~ 1 ~

งานวจยของพนกงานบรการ ตอตานการคามนษย โดย

มลนธ เอมพาวเวอร

พมพ 2555

~ 2 ~

ชนแลวหน

ผลกระทบจากนโยบายและวธตอตานการคามนษย กบ สทธมนษยชนของพนกงานบรการ

ทประเทศไทย

โดย ทม RATS-W

มลนธเอมพาวเวอร

สนบสนน โดย Mama Cash

~ 3 ~

พมพ ครงแรก 2012/2555

“งานศลปะผาปก มดะ”

ชนงานยาวกวา 10 เมตร กบ 13 ภาพ บนผนผา เรองราวเปนไปตามความยาวของผนผา แสดงถงวธการทผหญงไดสมผสกบภารกจการบกจบและชวยเหลอ แผนภาพแตละภาพ ถกปกแตละครงดวยมอของพนกงานบรการแรงงานขามชาตซง

เปนสวนสาคญของการวจยของเรา มนเปนงานศลปะทแสดงออกแทนคาพดทดทสด จากพนกงานบรการแรงงานขามชาตผปฏบตงาน

แผนภาพจากผนผาทเรามเปนเรองราวทงหมดของรายงานทเราเขยนขน

~ 4 ~

สารบญ บทนาสเรองราวของเรา……………….......……………….............................................. 5 เราเปนใครและเราทาอะไร………………วธวทยา ……………………………………….……. 6 ขอคนพบ………………………………....รายงานฉบบยอ……………………………….……. 9 ตอจากนอะไรควรจะเกดขน ? ………………….ขอเสนอแนะ………………………..….……20 บทท1: บรบทแวดลอมปจจบนของการงานและชวตของเรา………………………….……..22 การยายถนในประเทศไทย ณ วนน พนกงานบรการในประเทศไทย : ในบรบทสมยใหม ยงคงยายถนดวยความหวงใน พ . ศ . 2554

…………. ทบานและตดสนใจวาไปเมอไหรด …………. ระหวางการเดนทาง …………. ขามชายแดน ………….. การเดนทางในประเทศไทย …………… การหางาน ……………. สภาพการทางาน …………… เงนกและหนสน ……………. ผานมาแลวผานไป …………… พนกงานบรการตางชาตในประเทศไทย หากการคามนษยจะไปเปนพนกงานบรการกเหมอนมอเตอรไซคจะไปเปนดอกมะล

บทท 2: จดสงสดของภเขากฎหมาย .......................................................................44 กฎหมายเชงลงโทษ การลงโทษทเพมขนมาสาหรบพนกงานบรการขามชาต เรามสทธทจะไดรบการยอมรบวาเปนบคคลในกฎหมาย: การยอมรบและการคมครอง แลวเดกละ ?: กรอบทางกฎหมายสาหรบการคมครองเดก/ ผเยาว บทท 3: พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 ……………….…54 ปญหาในการนยาม การคมครอง การลงโทษ การคมครองระหวางประเทศ บทท 4 นโยบายรฐบาลในการตอตานการคามนษย.................................................. 59 นโยบายระดบชาตและโครงสราง บนทกขอตกลงระดบจงหวด บนทกขอตกลงระดบภมภาคและทวภาค บทท 5 นโยบายและการปฏบต…… ระวงชองวางระหวางกน…………………….………… 65 เมอนโยบายทดกลายเปนการปฏบตทเลวราย ชนแลวหน : เรองจรงจากการบกจบและชวยเหลอ บทท 6: การละเมดเฉพาะเจาะจงทเกดขน……………………………………………………. 95 การละเมดขอตกลงระหวางประเทศดานสทธมนษยชน การละเมดกฎหมายและนโยบายของไทย การละเมดขอตกลงในระดบภมภาค การละเมดมาตรฐานระหวางประเทศวาดวยการตอตานการคามนษย

~ 5 ~

บรรณานกรม....................................................................................................... 109 บทนาตอเรองราวของเรา

เราเดนทางกนใชเวลาหลายวนทามกลางภเขา ขามแมนา ผานผนปาทหนาทบ เรากาวยางตามทางทคนอนเคยเดน ทางสายเลกทมฝนหรอดนโคลนขนอยกบวาฤดกาลใด ฉนถอกระเปาทใสเสอผาและแบกความหวงทงหมดของคนทงครอบครวไวบนบา ฉนแบกมนมาดวยความภาคภมใจ มนเปนหบหอทมคาไมใชภาระทยงยาก ตามทางชายแดนพนทสวนใหญของชายแดนจรงๆแลวไมม ไมเหนเสนทเขยนไวทพนของผนปา ไมมลายเสนทขดไวในสายนาทวกวน ฉนเพยงแคกาวตามทางทมผหญงนบพนเดนกอนหนาฉน ยางกาวของฉนเตมไปดวยความนาตนเตน เมอยลา และทาทาย เบองหลงเปนโลกทฉนคนเคย โลกของยายของฉนและยายของยายของฉนและ ยายของเธอ เบองหนาคอโลกของพสาวผซงออกเดนทางไปลวงหนา เพอกอรางสรางฝนและเพอใหครอบครวดารงอยได ยางกาวนเปนพมา ยางกาวขางหนาเปนประเทศไทย และนคอขอบชายแดน หากนเปนเรองราวของผชายทออกไปผจญภยเพอตามลาขมสมบตและสงหารมงกรเพอทาใหครอบครวรารวยและมความปลอดภย เขาคนนนกจะเปนฮโร แตฉนไมใชผชาย ฉนเปนผหญง ดงนนเรองเลาจงเปลยนไป ฉนไมสามารถเปนผหาเลยงครอบครวได ฉนไมสามารถออกไปตามวถการผจญภยได ฉนไมกลาและอาจหาญ ฉนไมมความชานาญและเขมแขง กลายเปนวาฉนถกเรยกวาแรงงานตางดาวผดกฎหมาย ผแพรเชอโรค โสเภณ อาชญากรหรอแมกระทงเหยอของการคามนษย

~ 6 ~

ทาไมโลกถงกลวคนรนใหม คนทางาน คนทไมพดภาษาองกฤษและเปนผหญงทไมใชสผวขาวซงเรามจานวนมากกวาและเคลอนยายไปรอบโลก แตไมใชเราทมกจะถกพบวาเปนบคคลททารายทางเพศเดก ฆาตกรตอเนองหรอผทขมขนคนอน เราไมเคยเรมทาสงคราม ไมเคยสงการใหฆาหรอวางแผนทาลายลางมนษยชาต และไมใชเราอกทเปนจาเลยทกระทาความรนแรงและอยในหองขงทวโลก ความเสยงอะไรทจะเกดขนแนๆทกระทบอสรภาพการเคลอนไหวของเรา ? ทาไมการจากดใหเราอยแคในพนทภมศาสตรเฉพาะจงสาคญ จนทาใหรฐบาลเตมใจทจะใชเงนและพลงทางการเมองอยางมาก ทาไมเราถงรสกเหมอนแกะหรอฝงววควาย ทจะไดรบอนญาตจากชาวนาเทานนวาเมอไหรและทไหนทจะถกลากไถตามทชาวนาเลอก ? ทาไมผหญงคนอนทไดขามไปแลวยงอกโลกหนงถงตอตานไมใหเรากาวตามไป ? ไมมอะไรทเราสามารถเรยนรจากประสบการณทจะตอบคาถามเหลานไดเลย แทนทจะเคารพสทธมนษยชนขนพนฐานของเรา ภายใตคณะมนตรความมนคงของสหประชาชาต เราไดรบการคมครองภายใตสานกงานวาดวยยาเสพตดและอาชญากรรม เราถกบงคบใหอยกบการโกหกแบบใหมทวาการควบคมชายแดนและนโยบายการตอตานการคามนษยเปนการปกปองสทธของเรา ไมมใครสกคนในกลมเราทเชอการโกหกนนหรอตองการการปกปองดงกลาว เราถกจบ ถกตดขาดจากครอบครว เงนเราทหามาไดและเกบไวกถกยด ถกสอบปากคาอยางหนก ถกขงคกและตกอยภายใตการควบคมของผชายทมอาวธปนเพอทพวกเขาจะสงเรากลบบาน ทงหมดนกระทาภายใตแผนปายชอวา “การคมครองเพอตอตานการคามนษย “มนเหมอนการโยนเกลอใสเขาไปในแผลสดและเรยกมนวาคอการชวยเหลอเรา เราขอขอบคณผหวงใยตอสวสดการของเราอยางจรงใจ แตเรารองขอใหทานรบฟงเสยงของเราและคดในแนวคดแบบใหม หลงจากการบกจบและชวยเหลอ เราจะตองเดนในเสนทางเดมอกครง ประสบกบอนตรายเดม ณ จดขามชายแดน เหมอนกบผหญงทตอสเพอไดรบการศกษา ตอสเพอสทธในการลงคะแนนเสยงเลอกตง ตอสเพอมสวนรวมในทางการเมอง ตอสเพอประกาศอสรภาพ ตอสเพอทางาน เพอความรก เพออยอยางปลอดภย เราจะไมอยในสงคมทมกรงขงททาเพอกกขงเรา เรากลาทจะกาวขามเสนทขดไว เราเปนใครและเราทาอะไร.......วธวทยา มลนธเอมพาวเวอร เอมพาวเวอรเปนองคกรทเรมโดยคณ จทรวภา อภสข กลมของพนกงานบรการและ นกกจกรรมในพฒพงศ ในพ .ศ . 2527 เอมพาวเวอรสงเสรมสทธมนษยชนของพนกงานบรการและจดใหมพนททใหเราเปนเจาของ เพอจดตงและยนยนสทธของเราทางการศกษา สขภาพ การเขาความยตธรรมและการมสวนรวมทางการเมอง มพนกงานบรการมากกวา 50,000 คนทเคยมสวนรวมอยางเปนทางการกบเอมพาวเวอรในรอบ 27 ปทผานมา สมาชกของเรารวมถงพนกงานบรการทมาจากประเทศไทย และพนกงานบรการทหลกๆมาจากประเทศ ในอนภมภาคลมนาโขง เชน ลาว พมา1 จน และกมพชาในปจจบน เอมพาวเวอร มศนยใน 11 จงหวดทวประเทศไทยทเขาถงพนกงานบรการ 20,000 คนอยางสมาเสมอ การดแลโดยภาพรวมของศนย การดาเนนการและบรหารโดยพนกงานบรการเปนหลก ในแตละพนทเอมพาวเวอรเปนสวนหนงของชมชนพนกงานบรการ ทาไมถงทาวจยเรองการตอตานการคามนษย ? พนกงานบรการในประเทศไทยเปนกลมทถกทาวจยมากทสดในโลกกวาได หลายทศวรรษทปจเจกบคคลหลายคน หลายกลมไดมาทเอมพาวเวอร เพอตอปรญญาเอกใหจบ เพอจดทาสารคด เพอเขยนบทความหรอดาเนนการใหทนเสรจสมบรณ เรามประสบการณทเยอะมากกบการทาวจย ในรอบ 10 ปทผานมาพนกงานบรการในประเทศไทยไดประสบกบปญหาการละเมดสทธมนษยชนภายใตหนากากของกฎหมายและนโยบายการตอตานการคามนษย เรามประสบการณทถกโจมตใสรายปายส สบประมาทตออตสาหกรรมของเรา เจาหนาทตารวจบกจบโดยใชความรนแรงในสถานททางานของเรา เราถกกขงโดยไมมกฎเกณฑ ถกบงคบใหฟนฟในสถานสงเคราะหของรฐบาลและถกสงกลบ เราเองไดทาการเรยกรองอยางตอเนองสาหรบการปฏรปและการคมครองสทธมนษยชนโดยเฉพาะกบพนกงานบรการแรงงาน

1 ในรายงานนเรยกวาประเทศพมาแทนการเรยกเมยนมาร เนองจากพนกงานบรการจากพมาไมยอมรบเผดจการทหารพมาวามความชอบธรรมในการเปลยนชอพมาและยงคงเรยกวาพมา ไมใชเมยนมาร

~ 7 ~

ขามชาต แมวาจะมความพยายามเหลาน แตอตสาหกรรมของเรายงถกทาใหเปนตวอยางมากเกนไปในการบกจบเพอตอตานการคามนษยและเปนถกกลาวหาอยางผดๆวาเปนความรนแรงทมมาแตแรกเรมของการเปนพนกงานบรการ ทถกแสวงหาผลประโยชนเทยบเทากบการคามนษย ผคนยงไมทราบหรอไมเขาใจวากาปฏบตการตอตานการคามนษยในปจจบนวาไมเพยงแตละเมดสทธของปจเจกบคคล แตยงเปนอปสรรคทใหญหลวงตอความพยายามทจะลดการแสวงหาผลประโยชนในอตสาหกรรมของเรา ใน พ . ศ . 2554 เอมพาวเวอร ไดจดทาการวจยในชมชนทวประเทศเพอทจะจาแนกและจดทาบนทกผลกระทบของกฎหมาย นโยบายและการปฏบตของการตอตานการคามนษยของไทยตอพนกงานบรการในประเทศไทย และเพอพฒนาขอเสนอแนะเพอหาทางแกปญหาใหสาเรจ จดมงหมายลาดบทสองคอสรางความเขมแขงขององคความรและสรางความตระหนกในชมชนของเราเกยวกบกฎหมายและสทธมนษยชนและเพอสรางทกษะของเราในการออกแบบ ดาเนนการและตรวจเทยบการวจยเพอใชในการเรยกรองสทธมนษยชนของเรา ขนตอน เราทาอยางไร ไมนานหลงจากทเราตดสนใจวาจะทางานวจย เอมพาวเวอรไดรบการแนะนาใหใชเครองมอการประเมนผลผลกระทบดานสทธมนษยชนซงมการพฒนาใน พ . ศ . 2553 โดยสถาบนสทธมนษยชนของเนเธอรแลนด จดมงหมายสาหรบสทธมนษยชนและเครอขาย La Strada International ในยโรป2 ในการตอตานการคามนษย เครองมอ –คมอสทธ ซงใหขอมลแกเราในดานเอกสารสทธระหวางประเทศทไดรบการยอมรบเพอชวยเราจดทามาตรฐานการวดผลกระทบดานสทธมนษยชนดานนโยบายและการปฏบต ในขนแรกเราจตนาการไววาจะดาเนนการโดยทมเลกๆทมผหญง 3-4 คนเทานนทจะรวมกนเปนทมงานวจย เพอทาการสมภาษณ ฯลฯ ทางานภายใตโครงการชอวา RATS-W เราคดวาทมจะประกอบดวยผนาพนกงานบรการสองคน ผใหคาปรกษาดานกฎหมายและอกคนหนงผซงมประสบการณในการทาวจยและจดทาขอมล อยางไรกตามเมอเราเรมกลาวถงความคดในการทาวจยในขนตอนของการออกแบบและวางแผนในการประชมของพนกงานบรการ 90 คน ทเอมพาวเวอร จดท จงหวดนนทบร เกดปรากฏอยางรวดเรวและชดเจนวามพนกงานบรการอกมากทอยากจะเขารวมทาวจยนโดยตรง เมอถงขนทงานวจยเสรจสนมพนกงานบรการทงหมด 206 คน ทมทงพนกงานบรการไทยและพนกงานบรการทเปนแรงงานขามชาตทเปนสวนหนงของโครงการ RATS-W พนกงานบรการเหลานไดนาการประชมหารอ สมภาษณ ใหการเปนพยานในฐานะผเชยวชาญ สอบสวนและจดทาการวเคราะหและตระเตรยมเอกสารเบองตน พนกงานบรการจานวน 206 ททางานในโครงการแบงไดเปน 170 คน เปนภาคในการทาวจย 36 คนเปนผนาการทาวจย ประสานงานโดยผประสานงานการวจย 4คน ทงหมดทกคนทไดรบการกลาวถงในการวจยนสามารถแลกเปลยนบทบาทเปนผนาการทาวจย ภาคการทาวจยและพนกงานบรการได (รายละเอยดโดยยอของขอมลรายละเอยดการตดตอสามารถดไดทบรรณานกรม 4) มการตดสนใจทจะจากดขอบเขตของการวจยไปทผหญงทมาจากประเทศลมนาโขง ไทย ลาว พมา จนและกมพชาทเปนพนกงานบรการในประเทศไทย เราไมไดรวมพนกงานบรการผชาย คนทเกดมาในเพศตรงขามกบเพศทเขาเปน ทปจจบนไมไดเปนเปาหมายของการแทรกแซงการตอตานการคามนษยหรอไมไดถกกลาวถงในการสนทนา อภปรายในประเดนดงกลาว ถงแมวาเราจะตระหนกวาพนกงานบรการผชายกดวยทไดรบผลกระทบจากการแทรกแซงการตอตานการคามนษย แตเราไมรจกเพอนจากตางประเทศเพยงพอทจะเชญมารวมในการทาโครงการการทาวจยในขนน ทมและภาคททาวจยของเราไดรวบรวมขอมลจาก 13 จงหวด 9 จงหวดเปนศนยของเอมพาวเวอร ซงหลายทไดตงอยในพนทชายแดนของประเทศไทย3ในแตละศนย พนกงานบรการแรงงานขามชาตใชวธการเลา 2 คมอสทธ จดมงหมายเพอสทธมนษยชน 2553 http://www.humanrightsimpact.org/trafficking 3 ศนยของเอมพาวเวอรตงอยท ชายแดนไทย-พมา ( แมสอด แมสาย ) ทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ใกลกบชายแดนลาว (อบลราชธาน อดรธาน มกดาหาร ) เชยงใหม ภาคกลางของประเทศไทย (สมทรสาคร นนทบรและกรงเทพฯ) ภาคใต (ภเกตและกระบ )

~ 8 ~

เรองเพอหาขอมล บรรยายและวเคราะหสถานการณปจจบนและเนนไปทขอมลพเศษดงตอไปน: สถานการณทบานและการตดสนใจ ประสบการณในการเดนทางมายงและในประเทศไทย สภาวะในสถานททางานของผหญง ความสมพนธกบเจาหนาทตารวจและหนวยงานของเจาหนาทหนวยงานอนๆ และองคกรเอกชน ประสบการณและความรเรองการคามนษยและหรอกฎหมายทตอตานการคามนษยและความรของเราเรองสทธของตนภายใตกฎหมายไทย

ภาคทรวมทาวจยกบเราในแตละศนยมประสบการณทกวางและหลากหลายประเดน ซงรวมถงผหญงทมประสบการณทถก “ชวยเหลอ “ โดยความผดพลาดและถกขงเปนเวลานานสดถง 2 ป ผหญงถกจบและถกสงกลบซงเปนผลของการบกจบเพอตอตานการคามนษย ผหญงทปจจบนอยในสถานการณทเขาตามนยามตามกฎหมายวาเปนบคคลทถกคามนษยแตจตวญญาณไมใช ผหญงไมเตมใจทจะเปนพยานในการพจารณาในชนศาลและผหญงทเคยถกคามนษยจรงในอดต ผนาพนกงานบรการในแตละศนยยงใหขอมลทวไปเพมเตมในสวนของสภาพของธรกจบรการในทองท ขอมลนมาจากประสบการณแรมปของเราในการทลงพนทในแตละสปดาหกบชมชนพนกงานบรการในพนท อกทงทมททาวจยไดลงพนทในแตละพนทและเขาไปทบาร บานสาวและรานอาหารทผหญงทางานอย มการลงพนทขามชายแดนโดยทมวจยในสามพนท สองพนทในพมา (ทาขเหลกและเกาะสอง ) และหนงพนทในสปอ ลาว (สวรรณเขต) ภาคททาวจยจดใหมการสมภาษณผทศาลตดสนหรอถกกลาวหาวาเปนผคามนษย สามในหาคนเปนนายจางในรานคาราโอเกะ ผซงถกจบจากการบกจบเพอตานการคามนษยและปจจบนคดอยในชนศาล หนงคนถกตงขอหาคามนษยบคคลซงเปนผเยาวเพอแสวงหาผลประโยชนจากการคาประเวณ อกหนงคนเปนเจาของ บาร คาราโอเกะผซงถกขจากเจาหนาทตารวจวาจะถกตงขอหาคามนษยในอดต พนกงานบรการไดทาการสมภาษณเจาของบารในทองท ตารวจ เจาหนาทตารวจตรวจคนเขาเมอง เจาหนาทของรฐ และเจาหนาทขององคกรเอกชนในพนทเดยวกน มการเขาเยยมสถานสงเคราะหผหญงของรฐ 2ท คอบานเกรดตระการในกรงเทพฯและบานสองแคว ในจงหวดพษณโลก ภาคเหนอของประเทศไทย เพมเตมจากนนทมวจยไดรวบรวมขอมลทเขยนขนจากหนวยงานของรฐรวมถง ขอมลจากเจาหนาทตารวจ สานกงานอยการสงสด แผนกททางานเรองสวสดการสงคมและตอตานการคามนษย สมาชกของทมททาวจยไดเขารวมการประชมในระดบภมภาค การประชมของคณะกรรมการระดบจงหวด ซงจดโดยกระทรวงของรฐและองคกรเอกชนททางานในประเดนการปองกนการคามนษย ในชวงแรกของการทาวจย มการบกจบ 2 ครงเกดขนในพนทภาคเหนอของประเทศไทย มผหญง 30 คนททางานเปนพนกงานบรการถกขงจากการบกจบและตามมาดวยการทผหญงตองเผชญกบการละเมดและความลมเหลวในการดารงไวซงความยตธรรมในกระบวนการ ทมวจยและผนาพนกงานบรการจากพนทไดรวมกนจดทาการบนทกเหตการณเกยวกบชวต ประสบการณดานสทธมนษยชนของผหญงทไดรบผลกระทบ

กระบวนการนยงคงรวมถงการเรยกรองสทธของผทถกกกขงและการรกษาไวซงการตดตอสอสารกบองคกรเอกชนทเกยวของและทางานตอตานการคามนษย กบตารวจ เจาหนาทบานพก สถานสงเคราะห เจาหนาทในศาล เอมพาวเวอรยงไดทาการบนทกผลกระทบทเกดขนกบครอบครวและผทใหการสนบสนนทพยายามจะตดตอผหญง ขอคนพบและหลกฐานทไดรวบรวมระหวางกระบวนการนกลายเปนสวนสาคญของการทาวจยของเรา

~ 9 ~

เรองเกาๆ ทวาเดกสาวทกคนถกบงคบใหทางานในซองทใสกญแจเปนเรองในอดตไปแลว คดแบบนเปนความคดทลาสมย สถานการณทเรามในปจจบนนคอมเดกวยรนสองสามคนทตองอยในททไมควรจะอย “ หนวยปราบปรามการคามนษยภาคหา

มนษยทกคนเกดมามความเทาเทยมทมนคงและเปนสทธทไมอาจถายโอนใหแกกนได สทธเหลานไดรบการคมครองในรฐธรรมนญของไทยและกฎหมายภายในประเทศรวมถงในระดบภมภาคและขอตกลงระหวางประเทศอนๆทประไทยไดลงนามหรอใหสตยาบนไว การทบางครงบางโอกาสทจะเปนไปไดวาเราอาจจะเกยวของกบ พ.ร.บ ปองกนและปราบปรามการคาประเวณ 2539 หรอละเมดกฎหมายคนเขาเมองป 2521 แตสงนนไมไดเปลยนสทธขนพนฐานของเราทจะไดรบการมองเหนวาเปนบคคลภายใตกฎหมายและควรไดรบการคมครองจากกฎหมายอนๆหลากหลายทมอยในประเทศไทย

สงทเราคนพบ : …………. รายงานฉบบยอ ผลกระทบของพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 รวมถงนโยบายทเกยวของและการดาเนนการเกยวกบสทธมนษยชนของพนกงานบรการในประเทศไทย การวจยของเรามไดจดทาขนเพอเปนมาตรการวด พสจนหรอหกลางการดารงอยของการคา มนษยในธรกจบรการในประเทศไทย มรายงานซงแสดงขอโตแยงจานวนมากเกนพออยแลวทเกยวกบประเดนน และทสาคญกวานนในฐานะทเปนองคกรพนกงานบรการหลกในประเทศไทยซงทางานในชมชนมามากกวาสามสบป เราทกคนไดตระหนกอยางดวาการคามนษยนนไดหายไปอยางตอเนองจากธรกจบนเทงในประเทศไทยในรอบสบหาปทผานมา ในทางกลบกนเราไดวางมาตรฐานในการวดผลกระทบของกฎหมายตอตานการคามนษยและการปฏบตการทกระทบตอสทธมนษยชนของผหญงผซงถกกลาวหาวาถกคามนษยและผหญงคนอนทไมไดถกคามนษยแตไดรบผลกระทบอยางมากตอมาตรการตอตานการคามนษย ในความเปนจรงเราอาจจะมาถงจดๆหนงในประวตศาสตร ทผหญงในธรกจบรการของไทยไดรบความเดอดรอนจากปฏบตการตอตานการคามนษยซงเปนพนกงานบรการจานวนมากกวาผหญงทถกเอารดเอาเปรยบจากผคามนษย มการตระหนกอยางเปนสากลวากฎหมายการตอตานการคามนษย นโยบายและการปฏบตควรยดมนกบหลกการสาคญของสทธมนษยชนและอยางนอยทสดตองไมสรางความเสยหายใหผทถกคามนษยหรอบคคลอนทไดรบผลกระทบจากการแทรกแซงการคามนษย 4 อยางไรกตามแมวาจะมหลกการดงกลาว แตการวจยของเราพบวาตงแตมการประกาศใชพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 เปนกฎหมายในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2551 สทธขนพนฐานของผหญงมากมายถกละเมดจากการบงคบใชกฎหมายดงกลาว จนกลายเปนเรองปกต การละเมดนนเกดจากการกระทาของเจาหนาทรฐและองคกรเอกชนทกระทาตอพนกงานบรการขามชาต รวมถงผหญงทถกจาแนกวาเปนเหยอการคามนษย ขอคนพบของเราแสดงใหเหนวาการละเมดดงกลาวเหลานฝงอยในการตความและหรอการปฏบตตามมาตรา 10 ของพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 การละเมดเกดขนเปนประจาและทวประเทศไทยอกทงยงมการละเมดเกดขนจากการทเจาหนาทละเวนไมปฏบตหนาท การคมครองสทธมนษยชนและการเขาถงสทธทระบในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยทไมไดปฏบตทงจากรฐและหนวยงานเอกชน โดยเฉพาะอยางยงรากฐานบางประการของการปฏบตการตอตานการคามนษยในประเทศไทยไดขดกบกฎหมายอนๆในประเทศ อาทเชน กฎหมายคมครองพยาน พ . ศ . 2546 และการคมครองตางๆทระบในกฎหมายอาญา

4

มงหมายเพอสทธมนษยชนป 2010 คมอเพอสทธ, http://www.humanrightsimpact.org/trafficking

~ 10 ~

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 มาตรา 4 “การแสวงหาประโยชนโดยมชอบ” หมายความวา การแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณการผลตหรอเผยแพรวตถหรอสอลามก การแสวงหาประโยชนทางเพศในรปแบบอน การเอาคนลงเปนทาส การนาคนมาขอทาน การบงคบใชแรงงานหรอบรการ การบงคบตดอวยวะเพอการคาหรอการอนใดทคลายคลงกนอนเปนการขด รดบคคล ไมวาบคคลนนจะยนยอมหรอไมกตาม

RATS-W ทม ไดถามคาถามตอเจาหนาทตารวจอาวโสททางานในหนวยงานปราบปรามการคามนษย ภาคเหนอประเทศไทย (เชยงราย) ผซงผานการฝกอบรมพเศษเกยวกบกฎหมายการคามนษยหลายครง RATS-W : ถาผหญงตกลงทจะไปทางานในบานสาวแตกลายเปนวาถกสงไปทโรงงานและบงคบใหเยบผา ทานจะเขาไปชวยเหลอไหมคะ ? ตารวจ : ไม เพราะวาไมใชการคามนษย เราจะไมเขาไปชวยเหลอ เราเรยกวาโอกาส หากเธออยากออกมาจรงๆกตองชวยเหลอตวเองกลบมาทชายแดนและเรมตนใหม

ปศาจในรายละเอยด? ปญหาของการนยามคาวาการคามนษยในพระราชบญญต และดเหมอนวาไมมความพยายามใดๆทจะขดเกลาและปรบใชจากคานยามในพธสารของสหประชาชาตเพอใหเหมาะสมกบสภาวะและความตองการเฉพาะทองถน การคาประเวณไดปรากฏอยางเดนชดในคานยามนอกจากการขอทาน คาประเวณเปนอาชพเดยวทปรากฏในคานยามดวยเหตนคานยามจงมนยยะททาใหการคาประเวณเปนรปแบบหนงจาเพาะของการคามนษย นยามการคามนษยยงไดรวมถงการบงคบทางานและการแสวงหาผลประโยชนทางเพศ ในขอนจงกอใหเกดความสบสนวาอะไรเปนองคประกอบของการคามนษยจากการคาประเวณ ? เมอไหรทการไดผลประโยชนจากการคาประเวณกลายเปนการแสวงหาประโยชนโดยมชอบหรอคามนษย ? ภายใตกฎหมายตอตานการคามนษยในปจจบน การตดสนวาการคามนษยคอการแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณเปนเรองของอตตพสย (subjective)อยางสมบรณจากสายตาคนมอง 5

ตวอยางเชนฉนซอรถเขนใหนองชายซงพการจากเงนรายไดทฉนหามาได นองชายไดผลประโยชนอยางชดเจน แตนเปนการแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบหรอไม ? นายจางหกเงนรอยละสสบจากรายไดทฉนเรยกเกบจากการบรการ เปนการแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบหรอไม การเนนคาวาการคาประเวณแสดงนยยะวาการคาประเวณวาในตวของมนเองเปนปมของปญหาแทนทจะเนนนาหนกไปทผหญงทถกบงคบหรอถกแสวงหาผลประโยชนภายในการคาประเวณ ความสบสนระหวางพนกงานบรการและการคามนษยยงคงเปนอปสรรคตอการแกไขปญหาอยางมประสทธภาพและการพสจนหาบคคลผถกคามนษย อกทงเปนการขดขวางความพยายามทจะตอบรบกบความหวงใยทแทจรงทเราพนกงานบรการมเกยวกบสภาพการทางานของพวกเรา เพราะเราเกรงวาการตอบรบกบการรองทกขของแรงงานจะนาไปสการบกจบและชวยเหลอไมใชการปรบปรงมาตรฐานแรงงาน การตดปายใหพนกงานบรการแรงงานขามชาตทกคนเปนบคคลทถกคามนษยสงผลใหเปนไปไมไดทพนกงานบรการจะสวมบทบาททางานเชงรกตอตานการคามนษยในอตสาหกรรมบรการของเรา เราทกคนมความเสยงทจะถกจบและถกกกขง และเพอนเราทเปนแรงงานขามชาตกจะถกสงกลบบาน ซงเราไมสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพเทาทเราสามารถทาได ในทางปฏบตองคกรททางานตอตานการคามนษยหลายองคกร หลายเครอขายและบรรดาสอมวลชนยงคงเตมเชอไฟและเพมมลทนโดยการทาใหมายาคตทวาการคามนษยและการละเมดทางเพศเดกยงคงเกดขนอยางแพรหลายในอตสาหกรรมธรกจบนเทงยงคงดารงอย พนกงานบรการกลายเปนเปาหมายมากเกนกวาการแทรกแซงทมตอแรงงานกลมอนหรอชมชนในอตสาหกรรมอนๆ ยงกวานนชมชนพนกงานบรการกลายเปนเปาหมายแรกในการใชกระบวนการยตธรรมทางอาญาเปนการลงโทษแทนทจะใชยธศาสตรในการใหการศกษาและสรางความตระหนก พนกงานบรการถกเลอกปฏบตภายใตการบงคบใชพระราชบญญตน

5

อตตพสยคอการมองโดยทเตมความคดเหนของผมองเขาไป ผแปล

~ 11 ~

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551มาตรา 27.4 ตารวจอาจจะเขาไปในเคหสถานหรอสถานทใดๆ เพอตรวจคน ยด หรออายด พยานหลกฐานในการคามนษย

ฉนมาเชยงใหมสเดอนกอนทจะเกดเหต ตอนนนอยกบปาและทางานทบารคาราโอเกะ ตอนทสมครงานกไมมใครถามอายและไมคดวาจะเอยถง ฉนกไมทราบวามนสาคญ ตอนทางานไมไดเงนเดอน แตไดคาคอมมชชนจากเครองดมและเกบทปทได ตอนนนไมพรอมทจะออกไปกบลกคา ฉนยงรสกวายงอายอย แตกไมมแรงกดดนใดๆจากใครใหออกไปกบลกคา ขนอยกบฉนเอง เพยงแควารายไดจะไมมากเทาคนอน แลววนหนงกมลกคาคนหนงมาสามคนรวด ลกคาบอกวาฉนดเดกมาก และอยากใหฉนออกไปกบเขา ถงแมวาลกคาจะเสนอเงนใหเยอะมาก แตฉนกปฏเสธสองคนแรก แลวกไมรวาทาไมตอนหลงถงตกลงไปในคนทสาม แตตอนนนฉนคดวา กนะดเหมอนพเขาจะเปนคนดและกจะดมากเพราะจะไดมเงนมากขน กเลยตกลงออกไปกบลกคา เปนความผดพลาดอยางใหญหลวง ลกคากลายเปนตารวจ และฉนกถกจบและขง 8 เดอน หลงจากนนกถกสงกลบพมา, หญงสาวผถกชวยเหลอ ตอนอาย 17 ป 5 เดอน

การเกบพยานหลกฐานหรอการสรางอาชญากรรม?

มาตรา 27.4 ในพระราชบญญตฯ เพมอานาจใหเจาหนาทตารวจเขาไปในเคหสถานบานสวนบคคลเพอชวยบคคลทถกคามนษยทเปนแรงงานทางานในบาน อยางไรกตามมการอนญาตมากขนและเปนประจาใหเจาหนาทปฏบตการแบบลบเขาไปในสถานบรการ โดยสวนใหญจะเปนตารวจนอกเครองแบบซงจะแสรงทาเปนแขกและเฉพาะเจาะจงทจะถามหาเพอซอบรการจากผหญงขามชาตทอายตากวา 18ป การปฏบตการลอซอในสถานบรการนเกดขนบอยและทวประเทศโดยเจาหนาทตารวจททจรตทมองหาทางกรรโชกเงน อกทงเจาหนาทตารวจทตอตานการคามนษยหรอไดรบมอบหมายใหขจดการคาประเวณ

คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดแสดงถงจดยนทชดเจนนบตงแต พ . ศ . 2546 วาการลอซอเพอจบเปนการละเมดสทธมนษยชนอยางรายแรงโดยเฉพาะกบผหญงททางานในธรกจบรการและจดทาขอเสนอวาควรจะมการใชเฉพาะเมอมระบบทแมนยาชดเจนทสามารถปองกนการละเมดสทธมนษยชนได อยางไรกตาม แทนทจะยตการปฏบตทเปนการลอซอหรอการพฒนาการคมครองทเหมาะสม ภายใตพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 การใชการลอซอโดยตารวจและองคกรเอกชนไดเพมมากขนและปรากฏเปนวธการปฏบตประจาทยงคงไมมการตรวจสอบและไมคานงถงผลทตามมาทางลบทมตอพนกงานบรการและพนกงานททางานในสถานบนเทง ในงานวจยของเรา การลอซอมผลใหเกดอยางนอยสองทางคอผเยาวตดสนใจทจะขายบรการเปนครงแรกซงนาไปสการทผหญงตองถกขงและหลงจากนนสงกลบประเทศ ผหญงทงสองคนตกหลมพรางของตารวจและถกระบวาเปนบคคลทถกคามนษยโดยการใชหลกเกณฑของสถานะคนเขาเมองและอาย แตในความเปนจรงทงสองทางานในสถานบนเทง ซงมการจางงานพนกงานบรการ ทงสองคนไมมใครทางานบรการ และผหญงไมตองการไดรบการชวยเหลอจากหนวยงานเจาหนาทสวสดการของรฐและไมตองการความชวยเหลอใหออกจากสภาพการทางานและความเปนอยนน “ เอนจโอสรางปญหา มาแสรงทาเปนลกคา ถามหาไปทววามเดกสาว(ผหญงทมอายตากวา 18)บางไหม แถมเอาเงนกอนใหญมาโปรย อกไมนานกจะมคนมองหาจะจางเดกสาวเพอสนองความตองการ, เจ (เจาของบานสาว ) “ การปฏบตการโดยการวางลอซอเพอรวบรวมขอพสจนของการคามนษย ไมเพยงแคนาไปสการไดหลกฐานปลอมแตรวมถงหลกฐานทไมถกตอง อกทงเปนการสงเสรมใหแสวงหาประโยชนจากผเยาว และทารายศกดศรความเปนมนษยของผหญงททางานในธรกจบนเทงในประเทศไทย

~ 12 ~

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551มาตรา 27 ระบวา ตารวจสามารถเขาไปในเคหสถานหรอสถานทใดๆ โดยปราศจากหมายคน เพอตรวจคน ยด หรออายด หรอเพอพบและชวยบคคลทตกเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษย

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551มาตรา 29 ในกรณท บคคลซงอาจจะเปนผเสยหายอยในความดแล 24 ชวโมง หากเกนกวากาหนดเวลา ใหพนกงานเจาหนาทยนคารองตอศาลเพอมคาสงอนญาต ทงน ศาลจะอนญาตไดไมเกนเจดวน

ตอนนนมนดกมาก ฉนกลว เหนอยและสบสน กเลยพมหวแมโปงในเอกสารอะไรกไมทราบเพราะวาคดวาหากทาๆไปจะไดเรวขน และจะไดออกมาจากทนนซะท อกอยางเวลาถกตารวจจบกตองทาตามทตารวจบอก ฉนไมเคยรเลยวามทางเลอก … สม , แมสาย

เกอบศตวรรษของการบกจบ ถงเวลาหยดหรอยง ?

การบกจบของตารวจเปนเหตการณทนากลวมากและกอใหเกดบาดแผลรนแรงตอทกคนท เกยวของ การบกจบไมไดเปนปรากฏการณใหม เนองจากตารวจไทยไดบกจบสถานบนเทงตงแตปลาย พ .ศ. 2463 เกอบหนงรอยปมาแลว โดยทวไปกฎหมายไทยระบวานอกจากกรณยกเวนแลว การบกเขาจบของตารวจตองกระทาในชวงเวลาทพระอาทตยขนตงแตเวลาหกโมงเชาถงหกโมงเยน เพราะเปนปฏบตการทนาสะพรงกลวและอนตรายตอทงผทเกยวของกบหลกฐานและตวเจาหนาทตารวจเอง กระนนกดการบกจบสถานบนเทงเปนธรรมเนยมปฏบตตอกนมาในเวลากลางคนและการศกษาของเราพบวาการบกจบเพอ

ตอบรบกบการฟองรองคดทมเหตสงสยวาเกยวของกบการคามนษยในธรกจบรการนนโดยปกตจะกระทาประมาณหาทมและจะมเจาหนาทตารวจทมอาวธจานวนมากบกเขาไปในสถานบรการและจบตวผหญงทกคนและแรงงานคนอนๆทอยทนน เชน พนกงานเปดประต แคชเชยร ผจดการ ผหญงคนไหนทพยายามทจะหน ซงสวนใหญเกดจากความกลวและสบสนตอเหตการณทเกดขน จะถกไลตามและควบคมตวจากกองกาลง การทผหญงไดรบบาดเจบตอเนองจากการพยายามหนการบกจบของตารวจจงไมใชเรองแปลก ตงแตป พ.ศ . 2551 ภายใตมาตรา 27 ของพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย เจาหนาทตารวจกระทาการบกจบโดยงายเพยงแคไดรบมอบอานาจจากผบงคบบญชาเหนอขนไปโดยมตองมหมายคน นนหมายถงตารวจมอานาจเหนอลนทจะเขาไปตรวจคนในเคหสถานหรอสถานประกอบการ ไมมขอจากดในการตรวจคนจากหมายศาล ตารวจอาจจะใชมาตรา 27 เพอเขาไปในสถานททมเหตอนควรสงสยตามสมควรวามพยานหลกฐาน และเมอเขาไปแลวกดาเนนการตรวจอนๆเชนการตรวจฉเพอตรวจระดบการใชยาเสพตด ตรวจสถานภาพการเขาเมองและใบอนญาตสทธทางลขสทธ ฯลฯ

ผหญงทกคนทถกขงหลงจากการบกจบถกตารวจนาตวไปทสถานตารวจในทองทและจะถกสอบปากคาจากเจาหนาทองคกรเอกชนและตารวจโดยความพยายามเสาะหาวาผหญงเปนผถกคามนษยแทจรงหรอไม และมความตองการความชวยเหลอหรอเปนพนกงานบรการแรงงานขามชาตทจะตองถกลงโทษหรอไม กระบวนการสมภาษณมกจะไมเรมจนกวาเทยงคนและใชเวลาสองถงสามชวโมงกวาจะเสรจ พนกงานบรการขามชาตทกคนบอกกบเราวาผหญงไมเคยไดรบการอธบายใหเขาใจวาทาไมถงถกสมภาษณและไมมผหญงสกคนทถกทาใหตระหนกถงสทธทางกฎหมายในการเปนผตองสงสย บคคลทถกคามนษยหรอพยาน สทธนนรวมถงสทธทจะทราบวาตนถกตง

ขอหาอะไร สทธทจะโทรหาบคคลทเชอใจหรอสมาชกในครอบครว สทธทจะมตวแทนทางกฎหมาย สทธในการปรกษาทนายความเปนการสวนตว สทธทจะมบคคลทเชอใจหรอทนายความของตนนงอยดวยในขณะทถกสอบปากคาจากตารวจ การละเลยไมแจงใหบคคลทราบถงสทธของตนนนละเมดทงหลกการสทธในรฐธรรมนญไทยและภายใตประมวลกฎหมายอาญา เปนการปฏบตทธรรมดาสาหรบตารวจทจะใหสาเนาเอกสารระบสทธของผหญงและใหผหญงลงลายมอชอหากผหญงสามารถลงลายมอชอได มฉะนนกใหลงลายนวมอ แตกระนนกไมมความพยายามทจะแปลเอกสารหรออานสทธตางๆใหผหญงฟง ซง ผหญงอานเขยนภาษาไทยไมได ในแนวปฏบตเดยวกนหลา กรณทผหญงถกบงคบใหลงนามในเอกสารคาใหการ การสารภาพ การระบรายละเอยดสงของของตน ฯลฯ โดยปราศจากสทธทจะตรวจสอบความเปนจรงทวาไดยอมรบอะไรไปบาง

~ 13 ~

พระราชบญญตปองกนและปราบปราม การคามนษย มาตรา 56 ไมควรมผใดบนทก ภาพ แพรภาพ พมพรป หรอบนทกเสยง แพรเสยงของผเสยหายจากคามนษย ททาใหบคคลอนรจกชอตว ชอสกลไมวาเวลาใดๆ นอกจากนนไมควรมการโฆษณาหรอเผยแพรขอความ เปดเผยประวต สถานทอย สถานททางาน หรอสถานศกษาของบคคลซงเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษย

ไมมการจางลามทไดรบการฝกอบรมทสถานตารวจ หรออยในสวนของหนวยตอตานการคามนษยหรอกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย องคกรเอกชนทตอตานการคามนษยอาจจะมอาสาสมครทสามารกเรยกมาได แตกไมใชลามทไดรบการฝกอบรม ผหญงรสกวาลามมอสมครเลนมกจะไมมทกษะทางภาษาทมคณภาพและใสทศนคตของตนทมตอพนกงานบรการเขาไปตอนทแปลการสมภาษณ อกทงเพอนรวมงาน เพอน นายจางและครอบครวกงวลใจและกลมใจทไมสามารถตดตอกบคนทรกได เพราะผหญงถกขดขวางอยางจรงจงในความพยายามทจะตดตอพวกเขา กลายเปนประเดนทยงสาคญเมอพวกเขาอาจจะเปนบคคลทสามารถใหหลกฐานทสาคญเกยวกบอาย หรอขอมลอนๆทจะทาใหสามารถพสจนอตลกษณและชวยใหกระบวนการถกตอง มประสทธภาพและรวดเรวขน ในสภาวะทวไปการบกจบเปนการกอใหเกดความสบสนตอสทธของพนกงานบรการขามชาตในการเขาถงบรการสขภาพและการบรการทางสงคมอนๆอกดวย องคกรททางานดานการใหการเขาถงการศกษาดานสขภาพกบพนกงานบรการขามชาตในทองทนนอาจถกปดเปนเวลาหลายเดอนหลงจากทมการบกจบ เพราะทงนายจางและคนงานพยายามทจะอยอยางเงยบๆเพอหลกเลยงจากการเคลอนไหวของตารวจ นาเจบใจทองคกรเหลานเปนองคกรทมความเปนไปไดมากทสดทจะคนพบการแสวงหาประโยชนรวมถงการคามนษยและอยในสภาพทชวยผไดรบผลกระทบได

รปภาพและรายละเอยดของการบกจบ โดยเฉพาะอยางยงการบกจบในสถานประกอบการบนเทงซงดาเนนการภายใตพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย ถกพาดหวบอยในหนาสอสงพมพหลก โทรทศนและสอออนไลน รปภาพถกถายระหวางทมการบกจบและตอมาระหวางทตารวจสอบปากคาโดยการถายดงกลาวไมไดรบความยนยอมจากผเสยหาย ยงกวานนไมมสงใดทแสดงเปนนยยะวาเตมใจใหถาย เพราะในรปมกจะเหนวาผหญงพยายามทจะหลกเลยงไมใหมการถายรปอยางชดเจน เวลาทสอเอาไปลงกจะเปนรปผหญงทมผาดาคาดตาไวซงทาใหผหญงดเหมอนเปนอาชญากร อกทงการปกปดไมใหคนจาไดสาหรบคนเอเชยตะวนออกเฉยงใตนนตองทาใหสวนลางของใบหนาไมชด ไมใชการปดตา โดยปกตสอมวลชนจะเผยแพรรป ชอและทอยของสถานททางาน ซงรายละเอยดนถกหามมใหเผยแพรภายใตมาตรา 56 ของพระราชบญญตฯ

สอมวลชนมบทบาทมากอยางยงในการทาใหมการคงอยของภาพของการคามนษยในหมเดกสาวในประเทศไทยทสงเกนกวาความเปนจรง ตามปกตสอมวลชนจะเสนอรายงานทนาเสนอภาพทกอใหคนเกดความรสกและการพาดหวทใหตวเลขของผหญงทถกจบกลายเปนตวเลขของผหญงทถกชวยเหลอ ในความเปนจรงจากขอคนพบของเราพบวาอตราสวนของผหญงทไมถกคามนษยแตตองถกจบ ถกกกขงและสงกลบมจานวน 8 คนตออตราสวนผหญงทถกระบวาเปนบคคลทถกคามนษย 1คน ตวอยางเชนในการบกจบ 2 ครงทเราไดตดตามระหวางททาการวจยน มผหญงทงหมด 30 คนทเบองตนถกจบและในจานวนนม 5 คนททายทสดถกจาแนกวาเปนบคคลทถกคามนษยดวยเหตผลทางอายของผหญง (หนงในหานน หลงจากทถกจบไดมขอพสจนวาอาย 20 ป และสคนทเหลออายครบ 18 ประหวางกระบวนการทใหการในชนศาลและทกคนยนยนวาไมเคยถกคามนษย) นกขาวพาดหวขาวหนาหนงวา เดกสาวพมา 14 คนไดรบการชวยเหลอจากการบกทลายซอง! แตในความเปนจรงหลงจากนน 24 ชวโมงกลายเปนวามการขงผเยาวสามคนและผหญงสบเอดคนถกจบ ถงตอนนนขาวกผานไปแลว แตภาพลกษณของเดกสาวจานวนมากถกคามนษยในบานสาวยงคงอยในใจของสาธารณชนซงเปนเชอไฟใหประชาชนไดรบขอมลทผด กอใหเกดการแทรกแซงทไมดและตามมาดวยการละเมดพนกงานบรการ

~ 14 ~

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 33 ใหกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยพจารณาใหความชวยเหลอแกบคคล ซงเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษยอยางเหมาะสมในเรอง การรกษาพยาบาล โดยใหคานงถงศกดศรความเปนมนษยและความแตกตางทางเพศ อาย สญชาต เชอ ชาต ประเพณวฒนธรรมของผเสยหาย การแจงสทธของผเสยหายทพงไดรบการคมครองในแตละขนตอนทงกอน ระหวาง และหลงการชวยเหลอ ตลอดจนขอบเขตระยะเวลาในการดาเนนการชวยเหลอในแตละขนตอน และตองรบฟงความคดเหนของผเสยหายกอนดวย

นมนอะไรกนน แลวสถาพของจมเรามนไปเกยวอะไรกบการทเราถกคามนษยหรอไมเนย ? เลก , ทม RATSW

ผคนดเหมอนวาจะไมพจารณาหรอเขาใจเลยวา การถามวาทาไมถงมาเปนพนกงานบรการเปนคาถามททมแทง คาถามทถามอยางนนเทากบถามวาเธอเปนผหญงทไมดใชไหม หรอวาเปนผหญงดทเสยแลวหรอ ? ตอบแบบหนงกจะนาไปสการไดรบการปฏบตแบบรงเกยจหรอตอบอกแบบหนงกจะนาไปสความสงสาร เปนนรกแหงทางเลอก คาตอบหนงทาใหคณเปนอาชญากร คาตอบอกแบบหนงกตกเปนเหยอ แตไมวาจะเปนทางไหนทายทสดกตกอยในกรงขง

ผหญงทกคนทถกขงจากการบกจบ ผหญงและทกคนตองผานการบงคบตรวจทางการแพทยเปนประจา และไมไดรบขอมลวาทาไมถงตองมการตรวจทางการแพทยและไมมโอกาสทแทจรงทจะปฏเสธการตรวจดงกลาว ไมมลามทไดรบการฝกอบรมทโรงพยาบาลทใชตรวจทางการแพทยรวมถงการตรวจเลอดวามการตดเชอหรอไม รวมทงการตรวจเอชไอว และตรวจภายในอวยวะเพศเพอหาโรคทตดตอทางเพศสมพนธ การตรวจสองประเภทนควรถกบงคบใชตามกฎหมายในสองกรณเทานนคอภายใตกฎหมายความมนคงภายในประเทศและหรอหากไดรบคาสงโดยตรงจากศาลเพอวตถประสงคเฉพาะ ในสถานการณอนๆ การบงคบตรวจเปนการละเมดสทธภายใตรฐธรรมนญไทย ไมมกระบวนการทชดเจนหรอวธการปฏบตทวาผหญงไดรบการแจงถงผลการตรวจหรอไม ซงในสถานการณทอาจจะเกดขน ไดมการเสนอใหไดรบการรกษาเอชไอวหรอไม และกไมชดเจนทวามใครอกทเขาถงผลของการตรวจ แตการวจยของเราพบวาผลการตรวจไมไดรบการรกษาเปนความลบเพราะเราเองไดรบไดแจงอยตลอดถงผลการตรวจของผหญงกลมหนง

เปนไปไมไดทจะบอกวาทาไมการตรวจสขภาพถงไดถกดาเนนการและบรรจใหเปนสวนหนงของการตอบโตการคามนษย นอกจากนนการตรวจเปนการเลอกปฏบตเพราะมไดกระทาประจากบบคคลอนๆทเปนผตองสงสยวาเปนบคคลทถกคามนษย เชนผชายทถกคามนษยในอตสาหกรรมประมง เชนนแลวการตรวจเปนการไมเคารพศกดศรความเปนมนษยและสทธของผหญงยายถนขามชาต เปนปรปกษกบหญงงามไมมความทกขใจ งานวจยของเราพบวาผหญงทถกขงจากการบกจบตงแต พ . ศ . 2551 ไดยนยนอยางหนกวาผหญงมาทางานเองโดยอสระในประเทศไทยและทางานอยางสมครใจในงานทเลอกทจะทา ไมไดมประสบการณวาถกแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบจากการทางาน และไมรสกวาถกจากดอสรภาพการเคลอนยาย คนทยมเงนจากนายจางไมไดอยระบบภาระหนผกพน ผหญงอาจจะมประเดนหวงใยเกยวกบสภาพการทางานหลายประเดนแตไมไดเกยวกบการคามนษย แตอยางเดยวทดเหมอนจะเปนขอยกเวนคอผหญงบอกวาตนถกหลอกและถกบงคบใหมความหวงทผดๆวาหากทาตามเรองทถกเขยนไวแลวจะไมถกลงโทษและจะไดรบการปลอยตว โดยทวไปผหญงจะปฏเสธอยางรนแรงวาผหญงถกคามนษยและมกจะบอกวาอายมากวา 18 ป หนวยงานทตอตานการคามนษยไดพาตวเองไปในสถานการณทแปลกประหลาดและมการกระทาทรนแรงตอการละเมดสทธมนษยชนของผหญงและเดกสาวทพวกเขาชวยเหลอเนองจากพยายามทจะพสจนอาชญากรรมทเกดขน โดยไมคานงถงคาปฏเสธและขาดความรวมมอจากผทถกกลาวหาวาเปนผเสยหาย

~ 15 ~

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 4 ผใดเปน ธระจดหา ซอ ขาย จาหนาย พามาจากหรอสงไปยงทใด หนวงเหนยวกกขงจดใหอยอาศย หรอรบไวซงเดกผนนเพอแสวงหาประโยชนโดยมชอบกระทาความผดฐานคามนษย “เดก” หมายความวา บคคลผมอายตากวาสบแปดป

พนกงานบรการไมเหมอนกบอาชพอนๆทผเยาวซงอายนอยอยาง 13 ปอาจจะสามารถทางานได แมวาจะมการกาหนดเงอนไขพเศษ แตผดกฎหมายหากบคคลใดทอายนอยกวา 18 ปทางานในสถานประกอบการบนเทงในประเทศไทยตามพระราชบญญตสถานประกอบการบนเทงในประเทศไทย พ.ศ. 2509 โดยเฉพาะอยางยงพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ . ศ .2539 ไดนาเขาสการลงโทษทหนกขนสาหรบบคคลทมความผดในการนาพาใหเดกอายตากวา 15 ปหรอผเยาวอาย 15-18 ปคาประเวณ ถาบคคลถกขงจากการบกจบซงอายตากวา 18 ป กจะถกนยามวาเปนการแสวงหาประโยชนโดยมชอบโดยอตโนมต

กลายเปนวาความสมครใจในการทางานเปนประเดนทไมเกยวของ ถงแมEmpower จะเหนดวยงานกบบรการเปนงานของผใหญทตองการความเปนผใหญทงรางกายและจตใจ แตการศกษาของเราพบวาวธการทใชในการคาดคะเนอายของผหญงและการดาเนนการตางๆทตามมาภายหลงกอใหเกดการละเมดสทธมนษยชน แรงงานขามชาตสวนใหญถกปฏเสธไมใหไดรบสทธในการยายถนและทางานถกกฎหมายไมวาจะเปนทประเทศตนทางหรอในประเทศไทยหรอทงสองประเทศ ในการปฏบตการบกจบและชวยเหลอพนกงานบรการทเปนแรงงานขามชาตผซงแสดงตวกบทมทชวยเหลอวาอายมากกวา 18 ป และหรอสามารถแสดงเอกสารพสจนอายจะถกตงขอหาตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ. ศ . 2539 พระราชบญญตคนเขาเมอง พ. ศ. 2521 และพระราชบญญตการทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2551 หลงจากนนกจะถกปลอยหรอสงกลบประเทศตนทางขนอยกบสถานภาพการเขาเมอง เวลาทเดกสาวบอกวาผหญงอาย 18 ป หรอมากกวานนโดยทไมมเอกสารพสจนในมอจะไมมใครเชอไปโดยอตโนมต โดยทไมมความพยายามทจะใหไดมาซงหลกฐานนนจากครอบครวหรอแหลงทมาอนๆ แตผหญงกลบถกสงไปตรวจประเมนอายจากกระดกและฟน การประเมนอายไมไดมการใหอานาจไวในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย ถงแมวาจะมการบรรจไวในบนทกขอตกลงระดบจงหวดและกจกรรมทเกยวของกบการตอตานการคามนษยทลงไวกอนหนา ในพระราชบญญต พ . ศ . 2551 กระนนกดไดใหอานาจและระบถงความจาเปนในการเคารพสทธขนพนฐานของบคคลทถกคามนษย ซงรวมถงสทธทจะใหความยนยอมในการรกษาทางแพทย พระราชบญญตยงไดกาหนดใหการรกษาทางการแพทยตองดาเนนการโดยพจารณาถงขอคดเหนและศกดศรความเปนมนษยของบคคลทถกคามนษย ในทางปฏบตผหญงทถกจบไดรบการปฏบตโดยมชอบและตองผานการตรวจรางกายและเอกซเรยหลายตอหลายครง ซงไมเกยวของกบสขภาพหรอภาวะความเปนอยทดของผหญงเลย หลายคนทถกบอกวาผหญงอายนอยกวาทผหญงแจง ผหญงรสกโกรธอยางรนแรง รสกผดหวงและไมพอใจมาก บางคนจะสนสะทานและสบสน และทกคนมประสบการณการรวมของการถกทาลายศกดศรความเปนมนษย การใชการตรวจกระดกเพอประเมนอายของบคคลทถกคามนษยเปนการปฏบตทถกตงคาถามอยางมากในประเดนสทธมนษยชน ยงกวานนการประเมนอายเปนมาตรการทเชอถอไมไดโดยเฉพาะใชในการกาหนดเฉพาะเจาะจงไปทอายของบคคลระหวาง 16-20 ป ในอเมรกาและยโรป นตวทยาศาสตรการตรวจกระดกไมเคยใชเปนเครองมอไดโดยลาพงในการกาหนดอาย เพราะเปนวธการททราบกนดวาสามารถกอใหเกดความผดพลาดไดถง 5 ป 6 อยางทเรยกกนวา โดยเฉพาะหลกเกณฑกระบวนการในการเอกซเรยกระดกนนไมเหมาะสมทจะประเมนอายของเดกสาวขามชาตในเอเชย เพราะอายทใชเปนเกณฑนามาจากการเปรยบเทยบจากการศกษาของเดกอเมรกนผวขาวในยค พ . ศ .2483 ซงมการพสจนแลววามผลทคลาดเคลอนของอายในกระดกซงเกดจากปจจยทงเชอชาต ชาตพนธ สถานภาพดานเศรษฐกจสงคมและภาวะโภชนาการ 7 6 สขภาพของเดกผลภย , คมอของกมารแพทย Royal College of Pediatricians, 1999 7 อางองจาก Bassed R, (2011) Bone of Contention, Monash University

~ 16 ~

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 27 ตารวจสามารถมหนงสอเรยกใหบคคลใดมาใหถอยคาหรอสงเอกสารหรอพยานหลกฐาน มาตรา 31กอน ฟองคดตอศาล ในกรณทมเหตจาเปนเพอประโยชนในการปองกนและปราบปรามการคามนษย พนกงานอยการจะนาผเสยหาย หรอพยานบคคลมายนคารองตอศาล โดยระบการกระทาทงหลายทอางวาไดมการกระทาความผดและเหตแหงความจาเปนทจะตองมการสบพยานไวโดยพลนกได เหตแหงความจาเปนทจะตองมการสบพยานไวโดยพลนกไดและใหนาความในมาตรา 227 ทว วรรคสาม และวรรคสแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาใชบงคบโดยอนโลม

ผหญงคนหนงทตองถกขงจากการบกจบทเราไดตดตามสถานการณถกขง 12 เดอนเพราะวาผลการตรวจสอบประมาณการณวาอายของเธอ 16 ป ทายทสดเราหาเอกสารมาไดและยนยนวาเธออาย 20 ป ซงตรงกบทเธอไดแจงตอนทถกบกจบและทกครงทเธอมโอกาส แตไมมการรบฟง

