1

ค ำชแจงส ำหรบครในกำรใชชดกำรเรยนร

1. ชดการเรยนรเปนสอการเรยนรทใชประกอบแผนการจดการเรยนรรายวชา วทยาศาสตรพนฐาน

2. ชดการเรยนรประกอบดวย

2.1 ค าน า 2.2 สารบญ 2.3 ค าชแจงส าหรบครในการใชชดการเรยนร 2.4 ค าชแจงส าหรบนกเรยนในการใชชดการเรยนร 2.5 สาระ มาตรฐาน และตวชวด 2.6 แนวคดหลก 2.7 ใบความร และใบกจกรรม 2.8 แบบฝกกจกรรม 2.9 แบบทดสอบวดผลสมฤทธหลงเรยน 2.10 บรรณานกรม 2.11 ภาคผนวก 2.12 เฉลยแบบฝกกจกรรม 2.13 แนวตอบใบกจกรรม 2.14 เฉลยแบบทดสอบวดผลสมฤทธหลงเรยน

3. ครควรศกษารายละเอยดการสอนจากแผนการจดการเรยนรใหเขาใจ

4. ครควรฝกการใชสอการเรยนรประกอบการจดการเรยนร

2

ค ำชแจงส ำหรบนกเรยนในกำรใชชดกำรเรยนร

วธกำรศกษำชดกำรเรยนร

1. ใหนกเรยนอานค าชแจง และขอเสนอแนะในการศกษาชดการเรยนร

2. ใหนกเรยนอานสาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด จดประสงคการเรยนร และแนวคดหลก

3. ศกษาเนอหา และปฏบตกจกรรมการทดลอง

4. ท าแบบฝกกจกรรมแตละเนอหา แลวตรวจค าตอบดวยตนเอง จะท าใหนกเรยนทราบ

ผลการเรยนของตนเองทนทวาตอบถกหรอผด

5. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน

6. ใหนกเรยนปฏบตกจกรรมตาง ๆ ตามทก าหนดใหครบทกกจกรรม เพอใหการเรยน

การสอนบรรลเปาหมายตามสาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด และจดประสงคการเรยนร

ขอเสนอแนะ

1. นกเรยนจะตองตงใจศกษาเนอหาปฏบตกจกรรมการทดลองและท าแบบฝกกจกรรม

ดวยตนเองจนครบ ไมควรดเฉลยกอนหรอดขณะท าแบบฝกกจกรรม การท าแบบฝกกจกรรมจะท า

ใหนกเรยนไดเรยนรดวยตนเอง จนเกดความเขาใจในเนอหามากขน ท าใหนกเรยนมความรและเกด

ความมนใจในการประยกตน าไปใชในชวตประจ าวนไดอยางถกตองเหมาะสม

2. ใหนกเรยนอานเนอหาไปตามล าดบโดยไมตองเวนหนาไมควรเปดขามเนอหาเพราะจะ

ท าใหเนอหาขาดความตอเนองกน

3. ถามค าสงหรอกจกรรมทใหปฏบตนกเรยนตองปฏบตใหครบถวน

4. ตรวจค าตอบไดทนทจากเฉลย ซงอยทางดานหลงของแบบฝกกจกรรม ถาตอบถกให

นกเรยนศกษาเนอหาตอไป ถาตอบผดใหยอนกลบไปศกษาเนอหาเดม

5. เมอศกษาชดการเรยนรแลว มการทดสอบหลงเรยน ใหนกเรยนทดสอบดวยตนเองแลว

ตรวจค าตอบดวยตนเอง

3

6. นกเรยนตองมความซอสตยตอตนเอง ไมควรเปดดเฉลยกอน กอนทนกเรยนจะใช

ความสามารถท าแบบฝกกจกรรม และแบบทดสอบหลงเรยน

เซลลโครงสรำงและหนำทของเซลล

ทมา : http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?mul_content_id=2179.

สบคนเมอวนท 10 มกราคม 2554

สำระท 1 : สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

มำตรฐำน ว 1.1 : เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตาง ๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

ตวชวด

ว 1.1 ม.1/1 สงเกตและอธบายรปรางลกษณะของเซลลของสงมชวตเซลลเดยวและเซลลของสงมชวตหลายเซลล

เยอหมเซลล

นวเคลยส

ไซโทพลาซม

นวคลโลลส

กอลจบอด ไมโทคอนเดรย

แวควโอล

ไอโซโซม

เอนโดพลาสมกเรตคลม

4

ว 1.1 ม.1/2 สงเกตและเปรยบเทยบสวนประกอบส าคญของเซลลพชและเซลลสตว

ว 1.1 ม.1/3 ทดลองและอธบายหนาทของสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตว

จดประสงคกำรเรยนร

1. อธบายความหมายของเซลลและสามารถเขยนแผนภาพแสดงรปรางลกษณะของเซลล

ตาง ๆ ของสงมชวตเซลลเดยวและสงมชวตหลายเซลลได

2. บอกสวนประกอบของกลองจลทรรศนและมทกษะในการใชกลองจลทรรศนได

3. ท าการทดลองเขยนแผนภาพและอธบายสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลล

สตวได

4. อธบายหนาทของสวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตวได

แนวคดหลก

เซลลเปนหนวยพนฐานของสงมชวตภายในเซลลมสวนประกอบตาง ๆ หลายชนดสวนประกอบเหลานจะมโครงสรางและหนาทแตกตางกนและมกระบวนการตาง ๆ ทท าใหเซลลมชวตอยได ซงสงมชวตเหลานมทงสงมชวตเซลลเดยวและสงมชวตหลายเซลล

นวเคลยส

ไมโทคอนเดรย คลอโรพลาสต

5

ทมา : http://www.google.co.th/imgres?hl=th&sa=X&biw=1366&bih สบคนเมอวนท 10 มกราคม 2554

6

ใบควำมรท 1.1

วชำ วทยำศำสตรพนฐำน ชนมธยมศกษำปท 1 เรอง ลกษณะและรปรำงของเซลลสงมชวต เวลำ 15 นำท

จดประสงคกำรเรยนร อธบายความหมายของเซลลและสามารถเขยนแผนภาพแสดงรปรางลกษณะของเซลล ตาง ๆ ของสงมชวตเซลลเดยวและสงมชวตหลายเซลลได

ควำมหมำยของเซลล (cell)

เซลล (cell) หมายถง หนวยทเลกทสดของสงมชวต ซงมรปรางหลายแบบ เพอใหเหมาะสมกบการท าหนาททแตกตางกน

สงมชวตแบงเปน 2 ชนดโดยใชเซลลเปนเกณฑคอ สงมชวตเซลลเดยวและสงมชวตหลายเซลล

1. สงมชวตเซลลเดยว (unicellular หรอ single-celled organism) หมายถง สงมชวตขนาดเลก ประกอบดวยเซลลเพยงเซลลเดยวซงมองดวยตาเปลาไมเหนแตสามารถศกษาลกษณะและรปรางของสงมชวตโดยใชกลองจลทรรศน ไดแก

1.1 อะมบา (amoeba) รปรางไมแนนอน เคลอนทโดยใชขาเทยม

1.2 พารามเซยม (paramecium) รปรางเรยวยาว คลายรองเทาแตะ มขนรอบ ๆ ตว และใชขนในการเคลอนท

