس زگیریے وہیے وییےک ج� �

یزگیر رک �ج�یلیےتچنہپیںیہ وت ےبیامیر ایدمیوییں یک اگیڑیاییں ریےت ںیم یتلم ںیہی۔ انیدیاین ایویر ایرفیویز اظنیریے ایید ایایے ںیہ ایامین یوت نپچب ےک

یدینم رپ یسنہ یھب ایی ےہی۔ اغیب ےن اہک اھتیہکی؎ انیے ںیہ ایے ڑچیھ وت ریایہ بج ںیہن یاپیے

ویہ انیے نج ےک اسیھ دخیا اعتیی یک اتیدی ویرصنیت یھب یرگم

یاشیلم وہ ویہ ریےت یھب ںیہن ایویر بج ڑچیےتیںیہ وت رھپ دینم ایویر وکیوشیںیوک سخ و اخیاشیک یک رطیح اہب ے ایریایدیویں یےک UK امہیریے ےچب یھب بج وھچیے ےھت وت یایے ںیہی۔ اگیڑیاییں ےتنگ ایدمیوییں یک ریےت ںیم یہسلج رپ ایے وہیے ایاییر ےب وفیریا وت ایایی رظ اگیڑیی وکیی ےلہپ ےسج یےھتی۔ ےہی۔ ایرییہ رپ ہسلج یھب اگیڑیی ویہ دیوھ اتخیچی، ےس یوخیی یایرث اگیڑیوییں ےک ےھچیپ ‘ی‘ تبحم بس ےک ےئل رفیت یسک ےس ایگ ایدمیی یک اچہپین یںیہنی’ی’ اک س�ٹک�ز وہیات ےہی۔ ہ یھب وہیوت وہیات ملسو هيلع هللا ىلصیسکع ےسیونیریوفطصمیی رہچیہ ےک یےہیایویریایس ہک ی

ح�� ےہی۔ ایات الچ ڑبیات ہلسلس اک ونیریایوییں ہ یےہی۔ ییہی ایب وج دنمسیر یک لکش ایاییر رکیایی ےہی۔ ریفیی رپ وسیایر ریرطیف وتیدنبیریاگیہ ںیم دنبیریاگیہ ےتچنہپ ںیہ یوہیےن ےک ےئل وک دنمسیر دنمسیریایدیی وہیا ایریات اھیںی اک ونیریایوییں یایںیہن ایویر ریویاحیی دنمسیریاک ایزتیایج ،یاسیل یرشیا ریا وہیات ےہی۔ ایدیی یدنمسیری، دنمسیریی اپییی، دنمسیریی وہیا ایویر رھپ ریویاحیی ویطیر ےک امیں بیجع رپیدنیےی۔ دنمسیریی وہیے ایڑیے رپ یریویں

یہ وتبحمیںیاک رکشل وجیرکیے اگ حتف ربیخیدمحم ایسی دیاییڑگیی

یابیی ہحفص �ی�ی رپ

23

رپ وخیریدیویونیش ایاییے ریویز رمیہ یک دیویریاین اسیایہ ےک یہسلج یلمت اسیاین ایاھیے ایین اگیڑیوییں یک رطیف ایے وہیے یئک ایاسیس ہ این ےس وگتفگ ۔ المیایت وہیی ےہ یدیویوتیں ےس یدیایی ےہ ہک ہسلج اسیایہ ےک ابیزیایر ےس این ایاییء یک ریدیایریی ایس اک انیع امجیت وک ایویر رصیف ہ ےہ ہک یاک دصقم رصیف ایویر اہییں ےس ریدیایریی ابیث ربیت ےہی۔ یایےن ویایا ےہ رضحیت دیسیان انیم ےک ذجیابیت ےکیاین ہسلج اشینی یایےس

یۃفیلخ ایحیس ایریایع اکیہ قبس ایومیز ایریاشید ! وضحیر رفیایے ںیہی:اچیات وہیںی۔ اہییں دیاکیدنیایریویں ےس ینہک ابیت ایک ی‘ی‘یایب ںیم ومیع ایاھ ڑبیا ہ اک امکیی یک ریزیق ےئل ےک دیاکیدنیایریویں یےک یےہی۔ یئک اچبیریے ایاظیر رکیے وہیں ےگ ہک اسیریے اسیل ےک ایس وہیایںیی۔ نکیل اھگیے وپیریے رپ اسیایہ یاھگیے ہسلج یرطیح وپیریے وہیےن اچیںی ہک وکیی ڑبیا اھگیاٹ ہ اھ ایںیی۔ ہ ایین اعیتب اکیاھگیاٹ ومیل یہ وہ ہک دیای اک اھگیاٹ وپیریا رکیے رکیے ایاییر رکیں سج ےک ہجی ایاس رطیق ایویر دب دیایییت اک یے ںیل یںیم ایپ یک اعیتب ریایب وہیایےی۔ ولیگ ڑبیے ایالخیص ےس یابیر ےس ایںی ےگی۔ ڑبیی ڑبیی ایدییں رکیل ایںی ےگی۔ ضعب وت یایس ےئل اہییں اشیگن رکیے ںیہ ہک ریوبیہ ےس ھچک ہ ھچک ے ایویر سج ابیت ےہ ہک سج ہگج ےس تبحم وہ یایان ےہی۔ ہ اظیر ایاسین ےھجمس ہک ہ یکین یک ایایاگیہ ےہ ویایں یک اظیریی یےک قلعتم دیہن ایویر ہکم ولیگ ےہی۔ وہیایات ایپیر وک ایس یھب ےس یزیچیویں

ویریغیہ رشیف ایری ال دقمیہ اقمیایت دیویریے ای ںیہ یایے یایے ںیہ وت ویایں یک اشنیاییں ے ایے ںیہ ایس اک ہ بلطم وت یںیہن وہیات ہک این وک یسک اییس زیچ یک رضیویریت ےہ وج ویںیہ ےس ییتلم ےہ ہکلب ویہ رصیف ایپیر ےک ایک ایاہیر ےک وطیر رپ ویایں یک یایک اشنیی ے رک ایے ںیہی۔ امہیریے اپیس یھب یئک ایدمیی بج یج رکیےک ایے ںیہ وت یھبک دیہن یک ایے امیز دیے دیےت ںیہ یایویر یھبک وکیی حیبست دیے دیےت ںیہی۔ ہ زیچیں ویہ رصیف تبحم یےک ایاہیر ےک وطیر رپ ریدیے ںیہ ہک سج رہش ںیم رضحیت دمحم ییفط یلص ایہل ہیلع ویملس رھپیا رکیے ےھت ویایں ےس مہ ےن وکیی یزیچ ریدیی ےہ وخیایہ ویہ زیچ ایاپین ںیم ینب وہی۔ نکیل وچیہک ویہ ایس یدقمیس اقمیم ےس وسنمیب وہیایی ےہی۔ ایس ےئل ربیت اپیایی ایک اک ایپیر ویہ وہیایی ےہی۔ ایک تمظع دیپیا ایس ںیم یےہی۔

یایاہیر نب ایی ےہی۔یسپ ابیر ےس ایوییایے ایدمیوییں یک ایک ڑبیی دعتیایدی، رضیویریت ایس ےئل اشیگن رکیی ےہ اییز وہ رکی، اہییں رصیف یےس ےب دیای ںیم ونیر الییےن اک رمیز یہک سج ہگج وک دخیا ےن ایج امیم ایرمیہک ےسیج این ںیم ویایں یک زیچیں ے رک ایںیی۔ یانبیای ےہ یرتیی اییہت امیک ےس ایےن ویایے ایدمیی یھب وہیے ںیہی۔ این یوک رضیویریت وت ںیہن وہیی ہک اہییں ےس زیچیں ریدیں ہکلب ایس ےئل بج ابیر ےک این ےس زیچیں ریدیی ےہ یاسیریی دیای یامہمین اہییں ایرک اشیگن رکیے ںیہ وت اخیۃص یکین یک ویہ ےس

یایویر یہلل تبحم ےک ایاہیر ےک ےئل ایاس رکیے ںیہی۔ ایےس ولیوگیں یےس بج ضعب دیاکیدنیایر زیاییدیی رکیے ںیہ وت ایپ ایدنیایزیہ اگلیےتکس دیایم ایےگ ویہ ہنم ایامین وک یسیک وھٹیرک یتگل وہییگ این ےک یںیہ ہک یدیے دیےت ںیہی۔ ویہ وسیچ یھب ںیہن ےتکس ہک ایک ایدمیی دیاکیدنیایر یایز انیع ےس زیاییدیہ ے اگ ای امہیریے وھبیل نپ ےس ایدیہ ایاھ یرک ںیمہ زیاییدیہ دیایم اتبیے اگی۔ نکیل بج ویہ دیویریی ہگج ایے ویہ ایوک وھٹیرک یتگل ےہ دیاکیدنیایر اتلم ےہ وت ویایں اتبسن کین ایویر یںیہ یےت ںیہ ہک ایاھی! ہ تمیق ےہ ایس یکی؟ ںیمہ وت الفیں ہگج ہ اتبیی

ییئگ یھتی۔ انچیہچ ایےس ویایاعیت ویہ رھپ اتبیے یھب ںیہی۔ےس ابیر ضعب ہک ےہ وہیا رجتیہ ےھجم ےس اسیولیں یئک یزگیہت تہب رک دیھک ہ ںیمہ ہک اتبیای ےن ایرمیونیں ال یایوییایولیں ایویر ایک زیچ یک یفیلکت وہیی ہک ایک دیاکیدنیایر ےک اپیس ےئگ ویت ایی ریویےی، مہ ےن ایس ےن اہک اچپیس وت وپییھ یتمیق وت ےئگ اپیس ےک دیاکیدنیایر دیویریے بج نکیل دیےئی۔ یدیے یایس ےن اہک ہ وت ایسی ریویے یک ےہی۔ وکیی تبسن وہیی اچیےئی۔ یایسپ ںیم وکیی ومیایزیہ وت وہی۔ ایسی ےک ابیسی وہیایںی ای سیئت یوہیایںی ای ایسی وہیںی۔ ہ وت ھجمس ںیم ایےن ویایی ابیت ےہی۔ نکیل یاچپیس ےک ایسی وہیےئگ وہیں ای ایسی ےک اچپیس وہیایںیی۔ دبیدیایییت یک ایزیا یسک ےن ایاتی۔ سپ یہ اسیب ھجمس ںیم ںیہن

یہسلج اسیایہ رپ ابیزیایر

یابیی ہحفص �ی�ی رپ

24

یرپیویرگیایم �ی�ی ویایں ہسلج اسیایہ امجیت ایدمیہ ریین �ی�ی�ی�ییء

یدیویریا ریویز �ی وجیایی ربیویز ہتفہ

یامیز دجہت�ی�ی:ی�ی�ی

یایذیاین�ی�ی:ی�ی�ی

یامیز رج�ی�ی:ی�ی�ی

یدیریس ایرقیاین�ی�ی:ی�ی�ی

یویہف�ی�ی:ی�ی�ی

یانیہت�ی�ی:ی�ی�ی

یایالجیس دیویم

یالتیویت رقیاین رکیم عم ایریدیو و رین رتیہم�ی�ی:ی�ی�ی

یمظن�ی�ی:ی�ی�ی

یرقتیری)یرینی(�ی�ی:ی�ی�ییرقیایں وک ایید ریان اپیک ایاقید ریان

یرکمیم ومیایان ایاخیر ایدم اصیب ۔ یرمیی ہلسلس احیل ریین

یمظن�ی�ی:ی�ی�ی

یرقتیری)یایریدیوی(�ی�ی:ی�ی�ییریسیت رضحیت ومیایان الغیم ریوسیل اصیب ریاییک

یرکمیم ومیایان رینم ایدم اصیب ونیر ۔ یرمیی ہلسلس و ایاتیذ ایہع ایدمیہ ریین

یایالیانیت�ی�ی:ی�ی�ی

�ی�ی:ی�ی�یوینی ۃفیلخ ایحیس ایاخیس ایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز

ئیاطخیب رضحیت ایرییالم�

ی)یہ اطخیب ہسلج اگیہ وتسمیریایت ےس ربیایہ ریایت رشن ایکیایاگی(

یامیزیرہ ویرص�ی�ی:ی�ی�ی

یویہف ربیایے اعیم�ی�ی:ی�ی�ی

یریغ ایز امجیت امہمیونیں ےک ےئل امجیت ایدمیہ اک اعتیریف�ی�ی:ی�ی�ی

�ی�ی:ی�ی�یوینی ایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز یاک

ئیرضحیت ایری الم�

یریغ ایز امجیت امہمیونیں ےس اطخیب

ایابملیریک �ی وجیایی ربیویز ۃعمج ریویز یالہپ

یامیز دجہت�ی�ی:ی�ی�ی

یایذیاین�ی�ی:ی�ی�ی

یامیز رج�ی�ی:ی�ی�ی

یدیریس ایرقیاین�ی�ی:ی�ی�ی

یویہف�ی�ی:ی�ی�ی

یانیہت�ی�ی:ی�ی�ی

یریرٹینش�ی�ی:ی�ی�ی

یاعیم�ی�ی:ی�ی�ی

وینی ۃفیلخ ایحیس ایاخیس یایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیزیرپیم اشکیی�ی�ی:ی�ی�یئیرضحیت ایرییالم�

وینی ۃفیلخ ایحیس ایاخیس یایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیزیامیز ہعمج ویرص�ی�ی:ی�ی�یئیرضحیت ایرییالم�

یایالجیس ایویل

یالتیویت رقیاین رکیم عم ایریدیو و رین رتیہم�ی�ی:ی�ی�ی

یمظن�ی�ی:ی�ی�ی

یرقتیری)یایریدیوی(�ی�ی:ی�ی�ییایرضیت ملسو هيلع هللا ىلص اک زجع و ایاسیر ایویر اسیدییگ

یرکمیم ومیایانیدصیایت ایدمیاصیب یرنیی ایاچیریج امجیت ایدمیہ ریین

یمظن�ی�ی:ی�ی�ی

یرقتیری)یرینی(�ی�ی:ی�ی�ییںیم ویہ اپیی وہیں ہک ایای ایامیں ےس ویت رپ

یرکمیم دمحم امقلین وجمیہک اصیبی۔ یلنش رکیسیرٹیی ایاشیت ریین

یایالیانیت�ی�ی:ی�ی�ی

یویہف ربیایے اعیم�ی�ی:ی�ی�ی

یرغیویب ایاتیب )�ی�ی:ی�ی� Sonnenuntergangی(یامیز رغمیب ویاشیء�ی�ی:ی�ی�ی

25

یایالجیس وسیم

یالتیویت رقیاین رکیم عم ایریدیو و رین رتیہم�ی�ی:ی�ی�ی

یمظن�ی�ی:ی�ی�ی

یڈیلٹی دیویر ںیم ایالیی رطیز زیدنییگیرقتیری)یرینی(�ی�ی:ی�ی�ییرکمیم انسحیت ایدم اصیب ۔ ویایف زیدنییگ

یمظنی)یایریدیوی(�ی�ی:ی�ی�ی

یرقتیری) ایریدیوی(�ی�ی:ی�ی�یاین احافظ كل من ف ادلار

یرکمیم ومیایان دیس ومحمید ایدم اصیب یانیر ایالیح و ایریاشید دصیر اینم ایدمیہ رمیزیہ اپیاتین

یایالیانیت�ی�ی:ی�ی�ی

یویہف ربیایے اعیم�ی�ی:ی�ی�ی

یامیز رغمیب ویاشیء )�ی�ی:ی�ی� Sonnenuntergangی(یرغیویب ایاتیب�ی�ی:ی�ی�ی

یرسیتیا ریویز �ی وجیایی ربیویز ایوتیایر

یامیز دجہت�ی�ی:ی�ی�ی

یایذیاین�ی�ی:ی�ی�ی

یامیز رج�ی�ی:ی�ی�ی

یدیریس ایرقیاین�ی�ی:ی�ی�ی

یویہف�ی�ی:ی�ی�ی

یانیہت�ی�ی:ی�ی

یعم ایریدیو و رین رتیہمیالتیویت رقیاین رکیم �ی�ی:ی�ی�ی

یمظن�ی�ی:ی�ی�ی

یرقتیری) رینی(�ی�ی:ی�ی�یقلوب

تطمئن ال

ر الل

ال بذك

یرکمیم ومیایان ایاییز ایدم اشینی اصیبی۔یرمیی ہلسلس احیل ریین

یمظن�ی�ی:ی�ی�ی

یرقتیری)یایریدیوی(�ی�ی:ی�ی�ییالخیتی۔ ریویاحیی رتیی یک این

یرکمیم ومیایان اشمشید ایدم رمق اصیبی۔ یرپیلپ ایہع ایدمیہ ریین

یرقتیر )یرینی(�ی�ی:ی�ی�ییایالیم ایدمیت یک حتف دیولیں یک حتف ےک ذیریہع نکمم ےہ

یرکمیم دبعیایہل ویایس ایویزیر اصیب یلنش ایری امجیت ایدمیہ ریین

یایالیانیت�ی�ی:ی�ی�ی

یویہف ربیایے اعیم�ی�ی:ی�ی�ی

یایاتیی ایالجیس امیز رہ و رص�ی�ی:ی�ی�ی

یرقتیب تعیب

یالتیویت رقیاین رکیم عم ایریدیو و رین رتیہم

یمظنیمیس ایانسید

وینی ۃفیلخ ایحیس ایاخیس یایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیزیایاتیی اطخیبئیدیسیان رضحیت ایرییالم�

یایاتیی ایالجیس ےک دعبیدیاع و ایولیدیایعوینی یایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز

ئیرضحیت ایری الم�

ی�� وک دحیلعیہ دحیلعیہ رشیف المیایت اطع رفیایںییےگ ع�ئیونیابمیاعیت ایویر ونیابم�

یرپیویرگیایم ہسلج اگیہ وتسمیریایتیومیریہ �ی وجیایی ربیویز ہتفہ �ی�ی�ی�ییء

یعم ایریدیو و رین رتیہمیالتیویت رقیاین رکیم�ی�ی:ی�ی�ی

یرقتیر )یایر دیوی( �ی�ی:ی�ی�یلوۃ ۃ عین ف الص ی‘ی‘ وقر

یرییی ایوھیں یک ڈنھٹیک امیز ںیم ےہی۔ی’ی’�� ایایء ایہل ر ین ج� یرکمیہ ایہت ایلیم زغیایہ اص ہب ، یلنش رکیس رٹیی میلعت ل�

یرقتیری)یرینی(�ی�ی:ی�ی�یی‘ی‘ دہع تعیب ایویر امہیریی ذیہ دیایریاییںی’ی’

یرکمیہ ایریہ زیریب اصیہبی، ایڈیلن رکیس رٹیی رتیتی ربیایے ون ابمیاعیت

یدییہ�ی�ی:ی�ی�ی

یرقتیر ) رینی(�ی�ی:ی�ی�یی‘ی‘یکین اعیرشیہ یک لیکشت ںیم رتیتی ایویاید اک رکیدیایری’ی’

یرکمیہ Hendrikje Härter اصیہب

یرقتیر ) ایریدیوی(�ی�ی:ی�ی�یی‘ی‘یرپیدیہ - ایک ایدمیی ویریت یک اچہپینی’ی’

�� ایایء ایہل ریین ج� یرت ہ ہیطع ونیر ایدم ویہیش اصیہب یدصیرل�

یرشتیف ایویریی رضحیت ایری ایومینی ۃفیلخ ایحیس ایاخیس ایدیہ ایہل اعت ی رصنبیہ ایزعیز

یالتیویت رق این رک م عم ایریدیو رت ہم�ی�ی:ی�ی�ی

یمظن

یمیس ایانسید

یاطخیبوینی یایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز یاک

ئیرضحیت ایری الم�

یریغیایز امجیت امہمیونیں ےس اطخیب

یریڈیوی رپ ہسلج اسیایہ یک رشنیاییت دنمیریہ ذیل رفیوکییس رپ ینس ا ںیکس یگی۔

�ی,�ی�ی�ی MHzیرین�ی,�ی�ی MHzیایریدیو

26

یہ امجییت ہسلج ےہ وکیی ہلیم ںیہن ےہ ایویر ہ ایس ںیم ہلیم ھجمس ایویر ایویر ہ یہ رصیف لیم المیایت یرک ومشیتی وہیی اچیےئی۔

یریدیویرفیویت ای نشیف اک ایاہیر وہیان اچیےیی۔یایک دیویریے ےس ولم وت رکسمیایے وہیے ولمی۔یایرگ وکیی ریںیش متخ ایںیہن ےس رکسمیایوٹیں ایین ںیم دیونیں نیت این وت یںیھت ابیت ہ ہک ویکینیں وک الییوی۔ ویکینیں یک نیقلت یرکیدیوی۔یدیویریی ویاغیت ریویوکی۔یوت ہ ہسلج یک رغیض ابیوتیں ےس ربیی ایویر یرکیو ییھب ےہی۔ ایس ےئل وج ہسلج رپیایے ںیہ ویہ ایدیر ایدیر رھپیےن ییک اجبیے ہسلج ےک رپیویرگیایومیں ےس رھبیوپیر ایدیہ ایاھیںیی۔

یایس ںیم رھبیوپیر ہصح ںیلی۔

یدج و امیز ےک ایدیایبیدج ںیم ایویر دج ےک ایوحیل ںیم ایس ےک ایدیایب ایویر دقتیس اک ایر یک ہسلج ےک دیونیں ںیمیوج یایخیل ریںیی۔ ہسلج اسیایہ ےک یےئل اگلیی ایی ےہ ایی ایل ںیم امیز ں وہیںییگی۔ ایس ےئل ایس یویت ےک ےئل ایس وک ایپ وک دج اک یہ دیریہ دیان وہ اگ ایویر لمکم

یوطیر رپ ویایں ایس ےکیدقتیس اک ایخیل ریان وہ اگی۔یومعیی اصیح

دیا وتیہ ےس رنیی وت دیںیھ وکیاتییہ ںیہک ایرگ یھب یامہمین یدیںی۔ییسک مسق اک ہصغ رکیےن یک رضیویریت ںیہن ےہی۔یایےن ویعی یایاظیایت وہیے ںیہی۔یوھتیڑیی تہب ایمکیں ریہ ایی ںیہ ویہ ربیدیایت یرکیی اچیںی ایویر رصیف رظ رکیان اچیےئ ایویر ہصغ وک دیابیےن اک یھب

یایک وثیایب ےہی۔یومیابیل وفین

ریںیی۔ دنب یھب وفین ومیابیل ایےن دیویریاین ےک یامیزیویں

یوضیں وک اعیدیت وہیی ےہ ہک وفین ے رک امیزیویں رپیایایے

یںیہ ایویر رھپ بج ایٹنھگیں انجب رشیویع وہیی ںیہ وت امیز ےس ابیلک

یوتیہ ٹب ایی ےہی۔

یایدیایب وگتفگیوضفیل وگتفگیےس ایانتجیب رکیںی۔یابییم وگتفگ ںیم دیام نپ ایویر

یویایر ایم ریںیی۔یخل وگتفگ ےس ایانتجیب رکیںی۔

یضعب ولیگ دن ایویایز ےس اعیدیا وتیوت ںی ںی رک ےک ابیںی رک

یریےہ وہیے ںیہ ای ویوییں یک وصیریت ںیم ھٹیب رک ےہقہق اگل ریےہ

این امیم زیچیویں ےس سج د دیونیں ںیم یوہیے ںیہی۔یاین نیت

یکت رپیزی رک ےتکس ںیہ رکیں ہکلب لمکم وطیر رپ رپیزی رکیےن

ییک وکیشش رکیںی۔یویےس یھب ہ وکیی اییس اییھ اعیدیت ںیہنی۔

یوخیاینیت وک اصیحریاعیت یک رپیدیہ ایویر ایاییط ںیم رھپیےن وھگیےن یوخیاینیت

یک رپیدیے ایویر ںیہن املسمین ایدمیی وخیاینیت وج یریںیی۔یاتیمہ

یاییس اپیدنبیی ںیہن رکیںی این ےس رصیف رپیدیے یک دیریوخیایت

رضیویریت یک رکیےن زیربیدییت وکیی زگ ےہی۔یر اکییف یہ یرکیان

یںیہن ایویر ہ یہ وہیی اچیےئی۔یایرگ یسک ویہ ےس یسک ایدمیی وک یھب

یاقیب یک دیت وہ وت رھپ اییس وخیاینیت کیم ایپ ںیم ںیہن وہیی

یاچیںیی۔یاسیدیہ ریںیہ وىکیہک کیم ایپ رکیان رہب احیل انیبس ںیہنی۔

یر ڈیایےن یک اعیدیت وک اییھ رطیح ےس ریویایج دیںی۔یایک ایاس

یایوحیل وخیاینیت یک رطیف ےس رظیایان اچیےئ ہک ریویاحیی ایوحیل

دین رسب رک ریےہ ںیہی۔یرپیدیہ ہ رکیےن ےک اہبیےن یںیم مہ ہ

یںیہن التیش وہیےن اچیںیی۔

یاھیےن ےک ایدیایبیاین دیونیں ںیم ضعب دیہع اھیےن اک تہب ایضیع وہیات ےہی۔یاھیےن یےک ایدیایب ںیم وتیہ ےہ ہک انتج ٹیلپ ںیم ڈیایںیل ایس وک لمکم متخ یرکیںی۔یوکیی ایضیع ںیہن وہیان اچیےئی۔ الیویہ ریص ںیم ایرک یزیاییدیہ ڈیایل ایل ای دیاھ دییھ ڈیایل ایلی۔یایےن وچیں وک یھب ایس یک ینیقلت رکیںیہک ایس مسق یک وکیی ریت ںیہن وہیی اچیےئ سج اک یدیویریویں رپ ربیا ایر ڑپ ریا وہی۔یایویر ہ یھب دیےنھ ںیم ایای ہک اھیان وج یایع وہ ریا وہیات ےہ ایرث اکیریان ن اک وصقیر ںیہن وہیات ہکلب ےنیل

یویایے اک وصقیر وہیات ےہی۔ےئل ےک ن اکیریان نکیل ںیکسی۔ رک متخ انتجیایپ ڈیایںیل یہ یایان دیو ایرگ وکیی اطمیہب رکیات ےہ ہک زمید دیایت ےہ ہک یرہبیاحیل ہ ایےس رنیی ےس اھجمسیںیی۔ییت ےس یسک زیاییدیہ ے ات ےہ وت یایویر یامہمین وک یھب ایاکنیر ںیہن رکیان ایویر ہ ہ یسک اکیرین اک قح ےہی۔یایپیر

یےس ہہک ےتکس ںیہ ہک متخ وہ ایے وت دیویابیریہ ایرک ے ںیلی۔یاھیان اہجیں ایپ اھ ریےہ وہیں این وہگجیں رپ ضعب ولیگ اھیان ایویر ڈیٹ نب ںیم یاھیرک اخیی ربیونتیں وک ویںیہ ریھ ایے ںیہ اکیریانین وت ےہی۔یایک ابیت ی ومیی ہ ایویر ڈیایےتی۔ یںیہن ےتکس رک اکیم ایویر وکیی ویہ ںیم رعیہ ایس ایاتیےہ ڑبیھ اکیم یاک

یںیہی۔یدیویریے دنگییگ یتلیھپ ےہی۔

یافحیت افحییت ہطقن اگنیہ ےس رگنیایی رکیان ایک تہب ایمہ زیچ ےہی۔ ایےن یایوحیل رپ رہگیی رظ ریان ر ایک اک رفیض ےہ ہک ایرگ اییب ایدیی یوہیوت ہقلعتم ہبعش وک ایس یک ایالیع رکیدیںی۔یوخید یسک ےس یھب ڑیھچ

یاھیڑ ںیہن رکیی اچیےئی۔

یہسلج اسیایہ ےک ایدیایب یرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایاخیس ایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز ےکیایریاشیدیایت ریویین ںیم

یہسلج اسیایہ ریین ےک ومیع رپ رشتیف ایےن ویایے رضحیت حیسم ومیویدملسلہیلعیےک زعمیز امہمیونیں یک دخیت ںیم وخیش ایدید

27

ی)یرکمیم یڈیایرٹ رمیزیا اطین ایدمیاصیبی(

یرقیاین رکیم ےک رتیایم ایویر افتیریس یک ابطیت ےک ابیریے ںیم

ایوہیر ایی وکیریٹ ےک ایک ہلصیف رپ رصبتیہ

یدیویریی و ایریی طس

یافتیریس ےک دیریایین ایالیفیرتیہم ےک ابیریے ںیم ایس رصتخم ایزیہ ےک دعب ریسفت ےک ولہپ اک یزجیہ رکیے ںیہی۔ اسیج ہک ےلہپ ذیرک ایک ا اک ےہ ہک اجنپیب یک ملسم ریغ یسک ایرگ ہک ےہ اھ ںیم ایونین ایس ےک یریاکیر اییس یرطیف ےس یسک رحیر ںیم رقیاین رکیم یک یسک ایت یک ےک دیقعیہ ےک املسمیونیں ہک وج یئگ یک اشیع رشتیح ای یریسفت یالخیف وہیی وت ایےس نیت اسیل کت ےک ےئل دیق یک زسیا دیی ا ییت ےہ ای /یایویر ریایہ ایک ا ات ےہ وج ہک سی زیایر ریویے ایونین یک ایس ذیرک ےہ ہک ابیت ایل اگی۔ ہ یےس مک ںیہن وہ یابعیریت ںیم belief of Muslimsیےک ایافیظ ایامعیل رقیاین رکیم یک اتیر اتلم ےہ ہک ہ ایافیظ ےس این یوہیے ںیہی۔ ایک اقعید ےک املسمیونیں ںیم ابیریے ےک ریسفت یک یایاییت یںیہی۔ ہکلب تقی ایس ےک ابیلک ربیسک ےہی۔ ایک ایک ایت ییک ہ رصیف فلتخم اسیک ےک املعیء ےن ہکلب ایک یہ کلسم یےک املعیء ےن ابیلک فلتخم افتیریس یک ںیہی۔ ایک ریسفت یک اتکیب ںیہی۔ یئگ یک دیریج افتیریس فلتخم یئک یک ایت ایک یہ یںیم

ایعمیر وک ریسفت سک ایر وہیے رکیے ایالیق اک ایونین یایس یرہھٹیایای ایے اگی۔ ایس یک ڑکنیسیویں اثمیولیں ںیم ےس رصیف دنچ