คมอแนวทางการตอตานการคามนษยระหวางประเทศ5 ไดเสนอวาการพสจนอายของผทตองสงสยวาถกคามนษยควรจดทาโดยผเชยวชาญทไดรบการอบรมและใชหลกพจารณาดงตอไปน - คาใหการของบคคลนนเอง - การพสจนอายของบคคลเองควรไดรบการพจารณา - ลกษณะภายนอกของบคคลและวฒภาวะทางจตใจของเขาหรอเธอ - เอกสารทเกยวของ - การตรวจสอบกบสถานทตและเจาหนาททเกยวของ - การตรวจและความเหนทางการแพทย โดยการตรวจนนตองไดรบการยนยอมจากบคคลทถกตรวจ จากผลทไมนาเชอถอ แนวทางการตรวจทางนตวทยาศาตรทไมสามารถสรปผลทถกตองได ในขณะนไดมการตระหนกวาการกาหนดอายทถกตองนนตองรวมถงกระบวนการอนเพอเตมเชน การสงเกตการณในรายละเอยดทใชเวลามากขนและขอคดเหนจากบคคลทอยในวฒนธรรมและภมหลงเดยวกนเพอใชประกอบการพจารณา6 แนวทางการประเมนอายไดยดมนอยางมากตอหลกการภายใตคมอการตอตานการคามนษยทงในระดบประเทศและระหวางประเทศ ในสวนของการสนนษฐานอายและสถานะของเหยอ 7 โดยทวไปมการสนบสนนใหบคคลไดรบการปฏบตเสมอนกบอายตากวา 18 ปหากมขอสงสยเกยวกบอายวานอยกวาเกณฑ ถงแมวาหลกการนมเจตนาเพอคมครองบคคลทอายนอย แตในสถานการณของเรามนถกใชละเมดสทธมนษยชน หลกการและการดาเนนการในการตรวจสอบอายถกใชเพอโตแยงกบความจรงทหญงสาวททางานในธรกจสถานบนเทงบอก การปฏบตตางๆทกลาวมาเปนภาวะของการถกบงคบเพอใหยอมรบอตลกษณทผดวาตนเปนผเยาว การปฏบตเชนนละเมดหลกการทสนบสนนการเคารพสทธของมนษย การเปนประจกษพยาน

พนกงานบรการทเปนแรงงานขามชาตทไมไดถกคามนษย แตไมมสถานภาพคนเขาเมองผซงถกขงจากการดาเนนการบกจบและชวยเหลอ มกจะถกบงคบใหเปนพยาน ซงถกตองตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 อยางไรกตามพระราชบญญตฯกาหนดใหพนกงานอยการตองสบพยานโดยพลน หากมความจาเปนใหใชบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาใชบงคบโดยอนโลมและจดทาบนทกคาใหการของพยานกอนทคดจะขนศาลหากคดนนคาดวาจะใชเวลาในการพจารณานาน แตในความเปนจรงพนกงานบรการทเปนแรงงานขามชาตถกกกขงโดยไมเตมใจในหองกกของตารวจหรอในบานพกผหญง ระหวางทรอใหการในชนศาลเปนเวลาหลายสปดาหหรอหลายเดอน พนกงานบรการแรงงานขามชาตไดถกขงไวเปนพยานโดยใชเวลาถงหนงป เนองจากกระบวนการพจารณาในชนศาลลาชา การถกกกขงทไมมกฎเกณฑเปนระยะเวลานานขนาดน เจาหนาทตารวจไมไดใหผหญงมสทธมนษยชนขนพนฐานและสทธทางกฎหมายทผหญงควรไดรบ

5 ขอเสนอแนะเรองหลกการและแนวทางวาสทธมนษยชนและการคามนษย จดทาโดยสานกงานขาหลวงใหญเพอสทธมนษยชน (Office of the High Commissioner for Human Rights) 6 บนทกขอตกลงเรองการเขาเมองและศลกากรของสหรฐอเมรกา 2004 7 ขอเสนอแนะเรองหลกการและแนวทางวาสทธมนษยชนและการคามนษย จดทาโดยสานกงานขาหลวงใหญเพอสทธมนษยชน (Office of the High Commissioner for Human Rights) ,

~ 17 ~

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 33 ใหกระ ทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยพจารณาใหความชวยเหลอแกบคคล ซงเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษยอยางเหมาะสมในเรอง การรกษาพยาบาล โดยใหคานงถงศกดศรความเปนมนษยและความแตกตางทางเพศ อาย สญชาต เชอชาต ประเพณวฒนธรรมของผเสยหาย และตองรบฟงความคดเหนของผเสยหายกอนดวย หลกการและแนวทางขอเสนอแนะ ขอ2.6 ขององคการสหประชาชาตวาดวยสทธ มนษยชนและการคามนษย : รฐตองทาใหมนใจวาบคคลทถกคามนษยไมตกอยในภาวะทตองถกขงในหองกกของตารวจตรวจคนเขาเมองหรอในรปแบบของการกกขงอนๆ

RATS-W ทม ไดถามคาถามตอเจาหนาทตารวจอาวโสททางานในหนวยงานปราบปรามการคามนษย ภาคเหนอประเทศไทย (เชยงราย) ผซงผานการฝกอบรมพเศษเกยวกบกฎหมายการคามนษยหลายครง RATS-W : ถาผหญงตกลงทจะไปทางานในบานสาวแตกลายเปนวาถกสงไปทโรงงานและบงคบใหเยบผา ทานจะเขาไปชวยเหลอไหมคะ ? ตารวจ : ไม เพราะวาไมใชการคามนษย เราจะไมเขาไปชวยเหลอ เราเรยกวาโอกาส หากเธออยากออกมาจรงๆกตองชวยเหลอตวเองกลบมาทชายแดนและเรมตนใหม

10.2 จาเลยมทนายของตน อาจจะจางเองหรอไดรบการแตงตงใหจากศาล ผหญงและเดกสาวผซงถกระบวาเปนบคคลทถกคามนษยมอยการเปนตวแทนทางกฎหมาย และในบางกรณมทนายแตงตงรวมเปนโจทกกบอยการโดยการสนบสนนจากองคกรเอกชน หากแตวาไมไดเลอกทนายเอง อยางไรกตามผหญงทอยในหองกกในฐานะพยานไมไดรบการจดใหมผใหคาปรกษาหรอตวแทนทางกฎหมายทเปนอสระ ผหญงไมสามารถทจะตดตอครอบครว เพอนหรอหนวยงานขางนอกได และคนทอยในบานพกถกบงคบใหรวมกจกรรมการเรยนและฝกอบรมทไมคานงวาผหญงตองการหรอไม ผหญงไมมการเขาถงคาชดเชยและคาตอบแทน ผหญงถกจากดไมใหตดตอกบคนขางนอกเลยจนกวาจะใหการในชนศาลและไมมการเขาถงการเรยกคาชดเชยจากความไมยตธรรมทเกดขนกบผหญง ตามกฎหมายไทยพนกงานบรการขามชาตสามารถทจะลงทะเบยนเปนพยานทสมครใจภายใต พระราชบญญตการคมครองพยานในคดอาญา พ .ศ .2546 ซงกาหนดวาพยานมสทธทจะไดรบความคมครอง ไดรบคาตอบแทนจากรฐทเหมาะสม 8 ภายใตพระราชบญญตการคมครองพยานในคดอาญา ผหญงควรจะไดอยในทพกทปลอดภย (ทอยนอกกรงขงของตารวจ) คาตอบแทนรายวน ไดรบการสนบสนนทางการเรยกรองดานกฎหมาย การฝกอบรม การศกษาและการคมครอง กรงขง

ผหญงและเดกสาวทถกขงไมไดรบการปรกษาเกยวกบวาสถานทขง ไมมทางเลอกวาจะถกสงไปทไหนและไมสามารถทจะออกมาไดเมอถกสงไปแลว ไมมกลไกการรองทกขทเปนอสระทผหญงสามารถเขาถงไดในบานพก สภาวะในบานพกทเปนสถานคมครองและพฒนาอาชพของไทยมปญหาอยางมากในหลายประเดนสทธมนษยชน การจากดอสรภาพ คณภาพของการดแลและการทาโทษเปนประเดนหลกทหวงใย เทาทยอนกลบไป พ. ศ .2552 พนธมตรตอตานการคาหญงสากลไดแสดงความหวงใย ณ กาประชมครงท 12 ของคณะมนตรสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต สรปไดวามการละเมดหลกทมแตไมจากดเฉพาะประเดนเหลานคอ ศกดศร : ผหญงทเปนผใหญถกสงตอหรอพดดวยเหมอนผหญงเปนเดกและในอกหลายๆทางทถกปฏบตเฉกเชนผหญงเปนเดก มการใหทางานทนาเบอและหยมหยม ถกตะคอกและตองใสชดยนฟอรม

8

ประธาน วฒนวานช 2006 มหาวทยาลยธรรมศาสตร กรงทพฯ ประเทศไทย

~ 18 ~

�เราใสเสอผาปกตไมไดเพราะตองใสเครองแบบ มแคคนสองประเภทเทานนทใสเครองแบบแบบน นนคออาชญากรและคนทอยโรงพยาบาล แตฉนไมไดปวยและกไมไดเปนอาชญากร

บางทเขาอาจจะคดวาอะไรกไดกยงดกวาในบานสาว แตในบานสาวนายจางดแลฉนดกวาทบานพกทนดแลมาก หากฉนปวยนายจางจะพาฉนไปทคลนก เขาใหอาหารการกนดและพดกบเราอยางสภาพ

การตดตอกบครอบครว : ไมมความพยายามทจะสรางหนทางใหผหญงและเดกแรงงานขามชาตสามารถตดตอกบสมาชกในครอบครวได อยางนอยในกรณตวอยางหนงทสมาชกในครอบครวถกบอกวาสามารถตดตอไดหากสอสารภาษาไทยได เพราะวาการสนทนาตองเปนภาษาไทยเทานนเพราะจะมการฟงการสนทนานนและไมมลามแปลภาษาให หลายคนถกแยกจากลกเลกๆของตนเปนเวลาแรมป ความเปนสวนตวในการสอสาร : สวนมากกอนทการพจารณาในศาลจะเสรจสนผหญงและเดกไมวาจะเปนพยานหรอบคคลทถกคามนษย ไมไดรบอนญาตใหสอสารกบคนอนๆ หลงจากการพจารณาในชนศาลจดหมายทไดรบกจะถกเปดและอานกอนทผหญงจะไดรบ การจางงานและการศกษา : เจาหนาทบานพกบอกกบเราวามการทดสอบสตปญญาของผหญงเชนถามคาถามตางๆและหากเจาหนาทลงความเหนวาฉลาดผหญงผนนกสามารถเรยนหนงสอได มฉะนนผหญงกตองเขาฝกการอบรมทอคตกบเพศสภาพเชนการเยบผาและการฝมอ ผหญงจะไมไดรบเงนคาแรงแตวาอาจจะไดรบเงนเลกนอยจากการขายสนคาหลงจากทถกหกคาใชจายดานวสดอปกรณและคาสอน ผหญงไมเหมอนกบผชายตรงทวาผหญงไมไดรบอนญาตใหออกไปทางานขางนอก ศาสนา ภาษาและวฒนธรรม : ศาสนาเดยวทไดรบการยอมรบคอศาสนาพทธ ไมมการจดใหมศาสนาครสตและมสลมในบานพก มการละเมดทเกดขนเฉพาะกบผหญงมสลมเพราะไมมการพจารณาใหมโภชนาการทเหมาะสมกบศาสนา นนหมายถงวาผหญงจะไมกนหรอกนแคขาวเปลา และเปนสงทเครยดตอผหญงในชวงถอศลอด วฒนธรรมเชนนมอยในบานพกทาใหผหญงไมกลาหรอกลวทจะบอกกบเจาหนาทในบานพก ไมมลามทไดรบการฝกอบรมในภาษาของกลมชาตพนธไทยหรอภาษาอนๆในลมนาโขงถงแมวาจะมผหญงและเดกทมาจากประเทศเพอนบานถกขงอยในบานพกนดวย แคงานวฒนธรรมไทยเทานนทไดรบการยอมรบ ไมมความเขาใจหรอพจารณาถงความแตกตางของผหญงและเดกสาวในวฒนธรรมทตางกนในชวตประจาวน ตวอยางเชนผหญงทกคนบนวาอาหารไมมคณภาพทดพอและไมเหมอนอาหารทเคยกน การลงโทษ : นกจตวทยาบอกกบเราวาหากผหญงหรอเดกประพฤตไมดการลงโทษทเหมาะสมทสดสาหรบเจาหนาทคอการทไมใหญาตมาเยยม บอยครงทไมไดแจงใหญาตทราบลวงหนากอนทพวกเขาจะมาถง การลงโทษแบบนในสายตาเจาหนาทมประโยชนเพราะผหญงรวาครอบครวของตนตองเดนทางมาไกลและเสยเงนทองมากมายโดยเปลาประโยชน การลงโทษแบบนจดประเภทไดวาโหดรายและขาดมนษยธรรม การแยกใหโดดเดยว : นกจตวทยาคนเดยวกนบอกวาผหญงมกจะสงการใหแยกผหญงและเดกใหโดดเดยวเปนเวลาถงหกเดอนตอนทผหญงพงเขามาทบานพก การแยกเดยวคอไมใหตดตอใครๆภายนอกไดเลย นกจตวทยาบอกวาผหญงตองใชชวงเวลานในการกลอมผหญงและเดกวาพอแมของผหญงเปนคนไมดและคาผหญง บางครงตองใชเวลาเปนเดอนเลยนะ นกจตวทยาบน การดแลสขภาพ : ผหญงทถกขงเปนพยานรายงานวาผหญงถกปฏเสธไมใหไดรบการดแลสขภาพทเหมาะสม ผหญงคนหนงมความเครยดเพราะไมไดมการพาไปฝากทองและตรวจครรภโดยสมาเสมอ ผหญงไมไดรบวตามนทจาเปนและนาแรทรางกายตองการ ซงตามปกตจะมการแจกใหกบผหญงทตงครรภในประเทศไทย ผหญงคนทสองรองขอใหพาไปหาหมอฟนเพราะปวดฟนหลายซ แตถกปฏเสธและไดรบยาพาราเซตามอลมาแทน ผหญงคนทสามปวดศรษะและมไขและขอพบหมอ เจาหนาทคนทไมไดรบการฝกอบรมดานการแพทยบอกกบเราวาเธอแคเครยด โดยไมคานงวาผหญงมไขสงและมาจากพนททมการระบาดของไขมาลาเรย

~ 19 ~

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 37 ใหมการผอนผนใหผเสยหายนนอยในราชอาณาจกรไดเปนการชวคราว และไดรบอนญาตใหทางานเปนการชวคราวตามกฎหมายไดระหวางทรอผลการพจารณาชนศาลและการสงกลบ

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 33-35 ใหพนกงานอยการแจงใหผเสยหายทราบในโอกาสแรกถงสทธ ทจะเรยกคาสนไหมทดแทน และสทธทจะไดรบความชวยเหลอทางกฎหมายเรยกรองคาเสยหายระหวางคดอาญากาลงพจารณาอยในศาล

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 38 ใหพนกงานเจาหนาทสงตวผเสยหายซงเปนคนตางดาวกลบประเทศทเปนถนทอยหรอภมลาเนาโดยไมชกชา

การถกเลอกปฏบต : เปรยบเทยบกบผหญงไทย ผหญงและเดกตางชาตมกจะไดรบโอกาสทางการศกษาทนอยกวาและมกจะไดรบการฝกอบรมอาชพทไมไดมการยอมรบอยางเปนทางการ

มความไมเทาเทยมทเดนชดในการปรบใชพระราชบญญตฯ ตอผหญงและผชายทไดรบผลกระทบจากการคามนษย ดวยเหตทผหญงจะไดรบการเสนอโอกาสทมขอจากดมากสาหรบการทางานภายในบานพก ผชายสามารถออกไปหางานนอกบานพกได ผชายออกจากบานพกทกวนและกลบมาในตอนเยน เจาหนาทใหเหตผลวาผหญงนนออนแอกวาและมความเสยงทจะถกเอาเปรยบหากไดรบอนญาตใหออกไปทางานขางนอก ผหญงถกเสนอใหทางานเปนชนๆจากโรงงานทจางงานและซบคอนแทรคโดยบานพกเพอทจะทางานฝมอและเพอขายในรานขายของของบานพก ผหญงไมไดรบคาจางแตจะไดเงนหากชนงานสามารถขายได หากเยบไมสวยและไมมแขกมาเยยมบานพกกจะไมไดอะไรเลย สวนผชายนนกลบหางานทานอกบานพกได หาเงนไดเปนคาจางขนตาหรอในอาชพทมอสระมากกวา สองมาตรฐานเชนนเปนการเลอกปฏบตตอผหญงและโดยเฉพาะอยางยงเปนการทารายผหญงทมกจะเปนคนทหาเลยงคนในครอบครวและเดกๆในบานในชมชนทจากมากอนหนาทจะถกกกในบานพก

เงนนะมไหม บคคลทไดรบผลกระทบจากการคามนษยในอาชพอนๆไดรบเงนคาชดเชย แตไมใชพนกงานบรการ ผหญงไมไดรบการแจงอยางชดเจนถงสทธทจะเขาถงคาชดเชยหรอทาใหไดเขาถง กระบวนการทจะใชสทธ ดเหมอนจะมสมมตฐานทวางานบางอยางเชนการคาประเวณไมถกกฎหมายดงนนจงไมตองมการรบรองใหไดคาชดเชย พนกงานบรการแรงงานขามชาตในขณะทผหญงทางานมรายไดดกวาคาจางขนตา ผหญงสามคนทถกขง 8 เดอนซงเรวๆนถกสงกลบประเทศตนทาง ไมมการเรยกรองคาชดเชยใหผหญงทงสาม แตละคนไดรบเงน 4,000 บาทจากองคกรททางานหลกดานการคามนษย เงนทไดหากเทยบแลวเทากบคาแรงกอนทจะถกจบแคหนงเดอน สงกลบประเทศตนทางหรอทาลายหลกฐาน ระหวางททาการวจยพนกงานบรการแรงงานหญงขามชาตปจจบนนทางานและอยในสถานการณซงสนองตอคานยามของการคามนษยในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย โดยเฉพาะในมาตราทกลาวถงการชวยเหลอผทไดรบผลกระทบจากการคามนษย ทมงานมความเหนเปนเอกฉนทจากงานวจยวาพระราชบญญตฯทใชอยในปจจบนไมไดสนองตอความตองการของผหญงเลย ผหญงปรารถนาทจะออกจากงานกบนายจางททาอย หางานใหมภายในธรกจสถานบนเทงนและเขาถงสถานภาพทางกฎหมายคนเขาเมอง พระราชบญญตไมไดใหสทธหรอโอกาสทจะอยอยางถกตอง (ผหญงพอใจททราบวามสทธทไดรบการศกษาแตภายหลงผดหวงทตอง

ทราบวาสทธนนมาพรอมกบการถกบงคบใหถกขง)ถงแมวาการถกสงตวกลบจะไมใชสงทผหญงหลายคนตองการ แตการรอการสงกลบ ในปจจบนนหมายความวาเปนชวงเวลาทตองรอซงอาจจะใชเวลา 3 เดอนถง 2 ป ผหญงและเดกทไดรบผลกระทบจากการคามนษยและถกสงกลบไมไดรบหลกประกนการตดตามทมประสทธภาพหรอการสนบสนนทตอเนอง เนองจากปญหาของการประสานงานขามชายแดนระหวางรฐและองคกรเอกชน ประเดนนเปนประเดนทหวงใยหลกสาหรบผหญงทถกสงกลบไปพมา ผหญงถกสงกลบไปในพนททมการสรบทางทหาร มการขมเหงและการขมขนทเปนระบบจากทหารพมาตอผหญงกลมชาตพนธ และทศนตทเปนการลงโทษจากเจาหนาททมตอผหญงทเคยทางานในธรกจบรการ ครอบครวของผหญงและคนในหมบานเดยวกนไดรบขาวเกยวกบสถานการณของผหญงลวงหนาแลวกอนทผหญงจะไปถงบาน ผหญงบอกวามการนนทาเยอะมากและนาไปสความรสกอบอายทเกดขนกบตวผหญงและครอบครว

~ 20 ~

แลวตอไปจะเปนอะไร? ถงอยางไรกตามพนกงานบรการและคนอนๆในธรกจบนเทงทถกทกทกเอาวาเปนกลมทมความเสยงมากท ทจะไดรบผลกระทบจากการคามนษย จนถงวนนเรายงไมไดรบขอมลและหรอการสรางความตระหนก เกยวกบอาชญากรรมของการคามนษย ในความเปนจรงพนกงานบรการมกจะถกใหเปนเปามากทสดโดย รฐและองคกรเอกชนทดาเนนการตอตานการคามนษย การใชยทธศาสตรการลงโทษและการปราบปราม แทนทจะเสรมสรางศกยภาพและโครงการใหการศกษา ไมมการปรกษาหารออยางจรงใจสกครงเลยกบ พนกงานบรการเพอขอความเหนของเรา การขอความชวยเหลอ ความร ประสบการณในการ ออกแบบและดาเนนการแทรกแซงและปองกนการคามนษยภายในอตสาหกรรมของเรา กลบกลายเปนวา พนกงานบรการถกทาใหอบอาย ถกตาหน ถกบกจบ ถกขงและลงโทษ ทกอยางทเกดขนภายใตหนากาก ของการปองกนการคามนษย พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 เจาหนาทตารวจและนโยบายทเกยวของกลายเปนเครองมอของตารวจททจรตเพอกรรโชกทรพยจากแรงงานขามชาต จากนายจางและพนกงานบรการ พระราชบญญตฯกลายเปนอปสรรคตอการทพนกงานบรการแรงงานขามชาตจะยนยนสทธมนษยชนของผหญง ขอเสนอแนะ 1 .สาหรบรฐบาลไทย 1.1 รฐบาลไทยควรจะปรกษาหารอกบองคกรพนกงานบรการ องคกรสทธมนษยชนและผเชยวชาญดาน

กฎหมายอยางเรงดวนเพอเปาหมายในการจดทานยามของคาวา การคามนษยทชดเจนและถกตอง

1.2 เราขอผลกดนใหรฐบาลไทยยกเลกมาตราตางๆภายใตพระราชบญญตการปราบปรามและปองกนการ คาประเวณทระบวาการคาบรการเปนอาชญากรรมและปรบบงคบใชกฎหมายทมอยในสวนของกฎหมาย แรงงานทเกยวกบประกนสงคม อาชวอนามยและความปลอดภยในททางานในสถานบรการ การปฏรป กฎหมายดงกลาวตองรวมถงการสรางกลไกเพอทแรงงานขามชาตจะสามารถเขาถงการขออนญาต ทางานในอตสาหกรรมสถานบนเทงได 1.3 การใชการลอจบและการบกเขาจบในสถานบนเทงตองไดรบการทบทวนและพจารณาจากผเชยวชาญท เปนอสระอยางเรงดวน รวมถงตวแทนจากพนกงานบรการและสมาคมผประกอบการสถานบนเทงโดยม จดมงหมายอยางใดอยางหนงเพอทจะยตการปฏบตการดงกลาวหรออยางนอยเพอทจะสรางแนวทางท เครงครดในการคมครองสทธมนษยชน 1.4 การดาเนนการทผดกฎหมายในการกกขงพนกงานบรการอยางไมชอบดวยกฎหมายเพอกนเปนพยานใน ชนศาลในกรณการคามนษยตองยตโดยทนท และบคคลใดๆกตามทถกบงคบใหเปนพยานตองไดรบการ เขาถงคาตอบแทนและสทธตางๆภายใตพระราชบญญตการคมครองพยาน พ . ศ .2546 นอกจากนน พยานตองไดรบเอกสทธในการมผแทนทางกฎหมายทแยกตางหากและเปนอสระจากพนกงานอยการ และเปนทนายใหในการดาเนนการฟองรองเพอปกปองสทธของพยานตงแตตนจนจบการพจารณาคดใน ชนศาลและทจาเปน รฐควรรบผดชอบคาใชจายทงหมด 1.5 รฐบาลไทยตองดาเนนการอยางครอบคลมและโดยทนทในระดบตางๆเพอทาใหมนใจวาผหญงทกคนท โดนจบขงในระหวางการสอบสวนกรณการคามนษยนนไดรบสทธทงหมดทควรจะไดตามกฎหมายและ ตามทประเทศไทยมภาระผกพนในระหวางประเทศ ซงรวมถงและไมจากดเพยงแคการตดตอครอบครว เพอนและผอนทมสวนเกยวของ สทธในการไดรบการแปลภาษาและสามารถเขาใจการแปลภาษานน การไดรบแจงอยางชดแจงในกระบวนการทางการแพทย การคมครองมใหอตลกษณถกเปดเผยถง สอมวลชน 1.6 เมอใดทเปนไปไดวากระบวนการพจารณาชนศาลมเหตเลอนไปและกอใหเกดความลาชา ควรมการ ผลกดนใหพนกงานอยการเตรยมความพรอมในการจดทาบนทกคาใหการไวกอน เพอทผหญงจะไดรบ การปลอยตวจากภาระทตองปรากฏตวเปนพยานในชนศาล เพอปองกนมใหผหญงตกอยในภาวะทถก กกขงเปนเวลานานเกนกวาเหต

~ 21 ~

1.7 รฐบาลไทยโดยความรวมมอกบองคกรของพนกงานบรการ องคกรแรงงานขามชาต ผเชยวชาญดาน ภาษาและกฎหมาย ควรจะพฒนาหลกสตรการจดอบรมสาหรบลามในภาษาผคนในอนภมภาคลมนาโขง รฐควรจดสรรงบประมาณในการฝกอบรมนและใชหลกสตรทพฒนาขน ประกอบกบการอนญาตใหลาม ทมาจากอนภมภาคลมนาโขงสามารถขอบตรอนญาตทางานได ลามทไดรบการฝกอบรมควรทจะ สามารถบรการการแปลภาษาใหแกผทไดรบผลกระทบจากการคามนษยอยางตอเนองและตลอดเวลา 1.8 การดาเนนการในการบงคบกกตวในบานพกตองยตโดยทนท 1.9 ตองสรางชองทางทนามาปฏบตไดจรงและทเขาถงงายในการรองทกขประเดนทเกยวของกบสถาน สงเคราะหและบานพกทกแหง ทงทดาเนนการโดยรฐและเอกชน 2.0 ควรตองมการทบทวนอยางเรงดวนถงเทคนควธการดาเนนการการตรวจฟนและเอกซเรยกระดกเพอระบ

อาย และควรจะพฒนาทางเลอกอนในการกาหนดอายทมความเปนไปไดเพอความถกตองอยางมากทสดและไมเปนการละเมดสทธมนษยชน นอกจากนนตองใชความพยายามทกอยางเพอใหไดขอมลเอกสารหรอขอพสจนอนเพอตรวจสอบอายประกอบกบขอมลอนๆ

2. ขอเสนอการปฏบตการตอผประกอบธรกจบรการ องคกรพนกงานบรการและหนวยงานเอกชน

รวมถงหนวยงานอนๆทเกยวของ 2.1 พนกงานบรการตองไดรบการสนบสนนใหไดรบการปรบปรงสภาพการทางานของพนกงานบรการ

เพอทจะลดการแสวงหาผลประโยชน การเอารดเอาเปรยบ 2.2 ขอมลและรณรงคสรางความตระหนกเรองการยายถนทปลอดภย สทธมนษยชน สทธแรงงานและการ

ยายถน รวมถงการคามนษย ใหนายจางเพอแพรขยายเปนวงกวางในอตสาหกรรมสถานบนเทง 2.3 พฒนาคมอและใชกบสอมวลชนในประเทศไทยเพอทจะจดใหมอยางนอยมาตรฐานสาหรบการทสอ

นาเสนอขาวเกยวกบการคามนษยในอตสาหกรรมธรกจบนเทง 2.4 สรางทมทเรยกรองทางกฎหมายสาหรบพนกงานบรการเพอเปนตวแทนทางกฎหมายและสนบสนน พนกงานบรการในประเทศไทยทไดรบผลกระทบจากการคามนษย 2.5 สรางแนวคดทกวางขนเพอเปนฐานในการปรบปรงสภาวะในอตสาหกรรมบนเทงโดยเนนไปทการ ปรบปรงสภาพการทางานสาหรบพนกงานบรการเพอเปนยทธศาสตรสาคญในการปองกนการคามนษย และการแสวงหาผลประโยชนอนๆภายในอตสาหกรรม

~ 22 ~

บทท 1: บรบทงานและชวตของเราในปจจบน การยายถนในยคสมยน “ เปนเวลากวาพนปทเราไดเคลอนยายอยางอสระระหวางประเทศ เราปลกพชผลอยางเดยวกน เยบผาชนดเดยวกนและมงานรนเรงเหมอนๆกน แมนาของคณกลายเปนแมนาของฉน เมอไหรทฝนตกบานฉน อกไมนานกจะตกทบานคณ เปนเรองโดยธรรมชาตทมการไปเยยมเพอนบานในเวลาทมความตองการหรอการเฉลมฉลอง บางครงทาสงครามหรอบางครงรวมรก แคหนงรอยปทผานมาเทานนทการยายถนตามธรรมชาตของผคนตองผานการดนรนตอสกบอปสรรคทคนทาขนเองทชายแดน หนงสอเดนทาง กฎหมายคนเขาเมองและการบงคบใชกฎหมาย อปสรรคทมนษยสรางขนนมกจะสรางความยากลาบากมากวาพนปา ภเขาและแมนาทเรากาวขามระหวางทางเพอแสวงหาชวตทดกวา 9“ ในชวงเวลาสมยใหม เศรษฐกจทเทยบเคยงไดวาแขงแกรงของประเทศไทย ระดบการพฒนาและการเจรจาทยดหยนในชายแดนทาใหไทยเปนประเทศปลายทางทไดรบความนยมสาหรบแรงงานขามชาตจากประเทศเพอนบาน นอกจากนนเปนเวลากวาทศวรรษทผานมาและในบางกรณกวาศตวรรษ ทชมชนแรงงานยายถนและเครอขายไดพฒนาและสรางความเขมแขง โดยมเครอขายทางสงคมทกระชบแนนสาหรบผยายถนทมาใหมทตกทนงลาบาก ประชาชนในภมภาคไดมวธปฏบตทางธรรมเนยมวฒนธรรมทคลายกน นนทาใหประเทศไทยเปนจดหมายปลายทางทไมแตกตางมากนกหากเปรยบกบประเทศทไกลออกไป ใน พ .ศ . 2554 ขอมลอยางเปนทางการระบวามแรงงานขามชาตจานวน 1,157,000 คนในประเทศไทยซงสวนใหญมาจากประเทศ จน พมา ลาวและ กมพชา10 อยางไรกตามการคาดประมาณขององคกรเอกชนในพนท บอกกบเราวามแรงงานจานวน 3,000,000 คนทปจจบนอาศยและทางานในประเทศไทย ซงสวนใหญมาจากพมา11 ถงแมวาลาวและกมพชาจะพฒนานอยกวาประเทศไทยแตเราไมเหนผคนจานวนเดยวกนขามชายแดนมาทประเทศไทยเหมอนผคนจากพมา กวาหกสบปทเศรษฐกจการพฒนาของพมาไดถกทาใหอยภายใตการบรหารทผดพลาด การทจรตและไมใสใจจากเผดจการทหารพมา มวธไมกวธทจะทาใหชวตความเปนอยดขนและหนทางทจะปรบปรงใหคณภาพชวตดขนยงมนอยมาก การยายถนมาประเทศไทยจงเปนวธทประชาชนจากพมาใชตอบรบกบสถานการณเศรษฐกจทเปนเหมอนภยพบตทถาโถมตอชวตททาใหพวกเขามความยากลาบากยง ยงไปกวานนประชาชนจากพมาไดยายถนเพอหนจากการสรบทเกดขนทกวน สงครามความขดแยงทมการตดอาวธและการประหตประหารจากรฐบาลทหาร ประชาชนตองประสบกบปญหาการทจรต และใหการคมครองทนอยมากในกรณทมการแสวงหาประโยชนจากแรงงานและการละเมดสทธมนษยชนทเกดกบผคนทยายถน12 นอกจากนนหลายประเทศในภมภาคประชาชนประสบความยากลาบากในการเขาถงเอกสารแสดงความเปนบคคลมากกวาการทจะขามชายแดนเพอยายถนโดยไมมเอกสาร “ ฉนอยหางจากชายแดนไทย 15 กโลเมตร หากฉนตองการหนงสอเดนทางฉนตองไปทยางกง ซงอยหางออกไป 1300 กโลเมตร โดยรถโดยสารบนถนนทขรขระมาก ในยางกงเราตองจาย 3,000 บาทสาหรบคาทาหนงสอเดนทาง ( คาจางแรงงานโดยเฉลยในยางกง 750 บาทตอเดอน ) ” กระบวนการในการทาหนงสอเดนทางชามาก ฉนตองอยในเมองเปนเดอน ตองรอ นนหมายถงมคาใชจายมากขนโดยทฉนไมสามารถทางานได และขากลบบานกใชเวลานาน แคคดกวาไมคมแลว เราทกคนเดนทางมาไทยแบบปกตทเราทา นงรถมา 10 นาทถงแมนา ( ชายแดน ) จายเงน 50 บาทใหคนเรอและกขามชายแดนมา” อาหม , อาขา ในรฐไทใหญ ประเทศพมา 9

คดมาจากรายงานทนาเสนอแกผแทนพเศษของสหประชาชาตวาดวยสทธมนษยชนของแรงงานขามชาต Jorge A Bustamante จากมลนธเอมพาวเวอร กรกฎาคม 2553 10

รายงานของธนาคารโลก(2554) การยายถนและเงนทแรงงานสงกลบบาน ขอเทจจรงของประเทศไทย 11

สมภาษณ Jackie Pollock 2554 มลนธเพอสขภาพและการเรยนรของแรงงานกลมชาตพนธ(MAP) ประเทศไทย 12

Hugo (2552 ) องคการแรงงานระหวางประเทศไทย โครงการธรรมาภบาลเรองแรงงานและการยายถนในเอเชย เอกสารทกาลงปรบปรง ฉบบท 17

~ 23 ~

ในพมา ชองทางในการยายถนอยางเปนทางการโดยพนฐานทวไปเปนสงทเขาถงไมไดสาหรบคนสวนใหญ โดยเฉพาะผหญงทเปนกลมชาตพนธ เนองมาจากนโยบายทมขอจากดทบงคบใชโดยเผดจการทหารพมามากกวาหาสบปทผานมา 13 นนรวมถงนโยบายในการตอตานการคามนษยทหามไมใหผหญงอายตากวา 25 ปเดนทางโดยลาพงมาทชายแดน การยายถนตามธรรมชาตของประชาชนทขามชายแดนไปประเทศเพอนบานเปนวธการทเกาและสมพนธมากกวากบวถของประชาชน แทนทวธการใหมแตแปลกตอธรรมเนยมปฏบตเชนการทตองมเอกสารทยงยาก เรมแรกในป พ .ศ . 2539 จากการประสานความรวมมอกบประเทศเพอนบานมความพยายามทจะวางระเบยบและจดระบบเอกสารการยายถนในประเทศไทย มความพยายามสรางวธการหลากหลายรปแบบ บางวธการประสบความสาเรจมากกวาแบบอน พนฐานกคอรฐบาลไทยอยากจะมขอมล อตลกษณ สญชาตและรายละเอยดการประกอบอาชพของแรงงานขามชาตทกคนในประเทศไทย การจดเกบรายไดจากแรงงานขามชาตเพอชดเชยสงทรฐคาดวาเปนคาใชจายทตองจายจากการใหบรการของรฐและนโยบายจากดการเคลอนยายและเสรภาพของแรงงานขามชาต เพราะวาจะไดสงกลบแรงงานขามชาตไดทนทวงท ไมใชแรงงานทกคนทเหนวาการจดทะเบยนแรงงานมประโยชนและมแรงงานขามชาตจานวนมาก และอาจจะมากกวาทไมมสทธทจะจดทะเบยนไมวาจะเปนกรณใดๆทรฐกาหนด แรงงานขามชาตถกจากดใหทางานแตในอาชพทกาหนดและมการขาดแคลนแรงงาน การขาดแคลนแรงงานมกจะเกดขนเพราะวางานบางอาชพไมไดรบการเคารพ ไมปลอดภย คาจางนอยมากและไมมทางทจะทาใหมสภาพแวดลอมทจะสงผลใหชวตดขนกนคนงาน นอกจากงานทาความสะอาด แรงงานขามชาตทางานในธรกจบนเทงไมสามารถทจะจดทะเบยนในระบบได ใน พ . ศ . 2544 มการลงนามในรปแบบของบนทกขอตกลง (MOU) ฉบบแรกกอนทจะมอกหลายฉบบตามมา เพอปกครองจดการการยายถน กบประเทศพมา ลาวและกมพชา การทาขอตกลงนเปนขนตอนสดทายททาใหแรงงานขามชาตทลงทะเบยนแลวตองไปลงทะเบยนอกครงเพอการพสจนสญชาตและขอหนงสอเดนทางจากประเทศตนทางทชายแดน กระบวนการนมปญหาในการจดการอยางมาก ใน พ .ศ .2554 มแรงงานทผานการพสจนสญชาต 145,457 คน นอยกวารอยละยสบ (เพยงแค 28,191 คน) ทผานกระบวนการลงทะเบยนในระบบตามบนทกขอตกลงกบ ลาว พมาและกมพชา 14 แรงงานสวนใหญยงคงอยนอกระบบของรฐบาลไมวาจะเปนผลจากการทพวกเขาหรอเธอเลอกหรอเกดจากภาวะแวดลอมทไมเอออานวย แมกวาประเทศไทยจะมความตองการอยางมากตอการใชแรงงานขามชาต แตรฐบาลไมเคยทจะพฒนาการชวยเหลอการยายถนหรอบรษททจดการจางาน ผลจากการไมสามารถเขาถงการบรการจากรฐทผดพลาดเชงนโยบาย สงผลใหรปแบบการจดหางานแบบไมเปนทางการเกดขน เชน นายหนา นายหนานนถกใชจากทงนายจางและแรงงานขามชาตเองในการชวยในการเดนทางและหางานทา นายหนาปฏบตการนอกระบบและไมมหนวยงานทดาเนนการตดตามตรวจสอบและมกจะกระทาความผดโดยไมมการลงโทษ แรงงานตองดความเปนไปไดวาจะใชนายหนาทตนใชนน เปนนายหนาทดพอใชหรอแสวงหาประโยชนจากแรงงาน ซงสงเหลานจะมอทธพลไมเฉพาะคาเดนทางทแรงงานตองจายและความปลอดภยทจะไดรบ แตกรวมถงสภาพการทางานตอนทเดนทางไปถงทหมายแลว ไดคมครองแรงงานทกคนในประเทศไทย ทงแรงงานไทยและทไมใชแรงงานไทย แตกฎหมายไมไดมผลบงคบใชอยางมประสทธผลกบทงแรงงานไทยและแรงงานตางชาต งานทแรงงานขามชาตทาเปนงานทอนญาตใหทาเปนงานทมการคมครองนอยทสด สภาพการทางานทมการแสวงหาผลประโยชนเปนปกตในโรงงาน ในพนทเกษตรกรรม และในอาชพทเกยวของกบงานประมง ในภาพรวมมการประมาณการณวาแรงงานขามชาตในประเทศไทยในปจจบนทางานภายใตภาวะของการถกเอารดเอาเปรยบ15 สาหรบแรงงาน 13

องคกรแรงงานยายถนในเอเชย , 2548 , รายงานประจาปเรองแรงงานยายถนในเอเชย 2548 14

เครอขายการยายถานในอนภมภาคลมนาโขง ( 2554 ) อพเดทขอมลการพสจนสญชาตและบนทกขอตกลงเรองการจางแรงงาน ประเทศไทย 15

สมภาษณ Jackie Pollock 2554 มลนธเพอสขภาพและการเรยนรของแรงงานกลมชาตพนธ(MAP) ประเทศไทย

~ 24 ~

ทไมมเอกสารทางกฎหมาย ถอวาเปนเรองธรรมดาทจะไดรบคาจางทนอยกวาคาจางขนตา และเปนปกตท นายจางจะยดคาจางไวหรอปฏเสธทจะไมจายใหลกจาง การใหสตยาบนตอสนธสญญาระหวางประเทศในภมภาคเอเชยโดยทวไปอยในระดบทตาและประเทศไทยประสบกบการถกวจารณอยางตอเนองวาลมเหลวในการคมครองสทธมนษยชนของแรงงานขามชาต แรงงานขามชาตในประเทศไทย โดยเฉพาะอยางยงแรงงานทไมมเอกสารทางกฎหมาย ตามธรรมดาจะประสบกบความรนแรง ถกคกคามและแสวงหาประโยชนจากเจาหนาทตารวจททจรต เจาหนาทตรวจคนเขาเมอง เจาหนาทรฐบาล และนายจางทละเมดสทธ16 เปนธรรมเนยมปฏบตของตารวจหรอเจาหนาทตรวจคนเขาเมองทจะกรรโชกเงนจากแรงงานขามชาต และดาเนนการสงกลบแรงงานขามชาตเปนกจกรรมทเกดขนสมาเสมอในพนทชายแดน แรงงานขามชาตทไมมเอกสารทางกฎหมายผซงถกจบจะถกกกในหองกกของเจาหนาทตรวจคนเขาเมองหรอหองขงของตารวจเพอรอการดาเนนการ หลงจากนนจะถกสงตวไปทพนทชายแดนและสงไปทพนทดานชายแดนทเปนทางการเพอขามกลบไปประเทศตนทาง อยางไรกตามหลายคนไดหนหลงกลบมาประเทศไทยเกอบจะทนททถกสงกลบขามชายแดน ผานทางดานทไมเปนทางการ หรอตดสนบนเจาหนาท บางคนกลบไปททางานเดมบางคนหางานใหม 17 บางครงนายจางสามารถทจะจายเงนใหเจาหนาทตรวจคนเขาเมองเปนคาปรบสาหรบการจางแรงานทไมมเอกสารทางกฎหมาย ซงแรงงานจะถกปลอยและกลบไปทางานไดโดยทไมถกสงกลบ ผหญงทยายถน “ในฐานะทเปนเดกสาวทโตขนมาในรฐฉาน พมา, เดนทางมาประเทศไทยเพอหางานทา เปนระยะเวลาทเปนปกตในชวต เราไมคดวาจะมาหรอไมมา กแคเรองของการตดสนใจวามาเมอไหรเทานนเอง” นวน , ภาคผทาวจยกบเอมพาวเวอร พนกงานแรงงานขามชาตจากพมา ตงแต พ . ศ . 2493 มการบนทกไวในระดบโลกวา ผหญงทยายถนโดยปราศจากผชายเพอหางานทามจานวนมากขน18 ผหญงทยายถนมจานวนมากกวา 50 % ของแรงงานทยายถนขามชาตในเอเชยและในบางประเทศทมแรงงานหญงยายถนไปตางประเทศมากกวาผชาย 19 ปจจบนนมการบยอมรบวามแรงงานขามชาตในประเทศไทยทเปนผหญง 48%20 ในการวจยเราพบวาในความเปนจรงผหญงในประเทศไทยไดยายไปยายมาและภายในทวประเทศไทยกวาศตวรรษ เพอหางานทา ผจญภยและโอกาส แนนอนวาไมใชเดกสาวทกคนทไดรบประสบการณทดจากการยายถน “เกอบจะเปนความคดของแมฉนแลวในการมาเมองไทย ฉนไมรวาฉนจะทาอะไรทน ฉนรสกดใจทจะไดกลบบานจรงๆ”

ลซา, นกศกษาอเมรกนททางานอาสาสมครในไทย

16

Human Rights Watch 2553 , หนเสอปะจระเข 17

ขบวนการเคลอนไหวแรงงานขามชาต (2539-2554) มลนธเพอสขภาพและการเรยนรของแรงงานกลมชาตพนธ(MAP) ประเทศไทย 18

องคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต 2549 , การยายถนของผหญง, เงนทสงกลบบาน, สทธแรงงาน, สมองไหล 19

ยนเฟม (2552 ) เพศสภาพ, การยายถนและการพฒนา - แนวโนมปรากฏการณใหมและประเดนในเอเชยตะวนออกและเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต 20

รายงานของธนาคารโลก(2554) การยายถนและเงนทแรงงานสงกลบบาน ขอเทจจรงของประเทศไทย

~ 25 ~

ผหญงไทยไดยายถนทงในประเทศและตางประเทศเพอการทางาน เพอการศกษาและการเดนทางกวาทศวรรษ ประเทศปลายทางทเปนทนยมในภมภาคคอมาเลเซย สงคโปรและญปนและผหญงเดนทางระหวางประเทศทไกลออกไปถงสหรฐอเมรกา ยโรปและตะวนออกกลาง ผหญงจากประเทศเพอนบานเดนทางผานประเทศไทยเพอไปประเทศเพอนบาน เชนมาเลเซย สงคโปรและฮองกง ตะวนออกกลางและประเทศปลายทางระหวางประเทศอนๆ แรงงานหญงททางานในประเทศไทยปจจบนนมทางเลอกในการทางานมากกวาพสาวของเธอทยายถนมาทางาน 10 ปทแลว แตยงไดรบการจายคาจางทนอยกวาผชาย ซงเกดขนทงกบแรงงานหญงไทยและแรงงานขามชาต ในบรบทนแรงงานขามชาตหญงมโอกาสทางรายไดนอยทสด และมกจะทางานในสภาพทผดหลกอนามยและสภาวะทไมยตธรรม เปนการสะทอนกลบถงสถานการณของประเทศตนทาง ทสงผลใหมการแสวงหาผลประโยชนในประเทศไทยมากขน ผหญงยงคงยายถนเพอหางานทา “ไมวางานอะไรทเราหาไดในประเทศไทย กเปนงานทดกวางานในประเทศของเรา ทบานไมมงานอะไรใหทา ไมมอะไรเลย” หมวย , ทมวจย; พนกงานบรการ, แมสาย ประเภทอาชพทปกตแรงงานขามชาตหญงทาคอ แรงงานททางานในบาน อตสาหกรรมตอเนองประมงทะเล งานเกษตร งานรานอาหารและขายปลก ผหญงมกจะถกจางงานในประเภทงานทอยนอกระบบ นนหมายถงคาจางทนอยกวา สภาวะทมความเปราะบางมากกวา มเสรภาพในการเคลอนยายนอยกวาและนายจางมกจะไมเตมใจทจะจางงานถกตองหรอพาไปลงทะเบยนแรงงานขามชาต21 ผหญงทไมมเพอนหรอญาตทอยในไทย มกจะใชนายหนาเพอชวยในการเดนทาง เจรจาเพอขามชายแดน จดการเรองเอกสารและหางานในประเทศไทย เราพบวา การจายเงนเพอการเคลอนยาย โดยเฉพาะการขามชายแดน และพาไปททางานในสถานททไมปลอดภยและสภาวะทไมยตธรรมเปนรปแบบของการยายถนทเปนปกตของผหญงและผชายทมาทางานในประเทศไทยในปจจบน ถงแมวาการยายถนในรปแบบนจะมความใกลเคยงมากกบคานยามของคาวา คามนษยภายใตกฎหมาย แตไมวาจะดวยวธใดมนไมไดเหมอนกบเจตนาของอาญากรรมการคามนษยและไมตองการการตอบรบสถานการณแบบเดยวกบการคามนษย นเปนหนทางการยายถนมาประเทศไทยทเปนปกตทแรงงานขามชาตใชเพอมาประเทศไทยและพวกเขาจดการในการเอาชนะขนตอนทยงยากของระบบราชการทเปนอปสรรคทขวางกนสทธทจะเคลอนยายและสทธในการทางานของพวกเขา ถาดจากสวนประกอบเกอบทงหมดไมใชการคามนษย แตเปนเพยงแคการเคลอนยายของผคนเพอทางานและหาโอกาสในประเทศไทย โดยใชวธการทพวกเขาสามารถมได เขาถงไดและใชไดงายมากทสด เปนเรองนาเสยดายทรฐบาลในภมภาคนยงไมสามารถจดทางเลอกทดกวานทสามารถปฏบตไดใหกบผยายถน “เราไมอยากทจะทาผดกฎหมายใดๆ เราไมใชอาชญากร เราเปนคนสจรตทเพยงแคอยากหางานทาและสรางชวตทดขน”

แกว , พนกงานบรการแรงงานขามชาต, ลาว มการคาดคะเนวามแรงงานหญงขามชาต 1,440,000 คนในประเทศไทย ททางานในอตสาหกรรมบนเทง ซงสวนใหญทางานในอาบอบนวดและบารคาราโอเกะ

21

Sciortino 2552 , การยายถนระหวางประเทศในไทย 2552 , องคการการยายถนระหวางประเทศ(IOM)

~ 26 ~

พนกงานบรการในประเทศไทย : ในบรบทสมยใหม

~ 27 ~

ไมมใครรวาใครเปนผชายคนแรกในโลกทจายเงนเพอใหมคนหงขาวให ซกผาให ตดผมให ทาความสะอาดบาน เยบกางเกงหรอใหความสขทางเพศกบเขา เราไมรวาใครเปนผขาย และเขาคดอะไรอยตอนนนรวมถงเปนการจางไดอยางไร เรารวาผคนซอและขายการบรการมาเปนเวลากวารอยป การบรการไดพฒนาเปนงานวชาชพ เชนเดยวกน คนทาอาหาร ชางเยบผา ซกผา พนกงานบรการและแรงงานททางานในบาน “อตสาหกรรมทเราทางานอยไมไดเปลยนแตเปนการพฒนา อาชพทกอาชพมการพฒนา เพราะมทางเลอกทดกวาทเราหาได และมนเปนธรรมชาตอยแลวทเราคนงานจะเลอกทางเลอกทดกวานน การพฒนาปรบปรงใหดขนมาได ไมไดมาจากประตทปดเพอไมใหเราเขาหรอออก แตวามนมาจากการทมประตใหเราเปดมากขนเพอใหเรากาวออกมา “ ว ผนาพนกงานบรการ มลนธเอมพาวเวอร พดในการประชมของคณะทางานของสหประชาชาต กรงเทพฯ พฤศจกายน พ.ศ .2554 งานวจยของเราแสดงใหเหนวาสภาพการทางานในอตสาหกรรมบนเทงของไทยไดพฒนาอยางเดนชดในรอบสบปทผานมา เมอไมนานประมาณสองทศวรรษกอน อตสาหกรรมบนเทงในประเทศไทยมการแพรขยายของการเอารดเอาเปรยบและมการละเมดสทธมนษยชนทรนแรง รวมถงบานสาวทมการปดตาย นายจางททาการละเมด ขาดการการรกษาสขภาพสาหรบผหญง ถกบงคบใหรวมเพศโดยทไมใชถงยางอนามยเพอปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธ และเอชไอว – เอดส ตองเปนแรงงานขดหน และการละเมดทางเพศผเยาว 22 คาวา “ การคามนษย “ ไมคอยมใครไดยนแตจะบรรยายไดถงสถานการณของผหญงหลายคน ผซงสนใจในประวตศาสตรของเราสามารถหาขอมลการบรรยายถงสถานการณทถกตองในวนเวลาเกาๆไดใน “ ผหญงไมดในลานนา “ โดยมลนเอมพาวเวอร 2554 “ การยายถนดวยความหวง “ โดยเอเชยทศน “ หรอแมกระทงรายงานกอนหนานนของ Human Rights Watch พ .ศ . 2536 “ รปแบบการคาทาสในรปแบบใหม “ แตวาในสถานการณปจจบนใน พ.ศ . 2554 เรามความยนดทจะรายงานวาถงแมวาหนทางจะยงยาวไกล แตสภาพการทางานในอตสาหกรรมของเราไดมการปรบปรงใหดขนอยางมาก เรามาถงขนทวาการเอารดเอาเปรยบทรนแรงแบบทเรามประสบการณในชวง พ. ศ . 2540 นนปจจบนนหาไดยากมาก “เรองเกาๆ ทวาเดกสาวทกคนถกบงคบใหทางานในซองทใสกญแจเปนเรองในอดตไปแลว คดแบบนเปนความคดทลาสมย สถานการณทเรามในปจจบนนคอมเดกวยรนสองสามคนทตองอยในททไมควรจะอย “หนวยปราบปรามการคามนษยภาคหา ในประเทศไทยพนกงานบรการสวนใหญททางานในสถานบนเทง มการประกาศรบสมครงานและเราไปสมครเหมอนกบงานอนๆ หากการสมครงานของเราประสบผล นายจางกจะบอกเงอนไขและหากมนเหมาะสมกบเรา เรากเรมทางาน งานทเราทาเวลาสวนใหญหมดไปกบการเสรฟเครองดม เตนราและรองเพลง คยกบลกคา เลนสนกเกอรหรอนวด ขนอยกบวาเราทางานในสถานบรการแบบไหน เวลาทางานเรามเวลาวางทนาเบอเยอะตอนทรอลกคามา เราอาจจะมเพศสมพนธหนงหรอสองครงตอหนงสปดาห หรอกะหนงสามถงสครงขนอยกบสไตลทเราทางาน ผหญงททางานในธรกจบนเทงทางานชวโมงทนอยกวาและมอสรภาพในการเคลอนยายมากกวาเมอเปรยบเทยบกบผหญงททางานในโรงงาน ในงานประมง งานเกษตรและแรงงานททางานในบาน23 ถงกระนนกตามเหมอนกบอตสาหกรรมอนๆในประเทศไทย อตสาหกรรมบนเทงมทงในสวนของการทสภาพการทางานทแยรวมถงการหกเงนเดอนเพอการลงโทษจากการททาผดกฎในททางาน สวนแบงจากการขายแอลกอฮอล สวนแบงจากแขก ไมไดรบคาจางหากลากจหรอลาปวย มวนหยดทนอยแคสองหรอสามวน ฯลฯ แนวคดทางกฎหมายทเปนการลงโทษกเปนสงททาใหแนนอนวาพนกงานบรการตกเปนเปาหมายในการละเมดจากเจาหนาท และพนกงานบรการทเปนแรงงานขามชาตประสบกบการละเมดทมากกวาและคลายๆกบแรงงานขามชาตทไมมเอกสารทางกฎหมายคนอนๆ “งานทกงานมทงขอดและขอดอย ฉนรเพราะวาฉนทางานมากหลายอาชพกอนมาเปนพนกงานบรการ พนกงานบรการเปนงานทฉนสามารถหาเงนไดมากกวางานอนทหาได ฉนไมตองมเงนทน

22

เอเชยทศน, 2540 , 1993, ยายถนดวยความหวง Human Rights Watch 2536 รปแบบใหมของการคาทาส 23

CARAM ASIA 2553, เงนทแรงงานสงกลบบาน : ผลกระทบตอคณภาพชวตของแรงงาน

~ 28 ~

หรอคณสมบตทางการศกษาและเปนงานทนาสนใจมากดวย” เลก, ผนาการวจย, พนกงานบรการ มลนธเอมพาวเวอร เชยงใหม

เราพบวาขอมลทางอนเตอรเนตทมมากเหมอนเปนหองสมด ไดสรางความไมพอใจใหกบเราเนองจากการใหนาหนกการวจยเรองอตสาหกรรมทางเพศในประเทศไทย มการใหขอมลทพรามวและขดแยงกนเองเรองของตวเลข จานวนเปอรเซนต สถต กราฟและเกรดเลกเกรดนอยทสามารถใหการสนบสนนทกขอโตแยงทจตนาการไดโดยไมมหลกฐานทชดเจนและถกตองสนบสนน แทนทจะทาวจยซาและเพมรายการการวจยทไมถกตองทมอยนน เราเลอกทาวจยทวเคราะหถงตวเลขของเจาหนาทรฐบาลไทย รฐบาลไทยไดใชฐานการคาดประมาณการณหลกจากตวเลขของการจดทะเบยนสถานบนเทงและตวเลขของพนกงานบรการทไปใชบรการทคลนกกามโรค โดยผานทางการบนทกและการนามาเปรยบเทยบ ใชในการวเคราะหเชงวชาการ เราพบวาสถานบนเทงทเราทางานมการจดทะเบยนแคหนงในสามของจานวนทประกอบการจรง เรายงคนพบอกวาพวกเราจานวนมากไมไดเปนสวนหนงของการจดทะเบยนเพอเขาถงบรการดานสขภาพ เพราะเราเลอกทจะใชคลนกเอกชน สถตทเปนทางการบางสถตดเหมอนวาจะตากวาความเปนจรง แตตวเลขทรฐประมาณการณคอ 200,000-300,000 คน 24 ซงเรารสกวาตวเลขของรฐนนใกลเคยงกบความจรงมากกวาตวเลขกวางๆทบางกลมนาเสนอ เชน 800,000 -2.600, 000 ลานคน! “เรารวาหลายคนอยากจะนบจานวนพวกเราวามกคน แตเราไมรวาทาไม? เขานบจานวนผหญงททางานอนไหม ? มผหญงกคนในประเทศไทยทขายกวยเตยว ? เขานบจานวนเราเพอชวยพวกเราไปใกลฝงฝนหรอวาทาใหไกลออกไปมากขน ? หลงทรจานวนแลวชวตเราดขนหรอแยลง ?”