1.3 ยกลนา (euglena) รปรางรยาว มแฟลกเจลลา (แส) อยบรเวณดานบน ซงใชใน การเคลอนท

ภาพท 1.1 สงมชวตเซลลเดยว

ทมา : http://www.mintra2009.ob.tc/images/.jpg&imgrefurl สบคนเมอวนท 10 มกราคม 2554

เอกโทพลาซม เยอหมเซลล เอนโดพลาซม

เทาเทยม

ฟดแวควโอล

อาหาร

รองปาก

ชองขบถาย

ยกลนา

หนวด

ตา

ปาก

นวเคลยส

คลอโรปลาสตค

ไซโตปลาสซม

ผนงเซลล

7

2. สงมชวตหลายเซลล (multicellular organism) หมายถง สงมชวตทประกอบดวยเซลลหลายเซลล ตวอยางของเซลลทพบในสงมชวตหลายเซลล เชน

เซลลเมดเลอดแดงของปลา มรปรางรเปนรปไข และมนวเคลยสใหญอยตรงกลาง ท าหนาทล าเลยงแกสไปยงเซลลตางๆ ของรางกาย

เซลลประสาทของคน มลกษณะเปนเสนยาว และมเสนใยประสาทเปนกงแขนงมากมายทงยาวและสน เพอรบและสงกระแสประสาท

เซลลอสจของคน ประกอบดวย 3 สวน คอ สวนหว ล าตว และหาง โดยหางเปนโครงสรางทใชในการเคลอนท

เซลลกลามเนอของคน มลกษณะยาวเรยวเพอใหเหมาะตอการยดหดตวของกลามเนอ

เซลลเมดเลอดแดงของคนและสตวเลยงลกดวยน านม มรปรางกลมแบน ตรงกลางเวาเขาหากนไมมนวเคลยส เพอเพมพนทผวในการแลกเปลยนแกสและล าเลยงแกส

เซลลเมดเลอดขาวของคน มรปรางคอนขางกลม ไมมส มขนาดใหญกวาเซลลเมดเลอดแดงแตมจ านวนนอยกวา มนวเคลยสขนาดใหญ ท าหนาทท าลายเชอโรค และสรางแอนตบอด

เซลลเมดเลอดแดงของปลา เซลลอสจของคน เซลลประสาทของคน

เซลลกลามเนอเรยบของคน เซลลเมดเลอดขาวของคน เซลลเมดเลอดแดงของคน

และสตวเลยงลกดวยนม

ภาพท 1.2 เซลลสตว

ทมา : http://blog.spu.ac.th และ http://www.trueplookpanya.com/data/product/media สบคนเมอวนท 10 มกราคม 2554

Dendrite

Soma (cell body) Nucleus

Axon terminal button

Myelin sheath Axon

บรเวณเชอมตอ ระหวางเซลล

ลายบนเซลลกลามเนอ นวเคลยส 1 เซลลกลามเนอ 1 เซลลกลามเนอ

8

เซลลพช ไดแก เซลลตาง ๆ ในใบไม เชน เซลลผวใบ อยนอกสดของใบ มรปรางเปนชองสเหลยม มสารคลายขผงขาว ๆปกคลม

ชวยปองกนการระเหยของน า

เซลลคม ม รปรางคลายเมลดถว 1 คประกบกน ท าใหเกดรตรงกลาง เปนทางแลกเปลยนแกสและไอน าระหวางภายในและภายนอกใบ ซงเซลลคมนจะไมพบในพชใตน า

เซลลชนในของใบ มรปรางยาวตอกน ภายในมเมดคลอโรพลาสตจ านวนมาก ซงท าหนาทสรางอาหารใหพช

เซลลผวใบ เซลลคม เซลลชนในของใบ

ภาพท 1.3 เซลลพช

ทมา : http://pas-funmui.exteen.com/images/Tissue2/31.jpg&imgrefurl สบคนเมอวนท 12 มกราคม 2554

กำรจดระบบของเซลลในสงมชวตหลำยเซลล ในรางกายของสงมชวตนน กลมเซลลทมก าเนดจากแหลงเดยวกนและมรปรางเฉพาะตวเพอท างานรวมกนจะเรยกวา เนอเยอ เนอเยอบางชนดประกอบดวยกลมเซลลพวกเดยวกนและ บางชนดกประกอบดวยกลมเซลลหลายกลมท างานรวมกน เมอเนอเยอหลายกลมท างานรวมกนจะเรยกวา อวยวะและหลายๆ อวยวะทท างานรวมกนจะเรยกวา ระบบอวยวะ ดงแผนภาพตอไปน

เซลล อวยวะ เนอเยอ ระบบอวยวะ รางกาย

9

แบบฝกกจกรรมท 1.1

วชำ วทยำศำสตรพนฐำน ชนมธยมศกษำปท 1 เรอง ลกษณะและรปรำงของเซลลสงมชวต เวลำ 10 นำท

ค ำชแจง จงตอบค าถามตอไปน

1. หนวยทเลกทสดของสงมชวตคออะไร และเหตใดจงสามารถด ารงชวตอยได

............................................................................................................................................................. 2. 2.1 ใหนกเรยนวาดภาพ (A) เซลลเมดเลอดแดงของปลา (B) เซลลอะมบา (C) เซลลคม

A B C 2.2 เซลลแตละชนดมลกษณะและรปรางเหมาะสมกบหนาทหรอการด ารงชวตอยางไร

(A) ………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………..

(B) ………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………..

(C) ………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………..

3. ศกษาภาพตอไปนแลวตอบค าถาม เซลล ก เซลล ข เซลล ค เซลล ง

3.1) เซลลทพบในสงมชวตหลายเซลล ไดแก.................................................................................

10

3.2) เซลลสตว ไดแก..................................................................................................................... เซลลพช ไดแก........................................................................................................................

3.3) เซลลทสรางอาหารเองได ไดแก............................................................................................. โครงสรางส าคญในการสรางอาหาร คอ.................................................................................

3.4) เซลล ข และเซลล ค เคลอนทโดยใชโครงสรางหมายเลขใด.................................................. 3.5) เซลลประสาทคอ...................................และการรบสงกระแสประสาทเกดขนทหมายเลขใด ...............................................................................................................................................

