A GLIFOZÁT MINT ARBORICID

Jurecska Endre, dr. Kolonits József

A kísérleti felhasználásra engedélyezett GLIALKA és NITOSORG gyomirtószerek hatóanyaga glifozát. Ezen hatóanyag révén a hor­monbázisú szerek felváltására alkalmas nagyhatású, de hatását il­letően még kellően fel nem tárt, — környezetkímélő — levélher-bicíd áll a vegyszeres erdőápolás rendelkezésére. Eddig alkalmas­nak bizonyult a tarackos füvek, egyes kétszikű gyomok, cserjék, tuskó- és gyökérsarjak irtására, a fenyőfélék és egyes lombos fafa­jok szelektív kezelésére, valamint a 2, 4, 5—T-izoamil-észter ható­anyagú TRIFENOXIN—100 felváltására.

Ugyancsak helyettesíti az eddig kísérleti céllal használt DIKO­TEX 40 EC és GABONIL készítmények arboricid hatását.

A g l i fozá t k é m i a i e l n e v e z é s e : n - fosz fonomet i l -g l i c in . F e l h a s z n á l á s á n a k e r d é ­szeti j e l e n t ő s é g é r e és h a t á s s p e k t r u m á r a e z ú t o n is f e l h í v j u k a s z a k k ö z ö n s é g f i ­g y e l m é t .

A n ö v é n y e k b e , ma jd azok g y ö k e r é b e t ö r t é n ő f e l s z í v ó d ó k é p e s s é g é v e l nemcsak a tarackos f ü v e k és e l l e n á l l ó , e r ő s e b b , m é l y e n g y ö k e r e z ő l á g y s z á r ú a k , de a c se r j ék , „ g y o m f á k " , v a l a m i n t a sarjak t a r t ó s , vagy v é g l e g e s e l t á v o l í t á s á r a is a lka lmas . M i n d csemetekertben, m i n d t ö b b száz h e k t á r e r d ő s í t é s b e n s i k e r ü l t igazo ln i , hogy a l e g t ö b b f e n y ő f é l e (a V F - t k i v é v e ) , de a r ü g y b e n l e v ő é s b e f á s o -dott h a j t á s s a l r e n d e l k e z ő lombos fafaj is, f e n o l ó g i a i l a g s z e l e k t í v a szerrel szemben.

A cserje- és s a r j i r t á s b a n az eddig a lka lmazo t t T R I F E N O X I N — 1 0 0 a k ö r n y e ­ző k u l t ú r á k r a g á z o s o d á s a mia t t v e s z é l y e s , g y a k r a n b e s ű r ű s ö d i k és n e m u t o l s ó sorban k i j u t t a t á s á r a nagy m e n n y i s é g ű g á z o l a j r a v a n s z ü k s é g . A z e l k é s e t t keze­l é s e k n é l az e r e d m é n y á l t a l á b a n e lmarad . G l i f o z á t h a t ó a n y a g ú k é s z í t m é n y e k k e d v e z ő b b f e l t é t e l e k k e l a l k a l m a z h a t ó k . A k ü l f ö l d ö n fo rga lomban l e v ő h o r m o n ­h a t á s ú szerek: m i n t a m i l y e n a S E L E S T , a H O R M I T , az M C P A , p ó t l á s á r a sz in­t é n í g é r e t e s a g l i fozá t .

A g l i fozá t a l e v é l e n á t s z í v ó d i k fel a n ö v é n y t ö b b i r é s z é b e , ma jd 3—4 h ó n a p alatt a n e d v k e r i n g é s s e l eljut a g y ö k e r e k b e . A s z á r a z , meleg, napos i d ő a keze­lés e r e d m é n y é t e r ő s e n b e f o l y á s o l j a . A l e v é l h e r b i c i d e k — í g y a g l i fozá t is — a l e g i n t e n z í v e b b e n á l t a l á b a n 22 ° C felett fe j t ik k i h a t á s u k a t . A c s a p a d é k a k é s z í t m é n y e k f e l s z í v ó d á s á t n a g y b a n b e f o l y á s o l j a . Á l t a l á b a n a l e v é l h e r b i c i d e k h a t á s á t a k e z e l é s t k ö v e t ő e n 6—24 ó r á n b e l ü l l e h u l l ó e ső m e g s z ű n t e t i , vagy m é r s é k l i .

Alkalmazásának területe, hatásspektruma „

A g l i fozá t a tarackos f ü v e k , s i s k a n á d stb., i r t á s a mel le t t a l ka lmas m á s e l l en ­á l ló gyomok , l á g y s z á r ú a k és f á s s z á r ú a k : c se r j ék , sarjak i r t á s á r a is . A z i smer -

tebb f á s s z á r ú a k g l i f o z á t t a l szembeni v e g y s z e r t ű r ő k é p e s s é g e a — fenofázis tól f ü g g ő e n — a k ö v e t k e z ő :

I. é r z é k e n y : az a k á c , a k ö k é n y , a ga lagonya, a fagyai , a v a d r ó z s a , a g y e r t y á n ; II. k ö z e p e s e n é r z é k e n y : a t ö l g y e k , a mezei juhar , a hegyi juhar , a n y á r f é l é k és

a c s e r t ö l g y ; III. e l l e n á l l ó : a z ö l d j u h a r , a k ő r i s f é l é k , a v ö r ö s g y ű r ű s o m , a f e k e t e g y ű r ű juhar,

a bodza , az iszalag, a k in incs és a s z e d e r f é l é k .

