Fuarlar, pazarlama açısından son derece önemli enstrümanlar olmakla birlikte, fuar dönüşlerine (yani fuarlarda kaydın' aldığımız potansiyel müşterilere) çalışmadan önce, "kurumsal kimlik" çalışmasının tamamlanması daha akıllıca olacaktır.

A — İHRACATTA HEDEF PAZAR SEÇİMİ ve PAZARA GİRİŞ

KOBİ'ler olarak adlandırılan (uluslararası literatürdeki ismi ile SME's) kuruluşlar, pek çok

ekonominin olduğu gibi Türk ekonomisinin de belkemiğini oluşturmaktadır. Bu tür kuruluşların,

ülkemiz gibi küçük ve orta ölçekli işletmelerin kurumsallaşamadığı ülkelerdeki önemi, daha da

büyüktür. Küçük ve Orta Büyüklükteki işletmelerin (KOBİ). Dünya ekonomisindeki rolü giderek

artmakta ve önem kazanmaktadır. KOBİ'ler, yeni istihdam alanları yaratılmasındaki katkıları,

piyasa koşullarındaki değişikliklere uyum sağlama yetenekleri, ekonomik ve sosyal

kalkınmanın sağlanmasındaki etkileri ile gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomilerinde gün

geçtikçe daha vazgeçilmez olmaktadırlar. Bu gelişme de ülkeleri KOBİ'lerin teşviki ve gelişimi

için uygun politikalar belirlemeye yöneltmektedir.

Ülkemiz ekonomisinin de en ciddi kesimini oluşturan KOBİ'ler, istihdamın çok önemli

ağırlığını taşımalarına karşın ihracatın az bir bölümünü gerçekleştirmektedirler.

1-İhracatta "Pazara Giriş" Çalışmaları Ve Önemi

Gelin, sizinle birlikte şöyle bir cümle kuralım ve bu cümlenin "abartılı" olup olmadığını birlikte

tartışalım. İşte cümlemiz ;

'ihracatta pazar araştırması yapmak yani yurt dışından ithalatçı bulmak; ihracat çalışmalarının

tüm aşamaları arasında en önemli olanıdır, yani "pazara giriş" aşamasını tamamlamadan diğer

aşamalara teşebbüs etmek anlamsızdır!"

Evet, cümlemizi nasıl buldunuz? Abartılı mı? ihracat yapan firmalar, sizce nasıl ihracat

yapıyor? Hiç düşündünüz mü, Türkiye kaç ihracatçı firma var ve bunlar alıcılarını nasıl

buluyorlar? Şimdi bunlar üzerinde biraz konuşalım aksi halde sağlıklı bir "durum tespiti"

yapamaz ve strateji belirleyemeyiz.

Bir KOBİ sahibi (ya da yöneticisi), ürettiği ya da pazarladığı ürünü dışa açmak için nereden

başlayacağını bilemiyor. Gerçekten de zor bir süreç, Dünyada mevcut 237 ülke arasından acaba

hangisine yönelmeli? Niçin bazı ülkelere ihracat yapmak diğerlerinden daha avantajlı, acaba

kimi ülkelere ihracatta vergi avantajı mı var? Ya da nakliye & sigorta konularından dolayı

yakın ülkelere mi yönelmeliyim? KOBİ yöneticisinin işi ne kadar zor, çünkü pazar

araştırması yapması ve rotasını çizmesi gerekiyor.

2-Pazar Araştırması ve Pazar Potansiyelinin Tespiti

işletmelerin yurtiçindeki stratejileri ile yurtdışındaki stratejileri farklı olabilir. Sözgelimi ev ve ofis mobilyası imal eden bir firma yurtiçindeki başarısını hızlı teslimat üzerine kurmuştur. Ancak yurtdışı pazarda karşılanması gereken kalite standartları ise; hızlı teslimat yanında kalite de ön plana çıkabilir. O halde işletme stratejisini hedef pazarda onu tek yapacak şekilde belirleyen bir firmanın, ihracata yönelik işletme stratejisini belirlerken "malı hedef pazara nasıl satabilirim?" sorusuna doğru yanıt bulması gerekmektedir.

Firmalar hedef pazarlarını belirleyebilmek, uygun alıcı partnerler bulabilmek için ihracat açısından öncelikli işleri saptamalı, gerekli planlamayı yapmalı ve bu planı uygulayacak kapasite ve becerilere de sahip olmalıdır.

Bir işletmenin ihracata ilişkin stratejisinin hazırlanması;

Hedef pazarlardaki potansiyeli araştırmak, Hedef pazarlardaki potansiyeli ölçmek ve değerlendirmek, Hedef pazarlardaki müşteri tutumlarını saptama faaliyetlerini gerçekleştirmek,

Bu faaliyetlerin yapılabilmesi için gerekecek kaynak gereksinimlerini saptamak ve bu kaynakları yönetmek için lazım olan araçları tayin edebilmektir.

Hedef pazarla ilgili araştırma sırasında firma bir yandan ihracat kararının doğru olup olmadığını kontrol ederken bir yandan da hedef pazar seçiminin doğru olup olmadığı konusunda düşünce sahibi olacaktır.

Dış pazar araştırmasında masa başı pazar araştırması ve yerinde alan araştırması olmak üzere birbirini tamamlayan iki yöntem mevcuttur. Çoğu zaman. önce masa başı çalışması daha sonra ise yerinde Pazar araştırması yapılmaktadır.

Masa başı çalışması ile işletme önce hedef pazarını seçmekte, daha sonrada bu pazarın uygunluğu konusunda bir ön araştırma yapmakta, hedef pazar potansiyelini ölçmektedir.

Bunun için, firmanın faaliyet alanı ile ilgili uluslar arası pazardaki gelişmeleri ve özel projelerle ilgili haberleri sürekli izlemelidir. Gerek nüfus, nüfus dağılımı gibi demografık yapıyla ilgili göstergeler gerekse kişi başına milli gelir düzeyi, sektörlere göre üretim miktarı gibi genel ekonomiyle ilgili istatistikler bir firmanın ürünü için potansiyel pazarlanan belirlenmesinde en önemli göstergelerdir. İnternetteki web sayfaları ve e-mail ile elde edeceğiniz bilgiler elektronik ortamda sağlayacağınız verilerdir ihracatı geliştirme kuruluşları, ticaret ve sanayi odaları, dış ticaret müşavirlikleri, kütüphaneler ve diğer kaynaklardan sağlayacağınız bilgiler ise yayınlanmış kaynakları oluşturmaktadır. Masa başı araştırması araştırmacının hedef pazara daha hazırlıklı ve donanımlı gitmesini sağlayarak, bu bilgileri araştırmakla pazarda zaman kaybetmesini önleyecektir. Ancak masa başı araştırmasına yönelik kaynaklar çok önemli bilgiler içermekle birlikte bazı eksiklikleri olacağı da unutulmamalıdır.

Zira fuarda "yüz yüze" görüşmenin avantajını kullandınız ama döndükten sonra mail ile yapacağımız geri dönüşlerin mutlaka iyi bir İngilizce web sayfası ve devamında elektronik olarak kullanabileceğimiz "e-broşür çalışması gerektirdiği kesindir.

Çünkü bizden mail alan firma (eğer ithalat ya da acente vb. arayışı içindeyse) otomatik olarak web sayfamıza bakacak Aslında web sayfaları, firmaların sadece ürünleri ile ilgili olmayıp, aynı zamanda onların ciddiyetleri ve kurumsal yapılar açısından da işaret gibi değerlendirilebilir.