4. ในการจดระบบของเซลลในสงมชวตหลายเซลล กลมของเซลล A ควรเรยกวา..................................................... เพราะ......................................................................................... ................................................................................................... กลมเซลล A 5. จงเตมขอความลงในแผนภาพการจดระบบของเซลลในสงมชวตหลายเซลลใหถกตองและ ครบถวน

เซลล รางกาย

11

ใบควำมรท 1.2

วชำ วทยำศำสตรพนฐำน ชนมธยมศกษำปท 1 เรอง ควำมรพนฐำนในกำรใชกลองจลทรรศน เวลำ 10 นำท

จดประสงคกำรเรยนร

บอกสวนประกอบของกลองจลทรรศน และมทกษะในการใชกลองจลทรรศนได

1. สวนประกอบของกลองจลทรรศน

ภาพท 1.4 สวนประกอบของกลองจลทรรศน

ทมา : http://2.bp.blogspot.com/_su

สบคนเมอวนท 12 มกราคม 2554

2. วธใชกลองจลทรรศน

2.1 วางกลองใหฐานอยบนพนรองรบทเรยบอยสม าเสมอเพอใหล ากลองตงตรง 2.2 หมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต าสดมาอยตรงกบล ากลอง 2.3 ปรบกระจกเงาใตแทนวางวตถใหแสงสะทอนเขาล ากลองเตมท

1.ล ากลอง

2.จานหมนเลนส

3.เลนสใกลวตถ10X

4.เลนสใกลวตถ40X

5.เลนสใกลวตถ100X

6.ทหนบสไลด

7.คอนเดนเซอร

8.หลอดไฟ

9.เลนสใกลตา

10.แขนกลอง

11.แทนวางสไลด

12.ปมปรบภาพหยาบ

13.ปมปรบภาพละเอยด

14.ฐานกลอง

12

2.4 น าสไลดทจะศกษาวางบนแทนวางวตถ ใหวตถอยกลางบรเวณทแสงผาน แลวคอยๆ หมนปมปรบภาพหยาบใหล ากลองเคลอนมาอยใกลวตถทจะศกษามากทสด โดยระวงอยาใหเลนสใกลวตถสมผสกบกระจกปดสไลด 2.5 มองผานเลนสใกลตาโดยการลมตาทงสองขาง พรอมกบหมนปมปรบภาพหยาบขนชา ๆ มองเหนวตถทจะศกษา แลวจงเปลยนมาหมนปมปรบภาพละเอยด เพอปรบภาพใหชดขนอาจจะเลอนสไลดไปมาชา ๆ เพอใหสงตองการศกษามาอยกลางแนวล ากลอง

2.6 ถาตองการขยายภาพใหใหญขนใหหมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายสงขนเขามา ในแนวล ากลอง และไมควรขยบสไลดอก แลวหมนปมปรบภาพละเอยดเพอใหเหนภาพชดเจนขน

2.7 การปรบแสงทเขาใหมากหรอนอยใหหมนแผนไดอะแฟรมปรบแสงตามตองการ 2.8 ตองการทราบก าลงขยายภาพทเหนจากกลองจลทรรศนสามารถค านวณไดดงน

ก าลงขยายภาพ = ก าลงขยายของเลนสตา × ก าลงขยายของเลนสวตถ

3. วธระวงรกษำกลองจลทรรศน

3.1 การยกกลองควรใชมอหนงจบทแขนกลอง และอกมอหนงรองทฐาน และตองให ล ากลองตงตรงเสมอ เพอปองกนการเลอนหลดของเลนสใกลตา ซงสามารถถอดออก ไดงาย 3.2 สไลดและกระจกปดสไลดตองไมเปยก เพราะอาจท าใหแทนวางเกดสนม และท าใหเลนสใกลวตถชน อาจเกดราทเลนสได 3.3 ขณะทตามองผานเลนสใกลตา เมอจะตองหมนปมปรบภาพหยาบตองหมนขนเทานน หามหมนลง เพราะเลนสใกลตาอาจกระแทกสไลดท าใหเลนสแตกได 3.4 การหาภาพตองเรมตนดวยเลนสวตถก าลงขยายต าสดกอนเสมอ เพราะปรบหาภาพละเอยดเทานน 3.5 เมอใชเลนสใกลวตถทมก าลงขยายสง ถาจะปรบภาพใหชดใหหมนเฉพาะปมปรบภาพละเอยดเทานน 3.6 หามใชมอแตะเลนสในการท าความสะอาดใหใชกระดาษส าหรบเชดเลนสเชด เทานน 3.7 เมอใชเสรจแลวตองเอาวตถทศกษาออก เชดแทนวางวตถและเชดเลนสใหสะอาดหมนเลนสใกลวตถก าลงขยายต าสดใหอยตรงกบล ากลอง และเลอนล ากลองลงต าสด ปรบกระจกใหอยในแนวตงฉากกบแทนวางวตถเพอไมใหฝ นลง แลวเกบใสกลองหรอใสตใหเรยบรอย

13

แบบฝกกจกรรมท 1.2

วชำ วทยำศำสตรพนฐำน ชนมธยมศกษำปท 1 เรอง ควำมรพนฐำนในกำรใชกลองจลทรรศน เวลำ 5 นำท

ค ำชแจง ใหนกเรยนกาเครองหมายกากบาท () ลงในกระดาษค าตอบทก าหนดให โดยเลอกขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. อปกรณทใชในการศกษาเรองเซลล เพอใหสามารถมองเหนสวนประกอบไดชดเจน คออะไร

ก. กลองจลทรรศน ข. กลองโทรทศน ค. กลองสองทางไกล

ง. แวนขยาย 2. เลนสวตถมก าลงขยาย 20X เลนสตามก าลงขยาย 10X ภาพทเหนมก าลงขยายกเทา

ก. 10

ข. 20

ค. 100

ง. 200 3. ภาพทมองเหนจากกลองจลทรรศนเปนภาพอยางไร

ก. ภาพหวกลบ

ข. ภาพหวตง

ค. ภาพหวกลบ ซายเปนขวา

ง. ภาพหวตง ซายเปนขวา 4. เลนสวตถมก าลงขยาย 10X , 40X และ 60X ในการมองหาภาพวตถครงแรกควรใชก าลงขยายใด

กอน

ก. 10X

ข. 15X

ค. 20X

ง. ขนาดใดกอนกได

14

5. การถอกลองจลทรรศนทถกวธ คอขอใด

ก. ถอ 2 มอทบรเวณแขน

ข. ถอ 2 มอ ทบรเวณฐานกลอง

ค. มอขางหนงถอแขนกลอง และอกมอหนงถอบรเวณฐาน

ง. มอขางหนงถอทแขนกลอง และมออกขางหนงจบบรเวณล ากลอง

6. ขอใดไมถกตองตามหลกการใชกลองจลทรรศน

ก. ตงล ากลองใหตรง เพอปองกนการไหลเลอนของวตถ

ข. หมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต าสดตรงแนวล ากลอง

ค. ใชเลนสทมก าลงขยายสงหาภาพกอน

ง. การมองกลองตองลมตาทงสองขาง

15

ใบกจกรรมท 1.1

วชำ วทยำศำสตรพนฐำน ชนมธยมศกษำปท 1 เรอง สวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตว เวลำ 80 นำท กลมท....................ชน ม.1/........................สมำชกไดแก เลขท............................................................