ว , ผนาการวจย, พนกงานบรการ, ผประสานงานเอมพาวเวอร อดรธาน มาตรการทใชวดอตสาหกรรมอกรปแบบในอตสาหกรรมของเราคอรายไดของเราทมาจากการทางาน ใน พ. ศ .2546 ธรกจบนเทงของไทยถกระบวาใหผลรายไดประจาปเปนจานวนเงน 4.3 ลานลานเหรยญสหรฐ ซงดเหมอนวาจะเพมจานวนขนเรอยๆอยางมแนวโนมทสาคญในรอบ 8 ปทผานมาเพราะเศรษฐกจและการทองเทยวไดพฒนามากขน25 อตสาหกรรมการทองเทยวขนอยกบธรกจบนเทงซงมการประมาณวาเปน 7% ของผลตมวลรวมภายในประเทศซงมากกวาการสงออกขาว26 ยอนกลบไป พ.ศ . 2541 มการประมาณวามพนกงานบรการในเมองตางๆของประเทศไทยสงเงนกลบไปบานทชนบทแตละป เปนจานวนเงน 300 ลานเหรยญสหรฐ จานวนรวมซงเกนกวางบประมาณของรฐทจดสรรใหโครงการการพฒนาตางๆของรฐ27จานวนเงนคาดวาจะเพมขนอยางมากในรอบทศวรรษทผานมา อกทงพนกงานแรงงานขามชาตไดสงเงนจานวนมากกลบไปทชมชน พนกงานบรการแรงงานขามชาตทรวมทาวจยในโครงการนไดสงเงนรายไดกลบบานประมาณ 15 - 26% ของรายไดประจาเดอน พนกงานบรการในประเทศไทยสวนใหญเปนผหาเลยงครอบครว ใหการสนบสนนครอบครว รวมถงเดกไมวาจะในประเทศไทยหรอในประเทศตนทางของเรา เราทางานหนกเพอใหครอบครวของเรามชวตทดขน จายเงนเพอการศกษา เพอทอยอาศย ทดน เครองมอในการทาไรทานา เพอรกษาสขภาพและคาใชจายพนฐานในชวตประจาวนซงเฉลยแลวเลยงคนหาคนในหนงครอบครว 28ภาคการทางานของเราประกอบไปดวยผชาย คนทมเพศไมตรงกบเพศทเกด และผหญงทมาจากประเทศไทย พมา กมพชา ลาว จน ยโรปและ อฟรกา การบรการของเรามใหแกผชายทวทกสญชาตทไดรบการเคารพในสงคม ทกระดบของสงคมและในทกอาชพ เชน นกธรกจ ราชการ อาจารยมหาวทยาลย หมอ นกการเมอง กรรมกร แรงงานขามชาตและคนอนๆถงแมขนาดของภาคการทางานของเรามสวนสาคญ ความเพลดเพลนจากการใหบรการผชายทสงคมนบถอและบทบาทของเราในการสนบสนนเศรษฐกจของชาต พนกงานบรการยงคงเปนอาชพทผดกฎหมาย

24

ยเอนดพ 2547 การตอบรบของประเทศไทยตอเอชไอว-เอดส องคกรอนามยโลก 2544 พนกงานบรการในเอเชย 25

The Age 2546 26

CNN International 2553 27

องคกรแรงงานระหวางประเทศ 2541 พนกงานบรการทางเพศ: พนฐานทางเศรษฐกจและสงคมของโสเภณในเอเชยตะวนออกเฉยงใต 28

มลนธเอมพาวเวอร ประเทศไทย

~ 29 ~

ภายใตพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ . ศ . 2539 พ . ศ . 2554 ยงคงยายถนดวยความหวง: การลงความเหนโดยทวไปหมายถงการนาเอาลกษณะเฉพาะทมรวมกนมากทสดและพดถงประสบการณเหลานนใหเหมอนกบวาเปนประสบการณรวมของทกคน อาจจะเปนการดาเนนการทเปนอนตราย อยางไรกตามเราจะพดกวางๆทนเพอใหไดการจบภาพของประสบการณทคลายกนและยงคงมความเปนจรงของแรงงานขามชาตหญงทมาทางานเปนพนกงานบรการในธรกจบนเทงของไทยในปจจบน เราจะไมอางวานเปนเรองราวของทกคนแตเราสามารถอางไดวา หากคณทราบวามผหญงบางคนทไมมประสบการณเหลาน ถาเปนอยางนนเรารวามผหญงมากเปนพนคนทมประสบการณดงกลาว

~ 30 ~

เดนทางไปประเทศไทย – พนกงานบรการแรงงานขามชาตจากภมภาคลมนาโขง มความคลายคลงกนอยางมากของประสบการณของการยายถนจากประเทศเพอนบานจาก ลาว พมา กมพชา กมพชาและจน ทศวรรษทแลวทเดกสาวจากประเทศเพอนบานเดนทางมาประเทศไทยและอยในทองไรทองนาหรอในหมบานเลกๆในพนทชนบท ในปจจบนนเดกสาวเหลานนยายไปเมองทใหญกวาหรอหวเมอง และผหญงจากเมองเหลานและผหญงจากหวเมองทยายถนไปประเทศไทย การพฒนาทบานเกดหมายถงผหญงอาจจะไดมโอกาสไปโรงเรยน บางคนจนกระทงอาย 15 ปหรอบางคนอาจจะใชระยะนอยกวานนมาก บางสงบางอยางไมเคยเปลยน ตวอยางเชนในประเทศตนทาง ถงแมวาผหญงจะไดเรยนหนงสอในโรงเรยน แตเมออาย 10 ขวบเดกผหญงถกคาดวาจะตองทางาน ไมวาจะเปนการชวยปลกผกหรอเลยงสตว งานเลกๆนอยๆสาหรบเพอนบานหรอทางานในธรกจของครอบครวเพอชวยเหลอครอบครว การตดสนใจทจะยายถน โดยทวไปเปนการตดสนใจโดยอสระ แมวาจะมการพดคยเรองแผนกบสมาชกในครอบครว ถงแมวาบางคนอาจจะอายมากกวา แตเดกสาวบางคนอายนอยแค 14 ปยายถนเพยงลาพงจากพมา ในทางตรงกนขามเปนเรองธรรมดาสาหรบผหญงทจะยายถนเมออาย 18-20 ปจากลาวและจน นอกจากนนผหญงจากพมาบอกวานอกจากเหตผลดานเศรษฐกจและการผจญภย ผหญงยายถนเพอหนจากคกคามจากกองกาลงตดอาวธในพมาซงโดยปกตจะเปนผททาการละเมด เรยกรองการตดสนบนและยดสงของและปศสตวจากครอบครวและชมชนในพนทชนกลมนอยในประเทศ นอกจากผหญงจากลาวแลว ผหญงหลายคนไมมแผนโดยเฉพาะเจาะจงวาจะทางานอะไร ตรงกนขามเปนแผนโดยทวไปอยางมากวาจะมาทางานทเมองไทย ไมวาจะเปนงานอะไร แมวาบางคนหวงวาจะมโอกาสทจะทางานในบารคาราโอเกะตามทเคยไดยนมา หลายๆคนไดใชเวลาทจะคดวาจะทางานอะไรดกอนทจะมาเดนทางมา ระหวางทาง… ตอนทเดนทางออกมาประเทศไทย ผหญงและเดกสาวชอบทจะเดนทางมากบเพอนหรอสมาชกในครอบครวมากกวา เพราะเหตผลดานความปลอดภย อกทงไดแบงปนคาใชคายและมเพอนรวมทาง แตกระนนกดตามกฎหมายตอตานการคามนษยในพมา เปนการผดกฎหมายสาหรบผหญงทอายตากวา 25 ปทจะเดนทางโดยไมมผปกครองตดตาม นอกจากนนผหญงจากพมาและจน มกจะเดนทางโดยไมมเอกสาร เพราะวาการไดมาซงหนงสอเดนทางในประเทศของผหญงเปนเรองยากและแพง (ผหญงตองเดนทางไปเมองหลวงเพอทาหนงสอเดนทาง) ภายใตสถานการณเชนนผหญงมกจะใชนายหนา บคคลทสามารถชวยเรองการเดนทางและเพอหางานในประเทศไทย ผหญงตดตอกบนายหนาโดยมอถอและเขาหรอผหญงจะจดการเรองการมารบ นายหนาจะเดนทางกบผหญงและจะเปนผเจรจาเพอจดการและคาธรรมเนยมตางๆ คาบรการคอนขางมมาตรฐานทปานกลางทวทงภมภาค คาใชจายในการบรการและคาใชจายในการเดนทางมาประเทศไทย อยระหวางไทย 3,500-10,000 บาท ขนอยกบวาผหญงตองเดนทางไกลขนาดไหน ผหญงจายคาเดนทางโดยหลายวธ บางครงจายโดยทนทจากเงนทเกบไว บางครงหยบยมจากสมาชกในครอบครวหรอครอบครวไปกยมมา บางครงยมเงนจากนายหนา ในบางโอกาสหากครอบครวตองการเงนโดยทนทผหญงจะเพมเงนทยมมาลวงหนาเพอเอาเงนสดบางสวนไวใหครอบครวเพอความอยรอดจนกวาทผหญงจะสามารถหาเงนไดจากการทางานและสงเงนกลบมาบานไมไดเปนการบงคบวาจะตองกเงนจากนายหนาหากสามารถจายไดดวยวธอน หากมการกเงน มกจะมดอกเบยเพมเขาไปและคาเดนทางไมเพมขนเปนเงอนไขของการกเงน ผหญงจากลาวอยางไรกตามโดยทวไปไมใชนายหนาเพอมาทางานในประเทศไทยเพราะสามารถใชการยายถนในระบบทเปนทางการได เชน สามารถเขาถงและสะดวกทจะทาหนงสอเดนทางในเมองทตนอาศยอยโดยไมมความยงยาก ผหญงสวนใหญจากลาวไดรบการศกษาในระบบ เขาถงขอมลโดยทวไปเกยวกบเรองราวในโลก และโดยทวไปยายถนโดยมการวางแผน มรายละเอยดไวมากกวาและใชเวลาในการตดสนใจ เพราะผหญง

~ 31 ~

เคลอนยายจากความยากจนไมใชสงครามอยางในพมา ตวอยางเชนผหญงมกจะมสถานททางานโดยเฉพาะในใจอยแลวและทราบเกยวกบภาระทผกพนกบงานตางๆและสภาพการทางาน ผหญงสวนใหญสามารถทจะอานและเขยนภาษาลาวไดและหลายคนอานและพดภาษาไทยได (เปนภาษาทคลายกน) ผหญงบางคนจากลาวจะกเงนจากนายหนาประมาณ 5,000 บาทในลาว เพอสนบสนนครอบครวของผหญงทบานและตกลงวาจะจายคนเมอไดรบคาจางในประเทศไทย ในบางสถานการณ ผหญงจากลาว และจนจะเดนทางไประเทศไทยโดยไมมเอกสาร ขามชายแดน ณ ดานทเปดไมเปนทางการ ใชยานพาหนะในทองถนในททตนทางานเพอหาเงนมาจายคาหนงสอเดนทาง เมอมเงนเพยงพอกจะเดนทางกลบบานและซอเอกสารทถกตองแลวกลบมาทเมองไทยอยางถกกฎหมาย ขามชายแดน เปนกจวตรปกตในประเทศไทยทบรเวณชายแดนสาหรบแรงงานขามชาตทไมมเอกสารทจะตองจายคาธรรมเนยมเลกนอยเพอทจะขามมาประเทศไทย บางครงตองตดสนบนเจาหนาทหรอทหารหรอทงสองฝงชายแดน ผหญงทมเอกสารเดนทางจะขามผานดานตรวจคนเขาเมองและจายคาวซาและคาธรรมเนยมการเขาประเทศตามปกต สาหรบคนทไมมเอกสารบางครงขามชายแดนทเปดอยางเปนทางการ แตวาผหญงตองจายคาบรการมากกวาปกตเปนคาสนบนตอเจาหนาทตารวจตรวจคนเขาเมองเพอทจะไดขามชายแดน คาสนบนนนนายหนาจะเปนผเจรจา ในพมาเปนเรองธรรมดาทตองจายเงนใหทหารทดานตรวจตลอดเสนทาง สวนใหญคาสนบนจะมากกวารายไดตอหนงวน ประมาณ 40 บาทตอหนงคน จานวนเงนรวมทตองจายคาสนบนตามทางนนไมสามารถทคาดเดาวาเทาไหร ดงนนจงไมรวมไปในคานายหนาสาหรบการเดนทางแตเปนสงทจาเปนทผหญงตองจายเอง อาจจะจายเลยทนทหรอวาเพมเขาไปในเงนทตดคางอยกบนายหนา การเดนทางในประเทศไทย ความสะดวกสบายในการเดนทางภายในประเทศไทยขนอยกบสถานะทางคนเขาเมองและสญชาตทผหญงม ผหญงไทยททางานกเดนทางจากบานเกดมาจงหวดทตนทางาน ผหญงไทยสวนใหญ ทนอกเหนอจากผหญงทมาจากกลมชาตพนธ มบตรประจาตวประชาชน ดงนนผหญงจงเคลอนยายไดอยางอสระไปทวประเทศใชขนสงสาธารณะในทองถน นาสนใจทวาบางคนกใชนายหนาในพนท เพอจะเจรจาเงนกเปนคาเดนทางและคาจางงานในพนทตางๆของประเทศไทย การบรการดงกลาวไมแพงและไมตองตดสนบนใหกบตารวจทดานตรวจตลอดทาง แรงงานหญงขามชาตจากพนทชายแดนเดนทางไปยงเมองทใหญกวาในตอนกลางของประเทศไทย เชนกรงเทพฯ พทยา และสมทรสาคร หรอวาไปชายแดนมาเลเซยเพอหาโอกาสทดกวา คนทมวซานกทองเทยวและหนงสอเดนทางสามารถเดนทางไปไดทกจงหวดในประเทศไทยอยางถกกฎหมายและใชยานพาหนะในพนท ผหญงทมบตรแรงงานขามชาตสามารถเดนทางไปไดแคจงหวดทระบในบตรและตองมนายจางไปดวย แรงงานขามชาตและผหญงไทยทไมมเอกสารประจาตวมทางเลอกในการเดนทางทยากและแพงทสดในการเดนทางในประเทศไทย ผหญงมกจะตองใชนายหนา และตามธรรมดาตองจายสนบนใหตารวจและเจาหนาทตรวจคนเขาเมองเพอเคลอนยายจากตาบลหนงไปยงอกตาบลหนงหรอจากจงหวดหนงไปอกจงหวดหนง สวนมากผหญงไมมเงนสดทจะจายใหนายหนาเพอการเดนทางภายในประเทศไทยดงนนผหญงตองเจรจาเงนกกบนายหนา เฉลยแลวเงนทตองจายโดยทนทสาหรบนายหนาจากการทพาผหญงจากภาคเหนอของประเทศไทย (แมสาย) ตรงไปยงสถานททางานอนๆทชายแดนไทย- มาเลเซยประมาณ 45,000 บาท อยางไรกตามเงนจานวนนไมรวมเงนทตองจายใหเจาหนาท ณ ดานตรวจ ผหญงจาย 5,000 บาทเปนคาสนบนในแตละดานของตารวจหรอทหารทถกเรยกใหหยดตลอดการเดนทาง ยงมดานตรวจมากเทาไหรผหญงยงตองจายเงนแพงมากเทานน หากผหญงสามารถเดนทางไดตามปกต การเดนทางโดยใชขนสงสาธารณะ หากรวมคาอาหารและคาเครองดมคาใชจายประมาณแค 1500 บาทและหากเดนทางโดยเครองบนจะตองจาย 6,000 บาท บางครงผหญงไมไดรตววาหากเพมเงนคาสนบนเขาไปแลวทายทสดจะมหนกอนใหญกวาทคาดวาจะตองจายคน การเดนทางจากภาคใตของไทยไปมาเลเซยพรอมทงการจดการใหมงานใหทาตองใชเงนประมาณ

~ 32 ~

150,000 บาท เปนจานวนเงนกอนทใหญมากเทากบการทผชายไทยตองจายใหบรษทจดหางานทเปนทางการสงไปทางานทไตหวน อยางไรกตามผหญงไมเหนวานเปนการแสวงหาผลประโยชน “มนไมใชการแสวงหาผลประโยชนแตมนแพง ถาไมอยากไปกไมตองจาย ไมมใครบงคบใหเราไป เหมอนกบการซอรถเบนซ มนแพงแตวามนกคมกบทจายแพง ปแรกประมาณ 8 เดอนเราหาเงนคน

มาจายไดแลวและยงกวานนกสามารถหาเงนไดอก 150,000 บาท” ภาคผรวมทาวจย พนกงานบรการ แมสาย

หางานทา ทางเลอกของสถานททางานในประเทศไทยโดยทวขนอยกบสญญาทผหญงทาไว (นายหนา, เพอน หรอสมาชกในครอบครว) ผหญงบางคนใชนายหนาเพอไปประเทศไทย เชน เพอเจรจากบดานตรวจคนเขาเมองแตวาหางานทาเองโดยอสระ คนอนใชนายหนาเพอหางานทา บางครงนายหนาคนเดยวกนชวยในการเดนทาง บางครงนายหนาคนอนในพนทนนทผหญงหางานทา บางคน โดยเฉพาะอยางยงผทอายตากวา 18 ป ตอนแรกจะทางานในอาชพอนกอนเชนทางานในบานเปนแมบานหรอทางานในรานอาหารเพอทจะไดเรยนภาษาและสรางความมนใจ แตกระนนกดรายไดจากการทางานเหลานนอยกวารายไดจากการทางานบรการ ( แมบานเงนเดอน 2,000 บาทตอเดอน รานอาหาร 2-3,000 บาทตอเดอน ) ในสถานบนเทงผหญงสามารถทารายไดอยางตา 3-4,000 บาทตอเดอน เพมเขาไปดวยทปจากเครองดมทลกคาซอใหกบผหญง และการพดคย/รองเพลงกบลกคา ถาเปนผใหญและใหการบรการทางเพศรายไดกจะเพมขนอยางเหนไดชด ผหญงสวนใหญสามารถหารายไดไดมากกวาคาจางขนตาในประเทศไทย จากการใหบรการใหแคลกคาประจาเพยงคนเดยว นอกจากวามสญญาตระเตรยมลวงหนากบนายหนา หากผหญงตองการงานในสถานบนเทง ผหญงตองสมครและผานการสอบสมภาษณจากนายจางหรอผจดการกอนทจะไดงาน ผหญงสวนใหญจะเรมทบารคาราโอเกะหรอรานอาหารเปนทางเลอกแรก ขณะทคนอนหางานทบานสาวและคนทมประกาศนยบตรการนวดสามารถทางานในอาบ อบ นวดได สาหรบผหญงทอาย 14-17 ป เปนเรองธรรมดามากกวาทจะเรมการทางานเปนแรงงานทางานในบาน รานกวยเตยว เปนคนทาความสะอาดหรอพนกงานเสรฟ และบางคนอาจจะครนคดถงการทางานบรการเมออายมากขน การจางหรอการหาผลประโยชนจากหญงสาวในธรกจบนเทงไมใชการดาเนนการทปกต ในอดตเมอผหญงมาประเทศไทย ผหญงไมรเรองเกยวกบพนกงานบรการ แตวาในปจจบนผหญง โดยทวไปเขาใจวาการทางานในคาราโอเกะ บาร นวดและรานอาหารบางทรวมถงการมเพศสมพนธกบผชายเพอเงนดวย ผหญงในปจจบนนมกจะพดคยกนเกยวกบขอดและขอดอยเมอกาลงตดสนใจจะทางานบรการ บางคน (16-17 ป ) จะทางานในรานบารและคาราโอเกะเปนพนกงานทาความสะอาดหรอพนกงานเสรฟหรออาจจะคบหาสมาคมกบลกคาแตวายงไมขายบรการหรออกไปกบลกคา ในททางานสวนใหญ ผหญงบอกวาผหญงสามารถทจะตดสนใจเองไดวาเมอไหรทจะเรมขายบรการและผหญงไมรสกวาถกกดดนหรอบงคบใหรบแขกไมวาจากเพอนรวมงานเองหรอจากเจาของสถานประกอบ การตดสนใจสวนใหญขนอยกบเงอนไขสวนบคคล ความตองการดานการเงน ความมนใจของผหญงและระดบความเปนผใหญ อายไมไดเปนประเดนทพดถงระหวางทสมภาษณงานหรอไมไดพดถงมากในททางานเหมอนกบเชอวาไมสาคญเทาไหร ผหญงหลายคนทไมมเอกสารทเปนทางการระบอายของผหญง

~ 33 ~

สภาพการทางาน ผหญงสวนมากในธรกจบนเทงในไทยทางานอยในสถานบรการ ตวอยางเชน บารคาราโอเกะ รานอาหาร อาบอบ นวด บารเบยรและบานสาว คาจางและสภาพการทางานแตกตางกน ขนอยกบสถานทและเงอนไขทเจาของกาหนด ผหญงในทกสถานประกอบการไดรบคาจางเปนเงนสด ในทางเศรษฐกจเปนทางเลอกในการทางานทไดกาไรมากทสดสาหรบแรงงานหญงขามชาต ผซงมรายได 15 เทามากกวาแรงงานขามชาตททางานในอาชพอนทอนญาตใหทาได การบงคบใชแรงงานไมใชสถานการณทเกดขนปกต ผหญงมเสรภาพในการเคลอนยายและมทางเลอกบางเกยวกบสภาพการทางาน แตวาการขาดการคมครองแรงงานและการยดมนตอมาตรฐานทตาสด นนหมายถงสถานประกอบการทกทรกษามาตรฐานการเอารดเอาเปรยบพนกงานในระดบเดยวกน วธการทเกดขนประจาคอนายจางเอาสวนแบงเงนจากทพนกงานบรการหามาได เงนอาจจะมาจากการขายเครองดมแอลกอฮอล การบรการนวดหรออาบนา แขกจายสาหรบเวลาของพนกงานและคานงเปนเพอนหรอการทพนกงานตองออกไปขางนอก ดงนนจงมคาปรบของบารหรอบางสวนจากเงนทพนกงานขายบรการ ระบบนโดยทวไปผหญงรสกวาไมเปนธรรม อยางไรกตามผหญงไมไดใหคานยามการหกเงนแบบนวาการแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบ ตราบใดทนายจางไมไดหกเงนมากกวา 50 % ของเงนทผหญงหามาได ในสถานททางานสวนใหญมการตงกฎไวโดยนายจางหรอเจาของสถานประกอบการ ผซงจะหกเงนคาจางหรอรายไดหากผหญงทาผดกฎ คาจางสามารถหกจากหลายสงเชน การมาสาย นาหนกเพม ฝาฝนระเบยบการแตงกาย โตเถยงกบลกคา ฯลฯ สงเหลานผดกฎหมายแรงงาน ถงแมวาการตดเงนจะมการปฏบตเปนปกตและมาตรฐานเดยวกนในทกสถานประกอบการ พนกงานบรการเหนวาการตดคาจางดงกลาวนนเปนการแสวงหาผลประโยชน นอกจากนนพนกงานบรการสวนใหญไมไดใชสทธทางสขภาพหรอมวนหยดทไดรบคาจางหรอลาปวยโดยทรบคาจาง

“มนเปนงานทหนก ไมแฟร และนนละคอสงทเกดขน” (นก , ภาคทาวจย , พนกงานบรการแรงงานขามชาต,พมา แมสอด)

ในทกพนทมตารวจททจรตผซงกรรโชกเงนจากผหญงและเจาของบานสาว สวนใหญจะเปนเจาของซงตองจายเงนสนบนใหตารวจแตมกจะหกบางสวนหรอทงหมดของคาใชจายนนจากรายไดของผหญง ในบางทผหญงจาย 10-17% ของรายไดเพอตดสนบนตารวจ

~ 34 ~

ผหญงสวนมากในปจจบนไมไดอาศยอยในสถานททางาน แตละคนจดการทอยอาศยเองหรออยรวมกบเพอนผหญงจากททางานเดยวกน บางคนอยรวมกบเพอนในบานเชาทนายจางใหเชาในราคาทผหญงจายได ไมคอยมสถานททางานไหนทผหญงตองอยในสถานการณทวาตองทางานเมอบานสาวเปด (โดยปกตจาก 10.00 น -02.00 น ) ในทางปฏบตหมายถงวาผหญงตองพรอมใหบรการเมอเรยกหา 24 ชวโมง ผหญงจะมอสรภาพในการเคลอนยายทจากด ตองขออนญาตเมอออกไปขางนอกและมกจะมพนกงานคนอนออกไปดวย บางครงเปนพนกงานเปดประต สถานการณแบบนคลายกบบานสาวในสมยกอน ผหญงไดรบทราบเกยวกบการชวยเหลอภายใตพระราชบญญตตอตานการคามนษยแตตดสนใจเปนเอกฉนทวาผหญงอยากทจะจดการกบสถานการณดวยตวเองมากกวาใหมคนมาชวยเหลอ ผหญงจะจายคนเงนทเบกมาลวงหนาดวยเงนเดอนหรอจายคนหนอนๆและพยายามทจะหางานทมโอกาสทดกวาในอนาคต ในสถานททางานสวนมากผหญงเลอกลกคาเองและสามารถปฏเสธลกคาทไมตองการได อยางไรกตามนายจางบางคนกาหนดใหมโควตาจานวนลกคาทผหญงตองตอนรบ ดแล ไมคอยมทนายจางจะสงใหพนกงานบรการรบลกคาทกคน การกดดนรปแบบตางๆ การบงคบใหมการกาหนดจานวนโควตาของลกคาผหญงนยามวานคอการแสวงหาประโยชน กฎทวาลกคาตองการสวมถงยางถกบงคบใชโดยพนกงานบรการ ผซงโดยทวไปมความเขาใจเกยวกบความตองการในการปองกน กระนนกดผหญงไมคอยไดรบการสนบสนนจากนายจาง ในปจจบนสาหรบลกคาสวนใหญการใชถงยางเปนเรองปกตวสย แตวาบางคนอาจจะตองเวลาในการเกลยกลอมใหใชและจานวนนอยทยงไมใหความรวมมอในการสวมถงยางและโดยทวไปพนกงานบรการจะปฏเสธไมใหบรการตอลกคาทไมยอมใสถงยาง ผหญงสวนใหญเขาถงการบรการสขภาพดวยตวเองเปนอสระจากสถานททางาน ไมวาจะทางระบบสขภาพของสาธารณสขหรอมกจะจายการรกษาทคลนกเอกชน แมจะไมใหการสนบสนนความปลอดภยของแรงงาน แตนายจางสวนมากยนกรานใหแรงงานตองตรวจสขภาพและตรวจเชค เอชไอว-เอดสและโรคตดตอทางเพศสมพนธอยางสมาเสมอ ซงผลการตรวจจะถกระบในบตรสขภาพและตองแสดงใหนายจางดเปนเงอนไขกอนทจะรบเงนเดอน ผหญงไมมขอมลเกยวกบกฎหมายไทย รวมถงพระราชบญญตการปองกนและปราบปรามการคาประเวณ กฎหมายตอตานการคามนษยหรอกฎหมายแรงงาน บอยครงทแรงงานขามชาตไมทราบวาการทางานบรการเปนงานทผดกฎหมายในประเทศไทย โดยดจากความสามารถทจะเหนความเปนไปและการยอมรบการมอยของธรกจบนเทง ผหญงมกจะสนนษฐานวาถกกฎหมายและการทตารวจบกจบและตดสนบนนนเปนเพยงเพราะสถานะทางกฎหมายคนเขาเมองของตนไมใชการทางาน ทางานจายหนและเงนก หลากหลายวธทผหญงใชเจรจาเมอตองการยมหรอกเงน ซงรวมถง:

ยมเงนจากนายหนาเพอจายคาเดนทางและคาใชจายในการหางานทาและตกลงวาจะจายคนหนดงกลาวจากเงนคาจางทไดรบในประเทศไทย โดยทวไปไมมการคดดอกเบยจากเงนทยมนน

นายหนาอาจจะถายโอนหนทผหญงมใหนายจางในไทยและผหญงจายเงนคนหนทคางจากคาจางของตนใหนายจาง อาจจะมหรอไมมดอกเบย

ผหญงเบกเงนลวงหนาจากนายจางเพอจายเงนทตองจายในชวงแรก สวนใหญผหญงมกจะยมเงนประมาณ 10,000 -30,000 บาทเพอใชในการซอเครองสาอาง เสอผา โทรศพทและคาเดนทางรวมถงเงนทจะสงใหครอบครวเพอใหอยไ

ทผหญงพงเรมทางาน ผหญงสวนใหญทเดนทางมาจากพมาตองสงเงนกลบบานใหครองครวของผหญงอยางนอยทก 2-3 เดอน

ผหญงบางคนจะจายหนตงแตแรกและกเงนอกสวนหนงจากนายจางเพอการลงทนในทอยอาศย เพอการศกษาของครอบครวและซอรถมอเตอรไซค เปนคารกษาพยาบาลหรอเพอกลบไปเยยมบาน ฯลฯ

เงนทกไมมขอตกลงทางเอกสารและผหญงสวนมากตดตามคาใชจายและรายละเอยดของเงนทผหญงจายคนดวยตนเอง ผหญงในทกสถานประกอบการไดรบคาจางเปนเงนสด โดยคาจางนนหลงจากหกจากคาสนบนทจายใหตารวจและการจายคนหนทคางอย

~ 35 ~

โดยทวไปรายไดจะถกแบงเปน 3 ทาง จายใหนายจาง 50% จายเงนก 25% และแรงงานไดรบ 25% นนหมายถงวาผหญงยงสามารถหารายไดในขณะเดยวกบทสามารถจายหนคน การทตองจายหนคนในอตราดอกเบยทสงกวาปกต 10 เทาของอตราดอกเบยธนาคาร ผหญงถอวาเปนการเรองธรรมดา อยางไรกตามผหญงสวนใหญไมไดเขาถงการกยมเงนในรปแบบอน โดยเฉพาะแรงงานหญงขามชาตทไมมบญชธนาคาร ผหญงบอกวาผหญงถอวาการกยมเงนนนไมใชการถกแสวงหาผลประโยชน ตราบเทาทอตราดอกเบยเทากบหรอนอยกวารอยละ 5 บาท สาหรบเงนกกอนใหญ (เชน 100,000 บาท ) พนกงานบรการถอวาเปนการดาเนนการทธรรมดาสาหรบการทนายจางกาหนดใหผหญงอยในสภาวะทวาจะถกจากดอสรภาพในระหวางเดอนทยงคงตดคางหน แมวาผหญงจะไมถอวาเปนการแสวงหาประโยชนหรอหนทมนเปนหนทตองใชแรงงานขดหนเพราะวาเปนผใหญ การกเงนไมไดอยในขอบงคบและผหญงรดวาเปนหนทมเงอนไข ผหญงรสกวานายจางตองกาหนดเงอนไขเหลานเพราะเปนหลกประกนวาหนจะถกจายคนแนนอนเพราะนายจางไมสามารถไปเรยกรองคนทศาลไดหากผกไมจายหนหรอหายตวไป เปนททราบโดยทวกนในสถานบนเทงทกทวาผหญงตองจายเงนกคนทงหมดกอนทจะสามารถออกจากสถานประกอบการนนและไปทางานทอน บางครงการจากดอสรภาพถอไดวาโหดเกนไปและผหญงอาจจะหนได อยางนอยผหญงหนงคนทรวมการทาวจยนบอกวาผหญงสามารถทจะเปลยนททางานไดเพราะไดเจรจากบนายจางคนเดมเพอหาอตราการจายหนแบบใหม ภาคผทรวมทาวจยกบเราสวนใหญในโครงการนไมมหน คนทปจจบนมหน มหนประมาณ 3,000-30,000 บาท ถงแมวาบางคนกอนหนานมหนมากกวา 100,000 บาท โดยทวไปผหญงบอกวาผหญงสามารถจายหนคนไดทงหมดภายใน 2-3 เดอน หนเฉลย 50,000 -80,000 บาท ใชเวลา 4-5 เดอนหรอหนทสงกวานนทผหญงอาจสงถง 150,000 บาทผหญงสามารถใชคนไดอาจจะใชเวลามากกวา 8 เดอน แคผานมาและผานไป ….. ผหญงบางคนเดนทางผานทวทงประเทศไทยเพอหางานทาทอน อาจจะภายในประเทศหรอในภมภาคเอเชยหรอไกลออกไปกวานน นอกจากผหญงจากจนและพมาเดนทางไปมาเลเซย ผหญงเดนทางไปทางานบรการทสงคโปรทมการประกนวารายไดดและมโอกาสไดเดนทาง พนกงานบรการไทยยงไดเดนทางไปตางประเทศเพอทางานในประเทศอน บางคนเดนทางเปนวงจรไปสงคโปร ไตหวน ฮองกงและมาเกาเพอทางาน กลมเลกๆไปทางานในจดหมายในภมภาคอนเชน ออสเตรเลยและดไบ ผหญงมกจะมหนงสอเดนทางกระนนกยงใชนายหนาเพอชวยในการหาททางานในตางประเทศและชวยในการจดการเรองการเดนทางไมวาจะเปน ตวเครองบนและวซา ผหญงมกจะเปนหนเพราะคาใชจายเหลาน ซงผหญงจายคนตอนทเรมทางานในตางประเทศ คาใชจายสาหรบผหญงไทยเดนทางไปออสเตรเลยอาจสงถง 200,000 บาท ไมแคเพยงแพงมากเทานนแตถอวาเปนการหาผลประโยชนเพราะวานายหนาคดในอตราทเกนกวาทควรจะเปนมากทงๆทผหญงมหนงสอเดนทางและสามารถเขาถงการขอวซาได อยางไรกตามไมมการออกกฎหมายใชบงคบกบนายหนาในอตสาหกรรมของเรา ในขณะทคาใชจายในการไปทางานสงมากแตเราทราบกนดวาความสามารถในการไดคาตอบแทนในการทางานกสงมากเชนกน ตวอยางของเงนทพนกงานบรการไทยสงกลบมาทบานไดอยในงานวจย ในเมองหนงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทย มหมบานทมการพฒนา สมยใหมและเปนสงคมผมระดบ ทถกเรยกวา “ หมบานสงคโปร “ บานในหมบานนถกสรางจากเงนของพนกงานบรการททางานในสงคโปรทสงกลบบานเพอเลยงดครอบครว พนกงานบรการในพนทนนถอวานเปนตวอยางของการประสบความสาเรจและงานหนกทผหญงตรากตราทาเพอสนบสนนครอบครวและมความภาคภมใจในคณปการทผหญงมใหกบชมชนในประเทศไทยจากการทางานตางประเทศ พนกงานบรการตางชาตในประเทศไทย ผหญงทมาจากตางประเทศเพอทางานในพนททมนกทองเทยวทรกนดถงความเจรญรงเรองของอตสาหกรรมบนเทงมความหลายหลายสไตลของการยายถน นอกจากผหญงไทยนบพนมผหญงมากจากรสเซย อซเบกสถาน ไนจเรย ญปน เกาหลและอเมรกาใตเพอทางานในสถานบนเทงในกรงเทพฯ พทยา พฒพงศและภเกต ในขณะททมวจยมขอจากดในการเขาถงพนกงานบรการชาวยโรปและอฟรกนในประเทศ ไทย ทมงานไดขอมลเรองการยายถนและสภาพการทางานของผหญงจากภาคผรวมทาวจยและเจาของ

~ 36 ~

สถานประกอบการทเปดในพนทเดยวกน ผหญงจากยโรปทางานในพทยาดเหมอนจะอายประมาณ 20 ปตนๆ หลายคนมาจาก อซเบกสถาน ผหญงเซนสญญาทางานเปนนกเตน มกจะเปนสญญาประมาณ 3-6 เดอนเพอหารายได จายหนสาหรบคาเครองบนและคาเดนทางและกลบบาน ทกๆ2-3 เดอนจะมผหญงกลมใหมมาทางานในบารทพทยา นายจางปลกสายสมพนธทดกบตารวจและทาใหมนใจวาไมมผเยาว (อายตากวา 18 ป ) ทางานและดเหมอนวาพนกงานบรการสามารถออกไปไหนมาไหนไดโดยอสระนอกเวลาทางานของผหญง ในภเกต สถานบรการ(บารอะโกโก ) ไดตงขนโดยเฉพาะเพอพนกงานบรการจากรสเซย สภาพการทางานไดถกเปดเผยออนไลนรวมถงสญญาการจางงานในภาษารสเซยสาหรบผหญงทหางานเปน “ ศลปน “ ในประเทศไทย เขยนเปนภาษารสเซย สญญาการจางงานรวมถงกฎของบาร มากกวา 30 ขอ ซงเปนกฎทคอนขางเปนการลงโทษและกอใหเกดสภาพการทางานทไมยตธรรม ซงประกอบดวย จะตองจายคาปรบสงหากสงเสยงดง ออกจากหอง คยกบคนอนทไมใชแขก ฯลฯ เงนเดอนเรมตน 9,000 บาทตอเดอนซงมากกวาถงหนงเทาตวของคาจางขนตาในประเทศไทย และผหญงมโอกาสทจะไดรายไดมากขนจากแขกและทป ประสบการณของผหญงจากระหวางประเทศทางานในอาชพนในประเทศไทยไมสามารถประเมนไดในรายงานฉบบน อาจจะมประโยชนสาหรบผหญงหากเราเชญผหญงมารวมในโครงการในอนาคต เพอทผหญงจะไดทราบเกยวกบการคมครองสทธมนษยชนทผหญงเขาถงได วธการเคลอนยายสมยใหม งานวจยของเราแสดงใหเหนวาผหญงจากประเทศเพอนบานยายถนมาทางานในประเทศไทยโดยอสระ โดยทวไปนายหนาถกมองวามประโยชนและไมไดคดคานายหนาแพงเกนไปจากการใหบรการ ผหญงสวนใหญทอายมากกวา 18 ป เมอผหญงสมครทางานในสถานบรการบนเทงและตดสนใจอยางอสระตอไปวาจะใหบรการเปนสวนหนงของการทางานของผหญงหรอไม การยายถนเปนสวนหนงของวฒนธรรมของพนกงานบรการ ซงผหญงยายถนไปทางานทเมองอน จงหวดอน ประเทศอนหรอทวปอน เราคนพบแนวทางกวางๆของสภาพการทางานเปนพนกงานบรการในประเทศไทย ซงสวนใหญ ทดทสดยงมสภาพทไมยตธรรมและมองคประกอบของการแสวงหาประโยชนอย โดยทวไปงานบรการไดชวยผดงและหลอเลยงโอกาสทางเศรษฐกจใหคงทแกทงผหญงไทยและแรงงานขามชาต งานวจยของเราแสดงใหเหนวาทงแรงงานขามชาตและผหญงไทยทงในระดบปจเจกบคคลและกลม มการผนกกาลงรวมกน อกทงมโอกาสทจะตดสนใจ จดการในบางขอบเขตของการควบคมสภาพการทางานในธรกจบนเทงในประเทศไทย อยางไรกตามงานวจยของเราแสดงชดเจนวามความตองการอยางเรงดวนทตองสรางสภาวะทเอออานวยเพอการคมครองและสงเสรมสทธของพนกงานบรการและตองทาใหมการยตการเลอกปฏบตและดาเนนการทางอาญาตอเจาหนาทและตารวจททจรต

หากการคามนษยจะไปเปนพนกงานบรการกเหมอนมอเตอรไซคจะไปเปนดอกมะล “อยางนอยเขาเราวา มนษย”

ว ผนาการทาวจย พนกงานบรการ อดรราชธาน นาเศราทงานวจยของเรายงพบอกวา บอยครงทคนพดถงการคามนษยในธรกจ เขาเรยกมนวา “การคาเพศสมพนธ “และคาวามนษยหายไป พวกเขาไมไดใชคาคลายกนในงานอน เชน การคาการเยบผา หรอการคาประมง ทายทสดเราพบวาจดรวมความสนใจไมไดอยทสทธมนษยชน แตมปญหากบการทเรามเพศสมพนธ “หนงในทมของเราไดถามคาถามตอเจาหนาทตารวจอาวโสททางานในหนวยงานปราบปรามการคามนษย ผซงบอกกบเราวาไดผานการฝกอบรมพเศษเกยวกบกฎหมายการคามนษยหลายครง ถาผหญงตกลงทจะไปทางานในบานสาวแตกลายเปนวาถกสงไปทโรงงานและถกบงคบใหเยบผา ทานจะเขาไปชวยเหลอไหมคะ ? ตารวจ : ไม เพราะวาไมใชการคามนษย แตเปนโอกาสทดมากกวา เราจะไมเขาไปชวยเหลอ หากเธออยากออกมาจรงๆกตองชวยเหลอตวเองกลบมาทชายแดนและเรมตนใหม “

~ 37 ~

มมมองการใหความหมายในระหวางประเทศ ในความเปนจรงขอคดเหนสมยใหมของการคามนษยครอบคลมขอบเขตทกวางในกจกรรมทผดกฎหมายตางๆเชน การมทาสรบใช การบงคบใชแรงงาน การแสวงหาผลประโยชน การบงคบใหขอทานและการคาอวยวะ อยางไรกตามการเลอกเฉพาะ “การแสวงหาประโยชนนนหมายถง หาผลประโยชนจากการคาประเวณ’ แตองคประกอบกลบไมมการใหคานยาม ความผดพลาดทเกดขนนเปนตาตอบของการทบอยครงมการเขาใจผดทวาพนกงานบรการและการคามนษยหมายถงสงเดยวกน ทงในประเทศไทยและทวโลก งานวจยของเราพบวาการสรางเรองอปมานเรองการคามนษยผหญงเพอการคาประเวณไมไดเปนปรากฏการณใหม มนมรากเหงาอยในขบวนการเคลอนไหวทางประวตศาสตรทจะปกปองมใหผหญงชาวอเมรกนผวขาวจากการคาประเวณถกขายเขาสยโรปในชวงตนทศวรรษท 19 ขอตกลงครงแรกทจะตอสกบการคาผหญงปรากฏขนมาในป 1904 ขอตกลงระหวางประเทศองคการสนนบาตชาตวาดวยการปราบปรามการคาทาสผวขาว กฎหมายนเนนชดเจนไปทการคมครองผหญงทถกเคลอนยายเพอ “วตถประสงคทผดศลธรรม” กอใหเกดการกระตนความพยายามทวโลกในการตอตานการคาประเวณ ขอตกลงป 1904 นไดมการเปลยนแปลงปรบปรงมาแลว 5 ครงในศตวรรษน และรปแบบปจจบนคอ พธสารสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย ( 2543 ) ซงในขณะนไดรวมการคมครองผชาย ผหญงและเดกและมคานยามทกวางขนของการคามนษย29 กระนนกตามประวตศาสตรของการเนนการขจดการคาทาสยงคงตามวนเวยนหลอกหลอนพธสารทใชอยในขณะนและถกทาใหมชวตชวาขนมาไดภายในขบวนการการตอตานการคามนษยสมยใหม ในชวงสองทศวรรษทผานมา การผลกดนใหมการขจดอตสาหกรรมบนเทงในระดบโลกไดรบการสงเสรมอยางหนกภายใตการตอตานการคามนษยโดยกลมทเรยกรองใหขจดการคาประเวณและผนา คอรฐบาลสหรฐอเมรกา หนงในกลมนนคอ ภาครวมตอตานการคาผหญงและเดก (CATW) ไดรวมตวกนขนเพอทาทายความตองการของการคาประเวณและเพอควบคมการยอมรบทางกฎหมายและความอดกลนตออตสาหกรรมบนเทงระดบโลก ภายใตชอของการตอตานการคามนษย 30 CATW ประกอบดวยผคนกลมใหญทมาจากสายวชาการ ผซงมขอคดวาพนกงานบรการทกคนถกแสวงหาผลประโยชนและเหนวาเปนความรนแรงทมมาแตกาเนด เปนการละเมด อกทงสรางความเสอมถอยตอผหญงทกคนโดยตงอยบนฐานของการขายผหญงเหมอนการขายสนคาในตลาด 31 ความคดเหนของพนกงานบรการเองเกยวกบงานทผหญงทาและชวตของผหญง กลมนมการลงความเหนวาไมเกยวของหรอเปนสงทยอมรบไมไดทงหมด ระหวางทรฐบาลของบช บรหารประเทศในอเมรกา ( พ . ศ . 2548-2552 ) กลมทลอบบเพอตอตานการคามนษยไดขยายตอดวยการสรางความรวมมอกบกลมเครงครสตศาสนา กลมซงไดสงเสรมอยางหนกในการใชแนวคดยกเลกความเปนทาสในการตอบรบตอการคามนษย ทงสองกลมไดรบการรบรองจากรฐบาลสหรฐกลายเปนกลมลอบบทมอทธพลตอกลมระหวางประเทศทอยในขบวนการตอตานการคามนษย พนกงานบรการและผสนบสนนสทธพลเมองไดเหนพองตองกนในการโตแยงเพอใหมการแยกทชดเจนของประเดนการคามนษยจากพนกงานบรการ พนกงานบรการสงเสรมใหมการยตการทาใหอตสาหกรรมบนเทงเปนความผดทางอาญาและตระหนกถงสทธแรงงานของพนกงานบรการ เรารณรงคใหสงนเปนวธการแรกเรมเพอยตการแสวงหาผลประโยชนจากพนกงานบรการ ทงรวมถงแตไมจากดแคการคามนษย พธสารสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษยไดมการลงนามและ มผลบงคบใชใน พ . ศ . 2543 ซงเปนสวนหนงของอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (UNTOC) ในการพฒนาพธสารวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย มการโตแยงกนอยางมากถงการทกฎหมายควรจะกลาวถงประเดนของพนกงานบรการและอตสาหกรรมบนเทงอยางไร 29

พธสารสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย ( 2543 ) 30

เวปไซด CATW 2554 31

Raymond, J: การทาใหการคาประเวณถกกฎหมาย องคกรแรงงานระหวางประเทศเรยกรองใหตระหนกถงอตสาหกรรมบนเทง

~ 38 ~

พนกงานบรการและนกกจกรรมคนอนๆไดเรยกรองใหมการแยกทชดเจนระหวาง พนกงานบรการ (การแลกเปลยนการบรการทางเพศเพอคาตอบแทน ไมวาจะเปนเงนสดหรอสงตอบแทนอยางไหน ) 32 และการคามนษย (การบงคบขเขญใหผหญงและเดกเพอเขาสการแสวงหาประโยชนทางเพศโดยมชอบ) และคดคานอยางจรงจงกบการใชคาวา “การคาประเวณ “ภายในคานยามของพธสาร ผทอยากใหการคาประเวณยตโตแยงจากมมมองของผทเครงการปฎบตตามหลกศาสนา ตวอยางเชน “การคาประเวณ “เปนการถกแสวงหาประโยชนทตดตวมาและทาใหผหญงเสอมเสยชอเสยงและพนกงานบรการทกคนเปนเหยอของการแสวงหาประโยชนทางเพศไมวาจะยนยอมหรอไมกตาม33 ทายทสด รางฉบบสดทายของพธสารสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษยใชคาวา “การคาประเวณ “ในคานยาม อยางไรกตามพธสารเจตนาทหลกเลยงคานยาม คาวา “การคาประเวณ “ และ “การแสวงหาประโยชนของการคาประเวณของผอน หรอ “การแสวงหาผลประโยชนทางเพศ“เพอทจะใหรฐสมาชกนยามคาเหลานตามกฎหมายภายในประเทศของตน อยางไรกตามงานวจยแสดงใหเหนวารฐบาลสวนใหญรวมถงรฐบาลไทยเพยงคดลอกคาบรรยายของสหประชาชาตทกาหนดการคามนษย ออกจากการคาประเวณ ราวกบวาในตวของมนเองเปนรปแบบทชดเจนของการคามนษย การขาดเสยซงนยามความหมายชดเจนจะทาใหมการตดสนในเชงอตวสยสง และทาใหมเกดความแตกตางของการปฏบตงานของหนวยงานตางๆซงขนอยกบวาระทซอนเรนของพวกเขา นนรวมถงการใหพนทใหผทอยากใหการคาประเวณยต และยงคงทาใหเสนคนบางๆพรามวระหวางลทธการเลกทาสและการตอตานการคามนษย นอกจากนนการใหลกษณะเฉพาะของบางรปแบบของการคาประเวณเปนรปแบบของการคามนษยโดยอตโนมตเกยวโยงกบอตสาหกรรมบนเทง อาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร ภายใตอนสญญา UNTOC เปนการกระตนและลบลางความไมชอบธรรมของการทรฐบาลตอตานพนกงานบรการจนเกนขอบเขต ในรอบ 10 ปทผานมา วาระของการตอตานการคาประเวณไดรบการสงเสรมอยางมากระหวางประเทศโดยรฐบาลสหรฐโดยผานทางนโยบายการตอตานการคามนษย ใน พ.ศ . 2545 หนงเดอนหลงจากเหตการณทผกอการรายโจมตสหรฐใน 9/11 ประธานาธบด บช เรมบบบงคบภาคการคาทวโลก โดยการขวาจะกาหนดสภาพบงคบ ควบคมชายแดนใหแนนหนาและจากดการลกลอบขนคนขามประเทศภายใตชอของการปองกนการคาเพศสมพนธและผกอการรายโลก34 ฝายบรหารของรฐบาลบช ประกาศอยางเปดเผยวาการทางานของพนกงานบรการทกคนเปนการคามนษยและในป พ . ศ . 2547 ดาเนนการใชนโยบาย (ซงยงคงใชในปจจบน ) ทวาองคกรไหนทวโลกทไดรบทนจากสหรฐดานการปองกนเอชไอวเอดส ตองเซนคามนสญญาและตองทาตามขอกาหนดทวาจะรวมแขงขนในการตอตานการทยอมรบหรอทาใหพนกงานบรการถกกฎหมาย35 วาระของสหรฐในการตอตานการคามนษยมการตดตามและบงคบใชผานทางรายงานสถานการณการคามนษยประจาป(TIP) ซงจดลาดบประเทศมากกวา 184 ประเทศในประเดนทวาประเทศเหลานนประสบความสาเรจหรอไมในการใชมาตรฐานของสหรฐหรอระหวางประเทศในพนธกจตอตานการคามนษย 36 รายงาน TIP จดลาดบของแตละประเทศโดยผานทางระดบ 1-3 โดยประเทศทลงความเหนวาไมประสบความสาเรจจะถกจดลาดบในระดบทถกจบตามอง อยในตาสดคอระดบ 3 ระดบของลาดบจะเปนตวชความลมเหลวในการจดการปญหา ลาดบทแตละประเทศไดรบจะเกยวโยงกบการทประเทศนนมคณสมบตเขาเกณฑทจะไดรบการชวยเหลอทางการเงนจากสหรฐหรอไม หากอยในระดบ 3 จะทาใหสนโอกาสทจะไดรบทนจากแหลงทนของสหรฐ 32

คาประกาศสทธของพนกงานบรการ , ราง 2554 33

Burge, N 2545 บทความ 34

ประธานาธบด บช ในวนทแถลงตอสหประชาชาต 23 กนยายน 2546 35

ฉบบแกไขในสวนของขอหามของการรบทนแกองคกรทสนบสนนการคาประเวณอนมตในสหรฐ 2547 36

รายงาน TIP จดลาดบจากมาตรฐานภายใตพระราชบญญตคมครองบคคลผถกคามนษย (TVPA) 2000และ หลกการสามประการ คอ การปองกน การคมครองและการลงโทษในพธสารสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย

~ 39 ~

รายงานสถานการณการคามนษยประจาป(TIP) ในความเปนจรงเปนเครองมอทอๆสาหรบการกลาวหาถงการปฏรปทจะตอตานการคามนษย ซงเชอมโยงโดยตรงกบทางเศรษฐกจของสหรฐฯและผลประโยชนทางยทธศาสตรทางการเมองและทวโลก กระบวนการจดทารายงาน TIP ไดถกวพากษวจารณไปทวโลกวามวาระทางการเมองทชดเจน รวมทงความลมเหลวทมาจากการวางนโยบาย การไมมมาตรฐานของขอมลหลกฐาน รวมถงการโตแยงหาเหตผลทไมเพยงพอเรองรากเหงาอนเปนสาเหตของการคามนษย และมความมงหมายเอนเอยงไปทการตาหนรฐบาลในประเทศทกาลงพฒนาตอประเดนการคามนษยระดบโลก 37 รายงานสถานการณการคามนษยประจาป(TIP) สงเสรมวาระการขจดการคาประเวณของสหรฐโดยตรงโดยผานทางระบบการจดลาดบ ตงอยบนฐานของมาตรฐานทตาสดภายในกฎหมายตอตานการคามนษยของสหรฐ ( TVPA) มาตรฐานดงกลาวนกาหนดใหรฐบาลทวโลกตองดาเนนการ “ อยางจรงจงในความพยายามทจะลดความตองการสาหรบ( ก ) พฤตการณการคาประเวณ และ ( ข )สวนรวมในการทองเทยวทางเพศระหวางประเทศโดยประชาชนของประเทศ38 ยงไปกวานน TVPA มความชดเจนในการมงเปาไปท “การคาเพศสมพนธ “ โดยเปนรปแบบจาเพาะแยกจากการคามนษยและเปนรปแบบทแยกออกจากรปแบบอนๆของการคามนษย การใหความสาคญในคมอของ TIP ในความตองการใหเจาหนาทของรฐคดกรองและชวยเหลอเหยอของการคาเพศสมพนธ รวมถงผหญงทไมถกจาแนกวาถกคามนษยและไมตองการการแทรกแซงหรอการชวยเหลอ 39 เพราะวาสหรฐมนยสาคญทางเศรษฐกจและการเมองในระบบเศรษฐกจของโลกทกวนน เงอนไขตางๆทถกวางขนนหมายถงการทขบวนการตอตานการคามนษยระหวางประเทศจาตองเชอมโยงกบขบวนการเคลอนไหวทจะยกเลกอตสาหกรรมบนเทงทวโลกอยางหลกหนไมได รายละเอยดของสถานการณการผสมรวมประเดนพนกงานบรการและการคามนษย ดท NSWP, โครงการเครอขายพนกงานบรการระดบโลก: เอกสารฉบบยอ 3 # “พนกงานบรการมใชการคามนษย “ธนวาคม 2554 ท www.nswp.org งานวจยของเราพบวาถงแมจะมการตอตานพนกงานบรการอยางทวมทน แตความพายแพยงอยหางไกลจากเรา การทางานบรการและการอตสาหกรรมบนเทงยงคงมอยางตอเนอง มการพฒนาและการขยายออกไป การคามนษยในประเทศไทย 80 กวาปทผานมา ความจรงทวาประเทศไทยไดประกาศใชกฎหมายตอตานการคามนษย 3 ฉบบ ฉบบแรกผานรางการพจารณาเมอ พ. ศ . 2471 เปนการตอบรบกบความหวงใยกรณทผหญงจากประเทศจน ททางานในบานสาวทตรอกสาเพงในกรงเทพฯ ลาสดใน 20 – 30 ปทผานมามการเรยกรองมากในระดบภายในขององคกรผหญงและกลมททางานดานสวสดการบางกลม ซงสมาชกหลายกลมเปนผสนบสนนใหมการยตการคาประเวณ ประกอบกบแรงกดดนทจะตองเขาถงมาตรฐานของวาระการตอตานการคามนษยนาไปสนโยบายและการปฏบตในหลายระดบทใชในประเทศไทย ประเทศไทยยงมไดลงนามในพธสารสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย ถงแมจะมการเลอกทจะใชคานยามของการคามนษยทกวางตามพธสารดงกลาว ตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 การคามนษยรวมถง “แสวง หาประโยชนโดยมชอบ” หมายความวา การแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณ “มเพยงสงบงชถง"การแสวงหาผลประโยชน"ในความหมายนอาจจะเกยวของกบการนยามความหมายกวางของ “การแสวหาประโยชนจากการคาประเวณของผอน ซงไมมการอธบายเพมเตมวานามาซงความหมายวาคออะไร “40อยางทไดกลาวไปแลววาการขาดเสยซงนยามความหมายทชดเจนจะทาใหมการวนจฉยในเชงอตวสยสง และทาใหมความแตกตางดานการปฏบตงานของหนวยงานตางๆซงขนอยกบวาระทซอนเรนของพวกเขา

37

Jordon A 2554 รายงานสถานการณการคามนษยประจาปของสหรฐอเมรกา : ความตองการหลกฐานทมากขนและความรบผดชอบของรฐบาลสหรฐ 38

พระราชบญญตการคมครองผถกคามนษย 2543 มาตรฐานขนตาเพอขจดการคามนษย 39

คานยาม: เทคนคของการควบคมใชโดยแมงดาทเปนผคามนษย รายงาน TIP 2554 40

ตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 มาตรา 4-6

~ 40 ~

ประเทศไทยเปนพนธมตรเชงยทธศาสตรสาคญของสหรฐฯในเอเชยตะวนออกเฉยงใตและตองอาศยสหรฐฯในการลงทน ในดานสาธารณสข ธรกจการคาและการพฒนา แตการผสมปนเปกนระหวางการทางานบรการและการคามนษยเปนความยงยากในดานความสมพนธทางยทธศาสตรของทงสองประเทศ ในขณะทบนพนผวของรายงาน TIP นตองการทจะเปนมาตรการวดการทประเทศตางๆตอบสนองตอการคามนษย แตวาระซอนเรนทไมไดซอนดเทาไหรคอวาระทจะใหมการยกเลกการทางานบรการ รายงาน TIP วจารณประเทศไทยในความละเลยตอบคคลททางานในอตสาหกรรมอนๆ นอกเหนอไปจากงานบรการ ทงๆทชดเจนวาทผานมาประเทศไทยนนไดแคทาตามแนวทางของสหรฐในการยตการทางานบรการเทานน แมวาในความเปนจรงประเทศไทยไดทาใหมความคบหนาในการแกไขสถานการณของบคคลทถกคามนษย แตยงคงถกประณามถงความลมเหลวในการควบคมอตสาหกรรมบนเทง แมวานเปนประเดนทแยกจากกนอยางสนเชง ในปลายป 2554 รายงาน TIP ระบวา" การทองเทยวทางเพศยงคงเปนปญหาในประเทศไทยและมแนวโนมทจะกระตนใหมความตองการการแสวงหาประโยชนทางเพศเพอประโยชนทางการคา" 41 การคามนษยผชายและเดกผชายเขาไปในอตสาหกรรมการประมงเปนความจรงทนาหวงใยในประเทศไทย รฐบาลสหรฐฯยงคงเนนประเดนนในรายงาน TIP แตจนถงทกวนนรฐบาลสหรฐไมไดเรยกรองใหประเทศไทยควบคมการบรโภคปลา ทงๆทจะมแนวโนมทจะทาใหมความตองการทจะกระตนใหมการแสวงหาผลประโยชนดานแรงงานประมงมากขน “ เพอเพมความสบสนเขาไปอก ในขณะทประเทศไทยประสบกบความยากลาบากของการถกจดลาดบใหอยในลาดบ 2 ทตองมการจบตาด และประสบความยงยากจากการไมดาเนนการเพยงพอในการขจดการบรการ ประเทศนวซแลนดซงพงออกกฎหมายททาใหการขายบรการทางเพศไมเปนอาญากรรมในไมกปทผานมา ถกจดลาดบใหอยในระดบ 1 และรายงานของสหรฐระบวารฐบาลนวซแลนดไดทาตามมาตรฐานขนตาของการขจดการคามนษยอยางเตมท เราพบวาหนวยงานและบางองคกรทตอตานการคามนษย เกดความสบสนทเขาใจไดตอสงไมสอดคลองกนเหลาน นอกเหนอไปจากการรณรงคปองกนใหกบเยาวชนและชมชนในชนบททยากจนแคหยบมอเดยว กลยทธหลกของพวกเขาในการลดการคามนษยในประเทศไทยยงไดเนนเพยงทอตสาหกรรมบนเทงอยางเดยว ในชวง 10 ปทผานมาพวกเขาไดทาการรเรมใหตารวจเขาบกจบ การจบกมและการคมขง, และการสงกลบแรงงานพมาททางานบรการ การถกคมขงและกจกรรมการฟนฟของแรงงานไทยและแรงงานขามชาตททางานบรการในสถานสงเคราะห แมในแผนระดบชาตมการระบวตถประสงค"ทใหความชวยเหลอเหยอของการแสวงหาผลประโยชนทางเพศ"กยงไมพอ การเกดความสบสนและความพยายามอยางรนแรงทจะปฏบตตามขอกาหนดของสหรฐไดนาไปสกระบวนการยตธรรมทางอาญาทเปนการลงโทษ ทตอบสนองทงตอผหญงผชายและชมชนทใชชวตและทางานอยในอตสาหกรรมบนเทงในประเทศไทย ในขณะทวธการนไดถกนาไปสการชวยเหลอผหญงและเดกผหญงซงไดรบการตดสนวาถกคามนษยเพอเขาสอตสาหกรรมบนเทง อกทงยงนาไปสการละเมดสทธมนษยชนทยอมรบไมได ซงเกดกบพนกงานบรการหญงจานวนมาก และกระทบตอครอบครวและชมชนของผหญงเองดวย ขอหวงใยหลกของเราคอการแทรกแซงการตอตานการคามนษยในปจจบน ขาดซงการไดมาของหลกฐานทางวตถวสย ความโปรงใสและความเปนอสระในการตรวจสอบการปฏบตการ เกอบ 10 ปหลงจากทสหรฐมการผลกดนในการตอตานการคามนษย จากขอมลของรฐบาลสหรฐ 11 จาก 12 เหตการณการการคามนษย ไมไดเกยวของกบพนกงานบรการเลย 42 อยางไรกตามในประเทศไทยและประเทศตางๆทวโลก การปฎบตการทางจตวทยาและโฆษณาชวนเชอ อปมานทถกสรางขนและการพจารณาทไมดพอตอกฎหมายและนโยบายในการตอตานการคามนษยทมงเปาหมายไปทผหญงทางานในอตสาหกรรมบนเทง 41

