152
Емруш Исени, дипл.инж.на машинство МАШИНСКИ ЕЛЕМЕНТИ СО МЕХАНИКА За учениците од прва година машинска насока

84- Masinski elementi-MAK.indd

Embed Size (px)

Citation preview

  • , ..

  • :

    1. . - , .. 2. , .. 3. , ..

    : .

    :

    : :

    : . -

    :

    :1.250

    22-4336/1 29.07.2010

    CIP - .

    , 621.81(075.3)ISENI, EmrushDetalet e makinave me mekanik pr nxnsit e vitit t par t drejtimit t makineris / Emrush Iseni. - Skopje : Ministerstvo za obrazovanie i nauka na Republika Makedonija, 2010. - 150, [1] . : . ; 30

    : . [151]. - : . 175ISBN 978-608-226-079-2COBISS.MK-ID 84245002

  • .......................................................................................... 6

    I. , ........................... 71.1 ................ 71.2 .................. 91.3 ................................................. 11

    II. ...................................................... 182.0 , ................................ 182.1 ...................................................... 202.2 ................................................... 212.3 .......................................................................... 252.4 ................................................. 262.5 ............................... 322.6 ................................................ 362.7 ........................................................ 432.8 . ............................. 452.9 () 47

    2.10 ..................................................................... 492.11 ....................................................... 512.12 .................................... 54

    III. ......................... 583.0 ............................................ 583.1 ... 593.2 ........................................................ 613.3 ........................................................................ 653.4

    ........................................................................................ 673.5 .................... 733.6 .............. 753.7

    ( )................................................ 783.8 ( )... 79

    IV. ........................................................... 824.0 ............... 824.1 ........................................................................ 84

    4.1.1 ...................................................... 84

  • 4.1.2 ................................................................ 864.1.3 .......................................................................................... 884.1.4 ..................................................... 904.1.5 , ...

    924.2 ......................................................................... 97

    4.2.1 , ............................................................. 99

    4.2.2 ................................................... 1024.2.3 , ..... 1034.2.4 .................................... 106

    4.3 , ...................... 1094.3.1 ........................................................................ 1094.3.2 .......................................................... 1134.3.3 ............................................................ 115

    4.4 .................................................... 1174.4.1 ......................................................................... 1204.4.2 , ........ ..................... 1224.4.3 . ............................................... 1324.4.4 . ................................................ 1344.4.5 ...................... 135

    4.5 ................................ 1424.5.1 .................................................. 1444.5.2 ................................ 1474.5.3 ................................................................... 149

    ................................................................................. 152

  • - , . .

    .

    :

    ,

    , , .

    , , .

    [email protected]

  • 1.0.

    . . , , . - , , : , , , . , , , , . , , , , , , . , , , , . , ( ), . , , . , . , .

    ( , .) , .

    ( , , , .).

  • 7

    I , I

    a.

    , , , .

    , , , . , , , ().

    1. 1.

    , : , .1.1, - , , , , . , , , . , : , , , , , .

    .

    . .

    . .

    a-, -, -, -, - -.

    .1.1.

  • 8

    I , I

    , : , , , , , ., . , : , , , , , ., . , .1.2, , : , , .

    a. .

    .1.2. : a- , -

    , .1.3,- , . , , ., .

    a

    .1.3. : a- , -

  • 9

    I , I

    , : (, , , .), ( , , .), (, , .), , (, .). , , (, .), , , .

    1. 2.

    : , , , . . :

    - ( ) , , , .

    - , .

    - , ( ); , .

    :

    - : ;- :

    ;- , : ;- : ,

    ;- :

    .

  • 10

    I , I

    , , , .

    ( ), (), ( Cu, Pb, ) ( Al ) .

    ( , , -, , , .).

    - . ( ) .

    2.14% (C). , (C), (Si, Mn, P, O, H, N) (Cr, Mo, V, Ni, Nb .).

    (C) , ( ) , . ( % C) . , . .

    : , , , . , . . : (Mn) ( ); (Cr) , , , ; (W) ( ); (V)

  • 11

    I , I

    ja ; (Ni) , ; (Cu) . , : a. ( ) . :

    - -

    , :

    . . .

    , , , . , -.

    , , . , , .

    , . - , , , , .

    , , , .

    1. 3.

    , . . , , () , ,

  • 12

    I , I

    , , . , , . , , . , . , , , , , , , .

    , , .

    () , , - , .

    , , , , , , , .

    , , , , , . , , . , , .

    : , , , , , , .; : , , .; : , , , .; : , (M) . , , , .

  • 13

    I , I

    , ( . ), .. , . , , , .

    () , . (SI).

    , () () , ( . DIN).

    . .

    , :

    ASA-American Standards Assotiation, ;BSI-British Standards Institution,

    ;DIN-Deutsche Industrie Normen, ;MKC- ,

    ;STASH-Standardi Shtetror i Shqipris,

    ;HRN- Hrvatske Norme, ;JUS-Jugoslavenski Standard,

    ;VSM- ; ABS- ; NORM-; BDS-

    ; NF- ; JIS- ; GOST-; UNI- ; . , . : - ISO, (International Organisation for Standardization) - CEN (Europen Committee for Standardization). EN ISO, .

  • 14

    I , I

    , . , : 6.15849.1105 11 - R5 25.12589.11010 11 - R10 2.11220.11020 11 - R20 06.10593.11040 11 - R40 1.1, 1 10 R5 R40.

    .1.1. R5 R10 R20 R40 R5 R10 R20 R40

    1.00 1.00 1.00 1.00 3.15 3.15 3.151.06 3.35

    1.12 1.12 3.55 3.551.18 3.75

    1.25 1.25 1.25 4.00 4.00 4.00 4.001.32 4.25

    1.40 1.40 4.50 4.50150 4.75

    1.60 1.60 1.60 1.60 5.00 5.00 5.001.70 5.30

    1.80 1.80 5.60 5.601.90 6.00

    2.00 2.00 2.00 6.30 6.30 6.30 6.302.12 6.70

    2.24 2.24 7.10 7.102.36 7.50

    2.50 2.50 2.50 2.50 8.00 8.00 8.002.65 8.50

    2.80 2.80 9.00 9.003.00 9.50

    10.00 10.00 10.00 10.00

    , , , : - : 6.5; 7.5......14.5 ( 0.5 mm); - :35, 37, 47, 55, 62, 65, 72, 225, 230, 270, 290, 310 mm; - : 27 37 mm; - : 35, 55, 65, 230, 270, 310, 330, 350, 360, 370, 390, 440, 460.

  • 15

    I , I

    . , , , . :

    - : , , .;

    - ;- , , , .;-

    () , , .;

    - , , ;- , : ,

    , .

    , , . , . , , (, .), . 1.2 . 1.2.

    11.11.21.41.61.82.02.22.52.83.54.04.55.06.07.0

    1.5

    3.0

    8.09.010.01112141618202225283236

    131517192124263034

    4045505663708090100120125140160180200

    4248526068

    75

    85

    95

    105120130150170190210

    220250280315355400450500560630700800900100011201250

    240260300330380420480530600670750850950106011801320

    1400

    1600

    1800

    2000

    1500

    1700

    1900

  • 16

    I , I

    - r , - , . , -. :

    - ;- ;-

    . ,

    . : 0.2, 0.3, 0.4, 0.5, 0.6, 0.8, 1.0, 1.6, 2.0, 2.5, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 16, 20, 25, 28, 32, 40, 45, 50, 56, 63, 70, 80, 90, 100, 110, 125, 140, 160, 200.

    , , , , , , . , . , : , , , , , , ., . , . , . : ( ), , . : (), (, ), ( ) . , , , , , . , , , , . , . : - ISO, CEN.

  • 17

    I , I

    :1. ?2. ?3. .4. ?5. .6. ?7. ?8. ?9. ?10.

    ?11. ?12. ?13. ?14.

    ? 15. ?16. ?17. ?18. ?19. ?20. ?

  • 18

    I II

    2. 0. ,

    . . , , (287-212 ). - , . - , -. a -, . , . - , . a - , a - a. , ( . , , , - .). . , .. ( ), ., , , . , -, , .

    , a :

    1. () a; 2. () a.

    a, - , - . a, - (, - .).