یاثمیںیل دیی ایی ںیہ ات ہک وصیریت احیل ویایح وہی۔ �یی۔ وسیریۃ ایانیزیاعیت یک ایدتیایی ایاییت ںیہ

نشطای۔ والناشطات غرقای۔ والنازعات

ابقات سبقا ابحات سبحای۔ فالس الس

یاین ایاییت ںیم ن ویتسہیں اک ذیرک ےہی؟ رصیف ریسفت این ریثک ییک اثمیل ے ںیل وت ایس ںیم نیت فلتخم افتیریس دیریج یک یئگ یںیہی۔ ایک وقیل ےک اطمیق ایس ےس رمیاید ویہ رفیےت ںیہ وج ہک دیر وثنمیر ںیم یھب یہی ایویر ریسفت یافیر یک ایںی اکنیےت ںیہی۔ یریسفت دیریج یک یئگ ےہی۔ اجمید اک وقیل ےہ ہک این ایاییت ںیم تخس ایویر این دیویونیں ےک یڑلیایی رکیےن ویایے اجمیدین اک ذیرک ےہی۔ یربیسک ایک ایویر وقیل ہ یھب دیریج ایک ایگ ےہ ہک این ایاییت ںیم

یاتیریویں اک ذیرک ےہی۔ ی) ریسفت این ریثک ایریدیو رتیہم ایز دمحم وجیانیڑیی دل �ییانیرش ہقف ایدحیث یزنشیک ایریچ �ی�ی�ی�ییہحفص�ی�ی�یی(

�یی۔ وسیریۃ وکتیر یک ایت �ی�ییو �ی�ی دیریج ذیل ںیہكنس

جوار ال

خنسی۔ ال

فال أقسم بال

یاین ایاییت ںیم سک اک ذیرک ےہی؟ ریسفت دیر وثنمیر ںیم اچیر فلتخم یافتیریس دیریج یک یئگ ںیہی۔ ضعب ےک زنیدیک این ںیم اتیریویں اک یذیرک ےہی۔ ضعب ےک زنیدیک این ںیم ایسی اک ذیرک ایک ایگ ےہی۔ یھچک ایویر املعیء اک وقیل ےہ ہک این ںیم وییش لیب اک ذیرک ےہی۔ این یےک الیویہ ایک ایویر وقیل ہ یھب دیریج ایک ایگ ےہ ہک این ںیم رین یاک ذیرک ےہی۔ ی)یریسفت دیر وثنمیر ، ہفنصم الجیل ایدین ویسیی ، ایریدیو رتیہم

یایز ایضیءیایدین زنشیک دل �ییہحفص�ی�ی�یی(

�یی۔ ایب وسیریۃ ایرج ےس اثمیل شیپ یک ایی ےہی۔ وسیریۃیایرج ںیم یایہل اعتیی رفیایات ےہ

ولیال عشر ی)یایرج �یی(

یایس ایت ںیم دیس ریایوتیں یک مسق اھیی یئگ ےہی۔ ایس ےس رمیاید یوکین ی دیس ریایںی ںیہی؟ رضحیت این ابعیس اک وقیل اھت ہک یایس ےس رمیاید ریاضمین یک یل دیس ریایںی ںیہی۔ ریسفت دیر وثنمیر این ےس یںیم رضحیت این ابعیس اک وقیل دیریج ےہ ہک

28

ےک ریثک این ریسفت ںیہی۔ ریایںی دیس ایریی یک ریاضمین یرمیاید یاطمیق ضعب املعیء اک ایخیل ےہ ہک ایس ےس رمیاید ذیویایہج یک یل یدیس ریایںی ںیہ ایویر یہی ایخیل کیھٹ ولعمیم وہیات ےہی۔ ضعب املعیء ریایںی دیس ایس ےس رمیاید رحمیم یک یل یاک ایخیل ہ یھب ےہ ہک

یںیہی۔ ی) ریسفت این ریثک ایریدیو رتیہم ایز دمحم وجیانیڑیی دل �ییانیرش ہقف ایدحیث یزنشیک ایریچ �ی�ی�ی�ییہحفص�ی�ی�ی ، ریسفت دیر وثنمیر ، ہفنصم الجیل ایدین یویسیی ، ایریدیو رتیہم ایز ایضیءیایدین زنشیک دل �ییہحفص�ی�ی�یی(

ایہل اییلگ ایت یک اثمیل شیپ یک ایی ےہی۔ �یی۔ وسیریۃیایرج یک یاعتیی رفیایات ےہی۔

’یایویری‘یاطیقی’ییک �یی( اہییںی‘یتف وتری)یرجی: فع وال والش

یمسق اھیی یئگ ےہی۔ ایس ےس ایک رمیاید ےہی؟ ریسفت دیریوثنمیر ںیم یایک دیث دیریج یک یئگ ےہ ہک ریوسیل ایہل ملسو هيلع هللا ىلص ےن رفیایای این ںیم ےس ھچک تف ںیہ ایس ےس رمیاید امیزیں ںیہی۔ یہک یایویریھچک ویرت ںیہی۔ رھپ ایی ریسفت ںیم ایک ایویر وقیل دیریج ایک ایگ یہک این دیویونیں ےس رمیاید امیز رغمیب ےہی۔ رھپ رضحیت نسح اک ایدیاید یک مسق اھیی دیریج ےہ ہک امہیریے ریب ےن لک یوقیل یےہی۔ نج ںیم تف یھب ںیہ ایویر ویرت یھب ںیہی۔ اجمید اک وقیل ےہ یہک ولخمیق تف ےہ ایویر ایہل اعتیی ویرت ےہی۔ ایویر ایی ریسفت ںیم ویرت ےس رمیاید لک ولخمیق ایویر دیریج ےہ ہک تف یاجمید اک وقیل یےہی۔ ایویر رھپ ریسفت دیریوثنمیر ںیمییہ ایک ایویر دیث دیریج ےہ یہک تف ےس یرمیاید دیو دین یینعی رعیہ ایویر وییم رحن ےک دین ںیہ یایویر ویرت ےس رمیاید ۃلیل ایرحیےہی۔ این ےک الیویہ یھب ایس ایت یک ایوقیایل یریسفت ںیم ریسفت یک ایی اتکیب ںیمیایویر تہب ےس فلتخم

یدیریج ںیہی۔ ی)یریسفت دیر وثنمیر ، ہفنصم الجیل ایدین ویسیی ، ایریدیو رتیہم ایز ایضیءیایدین یزنشیک دل �ییہحفص�ی�ی�ییو�ی�ی�یی(

�یی۔ یئک ایوتیں یک ریسفت فلتخم رفیوقیں ےن فلتخم رطیق رپ یک یےہی۔ الثم وسیریۃ اسیء یک ایت �ی�ییںیم ایہل اعتیی ایویر ریوسیل ایہل ییلص ایہل ہیلع و ملس ےک اسیھ ایویی ایایرم یک ایاطیت اک مکح ےہی۔ ہک ےہ ریویایت ےس یلع رضحیت ںیم ریویایاییت یہع یاہییں ایویی ایایرم ےس رمیاید ایل تی ینعی ریوسیل ایہل یلص ایہل ہیلع و

یملس ےک رقییب ریہت دیایر رمیاید ںیہی۔ ی)یایوصیل اکییف ایریدیو رتیہم دل مجنپ ، رتمیم دیس رفظ نسح اصیب انیرش رفظ میمش یرٹیٹ رکیایی ہحفص�ی�یی(

یینس ایابیب یک افتیریس ںیم ےس رصیف ایک یک اثمیل دیریج یک یایی ےہی۔ ایویر ینس ایابیب یک افتیریس ںیم ےس ومیدیویدیی اصیب امیم ویہ رمیاید ایایرمی’ی’یےس ایویی ‘ی‘ ایرقیاین ےک اطمیق ییک میہ اکیر ایامیی اعیالمیت ےک ریربیایہ یولیگ ںیہ وج املسمیونیں ےک ایویر ریوسیل ےک عیطم وہیںی۔ ویہ دخیا یوہیں نکیل رشیط ہ ےہ ہک

یریسفت ےک ایس اینبیدیی رفیق یک ایتی اظیر ےہی۔ رفیایات ایہل اعتیی �ی�ییںیم ایت ایدیہ یک وسیریۃ ایی رطیح �یی۔

یےہ من الیک انزل

ما

غ بل سول الر یایہا

رسالتھ بلغت فما عل

تف لم ان و بک ر

لیہدی اہلل ان الناس من یعصمک واہلل

كفرینی)یایامیدیہ :�ی�یی( قوم ال

ال

یایس ایت ںیم ایہل اعتیی ریوسیل ایہل ملسو هيلع هللا ىلص وک ایریاشید رفیایات ےہ یہک وج اہمتیریے رپ انیزیل ایک ایگ ےہ اچنہپ دیوی۔ ایرگ مت ےن ایاس یہ ایک وت ربمغیپیی اک قح ایدیا ہ ایکی۔ ایویر ایہل ولیوگیں ےس اہمتیریی

یافحیت رکیے اگی۔ ایویر ایہل اکیرف وقیم وک دیایت ںیہن دیاتی۔ یہع ریویایاییت ںیم ایس ایت رکیہم یک ریسفت ایس رطیح یک یئگ یےہ ہک ایہل اعتیی یک رطیف ےس ریوسیل ایہل ملسو هيلع هللا ىلص رپ رضحیت ییلع یک ویایت اک مکح انیزیل وہیا ایویر ایس رپ ایامین ایان رفیض رقیایر وہیا ہک ولیگ رمیدت ہ یدیای ایگی۔ ایرضیت ملسو هيلع هللا ىلص وک دخیہ انیزیل وہیی ایت ایس رپ ہ ایںیہن وھٹیرک ہ ےگی۔ ایویر یوہیں یہک وج ھچک مت رپ انیزیل وہیا ےہ ولیوگیں کت اچنہپ دیو ایرگ مت ےن یایاس ہ ایک وت وگیای ریاسیت وک یہ ںیہن اچنہپیایی۔ ایہل ںیہمت دیونیں م

یےک رش ےس اچبیےیاگی۔ انچیہچ ریوسیل ایہلملسو هيلع هللا ىلصیےن دغیر��این کت ویایت یلع اک مکح ایویر یےک اقمیم رپ ولیوگیں وک عمج ایک ویہ دیویریویں کت اچنہپیںیی۔ ایس ےک ایویر ہ دہع ایل ہک یاچنہپیای ریۃم ابیرق ایایم ریویایت ںیم اھ ےہ ہک رضحیت ایی ہع یدعب یایہل ہیلع رفیایے ںیہ ہک ہ ایریی رفیہض اھت وج ہک ایہل اعتیی ےن یوم

ال ایتی‘ی‘ ےن اعتیی ایہل دعب ےک ایس رفیایایی۔ یانیزیل

علیكم اتممت و دینكم لكم ت مل

اك

نعمت ی’ی’یوک انیزیل رفیایای ایویر ریوسیل ایہلملسو هيلع هللا ىلص وک ایہل اعتیی اک

یایریاشید وہیا ہک ایب ںیمیوکیی ایویر مکح انیزیل ںیہن رکیویں اگ وىکیہک یںیم ےن رفیایض وک لمکم رک دیای ےہی۔

ی) ایوصیل اکییف ایریدیو رتیہم دل دیویمی، رتمیم دیس رفظ نسح اصیب انیرش رفظ یمیمش رٹیٹ رکیایی ہحفص�ی�ی�یی(

یایب ایک ینس ایابیب یھب ایس ایت رکیہم یک یہی ریسفت رکیے یںیہی۔ ایک این ےک زنیدیک یھب دین ویایت یلع ےک مکح رپیلمکم یوہیا اھتی؟ اظیر ےہ ہک وینسیں اک وکیی یھب رفیہ ایس ریسفت ےس قفتم یںیہن ےہی۔ ایویر ایس ایالیف یک وج اینبیدیی ایتی ےہ ایس ےس

یوکیی ایاکنیر ںیہن رک اتی۔ ویایح وہ ایات ڈیایےن ےس یہ ہ یاین دنچ اثمیولیں رپ ریریی رظ یےہ ہک فلتخم رفیوقیں ےن ہکلب ایک یہ رفیہ ےس ویایہت املعیء ےن ایک وک یھب ایرگ یسک ایاییت یک فلتخم افتیریس یک ںیہی۔ یفلتخم یایعمیر رقیایر دیای ایگ وت دیویریویں رپ اپیدنبیی اگلیی ڑپیے یگی۔ ایویر ایس ےک انبیے وہیے وکحییت وبیریڈ وک ہ ایویر یایک وکحیت وک یایاییر ےہ ہک ویہ ہ ہلصیف رکیں ہک وکین ی ایت اک ایک رتیہم ای یایک ریسفت رکیی ےہی؟ اییھب ہ لمع امجیت ایدمیہ ےس رشیویع ایک یایگ ےہ نکیل اسیج ہک ایی ںیم تہب رمیہب وہ اک ےہ ہک گنت یرظیی ےک لمع وک امجیت ایدمیہ یک اخمیتف ےک انیم رپ رشیویع یایک ایات ےہ ایویر رھپ ایک ےک دعب دیویریا رفیہ ایس یک ٹیپل ںیم ایاییریایت ایدیایریویں وک ہ ایرگ وکحیت وک ای وکحییت یایایات ےہی۔ یدیےئ ےئگ وت ایس ےس زمید ونتفیں ایویر ابییم ایالیایت اک دیریویایزیہ

یلھک ایے اگی۔ یایل وصنمیہ ایک ےہی؟

ایس ہک وہیاگ ہلصیف ہ ےلہپ ےھجمسی۔ ہ ابمیہغ ایےس وکیی یایویر الخیف ریسفت ای رتیہم ایویر وکیی الیویہ ےک ریسفت ایس ای یرتیہم یایونین ےہ ایویر ایس یک زسیا دیی ایے یگی۔ ایویر ایس رطیح ایک یوصیص ہقبط ایےن ایخیایت دیویریے رفیوقیں رپ طلسم رکیے ایالین ایویریہ ایریدتیاید رقیایر دیای ایے اگی۔ ایویر یاگی۔ رھپ ایےس رفک یوت ےلہپ یہ ایک ا اک ےہ ہک رمیدت یک زسیا این ایابیب ےک زنیدیک یومیت ےہی۔ ہ وکیی رفیی ابیت ںیہن ےہی۔ �ی�ی�ی�ییءیےک اینی یرپ ثح ےک دیویریاین �ی�ی ؍ ایریچ �ی�ی�ی�ییءیوکیومیولیی الغیم وغیث

یزیایریویی اصیب ےن رمیدت یک ہ رعیف شیپ یک یھتی۔ ی‘ی‘ یسک ایےس صخش وک رمیدت اہک ایے اگ وج ا الیم وبقیل رکیےن لسلسم یسک یک ریوسیل ای ایت یسک یک اپیک رقیاین دعب یےک یدیث ای این یک یسک وبقمیل اعیم وتیحی وک میلست رکیےن ےس ایاکنیر

یرک دیےی۔ ’ی’(The National Assembly of Pakistan

Constitution Making Debates Vol 2 no. 20

p1268)

29

وسمیدیہ ےک اینی رتیمی ہ ےن اصیب زیایریویی وغیث یالغیم یںیم رکیایےن یک وکیشش یک یھت نکیل ایس ویت اکیاییی ںیہن لم ییکسی۔ ایس اک دصقم اصیف اظیر ےہ ہک وج وکیی ایس ہقبط یک یک ییئگ یسک ایت یک ریسفت ای یسک لسلسم دیث یک ویایت ےس یایاکنیر رکیے اگ ویہ رمیدت وہ ایے اگی۔ ایویر بج یسک وک رمیدت رقیایر

یدیے دیای ایگ وت رھپ ویہ ویایبج ایلت وت نب یہ ایے اگی۔

یایس مسق ےک اطمیابیت اک اتیرییخ سپ رظنمیاسیج ہک ےلہپ ذیرک ایک ا اک ےہ ہک ایس وسیچ اک ایالیم ےس وکیی یقلعت ںیہن ےہ ہک ر وسیچ رپ اپیدنبیی اگل دیی ایےی۔ ہ وسیایل ایویر اہکیں یرضیویر ایات ےہ ہک اتیریخ ںیم ایس مسق یک وسیچ بک ی یھت ہک یسک ذمیب یک دقمیس اتکیب ےک قلعتم یسک

ئیدیپیا وہ�

یرگیویہ ےن ہ ایالین ایک وہ ہک ایس اک وییہ بلطم ایویر وییہ رشتیح یایز وہ یگ وج مہ رکیں ےگی۔ ایرگ ایس ےس ایالیف ایکیایگ وت یہ ریم وہ اگی۔ اتیریخ ےک اطمیہع ےس ولعمیم وہیات ےہ ہک ہ ایالین

یوھتیک ریچ یک رطیف ےس ایک ایگ اھتی۔ �ی�ی�ی�ییءیےک ایویر �ی�ی�ی�ییء ےس رطیف یک ریچ یوھتیک سج ایگی۔ ایک ایاقید Lateran Councilیاک یدیریایین یںیمیامیم اسیعیی دیای ےس وھتیک ریچ ےک امیاییں ایرفیاید ےن ایس وکیلسن یک اجتیویز ےک اطمیق ایس ومیع رپ یرشیت یکی۔ ایریی ایاکیایت وج )Julius IIی(یےن دیویم وجیسی یوپیپ یےئک ےھتی۔ این ںیم ےس ایک ہ اھتیہک وج یھب اسیعیی انمید غیلبت یای ویظ ےک ےئل ےلکن اگ ویہ وھتیک ریچ ےک اقمیی دہعیدیایر یاک ایایزیت انیہ ے رک ےلکن اگ ایویر ایس اک ایزیہ ایل ایے اگ ہک ایس ایل یھب ےہ ہک ںیہن ہک ہ اکیم ریایاجیم دیے ےکی۔ یویہ یایویر ایےس صخش رپ ایزیم وہ اگ ہک ویہ وفیحصیں ایویر دقمیس بتک یک یوییہ رشتیح ایین رکیے وج ہک وھتیک ریچ یک رطیف ےس ایس ےک الیویہ وکیی ییک یئگ ےہیای دیم ےس یک ا رییہ ےہی۔ ایالین ایویر ہ یھب یرشتیح ای ویایت ایین ںیہن یک ایے یگی۔ یھب ںیہن اپیدیریی اک ریچ ابیایدیہ ویایظ ہ ایرگ ہک ایگ یایک ایس ذیایی تیثیح ںیم ہ ویظ رک ریا ےہ وت یھب ایین ایویر یےہ دیایاییت یک این ایرگ وکیی ایویر اعید وہیں یگی۔ اپیدنبیاییں یرپ یہی ےک زسیا دیریج ںیم ایونین ایےس وت اگ رکیے ویریزیی یالخیف یالیویہ ذمیب ےس اخیریج رک دیای ایے اگی۔ ایویر ایی وکیلسن ںیم

یوپیپ ےن وکیلسن ےک وشیریہ ےس مکح ایریی ایک اھت ہک ایب ےس یک�� ےک �

یوکیی یھب اتکیب اشیع رکیےن ےس لبق ریویم ںیم و�ی�ٹحک�ۃیم ایس اک ایزیہ ے رک ایےن دیوطخیں ےس ایس یک ایایزیت

ایویر ابیر ےک اقمیایت رپ اقمیی پشب ای ایس اک رقمیر یدیں ےگی۔ یرکیدیہ ایدیی ایس اک ایزیہ ے اگی۔ ایویر ہ اپیدنبیی رصیف ذمییب یاتکیوبیں ےک ےئل ںیہن ہکلب ر مسق یک اتکیب ےک ےئل وہ یگی۔ ایس ایایزیت ےک ریغب وکیی اتکیب اشیع یک یئگ وت ایس ایرگ یایویر یوک طبض رک ےک ر اعیم ذنیر ایش ایک ایے اگی۔ اشیع رکیےن یویایے وک ریایہ ایک ایے اگ ایویر ایےس ایک اسیل کت ھچک اشیع یرکیےن یک ایایزیت ںیہن وہ یگی۔ ایویر ایس ریم رپ ایےس ذمیب

یےس اخیریج ایک ا ات ےہی۔ (http://www.papalencyclicals.net/councils/

ecum18.htm, accessed on 29.04.2019)

ایویر ولیوگیں یہ ویہ دیویر اھت بج ہک رپیگن رپیس مکحتسم وہ ریا اھت یوک ہ وہسیت احیل وہ رییہ یھت ہک ویہ ر مسق یک اشیع وہیےن ویایی یبتک ڑپیھ ںیکسی۔ ایس ےس وھتیک ریچ ےک امعیدین وک یہ رطخیہ اھت ہک این یک رگیت اسیعیی دیای رپ زمکیویر ڑپ یت یھتی۔ یک ریچ وھتیک ایاٹ ہک ال ہ ہجی اک اپیدنبیوییں این ینکیل یایایریہ دیایریی ایویر وپیپ ےک الخیف وییریپ اخیص وطیر رپ ریین رپ ایرین ولیرھ ےن وھتیک ریچ ایویر یںیم اغبیویت وہ یئگی۔ یایویر وپیپ رپ ایرتیایایت اشیع رک دیےئی۔ ایویر ریچ وک انیایل

یالتییف اصین اچنہپی۔ ایویر ایک ایرحنیایف ےس ریچ وھتیک ےن ولیرھ ایرین یبج ایویر اسیعیی دیای رپ یوییریپ ںیم رپیویٹنٹ رحیک اک ایاغیز وہیا یوھتیک ریچ ایویر وپیپ یک رگیت زمکیویر ڑپیےن یگل وت ایوہیں یےن دیای ںیم امیاییں ایرفیاید رپ لمت ایک اشمیویریی وکیلسن دقعنم Council of( رٹیٹ ایف اتیریخ ںیم وکیلسن ییک وج ہک ایس وکیلسن ےن ھچک انیم ےس ایی ایی ےہی۔ Trentی(یےک یےلص ےئک ہک سک رطیح دیویابیریہ اسیعیی دیای رپ وھتیک ریچ ایویر یایویر ایس ریچ ےک ریربیایہ ینعی وپیپ یک رگیت وبضمیط وہ قبس وکیی ےس ویطلغیں اسیہق ینعی ےکی۔ ا ایک ہ جنلیچ یایےس یاحیل ںیہن ایکی۔ انچیہچ ایرپیل �ی�ی�ی�ییءیںیم وکیلسن ایف رٹیٹ یےک وشیریہ رپ وپیپ اپیل وسیم ےن ہ مکح ایریی ایک ہک ابیلب ےک ایویری‘ی‘ییئک ےہ حیحص Vulgateیرتیہم ےس ںیم رتیایم یایین

دیای رقیایر دشیہ ایےسیوظیر ےس رطیف یک ریچ ےس یاسیولیں ویوظیں ایویر ایالیایت ایویر ایےس کلبپ رچکیلیویں یایریا ےہ ہک ایس ایب یسک وک ایامعیل ایک ایےی۔ یایویر رشتیح یک رغیض ےس یابیت یک تمہ ںیہن وہیی اچیےی ہک ویہ یسک یھب اہبیےن ایےس رتسمید

یےھجمسی۔ ’ی’یایویر ہ یھب ایالین ایک ہک یسک وک ایس ابیت یک ایایزیت ںیہن ےہیہک وکیی یک احیف دقمیس ےکیالیویہ رشتیح یئگ یک یک ریچ یویہ یرشتیح رکیں وخیایہ ایس رشتیح وک اشیع رکیےن اک ایریایدیہ یھب ہ یوہی۔ ریچ ےک اقمیی دہعیدیایر ایےس ولیوگیں وک التیش رک ےک ایالین ایک ایویر ہ یھب دیں ےگی۔ ایونین ےک اطمیق زسیا یایںیہن یایگ ہک دقمیس بتک وک اشیع رکیےن ویایولیں وک ہ ایایزیت ںیہن یےہ ہک ویہ وج یج اچیےہ اشیع رک دیںی۔ ایںیہن دقمیس بتک ای این ییک افتیریس اشیع رکیے وہیے ریچ ےس ایایزیت ینیل وہ یگی۔ (http://www.thecounciloftrent.com/ch4.

htm. accessed on 29.4. 2019)

وہنجیں ہکلب یئگ یک ںیہن سب یہ رپ اسیزیی ایونین ایس یایویر یےن ریچ ےک اشنمیء ےک الخیف رتیایم ےئک ایںیہن تخس رتین

یزسیایںی دیی ںیی۔ یوچیدیوہیں دصیی ںیم John Wycliffeیےن ایرگنیزیی یںیم ابیلب اک رتیہم ایک وت ایس یک ومیت ےک دعب ریچ ےک مکح

یےس ایس یک ربق وھید رک ایس یک ڈہیاییں ذنیر ایش یک ںیی۔ یوسیوہیں دصیی ںیم بج William Tyndale ےن یایاتسین ےس ابیر ا رک ایان ایک وہیا ابیلب اک ایرگنیزیی رتیہم اشیع ایویر ایای ایگ ایاتسین ایےس رگیاتیر رک ےک یرکیان رشیویع ایک وت یریچ ےک مکح رپ ایس اک الگ وھگیٹ رک ایریا ایگ ایویر ایس یک ایش وک

یایگ اگلیی یئگی۔ یامجیت ایدمیہ ےک اخمینی اپیاتین ںیم وییہ احیایت دیپیا رکیان اپیچ ھچ وس اسیل لبق وھتیک ریچ یاچیےت ںیہ وج ایج ےس

یےن وییریپ ںیم دیپیا ےئک ےھتی۔

یایس وسیچ ےک نیب ایایوقیایی ایریایتدیویی ہ املسمین ہک ےہ ایگ ایک ذیرک ہ یھب ےلہپ ہک یاسیج یرکیے ںیہ ہک ابیلب ںیم ریوسیل ایہل ملسو هيلع هللا ىلص ےک ابیریے ںیم یوگشیپیاییں ومیوجید ںیہی۔ ایویر رقیاین رکیم ریوسیل ایہل ملسو هيلع هللا ىلص ےک

یابیریے ںیم ہ ویایح ایالین رکیات ےہی۔

30

ورۃ الت ف عندھم توبا مك یجدونھ

وہیا اپیںی ےگ اھ ویہ �ی�ی�یی( یسج وک نجیلی)یایایرعیایف

وال

یایےن اپیس وتیریت ایویر ایلی ںیمی۔ ایویر وہییدیوییں اک ہ قح میلست ایک ا ات ےہ ہک یایکیاسیعیوییں اک یویہ ہ ںیہک ہک مہ وت ایین دقمیس بتک یک ہ ریسفت ںیہن رکیے ایویر یاملسمیونیں وک وکیی قح ںیہن ہک ویہ امہیریی رشتیح ےک الیویہ یسک ایویر یرشتیح وک اشیع رکیںی۔ ینیقی وطیر رپ ایاصیف یک ریو ےس ہ قح یمیلست ںیہنیایک ایاتی۔ ایی ایعمیر رپ اجنپیب وکحیت اک ہ ایونین

ییھب ریغ افصنمیہ ےہی۔

یایدمیہ افتیریس ایویر دیویریی افتیریسیںیم ایک رفیق ےہی؟ویایح دیریوخیایت زگیایر ےن ایس دقمیہ ںیم یہ وت اظیر ےہ ہک ہ دیایت ںیم ایویر انبیای ےہ اشنیہ ایدمیہ وک یوطیر رپ امجیت یومیف شیپ ایک ےہ ہک ریغ وملسمیں یک رطیف ےس وج رقیاین این اک دصقم ہ ایویر افتیریس اشیع یک ا رییہ ںیہ یدی ےک رتیایم یےہ ہک دیای وک ایالیم ےک ابیریے ںیم رمگیایہ ایک ایےی۔ ہ تہب ینیگ ایزیایم ےہی۔ سج رطیف ےس یھب ایالیم وک دبیانیم رکیےن ییک وکیشش وہ رییہ ےہ مہ بس یک وکیشش ہ وہیی اچیےی ہک یایس اسیزیش وک ےب اقیب رکیںی۔ نکیل ےلہپ مک ایز مک دنچ اثمیولیں ایدمیہ اچیےی ہک امجیت وت انیل ایزیہ ایک رصتخم ذیریہع یےک ایویر ایویر افتیریس ںیم ویایے رتیایم ییک رطیف ےس اشیع وہیےن دیر ایویر افتیریس ںیم ایک رفیق ےہی؟ ھچک رتیایم ایویر ےئن یرپیایےن یےک ےئل ایالییف اسیل وک یھب ہ ڑیھچیں وىکیہک ر صخش ایےن

یومیف وک یہ دیریت ھجمس ریا وہیات ےہی۔ یذیل ںیمیاییس دنچ ایاییت ےک رتیایم ایویر افتیریس اک ومیایزیہ شیپ ایالییف اسیل ےس وکیی یرکیے ںیہ نج اک اینبیدیی مسق ےک

یقلعت ںیہنی۔ رفیایات ےہی۔ ایہل اعتیی ایت ربمن�ی�ی�ی ںیم وسیریۃ رقبیۃ یک �یی۔ من شد الر تبی قد ین ادل ف اہ

ر

اك

ل

۔یرتیہم : دین ںیم ھچک زیربیدییت ںیہنی۔ ےب ک دیایت غیال

یرمگیاییہ ےس اصیف اصیف ایگ وہ یکچ ےہی۔ ایدنیایز مہبم ریغ ےنتک ےہی۔ میلعت ویایح ینتک ایویر دمعیہ یینتک دیی یئگ ےہی۔ نکیل دب یتم ےس ایزیایدیی یک امضیت یںیم ذمییب یاملسمیونیں ےن انیخ وسنمیخ یک ثح ںیم ڑپ رک ایس ایت رکیہم یوک وسنمیخ رقیایر دیے دیایی۔ انچیہچ ریسفت این ریثک ںیم ایس ایت

ییک ریسفت ںیم اھ ےہ

ی‘ی‘یضعب ایویر ےت ںیہ ہک ایت اتقیل ےن ایےس وسنمیخ رک دیایی۔ یامیم ایاسیونیں وک ایس اپیک دین یک دیویت دیین رضیویریی ےہ ایرگ یوکیی ایاکنیر رکیے وت ےب ک املسمین ایس ےس اہجید رکیںی۔ ’ی’ی)یریسفت این ریثک ایریدیو رتیہم ایز دمحم وجیانیڑیی دل �ییانیرش ہقف ایدحیث یزنشیک ایریچ �ی�ی�ی�ییہحفص�ی�ی�یی(

ایی این ایویر ایذنیر اینب ایایم ‘ی‘ ےہ اھ ںیم وثنمیر دیر یریسفت ایہل ےس ریویایت ایک یاحیمت ےن رضحیت امیلسین نب ومیی ریہم ار كف

ال جاھد یوک ین ادل ف اہ

ر

اك ل ہک یےہ

)یایوتیہی: �ی�یی( یےس وسنمیخ رک دیایی۔ ’ی’

منفقیوال

ی)یریسفت دیر وثنمیر ، ہفنصم الجیل ایدین ویسیی ، ایریدیو رتیہم ایز ایضیءیایدین یزنشیک دل�ییہحفص�ی�ی�یی(

یایویر ایس یطلغ ےک ہجی ںیم اخمینی وک ایالیم رپ ایرتیایض رکیےن ایےن Pope Benedict XVIیےن ال المی۔ ومیع یاک یک ابیدیاشیہ ایک Rosenberg Lectureیںیم یوہشمیر ذیریہع ےک ربج رپ ایالیم وہیےیبج دیےت وحیایہ اک یوگتفگ اہک ےک رک ذیرک اک رکیہم ایت ایس وت اگلیای ایزیایم اک یےنلیھپ اییھب بج ےہ یک ویت ایس ہ زنیدیک ےک املعیء ضعب یہک یایرضیت ملسو هيلع هللا ىلص ےک اپیس اطیت ںیہن یھت ایویر اہجید یک ایاییت یدعب یک ںیہی۔ )یویایہع ںیم یملع وطیر رپ یھب ہ دیویی ےب اینبید اھت

یوىکیہک وسیریۃ ایرقیۃ دیی دیویر ںیم انیزیل وہیی یھتی۔ ( یایب ہ ایزیہ انیل رضیویریی ےہ ہک امجیت ایدمیہ یک اشیع رکیدیہ یریسفت ںیم ایس ابیریے ںیم ایک اھ ےہی۔ امجیت ایدمیہ اک ہ یویایح ومیف ےہ ہک رقیا ن رکیم اک ایک ظفل یھب ایقیت کت

یوسنمیخ ںیہن وہ اتی۔ یرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایاثیی یریسفت ریبک ںیم رحیر رفیایے ںیہ:

ایالیم ںیم ربج ایز وہیات وت ہ سک رطیح وہ ات اھت ہک ایرگ ی‘ی‘ ایویر دیات ایک رطیف وت املسمیونیں وک ڑلیایی اک مکح یرقیاین رکیم یدیویریی رطیف ایی وسیریۃیںیم ہ رفیا دیات ہک دین ےک ےئل ربج یہ رکیوی۔ ایک ایس اک ویایح ایافیظ ںیم ہ بلطم ںیہن ہک ایالیم دین دیویریویں رپ ربج رکیان یسک وصیریت ںیم یھب یےک اعیہل ںیم

یایز رقیایر ںیہن دیاتی۔ ’ی’ی)یریسفت ریبک دل �ییہحفص�ی�ی�یی( دیای ویایے وخید ہلصیف رک ےتکس ںیہ ہک سک یک ریسفت یایب ڑپیےن یںیم ایالیم وک دب انیم رکیےن اک ابیث نب یت ےہ ایویر سک یک ریسفت

یایالیم اک وخیوصیریت رہچیہ دیای ےک اسیےن شیپ رکیی ےہی؟

�یی۔ امجیت ایدمیہ یک رطیف ےس اشیع وہیےن ویایی افتیریس ےک

یالیویہ رپیایی ایویر یئن افتیریس ںیم ایاییء مہیلع ایالیم ےک قلعتم اییس

یابیںی دیریج ںیہ وج ہک این دقمیس ایاییء یک وتینی ےک رتمیایدیف

این یک لمکم رتیدید ایدمیہ یک افتیریس ںیم یںیہی۔ رصیف امجیت

ںیم افتیریس ی تہب ںیم ریسفت یک ص وسیریۃ ےہی۔ ایی یاپیی

یرضحیت دیایویدملسلہیلع ےک ابیریے ںیم وتینی ایزیم ابیںی دیریج یک

ابیریے دیایویدملسلہیلع ےک دیر وثنمیر ںیم رضحیت ییئگ ںیہی۔ ریسفت

یںیم ہ ےب ریویاپیریویایت دیریج ےہ :

ی‘ی‘ ایپ ےن ایک ویریت وک لسغ رکیے وہیے دیاھی۔ ایس ےک

ینسح ایویر وصیریت ےن ایپ وک ریحیاین رک دیایی۔ بج ایس ویریت

ابیولیں ےن ایس وت دیاھ وک اسیے ےک ایپ ںیم زینی یےن

یےس ایےن ایپ وک رپیدیے ںیم رک ایلی۔ ہ زیچ ایویر زیاییدیہ ایپ وک

یاییھ یگلی۔ ایپ ےن ایس ےک اخیویدن وک یسک مہم رپ اجیھب اھتی۔ ایپ

ویایں ویہ یےن مکح دیای ایےس الفیں الفیں ہگج اجیھب ایےی۔ بج

یایے وت لتق وہ ایے ویایسپ ہ ولیےی۔ ایس ےن ایاس یہ ایکی۔

یویہ ایدیی ایریا ایگی۔ رضحیت دیایویدملسلہیلع ےن ایس ویریت وک دیویت

یاکنیح دیی ایویر ایس ےسیاشیدیی رک یی۔ ’ی’ی)یریسفت دیر وثنمیر ، ہفنصم الجیل ایدین ویسیی ، ایریدیو رتیہم ایز ایضیءیایدین یزنشیک دل�ییہحفص�ی�ی�یی(

وییں ویایہع وک ایس یومیدیویدیی اصیب وسیریۃ ص یک ریسفت ںیم

یشیپ رکیے ںیہی:

ایویریای )یای وج ھچک یھب ایس صخش اک انیم ی‘ی‘ رضحیت دیایویدملسلہیلع ےن

یریا وہی(یےس ضحم ہ وخیایش اظیر یک یھت ہک ویہ ایین وییی وک الیق

ایویر وچیہک ہ وخیایش ایک اعیم ایدیی یک رطیف یدیے دیےی۔

زیربیدیت ایک ایویر رفیایرنیویا ایدقیر ایک لیلج یےس ںیہن ہکلب

یدیین تمظع ریےن ویایی تیصخش یک رطیف ےس ریاعیای ےک ایک

یرفید ےک اسیےن اظیر یک یئگ یھتی۔ ایس ےئل ویہ صخش یسک اظیریی

یربج ےک ریغب یھب ایےن ایپ وک ایےس وبقیل رکیےن رپ وبیر اپ ریا

یاھتی۔ ’ی’ی)یمیہ ایرقیاین دل �ی ہحفص �ی�ی�یی(

دیریج وحیایہ اک ایرعیی نب ایوبیرک اصیب ومیدیویدیی یرھپ

یرکیےیںیہی:

ی‘ی‘ ایل ویایہع سب یہی …یےہ ہک رضحیت دیایوید ےن ایےن ایدیویمیں

وھچیڑ وییی ایین ےئل رییے ہک اہک وک صخش ایک ےس یںیم

31

یدیے ایویر دیجنسییگ ےک اسیھ ہ اطمیہب ایک یہی ریسفت ایس ایسیق و

یابیق ےس یھب انیتب رییت ےہ سج ںیم ہ ہصق ایین ایک

یایگ ےہی۔ ’ی’ی)یمیہ ایرقیاین دل �ی ہحفص�ی�ی�یی(

یاین افتیریس ںیم ایہل اعتیی ےک دقمیس یبن یک رطیف اییس انھگیویی

یابیت وسنمیب یک یئگ ےہ وج ہک ایک اعیم رشیف صخش یک رطیف

ایدمیہ یک افتیریس ںیم ییھب وسنمیب ںیہن یک ا یتی۔ امجیت

یایس ایزیایم اک لمکم رید ایک ایگ ےہی۔

یرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایایویل یاین ایاییت یک ریسفت ںیم رفیایے ںیہی:

دیایوید رپ ی‘ی‘ دنچ ایاییت ےک اعیی ہ ےنھجمس یک ویہ ےس رضحیت

وک اخیویدن ےک ی ی ایک ایوہیںیےن ہک ےہ دیی اگل یتم

یگنج ںیم وجھبیا ےک رمیویایدیای ایویر ایس یک ی ی ےس اکنیح رک ایلی۔

یایویر رفیےت ایںیہن اھجمسیےن ایے احیایہک ویہ المیہک ںیہن ےھت ہکلب

یدینم ےھتی۔ ہک دیوییایریں الھپیگ رک ایپ ےک اکمین ںیم سھگ

اک ہبلغ ایانیریوٹیں ایپ تہب ربھگیایے ہک کلم ںیم یایےی۔

یےہ ایویر ویہ اہییں کت دیری وہ ےئگ ںیہ ہک اشییہ ومیخیں ںیم وکید

یرک ایےن ںیم اتمل ںیہن رکیےی۔ رگم اع اشییہ ریب این رپ

یاغیب ایایگ ایویر ایوہیں ےن ایک وھجیی ابیت انبییی۔ ’ی’ی)یاقحیق ایرفیاین دل �ییہحفص�ی�ی�یی(

ایےس ںیہی۔ ومیوجید وگشیپیاییں ی تہب ںیم رکیم رقیاین �یی۔

یرتیایم ایویر افتیریس ںیم وج ہک امجیت ایدمیہ ےک الیویہ دیویریے

ایویر افتیریس ںیم دب یتم رتیایم یایرفیاید یک رطیف ےس اشیع رکیدیہ

یےس ر زیچ وک ایقیت رپ اپسچیں رک دیای ایات ےہ ای ایس رطیح

یریسفت یک ایی ےہ ہک رقیاین رکیم اک زجعمیہ ویایح وہ رک اسیےن ںیہن

یایاتی۔ الثم وسیریۃ ایوکیر ںیم ایہل اعتیی رفیایات ےہی:

لتی)یایوکیری:�یی( یایس اک یظفل بلطم وت عشار عطوإذا ال

یہ ےہ ہک بج دیس ایہ یک احیہل ایویین ےب اکیر وھچیڑیی ایے یگی۔

ایس رطیح ایس یک ریسفت ایرقیاین ںیم یومیدیویدیی اصیب میہ

یرکیے ںیہی:

ہ ےئل ےک دیایےن وصتیر اک یت یک ایقیت وک ی‘ی‘یرعیوبیں

ایویوینیں ےس ولیوگیں اک اغیل .ی.ی.ی.یاییس یرتہبین رطیز ایین اھتی۔

یوہیایان وگیای ہ ینعم ریات اھت ہک ایس ویت ھچک اییس ایاتید ولیوگیں

یرپ ڑپیے یگ ہک ایںیہن ایےن ایس زعیز رتین ایل یک افحیت

یاک یھب وہیش ںیہن ریےہ اگی۔ ’ی’ی)یمیہ ایرقیاین دل �ییہحفص�ی�ی�یی(

یےئن ذیریایع لقن و لم ایاجید وہیےن ےس ایب ہ وگشیپیی بک

یھب ںیم رعیب وخید ایویر ےہ یکچ نب اشنین رک وہ وپیریی ییک

یایویوینیں یک وسیایریی رتیک وہ یکچ ےہی۔ نکیل ومیدیویدیی اصیب

حیسم رضحیت ےہی۔ ریا وہ ذیرک اک ایقیت ریویز ہ ہک ںیہ یرصم

یومیویدملسلہیلع ایس ایت یک ریسفت ںیم رفیایے ںیہی:

ایس اک ھچک دیر ایویر ایویین اکیبیر وہ ایے یگ ویت ایس ی‘ی‘ ینعی

وج ایویین وک ےت ںیہ دیایر �ۃیر لم �سث اگی۔ ریےہ یو زنمیت ںیہن

یرعیوبیں یک اگنیہ ںیم تہب زعیز ےہی۔ ایویر اظیر ےہ ہک ایقیت

ایس ایت اک ھچک یھب قلعت ںیہن وىکیہک ایقیت اییس ہگج یےس

ایویر لم رہھٹیے ہکلب ہ ایویین وک ےلم ایویٹ یںیہن سج ںیم

دیایر وہیےن یک ایویر لم ہ ےہ ایاشیر یریل ےک ےنلکن یک رطیف

یایس ےئل دیق اگل دیی ات ہ دیق دیای ےک ویایہع رپ رقیہن وقیہ وہ ایویر

یایریت یک رطیف ذیریہ یھب ویمہ ہ ایےی۔ " ی)یریویاحیی زخیاین دل �ی ہحفص�ی�ی�یی(

یرضحیت حیسم ومیویدملسلہیلع یک ریسفت ےس رقیاین رکیم اک ایک زیدنیہ

یاشنین اسیےن ایات ےہ ایویر ایرگ ومیدیویدیی اصیب یک ریسفت حیحص میلست

ییک ایے وت ہ اشنین وپیدییہ ریات ےہی۔

ےہی۔ ومیوجید وگشیپیی ہ ںیم وسیریۃیایوکیر رطیح ایی �یی۔

ت ی)یایوکیر : �ی�یی(

حف نشر وإذاالص

الییی بتک ینعی ےفیحص ریویز ایس ہک ےہ ہ بلطم اک یایس

رپ ومیدیویدیی اصیب ایقیت ایت وک یھب ایس یایںی یگی۔

یاپسچیں رک دیےت ںیہی۔ ایویر میہ ایرقیاین ںیم ایس اکیبلطم ہ

یایین رکیے ںیہ ہک ایقیت ےک دین ولیوگیںیےکیایامعیل انیے

ی)یمیہ ایرقیاین دل �ی ہحفص �ی�ی�ییات �ی�ی�یی( یوھیےیایںی ےگی۔

یبج ہک ہ ایک میظع ایاشین وگشیپیی ےہ وجیوپیریی وہ رک اشنین

ینب یکچ ےہی۔

یرضحیت حیسم ومیویدملسلہیلع رحیر رفیایے ںیہی:

وہیانی۔ اسیج اشیع ونیوتیں اک رثکبیت ایویر ی‘ی‘ اٹھچ اشنین اتکیوبیں

وہیات ولعمیم یےس ت

نشر الصحف ذا وا ایت یہک

زیایہ ایس یےہ وىکیہک اببیث اھیہپ یک ولکیں ےک سج دیر

یک ایین ےک ایس ےہ وہیی یک اتکیوبیں ایاشیت رثیت یںیم

یرضیویریت ںیہنی…ی" )یریویاحیی زخیاین دل �ی�ی ہحفص �ی�ی�یی(

ایاشین اشنین ےہ سج یزگیہت اثمیل یک رطیح ہ یھب ایک میظع

یوک وپیریا وہیات مہ ریویزیایہ دیےتھ ںیہی۔ نکیل ومیدیویدیی اصیب ایت رکیہم وک یھب ایقیت رپ اپسچیں رک ایس ییک ریسفت ںیم

یدیاییایگ ےہی۔ یالخیہ الکیم ہ ہک امجیت ایدمیہ ےک ملع الکیم ےک رظنم اعیم رپ دیرگ بتک ںیم تہب ایویر یایےن ےس لبق املسمیونیں یک افتیریس ایالیم ےک اخمینی وک اشیلم وہ ایگیاھت سج ےس ومیاید ایاس یاس یایرتیایض اک ومیع اتلم ےہی، سج ےس ایاییء ےک دقمیس ویوجیدیویں ییک وتینی وہیی ےہی، ایویر رقیاین رکیم ےک میظع اشنیانیت رظیویں ایدمیہ ےک ملع الکیم ںیم یےس وپیدییہ ریےت ںیہی۔ ایویر امجیت دیایل ےس ایویر ایرتیایایت ےک وجیایابیت دیےئ ےئگ ںیہ یاین یرقیا ن رکیم یک وگشیپیوییں وک ایت ایک ایگ ےہی۔ ایس ومضمین ہلصیف ویایا ڑپیےن ر ںیہ ےئگ دیےئ رک دیریج وحیایے یںیم یرکیات ےہ ہک وکین ایالیم یک میلعت وک اگبیڑ رک دیای ےک اسیےن شیپ دیای ایویر رقیاین رکیم اک یقیقح رہچیہ ایالیم ایویر وکین ریا ےہ یرک

یےکیاسیےن شیپ رکیریا ےہی۔

دیاع یک رطیف وتیہ ایی ےک ےئل ایپ وک ایویر یایدی ریات وہیں ایس اسیل یدیایان اچیات وہیں ہک دیاع ہ رکیں ہک ڑم رک دیںیھ وت یےک ےھچیپ رہگیایی دیاھیی دیےی۔ رگم ایےگ دیںیھ وت رھپ ایویر ایےت یوہیے دن رت انیمیر دیاھیی دیںیایویریہ اسیل ایدنیہ رتیی ےک ےئل

یریاتیریں ٹیس رکیےن ویایاPace Makerیےنبی۔ ’ی’یایپیےن رفیایایی:

ی‘ی‘یدیاعیںی رکیں ہک امہیریے ےئل دخیا اییس وہیایںی الچیے یہک امہیریے دین اک رفس یھب ایک اسیل ےک رفس ےک ربیایرب ےک اسیل ایک یھب رفس اک ریایوتیں امہیریی ایویر ایے یوہ ایویر ایس زیتیی ےک اسیھ مہ دیای ںیم رتیی یربیایرب وہیایے یرکیے وہیے دخیا یک وتیدی اک اغیپیم امیم اعیم وک اچنہپیںییایویر یرضحیت ایدیس دمحمییفطملسو هيلع هللا ىلص ےک نسح ےس کل اعیم وک یریخیہ رکیدیںی۔ دیاعیویں ےک اسیھی، وکیشش ےک اسیھی، مکحم یزعیم ےک اسیھ ایویر ربص ےک اسیھ ایب ںیمہ تہب زیتیریاتیر ایالگ اسیل ہ ایویر دخیا رکیے ہک امہیریا یےس ایےگ ڑبیان ےہ یایت رکیےن ویایا وہ ہک مہ �ی�ی�ی�ییء ےک اسیل وک ڑم رک ایک یدنیی ےک اسیل ےک وطیر رپ ںیہن ہکلب دنیاییں دیپیا رکیےن

یویایے اسیل ےک وطیر رپ دیاھ رکیں ےگی’ی’ی۔ی)یابیت اطیر دل �ی ہحفص �ی�ی�ی ات �ی�ی�یی(

یہی : دص اسیہ نشج رکشت ایز ہحفص �ی�ی

32

ےس تیثیح یک اسیایہ ایرسیہسلج ایپ ےس یاسیاہیاسیل

ریایت یک ایپ اخیاسیریوکییھب ےھتی۔ اجبیایریےہ یدخیایت

ریاقیء ےس اہنیت ایےن المی۔ اکیومیع یویاییت ںیمیاکیم رکیےن

این یک وحیہل یتبحم ویتق ےس شیپ ایےی، ریرطیح ےس

ہسلج رفیایےی۔ وپیی مشچ رفیایےیایویریویطلغیںیےس یایزیایی

ابیریہ ےجب کت مہ ابیریہ ایویایت ریایت ےک ایاییم ںیمیضعب یےک

یدیرتیہسلج اسیایہ ںیمیایپ ےک اسیھ اکیم رکیےی۔ اخیاسیرییک

رھپیایویل رکیےک احیل ایریایم رضیویریی ہک یھت وہیی یوکیشش

ایویںی۔ رپیاحیرضیوہ ڈیوییی ایین دین ںیمیدیویریے یویت

رکیھچک رپیاتچیوتیدیھک ڈیوییی ںیمیایین حبص یہ حبص یانچیہچ

ےلہپ ےس ھجم رییاصیب رتیم وىکیہک اسیوہیایاتی۔ یرشیدنمیہ

یدیرتیںیمیومیوجیدیوہیےی۔

اکیاکیم رگنیایی یک ریوینی دیونیںیدیرتیی رپسیدیاین یاخیاسیریےک

یاھتی۔ وخیدیرییاصیب تیثیحب ایرسیہسلج اسیایہ دیرتیںیمییھب اکیم

یرکیے ایویریفلتخم ہمکحم ایت یک رگنیایی ےک ےئل یھب ایےی۔

کت ےجب ابیریہ ای ایگیریہ ےک رکیریایت ے ےس ےجب ھچ یحبص

ریایت ایک ایک اسیل یک ابیت ےہ ہک یلسلسم اکیم رکیےی۔

یابیریہ ےجب ےک رقیب ایپ رھگیےئگی۔یدیرتیہسلج ےس ایپ ےک

یک وخیاینیت ہک یلم ایالیع دعبیےھجم ےک ایےن ے یرشتیف

احیت یک ںیہیایویریاین دشیدیامیبیر اخیوتین ںیمیایک اگیہ یایقیم

ایاظیم اکیوکیی ایےن ایںیہنیاتپسہیل ے یرطخیانیک ےہ نکیل

یںیہنی۔ ایس رپ اخیاسیریےن وفیریا رییاصیب وکیرھگیرپیوفین ایک

سج یکی۔ یھب ذعمیریت رپیھچک رکیےن ایریایم وکیےب یایویریایپ

ایپ ںیہنی،یہ رضیویریت یک ذعمیریت رفیایاییہک ےن یرپیایپ

ایومیریںیمیوفیریی اکیریریویایی وہیی یےن ابیلک دیریت ایکی۔ ایےس

یاچیےئی، وخیایہ یسک وکیینتک یہ ےب ایریایی وىکیںیہ وہی۔ ایی رطیح

یایک ہسلج ےک ومیع رپیںیمیہسلج یک ڈیوییی اچیریٹ ےک ہلسلس

رھگیرپ ےک ایپ ویت ےک رغمیب یںیم�ی�ی-ی�ی�ییدیربییک

ایی ڈلبیرپیرشیےس تخس امیبیریےھت ایس ویت ایپ یاحیرضیوہیای۔

دیایاییت رضیویریی ںیم احیت ایس رفیایشی۔ یایویریاصیب

ایےل دین ںیمیہ دیھک ایویریریتص ایکی۔ نکیل یاخیاسیریوک دیں

یرکیریحیاین ریہ ایگیہک رکمیم رییاصیب �ی�ییدیربییک اشیم وکیدیرت امیبیریی وگیای رپیایومیوجیدیوہیےی۔ ڈیوییی ںیمیایین اسیایہ یہسلج یےس ذیریایایایہ وہیایایویریایپ ایےن رفیض یبصنم رپیایاحیرضیوہیےی۔

ی)یریسیت دیایوید ہحفص �ی�ی�ی-ی�ی�ی�یی(

اسیایہ ایرسیہسلج یھب انتجیرعیہ رییاصیب رضحیت یرکمیم ایدی، یک ںیمیابیریابیریوخیدیایرکیامہمیونیں ایویریریایت دین یریےہی، ایویچ چین ےس ایویریریمسق یک وخیریایک ایتیرییی، میس یاھیےن یک یرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایاثیث یوکیابیربخیریےتی۔ ریویزیایہ ریایت یوکیوضحیرییک دخیت ںیمیرحیریی ریوپیریٹ یھب ابیایدییگ ےس یےتجی۔ ایویریہ ہلسلس ایاییم ہسلج یک ایدتیایء ےس ے رکیامہمیونیںییک دیرتیرپیایوییٹ رکیسیرٹیی دنبیوہیےن ریاتی۔ ایریی یویاییس کت وضحیریےک ذیریہع ےک اعیز ایس ںیمیریوپیریٹ وصیریت ییک دہگنیایت یک وکیامہمیونیں ایپ وجھبیایےی۔ یایوھتیںیکت یویدیدیایریی ںیمیوپیریے وطیریرپیکمہ اپیای ایگی۔ ایرثیایاسیوہیایہک یک ابمیریک ایک ےجب ہقلح دج وکیریایت یںیمیےن رییاصیب یدیویدیںیمیتش رکیے اپیاییےہ وتیرھپیدجہتیےک ویت یھب ہقلح یدج ابمیریک ےس زگیریے دیاھی۔ ایاس ولعمیم وہیاتیاھتیہک رتیم وکیوپیریے ںیمیایریایم ایاییم وپیریے ےک ہسلج یرییاصیب

یوطیریرپیریخیابیدیہہک دیاییرکیے ےھتی۔ ی)یریسیت دیایوید ہحفص �ی�ی�یی(اصیزبیایدیی یک ایالیم ومیویدیہیلع حیسم رضحیت ایمل یاطین یرضحیت دیسیہ ونیایب ابمیریہک مگیب اصیہب یرتیم رییاصیب

ییک ویایت رپیایلض ںیمیوج ونیٹ اھی،یویہ دیریج ذیل ےہی:

ایگی’ی’ وہ اسفیہ متخ ویہی، یھب ےئگ ویہی، یھب ی‘ی‘یایے یایکیایکیںیہنیاییدیایریای۔ دیایویدیایدمیرمیوحیم دیپیایوہیےن ویایے ےھتی، ایںیایے ےک ایایںیاین ںیمیرضحیت اکیذیرکیےہی، �ی�ی�ی�ییء دیایویدیرمیوحیہ وک ےنلم ایم اصیہح مگیب این ریہت ںیمیامیی یویت ںیمیاین وکییھ ییک ایومیںیاین ںیمی)یڑبیے اکمین ےک یاین وبیت وخیایب ایوہیں ےن اہکی: ںیمیےن یاکیایقیم اھتی( رہھٹییی۔ ‘ی‘ ایرسیہسلج یرحسیدیاھیےہ ہک یسک صخش ےن ابیریےس اکپیریرکیاہکی: یرگ اخیہ ایریےہ ںیہی’ی’ی۔ وخیی ایویریابمیریابیدییک ایویایزیولعمیم وہییی۔ یںیمیےن اہکی:یایس یک ریبعتییہی ےہ ہک ایپ ےک ایںیڑلیاکیایس دیہع اگی۔ اکیاکیم رکیے ایالیم یوتیدیوہیاگیایویریرگیاخیہ حیسم ومیویدیہیلع یدیایویدیایدم رمیوحیم دیپیایوہیےی، بس اخیدنیاین ےک ےئل تہب وخیی

یہی : ایک اہنیت اکیاییب ایرس ہسلج اسیایہ ایز ہحفص �ی�ی

�یی( یاخیاسیر یک یٹیب زعیزیہ انیء رینم یک رقتیب ریاتیہ ؤمیریہ رتیم وہییی۔ ںیم ایل اشیدیی ابیوجیہ وک �ی�ی�ی�ییء ایرپیل �ی�ی یدبعیایہل ویایس ایویزیر اصیب ایری امجیت ریین یک دصیایریت یںیم وہیےن ویایی ایس رقتیب ےک ومیع رپ التیویت ایویر مظن ےک یدعب رکمیم دصیایت ایدم اصیب غلبم ایاچیریج ریین ےن زعیزیہ اینب رکمیم الغیم ذیاشین رہلسیی اصیب یاک اکنیح رمہیایہ زعیزیم یایدم رہلسیی اصیب ایف ایسیوکیٹ احیل Dreieich ریین یےک اسیھ غلبم دیس زیایر وییریو قح رہم رپ ڑپیایایی۔ سج ےک دعب ابیربیت وہیےن ےک ےئل ایری اصیب ےن اشیدیی ےک یرتیم یدیاع رکیاییی۔ زعیزیہ انیء گنھج رہش ےک رعمیویف صلخم دیو اھبیوییں ایدم ریقی اییں رکمیم ایویر اصیب ایدم رشیف اییں یرکمیم یاصیب یک یلع ایرتیبی وپیی ایویر ونیایی ےہ ہکبج احیہ رضحیت حیسم یومیویدملسلہیلعیرضحیت اییں امجیل دین اصیب ایویر رضحیت اییں

یریخ دین اصیب یک ڑپیوپیی ایویر ڑپیونیایی ےہی۔ ی)یقیئل ایدم رینم ، رمیی ہلسلس ایدمیہ احیل ربمہیگی، ریینی(

ریاتیہ اخین یک رقتیب وطیی زعیزیہ یاخیاسیر یک یٹیب �یی( یرمہیایہ زعیزیم ویایر ایدم اخین اصیب اینب دیمح ایدم اخین اصیب دقعنم ںیم ایریایمی ایویس ربیرگ ہعمج ربیویز وجین �ی یومیریہ ی)یاتخمیریاعیم رمیوحیم اصیب اصیدیق دمحم یشنم رکمیم زعیزیہ یوہییی۔ ی( ییک وپیی ایویر زعیزیم ویایر ایدم اخین یرضحیت رمیزیا ریشب ایدم اصیب

ےک اشیاہیوپیریی رمیوحیم اصیب اخین نیسح ایاطیف یرکمیم اصیب رصیق قیفش رکمیم زعیزیہ ایزیں الیویہ ںیہی۔ یڑپیونیایےس یرمیوحیم غلبم ہلسلس یک یجیتھب ایویر ویف ون یک ابیربیت رحیک ںیم یاشیلم ےہی۔ التیویت ایویر مظن ےک دعب اشیدیی ےک ابیربیت وہیےن ایدم اصیب ایاچیریج ریین رتیم دصیایت یےک ےئل غلبم

یےن دیاع رکیاییی۔ی)یدمحم ایرکیم اخین ، ہقلح ومیریڈلین ایویٹی(م�زیایت ہنسح

ث ج� � ایویر رمثم ابیربیت یایرینی ےسیاین ریوتیں ےک یوہیےن ےک ےئل دیاع یک دیریوخیایت ےہی۔

یرقتیابیت ریاتیہ

دیل ایج عم امیم ویہ ریتص وہیےئگی، بس ےک یاکیدین اھتی۔ یامجیت این یک دجیایی ےس ومغمیم ںیہی۔ ی)یریسیت دیایوید ہحفص �ی�ی�یی(

ےہ ایای ایج دیویر اک یسب ےب یسیک یہ وکسیں ہ ال یھب وک مت وکسیں ہ ا یھب وخید یہک رپ دیل رمیے ےہ شقن ویہ اک ایید یاہمتیریی وکسیں ہ الھب وت یھب اچیوہیں وھبیان وک مت یہک