Potansiyel alıcımız olan bir yabancı firma, fuarda bizimle temas kursa bile, bizi (en azından temsilcimizi) ülkesine döndükten sonra unutacaktır zira fuarda yüzlerce hatta binlerce görüşme yapmıştır. Bu sebeple, binlerce km. uzaktaki firma bizim bu yüzümüze yani web sitemize bakarak karar verecektir. Kurumsal kimliği web sayfası üzerinden inşa ettiği çalışması, sayfalarca bir bilgi yüklemesini değil, ama firmayı sağlıklı biçimde anlatan ve firmanın ciddi bir firma olduğun ifade eden bir web sayfası önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu çerçevede muhtemel yol haritamızı çıkartacak olursak;

Öncelikle "kurumsal kimlik" çalışmasının yapılması gerekmektedir, bunun için en önemli ve ilk araç olarak İngilizce web sitesinin tasarlanması ve hazırlanması gerekecektir,

Doğrudan ihracat pazarlaması işlemlerinden önce, firmanızın dış pazarlara açılmak için hazır olup olmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir. Bunu için firmamız kendisine bir 'test" uygulayabilir. (Bu test, eğitim çalışmalarının esnasında katılımcılarımıza uygulanmaktadır.)

Firmanızın ihracata hazır olup olmadığını SWOT analizi yaparak da değerlendirebilirsiniz.

Bu yöntem size firmanızın S- ( Strenght. güçlü yönler),W- (Weaknesses, zayıf yönler)inizi belirlemenizi ve firmanızın sahip olduğu O - (Opportunities. fırsatlar) ile karşı karşıya olduğu T - (Threats, tehditler)'i görmeniz' sağlayacaktır.

SWOT Analizinde amacımız; iç ve dış etkenleri dikkate alarak, varolan güçlü yönlerimizden ve fırsatlardan en üst düzeyde yararlanacak, tehditlerin ve zayıf yanlarımızın etkisini en aza indirecek plan ve stratejiler geliştirmektir.

SWOT analizi, sadece güçlü olduğumuz yanlarımızı görmemizi ve büyük fırsatların yattığı alanlara odaklanmamızı sağlamakla kalmayıp, zayıf olduğumuz ve gelecekte bizi bekleyen tehditleri de görmemize yardımcı olmaktadır.

SWOT Analizi gerçekleştirirken, incelemeniz gereken başlıca alanlar şunlardır;

insan Kaynakları idari Beceriler Mali Kaynaklar Pazarlama (Marketing) Ekibinin Becerisi Ürünü Satmayı Planladığınız Pazarın Durumu Üretimin Yapıldığı ülkenin Makro-Ekonomik Durumu

Yukarıdaki alanlar dikkate alınarak örneğin, bir ihracatçı firmanın güçlü yanları (S) üretimde düşük maliyet, üründe düşük fiyat, güçlü Ar-Ge ve kalifiye işgücü; Zayıf yanları (W) yetersiz işletme sermayesi, yetersiz kapasite, kötü yönetim,

kalifiye olmayan işgücü ve ihracatta yüksek nakliye/navlun masrafları olabilmektedir. Bir ihracatçı firma için fırsatlar (0) açık ve büyük bir hedef pazar, devlet destekleri; tehditler (T) pazardaki diğer rakipler (rakip ülkeler), ve pazardaki sıkı kalite standartları olabilmektedir.

3-Dağıtım Kanallannın Seçimi

ihracat pazarlamasında "dağıtım kanalları" konusu tamamen hedef ülkenin yerel ticari yapısı ile ilgilidir. Ancak tüm Dünya için geçerli jenerik bir yapıdan söz edilebilir. Bunun ilki Doğrudan ihracatta Dağıtım Kanallarıdır ki bunlar bir ürünü tüketmek, kullanmak ya da başka bir ürünle birleştirmek üzere satın alan kişi, firma veya kuruluşlardır. Tüketicilerin bir ürün ya da hizmetten memnun kalmasını sağlamak için hedef tüketiciler hakkında bir çok konunun bilinmesi gerekir. Pazar araştırması özellikle yerinde, yani hedef pazar ülkede araştırma yaparken, araştırmacı bu sorulara güvenilir cevaplar bulacaktır. Bu cevaplar, tüketicilerin ihtiyaçları ve davranış biçimini etkileyen başlıca etmenler' belirleyen bir model oluşturulmasını sağlar.

Bu yapının diğer ayağı ise 'doğrudan ihracat' yöntemidir. Bu yöntemde ihracatçı, kendi ihracat organizasyonunun ve kısmen de olsa çeşitli ülkelerde bulunan komisyoncu acentelerin veya dağıtımcıların yardımıyla ihracatını gerçekleştirecektir. Bu yapıyı aşağıdaki şekilde ifade edebiliriz;

1. Acente Yapısı: Sizin malınızı sizden satın alıp tekrar satmayan, size girdiğiniz ülkede alıcı (müşteri) bulup aradan komisyon alan firmalarla girişilen ticari ilişki modelidir.

2. Distribütör Yapısı:

Genellikle toptancı olarak çalışıp, sizin malınızı sizden satın alarak ilgili ülkede pazarlamasını yapan (sadece pazarlama değil, stoklama, tanıtım reklam dahil) yabacı firmalardır!

Bunların dışında, "buying houses" ve "export management company" gibi yapılar da vardır ki, bu yapıların tümü, bölümün başında da ifade ettiğimiz gibi, hedef pazara göre farklılık göstermektedir.

B — İHRACAT PROSEDÜRLERİ

1-DIş TİCARET MEVZUAT] ve İHRACAT REJİMİ

Yürürlükteki ihracat Mevzuat' çerçevesinde ihracat;

Bir malın veya değerin, yürürlükteki ihracat mevzuatına uygun şekilde

Türkiye gümrük bölgesi dışına çıkarılması, Serbest bölgelere gönderilmesi ve Müsteşarlık (mülga Dış Ticaret Müsteşarlığı, yeni durumda Ekonomi Bakanlığı) tarafından

ihracat kabul edilen sair çıkışları kapsamaktadır.

Daha basit bir ifade ile 'yabancılara ya da Türkiye dışında yerleşik Türklere yapılan mal satışları ve bu amaçla malların yurt dışına gönderilmesine ihracat denir". Ticari olarak "yabancı" ifadesinin anlamı üzerinde ise ayrıca durulacaktır.

Sayfa 5 / 28

Temel akış şeması itibariyle bir ihracat işlemini aşağıdaki gibi şekillendirebiliriz:

İhracatçı, ihraç edeceği mala göre ilgili ihracatçı birliğine üye olan, vergi

numarasına sahip;

Gerçek kişi, Tüzel kişi, Tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte, yürürlükteki mevzuat

hükümlerine göre hukuki tasarruf yapma yetkisine sahip ortaklıklar

olarak tanımlanmış bulunmaktadır.

İhracatçı olmanın temel koşulları arasında yer alan

ihracatçı birliğine üye olmak içinse; Şirketler için ilgili

vergi dairesinden tasdikli vergi levhası ya da vergi

mükellefiyet yazısı,

1. İmza sirküleri fotokopisi, 2. Maliye Bakanlığı'na muhatap (matbu) taahhütname 3. Ticaret sicil gazetesinin örneği (şirket kuruluşu ile ilgili) 4. Joint-Venture ve konsorsiyumlar için durumlarını bildirir ortaklık sözleşmesi

Sayfa 6 / 28

talep edilmektedir.

Görüldüğü gibi her tanımda aslında bir mevzuat metni üzerinde durulmaktadır. O halde mevzuat konusu her ihracatçının —en azından asgari çerçevede- vakıf olması gereken önemli bir konudur. Zira her türlü işlem sırasında çevremiz mevzuat duvarlarıyla örülmüştür. Bu duvarların nerede başlayıp nerede bittiğini iyi bilmek, duvarların arasında yer alan ve bizi dışa açacak (yani dış ticaret yaptıracak) kapının yerini sağlıklı biçimde bulmamızda bize yardımcı olacaktır. Ama unutmamalıyız ki, bu çalışmanın bundan sonraki bölümleri tamamen operasyon işlemleri üzerine odaklanmıştır. Oysa ki bu operasyon safhasına gelebilmek için firmalar öncelikle -pazara giriş" olarak adlandırılan aşamayı başarı ile geçmeli, yani firma önce pazar ve müşteri bulmalıdır.