  • 19

    I II

    : , , a :

    1. a ;2. a (); 3. a (). , a

    : a. a ,

    ; b. a ,

    , .

    , a :

    I. ;II. - , ;

    III. - , .

    .2.1.

    ()

    ()

    ()

    ()

  • 20

    I II

    2.1.

    . , . . , . - . - (R, FR), .

    - (). - , , . , , . - , : , . - (), : , . - , : , .

    - , .2.2. :F1,F2, ..Fi......Fn.

    .2.2.

  • 21

    I II

    , ( ) ( ). , . .

    2. 2.

    . . , . , , , . , , , . . , ., , . : .

    . : , , , . (). : , , , .

    - (). , . ., AB (.2.3) G, - F. B, -.

    , : . , - : [N], : m [kg] , a [m/s2] , g [m/s2] ( ).

    .2.3

    . [N],

    2

  • 22

    I II

    . F, (Newton) [N], .

    (kN), : 1 kN = 1000 N.

    : 1. ( ),

    N;2. , ;3. ( ), ()

    ; 4. ,

    . , . 2.4

    :

    . 2.4.

    .

    , , A.

    . F.

    . , . . . 2.4 : AB, , , () , A F.

  • 23

    I II

    : cmNU F ...

    ...

    , , , .2.5:

    - A(x,y);- , -;- F.

    1. F=300 (N). A (2,1), = 600, .2.6.

    : :

    cmNUF 1

    100 ..: cmAB 3 ; F= Ncm

    NcmUAB F 30011003

    ...cm

    , . , . , , . , ..2.5.

    AB ABcm

    cm cmcm

    .2.6

  • 24

    I II

    2. F=40 N, .2.7. :

    a. = 300, A(1,2) c. = 2200, A(-1,-1)b. = 1500, A(-2,1) d. = 3000, A(2,-2): :

    cmNUF 1

    02

    :

    1. F=60 N, :

    a. = 450, A(2,1) c. = 2000, A(-2,-0)b. = 1800, A(-1,1) d. = 3100, A(0,0)

    2. , :

    a. F1 =15 kN; = 00, A(1,1) b. F2 =10 kN; = 1200 B(-3,2) c. F3 =20 kN; = 1200 C(0,-2)

    3. F =120 N, . , :

    a. = 3600 . = 900 . = 2700

    cm

    .2.7

  • 25

    I II

    2. 3.

    - , .

    :1. ;2. ; 3. .

    (), .. -. , ( ), .

    , . :

    ). ;). ; ). .

    .

    .

    - , .

    .

    . , . , , (R, FR), .

  • 26

    I II

    . , .

    .

    2. 4.

    . , .

    , .

    (). :

    R = FR = F1 + F2 + F3 + ...Fn = Fi : R=FR - ; F1, F2, F3,...Fn ();

    () , (i=1, i= n, ). . : R = FR = F1 + F2 + F3 + ...Fn = Fi = 0 : .

    A F1 F2

    , . 2.8. , . :

    - . B F1 , ( ). , F1, C F2 , . , , FR = B`D`

    i=n

    i=1

    i=n

    i=1

    i=n

    i=1

  • 27

    I II

    .2.8.

    - . , : FR=F1+F2

    , :R = FR = F1 + F2 + F3 + ...Fn = Fi: , , , . :

    .

    A F1 F2

    (. 2.9) . :

    - . B F1 , . , CC F2. , ,

    , , D'BFR . .

    i=n

    i=1

    .2.9.

  • 28

    I II

    - . , :

    FR = F1 - F2 :

    , , (FR=0).

    A , (. 2.10a), :

    - . B (. 2.10b), (), , D, (), . , , (, F4), FR = B`F. , .

    - . (+) (-), , (+), (-). . .

    : FR=F1+F2-F3-F4

    .2.10

    )

  • 29

    I II

    : FR=F1 F2 F3 ... Fn,

    ni

    1iiR FF

    : , , , FR = Fi = 0

    :

    1. A F1=50 kN F2=30 kN . , .2.21.. : : UF=10 kN/cm

    .2.11

    FR = B`D . UF = 2 . 10 =20 kN : FR=F1-F2=50-30=20 kN

    2. A : F1=200 N, F2=350 N F3=300 N , .2.12.a. . . F3 ( )? . a. .

    - : :UF=100 N/cm .2.12. FR = B`E . UF = 2.5 cm . 100 N / cm = 250 NFR=250 N, A .

    kNcm

  • 30

    I II

    - : FR = Fi FR = F1+ F2 - F3= 200 + 350 - 300 = 250 N

    .2.12

    . :FR = Fi = 0; FR=F1+F2-F3=0, : F3=550 N 3. : F1=20 N, F2=30 N, F3=10 N, , F4=25 N F5=65 N , .2.13. a. . . F1 ?. -a. : :UF=10 N/cm

    FR = AF . UF = 3 cm . 10 N / cm = 30 N

    - : FR = Fi FR=F1+F2+F3-F4-F5=20+30+10-25-65=30 N. :

    FR = Fi = 0; F1+F2+F3-F4-F5=0, F1+30+10-25-65=0; : F1=50 N

  • 31

    I II

    1. A : F1=3000 N, F2=2 kN F3=7 kN . a. . . F3 ( -)?

    2. : F1=250 N, F2=0.5 kN, F3=300 N, , F4=500 N F5=200 N . a. . . F1 ?

    3. A : F1=3000 N, F2=2 kN F3=7 kN . a. . . F2 ( -)?

  • 32

    I II

    2.5.

    a.

    F1 F2 A (. 2.14), . , , .

    :

    - (.2.14a);

    - (.2.14b).

    .2.14

    , , , , (. 2.14a). F1 F2 A, C, FR.

    (.2.14b), . , A F1. , B, F2. FR .

  • 33

    I II

    .

    , .. .

    , . F F, :

    1. ; 2. , ; 3. ; 4. .

    . .

    . F= 50 N, x =600 1 2 (.2.15), 1=30

    0 2=1000.

    F : UF=10 N/1cm F . , F. F. F1 F2 .

    :

    F1= OA . UF = 3.4 . 10 N / 1cm = 34 N

    F2= OB . UF = 2.8 . 10 N / 1cm = 28 N

    .2.15

  • 34

    I II

    :

    1. A : F1=60 N F2=40 N (. 2.16). :-

    - , :

    a. =600 . =1400 . =900

    : : UF=20 N/1 cm.

    =600

    =1400

    =900

    :a. FR= AC . UF = 4.3 . 20 N / 1cm = 86 N. FR= AC . UF = 2 . 20 N / 1cm = 40 N. FR= AC . UF = 3.6 . 20 N / 1cm = 72 N

    2. F1=2 kN F2=3 kN =900 .2.17. FR .

    .2.16

  • 35

    I II

    : : UF=10 N/1cm. A. : FR= AC . UF = 3.6 . 10 N / cm = 36 N

    3. F=10 N A =300 .2.18. x y.

    : : UF=10 N/1cm. . 2.18, :F1= AB . UF = 4.4cm . 2 N / cm = 8.8 NF2= AD . UF = 2.5 . 2 N / cm = 5 N

    .2.17 .2.18

    1. A : F1=2 kN F2=3000 N . :

    - - , :

    a. =450 . =1200 . =1800 . =00

    2. F1 F2 A . , , :

    a). F1=600 N; F2=900 N; =500

    ). F1=4.3 N; F2=2.2 N; =1300

    ). F1=12 N; F2=16 N; =1100

  • 36

    I II

    3. F x . 1 2 x 1 2. :

    a). F=80 N; =500; 1=00; 2=90

    0

    ). F=30 N; =1000; 1=300; 2=150

    0

    2.6.

    , F1, F2, F3,...Fn (), .

    .

    a). .2.19a, . , .2.19b:

    .2.19

    A1, .2.19b, F1 . F1, B1, F2, F3 F4. A1,B1,C1,D1,E1 , A1E1 FR. - , FR = A1E1,

  • 37

    I II

    . , . . . , , (FR=0). - . : , , . ) A (. 2.20), : F1, F2, F3, F4 1, 2, 3 4.4

    .2.20

    :

    - xOy , A .