รายงานสถานการณการคามนษยประจาป 2554 ของสหรฐ ในสวนของประเทศไทย 42

รายงาน TIP,2552

~ 41 ~

เปนไปไมไดทจะวดจานวนของผคนทไดรบผลกระทบจากการคามนษย ชองวางนมกจะถกตกตวงผลประโยชนเปนขออางในการทาใหผคนประมาณและสงผลใหมการสรางการรบรทเปนเทจ วามเดกและผหญงจานวนหลายลานคนทถกคามนษยเขาสอตสาหกรรมบนเทงของไทยในแตละป กลมทตอตานการคามนษย สอมวลชนและนกวจยมกอางบนพนฐานการประมาณการณทหลอกลวง หรออางองกบแหลงทมาเมอ15 - 20 ปทแลวแตไดถกนาเสนอในฐานะขอมลทดเหมอนวายงเกยวของกบปจจบนนอย การปฎบตการทางจตวทยา และโฆษณาชวนเชอ การสรางเรองทกระทบกบอารมณและตวเลขทขดแยงแตกตางกนมากสงผลใหสาธารณชนประกอบขอมลทไดและสรางการรบรวาอตสาหกรรมบนเทงของไทยนนมการละเมด มความรนแรง การบงคบและแสงวงหาประโยชนโดยมชอบ และละเมดสทธมนษยชนอยางรนแรง ภาพทถกสรางขนมานกลายเปนวาไมตรงกนอยางสมบรณกบการคนพบจากงานวจยในรายงานฉบบนซงใหภาพดานรวมของอตสาหกรรมบนเทงสมยใหม จากประสบการณการดารงชวตของพนกงานบรการแรงงานขามชาตทางานในประเทศไทยในป พ . ศ . 2554 ในชวง 15-20 ป ทผานมาประเทศไทยไดเหนถงความเปลยนแปลงทางสงคมทกวางขน เชนระดบของการศกษาทสงขน การกระจายความมงคงมากขน, และการเขาถงความรและเทคโนโลยการสอสาร นอกจากนไดมการทางานดานสทธมนษยชนและสทธทางเพศสภาพทเขมแขงขน แตอยางไรกตามประเทศไทยมระบบกฎหมายทพยายามทจะควบคมการคาประเวณ ระบบนไดตงขนเมอทศวรรษกอนหนาน ในชวงสถานการณของอตสาหกรรมทมการละเมดเฉกเชนการคามนษย ,แรงงานขดหน การบงคบใชแรงงานและบานสาวซงถกลอคเปนเรองธรรมดา แตงานบรการในประเทศไทยปจจบนมบรบทแตกตางจากแตกอนโดยสนเชง ไมวาจะเปนการใชชวตและทางาน ในปจจบนนการทางานบรการในประเทศไทยละมายคลายคลงกบหลายกลมอาชพอนๆไมวาจะเปนการสมครงานและสภาพการทางาน อปกรณทใชในการทางานหรอความสามารถในการหารายได บานสาวแบบเกาไดถกแทนทโดยสถานบนเทงตางๆททนสมยใหม และบรรดาแมงดาถกแทนทโดยผจดการ ดงนนกฎหมายเปนกฎหมายทลาสมยและไมสอดคลองกบวถของพนกงานบรการในทกวนน การวจยของเราไดรบการสนบสนนดวยประสบการณการทางานมาหลายทศวรรษ พบวาการคามนษยและการละเมดทางเพศเดก เปนสงทไมธรรมดาในอตสาหกรรมบนเทงของไทย ผหญงสวนใหญมเสรภาพในการเคลอนยาย และเราทางานในททสามารถมองเหนไดและสถานททางานในทสาธารณะ หนงในปญหาใหญของผลลพธทมาจากการตนตระหนกทางศลธรรม และอปมานทมาจากการโฆษณาชวนเชอและสงครามจตวทยาตอประเดนการตอตานการคามนษย คอหลกฐานทไมเพยงพอทจะใชไดภายใตกฎหมาย ถกนามาใชครงแลวครงเลาในเวลามากกวาหนงทศวรรษของการตอตานการคามนษย โดยกลมนกการเมอง, นกวจย สอมวลชน และผกาหนดนโยบายโดยไมคานงถงประสบการณและการแสดงความคดเหนของผหญงทจรงๆแลวใชชวตและทางานในอตสาหกรรมบนเทง ปญหานยงมประสทธภาพในการกดกนไมรบฟงความสนทดกรณของพนกงานบรการเอง, การโตแยงอยางมหลกเกณฑ และการประเมนกลยทธไมวาจะเพอใหความชวยเหลอบคคลทถกคามนษยทเผชญกบการถกบงคบเพอแสวงหาประโยชน หรอพนกงานบรการทตองการปรบปรงสภาพการทางานทถกเอารดเอาเปรยบ ผลกระทบลาสดของขบวนการการตอตานการคามนษยในประเทศไทยไดมการเปลยนแปลงไปและทาใหภาคทมประสทธผลภายในประชาสงคมไทยสลายตว กวา30 ปในประเทศไทยทนกกจกรรมดานเอชไอว-เอดส องคกรผหญง พนกงานบรการ องคกรแรงงานขามชาต รฐบาลและองคกรชมชนสามารถจดการเพอทางานรวมกนในประเดนการใหการศกษาเรองเอชไอว การเรยกรองและการดแลรกษา แมวาจะมความคดทแตกตางกนตอพนกงานบรการ แตอยางไรกตามนโยบายการเลอกปฏบตของสหรฐฯ "คาปฏญาณวาจะยดมน" มประสทธภาพในการแบงแยกบคคลและองคกรในประเทศไทยออกเปนฝาย และถกบงคบใหเลอกระหวางดารงอย"เพอ'หรอ"ตอตาน"พนกงานบรการ ไมมตวเลอกกงกลางใดๆอกตอไปอกแลวและเครอขายหลายเครอขายททางานอยางมประสทธภาพทวประเทศไดแยกออกจากกนและออนแอลง ในเวลาเดยวกบองคกรหลายองคกรใหมๆไดผดขนหรอเปลยนชอของพวกเขาและเนนไปทผลประโยชนในการทมอยของทนหลายรอยลานดอลลารสหรฐภายในอตสาหกรรมการตอตานการคามนษย อนนรวมถงทงองคกรเอกชนในประเทศและตางประเทศ องคกรทางศาสนา องคการเอกชนทใหการชวยเหลอ(ทเคยเปน

~ 42 ~

ทหาร) และองคกรทองถนทสนบสนนการพฒนาชมชน ผหญง เดกและแรงงานขามชาต หนวยงานของสหประชาชาต ภายใตโครงการความรวมมอสหประชาชาตเพอตอตานการคามนษยในอนภมภาค ลมแมนาโขง (UN Inter-Agency Project on Human Trafficking in the Greater Mekong Sub-Region : UNIAP) ไดกอตงขนเมอ พ.ศ .2543 เพอประสานงานหนวยงานสหประชาชาต 13 หนวย หนวยงานระหวางประเทศ 8 องคกรทดาเนนโครงการหรอมนโยบายเรองการคามนษยในลมนาโขง ใน พ.ศ. 2553 แคเฉพาะในประเทศไทยม 61 องคกรทไดรบการสนบสนนจากรฐบาลเพอดาเนนโครงการ 103 โครงการทเนนไปทการตอตานการคามนษย การดาเนนการใน “อตสาหกรรมการชวยเหลอ43 มความผนแปรอยางกวางขวาง อยางไรกตามมหลายองคกรททางานโดยไมมการตดตามผลหรอความโปรงใส ขบวนการเคลอนไหวในการตอตานการคามนษยรวมถงหลายองคกรทมมากมายเหลอลนทอยในอตสาหกรรมการชวยเหลอ บางคนซงมจดมงหมายหลกในการหาเงนเพอสงททกทกเอาเองวาเปนการชวยเหลอและฟนฟและเพอการเปลยนเปนนบถอศาสนาครสตของผหญงและเดก องคกรเกาแกทกอตงมาอยางดอยางเชนโครงการการศกษาของลกสาวและศนยเพอชวตใหม ผซงทางานมาหลายทศวรรษเพอเสรมสรางพลงเดกสาว ใหการชวยเหลอและลดการแสวงหาประโยชนถกบงคบใหแขงขนเพอทนการทางานกบการขยายตวขององคกรใหมๆภายใตแผนผาวาดวยการตอตานการคามนษย องคกรเกาแกเหลานตองหาทางชนะเพอใหไดมาซงการสนบสนนจากแหลงทนและความสนใจของสาธารณชนในการสงเสรมพลงของเดกสาวทตองประสบกบปญหาในชวต เมอมการแขงขนพวกเขาจงเปนเตมใจทจะบดเบอนความจรงและเปนนาเสนอขอมลทผด ตวอยางเชน “อตสาหกรรมบนเทงเรมมองเหนเปนทวทศนในหมบานบนภเขาทางเหนอ เพอซอ สรางเลหเหลยม หรอลกพาตวลกสาวของตนเอง ผซงปกตจะเดกมาก (อายนอยกวา 7 ขวบ พวกเขาคาผหญงไปทวโลก เพอปรงแตงรสชาตของเดก พวกเขาขงเดยวเดกในหองทปด และไมมหนาตางสองป ตองรบแขก 10-20 คนตอวน ผชายไมใสถงยางเพราะมการแขงขนสงของซองหลายซอง) ”

(จากเวปไซดของมลนธ Abba House, เชยงใหม, ประเทศไทย 2554) แมกระทงมกลมทโฆษณาวาประเทศไทยเปนจดหมายหลกของการคามนษยและเสนอบรการจด “การทวรความจรง “ของจดทกลาวอางมการคามนษยสงกวาทอน เรยกเกบเงน 1,000 เหรยญสหรฐและเพอประสบการณทมากกวาทจะไดพบกบเหยอของการคามนษยและไดเยยมชมชนทเสยง เพอ “เรยนรยทธศาสตรทไดผลสาหรบวงจรทาส และประสบการณครงแรกทไดรวาทาสปลดเปลองชวตของตนเองขนมาจากความเปนทาสไดอยางไร44 จากความพยายามทจะใหคนบาปมานบถอศาสนาครสตมเปาในอตสาหกรรมการชวยผหญงและเดกเพอการฟนฟ พนกงานบรการตองถกขงเปนปในสถานสงเคราะหของรฐ จนกวาผหญงจะเชอวาตองกลบนอยกลบตวและหากมการลงความเหนแลววาครอบครวดพอและผหญงไมตองเสยงทจะเปน “โสเภณ “อกหากไดรบการปลอยตว ความรนแรงตอผหญงททางานในอตสาหกรรมบนเทงตางๆเหลานเกดขนเปนประจา มกจะเกดขนแบบอาเภอใจ การกระทาผดกฎหมายโดยรฐบาลและหนวยงานเอกชนและปลอยใหผหญงไมมชองทางในการรองทกขเพอขอความชวยเหลอ ไมมการเยยวยาหรอแมกระทงการเขาถงความยตธรรม เมอ พ . ศ .2546 อตสาหกรรมการชวยเหลอในประเทศไทยไดดาเนนการขนตอนเพอหลกเลยงกลมบางกลมททางานอยางไรสาระและทาใหมนใจวาแนวทางการปฏบตงานของพวกเขาเขาใกลรปแบบทเปนทางการ ซงผลทตามมาคอการพฒนาอยางตอเนองในการจดทาบนทกขอตกลง ควบคมแนวทางเกยวกบการตอตานการคามนษยในระดบจงหวด จดทาเอกสารและการฝกอบรมในคมอแนวปฏบตตามมาตรฐาน ขณะนมกลมหลกทเปนการรวมตวกนขององคกรซงทางานใกลชดกน แตพวกเขายงคงไมเปลยนจากงานเดมคอการบกจบและตอบรบแบบชวยเหลอ กลมนประกอบดวยองคกรเอกชนทงในทองถนและระหวางประเทศ เจาหนาทตารวจไทยและเจาหนาทพฒนาสงคมและสวสดการผซงประสานงานการบกจบ การบกจบจรงจะดาเนนการโดยตารวจจากหนวย

43

Laura Agustin เซกซทชายขอบ : การยายถน : ตลาดแรงงานและอตสาหกรรมการชวยเหลอ 44

การรณรงคไมใชเพอการคา และการแลกเปลยนระหวางประเทศ 2554

~ 43 ~

ตอตานการคามนษย (AHTD) ซงเปนหนวยทแยกจากตารวจในพนทและกลมทเคยเปนทหารและคนอนๆทจะคดกรอง ชวยเหลอและดาเนนตามแนวทางกระบวนการตามมาตรฐานและหนาทตามกฎหมาย มการปฏรปในชนศาลและกระบวนการการสงกลบและมขอตกลงหลายฉบบและพธสารทสนบสนนการสงกลบบคคลทถกคามนษยพฒนาทวทงภมภาค ในปทผานมาลาสด อยางนอยในรายงานระบวามความหวงใยเพมมากขนตอสทธมนษยชนของบคคลทถกคามนษย มการคมครองและสนบสนนทมากขนและมเนนในรปแบบทแตกตางกนของการคามนษย อาทเชนการบงคบใชแรงงาน 45แตอยางไรกตามการวจยของเราแสดงใหเหนวายงคงมแรงจงใจอยางมากภายในขบวนการตอตานการคามนษยเพอพงเปาหมายมาทอตสาหกรรมบนเทงของไทยโดยใชวธการบกจบและการชวยเหลอ ทสงผลใหมการละเมดสทธมนษยชนและการละเมดทางกฎหมายและการปฏบตทไรความสามารถ ทงหมดนยงคงเปนลกษณะทเดนชดใน ขบวนการตอตานการคามนษยในประเทศไทยในป พ . ศ . 2554

45 มลนธศภนมต 2553 10 ประการทคณตองรเกยวกบการคาแรงงานมนษยในอนภมภาคลมนาโขง UNIAP ประมาณการคาแรงงานมนษย : การศกษาของแรงงานพมาในสมทรสาคร ประเทศไทย

~ 44 ~

บทท 2: จดสงสดของภเขากฎหมาย

~ 45 ~

กฎหมายและนโยบายในประเทศไทย พนกงานบรการในประเทศไทยอยอาศยและทางานอยบนกองกฎหมายทซบซอน กฎหมายหลายตวทมงไปทการจดการและควบคมการทางานของเรา การขายบรการผดกฎหมายในประเทศไทย รายละเอยดกฎหมายเฉพาะทกระทบกบสทธของเราจะมรายละเอยดในตอนตอไปของรายงานน อยางไรกตามขนแรกสาคญทจะตองเขาใจถงประเดนทเกยวพนและขอบงชจากการทรฐทาใหงานของเรามความผดทางอาญา ซงเราพบวาประเดนนเตมไปดวยผลกระทบสาคญทเกดขนดานนโยบายและการปฏบตทเกยวกบกฎหมายการคามนษย กระบวนการทกาหนดใหการกระทามความผดทางอาญาเรมจากการทสงคมใชการตดสนทางศลธรรมทวาการมเพศสมพนธนนมไดกตอเมอแตงงานเทานน เรามเพศสมพนธกบผคนมากมาย กบคนทไมเหมาะสมดวยหลายเหตผลทไมถกตอง สงคมกเลยออกกฎหมายทพทกษมาตรฐานทางศลธรรม ไมวาจะมจรงหรอทจนตนาการเอาเอง พระราชบญญตทปองกนและปราบปรามการคาประเวณเปนหนงในกฎหมายเชนนน หากจะพจารณากฎหมายใหชดเจน เราจะเหนวาในตวบทของกฎหมายฉบบนสวนใหญไมไดใหเรายตการทางานแตมงไปทการสงวนไวซงสงทเรากระทาอยางซอนเรน เราไมสามารถชกชวนหรอเชอเชญลกคา ไมสามารถทาการโฆษณาได ไมสามารถอยกนเปนกลมได เราตองถกจากดใหอยแคบางพนท ฯลฯ ภายใตกฎหมายน งานของเราถกทาใหไมใชการทางาน กลบกลายเปนการกระทาทางอาชญากรรม และเราถกจดใหเปนอาชญากร และนายจางของเราถกทาใหเปนนายจางของผทาความผดไปโดยอตโนมต แทนทจะเปนแคนกธรกจหรอนายจางแรงงาน ททเราทางานไมใชสถานททางานแตการเปนสถานทของการกระทาความผดทางอาญา กฎหมายคมครองแรงงาน พระราชบญญตประกนสงคมและอาชวอนามยและความปลอดภยในททางานไมไดถกบงคบใชในธรกจทเกยวกบอาชญากรรม ดงนนนายจางของเราจงไมอยภายใตกฎหมายน นายจางจงสรางกฎขนมาเองโดยทเราตองทางานภายใตกฎนน สงคมตองสรางกฎหมายพเศษขนมาเพอจดการกบอาชญากรรม ในประเดนนพระราชบญญตสถานบรการ นโยบายการจดระเบยบสงคม กฎหมายจดโซนนง การบรหารเพอจดพนทพเศษ ในบรรดากฎหมายเหลานไมมกฎหมายใดทเสนอทางเลอกทมประโยชนหรอคมครองเรา ปญหาในททางานสามารถไปจบทศาลอาญาไดแทนทจะเปนศาลแรงงาน คนทบงคบใชกฎหมายในสถานททเกดอาชญากรรมคอตารวจไมใชผตรวจแรงงานหรอเจาหนาททตรวจเรองสขภาพและความปลอดภย เพอแสดงใหเหนวาตนไดปฏบตหนาทอยางด ตารวจตองจบ เราเปนประจา เพอจบเราหนงคนหรอสองคน ตารวจใชวธการทมกจะใชเสมอคอการลอจบ หากเปนการจบคนมากขนตารวจจะใชวธบกจบสถานททางานของเราซงเกดขนประจาเหมอนงานประเพณทมอยทวไป และทกปจะมการกวาดลางโดยการเขาบกจบสถานบนเทงหลายท บางครงบกจบทวทงประเทศ ระหวางหรอหลงจากการบกจบและกวาดลาง เขาสามารถนารปของเราไปออกทว ในหนงสอพมพหรอสอออนไลนเพอทสงคมจะไดรสกไววางใจเจาหนาท และเขาสามารถแสดงวาปฏบตหนาทไดดโดยการสอบสวนวาเราทางานทไหนเพอกออาชญากรรมอนเชน ใชยา ฟอกเงน คนเขาเมอง การละเมดลขสทธและอนๆหรอไม เราไมไดรบการคมครองโดยอตโนมตและตามปกตจากตารวจ แตกลบตองจายสนบนใหตารวจเพอใหไดรบการคมครอง ปจจบนนหากเรากระทาผดตามพระราชบญญตทปองกนและปราบปรามการคาประเวณ เราตองจายคาปรบสงสด 1,000 บาทสาหรบการคาประเวณ ปกตตารวจจะปรบพนกงานบรการไทย 200-500 บาทหลงนนเราถกปลอยจากทคมขงและกลบมาทางาน จากขอมลของตารวจแสดงใหเหนวาในแตละปในประเทศไทยมพนกงานบรการถกจบ 30-40,000 คน ในขอหาคาประเวณ ซงแค 65 รายทเปนผเยาว46

46

สานกงานตารวจแหงชาต 2551 , ศนยสถตเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

~ 46 ~

ในการเขาบกจบสถานบนเทง พนกงานบรการแรงงานขามชาตอาจถกตงขอหาคาประเวณได หรออยนอกเหนอจากสถานททางานทไดรบอนญาต ทางานผดกฎหมายและเขาเมองไทยผดกฎหมาย เพราะฉะนนเรากลายเปนตวชวดของบนทกการจบกมทนาประทบใจและหรอเปนเปาหมายของการกรรโชกทรพยทใหผลตอบแทนมากกวา หากการบกจบนนกระทาโดยเจาหนาทททจรตเพอการกรรโชกทรพยเจาของหรอแรงงานเองซงมกจะจายเงนคาสนบนทโรงพก จากนนผหญงจะไดรบการปลอยตว หากเปนการบกจบทแทจรง พนกงานบรการแรงงานขามชาตจะถกปรบขอหาคาประเวณ ถกสงไปทตารวจตรวจคนเขาเมองและถกปรบจากการกระทาผดกฎหมายคนเขาเมอง เราจะถกขงในหองกกจนกวาจะมรถทจะสงเรากลบ ปกตจะไมเกน 2 อาทตย ยงโชคดทมความกลวทฝงมานานสาหรบความปลอดภยของผหญงจากพมา ดงนนผหญงทมาจากพมามกจะถกปลอยไวทชายแดนฝงไทยและบอกใหขามกลบบานทฝงพมาเองแทนทจะมการสงตวใหทหารพมาโดยตรง การบกจบแบบท 3 เรยกวา” การชวยเหลอ “ เวลาทคนสวนใหญคดถงเรองคามนษย เคานกถงการกออาชญากรรมของคนเปนกลม ผหญงและการคาประเวณ ดงนนจงไมนาแปลกใจทอกแลวทสถานททางานของเรากลายเปนเปาของการบกจบการคามนษย การบกจบแตละครงมความนาสะพรงกลวและรนแรงพอๆกบการบกจบแบบอน ผหญงถกจบและถกพาไปทสถานตารวจเหมอนกบการเขาบกจบลกษณะอน มการนารปหลายแบบใหนกขาวเหมอนกบการบกจบแบบอน การวจยของเราพบวาผหญงไมทราบเลยวาการบกจบนนเพออะไร ทาไมเราถงถกจบหรอวาเรามสทธอะไรบาง ทายทสดเราถกสงกลบประเทศตนทางแตไมเหมอนกบการสงกลบแบบอนๆ เพราะบางครงเราตองรอเปนระยะเวลาแรมปหรอมากกวานน ผลของการบกจบถกระบในรายงานการชวยเหลอทเปนทางการ ดงนนเราจงถกสงตวใหรฐบาลในประเทศตนทางโดยตรง เคราะหดทเราเปนมนษย เราจงมสทธมนษยชนซงไดมคานยามและยอมรบในระดบประเทศ ภมภาคและระหวางประเทศ สทธของเราตองไดรบการคมครองและสงเสรมโดยรฐบาลไทยเฉกเชนเดยวกบประชาชนคนอน ตามทกฎหมายระบไว กฎหมายทเปนการลงโทษ ในบทตอไปนเราจะใหภาพรวมของกฎหมายทปจจบนมผลกระทบในชวตประจาวนทกวนของพนกงานบรการในประเทศไทย 1. กฎในบารทนายจางวางไว กฎตางๆเหลานมผลระทบมากทสดในชวตประจาวนทกวนของเรา กฎของนายจางถกใชแทนทกฎหมายแรงงานและมาตรฐานอาชวอนามยและความปลอดภยในททางาน กฎถกสรางขนโดยนายจางตามแบบฉบบมาตรฐานทยตธรรมของนายจาง กฎรวมหมายถงวาเคาจะจายเงนเดอนหรอคาคอมมสชนเทาไหรใหเรา เราทางานเวลาไหนและนานเทาไหรในแตละวน เราตองทาและไมควรทาอะไรในททางานและตองถกปรบเทาไหรหากทาผดกฎทวางไว 2. กฎหมายของรฐ

1.1. พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ . ศ . 2539

กฎหมายไทยฉบบแรกททาใหการคาประเวณเปนความผดทางอาญาประกาศใชเมอ พ. ศ . 2503 ระหวางทมการรณรงคใหมการทาความสะอาดทางศลธรรม กฎหมายมการเปลยนแปลงใน พ. ศ. 2539 ซงกลายเปนพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณแทนทในปจจบน ภายใตกฎหมายนมการนยาม “การคา ประเวณ” หมายความวา การยอมรบการกระทาชาเราหรอการยอมรบการกระทาอนใด หรอการกระทาอนใดเพอสาเรจความใครในทางกามารมณของผอน เพอสนจางหรอประโยชนอนใด “มาตรา 4 ระบ “อนเปนการสาสอน “หมายถง กบชายมากกวาหนงคน เพมเขาไปในนยาม ดงนนกฎหมายจงอนญาตใหผชายมเมยลบหรอเมยนอยไดโดยทไมอยภายใตกฎหมาย การคาประเวณถกลงความเหนวาเปนความผดทเมอไรกตามมหลกฐานวามการตดตอ ชกชวน แนะนาตว ตดตาม หรอรบเราบคคล เปนธระจดหา ลอไป หรอชกพาไปซงบคคลใดเพอใหบคคลนนกระทาการ

~ 47 ~

คาประเวณเพอประโยชนของตน (มาตรา 5, 6,7,9) ระวางโทษปรบสงสดคอ 1,000 บาท หรอจาคก 1 เดอน กฎหมายมการระบถงการบงคบใหตองมการฟนฟสาหรบผใหญซงในปจจบนไมคอยมแนวปฏบต ดงกลาว กฎหมายในตวของมนเองคอนขางผอนผนแตการผลของการถกตดสนวาเปนอาชญากรรมเปนสงทนากลวตามทไดเสนอไปขางตน พระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ .2509 / แกไขเพมเตม พ . ศ .2547 พระราชบญญตเรมประกาศใชเมอครงยงมสงครามเวยดนาม ประเทศไทยไดเปนทพกผอนR & R สาหรบทหารสหรฐ จานวนหลายหมนคนตอปเขามาอาศยและพกผอน พ.ร.บ. สถานบรการ พ.ศ. 2509 เปนกฎหมายสถานบรการฉบบแรก ทใชเปนใบอนญาต แกผประกอบการและเจาของธรกจบนเทงไมวาจะเปนการประกอบการเตนรา หรอการบรการการนวดตางๆ (ตวอยาง เชน อาบ อบนวด บาร ไนตคลบ บารอะโกโก ฯลฯ) เพอจาง “ลกจางงานบรการ “ (ตวอยางเชน พนกงานเสรฟหญง พนกงานนวดผชาย นกเตนรา ฯลฯ ) ภายใตพระราชบญญตฯ ฉบบนเจาของสถานบรการตองจดทะเบยนสถานประกอบการและลกจางกบตารวจ ซงรวมถงการทลกจางตองใหรายละเอยดตอตารวจในสวนของครอบครว ลายพมพนวมอและรปถาย คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดแสดงถงจดยนทชดเจนนบตงแต พ . ศ . 2546 วาการทเจาหนาทตารวจทาบนทกประวตอาชญากรรมของบคคลทตองสงสยวากระทาความผดทางอาญาของพนกงานททางานบรการเปนการละเมดสทธมนษยชนในธรกจบนเทง อกทงในพระราชบญญตนไมมมาตราทระบถงสภาพการทางาน สทธแรงงานหรอมาตรฐานดานอาชวอนามยและความปลอดภยในททางานของพนกงาน พระราชบญญต ปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. 2542 พระราชบญญต ปองกนและปราบปรามการฟอกเงนไดระบการทางานของพนกงานบรการเปนความผดมลฐาน มาตรา 3.2 (ในความหมายทรวมถงเฉพาะทเกยวกบการเปนธระจดหา ลอไปหรอชกพาไปเพอใหบคคลนนกระทาการคาประเวณ หรอความผดเกยวกบการเปนเจาของกจการการคาประเวณ ผดแลหรอผจดการกจการคาประเวณ หรอสถานการคาประเวณ หรอเปนผควบคมผกระทาการคาประเวณในสถานการคาประเวณ) กฎหมายใหอานาจรฐในการสอบสวนการทาธรกรรมทรพยสนทเกยวกบกจกรรมทเปนการกระทาความผด ทาใหเปนความผดตามกฎหมายหากมการทาธรกรรมการเงนจากทรพยสนหรอประโยชนทไดมาจากการทาธรกจการคาประเวณและการคาหญง กฎหมายมระวางความผดไวทจาคก 1-10 ปและปรบสงสดถง 200,000 บาท และกฎหมายใหอานาจรฐในการตรวจสอบธรกรรมหรอทรพยสน หรอสงยบยงการทาธรกรรม ยดหรออายดเงนจากพนกงานบรการหรอเงนทใชในการฟอกเงน กฎหมายมงเปาไปทการลงโทษความผดทางอาญาในการฟอกเงนระดบสงและองคกรอาชญากรรมและมการใชมงไปทการคายาเสพตดขามชาตมากกวาการลงโทษพนกงานบรการแตละบคคล การถกลงโทษทเพมมากขนของพนกงานบรการแรงงานขามชาต พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2522 พนกงานบรการแรงงานขามชาตถกจากดดวยกฎหมายทเพมพเศษขนมาเพอควบคมสถานภาพคนเขาเมองของเรา พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2522 ไดจากดมใหผยายถนทไมมเอกสารทางกฎหมายและแรงงานไรทกษะเขามาในราชอาณาจกรไทยเพอทางาน และในมาตรา12 หามมใหคนตางดาวซงมลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปนเขามาในราชอาณาจกร (8) มพฤตการณเปนทนาเชอวาเขามาเพอการคาประเวณ การคาหญงหรอเดก โดยทางเทคนคแลวมบทบญญตใหผหญงทไมมสญชาตไทยสามารถทจะขออนญาตทางานไดในสถานบนเทงในตาแหนงนกแสดงหรอเลนตลก ภายใตกฎหมายคนเขาเมอง เจาของสถานบนเทงสามารถทจะขออนญาตบตรทางานใหแรงงานขามชาตหญงเพอทางานชวคราวเปนนกแสดงหรอเลนตลกไดถง 3 เดอน47

47 มาตรา 35 ของพระราชบญญตคนเขาเมอง พ. ศ . 2522 และมาตรา 11(4) พระราชบญญตตารวจแหงชาต พ ศ

2547

~ 48 ~

อยางไรกตามนายจางตองแสดงวากจการมเงนทนไมนอยกวา 20 ลานบาท ตองใหเงนเดอนอยางตา 25,000-50,000 บาทตอเดอนตอผหญงแตละคน คาจางขนตาในประเทศไทยประมาณ 4,000 บาทตอเดอน และสถานททางานตองปฏบตตามทกฎหมายอนญาตและกฎหมายแรงงานกาหนด ในความเปนจรงมนเปนระบบทผกขาดและเปนไปไมไดทสถานบนเทงสวนใหญจะเขาการถงดาเนนการได ระบบยงคงกนมใหผหญงทไมมหนงสอเดนทางเขาถงได ภายใตพระราชบญญตคนเขาเมอง พ. ศ . 2522 แรงงานขามชาตทไมมเอกสารทางกฎหมายหากถกตรวจพบวาทางานโดยผดกฎหมายกจะถกจบ ขง ปรบและสงกลบ ภายใตกฎหมายคาใชจายในการกกขงสามารถเรยกเกบจากนายจางไดและคาใชจายในการสงกลบเรยกเกบจากแรงงานขามชาตเอง โทษสงสดคอจาคก 2 ปและปรบไมเกน 20,000 บาท นอกจากนน “หากผใดนาหรอพาคนตางดาวเขามาในราชอาณาจกร “มโทษจาคกสงสด 10 ป และปรบสงสดไมเกน 200,000 บาท พระราชบญญตการทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2551 พระราชบญญตฯไดควบคมพนกงานบรการแรงงานขามชาต โดยการหามมใหแรงงานขามชาตทไมมเอกสารทางกฎหมายทางานในประเทศไทยหากไมไดจดทะเบยน สนบสนนโดยมตคณะรฐมนตรทจากดประเภทอาชพทอนญาตใหสามารถจดทะเบยนทางานได ในอาชพแรงงานททางานในบาน แรงงานในโรงงาน แรงงานกอสราง แรงงานเกษตร แรงงานในอตสาหกรรมประมงและกรรมกรทวไป ทางานในบารคาราโอเกะหรองานนวดไมไดเปนงานทเปนอาชญากรรมในตวของมนเอง และแรงงานขามชาตเปนแรงงานสวนใหญททางานในภาคแรงงานในแตสวนของอตสาหกรรม อยางไรกตามพนกงานบรการขามชาตไมสามารถทจะเขารวมในกระบวนการจดทะเบยนได ดงนนตองทางานโดยไมจดทะเบยนหรอจดทะเบยนทางานผดประเภทในอาชพอน พระราชบญญตการทางานของคนตางดาวอนญาตใหตารวจเขาจบและปรบแรงงานทไมมเอกสารทางกฎหมายหรอแรงงานททางานผดประเภท บทลงโทษปรบตงแต 2,000-100,000 บาทและจาคก 5 ป ผหญงอาจจะถกสงไปทตรวจคนเขาเมองเพอสงกลบสประเทศตนทาง การทไมสามารถเขาถงเอกสารทางกฎหมาย พนกงานบรการแรงงานขามชาตจากประเทศเพอนบานในไทยจาเปนตองละเมดพระราชบญญตคนเขาเมองและพระราชบญญตการทางานของคนตางดาว เพราะฉะนนผหญงมความเปราะบางทจะถกจบและสงกลบ อาจถกกรรโชกทรพยและคกคามไดงาย สวนหลงนผหญงถอวาแยนอยกวาการถกจบและสงกลบจากเจาหนาท พระราชบญญตอนๆทระบอยางชดเจนถงการคาประเวณหรอลงโทษหรอปราบปรามพนกงานบรการรวมถง

• ประมวลกฎหมายอาญา (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. 2540 • ประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2529 • กฎหมายวาดวยยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2547

กฎขอบงคบ ระเบยบ นอกจากนนกฎหมายของรฐ ระเบยบขอบงคบจงหวดและในทองถนมผลกระทบโดยตรงตอพนกงานบรการ กฎระเบยบเหลานรวมถงระเบยบของสาธารณสข อาทเชน นโยบายการใชถงยางอนามย 100 % มาตรการในแหลงนกทองเทยวทถกประกาศเปน “เขตบรหารพเศษ “อาทเชนออกกฎระเบยบและโทษในกรณท”มการรบกวนนกทองเทยว หรอการ จดระเบยบสงคม ออกมาใชควบคมสถานบรการ (หรอทเรยกวา โซนนง) ซงมอทธพลตอชวโมงการทางาน ฯลฯ ทายทสดระเบยบของสภาการปกครองทองถนทสามารถควบคม สภาพการทางานของพนกงานบรการ อาทเชน ระเบยบการแตงกายแตละครงกาหนดใหพนกงานแคสองคนสามารถยนหรอนงขางนอกทางเขาสถานประกอบการได บคคลยอมเสมอภาคกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน : การตระหนกและการคมครอง ถงแมวาการทางานของพนกงานบรการในขณะนนจะเปนการละเมดพระราชบญญตการปองกนและปราบปรามการคาประเวณหรอพระราชบญญตคนเขาเมอง แตเรายงคงมสทธไดรบการยอมรบวาเปนบคคลภายใตกฎหมายตางๆและตองเขาถงการคมครองดานสทธมนษยชนของเราอยางสมบรณ เฉกเชนเดยวกบแรงงานคนอนๆ พนกงานบรการมสทธไดรบการคมครองดานกฎหมายภายในประมวลกฎหมายอาญา ระบบยตธรรมอาญา และพนฐานสทธมนษยชนอนๆภายใตกรอบของรฐธรรมนญไทยและตามอนสญญาระหวาง

~ 49 ~

ประเทศตางๆทประเทศไทยใหสตยาบนและลงนาม หากเราไดรบผลกระทบจากอาชญากรรมเรามสทธเขาถงการคมครองทางกฎหมายและการเยยวยาเหมอนกบบคคลคนอนๆภายใตกฎหมายไทย ตวอยางเชนประมวลกฎหมายอาญาใหการคมครองผหญงทกคนจากความรนแรง เชนจากการขมขนและการละเมดทางเพศ (ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 277 ) อยางไรกตาม เพราะดวยสถานภาพดานการทางานทางกฎหมายของเรา เปนไปไดนอยทพนกงานบรการจะแสวงหาการคมครองดานกฎหมายหรอการเยยวยาสาหรบอาชญากรรมหรอการละเมดสทธมนษยชนทเกดขนกบเรา โดยเฉพาะเมอการละเมดทเกดขนมากมายเหลานนกระทาโดยเจาหนาทตารวจททจรต สาหรบพนกงานบรการแรงงานขามชาตทไมมเอกสารทางกฎหมายการเขาถงความยตธรรมยงยากเขาไปใหญ เพราะมแนวโนมวาผทกระทาการละเมดสทธของแรงงานขามชาตจะอยเหนอการถกลงโทษและมกจะไมถกดาเนนคดหรอลงโทษภายใตกฎหมายไทย48

กฎหมายไทยรวมการคมครองสาหนบพนกงานบรการผซงอาจจะเปนพยานในคดอาญา ผานทางพระราชบญญตคมครองพยาน พ. ศ .2546 กฎหมายนใหการการนตการคมครองในกรณของความผดทางเพศและอาชญากรรมอนๆภายใตประมวลกฎหมายอาญา สามารถใหการคมครองแกพยานไดตามความจาเปน ทงนตองไดรบความยนยอมของพยานดวย การควบคมเพอความปลอดภยรวมถงการสนบสนนดานการเงนสาหรบคาเลยงชพประจาวน การศกษา การเขารบอบรม ทอยอาศย ความปลอดภยและในบางกรณสทธทจะเขาถงคาตอบแทนทางการเงน49อยางไรกตามในทางปฏบต ในขณะทพนกงานบรการตามปกตจะถกกกตวไวเปนพยานในคดการคามนษย ไมไดรบการตระหนกหรออนญาตใหเขาถงสทธทางกฎหมายภายใตพระราชบญญตคมครองพยาน

กลไกการคมครองสทธมนษยชนระดบประเทศซงไดใหหลกประกนในการคมครองดานกฎหมายสาหรบพนกงานบรการ รฐธรรมนญไทย พ. ศ 2550 ไดใหหลกประกนดานเสรภาพและสทธมนษยชน สาหรบพนกงานบรการไทยรวมถงสทธในการทางาน การเดนทาง การเขาถงการบรการดานการศกษาและสขภาพจากรฐ สทธในการอาศยและทางานในสภาวะทปราศจากการเลอกปฏบต และมสทธเขาถงการคมครองสทธเหลานทางกฎหมาย50

นอกจากนนรฐธรรมนญมขอบญญตทางกฎหมายทตอตานการเลอกปฏบตและประกาศวาบคคลทกคนยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน ไมควรถกเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนกาเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย ความพการ สภาพทางกายหรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทาง เศรษฐกจหรอสงคม 51 ในขณะทการคมครองเพอไมใหถกเลอกปฏบตเปนหลกประกนในรฐธรรมนญไทย กระนนกตามสทธดงกลาวไมไดรบการคมครองโดยกฎหมายเฉพาะทตอตานการเลอกปฏบตในระดบประเทศ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดใหหลกประกนวาทงผหญงไทยและแรงงานหญงตางชาตควรไดรบการชวยเหลอจากสานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต กรณทคณะกรรมการฯมการสอบสวนและเยยวยาหากมการละเมดสทธมนษยชน และหากกระบวนการชนศาลและการเยยวยาอนๆของรฐลมเหลว สทธเหลานรวมถงสทธมนษยชนทงหมดทไดรบการประกนในรฐธรรมนญ ภายใตกฎหมายไทยหรอสนธสญญาทรฐบาลไทยใหสตยาบน อยางไรกตามในความเปนจรงสถาบนสทธมนษยชนของไทยไมไดทาใหผหญงปจเจกบคคลเขาถงความยตธรรมได หลงจากทมการทารฐประหาร พ. ศ . 2549 ภายใตรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตกลายเปนองคกรทกงอสระซงอยภายใตการควบคมของรฐและยงไมไดมจดยนในการดาเนนการกรณทรฐเปนผละเมดสทธมนษยชน พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ไมไดระบเจาะจงลงไปวาไมคมครองพนกงานในสถานบนเทงหรอพนกงานบรการ ถงแมวาจะไมบงคบใชในอตสาหกรรมบนเทง ในทางทฤษฏพนกงานบรการสามารถทจะรองทกขเพอการคมครองแรงงานหรอเยยวยาหากไดรบการละเมดตามพระราชบญญตฯนได

48

เอกสารขอสรป : การทาใหประเดนแรงงานหญงขามชาตอยในอาเซยน , แผนกการใหความชวยเหลอดานกฎหมาย มลนธเพอสขภาพและการเรยนรของแรงงานกลมชาตพนธ 49

พระราชบญญตคมครองพยาน พ . ศ . 2546 มาตรา 7, 8, 9, 10,15 , 16 50

รฐธรรมนญไทย พ. ศ 2550 มาตรา 34,40,49,51 51

รฐธรรมนญไทย พ. ศ 2550 มาตรา 4, 30

~ 50 ~

การคมครองระดบภมภาค

ในระดบภมภาคประเทศไทยไดลงนามเปนสมาชกของสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (อาเซยน ) ซงรวมถงการคมครองสทธมนษยชนของแรงงานหญงขามชาตในประเทศไทย ประกอบดวย:

· ปฏญญาอาเซยนเพอสงเสรมบทบาทและความกาวหนาของสตรในภมภาค ป 1988, · ปฏญญาการขจดความรนแรงตอสตรในภมภาคอาเซยน ป 2004 · ปฏญญาอาเซยนวาดวยการคมครองและสงเสรมสทธของแรงงานขามชาต ป 2007

กลไกของอาเซยนเหลานมภาระผกพนชดเจนทรฐบาลไทยจะตองคมครองเพอธารงไวซงสทธของพนกงานบรการในประเทศไทย ซงรวมถงการยอมรบโดยเฉพาะอยางยงสทธมนษยชนขนพนฐานของแรงงานขามชาตผหญงมสทธทจะสามารถเขาถงกระบวนการยตธรรม การศกษาและการฝกอบรม 52และภาระผกพนของรฐเพอขจดการเลอกปฏบตและความรนแรงตอผหญงทกคนในภมภาคอาเซยน เสรมสรางความเปนอสระทางดานเศรษฐกจของผหญง และเพอปกปองศกดศรความเปนมนษยและเสรภาพขนพนฐาน อกทงประเทศไทยเปนสมาชกททางานอยางแขงขนในทงสองสถาบนสทธมนษยชนทใหการคมครองสทธดงกลาวของผหญง คณะกรรมาธการระหวางรฐบาลวาดวยเรองสทธมนษยชนอาเซยน (AICHR) ประสงคใหประเทศไทยซงเปนประเทศสมาชกสงเสรมสทธมนษยชนขนพนฐานของประชาชนทกคนในภมภาค 53 คณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธสตรและสทธเดก ประสงคใหประเทศไทยสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานของสตรและเดกในอาเซยน และเพอสงเสรมความเปนอยทดของสตรและเดก โดยใหไดรบการพฒนา ไดรบการสงเสรมศกยภาพ และไดมสวนรวมในกระบวนการสรางประชาคมอาเซยน54 ในขณะทกลไกเหลานไดมบทบญญตทระบชดเจนถงการคมครองสทธมนษยชนหลกทสาคญสาหรบพนกงานบรการในประเทศไทย แตจนถงปจจบนนกลไกเหลานคอนขางจะไมมประสทธภาพ เนองจากขอจากดในอานาจหนาทในสถาบนของอาเซยน และการใหความสาคญกบนโยบายและกฎหมายในประเทศสมาชกเหนอกวาสทธมนษยชนในภมภาค นอกจากนนความทาทายทยงคงมอยในการเรยกรองสทธมนษยชนของพนกงานบรการผานทางกลไกในระดบภมภาคอาเซยน เนองจากแนวความคดทแตกตางกนตอประเดนพนกงานบรการของสถาบนของรฐและแนนอนวามความทาทายอยางแทจรงตอแนวคดทตางกนของนกเรยกรองตอสเพอสทธผหญงในภมภาค กฎหมายระหวางประเทศ

ในระดบระหวางประเทศ รฐบาลไทยไดลงนามในสนธสญญาซงไดวางภาระผกพนของรฐเพอคมครองพนกงานบรการในประเทศไทย ประเทศไทยไดลงนามในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (UDHR) ใน พ . ศ . 2491 และตงแตนนมาประเทศไทยไดใหสตยาบนตราสารหลกดานสทธมนษยชน รวมถง:

· กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม (หรอ ICESCR) เขารวมเปนภาคเมอเมอ 5 ธนวาคม 1999

· กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (หรอ ICCPR) เขารวมเปนภาคเมอเมอ 29 มกราคม 1997

· อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ (ICERD) เขารวมเปนภาคเมอเมอ 27 กมภาพนธ 2003

· อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (CEDAW) เขารวมเปนภาคเมอ 8 กนยายน 1985

อนสญญาเหลานกอใหเกดผลทางกฎหมายทสาคญตอการคมครองสทธมนษยชนของพนกงานบรการ

52

ปฏญญาอาเซยนวาดวยการคมครองและสงเสรมสทธของแรงงานขามชาต 2007 ขอ5,7 &9 ปฏญญาการขจดความรนแรงตอสตรในภมภาคอาเซยน ป 2004 ขอ 5 53

ขอบเขตอานาจหนาท ของคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน ขอ 1.4, 2.2, 2.3 54

ขอบเขตอานาจหนาทของคณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธสตรและสทธเดก ขอ2.1, 2.1, 3.2, 3.3, 3.5

~ 51 ~

รวมถง สทธในการทางาน สทธในการเขาถงความเทาเทยมภายใตกฎหมาย 55 สทธทจะเขาถงอสรภาพ56 อสรภาพจากการกกขงทไมมกฎเกณฑ 57 สทธในศกดศรความเปนมนษย ความเปนสวนตว ชวต ครอบครว ชอเสยงเกยรตยศ 58 อยางไรกตามในอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ ขอท 6 ถกใชเปนขออางใหรฐละเมดสทธมนษยชนของพนกงานบรการ โดยมาตรา 6 ระบวา รฐภาคจะใชมาตรการทเหมาะสมทกอยาง รวมทงการออกกฎหมาย เพอปราบปรามการคาสตรและการแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณของสตรทกรปแบบ การกาหนดดงกลาวสงผลอยางมประสทธภาพใหรฐมอสระทจะใชแนวทางในการปราบปรามทมงเปาหมายไปทผหญงในอตสาหกรรมบนเทง ความจาเปนอยางยงในการแกไขปรบปรงขอบญญตน ลาสดเมอ พ . ศ . 2551 คณะกรรมการขจดการเลอกปฏบตตอสตรไดจดทาขอเสนอแนะทวไป ขอท 26 ซงมรายละเอยดเฉพาะวาดวยเรองภาระผกพนของรฐ (ทมประชากรแรงงานขามชาตจานวนมาก เชนประเทศไทย) ทมตอแรงงานขามชาต เพอคมครองและสงเสรมสทธขนพนฐานของแรงงานขามชาตโดยเนนไปทการคมครองแรงงานทไมมเอกสารทางกฎหมาย59 ซงรวมถงพนกงานบรการแรงงานขามชาตในประเทศไทยดวย รฐบาลไทยอยางไรกตามมไดดาเนนการใหมการอนวตการตามพนธกรณของอนสญญา พธสารหรอปฏญญาตางๆ ทเขาเปนภาค และ/หรอใหสตยาบเหลานอยางสมบรณและยงมไดใหสตยาบนตออนสญญาวาดวยการคมครองสทธของแรงงานขามชาตและครอบครว ป 1990 องคกรแรงงานระหวางประเทศ ((ไอแอลโอ)ไดใหคานยามของคาวางานวา “กจกรรมทางเศรษฐกจใดๆ ทคนทาหรอสามารถถกบงคบใหทาได” ซงรวมถงพนกงานบรการ นนหมายความวาภายใตกฎหมายระหวางประเทศ สามารถพจารณาไดวางานบรการไดรบการตระหนกเปนรปแบบหนงของการทางาน เพราะฉะนนมสทธทจะเขาถงสทธแรงงานขนพนฐานทควรไดรบการคมครองภายใตอนสญญาขององคกรแรงงานระหวางประเทศทเกยวของกบการทางาน ใน พ. ศ . 2541 องคการแรงงานระหวางประเทศไดจดทาขอเสนอแนะวาควรมการตระหนกดานเศรษฐกจและการขยายสทธแรงงานใหแกพนกงานบรการ 60 คณะกรรมการผเชยวชาญขององคการแรงงานระหวางประเทศมกจะพจารณาการบงคบใหคาประเวณเปนรปแบบหนงของการบงคบใชแรงงาน61 ใน พ. ศ .2553 ขอแนะวาดวยเอชไอว/เอดส และโลกแหงการทางาน ไมไดแยกพนกงานบรการออกจากแรงงานคนอนๆ กรอบหลกการของไอแอลโอกบรฐบาลไทยไดรบการรบรองผานทางการใหสตยาบนในอนสญญาหลายฉบบ ไดเปดใหมโอกาสเพอการคมครองทดกวาเพอสทธพนกงานบรการและประเทศไทยตองมเจตจานงทางการเมองเพอรบรองทางเลอกนในอนาคต สงแวดลอมทางกฎหมายในปจจบน สงผลใหพนกงานงานบรการอยในภาวะทมความเปราะบางและถกแสวงหาประโยชนโดยไมมการใหความชวยเหลอทางกฎหมายทปฏบตได อกทงยงเปนอปสรรคในการปรบปรงความปลอดภยและมาตรฐานการทางานในอตสาหกรรมบนเทงทงหมด มนยงไดเปนการเลอกปฏบต

55

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (UDHR) ขอ 2, 6, 7 & 8 กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (ICCPR) ขอ 2(1), 14, 16 & 26 อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (CEDAW) ขอ 1 & 2 อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ (ICERD) ขอ1 & 5 56

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (UDHR) ขอ 3 & 9 อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ (ICERD)5 อนสญญาวาดวยสทธเดก ขอ 6 ,37 57

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (UDHR) ขอ 3&9 กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (ICCPR) ขอ 9.1 58

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (UDHR) ขอ12 & 16 กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (ICCPR) ขอ17 & 23 กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม หรอ ICESCR ขอ 10; 9, อนสญญาวาดวยสทธเดก ขอ 10 & 20 59

ขอเสนอแนะทวไป ขอท 26 ของ คณะกรรมการขจดการเลอกปฏบตตอสตร เรองแรงงานหญงยายถนขามชาต 5 ธนวาคม 2551 60

Lin Leam Lim ,งานขายบรการ : ฐานดานเศรษฐกจและสงคมของการคาประเวณในเอเชยตะวนออกเฉยงใต (ไอแอลโอ พ. ศ . 2541 ) 61

มงหมายเพอสทธมนษยชน : เอกสารประกอบขอเทจจรง ฉบบท 13 สทธในการงานในการเลอกงานโดยอสระในเงอนไขอนยตธรรม

~ 52 ~

อยางชดเจนตอผคนนบแสนทงแรงงานไทยและแรงงานขามชาตซงเปนผทางานใหการสนบสนนเศรษฐกจของชาตและครอบครวของเรารวมถงชมชน เปนทชดเจนวารฐบาลไทยไดใหความสาคญกบขอผกพนทเกยวกบการคมครองสทธมนษยชนทครอบคลมในระดบชาต ระดบภมภาคและระดบสากล อยางไรกตาม รายงานของเราพบวารฐไทยไดลมเหลวตอขอผกพนภายใตขอตกลงระดบภมภาคและกฎหมายระหวางประเทศในการคมครองสทธมนษยชนพนฐานของพนกงานบรการในประเทศไทย อกทงยงไดละเมดสทธทางกฎหมายทไดบญญตในกฎหมายไทยและเจาหนาทของรฐเปนผละเมดกฎหมายเสยเองในนามของนโยบายและการดาเนนการตอตานการคามนษย แลวเดกละ ? กรอบทางกฎหมายสาหรบการคมครองเดก/ผเยาว สงคมใหคณคาสงตอเดกและมการออกกฎหมายซงใหการคมครองมาเปนศตวรรษ 80% ของพนกงานบรการในประเทศไทยเปนแมซงเปนคนกลมขางมากซงมความผกพนทางใจทแขงแกรงตอการปรารถนาใหเดกและผเยาวมชวตความเปนอยทด เดกในประเทศไทยไดรบการคมครองจากขอกาหนดในอนสญญาของสหประชาชาตวาดวยสทธเดก ป 1990 ซงประเทศไทยไดใหสตยาบน อนสญญาฯ ฉบบนไดสนบสนนสทธของเดกทมความครอบคลม และปกปองจากการแสวงหาประโยชนดานเศรษฐกจ จากงานทกอใหเกดอนตราย การแสวงหาประโยชนทางเพศและการละเมด การลกพาตว การขาย และการคามนษย กฎหมายอนทมมาตราในการลงโทษการละเมดทางเพศผเยาวมอยใน พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 และประมวลกฎหมายอาญามาตรา 277 และมาตรา 278 ฉบบแกไข (บทบญญตทซงความผดทเกดจากการทชายกระทาชาเราดวยเดกหญง)

พระราชบญญต แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ.2540 ในมาตรา 283 แหงประมวลกฎหมายอาญา ซงบญญตขยายอานาจใหศาลไทยมอานาจลงโทษการกระทาความผดดงกลาว แมจะกระทาในตางประเทศ โดยแยกไวเปนเอกเทศใหเหนเดนชดในมาตรา ๗ ซงเปนบทบญญตเกยวกบอานาจของศาลไทยในการลงโทษการกระทาความผดอนมลกษณะเปนความผดอาญาระหวางประเทศ จงจาเปนตองตราพระราชบญญตน และการบญญตบทลงโทษทสงขนในการพาไป จาหนายและเปนธระจดหา เพอการทาอนาจาร ละเมดทางเพศของเดก อกทงมการแกไขกาหนดบทกาหนดความผดใหมใหครอบคลมการกระทาดงละเมดทางเพศเดกไมจากดเฉพาะการกระทาตอหญงหรอเดกหญงเทานน แตไดขยายไปยงเดกชาย และมแนวโนมเปนการกระทาตอบคคลโดยไมจากดเพศ ถาการกระทาความผดเปนการกระทาแกบคคลอาย13-15 ป ผกระทาตองระวางโทษจาคกตงแต7-20 ป และปรบตงแต 14-40,000 บาทหรอจาคกตลอดชวตและ ถาการกระทาความผดตามวรรคแรกเปนการกระทาแกเดกอาย 13-15 ป ผกระทาตองระวางโทษจาคกตงแต 4-20 ป และปรบตงแต8-40,000 บาท

ไปดวยกนกบอดมคตทางศลธรรมทวาเพยงคสมรสทแตงงานเทานนสามารถทจะมเพศสมพนธได ดงนนกฎหมายไมไดกาหนดอายของบคคลทจะสามารถใหความยนยอมได ในกฎหมายการสมรสไดกาหนดอายไวท 18 ปทสามารถแตงงานไดตามกฎหมาย (มาตรา 1435) อยางไรกตามในสภาวะทผเยาวอายนอยกวา 18 ป สามารถแตงงานไดตามกฎหมายหากไดรบการยนยอมจากผปกครอง ผแทนโดยชอบธรรมหรอศาลในประเทศไทยอนญาต ทงพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณและพระราชบญญตสถานบนเทงไดกาหนดบทลงโทษเกยวกบอาย พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ . ศ .2539 มตนกาเนดมาจากกฎหมายใน พ . ศ . 2503 ทเปนการลงโทษพนกงานบรการ อยางไรกตามไมไดระบอายไวหรอกลาวเฉพาะการแสวงหาประโยชนทางการคาจากการละเมดทางเพศเดก พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ . ศ .2539 กาหนดใหลงโทษหากกระทากบผเยาวอายตากวา 18 ป เปนความผดฐานการคาประเวณ และกาหนดบทลงโทษทรนแรงหากเปนการกระทากบเดกอายตากวา 15 ป กฎหมายกาหนดการลงโทษไวกบเจาของกจการจาคกตงแต 10-20 ป และปรบตงแต 100,000-400,000 บาท อกทงมการลงโทษพอแมหรอผปกครองจาคก 4-20 ปและปรบตงแต80,000-400,000 บาท โทษสาหรบลกคาจาคก 1-6ปและปรบตงแต40,000-100,000 บาทหากเขาไปเกยวของหรอสนบสนนการคาประเวณของผเยาว กลาวโดยสรปบทลงโทษของการคาประเวณผเยาวบทลงโทษจาคกตงแต 4 ป จนถงตลอดชวตและรวมถง

~ 53 ~

โทษประหารชวตในกรณทมการใชความรนแรงถงความตายและแสวงหาประโยชนอยางรายแรงทาใหไดรบอนตรายสาหส พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณไดกาหนดใหเดกและผเยาวตองถกสงตวไปท "สถานแรกรบ"หรอสถานสงเคราะห ททเราจะไดรบการอบรมฟนฟจตใจ การบาบดรกษาโรค การ ฝกอบรมและพฒนาอาชพ การศกษาตลอดจนพฒนาคณภาพชวต โดยมเงอนไขวาเดกหรอผเยาวกลบไปสครอบครวหรอผปกครองโดยเรวทสดและสถานแรกรบหรอสถานสงเคราะหนนควรจะเปนทางเลอกสดทาย พระราชบญญตสถานประกอบการไดกาหนดอายของลกคาทมาใชบรการไวท 20 ป และอาย 18 ปสาหรบผหญงทจะทางานในสถานประกอบการณบนเทง บทลงโทษสาหรบการจางงานพนกงานอายนอยกวากาหนดคอปรบไมเกน 2,000 บาท ในทางปฏบตหากผเยาวอายนอยกวา 18 ปและพบวาทางานในสถานบนเทงในประเทศไทยกอาจจะถกสงกลบไปทครอบครวหรอสงไปสถานแรกรบภายใตการปกครองของรฐจนกวาอายจะครบ18 ป (บางกรณทมสภาวะพเศษอาจจะตองรอถงอายครบ 20 ป) หากประกอบกฎหมายเขาใชดวยกนจะสรางกรอบทางกฎหมายทมพลงมากขนในการคมครองเดกและลงโทษปจเจกบคคลหรอองคกรทแสวงหาประโยชนทางเพศจากผเยาว อกทงกฎหมายไดนยามอยางชดเจนถงการทางานในอตสาหกรรมบนเทงวาเปนการทางานของแรงงานทเปนผใหญ มชองวางอยางมากในทรพยากรและในความเปนจรงของการจางงานตอเดกวยรนทมความเปนผใหญแลว ผซงตองรบผดชอบภาระของครอบครวและมความตองการทตองหารายไดจานวนมากพอสมควร การกกและขงผเยาวทอยในสภาวะดงกลาวมาขางตนจงไมใชยทธศาสตรทมประสทธภาพ เราตองการทางเลอกทปลอดภย ไดรบการเคารพและการสนบสนนทตอเนอง นอกจากความเปนไปไดทจะไดคาชดเชย พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยมประโยชนนดหนอยในสวนของกรอบของกฎหมายโดยเฉพาะผหญงและเดก นาสนใจทจะกลาวถงวาพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณไดกาหนดโทษทสงกวาสาหรบความผดทกระทาตอผเยาวและเดก ตวอยางเชนโทษการจาคกสาหรบการกระทาผดตอผเยาวมโทษถง 5 ปและปรบมากกวาเปนสองเทาจากคาปรบทกาหนดในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย กระนนดเหมอนวาหนวยงานทตอตานการคามนษยชอบทจะใชพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยแมกระทงในกรณทการใชพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณควรจะมความเหมาะสมกวา ระหวางทเราทาการวจย เราไดมพดคยกบผชายทตกเปนผตองหาในคดการคามนษย เขาเปนคนสวนในสวนสาธารณะเมอง เขาสงเกตวามวยรนหญงไรบาน 4-5 คนอาศยอยในสวนสาธารณะและขายบรการ ทกคนเปนคนทหนออกจากบานและมาจากในทองถน เธอบอกกบเราวาเธอรวามการชวยเหลอดานสวสดการจากรฐแตไมอยากไปขอความชวยเหลอ พอคนสวนไดรวาผหญง อาย 16-17ป หลงจากนนเขาไดลาออกจากการเปนคนสวน มาเชาบาน เธอยายเขาไปอยและเขาเรมทจะหาลกคามาซอบรการและเกบเงนแทบทงหมดจากการขายบรการ ชายผนเอาเปรยบจากสถานการณของเธอทกคนทไรบาน เธอบอกวาเธอมความสขดกบการจดการเชนนเพราะวามบานและไปไหนมาไหนไดโดยอสระ มคนแจงความกบตารวจ แตวาแทนทตารวจจะตงขอหาคาประเวณและแสวงหาประโยชนจากผเยาวหรอฐานความผดอน แตกลายเปนวาถกตงขอหาคามนษย คดของผชายคนนเสรจสนในชวงทเราทาวจยและผชายถกลงโทษโดยการจากดเสรภาพใหอยในสถานทควบคมตามกฎหมาย 3 ป เธอทกคนกลบไปใชชวต อาศยและทางานในสวนสาธารณะเหมอนเดม เราคดวาคดของผชายคนนและการชวยเหลอ คงไดรบการบนทกและรายงานในขอมลและสถตการคามนษยและในรายงานสถานการณการคามนษยประจาป (TIP) ของรฐบาลสหรฐ และจะยงเปนการเพมภาพลวงของการคามนษยในประเทศไทยเขาไปอก!