İşte o pazarı bulduktan sonra artık "ihracatçı" olunabilir. Peki ihracatçı kimdir? ihraç edeceği mala göre ilgili ihracatçı birliğine üye olan, gerçek usulde vergiye tabi (tek vergi numarası sahibi) gerçek ve tüzel kişi tacirler, esnaf ve sanatkar odalarına kayıtlı olup, üretim faaliyeti ile iştigal eden esnaf ve sanatkarlar ile Joint-venture ve konsorsiyumlar olup, ihracat Yönetmeliği'nde tanımlanmıştır

İhracatçı olmak için herhangi bir belge veya izin sertifikası sahibi olmak gerekmektedir. Ancak ihracat işlemlerinin yerine getirilebilmesi için ilgili kuruluşların,

Ticaret ve sanayi odaları veya esnaf ve sanatkâr odalarına, ihraç edilecek ürünle ilgili ihracatçı birliğine

üye olmaları gerekmektedir

Ayrıca, Türk Ticaret Kanunu gereğince, gerçek veya tüzel kişi tacirlerin iştigal sahaları ve ana sözleşmelerinde yazılı olması nedeniyle, ana sözleşme sahası dışında kalan ürünleri ihraç etmek isteyen firmalar, iştigal sahaları ile ilgili gerekli düzeltmeyi yaptırmalıdırlar. Bu konuda firmanın mali müşaviri kendilerine yardımcı olacaktır.

Gümrük Birliğine girmeden önce (yani 1996 yılından önce) geçerli olan Ihracaty belgesi" lağvedilmiş olup, ürüne ve iştigal sahasına göre ilgili ihracatçı birliğine üyelik kaydı yaptıran ve tek vergi numarasına sahip olan (yani firma çatısı altında örgütlenen) kurumlar hukuken ihracatçı olabilir ifadesi yanlış bir ifade olmayacaktır.

2-DIŞ TICARET REJİMİ ÇERÇEVESINDE DÜZENLENMESİ GEREKEN BELGELER, ALINMASI GEREKEN İZİNLER ve SERTİFİKALAR

Bir dış ticaret işleminde iki temel belge vardır Bunlar;

Ticari Fatura ve Gümrük Beyannamesidir.

Esas itibariyle ihracat işlemi, yeknesak prosedürlerden ibaret olmayıp, ihraç edilecek ürüne, ihracatın gerçekleştirileceği ülkeye ve ihracat şekline göre değişir

Sayfa 7 / 28

Aynı şekilde, bunları ilgilendiren belgeler de farklılık göstermektedir. Şimdi bu belgeleri detaylandıralım.

Sayfa 8 / 28

Ticari Fatura (Commercial Invoice)

Bir firma için fatura demek, -ben para kazandım" demektir. O nedenle ticari fatura düzenlenmesi konusuna dikkat edilmelidir. Meselenin içine ihracatta KDV istisnası da katıldığı zaman konu daha da kritikleşir Ticari faturanın KDV boyutu ayrıca ele alınacaktır

Fatura, satılan bir malın cinsi, ismi, miktarı, birim satış fiyatı, teslim şekli ve toplam bedeli gibi bilgilerin beyan edildiği, satıcı tarafından alıcıya gönderilen bir hesap belgesidir.

Ticari faturayı "Proforma Fatura" (Proforma Invoice) ile karıştırmamak gerekir.

Teklif belirten faturaya "proforma", kesin olanına ise "orijinal" fatura denir. İş hayatındaki yaygın yanılgıya düşerek sözleşme hazırlamak yerine proforma fatura kesmeyi yeterli görmek hatasına düşülmemelidir Proforma fatura, bilhassa akreditifli işlemlerde (ki bunları ileride göreceğiz) bankalar tarafından talep edilir ve bir nevi sözleşmenin özeti niteliğindedir, ancak asla sözleşme değildir Ayrıca eklenmelidir ki, proforma fatura hiç bir mali yükümlülük doğurmaz.

Gümrük Beyannamesi (Customs Declaration Form)

Dış ticaret işlemlerinde "temel iki belgeden biri olarak sözü edilen gümrük beyannamesi, gümrük mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasından sonra gümrük idaresine sunulan dokümandır Gümrük Birliği ile birlikte mevzuatın ve belgelerin uyumlaştırılması çerçevesinde "Tek Tip Gümrük Beyannamesi" kullanımı getirilmiştir.

Gümrük Beyannamesi doğrudan doğruya mal sahipleri ile kanuni mümessilleri veya vekilleri tarafından düzenlenmekte olup, beyannameleri üzerinde kazıntı ve silinti yapılamayacağı gibi beyannamelerin tescili için ibrazından sonra, beyan edilen eşyanın cins, nevi, nitelik ve birim fiyatı bakımından herhangi bir düzeltme de yapılamaz.

Yukarıda ifade edilen ikili temel yapı çerçevesinde, belge düzenleme yapısı aşağıdaki tabloda daha net olarak gösterilmiştir:

Ekonomi Bakanlığı'nın Yetkisindeki Süreçte

Başvuru Konusu Başvuru Yeri Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak Hizmetler ihracat Genel Müdürlüğü Ekonomi Bakanlığı Hariçte Işleme Izin Belgesi

Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak

Sayfa 9 / 28

Ihracat

Yurtdışı Fuar Ve Sergileri Organize

Etme

Bazı Kimyasal Maddelerin Ihracatı

Standart Kontrol Belgesi Ekonomi Bakanlığı'nın Taşra Teşkilatı Bünyesindeki Ürün Güvenliği Denetmenlikleri Serbest Bölgelerde Dış Ticaret

Faaliyeti

Serbest Bölgeler Y.Y.H. Genel

Müdürlüğü

Sayfa 10 / 28

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın Yetkisindeki Süreçte

Başvuru Konusu Başvuru Yeri Gümrük Işlemleri

ihracatçının, Gümrük Beyannamesini ihracatçı birlikleri veya gümrük idarelerinden temin edip, doldurarak ihracatçı birliklerine onaylatması gerekmektedir. Gümrük Beyannamesi ve ticari fatura ile birlikte ihraç konusu ürüne, ihracat şekline ve ihracatın yapılacağı ülkeye göre değişebilen belgelerle ilgili çıkış gümrüğüne başvurulur ihraç konusu malın gümrük beyannamesinde belirtilen hususlara uygunluğunun tespiti için muayenesi yapılır. Muayene işleminin tamamlanması, malın yüklenmesi ve sonrasında gümrüklere gönderilmesiyle işlemler tamamlanır.

GÜMRÜK ve TICARET BAKANLIĞI (Gümrük idaresi ve Posta Gümrükleri)

Bedelsiz Ihracat

Bedelsiz ihracat konusu malların

değeri 10.000 $'dan az ise, "Bedelsiz

ihracat Formu" doldurulmak suretiyle Gümrük

idareleri veya Posta Gümrüklerine başvurulur.

Vize Işlemleri

ihracatyların, ATR Belgesini ve EUR. 1 Dolaşım Sertifıkasını bağlı bulunulan odalarda onaylatmaları gerekmektedir.

Diğer Devlet Kurumları 'nın Yetkisindeki Süreçte;

Sayfa 11 / 28

Başvuru Konusu Başvuru Yeri Harp, Silah ve Mühimmat. Ihracatı MILLI SAVUNMA BAKANLIGI Ihracatta KDV Iadesi (Ihracat Istisnası) İhracatçı 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ile KDV Tebliğleri ve Bakanlar Kurulu Kararlarena uygun olarak ihracatta KDV istisnasından yararlanabilmektedir.