    ) )

  • 38

    I II

    - , x y.

    x : F1x, F2x, F3x F4x, y : F1y, F2y, F3y F4y, :

    F1x=F1cos 1; F1y=F1sin1;F2x=F2cos 2; F2y=F2sin 2;F3x=F3cos 3; F3y=F3sin 3;

    F4x=F4cos 4; F4y=F4sin 4. - ,

    :

    FRx= F1x F2x F3x ...FNx= Fix FRy= F1y F2y F3y ...FNy= Fiy () FRx FRy

    , 900. (. 2.20b), :

    R x:

    Rx

    RyR F

    Ftg

    , FR , , : FRx=Fix=0 x- FRy=Fiy=0 - y-

    : 1. FRx=Fix=0

    2. FRy=Fiy=0

    . 1. FRx=Fix=0

    2. FRy=Fiy=0 .

    2222 )()( iyixRyRxR FFFFF Rx Ry ix iy

    tgRy

    Rx

  • 39

    I II

    , .

    :1. A : F1=4 N, F2=5 N, F3=6 N x 1=0

    0, 2=1200 3=200

    0. F4, A (. 2.21).

    . 2.21

    : : UF=2 N/ cm

    .2.21 . , ; F4 .

    .2.21b, a: F4= D1A1 . UF = 2.5 cm . 2 N / cm = 5 N

    4, D1A1 O, 4=331

    0.

    2. .2.22 G=40 N BC =300. .

    )

  • 40

    I II

    : . :

    - ( );

    - F1, FA.

    - O (.2.22). . . . , ( ).

    . 2.22

    . .

    . .

  • 41

    I II

    A1 G, UF=10 N/cm. , B1, 1 FA, A1 2 . 1 2 C1, . , :

    F1= C11 . UF = 4.6 cm . 10 N / cm = 46 NF= B1C1 . UF = 2.3 . 10 N / cm = 23 N

    3. 3.5 m .2.23. G=1 kN. .

    : UF=1000 N /1 cm

    .2.23

    G (UF=1000 N /1 cm) : , , :

    F1= 2.4 cm . = 2400 N = 2.4 kN

    F2= 2.1 cm . = 2100 N = 2.1 kN

    4. . 2.24. () AB, BC C, B G=100 kN.

    1000 N1cm

    1000 N1cm

  • 42

    I II

    : tg = = 0.75

    F1=G tg=100 0.75=75 kN

    kN

    GFF

    12575100 22

    2212

    34

    75 kN

    F2 C - . - :

    kNGFFGFF

    FGFF

    100;

    ;cos;cos

    32

    23

    223

    kN

    1. A , F1=1 kN, F2=800 N, F3=600 N. : 1=30

    0, 2=1200, 3=300

    0. (: FR=85 N dhe R=260).

    2. AC AB G=30 N (.2.25). =250 . . (: F1=F2=37 N).3. G=4 kN . 2.26, =600. . (.FA=FB=2.5 kN).

    . 2.25 . 2.26

    . 2.24

  • 43

    I II

    4. G= 200 N A B. = 350, . 2.27. . (. FA=245 N, FB=240 N).

    5. . 2.28 . AB AC, G=500 N : = 450, =300.

    . 2.27 . 2.28

    2.7.

    - . (.2.29 a, b,) - O F, , O, . O, , , l . l [m],[cm],[mm], .

    F l, F O M. , - , -. , .

  • 44

    I II

    . 2.29

    . 2.30 . 2.30, -. . , .

    : M=F l (Nm)

    : () M. .

    M [Nm], [Ncm], [Nmm] [kNcm] [N], [kN] [m], [cm] [mm]. ( ): F - O - , (+)

    )

    )

    )) )

  • 45

    I II

    (. 2.29a), (-) (.2.29b). F=0 l=0, (.2.29c) M=0. F O :

    lFM FO )(

    . F O . , .

    . , F=100 N, . 2.30. :

    a) l =20 cm (.2.30a) b) l1 =30 cm (.2.30b)

    :

    a) M=Fl=100 N 20 cm= 2000 (Ncm)=2 kNcmb) M=Fl1=100 N 30 cm= 3000 (Ncm)=3 kNcm

    2.8. Varignon

    , FR.. , .

    , Varignon . .

    Varignon :

    O, O.

  • 46

    I II

    , F1 F2 (. 2.31), FR :

    21 FO

    FO

    RO MMM

    2211 lFlFlF RR

    21 MMM R . 2.31

    , , Varignon :

    ni

    iinR MMMMMM

    1321 ...

    :

    1. (.2.32), () F = 1200 N. D = 200 mm.

    :

    O:

    mNmmNmmNDFM O 12000012022001200

    22. (. 2.33), F1=5 kN F2=2 kN F3=3 kN. A, B C.

    :MRA=F1 0+F2 4-F3 3=0+2 4-3 3=2 kNmMRB=F1 4+F204-F3 0=5 4+2 0-30 =20 kNmMRC=F1 4+F2 0-F3 3=5 4+0-3 3=11 kNm

  • 47

    I II

    . 2.33. 2.32

    1. (. 2.34), A , B , C F=80 N. A B. (. MA=640 Nm; MB=240 Nm).

    . 2.34

    . 2.35

    2. (. 2.35), F1=2 kN F2=3 kN F3=4 kN. A, B C.

    2.9.

    , . .

  • 48

    I II

    a). - () , .2.36a.

    . 2.36

    ) )

    , , . . , . O , , 1, 2, 3 4 . , , : 1 F1. I, 2 F2. II, 3 F3. III. , C-I-II-III-D, .

  • 49

    I II

    1 4, IV. , , , . b). . 0y, . : FRX = F1x F2x F3x ... Fnx = Fix FRY = F1y F2y F3y ... Fny = Fiy

    :

    22

    RYRXR FFF :

    RXRY

    R FFtg

    R -.

    2.10.

    RX RY

    tg RY

    RX

    , .2.37, - , , - , z.

    . 2.37

  • 50

    I II

    :

    a)

    ( ). , ( .2.38).

    a)

    )

    . (. 2.39).

    . 2.38

    . 2.39

    a)

    )

  • 51

    I II

    )

    , - , .

    1. 0Fix 2. 0Fiy3. 0M i

    :

    .

    , , . . , , .

    2.11.

    , . .

    a)

    A B (. 2.40), . () , .

    , , .

    ix

    iy

  • 52

    I II

    ) )

    . 2.40

    , : FR=F1+F2, - , l1 l2 Varignon- . A, :

    MRA=M1A+M2A ; FR l1=F1 0+F2l, k: R

    21 F

    lFl l2=l-l1

    :1. A B, . 2.41,

    : F1=20 N F2=10 N. l= 8 cm. FR, .

    : : FR=F1+F2=20+10=30 N : MRA=M1A+M2A; FR l1=0+F2 l

    cm32.568.28lll;cm68.230

    810F

    lFl 12R

    21

    1030

    68 68 32 cmcm

    . 2.41

  • 53

    I II

    )

    .2.42, FR , .

    1. , A B F1=60 N F2=40 N. , l=60 cm. (. FR=100 N, l1=24 cm). 2. (. 2.43) , : G=14 kN : a=160 cm b=120 cm. (. FA=6 kN; FB=8 kN).(. 2.43) , : G=14 kN : a=160 cm b=120 cm. (. FA=6 kN; FB=8 kN).

    . 2.43

    . 2.42

  • 54

    I II

    2.12.

    . , , , (.2.44). . () . , , , e : 021 FFFR .

    F F, :

    a) ) , ) )

    . 2.44

    , . , . . , . :

    lFM [N m] , .

  • 55

    I II

    KUSHTET E EKUILIBRIT VARSISHT NGA SISTEMI I

    FORCAVE Sistemi i forcave Kushtet e ekuilibrit

    Forcat kolineare (forcat joparalele)

    0FF iR

    Forcat arbitrare (t fardoshme)

    1. 0Fix 2. 0Fiy 3. 0Mi

    Forcat konkurente (forcat q priten n nj pik)

    1. 0Fix 2. 0Fiy

    Forcat paralele

    1. 0Fi 2. 0Mi

  • 56

    I II

    , . , : ; - , ; - , . . (). , , . . . F, [N]. 1kN=1000 N. : 1. () N;2. ;3. , ; 4. , . :a). ;b). ; c). . . , , (FR=0). , , . () M, [Nm].Varignon- : O, O. .