E n n e k m e g f e l e l ő e n c é l s z e r ű a d ó z i s o k a t m e g v á l a s z t a n i . P l . G L I A L K A 200 ké­s z í t m é n y b ő l :

ad I. = 8—10 l /ha ad II. = 10—12 l /ha ad III. = 12—15 l /ha

A f e n y ő k s z e l e k t í v k e z e l é s é n é l ped ig = 10 l /ha .

A kezelések ideje

S z e l e k t í v k e z e l é s e k r ü g y f a k a d á s e lő t t , de a „ g y o m n ö v é n y e k " m á r lombos á l l a p o t á b a n , i l l e tve a k t í v a s s z i m i l á c i ó s s t á d i u m á b a n : á p r i l i s b a n . F e n y ő k ese té ­ben ősszel is a b e f á s o d á s u t á n a u g u s z t u s t ó l , a fagyok b e á l l t á i g v é g e z h e t ő k . A z őszi, n y á r v é g i k e z e l é s e k h a t é k o n y a b b n a k b i z o n y u l t a k min t a tavasziak. A ko­r á b b i p e r m e t e z é s a f ia ta l h a j t á s o k o n p e r z s e l é s t okoz (p l . : L F , D F u t ó h a j t á s a i n ) . E z a n ö v é n y e k n e d v k e r i n g é s é v e l az a s s z i m i l á t á k s z á l l í t á s á v a l f ü g g össze.

E d d i g i m e g f i g y e l é s e k szerint a g l i fozá t a f á s s z á r ú a k g y ö k e r é b e : 1—1,5, de g y a k r a n k é t m é t e r i g s z í v ó d i k fe l , aminek h a t á s á r a ez a g y ö k é r s z a k a s z elhal . A tarackos f ü v e k i r t á s á n á l a l e v é l é s a „ r h i z ó m á k " k ö z ö t t i kon tak t kapcsolat segíti e lő a g y ö k e r e k b e v a l ó b e h a t o l á s t . T R I F E N O X I N — 1 0 0 e s e t é b e n a kezelt gyö­kerek a t ő p e r m e t e z é s u t á n csak min tegy 0,5—0,6 m - i g ha lnak e l , í g y az élve marad t g y ö k é r r é s z e k e n és a t u s k ó k a l j á n l e v ő r ü g y e k 50—60%-a kihaj t . Ez fő leg a k k o r k ö v e t k e z i k be, ha a v á g á s u t á n n e m t ö r t é n i k meg a t u s k ó k azon­na l i k e z e l é s e .

Tuskósarjak eltávolítása glifozáttal

A g l i fozá t a T R I F E N O X I N — 1 0 0 - a l szemben k i z á r ó l a g a sarjak l e v e l é n ke­r e s z t ü l s z í v ó d i k fe l . E z é r t a k e z e l é s a t u s k ó s a r j a k k i h a j t á s a u t á n v é g e z h e t ő ún . „ p o n t p e r m e t e z é s s e l " . A d ó z i s : G L I A L K A — 2 0 0 - b ó l a t u s k ó s z á m t ó l f ü g g ő e n kb. 15—20 l /ha .

A p e r m e t l é n e k nincs á t t é t e l e s , g á z o s o d ó h a t á s a . Csak azokat a n ö v é n y i r é ­szeket p u s z t í t j a e l , a m e l y e k n e k a levele i t é r i n t i . A sar jak k ö r ü l l e v ő t e r m é ­szetes, v a g y m e s t e r s é g e s ú j u l a t b a n m é g s z á r a z , meleg, n y á r i i d ő b e n sem tesz k á r t . M e g h a l a d j a a T R I F E N O X I N — 1 0 0 s a r j i r t ó k é p e s s é g é t és e l é r h e t i a 95—100%-os h a t á s f o k o t is.

A g l i f ozá to s keze l é s nincs e g y - k é t naphoz k ö t v e , í g y a v á g á s t k ö v e t ő vege­t á c i ó s i d ő s z a k b a n — a t u s k ó s a r j a k k i h a j t á s á t ó l é s m e g k ö z e l í t h e t ő s é g é t ő l füg­g ő e n — b á r m i k o r e l v é g e z h e t ő . H a s z n á l a t á n a k k ü l ö n ö s j e l e n t ő s é g e abban van, hogy h e k t á r o n k é n t 175 1 gázo l a j t a k a r í t h a t ó meg, i l l . h e l y e t t e s í t h e t ő vízzel. Sa r j - , c s e r j e i r t ó h a t á s a a k e z e l é s t k ö v e t ő 3—4 h ó n a p u t á n t a r t ó s vagy vég leges .

C é l s z e r ű ezeket a m e g f i g y e l é s e k e t és v i z s g á l a t o k a t k ü l ö n f é l e t e r m ő h e l y és e l e g y a r á n y v i s zonyok k ö z ö t t , m i n d e n e r d ő g a z d a s á g b a n — a sa j á t s zemlé l e t és tapasztalat b ő v í t é s e cé l j ábó l — folyamatosan v é g e z n i .

Kombinác iókban tör ténő a lka lmazás

A g l i fozá t h a t á s s p e k t r u m á t és h a t é k o n y s á g á t a g y o m n ö v é n y e k i s m e r e t é b e n g y ö k é r h e r b i c i d e k és m á s l e v é l h e r b i c i d e k h o z z á a d á s á v a l b ő v í t h e t j ü k , i l l e tve fokozhat juk.

A z eddig i v i z s g á l a t a i n k szerint csemeteker tekben és e r d ő s í t é s e k b e n k é t é v e s vagy e n n é l i d ő s e b b c s e m e t é k e s e t é b e n , a tarackos é s f á s s z á r ú g y o m o k i r t á s a mellet t t r i a z i n : 2—4 kg /ha , p r o p a k l ó r : 5—8 kg/ha , l i n u r o n : 3—4 kg/ha , mono-l i n u r o n : 2—4 kg/ha , a c e t o k l ó r : 2—3 l /ha h a t ó a n y a g o k k ü l ö n b ö z ő k o m b i n á c i ó i adtak egy- vagy t ö b b é v e s h a t á s t . Csemeteker tben, i l le tve e r d ő s í t é s e k i s m é t e l t k e z e l é s e k o r ezeket a komponenseket — k ü l ö n ö s e n a t r i a z i n s z á r m a z é k o k a t — csak o lyan d ó z i s o k b a n szabad h a s z n á l n i , ame lyek egy é v alatt l ebomlanak .

E r d ő s í t é s e k egyszer i k e z e l é s e e s e t é n v iszont a fafaj t ű r ő k é p e s s é g é n e k megfe­l e l ő e n emelt m e n n y i s é g ad t a r t ó s , t ö b b é v e s h a t á s t .

JELES NAPOK

A m é r s é k e l t égöv i nap alatt egy ik n a p r ó l a m á s i k r a v á l t o z i k a t e r m é s z e t . A szeptemberi zö lde lő e r d ő egy cs ípős é j s z a k a u t á n s o k s z í n ű r u h á b a ö l töz ik . A z t á n egy esős , szeles nap elsodorja a t a r k a r u h á t , a szél a f o s z l á n y o k b ó l t a r k a s z ő n y e g e t m i n t á z . N a g y a p á i n k , az ő n a g y a p á i k n á l u n k s o k k a l j obban f i g y e l t é k a t e r m é s z e t v á l t o z á s a i t . S z ó l á s o k k a l i l l e t t é k a napokat , m e g j e g y e z t é k é s em­l e g e t t é k a v i s s z a t é r ő j e l e n s é g e k e t . R ö v i d e n l e í r o m az é v „ j e l e s " napjai t , Szendrey Zsigmond g y ű j t é s é t , ne vegye senki v é t k e m ü l , l e r ö v i d í t e m és s a j á t m e g f i g y e l é s e i m m e l e g é s z í t e m k i egy kics i t .

J a n u á r Sok hó, sok búza. H a v a s és az é v leghidegebb h ó n a p j a . K i f o g y ó b a n az e r d ő é l é s k a m r á j a , nagy v a d - és m a d á r m o z g á s h ó n a p j a , a t á p l á l é k s z e r z ő v á n d o r l á s o k ideje. I. 1. A z é v e l ső napja , s z o k á s a v i g a s s á g és a j ö v e n d ö l é s e k — ó l o m ö n t é s , ga­l u s k a - és l encse főzés , a l m a h é j és p a p u c s d o b á l á s f ő k é n t az e l a d ó l á n y o k sor­s á n a k j ó s l á s á r a .

I. 2. A g y ü m ö l c s t e r m é s r á m u t a t ó napja , ha d e r ü l t az idő , b ő t e r m é s í g é r k e z i k .

I. 18. P i r o s k a , negyvenes nap, a m i l y e n az idő ezen a napon, 40 nap ig h a s o n l ó

lesz.

I. 22. V i n c e , „Ha megcsordul Vince, tele lesz a pince."

I. 25. P á l f o r d u l á s a . 40 nap ig e l l e n t é t e s i dő v á r h a t ó m i n t ami t ezen a napon

é s z l e l ü n k .

F e b r u á r „Január, február, itt a nyár" szól a k ö z m o n d á s . A t e r m é s z e t é b r e ­d é s é n e k a p r ó j e le i f i g y e l h e t ő k meg. II. 2. G y e r t y a s z e n t e l ő nap, ú j t ű z g y ú j t á s napja vo l t a h á z a k n á l . (Észt r o k o ­n a i n k n á l m a is szokás . )

II. 8. „ D o r o t t y a szo r í t j a , J u l i a n n a t á g í t j a " , 16-a k ö r ü l e n y h ü l az i d ő j á r á s .

II. 10. A z o l t ó á g a k s z e d é s é n e k napja .