MALİYE BAKANLIĞI (Gelirler Genel Müdürlüğü ve Vergi Daireleri)

Afyon ve Haşhaş Kellesi Ihracatı SAĞLIK BAKANLIĞI Uyuşturucu Maddelerin Ihracatı

Uluslararası Orijin ve Bitki Sağlık Sertifikası

GIDA TARIM ve HAYVANCILIK

BAKANLIĞI

Hayvansal Urünlerle Ilgili Sağlık

Sertifikası

Gübre Ihracatı (Kimyevi Olanlar

Hariç)

Tohum Ihracatı (Orman ağaçları tohumları hariç)

Su Urünleri Ihracatı (Avlanması yasak olan cins ve nitelikteki su ürünleri)

Yem Ihracatı (Yem Kanunu Kapsamına Girenler)

Zirai Mücadele Ilaç ve Aletleri

Veteriner Ilaçlar Ihracatı

Doğal Çiçek Soğanları Ihracatı (Doğadan elde edilmesi kontenjanla veya başka

herhangi bir kayıtla sınırlandınlan doğal çiçek soğanlarının ihracatında)

Damızlık Büyük ve Küçük Baş Hayvan ihracatı

Av Hayvanları Ihracatı

Yaban domuzu, kurt, çakal, tilki, sansar, porsuk ile yılanlar, kaplumbağa,

kertenkelelerin canlı ve cansız halde ve bunların tanınabilir parçaları ile bunlardan mamul konfeksiyon ürünlerin ihracatında

ORMAN ve SU iŞLERi

BAKANLIĞI

Tehlikeli Atıkların Ihracatı ÇEVRE ve ŞEHIRCILIK

BAKANLIGI $eker Ihracatı ŞEKER KURUMU

Sayfa 12 / 28

Diğer Kurumlar

Başvuru Konusu Başvuru Yeri Gümrük Beyannamesinin

Onaylatılması

Arap Boykot Listesinde Yer Alınmadığına Dair Belge

ATA Karnesi

Dahilde Işleme Izin Belgesi

Hariçte Işleme Izin Belgesi IHRACATÇI BİRLİKLERİ Kayda Bağlı Ihracat

Konsinye Ihracat

Bedelsiz Ihracat

Bağlı Muamele veya Takas Yoluyla Yapılacak Ihracat

Menşe Şahadetnamesi (ABC)

SANAYİ ODALARI, TİCARETODALARI, SANAYİ VE TICARET ODALARI

ATR Belgesi

EUR.1 Dolaşım Sertifikası

GSP Formu (Form A)

Nakdi ve Gayri nakdi Ihracat Kredisi ve ihracat Sigortası

EXİMBANK (Türkiye ihracat

Kredi Bankası)

Şimdiye kadarki açıklamalar bizi başka bir soruya daha götürmektedir. O soru ise ; "ihracat işlemleri çerçevesinde takip edilecek prosedür ve düzenlenecek belgeler aynı mıdır?"

Bu soruyu şöyle yanıtlayabiliriz, ihracat işlemlerinde takip edilecek prosedür ve düzenlenmesi gereken belgeler, standart ve kendini tekrar eden belgeler olmayıp,

ihracat yapılacak ülkeye ihracat şekline ve ihraç edilecek ürüne

göre aşağıdaki şekilde olduğu gibi, üç temel kategoriye aynlmıştır:

Sayfa 13 / 28

Bu tablo çerçevesinde ihracat işlemlerini üç temel kategoriye ayırabiliriz;

ihracat prosedürleri ve tanzim edilmesi gereken belgeler, alıcımızın bulunduğu ülkeye göre değişebilmektedir. Bu değişiklik başlıklarını;

Avrupa Birliği ülkelerine ihracat, Serbest Ticaret Anlaşması Akdettiğimiz ülkelere ihracat, Avrupa Serbest Ticaret alanı Ülkelerine ihracat ve

Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi çerçevesinde ihracat

3-DIŞ TICARETTE ÖDEME ŞEKILLERI ve BANKACILIK İŞLEMLERİ

Kabul etmek gerekir ki, tüm dış ticaret işlemlerinin ve bilhassa ihracatın temel amacı para kazanmaktır Para kazanamadığımız işlemler, zaman ve emek israfından öte, sonu "yıkım" olarak nitelendirilebilecek olumsuzlara yol açabilir. O halde bir dış ticaretçinin iyi bilmesi gereken işlemler arasında "ödeme şekilleri" yer almaktadır.

Bu ödeme şekillerini, ihracatçı bakımından "en düşük riskli" olanından "en yüksek riskli" olanına doğru sıralayacak olursak;

Diğer bir ifade ile, ihracatçı, yukarıdaki kutucukların sağına doğru gittikçe daha fazla riske girdiğini bilmelidir. İki yönlü bir yol olarak nitelediğimiz dış ticarette, ithalatçı ise kutucukların sol tarafına doğru gittikçe risklerini artım§ olur. Şimdi bunları tetkik etmeye çalışalım :

Sayfa 14 / 28

1) Peşin Ödeme ihracat bedellerinin, malın fiili ihracından önce (ithalatçı) tarafından ödenmesi (ihracatçı) tarafından tahsil edilmesi demektir. İthalatanın, sipariş edilen malların sevkiyatından önce ihracatçıya ödeme yapması demektir. Genellikle birbirini çok iyi tanıyan alıcı ve satım arasında gerçekleşip, tamamen güvene dayanmaktadır.

2) Akreditifli Ödeme Alcreditif konusunda yapılabilecek en iyi tanım, farklı hukuk sistemlerine tabi ülkelerin firmaları arasındaki ödeme prosedürünü şekil itibariyle formatlayan sistemdir biçiminde olabilir. Gerçekten de, akreditif bir mektuptur, hem de "kıymetli evrak" özelliğine sahip bir mektuptur ve o mektuptaki içerik, para alış-verişini yeknesak hale getirir ; tıpkı INCOTERMS (Intemational Commercial Terms/Uluslararası Ticari Teslim Terimleri) klozlarının teslimat işlemlerini yeknesaklaştırması gibi.

Sürecin işleyişi bakımından ise, ihraç konusu mala ilişkin belgelerin (yani sevk vesaikinin) ihracatçı tarafından kendi bankasına teslimi karşılığında mal bedellerinin tahsil edilmesine olanak sağlayarak çalışır. Akreditif sistemi, belirli bir maliyeti (kimi kereler pahalı) bir sistem olmasına karşın, bilhassa ihracatçılar için en güvenli ödeme şeklidir. Muhteviyatı itibariyle bir mektup olan akreditifin içeriği esasen alıcı ve satın taraflarca belirlenir. Yani, sözleşme muhteviyatında yer alan (bakınız: Sözleşmeler bölümü) hususların profomıa fatura aracılığı ile akreditif mektubuna yansımış halinden başka bir şey değildir.

3) Vesaik Mukabili Ödeme İhraca konu malı temsile salihiyetli vesaikin yetkili bankaya gönderilmesi karşılığında, bedelin tahsil edilmesine olanak veren ödeme şeklidir. Bir başka ifade ile bir bankanın mal bedelini tahsil ettikten sonra ithalatçıya mal ile ilgili belgeleri teslim etmesi şeklindeki ödeme türüdür. Pratik olarak bilinmesi gereken şudur ki, ihracatçı bakımından riskli bir ödeme şeklidir. Bu tarz ödeme şeklinde ihracatçının hem malı gönderip hem de parayı tahsil edememe riski bulunmasa da, gönderdiği malı ithalatçının çekmeme ve bu şekilde mağdur olma gibi bir riski bulunmaktadır. Uygulamada ise, kötü niyetli alıcıların, ihracatçıyı ikinci bir pazarlığa mecbur etme şeklinde kullanıldığına tanık olunmaktadır.

4) Mal Mukabili Ödeme İhracatçı bakımından en riskli ödeme şekli olup, bedelini tahsil etmeden malı gönderme esasına dayanır. İhracatçının bankasının, ithalatçının bankasına vesaikin bedelsiz olarak ithalatçıya teminine dair talimat vermesi olarak cereyan etmektedir. Güven unsurunun tesis etmeği durumlarda, ihracatçı bakımından kullanılması kesinlikle tavsiyeye şayan değildir.

4-Dlş TICARETTE TESLIM ŞEKILLERI (FOB/CIF ve TÜM ILGILI

KAVRAMLAR)

Merkezi Paris'te bulunan Uluslararası Ticaret Odası (ICC), uluslararası ticaret hareketlerinde anlaşmazlıklar', uyuşmazlıkları ve hukuk? ihtilafları ortadan

Sayfa 15 / 28

kaldırmak ve böylece alıcı ile satıcının gereksiz yere para ve zaman kaybını önlemek amacıyla, alım-satım işlemlerine bazı kurallar getirmiş ve bu düzenlemeleri ilk kez 1936'da "INCOTERMS" adıyla yürürlüğe koymuştur.