  • 57

    I II

    :

    1. ?2. ?3. ?4. a ?5. a ?6. ?7. ?8. ?9. ?

    10. ?11. ?12. ?13. ?14. ?15. ?16. ?17. ?18. ?19. ?20. ?21. ?22. ()?23. Varignon- ?24. ?

  • 58

    I III

    3.0.

    , , ,

    , , , , . , , .

    , , , , . .

    -. , . . , , , .. . . , ; , . . , . . , . , . , , ,

  • 59

    I III

    (12 700 km) (150 000 000 km).

    3.1. ,

    . , . , , .. . (), : , , ; (), (). ; . , ( F1, F2, F3 F4 ) (.3.1a), F1 F2 Fb , (.3.1b).

    : , . :

    Fb=F1+F2 , . ,

    .3.1

    .

    .

  • 60

    I III

    . . , , , :

    F=const. t (.3.2a), , , . F,t I.

    , . , , , , . .3.2 II.

    , , . .3.2 III. . , , . , , , .

    . 3.2

    ) ) )

  • 61

    I III

    3.2.

    3.2.1. , ..

    , .

    . : .

    - .

    , .

    , ( ).

    , .

    , .

    (z - ). , . 3.3.

    .3.3

  • 62

    I III

    (), F (.3.3a). F , , . , z. Fb (.3.3b) F, :

    Fb=F Fb

    A, (1 mm2, 1 cm2) . :

    .

    () :

    () :

    , , (Fb=F), :

    , , N/mm2, N/cm2, kN/cm2 . , A= 12 cm2, F= 24 kN, :

    N/mm2, :

    3.2.2.

    , : .

  • 63

    I III

    a. (.3.4a), ).. (.3.4), ().

    )

    . 3.4 , :

    1. - (z) (. 3.5) . . .

    2. () (.) (. 3.6), - . (-, .), .

    . 3.5 . 3.6

  • 64

    I III

    3. (-) (, ) (. 3.7), - , , , . , . , (, ., ).

    . 3.74. - (, ) (.3.8) -

    . . , :

    5. () () (. 3.9) - , ( ) , ( ). , . , Mt.

    . 3.8 . 3.9

  • 65

    I III

    . . 6. () (.3.10) - (,, .) .

    . , (). , .

    . 3.10 7. . . , : , , , .

    3.3. , , . , , . , , , . . , (), ..:

  • 66

    I III

    3 10. , , , , . . ,

    , , .

    (), .

    , .

    , . :

    ( ). :

    :o : =3...4o : =5...6o : =10...12o : =12...15 .

    (), (,) . ( ), , , , , , .

    , ( ), , , , .

  • 67

    I III

    , .

    3.1 :

    3.4.

    , (.3.11a) () (.3.11), :

    .

    , :

    1. (,) (F) (A).

    (N/mm2)

    00000300

    120140-160

    120140-160

    00000300

    85100-110

    --

    14300545

    200-220180-200

    200-220180-200

    GH.14 - 45-50 100-120() ()

    --

    10.5 9.5

    104

    - - 1.5-8 - 29-39 49-88

    . 3.1

  • 68

    I III

    2. (A) , (F) (,), .

    3. (F) (A).

    . 3.11

    1. , (F) (A), ( ) :

    2. (F) , (A), . :

    , :q j

    :

  • 69

    I III

    : , , . .3.12 , :

    a) ) )

    . 3.12

    3. - (F), (A) ( ), :

    :

    1. F=60 kN =200 N/mm

    2.

    : F=60 kN=60 000 N

    Siprfaqja e prerjes trthore pr rrethin do t jet:

    :

  • 70

    I III

    2. Mbulesa n nj stacion t trenit mbshtetet n shtylla t prbra

    nga gypat me dj=200 mm dhe db=150 mm, fig. 3.13. T llogaritet se me far force lejohet t ngarkohet nj shtyll, nse

    sht e prpunuar prej gize t hirt lej=120 N/mm2. Zgjidhje: Siprfaqja e prerjes trthore t gypit do t jet:

    Forca e lejuar llogaritet:

    Fig.3.13 Fig.3.14 Fig.3.15

    d=20 mm. :

    2. dj=200 mm db=150 mm (. 3.13).

    , =120 N/mm

    2.: :

    :

    .3.13 .3.14 .3.15

    3. d, 20. =70 (N/mm

    2). D=500 (mm), p= 8 bar (.3.14). (: 1 bar0.1 N/mm2); 1bar=105Pa; 1Pa=1N/m2=106N/mm2;)

  • 71

    I III

    : :

    :

    :

    :

    : d=12 mm 1.

    F=80 kN =190 N/mm

    2. 2.

    F=90 kN, a, =8 N/mm

    2. (. a=106 mm). 3. b ,

    =7 mm, F=2500 N? =2 N/mm

    2. (: A=a, a=A/; (. b=178 mm). 4.

    14 , . 3.14. d, : p = 12 bar (1 bar 0.1 N/mm2), D=400 mm =85 N/mm

    2. (. d=12.7 mm, d=13 mm).

    5. D=600 mm p=8 bar, . 3.14, , d=16 mm lej=60 N/mm

    2.(: n=F/F1, F=pA, F1=A1; (. n=19).

  • 72

    I III

    6. , d=60 mm, =80 N/mm

    2. (. F=226.08 kN).

    7. 26 . d=3 mm. =60 N/mm

    2. (. F=11.02 kN).

    8. F=30 kN (. 3.15). d , =60 N/mm

    2. (. d=25 mm).

    9. a=20 mm F=80 kN =190 N/mm

    2. (. b=15 mm).

  • 73

    I III

    3.5.

    , . , . , , . , , .

    , , , (.3.16a). G, : l0, A , .

    . 3.16

    : , :

    (l0)

    ( ).

    lk. , . , , .

  • 74

    I III

    . , :

    ,

    - , :

    :

    .

    (.3.16), :

    : , :

    . , : =78 N/dm3, k=400 N/mm2 lej=100 N/mm

    2.

    : :

    :

    ,

  • 75

    I III

    1. , : =910-5 N/m3, k=250 N/mm

    2.(. lk=2777 m).

    2. , l=30 m, , F=20 kN, =80 N/mm

    2 =76.518 N/dm3. (. d=18 mm).

    3. d=40 mm, l0=200 m, =120 N/mm

    2 =8104 N/m3. (. F=130 627 N).

    3.6.

    , , . . , l0 t0 (. 3.17a), t1 l1. l1=l1-l0 :

    . 3.17

    - , 1m, 10C. . 3.2. .

  • 76

    I III

    [1/0C] 1210-6 10.410-6

    16.510-6 17.510-6

    22.510-6 8.010-6 0.1110-6

    E [N/mm2] 2-2.2105 1.15-1.6105

    0.84-1.3105

    1.05-1.15105

    0.9-1.2105

    0.7-0.71105 0.15-0.4105 0.56105

    3.2 3.3

    t :

    , . , , . (.3.17b). . , , FA FB. B , FB , :

    FA=FB=F

    ). . , :

    :

    ( )

  • 77

    I III

    E . , , 3.3. , ( ) .

    . , , .

    : t0=20

    0C. l0=8 m. :a.

    t1=500C;

    . . : =1210-6 (1/0C), E=2.2105 (N/mm2) :

    . , :

    . :

    1. AB e A B t0=26

    0C. : a) t1=0

    0C, ) t1=35

    0C

    :

    (. 1=57.2 N/mm2; 2=19.8 N/mm

    2)2. 4 m 100 mm2 1 mm. .(.F=5000 N).

    p

  • 78

    I III

    3. l0=50 cm t0=10

    0C. l=0.12 mm (.3.18). t1=80

    0C. , : 1210-6 1/0C E=2105 N/mm2. (: , =E, :

    . 3.18

    2

    (. = 88 N/mm2).

    3.7. ( )

    . ( ). , , .

    rk ( ). , , .

    - - - (.3.19). - . F , - .

    . 3.19

  • 79

    I III

    :

    , : A=dl. 2 2.5 , :

    j lej

    . F=80 kN, . 3.19. , : l=50 mm, d=30 mm lej=100 N/mm

    2.

    : : =2100=200 N/mm2.

    : lej=2100=200 N/mm2.

    d j

    3.8.

    ( )

    F (.3.20), . . , (), k, .