~ 54 ~

บทท 3 พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ. ศ .2551

~ 55 ~

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยฉบบปจจบน ซงตอไปนเราจะใชเรยกวา พ.ร.บ. ไดมการปรบปรงแกไขจาก พ .ศ .2540 เพราะกฎหมายเดมมไดรวมถงการตระหนกถงการคามนษยของผชายหรอเดกชาย การแกไขใน พ .ศ .2551 ไดปรบเปลยนใหมการครอบคลมและเพอมาตรการการคมครองสาหรบบคคลทถกคามนษยทกคน ในขณะท พ.ร.บ. ไดกาหนดถงการคมครองตางๆทสาคญแตวายงมปญหาหลกทยงคงมอยในคานยามและการบงคบใชกฎหมาย ปญหาของการนยาม ภายใต พ.ร.บ. นการกระทาความผดฐาน “การคามนษย “ไดนยามโดยใหองคประกอบ 3 องคประกอบคอ 1. การเคลอนยายหรอการคามนษย “เปนธระจดหา ซอ ขาย จาหนาย พามาจากหรอสงไปยงทใด หรอรบไวซงบคคลใด “ 2. การใชกาลงหรอการหลอกลวง “โดยขมข ใชกาลงบงคบ ลกพาตว ฉอฉล หลอกลวง ใชอานาจโดยมชอบ หรอโดยใหเงนหรอผลประโยชนอยางอนแกผปกครองหรอผดแลบคคลนน เพอใหผปกครองหรอผดแลใหความยนยอมแกผกระทาความผดในการแสวงหา ประโยชนจากบคคลทตนดแล “ 3. เพอวตถประสงคในการแสวงหาประโยชนโดยมชอบ “แสวงหาประโยชนโดยมชอบ” หมายความวา การแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณการผลตหรอเผยแพรวตถหรอสอลามก การแสวงหาประโยชนทางเพศในรปแบบอน การเอาคนมาเปนทาส การนาคนมาขอทาน การบงคบใชแรงงานหรอบรการ การบงคบตดอวยวะเพอการคาหรอการอนใดทคลายคลงกนอนเปนการขดรดบคคล ไมวาบคคลนนจะยนยอมหรอไมกตาม” หากเหยอของการคามนษยเปนเดก( “เดก” หมายความวา บคคลผมอายตากวาสบแปดป )ไมจาเปนตองพจารณาวามการยนยอมหรอไมหรอมการหลอกลวงหรอไม ผใดเปนธระจดหา ซอ ขาย จาหนาย พามาจากหรอสงไปยงทใด หนวงเหนยวกกขงจดใหอยอาศย หรอรบไวซงเดกผนนกระทาความผดฐานคามนษย (มาตรา4 และ6 ) ดงทไดกลาวไปขางตนแลวถงการเนนคาวาการคาประเวณในนยามวาเปนรปแบบหนงของการคามนษยแสดงนยยะวาการคาประเวณวาในตวของมนเองเปนปมของปญหาแทนทจะเนนนาหนกไปทผหญงทถกบงคบหรอถกแสวงหาผลประโยชนภายในการคาประเวณ ความสบสนระหวางพนกงานบรการและการคามนษยนาไปส การละเมดสทธมนษยชนมากกมายทเราคนพบในรายงานฉบบน คานยามทกวางของ “การแสวงหาประโยชนโดยมชอบ “ ใน พ.ร.บ. นรวมถงการกระทาทรวมทกคนท “มการแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณ……. ไมวาบคคลนนจะยนยอมหรอไมกตาม” การระบวายนยอมหรอมกตามเปนปญหาโดยอตโนมต “ การแสวงหาประโยชน “ ทาใหสามารถตความกวางๆได และมงไปถงความเกยวพนของบคคลทงในและนอกอตสาหกรรมบนเทง ทนอกจากผคามนษยแลว นายจางทหาผลประโยชน และเจาหนาทของรฐททจรต ตวอยางเชน เจาของสถานบนเทงและพนกงานคนอนๆ เชน พนกงานทาความทาความสะอาด ทาอาหารหรอจดรถรบสง และสามารถรวมถงลกคาและครอบครวของพนกงานบรการผซง ไดรบ “ผลประโยชน “ในรปแบบเงนสดหรอรปแบบอนๆ องคกรพฒนาเอกชนหลายท หนวยงานของสหประชาชาตและรฐบาลซงไดประโยชนอยางชดเจนจากการคาประเวณผานทางโอกาสในการทางาน เงนทนและการไดมาซงคณคาทางเศรษฐกจ

~ 56 ~

คานยามจาพวกนของการคามนษยภายใต พ.ร.บ. ไมไดพจารณาวาเราพนกงานบรการไดนยามการแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากแรงงานของเราอยางไร แตกลายเปนวาปลอยใหมการพจารณาตามอตตพสย (subjective) อยางสมบรณจากคนอนทมไดทางานในอตสาหกรรมน พ.ร.บ.นมไดอนญาตใหความเปนจรงของผหญงทยายถนหรอหางานทาเปนประจาในประเทศไทยเปนภาพประกอบ อกทงมการเขาใจผดเกยวกบบทบาทของคนทลกลอบขนคนขามชาตในขบวนการเคลอนไหวตอตานการคามนษย การลกลอบขนคนขามชาต มกจะมการจายใหมคนพาเคลอนยาย อาจจะแพงและเปนการฉวยโอกาสของคนทลกลอบขนคน แตไมไดมผลใหมการแสวงหาประโยชนตอเนอง เปนธรรมดาทแรงงานยายถนนบลานจากประเทศเพอนบานจะจายเงนใหนายหนาผซงสามารถชวยพวกเขาและเธอในการเดนทางและหางานทา จรงๆแลวนสถานการณอาจเกยวของกบการลกลอบขนคนขามชาต แตมกจะถกกลาวถงในลกษณะทแทนกนไดดวยการคามนษยโดยเจาหนาทและสอมวลชน แคเพยงเพราะวาการชวยในการเคลอนยายนนมการแลกเปลยนดวยเงน ความสบสนนเพมเขาไปในการผสมปนเปของความเขาใจผดเรองการลกลอบคนขนขามชาตและการคามนษย ทาใหเกดสถานการณทวาพนกงานบรการแรงงานขามชาตเกอบทงหมดถกตดฉลากใหเปนบคคลทถกคามนษยแมวาคาใหการของเธอจะตรงกนขามกตาม ยงเกดความสบสนเพมไปอกเกยวกบประเดนการเบกเงนเดอนลวงหนาหรอการกเงนของแรงงานขามชาตทเดนทางมาประเทศไทย เงนกนในสายตาพนกงานบรการขามชาตเปนเรองธรรมดาและสมเหตสมผล มประโยชนและโดยสวนใหญผหญงสามารถหาเงนมาคนไดภายใน 2-3 เดอนในการทางาน อยางไรกดภายใต พ.ร.บ.น การแลกเปลยนดวยเงนนสามารถตความไดวาเปนคาตอบแทนแกครอบครวเพอใหผหญงยนยอม ประเดนของการใชกาลงบงคบเปนกญแจไขหลกของอาชญากรรมการคามนษย ในขณะท พ.ร.บ.น มไดนยามการใชแรงงานบงคบ ไมเหมอนกบการทาใหมการพจารณาตามอตตพสย (subjective) ของการตความคาวา “การแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณ “ซงไดบญญตใน พ.ร.บ น “คานยามระหวางประเทศทมประโยชนมหลายคานยามดวยกน อาทเชน การใชแรงงานบงคบ “หมายถง การวาจาง การกาหนดเงอนไขการวาจาง หรอ การมอบหมายใหบคคลทางาน โดยบคคลนน ไมสมครใจ ทงน จะดวยอาศยวธการ หรอ อางเหตเพอการลงโทษ การหกหน การขมข การเกบยดบตรประจาตว หรอหลกฐาน ประจาตว หรอวธอนใดกตาม” 62 แรงงานขดหนไดถกนยามวาเปนแรงงานบงคบลกษณะหนงและเปนการละเมดสทธมนษยชนขนพนฐาน แรงงานขดหน หรอการบงคบใชแรงงานแทนการชาระหน เกดขนเมอบคคลหนงตองใชแรงงานขดหน เหยอของแรงงานขดหน มกถกหลอกใหทางานโดยแทบไมไดรบ หรอไมไดรบคาแรงเลย ทาใหแทบจะไมมโอกาสใชหนได เหยอของแรงงานขดหนบางรายตกอยในวงวนของความเปนหน.63 ถาคานยามความหมายนมใชคลายๆกนหรอมการนยามความหมายทสามารถมมาตรวดไดและมความเฉพาะเจาะจงสาหรบพนกงานบรการ ดงนนความยงเหยงและการละเมดสทธมนษยชนของพนกงานบรการแรงงานขามชาตกจะลดลง อยางไรกตามในปจจบนการลงโทษฐานการคามนษยจากการแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณภายใต พ.ร.บ.นนนตองมหลกฐานวามการละเมดกฎหมายในสามประเดนคอ การพสจนวามการเคลอนยายโดยการถกหลอกลวงหรอบงคบ พสจนวามการขเขญ ใชกาลง (ปราศจากความยนยอม) และการพสจนวามผอนแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณ เวนเสยแตวาผเสยหายเปนเดกหรอผเยาว ไมจาเปนตองมการพสจน วามการหลอกลวง บงคบขเขญ อยางไรกตามผหญงและผเยาวจานวนมากทถก 62 จากคมอเรองการคามนษยและการแสวงหาประโยชนจากแรงงานบงคบ องคการแรงงานระหวางประเทศ แรงงานบงคบยงไดมการนยามใน ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (UDHR) ขอ 4 ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (UDHR) ขอ 3&9 กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (ICCPR) ขอ 8 อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (CEDAW) ขอ 6 อนสญญาของสหประชาชาตวาดวยสทธของแรงงานขามชาตและครอบครว 1990 ขอ11 อนสญญาผลภย ขอ 4 อนสญญาขององคการแรงงานระหวางประเทศ ฉบบท 29,105

63 ขอเสนอดานสทธ และคานยามในมาตรา 1(ก )อนสญญาเสรมของสหประชาชาตวาดวยการเลกการใชทาส การคาทาส และสถาบน และแนวปฏบตทคลายกบการใชทาส พ.ศ. 2499

~ 57 ~

จบจากสถานบนเทง ปฏเสธวาเธอไมไดถกคามนษยและไมปรารถนาทจะดาเนนการใดทางกฎหมาย หนวยงานทตอตานการคามนษยทงรฐและเอกชนประสบกบปญหาอยางมาก เพอตอบรบตอปญหาดงกลาว หนวยงานไดพฒนาแนวการปฏบตสาหรบการรวบรวมพยานหลกฐาน แตมใชแนวการปฏบตทงหมดทมจรรยาบรรณหรอแมกระทงถกกฎหมาย อาทเชน การลอจบทไดมการระบในรายงานขางตน อยางไรกตามบทบญญตใน พ.ร.บ.เองไดใหอานาจทกวางแกเจาหนาทของรฐในการเกบหลกฐาน ตารวจไดรบการขยายอานาจใหเขาไปและสอบสวนสถานทใดๆทเชอวาเกยวของกบการคามนษยโดยทไมตองมหมายคนจากศาล ( มาตรา 27.4 ) พ.ร.บ ใหอานาจตารวจในการกกขงบคคลโดยปราศจากความยนยอม (ภายในเวลา 24 ชวโมง- 7 วน ในสถานสงเคราะหหรอสถานททปลอดภยอน ) เพอใหเจาหนาทสามารถประเมนไดวาบคคลนนเปนบคคลทถกคามนษยหรอไม (มาตรา 29 ) เมอผหญงถกสงสยวาเปนผเยาวบอกวาอายของเธอมากกวา 18 ป มการดาเนนการโดยปกตประจาทหนวยงานทเกยวของจะตองยนหลกฐานใหศาลในการหกลางการพสจนอายของคาใหการของพยาน สงนนาไปสการบงคบตรวจพสจนอายโดยเจาหนาทของรฐโดยปราศจากความยนยอมของผหญง (การตรวจพสจนอายในตวของมนเองไมมความนาเชอถอทางวทยาศาสตรดงทไดกลาวไปแลวในรายงานขางตน) หนวยงานทตอตานการคามนษยไดพาตวเองไปในสถานการณทประหลาดและมการกระทาทรนแรงตอการละเมดสทธมนษยชนของผหญงและเดกผหญงทพวกเขาชวยเหลอเนองจากพยายามทจะพสจนอาชญากรรมทเกดขน โดยไมคานงถงคาปฏเสธและขาดความรวมมอจากผทถกกลาวหาวาเปนผเหยอ การคมครองภายใตพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ . ศ .2551

พ.ร.บ.ใหการแนวทางการคมครองสทธของบคคลทถกคามนษย รวมถง:

·ตองจดใหบคคลดงกลาวอยในสถานททรฐรบรองอนสมควร เรองอาหาร ทพกการรกษาพยาบาล การบาบดฟนฟทางรางกายและจตใจ การใหการศกษา การฝกอบรม บทบญญตของสทธมนษยชนในการทผหญงเขาถงนรวมถงตองรบฟงความคดเหนของผเสยหายกอนดวย (มาตรา 29, 33) · การใหความชวยเหลอเปนตวแทนทางทางกฎหมายททนทวงทในศาลและไมมคาใชจายเพอลงโทษผคามนษย (มาตรา 31, 34 )

· การดาเนนคดเพอเรยกรอง คาสนไหมทดแทนอนเนองมาจากการกระทาความผดฐานคามนษย และสทธทจะไดรบความชวยเหลอทางกฎหมาย (มาตรา 33,34,35,37 )

·ใหมการผอนผนใหผเสยหายนนอยในราชอาณาจกรไดเปนการชวคราว และไดรบอนญาต

ใหทางานเปนการชวคราวตามกฎหมายได ทงน โดยใหคานงถงเหตผลทางดานมนษยธรรมเปนหลก (มาตรา 37)

· ความเปนสวนตว: หามโฆษณาหรอเผยแพรขอความ ภาพหรอเสยง ไมวาโดยสอ

สารสนเทศประเภทใด เปดเผยประวต สถานทอย สถานททางาน หรอสถานศกษาของบคคลซงเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษย (มาตรา 52)

· การเดนทางกลบไปยงภมลาเนา ไปสครอบครวและชมชน ทงในประเทศไทยและประเทศตนทาง

อยางปลอดภยและทนทวงท (มาตรา 33, 36, 38, 39, 44) บทลงโทษภายใตพระราชบญญต สวนท 6 และสวน 52-56 บทลงโทษมงไปทบคคลใดทชวยเหลอในกระบวนการคามนษยและไดรบผลประโยชนจากการแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากบคคลทถกคามนษย

· ไดกระทาแกบคคลอายไมเกนสบหาป ตองระวางโทษจาคกตงแตแปดปถงสบหาป และปรบตงแตหนงแสนหกหมนบาทถงสามแสนบาท

·ไดกระทาแกบคคลอายเกนสบหาป แตไมถงสบแปดปตองระวางโทษจาคกตงแตหกปถงสบสองป และปรบตงแตหนงแสนสองหมนบาทถงสองแสนสหมนบาท

· ผใดกระทาความผดฐานคามนษย บคคลทเปนผใหญตองระวางโทษจาคกตงแตสปถงสบป และปรบตงแตแปดหมนบาทถงสองแสนบาท

ความรนแรงของการลงโทษยงขนอยกบสถานภาพของผคามนษย หากเปนพนกงานเจาหนาทของรฐหรอ

~ 58 ~

เกยวพนในกลมองคกรอาชญากรรมจะไดรบโทษทสงกวา บคคลหรอกลมใน 3 ประเภทนไดผลประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณถกนยามเปน “กลมองคกรอาชญากรรม “ อาทเชน ผจดการ พนกงานเกบเงนและมอเตอรไซครบจาง สามารถถกตดปายใหเปนแกงคอาชญากรรมได หากดจากทางเอกสารแลวเปนผลงานของผบงคบใชกฎหมายทนาประทบใจ ทไดจบกมวงจรกลมองคกรอาชญากรรม แตในความเปนจรงแลว พวกเขามไดเปนแกงค ทมเครอขายเชอมโยงหรอแมกระทงเปนองคกรอาชญากรรมแมแตนอยเลย พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ . ศ .2551 ไดกาหนดการลงโทษทหนกขนไปอกสาหรบการบงคบการคาประเวณซงนยามใหรวมถงการกกขง ทารายรางกาย การขมข การใชความรนแรงหรอการกกขงตอเสรภาพ เหตการณทรายแรงเชนอาชญากรรมตอผหญงและเดกมกจะมผลถงการถกจาคกตลอดชวตและโทษประหารชวต (มาตรา 12) การคมครองภายใตเจตจานงทางการเมองในการตอตานการคามนษยระหวางประเทศ นอกจากนนการคมครองดานกฎหมายในประเทศ รฐบาลไทยมภาระผกพนตอพธสารสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะตอผหญงและเดก และอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร64 ถงแมวาประเทศไทยมไดใหสตยาบนตอพธสารสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย แตรฐไทยมภาระผกพนเนองจากเปนรฐทลงนาม ซงตองระงบการกระทาใดๆทจะสงผลใหวตถประสงคไมบรรลผลหรอเปนการทาลายพธสารดงกลาว และตองดาเนนการอยางมเจตจานงในการทางานมงสการทาใหสทธการคมครองทงหลายในพธสารกลายเปนจรง การคมครองและการใหการชวยเหลอทบญญตในพธสารสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย สวนท 2 มาตรา 6-8 เปนสาคญทสะทอนในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ.2551 นอกจากนนรฐบาลไทยไดใหสตยาบนตอพธสารระหวางประเทศเกอบทงหมดทไดถกรวมในหลกการและแนวทางปฏบตขององคการสหประชาชาตดานสทธมนษยชนและการคามนษย หลกการและแนวทางปฏบตระหวางประเทศนใหมาตรฐานทสาคญในการดาเนนการตอตานการคามนษยในระดบชาต รวมถงหลกการหลกทใหความสาคญกบภาระผกพนของรฐในการปกปองสทธมนษยชนของบคคลทถกคามนษยเปนศนยกลางของมาตรการในการตอตานการคามนษยทงหมดและทาใหมนใจวามาตรการในการตอตานการคามนษยนนมไดสรางความเสยหาย ไมละเมดสทธมนษยชนของผอน (เชน ไมละเมดแรงงานขามชาตและผลภยฯลฯ 64 มงหมายเพอสทธมนษยชน เอกสารฉบบขอเทจจรงฉบบท 7 มาตรฐานสทธมนษยชนเพอการปองกนและการตอตานการคามนษยและการคมครองสทธมนษยชนของบคคลทถกคา

~ 59 ~

บทท 4. นโยบายการตอตานการคามนษยของรฐบาล

~ 60 ~

นโยบายและแผนระดบชาตและโครงสราง

~ 61 ~

เพอทจะดาเนนการตามบทบญญตในพระราชบญญตฯ รฐบาลไทยไดพฒนาโครงสรางทครอบคลม ซงรวมถงแผนการปฏบตการและการประสานงานระดบชาตทดาเนนการโดยกระทรวงตางๆของรฐ 14 กระทรวง นอกจากนนยงมบนทกความเขาใจระหวางรฐในแนวทางความรวมมอในประเดนการตอตานการคามนษยกบประเทศเพอนบาน แผนงานระดบชาตเรองการปองกน ปราบปรามและแกไขปญหาการคาเดกและหญงภายในประเทศและขามชาต ไดพฒนาใน พ. ศ.2539 แผนฯในปจจบนทจะครอบคลม พ. ศ. 2554-2559 ยงขดตอหลกฐานทงหมดทเราคนพบและไมตรงตอแผนฯ ในปจจบนทยงคงระบวา “ การคามนษยขามชายแดนเพอการแสวงหาประโยชนทางเพศ“เปนแนวโนมของการคามนษยทสาคญในประเทศไทย 65 และมงเปาไปทผหญงทถกคามนษยสประเทศไทยและผหญงไทยทถกคามนษยไปตางประเทศ แผนงานประกอบดวยแผนการปฏบตการ 7 ประการทตงอยบนพนฐาน คอ การปองกน การใหความชวยเหลอและการคมครอง การดาเนนคดลงโทษและการปราบปราม การกลบคนภมลาเนาอยางปลอดภยและ การบรณาการคนสสงคม การตดตามตรวจสอบและประเมนผล การบรหารจดการ และการประสานความรวมมอระหวางประเทศ มการแตงตงคณะกรรมการเพอดแลกากบกจกรรมเกยวกบการตอตานการคามนษยในประเทศไทย มตวแทนจากภาครฐ องคกรเอกชน ทงระดบระหวางประเทศ ระดบชาตและภมภาค นโยบายการตอตานการคามนษย อานวยการและสงการโดยศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษยแหงชาต (ศปคม.แหงชาต) ทมนายกรฐมนตรเปนประธาน ( มาตรา 15) อกทงมคณะกรรมการทมหนาทกาหนดใหแตงตงคณะกรรมการประจาประเทศตางๆ โดยมเอกอครราชทต/กงสลใหญเปนประธาน และมผแทนประกอบดวย กงสลใหญกตตมศกด ทตแรงงาน ผแทนดานความมนคง สวนราชการทเกยวของ องคกรเอกชน และชมชนไทย ทาหนาทประสานการใหขอมลและความชวยเหลอเหยอการคามนษย ในการตอบรบและปองกนกจกรรมใดๆทเปนการคามนษยบคคลไทยไปตางประเทศ ในระดบชาตมคณะกรรมการประสานและกากบการดาเนนงานปองกนและปราบปรามการคามนษย (คณะกรรมการ ปกค.) เพอเปนศนยกลางในการประสานงานและรวมมอกบสวนราชการ หนวยงานของรฐ และองคกรเอกชนทเกยวของทงภายใน และตางประเทศในการปองกน แกไข และปราบปรามการคามนษย ในระดบจงหวดมศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษย (ศปคม.จงหวด) กาหนดใหแตงตงคณะกรรมการจากสวนราชการทเกยวของ โดยมผวาราชการจงหวดเปนประธาน และพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดเปนเลขานการ รวมทงสนบสนนใหหนวยงานภาครฐ องคกรเอกชน และชมชนเขามามสวนรวมปองกนและปราบปรามการคามนษย ภายใตพระราชบญญตไดกาหนดใหจดตงกองทนในการบรหารภายใตกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (มาตรา 42 ) เรยกวา “กองทนเพอการปองกนและปราบปรามการคามนษย” เพอเปนทนใชจายสาหรบการปองกนและปราบปรามการคามนษย และเปนคาใชจายในการบรหารกองทน เงนกองทนนไดมาจากรฐบาลและองคกรระหวางประเทศ กองทนนเพอชวยเหลอเยยวยาผเสยหายทงในประเทศไทยและชวยคนไทยในตางประเทศ และใชในกจกรรมการปองกนและปราบปรามการคามนษย ( มาตรา 42-51 ) พระราชบญญตฯยงไดกาหนดใหกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจดทารายงานประจาปเกยวกบสถานการณ จานวนคด การดาเนนการของหนวยงานตางๆ ทเกยวของ (มาตรา 40) ใหมคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการดาเนนงานของกองทน (มาตรา 49) . หนวยงานของรฐทเปนหลกในการบรหารจดการและปฏบตงานทตอตานการคามนษย รวมถง:

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ปฏบตการเปนหนวยงานหลกและศนยกลางประสานเครอขายในการดาเนนงาน ใหความชวยเหลอและคมครองสวสดภาพหญง และเดกทตกเปนเหยอการคามนษยรวมทงเปนแกนหลกในการแกไขปญหาทเกดขน และรบผดชอบในการ จดทารายงานและการประเมนผลประจาป กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ไดบรหารสถานคมครองหลก 9 แหง ทใหบรการการสนบสนน พฒนาอาชพสาหรบผชาย ผหญง ผเยาว และเดก โดยขยายการคมครองครอบคลมผทประสบปญหาอน ๆ เชน เดกทตกเปนเหยอการคามนษย พนกงานบรการทถกกกขง หรอคนทมปญหาทางครอบครวหรอสงคม โดยมบานพกชวคราว 76 แหงทวประเทศ บางแหงดาเนนการโดยรฐ บางแหง

65

นโยบายและแผนยทธศาสตรระดบชาตในมาตรการการปองกนและปราบปรามการคามนษย (พ. ศ. 2554-2559)หนา 9 กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

~ 62 ~

ดาเนนการโดยองคกรเอกชน

กรมสอบสวนคดพเศษ (ดเอสไอ ) ภายใตกระทรวงยตธรรม ดเอสไอรบผดชอบในการสอบสวนคดการคามนษย และตองดาเนนคดทเชอวาตองใชวธการพเศษตามกฎหมายวาดวยการสอบสวนคดพเศษ ดเอสไอมแผนกตารวจทมงเปาหมายไปทการดาเนนคดตอไปน

หนวยงานทมหนาทรบผดชอบในคดคามนษยเปนพเศษ ภายในสานกงานตารวจแหงชาต กรมสอบสวนคดพเศษ (DSI)คอ กองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเกยวกบการคามนษย หรอ บก.ปคม.

กอตงเมอ พ . ศ . 2552 เปนหนวยงานพเศษภายในกรมสอบสวนคดพเศษ (DSI) โดยมหนาทในการสอบสวนความผดเกยวกบการคามนษย ตารวจในระดบจงหวดยงคงตดตามคดการคามนษยทมไดซบซอนมากนกในขณะทหนวยงานนยงคงรบผดชอบคดทใหญกวา

กองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเกยวกบการคามนษย หรอ บก.ปคม ทาหนาทประสานขอมลและการตอบสนองตอคดคามนษยทกคดและทางานกบองคกรเอกชนและกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเกยวกบการคามนษยประกอบดวยฝายอานวยการและกองกากบการอก 6 กอง ซงตงอยในพนทเหลานคอ

o กองกากบการ 1 กรงเทพฯ o กองกากบการ 2 อยธยา o กองกากบการ 3 ขอนแกน o กองกากบการ 4 เชยงใหม o กองกากบการ 5 นครปฐม o กองกากบการ 6 สงขลา

สานกงานอยการสงสด

สานกงานอยการสงสด ไดกอตงศนยตอตานการคามนษยสากล (CAHT) ทาหนาทประสานงานรวบรวมและวเคราะหขอมลทเกยวกบการคามนษย และใหคาปรกษาและฝกอบรมแกผมสวนรวมในงานตอตานการคามนษยและในการใชพระราชบญญตฯ รวมถงดาเนนคดการคามนษยทกคดในประเทศไทย มพนกงานอยการทางานอทศเตมเวลา 8 คน อกทงม “เครอขายพนกงานอยการ” เพอสงเสรมการเผยแพรขอมลทเกยวของกบการคามนษย และสงเสรมสมาชก 180 คน ในการแลกเปลยนความคดเหนคดการคามนษย บนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนของหนวยงานทเกยวของในการดาเนนการ กรณเดกและหญงซงตกเปนเหยอของการคามนษยระดบจงหวด การตอบรบการคามนษยรวมถงการพฒนาบนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนของหนวยงานทเกยวของในการดาเนนการกรณเดกและผหญงทตกเปนเหยอของการคามนษย เรมตงแต พ. ศ . 2546 เพอควบคมการตอบรบตอการปฏบตกรณเดกและผหญงทตกเปนเหยอของการคามนษยใน 76 จงหวดของประเทศไทย ซงรวมถง:

1) บนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของใน การดาเนนการกรณการคาหญงและเดกทตกเปนเหยอการคามนษย พ.ศ.2542

2) บนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐทเกยวของในการดาเนนการกรณการคาเดกและหญง พ.ศ.2546

3) บนทกขอตกลงเรองแนวทางการดาเนนงานขององคกรเอกชนทเกยวของในการดาเนนการกรณการคาเดกและหญง พ.ศ 2546

4) บนทกขอตกลงเรองการดาเนนงานระหวางหนวยงานภาครฐและองคกรเอกชน กรณการคาเดกและหญง พ.ศ.2546

5) บนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนของหนวยงานทเกยวของในการดาเนนการกรณเดกและหญงซงตกเปนเหยอของการคามนษยในพนท 9จงหวดภาคเหนอ พ.ศ2546

6) บนทกขอตกลงเรองแนวทางการปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ ในพนท 19 จงหวดภาค

~ 63 ~

ตะวนออกเฉยงเหนอ...ทเกยวกบการปองกนและปราบปรามและแกไขปญหาการคามนษย พ.ศ 2549

7) บนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของในการดาเนนการกรณการคามนษยในพนท 8 จงหวดภาคตะวนออก พ.ศ. 2549

8) บนทกขอตกลง เรอง “แนวทางการปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของในการดาเนนการกรณเดกและหญงซงตกเปนเหยอของการคามนษยในพนท 17 จงหวดภาคเหนอ” พ.ศ.2550

9) บนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของในการดาเนนการกรณการคามนษยในพนท 8 จงหวดภาคใต พ.ศ. 2550

10) บนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของในการดาเนนการกรณการคามนษยในพนท 6 จงหวด ภาคใตฝงตะวนตก พ.ศ.2550

11) บนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของในการดาเนนการกรณการคามนษยในพนท 9 จงหวด ภาคกลางตอนใต พ.ศ.2550

บนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตฯ ใน พ. ศ . 2546 ใหแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานสาหรบการดาเนนการตอตานการคามนษยโดยมแนวทางมาจากพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ. ศ . 2540 ซงไดครอบคลมกจกรรมทหลากหลาย เชน การคดแยกกลมเปาหมายทเปนกลมหรอบคคลทถกคามนษย ซงไดเนนอยางชดเจน ไปทผหญง ผเยาวและเดกทพบใน “การขายบรการ” หรอ ”ถกสงออกเปนโสเภณ “ แนวทางปฏบตฯไดระบถงบทบาทหนาทความรบผดชอบของเจาหนาทสวสดการของรฐบาล ตารวจ องคกรเอกชน เจาหนาทสถานสงเคราะหและสถานทต แนวทางการดาเนนงานขององคกรเอกชนทเกยวของในการดาเนนการกรณการคาหญงและเดก อาทเชนการสบคนขอเทจจรง การประเมนและการสนบสนน รวมถงกระบวนการสงกลบภมลาเนาสาหรบแรงงานขามชาต และเสนอใหมการชวยเหลอทสาคญ เชนจดหาลามแปลภาษาเมอมการสมภาษณผถกคามนษย66 บนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐทเกยวของในการดาเนนการกรณการคาหญงและเดก พ.ศ.2546 ไดกาหนดแนวทางการปฏบต ในกรณทหญงหรอเดกทงไทยและตางชาตทอางวาอายเกน 18 ป และไมมบตรประจาตวประชาชนหรอบตรแสดงตวอน และมเหตอนควรสงสยวาหญงหรอเดก นนอายไมเกน 18 ป ใหพนกงานสอบสวนหรอเจาหนาทกรมพฒนาสงคมและสวสดการจดใหมการตรวจรางกายหญงหรอเดกนนทางการแพทย โดยการตรวจฟนหรอตรวจรางกายดวยวธอนใด เพอวนจฉยวาเดกหญงนนอายเกนสบแปดป หรอตากวา 67 บนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตฯ 4 ฉบบทไดพฒนาขนใน พ . ศ . 2549-255 เพอเปนแนวทางในการสรางและพฒนากลไกในการปองกนและแกไขปญหาการคามนษย ภายใตศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษย (ศปคม.จงหวด) รวมถงการทศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษย (ศปคม.จงหวด) ไดรบคาสงใหตงทมสหวชาชพเพอมงในการชวยเหลอบคคลทถกคามนษย บนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตฯ ทกฉบบมบทบญญตทคลายกน รวมถง มงเปาหมายชดเจนไปทการชวยเหลอผหญงและเดกในอตสาหกรรมบนเทง แนวทางปฏบตสาหรบทมทจะวางแผนดาเนนการเขาบกจบ การจากดการแบงปนขอมล รปถายของบคคลทถกคามนษย กระบวนการทจะคดเลอกบคคลทถกคามนษย โดยการชวยเหลอจากเจาหนาทสบสวนสอบสวน นกสงคมสงเคราะหและนกจตวทยาและมหนาทในการตดตามสนบสนนในกระบวนการในคดทางกฎหมาย บนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตฯ นนใชกฎหมาย พ. ศ 2540 เปนฐาน ยกเวน บนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตฯฉบบลาสดในพนทภาคกลางตอนใตทใชกฎหมาย พ .ศ .2551 เปนหลกเกณฑ บนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของในการดาเนนการกรณการคามนษย พ.ศ.2550 และ พ .ศ .2551 รวมถงการระบถงบคลทถกคามนษยทเปนผชาย สะทอนถงการขยายจดสนใจของการตอตานการคามนษย บนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตฯ ฉบบลาสดมบทบญญตเพมเตมเกยวกบ 66

บนทกขอตกลงเรองแนวทางการดาเนนงานขององคกรเอกชนทเกยวของในการดาเนนการกรณการคาเดกและหญง พ.ศ 2546 มาตรา 5 67

บนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐทเกยวของในการดาเนนการกรณการคาเดกและหญง พ.ศ.2546 มาตรา 4.4, 4.5.5.5,6.4,6.5

~ 64 ~

พระราชบญญตในปจจบนรวมถงการคมครองระหวางประเทศเรองสทธของเดก สทธทจะไดรบการสมภาษณเชงเทคนคทรกษาความลบ และเพมหนาทภายใตศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษย (ปคม.จงหวด) ในการใหการสนบสนนบคคลทถกคามนษยเพอสามารถอยและทางานชวคราวในประเทศไทยได นนรวมถงการชวยเหลอในการหางานและไดรบบตรอนญาตทางานถกตอง อยางไรกตามบนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตฯไดลมเหลวในการทาบนทกกระบวนการทบคคลรองขอและการไดมาซงคาชดเชยตามสทธทควรจะไดทกาหนดไวในพระราชบญญตฯ บนทกขอตกลงในเรองแนวทางปฏบตฯทกฉบบไดอางถงหลกการสทธมนษยชนในการคมครองบคคลทถกคามนษย บนทกขอตกลงในระดบทวภาค และระดบภมภาคในเรองการคามนษย ประเทศไทยไดลงนามในการจดทาบนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอในการตอตานการคามนษย ทงในระดบทวภาคและขอตกลงระดบภมภาคตงแต พ.ศ 2545 ในพ.ศ 2547 ประเทศไทยไดลงนามในแผนปฏบตการของกระบวนการความรวมมอระดบรฐมนตร ของประเทศในอนภมภาคลมแมนาโขงตอตานการคามนษย (COMMIT MOU) รวมกบประเทศอนในภมภาคลมแมนาโขง 6 ประเทศ ไดแก ราชอาณาจกรกมพชา สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว สหภาพพมา สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม สาธารณรฐประชาชนจน ซงไดลงนามเมอวนท 29 ตลาคม พ.ศ. 2547 สงผลใหเกดแผนปฏบตการทรจกกนวา COMMIT MOU เพอตอตานการคามนษย แผนปฏบตการของกระบวนการความรวมมอระดบรฐมนตร ของประเทศในอนภมภาคลมแมนาโขงตอตานการคามนษย(COMMIT MOU) ไดวางอยบนพนฐานของมาตรฐานสากลและสนบสนนการใชคาจากดความของคาวาการคามนษย ซงระบไวในพธสารวาดวยการปองกน ปราบปราม และ ลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะหญงและเดก โดยถอเอาผเสยหาย จากการคามนษยเปนศนยกลางในการดาเนนงานทกอยาง อยางไรกตามแผนปฏบตการของกระบวนการความรวมมอระดบรฐมนตร ของประเทศในอนภมภาคลมแมนาโขงตอตานการคามนษย (COMMIT MOU) นไดเนนไปทความตองการใหมการยายถนทมประสทธภาพ กฎหมายแรงงานและการตดตามผลการบงคบใชกฎหมายแรงงานและกระบวนการจดการจางงานของทกประเทศในภมภาค โครงสรางของ COMMIT ประกอบดวยคณะทางานทเปนคณะอนกรรมการพฒนานโยบาย ยทธศาสตร และมาตรการในการปองกนและปราบปรามการคามนษย ระดบชาตทประกอบดวยเจาหนาทจากรฐบาลไทยทมาจากตารวจ กระบวนการยตธรรม เจาหนาทสงคมสงเคราะหและกลมกจการสตร คณะทางานฯไดชวยในการพฒนากรอบการทางานตามแผนการปฏบตการระดบอนภมภาคฯ มการจดทาแผนปฏบตการอนภมภาคลมแมนาโขงเพอตอตานการคามนษย ระยะท 2 (COMMIT SPA II 2551-2553) เนนทการจดทาคมอสาหรบใชในระดบภมภาคและระดบชาต และปจจบนไดมการพฒนาในดานกฎหมายในระยะดาเนนการเพอจดทานโยบาย ยทธศาสตร และมาตรการในการปองกนและปราบปรามการคามนษย( COMMIT SPA III 2554-2556) คณะทางานทเปนคณะอนกรรมการพฒนานโยบาย ยทธศาสตร และมาตรการในการปองกนและปราบปรามการคามนษยไดทางานประสานความรวมมอกบคณะทางานฯจากประเทศอนๆในลมนาโขง กระบวนการนไดรบการสนบสนนจากหนวยงานภาคทหลากหลาย รวมถงหนวยงานของสหประชาชาต องคกรเอกชน องคการระหวางรฐบาล องคกรแหลงทนและนกวชาการ โครงการความรวมมอสหประชาชาตวาดวยการตอตานการคามนษย (UNIAP) เปนกองเลขาของกระบวนการ COMMIT ซงทางานครอบคลมกจกรรมระดบภมภาคในการตอตานการคามนษยในสวนของนโยบายและการประสานความรวมมอ การปองกน การสนบสนนและสงกลบภมลาเนา กรอบทางกฎหมาย การรวบรวมขอมล การตดตามและประเมนผล มการลงนามในบนทกความเขาใจทวภาคระหวางรฐบาลไทยกบรฐบาลลาว พมา เวยดนามและกมพชาในชวง 7 ปทผานมา โดยใชคานยามการคามนษยตามพธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะผหญงและเดก และในบนทกความเขาใจทวภาคระหวางรฐบาลไดกลาวถงการแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณราวกบวาเปนรปแบบหนงของการคามนษย บนทกความเขาใจทวภาคระหวางรฐบาลนไดใหมาตรฐานในการคมครองบคคลทถกคามนษย รวมถงการเขาถงการมตวแทนทางกฎหมาย ทพก การคมครอง การพฒนาอาชพ การรกษาสขภาพ การสงกลบภมลาเนาโดยปลอดภย สทธในการเขาถงคาชดเชย และไมถกลงโทษจากความผดฐานเขาเมองผดกฎหมาย นอกจากนนมการระบถงการสงกลบทเปนทางการ กระบวนการในการแลกเปลยนขอมลระหวางรฐ นอกจากกระบวนการความรวมมอระดบรฐมนตรของประเทศในอนภมภาคลมแมนาโขงตอตานการคามนษย

~ 65 ~

(COMMIT ) แลวรฐบาลไทยไดลงนามในปฏญญาอาเซยนวาดวยความรวมมอในการตอตานการคามนษย โดยใหความสาคญกบการพฒนากระบวนการยายถนทเปนทางการภายในอาเซยน เพอสนบสนนการคมครองสทธมนษยชนของบคคลทถกคามนษยและลงโทษผทคามนษย ขอตกลงและบนทกความเขาใจระดบทวภาคและพหภาคเกยวกบการตอตานการคามนษยทประเทศไทยไดลงนาม:

1.บนทกความเขาใจระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงราชอาณาจกร กมพชา เรองความรวมมอทวภาควาดวยการขจดการคาหญงและเดก และการชวยเหลอเหยอของการคามนษย พ.ศ 2546 2.ปฏญญาอาเซยนวาดวยความรวมมอในการตอตานการคามนษย พ.ศ 2547

3.บนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอในการตอตานการคามนษยในอนภมภาคลมแมนาโขง พ.ศ. 2547

4.บนทกความเขาใจระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสาธารณรฐ ประชาธปไตยประชาชนลาว วาดวยความรวมมอตอตานการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก พ.ศ. 2548 5.ความตกลงระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลสาธารณรฐสงคมนยม เวยดนาม วาดวยความรวมมอในการขจดการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดกและการชวยเหลอเหยอ การคามนษย พ.ศ. 2551

6.บนทกความเขาใจระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสหภาพพมาวาดวยความรวมมอเพอตอตานการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก พ.ศ. 2552

บทท 5: นโยบายและการปฏบต กรณาระวงชองวางระหวางกน

~ 66 ~

เมอนโยบายทดกลายเปนภาคปฏบตทเลวราย

~ 67 ~

เราพบวานโยบายทครอบคลมของรฐบาลไทยทงในระดบชาตและภมภาคเกยวกบแนวทางในการแกไขปญหาการคามนษยและคมอการปฏบตทตรงกบพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย อยางไรกตามในความเปนจรงยงมชองวางมหาศาลระหวางนโยบายและการดาเนนการปฏบต อะไร อะไรนะ ? ความโปรงใส นะเหรอ ? ไมมระบบการรายงานผลการดาเนนงานทเปนศนยกลางและใชรวมกนระหวางองคกรเอกชนและหนวยงานของรฐในประเทศไทย เจาหนาทกระทรวงของรฐจะรวบรวมและเกบขอมลเกยวกบการคามนษยในแตละหนวยงานตางหนวยงานใชระบบทตางกนและเกบขอมลคนละประเภท ถงแมจะมการกาหนดในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย วาจะตองมการรายงานประจาปทกปและระบบการตดตามทครอบคลมของกจกรรมทรฐดาเนนการและกองทนตอตานการคามนษย แตจนถงปจจบนนกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดเขยนรายงานประจาปเรองการดาเนนงานภายใตนโยบายการตอตานการคามนษยแคเพยงฉบบเดยวคอใน พ.ศ .2552 และดเหมอนวาองคกรเอกชนททางานตอตานการคามนษยไดใชระบบการรายงานเฉพาะขององคกรเพอตดตามและประเมนผลกจกรรมการทางานของตนและมกจะไมเปดเผยขอมล ทาใหสาธารณชนไมสามารถตรวจสอบรายละเอยดได ทงเจาหนาทรฐและองคกรเอกชนจานวนมากทเราสมภาษณในการวจยครงน สามารถทจะยกตวอยางของการคามนษยและการทางานเพอแทรกแซงปญหาไดเพยงหนงหรอสองกรณ อยางไรกตามเราพบวาพวกเขามกจะไมเตมใจหรอไมสามารถทจะใหขอมลเฉพาะเกยวกบตวเลขของบคคลทไดใหการชวยเหลอหรอมาตรการทใชวดการขยายตวของปญหาการคามนษยโดยรวม “ทกคนจะบอกกบเราวามหนงเคสหรอมสองเคส ซงหากฟงแลวกเหมอนเรองเกาๆทถกบอกตอกนขององคกรตางๆ อาจจะกลายเปนวา 4 องคกรพดเหมอนกนวา เราเคยมแคเคสเดยว” เลก ผนาทมทาวจย พนกงานบรการ เชยงใหม

ถงแมวาจะมหลกฐานทไมเชอถอ โดยทวไปองคกรเอกชนททางานตอตานการคามนษยทเราคยดวยมความมนใจวาการคามนษยเปนปญหาใหญทนาหวงใยของประเทศไทย สวนใหญจะแสดงความผดหวงถงการแกปญหาประเดนน และระบวามกจะมอปสรรคจากนโยบายตอบรบทไมมประสทธภาพ กระบวนการดาเนนคดลงโทษทชาและเจาหนาททไมมความเขาใจตอพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย รวมถงกระบวนการในการจาแนกผเสยหาย พวกเขารสกวาพระราชบญญตฯในตวของมนเองครอบคลมแตการบงคบใชไมเพยงพอ มหลายพนททชายแดนทถกตดฉลากใหกลายเปนพนทเสยงทมการคามนษยสง อยางไรกตาม ตารวจและเจาหนาทของรฐจานวนมากทรายงานเองวา ในพนททถกหาวามความเสยงหรอมการคามนษยมากนน มกจะไมมการคามนษยเกดขนเลยหรอวามหนงหรอสองกรณเทานนทเคยเจอในพนทของตน ทมวจยของเราไดรบรายงานของศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษยจานวนหนงและไดเขารวมประชมทรฐใหการสนบสนนในงานตอตานการคามนษย ซงจดขนใน พ.ศ . 255468 ผลจากการอานรายงานและเขารวมประชมทาใหเราเหนวามความสบสนเกดขนอยางมากทเกยวเนองกบพระราชบญญตฯและคานยามทใชระหวางเจาหนาทสวสดการสงคม เจาหนาทตรวจคนเขาเมองและเจาหนาทตารวจ ความเขาใจทปกตจะมความสบสนอยระหวาง แรงงานขามชาตทไมมเอกสารทางกฎหมายและบคคลทถกคามนษย หรอการลกลอบขนคนขามประเทศกบการคามนษย “ไมมใครเขาใจการคามนษย ดงนนเราจงไมสามารถบอกไดวา อะไรเปนคามนษยและอะไรทไมเปน ตวอยางเชน คนลาวมาทอบล หางานทาและไปทจงหวดอนและตกลงคาจางทจะไดรบ ไมมการบงคบหรอใชกาลง รวมถงผชายและผหญงอาย มากกวา หรอนอยกวา 18 ป เปนการคามนษย หรอไม? (ขอคดเหนจากระดบจงหวด รายงานของกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย) “ไมมการคามนษยในมกดาหาร ไมมกรณคามนษยทเกดขน ทนเปนจดผาน ของผคนมาจากลาว

68

ดบรรณานกรม การประชมทเราเขารวม

~ 68 ~

และผานทางทนไปทอน พวกเขามาทางปกตทผดกฎหมายโดยไมมเอกสาร ซงจะคดแยกยากเพราะวาพวกเขาแสรงทาเปนคนไทย” (ขอคดเหนจากระดบจงหวด รายงานของกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย) ระยะเวลา 5 ปทผานมา มการจดฝกอบรมเปนระยะ มการพฒนาแนวทางทรพยากรและขอมลเพอชวยในการทางานของตารวจ ตรวจคนเขาเมองและองคกรเอกชนเพอระบและคดแยกบคคลทถกคามนษยเพอการแสวงหาประโยชนทมชอบในการคาประเวณ ไมมการมงเปาไปทการแจกเอกสารหรอการฝกอบรมใหแกพนกงานบรการ องคกรพนกงานบรการ เจาของสถานบนเทง นายจางของพนกงานบรการและเจาหนาทททางานในสถานบรการ การตอบรบของตารวจไดระบวาถงแมวาพวกเขาจะไดรบการฝกอบรมทเกยวกบพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย แตวายงมบางประเดนทยากตอการเขาใจ โดยทวไปตารวจคอนขางเหนไปทางบวกเกยวกบพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย และการคมครองบคคลทถกคามนษย อยางไรกตามพวกเขาพบวากระบวนการในบงคบใชและเอกสารประกอบการปฏบตการมความยงยากและสรางภาระในการเพมงานทหนกอยแลว กลมแกนนาหลกของพนกงานบรการ 36 คนทไดศกษาพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย ไมมปญหามากในการเขาใจขอบเขต เนอหาและบทบญญตของพระราชบญญตฯ เพราะวากฎหมายนไมไดมความยาวเกนไปหรอเปนกฎหมายทซบซอน แตอยางไร ขอคดเหนของเราคอ การทตารวจมความยากลาบากทจะเขาใจและบงคบใชพระราชบญญตฯ กเพราะมการใชแบบผดๆกบบคคลทปฏเสธอยางแขงขนวาเราไมไดถกคามนษยและยนยนวาอายมากกวา18 ป ไมมนายจางคนไหนทเราคยดวยเคยเหนพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย แมกระทงคนทเคยถกลงโทษขอหาคามนษยกยงมความรนอยนดเกยวกบกฎหมายดงกลาว เมอเราทาการวเคราะหพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พนกงานบรการไดวพากษวจารณอยางมากเกยวกบบทบญญตทกาหนดใหการใหการศกษาและการฝกอบรมตองบงคบใหมการอยในสถานสงเคราะหและผลทายทสดคอการทบคคลทถกคามนษยทกคนตองถกสงกลบ “ทาไมตองใหผหญงทถกคามนษยมาถกขงเพอใหไดการศกษาและการฝกอบรม ทาไมไมใหจดการศกษาและฝกอบรมโดยไมรอใหถกคามนษยละ? ”

หนอง ภาคในการทาวจย ผนาพนกงานบรการ แมสอด ใคร? คดเลอกจาแนกบคคลทถกคามนษยและใหการชวยเหลอ เปนไปไมไดทจะสรปตวเลขผทถกคามนษยและไดรบการชวยเหลอภายใตพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย เพราะวาตามทไดกลาวไปแลวขางตนคอขอมลระดบชาตไมสอดคลองกน ไมมการพมพเผยแพรและเขาถงยาก ขอมลทมไมไดรวมถงขอมลทจะเพยงพอในการสรปตวเลขสถตประชากรของบคคลทถกคามนษยผซงไดรบการชวยเหลออยางเปนทางการในแตละปในประเทศไทย ขอมลการจบและผลของการดาเนนคดหาไดไมยาก อยางไรกตาม สถตเหลาไมไดสะทอนตวเลขทแทจรงของจานวนของบคคลทถกคามนษย เมอเรารวบรวมขอคนพบประกอบดวยขอคดเหนจากองคกร ทมความเกยวของประสานงานกน จากองคกรทมสวนไดสวนเสย และขอมลทเชอถอไดนอยทเราสามารถเขาถงได ตามดวยการศกษาจากปรากฏการณการแทรกแซงอยางฉบพลนตอการคามนษยตงแตมการแกไขพระราชบญญตน 69 บคคลทถกคามนษยทไดรบการชวยเหลอ พ.ศ. 2551-2554: 69 รายงานสถานการณการคามนษยประจาป 2551-2554

~ 69 ~

มการรายงานวามจานวนระหวาง 363 – 530 คนทถกคามนษยไดรบการชวยเหลอและอยในสถานสงเคราะหของรฐในแตละป อยางไรกตามแตละคนจะถกนบซาแตละปในขณะทเธอยงคงไดรบการชวยเหลอ นนหมายถงวาตวเลขจรงๆตากวานน ตวเลขรวมถงผชาย ผหญง ผเยาวและเดกทถกคามนษยสประเทศไทยในหลายอตสาหกรรม ผคนสวนใหญมาจากพมา ลาวและกมพชา จานวนนอยทมาจากเวยดนามและจน

มการรายงานวามคนไทยจานวนระหวาง 309 – 443 คน ทแตละปกลบมาประเทศไทยหลงจากทถกคามนษย และกเหมอนกนทเขาและเธอจะถกนบซาทกๆประหวางทยงไดรบการชวยเหลอ ตวเลขรวมถงผชาย ผหญง ผเยาวและเดกทถกคามนษยในหลายอตสาหกรรม ไมมขอมลใหรายละเอยดเกยวกบเพศ แตวาบางสถตระบวาสวนใหญจะเปนผหญงทเปนผใหญทถกคามนษยสอตสาหกรรมบนเทงใน สงคโปร บารเรน สหรฐอาหรบเอมเรตส มาเลเซย ไตหวนและญปน

เหตการณและการจบ 2551-2552:70 มผคามนษยจานวน 221 คนถกจบจากการมสวนรวมในการคามนษย 42 คดทถกระบวาเปนการคามนษยในรอบปแรกของการประกาศใชพระราชบญญตฯ

จากจานวนคนทถกจบทงหมดนน 120 คน (54%) เกยวของกบ 20 (47%) คดการคามนษยเพอแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณ ในหนงป สวนทเหลอถกจบจากการคามนษยในรปแบบอนเชนการบงคบใชแรงงาน (30%) หรอบงคบใหขอทาน (12%) ในปตอมา พ.ศ 2552 เจาหนาทแทบจะปรบตวเลขขนอกเทาตวของเหตการณการคามนษยทถก จาแนก ทง 97 คดทตอนนถกจาแนกวาเปนคามนษย 58 คน (59%) เพอการแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณ ตงแตทพระราชบญญตฯประกาศใชในเดอนมถนายน พ.ศ .2551- มถนายน 2554 71 มการตดสนลงโทษจรง 253 คดและ 159 คด (67%) เปนการตดสนคดทประสบความสาเรจของการคามนษยเพอแสวงหาประโยชนทมชอบจากคาประเวณ ไมมขอมลวาผคามนษยถกจาคกกป แตผกระทาความผดตามทศาลพพากษา 2 คนจากแสวงหาประโยชนทมชอบจากคาประเวณทเราสมภาษณในงานวจยบอกวาพวกเขาตองจาคก 2-3 ปจากการกระทาความผด ประเภทการดาเนนคดการคา 2551 2552 2553 2554 รวม แสวงหาประโยชนทมชอบจาก 19 56 58 26 159 แรงงาน 13 27 10 6 56 ขอทาน 8 6 2 0 16 แสวงหาประโยชนทางเพศ 0 1 0 0 1 คาอวยวะ 0 0 0 0 0 ลามกอนาจาร 0 0 0 0 0 เอาคนลงเปนทาส 0 4 0 0 4 กรรโชก 0 1 0 0 1 รวม 48 101 72 32 253

(ขอมลจาก กองกากบการ 1 กรงเทพฯขอมลของตารวจ: จาก 5 มถนายน 2551ถง มถนายน 2554) ระหวาง พ . ศ . 2553 สานกการอยการสงสดไดประมาณวามการรายงาน 79 คดของการคามนษยจากเดอน มกราคม 2553 –มนาคม 2554 ศาลไดตดสนไป 18 คดจากคดทงหมด ถอนฟอง 5 คด และยงคงอยในขนสบสวนสอบสวนและสมภาษณพยานคดทเหลอ 56 คด ณ เดอนสงหาคม 2554 72 จากการทขบวนการเคลอนไหวทตอตานการคามนษยเนนไปทอตสาหกรรมบนเทงและขนาดของ

70 กระทรวงพฒนาสงคม 2552, รายงานสถานการณของการปราบปราม ปองกนการคามนษย , ปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษยแหงชาต (ศปคม.แหงชาต)

71 ขอมลจากการตดตอ กองกากบการ 1 กรงเทพฯขอมลของตารวจ 2554 72 ขอมลจากการตดตอสานกงานอยการสงสด ประเทศไทย 2554

~ 70 ~

ภาคแรงงานทเปนแรงงานขามชาต เราพบวาขอมลดานบนไดสนบสนนอยางยงตอขอมลจากพนกงานบรการและนายจาง ทวาการคามนษยเพอเขาสอตสาหกรรมบนเทงในประเทศไทยกลายเปนขอยกเวนมากกวาเปนกฎ เราพบภาพทแสดงชดเจนวาการคามนษยเพอแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณจะไดรบการสอบสวน จาแนก มการจบและมการพพากษาลงโทษ องคกรเอกชนและตารวจชใหเราเหนวาเปนการยากทจะคดเลอกและดาเนนคดในกรณแรงงานบงคบเหตผลทใหรวมถง การขาดการนยามคาวา แรงงานบงคบภายในพระราชบญญตฯ ไมสามารถเขาไปในโรงงานหรอสถานททางานอนได ความออนไหวทางการเมองประเดนแรงงานขามชาตในประเทศไทยและความยากในการพสจนการใชกาลง การขเขญและการแสวงหาประโยชนโดยมชอบในบรบทแรงงาน “สถานททางานของเราเปดกวางทกคนและมแสงไฟเยอะแยะเพอสองทาง ! แหงละกงายละซทเขามาเยยมเรา“ โอ, ภาคทาวจย เอมพาวเวอร เชยงใหม องคกรเอกชนหลายทตงขอสงเกตวาแนวโนมการทรวมศนยไปทการคามนษยสาหรบการแสวงหาผลประโยชนจากการคาประเวณจนกลายเปนการละเลยทจะไมรวมกรณอนๆทปกตเปนรปแบบของการคามนษยนนเรมทจะเปลยนไปแลว มการยายความสนใจไปรวมถงผชายทถกคามนษย โดยเฉพาะอยางยงคนทถกแสวงหาประโยชนในอตสาหกรรมประมงในไทย และมการเปลยนอยางชาๆไปทการแกปญหาของการคามนษยและการแสวงหาผลประโยชนจากแรงงานขามชาตททางานในโรงงาน กอสรางและแรงงานขามชาตททางานหนกในอตสาหกรรมอนๆในไทย เราไมตองการใหตารวจเกยวของกบสถานททางาน เราไมตองการใหตารวจมาบกจบเหมอนทเราเหนในอตสาหกรรมบนเทง การแสวงหาประโยชนโดยมชอบและแรงงานบงคบไมวาจะเปนอตสาหกรรมไหน รวมถงอตสาหกรรมบนเทง เปนประเดนแรงงานทสาคญมากทตองแกปญหาดวยกลไกแรงงาน เราแคปรารถนาวาแคเพยงเศษสวนของเงนและทรพยากรทใชในการตอตานการคามนษย ไดใชในชองทางกลไกแรงงาน เชน ทมผตรวจแรงงาน” Jackie Pollock, ผอานวยการมลนธMAP ทาอยางไร ? กระบวนการ โดยทวไปตารวจเรมทจะสอบสวนเมอมการรายงานสงสยวามการคามนษยจากสายดวนทไดแจงไวหรอการตดตอจากทางอน การรายงานมาจากหลายท อาทเชน จากองคกรเอกชนและจากสาธารณชน ลกคาในอตสาหกรรมบนเทง และจากผทตองการความชวยเหลอหรอเพอนของเธอหรอครอบครว ปายโฆษณาและโปสเตอร แมวาสวนใหญจะเปนภาษาองกฤษกตาม ถกแขวนไวและกระตนใหมการรายงาน องคกรเอกชนบางททาการหาเองโดยการสงอาสาสมครไปบารคาราโอเกะและอาบ อบ นวดเพอหาผหญงและเดกทถกคามนษย แนนอนวาผลกคอตารวจไดรบรายงานทเปนการมงราย ปลอมหรอรายงานทผดพลาด ตารวจบอกวางานตอตานการคามนษยทพวกเขาทาสวนใหญ และรายงานทไดรบสวนมากจะเกยวของกบผเยาว และผหญงทอาย 15 - 18 ป และบอกวาทางานในบารคาราโอเกะและบงคบใหคาประเวณ อยางไรกตามการรายงานมกจะไมถกตอง ตวอยางเชนตารวจในภาคเหนอของประเทศไทยคาดวาแค 1 ใน 10 เคสเทานนทมการรายงานของการคามนษยเพอแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณทเปนกรณทเกดขนจรง73 ตารวจไดตงประเดนวาอกเหตผลหนงทวาทาไมขอมลทมถงความขดแยงกนมาก คนทรายงานการคามนษยมกจะสบสนระหวางการยายถนทผดกฎหมายกบการลกลอบขนคนขามชาตกบการคามนษย สาธารณชนหรอองคกรเอกชนจะรายงานเบองตนถงสถานการณทเกดขนทสงสยวามการคามนษยซงเกยวพนกบผคนจานวนมาก อยางไรกตามหลงจากทมการสอบสวนมกจะพบวาคนทเกยวของมจานวนนอยกวานนหรอไมมผทถกคามนษย หรอมการจบหรอมการดาเนนคดเลย74 องคกรตอตานการคามนษยอางวาการทมความผดพลาดระหวางตวเลขของรายงานฉบบแรกของการคา 73 สมภาษณเจาหนาทตารวจจากหนวยตอตานการคามนษย ภาค 5 เชยงใหม กรกฎาคม 2554

74 กาตอบกลบจาก เจาหนาทตารวจจากสานกงานตารวจแหงชาต ทการประชมการรายงานลากรตอบรบอยางฉบพลนกรณการคามนษย พทยา กรกฎาคม พ. ศ 2554

~ 71 ~

มนษยและการจบจรงนน เปนปญหาของการขาดการฝกอบรม ขอมลและการตดตามจากตารวจและพนกงานอยการในประเทศไทย การแตกแยกระหวางหนวยงานถกเตมเชอไฟจากการขาดคานยามทแทจรงของการแสวงหาประโยชนโดยมชอบในพระราชบญญตฯและการตอตานจากพนกงานบรการแรงงานขามชาตและผเยาวผซงถกคดเลอกใหเปนบคคลทถกคามนษย การทจะจบเพอทจะดาเนนคดการคามนษยนนตองมหลกฐานทเพยงพอและการใหปากคาของผทไดรบผลกระทบตองนาเชอถอ ทงตารวจและองคกรเอกชนรายงานวายากทจะใหมการใหปากคาจากผหญงหรอเดกผซงไมไดบอกวาตนถกคามนษย ไมไดมองหาการชวยเหลอ ไมไดอยากใหมการชวยเหลอหรอเหตผลงายๆคอไมสามารถทจะเกยวพนในคดทตองใชเวลานาน แตพอใจทจะยายไปทางานทใหมหรออยากกลบบานมากกวา ถงแมวาจะมหลกฐานทขดแยงกนแตองคกรเอกชนทตอตานการคามนษยหลายทยงคงยนยนวายงมผเยาวและเดกจานวนมากทถกคามนษยเขาสอตสาหกรรมบนเทงของไทย เขาอางอยตลอดวาเหนเดก โดยเฉพาะอยางยงเดกสาวชาวลาวอายระหวาง 14-16 ป ไดถกคามนษยเพอบงคบเขาสการคาประเวณในประเทศไทย อยางไรกตามสงทพวกเขาบอกไมไดสะทอนเลยในองคความรของชมชนพนกงานบรการ ตารวจทตอตานการคามนษย เจาหนาทรฐในสถานสงเคราะหหรอศาล เราพบวาองคกรตอตานการคามนษยมการตดตอทนอยและประสบการณเพยงนดหนอยกบชมชนพนกงานบรการ พวกเขามความยากลาบากทจะเขาใจการทางานของเราและไมสามารถทจะแยกความแตกตางระหวางผเยาวและผใหญ พงพอใจทจะมองเราทกคนเปน “เดกสาว“ หรอ “เหยอ” ความสบสนไมมทวางใหเราซงเปนผหญงทางานทเปนอสระและสามารถทจะนาพวกเขาไปสการปรบใชการตความของการคามนษยในพระราชบญญตฯ “ประการแรกคอผหญงบางคนกลายเปนเหยอการคามนษยไปโดยอตโนมตเพราะวาอายไมถง 18 ป ประการทสองคอผหญงบางคนเดนทางมาในกระบวนการทหลอกลวง หรอลอลวง แตวามไมมาก ประการทสาม บางคนไมมทางเลอกในชวต เธอมหนและหลายคนมาทนเพอทางาน ปญหาคอการขาดขอมลทไดรบ เธอสวนใหญไมเตมใจทจะทางานบรการในตอนแรกแตเราคดวาเธอกลายเปนเหยอเพราะวาไมมทางเลอกอนๆ75” ผอานวยการ หนวยประสานงานเพอตอตานการคามนษย ภาคเหนอตอนบนประเทศไทย “ฉนทางานมาแลวตงหลายงาน กอนจะมาเปนพนกงานบรการ ฉนถกแสวงหาประโยชนจากทกงานททา การเปนพนกงานทาใหฉนเปนอสระทสด มอสรภาพและสภาวะทดทสด เหมอนกนกบเพอนของฉนทกคน เราขอบคณทคณมความหวงใยแตกรณาอยามาชวยเหลอฉนเลย” พม, ภาคในการทาวจย, พนกงานบรการจากพมา, เชยงใหม ทาไม ? การดาเนนคดและการปราบปราม แนวทางในการใชกระบวนการยตธรรมอาญา การใชการเขาบกจบ การชวยเหลอ การจบและการดาเนนคดผคามนษยถกใชเปนยทธศาสตรหลกในการตอตานการคามนษยเพอแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณในประเทศไทย จากทไดกลาวไปแลวในบทท 2 การบกจบในสถานบนเทงไดมการดาเนนการในหลายวตถประสงคและคอนขางจะธรรมดา พนกงานบรการแรงงานขามชาตสวนใหญทรวมทาวจยกบเรามประสบการณในการถกเขาบกจบโดยตารวจในขณะททางานในประเทศไทย ไมมขอมลทใหสาธารณชนเขาถงไดในสวนของตวเลขทแทจรงของการบกจบ โดยเฉพาะทมงเปาไปทการคามนษย ในงานวจยของเรา 2 ใน 9 เมองทเราไดลงพนทมประสบการณในการทตารวจเขาบกจบใน พ. ศ .2554 การคนหาการรายงานของสอออนไลนในสวนของการบกจบการคามนษยในอตสาหกรรมบนเทงในประเทศไทยแสดงใหเหนวา ในรอบ 3 ปทผานมา (มถนายน 2551- มถนายน 2553 ) มการรายงานการบกจบ 33 ครง 75

สมภาษณผอานวยการ หนวยประสานงานเพอตอตานการคามนษย ภาคเหนอตอนบนประเทศไทย เชยงใหม กรกฎาคม 2554

~ 72 ~

ในหนงสอพมพภาษาองกฤษออนไลน มการบกจบอยางนอย 10 ครงตอป การเขาบกจบสวนใหญจะเกดขนในพนททรจกกนดวามชอเสยงเกยวกบอตสาหกรรมการทองเทยวและมแรงงานขามชาตจานวนมาก ยกเวนมรายงานเดยวทการบกจบเกดขนในพนทตอนกลางภาคใตของประเทศไทย การบกจบมกจะเขาไปสถานบนเทง เชน คาราโอเกะ บารและรานอาหารและการบกจบบางทจะเขาจบทอาบ อบ นวด โรงแรมและบาน ในหนงสอพมพภาษาองกฤษรายงานวามผหญงทงหมด 389 คนทถกจบโดยตารวจจากการบกจบและมการคดเลอกผเสยหาย 48 คนทระบวาเปนบคคลทถกคามนษย ไมวาเธอจะยนยอมหรอไมกตาม กลายเปนอตราสวนผหญงทเปนบคคลทถกคามนษย 1 คนตอผหญงคนอนทไมถกคามนษย 8 คน องคกรเอกชนไดเขารวมการบกจบตงแตแรกเรมและมองเหนวามประโยชนทจะเกยวของตงแตกระบวนการแรกเรมของการชวยเหลอ เพอใหการสนบสนนบคคลทถกคามนษยและเพอใหมนใจวามหลกฐานเพยงพอทจะดาเนนคดกบผคามนษย เพอหยดผคามนษยไมใหไปคามนษยคนอนๆ76 ในฐานะทเปนพนกงานบรการเรารวาการบกจบจะนาไปสความรนแรง เหตการณทนาสะพรงกลวซงภยตอความปลอดภย สวสดภาพและอสรภาพของเรา นาไปสการกกขงและมกจะถกสงกลบ โดยทวไปตารวจกองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเกยวกบการคามนษย จะเปนผนาในการบกจบ เจาหนาทตารวจในพนทอาจจะมบทบาทหรอไมกตามขนอยกบวาจะไดรบการเชอมนจากกองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเกยวกบการคามนษยจากสวนกลางหรอไม ตารวจกองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเกยวกบการคามนษยมกจะทางานกบองคกรเอกชนทตอตานการคามนษยเพอสบสวนสถานททตองสงสยวามการคามนษย เจาหนาทตารวจนอกเครองแบบจะเขาไปในสถานประกอบการและมองหา 3 ประเดนทเกยวของคอ “ตอนแรกเราตองเชคใบหนาของผหญงกอนวาดเปนเดกหรอไม หลงจากนนกเชความนายหนาอยแถวนนหรอเปลาและทายทสดเราดวามการขายบรการหรอไม “ (ตารวจจาก กองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเกยวกบการคามนษย กองกากบการ 4 เชยงใหม) ในความเปนจรงเราเชอวาสถานบนเทงทกทในประเทศไทย ขนอยกบวาจะมวาระอะไรซอนเรน แตสามารถทจะหาผหญงทดเดกได หรอมพนกงานคนอนทอาจจะถกเรยกวานายหนาได และอาจจะมการเสนอการขายบรการ แตแนนอนวานไมใชการคามนษยโดยการแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณโดยเดดขาด อยางไรกตามหากปจจยทง 3 ประการไดถกนาเสนอในการประชมทมสหวชาชพ (ตารวจ องคกรเอกชน เจาหนาทสวสดการ) ทมสหวชาชพจะมการเจอกนและวางแผนการดาเนนการทเรยกวา “วอรรม (หองวางแผน) “ เพอจดการการบกจบ หากตองมการเกบรวบรวมหลกฐานทมากขนตารวจอาจจะใชวธการลอจบ ซงเปนการทตารวจทเกยวของหรออาจจะเปนอาสาสมครปลอมตวเปนลกคาและพยายามทจะจายเงนเพอซอบรการกบผหญง ผซงถกสงสยวาเปนบคคลทถกคามนษย ตารวจมงไปทการเกบหลกฐาน อยางเชน เศษเงนทจายคาบรการ การโอนเงน ถงยางอนามยและใบเสรจเพอใชในการดาเนนคดมนษย เราเชอวาหลกฐานทางธรกจ ไมใชเพยงแคธรกจบนเทงสวนใหญจะมหลกฐานเหลาน ไมวาจะเปน หลกฐานการจายเงน ถงยางอนามย ใบเสรจหรอหลกฐานการโอนเงนโดยทไมจาเปนตองมการคามนษยเขามาเกยวของ สภาวะแวดลอมโดยธรรมชาตของการกระหนาและจโจมเขาไปในสถานทเพอการจบผคนเปนธรรมเนยมการปฏบต ในกระบวนการนตารวจและองคกรเอกชนยงไดรวบรวมหลกฐาน ยดโทรศพทมอถอ ของผหญง พวกเขายงไดถายรปของผหญงทถกจบ ทงคนทสงสยวาเปนผคามนษย ผหญงและผเยาวและสถานททเกดเหต รปภาพจากการเขาบกจบนมกจะปรากฏในภาพขาวของสอมวลชน ซงเปนการละเมดโดยตรงตอพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 56 ขอ 3 หลงจากนนจะมการพาผหญงไปทสถานตารวจเพอการสอบถามและเพอคดเลอกวาเปนบคคลทถกคามนษยหรอไม

76

สมภาษณผอานวยการ หนวยประสานงานเพอตอตานการคามนษย ภาคเหนอตอนบนประเทศไทย เชยงใหม กรกฎาคม 2554

~ 73 ~

องคกรเอกชนทเปนผนาในการตอตานการคามนษย 77 ประมาณการวาการบกจบสวนใหญ มเหยอทถกชวยเหลอ 3-5 คนในจานวนผหญง 10-20 คน ซงทางานอยางสมครใจในการเปนพนกงานบรการ อตราสวน 1ใน 4 ซงมอตราสวนทมากกวาจากการประมาณการจากการรายงานของสอทบอกวา 1 ตอ 8 คน มสถานการณไมมากครงทพบวาจะมผหญงทถกระบวาเปนบคคลทถกคามนษยในขนแรก ไดออกจากสถานทนนหรอหลบหนไปเองไปกอนทจะมการเขาบกจบ กลายเปนวามสถานการณทมการบกจบแตไมมใครทเตมใจทจะใหมการชวยเหลอ78 ในความเปนจรงเราพบวาสวนใหญผหญงททางานในภาวะแวดลอมการทางานทถกหาผลประโยชนภายในอตสาหกรรมบนเทงนน โดยทวเราสามารถทจะหาทางหนหรอเปลยนสภาวะการทางานได โดยการชวยเหลอจากพนกงานคนอน จากลกคา หรอในบางกรณการเปดการเจรจาใหมในสวนของหนทมและสภาวะการทางานกบนายจางหรอเจาของสถานบรการ เหตจากการทนายจางมสายสมพนธใกลชดกบเจาหนาทททจรต การทเราไมมเอกสาร การทาใหงานทเราทาเปนความผดทางอาญา และการทเราเลยงไมใหถกขงหรอสงกลบไดตามกฎหมายได ดวยสาเหตเหลานพนกงานบรการจะไมคดถงการทจะเขาไปรองทกขกบเจาหนาทของรฐ การประเมนอาย สาหรบทกคน ผเยาวหรอเดกทถกคามนษยเปนบคคลทนาหวงใยมากทสด ซงกจรงสาหรบบคคลทถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณ องคกรเอกชนททางานตอตานการคามนษย ตารวจ และเจาหนาทรฐสวนใหญบอกวา พวกเขาเนนไปทการเอาผเยาวและเดกออกจากอตสาหกรรมบนเทง จรงๆแลวในพระราชบญญตฯไดทาใหมนวาการดาเนนคดในความผดตอผเยาวและเดกทถกคามนษยทถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณนนงายกวาแรงงานผใหญในอาชพอน เมอบคคลนนเปนเดกหรอผเยาว ตารวจและพนกงานอยการไมตองพสจนวามการบงคบหรอแมกระทงคาใหการของบคคลนนยอมรบวาตนถกคามนษย พวกเขาแคตองแสดงการพสจนวาบคคลนนอายตากวา 18 ปจากนนการตงขอหาการคามนษยกจะตามมาโดยอตโนมต อยางไรกตามปญหาทยงคงอยคอเมอบคคลถกสงสยวาถกคามนษย แตผเยาวผนนไดแจงวาตนเปนผใหญทเตมใจทจะทางานบรการ เหตการณดงกลาวกอใหเกดสถานการณทวาเมอผหญงและเดกถกจบจากการบกจบตามาดวยปฏบตการการชวยเหลอตองถกบงคบใหตองผานการตรวจสขภาพในความพยายามทจะกาหนดอายทางชววทยา วธการทใชในปจจบนคอการเอกซเรยเพอตรวจกระดก

77

สมภาษณผอานวยการ หนวยประสานงานเพอตอตานการคามนษย ภาคเหนอตอนบนประเทศไทย เชยงใหม กรกฎาคม 2554 78

รายงานของสอออนไลน 2551-2554

~ 74 ~

การพสจนอายของบคคลทถกคามนษยนนสาคญมากเพราะการระดบบทลงโทษจากการดาเนนคดของการคาเดกอาย 15-18 ปนนสงกวาการคาผใหญ ดงนนกรณดงกลาวกจะเปนการทตารวจและพนงงานอยการตองการทจะผลกดนใหมบทลงโทษทสงกวาของกรณการคามนษยนน` (การสมภาษณองคการการโยกยายถนฐานระหวางประเทศ มนาคม 2554) เมอการเขาบกจบและคดเลอกผเสยหายจากการคามนษยเสรจสนแลว ตารวจจะยงคงเกยวของในกรณทมความตองการพยานหลกฐานเพมเตม มฉะนนคดกจะผานไปยงสานกงานอยการสงสดและพนกงานอยการเพอการตดตามคด การวจยของเราพบวาความลาชาในกระบวนการดาเนนการชนศาลจนกวาคดจะสนสดนนมระยะเวลาตงแต 1 - 12 เดอน ระหวางนทงบคคลทถกคามนษยและพนกงานบรการแรงงานขามชาตกจะถกบงคบขงในสถานสงเคราะหของรฐ ( กรณาดเพมเตมจากสวนท 2 ดานลาง) การชวยเหลอและการคมครอง หากพบวามผเยาวในการบกจบสถานบนเทงและผใหญทถกคามนษยกจะถกสงโดยอตโนมตไปทสถานสงเคราะหของรฐหรอบานพกทมศนยการคมครองสงเสรมและพฒนาอาชพ ทนนเราจะไดรบการบรการภายใตพระราชบญญตฯ ซงรวมถง การศกษา การฝกอบรม การดแลสขภาพ การฟนฟดานรางกายและสภาพจตใจและสทธทจะอยในประเทศไทยชวคราว ผใหญจะมสทธทจะทางานในประเทศไทยชวคราว ในการวจยเรายงพบวาพนกงานบรการทไมไดถกคามนษย แตวาตองเปนพยานในการดาเนนคดการคามนษย ตองถกสงไปทสถานสงเคราะหเชนกน( กรณาดเพมเตมจากสวนท 2 ดานลาง) เปนไปไมไดทจะคาดประมาณตวเลขทแทจรงของผหญงและผเยาวทปจจบนนอยภายใตการควบคมตวในสถานสงเคราะหในประเทศไทย ตวเลขจากสถานสงเคราะหอาจจะไมเสรจสมบรณหรอไมมการเปดเผยตอสาธารณชน ถงแมวาจะมการรองขอขอมลหลายตอหลายครงจากทมททาวจย องคกรเอกชนไดประมาณวาเหยอของการคามนษยโดยทวไปอยในสถานสงเคราะหเฉลยแลว 6-9 เดอน ระหวางทรอคดในชนศาลและไดรบการบรการสนบสนน นนอาจจะจรงหากดจากตวเลขเฉลย แตการวจยของเราพบวาระยะเวลาในการถกขงนนมตงแต 18 เดอนจนถง 2 ป ซงเปนกรณทเกดขนอยางปกต

~ 75 ~

สภาวะในสถานสงเคราะห พนกงานบรการททาวจยในงานวจยของเรานผซงเคยไปเยยมหรอถกกกตวในสถานสงเคราะหหรอบานพกของรฐไดระบหลายประเดนทนาหวงใย ประเดนหลกคอการกกขงทไมเปนการสมครใจและผดหลกธรรมชาต ทงบคคลทถกคามนษยและพนกงานบรการทไมถกคามนษยแตถกกกตวทบานพกของรฐโดยทไมยนยอม และบงคบใหมการฝกอาชพและเขารบการบาบดรกษาฟนฟ “ฉนถกกกในสถานสงเคราะหถง 2 ป กอนทจะถกปลอย” ใหม, ภาคในการทาวจย, พนกงานบรการไทใหญ แมสาย พระราชบญญตฯไดใหอานาจและความรบผดชอบในการกกตวผหญงแกกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ถงแมวาพระราชบญญตฯจะระบวา ตองมการถามความคดเหนของบคคลทถกคามนษย แตเราไมพบวามหลกฐานใดๆในกระบวนการไหนหรอเหตการณใดททาใหเชอวาไดมการปฏบตจรง แทจรงแลวนโยบายใหอานาจแกตารวจในการบงคบใหผหญงกลบไปทบานพกหากพบวาหลบหนจากบานพกหรอสถานสงเคราะห เจาหนาทสถานสงเคราะหทอยใกลกรงเทพฯอธบายกบเราแบบนวา “ผหญงทอายมากกวา 18 ปอยทนดวยความสมครใจ แตวาเคาไมใชวาจะไปไหนไดตามอาเภอใจเพราะวาเรารบผดชอบความปลอดภยและคมครองเธอ ดงนนเราถงตองตรวจดวาจะไปไหนและไปกบใคร’ (เจาหนาทบานเกรดตระการ) “ฉนอยทนนเกอบสองป แตไมเคยไดยนวามใครออกไปไหน แตวามบางททมคนหนแตฉนกไมรวา เคาหนไปไดอยางไร” บม พนกงานบรการลาว อบลราชธาน ผเยาวซงอยในสถานสงเคราะหไมมสทธทจะออกไปไหนไดจนกวาอายมากกวา 18 ป แตแมกระทงวาอาย 18 แลวกยงถกขงตอจนกวาจะมการหาครอบครวหรอผปกครองทไดรบการอนมต แตการไดรบการปลอยตวกตองไดรบความเหนทตกลงจากเจาหนาทสถานสงเคราะหและเจาหนาทสวสดการของรฐ การดาเนนการเชนนกเพอเจตนาของรฐทจะรบผดชอบในการคมครองบคคลจากการแสวงหาประโยชนในอนาคต และเพอใหมนใจวาเราไดรบการปลอยตวในสภาวะแวดลอม ทมการสนบสนน ปลอดภยและมนคงกบครอบครวและชมชน อยางไรกตามกลายเปนการสรางปญหาไปโดยปรยายเพราะสทธและความเหนของผหญงและผเยาวถกเพกเฉยจากกระบวนการ สถานสงเคราะหหลกของรฐคอบานเกรดตระการซงตงอยในพนทเกาะและตรงกลางแมนาเจาพระยานอกกรงเทพฯ ในจงหวดนนทบร แตกอนเปนพนทของคนทตดโรคเรอน ถกใชมามากกวา 50 ปเพอฟนฟพนกงานบรการและปจจบนไดใชในการสนบสนนผหญงและเดกทถกคามนษย ในชมชนของเราเรยกกนงายๆวา บานเกรด ชอเสยงไมดเทาไหรและอยมาหลายทศวรรษแลว พนกงานบรการเลนมกกบเราวาจะกลวมากๆหากถกสงไปบานเกรดตระการ เหตผลหลกเพราะวาชอเสยงของสถานทนทถกเรยกวา คกของโสเภณ ปจจบนบานดงกลาวไดถกสงเสรมจากรฐและคนอนๆใหเปนแบบอยางของการชวยเหลอผหญงและเดกทถกคามนษยในประเทศไทย ระหวางทอยในสถานสงเคราะห ผหญงมกจะถกหามมใหตดตอกบครอบครว เพอนหรอหนวยงานขางนอกเลย โดยเฉพาะคนทกาลงรอใหการในชนศาล และนเปนความพยายามพสจนวาเปนมาตรการในการปกปอง โดยเฉพาะอยางยงจากสมาชกในครอบครวหรอเพอนทถกสงสยวามสวนในการคามนษย “บางครงตองใชเวลาหลายเดอนเลยนะ กวาจะแยกเดกผหญงออกจากขางนอกนนไดเพอทจะเกลยกลอมใหรพอแมของเธอไมดขนาดไหน” นกจตวทยา บานเกรดตระการ

~ 76 ~

ในทางปฏบตนนหมายถงวาโทรศพทของเธอถกยดและจดหมายหรอโทรศพททมคนโทรมาจะมเจาหนาทคอยตรวจสอบ ผหญงทมครอบครวทไมไดสอสารภาษาไทยไมไดรบอนญาตใหมการตดตอใดๆเพราะวาไมมใครทสามารถทจะตดตามหรอเซนเซอรการสอสารไดหากไมใชภาษาไทย ภาวะเชนนจงทงใหเธอตองถกตดขาดจากภายนอกและจากครอบครวและชมชนและไมไดรบการอนญาตใหไดรบการสอสารและเขาถงความยตธรรมหากเธอไดรบการกระทาทารณในสถานสงเคราะห หากพจารณาเชนนจะเหนวาเธอไดรบการปฏบตเฉกเชนอาชญากรไมใชเหยอของการถกละเมด “ฉนอยในหองขงของตารวจครงหนง ทนนเราจะใชโทรศพทเมอไหรกได หากวาเรามเงน 10 บาท” ใหม , ภาคการทาวจย, พนกงานบรการไทใหญ แมสาย บานเกรดตระการมระบบในการลงโทษหากผหญงหรอเดกประพฤตไมด การลงโทษรวมถง การใหขดหองนา ไมไดทานขนม และไมอนญาตใหไดเจอกบผทมาเยยม “การไดพบกบครอบครวทมาเยยมเหมอนกบการไดรบรางวลเพราะวาเราเอารางวลนคนได หากผหญงทาผดกฎ ลงโทษแบบนทาใหเรารสกแยมาก เพราะเรารวาครอบครวของผหญงตองจายเงนจานวนมากเพอมาเยยมหาลกสาว ดงนนการลงโทษแบบนไดผลมากทสดสาหรบเจาหนาท”… นกจตวทยา บานเกรดตระการ อกทงสถานสงเคราะหมการเลอกปฏบตในหลายรปแบบ ผหญงและเดกทกคนตองไดรบการศกษานอกโรงเรยน (เทยบเทากบประถมและมธยมศกษา) ในสถานสงเคราะห นอกเสยจากวาสตปญญาของผหญงไดรบการวเคราะหวาตาเกนไป มการทดสอบเชนถามคาถามตางๆและหากเจาหนาทลงความเหนวาผหญงฉลาดเธอผนนกสามารถเรยนหนงสอได มฉะนนเรากตองเขาฝกการอบรมทอคตกบเพศสภาพเชนการเยบผา ทาผม ทาตะกราพลาสตก และเครองสาน แกะสลกผลไม ทาอาหารและนวดฝาเทา และงานการฝมออนๆ ผหญงไมไดรบประกาศนยบตรทเปนทางการสาหรบการฝกอาชพนน อยางไรกตามกจกรรมดงกลาวถกมองวาเปนกจกรรมการฟนฟไมใชการฝกอาชพ ในบรบททแรงงานหญงขามชาตสามารถพดไทยไดแตสาเนยงไมชดหรอมขอจากดดานทกษะทางภาษา หรอผทถกปฏเสธไมใหไดรบสทธทางการศกษาในประเทศและในประเทศตนทาง สงผลใหเธอไมมการศกษาในภาษาใดๆมกจะถกตดสนอยเสมอวาเปนคนทมสตปญญาตา หลงจากเวลากวาแรมปทอยในสถานสงเคราะห เราถกปลอยตวโดยไมไดรบการใหการศกษาใดๆ ไมมทกษะทใชในการหางานในตลาดแรงานได หรอไมมคณสมบตทเปนทางการ เจาหนาทไดทาแคเพยงสวนนอยในการบรณาการผหญงและเดกคนสสงคมหรอโอกาสในการหางานใหมตามจดมงหมายของโครงการ “ฉนถกปลอยไวในแมสาย ดวยถงทมผาทใชทาตกตาเพอขาย ไมมใครอยากซอหรอก ฉนกลบไปทนายจางเกา โชคดทนายจางใหงานเกาทาท บาร คาราโอเกะ ฉนเรยนภาษาไทยกบเอมพาวเวอรตอนกลางวน ประมาณ 3 เดอน ตอนนฉนสามารถอานหนงสอพมพภาษาไทยได และจะลงทะเบยนเรยนเทอมหนา ฉนเสยเวลาทมคาของชวตไปตง 2 ปในสถานสงเคราะห”

ใหม ภาคในการทาวจย พนกงานบรการไทใหญ แมสาย

ในทางทฤษฏแลวผหญงตองไดเบยเลยงชพประจาวนซงบรหารโดยเจาหนาทฝายบรหารของสถานสงเคราะห อยางไรกตามในบานเกรดตระการเจาหนาทบานพกไดบอกกบเราวาแคเฉพาะผหญงไทยเทานนทสามารถเปดบญชธนาคารได นนหมายความวาในความคดของเจาหนาทแรงงานหญงขามชาตไมสามารถทจะรบเงนคาเลยงชพได เจาหนาทยงรสกอกวาประเทศตนทางควรจะเปนผรบผดชอบคาใชจายแตไมมการคยวากระบวนการอะไรทจะนาไปสความจรงทจะใหมการจาย เขายงไดจากดการจายคาสนบสนนครอบครวแกผหญงสญชาตไทยดวยเหตผลเดยวกน อยางไรกตามเจาหนาทสถานสงเคราะหและแผนกบรหารในจงหวดอนหาวธทจะทาใหมนใจวาแรงงานขามชาตจะไดรบสวนหนงของเงนสนบสนนเชนเดยวกบทคนไทยไดรบ การแปลภาษาและการสอสาร ในบานเกรดตระการและสถานสงเคราะหอนๆมความหวงใยทเกดขนจากขอคนพบในงานวจยนคอ การขาดลามแปลภาษาใหผหญง การแปลภาษามกจะไมคอยมในสถานสงเคราะห บางโอกาสทมการจดลามแตไมมคณภาพ ประเดนนอยางไรกตามดเหมอนวาจะเกดขนไมเฉพาะแตในสถานสงเคราะห แตในหลายระยะของ

~ 77 ~

กระบวนการทางกฎหมาย รวมถงกรณทตองขนศาล ในการสมภาษณของตารวจ และในการบงคบตรวจสขภาพทโรงพยาบาล ปรากฏวาการใชลามในการสอสารกบแรงงานหญงขามชาต ผซงเปนโจทกหรอพยานในคดคามนษย เกดขนบางครงคราวและสวนใหญจะอาศยในรปแบบลามอาสาสมครหรอบางครงผหญงหรอเดกทเกยวของในคดเองแปลใหคนอนๆ เหตผลหนงของการขาดแคลนลามและขาดมาตรฐานในการฝกอบรมนนอยภายใตนโยบายแรงงานขามชาต ลามแปลภาษาไมไดรบการตระหนกวาเปนอาชพทแรงงานขามชาตทาได นนหมายถงหนวยงานหรอองคกรเอกชนไมสามารถทจะจางลามไดหรอแมกระทงใหเปนอาสาสมครเพราะจะเปนการละเมดกฎหมาย เครอขายปฏบตการเพอแรงงานขามชาต มลนธรกษไทย มลนธMAP และเอมพาวเวอร รวมถงองคกรอนๆไดมการเรยกรองอยางแขงขนทจะใหรฐบาลยอมรบ “ลาม” ใหเปนอาชพทแรงงานขามชาตจดทะเบยนได โดยเฉพาะการแปลในเรองสขภาพและกฎหมาย พยาน งานวจยของเราพบวาในสถานสงเคราะหบางทพนกงานบรการไมไดถกกกตวไวเพอฟนฟหรอฟนคนจากการคามนษยแตขงเพอใหเปนพยานในคดคามนษย อกครงหนงทเปนไปไมไดทจะตดสนวามจานวนผหญงเทาไหรทปจจบนนถกกกตวไวในฐานะพยานในประเทศไทย อยางไรกตามกระบวนการนเตมไปดวยการละเมด ผหญงทถกกกเปนพยานประสบกบสภาวะเดยวกนกบคนทถกคามนษยรวมถงการถกบงคบขงในสถานสงเคราะห การถกแยกจากครอบครวและชมชน และถกเลอกปฏบตไมวาจะดวยเหตของความเปนหญงขามชาตหรอเพราะเปนพนกงานบรการ อยางนอยมการฟองรองหนงคด (ดรายละเอยดจากสวนท 2 ดานลาง) ทสถานการณไดนาไปสภาวะทยากลาบากในสถานสงเคราะห ผหญงทถกกกขงไวเปนพยานไมประสงคจะเปนพยานและไมตองการทจะอยในสถานสงเคราะห จงไดกระทาการอยางเงยบๆในการประทวงเพอแสดงใหเหนการไมใหความรวมมอตอเจาหนาทในสถานสงเคราะห เพราะผหญงเหนวาบทบาทของเจาหนาทในสถานสงเคราะหนนควรจะใหการสนบสนนผหญงทตองการความชวยเหลอไมใชการกกขงผหญงโดยปราศจากความยนยอม

“ฉนเปนนกสงคมสงเคราะหไมใชพศด ฉนอยากจะชวยคนไมใชมสวนในการขงเธอ“ เจาหนาทในสถานสงคมเคราะหในประเทศไทย ทไมประสงคจะเอยนาม

~ 78 ~

ปรากฏวาบอยครงทสถานสงเคราะหมกจะใชเปนทกกตว ถงแมวาความจรงเปนการผดกฎหมายและละเมดสทธมนษยชนของผหญงทถกกกขงและสรางความลาบากใหกบผหญงและเจาหนาทในสถานสงเคราะหอยางมาก สทธในการทางาน ภายใตพระราชบญญตฯ บคคลทถกคามนษยทเปนผใหญทอยในสถานสงเคราะหมสทธและโอกาสในการทางานชวคราว หากเราตองอยในปะเทศไทยเพอรอกระบวนการทางกฎหมายหรอกระบวนการในการสงกลบ อยางไรกตามในงานวจยของเราคนพบวาสทธนไมไดถกขยายใหผหญง ใน พ. ศ . 2554 ครงแรกในประเทศไทย มผชาย 9 คน ทถกคามนษยในอตสาหกรรมประมงซงไดอยในสถานสงเคราะหในภาคใตไดรบโอกาสอนญาตใหทางาน ผชายไดรบอนญาตใหออกไปขางนอกสถานสงเคราะหเพอทางานกรรมกรในแตละวน และไดรบคาแรงวนละ 200 บาท (มากกวาคาจางขนตา) กลบมาทสถานสงเคราะหในเวลากลางคน79 มผชายคนหนงไดรบการอนญาตใหอยนอกสถานสงเคราะหกบภรรยาขณะทรอโอกาสในการใหปากคาใหในชนศาล อกคนมโอกาสในการออมเงน 70,000 บาทระหวางทรอ สถานการณเชนนหางไกลกบสงทเกดขนกบผหญงทตองอยในสถานสงเคราะหยงนก ไมเคยมผหญงคนไหนทไดรบอนญาตใหออกไปทางานหรอรวมกจกรรมขางนอก “ในประเทศไทยผชายทเปนเหยอของการคามนษยและอยในบานพกสามารถทจะออกไปขางนอกได ในขณะทเขารอคดในชนศาล แตเราไมสามารถใหผหญงออกไปได ผหญงเราออนแอและมความเสยงทจะถกเลหเหลยมมากกวาผชายและอาจจะโดนหลอกอกครง กเลยแทนทโดยการใหอยขางในและเอางานมาใหผหญงทาหรอทางานฝมอ” นกจตวทยา บานเกรดตระการ ผหญงทบานเกรดตระการเหมอนกบผหญงทอยในสถานสงเคราะหอนๆ ตองทางานประดษฐตกตาและงานฝมอทจะขายในรานของสถานสงเคราะห ซงอยดานหลงของสถานสงเคราะหในเกาะทตง ผหญงไมไดรบคาจางจากงานททา และไมมโอกาสในการตงราคาสนคาทผลตหรอวาจะนาสนคาไปจาหนายทไหน และหากสนคาขายไดจะไดเงน 70 % ของราคาสนคานน และสถานสงเคราะหเกบเงนทเหลอเพอเปนคา “วสดและคาสอน “หากสนคาขายไมได ผหญงกจะไมไดเงนเลยสาหรบคาเสยเวลาและแรงงาน งานทผลตสนคานไมไดเปนทางเลอก แตเปนสงทตองทา ราคาสนคาในรานราคาระลกมตงแต 25-300 บาท ซงกจกรรมเชนนไมไดเปนไปตามสทธของผหญงทจะทางานภายใตพระราชบญญตฯ เปนการเลอกปฏบตดวยเหตผลทางเพศทชดเจน โดยเฉพาะเปนความโหดรายเพราะเราเปนผหาเลยงครอบครว เรารวาครอบครวจะประสบกบความยากลาบากมากเนองมาจากการทเราถกกกขงและไมสามารถหารายไดได ปญหาของสถานสงเคราะหในประเทศไทยไดถกหยบยกขนมาหลายตอหลายครงโดยองคกรเอกชน นกวจยแมกระทงคนอยในขบวนการเคลอนไหวตอตานการคามนษย เปนประเดนทตองใหความสาคญและแกไข ในรายงานประจาปสถานการณการคามนษยของรฐบาลสหรฐยงยกหยบยกประเดนปญหานวายงคงมอยใน พ. ศ . 2554 “มรายงานอยางตอเนองระหวางปวาเหยอการคามนษยทเปนคนตางชาตผซงหนจากสถานสงเคราะห เพราะวากระบวนการทางกฎหมายทลาชาและเราตองถกสงกลบ ความทไมสามารถหารายไดระหวางทรอขนศาลและอปสรรคดานภาษา และการทไมเชอใจเจาหนาทของรฐ มการรายงานอยตลอดวาการทเราไมอยากระบวาตนถกคามนษย เพราะวาระบบทาใหหมดกาลงใจ เชนปญหาของการทตองอยในสถานสงเคราะหนาน ตองถกสงกลบและกระบวนการในชนศาล” (รายงานประจาปสถานการณการคามนษยของรฐบาลสหรฐ พ. ศ . 2554 ) “สาหรบคนทไมยอมรบงานทพวกเราทาหรอเขาใจผดตอสภาวะแวดลอมของพนกงานบรการยคใหมในประเทศไทย เขาอาจจะเชอวาอะไรกดกวาสภาพตอนทเขาเจอเรา บางคนทอยขางนอกอาจจะคดวาการนงอยในบานพก เยบผา ไดกนอาหารและอยฟร จะดกวาการทางานกลางคนในบานสาวมาก บางทเขาอาจจะคดวาเราไมมอะไรทดกวานแลวทจะทาในเวลาของเรา ดงนนเราตองแสดงใหเขาเหนวากอนหนานเรามอสรภาพ เรามรายไดทดเลยงครอบครวของเรา เราไมใช

79

จากการสมภาษณองคการการโยกยายถนระหวางประเทศ (IOM), กรงเทพฯ มนาคม 2554

~ 79 ~

ภาระทประเทศไทยตองมารบผดชอบ เราสนกกบสงทเราทา เราตองทาใหเขาเหนวาเวลาทเราม ครอบครว อสรภาพและความเปนอสระของเรานนมคาเทาๆกบของเขา แตวาเราจะแสดงใหเขาเหนสงเหลานใหไดอยางไร ” จากการอภปรายของทมทาวจย การไดรบคาชดเชย บคคลทถกคามนษยในประเทศไทยมสทธไดรบคาชดเชยไมวาจะโดยกระบวนการทางอาญาจากอาชญากรรมการคามนษยทมผกอขน หรอผานทางศาลแรงงานจากการถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบ อยางไรกตามดเหมอนวาผหญงทถกคามนษยเพอการแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณไมคอยมใครไดรบคาชดเชยหรอมการเขาถงกระบวนการในการเรยกรอง เหมอนกบคนทกคนหากเราถกคามนษยเรามสทธภายใตพระราชบญญตฯเพอใหพนกงานอยการเรยกรองคาเสยหายจากการกระทาทางอาญาจากเงนและทรพยสนของผคามนษยเพอจายใหเราสาหรบการเยยวยา พระราชบญญตฯอนญาตใหรฐยดทรพยบคคลทศาลพพากษามความผดและนาเงนไปใสในกองทนปองกนการคามนษยระดบชาตเพอใชในการชวยเหลอบคคลทไดรบผลกระทบจากการคามนษยหรอกจกรรมทใชในการตอตานการคามนษย ในปงบประมาณ พ. ศ . 2554 มการยดทรพยทงหมดเปนจานวน 7,000,000 บาท ขอมลระดบชาตวาดวยการเรยกรองสทธคาชดเชยเปนกระบวนการทยากตอการเขาถง มการจายคาชดเชยในกรณทเปนแรงงานบงคบของแรงงานขามชาตในอตสาหกรรมประมง และมขอมลหลกฐานทวาการเรยกรองคาชดเชยในชนศาลมมากขนสาหรบบคคลทไดรบผลกระทบจากการคามนษยในปทแลว80 ระหวางทมการทาวจยเราไดเพยรพยายามหารายงานวาดวยคาชดเชยทไดใหแกผเยาวทถกคามนษยหรอถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณ องคกรเอกชนและเจาหนาทของรฐโดยทวไปไมไดทราบวามการจายคาชดเชยใหบคคลทถกคามนษยสอตสาหกรรมบนเทง เปนประเดนทนาหวงใยยงเนองจากจานวนของเราพนกงานบรการทมจานวนมากทตองถกจบและมการดาเนนคดในประเทศไทยแตไมมกรณทประสบความสาเรจทเงนชดเชยจากการคามนษยมการรายงานใน พ. ศ . 2553 ในสวนของการคามนษยหรอถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณ การเรยกรองใหมการชดเชยเปนเรองยากและกระบวนการใชเวลานาน อยางไรกตามในพระราชบญญตฯไดกาหนดใหกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยมหนาทในการสนบสนนบคคลทไดรบผลกระทบจากการคามนษยสามารถทจะเรยกรองคาชดเชยผานทางกระบวนการทางกฎหมายได กฎหมายระบวาพนกงานอยการหรอเจาหนาททสอบสวนตองแจงใหบคคลทราบวาตนมสทธทจะไดคาชดเชยและพนกงานอยการตองเปนตวแทนในชนศาล การเรยกรองคาชดเชยในแตละกรณตองไดรบการอนมตจากผพพากษาทนงบลลงกในคดนน จานวนเงนคาชดเชยใหขนอยกบความรายแรงของอาชญากรรมทกอขนและจานวนทรพยสนของผคามนษย กระบวนการทงหมดนใชเวลากวาแรมปกอนทจะเสรจสนไมรวมถงการทกระบวนการศาลลาชาในการพจารณา โดยแทจรงขอมลจากสานกงานอยการสงสดในประเทศไทยแสดงใหเหนวาคดการคามนษยใชเวลา มากกวา 15 เดอนและมแค 23 คดทไดรบคาชดเชยหลงจากกระบวนการสนสด (นอยกวาสองคดตอเดอน ) จากการทางานของพนกงานอยการททางานเตมเวลา 8 คน81ไมมขอมลทเขาถงไดในรายละเอยดของคาชดเชยทไดรบ เปนการยากทจะทราบวาใครไดหรอไมไดคาชดเชย การขาดซงการมอยของการเรยกรองดงกลาวทาใหเราเชอวากระบวนการไมนาจะเกดขนในลกษณะทเกดขนประจาและเขาถงไดสาหรบบคคลทถกคามนษยทกคนในประเทศไทย กระบวนการในการไดรบคาชดเชยนนตองมการสบหาและตดตามตอกบกระทรวงยตธรรม เมอไมนานมานในเดอนพฤศจกายน 2554 มผเยาวสามคนทถกขง 8 เดอน และเรวๆนถกสงกลบประเทศตนทาง ไมมการเรยกรองคาชดเชยใหผหญงทงสาม แตละคนไดรบเงน 4,000 บาทจากองคกรททางานหลก

80 SIREN ,2553 การตอบรบทางกระบวนการยตธรรมอาญาตอการคามนษย ยทธศาสตรเครอขายขอมลในการตอบรบ โครงการ (ARTIP) AUSAID และ UNIAP SIREN

81 ขอมลจากสานกงานอยการสงสด ศนยการตอตานการคามนษย กรกฎาคม 2554

~ 80 ~

ดานการคามนษย Trafcord กอนทจะถกจบพวกเขาไดรบการจางงานเปนพนกงานเสรฟและนกรองในคาราโอเกะ และไดเงนเดอน 4,000 บาท และยงมทป สวนใหญแตละเดอนรวมรายไดจะมเงนประมาณ 5,000-6,000 บาทตอเดอน ผหญงควรจะมรายไดอยางนอย 40,000 บาทระหวางชวงเวลาทถกขง สบเทามากกวาเงนทไดรบ เงนทไดหากเทยบแลวเทากบคาแรงกอนทจะถกจบแคหนงเดอน หรอบางทอาจจะเปนการกระตนไมใหกลบมาทเมองไทยอก “เคาใหเงนเราแตละคนคนละ 4,000 บาทและบอกกบฉนวาตดตอพวกเขาไดหากอยากจะทางานเยบผาทบาน”

อาหม ภาคทาวจย อาขาจากรฐฉาน พมา ในทางตรงกนขาม คนไทยทกลบมาประเทศหลงจากทถกคามนษยในตางประเทศมกจะไดรบคาชดเชยจากรฐบาลในประเทศนนประมาณ 30,000 บาท ซงเงนสวนนแยกมาจากเงนทไดรบจากคาชดเชยทศาลในประเทศนนสงใหไดรบและไมไดมขอแมวาจะตองใหการเชนไรในชนศาลถงจะๆไดรบเงน ถงกระนนความรสกของคนทถกคามนษยจะยงคงเควงควาง แตเงนทนทบรหารจดการโดยองคการระหวางประเทศและกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยสามารถทใชสาหรบกจกรรม เชนการใหการศกษา คาใชจายดานสขภาพหรอการพฒนาธรกจในประเทศไทย ไมสามารถใชอยางเสรและมเงอนไข เชน ไมควรใชในการจายหนทเกดจากการยายถนและจานวนนอยทสามารถใชไดกบสงพนฐานทจาเปนตอชวต การถกสงกลบเปนสงทหลกเลยงไมได ระยะเวลาทยาวนานในการกกขงบคคลในสถานสงเคราะหในประเทศไทยนนสาเหตมาจากความลาชาในกระบวนการการสงกลบ ในพระราชบญญตฯและในการอภปรายเรองการตอตานการคามนษยถกเรยกวา การกลบคนภมลาเนา แตประสบการณของพนกงานบรการแรงงานขามชาตเรยกมนวาการถกสงกลบ เพราะไมมองคประกอบของความยนยอมในกระบวนการ ไมมการเคารพประสบการณของการมชวต เราจงเรยกวาการสงกลบในงานวจยของเรา ปรากฏวาในรายงานเอกสาร การสงกลบของบคลทถกคามนษยคอนขางจะมความตรงไปตรงมาและครอบคลม กระนน ถงแมวาจะมขอตกลงและบนทกขอตกลงฯ แบบทวภาค และการจดฝกอบรมใหแกเจาหนาทของรฐเหลอลน กระบวนการสงกลบระหวางประเทศไทยและประเทศเพอนบานกยงคงเตมไปดวยความยงยาก กระบวนการการสงกลบของบคลทถกคามนษยเปนกระบวนการของรฐตอรฐ โดยทมองคกรเอกชนทตงในประเทศไทยและประเทศเพอนบานอานวยความสะดวก การทาวจยของเรามขอจากดในการหารายละเอยดลกษณะของกระบวนการสงกลบของบคคลทถกคดเลอกวาเปนผเยาวทถกคามนษยเนองจากการถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณ เราไมไดคนพบวากระบวนการทใชนนเหมอนหรอตางจากทเกดขนกบบคคลทเปนผใหญหรอกบแรงงานททางานในอาชพอนๆ แนนอนวาผชายทถกชวยเหลอจากการคามนษยทถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการทางานประมงไมไดผานกระบวนการแบบเดยวกนและไมมการลาชาในกระบวนการ82 ในขนแรกบคคลจะถกสมภาษณถงสภาวะแวดลอมของบานผหญงโดยเจาหนาทตรวจคนเขาเมองและเจาหนาทสวสดการจากประเทศไทยและเจาหนาทจากประเทศตนทางซงโดยทวไปจะเปนเจาหนาทสถานทต เจาหนาทในประเทศตนทางซงบางครงไดรบการชวยเหลอจากองคกรเอกชนจะเรมหาเบาะแสครอบครวจากขอมลทไดให หากพบครอบครวแลวมการประเมนวาครอบครวพรอมทจะรบคนผเยาวทถกคามนษยประกอบกบความสามารถของครอบครวในการปองกนมใหถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบซาในอนาคต หลงจากทประสบความสาเรจในการประเมนและการตดตอ บคคลจะถกสงไปทชายแดนไทย-พมา มการสงตวใหเจาหนาททอยอกฝง บางครงผหญงตองถกขงอกครงโดยรฐบาลในประเทศของตนกอนทจะสงกลบบานหรอเจอกบครอบครวอกครง สาหรบคนไทยทกลบมาจากตางประเทศ องคกรเอกชนและเจาหนาทสวสดการจะใหการสนบสนนและ 82 การอภปรายกบ Jackie Pollock ผอานวยการมลนธ MAP ธนวาคม 2554

~ 81 ~

ตดตามหาบคคลหรอครอบครวอยางมเงอนไขภายในระยะเวลา 3 ป การใหการสนบสนนรวมถง การใหคาปรกษา เงอนไขทางสงคม การศกษาและการสนบสนนทางอาชพ อยางไรกตามกระบวนการในการขอความชวยเหลอจะมความยงยากตามเงอนไขราชการ บคคลสามารถไดรบการสนบสนนดานการเงนมกจะไดรบอปกรณในการประกอบอาชพแทนเงนจากองคกรเอกชนเพอใชในการหารายได ตวอยางเชน ผหญงไดรบจกรเยบผาเพอตงรายเยบผา ทงเจาหนาทไทยและองคกรเอกชนยนยนถงปญหาของระยะเวลาหลายวนทตองใชในกระบวนการสงกลบระหวางรฐ ในพมามสาเหตหลายประการททาใหมการลาชาอยางเรอรง ผคนจานวนมากจากพมาไดยายถนเพอหนการประหตประหารจากรฐบาลพมา ผหญงสวนใหญมาจากรฐทมกลมชาตพนธและมสงครามการตอส และมการใชการขมขนเปนอาวธสงคราม ทาใหผหญงและเดกมความเสยงโดยเฉพาะ เราไมสามารถหาไดวามการคมครองอยางเปนระบบในระบบการสงกลบเพอคมครองบคคลทอาจจะเสยงจากการประหตประหารจากรฐบาลพมาหรอกลมตดอาวธกลมอนหลงจากทผหญงกลบไปแลว ใน พ ศ . 2554 มการกลาวหาวา กองกาลงกะเหรยงประชาธปไตยฝายพทธ ( ดเคบเอ) ซงเปนฝายเดยวกบทหารพมาไดมสวนเกยวของในการกรรโชกเงนกอนใหญจากหรอบคคลทถกคามนษยทถกสงกลบฝงพมาจากฝงไทย 83 ยงกวานน มการยนยนจากพนกงานบรการทมาจากพมาทกคนถงทศนคตทดถก ตดสนคนและมกจะอาฆาตของเจาหนาทพมาตอผหญงทถกสงกลบหลงจากทมการคดเลอกวาเปนบคคลทถกคามนษยในอตสาหกรรมบนเทงในประเทศไทย ความลาชายงมสาเหตมาจากการทสงทเปนโครงสรางพนฐานในพมาโดยเฉพาะในพนทกลมชาตพนธทไมไดรบการสนใจมาหลายทศวรรษ ชอถนน เลขทบานและแมกระทงชอเมองอาจจะไดรบการรจกในหลายชอและไมมการบนทกทเปนทางการ นอกจากนนคนทมประสบการณกบเจาหนาทพมาจะระมดระวงทจะบอกวาตนอยทไหนจรงๆ “แมกระทงในกระบวนการของการพสจนสญชาต เจาหนาทจะมาทบาน มาดวาเรามเงนเทาไหร เพอใหเหนวาเรามการใชชวตอยางไร เพราะวาจะไดประเมนไดถกวาจะเรยกเกบเงนภาษจากเราเทาไหร บางทเคาอาจจะทาเหมอนกนกไดนะหรอวาอาจจะแยยงกวานนหากเราถกคามนษย“ นวน ภาคทาวจย พนกงานบรการไทใหญ เมอพนกงานบรการขามชาตซงเปนสวนหนงของ Empower กลบบานชวคราวทประเทศจน พมา ลาว ผหญงมกจะสงขาวใหเราทราบประจาไมวาจะเปนทางโทรศพท face book หรอทางเครอขายทกวางขวางของพนกงานเอง มความตางอยางชดเจนเมอบคคลถกสงกลบจากกระบวนการทเปนทางการในสวนของรฐเรองคามนษย เมอผหญงกลบไปแลว แทบจะไมมหรอไมมการตดตามเลย องคกรเอกชนททางานตอตานการคามนษยไดยอมรบวาไมมใครตดตอกลบมาเลย เราไดทราบวาองคกรเอกชนและรฐบาลในประเทศไทยมอปสรรคมากในการตดตามหรอแมกระทงการจดประชมเพอตดตามกระบวนการ ในพมาการตดตอสอสารและการวางแผนตองไดรบการอนมตจากฝายบรหารสวนกลางของทหารพมา มกจะไมมการอนญาตหรอมการอนญาตแบบมเงอนไขททาใหการประชมไมมประโยชน องคกรเอกชนระหวางประเทศกลมหนงบอกกบเราวาศนยไทยไมเคยไดมโอกาสพบกน แมกระทงการพบปะทไมเปนทางการ เชนการทานอาหารเยนรวมกนในแตละฝงของชายแดนกบเจาหนาททอยในฝงพมา นอกจากนนการเดนทางถกจากดในพมา นนหมายถงในความเปนจรงเปนไปไมไดทองคกรเอกชนหรอเจาหนาทของรฐในฝงไทยจะทราบวาบคคลทพวกเขาสงกลบไปไดรบการสนบสนนทมประสทธภาพหรอไม หรอปลอดภยในพมาหรอไม ในลาวและจนโดยทวไปมการขาดแคลนองคกรเอกชนและไมมการประสานงานตดตามจนถงปจจบน ผหญงและเดกทกลบไปทลาวจะตองสงกลบไปทเมองหลวงทซงเธอจะถกขงอก 12 เดอนกอนทจะมการจดการใหกลบบาน ประเดนนไดมการหยบยกอยางชดเจนในรายงานสถานการณการคามนษยประจาปของประเทศไทย โดย รฐบาลสหรฐ 2554

83

รายงานสถานการณการคามนษยประจาปของประเทศไทย โดย รฐบาลสหรฐ 2554

~ 82 ~

เปนเรองตลกรายทเวลาทผหญงกลบไปถงบานแลว กลายเปนวาผหญงซงเปนบคคลทไดรบผลกระทบจากการคามนษยหรอถกคามนษยนนตองอยในหองกกมากกวาเวลาทคนทถกพพากษาวามความผดฐานคามนษยตดอยในคก มเงนทนทใชไดจากองคกรเอกชนทตอตานการคามนษยทสนบสนนคนทจะถกสงกลบไปทพมา ลาวและกมพชา อยางไรกตามในความเปนจรงไมสามารถเขาถงได องคกรเอกชนบอกวานนเปนเพราะวาผหญงไมสามารถเปดบญชธนาคารได ในประเทศไทยหรอในประเทศของตนและไมสามารถทจะถอเงนสดไปไดระหวางเดนทางกลบบาน เพราะตามปกตจะถกเจาหนาทในประเทศไทยหรอในประเทศของตนททจรตยดเอาไปได อยางไรกตามแรงงานขามชาต รวมถงผหญงทมาจากพมาปกตแลวจะสงเงนกอนใหญกลบไปใหทบาน หากมการเชอวาผหญงจะสามารถจดการกบเงนเองได เรามนใจวาผหญงและเดกจะสามารถหาทางทปลอดภยเพอจะสงเงนใหครอบครวได ทงองคกรเอกชนและเจาหนาทของรฐยอมรบวาหลายคนทถกสงกลบขามชายแดนไปแลวจะหนหลงกลบมาทประเทศไทยอก เราพบวานเปนผลลพธโดยธรรมชาตของการใชยทธศาสตรทมไดแยกอยางชดเจนระหวางพนกงานบรการแรงงานขามชาต พนกงานเสรฟ การลกลอบขนยายแรงงานขามชาต การกเงน แรงงานขดหน พนกงานบรการและการคามนษย อกทงยทธศาสตรในปจจบนไมมหนทางทจะแกสาเหตของการคามนษยหรอสนองความตองการของบคคลทถกคามนษย “เรามาเพอสรางชวตใหมใหครอบครว ไมไดมาเพอใหสงกลบบานดวยมอเปลาและรสกอปยศ หากมเรองเลวรายกบเรา เราตองการเปลยนททางานใหมเพอหานายจางใหมทดกวา “

แดง หม , ภาคการทาวจย, พนกงานบรการแรงงานพมา, แมสาย “หลงจากทถกกกซะนาน ฉนตองกลบไปทบาน เพอไปใหครอบครวเหนวาสบายดและจะตรงดงกลบมาประเทศไทย” บม , ภาคการทาวจย, พนกงานบรการแรงงานลาว อดรธาน องคกรเอกชนบางทระบวาการใหการอบรมและฝกทกษะทมใหบคคลทถกคามนษยในประเทศไทยนนมขอจากดและไมมโอกาสในการทางานเนองมาจากขาดการพฒนาดานเศรษฐกจ 84 ในขณะเดยวกนไมมทางเลยทจะตรวจสอบตวเลขของผทกลบมาประเทศไทย จากการเพยรหาหลกฐานทมเราพบวาคนสวนใหญกลบมาทางานในไทยภายในหนงปหลงจากทถกสงกลบ องคกรเอกชนทตอตานการคามนษยและเจาหนาทของรฐไดระบอยางรวดเรวถงความยากจนและการวางงานภายในประเทศเพอนบานเปนสาเหตหลกของการคามนษย85 อยางไรกตามการวจยแสดงใหเหนวาในขณะทความยากจนและการวางงานเปนสาเหตหลกของการคามนษย แตการทผหญงไมสามารถเขาถงเอกสารการเดนทางและการจากดดานคนเขาเมองรวมกบการบงคบใชกฎหมายและมาตรฐานแรงงานทมนอย รวมถงความลาสมยทยงมการทาใหงานบรการเปนความผดทางอาญา สงเหลานประกอบกนและสรางพนทใหมการคามนษย การปองกน –หยดการคามนษยผานทางการใหการศกษาและสรางตระหนก กจกรรมการปองกนการคามนษยในประเทศไทยทมการรายงานพบวา การรณรงคสรางความตระหนก การฝกอบรม การจดการอภปราย เอกสารสงพมพหรอเอกสารในภาษาของแรงงานและโครงการทมงเปาไปทกลมเปาหมายหรอกลมทถกคดเลอกวาเปนกลมทมความเสยงสงตอการคามนษย จากรายงานของรฐบาลแจงวาระหวาง พ .ศ . 2553- ตนป 2554 ไดเขาถงประชาชนมากวา 3,000 คนผซง

84

สมภาษณมลนธ ศภนมต เชยงใหม มนาคม 2554 85

การประชมระหวางรฐบาลไทยและลาวเรองการตอตานการคามนษย มกดาหาร มถนายน 2554

~ 83 ~

เปนกลมทมความเสยงสงและเขาถงนายจางประมาณ 2,000 คน เพอสรางความตระหนกเรองการคามนษย ในชวงระยะเวลาเดยวกน Empower ซงมทรพยากรทนอยกวามากไดเขาถงพนกงานบรการประมาณ 30,000 คน รวมถงพนกงานบรการแรงงานขามชาต ในหลายสวนของอตสาหกรรมบนเทง ในตนป พ .ศ . 2554 พนกงานบรการในเชยงใหมไดรบการเชญผานทาง Empowerเพอเขารวมการฝกอบรมทจดโดยองคกรเอกชนเรองการคามนษย เปนการประชมหนงวนทมผฟงการนาเสนอคาบรรยาย 100 ทสวนใหญเปนเดกผชาย นเปนครงแรกทเราไดยนการใหการศกษาทมวตถประสงคเพออตสาหกรรมบนเทง ในชวงแรกของการทาวจยไมมพนกงานบรการแรงงานขามชาตคนไหนทเคยไดยนหรอเขาใจมโนคตของคาวา “การคามนษย “และไมมใครทราบวามพระราชบญญตทเกยวกบการคามนษย แตผหญงสวนใหญเขาใจคาวา “ถกหลอก “ แตดงทไดกลาวไปแลวในบททหนงวาถงแมจะเปนเรองเกาแตวาไมใชประเดนปกตทผหญงเหนหรอมประสบการณในการทางานในอตสาหกรรมบนเทงในปจจบน การขาดความตระหนกถงกฎหมายเกยวกบการคามนษยในหมพนกงานบรการชไปทความลมเหลวของโครงการปองกนการคามนษยระดบชาตในประเทศไทย ถงการเขาถงกลมทถกหาวาเปนกลมทมความเสยงสง เจาของสถานบนเทงและนายจางในอตสาหกรรมบนเทงยงคงมความเขาใจทนอยนดตอขอมลเรองการคามนษย เจาของสวนใหญเคยไดยนและมมโนคตเรองการคามนษยอาจจะทางทว จากตารวจหรอจากเพอนแตไมไดหมายความวาเขาจะเขาใจวามนเกยวของกบเขาหรอธรกจทเขาทา บางคนเหนวาสวนมากจะเกยวกบการทแรงงานขามชาตไมมบตรประจาตว สวนคนททราบดอยแลววามกฎหมายการคามนษยมองวามนเปนการเปดโอกาสใหตารวจททจรตไดทาการกรรโชกเงนจากพวกเขาอก คนทจางแรงงานขามชาตมประสบการณในการเรยกรองใหเพมเงนใตโตะใหตารวจนบตงแตมการประกาศใชกฎหมายฉบบน เนองจากวานายจางและผจดการเปนบคคลเบองตนทตดสนใจเกยวกบการจางและสภาพการทางานของเรา ดงนนจะมประโยชนหากมการรณรงค ดาเนนการจดการศกษา รวมถงการเนนไปทบทลงโทษสาหรบการคามนษย ดวยจดมงหมายเชงบวกเพอเปนการลดการแสวงหาประโยชนและปรบปรงสภาพการทางานในอตสาหกรรมของเรา อตสาหกรรมของเราคอนขางจะเปดและงายในการเขาถงทงพนกงานบรการและนายจางประกอบดวยการออกแบบโครงการปองกนและการใหการศกษาทเหมาะสม อยางไรกตามกจกรรมการปองกนการคามนษยเพอแกไขปญหาการแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณนนกลบปรากฏวาเนนไปทโครงการขององคกรเอกชนในจงหวดหรอชมชนทยากจนกวาเพอใหขอความทเตอนบงเพอตอตานการคาประเวณ โครงการใหโอกาสในการเขาถงการศกษาและการฝกอาชพสาหรบผหญงและเดก เปนเรองทดทวาผหญงและเดกสามารถทจะเขารบสทธทางการศกษาผานโครงการนและเสรมสรางทกษะของตวเอง รวมถงความมนใจ อยางไรกตามเปนเรองทนาผดหวงทกจกรรมตางๆเหลานไมไดจดใหเพอผลประโยชนของผหญงโดยแทจรง เพราะทจรงแลวเปนการปองกนการคามนษยเทานนเอง ยงกวานนเรองทสบสนคอ ถงแมวาจะมการใหทนและทรพยากรมาทใชในการรณรงคปองกนและสรางความตระหนกระดบชาตแกองคกรเอกชนมากกวา 60 องคกรและกระทรวงหลายกระทรวงของรฐ แตผหญงททางานในอตสาหกรรมบนเทงในประเทศยงมขอจากดในความรเกยวกบประเดนการคามนษยในสวนของการปองกนและคมครอง เงนทน –เอาเงนมาใหดกอน ความไมโปรงใสในการใชจายงบประมาณของรฐในกจกรรมการตอตานการคามนษยในประเทศไทย ทมวจยไดขอขอมลเกยวกบรายละเอยดคาใชจายของรฐในกจกรรมทเกยวกบการคามนษยได แตไมมการตอบจากรฐ ไมมรายงานขอมลททาใหประชาชนเขาถงไดในการบรหารจดการกองทน ถงแมวาจะมการกาหนดไวในพระราชบญญตฯ ขอมลดานลางนไดเปนการสรปจากขอมลทมอยนอยทปรากฏอยในทสาธารณะ จากการรายงานขาวใน พ. ศ . 2548 ตอนทกองทนปองกนการคามนษยพงตง งบประมาณเบองตน 500

~ 84 ~

ลานบาท ไดรบการอนมตจากรฐบาล ทกษณ ชนวตร.86 3 ปตอมา อยางไรกตาม ในรายงานสถานการณการคามนษยประจาปของประเทศไทย โดย รฐบาลสหรฐ อางวาในทางปฏบตมการใชเงนไปจรง 75 ลานบาท ซงใชเปนคาใชจายในการชวยเหลอบคคลทไดรบผลกระทบจากการคามนษยและสนบสนนโครงการการตอตานการคามนษย ตงแตนนมาคาใชจายปรากฏวาลดลง ดวยการสรปงบประมาณของรฐบาลไทย87 รายชองบประมาณทใชในการปองกนและปราบปรามการคามนษยทหมนเวยนงบประมาณตงแต พ. ศ .2552 ขอมลการจดสรรงบประมาณแสดงใหเหนวาใน พ. ศ .2552 มการจดสรรงบประมาณ 10 ลานบาท ใน พ. ศ 2553 ไมไดรบการจดสรรงบประมาณและ ใน พ. ศ .2554 ไดรบ 20 ลานบาท อยางไรกตามตวเลขเหลานไมไดแสดงหลกฐานเกยวกบคาใชจรงของรฐในกจกรรมการตอตานการคามนษย ใน พ. ศ 2553 รฐบาลอภสทธระบในสองปทผานมารฐบาลไทยไดจดสรรงบประมาณกองทนการคามนษยรวม 8.5 ลานบาท เพอชวย 498 คนทไดรบผลกระทบ และเงนอก 56 ลานใชในการสนบสนน 103 โครงการ ทดาเนนงานโดย 61 องคกร การจดสรรงบประมาณนเราเดาวานาจะรวมถง 7 ลานบาททยดมาจากผคามนษยดวย 88 นนหมายความวาเฉลยแลวมการใชงบประมาณตอบคคลทไดรบผลกระทบคนละ 17,000 บาท ตงแต พ. ศ 2552- 2553 ในรายงานสถานการณการคามนษยประจาปของประเทศไทย โดย รฐบาลสหรฐ ระบวาใน พ. ศ 2553 กระทรวงการตางประเทศใชงบ 5.9 ลานบาทในกจกรรมการรณรงค ใหขอมลและความตระหนกเพอการคมครองและปองกนการคามนษยรวมถงเยาวชน รฐบาลและองคกรเอกชน ในรายงานสถานการณการคามนษยประจาปของประเทศไทย โดย รฐบาลสหรฐ พ. ศ 2554 ระบวารฐบาลไทยใชงบประมาณ 6 ลานบาทจากงบประมาณดงกลาวในการชวยเหลอบคคลทไดรบผลกระทบจากการคามนษยและสนบสนนการเงนตอกจกรรมทตอตานการคามนษยซงมการรายงานแคเพยงจานวนนอยของงบประมาณทงหมดของรฐทใหชวยบคคลทถกคามนษย เปนไปไมไดทจะคนควาจากตวเลขดงกลาวถงเจตจานงดานงบประมาณของรฐบาลไทยเพอตอตานการคามนษย หรอประสทธภาพหรอการใหความสาคญในการบรหารงบประมาณโดยรวม ปรากฏวาในตวเลขของการใชจายเบองตนใน พ. ศ 2552และ ตงแต พ. ศ 2553 มการประมาณการวาไดใชงบประมาณ 30 ลานตอป สวนใหญไดจดสรรไปทองคกรหรอหนวยงานททาการอบรมรณรงคดานขอมลใหตารวจทยงงงและสบสน ฯลฯ ซงเทยบเคยงกบจานวนทนอยในการจดสรรเพอการชวยเหลอบคคลทไดรบผลกระทบจากการคามนษย ประเทศไทยไดลงนามในอนสญญาตอตานการทจรตในตาแหนงหนาทของสหประชาชาตใน พ. ศ 2554 แตคะแนนของประเทศไทยอยในระดบตา ท 3.5 ใน 10 ในดรรชนโลกภาพลกษณคอรปชน 89 เจาหนาทภายในหนวยของการตอตานการคามนษยกลายเปนประเดน มประวตทยาวนานของการคามนษยโดยเจาหนาทของรฐยอนกลบไปตอนสนสดสงครามโลกครงทสอง ซงขยายไปหลายระดบ จากเจาหนาทตรวจคนเขาเมองในทองถนผซงกรรโชกสนบนจากแรงงานขามชาตและตวแทน สภารฐบาลในระดบจงหวดผซงปกหลกการทาธรกจซงขนอยกบแรงงานขามชาต และโดยเฉพาะภายในสวนของสานกงานตรวจแหงชาต จากตารวจในทองถนจนถงตารวจสวนกลางททางานในพนททมความเสยงตอการคามนษยสง 90 ลาสด ณ เดอนมกราคม พ. ศ 2554 เจาหนาทตารวจระดบสง 3 คน ทางานในหนวยตอตานการคามนษย 3 ถกยายไปในตาแหนงทไมมบทบาทอะไร อยระหวางการสอบสวนคดทจรตและรบเงนสนบน อยางไรกตามจนถงปจจบนถงแมวาพระราชบญญตจะกาหนดบทลงโทษไวสงสาหรบเจาหนาททสมคบหรอมสวนรเหนในการคามนษย แตยงไมมการดาเนนคดกบเจาหนาทของรฐ การทาใหสาธารณชนตรวจสอบไดถงความโปรงใสของรายงานทางการเงนของกองทนการปองกนและปราบปราม

86 บทความ ศนยปองกนการคามนษยเปด งบประมาณอดฉด 500 ลานบาท หนงสอพมพขาวสด 29 ตลาคม 2549

87 สานกงบประมาณ, ประเทศไทย–การสรปงบประมาณ 2551, 2552, 2553, 2554;

88 บทความ ประเทศไทยกบเจตจานงในการตอตานการคามนษย (24/09/2553)

89 องคกรเพอความโปรงใสระหวางประเทศ ใหคะแนนประเทศแตละประเทศจาก 0-10 จากศนยหมายถงระดบของ

การทจรตและสบ อยในระดบตา 90

รายงานสถานการณการคามนษยประจาปของประเทศไทย โดย รฐบาลสหรฐ 2554

~ 85 ~

การคามนษย จะเปนการชวยใหสาธารณชนมความมนใจกบคณะกรรมการฯ ประเดนของการคามนษยไดมเนนจดไปทการปฏบตการระดบโลก หลายองคกรทงทไดจดทะเบยนและไมไดจดทะเบยนไดเขาถงเงนทนกอนใหญจากหนวยงานของแหลงทน สหประชาชาตและหนวยงานใหการชวยเหลอของรฐบาลตางชาต รปแบบสมยใหมของการใหทนการชวยเหลอการพฒนาทตองรวมถงการมผแทนและสามารถตรวจสอบไดของประชาชนทเปนกลมเปาหมายหรอไดรบผลกระทบจากโครงการทมการดาเนนงานนน แหลงทนของ Empowerตามธรรมดาจะกาหนดใหเราแสดงใหเหนวาพนกงานบรการมสวนรวมอยางไรในการออกแบบ การดาเนนการและการประเมนงานทเราทา ความตองการเชนเดยวกนไดมกบหลายกลมททางาน ดานสงแวดลอม การยายถน ชนเผาดงเดม เอชไอว ผใชยา มตหญงชายและอกหลายๆประเดน อยางไรกตามกลมททางานดานการคามนษยดเหมอนกบวาจะตางออกไปและไมสามารถตรวจสอบไดจากชมชนทไดรบผลกระทบจากการทเขาทางาน ตวอยางเชน พนกงานบรการ กลมแรงงานขามชาต ฯลฯ ไมมกระบวนการในการรองทกข การขาดการตรวจสอบตดตามจากภาคนอกอยางจรงจง ในการปฏบตการและผลจากการทางานกบกลมคนทเขามวตถประสงคจะชวยเหลอ เราไมสามารถจะจนตนาการไดเลยวาองคกรทประสงคใหมการขจดการคาประเวณจะสามารถคดเลอกและตอบสนองความตองการของบคคลทถกคามนษยทถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณไดอยางมประสทธภาพไดอยางไร ในเมอเขาบอกวาการคาประเวณทกกรณเปนการแสวงหาประโยชนโดยมชอบ ? เรายงมความหวงใยอกวาองคกรจะสามารถหาจดสมดลในการมความสมพนธทดกบกลมพนกงานบรการเพอทจะมความเขาใจทดขนและการตอบสนองไดอยางไรเมอเขาตองทาตามขอเรยกรองขององคการเพอการพฒนาระหวางประเทศของสหรฐ ( USAID )ทตองแขงขนในการตอตานการปฏรปตางๆทพนกงานบรการตองการเพอทจะลดการแสวงหาประโยชนจากอตสาหกรรมของเรา องคการเพอการพฒนาระหวางประเทศของสหรฐ (USAID) ไดใหทนตอองคกรไทยททางานตอตานการคามนษยใน พ. ศ . 2552-2553 จานวนเงนตงแต 2.5 -22.5 ลานบาทตอหนงองคกร สาหรบโครงการ 1-2 ป สาหรบองคกรเหลานจะเปนภาวะกลนไมเขาคายไมออกอยางชดเจนในการหาทางทจะทางานกบเราและหาทางไมใหเกดอนตรายกบเงนทนทไดรบ

~ 86 ~

มนเปนบรรยากาศของการบรหารจดการผดๆ มวาระทขดแยงและขาดการตรวจสอบทมประสทธภาพของการใชจายงบประมาณทงของรฐและไมใชรฐและทาใหเราประหลาดใจแคนดหนอยทวาทาไมกจกรรมการตอตานการคามนษยถงเปนไปในทางทไมถกตอง การขาดการประเมนผลกระทบตอการทางานอยางสนเชงในการทางานของกลมทตอตานการคามนษยและการทขาดความโปรงใสตอกลมทไดรบผลกระทบเปนสงทไมสามารถยอมรบไดโดยเฉพาะเรองทมเงนทนและทรพยากรจานวนมากทใหการสนบสนนประเดนนแตตามมาดวยการปฏบตทไมไดมาตรฐาน

ชนแลวหน: เรองจรงจากการบกจบและการชวยเหลอ การบงคบใชพระราชบญญตการปองกนและปราบปรามการคามนษย พ. ศ . 2551 ไดนาไปสการขยายการกกขงทไมมกฎเกณฑตอพนกงานบรการแรงงานขามชาตและกอใหเกดการละเมดสทธขนพนฐานของผหญงหลายเทา บคคลทถกจาแนกวาเปนบคคลทถกคามนษยเพอการแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณมกจะโดยปกตถกปฏเสธสทธมนษยชนขนพนฐานรวมทงสทธตางทไดระบไวในพระราชบญญตการปองกนและปราบปรามการคามนษย ดานลางคอการบรรยาย 2สถานการณ ทเกดขนระหวางทเราทาวจย และตามมาดวยบทตอไปทเราวเคราะหถงผลกระทบดานสทธมนษยชนทตรงขามกบภาระผกพนของรฐเพอการเยยวยา การบกจบและชวยเหลอ1 - เอมคาราโอเกะ เชยงใหม คนวนท 14 กมภาพนธ เราไปเยยมทบาร คาราโอเกะเพอจะอวยพร สขสนตวนวาเลนไทน เอาของขวญเลกๆนอยๆไปใหและคยกบพนกงาน มลกคาอยทรานจานวนพอสมควร ผหญงทเราเจอยงๆกบการทางานและมความสขด วนท 16 กมภาพนธ มพนกงานจานวน 14 คนทางานทรานเอมบารคาราโอเกะ เชยงใหม ทกคนเปนกลมชาตพนธ อาขา และหนงคนมาจากพมา มหนมอาขา 3 คนทางานในรานในงานปกตทเขาทาคอการขบรถ

~ 87 ~

มอเตอรไซคไปสงผหญงใหเจอกบลกคา 2-3 คนกอนมกลมลกคาผชายไทยมาทบารถามหาเฉพาะเจาะจงไปทผหญงทอายนอยทสดและเสนอใหเงนมากกวาสองเทาจากราคาปกตเพอใหใชเวลารวมกน จรงๆแลวมแรงงาน 3 คนทอายประมาณ 17-18 ป มผหญงอยางนอยหนงคนททางานแคเปนพนกงานเสรฟและเธอยงไมไดตดสนใจวาจะทางานเปนพนกงานบรการหรอเธอยงไมพรอม เธอไมไดรสกกดดนวาจะตองทางานบรการ จนกระทงผชายเหลานเรมมาทราน วนท 16 กมภาพนธ ประมาณหาทม เมอผชายคนหนงมาทรานอกครงและเรยกหาผหญงทอายนอยทสดสงไปทโรงแรมทใกลๆราน ผหญงและเพอนอกสองคนตดสนใจไปกบลกคา แทนทจะจายเงนโดยตรงใหผหญง ลกคาคนนนยนยนจะใหกบหนมอาขาแทน คนละ 500 บาท รวมเปน 3,000 บาท ทกคนออกจากรานโดยรถต ทโรงแรมมผหญงคนหนงไดรบโทรศพทจากลกคาประจาของเธอ ทเปนตารวจ เขาเตอนเธอวาสถานการณนนถกจดฉากขนและลกคาของเธอนนจรงๆแลวเปนตารวจนอกเครองแบบ เธอวงผานระเบยงโรงแรมและเคาะประตเพอบอกเพอน และหนโดยการกระโดดจากระเบยงชนหนง ผหญงคนอนไมสามารถทจะหนไดเพราะถกลอคไวในหองนาโดยตารวจ ตารวจยดกระเปาและโทรศพทของเธอและพาเธอไปสถานตารวจ ระหวางเวลานนทบารคาราโอเกะเวลาประมาณเทยงคนครง ตารวจในเครองแบบพรอมอาวธ 50 นายประสานงานโดยหนวยงานตอตานการคามนษยกรงเทพฯ CTU) ไดเขาบกจบในบาร ตรงไปทประตเพอปองกนไมใหมการหนและจบผหญง 8 คน ทนน อกทงยงมเจาหนาทองคกรเอกชน เจาหนาทสวสดการสงคม เจาหนาทตรวจคนเขาเมองและมชางถายรป ตารวจคนบารยดกระเปาของสวนตวของผหญง โทรศพท เสอผาและเครองสาอาง ตารวจยงไดคนทพกของผหญงทอยใกลๆ แทบจะพลกหองทงหองเพอหายาเสพตดหรอผหญงทถกขงไว ซงตารวจไมเจออะไร หนมอาขา 3 คนและผหญง 8 คนถกจบ ทกคนถกนาขนรถบรรทกของตารวจและถกพาไปทสถานตารวจ ไมมใครในชวงเวลาไหนระหวางนทแจงใหผหญงทราบวาทาไมเธอถงถกจบหรอมสทธทจะตดตอกบครอบครวและบคคลทสนบสนนเธอได หรอเธอสามารถทจะรองขอใหมตวแทนทางกฎหมายทเปนอสระได การสมภาษณเรมประมาณตหนง ผหญงทถกจบทบารและทโรงแรมถกสมภาษณทสถานตารวจโดยตารวจ เจาหนาทองคกรเอกชนและเจาหนาทสวสดการสงคมจนถงตสาม ถงแมในความเปนจรงผหญงมาจากพมาและมภมหลงทไมไดพดภาษาไทย ไมมการจดลามใหเธอไมวาจะชวงเวลาไหนของการจบ “ฉนคดวาเราถกจบเพราะไมมบตรประจาตวประชาชน และเราพยายามจะเขาใจวาคาถามพวกนนวาหมายความวาอยางไรและเราควรจะพดวาอยางไร” มผหญงคนหนงทพสจนไดวามสญชาตไทย เธอถกปรบ 200 บาทจากการมวสมเพอการคาประเวณและถกปลอย เธอเปนผแจงใหครอบครวของผหญงคนอนทราบในวนตอมา ซงจะใชเวลาหลายสปดาหจนกวาเจาหนาทจะแจงใหครอบครวผหญงทราบ ทายทสดผหญงทกคนไดรบบนทกคาใหการและเธอตองลงลายมอหรอพมพลายนวมอ ไมมผหญงคนไหนอานภาษาไทยไดและเจาหนาทไมไดอานและแปลบนทกคาใหการนนใหเธอฟงกอนทจะใหพมพลายนวมอ ภาพของบาร และผหญงถกใสกญแจมอและผหญงทสถานตารวจถกเผยแพรในสอออนไลนและหนงสอพมพหลายฉบบในวนตอมา ในรายงานพวกนอางวามผหญง 14 คนทถกชวยเหลอจากการคาประเวณ สอมวลชนไดลงชอและทอยของบารและชอของหนมอาขา 3 คนทถกตงขอหาคามนษยและเปนแกงขององคกรอาชญากรรม แปดโมงเชาวนท 17 กมภาพนธ ผหญงถกนาไปโรงพยาบาล และถกตรวจอวยวะเพศ ตรวจภายในและตรวจเลอดรวมถงการตรวจเอช ไอ ว โดยไมมการแปลภาษาและตรวจโดยผหญงไมไดเตมใจ หลงจากการตรวจไมมการแจงผลใดๆใหผหญง หลงจากนนสองถงสามวน ผหญง 13 คนถกขงทบานพกของสวสดการสงคมนอกเมองเชยงใหม ผหญง 13 คน ไดปฏเสธและยนยนวาเธอไมไดถกคามนษยและทกคนแจงวาเธออายเกน 18 ป ผลทตามมาคอการทเธอทกคนถกบงคบใหตรวจฟน ผหญง 4 คนถกบงคบใหเอกซเรยเพอพสจนวาเธอเปนผเยาว ผหญงไมม

~ 88 ~

โทรศพท ไมสามารถตดตอกบครอบครวหรอเพอน ไมไดรบอนญาตใหออกจากบานพกและถกสมภาษณจากเจาหนาทองคกรเอกชน และอกครงทไมไดมการจดลามในการสมภาษณ “เราไมรวาเราอยทไหน มตกคอนกรตสงใหญและเราถกใหอยหองละสองคนทมลกกรงทหนาตาง เราเดาวาเราจะถกสงไปทตรวจคนเขาเมองเรวๆน เรายงคดวาทงหมดนเพราะเราไมมบตรประจาตวประชาชน” เวลาระหวางนนบารคาราโอเกะเปดขนอกครง ผชายสามคนทถกจบไดรบการประกนตวจากเจาของบารและผหญงคนอนททางานทบารเรมกลบมาททางาน แตวาเธอมความกงวลมาก เกดบาดแผลความชอกชาจากการบกจบ และไมเขาใจวาเกดอะไรขนและหลบซอนตวอยสองวนเพราะไมกลาอยทพกของตน หาวนหลงจากนนผหญง 13 คนทอยในหองกกถกแยกเปนสองกลม ไมมใครทราบวาเจาหนาททแยกผหญงออกจากกนนทราบหรอไมวาไดแยกพนองสองคนในกระบวนการน และจะใชเวลาอกหาอาทตยจนกวาเธอจะไดเจอกนอก เจาหนาทบอกวาผลจากการตรวจปรากฏวามผหญง 3 คนทเปนผเยาวอายตากวา 18 ป เธอถกคดแยกใหเปนบคคลทถกคามนษยตามพระราชบญญตฯ ผหญง 3 คนถกสงไปบานสองแคว จงหวดพษณโลก ไมมการตดตอกบใครทงสนนอกจากเจาหนาทสถานสงเคราะห เจาหนาทองคกรเอกชนทตอตานการคามนษย และเจาหนาทของรฐอนๆ ครอบครวและเพอนๆนนกงวลแทบบาถงสถานการณของเธอเพราะไมมหนทางใดทจะตดตอ ผหญงทเหลอเกาคนถกพบวาอายเกน 18 ป และถงแมวาผหญงไมไดถกคามนษย แตเจาหนาทไดตดสนวาผหญงตองเปนพยานในชนศาลเพอการดาเนนคดการคามนษย ผหญงเกาคนนถกสงไปทหองขงของตารวจทสถานตารวจ

“เราถามตารวจวาผหญงมทนายไดไหม แตตารวจบอกวาไมตองมเพราะวาผหญงไมไดเปนเหยอของอาชญากรรมหรอจาเลย ผหญงเปนพยาน เรากเลยถามวาหากผหญงเปนพยาน ถาเชนนนกปลอยผหญงไดไหม ตารวจบอกวาไมไดเพราะวาผหญงเปนแรงงานผดกฎหมาย เราถามวาหากผหญงเปนแรงงานผดกฎหมาย ทาไมไม

สงกลบ ผหญงไมถกสงกลบเพราะวาเปนพยาน เราถาม TRAFCORD เ กยวกบผหญงเกาคน แตเขาบอกวาเคาดแลแคเหยอทถกคามนษย หลงจากนนเราถามวาผหญงจะได รบคาตอบแทนและคาใชจายของพยานตามกฎหมายพระราชบญญตคมครองพยานในคดอาญา พ .ศ. 2546หรอไม พวกเขารบรองกบเราวาผหญงจะได รบแตในทสดผหญงได รบ 200 บาทตอวนตามกฎหมายพระราชบญญตคมครองพยานในคดอาญา แตเธอถกหกเงน 200 บาทตอวนเปนคาอาหารและคาใชจายอนๆ”

โอ ภาคทาวจย เชยงใหม หองขงของตารวจโดยปกตแลวจดเพอขงโดยชวคราวไมเกน 10 วน หองขงแยกจากนกโทษผชายและมหองนา แตผหญงตองใหเพอนาเสอผามาใหหนงอาทตยหลงจากทอยในหองขง และใสเสอผาเดมอยตลอดทงอาทตย และสงของอนๆนนถกยด มการตดตอทจากดมากกบเพอนหรอครอบครวเพราะตองจายเงนใหตารวจหากจะใชโทรศพท และตองจายเพมหากจะใหมการสงอาหาร ไมมการอธบายถงขนตอนการดาเนนการ สทธของเธอหรอกระบวนการทเธอเขาไปเกยวของ ผหญงเขาใจวาเพอนอกสามคนถกปลอยแลว สองอาทตยหลงจากนนผหญงเกาคนถกสงไปหองกกของตรวจคนเขาเมองเพอเขาสกระบวนการและถกนาตวใสรถตสงไปแมสาย ทนนครอบครวของผหญงทรอการปลอยตวอย อยางไรกตามเมอผหญงไปถงแมสาย ตารวจไดรบโทรศพทและรถตเลยวกลบไปเชยงใหมและผหญงอยบนรถหาชวโมงและถกนากลบไปหองขงทเชยงใหม โดยทไมไดเจอกบครอบครวเลย กระบวนการในชนศาลในทสดกเรมในวนท 22 มนาคมในเชยงใหม หนงเดอนหลงจากทมการบกจบ ผหญงทเปนพยานเกาคนถกนาตวไปทศาลในสองวนแรก ไมมใครเตรยมการขนศาลใหผหญงไมวาจะเปนจากตารวจหรอทนาย มผชายหาคนทอยในชนศาล ชายสามคนทขมอเตอรไซคทถกจบชวงการบกจบ และผชายอกสองคนถกกลาวหาวาเปนผจดการและเจาของคาราโอเกะ ในชนศาลพยานถกเรยกมาเปนพยานทละคน คาถามเนนไปทวาพยานรจกคนทถกกลาวหาวาเปนผคามนษยหรอไม สภาพการทางานเปนอยางไรและอายของผหญงททางาน ผหญงทกคนบอกวาไมไดถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบหรอถกบงคบใหทางานคาบรการและผทถกกลาวหาวาคามนษยนนจรงๆแลวทางานมบทบาทตางๆในการสนบสนนในงานของผหญง เชนสนบสนนเรองอาหาร เรองพาหนะ ลกคาฯลฯ ผหญงบอกวาไมทราบวาเพอนแตละคนอายเทาไหร เพราะวาในททางานไมคอยไดคยและใชเรยกกนชอเลนเทานน อกทงไมไดทราบรายละเอยดสวนตวมากนก

~ 89 ~

ภาวะแวดลอมในศาลนนคอนขางยากและคกคามตอความรสกของผหญง เพราะจะมนกศกษาเดนเขาและออกหองพจารณาอยตลอด อยการใชวธถามคาถามทเปนการกาวราวและสอบสวนพยานผหญงทใหการเปนพยาน ภาษาไทยทใชเปนศพทวชาการและทางกฎหมาย ผหญงสองมปญหาในการเขาใจอยางมากและตอบแทบจะทกคาถามไดเพยงวา ฉนไมทราบ ในสถานการณแบบนการทผหญงตอบวา ฉนไมทราบ นนหมายถงฉนไมเขาใจสงทคณถาม ผหญงทกคนไมมใครสามารถอานภาษาไทยไดแตทกคนกลบถกใหรบรองเอกสารคาใหการของผหญงทเปนภาษาไทยไมมการจดใหมลามหรอการแปลภาษาใหผหญงเลยไมวาจะเปนกระบวนๆขนไหนตงแตการบกจบจนถงระหวางทมการพจารณาคดในชนศาล ถงแมในความเปนจรงเธอมาจากพมา เราถกบอกวาทไมมการจดใหเพราะวาผหญงไมไดรองขอ คาใหการของผหญงสามคนทถกบอกวาเปนเหยอถกบนทกในวนตอมาหลงจากทพยานใหการในชนศาล ผหญงไดรบการสนบสนนจากเจาหนาทดานกฎหมายขององคกรเอกชนและสามารถทจะใหพยานหลกฐานผานทางวดโอแยกจากหองประกอบพจารณาในศาลทเปดใหสาธารณชนเขาได คาถามเนนไปทอายและงานททาในบารคาราโอเกะ มการแจงใหศาลทราบถงอายของผหญงจากผลการเอกซเรยกระดก ซงผลไดประมาณวาผหญงอาย 14-16 ป ผหญงทงสามคนหกลางการประมาณการนและบอกวาผหญงอายอยางนอย 17 ป ใหการวาผหญงไมมเอกสารยนยนอาย แตแมของผหญงบอกวาเธออาย 17 ป ผหญงทงสามคนบอกวาตดสนใจเองทจะมาเมองไทยและทางานในบารคาราโอเกะ คนหนงไดงานเพราะวามพสาวทางานทนนอยแลว ดงนนเธอจงไปดงานทรานและสมครเพอทางาน ไมมใครถามวาเธออายเทาไหรตอนทเธอสมครงานเธอกเลยไมคดเรองอาย อกคนหนงบอกวามาจากพมาโดยรถโดยสารและหางานทา เธอยมเงนมาจากพมาเพอเดนทางเพราะไมอยากเปนหน ตอนทเธอเรมทางานทบารคาราโอเกะ ไมมถามอาย เธอไมทราบวาเธอตองอาย 18 ปถงจะทางานถกกฎหมายทนได ผหญงคนทสามบอกวาเพอนของเธอทางานทรานคาราโอเกะ ดงนนเธอกเลยสมครงานทนนและยมเงนจากเพอนและใหสามารถแบงเชาหองอยกบเพอนไดในชวงแรกทเธอทางาน ผหญงสามคนน คนหนงเปนคนเดยวในครอบครวททางานหาเลยงครอบครวไดรวมถงจายคารกษาพยาบาลใหพอซงปวย อกสองคนไมไดหาเลยงครอบครวหลกและครอบครวไมไดพงพาเธอ คนหนงมาเพอการผจญภยของเธอเองและอกคนหนงมาหางานทา ภายใตพระราชบญญตสถานบรการ 2509 นายจางสามารถถกลงโทษไดหากจางงานผเยาว นายจางยงสามารถถกตงขอหาภายใตพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ. ศ . 2539 และไดรบการลงโทษทหนกขนกวาภายใตพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยจากการแสวงหาประโยชนจากผเยาวหากผหญงสามคนใหบรการทางเพศเปนสวนหนงของการทางาน ผเยาวสามคนไมถกตงขอหาใดๆภายใตพระราชบญญตฯและยงคงไดรบการเสนอใหมการฟนฟและสนบสนนหลงจากทมการสงกลบ เรายงไมสามารถยอมรบไดวาทาไมถงมการฟองรองในขอหาคามนษยแทน ในสวนของคาชดเชยในการทางาน เจาของบารใหการในชนศาลวาเขาไดจายเงนใหทกคนถกตอง ยกเวนวนทตารวจเขาบกจบและเขายนดทจะจายเงนทคางของวนนนใหเธอ เงนทตารวจคนพบเปนหลกฐานในคนทเขาบกจบและทรายงานในขาว ประมาณ 3000 บาท และเปนใบเสรจเงนจานวนทตารวจใชเปนหลกฐาน หลงจากทใหการในชนศาลผหญงทเปนพยานตองอยในหองกกของตรวจคนเขาเมองอกหนงคน หลงจากนนไดถกนาตวไปทชายแดนไทย- พมา ททผหญงถกสงกลบประเทศจากสะพานดานแมสาย ขาวของสวนใหญตารวจคนใหกบผหญงยกเวนโทรศพทสองเครองและเงนสดบางสวนทถกยดในวนทตารวจบกจบทผหญงไมไดรบคน ทงหมดผหญงถกขงไวรวม 38 วน ( 31วนในหองขงของตารวจ 6 วนในสถานสงเคราะหและ 1 คนในหองกกของตรวจคนเขาเมอง) การถกขงทนานเกนไปเชนนตามมาดวยผลททาใหผหญงสวนใหญมหนเพมขน จากการทคนทหาเลยงครอบครวเปนหลกถกขงและไมสามรถทางานได ครอบครวตองถกบงคบใหยมเงนเพอความอยรอด ผหญงสวนมากทถกปลอยจะพบวาตนไดตกเปนหนแลว 10,000 บาท นอกจากนนผหญงบางคนไดยมเงนเพมเพอทจะไดกลบมาเมองไทยเพอทางาน ผหญงสวนมากกลบมาทางานในประเทศไทยสามเดอนหลงจากทมการบกจบ “กอนทจะถกจบฉนไมไดมหน ทางานอยางมความสขและเคลอนยายไดอยางอสระในเมอง ตอนนฉนกลายเปนมหน ฉนมอาการกลวอยตลอดเวลาและไปไหนมาไหนไมปลอดภย คนทบอกวามาชวยเรานหรอทเรยกวาชวย ?” นก , พนกงานบรการหญงอาขา จากพมา คยกบนวนภาคทาวจย จากทงหมด ผหญงเกาคนทสญเสยโอกาสในการหารายไดหกอาทตย ไมไดรบคาตอบแทนใดๆหรอการสนบสนนทางการเงนใหเปนพยานจากรฐ ยงกวานนตองจายเงนเวลาทจะใชโทรศพทและอาหารตอนทอยใน

~ 90 ~

หองขงและถกปรบ 200 บาทขอหามวสมเพอการคาประเวณและหลงจากนนกถกปรบขอหาเขาเมอผดกฎหมาย ผหญงทอายนอยกวาถกสงไปทสถานสงเคราะหหลงจากทเปนพยานใหการในชนศาล ในเดอนมนาคม 2554 เพอรอขนตอนของการเสาะหาครอบครวเพอทจะไดถกสงกลบทพมา โทรศพทมอถอของผหญงถกยด ดงนนผหญงไมสามารถทจะตดตอพดคยกบครอบครวและเพอนได Empower ไดรบโทรศพทหลายครงจากเพอน คนในครอบครว พอแม นองสาว ยา ยายของผหญงทสบสนตอสงเกดขนและหาขอมลวาผหญงอยทไหนและสถานการณเปนเชนไร ถงแมวาครอบครวของผหญงไดมการตดตอกบ Empower ตงแตวนทมการบกจบและไดรองขอหลายตอหลายครงตอองคกรเอกชนทตอตานการคามนษยและเจาหนาทสถานสงเคราะหเพอทจะตดตอกบลกสาว ปรากฏวาตองใชเวลาแปดเดอนกวาเจาหนาทจะหาเบาะแสของครอบครวผหญงได และมการอนมตใหมการสงกลบอยางเปนทางการ ระหวางนผหญงทกคนอายเกน 18 ปแลวและยงคงถกขงโดยปราศจากความยนยอมและถกปฏบตเยยงผเยาว ปลายเดอนตลาคม ผหญงถกสงไปแมสายและสงกลบใหเจาหนาททหารพมา ในพมาผหญงถกขงในหองขงอกหนงอาทตยและทายทสดกไดเจอกบครอบครวหลงจากทถกขงเกาเดอน ผหญงไดรบเงนแค 4,000 บาทจาก Trafcord องคกรเอกชนททางานตอตานการคามนษย ซงเงนจานวนนเปนแคสญลกษณหากเปรยบเทยบกบเงนทอยางนอยจานวน 40,000 บาท ทเธอจะหาไดหากไดทางานในระยะเวลาเดยวกนกบทถกขง ผลของการตดสนของศาลและการจาคกผคามนษยไดมขนในเดอนกรกฎาคม 2554 Empower ไมสามารถเขาถงบนทกคาพพากษาของศาลเพอหาขอมลวามการจาคกกปและผลของการตดสนของศาลเปนเชนไรตอกรณดงกลาว ผหญงทงสามคนวางแผนวาจะกลบมาทางานทเมองไทยในรานบารคาราโอเกะอก

~ 91 ~

ชนแลวหน – บกจบแลวชวยเหลอ- แมสอด วนท 16 มนาคม 2554 คนวนพธ กลมของผหญงจากพมา 17 คนทางานในบานสาวในแมสอด เวลาประมาณหาทมมกลมของตารวจ ตรวจคนเขาเมองในเครองแบบ องคกรเอกชนททางานตอตานการคามนษยไดจโจมเขามาเพอจบผหญงทกคน การบกจบเปนผลมาจากการทมผหญงคนหนงโทรไปบอกวามเดกถกคามนษยในซอง

ผหญงทง 17 คนถกจบจากการบกจบของตารวจ ทกคนถกพาไปสถานตารวจในคนนนและถกตารวจ องคกรเอกชนและเจาหนาทสวสดการสงคมสอบปากคา ผหญงมาจากพมา มขอจากดในภาษาไทยและมปญหาในการเขาใจคาถาม ซงมการแปลทแยมากจากลามทเปนเจาหนาทองคกรเอกชนทไมไดผานการฝกอบรม “ลามแปลผดทงหมดและตารวจกจดลงไป ฉนบอกแลววาลามแปลผดแตไมมใครสนใจ พหนองจาก Empower กบอกเขา (เจาหนาท Trafcord) เหมอนกนแตไมมอะไรเปลยน”

ดอกไม , พนกงานบรการแรงงานขามชาตจากพมา แมสอด อาสาสมครทแปลทสถานตารวจในแมสอดคนนน หลงจากนนไดตดตอ ทมวจยของEmpowerเพอขอโทษ “ฉนรสกเสยใจตอสงทเกดขนกบผหญงเหลานน บอกไปแลววาแปลไมได แตเคา (องคกรเอกชน) กยงใหแปล ฉนคดวาไมใชเรองรายแรง เดยวผหญงกถกปลอย ฉนขอโทษ” และนกเปนอกครงทผหญงไมไดรบการแจงใหทราบอยางเหมาะสมวาทาไมผหญงถกจบ หรอไมไดแจงสทธของผหญงทสถานตารวจ ไมตองคดถงเรองทวาจะใหมคนทใหการสนบสนนหรอไวใจนงอยดวยตอนทถกสมภาษณ ผประสานงาน Empower แมสอดถกเจาหนาทของ Trafcord บอกใหออกจากสถานตารวจในคนนน ไมมการใหผหญงเลอกตวแทนทางกฎหมายทเปนอสระแตกลบใหโดยอตโนมตจากองคกรเอกชนทตอตานการคามนษยโดยการประสานงานกบพนกงานอยการ ผหญงสบคนมเอกสาร ไมไดถกคามนษยและชดเจนวาอายมากกวา 18 ป ถกตงขอหามวสมเพอคาประเวณและความผดฐานกฎหมายคนเขาเมอง ถกขง 48 ชวโมงในหองขงของตารวจ ไปทศาลและถกปรบคนละ 850 บาทแลวถกสงกลบผานสะพานไปพมา ถกปรบจากการใชบรการตางๆอกคนละ 1,500 บาทซงเทยบกบรายไดประมาณหนงอาทตยของการทางาน

~ 92 ~

ผหญงทเหลอเจดคนบอกวาอายมากกวา 18 ปและยายถนมาทางานอยางอสระและสมครใจทจะทางานบรการผหญงไมทราบชดเจนวาขอมลเหลานไดมการแปลถกตองหรอไมแตกลายเปนวาผหญงไมมเอกสารและทงเจาหนาทเอนจโอและตารวจไมมใครเชอ ในตอนเชามดผหญงทงเจดคนถกพาขนรถหาชวโมงเพอพาไปขงในสถานสงเคราะหทพษณโลก ไมไดมการอธบายวาจะพาผหญงไปไหนและทาไม ผหญงตองถกตรวจอวยวะเพศและตรวจภายในอนๆ รวมถงตรวจเลอดโดยไมใหขอมลและไมไดรบความยนยอมจากผหญง ไมไดเขาใจวาทาตองมการตรวจเหลาน ไมมการเกบรกษาความลบผลของการตรวจเพราะมการแจงให Empower ทราบถงผลของการตรวจเปนระยะ เพอทจะโตแยงอายทผหญงไดแจง มการบงคบใหตรวจฟนและกระดก ผลของการตรวจนนผหญงถกตดสนวาอาย 15 ปและอกคน 16 ป ดงนนจงถกคดแยกวาเปนบคคลทถกคามนษยเพอแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณ ผหญงทงสองคนไดปฏเสธอยางจรงจงถงการประมาณการณอายของผหญงและการถกตดฉลากวาถกคามนษย ผหญงยงแจงอกวาคนหนงอาย 18 ปและอกคนอาย 20 ปแลว เมอครอบครวไดรบการแจงขาวถงผลของการตรวจเขาเจบแคนใจมาก “ฉนเปนคนคลอดลกออกมา ฉนรวาลกฉนอายเทาไหร คาของแมของผหญงทถกกลาวหาอายยงไมบรรลนตภาวะ “ เธอบอกวาลกของเธออายมากกวา 18 ปแตไมมเอกสารใบเกดหรอบตรประจาตว เพราะวาหายไปในชวงนาทวมเมอหลายปกอน อยางไรกตามเธอมหลกฐานอายของลกสาวอยในทะเบยนบานในพมา เธอวางแผนวาจะกลบไปพมาเพอเอาเอกสารนนให Empower เอาไปใหลกสาวของตน ผหญงทเหลอหาคน ถกตดสนวาอายเกน 18 ป และถงแมวาเธอไมไดถกคามนษย แตเจาหนาทตดสนวาเธอตองเปนพยานในการดาเนนคดการคามนษย เธอไมไดรบโอกาสทจะมตวแทนทางกฎหมายทเปนอสระและไมมใครรบผดชอบทจะใหความมนใจวาสทธตางๆของเธอจะไดรบการคมครอง ตอนทอยในสถานสงเคราะหผหญงไมไดรบอนญาตใหตดตอกบใครไมวาจะเปนครอบครวหรอวาเพอนในไทยหรอในพมาผซงกงวลอยางมากถงความเปนไปของผหญง ผหญงคนหนงในคนทเกดเหตไดไปทางานและมลกสองคนอยทบานกบแมทมสตไมคอยมนคง เธอเปนหวงลกและแมมาก คนอนกงวลเกยวกบปยาตายายซงแกแลวและปกตเธอจะเปนผดแล เมอเราพยายามทจะสงจดหมายจากครอบครวของผหญงใหผหญง เราถกบอกวาการสอสารใดๆตองเปนภาษาไทย เพราะจะไดมการตรวจสอบและไมมลามทจะแปลภาษาอน ถงแมมลนธ Empower ไดทาการรองขอสองครงเพอขอพบกบผหญง ผหญงถกหามไมใหพบกบบคคลภายนอกหลงจากใหการในชนศาล ดงนนผหญงจงไมมการตดตอกบใครเลยนอกจากเอนจโอททางานตอตานการคามนษยและเจาหนาทของรฐ ไมมการสอบปากคาอยางเปนทางการในชวงสามอาทตยแรกของการถกขงในสถานสงเคราะห ในเดอนเมษายนมเจาหนาทจากพมาและไทย สมภาษณผหญงผานเครองโทรศพทโดยการใชลาม แตวาลามกประสบกบปญหาในการแปลทไมชดเจนและผหญงไมเขาใจ ระหวางการสมภาษณผหญงรองขอทจะออกจากสถานสงเคราะหหลงจากทถกขงมาสองเดอนแลว ระหวางทรอกระบวนการในชนศาล ผหญงถกบอกโดยเจาหนาสถานสงเคราะหวา ไมไดรบอนญาต ผหญงเครยดและโกรธมากจงทาการประทวงเงยบๆดวยการไมรวมกจกรรมใดๆของสถานสงเคราะห เชนไมทากจกรรมฝกอาชพหรออยในหอง กระบวนการในชนศาลทาการพจารณาในกรงเทพฯ และเลอนการพจารณาอยางนอยสครง โดยในขนแรกเจาหนาทหาผคามนษยไมเจอ จากการสงเกตการณในกระบวนการพจารณาของศาลครงแรกไมมลามทแปลเปนทางการ และมผหญงคนหนงถกหาวาอายแค 16 ป และผหญงทถกระบวาเปนบคคลทถกคามนษยตองเปนคนแปลใหอยการและผหญงทใหปากคาตอศาล เธอบอกวาเธออายยสบปและอกคนบอกวาเธออายสบแปดป ในการพจารณาของศาลครงทสอง ศาลไดแตงตงลามแตผหญงทใหปากคาไดรองทกขครงแลวครงเลาถง

~ 93 ~

การแปลทไมมคณภาพของลาม จนผพพากษาไมมทางเลอกและไดเลอนการพจารณาจนกวาจะหาลามทดกวาได การพจารณาครงสามกลายเปนหายนะของอยการเพราะคาใหการของผหญงไดขดแยงอยางมากจากคาใหการทตารวจไดทาบนทกในสถานตารวจแมสอดในคนทมการบกจบ ศาลไดเลอนการพจารณาอกครงและพนกงานอยการตอวาเธอดวยความโกรธและบอกวาตองใหการตามทตารวจบนทกปากคาไวตงแตแรก ในเดอนสงหาคม 2554 หลงจากหกเดอนทผหญงถกขงในสถานสงเคราะห Empower ถกขอรองใหชวยในการหาครอบครวของผหญงทเปนพยานคนหนง เธอทองแกแปดเดอนแลว เจาหนาทสถานสงเคราะหและเอนจโอตองการทจะนาตวผหญงใหสมาชกในครอบครวรบผดชอบหลงจากทมการใหปากคาในศาลและจะปลอยตวโดยทนท เขาเปนกงวลและคดวาเธอควรจะคลอดลกนอกสถานสงเคราะหและนอกประเทศไทย อยางไรกตามถงแมวาเธอจะเปนผใหญและเปนแมของเดกสองคนแลวกาลงจะมลกคนทสามแตพวกเขาจะไมปลอยตวจนกวาเธอจะมผปกครอง อกทงไมไดอนญาตใหEmpower พบกบผหญงโดยตรงเพอสอบถามวาเธอปรารถนาอะไร การทไมมการดแลสขภาพในพมาแรงงานหญงยายถนหลายคนพอใจทจะคลอดลกในไทยมากกวาในบางกรณอาจะเลอกทจะคลอดลกในคกหรอในหนวยงานอนเพอเปนหลกประกนวาจะมการคลอดทปลอดภยและมวคซนใหลกฯลฯ เราสนนษฐานวาเจาหนาทสถานสงเคราะหและเอนจโอไดตดตอกบครอบครวของผหญงแลว ตอนนเราจงจะตระหนกวาไมไดเปนไปตามนนเลยและไมมการตดตอกบครอบครว แมกระทงหลงจากหกเดอน ครอบครวจะไมทราบเลยวาลกสาวถกจบไปขงและมความเปนอยอยางไร Empower ไดเขยนจดหมายรองขออยางเปนทางการในการเขาเยยมผหญงในเดอนสงหาคม 2554 ในเดอนกนยายน 2554 Empower ไดรบการตดตอจากครอบครวของผหญงสองคนทถกขงในสถานสงเคราะหอกครง แมของผหญงบอกวาเธอเครยดมากและเธอไดรบการตดตอจากเจาหนาททหารพมาผซงขกบเธอวาลกสาวจะไมไดรบการปลอยเลยหากไมใหการตามทอยการบอก ผเปนแมยงกลวอกวาลกสาวของเธอและเพอนคนอนๆในสถานสงเคราะหจะคดฆาตวตายถาไมไดรบการปลอยตว Empowerไดพดคยกบแมของผหญงททอง แมคนนตอนนเธอเปนยายแลวและตองแบกภาระเลยงดหลานอกสองคนซงเปนลกของผหญงทถกขง เธอไมสามารถทจะเลยงหลานใหไดรบความจาเปนพนฐานเชนการศกษาได ผเปนแมกงวลใจมากตอสขภาพของลกสาวและความเปนอยของเธอในสถานสงเคราะห ในทสดสนเดอนตลาคม Empower ไดรบอนญาตใหเขาเยยมและคยกบผหญง ครอบครวของผหญงไดทาอาหารจากบานฝากไปใหกบผหญงมากมาย ระหวางการเยยมเราพบกบผหญงเจดคน พนกงานบรการพมาเขารวมกบเราเพอชวยแปลเพราะไมมลามในสถานสงเคราะห ผหญงมขอหวงใยมากมายทจะเลาใหเราฟง แตกลวและระมดระวงเพราะเจาหนาทสถานสงเคราะหไดหามไมใหบนหรอพดอะไรทไมดเกยวกบสถานสงเคราะห อยางไรกตามผหญงไดเลาใหเราฟงไดในประเดนเหลาน ศาลไดเลอนการพจารณาไปวนท 22 กมภาพนธ 2555 เนองจากสถานการณนาทวม ผหญงททองถกปฏเสธไมใหไดรบการตรวจครรภหลายครงและไมรบนาแรททาใหกระฉบกระเฉงและไมไดใหวตามนเสรมทผหญงทองตองการ

เธอนบถอศาสนามสลมแตไมมการจดอาหารและโภชนาการสาหรบผทนบถอศาสนามสลม ดงนนเธอจงกนแตขาวเปลาหรอบางครงไมทานเลย

เธอไมสามารถปฏบตกจกรรมทางศาสนามสลมไดระหวางทอยในสถานสงเคราะห ผหญงคนอนบนเรองการรกษาทางสขภาพทแย ถกปฏเสธไมใหพบหมอและหมอฟน

“ทบานสาวมการดแลสขภาพของเราดกวาทน ในบานสาวเราไปหาหมอได หรอนายจางจะซอยาใหเราหากเราขอ” ปญหาของคณภาพของอาหารในสถานสงเคราะห

“อาหารเชา เปนขามตม แตขาวเปนเกรดขาวทเรามกจะใหหมกนในพมา” . ผหญงทกคนอยากทออกมาจากสถานสงเคราะหอยางยง อยางไรกตามสองคนยงคงรอทจะใหการในชนศาล อกสองคนทถกกลาวหาวาเปนผเยาวและถกคามนษยยงรอทจะมสบหาครอบครวและรอการสงกลบและอกสามคนปฏเสธทจะออกไปกอนเพอนและรอจนกวาจะไดออกไปพรอมกน

~ 94 ~

ผหญงมความหวงใยอยางมากเกยวกบกระบวนการในชนศาล หนงในผหญงทถกกลาวหาวาเปนผเยาว อกครงทเธอยนยนวาเธออาย 20 ปไมใช 16 ปและเสนอแนะให Empower ชวยครอบครวของเธอในการพสจนอายและหาหลกฐานจากพมาเพอทเธอจะไดพสจนอาย บอกวาคาใหการทถกอานในศาลไมไดตรงกบทเธอไดบอกกบตารวจในการสมภาษณครงแรก ในเดอนสงหาคม ผชายถกจบและถกตงขอหา:

จดสถานทเพอการคาประเวณ ใหทพกพงแรงงานผดกฎหมาย ตดสนบนเจาหนาทตารวจ คามนษยเพอการแสวงหาประโยชนจากการคามนษย ลกลอบขนคนขามชาต

ผหญงบอกวาอยการกดดนและบอกใหระบวาผชายคนนนเปนคนทพาเธอมาและบงคบใหทางานในซองของเขา ผหญงปฏเสธทจะทาตามและบอกวามาเองโดยอสระ ไมไดถกบงคบใหทางานไมวาจะกรณใดๆและจาไมไดวาผชายคนนนเปนนายจางหรอเปนเจาของซอง เจาของและนายจางไดเดนออกจากทเกดเหตในคนทมการบกจบเพราะเจาหนาทเขาใจวาเคาเปนหนงในลกคาทมาใชบรการ เดอนพฤศจกายน 2554 พอของผหญงคนหนงไดใชเงนเยอะมากและเดนทางดวยความยงยากเพอไปยางกงและกลบมาดวยสาเนาของใบเกดของลกสาวและหลกฐานอนๆ ทครอบครวของผหญงอกคนหามาได เอกสารแสดงใหเหนวาจรงๆแลวผหญงอาย 20 ป ตามทเธอไดยนยนมาตลอดวาไมใชอาย 16 ป คนทสอง อาย 17 ป 9 เดอนในคนทตารวจเขาบกจบและอาย 18 ปตอนทถกถามในศาลและอายมากกวา 15 ปตามทเจาหนาทตดสนจากการตรวจกระดกและฟน ขอสรป แนวทางการบกจบและชวยเหลออาจจะจบผชายหาถงหกคนเขาคกประมาณสองถงสามปจากททมการจางงานหรอแสวงหาประโยชนจากผเยาวและอาจจะนาผเยาวสคนออกจากอตสาหกรรมบนเทง ในขณะทผหญงรอฉลองวนคลายวนเกดครบรอบ 18 ป อยางไรกตามการดาเนนการดงกลาวสงผลใหมการละเมดสทธมนษยชนมากของผเยาวสคนทเกยวของ รวมถงผหญงอก 17 คนและครอบครวของเธอ ความพยายามของ Empower ในการสงเสรมสทธมนษยชนของผทไดรบผลกระทบจากการปฏบตการตอตานการคามนษยถกทาใหชะงกอยางมากเนองจากคนทถกกลาวหาตองการการคมครองและตองรกษาความลบของหลกฐาน ( พยาน ) Empower ยงคงมการตดตอและไดขอมลจากการพดคยทไมเปนทางการกบเจาหนาทเอนจโอทตอตานการคามนษย เจาหนาทสถานสงเคราะห ตารวจและทนายความทเกยวของ เราไดรบการบอกเลาเรองราวโดยตรงจากพนกงานบรการและครอบครวของผหญง ผซงตองตกอยในภาวการณเชนนและเรายงไดพดคยกบบคคลทถกพพากษาวามความผดฐานคามนษย การบรรยายสองเหตการณการบกจบและชวยเหลอทเรานาเสนอนไดอธบายวากจกรรมการตอตานการคามนษยทางานอยางไรในชมชน และเราพบความคลายคลงกนระหวางหลายสาเหตทชใหเหนถงสงทจะตองเปนมาตรฐานการปฏบตมากกวาภาวะบงเอญ

~ 95 ~

เราสรปวามความเปนไปไดมากทผหญงคนอนอกมากมายทจะไดรบความทกขยากทคลายกนจากการถกละเมดสทธมนษยชนในนามของการปองกนและปราบปรามการคามนษย หากตารวจทปองกนการคามนษยและTrafcord ไดประมาณตวเลขทถกตอง ถาเปนเชนนนกจะมพนกงานบรการแรงงานขามชาตทไมไดถกคามนษยอยางนอย 1,500 คนทไดถกละเมดสทธมนษยชนในเหตการณทานองเดยวกนในรอบสามปทผานมา

~ 96 ~

บทท 6: สทธทถกละเมดทเกดขนโดยเฉพาะ

บทนจะกลาวถงการตรวจสอบถงสทธมนษยชนทเราพบวามการละเมดในการบงคบและปฏบตตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ . 2551 สทธถกละเมดและกระทาโดยผดกฎหมายทงจากเจาหนาทของรฐและเอกชนตอผเยาวและผหญงผซงถกพบวาถกคามนษยเพอการแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณ อกทงพนกงานบรการทเปนผใหญจากประเทศไทยและประเทศเพอนบาน เราใชมาตรวดผลกระทบจากการวเคราะหถงประสบการณของชวตในการเปรยบเทยบทปจเจกบคคลมในกฎหมายอาญาในประเทศ สทธมนษยชนและกฎหมายรฐธรรมนญในประเทศไทย และสทธทอนวตในพธสารทงในระดบภมภาคและระหวางประเทศทประเทศไทยไดลงนามใหสตยาบน พธสารและมาตราทรฐบาลไทยไดใหสตยาบนไดเรยบเรยงไวในบทท 2 และไดกลาวถงในบทดานลางอกทงมการอางองถงมาตราหลกในกฎหมายหลกในแตละฉบบทเราพบวามการละเมดจากการดาเนนการในการตอตานการคามนษย การวจยของเราพบวาอยางนอยสทธ 12 ประการดวยกนทถกละเมดเปนประจาในกระบวนการของการปฏบตตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ . 2551ในรอบสามปทผานมา ในขณะทงานของเราซงเปนพนกงานบรการในขณะนนอาจจะทาผดกฎหมายปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ.ศ . 2539 และเราบางคนอาจจะผดกฎหมายคนเขาเมอง ถงจะเปนเชนนนกตามแตเรายงคงมสทธในการไดรบการตระหนกถงสทธขนพนฐานและการคมครองสทธเหลานนภายใตกฎหมายไทยและกฎหมายระหวางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงมการตระหนกอยางเปนสากลวากฎหมาย นโยบายและการปฏบตในการตอตานการคามนษย ตองอนวตรตามหลกการสทธมนษยชนและอยางนอยทสดไมเปนภยหรอทารายตอผทไดรบผลกระทบจากการคามนษยหรอการแทรกแซงการคามนษย91 ถงแมมการวางขอบญญตเหลานแตงานวจยของเราพบวาการปฏบตตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ . 2551ในการตอตานการคามนษย 10 มาตราหลกนนมผลกระทบเชงลบตอสทธมนษยชนของพนกงานบรการ นอกจากนนการคมครองและสทธทควรจะไดรบทกาหนดในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยนนไมไดมการใหการดาเนนการจากทงเจาหนาทรฐและตวแทนของเอนจโอผซงลมเหลวในการอนวตตามขอกาหนดในพระราชบญญตฯ อกทงการปฏบตในการตอตานการคามนษยในพนฐานอนๆยงไดละเมดกฎหมายในประเทศไทย อาทเชนไมปฏบตตามพระราชบญญตคมครองพยานในคดอาญา พ.ศ 2546 และการคมครองอนๆตาม 91

มงหมายเพอสทธมนษยชน 2553 คมอสทธ http://www.humanrightsimpact.org/trafficking

~ 97 ~

ประมวลกฎหมายอาญา การละเมดสทธมนษยชนทระบในพธสาร คานยามในกฎหมาย การทาใหพนกงานบรการ ครอบครวและชมชนเปนอาชญากร กฎหมายในมาตรา 4-6 คานยาม: มาตรา 4 การแสวงหาประโยชนโดยมชอบ -, การแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณ มาตรา 6 การคามนษย - โดยขมข ใชกาลงบงคบ ใชอานาจโดยมชอบ หรอโดยใหเงนหรอผลประโยชนอยางอน เพอใหบคคลนนมความยนยอมในการแสวงหาประโยชน มาตรา 4/6/7 ผคามนษย- ชวยเหลอดวยประการใดในกระบวนการคามนษยเพอวตถประสงคในการแสวงหาประโยชน คานยามในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ . 2551 นนใหการตความทกวางและมงเปาไปอยางมประสทธภาพตอคนททางานหรอมสวนรวมกบอตสาหกรรมบนเทงของไทยในการทจะมความเปนไปไดทจะเปนบคคลทถกคามนษยหรอเปนผคามนษย ขอเทจจรงทวา คาวา “การคาประเวณ “ ใชแสดงถงรปแบบการคามนษยทแยกออกมาจากแรงงานบงคบและทาสรบใช นนหมายถงในทางปฏบตกฎหมายนมจดมงหมายทไมเปนธรรมตอคนทอยในอตสาหกรรมบนเทงของไทย การใชคาวาการคาประเวณทาใหมการเนนไปทกจกรรมของการคาประเวณ วาในตวของมนเองเปนปญหาแทนทจะเนนไปทวาผหญงนนไดถกบงคบหรอลอลวงเพอแสวงหาประโยชนหรอไม นเปนการเลอกปฏบตตอพนกงานบรการทเปนผใหญผซงพอใจสภาพการทางานของตนและไมไดพจารณาวาตนถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบ อกทงเปนการขดขวางการปฏบตการใดๆตอไปในการแกไขปญหาทแทจรงของการแสวงหาประโยชน เอารดเอาเปรยบและสภาพการทางานทไมไดมาตรฐานในอตสาหกรรมบนเทงทงหมด คานยามในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 ในสวนของการแสวงหาประโยชนโดยมชอบนน รวมถงการแสวงหาประโยชนจากการคาประเวณการใหคานยามทคลมเครอเชนนนามาซงคนแทบจะทงหมดทเกยวของกบอตสาหกรรมบนเทง รวมถงเจาของสถานบนเทง พนกงานเสรฟ พนกงานทาอาหาร พนกงานทาความสะอาด พนกงานเตนรา เอนจโอ เจาของทดน บานเชา รวมถงครอบครว เพอน ลกคาและเพอนรวมงานของพนกงานบรการ คานยามทวาพามาจากหรอสงไปยงทใด ในพระราชบญญตฯ ตความไดถงใครกตามทชวยในการเคลอนยายพนกงานบรการ รวมถงถงคนขบแทกซหรอมอเตอรไซค เอเยนตทองเทยว นายหนาทไมเปนทางการ ครอบครวหรอเพอน ผลกระทบจากการทมคานยามทกวางเชนนนนหมายถงพนกงานบรการ เพอนของเรา ครอบครวและชมชนไดกลายเปนเปาของการทางานแทรกแซงการคามนษยทไมไดสดสวน มการมงเปาไปมากจนเกนไปทอตสาหกรรมบนเทงหากเปรยบเทยบกบแรงงานและชมชนในอตสาหกรรมอนๆ ยงกวานนชมชนของพนกงานบรการสวนใหญถกเปนเปายทธศาสตรของการลงโทษทางกฎหมายอาญาแทนทยทธศาสตรการใหการศกษาและการสรางความตระหนก นนมอทธพลตอการเพมการตตราพนกงานบรการและครอบครวมากขนไปอกและผลกใหพนกงานบรการอยใตดนเพราะคนทอยในอตสาหกรรมนตองหาทางเลยงทจะไมตดตอตารวจและเอนจโอ มแนวโนมในการเกบขอมลและหาทางหลบซอนในการเคลอนยาย ทางานและจดการการเงน คานยามยงไดเลอกปฏบตทไมเปนธรรมและทาใหมความเปนไปไดในการทาใหเปนอาชญากรรมของครอบครวของพนกงานบรการผซงไดรบ “ประโยชน “จากเงนทพนกงานบรการทสงกลบมาทบาน เพอจายคาใชจายพนฐานเชน บาน การดแลสขภาพและการศกษาของครอบครว อานาจในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยและพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ หากรวมกนจะสรางผลกระทบทางลบทมประสทธภาพตออตสาหกรรมบนเทงทงหมด ซงเปนการเพมความเปนไปไดในการละเมดสทธมนษยชน และลมเหลวในการยอมรบและนยามใหพนกงานบรการเปนงานทถกตองตามกฎหมายและแตกตางจากการคามนษย ผลกคอมแนวทางในการใชกระบวนการยตธรรมทางอาญาในการลงโทษและตอตานการคามนษย แนวทางเชนนหมายถง พนกงานบรการ นายจางและคนอนๆ ไมสามารถทจะรายงานหรอใหการชวยเหลอบคคลทถกคามนษยเพราะกลววาจะถกทาใหพวพนกบฐานความผดเกยวกบการคาประเวณและหรอฐานความผดการคามนษย