Son olarak 2010 yılında INCOTERM'ler gözden geçirilerek yeniden kaleme alınmıştır. 2010 yılına ait teslim şekilleri 2000 düzenlemesi ile karşılaştırıldığında ; pek çok önemli değişiklik yapıldığı görülür. 2000 ve daha öndeki düzenlemelekle 13 olan kloz sayısı 2010 düzenlemesinde 11'e düşürülmekle birlikte, INCOTERM klozlarının ruhunu oluşturan 'su yolu taşımaları / su yolu dışı taşımaları' ayrımı muhafaza edilmiştir. Bu aşamada bilmeniz gereken önemli bir konu da, bahse konu broşürde yer alan kuralların ancak taraflarca bu kurallara atıfta bulunulması halinde uygulanacağı yani INCOTERM kurallarının re'sen uygulanamayacağıdır.

Söz konusu terimler, temelde birbirinden farklı 4 ana kategoride (ihracatçı açısından masraf ve risk kategorisinin artış istikametine göre) ele alınmaktadır. Bu kategoriler, taşımanın "su yolunda" ya da su yolu dışında" yapılmasına göre farklılık gösterin

Sayfa 16 / 28

Sayfa 17 / 28

Tablonun detaylandırmasını ise aşağıdaki biçimde yapabiliriz;

EXW

Ex Work

Trcarî İşletmede Teslim

Satıcı malları işletmesinde daha önce belirlenen tarihte alıcının emrine hazır tutarak alıcıya bildirir. Alıcı malları işletmeden teslim alarak ihracı için gerekli belgeleri hazırlar gümrük işlemlerini tamamlayarak malları kendi ülkesine ithal eder. Malların işletmede teslim edilmesinden itibaren malla ilgili bütün masraf ve risk ile diğer yükümlülükler alıcı tarafından karşılanır.

FCA

Free Carrier

Belirlenen Yerde Taşımacıya Teslim

Bu teslim şeklinde satıcı malları gümrük işlemlerini tamamlayarak, belirlenen tarihte ve yerde ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği anda teslim işlemlerini tamamlamış olur. Bu andan itibaren malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya geçer. Taşımacılık işlemlerinden kaynaklanan tüm masraflar ve yükümlülükler de diğer tüm giderler gibi alıcı tarafından ödenir.

FAS

Free Alongside Ship

Gemi Doğrultusunda Teslim

Bu teslim şeklinde satıcı malları geminin yanına kadar getirmekle sorumludur. Mallar gemi rıhtımında ise; yükleme yerine getirerek, gemi açıkta demirli ise mavnalarla geminin yanına kadar götürülerek teslim edilir. Tesliminden itibaren malların kaybolması veya hasar görmesi gibi rizikolar alıcıya aittir. Bu andan itibaren malla ilgili bütün masraflar ve navlun alıcı tarafından karşılanır. Bu teslim şeklinde, ihracat gümrük işlemleri satıcı tarafından, ithalat gümrük işlemleri ise alıcı tarafından yapılır. Fakat taraflar, malların ihracat için alıcı tarafından gümrüklenmesini isterlerse (ki bu durumda Türk tarafi mevzuat'« ilgili hükümleri dikkate alınmalıdır) bu durum satış sözleşmesine açıkça eklenmelidir. Alıcı firmanın, ihracatın yapıldığı ülkede ihracatçı gibi hareket edebilmesi mümkün değilse, bu teslim şekli seçilmemelidir.

FOB

Free On Board

Gemi Bordasında Teslim

Bu teslim şeklinde satıcı malları belirlenen tarihte ve yerde, alıcı tarafından temin edilen gemiye yüklemeyi gerçekleştirir. Mallar geminin küpeştesine (güvertesine) geçtikten sonra meydana gelebilecek her türlü hasar, kayıp ve masraflar alıcının

Sayfa 18 / 28

sorumluluğundadır. Satıcı ihracat için gerekli tüm belgeleri hazırlar ve malların gümrük işlemlerini tamamlayarak (çıkış gümrüğünden söz ediyoruz) ilgili malı teslim eder.

CFR

Cost And Freight

Mal bedeli ve taşıma

Bu teslim şeklinde satıcı tüm masraf ve riskleri üstlenerek malları yükleneceği limana kadar getirir. Gümrük işlemlerini yaptırır ve Navlun ücretini ödeyerek yüklemeyi gerçekleştirir. Bu andan itibaren navlun dışındaki malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya aittir.

CIF

Cost, Insurance and Freight

Mal bedeli, Sigorta ve taşıma

Bu teslim şeklinde satıcı sigorta primi, navlun ve yükleme masrafları ve riskleri üstlenerek malları yükleyeceği limana getirir. Satıcı gemi acentası ile anlaşır ve navlunu öder. Satış sözleşmesindeki malların belirtilen tarihte ve yerde yüklemesinin yapıldığını alıcıya bildirir. Satıcı sigorta primini ödemek suretiyle yüklediği mal cinsine uygun olan en dar kapsamlı deniz nakliyat sigortası yaptırır Mallar gemiye yüklendikten sonra navlun ve sigorta primi dışındaki masraflar ve diğer vuku bulabilecek her türlü (sigorta anlamında) risk alıcıya geçer.

CPT

Carriage Paid To....

Taşıma,'e kadar ödenmiş

Bu teslim şekli özellikle çok araçlı taşımacılık türlerinde kullanılır Satıcı, belirlenen yarış yerine kadar navlun ücretini ödemekle yükümlüdür Malları ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği andan itibaren malla ilgili bütün risk ve navlun dışındaki masraflar alıcıya geçer.

CIP

Carriage and Insurance Paid To...

Sigorta dahil taşıma,....'e ödenmiş

Bu teslim şeklinde satıcı sigorta primi, navlun ve yükleme masrafları ve riskleri üstlenerek malları yükleyeceği limana getirir. Satıcı gemi acentası ile anlaşır ve temin eder. Satış sözleşmesindeki malların belirtilen tarihte ve yerde yüklemesinin yapıldığını alıcıya bildirir. Satıcı sigorta primini ödemek suretiyle

Sayfa 19 / 28

yüklediği mal cinsine uygun olan en dar kapsamlı nakliyat sigortası yaptırırAncak alıcı olağandışı risklere (grev, savaş, doğal afet vb.) karşı sigorta yaptırılmasını istiyorsa primini kendisi ödemek şartıyla satıcıdan sigorta kapsamının genişletilmesini isteyebilir. Satıcı tarafından mal bedelinin %10 fazlası ile yaptınlır.

DAT

Delivered at Terminal

Terminalde Teslim

DAT klozu. malların, taşıma vasıtasınca boşaltılmak üzere yarış noktasında alıcıya sağlanması (teslim edilmesini) anlamına gelmekle birlikte, daha önceki DEQ klozunun yerini alarak, DEQ'in aksine, multimodal (çoklu vasıta için) kullanılabiliyor

DAP

Delivered at Place

Mahalde (Yerinde)Teslim

DAP klozu, malların, taşıma vasıtasınca boşaltılmak üzere belirtilen belirli bir noktada alıcıya sağlanması (teslim edilmesi) anlamına gelirken, daha önceki DAF, DES ve DDU'nun yerini aldı. Her iki durumda da, malların belirlenen yere taşıma maliyetlerini / terminal bağlantılı zarar risklerini satıcı üstleniyor.

DDP

Delivered Duty Paid

Vergileri Ödenmiş Teslim

Bu teslim şeklinde DDU teslim şekli ile aynı prensiplere dayanır; ancak DDP teslim şeklinde satıcı bir de gümrük vergilerini ödemek zorundadır. Alıcının ülkesindeki yerel bir satıcıdan farksız şekilde malları devreder.

5-ULUSLARARASI TİCARET FUARLARI ve FUARLARA KATILIM

Ticaret fuarları pazarlama planının vazgeçilmez bir unsurudur. Ancak fuarların oldukça yaygın ve fazla olduğu düşünüldüğünde, seçici olmak gerekmektedir. Bu özellikle küçük bütçeli firmalar için çok önemlidir.