    .3.20

  • 80

    I III

    (. 3.21) , F. , . s . s a . :

    . 3.21

    , , :

    , . G E , :

    , , () .

  • 81

    I III

    . , .. . . , - . , , ; -, . . . , - . - . - , : . : -(), --, (-), -(), , - . -, , - . , , , .

    1. ?2. ?3. , ?4. ?5. , ?6. ?7. ?8. ?9. , ?10. ?11. ?12. ?13. () ?14. ()?15. ?16. ?17. ?18. ?19. ?20. ?

  • 82

    I - IV

    4.0.

    , . , .

    , :

    a. b.

    . , ( ., , , .).

    :

    ( ., , , , .). .

    ( ., , , .).

    , , . ( , , .) .

    , . .4.1, .

  • 83

    I - IV

    4.1.

  • 84

    I - IV

    4.1.

    . , , .

    , .

    , . , , . , , () , .

    , , , . , , , , , , . , .

    : ;

    ;

    .

    4.1.1.

    . . : d l. , ().

  • 85

    I - IV

    , , JUS M.B3 002.

    - :1. d < 10 mm; 2. () d=10-37 mm.

    - : (.4.2a) (.4.2) (.4.2) (.4.2) (.4.2)

    ) ) ) ) ) .4.2

    - . , . - . , . . : l =16,18, 20, 22, 24, 26, 28, 30, 32, 34, 36, 38, 40, 42, 45, 48, 50, 52, 58, 60, 62, 65, 68, 70, 72, 75, 78, 80, 85, 90, 95, 100....190 mm ( 5 mm).

  • 86

    I - IV

    , 1 mm . .

    d l . d=22 mm, l=68 mm, 34; : 22x60 JUS M. B3.021 34. 4.1, .

    (mm) 3-4 5-6 7-8 9-10 11-13 14-16 17-20 21-24 25-29 30-35 D (mm) 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37

    .4.1

    4.2, () .

    .4.2. (mm), p ( )Ribatnimi

    n t nxeht Ribatina pr konstruksione t elikta sipas JUS M. B3.021

    Ribatina pr en nn presion sipas JUS M. B3.023 A(mm

    2)

    d d1 D h R r D h R r 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37

    11 14 17 20 23 26 29 32 35 38

    16 21 26 30 35 40 45 50 55 24

    6.5 8.5 10 12 14 16 18 20 22 24

    8 11

    13.5 15.5

    18 20.5

    23 25.5

    28 30.5

    0.4 0.6 0.8 0.8

    1 1 1

    1.5 1.5 1.5

    18 23 30 35 40 45 50 55 60 67

    7 9

    12 14 16 18 20 22 24 26

    9.5 12

    15.5 18

    20.5 23

    25.5 28

    30.5 34.5

    1 1.5

    2 2 2

    2.5 3 3

    3.5 4

    95 154 227 314 415 531 661 804 692

    1134 d diametri nominal i ribatins d1 diametri i vrims pr ribatin, diametri adekuat i ribatins s ribatinuar

    4.1.2.

    . , , , . . .

    JUS M. B3.021

    JUS M. B3.023

    d d1 ,

  • 87

    I - IV

    JUS C.BO.506. 4.3, .

    M (N/mm

    2)

    z (N/mm

    2)

    .0246 34 340 420 210 .0247 34S 340 420 210 .0248 - 340 420 210 .0446 - 410 470 250

    .0447 44 440 520 300 CuAs 230 -Cu 99,50 210 250 -Cu 99,75 210 250 -Cu67Zn 280 500 -Al 99 80 180 -AlMg 5 240 300 100 200AlMg1Si1 130 250 90 150AlCu3Mg 260 150AlCuMg2 440 420 280 250

    .4.3

    (), :

    a). , , .

    ). ( .) . .

    , .4.3. .

    . . . 280C, 4.3. .

  • 88

    I - IV

    . 4.3

    , , . , , , , .

    , -, .

    4.1.3. ,

    . ,

    . ( 9 mm ) ( ).

    ( ) ( ). , (1000 - 11000C) . . () () .

    (. 4.4). . . , , . () . , ( , ).

  • 89

    I - IV

    ()

    .4.4

    d1 d :

    , :

    .

    . . . ( 4.5). , . .

  • 90

    I - IV

    .4.5

    4.1.4.

    .

    ( ), ( ) :

    (.4.6) (.4.7) (.4.8)

    .4.6

  • 91

    I - IV

    .4.7

    .4.8

    , :

    (.4.6 4.7) (.4.8)

    -:

    -.

  • 92

    I - IV

    4.1.5 ,

    , . , , . ( ) Fn (.4.9), z. Fn :

    Fn=nAz

    .4.9 , F:

    F = Fn = nAz :

    , (). , : Fp=nApr , , :

    F=F+Fp=nAz+nAp

    F=nA( z+ pr )

  • 93

    I - IV

    :

    z pr n

    - d1 :

    :

    t :

    z=E=tE :

    ,E , (). Fn z :

    Fn= zA=tEA

    F:

    F= Fn= zA :

    :

    F (N) .

  • 94

    I - IV

    ( ) , . , , .

    :1. :

    3 V (m3) .

    2. , : = 1 3 mm = 3 8 mm = 4 8 mm ,

    : D (cm) , p (kN/cmm2) , lej (kN/cmm

    2) () . : = 0.6 0.75 - = 0.8 - = 0.850.9 - (Bach):

    3. . 4.4:

    .4.4.

    mm 2 3 4 5-6 6-8 8-12 11-15 d d1 t=3d+5 e2

    88.42916

    99.53217

    10113517

    12133818

    14154721

    16175625

    20216530

  • 95

    I - IV

    1.

    3 m3 .: (: =g (N/m3); =1000 kg/m3).

    - : D = 2 m

    - : =4 mm. , . , V=Ah:

    :p=h= 1000.0955=9.55 kN/m2=0.000955 kN/cm2.

    ( =10 kN/cm

    2):

    , =4 mm. - 4 mm .4.4, : : d=10 mm, : d1=11 mm.

    : t=35 mm, : e2=17 mm. 2. .4.10, - , - , 100000 N. : :f j

    k i i j (lidhj hj j ): x = 1 ( , ),

    n = 4 ,

    - ( , - .4.10, :

    =12 (10) mm a=25 mm b = 100 mm =t+2a

  • 96

    I - IV

    t = 50 mm d1=17 mm n = 2

    : A=(b-nd);

    P i i i f ib i

    :

    Fig. 4.10. . 4.10.

  • 97

    I - IV

    4.2. . , , , , . , , , . , , (. 4.11).

    , .

    : (, , .); (, , .); (, .). -

    : , , , . 1 . Si, Mn, S P. - C.

    1 -, .

    .4.11

  • 98

    I - IV

    () : , , , , , . .

    : .0000, .0245, .0345, .0045 : .0210, .0300 .0345. , , , , . JUS C.T3.001 :

    .

    , : , , , , .

    .

    () ( , , .) . : , , .

    , : ( ); ,

    ; ;

    ; 10 15%; ; ; ; .

    :

    ;

    ;

    ;

  • 99

    I - IV

    ; ;

    .

    4.2.1. ,

    ( ). . .

    JUS C.T3. 001 , .

    . , :

    - (.4.12a), - (.4.12), - (.4.12).

    .4.12

    ) ) )

    .4.13, , . , , , , . , , : X, U U.

  • 100

    I - IV

    .4.13

    I, . 3 mm, 2 mm.

    V . , .

    1/2V . X

    . K .

    .

    U U . .4.14 .

    T

  • 101

    I - IV

    , 1/2 V

    K

    J J

    .4.14

    1/2V , . K,J J . . ( ) .

  • 102

    I - IV

    4.2.2.

    . : (KM), (K), (K), (K).

    , , , .

    : .

    (.4.15). , .

    .4.15

    (), . , . . , . . () , , .

  • 103

    I - IV

    4.2.3. ,

    a a=26 mm, , . .

    .4.2.1, , .

    Lidh

    ja e

    sa

    ldua

    r

    Skica Sforcimi nominal

    Bal

    lore

    Zgjatja me forcn FZ Z=F/ls Prkulja me momentin Mfx fx=Mfx/Wfx=6M / ls2 Prkulja me momentin Mfy fy=Mfy/Wfy=6Mf /ls2

    Zgjatja me forcn Fz =

    Prkulja me momentin Mf ;

    Kn

    dore

    Shkputja ose zgjatja me forcn F t=z=F/2als Prkulja me momentin Mf

    .4.2.1.