จดประสงคของกจกรรม

ท าการทดลองเขยนแผนภาพและอธบายสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตวได วสดอปกรณและสำรเคม

1. หวหอม

2. สาหรายหางกระรอก

3. ใบวานกาบหอย

4. เยอบขางแกม

5. สไลดและกระจกปดสไลด

6. กลองจลทรรศน

7. ปากคบ

8. ใบมดโกน

9. น า

10. หลอดหยด

11. บกเกอร

12. สารละลายโซเดยมคลอไรด

13. เอทลแอลกอฮอล

14. ไมจมฟน

16

ล ำดบขนตอนกำรท ำกจกรรม 1. เซลลสาหรายหางกระรอก

1.1 หยดน าลงบนกระจกสไลด 1 - 2 หยด 1.2 เดดใบออนทบรเวณยอด 1 ใบวางลงบนหยดน า แลวปดดวยกระจกปดสไลด โดยตง

กระจกปดสไลดเอยงประมาณ 45° คอย ๆ วางลง อยาใหมฟองอากาศ 1.3 น าไปสองดดวยกลองจลทรรศน โดยใชเลนสใกลวตถก าลงขยายต ากอน เมอปรบภาพ

ชดแลวจงเปลยนเปนเลนสก าลงขยายสง หมนปมปรบภาพละเอยด สงเกตแลววาดรปและบนทกผล

ภาพท 1.5 การศกษาเซลลสาหรายหางกระรอก ถายภาพโดย นางเพชรา พรหมขนธ เมอวนท 12 มกราคม 2554

2. เซลลเยอหอม

2.1 ลอกเยอดานในของกลบหวหอม แลวใชมดโกนตดใหมขนาด 0.5 cm × 0.5 cm 2.2 ท าการทดลองเชนเดยวกบการศกษาเซลลใบของสาหรายหางกระรอก แตกอนปดดวย

กระจกปดสไลด ใหหยดสารละลายไอโอดน จะท าใหเหนนวเคลยสไดชดเจนขน

ภาพท 1.6 การศกษาเซลลเยอหอม ถายภาพโดย นางเพชรา พรหมขนธ เมอวนท 12 มกราคม 2554

17

3. เซลลใบวานกาบหอย

3.1 ฉกใบวานกาบหอยใหแฉลบทางดานทองใบทมสมวงใหไดเยอบาง ๆ แลวใชมดโกนตดใหมขนาด 0.5 cm × 0.5 cm

3.2 ท าการทดลองเชนเดยวกบการศกษาเซลลใบสาหรายหางกระรอก

ภาพท 1.7 การศกษาเซลลวานกาบหอย ทมา : http://www.yupparaj.ac.th/new/science/T_jutarat/cell3/cell1.html

สบคนเมอวนท 12 มกราคม 2554

4. เซลลเยอบขางแกม

4.1 หยดสารละลายโซเดยมคลอไรด ลงบนกระจกสไลด 1 หยด 4.2 ใชปลายไมจมฟนดานหนงจมเอทลแอลกอฮอล 70 เปอรเซนต แลวน าไปขดเบา ๆ

ทเยอบขางแกมในปาก แลวน ามาเกลยบนกระจกสไลด 4.3 น าไปสองดดวยกลองจลทรรศน โดยใชเลนสใกลวตถก าลงขยายต ากอน เมอปรบภาพ

ชดแลวจงเปลยนเปนเลนสก าลงขยายสง หมนปมปรบภาพละเอยด สงเกตแลววาดรปและบนทกผล

18

ผลกจกรรม

เซลลทน ามาศกษา

ภาพของเซลล สวนประกอบของเซลลทพบ

ผนงเซลล

เยอหมเซลล

ไซโท พลาซม

นว เคลยส

คลอโร พลาสต

1. เซลลสาหราย หางกระรอก

2. เซลลเยอหอม

3. เซลลใบวาน กาบหอย 3.1 เซลลผวใบ 3.2 เซลลคม

4. เซลลเยอบ ขางแกม

ค ำถำมประกอบกำรท ำกจกรรม

1. รปรางของเซลลเยอหอม เซลลสาหรายหางกระรอก และเซลลผวใบวานกาบหอยมลกษณะ

คลายกนอยางไร ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

2. เซลลผวใบวานกาบหอยมลกษณะแตกตางจากเซลลพชชนดอนอยางไร

.............................................................................................................................................................

19

............................................................................................................................................................. 3. เซลลทพบในใบวานกาบหอยเรยกวาอะไร

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................. 4. เซลลเยอหอมตางจากเซลลสาหรายทางกระรอกอยางไร

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................. 5. เซลลเยอบขางแกมมสวนประกอบอะไรบาง

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................. 6. ลกษณะของเซลลเยอบขางแกมกบเซลลผวใบวานกาบหอยตางกนอยางไร

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................. สรปผลกจกรรม .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

20

ใบควำมรท 1.3

วชำ ว 21101 วทยำศำสตร ชนมธยมศกษำปท 1 เรอง หนำทของสวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตว เวลำ 10 นำท

จดประสงคกำรเรยนร

อธบายหนาทของสวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตวได เซลลพชและเซลลสตว ถงแมจะมลกษณะและรปรางแตกตางกน แตกมโครงสรางพนฐานหรอสวนประกอบทส าคญภายในเซลลคลายคลงกน ดงภาพ

ภาพท 1.8 เซลลพชและเซลลสตว

ทมา : http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?mul_content_id=2179. สบคนเมอวนท 10 มกราคม 2554

1. สวนประกอบของเซลลทส ำคญทพบทงในเซลลพชและเซลลสตว ไดแก

1.1 เยอหมเซลล (cell membrane) มลกษณะเปนเยอบาง ๆ ประกอบดวยสารประเภทไขมนและโปรตน เยอหมเซลล มรเลก ๆ สามารถจ ากดขนาดของสารทผานเขาออกได จงมสมบตเปนเยอเลอกผาน ซงสารขนาดเลกผานได สวนสารขนาดใหญผานไมได

นวเคลยส

ไซโทพลาซม

นวคลโลลส

กอลจบอด ไมโทคอนเดรย

แวควโอล

ไอโซโซม

เอนโดพลาสมกเรตคลม

เยอหมเซลล

21

หนำท 1. ควบคมปรมาณและชนดของสารบางอยางทผานเขาและออกจากเซลล เชน น า อาหาร อากาศ และสารละลายตาง ๆ 2. แสดงขอบเขตของเซลลและหอหมสวนประกอบในเซลล

ภาพท 1.9 เยอหมเซลล ทมา : http://www.thaigoodview.com/library/contest2551/science04/74/Cell/con2_2.html

สบคนเมอวนท 12 มกราคม 2554

1.2 ไซโทพลำซม (cytoplasm) เปนสวนทลอมรอบนวเคลยสอยภายในเยอหมเซลล ไซโทพลาซมประกอบดวยสวนทส าคญ 2 สวนคอ ออรแกเนลล และไซโทซอล (cytosol) ออรแกเนลล ออรแกเนลลมหลายชนด กระจายอยตามต าแหนงตางๆ ในไซโทพลาซม ออรแกเนลลแตละชนดมโครงสรางและหนาทแตกตางกน ดงตวอยางตอไปน 1. เอนโดพลาสมกเรตคลม (endoplasmic reticulum) มลกษณะเปนเยอบางๆ ชนเดยวพบซอนไปมา แบงเปน 2 ชนดคอ 1.1 เอนโดพลาสมกเรตควลมชนดขรขระหรอหยาบ (rough encloplasmicreticulum : RER) เปน ER ทมไรโบโซมเกาะอยมากมาย มหนาทดงน 1.1.1 สรางโปรตนสงออกไปใชนอกเซลล 1.1.2 พบมากในตบออน ล าไสเลก ตอมใตสมอง 1.1.3 ล าเลยงสารภายในเซลล 1.2 เอนโดพลาสมกเรตคลม ชนดเรยบ (amooth endoplasmic reticulum : SER) เปน ER ทไมมไรโบโซมเกาะอย มหนาทดงน 1.2.1 สรางไขมนเตมเขาไปในโปรตนทสรางจาก PER กลายเปน lipoprotein