~ 98 ~

สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธในการไมถกเลอกปฏบต ความเทาเทยมและการคมครองทเทาเทยมกนภายใตกฎหมาย สทธในการทางาน : มทางเลอกทเปนอสระในการจางงาน การดาเนนคดและการปราบปราม การลอจบของตารวจ กฎหมายในมาตรา 27.4: ตารวจสามารถเขาไปในเคหสถานหรอสถานทใดๆ เพอตรวจคน ยด หรออายด เมอมเหตอนควรเชอไดวามพยานหลกฐานในการคามนษย การลอจบใชโดยตารวจและเอนจโอผสอบสวนในประเทศไทยเพอใหไดมาซงหลกฐานในการดาเนนคดผคามนษย โดยคานยามในกฎหมายไทย การลอซอคอการกระทาทชกจงใหบคคลกระทาความผดอาญาทบคคลผนนไมมเจตนากระทาความผดมากอน 92ในประเทศไทยการปฏบตนนกระทาโดยตารวจปลอมตวเปนลกคาเพอเขาไปซอบรการจากผเยาว โดยเฉพาะอยางยงเรยกหาเดกทอายตากวา 18 ป ในการวจยนการใชการลอซอ/ลอจบ สงผลใหเกดเหตการณอยางนอยสองเหตการณทผเยาวถกกลาวหาอยางผดๆวาทางานในอตสาหกรรมบนเทง ในหนงเหตการณทผลคอผหญงอาย 17 ปถกบบบงคบจากตารวจนอกเครองแบบใหเขาสการตกลงขายบรการครงแรกในชวตของเธอ ซงเปนการตอบรบจากการทตารวจเหลานถามหาเพอมเพศสมพนธกบเดกทยงไมบรรลนตภาวะ อกเหตการณหนงทผหญงอาย 17 ปถกจบและกกในฐานะบคคลทถกคามนษยในคนแรกทเธอทางานในบารคาราโอเกะจากการเปนพนกงานเสรฟไมใชพนกงานบรการ ผหญงทงสองคนถกลอซอจากตารวจและถกคดเลอกอยางผดๆใหเปนผถกคามนษยดวยสาเหตของอายและขอเทจจรงทวาเธอทางานในสถานททมการจางพนกงานบรการ ทงสองคนไมไดขายบรการทางเพศ และไมตองการการชวยเหลอจากหนวยงานสวสดการสงคมหรอชวยเหลอจากงานททาหรอสภาพทอย การดาเนนการลอซอ/ลอจบเพอรวบรวมหลกฐานการคามนษยไมแคนาไปสหลกฐานทปลอมและไมถกตองแลว ยงเปนการสงเสรมใหมการแสวงหาประโยชนโดยมชอบตอผเยาวและเปนการเหยยดหยามศกดศรความเปนมนษยของผหญงททางานในอตสาหกรรมบนเทงในประเทศไทย คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดแสดงถงจดยนทชดเจนนบตงแต พ . ศ . 2546 วาการลอซอ/ลอจบเพอจบเปนการละเมดสทธมนษยชนอยางรายแรงโดยเฉพาะกบผหญงททางานในธรกจบนเทงและจดทาขอเสนอวาควรจะมการใชเฉพาะเมอมระบบทแมนยาชดเจนทสามารถปองกนการละเมดสทธมนษยชนได แตอยางไรกตาม ยงปรากฏวาการใชวธการลอซอและลอจบจากตารวจและเอนจโอทกระทาเพอสอบสวนการคามนษยยงคงเกดขนประจาและไมมการตดตามตรวจสอบและกอใหเกดผลทเกดขนภายหลงในทางลบตอพนกงานบรการและผหญงในอตสาหกรรมบนเทง สทธมนษยชนทถกละเมด : สทธในการดารงชวต , สทธทจะมเสรภาพ และสทธทจะมความมงคงแหงตวตน: สทธทจะไดรบการปฏบตดวยมนษยธรรม และดวยความเคารพในศกดศรแตกาเนดของมนษย การบกจบและชวยเหลอของตารวจ: ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 27 การบกจบเพอตอตานการคามนษยตารวจสามารถเขาไปในเคหะสถานหรอสถานทใดๆ โดยไมตองมหมายคน เพอตรวจคน ยด หรออายด เมอมเหตอนควรเชอไดวามพยานหลกฐานในการคามนษย หรอเพอพบและชวยบคคลทตกเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษย การบกจบเพอตอตานการคามนษยในประเทศไทยทาใหผหญงมประสบการณทหลากหลายในการละเมดสทธมนษยชน ทงบคคลทถกคามนษยและพนกงานบรการตองอยภายใตการปฏบตการทมตารวจจานวนมากทตดอาวธเขาจโจมในสถานบนเทง ถกไลลาและกกตวคนทพยายามจะวงหนเพราะกลวและสบสน ผหญงบางคนไดรบบาดเจบในการบกจบของตารวจในขณะทพยายามจะหน ตามพระราชบญญตฯ ตารวจไมตองมหมายคน และตามปกตตารวจจะคนตวผหญงทกคนทถกกกตวไวทสถานประกอบการและยดกระเปาถอและโทรศพทมอถอเพอใชเปนหลกฐานในการดาเนนคดทอาจจะเปนการคามนษย ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 29 พนกงานเจาหนาทอาจจดให

92

~ 99 ~

บคคลทตองสงสยวาเปนเหยอของการคามนษยอยในความคมครองเปนการชวคราวไดแตตองไมเกนยสบสชวโมง หากมความจาเปนทตองคมครองเกนกวานนใหพนกงานเจาหนาทยนคารองตอศาลเพอมคาสงอนญาต ทงน ศาลจะอนญาตไดไมเกนเจดวน โดยจะกาหนดเงอนไขใดๆ ไวดวยกได ผหญงทกคนทถกกกตวไวจากการบกจบจะถกพาไปทสถานตารวจ และจะถกสอบปากคาจากตารวจและเอนจโอ เพอเสาะหาวาเปนบคคลทถกมนษยหรอไม ขนตอนนอาจใชเวลาหลายชวโมง ผหญงทถกกกตวจากการบกจบบอกวาผหญงไมไดรบการแจงสาเหตทตองมการสอบปากคาไมวาจะเปนชวงเวลาใด ไมไดรบการแจงใหทราบถงสทธขอผหญงภายใตกฎหมายรฐธรรมนญและในระบบกฎหมายอาญาของไทย ไมวาจะในฐานะของโจทก จาเลยหรอพยานในอาชญากรรมทกลาวหาวาเกดขน สทธนรวมถง สทธทจะทราบถงขอหาทถกกลาวหา สทธทจะตดตอบคคลทเชอถอหรอสมาชกในครอบครว สทธในการมตวแทนทางกฎหมาย สทธในการพดกบทนายความในททเปนสวนตว และสทธทจะมผทเชอใจหรอทนายของตนนงอยดวยในทกชวงกระบวนการสมภาษณของตารวจ ในความเปนจรงผหญงไดเอกสารทระบถงสทธตางๆเหลานจากตารวจเพอใหลงนามในตอนทมการสอบปากคาของตารวจ แตเนองจากเอกสารเปนภาษาไทยและไมมลามแปลภาษาทมประสทธภาพ ผหญงไมไดเขาใจสทธทตนควรเขาถง ปรากฏวาไมมการจดใหมลามแปลภาษาเปนประจาใหแรงงานหญงขามชาตในกระบวนการสอบปากคา ผหญงขามชาตและผหญงทไมรหนงสอถกบงคบใหพมพนวหวแมมอแทนลายเซนในเอกสารทางกฎหมายซงใหรายละเอยดของสงของของตนทตารวจยด เอกสารนนผหญงไมสามารถอานไดเนองจากปญหาดานภาษาและไมรหนงสอ นเปนการละเมดสทธทควรจะไดรบตามรฐธรรมนญไทย ระบบยตธรรมในกฎหมายอาญาและกฎหมายสทธมนษยชนระหวางประเทศ สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธในการดารงชวต , สทธทจะมเสรภาพ และสทธทจะมความมงคงแหงตวตน: สทธทจะไดรบการแจงขอหาทถกตงในภาษาทตนเขาใจ สทธทจะไดรบการปฏบตดวยมนษยธรรม และดวยความเคารพในศกดศรแตกาเนดของมนษย สอมวลชนละเมดสทธความเปนสวนตว: ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 56 ความเปนสวนตวและสอมวลชน: ไมสามารถบนทกภาพ แพรภาพ พมพรป หรอบนทกเสยง แพรเสยงหรอสงอนทสามารถแสดงวาบคคลใดเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษย หามโฆษณาหรอเผยแพรขอความ ภาพหรอเสยง เปดเผยประวต สถานทอย สถานททางาน หรอสถานศกษาของบคคลซงเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษย ระหวางทมการบกจบในสถานประกอบการ และทสถานตารวจ ชางภาพมกจะถายรปของสถานประกอบการ ผทถกตงขอหาวาเปนผคามนษยและผหญงททางานทนน ภาพเหลานรวมถงขอมลของการบกจบและขอหาตอผคามนษยมกจะถกแบงปนใหสอมวลชน ซงมการเผยแพรในรายงานของสอเกยวกบการบกจบในทว สอสงพมพและออนไลน การรายงานขาวของสอมกจะรวมถงภาพของผหญงทถกบกจบดวยผาคาดตาสดา (เหมอนกบวาเปนความพยายามในการเกบรกษาความลบ) หรอภาพของผหญงทพยายามจะซอนหนาหลงกระดาษหรอเสอทใชปดหนา ฯลฯ สอมวลชนโดยทวไปจะเผยแพรรปภาพ ชอและทตงของสถานประกอบการซงประนประนอมกบความเปนสวนตวของผหญงทถกกกขงหรอชวยเหลอจากการบกจบ นเปนการละเมดการคมครองภายใตพระราชบญญตฯซงกาหนดใหเปนการกระทาทผดกฎหมายหากมการเผยแพรสงทสามารถแสดงขอมลทแสดงวาเปนบคคลซงเปนผเสยหายจากการคามนษย สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธความเปนสวนตวและชวตครอบครว เกยรตยศศกดศรและชอเสยง การบกจบยงมผลกระทบทางลบในชมชนทกวางขน รวมถงผหญงและผชายททางานในสถานบนเทง แตวาไมไดถกกกเพราะวาไมไดอยทสถานททางานในขณะทมการบกจบ รวมถงพนกงานบรการและพนกงานคนอนเชนพนกงานทาความสะอาด พนกงานทาอาหาร นกรองและพนกงานเสรฟหญง ฯลฯ สวนมากผคนเหลานมประสบการณทกลว ชอกชาและสบสน และถกปฏเสธไมใหเขาถงการตดตอกบเพอนหรอสมาชกในครอบครวผซงอาจจะถกกกตวจากการบกจบ พวกเขาไมมขอมลวาทาไมถงมการบกจบและสญเสยเงนคาจางทจะไดจากการทางานและในบางกรณสญเสยงานทาทงหมด เนองมาจากสถานททางานถกปดหลงจากทมการบกจบ

~ 100 ~

สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธทจะมชวตครอบครว; (สามารถตดตอกบครอบครวไดอยางสมาเสมอ) สทธในการทางาน ในการเลอกงานโดยอสระในเงอนไขทยตธรรม การบงคบตรวจสขภาพ: ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 33: กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยตองใหความชวยเหลอ แกบคคลซงเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษยอยางเหมาะสม รวมถงการรกษาพยาบาล โดยใหคานงถงศกดศรความเปนมนษยและความแตกตางทางเพศ อาย สญชาต เชอชาต ประเพณวฒนธรรมของผเสยหาย การแจงสทธของผเสยหายทพงไดรบการคมครองในแตละขนตอนทงกอน ระหวาง และหลงการชวยเหลอ ตลอดจนขอบเขตระยะเวลาในการดาเนนการชวยเหลอในแตละขนตอน และตองรบฟงความคดเหนของผเสยหายกอนดวย ผหญงทถกกกตวจากการบกจบไดถกบงคบใหตองตรวจสขภาพโดยไมมการใหขอมลวาทาไมถงตองมการตรวจและไมมโอกาสในการปฏเสธกระบวนการนน โดยเฉพาะแรงงานหญงขามชาตผซงมความเขาใจทจากดเรองของเหตผลวาทาไมตองมการตรวจประกอบกบไมมลามแปลภาษาเพออธบายขนตอนน การตรวจนมการตรวจกบผหญงทถกสงสยวาถกคามนษยและหรออายตากวา 18 ป และผหญงทเปนผใหญผซงยนยนวาตนไมไดถกคามนษย การตรวจรวมถงการตรวจเลอดและการตรวจภายในอวยวะเพศโดยทไมไดรบการยนยอมอยางมขอมลจากผหญง ซงการตรวจสองประเภทนจะถกบงคบใชตามกฎหมายในสองกรณเทานนคอภายใตกฎหมายความมนคงภายในประเทศและหรอหากไดรบคาสงโดยตรงจากศาลเพอวตถประสงคเฉพาะ อยางไรกตามในเรองราวของการตอตานการคามนษย เปนทนาสงสยวาทาไมถงตองมการตรวจเกดขน ผหญงไมไดรบการแจงใหทราบถงผลการตรวจไมวาจะเปนระยะเวลาใดหลงจากทมการตรวจ ไมชดเจนทวามใครอกทเขาถงผลของการตรวจและมการใชผลของการตรวจเพอวตถประสงคอะไร สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธในการดารงชวต, สทธทจะมเสรภาพ และสทธทจะมความมงคงแหงตวตน: สทธทจะไดรบการปฏบตดวยมนษยธรรม และดวยความเคารพในศกดศรแตกาเนดของมนษย สทธทางสขภาพ: สทธในการควบคมทางสขภาพและรางกายของตนเอง สทธในการรกษาความลบและการใหความยนยอมโดยมขอมล สทธในการรองทกขและการเยยวยา การคดแยกเหยอและการตรวจพสจนอาย ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 4 ใหนยามของคาวา “เดก” หมายความวา บคคลผมอายตากวาสบแปดป มาตรา 33 การชวยเหลอ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยตองใหความชวยเหลอ แกบคคลซงเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษยอยางเหมาะสมใน เรองการรกษาพยาบาล การบาบดฟนฟทางรางกายและจตใจ โดยใหคานงถงศกดศรความเปนมนษยและความแตกตางทางเพศ อาย สญชาต เชอชาต ประเพณวฒนธรรมของผเสยหาย การแจงสทธของผเสยหายทพงไดรบการคมครองในแตละขนตอนทงกอน ระหวาง และหลงการชวยเหลอ ตลอดจนขอบเขตระยะเวลาในการดาเนนการชวยเหลอในแตละขนตอน และตองรบฟงความคดเหนของผเสยหายกอนดวย ผหญงและผเยาวสวนใหญทถกกกตวจากการบกจบตางปฏเสธอยางดเดอดวาผหญงไมไดถกคามนษยและบอกวาอายผหญงมากกวา 18 ป เพอทจะพสจนวาการบกจบถกตองทงเอนจโอและตารวจมความกงวลหากพสจนไดเปนอยางอน ดงนนผหญงทกคนทมเอกสารผซงตองสงสยวาถกคามนษยและผเยาว (อาทเชน การทมอายตากวา 18 ป ) ถกบงคบใหตรวจทางนตวทยาศาสตรรวมถงการเอกซเรยตรวจกระดกและการตรวจฟนในความพยายามทจะพสจนอาย ในขณะทการเอกซเรยตรวจกระดกและการตรวจฟนไมได กาหนดอยในพระราชบญญตฯ แตมการระบอยางกวางขวางในบนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนระดบจงหวดเรองกจกรรมการตอตานการคามนษยในประเทศไทย ในทกบนทกขอตกลงฯ ยงมการใหความสาคญกบการเคารพสทธพนฐานของบคคลทถกคามนษย ซงรวมถงสทธในการใหความยนยอมโดยมขอมลในการรกษาพยาบาล พระราชบญญตฯ ยงไดระบถงศกดศรความเปนมนษยของบคคลทถกคามนษยและตองรบฟงความคดเหนของผเสยหายกอนดวย ซงสง

~ 101 ~

เหลานไมไดเกดขนในสภาวการณการปฏบต การใชการตรวจกระดกเพอประเมนอายของบคคลทถกคามนษยเปนการปฏบตทถกตงคาถามอยางมากในประเดนสทธมนษยชนและการปฏบตทางการแพทยทนาเชอถอ กระบวนการในการตรวจเพอประเมนอายไดถกเสนอแนะในคมอแนวทางการตอตานการคามนษยระหวางประเทศ 93อกทงไดเสนอวาการพสจนอายของผทตองสงสยวาถกคามนษยควรจดทาโดยผเชยวชาญทไดรบการอบรมและใชหลกพจารณาดงตอไปน - คาใหการของบคคลนนเอง - การพสจนอายของบคคลเองควรไดรบการพจารณา - ลกษณะภายนอกของบคคลและวฒภาวะทางจตใจของเขาหรอเธอ - เอกสารทเกยวของ - การตรวจสอบกบสถานทตและเจาหนาททเกยวของ - การตรวจและความเหนทางการแพทย โดยการตรวจนนตองไดรบการยนยอมจากบคคลทถกตรวจ อยางไรกตามในประเทศไทยปรากฏวาความยนยอมและคาใหการของเหยอตามปกตจะไมไดรบการพจารณาในกระบวนการนและมความมนใจอยางมากในการใชผลของตรวจกระดกและฟนทางนตวทยาศาสตรเปนเครองมอทสาคญในการประเมนอายของผหญงผซงถกกกตวในการบกจบ แนวทางนไดระบชดเจนในบนทกขอตกลงเรองแนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐทเกยวของในการดาเนนการกรณการคาหญงและเดก พ.ศ.2546

“ในกรณทเดกหรอผหญงอางวาอายเกน 18 ป และไมมบตรประจาตวประชาชนหรอบตรแสดงตวอนใด และม

เหตอนควรสงสยวาผหญงหรอเดกนนอายไมเกน 18 ป ใหพนกงานสอบสวนหรอเจาหนาทกรมพฒนาสงคม

และสวสดการจดใหมการตรวจรางกายเดกหรอผหญงนนทางการแพทย โดยการตรวจฟนหรอตรวจรางกาย

ดวยวธอนใด เพอวนจฉยวาเดกหรอผหญงนนอายเกนสบแปดป หรอตากวา ในกรณทเจาหนาทกรมพฒนา

สงคมและสวสดการเปนผจดใหมการตรวจ ใหประสานแจงผลการตรวจใหพนกงานสอบสวนทราบ” ยงกวานนการประเมนอายเปนมาตรการทเชอถอไมไดโดยเฉพาะใชในการกาหนดเฉพาะเจาะจงไปทอายของบคคลระหวาง 16-20 ป ในอเมรกาและยโรป นตวทยาศาสตรการตรวจกระดกไมเคยใชเปนเครองมอไดโดยลาพงในการกาหนดอาย เพราะเปนวธการททราบกนดวาสามารถกอใหเกดความผดพลาดไดไดถง 5 ป 94 อยางทเรยกกนวา โดยเฉพาะหลกเกณฑกระบวนการในการเอกซเรยกระดกนนไมเหมาะสมทจะประเมนอายของแรงงานขามชาตในเอเชย เพราะอายทใชเปนเกณฑนามาจากการเปรยบเทยบจากการศกษาของเดกอเมรกนผวขาวในยค พ . ศ 2483 ซงมการพสจนแลววามผลทคลาดเคลอนของอายในกระดกซงเกดจากปจจยทงเชอชาต ชาตพนธ สถานภาพดานเศรษฐกจสงคมและภาวะโภชนาการ 95 จากผลทไมนาเชอถอ แนวทางการตรวจทางนตวทยาศาสตรทไมสามารถสรปผลทถกตองได ในขณะนไดมการตระหนกวาการกาหนดอายทถกตองนนตองรวมถงกระบวนการอนเพอเตมเชนการสงเกตการณในรายละเอยดทใชเวลามากขนและขอคดเหนจากบคคลทอยในวฒนธรรมและภมหลงเดยวกนเพอใชประกอบการพจารณา96 อยางไรกตามนไมใชกระบวนการการตอตานการคามนษยทไดรบการปฏบตในประเทศไทย เพราะผลของการตรวจทางนตวทยาศาสตรถกนามาใชเปนหลกฐานสาคญในการพสจนอาย ในการดาเนนการทาง

93

ขอเสนอแนะเรองหลกการและแนวทางวาสทธมนษยชนและการคามนษย จดทาโดยสานกงานขาหลวงใหญเพอสทธมนษยชน และ แนวทางเพอการคมครองสทธของเดกทตกเปนเหยอของการคามนษย โดยUNICEF 94 สขภาพของเดกผลภย , คมอของกมารแพทย Royal College of Pediatricians, 1999

95 อางองจาก Bassed R, (2011) Bone of Contention, Monash University

96 บนทกขอตกลงเรองการเขาเมองและศลกากรของสหรฐอเมรกา 2004

~ 102 ~

กฎหมายซงโตแยงกบคาใหการของผหญงทอยในลกษณะทแสดงออกอยางชดเจนวาเปนพนกงานบรการดวยความเตมใจ แนวทางการประเมนอายไดยดมนอยางมากตอหลกการภายใตคมอการตอตานการคามนษยทงในระดบประเทศและระหวางประเทศ ในสวนของการสนนษฐานอายและสถานะของเหยอ97 การรบหลกการนในกรณทอายของผเยาวไมแนนอนแตมเหตผลใหเชอวาตากวา 18 ป ควรมการสนนษฐานวาเปนเดกทเปนเหยอและมสทธไดรบการคมครองและสนบสนนตามกฎหมายทใหการคมครองสาหรบผเยาว ในขณะทหลกการนมเจตนาทจะเปนมาตรการในการคมครองบคคลทถกคามนษยทยงเปนเดก แตในสภาวการณของพนกงานบรการทไมมเอกสารในประเทศไทย ความจรงกคอมการใชหลกการนในการละเมดสทธมนษยชน ในกรณตวอยางนพระราชบญญตฯถกใชเปนเครองมอในการโตแยงหลกฐานและความเหนของผหญงซงทางานในอตสาหกรรมบนเทง และเรมใชบงคบใหเธอยอมรบอตลกษณเปนเทจวาเปนเหยอของการคามนษย การดาเนนการเชนนละเมดหลกการการสนบสนนสทธของเหยอ ซงควรจะเปนศนยกลางของแนวทางการคามนษย และยงไดละเมดสทธของผหญงผซงไมตองการใหมการชวยเหลอ และอยางนอยทสดกเปนการสนเปลองทรพยากรและความพยายามในการแทรกแซงทจะชวยผหญงทไมตองการความชวยเหลอ สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธในการดารงชวต, สทธทจะมเสรภาพ และสทธทจะมความมงคงแหงตวตน: สทธทจะไดรบการปฏบตดวยมนษยธรรม และดวยความเคารพในศกดศรแตกาเนดของมนษย สทธทางสขภาพ: สทธในการควบคมทางสขภาพและรางกายของตนเอง สทธในการรกษาความลบและการใหความยนยอมโดยมขอมล สทธในการรองทกขและการเยยวยา การกกขงพนกงานบรการเปนพยานโดยไมมกฎเกณฑ ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 27: ตารวจมอานาจหนาท มหนงสอเรยกใหบคคลใดมาใหถอยคาหรอสงเอกสารหรอพยานหลกฐาน มาตรา 31: ในชนศาลหากความจาเปนทจะตองมการสบพยานไวโดยพลนกได มาตรา 237: ใหนาความในมาตรา 237 ทว วรรคสาม และวรรคสแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาใชบงคบโดยอนโลม หากมความจาเปนควรมการสบพยานไวกอนและสามารถใชแทนทการทพยานตองใหการในชนศาล ตารวจใชกฎหมายเพอบงคบใหพนกงานผซงถกกกขงจากการบกจบเพอตอตานการคามนษย ใหปากคาในฐานะพยานในการดาเนนคดเพอตอตานการคามนษย ถงแมวาพระราชบญญตฯใหอานาจตารวจในการเรยกพยาน แตไดกาหนดใหอยการตองมการสบพยานไวโดยพลนกได อยางไรกตามในความเปนจรงเจาหนาทของรฐมไดกระทาดวยสงทไดอนวตในกฎหมาย แตกลบแทนทดวยการขงตวพนกงานบรการไวโดยปราศจากความยนยอม ในการกกขงทไมมกฎเกณฑในกรงขงหรอสถานสงเคราะหเปนเวลาหลายสปดาห หลายเดอนหรอแมกระทงเปนป การกกขงทไมมกฎเกณฑตอผหญงเปนความลมเหลวในการเสนอใหผหญงเขาถงสทธทควรไดรบทงสทธขนพนฐานและสทธทางกฎหมายมทางเลอกทางกฎหมายสองประการทสามารถปรบใชในสถานการณของพนกงานบรการแรงงานขามชาตเชนนได ประการแรกคอ แนวทางทไดกาหนดในพระราชบญญตฯ ถงอางถงใหนาความในมาตรา 237 ทว วรรคสาม และวรรคสแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาใชบงคบโดยอนโลม หากมความจาเปนควรมการสบพยานไวกอนและสามารถใชแทนทการทพยานตองใหการในชนศาล ประการทสองทเปนทางเลอกไดคอ การทพนกงานบรการแรงงานขามชาตเปนพยานภายใตพระราชบญญตคมครองพยานในคดอาญา พ.ศ. 2546 พระราชบญญตคมครองพยานในคดอาญาบญญตใหบคคลซงเปนพยานในคดอาญามสทธไดรบความคมครอง การปฏบตทเหมาะสม และคาตอบแทนทจาเปนและสมควรจากรฐ98 กฎหมายกาหนดใหสานกงานคมครองพยานดาเนนการยายทอยหรอจดทพกอนเหมาะสม (ทไมไดอยในคก

97

ขอเสนอแนะเรองหลกการและแนวทางวาสทธมนษยชนและการคามนษย จดทาโดยสานกงานขาหลวงใหญเพอสทธมนษยชน (Office of the High Commissioner for Human Rights) , 10.2 ประเทศไทย , บนทก ขอตกลง เรอง แนวทางปฏบตรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐทเกยวของในการดาเนนการ กรณการคาเดกและหญง(ฉบบท2) พ.ศ.2546 มาตรา 4.4 , 4.5.5.5,6.4,6.5 98 ประธาน วฒนาวานช ธรรมศาสตร,2549 กรงเทพฯ ประเทศไทย

~ 103 ~

หรอกรงขง ) จายคาเลยงชพทสมควรแกพยานหรอบคคลทอยในความอปการะเลยงด ดาเนนการเพอใหมอาชพหรอใหมการศกษาอบรม หรอดาเนนการใดเพอใหพยานสามารถดารงชพอยไดตามทเหมาะสม ดาเนนการใหมเจาหนาทคมครองความปลอดภยในระยะเวลาทจาเปน ดาเนนการอนใดใหพยานไดรบความชวยเหลอหรอไดรบความคมครองตามทสมควร ในปจจบนนไมมผหญงคนไหนทมสทธภายใตพระราชบญญตคมครองพยานในคดอาญาและไมมหนทางในการรองขอการเยยวยาในความไมยตธรรมทเกดจากกระบวนการ ในขณะทบคคลทถกคามนษยมทนายทมาจากสานกงานอยการสงสด หรอในบางกรณมาจากเอนจโอ ผหญงทถกกกในฐานะพยานไมมการเขาถงการใหคาปรกษาดานกฎหมายทเปนอสระหรอไมมตวแทนทางกฎหมายในการเรยกรองสทธของผหญง สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธในการดารงชวต, สทธทจะมเสรภาพ และสทธทจะมความมงคงแหงตวตน: สทธทไดรบการแจงขอกลาวหาหรอสาเหตของการจบในภาษาทผหญงเขาใจ การคมครองจากการกกขงทไมมกฎเกณฑ สทธทจะฟองรองกรณกกขงทไมมกฎเกณฑ สทธในการไมถกเลอกปฏบตและการคมครองเทาเทยมภายใตกฎหมาย : การปฏบตทไมเทาเทยมตอพนกงานบรการขามชาต: สทธในการเคลอนยายอยางเสร: สทธในการออกจากประเทศใดกได สทธในการเขาถงชวตครอบครว การตดตอยางสมาเสมอกบครอบครวของตน สทธในการเขาถงการพจารณาทเปนธรรมในชนศาล ทอยในชวงเวลาทเหมาะสม สทธในการไดรบการเยยวยาในกรณทถกละเมดสทธ การดาเนนคดทางกฎหมาย ทงผหญงทไดถกคดเลอกวาเปนบคคลทถกคามนษยและผหญงทถกใหเปนพยานไมไดรบขอมลทเหมาะสมเพยงพอในขนตอนกระบวนการการดาเนนการ สงทคาดวาจะเกดขนในศาลและเวลาทจะใชในการพจารณาในชนศาล ไมมลามแปลภาษาทมคณภาพ และไมไดรบสทธทจะเลอกผแทนทางกฎหมายเองในกรณทถกคดเลอกวาเปนผถกคามนษยและไมมการใหมตวแทนทางกฎหมายเลยในกรณทตกเปนพยาน ผหญงทไมสามารถอานและเขยนหนงสอไดมกจะถกบอกใหพมพลายนวมอในเอกสารทางกฎหมายทเกยวของกบคดแตเธอไมเขาใจเอกสารดงกลาว ผหญงมกจะถกสงหรอบบบงคบใหชตวคนแปลกหนาหรอคนอนๆวาเปนคนทเกยวของในการขนยายเธอหรอแสวงหาประโยชนแมวาเธอไดแจงอยางชดเจนวาไมไดรจกจาเลยหรอบคคลนนไมเคยเกยวของกบกจกรรมทถกกลาวหา สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธในการไมถกเลอกปฏบตและการคมครองเทาเทยมภายใตกฎหมาย สทธในการเขาถงการพจารณาทเปนธรรมในชนศาล การชวยเหลอและการสนบสนน ผหญงถกบงคบกกขงในสถานสงเคราะห ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 33:ใหกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยพจารณาใหความชวยเหลอ แกบคคลซงเปนผเสยหายจากการกระทาความผดฐานคามนษยอยางเหมาะสมใน เรองอาหาร ทพกการรกษาพยาบาล การบาบดฟนฟทางรางกายและจตใจ การใหการศกษา การฝกอบรม การใหความชวยเหลอทางกฎหมาย การสงกลบไปยงประเทศเดมหรอภมลาเนาของผนน การดาเนนคดเพอเรยกรองคาสนไหมทดแทนใหผเสยหาย กาหนด โดยใหคานงถงศกดศรความเปนมนษยและความแตกตางทางเพศ อาย สญชาต เชอชาต ประเพณวฒนธรรมของผเสยหาย การแจงสทธของผเสยหายทพงไดรบการคมครองในแตละขนตอนทงกอน ระหวาง และหลงการชวยเหลอ ตลอดจนขอบเขตระยะเวลาในการดาเนนการชวยเหลอในแตละขนตอน และตองรบฟงความคดเหนของผเสยหายกอนดวย ทงผหญงทไดถกคดเลอกวาเปนบคคลทถกคามนษยและผหญงทถกใหเปนพยานถกกกขงโดยปราศจากความยนยอมในสถานสงเคราะหของรฐและบานพกทดาเนนการโดยเอกชนเปนระยะเวลาทอาจถงสองป ความคดเหนของผหญงไมเคยไดรบการสอบถาม รบฟงหรอเคารพ ผหญงไมไดรบการปรกษาเรองการกกขงและไมมทางเลอกในสถานทพกทตองไปอยและไมสามารถทจะออกไปไหนไดเลย ไมมชองทางในการรองทกขทเปนอสระทเขาถงไดสาหรบผหญงทอยในสถานสงเคราะห โทรศพทถกยดและไมสามารถทจะตดตอครอบครว เพอนหรอหนวยงานขางนอกได จนกวาการดาเนนในชนศาลจะเสรจสน ซงอาจจะใชเวลามากกวาหนงป ผหญงทกคนไดรายงานเกยวกบกรณทถกเลอกปฏบตและการเหยยดเชอชาตจากเจาหนาทในสถานสงเคราะหซงอาจจะมสาเหตมาจากการทผหญงเปนแรงานขามชาตและหรอเปนพนกงานบรการ ศาสนาเดยว

~ 104 ~

ทไดรบการยอมรบคอศาสนาพทธ ไมมการจดใหมศาสนาครสตและมสลมในบานพก มการละเมดทเกดขนเฉพาะกบผหญงมสลมเพราะไมมการพจารณาใหมโภชนาการทเหมาะสมกบศาสนามสลม นนหมายถงวาผหญงจะไมกนหรอกนแคขาวเปลา และเปนสงทเครยดตอผหญงในชวงถอศลอด ผหญงถกปฏเสธไมใหเขารบการรกษาทางการแพทยทเหมาะสมรวมถงการรกษาทางทนตกรรมและการใหการบรการผหญงทตงครรภ แรงงานขามชาตทตองอยในสถานสงเคราะห มความยากลาบากและจากดในการเขาถงลามแปลภาษาและคนทเขาถงลามแตตองประสบกบปญหาทจะเขาใจการแปลนน ประเดนปญหานดเหมอนวาจะเกดขนไมใชเฉพาะทสถานสงเคราะห แตเกดขนในทกขนตอนกระบวนการทางกฎหมาย รวมถงการพจารณาในชนศาล ในการสมภาษณเพอคดเลอกผถกคามนษย และในขนตอนทถกบงคบใหตรวจรางกายและตรวจสขภาพ เปรยบเทยบกบผหญงไทยทอยในสถานสงเคราะห พนกงานแรงงานขามชาตมโอกาสนอยในการไดรบการศกษาทเปนทางการ และมกจะไดรบการฝกอบรมอาชพทมอคตกบเพศสภาพและไมไดรบการตระหนกอยางเปนทางการ สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธในการดารงชวต, สทธทจะมเสรภาพ และสทธทจะมความมงคงแหงตวตน การคมครองจากการกกขงทไมมกฎเกณฑ สทธทจะฟองรองกรณกกขงทไมมกฎเกณฑ สทธในการไมถกเลอกปฏบตและการคมครองเทาเทยมภายใตกฎหมาย : การปฏบตทไมเทาเทยมตอพนกงานบรการขามชาต: สทธในการเคลอนยายอยางเสร: สทธในการออกจากประเทศใดกได สทธในการเขาถงชวตครอบครว การตดตอยางสมาเสมอกบครอบครวของตน สทธทจะมเสรภาพในการนบถอศาสนา สทธในการไดรบการเยยวยาในกรณทถกละเมดสทธ การเลอกปฏบตดวยเหตผลทางเพศในสทธในการทางานชวคราว ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 37 การทางาน: บคคลทถกคามนษยมสทธในการทางานในประเทศไทยชวคราวชวงทรอกระบวนการในการพจารณาในชนศาล ผหญงทถกคามนษยไดรบการเลอกปฏบตดวยเหตแหงเพศ เธอมกจะมโอกาสทจากดในการหารายไดหากมการเปรยบเทยบกบผชายทถกคามนษย ผหญงถกจากดใหทางานฝมอในสถานสงเคราะหเทานน ดวยเหตทวาเธอมความเปราะบางและเสยงทจะถกแสวงหาประโยชนหากไดรบอนญาตใหออกไปทางานขางนอกสถานสงเคราะห เธอจะไมไดรบเงนคาแรงแตวาอาจจะไดรบเงนเลกนอยจากการขายสนคาหลงจากทถกหกคาใชจายดานวสดอปกรณและคาสอน แตวาผชายไดรบอนญาตใหออกไปทางานขางนอกสถานสงเคราะห สามารถหารายไดไดอยางนอยเปนคาจางขนตา การปฏบตทเปนสองมาตรฐานเชนนเลอกปฏบตผหญง และทสาคญคอเปนการกระทาทโหดรายสาหรบผหญงทเปนผรบผดชอบในการเลยงดครอบครวและลกทบานในชมชนของเธอกอนหนาทจะมาถกกกขงในสถานสงเคราะห สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธในการทางาน ในการเลอกงานโดยอสระในเงอนไขท ยตธรรม สทธทจะไมถกเลอกปฏบต คาสนไหมทดแทนใหผเสยหาย ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 33-35 คาสนไหมทดแทน: อยการตองแจงสทธของผเสยหายทพงไดรบการคมครองในการดาเนนคดเพอเรยกรองคาสนไหมทดแทนใหผเสยหายระหวางทมการดาเนนคดอาญาในชนศาล การเรยกรองคาสนไหมทดแทนสาหรบผหญงทถกคดเลอกใหเปนผถกคามนษยเพอแสวงหาประโยชนโดยมชอบจากการคาประเวณไมไดเกดขนประจา การเรยกรองคาสนไหมทดแทนมกจะถกเรยกรองในกรณแรงงานบงคบเพอแสวงหาประโยชน ผหญงไมไดรบการแจงถงสทธทจะไดรบคาสนไหมทดแทนหรอกระบวนการในการเรยกรองคาสนไหมทดแทน การเรยกรองคาสนไหมทดแทนอาจใชเวลาเปนปกวาจะสาเรจ และในเวลานนแรงงานหญงขามชาตอาจะถกสงกลบไปประเทศตนทางแลว สทธมนษยชนทถกละเมด: การเขาถงความยตธรรมดวยการเยยวยาทมประสทธภาพ สทธในการเขาถงการเยยวยาทาง

~ 105 ~

กฎหมายในกรณทถกละเมด

การสงกลบ ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย มาตรา 38 การสงกลบภมลาเนา: สงตวผเสยหายซงเปนคนตางดาวกลบประเทศทเปน ถนทอยหรอภมลาเนาโดยไมชกชา ในกรณทเราพบตองใชเวลา 8 เดอนถงสองปสาหรบการสงกลบผหญงไปสประเทศตนทาง แมวาผหญงจะมาจากประเทศเพอนบานของไทย ผหญงไมมหลกประกนทมประสทธผลอยางตอเนองวาจะมการตดตามใหการสนบสนน เนองจากปญหาในการประสานงานขามชายแดนระหวางรฐและเอนจโอ ขอหวงใยทสาคญนเกดขนในกรณทผหญงมาจากพมา ในสถานการณทไมมหลกประกนทมประสทธผลในการคมครองสาหรบแรงงานหญงขามชาตทถกสงกลบไปในพนทททราบกนดวามการสรบของทหาร มการประหตประหารชนกลมนอยโดยรฐบาลทหาร และมทศคตทเปนการลงโทษของเจาหนาทรฐบาลพมาตอผหญงทเกยวของกบอตสาหกรรมบนเทง แรงงานหญงขามชาตทถกคามนษยมกจะไมไดรบคาสนไหมทเปนเงนเพอใชในการประกอบธรกจหรอลงทนในชมชนในประเทศของตน เพราะเจาหนาทเอนจโอและเจาหนาทของรฐเปนหวงถงการทไมสามารถเปดบญชธนาคารหรอความปลอดภยของเงนกเลยไมใหเงน ผหญงไทยทถกคามนษยมกจะมโอกาสมากกวาแรงงานหญงขามชาตทถกคามนษยในการไดรบการสนบสนนและไดคาสนไหม สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธในการเขาถงความยตธรรมดวยการเยยวยาทมประสทธภาพ คาสนไหมทดแทน สทธในการเขาถงการเยยวยาทางกฎหมายในกรณทถกละเมด สทธในการไมถกเลอกปฏบต สทธในการไมถกผลกดนกลบ การปองกน พนกงานบรการและคนอนๆในอตสาหกรรมบนเทงมความรทจากดในเรองสทธและหนาทของตนตามพระราชบญญตฯ เนองจากไมมการรณรงคสรางความตระหนกทมประสทธภาพสาหรบกลมทถกเรยกวา “มความเสยงสง “ ทงๆท ในความเปนจรงพนกงานบรการมกจะเปนเปาหมายของยทธศาสตรการปราบปรามทเปนการลงโทษทงจากรฐและเอกชนแทนทจะมการเสรมสรางศกยภาพและโครงการใหการศกษา ไมเคยมการจดการปรกษาหารอกบพนกงานบรการเพอใหผหญงเสนอความเหน การชวยเหลอ ความรและประสบการณในการออกแบบและการดาเนนการแทรกแซงและตอตานการคามนษยและสรางยทธศาสตรการปองกนในอตสาหกรรมของตน กลบกลายเปนวาพนกงานบรการถกทาใหอบอาย ถกตาหน ถกบกจบ ถกขงและลงโทษ ทกอยางทเกดขนภายใตหนากากของการปองกนการคามนษย สทธมนษยชนทถกละเมด: สทธในการเขาถงขอมลขาวสาร: สทธในการมสวนรวม

~ 106 ~

ตารางแสดงสทธมนษยชนทถกละเมด งานวจยของเราพบวามการละเมดสทธมนษยชนทไมสอดคลองตามสทธมนษยชนขนพนฐานของคนไทยและแรงงานขามชาตหญงในไทย เกดภายใตหนากากของการดาเนนการตอตานการคามนษย รฐบาลไทยมภาระผกพนในการคมครองสทธตางๆเหลานภายใตพธสารและอนสญญาระหวางประเทศทประเทศลงนามและใหสตยาบนตามทไดระบดานลาง

สทธและหลกการทถกละเมด

ภาระผกพนภายใตพธสารและอนสญญาฯของรฐบาลไทย:

สทธทจะไมถกเลอกปฏบต ความเทาเทยมของบคคลในทางกฎหมายและการคมครองทเทาเทยมกนภายใตกฎหมาย

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 2, 6, 7 & 8; กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง 2(1), 14, 16 & 26; กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม 2(2) & 3; อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ 1 & 2; อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ 1 & 5; อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการคมครองแรงงานขามชาตและครอบครว 1 & 24; อนสญญาวาดวยสทธมนษยชนแหงทวปยโรป 14

สทธทจะเขาถงความยตธรรม/ สทธในการเขาถงคาสนไหมทมประสทธภาพ

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 6, 7, 10, 11,อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ ขอเสนอแนะทวไปขอท 26

สทธในการมสวนรวม/สทธในการเขาถงขอมลขาวสาร

กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง 25, อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ ขอเสนอแนะทวไปขอท 26

สทธในความเทาเทยมทางเพศ

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 2, 6, 7 & 8; กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง 2(1), 14, 16 & 26;กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม 2(2) & 3;อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ 1 & 2; อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ 1 & 5

สทธในการดารงชวต, สทธทจะมเสรภาพ และสทธทจะมความมงคงแหงตวตน

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 3 & 9;กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง 6 & 9; อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ 5; อนสญญาวาดวยสทธเดก 6; อนสญญาวาดวยสทธเดก 37

สทธทจะมเสรภาพในการเคลอนยาย ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 13; กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง12;

~ 107 ~

อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ 15(4)

สทธความเปนสวนตวและชวตครอบครว เกยรตยศศกดศรและชอเสยง

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 12 & 16; กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง17 & 23; กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม 10; อนสญญาวาดวยสทธเดก 9, 10 & 20

สทธในทรพยสน ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 17

สทธในการไมถกผลกดนกลบ ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 14; อนสญญาตอตานการทรมาน และการปฏบตหรอการลงโทษอนๆทโหดราย ไรมนษยธรรม หรอทยายศกดศร 3

สทธในการเขาถงกระบวนการพจารณาในชนศาลทเปนธรรม

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 6, 7, 10 & 11

สทธในการทางาน ในการเลอกงานโดยอสระในเงอนไขทยตธรรม

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 23, 24 & 25; กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม 6 & 7;

สทธทางสขภาพ

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 25; กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม 12; อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ 5; อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ 14; อนสญญาวาดวยสทธเดก 24, 25 & 39

สทธทจะมเสรภาพในการนบถอศาสนา ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง I; อนสญญาวาดวยสทธมนษยชนแหงทวปยโรป 9

รวมทงประเดนทกลาวมาขางตนของปญหาการละเมดสทธมนษยชน จากการวจยเราไดพบวาทงรฐบาลไทยและองคกรทไมใชรฐทไดเขารวมในการตอบรบเพอตอตานการคามนษยในบางกรณไดละเมดกฎหมายไทยรวมทงทบทกาหนดวาดวยการคมครองในกฎหมายตอตานการคามนษยเอง อกทงยงมหลกฐานอกวาการดาเนนการตอตานการคามนษยในประเทศไทยนนขดกบพธสารระดบภมภาคทรฐบาลไทยไดลงนาม และไดละเมดกฎหมายและแนวทางการตอตานการคามนษยในระดบระหวางประเทศอกดวย ซงมรายละเอยดดงตอไปน การละเมดทงกฎหมายและนโยบายในประเทศไทย : พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยพ.ศ. 2551

· มการสบพยานไวโดยพลนกได; มาตรา 31 · ในกรณทผเสยหายหรอพยานบคคลจะใหการตอศาลเอง เมอผเสยหายหรอพยานบคคลแจงแกพนกงานอยการแลว ใหพนกงานอยการยนคารองตอศาลโดยไมชกชา มาตรา 31

· สทธของผเสยหายทจะเรยกคาสนไหมทดแทน, มาตรา 34-35 · สทธในการเดนทางกลบประเทศทเปนถนทอยหรอภมลาเนาอยางปลอดภยโดยไมลาชา; มาตรา

33,34,35,36, 37, 39 · สทธความเปนสวนตวของผเสยหาย; มาตรา 53

· สทธของผเสยหายทพงจะไดรบการคมครองในการดาเนนการชวยเหลอในแตละขนตอนตองอนวตดวยศกดศรความเปนมนษย และตองรบฟงความคดเหนของผเสยหายกอนดวย; มาตรา 31, 53

~ 108 ~

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 · บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน; มาตรา 4, 30 · บคคลยอมมเสรภาพในการทางานและมเสรภาพในการเลอกถนทอยโดยปราศจากการเลอกปฏบต;

มาตรา34, 40, 49, 51 · บคคลยอมมสทธในกระบวนการยตธรรม สทธพนฐานในกระบวนพจารณาทเปนธรรม; มาตรา 40 · คมครองและผกพนของสทธและเสรภาพทรฐธรรมนญนรบรองไวโดยชดแจง โดยปรยายหรอโดยคา

วนจฉยของศาลรฐธรรมนญ ยอมไดรบความคมครองและผกพน; มาตรา 27 · บคคลยอมมเสรภาพบรบรณในการถอศาสนา นกายของศาสนา หรอลทธนยมในทางศาสนา และ

ยอมมเสรภาพในการปฏบตตามศาสนธรรม ศาสนบญญต หรอปฏบตพธกรรมตามความเชอถอของตน; มาตรา 37

· สทธของบคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง ตลอดจนความเปนอยสวนตว ยอมไดรบความคมครอง; มาตรา 35

· การไดรบการชวยเหลอดานกฎหมายและทราบขอเทจจรงและตรวจเอกสารอยางเพยงพอ การเสนอขอเทจจรง ขอโตแยง และพยานหลกฐานของตน; มาตรา 40

ขอเสนอแนะของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต พ . ศ . 2546 วาดวยการลอซอหรอการลอจบนนเปนการละเมดสทธมนษยชนอยางรายแรงโดยเฉพาะกบผหญงททางานในธรกจบนเทง ประมวลกฎหมายอาญา -

· สทธในกระบวนการยตธรรม: การเขาถงทนายความ, · การรองทกขและการเยยวยากรณทถกกกขงหนวงเหนยวโดยไมมหลกเกณฑ · ถกกกขงโดยไมมหลกเกณฑ · ความยนยอมทมขอมลในกระบวนการทางการแพทย

พระราชบญญตคมครองพยานในคดอาญา พ.ศ2546

· มาตรการการสนบสนนและคมครองพยาน มาตรา 7, 8, 9, 10,15 and 16 บนทกขอตกลงเรองแนวทางการดาเนนงานขององคกรเอกชนทเกยวของในการดาเนนการ กรณการคาหญงและเดก พ.ศ. 2546

· สทธของเหยอทเปนชาวตางชาตในการเขาถงลามแปลภาษา, มาตรา 5

การละเมดบนทกขอตกลงระดบภมภาค : การของกระบวนการความรวมมอระดบรฐมนตร ของประเทศในอนภมภาคลมแมนาโขงตอตานการคามนษย(COMMIT MOU)

· สทธของเหยอในการเขาถงลามแปลภาษา; มาตรา 2.10 · สทธของเหยอทจะไดรบขอมลทางกฎหมาย; มาตรา 10 · การสงเสรมความออนไหวดานมตหญงชายในกระบวนการแทรกแซงการคามนษย; มาตรา 15 · สทธของเหยอทจะไดรบการสงกลบภมลาเนาดวยความปลอดภยและการตดตามผล; มาตรา 20, 21

ปฏญญาอาเซยนวาดวยความรวมมอในการตอตานการคามนษยโดยเฉพาะในหญงและเดก พ.ศ 2547 · การคมครองสทธมนษยชนและศกดศรความเปนมนษยของผเสยหาย; มาตรา 6

ปฏญญาวาดวยการขจดความรนแรงตอสตรในภมภาคอาเซยน · การขจดการเลอกปฏบตตอผหญง / สนบสนนการเสรมสรางพลงทางเศรษฐกจ; มาตรา 5

การละเมดมาตรฐานการตอตานการคามนษยระหวางประเทศ: พธสารสหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย 2002

· มาตรการการตอตานการคามนษยไมควรสงผลกระทบตอสทธมนษยชนของบคคล; มาตรา 14.1

~ 109 ~

· หลกการการไมเลอกปฏบต; มาตรา 14.2 · การชวยเหลอแกเหยอควรจะเปนภาษาทบคคลนนเขาใจได; มาตรา 6.2 · สทธความเปนสวนตวของบคคลทถกคามนษยควรไดรบการคมครอง; มาตรา 6.1 · เหยอมสทธทจะไดรบการชวยเหลอดานกฎหมายในภาษาทตนเขาใจ; มาตรา 6.2 · สทธของเหยอในการเขาถงคาสนไหมทดแทน: มาตรา 6.6,

ขอเสนอแนะเรองหลกการและแนวทางวาสทธมนษยชนและการคามนษย จดทาโดยสานกงานขาหลวงใหญเพอสทธมนษยชน:

· มาตรการการตอตานการคามนษยไมควรสงผลกระทบตอสทธมนษยชนของบคคล; หลกการ 3.1 · กลมทมความเสยงควรมสทธไดรบขอมลททาใหสามารถรองขอความชวยเหลอได; หลกการ 4 · สทธความเปนสวนตวของบคคลทถกคามนษยควรไดรบการคมครอง; แนวทาง 6.6, · ไมควรมการบบบงคบในการใหรบการดแลและสนบสนน; ผเสยหายไมควรถกบงคบใหผานการตรวจ

ทางการแพทย แนวทาง 6.2 · เหยอมสทธทจะไดรบการชวยเหลอดานกฎหมายในภาษาทตนเขาใจ; แนวทาง 3.1, 3.8 & 6.5 · วธการประจาทกกขงบคคลทถกสงสยวาเปนเหยอของการคามนษยในทสาธารณะหรอในบานพก

สวนตว ละเมดกฎหมายระหวางประเทศ; มาตรฐานทเปนการจากดตองสอดคลองกบหลกการของสดสวนทเหมาะสม แนวทาง 3.3 & 7.4

· สทธของเหยอในการเขาถงคาสนไหมทดแทน; แนวทาง 17.4 &17.5 · สทธของเหยอและครอบครวทจะไดรบการสงกลบภมลาเนาดวยความปลอดภย พธสาร

สหประชาชาตวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย 8.1 & 8.2, ขอเสนอแนะเรองหลกการและแนวทางวาสทธมนษยชนและการคามนษย จดทาโดยสานกงานขาหลวงใหญเพอสทธมนษยชน 6.7

· สทธในการไมถกผลกดนกลบ; มใหรฐสงกลบบคคลกลบไปประเทศทบคคลนนจะไดรบการประหตประหารหรอละเมดสทธ; แนวทาง 6.7

ขอคนพบของเรากอใหเกดการเรยกรองใหมการตอบรบอยางจรงใจและเรงดวนจากรฐบาลไทยและผอนทเกยวของ มนไมมเหตผลทจะอนญาตใหมการละเมดเหลานจะยงคงอยในนามของการตอบรบการคามนษยหรอเพอสนองตามวาระของรฐบาลตางประเทศ รฐบาลไทยมหนาททชดเจนและปฏเสธไมไดในการยตการแทรกแซงททาใหเกดอนตรายทงหมดและใหการเยยวยาทางกฎหมายตอผทไดรบผลกระทบจากการละเมดเหลานนตามกฎหมายในประเทศและระหวางประเทศ อาทเชน ตามทบญญตไวใน กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง มาตรา 2.3 และ อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ มาตรา 6 และปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน มาตรา 8

~ 110 ~

บรรณานกรม 1 :

สรป :

ภาคในการทาวจย / พนกงานบรการ : 170 · พนกงานบรการจากไทย พมา ลาว และจน ทางานในหลายสาขาของอตสาหกรรมใน 9 จงหวด (สมทรสาคร นทบร อบลราชธาน อดรธาน มกดาหาร เชยงใหม แมสอด แมสาย ชองเมก )

ผนาทาวจย /ผนาพนกงานบรการ: 36 พนกงานบรการจากไทย พมา ลาว ทางานในหลายสาขากบ Empower 11จงหวด (กระบ ภเกต สมทรสาคร กรงเทพฯ นนทบร อบลราชธาน อดรธาน มกดาหาร เชยงใหม แมสอด แมสาย )

เจาของสถานบรการ: 9 3 ในภาคอสาน / 5 ในแมสอด / 1 ในเชยงใหม

คนทตองขนศาลหรอถกพพากษาวามความผดฐานคามนษย : 5 · เจาของบารคาราโอเกะ 3 คน , เจาของบาร 1 คน ,คนทาสวน 1 คน กรมการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย : การประชม 10 ครง ;สถานสงเคราะห :เจาหนาทสถานสงเคราะห 4 คน ( บานเกรดตระการและบานสองแคว ) · เจาหนาทระดบจงหวด : การประชม 6 ครง / รายงานจากระดบจงหวด (อบลฯ อดรฯ มกดาหาร พทยา ชลบร สมทรสาคร ) ตารวจ : 23 · เจาหนาทแผนกตอตานการคามนษยในระดบจงหวด 15 คน: เชยงราย เชยงใหม พะเยา กรงเทพฯ · ตารวจในพนท 8 คน : เชยงใหม แมสอด พทยา

เอนจโอ : 18 คน · เอนจโอทตอตานการคามนษยในองคกรระหวางประเทศ 2 คน · เอนจโอทตอตานการคามนษยในองคกรไทย 10 คน · เอนจโอททางานประเดนอน ๆ 6 คน ( สทธแรงงานขามชาต บคคลทไมไดพงพอใจในเพศทตนเกด เอชไอวและเอดส การพฒนาชมชน กลมชาตพนธ )

~ 111 ~

Bibliography Aim for Human Rights 2010 The RighT Guide: http://www.humanrightsimpact.org/trafficking Agustin, L (2007) Sex at the Margins: Migration, Labour Markets and the Rescue Industry

Amendment on Prohibition of Funding to Organizations that Promote Prostitution Adopted in US: http://www.legislationline.org/documents/id/2759

Asian Migrant Center, 2005, Asian Migration Yearbook 2005: http://www.asian-migrants.org/ Bassed R, (2011) Bone of Contention, Forensic Ondontologist and Researcher, Monash University: http://theconversation.edu.au/bone-of-contention-can-wrist-x-rays-really-reveal-the-age-of-people-smugglers-2049 Burge N, (2011) Selling Sex: How Abolitionist Feminists Hurt Sex Workers: http://cchronicle.com/2011/03/selling-sex-how-abolitionist-feminists-are-hurting-sex-workers/ Bureau of the Budget, Thailand: Budget in Brief for years 2008 -2011: http://www.bb.go.th/bbhomeeng/ Drummond A, 2012 article: The Grey Man Will Blow Critics Out Of The Water: http://www.andrew-drummond.com/view-story.php?sid=495 CATW Coalition Against the Trafficking of Women: http://www.catwinternational.org/index.php/

CNN International: “25 years in Thailand's sex industry” By: Philippa Short, 3 August, 2010. http://www.cnngo.com/bangkok/life/25-years-thailands-sex-industry-233135#ixzz1ZcSERxLG CARAM ASIA (2010), Remittances: Impact on Migrant Workers Quality of Life, Kuala Lumpur, Malaysia NSWP Declaration on the Rights of Sex Workers, Draft 2011 The Global Network of Sex Projects: http://www.plri.org/theme/human-rights-and-law Hugo G, (2009) ILO Asian Regional Programme on Governance of Labour Migration, Working Paper No.17 Human Rights and Development Foundation, (2011) UPR Submission: Summary on Human Rights Situation of Migrant Workers in Thailand: http://www.prachatai.com/sites/default/files/UPR_HRDF_Submission_Thailand_S..pdf

Human Rights Watch 2010, From the Tiger to the Crocodile: Abuse of Migrant Workers in Thailand, Bangkok Human Rights Watch (1993), Modern Form of Slavery: Trafficking of Burmese Women and Girls into Brothels in Thailand, Asia Watch and the Women's Rights Project, Thailand Images Asia (1997), Migrating with Hope: Burmese Women Working in Thailand and the Sex Industry, Thailand International Labor Office (ILO) Guidelines on Human Trafficking and Forced Labor Exploitation: http://www.ilo.org/global/topics/forced-labour/lang--en/index.htm. International Organization for Migration (IOM) (2008) Situation Report on International Migration in East and South-East Asia, International Organisation for Migration, Bangkok

Jordon A (2011) 2011 State Department Trafficking in Persons Report: A need for more evidence and

~ 112 ~

U.S. accountability, Accessed at: Rights Work: http://rightswork.org/ Lin Leam Lim, (1998) The Sex Sector: The Economic And Social Bases Of Prostitution in Southeast Asia, International Labour Office, (ILO) Geneva, 1998: www.ilo.org/global/about-the-ilo/press-and-media-centre/news/WCMS_007994/lang--en/index.htm MAP Foundation, Migrant Movements (1996-2011) Migrant Assistance Program, Thailand MAP Foundation Briefing Paper (2011), Putting Women Migrant Workers into ASEAN; Legal Support Unit, Migrant Assistance Program, Thailand Mekong Migration Network (2011) Update on Nationality Verification & MOU, Thailand (9 March 2010) from documents produced by the Administrative Committee on Irregular Migration under Ministry of Labor: http://www.mekongmigration.org/?page_id=26 Not For Sale Campaign and Global Exchange 2011: http://www.globalexchange.org/tours/thailand-delegation-end-modern-slavery-and-human-trafficking Prathan Watanavanich, 131st International Training Course: Visiting Experts Paper: The United Nations Asia and Far East Institute for the Prevention of Crime and the Treatment of Offenders (UNAFEI): http://www.unafei.or.jp/english/pages/RMS/No70.htm

President George W. Bush Address to the United Nations, 23 September 2003; http://www.johnstonsarchive.net/terrorism/bushiraq6.html

Raymond, J: Legitimizing Prostitution as Sex Work; ILO calls for Recognition of the Sex Industry: http://action.web.ca/home/catw/readingroom.shtml?x=16741&AA_EX_Session=bb5c11dc3c49eaec0c0dcdce5c8efb22 Royal Thai Police 2008, Central Information Technology Centre Statistics: http://statistic.police.go.th/dn_main.htm Sciortino R, (2009), International Migration in Thailand 2009, International Organization for Migration (IOM), Bangkok SWING 2011 Survey of Service Workers in Group Foundation 2011 as reported in Bangkok Post: 17th September 2011: http://www.bangkokpost.com/news/local/256970/sex-workers-reveal-hazards Thailand’s Commitment to Anti-Human Trafficking (24/09/2010): http://thailand.prd.go.th/view_inside.php?id=5262 Thai Ministry of Social Development and Human Security, National Action Plan to Prevent Trafficking 2011-2016 The Age Newspaper: “Thailand mulls legal prostitution” November 26, 2003: http://www.theage.com.au/articles/2003/11/26/1069825832486.html?oneclick=true The Health of Refugee Children – Guidelines for Pediatricians’, Royal College of Pediatricians, 1999: (http://www.rcpch.ac.uk/Publications/Publications-list-by-title#H) referenced in Solace Human Trafficking report 2009, London, UK. TIP 2011 Definitions: Techniques of Control Used by Sex Traffickers and Pimps: http://www.state.gov/g/tip/rls/tiprpt/2011/164224.htm#9 Trafficking Victims Protection Act of 2000, Minimum Standards for the Elimination of Trafficking in Persons: http://www.state.gov/g/tip/rls/tiprpt/2011/164236.htm Transparency International Corruption Perception Index (CPI): http;//www.transparency.org

~ 113 ~

UNIFEM (2009) Gender, Migration and Development - Emerging Trends and Issues in East and South-East Asia: http://unifem-eseasia.org/docs/2009_Gender_migration.pdf UNESCO (2006), Feminization Of Migration, Remittances, Migrants’ Rights, Brain Drain. UN Economic and Social Council, Commission on Population and Development, Thirty-ninth Session Prial 5th 2006 from http://www.un.org/News/Press/docs/2006/pop945.doc.htm US Department of Homeland Security, Immigration and Customs Enforcement MOU 2004 US Trafficking in Persons reports 2008 to 2011 accessed at: http://www.state.gov/g/tip UNOHCR United Nations, (2010) Recommended Principles and Guidelines of Human Rights and Human Trafficking, November 2010, HR/PUB/10/2 World Bank (2011) Migration and Remittances Fact Book, Thailand Country Profile: http://siteresources.worldbank.org/INTPROSPECTS/Resources/334934-1199807908806/Thailand.pdff; UNIAP Estimating Labor Trafficking: A Study of Burmese Migrant Workers in Samut Sakhon, Thailand: http://www.no-trafficking.org/reports_docs/estimates UNDP 2004 Thailand’s Response to HIV AIDS; Responses and Challenges: http://www.undp.or.th/resources/publicationsall.html World Health Organization (WHO) 2001, Sex Work In Asia: http://www.wpro.who.int/internet/resources.ashx/HSI/docs/Sex_Work_in_Asia_July2001.pdf World Vision, 2010, Ten Things you need to know about labor trafficking in the GMS: http://wvasiapacific.org/downloads/publications