    FZ Z=F/ls Mfxfx=Mfx/Wfx=6M / ls

    2 Mfyfy=Mfy/Wfy=6Mf /ls

    2

    Fz

    Mf

    =

    f

    ;

    Ft=z=F/2als

    Mff

  • 104

    I - IV

    Zgjatja me forcn Fz z=Fz/2(b+h)a Prkulja me momentin M=FL

    Zgjatja me forcn Fz ;

    dm=d+2a; =d/dm Prkulja me momentin: Mf=Fl

    ; Shkputja me forcn F:

    ; Prdredhja me momentin T

    ;

    Me

    prp

    uthj

    e

    Shkputja me forcn F ; shkputja

    dhe prdredhja me forcn F: ; t=FL/Wp

    *Gjatsia llogaritse e lidhjes s salduar:ls=l-2a

    Fzz=Fz/2(b+h)a M=FL

    Fz

    : Mf=Fl

    F:

    T

    F

    F:

    * :ls=l-2a

    . - , . - . . , - , . (.4.16), - ,

  • 105

    I - IV

    . . - .

    Fig.4.16

    mm 0.5-1 1-1.5 1.5-2 2-3 3-5 d mm 4-8 6-8 8-10 10-12 10-14

    e1=(3...6) d e2=(2.5...4) d

    )

    .4.16a , .4.16b, . 5 mm. .4.17, : a , , .

    ))

    , :

    : Ft - .

    -

    d . ,

    , :

    .4.17

  • 106

    I - IV

    - 1.5 2.5.

    (.4.17b), :

    i=2 .

    4.2.4.

    , .

    , , . , (.4.18) :

    lk=l-2a

    :,t=k1k2lej,p :,t= k1k2lej,p: lk (cm) l (cm) a (cm) e ,t (kN/cm

    2) ,p (kN/cm

    2) ( )

    lej,t (kN/cm2)

    ,p (kN/cm2)

    k1 .4.2.2k2 k2 =0.5 k2=1

  • 107

    I - IV

    .4.2.2 k1

    0.75

    0.65 0.65 0.85 0.80

    0.65

    .4.18

    . (x) .

    .4.19 ,

    5 mm. :

    : D(cm) Pn(kN/cm

    2) z(kN/cm

    2) (.4.2.3)

  • 108

    I - IV

    : =1.5 ; =2 : =0.70.9 , =0.6 .

    .4.2.3

    JUS

    kN/cm2

    z(kN/cm2) (0C)

    20 100 200 250 300 350 400

    .1200.1201.1202.1203.1204.1205.1206.1207.1208

    35-4541-5035-4535-4541-5041-5044-5344-5334-42

    192221212424262621

    182120202323252520

    161818182121232318

    141616161919212116

    121414141717191914

    101212121414161612

    --99

    111113139

    :

    http://www.contarini.net/video.php?fi le=wpb100&tipo=wmv&lang=es&menu=40/

    www.contarini.net/video.php?fi lehttp://

    www.contarini.net/video.php?fi le=wplc&tipo=wmv&lang=de&menu=40=wits01&tipo=wmhttp://

    www.contarini.net/video.php?fi le=wpji&tipo=wmv&lang=de&menu=40v&lang=es&menu=40/

    http://www.contarini.net/video.php?fi le=wmgk&tipo=wmv&lang=de&menu=40

    www.learn-how-to-weld.com

    http://www.mkproducts.com/Prod_sub_SpoolGuns.htm

    http://www.youtube.com/watch?v=_nEjZMAizsM&feature=player_embedded

    http://www.learn-how-to-weld.com/mig-welding.html

  • 109

    I - IV

    4.3. ,

    4.3.1.

    (, , , .), , , (.4.20).katrkndsh, quhen pyka (kiaveta), fig.4.20.

    .4.20

    , :

    , . :

    .

    j py gjPyka me pjerrtsi Pyka pa pjerrtsi

    Pyka me skaje gjysmrrethore

    Pyka me skaje gjysmrrethore

    Pyka me skaje t rrafshta

    Pyka me skaje t rrafshta

    Pyka me grep (kok)

    Pyka e cila shtrngohet me bulon

    Pyka e ult

    Pyka segmentale

    4.3.1, .

    ()

  • 110

    I - IV

    (.4.21), , (1:100), . , . 1:100, 100 mm 1 mm. .4.21, : 1- ; 2- ; 3- ; 4- . , : , .

    Pjerrtsia e pyks: :

    .4.21 , : (.4.22a) (.4.2) (.4.22)

    ) ).4.22

  • 111

    I - IV

    , . , . . , , , . , . . , .

    , , . , (.4.23).

    h t+t1,

    .4.23: t (mm) t1 (mm) ( ) h (mm) l (mm) b (mm) r (mm)

  • 112

    I - IV

    .4.24 .4.24, . 4.3.2, . Ta.4.3.2

    d2 b h t t1 t2 r h t t1 t t1 6-8 8-10 10-12 12-17 17-22 22-30 30-38 38-44 44-50 50-58 58-65 65-75 75-85 85-95 95-110110-130130-150150-170170-200200-230230-260260-290290-330330-380380-440440-500

    2 3 4 5 6 8 10 12 14 16 18 20 22 25 28 32 36 40 45 50 56 63 70 80 90100

    2 3 4 5 6 7 8 8 91011121414161820222528323236404550

    1.1 1.7 2.4 2.9 3.5 4.1 4.7 4.9 5.5 6.2 6.8 7.4 8.5 8.7 9.911.112.313.515.31719.319.62224.627.530.4

    1 1.4 1.7 2.2 2.6 3 3.4 3.2 3.6 3.9 4.3 4.7 5.6 5.4 6.2 7.1 7.9 8.7 9.911.212.912.614.215.617.719.8

    0.6 1 1.3 1.8 2.1 2.4 2.8 2.6 2.9 3.2 3.5 3.9 4.8 4.6 5.4 6.1 6.8 7.7 8.910.111.811.513.114.516.618.7

    0.20.20.20.20.40.40.40.50.50.50.50.60.60.60.80.8111.21.21.61.62.52.52.52.5

    3 4 5 6 6 6 7 7 8 9 9101112

    1.92.53.13.73.944.74.85.466.26.97.68.3

    1.21.622.42.22.12.42.32.73.12.93.23.53.8

    3 3.8 4.4 5.4 6 6 6.5 7.5 8 81010111313.714

    1.11.31.71.72.12.12.62.63.14.14.14.15.15.26.58.2

    l: 6,8,10,12,14,16,18,20,22,25,28,32,36,40,45,50,56,63,70,80,90,100,110,125, 140,160,180,200,220,250,280,315,355,400.

    Fig.4.25 .4.25

  • 113

    I - IV

    , (.4.25).

    - , - . , 1:10 1:20 ( 4.26a) , :25 1:50 (.4.26 ). : - (.4.26).

    Fi 4 26.4.26

    4.3.2. . . , (.4.27.a,), (.4.27.,).

    .4.27

    . . . .

  • 114

    I - IV

    , :(.4.28.a); (.4.28.); (.4.28.).

    .4.28

    m >50 kN/mm2, .0545 .0645. . . , . , . . , . . , . : , , ( ) . , 4.3.3.

    .4.3.3

    p (N/mm2) ,(N/mm2)

    150 100 50 120 80 53 27 87

    50 40 50 54

    . . .

  • 115

    I - IV

    4.3.3. - , . : ; .

    . . . , , , .

    :- (.4.29.a);- (.4.29.); - (.4. 29.).

    a) b) c) ) ).4.29

    . , (.4.30). , . . .4.30, : : a)- ; )- ; )- .

  • 116

    I - IV

    . ..

    .4.30 , : . : . : , , , , . : , , . . . , : d

  • 117

    I - IV

    4.4.

    , , (.4.31a). , , (.4.31). , , (4.31), .

    )

    )

    )

    .4.31

    , : .

    .

    . , .

    (.4.32). :

    1 , ;

  • 118

    I - IV

    2 , , ;

    3 , 4 ;

    5 , , .

    .4.32

    . - d , , , (.4.33).

    Fig.4.33 .4.33

  • 119

    I - IV

    e .

    P , . , P, , L=d.

    : () (). .4.34. , , , .

    .4.34 .4.35

    :

    , . , , , .

    , , (.4.35a), (.4.35).

  • 120

    I - IV

    4.4.1. .

    : ; .

    ( ), .

    , .

    , , . . , . , , .

    . . , . ; , .

    . . : d1=D1, d2=D2 () d=D. , .

  • 121

    I - IV

    (.4.36a), (.4.36).

    Fig.4.36a

    Fig.4.36b

    Kndi n mes t vijave ansore t profilit t filetos quhet kndi i profilit . Thellsia teorike e filetos H paraqet lartsit teorike t filetos n drejtimin normal n aksin e filetos. N fig.4.37 dhe 4.38 prkufizohen parametrat e filetos; s jashtme, fig.4.38a, dhe t brendshme, fig.4.38b.

    .4.36a

    .4.36

    .4.37

    . H . .4.37 . 4.38 ; , .4.38a, , .4.38 .

  • 122

    I - IV

    - , .

    .4.38

    4.4.2. ,

    , - . , - .

    - :

    () .

    ISO , , mm (.4.39). . =600. : - D, P. P (mm) () .

  • 123

    I - IV

    M d mm : M24, ( : , d=20 mm).

    M, mm, : M24x2, ( : M , D=24 mm P=2 mm).

    - , , .

    .4.39 .4.40

    ISO ( =600), 104723, 1:16 (.4.40).

    , , . M24x1,5 . .

    , . , , , .

    .

  • 124

    I - IV

    . 4.1. JUS M.BO 012

    D=d (mm)

    P (mm)

    d2=D2 (mm)

    d1 (mm)

    H1 (mm)

    A1 (mm

    2)

    0

    I II

    0.81 0.9

    0.200.225025

    0.6700.7540.838

    0.5550.6240.639

    0.1080.1220.135

    0.2410.3060.378

    5.465.465.45

    1.2 1.11.4

    0.250.250.30

    0.9381.0381.205

    0.7930.8931.032

    0.1350.1350.162

    0.4950.6280.836

    4.864.404.55

    1.62 1.8

    0.350.350.40

    1.3731.5731.740

    1.1711.3711.509

    0.1890.1890.217

    1.0801.4701.790

    4.654.054.20

    2.53 2.2

    0.450.450.50

    1.9082.2082.675

    1.6481.9482.387

    0.2440.2440.271

    2.1302.9804.470

    4.303.723.42

    4 3.54.5

    0.600.700.75

    3.1103.5454.013

    2.7643.1413.580

    0.3250.3790.406

    6.0007.75010.10

    3.523.603.40

    568

    0.801.001.25

    4.4805.3507.188

    4.0194.7736.466

    0.4330.5410.677

    12.7017.9032.80

    3.263.423.18

    1012 14

    1.501.752.00

    9.02610.86312.701

    8.1609.853

    11.546

    0.8120.9471.083

    52.3076.20

    104.00

    3.032.942.87

    1620 18

    2.002.502.50

    14.70116.37618.376

    13.54614.93316.933

    1.0831.3531.353

    144175225

    2.482.802.48

    24 2227

    2.503.003.00

    20.37622.05125.051

    18.93320.32023.320

    1.3531.6241.624

    282324427

    2.242.482.18

    3036 33

    3.503.504.00

    27.72730.72733.402

    25.70628.70631.093

    1.8941.8942.165

    519647759

    2.342.082.19

    42 3945

    4.004.504.50

    36.40239.07742.077

    34.09336.47939.479

    2.1652.4362.436

    91310451224

    2.002.101.95

    , , () mm.

    =550. , () (.4.41).

    ,

  • 125

    I - IV

    .4.2. , JUS M. BO. 013.

    D=d (mm)

    P (mm)

    d2=D2 (mm)

    d1 (mm)

    H1 (mm)

    A1 (mm

    2) I II

    568

    10

    0.500.751.001.25

    4.6755.5137.3509.188

    4.3875.0806.7738.466

    0.27060.40590.54130.6766

    15.120.336.056.3

    12

    16

    14

    18

    1.251.501.501.50

    11.18813.02615.02617.026

    10.46612.16014.16016.160

    0.67660.81190.81190.8119

    86.0116157205

    20

    24

    22

    27

    1.501.5022

    19.02621.02622.70125.701

    18.16020.16021.54624.546

    0.81190.81191.08251.0825

    259319365473

    30

    36

    33

    39

    2233

    28.70131.70134.05137.051

    27.54630.54632.32035.320

    1.08251.08251.62381.6238

    596733820980

    42

    48

    45

    52

    3333

    40.05143.05146.05150.051

    38.32041.32044.32048.320

    1.62381.62381.62381.6238

    1153134115431834

    z . , () . P 1 Pz=25.401 mm.

    2, .

    1 , . .

    .

    , . =300. (.4.42).

    . , : , .

  • 126

    I - IV

    .4.41

    , , , .

    , . , , , , , . , .

    Tr, mm, . Tr48x8. , , .

    , .

    , , . =300, 00. , 30 300. 30, 300, 0.2 mm.

  • 127

    I - IV

    Fig.4.42

    .4.42

    .4.43

    . S, - mm, ., S48x8, 4.4.

    , .

    , - .

  • 128

    I - IV

    .4.3. , JUS m. BO. 062.

    .

    d (m)

    H

    (mm)

    d2=D2 (mm)

    . d1 (mm)

    .

    H1 (mm)

    . .A1 (mm

    2)

    0

    .

    101214

    334

    8.510.5

    12

    6.58.59.5

    1.251.251.75

    335771

    6.405.206.08

    12.6610.3012.00

    161820

    444

    141618

    11.513.515.5

    1.751.751.75

    104143189

    5.204.574.50

    10.309.058.02

    222426

    555

    19.521.523.5

    16.518.520.5

    222

    214269330

    4.684.253.88

    9.288.407.70

    283032

    566

    25.52729

    22.523.525.5

    22.52.5

    398434511

    3.584.063.78

    7.118.067.50

    364044

    677

    3336.540.5

    29.532.536.5

    2.533

    6838031046

    3.313.503.15

    6.606.986.29

    485052

    888

    444648

    39.541.543.5

    3.53.53.5

    122513531486

    3.313.173.04

    6.606.316.05

    556065

    9910

    50.555.5

    60

    45.550.554.5

    444.5

    162620032333

    3.252.963.04

    6.485.906.05

    707580

    101010

    657075

    59.564.569.5

    4.54.54.5

    278132673794

    2.812.612.44

    5.625.224.88

    859095

    121212

    798489

    72.577.582.5

    5.55.55.5

    412847175346

    2.742.572.46

    5.485.144.92

    100110120

    121214

    94104113

    87.597.5105

    5.55.56

    601374668659

    2.372.102.26

    4.744.204.52

    130140150

    141416

    123133142

    115125133

    667

    103871227213893

    2.081.922.06

    4.163.844.12

    160170180

    161618

    152162171

    143153161

    778

    160611835820358

    1.921.801.92

    3.843.603.84

    () , . 300. , (.4.44). 1 . Rd, , . Rd48x1/6.

  • 129

    I - IV

    . .

    : - Rd - E27 (.4.45) - Re9 - Bi 3/8 - Vu 8.

    Fig.4.44 Fig.4.45 Tab.4.4. Prmasat nominale t filetos s pjerrt sipas JUS M. BO. 072

    Fig.4.46

    Shenja P mm d =D mm d1 mm d2 mm

    D1 mm

    A1 mm2

    S 22x5 S 24x5 S 26x5 S 28x5 S 30x6 S 32x6 S 36x6 S 40x7 S 44x7 S 48x8 S 50x8 S 52x8 S 55x9 S 60x9 S 65x10 S 70x10

    5 5 5 5 6 6 6 7 7 8 8 8 9 9 10 10

    22 24 26 28 30 32 36 40 44 48 50 52 55 60 65 70

    13.322 15.322 17.322 19.322 19.586 21.586 25.586 27.652 31.852 34.116 36.116 38.116 39.380 44.380 47.644 52.644

    18.590 20.590 22.590 24.590 25.909 27.909 31.909 35.227 39.227 42.545 44.545 46.545 48.863 53.863 58.181 63.181

    14.5 16.5 18.5 20.5 21 23 27 29.5 33.5 36 38 40 41.5 46.5 60 65

    139 184 236 293 301 370 514 609 797 914 1024 1141 1218 1547 1709 2177

    .4.44 .4.45.4.4. JUS M. BO. 072

    .4.46

  • 130

    I - IV

    .4.46, (.4.46a) (.4.46 ).

    :

    (d2 D2); (P); (). d2=D2 d2

  • 131

    I - IV

    a) b) Fig.4.48 Fig.4.49.

    a) b) c)

    N figur jan paraqitur: a) filetoja e djatht me nj filles, b) filetoja e majt me nj filles, c) filetoja e djatht me dy fillesa, d) filetoja trekndshe, e) filetoja katrore dhe f) filetoja trapezore.

    d) e) f)

    .4.48 .4.49

    : a) , ) , ) , ) , ) ) .

    ) )

    ) ) )

  • 132

    I - IV

    4.4.3. .

    . .

    . , . , , , .

    ) ) ) ))

    .4.49

    (.4.49a). , (.4.4b) , (.4.49 ). (.4.49d).

    ISO , . .4.50, , , . : , , , , .

  • 133

    I - IV

    . 4.50

  • 134

    I - IV

    4.4.4. .

    . () ln=0.8d, JUS M. B1. 600. ln=0.5d0.6d . ln=1.2d1.6d, , . . , , (.4.51a).

    )

    .4.51 : ln

    s. ISO , , (.4.51). . 4.52, : , , , , .

  • 135

    I - IV

    .4.52http://www.centar-alata.hr/vijcana-roba-matipodloske/c5_47/index.html-

    4.4.5.

    , , , . JUS M.B1.021 M.B1. 023. , , , , .

    , .

    .4.5, .4.6.

  • 136

    I - IV

    .4.5.

    M N/

    mm2

    T (N/mm2) 0,2 (N/mm2)

    340 - - 4.64.8 400

    240320

    5.65.8 500

    300400

    6.66.8 600

    360480

    6.9 - 5408.8 800 - 64010.9 1000 - 90012.9 1200 - 108014.9 1400 - 1260

    .4.6.

    M (N/mm

    2)

    340 4 400

    5 5006 6008 80010 100012 120014 1400

    *: 1 kN/cm2=10 N/mm2 ( . 34 kN/cm2=340 N/mm2).

    . .

    , .

    . , 11 kN/cm2 =110 N/mm2. 150 0C.

    .1120, .1121, .1220, .1221. 0.1 0.2 mm.

    M=340 N/mm

    2, , .

  • 137

    I - IV

    , . . .

    5 .

    . . .

    1000 0C.

    , .

    , :

    , ;

    .

    a) ) )

    .4.53

    , , . () .

  • 138

    I - IV

    (.4.53a) (.4.53b,c), (, ).

    , , , , , , () .

    , , .

    . :

    , 100, , 10.

    m = 6100 = 600 (N/mm2); T = (8600)/10 = 480 (N/mm2)

    .

    .

    (.4.54), ( ).

    .

    .2130. , : , , . , , .

  • 139

    I - IV

    .4.54

  • 140

    I - IV

    (.4.55), Fp, . Mt1 - Mt2. :

    Mt=Mt1+Mt2 ,

    : L= (15-21)d, d (.4.56).

    .4.55 .4.56

    b (mm)

    l200 mm b=2d+25 mm l b, .

  • 141

    I - IV

    .4.7.1.

    d l

    l1 l2 l3 h m s eM5 20..50 16 3.5 4 8 8.63M6 25..80 18 4 5 10 10.89M8 30..100 22 5.5 6.5 13 14.20M10 35..200 26 32 7 8 17 18.72M12 40..220 30 36 8 10 19 20.28(M14) 45..220 34 40 9 11 22 23.91M16 50..220 38 44 57 10 13 24 26.17(M18) 55..220 42 48 61 12 15 27 29.56M20 60..220 46 52 65 13 16 30 32.95(M22) 60..220 50 56 69 14 18 32 35.03M24 60..220 54 60 73 15 19 36 39.55(M27) 70..220 60 66 79 17 22 41 45.20M30 80..220 66 72 85 19 24 46 50.85(M33) 100..220 72 78 91 21 26 50 55.37M36 100..220 78 84 97 23 29 55 60.79(M39) 100..220 84 90 103 25 31 60 66.44M42 120..220 90 96 109 26 34 65 72.09(M45) 140..220 102 115 28 36 70 77.74M48 150..220 108 121 30 38 75 83.39(M52) 180..220 116 129 33 40 80 89.04

    DIN UNI EURONORM JUSCq15 CB 15 C15KD 1221Cq 35 CB 35 C35KD 14313582 C35BKB C35BKD38Cr1 38Cr1KB 38Cr1KD

    38Cr B1 25CrB1KB 25CrB1KD25 Cr Mo 4 25CrMo4KB 25CrMo4Kb 4730

    34Cr4 34Cr4KB 34Cr4KD 413041 Cr 4 41Cr4KB 34CrMo4KD 4731

    42CrMo4 42CrMo4KD 4732

  • 142

    I - IV

    4.5.

    . , .

    . , , . .

    , , . :

    , . , , , ,

    ., . (

    ).

    ( , , .). , . (

    , , , .). . .,

    , . ,

    , . :

    , .

    F, T Mp .

  • 143

    I - IV

    - , .

    :

    (.4.57) , , . (.4.58) . .

    Fig.4.57 .4.57

    .4.58

    : (.4.59); (.4.60).

    : (.4.61); (.4.62).

  • 144

    I - IV

    Fig.4.59 Fig.4.60 .4.59 .4.60

    .4.61 .4.62

    4.5.1. -

    . . . (.4.63) , . f F :

    c . :

    o c s :

  • 145

    I - IV

    Fig.4.63

    .4.63

    : Mf=Fl ; (cm3) .

    , (.4.64).

    .4.64

    : .2131, .2132, .2133, .2134, 7 mm .2333. 7 mm .2330, .2331, .2332.

    , (.4.65), , , . =0.85...0.90, , =0.97.

    .4.65

  • 146

    I - IV

    .4.66, , .

    .4.66

    (.4.67), () .

    .4.67

    , . .4.68, , .

  • 147

    I - IV

    .4.68 .4.69

    4.5.2. -

    (.4.69) - . , , .2133, .2134, .2330, .2331, .2332, .4230, .4830 .4831. , , .

    .4.70, , :

    Mt=F2r (Nm) , :

    (mm3) momenti rezistues polar.

  • 148

    I - IV

    .4.70

    :

    : l (mm) I0 (mm

    4) G (N/mm2) :

    : f=r (mm) :

  • 149

    I - IV

    4.5.3.

    , (). , , : , , , , .

    , .

    , , .

    , .

    .4.7. , : 820 880 0C 430 520 0C.

    .4.7.

    HB (KN/com2)

    HB

    (KN/cm2)

    .s HB

    (KN/cm2)s HB

    (KN/cm2). 2130. 2131. 2132. 2133. 2330. 2331. 2134. 4230. 4830. 4831

    240255270290310310310310310310

    217230230235240240240240120135

    105110110110110110120135120135

    120+140130+150130+150130+150130+150130+150140+160150+170135+170135+170

    ( , .).

    , . . , , .

    http://www.opruge-jatic.hr/ - .

  • 150

    I - IV

    , , . : , , . : , ( , ) . . : . ( ), . : , , , , . ISO - mm. , (). . . . , ,, . , . . . : , . , : , , . : . : . . . , , .

  • 151

    I - IV

    :1. ?2. ?3. ?4. ?5. ?6. ?7. ?8. ?9. ?10.

    ?11. ?12. ?13. ?14.

    ?15. ?16.

    ?17. ?18. ?19.

    ?20. ?21. ?22. ?23. ?24. ?25. ?26. ?27. ?28. : 6. 8 8. 9!29. ?30. ?31. ?32. ?33. ?

  • I - IV

    1. - , I, , 1992

    2. - , I, , 1996

    3. , , , 1988 4. , ,

    , , 20015. , (

    ) , , 19866. , , ,

    20027. . - , ,

    , 20018. . , I II, , 19729.