ไกลโคโปรตน ไกลโคลพด ภำยนอกเซลล

ฟอสโฟลพด

ไซโทพลำซม คลอเลสเทอรอล โปรตน

22

1.2.2 ก าจดสารพษ เชน แอลกอฮอล ยาบางชนด ในรางกายจงพบ SER มากในเซลลตบ 2. กอลจคอมเพลกซ (Golgi complex หรอ Golgi bodies) เปนกลมของถงกลมแบนขนาดใหญ บรเวณตรงของโปงพองใหญขน กอลจคอมเพลกซมกพบอยใกลกบ ER มในเซลลพชและสตวชนสงเกอบทกชนด ยกเวนเซลลเมดเลอดแดงทโตเตมทแลวของสตวเลยงลกดวยน านมมหนาทดงน 2.1 รบโปรตนมาจาก PER แลวน ามาตกแตงโดย - อดใหแนน - สรางคารโบไฮเดรตเพมเตมเขาไปกลายเปน gloycoprotein - สรางเยอลอมรอบโปรตนและหลดออกมาเปนถง (secretory vesicle) 2.2 สรางคารโบไฮเดรตโมเลกลใหญ เชน แปง ไกลโคเจน และเซลลโลส 2.3 สรางสารอนาเมล (enamel) เคลอบฟน 2.4 สรางเมอกจงพบมากในตอมสรางเมอกและตอมน าลาย 3. ไลโซโซม (lysosome) เปนเวสเคลทสรางมาจากกอลจคอมเพลกซ มลกษณะเปนถงลม มเยอหมชนเดยว ไมพบในเซลลพช พบในเซลลของพาทสตบางชนดและเซลลสตวเกอบทกชนด ยกเวนเซลลเมดเลอดแดงของสตวเลยงลกดวยนม มหนาทดงน 3.1 ยอยอาหารทเซลลกนเขาไป ซงยอยไดท งโปรตน ไขมนและคารโบไฮเดรตเทยมไดกบล าไสเลกและตบออน 3.2 หยอยสลายออรแกเนลลตวเอง (qutophagy) และยอยสลายเซลลเมอเซลลออนหมดอาย (autolysis) 2.3 ก าจดสงแปลกปลอมทเขาไปในเซลล เชน แบคทเรย จงพบไลโซโซมมากในเซลลเมดเลอดขาว 4. ไรโบโซม (ribosome) เปนออรแกเนลลขนาดเลกทไมมเยอหมรปรางเปนกอน ประกอบดวยโปรตนและ RNA สดสวนเทากนโดยน าหมก ท าหนาทสงเคราะหโปรตน 5. แวควโอล (vacuole) มลกษณะเปนถงทมเยอหม ส าหรบเวสเคลทมขนาดใหญอาจเรยกวา แวควโอล แวควโอลมรปรางและขนาดแตกตางกน แวควโอลมหลายชนด ท าหนาทแตกตางกนไปคอ คอนแทรกไทลแวควโอล (contractile vacuole) ท าหนาทรกษาสมดลของน า พบในเซลลของสงม ชวตเซลล เดยว เชน อะมบา พาราม เซยม เปนตน ฟดแวควโอล

23

(food vacuole) ท าหนาทบรรจอาหารทรบมาจากภายนอกเซลล เพอยอยสลายตอไป พบในเซลลเมดเลอดขาวและสงมชวตเซลลเดยว แวควโอลทพบในเซลลสตว เรยกวา แซบแวควโอล (sap vacuole) ขณะทเซลลพชอายนอยมแวควโอลขนาดเลกจ านวนมาก แตเมอเซลลมอายมากขน แวควโอลเหลานจะรวมเปนถงเดยวกน ท าใหมขนาดใหญขน ท าหนาทสะสมสารบางชนด เชน สารส ไอออน น าตาล กรดอะมโน ผลกและสารพษตางๆ 6. ไมโทรคอนเดรย (mitochondria) เปนเหลาผลตผลตทใหพลงงานสงแกเซลล มรปรางหลายแบบขนอยกบชนดของเซลลในเซลลของตอมหมวกไตมรปเปนทรงกลม ในเซลลตบมรปรางเปนแทงสนๆ ในเซลลบผวของล าไวเลกมรปรางคอนขางยาว เยอหมไมโทคอนเดรยม 2 ชน เยอชนนอกมลกษณะเรยบ เยอชนในจะพบทบแลวยนเขาไปดานใน สวนทยนเขาไปนเรยกวา ครสต (cristae) เพอเพมพนทผว ภายในไมโทคอนเดรย มของเหลวบรรจอยเรยกวา เมทรกซ (matrix) ซงจะพบเอนไซมทเกยวกบกระบวนการหายใจระดบเซลลและการจ าลองตวของไมโทคอนเดรย 7. พลาสตด (plastid) เปนออรแกนเนลลท มเยอหม 2 ช น พลาสตดมสแตกตางกน จ าแนกได 3 ชนด 7.1 คลอโรพลาสต (chloroplast) เปนพลาสตดทมสเขยวเนองจากมสารคลอโรฟลล เปนองคประกอบเปนสวนใหญ เปนแหลงสรางอาหารของเซลลพชและโพรทสตบางชนด 7.2 โครโมพลาสต (chromoplast) เปนพลาสตดทมสารทท าใหเกดสตางๆ ยกเวนสเขยว ท าใหดอกไม ใบไมและผลไมมมสสนสวยงาม เชน ผลสแดงของพรก รากของแครอท และใบไมแกๆ เนองจากมสารพวกแคโรทนอยด จงท าใหเกดสแดง สสม และสเหลอง 7.3 ลวโคพลาสต (leucoplast) เปนพลาสตดทไมมส มหนาทสะสมเมดแปงทไดจากการสงเคราะหดวยแสง พบในเซลลของรากและเซลลทสะสมอาหาร เชน มนเทศ มนแกว เผอก ผลไม เชน กลวย และในพชบรเวณทไมมส 8. เซนทรโอล (centriole) เปนออรแกเนลลทไมมเยอหม พบในเซลลสตวและสงมชวตเซลลเดยว ไมพบในเซลลพชและพวกเหดราเปนบรเวณทยดเสนใยสปนเดลชวยในการเคลอนทของโครโมโซมและแยกโครมาทดแตละคออกจากกนขณะเซลลแบงตว ไซโทซอล ไซโทซอล เปนสวนของไซโทพลาซมมลกษณะเปนสารกงแขงกงเหลว บรเวณดานนอกทอยตดกบเยอหมเซลลเรยกวา เอกโทพลาซม (ectoplasm) บรเวณดานในเรยกวาเอนโดพลาซม (endoplasm) เซลลบางเซลลมการไหลของไซโทพลาซมไปรอบๆ เซลล

24

เรยกการไหลนวา ไซโคลซส (cyclosis หรอ cytoplasmic streaming) เปนผลจากการหดและคลายของไมโครฟลาเมนท บรเวณเอนโดพลาซม มลกษณะคอนขางเหลวเปนทอยของออรแกเนลลตางๆ เชน แวควโอล ไมโทคอนเดรย และเอนโดพลาสมกเรตคลม เปนตน นอกจากนในไซโคซอล ยงอาจพบโครงสรางอนๆ เชน กอนไขมน เมดสตางๆ เปนตน

ภาพท 1.10 ไซโทพลาซม ทมา : http://www.thaigoodview.com/library.htm

สบคนเมอวนท 12 มกราคม 2554

1.3 นวเคลยส (nucleus) เปนสวนประกอบทส าคญของเซลล มลกษณะคอนขางกลม มเยอหม 2 ชน มรเลก ๆ เปนเยอเลอกผานซงเปนทางผานของสารตาง ๆ เขาและออกจากนวเคลยส ภายในมโครโมโซม บนโครโมโซมมหนวยพนธกรรมหรอยนอย

หนำท 1. ควบคมการท างานของเซลลและการเจรญเตบโต 2. ควบคมการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวต 3. เปนแหลงสงเคราะหสารพนธกรรมและควบคมการสงเคราะหโปรตน

ภายในเซลล

25

ภาพท 1.11 นวเคลยส ทมา : http://www.cartage.org.lb/en/themes

สบคนเมอวนท 12 มกราคม 2554 2. สวนประกอบของเซลลทพบเฉพำะในเซลลพช ไดแก

2.1 ผนงเซลล (cell wall) อยชนนอกสดของเซลลพช เปนผนงแขงแรงซงสวนใหญสรางจากสารเซลลโลส เปนสวนทไมมชวต ท าใหเซลลทนทาน แขงแรง แมวาเซลลอาจตายไปแลวกตาม และเปนเยอทยอมใหสารตาง ๆ ผานเขาและออกจากเซลลได

หนำท เพมความแขงแรงและปองกนอนตรายใหกบเซลลพช

ภาพท 1.12 ผนงเซลล ทมา : http://student.nu.ac.th

สบคนเมอวนท 12 มกราคม 2554

ผนงเซลล

26

2.2 คลอโรพลำสต (chloroplast) พบในไซโทพลาซมของเซลลพชบางชนด มลกษณะเปนเมดสเขยว มเยอหม 2 ชน โดยเยอชนนอกท าหนาทควบคมโมเลกลของสารทผานเขาออกชนในมสารทเรยกวา คลอโรฟลล (chlorophyll) ซงเกยวของกบการรบพลงงานแสง และมของเหลวทประกอบดวยเอนไซมหลายชนดทใชในการสรางอาหารของพช

หนำท รบพลงงานแสงเพอใชในการสงเคราะหดวยแสงของพช

ภาพท 1.13 คลอโรพลาสต ทมา : http://www.vscht.cz/eds/knihy/uid_chloroplast.01.jpg

สบคนเมอวนท 12 มกราคม 2554

เปรยบเทยบควำมแตกตำงระหวำงเซลลพชและเซลลสตว

เซลลพช เซลลสตว 1. เซลลพชมรปรางเปนเหลยม 2. มผนงเซลลอยดานนอก 3. มคลอโรพลาสตภายในเซลล 4. ไมมเซนทรโอล 5. แวคควโอลมขนาดใหญ มองเหนไดชดเจน 6. ไมมไลโซโซม

1. เซลลสตวมรปรางกลมหรอร 2. ไมมผนงเซลล แตมสารเคลอบเซลลอยดานนอก 3. ไมมคลอโรพลาสต 4. มเซนทรโอลใชในการแบงเซลล 5. แวคควโอลมขนาดเลก มองเหนไดไมชดเจน 6. มไลโซโซม

Ribosom

Thylakoidy Vnější

membrána Mezimembránový

prostor

DNA Dutina thylakoidu Granum Stroma

Vnitřní membrána

5 – 10 μm

2 – 4 μm

27

ทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร 1. ทกษะกำรสงเกต หมายถง การใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน ซงไดแก ตา ห จมก ลน และกายสมผส เขาสมผสโดยตรงกบวตถหรอปรากฏการณโดยมจดประสงคทจะหาขอมล ซงเปนรายละเอยดของสงนนๆ ทงนโดยไมใชประสบการณ และความคดเหนของผ สงเกตในการเสนอขอมล ขอมลทไดจากการสงเกตควรเปนขอมลประเภท 1.ขอมลเชงคณภาพ 2.ขอมลเชงปรมาณ 3.ขอมลทไดจากการเปลยนแปลง 2. ทกษะกำรจ ำแนกประเภท หมายถง ความสามารถในการจดแบงหรอเรยงล าดบวตถ หรอสงทอยในปรากฏการณเปนพวกๆ โดยมเกณฑในการจดแบงเกณฑดงกลาว อาจจะใชความเหมอน ความแตกตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนง การจ าแนกและเรยงล าดบนนอาจใชเกณฑทก าหนดมาให หรอใชเกณฑทก าหนดขนเอง 3. ทกษะกำรลงควำมเหนจำกขอมล หมายถง ความสามารถในการน าขอมลทไดจากการสงเกตวตถหรอปรากฏการณไปสมพนธกบความรหรอประสบการณเดมเพอลงขอสรปหรอปรากฏการณของวตถนน การลงความเหนจากขอมลอาจจ าแนกประเภทเปน 2 ประเภทคอ การลงความเหนขอสรปเกยวกบสงตางๆแตละอยางและทเปนการอธบายความสมพนธของสงตางๆในปรากฏการณทกษะการลงความเหนจากขอมลถาฝกจนเปนความช านาญจะชวยพฒนาทกษะการตงสมมตฐาน

28

แบบฝกกจกรรมท 1.3 วชำ วทยำศำสตรพนฐำน ชนมธยมศกษำปท 1 เรอง หนำทของสวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตว เวลำ 10 นำท

ค ำชแจง จงตอบค าถามตอไปน

1. สวนทหอหมเซลลทพบในเซลลพชและเซลลสตวคอ...................................................................

ซงประกอบดวยสารประเภท......................................................................................................... 2. “รวบาน” เปรยบเสมอนสวนใดในเซลลพช..................................................................................

และการทเปรยบเชนนเปนเพราะ.................................................................................................. 3. สารอาหาร เชน น าตาล โปรตน ไขมน และของเสย เชน ยเรย จะพบไดในสวนประกอบใดของ

เซลล..................................และในสวนนยงสามารถพบโครงสรางทสรางพลงงานใหแกเซลล

คอ……………………………………………………………………………………………….

4. การทนกเรยนมผวขาวเหมอนคณแม จมกโดงเหมอนคณพอ เพราะ.............................................

...............................................โดยลกษณะพนธกรรมเหลานพบไดใน......................................... ทอยในสวนประกอบของเซลล ....................................................................................................

5. การทเซลลพชสรางอาหารเองได เพราะภายในไซโทพลาซมม..................................................

ซงภายในมสารสเขยวเรยกวา.................................และสารนท าหนาท........................................ …………………………………………………………………………………………………

6. ผทท าหนาทเปน ร.ป.ภ. หรอยามประจ าหมบาน เปรยบเสมอนโครงสรางใดของเซลล.............

.......................................เพราะ..................................................................................................... 7. จงยกตวอยางเซลลพชทสามารถสรางอาหารเองไดมา 3 ชนด

1)..............................................2)...............................................3)............................................... 8. ปากใบของพชอยตรงกลางระหวางเซลลใด………………………………………………..……

พชทเจรญบรเวณใดทไมพบปากใบ.............................................................................................. 9. ใหใชขอมลตอไปนประกอบการท าโจทยขอ 9.1 – 9.2

ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาซม นวเคลยส คลอโรพลาสต

29

9.1) จงเตมชอสวนประกอบของเซลลสตวลงในภาพตอไปนใหถกตอง

9.2) จงวาดรปเซลลพชและชแสดงสวนประกอบ ของเซลลพชใหครบถวนและถกตอง

10. จงเตมขอความลงในตารางเปรยบเทยบเซลลสตวและเซลลพชตอไปนใหถกตอง

สงเปรยบเทยบ เซลลสตว เซลลพช 1. รปรางของเซลล 2. ผนงเซลล 3. เยอหมเซลล 4. ไซโทพลาซม 5. นวเคลยส 6. คลอโรพลาสต 7. ความแขงแรง

30

แบบทดสอบวดผลสมฤทธหลงเรยน เรอง เซลลโครงสรำงและหนำทของเซลล

ค ำชแจง

ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท () ลงในกระดาษค าตอบทก าหนดให โดยเลอกขอทถกทสดเพยงขอเดยว 1. ภาพทเกดจากเลนสใกลวตถ และเลนสใกลตาเปนภาพชนดใด

ก. ภาพจรงหวกลบ และภาพเสมอนหวกลบ ข. ภาพจรงหวกลบ และภาพเสมอนหวตง ค. ภาพเสมอนหวตงและภาพจรงหวกลบ ง. ภาพเสมอนหวกลบ และภาพจรงหวกลบ

2. จงพจารณาวาขอความตอไปนขอใดไมถกตอง

ก. การดภาพจากกลองจลทรรศนควรลมตาทงสองขาง ข. ถาตองการเลอนภาพทเหนจากกลองจลทรรศนลงดานลาง ตองเลอนแผนสไลดขนดานบน ค. ถาบรเวณทวางกลองจลทรรศนมแสงสวางมาก จะตองใชกระจกเงาราบรบแสง ง. การหาภาพตองหมนปมปรบภาพหยาบใหล ากลองขนไปอยทต าแหนงสงสดกอนแลว

จงเลอนลง 3. อปกรณในขอใดเมอเลกใชกลองจลทรรศนแลวตองถอดเกบทนท

ก. เลนสใกลตา ข. เลนสใกลวตถ ค. ปมปรบภาพหยาบ ง. กระจกเงารบแสง

4. สงมชวตชนดใดทมรปรางรยาว มแฟลกเจลลา (แส) อยดานบน มประโยชนในการเคลอนท

ก. อะมบา ข. พารามเซยม ค. ยกลนา ง. ไฮดรา

31

5. “อะมบา” สงมชวตเซลลเดยวมรปรางและลกษณะของเซลลแตกตางกน เพอใหเหมาะกบ

การด ารงชวต มการเคลอนทโดยใชสงใด

ก. ขน ข. ขาเทยม ค. แส ง. หาง

6. การจดระบบของเซลลสงมชวตจะมการจดระบบดงแผนภมตอไปน

หมายเลข 1 และหมายเลข 2 คออะไรตามล าดบ ก. รางกายและเนอเยอ ข. เนอเยอและรางกาย ค. เนอเยอและโครงสราง ง. โครงสรางและเนอเยอ ใชขอมลตอไปนตอบค าถามขอ 7 – 9 1. เยอหมเซลล 2. ไซโทพลาซม 3. นวเคลยส 4. ผนงเซลล 5. คลอโรพลาสต

7. สวนประกอบใดของเซลลสงมชวตทเปนแหลงสงเคราะหสารพนธกรรมและควบคมการ

สงเคราะหโปรตนภายในเซลล

ก. 2 ข. 3 ค. 4 ง. 5 8. มลกษณะเปนเนอบาง ๆ ประกอบดวยสารประเภทไขมนและโปรตน พบในเซลลพชและเซลล

สตว คอสวนใด

ก. 1 ข. 2 ค. 4 ง. 5 9. สวนประกอบใดภายในเซลลทพบแวควโอลและไมโทคอนเดรย

ก. 2 ข. 3 ค. 4 ง. 5

เซลล 1 อวยวะ ระบบอวยวะ 2

32

10. พชสรางอาหารเองไดเพราะภายในไซโทพลาซมมสารใด

ก. นวเคลยส ข. เมดคลอโรพลาสต ค. ไรโบโซม ง. ไมโทคอนเดรย

33

บรรณำนกรม กาญจนา เนตรวงค และ ฉตรชย จรทผา. สอเสรมสำระเพอมำตรฐำนกำรเรยนรวทยำศำสตร ม.1 เลม 1. นครปฐม : ส านกพมพฟสกขเซนเตอร, 2546. กำรศกษำเซลลเยอหอม [ออนไลน]. 12 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://www.sc.mahidol.ac.th/scbi/MUBIO_Webboard.php กำรศกษำเซลลวำนกำบหอย [ออนไลน]. 12 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://www.yupparaj.ac.th/new/science/T_jutarat/cell3/cell1.html กำรศกษำเซลลสำหรำยหำงกระรอก [ออนไลน]. 12 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://www.sc.mahidol.ac.th/scbi/MUBIO_Webboard.php คลอโรพลำสต [ออนไลน]. 12 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://www.vscht.cz/eds/knihy/uid_chloroplast.01.jpg เชาวน ชโนรกษ และ พรรณ ชโนรกษ. ชววทยำ เลม 1. กรงเทพฯ : โรงพมพอกษรประเสรฐ, 2536. เชาวน ชโนรกษ และ พรรณ ชโนรกษ. ชววทยำ เลม 3. กรงเทพฯ : โรงพมพอมรการพมพ, 2538. เซลลพช [ออนไลน]. 10 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://www.google.co.th/imgres?hl=th&sa=X&biw=1366&bih เซลลพช [ออนไลน]. 12 มกราคม 2554. เขาถงจาก: http://pas-

funmui.exteen.com/images/Tissue2/31.jpg&imgrefurl เซลลสตว [ออนไลน]. 10 มกราคม 2554. เขาถงจาก: http://blog.spu.ac.th เซลลสตว [ออนไลน]. 10 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://www.trueplookpanya.com/data/product/media เซลลพชและเซลลสตว [ออนไลน]. 10 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?mul_content_id=2179 ไซโทพลำซม [ออนไลน]. 12 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://www.thaigoodview.com/library.htm ถนด ศรบญเรอง และคณะ. สอกำรเรยนรพนฐำน กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตรสมฤทธ มำตรฐำน วทยำศำสตร ม.1 เลม 1. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน, 2548. นวเคลยส [ออนไลน]. 12 มกราคม 2554. เขาถงจาก: http://www.cartage.org.lb/en/themes

34

ประดบ นาคแกว และคณะ. หนงสอมำตรฐำนแมคสำระกำรเรยนรพนฐำนวทยำศำสตร ชวงชนท 3 เลมท 1 ชนมธยมศกษำปท 1. กรงเทพฯ : แมค, 2546. ปนศกด ชมเกษยณ. สอกำรเรยนรพนฐำน กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร วทยำศำสตร 1 ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษำปท 1. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน, 2546. ผนงเซลล [ออนไลน]. 12 มกราคม 2554. เขาถงจาก: http://student.nu.ac.th พชร พพฒวรรณกล. หนงสอชดเสรมประสบกำรณ วชำชววทยำ เลม 1. กรงเทพฯ : ส านกพมพ ฟสกสเซนเตอร, 2536. เยอหมเซลล [ออนไลน]. 12 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://www.thaigoodview.com/library/contest2551/science04/74/Cell/con2_2.html ศรลกษณ ผลวฒนะ และคณะ. สอกำรเรยนรและเสรมสรำงทกษะตำมมำตรฐำนกำรเรยนร ชวงชนท 3 (ม.1 – ม.3). กรงเทพฯ : นยมวทยา, 2545. สงมชวตเซลลเดยว [ออนไลน]. 10 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://www.mintra2009.ob.tc/images/.jpg&imgrefurl สธาธรรม ประทตสนทรวาจา. คมอ-เตรยมสอบ วทยำศำสตร ม.1. กรงเทพฯ : ภมบณฑต, 2547. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. คมอกำรจดกำรเรยนรกลมสำระกำรเรยนร วทยำศำสตร. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2545. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. พจนำนกรมศพทวทยำศำสตร คณตศำสตร สสวท. องกฤษ-ไทย. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : เวลด มเดย จ ากด, 2541. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. หนงสอเรยน ว 043 วชำชววทยำ. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2536. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. หนงสอเวยน ว 102 วทยำศำสตร เลม 2. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2536 สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. หนงสอสำระกำรเรยนรพนฐำน ชวตกบ สงแวดลอม สงมชวตกบกระบวนกำรด ำรงชวต. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว,

2548. สวนประกอบของกลองจลทรรศน [ออนไลน]. 12 มกราคม 2554. เขาถงจาก:

http://2.bp.blogspot.com/_su

35

ภำคผนวก

36

แนวตอบแบบฝกกจกรรมท 1.1 1. เซลล และสามารถด ารงชวตอยไดเพราะ ภายในเซลลมกระบวนการตาง ๆ ทท าใหเซลลมชวต

อยได

2. 2.1

(A) (B) (C)

2.2 (A) มรปรางรเปนรปไข และมนวเคลยสใหญอยตรงกลาง ท าหนาทล าเลยงแกสไปยงเซลล ตาง ๆ ของรางกาย

(B) รปรางไมแนนอน เคลอนทโดยใชขาเทยม (C) รปรางคลายเมลดถว 1 คประกบกน ท าใหเกดรตรงกลางเปนทางแลกเปลยนแกส

ระหวางภายในและภายนอกใบ 3. 3.1 เซลล ก, เซลล ค, เซลล ง

3.2 เซลล ก, เซลล ค เซลล ง

3.3 เซลล ง, หมายเลข 11 3.4 หมายเลข 4, 9 3.5 เซลล ก, หมายเลข 1, 3

4. เนอเยอ, มเซลลหลายๆเซลลทเหมอนกน 5. เนอเยอ, อวยวะ, ระบบอวยวะ

37

เฉลยแบบฝกกจกรรมท 1.2 1. ก 2. ง. 3. ค 4. ก 5. ค 6. ค

38

แนวตอบใบกจกรรมท 1.1 ผลกจกรรม

เซลลทน ามาศกษา

ภาพของเซลล สวนประกอบของเซลลทพบ

ผนงเซลล

เยอหมเซลล

ไซโท พลาซม

นว เคลยส

คลอโร พลาสต

1. เซลลสาหราย หางกระรอก

2. เซลลเยอหอม

-

3. เซลลใบวาน กาบหอย 3.1 เซลลผวใบ 3.2 เซลลคม

4. เซลลเยอบ ขางแกม

- -

39

ค ำถำมประกอบกำรท ำกจกรรม 1. รปรางของเซลลตางๆ เปนชองสเหลยม

2. มรปราง 2 แบบคอ เปนรปสเหลยมและมเซลลคม

3. เซลลคม

4. เซลลเยอหอมไมมคลอโรพลาสตแตเซลลสาหรายหางกระรอกมคลอโรพลาสต

5. เยอหมเซลล ไซโทพลาซม และนวเคลยส

6. เซลลผวใบวานกาบหอยมผนงเซลลและเซลลคมซงเซลลเยอบขางแกมไมม

สรปผลกจกรรม ส วนประกอบ ทส าคญของเซลลพ ช คอ ผนงเซลล เยอ ห ม เซลล ไซโทพลาซม คลอโรพลาสต และนวเคลยส สวนเซลลสตว ประกอบดวยเยอหมเซลล ไซโทพลาซม และนวเคลยส ดงน น เซลลพชและเซลลสตวจงแตกตางกน ตรงทเซลลสตวไมมผนงเซลลและ คลอโรพลาสต

40

แนวตอบแบบฝกกจกรรมท 1.3 1. เยอหมเซลล, โปรตนและไขมน

2. ผนงเซลล, มความแขงแรงและปองกนอนตรายใหกบเซลลพช

3. ไซโทพลาซม, ไมโทคอนเดรย

4. ไดรบการถายทอดลกษณะพนธกรรมจากพอแม, โครโมโซม, นวเคลยส

5. เมดคลอโรพลาสต, คลอโรฟลด, รบพลงงานแสงเพอใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง

6. เยอหมเซลล, ควบคมปรมาณและชนดของสารทผานเขาและออกจากเซลล

7. 1. เซลลใบสาหรายหางกระรอก 2. เซลลชนในของใบไม 3. เซลลคม

8. เซลลคม, พชทขนอยใตน า

9. 9.1 นวเคลยส, ไซโทพลาซม, เยอหมเซลล

9.2

10.

สงเปรยบเทยบ เซลลสตว เซลลพช 1. รปรางของเซลล กลม, ร รปเหลยม 2. ผนงเซลล ไมม ม 3. เยอหมเซลล ม ม 4. ไซโทพลาซม ม ม 5. นวเคลยส ม ม 6. คลอโรพลาสต ไมม ม 7. ความแขงแรง ออนนม แขงแรง อาจทนอยไดนาน

แมจะเปนเซลลทตายแลว

41

เฉลยแบบทดสอบวดผลสมฤทธหลงเรยน

1. ก 2. ค 3. ก 4. ค 5. ข 6. ข 7. ข 8. ก 9. ก 10. ข

เกณฑกำรใหคะแนน ถก 1 - 4 ขอ ตองแกไข เรงท าความเขาใจกบบทเรยนใหมากๆ นะครบ ถก 5 – 7 ขอ พอใช ควรศกษาเพมเตมอก ถก 8 – 9 ขอ ด ผานเกณฑ ยนดดวยครบ ถก 10 ขอ ดมาก คณเยยมมาก ขอปรบมอให