İhracatçı, ürünleri ile ilgili kapsamlı bir pazar araştırması yapmalı ve hedef pazarlarını belirlemek, pazarla ilgili olarak pazara giriş, pazarın potansiyeli, rekabet, ürünle ilgili istekle'', nakliye, satış ve dağıtım kanalları, promosyon faaliyetleri gibi bilgileri temin etmelidir. Hedef pazarlar tespit edildikten sonra uygun fuar seçimi için bir takım bilgilerin derlenmesi gerekir:

Sayfa 20 / 28

Fuarın adı, düzenlendiği şehir ve ülke, tarihi, sergilenebilecek ürünler ve

fuar içinde ürün grupları, vs. Bir önceki fuarın kataloğu Brüt ve net stand alanı Ziyaretçi promosyon kampanyası Fuar hakkında o ülkedeki Ticaret Müşavirtiklerimizin ve meslek kuruluşlarının görüşleri Fuarın organizatörü ve destekleyen kuruluşlar Bir önceki fuarın raporu ( Katılımci ülke ve firma sayısı (yerli ve yabancı),

ziyaretçi profili, fuardaki iş bağlantıları, vs) Aynı konuda ve tarihlerde benzer fuarlar var midir; seçtiğiniz fuar

alternatifleri içinde en iyisi midir? Etkin bir katılımın maliyeti nedir? Fayda/maliyet analizi Fuardan sonra da bu pazar için para ve zaman yatırımı yapılabilecek

midir? Potansiyel alıcılara fuarda ulaşma olanağı ve alıcıların fuarlar aracılığıyla

iş yapma alışkanlığı var mıdır? Bu fuara katılındığı takdirde ne tür finansal destekler temin edilebilir? Bu fuara daha önce katılan firmaların izlenimleri Fuarda düzenlenecek yan etkinlikler Organizasyon prosedürleri ve hizmet temini Organizatör kuruluşun milli organizasyonu altında katılmıyor ise,

organizatörün geçmiş tecrübeleri, referansları Organizatör kuruluşun üstlendiği tanıtım kampanyası

Bir ticaret fuarına katılımın başarılı olması için iyi bir planlama gerekir. Başarılı bir planlama ve katılım için bir kişi fuar koordinatörü olarak tespit edilmelidir. Bu kişi fuar bütçesinin hazırlanması ve takibi, organizasyon prosedürlerinin yürütülmesi, stand rezervasyonunun yaptırılması, sergilenecek malların seçimi, stand konstrüksiyon ve dekorasyonunun organizasyonu, nakliye, gerekli stand elemanlarının bulunması, organizasyonu, eğitimi ve görev tanımlarının belirlenmesi, ziyaretçi promosyonu, ziyaretçi kayıtlarının tutulması. follow-up, değerlendirme gibi işlerden sorumlu olacaktır. Fuar koordinatörü stand kurucularının seçiminden, dokümantasyona kadar fuarın bütün işleri ile ilgi olarak katılımcılara yardımcı olabilmektedirler.

Fuara katılımın başarıya ulaşmasında olmazsa olmaz faktörierden birisi fuardaki standımızı belirlenen hedef kitleden yeteri sayıda kişinin ziyaret etmesinin sağlanmasıdır. Promosyon kampanyasının temel amacı hedef kitlenin katılımınız hakkında bilgilendirilmesi ve bu kişilerin standımızı ziyaret için motive edilmesidir. Bu amaçlara ulaşmak için belli başlı yöntemler şunlardır:

Hedef kitlenin belirlenmesi: Genel olarak hedef kitle ithalatçılar, acentalar, distribütörler, toptancılar, perakendeciler, satın alımcılar, ürünlerin kullanıcıları, satın almada bilgisine başvurulan teknik personel , Ticaret Odaları, konuyla ilgili kamu ve meslek kuruluşları, demek ve birlikler, tüketiciler, seyahat acentaları, tur operatörleri ve basından oluşur.

Fuar için yayınlar hazırlama: Katılımcı firmalar tarafından hazırlanabilecek basık materyal genel olarak firma broşürü, ürün katalogları, ürün ve fiyat listeleridir.

Sayfa 21 / 28

Direkt postalama: Tespit edilen hedef kitle için fuar açılmadan makul bir süre önceden bir davet yazısı hazırlanmak ve mümkün olduğunca kişi ismine gönderilmelidir. Ekinde firma broşürü, ürün katalogları, fiyat listeleri vs. materyal, ücretsiz giriş biletleri yer almalıdır.

Fuar kataloğuna giriş: Giriş için son gün kaçırılmamalıdır.

Kişisel temaslar: Fuar öncesinde veya sırasında telefonla veya bizzat ziyarete giderek olabilir. Kişisel temaslar özellikle diğer promosyon faaliyetlerinin ihmal edildiği 'acil durumlarda' gereklidir ve iyi de sonuç verdiği gözlenmiştir.

Basınla ilişkiler: Basında yer almak özellikle direkt postalama listesinde olmayanlara da ulaşılabilmesi açısından önem taşır. Basın bülteni hazırlanmasındaki temel prensipler; kısa olması, bir sayfayı geçmemesi, genellemelerden kaçınılması, fırmayı ve ürünleri tanıtan kısa fakat etkili bilgi verilmesi, büyük marjlar kullanılması, fuarın adı, tarihi ve stand numarasının mutlaka behrtilmesidir. Basın bülteni fuardan altı- sekiz hafta önce tanıtıcı fotoğraf eşliğinde gönderilmelidir.

Reklam: Bireysel olarak katılımcılar için nispeten pahalı olmakla birlikte reklam ziyaretçi promosyonu açısından önemli bir yöntemdir. Reklam fuar kataloğuna, ticaret ve ekonomi dergileri veya günlük gazetelere verilebilir.

Fuarın elektronik enformasyon sistemine giriş: Birçok fuarda elektronik bilgi sistemleri bulunmakla ve ziyaretçiler katılımcı firmalar, stand numaraları, ürünler, hizmetler gibi bilgilere bunlar vasıtasıyla ulaşabilmektedirler. Bu hizmet genelde ücretsizdir.

6-BİR İHRACAT EN STRUMANI OLARAK SERBEST BÖLGELER

Serbest Bölgeler En Geniş Tanımıyla; Gümrük Alanı Dışı Kabul Edilen ve Gümrük Mükellefiyeti Bulunmayan (KDV ve Gümrük vergisi İstisnası) Resim, Harç Mükellefiyeti Bulunmayan Kambiyo Mükellefiyeti Bulunmayan Bürokratik işlemlerin Tek Elden Yapıldığı Üretim veNeya Ticaret-Lojistik Hizmetlerinin Verildiği Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan bölgelerdir.

Ülkemizde Serbest Bölgelerin hukuk altyapısını oluşturan 3218 sayılı Yasaya göre ise;

"Serbest bölgeler, Türkiye Gümrük Bölgesinin parçaları olmakla beraber; serbest dolaşımda olmayan eşyanın herhangi bir gümrük rejimine tabi tutulmaksızın ve serbest dolaşıma sokulmaksızın, gümrük mevzuatında öngörülen haller dışında kullanılmamak ya da tüketilmemek kaydıyla konulduğu, ithalat vergileri ile ticaret politikası önlemlerinin ve kambiyo mevzuatının uygulanması bakımından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olduğu kabul edilen ve serbest dolaşımdaki eşyanın bir serbest bölgeye konulması nedeniyle normal olarak eşyanın ihracına bağlı

Sayfa 22 / 28

olanaklardan yararlandığı yerlerdir. Bu bölgelerde gümrük ve kambiyo mükellefiyetine dair mevzuat hükümleri uygulanmaz."