ی)یےہ دیریایزیدیت دیاعیرمیای۔یہحفص �ی�ی�یی(

33

یامجیت ایدمیہ مسلم� اعیریگ�ی�ییایریچ �ی�ی�ی�ییء -ی�ی�ییایریچ �ی�ی�ی�ییء

ی)یرکمیم ومیایان ریصن ایدم رمقیاصیبی۔ ایڈیلن ویلی ایایاشیتی۔ دنلینی(

یدص اسیہ نشج رکشتیطس دیویم

ک�ز سث�یامجیت ایدمیہ اعیریگ ےک دص اسیہ نشج �

یےک ومیع رپ��ۃید دیپیا رکیےن ےئلیک

یایوقیایم اعیم ںیم این و ا��یدیسیان رضحیت ۃفیلخ ایحیس ایریایع یریہم ایہل

یاک اہنیت ریصبیت ایرفیویز اغیپیمیمس ایہل ایرین ایریمیی۔

صلی یل ریوسیہ ایرکیم ۔یوییل دبعیہ ایحیس ایومیوید�حم�دیہ و �

��

�ۃص�ز یدخیا ےک لضف ایویر ریم ےک اسیھی۔ ھ�ویال��

ہبصق ےس وھچیے ایک ےک اجنپیب رشمیی ںیم دنہ یکل

یںیم ایج ےس ایک وس اسیل ےلہپ ایک بیجع ایریا زگیریای، ےسج

ویایہع ایاسین ےک ےئل ایک میظع دہع ایرفیں یایدنیہ ینب ونیع

یان اھتی۔ ویایں ایک ایاس ذمییب ریایام وعبمیث وہیا سج ےن دخیا

صلح مایامیی ویایے ایر ںیم اظیر وہیےن دیویر ایذین ےس یےک

دیویدیایر ایےس ڑکنیسیویں دیای ںیم �ی�ویں وت دیویی ایکی۔ یوہیےن اک

ایویر ایدنیہ یھب دیپیا وہیے ریںیہ ےگی۔ نکیل ایس یدیپیا وہیے

یےک دیویی ںیم ایک اییس ابیت یھت وج بس ےس ایگ ایویر بس

ایک دیویی ایک سج ےن ایاس ایک ایس ےن یےس بیجع یھتی۔

��ۃید یک انبیء ڈیایی ایویر وتیدی ابیریی یےئن ایدنیایز ںیم ایوقیایم اعیم ےک ا��

یاعتیی یک ایک اییس ریسفت یک سج ےن دیویر ایر ںیم اظیر وہیےن

ایہ اک ویدیت رپیایدنگیہ وصتیر وک یویایےیرفیق نیحلصم ےک

یانیایی۔

دیویر یک ذمییب ایس ایالین ایک اھت سج ےن ایرفیں ایالیب یویہ

ایریاعتیش زینی ےک ایویر سج اک دیای یدیای ںیمیایک اجیہین ربیاپ رک

ابیومیم دیویر اھت ےسج مہ ویہ ہ یانیریویںیکت وسحمیس ایک ایگی۔

یدیویریایاظیر ہہک ےتکس ںیہی۔ امیم دیای ےک ڑبیے ڑبیے ذمیایب

ایویر ایک ایویر ایک اسیعییی، ایک املسمین یےک ریپیویاکیری، ایک وہییدیی

ایےن ایویر ایک ویفنکیس ےک زیرییت ایویر ایک ج�دیھ � یدنہیوی، ایک

یویایےی۔ یھبس ایےن ایےن ذمیب یک ریایہ رپ ایریی زیایہ ےک ومیوید

یحلصم یک اید اک ایاظیر رک ریےہ ےھتی۔ وہیید وک یھب ایک حیسم اک

ایویر اسیعیوییں یایاظیریاھت سج ےن دیویر ایر ںیم اظیر وہیان اھتی۔

ایک ومیوید ایاظیر اھتی۔ املسمین یھب ایک حیسم یک اید اک یوک یھب

یحیسم یک اید ےک رظتنم ےھت ایویر ایک دہمیی وہعمید یک ریایہ دیھک

ج�دیھ ت � ایویر ایی ےک رظتنم اید یریےہ ےھتی۔ دنہیو رکین یک

ج�دیا ےک ےئن ریویپ ںیم اظیر وہیےن اک ایاظیر یےک ایےن ویایے �

یرک ریےہ ےھتی۔ ر ذمیب ںیم اییس یعطق ایویر ویایح وگشیپیاییں

34

اعیریگ ہبلغ یک زیایےن ںیم اچسیی ےک ایریی یومیوجید ںیھت ہک یاخیرط دخیا اعتیی یسک حلصم وک رضیویر ےجیھب اگی۔ نکیل لک ہ یھت ہک انیومیں ایگ ایگ ویایے حلصم وک اظیر وہیےن ایس یر ذمیب

یےس ایید رک ریا اھتی۔ یابیی امجیت ایدمیہ رضحیت رمیزیا الغیم ایدم ایدیاییی وک ایہل اعتیی یےن ہ ریایز اھجمسیای ہک فلتخم ذمیایب ںیم وج فلتخم انیومیں ےس یایریی ومیوید اعیم یک وگشیپیاییں یتلم ںیہ ایرگیہ ویہ بس اینبیدیی و ویاید �دیایے

�� دیریت ںیہن ہک دیریت ںیہ نکیل ہ یوطیر رپ یاگیہ ےن ر ذمیب ںیم ایگ ایگ حلصم انجیھب اھت ہکلب رمیاید ہ یھت ہک یایک یہ ذمیب ںیم ےسج دخیا اعتیی ایےن ولجیہ وتیدی ےک ےئل یایاییر رفیایاتی، ایک ایےس وم��وید اعیم وک وعبمیث رفیایان اھت وج امیم یذمیایب ےک ومیوید نیحلصم یک یھب امیدنییگ رکیاتی۔ ات ینب ایدیم وک یایک اعییم ویدیت یک ڑلیی ںیم رپیو رک وتیدی اخیق اک ایک ریویح

یرپیویر اظنیریہ وتیدی قلخ ےک ایہن ںیم دیاھیای ایویےی۔ یایپ ےن ایذین اییہ ےک اتیع ہ ایالین ایک ہک ویہ ذمیب ایالیم یےہ ےسج دخیا اعتیی ےن ایین وتیدی ےک اعیریگ ولجیہ ےک ےئل ایہ وییل ایہل ہیلع ایدم یفط یلص ایویر دمحم رعیی رفیایای ےہ یایاییر ریوسیل ںیہ وج بس اہجیونیں ایونین ایریی اصیب ویہ یوسلم ایویر نج یک الغیی ںیم ویہ یےک ےئل ریتم انب رک ےجیھب ےئگ ںیہ یحلصم اعیم دیپیا وہیان اھت سج اک فلتخم انیومیں ےک اسیھ فلتخم

یابیدیویں ںیم فلتخم ذمیایب ںیم ذیرک اتلم ےہی۔ یتہب بیجع ہ دیویی اھت ایویر ویہ ک و اہنت ایویایز وج دنہیویاتین یک یایک وھچیی ی انمگیم یتسب ےس دن وہیی یھت اظبیر وکیی ایتی یہ رییت یھت ہک ایل وتیہ ایویر ایل ذپیریایی یھجمس اییی۔ نکیل ایویایز یک رطیف ڑبیی دیجنسییگ ےس ایس دیای ےن یبج ےہ ہک یوتیہ یکی۔ ایویر اہجیں ایپ یک اتیدی ںیم دیای ےک فلتخم امیک یےس ضعب ایویایزیں دن وہیان رشیویع وہیںیی، ویایں اخمیتف اک یھب اتیریخ ںیمیاشیذیاشیذ ایاسیی ایاس وشیر ربیاپ وہیا سج یک ریظن یایک ییتلم ےہ ایویر ایےس اتیریخ اسیز ایدیویایر یک ایید دیایی ےہ بج دخیا یاعتیی ایین امیدنییگ ںیم ایےن ضعب زمکیویر دنبیویں وک اغیپیم قح دیوییی امیم ہک ےک ایس ابیویوجید ایویر ےہ رکیات ڑھکیا ےئل یےک یاطیںی این یک اخمیف وہ ایی ںیہ رھپ یھب ویہ این یک تشپ انییہ یرکیاتی، ر ہظحل این یک افحیت ےک اسیاین رفیایات ایویر دیم دقبیم این

ییک زمکیویریی وک اطیت ںیم دبتیل رفیایات الچ ایات ےہی۔ سپ یہی یاعیہل ایس دیویدیایر ایویر ایس یک امجیت ےک اسیھ ایک ایگی۔

یدیای ےن ایپ یک اخمیتف وک ایاہیکت اچنہپ دیایی۔ ایپ ےک الخیف یرف و ایاحید ےک اتیویی اصیدیر ےئک ےئگی۔ وھجیے دقمیومیںیںیم ایپ ےک ابیدنیے ےئگی۔ یث ایک ایگی۔ لتق ےک وصنمیےب یولم ی�� وک ر احیظ ےس اتیای ایگی۔ این یک ذمییب ایزیایدیی وک اپیامیل جع� �

م��

این دیای ایگی۔ ایاسیی وقحیق ےس رحمیویم رک ایویر اینبیدیی یایک ایگ یےک وفنیس و ایومیایل وک ابمیح رقیایر دیے رک این وک ویایبج ایلت ایذیت انیک یرہھٹیایای ایگی۔ اظیامیہ وطیر رپ ویہ دیہش ےئک ےئگی۔ یامیی زسیایںی دیی ںیی۔ دیاکیںی ولیی ںیی۔ اجتیریںی ربیابید ابیریا اسیدج ی ہک

لۃ دیےئ ےئگی۔ ح�� �ج ایویر رھگ یرک دیی ںی ییھب دہنمیم رک دیی ںیی۔ رغیہک اخمیتف اک ر ویہ ذیریہع ایاییر ایک یایگ سج اک دصقم ایپ ےک اغیپیم ایویر ایپ یک امجیت وک ہحفص ییت ےس اٹم دیان اھتی۔ نکیل دیین ایویر انعید اک ہ وطیاین ایس ایویایز یوک دیاب ہ اکس ایویر اخمیتف یک ر رہل ےس امجیت ایدمیہ ےلہپ ےس

یوقیی رت ایویر دن رت وہ رک ایرھبییی۔ یسپ امجیت ےک ایقیم ےس ے رک ایک وس اسیل کت ال ہبش ایویر ایویر زمکیویر امجیت وک ایدیر و وتیایان دخیا یک اتیدی یایس فیحن یتش انییہ احیل رییہی۔ ایویر ر ہحمل ایس اک دیت دیریت ایس

ییک افحیت رفیا اتیریای۔ یاین ےب امیر ولضفیں ایویر مہیپ ونیایزیاشیت رپیایےن نسحم دخیا اک ذیرک ک�ز یک اخیرط امجیت ایدمیہ �ی�ی�ی�ییء اک سث

�یدن رکیےن ایویر ایاہیر �

ک�ز ےک وطیر رپ ان رییہ ےہی۔ سث�یاسیل دص اسیہ نشج �

ایویر زجع ےک اسیھ ںی یایس ابمیریک ومیہع رپ ڑبیے ولیص یایےن امیم ایاسین اھبیوییں وک امجیت ایدمیہ مسلم� ںیم ومشیتی ییک دیویت دیات وہیں ایویر اعیم ایبی ویایاہیدیۃ دخیا وک وگیایہ رہھٹیا یرک اتہک وہیں ہک ہ ایک یچس ایویر صلخم امجیت ےہ وج ایالیم ایج ینب رییت ےہ ہک ایامین ایویر دین قح میلست رکیی ےہ یوک یونیع ایاسین یک اجیت ایالیم یہ ےک دیاین ےس ویایہت ےہی۔ ایویر دیات ےہ این اک اغیپیم ایویر ویدیت ایدیم وک یایالیم امیم ینب ذیریایع وک ویدشید ےک ایاشیت ےک ےئل یسک مسق ےک ربج یایین اک ایزیایدیی ریمض ایاسیی ایویر دیات ایایزیت ںیہن یایاییر رکیےن یک ےس الغیی یک سفن وہیایے وک ایاسین ایالیم ےہی۔ یربمیدیایر

ایویر ایک اسیدیہ رگم ایاہیی رتیی اییہت اظنیم اطع یاجیت اتشخب ےہ یرکیات ےہ وج ایس ےک امیم ایاصیدییی، دمتیی ایویر اعیرشیی اسیل ایسیی ایاس ایک ایالیم ےہی۔ ریات ایدنیر ایےن ل ومیر یاک یرظیہ دیای وک اطع رکیات ےہ سج ںیم وھجیٹ ایویر رفیب دییہ یک دیات ےہ وج ایےس اکیلم دیل یک میلعت ایویر یوکیی اجنگیش ںیہن یایرفیایدییی، وقیی ایویر رگیوییہ اصمیح ےس ابیایرت ےہی۔ ایویر دیویت

یدینم ےک وقحیق وک اسیویی زیمیاین ےس وتیات ےہی۔ یامجیت ایدمیہ ایامین رییت ےہ ہک یہی دین ےہ وج الح�ی�� یریات ےہ ہک ایج امیم ایوقیایم اعیم وک ایک ایھ رپ عمج رکیے ایویر ایویر ابمیریک ایمہ ایس یوتیدی یک ڑلیی ںیم رپیو دیےی۔ سپ ںی ریویے اعیریگ مسلم� ایدمیہ امجیت ایایم تیثیحب رپ یومیہع یزینی رپ ےنسب ویایے ایےن امیم ایاسین اھبیوییں وک ایی دین این یایویر دین وتیدی یک رطیف دیل یک رہگیایی ایویر رپ ولیص ذجیہ ایوخیت یےک اسیھ الیات وہیںی۔ ر دنچ ہک ایدمیت ابیدیی ایرظ ںیم اییھب یایک اییس وقیت ےک وطیر رپ ںیہن ایرھبیی وج ایک اعییم ایالیب یربیاپ رکیےن یک دیریت رییت وہ نکیل ر اصیب ریصبیت ہ یمیلست رکیےن رپ وبیر وہ اگ ہک زگیہت ایک وس اسیل ںیم دشید رتیی اعییم ایزی ایس امجیت یک ریحیت ابیویوجید یاخمیوتیں ےک

یوکیی ایاس ومیی ویایہع ںیہن ےسج رظ ایدنیایز ایک ایےکی۔ یایس رعیہ ںیم امجیت ایدمیہ دخیا اعتیی ےک لضف ےس دیای ےک ایویر ایس یک رتیی ایویر مکحتسم وہ یکچ ےہ �ی�ی�ی؍ امیک ںیم ایم ایویر رییہ ےہ ریاتیر ہظحل ہ ہظحل زیت ےس زیت رت وہیی یلچ ا ییک یایس امجیت ےک قح ںیم ویہ بس ھچک ریویام وہ ریا ےہی، سج یاک ایک وس اسیل ےلہپ ایاسیی ونیمختیں ےک احیظ ےس وکیی وصتیر یںیہن ایک ا ات اھتی۔ سپ انیقی ویہ دخیا یک یہ ایویایز یھت سج ےن یایس امجیت ےک لبقتسم ےک ابیریہ ںیم ابیی ہلسلس ایدمیہ وک این

یایافیظ ںیم ربخ دییی:ی۔ وک امیی ےس ھج دقیریت ایین اگی۔ دیالھکیویں ایین اکمچیر ی‘ی‘یںی یایاھیویں اگی۔ دیاییںیم ایک ذنیر ایایی۔ رپ دیای ےن ایےس وبقیل ہ یایک نکیل دخیا ایےس وبقیل رکیے اگ ایویر ڑبیے زیویر ایویر ولمحیں

پ�ۃیی اظیر رک دیے اگی’ی’ی۔ …ی… یےس ایس یک س�ی‘ی‘یںی ریتیی غیلبت وک زینی ےک انیریویں کت اچنہپیویں اگی’ی’ی۔

ایویر وقیت اپ رک ابیی ہلسلس ایدمیہ یاییہ اییہ اشیریایت ےس ریویین

35

یےن ینب ونیع ایاسین وک ہ میظع ربخ دیی ہکی:ی۔ �ۃین حتف اپیویں وىکیہک رییی السث ی‘ی‘ رقیب ےہ ہک ںی ایک میظع ایویر رییے ایویر زیابین وبیل رییہ ےہ یزیابین یک اتیدی ںیم ایک ایویر ایھ لچ ریا ےہ سج وک ایک یایھ یک وقتیت ےک ےئل ایک ایدنیر ریا وہیںی۔ رییے دیھک دییتھ رگم ںی یدیای ںیہن یایامیی ریویح وبیل رییہ ےہ وج رییے ظفل ظفل ایویر ریف ریف ایابیل دیپیا ایویر ایک وجیش ایامین رپ ایویر زیدنییگ یتشخب ےہ یوک یوہیا ےہ سج ےن ایک �پ��لی یک رطیح ایس تشم اخیک وک ڑھکیا یرک دیای ےہی۔ ر ک ویہ صخش سج رپ وتیہ اک دیریویایزیہ دنب ںیہنی، یرقیب دیھک ے اگ ہک ںی ایین رطیف ےس ںیہن وہیںی۔ ایک ج�ی���ۃ ںیہ وج اصیدیق وک انیت ںیہن رک ںیتکسی؟ ایک ویہ یویہ ایںیھ �

یزیدنیہ ےہ سج وک ایس ایامیی دصیا اک ایاسیس ںیہنی؟ی‘ی‘ی)یایزیایہ ایویایمی۔ ریویاحیی زخیاین دل ربمن �ی ہحفص �ی�ی�یی(

�دیا یدی تخ ےہ ویہ ایاسین وج ایامیی ایویایز رپ اکین دیریے ایویر ��

یک ےنہک یک اعسیدیت اپیےی۔ یےک ایم رکیدیہ ایایم یک دیویت رپ ل�ج�یویایالیمی۔یاخیاسیر

یرمیزیا اطیر ایدمیۃفیلخ ایحیس ایریایعی’ی’

ایہل ہیلع ویملس یایس زیایےن ںیم ریویے زینی رپ ایرضیت یلص الغیم رمیزیا رضحیت زیایہ ایومیر ایویر رفیزیدن ریویاحیی میظع یےک ویایالیم ایولیۃ ہیلع وہعمید دہمیی و ومیوید حیسم ایدیاییی یایدم ےک ایاسین ونیع ینب امیم ایویر وتیدی یک اعتیی دخیا ذیریہع یےک یدیریایین اعییم ویدیت ےک ایقیم ےک ایامیی وصنمیہ ےک ذیرک رپ یلمت ہ ایمہ اغیپیم دیای یک فلتخم زیابیونیں ںیم رتیہم رک ےک ہ ایابیریایت و ریاسیل ںیم اشیع وہیا یرصیف امجیت ایدمیہ ےک ایس یک ایابیریایت ںیم یھب یہکلب یئک امیک ےک اقمیی و لنش ایس ایویر ی ویی زلنیچ رپ یھب رشن وہیای۔ ریڈیوی یایاشیت وہییی۔ ایگ ےس اشیع رک ےک ایےس یےک الیویہ یھب ڑبیی رثیت ےس ایاغیز دیویریی دصیی ےک ایدمیہ یک یمیس ایک ایگی۔ امجیت یرپ رضحیت ۃفیلخ ایحیس اک ہ ریغ ومیی اغیپیم امجیت ایدمیہ ےک ایس ہلسلس ایویر ایس ےک ایہح لمع ایویر یایقیم یک رغیض و اغیت ایرغیض ڈیایات ےہی۔ ریویین دیی یئگ رقیابیوییں رپ یھب وخبیی یںیم ایریایدیویں ےک اسیھ اعیریگ امجیت ایویر ایویر زعیم یاییہ ذجیابیت یایدمیہ ایین دیویریی دصیی ںیم دیایل وہیی ایو ر الخیت ایدمیہ

ییک ابیربیت ایامیی ایقیدیت ںیم اہنیت اکیاییی ےک اسیھ ایین یزنمیل یک رطیف ریویایں دیویایں ےہی۔

یایرفیاید امجیت ایدمیہ ےک انیم یرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایریایع ریہم ایہل اک

یامجیت یک دیویریی دصیی ےک ایاغیز رپ الہپ اغیپیمںیم ہعمج ہب ےلہپ ےک دصیی دیویریی یک ایدمیہ یامجیت یرضحیت ۃفیلخ ایحیس ایریایع ریہم ایہل ےن اعیریگ امجیت ایدمیہ یےک ایرفیاید وک وج الہپ اغیپیم دیای ویہ ہ اھت ہک زگیہت دصیی ںیم ایہل این تنگ ایویر ویایے میظع انیزیل وہیےن یاعتیی یک رطیف ےس یایاسیونیں وک ہشیمہ ایید ریںی ایویر ایاسین دنمیی ےک ذجیابیت وک

یدیپیا رکیںی۔ ایپ ریہم ایہل ےن رفیایایی:انیزیل ابیریںی ایاسیانیت یک ایےن رپ ی‘ی‘ زگیہت دصیی ںیم مہ مہ اشنین ریوتیں ےک دخیا یک اسیھ ایس رثیت ےک یرفیایںی ایےن میظع رطخیایت ےس دخیایاعتیی دیےھی۔ انیزیل وہیے یےن یےن امجیت وک وفحمیظ ایس رطیح اکنیا سج رطیح تبحم رکیےن ایےس اسبیایویایت ایویر ابیزیویں ںیم ٹیمس ایل ایگ وہ دیو یویایے یتخس ویت ایےی، ایےس ڑکیے ویت ایے ہک رطخیہ اھت ہک ضعب یالیوقیں ےس امجیت یک فص ٹیپل دیی ایے یگ رگم دخیا اعتیی ییک ریغ ومیی دیریت ےن ریحیت ایزی ولجیے دیاھیےی۔ سپ یاین بس ایومیر یک رطیف بج مہ اگنیہ دیویڑیایے ںیہ وت رکش ےک یےنتج یھب ذجیابیت دیل ںیم دیپیا وہیے ںیہ وییں ولعمیم وہیات ےہ یہک ایپیس ںیہن یھجبی۔ …ی… سپ ایس دصیی وک رکش یک دصیی انبیان ایاسیانیت وک ایویر ایاسیانیت وک ایید ریےن ایویر دخیا اعتیی ےک یےہ

یاچہپیےن یک دصیی انبیان ےہی۔ ’ی’یرفیایایی: ‘ی‘یمہ بج ےت ںیہ ہک این تنگ ایاسیانیت ںیہی۔ ابیریش ییک رطیح ایس ےک لضف انیزیل وہیے ںیہ وت مہ ایےت ںیہ ہک ایک ںیہنی۔ ابمیہغ وکیی ںیم ایس ںیہ ریےہ ہہک دیریت یمہ یرطقیے اک ابمیہغ یھب ایس ںیم ںیہن ےہی۔ دخیا اعتیی یک ریوتیں ییک ابیریوشیں ےن ایک وس اسیل کت امجیت ایدمیہ رپ ر مسق ےک

یلضف انیزیل رفیایےی۔ ؏

دیای انب دیریای ےن لضف ےک ایس رطقیہ یایک ںیم ہک ںیہ رفیایے ویایالیم ایولیۃ ہیلع ومیوید حیسم یرضحیت ایویر ایک اخیک اک ذیریہ یرطقیہ اھت ایس ےک لضف ےن دیریای انب دیای

رکیویڑ ایک وج ایج سپ ےہی۔ دیای انب ر�ی�ۃ ےن دخیا ےسج یاھت ایی رطقیے ےک ےنب دیای ںیم سب ریےہ ںیہ ہ ایس یایدمیی ایاسیانیت ےک یوہیے دیریای ںیہی۔ سپ ایرگ ایپ دخیا اعتیی ےک ایپ وت ےگ ایںی ھکیس ہقیلس اک رکیےن ایدیا رکش رپ یریرطقیے یںیم ےس ر ایک رطقیہ ہ الیتی ریات ےہ ہک اییلگ دصیی ےک ایویر ایرگ زینی رپ یایاغیز ےس ےلہپ ایک ایک رکیویڑ نب ایےی۔ یایپ ےک ےنلیھپ یک ہگج ںیہن وہ یگ وت ایس دصیی اک دخیا ایامین یںیم ویںیت اطع رکیے اگ ایویر ایامین ںیم ایپ ےک ےنلیھپ ےک یےئل اجنگیںی اکنیی ایںی یگی۔ زیایہ ڑبیی زیتیی ےس دبتیل یوہ ریا ےہ ایویر مہ ںیہن ایےت ہک ایدنیہ ایک وہیےن ویایا ےہی۔ ینکیل ہ ںی ایپ وک اتب دیات وہیں ہک ایرگ ایپ ایاسین دنم ریںیہ یےگ وت دخیا ےک ولضفیں ےک اسیھ ایپ یک ایاسین دنمیی اک وکیی زیایریویں انگ ایپ ےس ڑکنیسیویں ویہ لضف یاقمیہل ںیہن وہ اتی۔ یزیت ریاتیریی ےک اسیھ ایےگ ایےگ اھبیںی ےگ ایویر ایپ اک ایاحیہ یرکیںیل ےگ ایویر ایپ ںیم ایاطیت ںیہن وہ یگ ہک این ولضفیں

یاک ایاحیہ رک ںیکسی۔ یسپ ایس اییلگ دصیی اک الہپ اغیپیم اسیریی امجیت ایدمیہ ےک انیم یہ ےہ ہک دخیا اعتیی ےک ایاسیانیت اک امیر رکیےن یک وکیشش رکیں رکیںی۔ وکیشش یک ڈیویےنب ںیم ایاسیانیت ےک اعتیی دخیا یایویر یایپ ےک اسیریے اسیل ایاسین دنمیی ےک ذیریےع ےس ل یوہ ےتکس ںیہی۔ اسیریی الکشمیت ذجیہ ایاسین دنمیی ےک اسیھ یدیویر وہ یت ںیہی۔ نکیل ایاسین دنمیی یقیقح وہیی اچیےئی، ضحم ایہی رطفیت ایین ڈیایںیلی، اعیدیت اچیےئی۔ وہیی ںیہن یزیابیی ایویر تبحم اک ذیرک رک ےک وسیوچیں یانبیںیل ہک دخیایاعتیی ےک ایپیر ایاسین ایویر وسیاچ رکیں ہک ہ یھب دخیا اک ڈیویب ایای رکیں یںیم

یوہیای،یویہ یھب دخیا اک ایاسین وہیای۔ ’ی’ی)یہب ہعمج رفیومیدیہ �ی�ی؍یایریچ �ی�ی�ی�ییء اقمبیم ایالیم ایابیدی، �ٹلف�ویریڈی۔ ابیت یاطیر دل �ی ہحفص �ی�ی�ی-ی�ی�ی�یی(

یامجیت ایدمیہ یک دیویریی دصیی ےک ایاغیز رپ یایہل اعتیی یک رطیف ےس الہپ ایاہیم

ایریچ �ی�ی ی)یرفیومیدیہ ہعمج ہب ایی ایےن یوضحیریایونیریےن ایہل اعتیی یک ایرفیاید وک ایدمیہ ےک �ی�ی�ی�ییءی( یںیم اعیریگ امجیت

یرطیف ےس دیویریی دصیی ےک ایاغیز رپ ایپیوک وہیےن

36

یویایے ےلہپ ایاہیم اک ذیرک یھب رفیایایی۔ ایپیےن رفیایایی:ویایی ایاعیایت امہیریے ےئل ایےن ی‘ی‘ ایدنیہ دصیی تہب ےس انیزیل ایاغیز ےس ایاعیایت وج دصیی ےک یےہی۔ دخیا ےک امشیبیر ایاحیہ ںیہن رک ےتکسی۔ تہب ی این اک یوہیےن رشیویع وہیے مہ یاییس ابیںی ںیہ نج اک ملع دعب ںیم وہ اگی۔ نکیل ایک ابیت ںی یایپ وک اتبیان اچیات وہیں بس ےس ایر رپ نکیل بس ےس ایمہی۔ ایاغیز ےک ویہ دصیی ےک وہیا ایاہیم وج ےھجم یایس دصیی اک الہپ

یاسیھ یہ وہیا ویہ اھت الم علیكم ورحمۃ اہللی’ی’ ی‘ی‘ الس

ی…یویہ دخیا سج ےک ہضبق دیریت ںیم رییی این ےہ ایس دخیا یوک وگیایہ رہھٹیا رک اتہک وہیں ہک اهللا اعتیی ےن ایس دصیی اک الہپ یاغیپیم ےھجم ہ دیای ےہ ہک ایالیم مکیلع ویریۃم اهللای۔ دیای وخیایہ اچیےہ رکیویڑ و ایھ زیایری، رھپیےی، ڈیاییت زیابیی ںیتنعل زیایر رپ یایپ ر ےک دصیی ایس رگم یک اٹمیےن وک ایپ رکیے یوکیںی یرپ دخیا یک رطیف ےس انیزیل وہیےن ویایا الیم ہشیمہ ایپ ےک یریویں رپ ریتم ےک اسیے ےئک ریےھ اگ ایویر این ریوتیں ایویر یالیوییں ےک اسیے ےلت ایپ ایےگ ڑبیںی ےگی۔ ہ رصیف یرییے انیم اغیپیم ںیہن ےہ ہکلب امیم دیای یک امجیت ےک ےئل ہ ورحمۃ اہللی۔ علیكم الم الس یہ اغیپیم ےہ علیكم الم الس نکیل ںیہن ایید ےھجم وت ظفل اک یربیاکیہ ورحمۃ اہللیوتیابیلک اصیف یلھک ایویایز ںیم ریوین ایویایز ںیم

یاہک ایویر ایس ےس رییا دیل دم ےس رھب ایگ ہک دخیا اعتیی یک یسیک یاشین ےہ ہک یل دصیی ےک ایاغیز رپ یہ وییہ ویت بج دصیی یرشیویع وہ رییہ یھت ایس ویت دخیایاعتیی ےن ڑبیے ایپیر ایویر تبحم الم الس ‘ی‘ ویایح ایویایز ںیم ایویر ڑبیی یلھک یلھک ییک ایویایز ںیم علیكم یاک ہفحت ھجم رپ انیزیل رفیایای اتیہک ںی ایےس امیم دیای

ییک امجیوتیں ےک اسیےن شیپ رک وکسیںی۔ ’ی’یایپ ےن رفیایاییہکی:

ایدمیوییں وک یھب ےچن اگ وج این ی‘ی‘ ےھجم اکیلم نی ےہ ہک الیم اییھب ایدمیوییں وک یھب ےچن اگ وج این یاییھب دیپیا ںیہن وہیےی۔ یایدمیی ںیہن وہیےی۔ این وقیومیں وک یھب ےچن اگ نج کت اییھب یایدمیت اک اغیپیم ںیہن اچنہپی۔ ایدنیہ ایک وس اسیل ںیم ایدمیت ںیہن یھب وصتیر اییھب اک ایس مہ ےہ رکیی رتیی ینتک یےن

ےن ایدمیت ایس ںیم ریزیونیں یئن ن ن ےتکسی۔ یابیدنیھ ایاشین ایویر میظع دیریت ےننب ںیہ ایویر ونتیدنم یڑجیںیڑکپیی ںیہ این این دیریوتیں ےک ذیریےع یدخیا اعتیی یک ریوتیں ےک اسیے یامیم زیونیں رپ طیحم وہیےن ںیہی۔ مہ این ابیوتیں اک ایج وصتیر ییھب ںیہن رک ےتکسی۔ نکیل ہ ںی ایات وہیں ہک اہجیں کت یھب ایدمیت دیای ےک سج سج ےطخ ںیم یھب یایدمیت ےلیھپ یگی، ایولیۃ ایویر رضحیت حیسم ومیوید ہیلع اگ یاک اغیپیم وبقیل ایک ایے یویایالیم وک ایایم زیایہ میلست ایک ایے اگی، اہجیں اہجیں رضحیت دمحم ییفط ملسو هيلع هللا ىلص یک ریدیایریی ےک اسیےن ایدمیت ےک ذیریےع یریمیلست م ےئک ایںی ےگ این بس وک ایس الیم اک ہفحت ہشیمہ یشی اتچ ریےہ اگی۔ رھپ ایدنیہ دصیی ںیم ایک وہیان ےہی؟ اهللا یرتہب ایات ےہی، ےسیک ولیگ وہیں ےگی۔ ےھجم ایدی ےہ ایویر ےھجم یاکیلم نی ےہ ہک ایاشنیء اهللا اعتیی دخیا اعتیی وقتیی یک ایک یئن ایویر ریوتیں ےک ایس دصیی ےک ےئل یھب یرہل ایریی رکیے اگ

یےئن اغیپیم ایدنیہ دصیی ےک ےئل وخید شیپ رفیایے اگی’ی’ی۔ی)یہب ہعمج رفیومیدیہ �ی�ی؍یایریچ �ی�ی�ی�ییء اقمبیم ایالیم ایابیدی، �ٹلف�ویریڈی۔ ابیت یاطیر دل �ی ہحفص �ی�ی�ی-ی�ی�ی�یی(

یاتیریخ ایاسیی ںیم �ی�ی�ی�ییء ےک اسیل یک ایتیایریایع ریہم ایہل ےن �ی�ی�ی�ییء ےک اسیل یک یرضحیت ۃفیلخ ایحیس فیطل اہنیت ضعب وہیے رکیے ذیرک اک ایتی ومیی یریغ یایویر ایامین ایرفیویز ولہپیویں اک ذیرک رفیایایی۔ انچیہچ ہب ہعمج رفیومیدیہ

�ی�ی؍ دیرب �ی�ی�ی�ییء ںیم ایپ ےن رفیایایی:وہیے ایےھ ایج مہ ایدیاییگ ےک ےئل ی‘ی‘ ہ ہعمج سج یک ایویر دیو ریویز کت ہ یںیہی،یاسیل�ی�ی�ی�ییء اکیایریی ہعمج ےہ یاسیل ایاتیم ذپیر وہیےن ویایا ےہی۔ ہ اسیل ہ رصیف ہ ہک یامجیت ایدمیہ یک اتیریخ ںیم ایک ریغ ومیی اسیل ےہ ہکلب یدیای یک اتیریخ ںیم یھب ہ اسیل ایک ریغ ومیی اسیل نب رک یایرھبیا ےہ ایویر ایس ںیم دخیا اعتیی یک رہگیی ںیتمکح وپیدییہ یںیہی۔ ایپ وک ایید وہیاگ بج مہ ریوبیہ ںیم�ی�ی؍یایریچ اک دین امجیت وت ےھت اچیےت انیان رپ وطیر ےک دین ےک یوخیی یےک دیونیں ےن وپیریا زیویر اگلیای ہک ویہ ریوبیہ ںیم ای دیویریی یوہگجیں رپ یھب امجیت ایدمیہ وک ایس دین یک وخیی ہ انیےن یدیںی۔ نکیل دخیا یک دقتیر ےن این وک وبیر رک دیای اھت ہک ویہ دین وخیوییںیےک دین ےک وطیر رپ ویہ یاسیریے کلم ںیم

یانیںی ایویر�ی�ی؍یاتیریخ وییم اپیاتین یک اییس اتیریخ ےہ ےسج ایدنیایز ںیہن رک اتی’ی’ی۔ یاپیاتین یھبک رظ

ایدیس رضحیت وک �ی�ی؍یایریچ بج ےلہپ رعیہ ابمل یوتیتہب تعیب ںیم دیاییہ ےن ایولیۃیویایالیم ومیویدیہیلع یحیسم ریایہ اییاپیاتین یک ویایولیں ےن انبیےن اپیاتین ابیت وک ایس ییی، ایویر وہیاگ ہ وسیاچ یھب ویایولیں ےن وت یھبک یںیم دخیںییرکیےن ایاس لعف ےہ ایک دین وییم اپیاتین رقمیر وہیان �ی�ی؍یایریچ اک یسج ںیم اپیاتین یک رحیک ےس قلعت ریےن ویایولیں اک وکیی یھب دیایی،یاین این رپ مسلط رک دین یلمع دیل ںیہنی۔ دقتیر ےن ہ یک ایدمیہ وکیامجیت دین ایس ویہ کت بج دیایی۔ وھٹیس یرپ یوخیوییںیےک دین ےک وطیر رپ ںیہنیانیے ،یہ دین این رپ مسلط یوہیاک ےہ ایویر بج ویہ ایس وک اچہپین ایںییےگ وت رھپ ویہ اییلص �ی�ی؍یایریچ وک اپیاتین ےک ایرھبیے اگی،یبج دین یوخیوییں اک یایقیم اک دین یھب وہیاگیایویر ایدمیت ےک ایقیم اک دین یھب وہیاگی۔ ایویر

یہ دیویونیںیوخیاییں لم رک دیعیںینب ایای رکیںییگی۔ ےہی۔ وپیدییہ یھب ںیم اسیل ایس تمکح ایک یک رطیح یایی ربیاپ وہیے ںیہ ہک ایزی ریغتیایت ایےس ریحیت یایس اسیل ںیم یدیای ےک دیایوشیریویںیےک ویمہ ویامین ںیمییھب ںیہنیاھتی۔ وییریپ دیای ایی رطیح ایویر ایویر وج ھچک وہیریا ےہ یںیمیوجیھچک وہیا ےہ یےک دیرگ ضعب امیک ںیمیدبتیوییں ےک وج ایایر اظیر وہیریےہ یںیہی۔ ہ ویہ بس دبتیاییں اییس ںیہ نج ںیم ایسیدتیایونیں اک وییریپ ںیم وہیےنیویایی این ےک ےئل دیل ںیہنی۔ یوکیی لمع ویایے وہیےن ںیم امیک ایرتیاییک ایویر دبتیاییں یمیظع ابیی دیای ےک ایی رطیح بج ایزی ےھت سج رطیح یایالیابیت یےئل بج ایزی ےھتی۔ این یک وکیوشیںیاک اہجیں کت دیل ےہ یویہ وکیںی وتینی ںیم یک یئگ ںیھت ایویریایاسیی وکیںی انیاکیم یایت وہیںییایویر اسیریی دیای ےک رتیی اییہت امیک ےک ایسیت یدیایونیںیےن لم رک نی ںیم وج ایالیب ربیاپ رکیےن یک وکیشش ویایںیایالیابیت وہیے ریےہی۔ ی��ۃیانیاکیم کل� ویہ ایس ںیم ییک یھت یاہجیں ضحم دخیا یک دقتیر وک دیل اھتی۔ اہج ں ایاسیی وکیوشیں اک دیایوشیر ہ ےنھکل اییھب ےس ایس ےئل یوکیی یھب ایھ ںیہن اھتی۔ ہ ہک ںیہ ےگ دیےن ایین ہ رپ ومیایع ایویریفلتخم ںیہ یےگ یاسیل وج�ی�ی�ی�ییء اکیاسیل ےہی،یہ ایاسیی اتیریخ ںیم ایک ایاس دن

37

ایےس ایقیت کت ومیریخ ایرھبیا ےہ ہک یایویر اتممیز اسیل نب رک ںیم اسیل ایس ےہ اشین ومیی ریغ ایک اگی۔ ےک یالھبیںیہن ایس ویایا اسیل ےہی۔ سپ ڈیایےن یایویر ایدنیہ ےک ےئل اینبیدیں دیای یک ایدنیہ ذیایت یک دنیی ںیہن ہکلب ایین ییک دنیی ضحم ایس اسیل ںیم اینبیدیں ایم یک یئگ ںیہی۔ یریدنیی ےک ےئل ایدمیہ اک یایویر ہ وییہ اسیل ےہ سج وک دخیا اعتیی ےن امجیت

یاعییم نشج رکشت رقیایر دیایی۔ ’ی’یایپیےن رفیایایی:

ی‘ی‘یایہل دقتیر انب ریا ےہ ایویریامیم دیای وک وبیر رک دیای ایگ ےہ یہک ویہ امجیت ایدمیہ ےک دص اسیہ نشج رکشتیےک اسیل وک ییھبک ہ الھب ےک ایویر ہشیمہ ایس اسیل وک رہنسیی ریویف ےس ییتھ یلچ ایےی۔ سپ دخیا یک تہب ی دقتیریں یفخم وطیر یرپ ایےس اکیم رک رییہ وہیی ںیہ ہک حطس رپ این ےک وکیی ایریایت ایاچیک سج رطیح دنمسیریویں ںیم یاظیر ںیہن وہیےی۔ یزیریے ایرھب ایے ںیہ ایس رطیح بج ویہ دخیاییک دقتیر یایریی وصیریت ںیم ایرھبیی ےہ وت دیای ریحیت ےس ایس وک یدیےنھ یتگل ےہی۔ سپ این دیویونیں ابیوتیں ںیمیتمکح ےہی۔

’ی’ ایافتیی ںیہن ںیہی۔ دیویونیںیابیںی یہ یایپ ےن رفیایایی: �ی�ی؍یایریچ ےک دین وکیاپیاتین یک وخیوییں اک ک�ز ےک اسیل وک امیم اعیم سث

�یدین رقیایر دیے دیان ایویر دص اسیہ نشج �

ییک وخیوییں اک اسیل رقیایر د ے دیان ایویر ایس اسیل ںیم ریحیت ایزی دبتیوییں یک اینبیدیں ایویر ریحیت یایزی دبتیاییںیدیپیا رکیان وہییئگ اییھ ایافتیا وج ںیہ ںیہن ابیںییوت اییس ہ رکیانی، یایم ایویر ایدنیر دخیا یک دقتیر اک ریرفیا دیاھیی دییت ےہ این ےک یںیہی۔ ایس رثیت ےک اسیھ لضف یھبک ایدمیہ یک اتیریخ ںیم یامجیت یانیزیل ںیہن وہیے ےنتج ایس اسیل انیزیل وہیے ںیہیایویر ایس ںیم ک�ز یک سث

�ییسک د کت وت ایپ ہ ہہک ےتکس ےھت ہک مہ ےن نشج �

یایتیریاییں یک ںیھتی،یایس ےک ےجیتن ںیم ھچک ہ ھچک وت وہیانییہ اھتی۔ ینکیل دخیا ےک نج ولضفیں اک ںی ےلہپ ذیرک رکیاتیالچ ایای وہیں این امہیریی ایتیریی ےس وکیی ایےس ںیہ نج اک یںیم ےس تہب ےس یدیویر اک یھب قلعت ںیہن اھتی۔ دخیا یک رطیف ےس ایامین ےس لضف دیاھ ےہ انیزیل وہیے این وک مہ ےن یانیزیل وہیے ںیہیایویر یایویر ر ولہپ ےس امجیت وکیایس اسیل ںیم ریغ ومیی تمظع

یاطع وہیی ،یریغ ومیی وقتیت بیصن وہیی ایویر امہیریے دیونیں یوک ریغ ومیی زیتم اک ہنم دیانھ ڑپیای۔ ہ بس ابیںی ایافتیی وت

یںیہن وہیںیتکسی’ی’ی۔ یایپیےن رفیایایی:

ایس ویہ اسیل ےہ ہک بج وتعیبیں ےک احیظ ےس یھب ی‘ی‘یہ یرثیت ےس دخیا اعتیی ےن ولیوگیںیوک امجیت ایدمیہ ںیم یدیایل وہیےن یک وتیقی اطع رفیایی ےہ ہک بج ایپ ایس اک یرگیایف دیںیھ وتیایپ ریحیاین ریہ ایںییےگی۔ وییں اتگل

یےہ ےسیج ایک دن وہیی وہیی ڑسیک رپ ایاچیک انیمیر انب دیای یایگ وہیایویر انیمیر ےک اسیھ ویہ ڑسیک ایین رشیویع وہ ایےی۔ ینکیل ہ یھب ےھجم نی ےہی، ںیم دخیا ےک لضف ےس ہ ایدی یریات وہیں ہک وچیہک ہ ایافتیی ویایہع ںیہنیایس ےئل ہ وج رتیی

ییک ریو ےہ ہ ایےگ ڑبیے یگ ایویر ےھچیپ ںیہن ےٹہ یگی۔ ایویر ایرھب رک رھپ یسک د یدیای یک اتیریخ ںیم وتیہ اسیل ایرھبیا ےہ ویایا ےہی۔ رگم ںی دخیا اعتیی ےک لضف ےس یکت ےچین رگیےن

National Amīr Abdullah Wagishauser SahibGeneral Secretary Mohammad Ilyas Majoka SahibSecretary Tablīgh Hafiz Fareed Khalid SahibSecretary Tarbiyat Hafiz Muzaffar Imran SahibSecretary Ta'līm Wasim Ghaffar SahibSecretary Ishā'at Mohammad Luqman Majoka SahibSecretary Ishā'at Sam'ī wa Basarī Muzaffar Ahmad Sahib

Secretary Umur KharijiyyaDr. Mohammad Dawood Majoka Sahib

Secretary Umur 'Amma Dr. Mahmood Ahmad Tahir SahibSecretary Māl Tariq Mahmood SahibAdditional Secretary Māl Ehsan ul Haq sahibSecretary Ḍiyāfat Malik Abrarul Haq Sahib Secretary Waṣāyā Ikramullah Cheema SahibSecretary Ta'līmul Qur'ān & Waqf 'Ārḍī

Hafiz Qudratullah Sahib

Secretary Taḥrīk Jadīd Hameedullah Zafar SahibSecretary Waqfe Jadīd Malik Sikandar Hayat SahibAdditional Secretary Tarbiyat & Waqf Jadid Nau Muba'i'in

Muhammad Hammad Härter Sahib

Secretary Jā'idād Farzan Ahmad Khan SahibSecretary Waqf Nau Mahmood Khan SahibSecretary Ṣan'at-o-Tijārat Ataul Haleem sahibMuḥāsib Imran ZakaAmin Chauhdry Iftikhar Ahmad SahibInternal Auditor Majid Ahmad Sahib

یدیسیان رضحیت ایری ایومینی ۃفیلخ ایحیس ایاخیس ایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیزیےن مکی وجیایی �ی�ی�ی�ییءیےس ایدنیہ �ییاسیل ےک ےئل یسل اعیہل امجیت ایدمیہ ریین یک دنمیریہ ذیل رہیت ےک اطمیق وظیریی اطع رفیایی ےہی۔

یایدیایریہ ایابیر ایدمیہ ریین یک رطیف ےس ہلمج دہعیدیایریاین یک دخیت ںیم ایس دیاع ےکیاسیھ ابمیریابید شیپ ےہ ہک ایہل اعتیی یاین بس دہعیدیایریاین وک دخیت ےک ذجیہ ےس ومیر وہیرک ایین رھب وپیر الیوتیں ےک اسیھ ہلمج ذیہ دیایریاییں ایدیا رکیےن

ییک وتیقی اطعیرفیایےیایویر این یک وکیوشیں ےک کین اتیج اظیر رفیایےی، اینی

یلنش سل اعیہل امجیت ایدمیہ ریین�ی�ی�ی�ی-ی�ی�ی�ی�ییء

یابیی ہحفص �ی�ییرپ

38

یابیاب ریدیایر یلع اصیب اک ذیرک ریخیامجیت ایدمیہ ںیم دخیت زگیایریی اک ہلسلس ایاغیز ہلسلس ےک یک ایالیم ومیویدیہیلع حیسم رضحیت اھتی۔ وہیایگ رشیویع یہ یاسیھ ایویر ہقلح تعیب ںیم ویایے ایےن ایدیایین یزیاییریت ےک ےئل ایےن ےئک رپسید ےک دخیت یھب یسک ویایے وہیےن یاشیلم ذپیر ویتع ایویر وخیی وسحمیس رکیے ےھتی۔ ہلسلس ےک یرپ رخف ںیم اسیوچیں ےئن اظنیم ہ اک رخفیویاعسیدیت اسیھ ےک یوہیےن یڈیان رشیویع وہیا وت امجیت وک ر حطس رپ دخیایم ایہم وہیے ےلچ یےئگی۔ ہلسلس ےک رٹلیرچ ےک اطمیہع ےس ہتپ اتلچ ےہ ہک ریین دیویر ےک ریین اھتی۔ ںیم وہیایگ �ی�ی�ی�ییء ایاغیز اک یںیم دخیت ویایے وہیےن رشیویع دعب ےک دیویم میظع گنج رھپ ایویر یایویل یایدیویایر ںیم دخیت یک اعسیدیت اپیےنیویایے دخیایم ایویر اکیریانین یاک ذیرکیایدتیایی اتیریخ ریین ںیم ومیوجید ےہی۔ ایہت دج لضف رمع یربمہیگ ایویر دج ونیر رفیرفکیٹ یک ریم ےک دعب ریین ںیم اظنیم یامجیت وک ویتع اطع وہییی۔ وصخیا �ی�ی�ی�ییء ےک رپیایوشیب یاحیایت ایویر الخیت ےک �ی�ی�ی�ییء ںیم دنلین رجہیت رکیےن ےک ایویر وصخیا ایابیب وییرینی امیک ایدمیی یدعب ریثک دعتیاید ںیم ےتلھک دییاین ےئن ےک دخیت وت ایے رشتیف ںیم یریین

یےلچ ےئگی۔ ایای ںیم دیای ایس وج ایاسین ر ےہ اظنیم اک دیریت ہک یاسیج ویہ ایی یک رطیف وکیچ یھب رکیان ےہی۔ اہجین ایس ےن یابیایر ںیم امجیت رپ وطیر یسک ہ یسک ےن وہنجیں زگیایر یدخیت احیرض وضحیر ےک ریب ایےن ایب ایویر اپیی وتیقی یک یدخیت یوہیےک ںیہیاین اک ذیرک اذكرواموتاكم بالخی ییک

یلیمعت ںیم ایس اکیم ںیم رکیان وصقمید ےہی۔ این ریےہ دیای ںیم ںیہن ایس ایب یریین ےک وج دخیت زگیایر ںیم این ںیہی۔ زیدنیہ ںیم دیل امہیریے یھب ایب اییدیں ییک ابیاب ریدیایر یایک ریدیایر یلع اصیب ںیہی۔ ںیہنج مہ تبحم ےس علض ںیم �ی�ی�ی�ییء اصیب یلع ریدیایر رمیوحیم ےھتی۔ یاہک رکیے یلص ایابید ےک ایک اگیویں ںیم دیپیا وہیےی۔ ایپ ےک ویاید اک یانیم رکمیم رمعیایدین اصیب اھتی۔ وج �ی�ی�ی�ییء ںیم علض لص ایابید یوک وھچیڑ رک کچ ربمن �ی�ی-یF لیصحت احیل وپیر علض اہبیویوپیر

ویاید ایےن ایایابید وہیےی۔ انچیہچ ریدیایر یلع اصیب یھب یںیم ےس ایدمیوییں اک ایپ اہجیں ایےئگی۔ اہبیویوپیر علض رمہیایہ یےک یریایہط وہیایایویر ایپ ےن ایدمیت اک اطمیہع رشیویع ایکی۔ ویاید یک ایویر اھبیی دیایویر نیسح یویایت ےک دعب �ی�ی�ی�ییء ںیم ایپ ویایدیہ یےک رمہیایہ ریوبیہ رشتیف ے ےئگ ایویریرھپ ذیایی اشمیدیہ ےک دعب ہلسلس رکیےک تعیب رپ ایھ ےک ایاثیی ایحیس ۃفیلخ یرضحیت اھبیی دیویونیں ویت ایس وہیےئگی۔ دیایل ںیم ایدمیہ یاعیہی ریےت زیدنیایریہ دمتین ےس قلعت ایپ یریغیاشیدیی دشیہ ےھتی۔ ایدمیت ذیریہع اعیش اھتی۔ نکیل اک ایپ ابیڑیی ایویر یتیھک یےھت یوبقیل رکیےن ےک دعب دیین میلعت احیل رکیےن یک رطیف ایپ اک ی�� معلم� ذیایی تنحم ےس ایپ ےن وہیای۔ انچیہچ ریاحین یاک

یایرنیریی وکیریس اپیس ایک ایویر غیلبت یک رطیف وتمیہ وہیےی۔ �ی�ی�ی�ییء ںیم ایپ یک اشیدیی لص ایابید ےک رکمیم الغیم یبن یٹھب ریین وک ایپ ےسیوہییی۔ اصیہب ونیر رشبیی یٹیب یک یاصیب یایےن کت کچ ربمن �ی�ی علض اہبیویوپیرییک ایدمیہ دج ںیم ایایت یرکیویایےن یک وتیقی یتلم رییہی۔ ایپ �ییاسیل کت دصیر امجیت یایویر ایس ےس ےلہپ �ییاسیل رکیسیرٹیی ایل امجیت کچ ربمن�ی�ی اہبیویوپیر ایرییعلض اصیب ایدم ذنیر وچیدیریی رکمیم یریےہی۔ ایپ یھب دیایریی ذیہ یک رگنیاین ںیم وپیر احیل یےنیلیصحت

یےک رپسید یکی۔ �ی�ی�ی�ییء ںیم ایپ وکیہسلج اسیایہ دنلین ںیم رشیت یک وتیقی ییلمی۔ ایس ےک دعب ایپ ریین ایےئگی۔ اہجیں ایپ وک فلتخم امیز ویز رییہی۔ وتیقی یتلم اخیدیم دج دخیت یک وطبیر یرٹنیز ںیم ایوییم ایتیقی، تی ونیریدجی، تی یابیدین امجیت ےک الیویہ اپییی۔ ایپ ےک ج�ویح ںیم یھب دخیت یک وتیقی الس� یایویر تی یذیہ وج یھب اکیم اگلیای ایات اہنیت ذیہ دیایریی ےس ریایاجیم دیےتی۔ ویزیہ ایت ےک ایویر یوصخیا ہسلج اسیایہ وییےک ںیم رشیت یوصحیل ےک ےئل ہبعش ایومیر اخیریہ یک رطیف ےس وج میٹ انبیی یایی ایپ ایس ےک ربمم وہیے ایویر ربیاطیہی اک ویزیہ گ رک ویایسپ رکیانیایپ وحیایے ےک نیقلعتم وک اپیوپیریویں یایےنیویایے وخیش ایویر دیایریی ذیہ اہنیت ایپ ےسج یھتی۔ دیایریی ذیہ ییک

ابیاب ریدیایر یلع اہنیت سنہ دیےتیریےہی۔ یایولیی ےس ریایاجیم یھک تعیبط ےک ایک ےھتی۔ دیویوتیں ےک اسیھ اسنلمیریی ےک ایابیب امجیت ںیم ریدیزعیز ےھتی۔ یاسیھ ےنلم یک دبیویت یریین ںیم ریےت وہیے ایپ ایین ایویاید یک رتیتی ایویر امجیت یےس ویاییگت یک رطیف اخیص وتیہ دیےتی۔ ایس یک اخیرط ایپ

یےن ایےن وچیں وک اہبیویوپیر ےس ریوبیہ لقتنم رکیدیایی۔ ونیایزیای۔ ایویر اسیت وٹیبیں ےس ایک یٹیب ایپ وک یایہل اعتیی ےن ایویتی وک دخیت یک دین ایویر ایدمیی صلخم ےچب یاسیریے یدیےنیو ایے ںیہی۔ رکمیم اطیریق ومحمید اصیب دیایریایولیم ریوبیہ ںیم یمیقم ںیہی۔ رکمیم دی ایدم اصیب ریینی،یرکمیم میعن ایدم اصیب یمل ویف دجیدی، رکمیم انیرص ایدم ریقی اصیب ویف زیدنییگ ایہع اکیرین اصیب نیسی دمحم رکمیم انیہی، ریہت یاظنیریت �ٹ ایہع ایدمیہ

� یایدمیہ ریینی، رکمیم دنیم ایدم اصیب ایاکیو���ٹ�ایویر رکمیم ایفص ومحمید اصیب دنل ن ںیم میقم ںیہی۔ ایپ یریوبیہ ییک یٹیب اطیریہ دیویس اصیہب دیایریایولیم ونیی ریوبیہ ںیم ریایش

یرییت ںیہی۔ یرین رہشیت ےنیل ےک دعب �ی�ی�ی�ییء ںیم یل ابیر ایےن وچیں یےس ےنلم اپیاتین رشتیف ے ےئگی۔ �ی�ی�ی�ییء ںیم دیویریی ریوبیہ ںیم امیبیر ڑپیےن رپ لضف رمع اتپسہیل ریوبیہ ںیم وت یابیر ےئگ یدیایل وہیے ایویر نیت ریویز دعب �ی�ییرفیویریی �ی�ی�ی�ییء وک ہ صلخم ایہل ےک وضحیر احیرضیوہیےئگی۔ ایپ دخیا ےک لضف ایےن یاخیدیم یےس ومیی ےھتی۔ انچیہچ ایپ یک دتینی یتشہب ربقمیہ دیایریایلض

یںیم وہییی۔ وک دخیایت یک اخیدیم ویایدیایر ےک ہلسلس اعتیی ایہل ہک ےہ یدیاع یوبقیل رکیے وہیے تنج یک ریایںیہ ایاسین رکیدیےی۔ این ےک ایویاید ایےن ویاید یک وخیوییںیےس یدیریایت دنیرکیےی۔ این یک

ی)یرعیاین ایدم اخینی( یہصح اپیےن ویایی وہی،یاینیی۔

یایید ریاگیں

39

یایدمیہ اسیدج و رمیایز ریین ںیم یریاضمین ایابملیریک ےک ایاییم ایویر دیع ایرط ےک ایامیاعیت

یمیعن ایدم رینی، امیدنیہ ایابیر ایدمیہ ریینریاضمین وخیاینیت ےن و ایابیب ایدمیی املسمین یریین رھب ےک

یایابملیریک ےک ابیربیت ایاییم ابعیدیایتی، دیاعیویںیایویر التیویت رقیاین

یرکیم ےک ایوحیل ںیم زگیایریےی۔

ںیم رٹنیز امیز زیاید ےس ایویریوس اسیدج �ی�ی رھبییک یریین

ایاظیم اھتی۔ ریاضمین ےک ایریی ،یدیریس رقیاین رکیم اک یرتیایویح

اسیدج ی تہب ںیم ایابیع یک ریوسیل تنس ںیم ایاییم یدیس

ایاطیریی ےک ایویر ایامیم ایک ایگی۔ رحسیی ایاکیف اک یویرمیایزیںیم

یایاظیم ایس ےک الیویہ ےھتی۔

ج�ویح الس� ریوپیریس ےک اطمیق تی ویایی رتیتی وک ےنلم یہبعش

یرفیا��کف�ویریٹ ںیمیامیز رہ ےک دعب دیریس رقیاین رکیم اک ابیایدیہ

یایاظیم ریای۔یرتیم ومیایان دییر یلع رفظ اصیبی، ومیایان اطیر ایدم

ایویر ایریی ایویر ومیایان ریی ایہل اصیب ےن دیریس دیای یاصیب

یرشیہ ںیم غلبم ایاچیریج رتیم دصیایت ایدم اصیب ےن دیریس

ڑپیایےن یک اعسیدیت رکمیم رتیایویح امیز ریویزیایہ دیایی۔ یایرقیاین

یاحیظ ابمیریک ایدم اصیب وک احیل رییہی۔ رفیرفکیٹ یک بس

ایویر دیریس یےس دییم دج ونیر ںیم یھب ابیایدییگ ےس رتیایویح

ایہل اصیب ، رکمیم ومیایان ایاظیم ریای۔ احیظ دیریت یرقیاین اک

ایویر زعیزیم ریزیم قیفش اشید یایاییز اشینی اصیب رمیی ہلسلس

ایاییم ںیم امیز رتیایویح ڑپیاییی۔ رفیرفکیٹ یاصیب ےن فلتخم

یےکیایک ایویر ہلحم Rödlheimیںیم ولیلک ایرییرفیا��کف�ویریٹ

یرکمیم ایدیریس ایدم اصیب امیز رتیایویح ڑپیایے ریےہی۔

یدجیدخیہج ربین ںیم رکمیم احیظ اطعیءیایہل اصیب ایویر رکمیم احیظ

تی دج ریےہی۔ ڑپیایے رتیایویح امیز اصیب ایدم یایاسیہ

س�� ابیخ ںیم احیظ دمحم ییحی اصیب ےن ےلہپ دیس دین یایابیی ڈ�ی�ٹ

ایدیریس اصیب ےن ایویر اسیل یایویر رھپ یفط ہمیچ اصیب

امیز رٹن الیویہ ایس ےک ڑپیاییی۔ رتیایویح امیز ایاییم ںیم یابیی

Höchstی،یتی ایرص وکیولینی،یدج ایاسین ن ایمیی، ایویر دج

د ںیم یلع ایرتیبی رکمیم دبعیایاقیدیر اصیبی، ٹ�ٹ�

یونیریایدین ڈیایرمسث

یرکمیم ومیایان دبعیایولیایع ابیط اصیب رمیی ہلسلسی، رکمیم احیظ

ینسحم ونید اصیب ایویر رکمیم احیظ اطیریق ایدم ہمیچ اصیب ےن

یامیز رتیایویح ڑپیاییی۔ یدیعیایرط

یریاضمین ایابملیریک ےک ب و ریویز ایہل یک ابعیدیت ںیم زگیایریےن

یھب وہتیایر اک ںیم دیعیایرط امجیوتیں یک رھب ریین دعب یےک

ایگی۔ انیای رپ رھبیوپیریوطیر ںیم ایابیع وبنییملسو هيلع هللا ىلص یک یتنس

یریین رھب یک اسیدجی، امیز رٹنیز ںیم دیع ےک ڑبیے ڑبیے

یایامیع وہیےیایویریتہب ی امجیوتیںیےن ایز ںیم امیز دیع ایدیا یک

ایابیب امجیت یک ریثک دعتیاید ےن رشیت یکی۔ یئک ینج ںیم

یاقمیایت رپ اپیریگن یک یمک ےک شیپ رظیاسیوییں ےن اپیریگن بسح رپ ومیع ابیربیت ایس ےک وخیی یکی۔ ایہم وہسیت ییک رمیایین رپ اقمیایت ایرث یئگی۔ یک میس یھب ریشیین یریویایت یہلسلس ےن امیز ڑپیایی ضعب امجیوتیں ںیم ایہع ایدمیہ ریین

یےکیہب ےن یھب امیز دیع ڑپیاییی۔ج�ویح رفیرفکیٹ ںیمیدیع یومیوصیہ ریوپیریس ےک اطمیق تی الس�ایاچیریج ریین ایدم اصیب غلبم ییک امیز رکمیم ومیایان دصیایت ییک ایدتیایء ںیم ایدیاییک یئگی۔ الیویہ ایزیں رفیرفکیٹ ےک دیرگ ہقلح دیعیایرط یھب Höchstیںیم یایتRödelheimیایویر یےک ایامیاعیت وہیےی۔ دخیہج دج ربین ںیم رکمیم ومیایان دی ڑپیاییی۔ دیع امیز ےن ہلسلس رمیی اصیب اعیریف یایدم امجیوتیں یک ایریدیرگید ایویر وکیولین ںیم وکیولین ایرص یتی Pulheim ایویر Bergischgladbachیےک ایابیب ی رمیی ہلسلس مل�ہ ایدم اصیب یامجیت ےن رکمیم ومیایان ومحمید ایدیا یکی۔ دج ایاسین ن ایمی ںیم رکمیم ییک ایدتیایء ںیم امیز دیع ایدم اشید اصیب رمیی ہلسلس ےن امیز دیع ڑپیاییی۔ یدیل یھب Ludwigshafenیےس Viernheimیایویر د ںیم

ٹ�ٹ�

یایابیب امجیت اشیلم وہیےی۔ دج ونیریایدین ڈیایرمسثایدم اصیب رمیی ہلسلس ےن امیز دیع ڑپیاییی۔ یرکمیم ایایق

یایریدیرگید یک امجیوتیں ےس یھب ایابیب اشیلم وہیےی۔

40

ایونیریی ےک اجبیے ایونیریی یک اخیہ الب ایویر یایک �ز

ئ �ی��� یریایےت ںیم ایومنیدیایر وہییی۔ �ی�ی�ی�ییء ںیم س�ی

دنہیویاتیی ےھتی۔ وہیے یہ ایرگنیز ایرث یایرس جھ�ویا اکٹھب � ی�� ےھت ای اتپکینی۔ وکیی �

یزیاییدیہ رتلف�ٹ�ٹ رکیل

� ��ی��

یرج یھب رظیایایات اھت نکیل اکیا لف�ٹیاکیے گلۃیب یک رطیح رقتیاب انیدیپ اھتی۔ ایک ریویز

ی� ا ریا اھت ہک ڑسیک م� ی ےک دعب اسیلک رپ ٹ پھ� � یدیویرہ یک

اپیس دیایی۔ دیاھیی ایات وسیایر اسیلک ایویر ایک ےس اسیےن یرپ پھ�ویل ی�� اس رظیایای سج ےک دنکیے رپ دیو� �

زیریا وت لف�ٹ�یےس گ�

یوہیے ںیہی۔ اییھب دنچ یہ زگ ایےگ ال اھت ہک ےھچیپ ےس ایویایز ایدیر ایوی( یاییی۔HEY, COME HEREی)یایریےی۔ م�ٹزیرک دیاھ وت ولعمیم وہیا ہک ایس اتسگیخ ���دیا ےک انیدیی مہ یہ یںیہی۔ ریحیاین ہک ہ اصیب وخید وىکیں ںیہن ایایےی۔ رہبیاحیل یمہ یہ سی دیم ےھچیپ لچ رک این کت ےئگ ایویر دیاھ ہک این ایک اتیج ےہی۔ ینعی دیو وھپیولیں ںیم ےس یےک دنکیے ےک �ٹ رکیل ںیہی۔ اعم امہیریا ایھ

� ��ی��

لف�ٹ �ٹ ںیہنی، � ��ی��

لف�ٹ یانیب یوییٹ ںیم ایھ ایگ ایویر اسیلک ایک رط ف ڑھکیی رکیےک مہ

یومیدیابیہ رکیل اصیب ےک اسیےن این ن وہیےئگی۔ وىکیں وییٹ وت ےھت ایریےہ اسیےن مہ بج ‘ی‘ یایریاشیدیوہیای: چنیھک رھتپ ریغیوتمیع ذیریا ےن اصیب اھتی؟ی’ی’یرکیل ایک یںیہن �زیم ےہ ایویر �زیایرس وک وییٹ ہ رکیان حج

ئ �ی��� یایریا اھتی۔ وفیج ںیم س�ی

یایےس وجیرئ ےس ابیز رپیس اک قح ےہی۔ نکیل رجتیہ اکیریایرس ایس اک طبض اہجیں ینعی ںیہی، رکیے ایامعیل ےس وکیدنمیی یقح یاقتیا وہییت ےس رگیت رکیے ںیہی، نکیل اہجیں ہ رفیویزگیایت یایافتیا ای وہسیا وہیایےی، رظ ایدنیایز رکیدیےت ںیہی۔ اظبیر ہ رکیل ی�ز ےھتی۔ ںی وجیایب دیےن �

�ی�ئیاصیب وکیی دیویریی مسق ےک س��

یںیم ذیریا اکجھج وت ایویایز دن رکیے وہیے وبیےی:ی‘ی‘یوبیولی، وییٹ وىکیں ںیہن ایک اھتی؟ی’ی’

یرعیض ایکی:ی‘ی‘یںیم ایپ اک ریکن ںیہن اچہپین اکس اھتی’ی’ی۔دیایںی ایےن وہیرک وچیر ےس رخف ایویر ریب اصیب یرکیل وہیے رکیے اگنیہ رتییھ رطیف یک اتیج ےک یدنکیے

پھ�ویل ںیم رفیق رظ ںیہن ایاتی؟ی’ی’ یوبیےی:ی‘ی‘یںیہمت اتیج ایویر �یرعیض ایکی: ‘ی‘یایات ےہ رگم اسیلک زیتیی ےس ایریےہ ےھتی، ایس

یےئل اچہپین ہ اکسی۔ی’ی’یایریاشید وہیای: ‘ی‘یایس اک بلطم ہ ےہ ہک مت وسیایے ایرگنیز ےک یسک

یایویر وک وییٹ ںیہن رکیےی۔ی’ی’یہ رکیل اصیب یک زیاییدیی یھب یھت ایویر ےبیرییط یھبی۔یےھجم ھچک

�ٹ رکیل یہسی، رگم اعیم ابیا ںیم ھچک � ��ی��

یایدنیایزیہ وہیےن اگل ہک لف�ٹیدبیایین ےہ ۔ رہبیاحیل ایدیب ایویر وکسین ےس رعیض ایکی:

ی‘ی‘یانیبی، ہ بلطم وت ںیہن لکن اتی’ی’ی۔یبج ںیم ہ ہہک ریا اھت وت اپیس یہ ےس امہیریے �ی�ویٹ اک ایک زیریا سج ےن بسح اعیدیت ںیمہ

�یایرگنیز اتپکین اسیلک رپ وسیایر گ�

یایھک ایریی وج انیقی رکیل اصیب وک یھب یگلی۔ نکیل ایس ےن جھ یرکیل اصیب وک وییٹ ویریغیہ ہ ایکی۔ رکیل اصیب ےن م�

یےس اکمیہم ایریی ریاھی۔ انیم ےہ ی‘ی‘یولعمیم وہیات ےہیاہمتیریا ڈینل کیھٹ ںیہن ےہی۔ ایک

یاہمتیریای؟ی’ی’یانیم رعیض ایکی، نکیل رکیل اصیب انیم ےس زیاییدیہ ہ اچیےت ےھت یہک ڈیریےی،یاکیےپ ایویر اعییف ایےگی۔ بج ایاس ہ �ہ�ویا وت ایپ

یےن ذیریا زیاییدیہ وخیانیک ریہ ایامعیل رفیایای ایویر وبیےی:ی‘ی‘یایان انییت اکیریڈ دیاھیوی۔ی’ی’

یانییت اکیریڈ ریویت ریایرس ےک اپیس وہیات ےہی۔ بیج ےس اکنیل یرک ایدیب ےس شیپ ایکی، نکیل اکیےن ےس رپیزی ایکی۔ ایپ ےن یاکیریڈ دیاھی۔ رھپ ایین ونیٹ �جک ںیم ھچک وکیایف ونیٹ ےئک ایویر

یاکیریڈ ویایسپ رکیے وہیے وبیےی:ی‘ی‘یاہمتیریی ریوپیریٹ بس ایریای امکیڈیر وک یک ایےییگی۔ ایب مت

یا ےتکس وہی۔ی’ی’یرعیض ایکی! ر ںیم یھب ھچک رعیض رکیات وہیںی؟یرفیایایی:ــی‘ی‘یوبیولی’ی’

یری، بج ایپ ےن اسیلک ریوکیا رک ےھجم سی دیم ےھچیپ بلط یرفیایای اھت وت ںیم ےن ایرک ایپ وک وییٹ ایک اھتی، نکیل ایپ ےن

یایس اک وجیایب ہ دیایی۔ رییے وییٹ ںیم وکیی صقن اھتی؟ی’ی’ریا ںیہن ایخیل ںیمہ اھتی؟ دیای ںیہن وجیایب ےن یوبیےی:ی‘ی‘یمہ

یوہیاگی۔ی’ی’یرعیض ایکی: ‘ی‘یایاس یہ وہیاگ رگم اییھب اییھب ایک ایرگنیز اتپکین ریغب یوییٹ ےئک زگیریای، نکیل ایپ ےن ایےس ویان انیبس ہ اھجمسی۔ یہ وک اتپکیونیں اکیے ص�زیف ایپ ایک اعیفی، اتسگیی یری،

یڑکپیے ںیہی؟ی’ی’ویایح ربھگیایٹ یھت نکیل زیابین یرکیل اصیب ےک رہچیے رپ

یںیم دیم اھتی۔ وبیےی: ‘ی‘یہ اہمتیریا زیس ںیہنی’ی’ںیہنی، ای ےہ ملع وک ایپ اشید ‘ی‘یری، اہکی: ےن یںیم ایے رپ اسیلک ےس ریو یک ایریڈیریز ایریای یبس

یوہیے وییٹ رکیان ایزیی یھب ںیہنی۔ی’ی’یرکیل اصیب وک ایس وسیایل اکیحیحص وجیایب ںیہن ایات

یاھتی۔ ایرطیایر ںیم وبیےـی:ی‘ی‘یہ امہیریا زیس ےہی’ی’یرعیض ایکی: ‘ی‘یےھجم ایس ویایہع یک ریوپیریٹ ایےن امکین ایرس وک رکیان ایرگ ایپ وک فیلکت ہ وہیوت ایک ںیم یھب ایپ اک انییت یوہییگی۔

یاکیریڈ دیھک ات وہیںی؟یایب ایرگ وکیی ہتخپ مسق اک ایدنیایر اس رکیل وہیات وت ےلہپ وت وییٹ وت رکیاتھ ایرگ ایویر رکیات ہ یہ ریت طفلۃیہ یک ڑگھجیےن یرپ ایاٹ یرھپ ایک ڑکپیے وہیے اتپکین یک ہ ریایت ہ وہیی ہک یانییت اکیریڈ ایاتی۔ نکیل امہیریےیدییس اھبیی اظبیر ونیومیولید ےس �ٹ رکیل ےھت ایویر اغیاب ایی اخیاسیر رپ یل رمیہب رکییل

� ��ی��

لف�ٹ

ایاھ وہیات ہک رکیل اصیب یایزیا ریےہ ےھتی۔ وییں وت ایک یہ ایویر یامہیریے اپیس ےس زگیریے وہیے مسک�زیا رک ایھ الیے ایویر اگنیہ ایافیت رپ رخف رکیے ایویج اطیع یمہ ایےن مہ وین ےک یوہیے وجیایی ایھ الیےی، نکیل ایب رکیل اصیب رگیت ںیم یےھت وت ہ لبمک اک وصقیر ہ اھتی، وخید ایپ ےن ایےس ذیریا گنت اٹیپل

یاھتی۔ یسک دیر الجنھج رک وبیےی:ی‘ی‘یایرگ اہمتیریا اکیریڈ دیانھ رضیویریی ےہ وت ہ ریا اکیریڈی۔ی’ی’

�ٹ رکیل ڈیی وسیزیای۔ وییٹی: � ��ی��

یاکیریڈ دیاھ وت اھ اھتی:ی‘ی‘لف�ٹیرٹیی اتپسہیلی۔ی’ی’ وگیای ایپ ڈیایرٹ ےھتی۔ ایب ایزیم ہ اھت ہک جک اک اہسیریا یایپ اک انیم ہتپ ایید ریےن ےک ےئل مہ یھب ونیٹ �یےتیلی، نکیل ڈیایرٹ اصیب یک ایضیت عب ےک ےئل مہ ےن کسی جک اکنیی رھپ ذیریا وخیش یدیر ایامیم ےک اسیھ بیج ےس ونیٹ �ییط ےس رکیل اصیب ےک وکیایف ےھکل ایویر ایر اکیر ےقیلس ےس

یاکیریڈ ہہت رکیےک ایپ ےک ایھ ںیم دیے دیای ایویر رعیض ایکی:ی‘ی‘یےھجم ایےن یک ایایزیت ےہی؟ی’ی’

یرکیل اصیب ےن ایےن یک ایایزیت وت دیے دییی، نکیل این �دیا ےک ےئل م��

یےک دیل ےس ےب ایویایز اکپیر ایھ رییہ یھت ہک ��یایوی۔ مہ ےس رھگ ںیم یہ حلص رکیولی۔

ایکی۔ ذیرک اک احیدیہ ایس رپ زیم یک اھیےن وت اچنہپ ںیم ی� م�

وجیرئ وگیای ےھتی۔ یہ اتپکین ایویر �ٹ � ��ی��

لف�ٹ رت زیاییدیہ یاسینی یایرسیویں یک ربیایدیریی یھتی۔ امہیریے اکیریانیے رپ اخیاص رخف ایک ایگ

یایویر ابیایدیہ حتف انیی یئگی۔ ی)یگن ایدیایز رکیل دمحم اخین احفصیت�ی�ی�ی-ی�ی�ی�یی(

یایدیی ہحفص

سلیوٹ

41

یرین ایالیم اکیرفیس ریین ںیم ویایی حطس رپ تکلمم ایویر اہییں ایمہ وفیریم یےنسب ویایے املسمیونیں ںیم تفگ و دینش اک بس ےس یےہی۔ ہ وفیریم �ی�ی�ی�ییء ںیم ایس ویت ےک ویزیر دیایہلی، ڈیایرٹ ےس ویت ایس اھتی۔ ایک رشیویع ےن شوئبلے یویایاگیگ ایس وفیریم رپ فلتخم اسیل رپ وگتفگ دیایہل ےک تح یویزیایریت دعتمید ایویر اکیم رفیق تح ےک سج ےہ ایریی ہلسلس یاک وفیریم ںیم ریین ںیم ایس یرپیویٹک رشیویع ےیک ےئگ ںیہی۔ ویزیایریںیی، دنچ وکحییت ویایی یایم املسمیونیں یک ںیمیظنتی، فلتخم یامیدنیےی، ضعب املعیء ایویر ایرین ایویر وسیل وسیاسییٹ ےک ھچک

یامیدنیے اشیلم ںیہی۔یایس ویت ایس وفیریم اک رسیتیا دیویر لچ ریا ےہی۔ زگیہت ایدیویایر ںیم

یدنمیریہ ذیل ایومیر رپ وتیہ یک یئگ یھتی:یالہپ دیویری، �ی�ی�ی�ی ات �ی�ی�ی�ییء

ی- رین اعیرشیہ اک اظنیم ایویر ایدیایری- ریین ےک دیوتیر ایاسیی ےک ایہن ںیم ذمییب ایومیر

ی- ڈیمیای ایویر تشیعم اک رکیدیایر

یدیویریا دیویری۔ �ی�ی�ی�ی ات �ی�ی�ی�ییءی- رین وییوییریوییں ںیم ایالیی ذمییب میلعت اک ایریایء )یایس ےس یرمیاید ویہ میلعت ےہ وج املسمیونیں وک ایےن ذمییب ایومیر یک ایاجیم دییہ یےک ےیل اچیےی ال اسیدج ےک ایہم وکیامیزی، اکنیحی، انیزیہ ویریغیہ

یےک اسیل ےسیایاگییہی(

ی- دیویونیں وفنصیںی)یرمیدیویں ویریوتیںی( ںیم ربیایربیی ےک ایوصیل یرپ لمع

ی- اعیرشیہ ںیم ایاہ دنسپییی، ایویر ایاشیر یک شیپ دنبیی

یرسیتیا دیویری۔ �ی�ی�ی�ی ات �ی�ی�ی�ییءی- ایالیی ریایہ اعیہ

ی- اتپسہیولیںی، ولیجیں ایویر ایوفیایج ںیم ایالیی ذمییب وبہبید اک اکیمیایس ےک ہجی ںیم دنمیریہ ذیل ایمہ اکیم وہیے ںیہی:

ی- ریاکیریی ایوکسیولیں ںیم ایالیاییت یک میلعتایالیی میلعت ےک ےبعش انبیے ےئگ وییوییریوییں ںیم ی۔ فلتخم

یاہجیں املسمین رپیویرس ایالیی میلعت دیےت ںیہی۔ی- ایالیی ریایہ اعیہ ےک فلتخم رپیویٹک ال املسمین ایاس�ئلم

یرکیسیز ےک قلعتمی۔یایدمیہ ملسم امجیت ریین وک �ی�ی�ی�ییء ےس ایس وفیریم ےک ابیایدیہ ایس ویت ےس امجیت یربمم ےک وطیر رپ اشیلم ایک ایگ ےہی۔ ایویر ےہ وہیی اشیلم ںیم اکیرفیوسیں ایویر زگن یک وفیریم یایس ایدیا رکیی رییہ ےہی۔ ایدنیایز ںیم ایان رکیدیایر ایویر تبثم یہشیمہ نی اسیھ ےک لضف ےک ایہل ےن امجیت ںیم ایومیر ےس یتہب احیل رک ےیل ںیہ وج ریین ںیم املسمیونیں یک ایدیایف یایےس

یگ�زینش ےک ےئل گنس لیم یک تیثیح ریےت ںیہی۔ ال �یا���ٹ

ی- ریین ںیم KdöR یک ایونیی تیثیح امجیت وک ےنلم ےک یہجی ںیم امجیت ایدمیہی، ریین ںیم ومیظنتیں ےک ےیل اییل رتین

وییں ایویر اپیس یھب ےہ دیریہ رییت ےہ وج ریچ ےک ینکمم یرین اظنیم اک اعفیل ہصح ےہی۔

ایالیاییت یک میلعتی: امجیت وصیہ ایوکسیولیں ںیم ی- ریاکیریی دیےن ایالیاییت یک میلعت ایوکسیولیں ںیم یس�� ںیم ریاکیریی ہ� �

یےک ےئل وصیابیی وکحیت یک اعیوین ےہی۔ایدیایریہ ےہ سج ایالیی ریاییہ ی- ایرصیتی: ہ ریین ںیم الہپ یےک ذیریہع امجیت وکحیت ایویر دیرگ ریاییہ ایدیایریویں ےک اسیھ

یلم رک دعتمید ریاییہ اکیم رک رییہ ےہی۔ی- ایہع ایدمیہی: امجیت ایدمیہ ریین ایہع ایدمیہ یک وصیریت رییہ ایدیایریہ الچ ایالیی ویاید اک ایایم ایتیر رکیےن ایویر یںیم نیغلبم

یےہی۔ایتیریی یک ایہم ںیم دیویر ومیوجیدیہ ےک اکیرفیس ایالیم یرین رییہ یایک اخیص ومیویع ےہ سج رپ لیصفت ےس ثح وہ یےہی۔ امجیت ایےن رجتیہ یک انب رپ ایس نمض ںیم ایک اعفیل ایویر

یتبثم رکیدیایر ایدیا رک رییہ ےہی۔ںیم اکیرفیس ایالیم رین یھب ایدنیہ وک امجیت اعتیی یایہل یتبثم اعفیل رکیدیایر ایدیا رکیےن ایویر ایس رطیح رین اعیرشیہ ںیم

یایالیم یک دخیت رکیےن یک وتیقی اطع رفیایےی۔ اینیی۔رشیاکیء ہلمج ےک اکیرفیس ایالیم ںیم وصتیر یئگ دیی یایویرپ یںیہینج ںیم بس ےس ےھچیپ دیریایین ںیم ایری امجیت ایدمیہ

یریین رتیم دبعیایہل ویایس ایویزیر اصیب ڑھکیے ںیہی۔ ی)یریوپیریٹی: ویایج نب اسیدجی۔یایریدیو رتیہمی: دمحم دیایوید وجمیہکی(

یایالیم اکیرفیس ںیم امجیت ایدمیہ ریین یک ومشیتی

42

یایویڈ وٹسیڈیسٹ ی ایی اکیج ریوبیہ وتمیہ وہیںاینش ایوسیی وٹسیڈیسٹ ایویڈ اکیج ایایالیم میلعت ںیم یریین اییھب کت ریین ںیمیتہب ایم ےہی۔ نکیل �ی�ی�ی�ییء ےس اینش ایوسیی ےن وہنجیں ںیہ ومیوجید دیویت ایےس یےس ییک ربممیپ احیل ںیہن یکی۔ امہیریی وکیشش وہیی اچیےی یہک ریویہ اطیب ملع سج ےن اکیج ےکیوقیاییے ایےن ےس یلبق ای دعب میلعت ایایالیم اکیج ںیم میلعت احیل یک ےہ ویہ ایس یایوسیی اینش اک ربمم رضیویر ےنبی۔ ہسلج اسیایہ ریین �ی�ی�ی�ییء

یےک ومیع رپ کب اٹسیل رپ ربمم پ ایریم ایہم وہیاگی۔ی)یرعیاین ایدم اخین ایاقیم دصیر ایوسیی اینش �ی�ی�ی�ی�ی�ی�ی-ی�ی�ی�ی�یی(

ایک یئن دبتییل دیپیا وہیی ےہی، رھپ این یک وتیاعیت ںیم یےہی۔ اییل وتیاعیت مہ ےن رییھ وہیی ںیہی۔ ہ یویہ وسیےت ںیہ ہک ینتج رحنمیف ےس ایامین ویہ ایرگ ایویر ںیہی۔ ںیہن وتیاعیت ویہ یرہبیاحیل ایالخیص ےک این رک دیھک وک زیچیویں این یھب بت وہیںی۔ یھب یہ ایالخیص ڑبیےن ےک ومیایع وت ایویر ایدنیر یمک رضیویر ایایی ےہ یےک

یرہبیاحیل ایھ ےس لکن ایے ںیہی۔یسپ تہب زیاییدیہ ایاییط یک رضیویریت ےہی۔ ایہل اعتیی ریایزیق ےہ یایس رپ وتکل رکیں انتج دخیا دیات ےہ ویہ وبقیل رکیں ایویر ایرگ ایپ انیبس وک انیع ےگی، ریںیہ ابیز ےس دبیدیایییت اخیرط یک یدخیا ایرگ وکیی ایالخیق ےس شیپ ایںی ےگی۔ ہکلب ایویر نسح یریںی ےگ ابیویوجید ایات ےہ وت ویایسپ رکیےن ایویر یصخش طلغ زیچ ے ایگ ےہ یایس ےک ہک ایپ اک دیوتیر ںیہن ےہی۔ ایپ ویایسپ انیل وبقیل رکیے ایویر ایپ ایاعفیل ںیم ربیت دیے اگ ایہل اعتیی ایپ ےک یںیہ ، وت یےک اصین وک یھب ایدیے ںیم دبیل دیے اگی۔ وتکل رکیںی۔ ویییہ ےہی۔ دخیا اک مسق سک ویہ وک دخیا ایےن یہس وت دیںیھ یرھپ ی�ۃیں رکیےک ایان اصین رکیریےہ ںیہ احیایہک تہب یہ تبحم �

��ظیدب�

ویایا دخیا ےہی۔ تہب ڑبیا رک اطع رکیات ےہی۔ یھبک وھتیڑیا یرکیےن ایرتیےن یک وپیریا ایزیایش ںیم ایس ڈیایات ےہ وت ایزیایش ںیم یاس

یوکیشش وت رکیںی۔یک ایالخیق ایےن اسیھ ےک وصخیتی یھب وک دیاکیدنیایریویں یسپ دیاییدتیایریی ےک اقتیے ایویر یایالیح یک رطیف وتیہ دیین اچیےئ یوپیریے رکیےن اچیںیی۔ ایرگ ویہ ضحم ہل ایاس رکیں ےگ وت این ےک یریزیق ںیم ربیت وہییگ این ےک ایامین ںیم یھب ربیت وہییگ این این رپ ڑبیے ایہل اعتیی ایویر ایویایدیویں ںیم یھب ربیت وہییگ ییک

یلضف انیزیل رفیایے اگی۔ی’ی’ی)یابیت اطیر دل ایویلی۔یہحفص �ی�ی�ی-ی�ی�ی�ی (

یہی : ہسلج اسیایہ رپ ابیزیایر ایز ہحفص �ی�ی

دصییق ابمیریک رتیم اشیرع ایویر ہلسلس اخیدیم رعمیویف �یی( رصتخم ایک املسین رمیم زعیزیہ یٹیب یک )یوییےکی( یاصیب st. �ی�ی�ی�ییء وک دنلین ےک �ی�ی وجین یالیت ےک دعب ومیریہ

George's اتپسہیل ںیم ایےن اخیق یقیقح ےس ا ںیلم ، انا ہلل وانا الیھ راجعونی۔

ایہل اعتیی ایدیہ ایاخیس ایحیس ایومینی ۃفیلخ ایری یدیسیان رضحیت یےن �ی�ییوجین وک دعب امیز ہعمج دج ابمیریک ایالیم ایابید ںیم ایزیریایہ رقیاب لبق ےس ایویریایس ڑپیایی انیزیہ امیز یک زعیزیہ یتق �ی�ی ٹنم کت ہب ہعمج ںیم رمیوحیہ اکیذیرکیریخ یھب ایکی۔ رتیم رپیویرگیایم لقتسم ےک ایے ی ایم اصیب دصییق یابمیریک تیثیح یک اشیرع ایدمیی ںیہیایویر ایاچیریج ےک نخس یایاخیب ایویریایین وگتفگ وخیوصیریت یک ںیہی۔یایپ رعمیویف یےسییھب اک دییپس ےئل ےک ڑبیے وھچیے ر ویایاعیت وہیے یےئک الییےن رکسمیایںی ںیم اہجین ایک ںیہی۔ وہیے یابیث ایویر این ےک یویایے امہیریے ہ اھبیی ابمیریک دصییق اصیب انیایل ایج ویایت رپ ایانیک وجیایںیاسیل ایس اخیدنیاین یایرفیاید یایین د کت وسیوگیایریںیہی۔یایس ایدنیویانیک مغ ںیم ایریاینی ایدیایریہ یایابیر ایدمیہ ریین یھب ایےن ایس اھبیی ، رمیوحیہ ےک وشیر رکمیم ربیایربیےک اسیھ ےک ولیاینی دیرگ ایویر ڈیویرگیاصیب یاملسین ایاہیر رکیے ںیہ ایویر ایوسیس اک ایویر دیی زعتیت یرشیک ںیہ دن دیریایت ےک رمیوحیہ اعتیی ایہل ہک ںیہ رکیے دیاع یایویر ایویر ولیاینی وک ربص لیمج اطع رفیایےیایویر ،یامیدنیاگین یرفیایے یوصخیا رمیوحیہ یک ےھچیپ وھچیڑیی وہیی دیو وھچیی وھچیی ویچبیں یاک ریہحمل و ر این احیظ و انیرص وہی، ایویر ریایی ربیایے ومیایرکیم

یریےھی، اینیی۔ ایربیایمی امثعین اخین ایہی رکمیم �یی( رتیہ تعلط امثعین اصیہب ومیریہ ونیریڈ ج�ویح الس� تی ہقلح ایاصیریایہل زیمی یاصیب ویایت �ی�ییاسیل رمعب اییہ اضقبیے وک �ی�ی�ی�ییء �ی�ی؍یایرپیل ربیویز �ی�ی؍یایرپیل ریایوعینی۔یومیریہ ایہی ویایان ہل ایان یاپیںیی۔ ومیایان دییر ج�ویح ںیم رکمیم الس� امیز رغمیب تی یوسیومیایر دعب ایپ ایدمیہ ریین ےن ایری امجیت انیب ییلع رفظ اصیب

Süd وک �ی�ی�ی�ییء �ی�یییئ ومیریہ ایویر ڑپیایی انیزیہ امیز ییک

Friedhof رفیرفکیٹ ںیم رمیوحیہ وک رپسید اخیک ایک ایگی۔

اشینی ایدم ایاییز ومیایان رکمیم ہلسلس رمیی لبق ےس یدتینی

دیاع ایز دتینی ایویر دعب امیز انیزیہ ڑپیایی دیویابیریہ یاصیب ےن

یرکیویاییی۔ این ر دیو ومیایع رپ ایابیب امجیت یک ریثک دعتیاید ےن

یرشیت یکی، فجزاھم اہلل احسن الجزاءی۔

ایری امجیت وکیہٹ یرمیوحیہ رکمیم خیش دمحم فینح اصیب رمیوحیم

رکمیم ایویر ںیھت اصیزبیایدیی یک ولبیاتین وصیہ ایری یویوصیابیی

ریوبیہ یک وہب ایڈیرٹ ایلض دیولیی اصیب اسیق ایدم یوعید

ج�ویح رفیرفکیٹ ںیم وطبیر الس� ایایءیایہل ہقلح تی �� ج� ل� یںیھتی۔

یرکیسیرٹیی رحیک دجیدی، رکیسیرٹیی تعنص و دیاکیریی دخیایت

ایی رکیےنیو وتیلک اکیلم رپ اعتیی ایہل رمیوحیہ ریںیہی۔ ایی یاجب

یاسیدیہ زمیایج ایویر اصیرب و اشیرک اخیوتین ںیھتی۔ امیبیریی اک تہب ربص

یےک اسیھ اقمیہل ایکی، الخیت ایدمیت ےسیتبحم اک قلعت اھتی۔

یرثکبیت دصیہ و ریخیایت رکیےنیایویر ایی رقیابیی ںیم ڑبیھ ڑچیھ

یرک ہصح ےنیل ویایی ںیھتی۔

اییدیاگیر �ییایٹیں ایویر اٹیب ایک الیویہ ےک اخیویدن ےن یرمیوحیہ

ل�د ربیں ںیم �� ایہل اعتیی رمیوحیہ وک دیاع ےہ ہک یوھچیڑیی ںیہی۔

اچیدیر ںیم ٹیپل یایپیریویں اک رقیب اطع رکیےیایویر رفغمیت یک

یےی، اینیی۔

�یی( اخیاسیر یک وخیدشیاین رکمیہ میمش ایسیل اصیہب ایہی رکمیم رشبم

�ی�ی�ی�ییء ریین ںیم ومیریہ�ی؍ییئ یایدم ایسیل اصیب رمیوحیم

یرمعب �ی�ییاسیل ویایت اپیںیی، ایان ہل ویایانیایہی ریایوعینی۔یرمیوحیہ

اپیدنب یک ولصیۃ و وصیم ںیھتی۔ ومیہی ےس لضف ےک یدخیایاعتیی

یایویر دیین اطمیہع اک وشیق رییت ںیھتیوصخیا بتک رضحیت حیسم

�� ج� ل� یہ ےس ایدتیایء اھتی۔ قشع اخیص ےس ایالیم یومیویدیہیلع

یایایءیایہل ریین یک اعفیل ربممیریںیہی۔یاخیویدن یک ویایت ےک دعب رقیاب

یدیو اسیل اک رعیہ اہنیت ربص و وحیہل ےک اسیھ زگیایریای۔ رمیوحیہ

یےن �ییایٹیں ایین اییدیاگیر وھچیڑیی ںیہ وج بس اشیدیی دشیہ ایویر

یاصیب ایویاید ںیہی۔ )یاشید وصنمیر اتیریی، اینگی(

یالیےن ویایا ےہ بس ےس ایپیریا

43

ایزیہ ایل ایے اگ ہک ہشن ایس وسیایل اک یزیر رظ ومضمین ںیم

ایاییء ال گن ویریغیہ )Cannabisی( ےک ابیوصیص یایویر

ایالیم یک ایک میلعت ےہ ہکبج یئک ابیریہ ںیم ایامعیل ےک یرفییح

یامیک اییس ہشن ایویر ایاییء وک اعیم ایامعیل ےئلیک ایونیی وطیر رپ

یایز رہھٹیا ریےہ ںیہی۔

یگن رپ ثح اک سپ رظنمیاحیل یہ ںیم ربیاطیہی ںیم ایک انتمیزیع سی اسیےن ایای وج ویایم

ییک ڑبیی دییپس اک ابیث یھب انب سج اک قلعت یبط گن ےس اھت

یوج گن یک ایک مسق ےہ ایویر ضعب وصیص امیبیریوییں ےک الیج

یںیم لمعتسم ےہی۔ گن وک ایونیی وطیر رپ ایز رقیایر دیےن یک

ابیریہ اسیہ ہچب یثح وک ایک اخیوتین ےن زمید وہیا دیی سج اک

ایویر زیچ یہ ایس اک انہک اھت ہک ہ ہشن یدشید رمییگ اک اکشیر اھتی۔

رطخیانیک وک ےچب ےک ایس ےس سج ےہ ذیریہع ویاید یایک

رپ ایامعیل ےک گن انچیہچ ےہی۔ اتلم وکسین ےس یدیویریویں

یثح ایک رمیہب رھپ رشیویع وہ یئگ ہکبج ویایم ےن ایس وصعمیم ےچب

یےس ڑبیی دمہیریدیی اک اظمیریہ ایکی۔

یھب cannabidiol )CBDی( انیڈییوییل ںیم یگن

ایامعیل ےک ایس ہک ےہ دشیہ ایت ابیت ہ ایویر ےہ یوہیات

ویایع وہیی ےہی۔ دیویریویں ںیم یمک یےس وچیں ےک رمییگ ےک ڈیایرٹیویں وک مکی ونیرب یایس ہچب ےک سی ےک دعب ربیاطیہی ںیم یک وطیر رپ ڈیمیلک گن وجتیز رکیےن ایونیی �ی�ی�ی�ییءیےس ایامعیل ےس قلعتم یایایزیت لم یئگ ےہ ہکبج ایشنمیت ےک طلغ یایڈیویایزیریی وکیلسن ےن ویزیر دیایہل اسیدج ایوید وک ایس ےک یبط یوفیاید ےس ایاگیہ ایکی۔ ایای ںیم اھتیی ڈن )Thailandی(یویہ وک ایامعیل یقیقحت ایویر یبط ےک گن ےن سج ےہ کلم یالہپ یدیرب �ی�ی�ی�ییء ےس ایز رقیایر دیای ےہی۔ ایرمیاک ےک �ی�ی وصیوبیں

یںیم یھب گن اک یبط ایامعیل ایز ےہی۔ �ی�ی�ی�ییء ںیم ریین ںیم ایک ایونین اپیس وہیا سج ےن گن یےک ایدیویاییی ایامعیل وک ایز رہھٹیایایی۔ انچیہچ ڈیایرٹ ایب گن وک ایامعیل ےئلیک وجتیز رکیےتکس یکش وھپیولیں یک لکش ںیم یبط ایس اک اتیمہ ایافتیق ےہ رپ وفیاید یںیہ�یی۔ وگ ہک گن ےک یبط احیل وخیی ایویر ایریایم ںیم ایویایت ایریغ رت زیاییدیہ یایامعیل ایس ےک یبط وفیاید ےک شیپ یرکیےن ےئلیک ایک ایات ےہ ہ ہک دیای رھب یرظی۔ وىکیہک گن ہشن یک تیفیک دیپیا رکیےن ےئلیک ایویر ایریایم اعیریی وطیر رپ ایی ےہ سج ےس ایامعیل یک یںیم

یوکسین اتلم ےہی۔ یزگیہت ونیہمیں ںیم گن ےک اعیم ایامعیل وک ایز رقیایر دیےن

یوک رہگیی رظ ےس دیاھ ایگی۔ اتیمہ ریین ایویر ایی رطیح دیرگ

این انیایز ایشنمیت ںیم وہیات یوییرینی امیک ںیم گن اک امیر

یےہ سج اک ویعی امیپیےن رپ ایامعیل وہیات ےہی۔

ایک اسیل ر ایدیایریہ وییرینی ویایا ریےن رظ رپ ایاییء ایویر یہشن

یڈیریزگیریوپیریٹ اشیع رکیات ےہ سج ںیم وییرینی امیک ںیم

یک �ی�ی�ی�ییء ایات ےہی۔ دیاھیای ریاحین اک ایامعیل یایشنمیت ےک

یریوپیریٹ ےک اطمیق �ی�یینی ےس زیاید ابیغ وییرینی ایین رمع

ایامعیل رک ےک ںیہی۔ ہ انیایز ایشنمیت دیہع رضیویر ایک یںیم

اک ویایولیں �ی�ییےس�ی�ییاسیل ویایے ریےن ںیم ویینی یوییرینی

یوچیاھت ہصح اتنب ےہی۔ ایشنمیت ںیم رمع ےک فلتخم وقبطیں ںیم

یبس ےس زیاییدیہ گن اک ہشن ایک ایات ےہ )�ی.ی�ی�یینی رمید ایویر

�ی.ی�ی�یینی وخیاینیتی(�یی۔

یریین ںیم یھب ہنیعب یوصیریاحیل رظ ایی ےہی۔ ایک رین ایدیایریہ

یایرگنیزیی ےس رتیہمی: رکمیم ایرصن الیل اصیب ��ز )یرین ایڈینشی(

� ج� � یل�ی یایڈیرٹ ریوییوی ایف ر�ز ��

� ج� � یل�ی یدیس اعیرم ریفس ، فیچ ایڈیرٹ ریوییوی ایف ر�

یگن یےک الخیف

یگنج

44

ییک ایشنمیت ےک ایامعیل ےس قلعتم ریوپیریٹ ےک اطمیق مک ایزیمک یر وچیاھت رین ابیدنیہ ایین زیدنییگ ںیم انیایز ایشنمیت ایامعیل رک یاک ےہی۔ گن ےک ہشن اک ریاحین ہ رصیف ونیوجیایونیں ںیم ہکلب

یڑبیویں ںیم یھب ایتی احیل رکیات ا ریا ےہ�یی۔ یایرمیہک ںیم �ی�ی�ی�ی ںیم �ی�ی�ی نی ایرفیاید ےن اتبیای ہک ویہ ایین

ایامعیل رک ےک ںیہی۔ ہ یزیدنییگ ںیم گن اک ایس ابیدنیہ اتنب ےہی۔ ایرمییک یرقتیاب ر رسیتیا ایرمییک ایویر وصیوبیں �ی ایامعیل رفییح یاک ںیم Washington, D.C یدیایریایوکیت

یایز ےہی۔ےہ کلم الہپ ویہ Uruguay یوییریویوگیایے

دیرب وک ایامعیل رفییح ےک گن ےن یسج

ایک احیل یہ ںیم ڈینیکیا ےن یھب دیایی۔ رقیایر ایز �ی�ی�ی�ی ںیم

یایونین اپیس ایک ےہ سج ےک ذیریہع گن اک رفییح ایامعیل ایز

یوہ ایگ ےہی۔ ربمتس �ی�ی�ی�ییء ےس ڈینیکیا ےک ابیدنیے گن وک رید

ایویر ایامعیل رک ےتکس ںیہی۔ وییں ڈینیکیا دیویریا کلم ےہ سج یےتکس

یےن گن وک ایونیا ایز رہھٹیایای ےہی۔

اعیم وک ایاییء ایویر ہشن امیک یئک ہکبج ںیم وصیریاحیل یاییس وسیایل ہ ںیہی، ریےہ رہھٹیا ایز رپ وطیر ایونیی ےئلیک یایامعیل یتہب ایتی ایاییر رکیایگ ےہ ہک ایالیم ایشنمیت ال گن ویریغیہ ی)Cannabisی( ےک ابیوصیص رفییح ایامعیل ےک ابیریہ ںیم

یایک اتہک ےہ ؟

وینی یایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز یک ئیرضحیت ایری الم�

یریایامییرصنبیہ اعتیی ایہل ایدیہ ایاخیس ۃفیلخیایحیس رضحیت وک یاخیاسیر ےک گن ایویر وہیےن احیرض ںیم ایدیس دخیت یک یایزعیز یایامعیل ےس قلعتم ایالیی رظیہ ایاسفیر رکیےن یک اعسیدیت انیقی ایرینی ےک ��ز

� ج� � یل�ی ر� ایف ریوییوی ریاسیہ وہییی۔ یاحیل ایوصیی رپ ومیویاعیت رفیق یک اعتیی ایہل یوضحیریایونیریایدیہ ایریاشیدیایت اہنیت یہ ہ ایافیدیہ رکیے ںیہی۔ یریایامیی ےس یرپیتمکح ایویر ہشیمہ ایالیی امیلعتیت رپ ینبم وہیے ںیہی۔ ذیل یںیم وضحیر ایونیر ایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز یک رییے وسیایل رپ یریایامیی شیپ دخیت ےہ ہک ایالیم یک گن ایویر دیرگ ایشنمیت

اعتیی ایہل ایدیہ ایونیر یوضحیر ےہی۔ میلعت ایک ںیم ابیریے یےک یرصنبیہ ایزعیز ےن رفیایایی:

ی‘ی‘یایشنمیت ریایم ںیہ وىکیہک ویہ ایاسین ےئلیک اصین دیہ ںیہی۔ یایالیم ںیم ر اصین دیہ زیچ وج ایاسین وک وقتیی ےس دیویر ے یایی ےہ عنم ےہی۔ یبن رکیم ےک زیایہ ںیم ولیگ رشیایب ونیی

ایدیاییگ ںیم این یک حیحص وطیر رپ امیز یک یرکیے ےھت رگم ہ یاحیل یھت وىکیہک ویہ ہشن یک احیت ںیم وہیے ےھت ایس ےئل یویہ ریایم وہ یئگی۔ ضعب ولیگ وسیایل رکیے ںیہ ہک رگسیٹ یونیی وىکیں ریایم ںیہن ےسیج دیرگ ایشنمیت الیگن ویریغیہی۔ یرضحیت حیسم ومیویدملسلہیلع ےن رفیایای ےہ ہک رگسیٹ ونیی ریایم یوت ںیہن ےہ نکیل ایرگ ویہ یبن رکیم ےک زیایہ ںیم وہیی وت ریایم یرہھٹیا دیی اییی۔ ایج مہ دیےتھ ںیہ ہک ولیوگیں وک رگسیٹ ویہ ےس ایی ایویر یونیی ےک اصیانیت ولعمیم وہ ےئگ ںیہ ایی ایویزیایں یک ویایح اہیبنتیت رپ ڈیوبیں یرگسیٹ ےک ایویر رگسیٹ ونیی ےک یںیہی۔ رسنی، ڑھپیھپیویں یک امیبیریاییں ایی رطیح دیرگ ایشنمیت یامیم دیرگ اصیانیت ولعمیم ںیہی۔ یےسیج گن ایویر اگیاج ویریغیہ یک وصیریاحیل ےہ ہک این ےک امیم یاصیانیت ایعیں وہیایںی ےگ )یہکبج ایس ویت دنچ ولیوگیں یاک رظیہ ےہ ہک ویہ تحص ےئلیک اصین دیہ ںیہنی(ی۔ ایالیم یمیلعت دیات ےہ ہک وکیی یھب زیچ وج لیلق دقمیایر ںیم اصین یدیہ ےہ ویہ ریایم ےہی۔ اتیمہ ایالیم ہ یھب میلعت دیات ےہ ہک ایرگ ایاسین یک زیدنییگ اچبیےن ںیم دمم ایت یویہ ابیوصیص ایک

ایایزیت یھب دیی یئگ ےہی۔ی’ی’ یوہییت ےہ وت ایس یک وفیاید وطیر رپ ضعب یبط ویایح ایس ےک ہک گن ےک یابیویوجید ایت دشیہ ےہ ہک گن ےک ابیت یھب ہ اتیمہ یولعمیم ںیہ ویایےیوک ایےسیایامعیل رکیےن یایامعیل ےک ہجی ںیم یرثیت

یاحیایت ایویر ایین تیفیک رپ رصحنمییئک انیوگیایر رجتیوبیں ےس زگیریان ایویر ذیین یڑپیات ےہی، ےسیج اینھ اک اکشیری، رفیب رظییی، وخیف

یایالیل ویریغیہی۔ایر یھب وہ ات ےہ ویایولیں رپ ایس اک ایسفنیی یضعب ہشن رکیےن ریہ دیویاک وج یئک وٹنھگیں کت ایویر وصتیریی یےسیج رفیب رظیی اتگل ےہی۔ وہیات دیہ فیلکت تہب ایویر ےہ یات ابیایدیہ ایامعیل ےک ہجی یےہ ہک ایس ہشن ےک اقشیق دیایی دیریاپ ایویر امیبیریوییں ایسفنیی یںیم وہ دیانگ رطخیہ اک ی)schizophreniaی( دیایی اصیانیت دیریاپ یایات ےہ�یی۔ گن ےک یںیہ ایویر ایس ےک ایامعیل ےس ایاسین ےک مسج ےہی، ات چنہپ اصین لقتسم وک ایسفنیت یایویر یےسیج دیایی اقشیق )schizophreniaی(ی۔ نج ںیہ ابیث اک رپیاشیوییں ایریایت یفنم دیریاپ ےک یگن دیایی ایویر ذیین اصیانیت اشیلم ںیہ ےسیج یںیم لقتسم امیی

یاقشیق ویریغیہی۔ یہ ایت وہ اک ےہ ہک ایس ےک ابیایدیہ ایامعیل ےس دصیے ضعب ےہی۔ وہیی ویایع یمک ںیم ویرتیبی رحیک ایویر یڑبیےت ایامعیل ےک ہجی ںیم ابیایدیہ ایس ےک زنیدیک ینیق ےک

یوعیر ںیم لیلق رگم انیایل الیج یمک وہیایی ےہی۔ یوضحیر ایدیس ایدیہ ایہل اعتیی رصنبیہ ایزعیز ےن ایالیم ںیم اییس

یایشنمیت یک ریت یک الفییف ایین رکیے وہیے رفیایایی:ی‘ی‘یایمہ ہتکن ہ ےہ ہک ایرگیہ ہ طلغ ےہ اتیمہ دصقم وکیشش ویایے ےس یسک مسق یک دیین ایالیح ےہی۔ ہشن رکیےن یایویر یوت ںیہن وہیی اچیےئ ہکلب ایل دصقم ایس وک اچبیان ےہی۔ یاینبیدیی ایوصیل ہ ےہ ہک وج زیچ ایپ ایےن ےئل ربیی ےتھجمس یںیہ ایس وک دیویریویں ےئلیک یھب ربیا ںیھجمسی۔ ایپ وک دیویریویں ایس زیچ ےس اچبیان اچیےئ سج ےس ایپ وخید انچب یوک یھب

ںیہی۔ یاچیےت ایویر ایشنمیت ایاییء ایویر ویایح ےہ ہک ہشن ایالیم اک مکح یرہب احیل یربیی ںیہی۔ ال یبن رکیم ےن رفیایای ےہ ہک ایہل ےن رشیایب رپ تنعل ویایے شیپ رکیےن رشیایب رپی، ویایے ےنیپ رشیایب ییک ےہی، ایےس میس رپیایویر ویایے ایویر ےنچیب ویایے یرپی، رشیایب ریدیےن یرکیےن ویایے رپی۔ ایس اک ایک بلطم ےہی؟ ہکبج ایالیم ںیم یایس ےک ایامعیل رپ وکیی زسیا وجتیز ںیہن اتیمہ ایاظیی ریزیش

45

ویہ ایالیح وہ اگ ات ہک ایس صخش یک ایس اک دصقم ینکمم ےہی۔ یایس تنعل ایویر ذعیایب اییہ ےکیےچین ہ ایایےی۔ وکین اچیےہ اگ یہک ایس رپ تنعل ڑپیےی؟ بج ںیم اغیان ںیم اھت وت ایک رکیل یےن وج اسیہ یھب اھت ایک دین رشیایب یک وبیل امہیریی رفیج ںیم یریوھیایےن ےئلیک وجھبیاییی۔ ںیم ےن ریےن ےس ایاکنیر رک دیایی۔ ایس یرپ رکیل وک ہصغ ایای ایویر امہیریے دیریویایزیے رپ ایرک زیویر ےس ایین رفیج ایک دنب وبیل وک یدیکت دیےت وہیے ےنہک اگلیہک یںیم ریےن اک ایک اصین اھتی؟ ںیم ےن وجیایب دیای ہک امہیریے ییبن ےن رفیایای ےہ ہک ویہ وج رشیایب ےنیپ ےئلیک رفیایمہ رکیات ےہی، وج یرشیایب ایتیر رکیات ےہی، وج رشیایب ریات ےہ ایویر وج ایےس اتچیب ےہ یویہ بس یمنہج ںیہی۔ ںیم ےن ایےس اہک ہک مت وخید یہ ہلصیف رکیولی، یایک ںیم ہ دنسپ رکیویں اگ ہک رییا امیر ویمنہجیں ںیم وہی؟ انیقی یںیہنی! انچیہچ ںیمہ ایےن ایپ وک ایس زیچ ےسیاچبیان اچیےئ سج

یےس یبن رکیم ےن ںیمہ ےنچب اک مکح دیای ےہی’ی’ی۔زیاییدیہ ےس وفیاید ےک این اصیانیت ےک ایشنمیت یسیج یگن

ایزعیز ےن رییی ایہل اعتیی رصنبیہ ایدیہ ایونیر یںیہی۔یرھپ وضحیر

یوتیہ دنچ ایاییت رقیایہیی، ایاحیدیث وبنیہ ایویر رضحیت ایدیس حیسم یومیویدملسلہیلع ےک ایابیاسیت یک رطیف ریھپیی نج ےس ایالیم

یےک ایشنمیت ےک ابیریہ ںیم رظیہ رپ ریایامیی یتلم ےہی۔ یوسیریۃ ایرقیۃ یک ایت �ی�ی�ی ںیم ایہل اعتیی رفیایات ےہی:

ایویر وجیے ےک قلعتم وسیایل رکیے ی‘ی‘یویہ ھج ےس رشیایب یںیہی۔ وت ہہک دیے ہک این دیویونیں ںیم ڑبیا انگیہ )ییھبی( ےہ )یاک دیویونیں اک انگیہ ایویر وفیاید یھبی۔ یایویر ولیوگیں ےک ےئل یولہپی( این ےک ایدیے ےس ڑبیھ رک ےہی۔ ایویر ویہ ھج ےس ی)یہ یھبی( وپیےت ںیہ ہک ویہ ایک ریچ رکیںی؟ این ےس ہہک دیے یہک )یرضیویریاییت ںیم ےسی( وج یھب اتچب ےہی۔ ایی رطیح یایہل اہمتیریے ےئل )یایےنی( اشنیانیت وھیل وھیل رک ایین

فک�زیرکیوی۔ی’ی’�� مت اتیہک ےہ یرکیات

یرقیاین رکیم ںیم ویایح اھ ےہ ہک ضعب وفیاید یھب ںیہ اتیمہ گن ییسیج ایشنمیت ےک اصیانیت این ےک وفیاید ےس ڑبیھ رک ںیہی۔ یاملسمیونیں وک این ےک ایسفنیی اصیانیت ےس ہبنتم ایک ایگ ےہ

یہک ہ ایاسین ےک دیایغ رپ ایر ایدنیایز وہیی ںیہی۔ یایہل اعتیی رقیاین رکیم یک وسیریۃ ایاسیء یک ایت �ی�ی ںیم رفیایات ےہی:

ی‘ی‘یایے ویہ ولیوگ وج ایامین ایے وہی! مت امیز ےک رقیب ہ ایو

یبج مت رپ دیوہیی یک تیفیک وہی۔ اہییں کت ہک ایس ایل

یوہ ایو ہک ںیہمت ملع وہ ہک مت ایک ہہک ریےہ وہی۔ ایویر ہ یہ ییب

یوہیےن یک احیت ںیم )یامیز ےک رقیب ایوی( اہییں کت

یہک اہنیول وسیایے ایس ےک ہک مت اسیرف وہی۔ ایویر ایرگ مت امیبیر وہ

یای اسیرف وہ ای مت ںیم ےس وکیی یعبط وحیایج ےس ایریغ وہیا وہ

یای مت ےن ویریوتیں ےس قلعت ایم ایک وہ ایویر ںیہمت اپیی ہ ےلم

یوت کش اپیک یٹم ےس ممیت رک ایل رکیوی۔ وس مت ایےن رہچیویں رپ

یایویر ایوھتیں رپ حسم رکیوی۔ انیقی ایہل تہب دیریزگیر رکیےن ویایا

ی)یایویری( تہب ےنشخب ویایا ےہی۔ی’ی’

یرضحیت دبع ایہل نب رمع ےس رمیویی ےہ ہک ایرضیت ےن رفیایای

یہک ‘ی‘یر ہشن ایویر زیچ ریایم ےہ ایویر سج زیچ یک زیاییدیہ دقمیایر ہشن

یدیپیا رکیی ےہ ایس یک وھتیڑیی دقمیایر یھب ریایم ےہی۔ی’ی’ ی)ینن اینب ایہی(

یرضحیت ایدیس حیسم ومیویدملسلہیلع ایس یک ویایت رکیے وہیے

یرفیایے ںیہی:

ی‘ی‘یرقیاین ںیہمت ایلی یک رطیح ہ ںیہن اتہک ہک ایین رشیایب ت

ویریہ ےھجت ویہ اتہک ےہ ہک ریزگ ہ یپ و ہک تسم وہ ایو ہکلب ئی� �پ�

ایویر ایویر دخیا ھج ےس الکمہیم ںیہن وہیاگ یدخیا یک ریایہ ںیہن ےلم یگ

یہ دیلپیوییں ےس اپیک رکیے اگ ایویر ویہ اتہک ےہ ہک ہ اطیشین یک

یایاجید ےہ مت ایس ےس وچی’ی’ی۔

ایامعیل اصین این اک لیلق دقمیایر ںیم ایس ےک ہک یابیویوجید

یدیہ ںیہن رضحیت ایدیس حیسم ومیویدملسلہیلع ںیمہ ہبنتم رکیے ںیہ

یہک ایشنمیت وک ریایم رقیایر دیےن یک ویہ ہ ےہ ہک رفییح وطیر رپ

یایامعیل وہیےن ویایی ایشنمیت ہ رصیف ایرفیایدیی وطیر رپ ہکلب لک

یاعیرشیے ےئلیک اصین دیہ ںیہی۔ رضحیت ایدیس حیسم ومیویدملسلہیلع

یرفیایے ںیہی:

دیای ہشیمہ یک ہگج ںیہن مت لھبنس ایوی۔ مت ر ی‘ی‘یایے دنمیوی! ہ

یایک ےب ایدتیایی وک وھچیڑ دیویر ایک ہشن یک زیچ وک رتیک رکیو

ایویینی، ویایی رصیف رشیایب یہ ںیہن ہکلب یایاسین وک ابیہ رکیےن

یاگیاجی، ریسی، گنی، اتیڑیی ایویر ر ایک ہشن وج ہشیمہ ےک ےئل

یاعیدیت رک ایل ایات ےہ ویہ دیایغ وک ریایب رکیات ایویر ایر الیک رکیات

یےہ وس مت ایس ےس وچی۔ مہ ںیہن ھجمس ےتکس ہک مت وىکیں این زیچیویں

یوک ایامعیل رکیے وہ نج یک اشیت ےس ر ایک اسیل زیایر ا

یاہمتیریے ےسیج ہشن ےک اعیدیی ایس دیای ےس وکیچ رکیے ایے

یںیہ ایویر ایریت اک ذعیایب ایگ ےہی’ی’ی۔

یایپ ہیلع ایالیم زمید رفیایے ںیہی:

ی‘ی‘یبج ایاسین ہشن اک اعیدیی وہ ایات ےہ وت رھپ وھچیڑیان لک

یےہ ہ ہشن یھب ایک ےئش ےہ ہک ایک رطیف زیدنییگ وک اھ ایات

یےہ دیویریی رطیف زیدنییگ اک ریتہش یھب ےہ ہشن ویایولیں وک

یہشن ہ ےلم وت ومیت کت ونیت چنہپ ایی ےہی’ی’ی۔��ز ےک ایتس �ی�ی�ی�ی ےک امیریہ ںیم

� ج� � یل�ی ی)یہ ومضمین ریاسیہ ریوییوی ایف ر��ی�ی�ی�ی ےک ےلہپ ایڈینش ےک ��ز رین

� ج� � یل�ی ر� ریوییوی ایف ایویر یاشیع وہیا یامیریے ںیم اشیع وہیای۔ ایرگنیزیی ریاسیہ ایوہیایر اشیع وہیات ےہ ہکبج رین

یایڈینش یک ایاشیت ہ اییہ وہیی ےہی۔ی(

یوحیایہ ایت1 - h tt p s : / / w w w. t h e g u a r d i a n . c o m /

lifeandstyle/2018/jun/22/legalise-medical-

cannabis-uk-billy-caldwell-law-reform

2-https://www.dbdd.de/fileadmin/user_

upload_dbdd/05_Publikationen/PDFs/

REITOX_BERICHT_2018/2018_Kurzbericht_

illegaleDrogen.pdf

3،4 /https://www.dbdd.de/fileadmin۔

user_upload_dbdd/05_Publikationen/PDFs/

REITOX_BERICHT_2018/2018_Kurzbericht_

illegaleDrogen.pdf

/https://www.statista.com/topics/3117۔5

recreational-marijuana/

6 h۔ tt p s : / / w w w . r c p s y c h . a c . u k /

healthadvice/problemsanddisorders/

cannabismentalhealthkey.aspx

7 htt۔ p s : / / w w w. b b c . c o . u k / n e w s / u k-

44531112

�یی۔ یت ونیحی، ہحفص �ی�یی، ریویاحیی زخیاین دل �ی�ی�یی۔ییت ونیحی، ہحفص �ی�ییات�ی�یی، ریویاحیی زخیاین دل �ی�ی

�ی�یی۔ وفیاظیت دل �یی، ہحفص �ی�ی�ی

46

یاحیایت احیرضیہ

یایوقیایم دحتمیہ ےن �ی�ییوجین وک انیہ زگیوییں اک اعییم دین رقیایر دیے ایویر ایوقیایم دحتمیہ یک رطیف ےس ایریی رکیدیہ ریوپیریٹ یریاھ ےہ یےک اطمیق �ی�ی�ی�ییء ےک ایر کت �ی.ی�ی�ی نی ایرفیاید انیہ زگیونیں انیہ زگیونیں ایوقیایم دحتمیہ ےن اشیلم ےھتی۔ ییک رعیف ںیم ویہ ایرفیاید �ی.ی�ی�یینی دیریوجیں ںیم میس رکیریاھ ےہی۔ یوک نیت رپ وھچیڑیےن ابیر رھگ ایےن وہیرک اتمیر ےس یگنج اخیہ وج یںیہ اعیریی وپمیکیں ںیم ھٹیب رک احیایت ےک ایب یوبیر وہیےیایویر ولیےن ےک رظتنم ںیہی۔ ویایسپ ایویر رھگیویں وک یرپیاین وہیےن الیویہ ےک ابیر رھگ ےئل ےک نج ںیہ ایرفیاید ویہ نی �ی.ی�ی�ی دیویریے ویہ ایویر ایگ نب وبیریی یک این یھب وھچیڑیان کلم یایان رسیتیا ںیہی۔ زگین انیہ ںیم وپمیکیں ریدیویںیرپ یک یامیک یدیریہ این اہمیرین اک ےہ وہنجیں ےن دیویریے امیک ںیم ا یرک ایےن کلم ےک احیایت ےک الخیف ایاس�ئلم یک دیریوخیایت اخیدنیایونیں وک اتمیریہ احیایت ےس یدیی ےہی۔ نج امیک ےن یایےن کلم ںیم انیہ دیی این ںیم ےلہپ اپیچ امیک ںیم رتییک ےن �ی�ی.ی�یینیی، اپیاتین ےن �ی�ی.ی�یی،یوییڈنیا ےن �ی�ی.ی�یی،یوسیڈیاین ےن �ی�ی.ی�ی ایویر ریین ےن �ی�ی.ی�یینی اشیلم ںیہی۔ اتمیرین اک ایزیہ ایس رتیبی ےس یایل ایے وت ےلہپ اپیچ امیک یک دعتیاید ھچک ییت ےہی۔ اشیم �ی�ی.ی�یی،یایاغیاتین �ی�ی.ی�یی، ونیی وسیڈیاین �ی�ی.ی�یی، �ی�ی اسیل اک ایرگ زگیہت �ی�ی.ی�یینی ےہی۔ �ی�ی.ی�ییایویر وصیایہی یربیا یایزیہ ایل ایے وت ےلھچپ اسیت اسیل ںیم انیہ زگیونیں یک دعتیاید ایابیدیاکیریی یک اہمیرین این ےہی۔ وہیا ایایہ �ی�ییدص یںیم ایدیایریے ذییل ےک دحتمیہ ایوقیایم دیایریی ذیہ یک دہگنیایت یایویر ایس ےن امیک اییہت رتیی ےہی۔ رپسید ےک UNHCR

ریےھ رک ایم ایدیایریے ںیم کلم ایےن ایےن ےئل ےک یاکیم ایوقیایم دحتمیہ یںیہ اہجیں ایک رمیوبیط اظنیم ایم ےہی۔ ایس ےئل یوک ایین زیاییدیہ وتیہ رتیی ذپیر امیک یک رطیف ریین ڑپیی ےہ یسج ےک ےئل ریین ایوقیایم دحتمیہ اک ایک وبضمیط ابیزیو ےہی۔ ایس یاکیم ےک ےئل ایی دید دیےن ویایولیں ںیم یھب ریین یل وپیزینش ایوقیایم دحتمیہ ےک رنشمک ربیایے دیویریاین ایی ہتفہ ےک یرپ ےہی۔ یاہمیرین Filippo Grandi ےن رین ویزیر اخیریہ ایویر یرین وکحیت ےک رنشمک ربیایے اہمیرین ےس المیایںی یک دیای ںیم انیہ زگیونیںییک وصیریت احیل رپ ریین ےس ایویر یںیہ

یزمید ایدیا دیاک اقتیا ایک ےہی۔ یوخید ریین ےن وییرینی ویینی ربممیامیک ںیم بس ےس زیاییدیہ یدعتیاید ںیم اہمیرین وک وبقیل ایک ےہی۔ کلم ےک ایدنیر وکحیت ایی یک دیقنت دشید رپ اپییس یک اکیریی ایابید یک اہمیرین ییک یرییہ ےہی۔ زگیہت اینشک ایویر رھپ دعب ںیم وہیےنیو ایے وصیابیی یایاخیابیت ںیم وکحیت یک وبقمیتی ںیم یمک ایی ےہ ایویر ایاس�ئلم ویویٹ احیل رکیےن زیاییدیہ اپیریاییںیےلہپ ےس یاخمیف ایسیی دیابیو ےک ایےگ ر یںیم اکیاییب رییہ ںیہی۔ وکحیت ےن ویایی دبتیاییں رکیےک ںیم اپییس ایاس�ئلم وہیے رکیے م یمیلست یایاس�ئلم ےک رطیہق اکیر وک زیت رکیےن یک وکیشش یک ےہی۔ وفحمیظ یامیک یک رہیت ایریی رکیےک این امیک ےک ایرفیاید وک ویایسپ دیای ےہی۔ نج ولیوگیں وک یایےن کلم وجھبیایےن اک لمع یھب زیتیرک این وک ڈیی وپیریٹ رکیےن ایاس�ئلم اک قح ںیہنیدیںی یدیایںی یںیم یھب دلیی دیاھیان رشیویع رک دیی ےہی۔ ایویر وج امیک ایےن ڈیایل ریےہ ںیہ ریاکیویںى ای ایاکنیریی ںیہ یرہشیوییں وکیےنیل ےس

یویایں ےس ویریٹ ویزیہ ایریی رکیےن اک لمع تسس ریویی اک اکشیر یرک دیای ایگ ےہی۔ییئ �ی�ی�ی�ییء ںیم ایس ویت ےک ویزیر دیایہل ایزیایی یھت سج ےک تبثم اتیج دیش رپ یےن ہ اپییس ہلگنب امیم ویہ ےہی۔ ہصح اک اپییس وکحییت ہ ایب ایویر ایے یاسیےن یامیک وج ایےن رہشیوییں وک ویایسپ وبقیل رکیےن ںیم ریاکیویٹ یڈیایل ریےہ ںیہ این امیک ےس ایےنیو ایے ایسیوحیںیوک ویزیہ

یایریی رکیےن یک دعتیاید دحمیوید رک دیی یئگ ےہی۔ ینکیل اسیھ وصتیر اک دیویریا ریخ ہ ےہ ہک ریین وک �ی�ی�ی�ییء کت ایرفیاید یک رضیویریت ےہی۔ زیایر رنہ دنم ایھ اسیھ دیو یر اسیل یایک ایویر ریویے ریوپیریٹ ےک اطمیق ایےل دیس اسیل ںیم ریین یوک نیت نی رنہ دنم ایرفیاید اچیںیی۔ ایس یمک وک وپیریا رکیےن ےک یشیپ رظ �ی�ی�ی�ییء ںیم ویلب اکیریڈ میکس اک ایریایء ایک ایگ اھتی۔ رشیویع وییوییرییٹ اپیس ایولیں ےک ایاھیےنیو ایدیہ ےس میکس ایس یںیم ایویر اسیایہ وخنتیایہ رتینپ زیایر ھچ دیایی یڈیرگیی المیزیت یک نی ، اھبیریت زیاییدیہ رت ایس میکس ےس اھتی۔ وہیان رضیویریی وییریو یوس یریویس ایویر نی ےک رہشیوییں ےن ایدیہ ایاھیایی۔ وکحییت ایدیایدیویامیر یےک اطمیق �ی�ی�ی�ییء کت رصیف ایک ایھ اچیر زیایر ایرفیاید ایس یمیکس ےس ایدیہ ایاھیےنیو ایولیں ںیم اشیلم ےھتی۔ این ںیم ےس )%�ی.ی�ی�یی( ریین وھچیڑ ےئگ ایاشیریہ نیت دص ییھب اییسی یایویر )%�ی.ی�ی�یی( ریین ںیم ریان اچیےت ںیہی۔یایس ایابیر ےس ہ یمیکس وپیریے وطیر رپ اکیاییب ںیہن رییہی۔ دیو ابیر وکحیت ایس یاپییس وک رنیم رکیےک زمید وہسیںی دیےن اک ایالین رکییکچ ےہی۔ گنت ےس ریویہ ےک وییریویرکییس ایویر رفیق ےک زیابین ینکیل یولیگ ریین رہھٹیان دنسپ ںیہن رکیریےہی۔ ولیوگیں وک وتمیہ رکیےن

یرعیاین ایدم اخینیانیہ زگیونیں اک اعییم دین

47

وھیا دیرت ای ایک ےن وکحیت وصیابیی یک ربین ےئل یےک Landesamt für ںیمیانیم زیابین اکیرین یےہیسج Einwanderung ینعی ایرگینش اک ریاکیریی دیرت ریاھ یےہی۔ ہ دیرت ویلبیمیکس ےک تح ایےن ویایولیںییک امیم رضیویریاییت یوک وپیریا رکیےن اک ذیہ دیایریوہیاگی۔ ایویر ےئنیایےن ویایولیں وک فلتخم این ریےہییگی۔ ںیہن رضیویریت یک اگلیےن رکچ ےک یدیرتیویں دیر رنہ دنم ایڈیرٹیی وک سج رین ابیویوجید یوہسیایلیت ےک وپیریا رکیےن ںیم دیس دص یھب ایس اک دییک رضیویریت ےہ یایرفیا ایویر ہ ابیت ریین ےسیج یتعنص یرین ایرگیٹ اپییس انیاکیم ےہ ایب رین اکتعنصیر ایس ےئل دیہ ےہی۔ یکلم ےک ےئل اصین یویینی Dutsche industrieverband ایویر رین ڑبیایای دیابیو ایف اکیرمیس ےن لم رک رین وکحیت رپ یربم این وک ابیر اکنیےن یک اجبیے ایاس�ئلم رکیسیزیوک کلم ےس یےہ ہک یرٹیگن دیے رک ایڈیرٹیی یک رضیویریاییت وک وپیریا ایک ایےی۔ یایس ےکیےئل رین ایڈیرٹیی ےک رمیزیی ایدیایریے ےن ایک ریوپیریٹ ایتیر رکیےن اک اکیم اییٹ ویٹیٹ وک ریویے یوییوییرییٹ یرپسید ایک اھتی۔ ایس ےک ےئل ایوہیں ےن وکحیت وک رین ریچ ییک اثمیل دیی ےہی۔ ریین ںیم ریےن ویایے ویہ انیہ زگین نج وک یریرطیف ےس ایاکنیریوہیایات ےہ ایویر وپیسی این یک التمیی وہیی یےہ وت ویہ ریچ ںیم انیہ ے ےتیل ںیہی۔ �ی�ی�ی�ی-ی�ی�ی�ی�ییء ےک یدیویریاین دیو زیایر اپیچ وس سیتنیت ایرفیاید ےن ریچ ںیم پھچ رک یانیہ یی۔ ایس اعیےلم وک ل رکیےن ےک ےئل ریچ وبیریڈ انبی، سج یےن ریین ایرگینش ایدیایریے BAMFیےس ذمیرکیایت ےئکی۔ یسج ےک ہجی ںیم %�ی�ییولیوگیں یک ریم یک ایںیل وظیر رکیےک یاین وک ریین ںیم لقتسم ایقیم یک ایایزیت دیے دیی یئگی۔ ایاس یہ سیتنیت وس اپیچ زیایر رپیدیو رطیز ایی بج وہیا �ی�ی�ی�ییء ںیم احیل رکیےن ںیم ویزیہ ایرفیاید لقتسم وہیے یریچ ںیم ےپھچ یاکیاییب وہیےئگی۔ ایس اکیم ںیم ریچ ےنیہ دید یک ہک ایک یوس ابیریہ نی وییریو اک ڈنف عمج رکیےک اہمیرین یک ایابیدیاکیریی ےک اہمیریت ینف یھب ایڈیرٹیی رین ایکی۔ ایہم وک وکحیت یےئل یاھیےن ےک ایریایایت ایاھیےن وک ایتیر ےہی۔ �ی�ی�ی�ییء ںیم وج یولیگ ایے ےھت این ںیم ےس ایرثیت ایےن اپیویں رپیڑھکیے یوہیےن ںیمیاکیاییب وہییکچ ےہی۔ �ی�ی�ی�ییء کت ایڈیرٹیی ےن بس ویہ ویر انبیاییا رنہیدنم رک دیے رٹیگن وک ایرفیاید ایھ یاچیر یرین تعنص وک ایدیہ اچنہپ ریےہ ںیہی۔ ایاس�ئلم یک دیریوخیایت

ایاظیر ےک رمیایل ےس ایہ کت ابیریہ ایے وک نیت ےس یدیےنیو یزگیریان ڑپیات ےہی۔ ایس دیویریاین اسیل ایاظیی ولئسمیں ںیم رھگیا اچیےیی۔ ویت وک ایع وہیےن ےس اچبیاییایان ایس یریات ےہی۔ یرھپ ایاس�ئلم ویایے زیاییدیہ رت اییس اعیریی المیزیںی رکیےن رپ وبیر یںیہ نج وک ربیل ایریٹی ایتی ںیہن دییتی۔ ایوہیں ےن ریویے �ی�ی�ی�ییء کت �ی�ی�ی�ییء ےس ونیریی رفیویریی اتبیای ہک یرکیےک یایک اسیل ںیم ایھ امیک ایاغیاتینی، ایریرٹیایی، ایریاینی، رعیایقی، ی�زیایی، اپیاتینی،یوصیایہی ایویر اشیم ےس ایےنیو ایولیںیںیم ےس ج� �

یان�ئانیہ زگیونیں رپ ریویے ایک ایگ وت ہتپ الچ ہک زیایر یاچپیونیے �ز دص اعیریی

� � پ�ہ یسی دص لقتسم المیزیت رپ ےگ ںیہ ہکبج �پحیالمیزیوتمیں رپ اکیم رکیریےہ ںیہی۔ ہ وصیریت احیل کلم یک تعنص ل اک وبیریی ایس ںیہنی۔ اییھ ےئل ےک اہمیرین وخید یایویر ایرفیاید وک وفیریی یتعنص رٹیگن رپیاگلیای ایےی۔ ایےس ییہی ےہ ہک �ی�ییایویر �ی�ی اسیل کت یک رمع ےک ایسیی انیہ ےک اطیب وک دیو یاسیل رین زیابین ایویر نیت اسیل ینف رٹیگن ینعی لک اپیچ اسیل ایس ںیم وکحیت ایڈیرٹیی ایےی۔ ایزیی رکیویایای یاک وکیریس ریوپیریٹ ںیم ہ یھب اہک یےکیاسیھ اعتیوین رکیے یگی۔ ریویے یایگ ےہ ہک اکیم ےنھکیس ایویر تنحم ےس اکیم رکیےن ںیم اپیاتین ایویر یانیریجیای ےک ولیگ ایویل ربمن رپ ںیہی۔ نکیل اپیاتیی زیابین ےنھکیس یرپ وتیہ ںیہنیدیےتی۔ ریویے ےک دیویریاین نج اپیاتیوییں ےس یایس یک ویہ وپییھ یئگ وت بس اک ایک یہ وجیایب اھت ہک ریین یایےن رپ وج ریہ ایای ےہ ویہ رقیض ںیم ےن ایاتیریان ےہ ایویر رھگ یویایولیں یک یھب دید رکیی ےہ ایس ےئل وتیہ زیابین ےنھکیس یک اجبیے ایاغیاتین ایویر ،یرعیایق اشیم رییہی۔ یاکیم التیش رکیےن رپ رمیوکیز رین ںیہی۔ دیےت ایتی وک ےنھکیس زیابین ویایے ایےن یےس ایاھیای ےہ ہک �ی�ی�ی�ییء یایڈیرٹیی ےن وکحیت ےک ایےگ وسیایل یںیم Bundesamt ےن ایک زیایر ایک وس اچیسی ایرفیاید اک یایرٹیویوی ایک نج ںیم ےس ایک وس اچپیونیےیوظیر رکیےک ونیوس زیایر دیس �ی�ی�ی�ییء ںیم ایی رطیح دیایی۔ یاتنیسی وک رتسمید رک ینیت وس دیس ایرٹیوییوہیے نج ںیم ےس اچیر وس سیت وظیر ایویر یون زیایر ایھ وس ایایکیی رتسمید رک دیےی ےئگی۔ �ی�ی�ی�ییء ںیم وسیہ ایرٹیویوی وہیےی۔ ایھ وس اچپیونیے یزیایر ایھ وس سی ےک ےلہپ یوظیر ےئک ےئگ ایویر دنپیریہ زیایر ون وس سیت رتسمید رکیدیےی ےئگی۔ یرتسمید وہیےنیو ایولیں وک دیایوتیں اک ریخ رکیان ڑپیات ےہ ایویر بج ایویر رنہ ےنھکیس ںیم یکت سی وظیر ہ وہیاین ےک اکیم رکیےن

یوییریو رکییس احیل رییت ےہ ایویر این یک رمع ایع وہیایی ےہی۔ �ی�ی�ی�ی-ی�ی�ی�ی�ییء ےک دیریایین ایےن ویایے ایاھیسی زیایر نیت %�ی.ی�ی�ی ںیم این ایگ ایک ریویے وج رپ ایرفیاید اچپیونیے یوس ےھت ولیگ %�ی�ییویہ ںیم این ویریںییںیھتی۔ %�ی.ی�ی ایویر یرمید این ینج یک رمع ایاھیسی ےس وچیسی اسیل ےک دیریایین ےہی۔ یںیم ےس رصیف %�ی.ی�ی ےلہپ ایرٹیویوی ںیم اکیاییب وہ رک ایاس�ئلم یاک قح ےنیل ویایولیں ںیم اشیلم وہیےی۔ ویلب اکیریڈ میکس ایرگ کلم ییک رضیویریت وپیریی ںیہن رکیرییہ وت وج ولیگ کلم ںیم ومیوجید رنہ وک ںیم ایویریاین رکیےن اکیم ےک این رکییس وییریو ایویر یںیہ ریاکیویٹ وک ایونین اسیزیی ایس یدنم انبیےن ںیم ریاکیویٹ ےہ وت کلم دیایش ڑلیےک اپیاتیی ایک ایےی۔ ایک دیویر یرکیےک اک ایس نکیل دیی دیریوخیایت یک انیہ ایسیی �ی�ی�ی�ییء ںیم یےن یایاس�ئلم وظیر ںیہن وہیای۔ ویہ رین اچیرل ایالی رمیلک ےک ایابیی اک ویایں ےک ڈی نٹنم بلک ایویر ریات ےہ ریایش یاگیویںیںیم ایس ایاس�ئلم سی متخ وہیےن رپ دیایش اک یربمم ےہی۔ سج ےن ایویر اقمیی ایاظیہی وک ایس ابیت رپ ایتیر ایک ہک ایرگ ویہ ییک دید یک یلیم رنیس اک وکیریس رک ے وت ایس وک ریین ںیم ایقیم اک لقتسم یویزیہ دیے دیای ایے اگی۔ زگیہت دیونیں بج رین اچیرل ےن ی�ویں ےس المیایت �

سثئریا� اٹیوین ایل ںیمیاگیویں ےک یاگیویں ےک

ایان وپیریایہصق ایویر ایس ےن ییک وت دیایش یھب این ںیم اشیلم اھت یرین اچیرل وک انسیای ایویر این ےس دیریوخیایت یک ہک انیہ زگیونیں ایدیایریویں ےک ےئل دیفم انبیےن رپ وغیر رکیںی۔ رین یوک رین یاچیرل ےن ایس وک وجیایا اتبیای ہک وکحیت ایس رپ اکیم رکیرییہ ےہ ویایی ںیہ نج ےس ریین ںیم اپیایسیں اسیےن ایےن اییس یایویر

یایسیی انیہ بلط رکیےنیو ایولیں وک ایدیہ ےچنیاگی۔ ایےن ڈیایے رپ وکحیت ےس رطیف یک ایڈیرٹیی یرین ایدی دیپیا وہیی ےہ ہک ولیوگیں وک ریین ےس دیابیو ےس یویایے یڈیی وپیریٹ رکیےن یک اپییس رپ وکحیت رظ ایی رکیے یگ ایاظیر ںیم ںیہ یایویر وج ولیگ ریین ںیمیایاس�ئلم ےک ہلصیف ےک ایابیدیاکیریی یک این رک اپیایسیںیانب رنیم ےس ےلہپ ےئل ےک یاین ایویر ںیمیوکحیت ابیریے ایس وہییگی۔ وتمیہ رطیف ییک ہلسلس اک ذمیرکیایت دیریایین Idustrieverbandیےک وتیع ایےن یک اسیےن اتیج ایویر دل تبثم وہیاک ےہ یرشیویع یےہی۔ نکیل ایس اک ایدیہ این ولیوگیںیوک وہیاگ وج اکیم رکیےن ایویر رنہ

یےنھکیس رپ ایتیر وہیں ےگی۔

48

یریین ںیم ہسلج ایے وییم الخیت اک ایاقیدامیم اقمیی امجیوتیں وک ایدمیہ ریین یک یایاسیل یھب امجیت

یایہ یئ ںیم ہسلج ایےیوییم الخیت دقعنم رکیےن یک وتیقی یلمی،

یایدم ہلی۔ ایب کت ومیوصیل وہیےنیویایی ریوپیریس ےک اطمیق

وییم الخیت دقعنم ےئک ےئگ ایے �ی�ی�ی امجیوتیں ںیم ہسلج

ولیلک ایزیں�ی الیویہ �ی�ی�ی�ییرییہ احیرضیی ںیمیومیی ینج

ویایی ریوپیریس ےک اطمیق ومیی یایایریایت ےس ومیوصیل وہیےن

یاحیرضیی �ی�ی�ی�ییرییہی۔ ومیوصیہ ریوپیریس ےک اطمیق این وسلجیں

ییک لیصفت ھچک ایس رطیح ےس ےہی:

یولیلک ایایریت رگیویس ریگیایو�ی�ی�ی�ییءیربیویز �ی�یییئ ومیریہ وک ریگیایو رگیویس ایایریت یولیلک ہسلج ںیم ابیغ انیرص ایوکیر تی دج زیرہ ام ایز دعب یایوتیایر یوییم الخیت دقعنم رکیویایےن یک وتیقی یلمی، ہسلج یک دصیایریت یرتیم لنش ایری اصیب ریین ےن یکی۔ ہسلج اک ایاغیز التیویت وہیای۔ دعبیایزیایں مظن و رین رتیہم ےس ایریدیو ایویر یرقیاین رکیم یشیپ یک یئگی۔یمظن ےک دعب رین زیابین ںیم رقتیر یک یئگ سج اک یایریدیو زیابین ںیمیرتیہم یھب شیپ ایک ایگی۔ ایس ہسلج یک ایک ایمہ یرقتیر رکمیم دبعیایابیط اطیریق اصیب رمیی ہلسلس ےنیایریدیو و یرین زیابیونیں ںیم یک سج ںیم ایوہیں ےن الخیت ایدمیہ ےک یاتیرییخ احیایت و ویایاعیت شیپ ےئکی۔یرتیم لنش ایری اصیب یریین ےنیہفیلخ ویت یک امجیت ےس وتیاعیت ایویر امہیریی ذیہ ایافیظ ںیم اصیح ںیکی۔ یدیایریاییں ےک ونعیاین رپ رصتخم رگم ایعم

یہسلج ںیم �ی�ی�ییایابیب و وخیاینیت ایویر ےچبیاشیلم وہیےی۔ ی)یریوپیریٹی: دیر ایدم اخین ،یرکیسیرٹیی رتیتی ولیلک ایایریت (

یولیلک ایایریت ومیریڈلینایایریت یومیریہ �ی�ی یئ وک دعب امیز رہ دج احبسین ںیم ولیلک زیر دصیایریت رکمیم وییم الخیت Mörfelden اک ہسلج ایویر مظن ایری دقعنم وہیای۔ التیویت ایرکیم اخین اصیب ولیلک یدمحم یےک دعب رین زیابین ںیم ایاتیذ ایاجیہع رکمیم اطیریق رفظیاصیب ایریدیو ںیم رقتیر رکیے وہیے ایویر یرمیی ہلسلس ےن رین دیویریی ںیکی۔ ویایح ربیاکیت یک ایس ایویر ایتی یک یالخیت یرقتیر رکمیم دمحم ایایلیس رینم اصیب رمیی ہلسلس یک یھت وہنجیں ڈیایےت وہیے ریویین یےن الخیت ےک ضعب دیرگ ولہپیویں رپ یالخیت ےک اسیھ ویایہت ریےن یک ہ رصیف نیقلت یک ہکلب ایس یےک یلمع رطیق یھب اتبیےی۔ دیاع ےس ےلہپ دصیر ایالجیس ےن

ایدیا ایکی۔ ایویر رقمیرین اک رکشیہ یرصتخم رقتیر ںیم احیرضین

یربیگیومیریہ �ی�یییئ �ی�ی�ی�ییء وک ہسلج وییم الخیت دقعنم ایک ایگی۔ ایریدیو ویرین رتیہم ےک یایاغیز التیویت رقیاین رکیم ےس وہیای۔ یدعب رقتیب یک انیتب ےس مظن شیپ یک یئگی۔ الخیت ےس قلعت ہکبج ںیم ایریدیو ےن اصیب ایدم ریبش رکمیم رپ ومیویع یےک ایاطیت ایدمیہ ےن علم ایہع

م�� ایدیریس اصیب انیدیر یرکمیم ایس یکی۔ رقتیر ںیم زیابین رین رپ ومیویع ےک یالخیت امجیت دصیر ںیم ایر ایویر یئگ یک شیپ مظن ایک دعب یےک یربیگ ےن ‘ی‘یاقمیم الخیت ایویر ایس یک ایتیی’ی’ ےک ومیویع یرپ ایین رعمیویایت شیپ ںیکی۔ ایس ہسلج ںیم �ی�ی�ی ایابیب

ایویر وچیں ےن رشیت یکی۔ یویوخیاینیت ی) ایربک گیب دصیر امجیت ربیگی(

یریویڈیاگیوایونیایر ںیم �ی�ی یئ وک اشیم اسیڑیے اسیت ےجب دج یومیریہ دصیایریت زیر الخیت وییم ہسلج اک ریویڈیاگیو ایدمیہ یامجیت یرکمیم وعید اطیر اصیب دصیر امجیت دقعنم وہیای۔ التیویت یایویریمظن ےک دعب رین زیابین ںیم اقمیی رمیی ہلسلس رکمیم ذیاشین یابیوجیہ اصیب ےن رقتیر یک ایویر ایاطیت ےک ومضمین رپ ریویین یڈیاییی۔ الیویہ ایزیں ایاتیذ ایاجیہع رکمیم دمحم ایح انیرص اصیب رمیی یہلسلس ےن رقتیر رکیے وہیے الخیت یک ایتی ایویر ایس یک یربیاکیت ویایح ںیکی۔ ایریی رقتیر رکمیم دمحم ایایلیس رینم اصیب ومضمین اک دیاع ایویر الخیت ےن وہنجیں یھت یک ہلسلس یرمیی یایین رکیے وہیے افلخیے ہلسلس یک وبقیتی دیاع ےک ایامین یایرفیویز ویایاعیت ایین ےئکی۔ دیاع ےک دعب امیم احیرضین ہسلج یک

یایاطیریی رکیایی یئگی۔زیایمی ��

� گ�ایاظیم دج وفغیر زیر زیایمیGinsheim ےک ��

� گ� یامجیت یںیم ہسلج وییم الخیت رتیم دبعیایہل ویایس ایویزیریاصیب لنش ایویر مظن ےک دعبیایافیل ےک اینیب وکیز یایری دقعنم وہیای۔ التیویت ےھتی۔ قلعتم ےس الخیت وسیایایت ہ ایگی۔ رکیویایای یاکیاقمیہل ایریاشید رفیایای سج اک ومیویع یایر رپ ایری اصیب ےن اطخیب

��ز ایمیی(� یربیاکیت الخیت اھتی۔ ی)یریایدش اکیولیںی،یدصیر امجیت گ�

اخین دم دیریا رکمیم ابیںیی: ےس دیایںی ںیم وصتیر یئگ دیی یایویرپ

ایدم اصیبی،یولیلک ۔یرکمیم ونیر ایایریت یاصیبی،یرکیسیرٹیی رتیتیی،یولیلک

ایری لنش اصیبی، ایویزیر ویایس دبعیایہل ریگیایوی۔یرکمیم یایرییرگیویس

یریینی۔یرکمیم دبعیایابیط اطیریق اصیب رمیی ہلسلس

یولیلک ایایریت رگیویس ریگیایو

یرمیہی: میعن ایدم رینی،یامیدنیہ ایابیر ایدمیہ ریین

دئاھئے دئن ہی ےن وت ائے اسئرئے ئائابئب البئے رہمئائں ہی ایپئرئے ےن رکئم ئریئے اپئے ںیم سج وصقمئد ابمئرئک ڑچئا دئن ئہی ان

یر من سبحان ابمئرئک رک رئوئز ئہی

تبحم دصب ائے ائتف ےک رک وج ئامئں رئائت ریمئی وک اجئں ائوئر رفئت ےہ وہئی وک ئدئل رئتص وئت ائے ایئد بج مغ ےچنہپ وک دئل ئر ان

یر من سبحان ابمئرئک رک رئوئز ئہی

�بس�ائرئو تم وک یبقع ایپئرئوئ! دئوئوت ئائے ذگئائرئو ںیم اکئم ھچک ولئ، ےل رئائہ زئائد ئھچک ائائرئو ائے ے دئل افئی اجئے ےہ ئدئای ان

یر من سبحان ابمئرئک رک رئوئز ئہی

رعئافئں رئائہ الھکسئے رئامئں اتکئب ئرئائں اضیفئں ےک دخئا ر ائن وئائےل ڑپئےن ےک ائس ئوج ائامئں الئے ہپ ائس وج رئتم یک دخئا ر ئائن ان

یر من سبحان ابمئرئک رک رئوئز ئہی

انعئت ہی وہ وک سج دہئائت ہمشچ ئےہ وئالئت ےلم ے ائن ائںی یک دخئا ںیہ ئہی رسئائت رکئے ںیم دئل ےشخب وک دئل ونئر ئہی ان

یر من سبحان ابمئرئک رک رئوئز ئہی

ئدئرئنی

ISSUE 07

AKHBAR-E-AHMADIYYAVOL 20 JULY 2019

ISSN : 2627-5090Tel : +49 6950688722Fax : +49 6950688722Editor : Muhammad Ilyas Munir

Monthly Germany