Serbest Bölgelerin dış ticaret bakımından avantajlarını sıralayacak olursak;

Türkiye'den KOV'siz mal / hizmet satın alınabilmesi Kar Transferi İmkânı, Yurt dışından gümrük vergisiz mal alınabilmesi, Stoklamada Zaman Kısıtlaması Bulunmaması, Ucuz ve Gelişmiş Altyapı İmkanı Teşvik ve avantajlardan yedi ve yabancı ayrımı yapılmaksızın tüm firmaların eşit olarak yararlanması Konumları itibarıyla lojistik merkezler olmaları Yabancı işçi İzinlerinin Hızlı Alınabilmesi Vergisel Teşvikler (Üretim/İhracat merkezli)

başlıklarını ifade edebiliriz.

Serbest bölgede firma kurmak suretiyle dış ticaret faaliyeti yürütmek isteyen firmaların önlerinde çeşitli seçenekler bulunmaktadır. Serbest bölgede faaliyet göstermek isteyen firmalar, 'yatırımcı kullanıcı' ve 'kiracı kullanıcı' sıfatları ile bölgelerde faaliyet gösterebilecekleri gibi, <üretim', 'alım — satım' ve 'iş yeri kiralama' gibi başlıklarda dış ticaret faaliyeti sürdürebilmektedbler

7-İHRACATI

DESTEKLEM

E SİSTEMİ 1.

ihracatta KDV

İstisnası

Öncelikle konuya "katma değer konusundan girmek daha sağlıklı olacaktır. Katma değer, Bir malın üretiminin tüm aşamalarında satış fiyatından bir önceki aşamada yapılmamış ana tüketim harcamasının çıkarılmasından kalan miktardır. Yani, bir üretim sürecindeki çıktı ile girdi arasındaki farktır. Örneğin 10 TL değerinde hammadde alınmış, bu hammadde toplam olarak 20 TL ücretle çalıştırılan işçilerle işlenmiş ve 50 YTL değerinde bir ürün ortaya konmuş olsun. Burada girdi 10 TL olarak ölçülür. işyerinde çalışan işçilere ödenen ücretler girdi olarak değerlendirilmez. Çıktı ise 50 TL'dir. Fark 40 TL katma değeri oluşturur. Bu katma değerin 20 TL'sini işçiler alır. Geri kalan 20 YTL de (artı değer) kardır.

Peki bunun dış ticarete, daha doğrusu ihracata yansıması nasıldır? KDV sistemini uygulayan ülkelerde (ki bu vergi genellikle modern bir vergi düzeni

Sayfa 23 / 28

uygulayan ülkelerde geçerli olmakta, örneğin petrol gelirleri dolaysıyla bir vergi sistemi kurmaya ihtiyaç duymayan ülkeler için geçerli olmamaktadır) ihracat işlemleri KDV'den muaftır. Nitekim, ülkemizde de 3065 sayılı yasa çerçevesinde bu muafiyet tesis edilmiştir.

Bu çerçevede, "ihraç" olarak kabul edilen teslimler, KDV'den müstesna olacaktır. 3065 sayılı Kanuna göre bir teslimin "ihraç" sayılabilmesi için ;

a)İlk koşul olarak teslim, Türkiye dışında yerleşik bir alıcıya yapılmış olmalıdır.

b)Teslim konusu mal, Türkiye Cumhuriyeti gümrük hattından geçerek bir dış ülkeye vğsıl olmalıdır. Teslim konusu malın ihraç edilmeden önce yurtdışındaki alıcı adına hareket eden yurtdışındaki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesi veya herhangi bir şekilde değerlendirmesinin durumu her hangi bir biçimde değiştirmeyeceğinin bilinmesi gerekir.

Yurtdışındaki müşteri tabiri; ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurtdışında olan alıcılar ile yurtiçinde bulunan bir firmanın yurtdışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade eder. Bir hizmetin yurtdışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için, aşağıdaki her iki koşul birden istisnasız olarak yerine getirilmiş olmalıdır

a)Hizmetler yurtdışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır. b)Hizmetten yurtdışında faydalanılmalıdır

Kanun metninden anlaşılıyor ki Türkiye'de satılan bir malın alıcısı da satıcısı da Türkiye'de olmalıdır (ikamet anlamında) ki vergisi Türkiye'de alınabilsin (bazı istisnai durumlar olabilir).

Başka bir hal ise şudur: ikametgahı Türkiye'de olmayan şahıslar (turist v.b. kişiler) Türkiye'den aldıkları mallar için alım esnasında vergi öderler ancak ödedikleri bu vergiyi gümrükten çıkarken, söz konusu mala ait faturaları beyan ettikleri taktirde geri alırlar

Diğer istisnaya tabi durumlardan bazıları ise şunlardır:

Uluslararası taşımacılık işleri, Petrol arama ve taşıma işleri, Uluslararası anlaşmalar gereğince, diplomatik temsilcilere başka ülkelerde yapılan teslim ve hizmetler, Serbest bölge hükümlerine tğbi hizmetler, Zirai amaçlı su teslimleri ile ticari amaçlı olmayan perakende içme suyu teslimleri, Darphane ve damga matbaası tarafından yapılan hizmetler.

Sayfa 24 / 28

Konunun ihracatçı (ya da ihracatçı adayı) bir fırmayı ilgilendiren tarafı ise, ihracatçı firmanın ihraç edeceği mal üzerindeki KDV yükü kadar bir finansman temin ettiğidir. Gerçekten de, ihracatçıların düşük kğr marjları ile ihracat yaptıkları bir dönemde, örneğin %18 nispetinde bir istisna, gerçekten de çok önemli olup başlı başına bir teşvik ya da finansman tekniği olarak mütalaa edilebilir.

2. Dahilde işleme Rejimi

Çok basite indirgenmiş bir tanımlama ile, ihraç etmek kaydıyla kullanılan girdilerin vergi ve harçlardan muaf olarak temin edilebilmesini sağlayan sistem, "dahilde işleme rejimrdir. Bu sistemde firmalar, ihraç edilmesi düşünülen malların üretiminde kullanılacak olan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul, ara malı ve ambalaj malzemelerinin başta çeşitli vergisel yüklerden muaf olmak üzere ve devlete ihracat taahhüdünde bulunmak koşuluyla, çeşitli kolaylıklar ve teşviklerden yararlanabilirler. Teşviklerden yararlanabilmek için Dahilde işleme izin Belgesi alınması zorunludur.

3. Türk Eximbank Kredi ve Sigorta Uygulamalan

Türkiye ihracatını destekleyen kurumsallaşmış tek asli kamu kaynaklı teşvik kurumu olan Türk Eximbank, ihracatçılar', ihracata yönelik üretim yapan imalatçıları ve yurt dışında faaliyet gösteren müteahhit ve girişimcileri kısa, orta ve uzun vadeli nakdi ve gayri-nakdi kredi, sigorta ve garanti programları ile destek vermektedir. Bu destekler, programın türüne göre teminat karşılığı veya teminatsız olabilmektedir.

Türk Eximbank, ihracatçılar], ihracata yönelik üretim yapan imalatçıları ve yurt dışında faaliyet gösteren girişimcileri kısa, orta-uzun vadeli nakdi ve gayri-nakdi kredi programları ile desteklemektedir. Ayrıca, vadeli satış işlemlerini teşvik etmek ve bu yolla ihracat hacmini artırmak, yeni ve hedef pazarlara girilmesini kolaylaştırmak amacıyla vadeli ihracat alacaklarını iskonto etmektedir.

4. Hibe ve iade Şeklinde Devlet Yardımlan

ihracata Yönelik Devlet Yardımları, oldukça önemli kalemlerden müteşekkil olup, yardımların uygulanmasında nihai onay mercii Ekonomi Bakanlığı'dır Söz konusu devlet yardımları;

Araştırma-Gelişfirme Yardımları Uluslararası Nitelikteki Yurtiçi ihtisas Fuarlarının Desteklenmesi Yurtdışında Milli veya Bireysel Düzeyde Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesi Pazar Araştırması Desteği URGE Desteği Yurtdışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım Faaliyetlerinin

Desteklenmesi Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması ve Türk Malı İmajının

Yerleştirilmesine Yönelik Faaliyetlerin Desteklenmesi

Sayfa 25 / 28

biçiminde sıralanabilmektedir.

Yurtdışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım Faaliyetlerinin

Desteklenmesi

Küresel rekabetin işletmelerimizi her geçen gün daha fazla rekabete zorladığı bir dünyada, durağan olarak adlandırabileceğimiz "re-aktif' pazarlama stratejileri yerine müşterinin ayağına kadar gitmek anlamına gelen "pro-aktif' pazarlama stratejileri ön plana çıkmıştır. İşte bu anlamda potansiyel pazara giderek orada mekan kurma ve kurumsallaşma yolu ile ihraç pazaılannı geliştirmek isteyen firrnalarımıza, en büyüm maliyet kalemleri olan kiralar, reklamatanıtım ve marka tescil maliyetlerinin desteklenmesi gibi alanlarda 3 yıl boyunca destek olunmaktadır.

Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi

Tıpkı rekabet gibi, kalite kavramının da ihracatın olmazsa olmazı anlamına geldiği günümüzde, ürettiği ürün için zorunlu ya da opsiyonel kimi uluslararası kalite ve insangçevre sağlığı belgelerini edinmek isteyen firmalarımız, yaptıkları masrafın %50'sini destek kapsamına aldırabilmektedirler.

Pazar Araştırması ve Pazarlama Desteği

Az önce ifade ettiğimiz pro-aktif pazarlama stratejisinin en önemli aşamalarından birisi de, hiç şüphesiz pazarı yerinde tanımak ve müşteriyi yerinde görmektir işte bu faaliyetleri gerçekleştirmek ve fıziken yurt dışına açılmak isteyen KOBİ'lerimizin seyahat, konaklama ve gidilen ülkelerdeki pek çok masrafları %70 gibi ciddi bir oranda destek kapsamına alınmış bulunmaktadır

Yurt Dışı Fuar Katılımlannın Desteklenmesi

Firmalarımızın en yaygın kullandığı pazara giriş araçlarından birisi olan yurt dışı fuarlara katılım, gerek bireysel gerekse organizatörler aracılığı ile yapılmakta ve tüm dünyada giderek daha yaygın biçimde kullanılmaktadır. Bu hususta da KOBi'lerimiz sadece stand kiraları değil, nakliye anlamında da desteklenmekte ve kimi sektörlerimiz destek kapsamından daha geniş biçimde yararlandırılmaktadır.

Yurt içi ihtisas Fuarlan Desteği

Sadece yurt dışı fuarlar değil, yurt içi fuarlar da ihraç pazarlanmızı geliştirmenin en önemli araçlanndan birisidir. Ülkemizin 300 milyar doları aşan dış ticaret hacmi, bilhassa belli bölgelerimizi uluslararası alanda ön plana çıkarmış ve bu bölgelerdeki fuarlar büyük önem kazanmıştır. Firmalanmızın yurt içi ihtisas fuarlannı da daha etkin biçimde kullanmaları, öncelikleri arasında yer almalıdır.

Araştırma-Geliştirme (AR-GE) Yardımı

Sayfa 26 / 28

Emek-yoğun olmaktan ziyade sermaye-yoğun sektörler aracılığı ile ihraç gelirlerimizi artırmak firmalarımızın öncelikleri arasında olmalıdır. Bu hedefe ulaşmak, ülkemiz genelinde ar-ge çalışmalarını artırmak ve ar-ge harcamalarının milli gelirimiz içindeki payını gelişmiş ülkeler düzeyine çıkartmakla mümkün olabilecektir. Ar-ge çalışmalarının öneminin yanı sıra ne denli masraflı ve zahmetli çalışmalar olduğu bilinmektedir. ilgili destek, bu alanda bilhassa sanayi alanında faaliyet gösteren firmalanmızı bir taraftan ar-ge çalışmalarına teşvik ederken diğer taraftan masraflann önemli bölümlerini firmalanmızın üzerinden almaktadır.

Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi (URGE)

Bir iş birliği kuruluşu (ticaret sanayi odası, organize sanayi bölgesi, demek ve kooperatif gibi) önderliğinde 36 aylık ihracat projelerini gerçekleştirmek suretiyle katılma firmaya ihracat becerisi kazandırmak üzerine ve %75 Ekonomi Bakanlığı desteği ile uygulanan bir destek çalışmaları bütünüdür.

Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve TURQUALITY®'nin Desteklenmesi

Her geçen gün daha kaliteli ve tercihe sayan ürünler üreten ve ihracatının %50'den fazlasını AB gibi son derece zor bir pazara yapma başarısı gösteren yerli sanayimiz, artık kendi içinden dünya markalan oluşturabilecek aşamaya gelmiştir. Bu çerçevede, Turquality kapsamına girebilecek kapasitedeki fımıalanmız için son derece geniş bir destek yelpazesi geliştirmiş bulunmaktadır.

8-DIŞ TICARET SÖZLEŞMELERİ ve İHRACAT/İTHALAT SÖZLEŞME

UYGULAMALARI

Genel olarak, iki ya da daha çok ülke ile bağlantılı sözleşmeler "uluslararası" olarak nitelendirilmektedir. Uluslararası ticaretin konusu olan dış ticaret işlemleri, alıcı ve satıcının sözleşme yapması ile başlar. Yaygın olarak benimsenen ticaret prensiplerine göre bir tarafın ileri sürdüğü şartları karşı tarafın yazılı olarak kabul etmesi halinde geçerli bir sözleşme yapılmış demektir. Sözleşmede, tarafların yükümlülükleri ve haklarının kesin bir biçimde şarta bağlanması zorunludur. Malların bir yerden başka bir yere taşınmasında hangi tarafın ne yükümlülüğü olduğu, yükümlülükler yerine getirilmediği takdirde zararın nasıl bölüşeceği, taşıma sırasında malların kaybolması ve hasar görmesi halinde zararın hangi tarafa ait olacağı hususlan sözleşmede açık olarak yer almalıdır. Diğer taraftan, alıcıya teslim olayının nasıl oluştuğu, yani hangi hal ve noktada satıcının yükümlülüklerini gerçekleştirmiş sayılacağı hususlarının standart kurallara bağlanması ve bu kuralların sözleşmelere aynen konması yerine kısaltılmış biçimleriyle kullanılmalan ihtiyacı her zaman kendini göstermiştir.

Doğrudan doğruya satıcı ile dış alımcı arasında akdedilen ihracat sözleşmeleri ticaret hukukunun satış veya eser sözleşmesi kapsamında mütalaa edilen sözleşmelerdir. Muayyen bir malın bir defalık satışında veya o satışı takip eden

Sayfa 27 / 28

aynı konudaki dış satımlarda her zaman karşılıklı bir sözleşme yapılmayıp bir tarafın teklifi ile diğer tarafın kabul yazısı veya teyit mektubu ile gerçekleştirilir. Yazılı bir sözleşme, ticari işlemlerin "anayasası" niteliğindedir ve sadece işlemden önce ve işlem esnasında tarafların kendi pozisyonlarını sağlıklı biçimde tespit etmelerine imkan vermekle kalmayıp, işlemden sonra (ortaya çıkması muhtemel uyuşmazlıkların çözümünde) 'kanıt' teşkil eden bir belgedir.

Ticari sözleşmeler, gerek iç hukukumuz gerekse uluslararası hukuk bakımından şekil şartına tabi olmayıp, taraflann üzerinde anlaştıkları koşulları yazılı olarak ifade eden bir "irade beyanı"dır. Bir ticari sözleşme, ilgili ticari işlemin en başından en sonuna kadar (hatta işlem tamamlandıktan sonraki kimi ilgili aşamalar da dahil olmak üzere) bütün bir süreci kapsar ve açıklığa kavuşturur. Bu anlamda, sözleşmelerin muhteviyatı (unsurları) önem taşır.

8-İLETİŞİM

1368. Cad. No:18/123 Kat:2 Yenimahalle – ANKARA

Telefon : +90 312 394 74 08

Faks: +90 312 394 74 09

Mobil :+90 533 393 02 90

www.anatoliatradecenter.com

İLETİŞİM FORMU

Adınız:

Soyadınız:

E-Posta Adresiniz:

Telefon Numaranız:

Sayfa 28 / 28

Firma Ünvanınız:

Mesajınız: