A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    1/19

    I. ATHEIHHUAI THUCIIN, PAUNAAK LEH KAMCIIN HUAI.

    (a). Thuciin

    Thupatna.

    Hih Thuciin in, taanglai in a ki um mahmah hi. A ki up zahkhat in zong amaan, a

    tung takpi hi. Pi Ngul Khua L:ianin, Pupa gualgen,hemlam sinthu tuuktaang

    bang tunglua sang, Khial hi, cihna ding peuhmah a omkei hi.Ahi zongin, tulai khang, tulai pilnate in a umkei aa, zong asaang zokei hi. Adiak

    diakin, Pasian um a kici te abngin, a um nuam ahih leh, a langpan anial zaw hi.

    Na pen, upna tawh a ki sai mahmah hi. Ih up leh hi takpi aa, ih up kei leh a hi kei

    hi. Gtn:- Sikha a umte in, zong muthei takpi liang in a om hangin, a um hetlo te in,

    a zonzon, a tawnghtawngh hangin a muthei kei uh hi.

    1. A guta te tawh ki khawl kei in. ( Guuktat na in hong lawh ding hi. )

    2. A kamsiam khempeuh um kei in.(Siatna ding kamsiam zong hi thei hi)

    3. A mel hoih bekin teel kei in.( A taktak na hoihlo thei cihna hi.)

    4. A pianpih mittaw kheelbai te ko lo ding ( Ei tung hong tuthei cihna hi.)

    5. A uisan te tawh ki thawl kei in.( A uisan un hong lawhkha ding hi.)

    6. A zuauthei te tawh ki khawl kei in.( Zuau theih in hong lawh ding h.)7. Aak khadawn ne kei in.( Khuadam ki thuak lah thei cihna hi.)

    8. Aak khebom ne kei in.( Lokhawh haat ding. Khualak vak hat ding cihna hi.)

    9. Aak lungtang ne in.( Zingsang in lol aa, nasep khempeuh zo thei hi.)

    10. Aak tawphun ne kei in.( Phun hat thei cihna hi.)

    11. Aakgil, buuk, bu na bawl teh, veih sang lo ding.( Aakte giat nuamlo hi.)

    12. Aakgil, buuk, buu na bawl teh, veihnamkhau zang lo ding.( Aak giat nuamlo hi.)

    13. Aak gilzial ne kei in.( Aak gilzial nete tuantual cihna hi.)

    14. Aaklui suang ne kei in.( Mimai ah maipha ngahlo in, ki maimawl thei hi.)

    15. Aakno tuitaa a site sa ne kei in.( Khuadam ki thuak lah thei hi.)

    16. Aak oplai tuii lawn saklo ding.( Aaktuii te dah thei cihna hi.)

    17. Aaksin ne kei in.( Aaksin nete meidawi uh cihna hi.)

    18. Aaktui a pumin ne kei in.( Na lung mawk ding cihna hi.)

    19. Aaktui adahte neekloh hoih hi. .(A nete thadah thei uh cihna hi.)

    20. An neek laitak ankeu kiatsuah lo ding.(Ki vaak zo lo thei cihna hi.)

    21. Anneek laitak ki tawng theilo ding.( Ki itna omlo, Pasian in deihlo hi.)

    22. Anneek laitak zawhngeu lawng ken.( A mul leh an ne khawm le cin, haihuut ki

    veithei.)

    23. An neek laitak ankuang uum mi sim theilo ding.( An liau in ki khamlo thei )

    24. An huana thukkhuuk toktok lo ding.( Gil na thei cihna hi.)

    25. Ankhing peuhpeuh bua mawkmawk lo ding.( Kial tung thei.)

    26. Ankuang ah ki tailo ding.( Kaamsiat na leh cidam lohna ki om thei hi.)27. Ankuang kantan thei lo ding.( An hauhna in hong ma thei cihna hi.)

    28. Ankuang nuak theilo ding.( Khantawn in ki cimawh thei cihna hi. )

    29. An laaklaitak hau nung ci theilo ding.(An apha ding zah phalo in kizawng thei

    cihna hi.)

    30. An neekna kuang khe tawh sui theilo ding.(Ankuang in nuntakna hiaa, zahtak

    ding).

    31. An sukna sumhtung ah tu lo ding.( Tawbo ah meima om thei cihna hi.)

    32. Antang ki mawlna aa zang lo ding.( An hauhna in hong ma thei cihna hi.)

    33. Baalke sau ne in. ( Na sam hoih aa sau ding.)

    34. Beelmang kang ko kei in. ( Na ciphual in thak ding hi. )

    35. Buhkhit na tui dawn den in. ( na cidam ding hi. )36. Buhtei in an ciam kei in. ( Gul ki tuak thei cihna hi. )

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    2/19

    37. Buhtei in mi saat kei in. ( Vakhu suak thei vihna hi. )

    38. Buipi sa ne kei in. ( na khangual pha zo lo ding hi teh. )

    39. Buipi vaak na tuah leh pelin.( Ki kamsia thei cihna hi. )

    40. Bumleh ki thawih na ah pai kei in.( Ei tung hong tu thei cihna hi.)

    41. Ciampeek in kuamah saat kei in.( Nupi-dawi ki vei thei cihna hi.)

    42. Ciiltat luat ding ngaihsun dah in. ( Mi tawh hong ki khen sak thei.)43. Ciil baan siat mawkmawk kei in. ( Mi ginalo lim lahna hi.)

    44. Cina na vehteh, sini teh ci kei in.( Cina lungneu in si takpi thei hi.)

    45. Cingh in mi huhin.( Nang zong hong ki tuacih ding hi. )

    46. Gamlak ah nitum kuanin nahteh muut(tum) lo ding.( Dawi in hong zui thei.)

    47. Gampi dawi thawihna ah, tuanvai te khat peuhpeuh in zukham theilo ding.

    ( (Cina dam zolo thei)

    48. Gamsa innsa mittang ne kei in.( Mit tho vaiin bawk nuam deuh cihna hi.)

    49. Gamsung giahna ah khe pheek lo ding.( Dawi in khiim thei cihna hi.)

    50. Gamsung giahna ah khuuk tung lo ding.(Ngalkhawhang vasa-in tu thei cihna

    hi.)

    51. Gamsung leh lote ah ihmu mawkmawk lo ding.( Dawi in man thei cihna hi.)52. Gamsungah gulphiit tum thei lo ding.( Gulpi, Ngalkhawhang ten delh thei.)

    53. Gan khaukhih laitak paupha lo ding.( Gan ki khaksuah thei, ki man zolo.)

    54. Gan suak zolo aa si te sa numei no ten ne lo ding.( Nau suak zolo thei.)

    55. Ganhing peuhpeuh khel bawl kei in.( Sihsia aa ki si thei hi.)

    56. Gaamtaam tang ne in.( Na ha to in ngoo ding hi.)

    57. Gaataam tui sial dawn kei in.( Phukhong ki vei thei cihna hi .)

    58. Gawphel( Saili) khe tawh kantanh theilo ding.( Vasa ki man theilo cihna hi.)

    59. Gulpi na thah leh genlo ding.( Gulpi in phu la thei cihna hi.)

    60. Gulpi samnei, gul meitawng, tang luka leh mihing kilu na tuah leh, daaitak in

    pel zaw in. ( Kamsiatna lian teng ki gawmna ci hi.)

    61. Guta thei te tawh ki thuah kei in.( Guuktak in hong lawh thei cihna hi.)

    62. Ha na bawh teh, Thankiik aw, nang hahoih leh kei hasia kikheek ni ci in inntung

    lamah lawnto ding. ( na hahoih pokik ding cihna hi.

    63. Hong ki pia khempeuh ne pahpah lo ding.( Cihtakna lim lahna hi.)

    64. Hong mudahte na thukkik kei in. ( Pasain in thupha hong pia ding hi.)

    65. Hualsing awnsan aa lupna bawl theilo ding.( Nupa ki khen thei.)

    66. Huansung dawithawih na sa innah ciah pih lo ding.( Cina damlo ding hi.)

    67. Ih lawihsa inn, kumkhat sungin ki luutkik theilo. ( Luutkik leng, ih luangin

    sawng thei)

    68. Inn a kisuan leh innkhang lam suanlo ding.(Khantoh na khak thei.-Luangin

    sawng thei.)69. Inn katna aa ganhing kanglum te sa khangno te in ne lo ding.( Ki kamsia thei.)

    70. Inn lam na dingin, mupi buutna sing lalo ding.( Ki kamsia thei cihna hi.)

    71. Inn nuaiah mei-eek, meikuang khia lo ding.( Sikha in hong khem thei hi.)

    72. Inn nunglam(Phaitamlam) tawtawn lo ding.( Mittaw limbang cihna hi.)

    73. Innsak innkhang huang umna keek theilo ding.( Huaiham na hi.)

    74. Inn tenna sa inn mailam bek khan thei ding.( Mihing nuntak na lim hi.)

    75. Inntuan sate innpi ah lutkik nawnlo ding.( Inntal sii kici in, kamsiatna hi. Ki

    cidamlo.)

    76. Innveeng te huan daai keek saklo ding.( Pasian in awilo hi.)

    77. Innka aa ki pho thau kantan theilo ding.( Thau muilim na bei thei hi.)

    78. Inn leh mi kaang, lo hal te a zingciang kaangtang ding.( Kampha ding.)

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    3/19

    79. Innnuai ahi zong lupna tung pan ahi zong ui khia lo ding.( A khiate mah ki

    khiakik thei)

    80. Innpi singkhuam dingin singkaa khempeuh zanglo ding.( Tolo ding hi.)

    81. Innsung munphiat teh, vante suilo ding.( Eimah ki-upat na hi.)

    82. Innsung vakna( panmun) nei te khawlsak lo ding.( Kamsiatna hi.)

    83. Inntual phungmai kho siangtho sak ding.( Ta na neihteh amel hoih ding.)84. Inntuan sa te innpi te tawh, lo ki taanglo ding.( An zawng thei hi.)

    85. Kahneh keiin.( kahneh te sikha in man thei.)

    86. Kamsia na pau leh( Sial na liau ding hi.)

    87. Kamsiam lecin na daupai ding( Sial lei ngah ding.)

    88. Keenah suang mawk khuuklo ding.( Beengngong thei cihna hi.)

    89. Keubawm khe aa sui theilo ding.( Nausuah haksa thei cihna hi.)

    90. Khangno ten zu leeplo ding.( Khanghaam nu leh pa te nungta lai hi.)

    91. Khinkiing kaang kawkaa kolo ding.( Ciiphual in meigau ki vei thei.)

    92. Khuasiat teh, daaideek omna singphung beello ding.( Keek in deeng thei.)

    93. Khuadaak sa in lam pai kei in.( Na ki suikha ding.)

    94. Khuado kheekleh ni aa mopii lo ding.( Nupa ki tullo thei cihna hi.)95. Khuai na muh leh genlo ding.( Khuai na lal thei hi.)

    96. Khuaidawk na laak leh, na suan teh a ngat nalam ki bangsak in.(Lalkha thei hi.)

    97. Khuakhal lai khualna zin aa gam naphak leh tuithawl pua in.(Mipil limlahna hi)

    98. Khuakhal ni satlai lui dungzui leh ciklak ah pailo ding.( Gul om thei.)

    99. Khual na zin teh zehphi kei in.( Min hong gaam ding hi.)

    100. Khualzin ding teh ki tawngsa aa vai dinglo ding.( Tuahsia thei cihna hi.)

    101. Khualzin leh gamvaak khawm lawmta ki nusia lo ding. ( Thumaan lahna hi.)

    102. Khuam peuhpeuh a bullam pan bek aa phut ding.( Sing dawn polo cihna hi.)

    103. Khuamual ah ki ciang suang phahte susia keiin. ( Na tuahsia ding hi.)

    104. Khuang a ki betna lamah tulo ding.( Khuang tumpan hong bengkha ding hi.)

    105. Khuasaat gui hi ngei lopi aa khuasaat lo ding.( Pilna ki patna hi zaw hi.)

    106. Kuul tawh laitakin uut bang aa ciamnui lo ding.( Mikha dah ding hi.)

    107. Lamgei aa puak dinga a kikoih mi sing puaksak in la, khuamual ah koihsak in.

    (Pusa in siam hi.)

    108. Lamkaa bomah zun leh eek tha kei in.( nattom in kisi thei cihna hi.)

    109. Lam lianpi laizang ah lum theilo ding.( Mihing misi kha in man thei.)

    110. Lampi( taang lampi) nin sak kei in.( Mi phisam na tawh na ki pelh ding hi.)

    111. Lampi gei(kil) ah eek tha thei lo ding.( Natsia in kisi thei cihna hi.)

    112. Lampi khawlmu aa sawl kiphah te tungah tu kei in.(Zawl-ai leh bumh om thei

    cihna hi.)

    113. Lampi laizangah zun leh eek tha kei in.( Meima gilo ki veithei cihna hi.)114. Lawm-anneekna ah zampi nakpi in tumh kei in.( Huihpi nungin khuasia thei

    cihna hi.)

    115. Leitawi hong ngwente pia in.( Nang zong hong ki pia ding hi.)

    116. Lo tawtuan(keek)lo ding.( Ki kamsia hamtang.)

    117. Lo na khawh ciangin, na maa khel kei in.( Kawng na thei cihna hi.)

    118. Lo khawh ciangin a khung lampan panlo ding.( Lo ki lel thei cihna hi.)

    119. Lolai tangnuai kho siangin.( na tate a mel hoih ding hi.)

    120. Lopawi laitak khaici lonawl ah paipih lo ding.( Khaicii te sia thei.)

    121. Lopawi laitak zusa vasa thu gen lo ding.( Khaicii te nemang thei.)

    122. Lopawi khit ciangin suangpum kap kei in. (An potuung te ki sia thei.)

    123. Lotawm lam pan ki panin lokhung lam ah hial in.( Ante hoih in ki hau hi.)124. Lui aa ki dawh lei singte ansing dingin tomlo ding.( Kamsiat na hi.)

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    4/19

    125. Lukhung lam panin lupna zuanlo ding.( ki mang sia thei.)

    126. Lupna tungah nupa ki tawnglo ding.( mangsia hi aa, nupa ki khen thei.)

    127. Lupna tungpan leh inn nuaiah uino khia theilo ding.( A khiate ki khiakik thei

    cihna hi.)

    128. Lupsa in an nelo ding.( Thadah na lim hi.)

    129. Manta pum neek kei in.( na ki mangngilh baih thei cihna hi.)130. Meiphuakl zun peeklo ding.( Zuntei ki vei thei.)

    131. Mi anneek laitak va pai kei in.( Mi in uisan hong ci ding hi.)

    132. Mi gensia peuhmah kei in. (Nang zong hong ki gensia ding hi.)

    133. Mi ginalo te kosia peuh mah lo ding.( Eitung hong tu thei.)

    134. Mi huan sungaa anteh theipuam ahong piakloh pi in lawhsak kei in.( Guta na

    suak taktak ding hi.)

    135. Mi inn hita leh lo hi ta leh halsak kei in.( Ki inn mang thei hi.)

    136. Mi inn-aa na hawh teh, innteek pa tutna ah tu kei in.( Pil hong sa lo ding hi.)

    137. Mi inn na hawhteh, kongkiu/heemnawl/ kihiil masa in.( Phalna ngetna leh om

    omlo theihna hi.)

    138. Mi kau nei in ko theilo ding. ( Mi tawh thu neihna suak thei hi.)139. Mi khuai muhsa laaksak kei in.( Mi tawhy thu ki neihna hi. )

    140. Mi maiah cil mawksiat lo ding.( Mi gina, mi ki cian lim lahna hi.)

    141. Mi mai ah naap niit nuainuai lo ding.( Mi thupi, mi dan nei cihna hi.)

    142. Mi maingat kawmin kam humlo pin khuhkei in. TB leh buukkhuh natna ki

    lawhthei).

    143. Mi maiah veih sang theilo ding.( Mi ginalo te dan hi.)

    144. Mi melsia te ko theilo ding.( Ih ko te tenpih thei or ei tung hong tu thei.)

    145. Mi nakhat peuhpeuh guksak lo ding.( Gamtat hoihloh na hi aa zong liau ki

    tuakthei lai)

    146. Mi na kholhsa an nekik kei in.( Aakpin na tawh hong tu ding hi. )

    147. Mi na khutmekawwk in kawk kei in. ( Nang na khutme lii in hong kawk ding

    hi.)

    148. Mi ngawi dawhna aa a kia ngasate matsak kei in. ( Guta te pianzia hi. )

    149. Mi nih kiho laitak tuhkhia kei in. ( Mihai hon ci ding hi.)

    150. Mi singhaamj(singhalh) guuk saklo ding.( Haansingin ki mang thei.)

    151. Mi tawh lo ki galsai in lokho kei in. Hauhna, kaam lal thei)

    152. Mi tawh na kiho leh a kam en gige in,( Miciimte pian daan hi).

    153. Mi tawh na lo kigii uh keeek kei in.( Zawn leh cihmawh ki patna hi.)

    154. Mi thangsiah na aa a awkte suut sak kei in.( Guuktaak ki patna hi.)

    155. Mi van na kawm leh hong kan main piakik pah in.(Hong kawm nuam den ding

    hi.)156. Min anne ding aa a hong sawl leh mangpah lo ding.( Uisan hong ci ding hi.)

    157. Min zu hong hawh aa na teepsak leh, leihkik sak teekteek in.(Ki husam thei hi.)

    158. Min zukhaihsa ahong piak leh, a tungtham bua masa inla, tuateh dawn pan in.

    ( Zawl-ai/ bumhna te atung ahih kei leh anuai a om ahih manin, a laaizang bek

    kidawn leh ki suakta thei cihna hi.)

    159. Miphaak site kuasah sa khangno te in ne lo ding.( natna in lawh thei).

    160. Mi poite ko in simmawh lo ding.(Pasian in hong awiilo ding).

    161. Misi galna aa a ki ngaite ki teenglo ding.(Nupa kitullo ding cihna hi).

    162. Mite na kawm ding phallo kei in.( Ki khansih thei hi).

    163. Mite vaang el theilo ding.(Ei tawh ki el lhawm thei cihna hi).

    164. Mo laak na aa zu, khangno sabeng njuam ten nelo ding(Muiliim lo, sa mantheilo cihna)

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    5/19

    165. Mothak in ama kenh sa nelo ding(Ki niamkhiat, maizum lim lahna hi).

    166. Mothak in zasan tam meh theilo ding.( Migi ding lim lahna hi).

    167. Muh peuhpeuh ne pahpah lo ding( Guihtheih khamtheih guu om thei).

    168. Mual na suahteh hemnawl masa in( Dawite na taai ding cihna hi).

    169. Munphiat aa ki saat theilo ding( Ki kaamsia thei).

    170. Na ankuang nuak theilo ding( Na kaamsia in na zawng ding hi).171. Na ci baan siat kei in( Ki cinlohna nam khat hi).

    172. Na kam leh na naak humlo pi in, mi maiah hehchiai kei in( Mi haite daan hi).

    173. Na khuhteh mainul in na kam humin ( Mi thupi te pianzia lahna hi).

    174. Na khutaa an na neek leh mi maiah na khut sing kei in.( Min hong kih ding hi).

    175. Na lawmgual te mah lawm ci in( Mi lakah pilna lahna namkhat hi).

    176. Na nau gual te nau mah ci in(Itna lahna hi aa, mipil daan hi).

    177. Na nu gualte nu mah ci in(Min mipil hong ci ding hi).

    178. Na pa gualte u ci kei in(Min tagah hilhloh bang hong ci ding hi).

    179. Na pa lawmte pa mah ci in(Nu leh pa zahtak aa pahtawi na hi).

    180. Na pan pa a cihte pa mah ci kei in.(Hai ki latna nam khat hi).

    181. Na pan pa a cihte pu ci in.( Na pa tawh kiguallo hiteh).182. Na pi gualte nu ci kei in(Min mihai hong ci ding hi).

    183. Na pu gualte pa ci kei in( Na nu leh na pa selpho na hi).

    184. Na sa-ik leh mi mai pan ki hem in(Min muh thadah huai hong sa ding hi).

    185. Na sawm-giahna ah zun teh theilo ding( Sawm zunteh ci in min sia ding).

    186. Na tate hoih sicia, pil sicia ci in( Hoih in pil takpi ding hi).

    187. Na tate mihai ci kei in( Hai takpi ding hi).

    188. Na theihlohte mi dot ding zum laak kei in. Pilna a ki taw mah ahi hi).

    189. Natu, na ding zongin ngaihsun in( Khial ngeilo ding cihna hi).

    190. Na u gualte lawm ci kei in( Nu leh pa hilhloh ki latna hi).

    191. Na zaak khempeuh gen pahpah kei in( Mi muanhuailo lim lahna hi).

    192. Nahtang peeng nelo ding( Na tate peeng thei kici hi).

    193. Nausuahna hang aa si numei kawsah sa numei te in nelo ding(Tuahsia thei)

    194. Nauluai a hawmpi aa veilo ding( Naukha lau thei cihna hi).

    195. Naupaai aa suakkuan numei khual zinlo ding(A suahhun saupi kipelh ding)

    196. Naupaai laai numei in manta meh nelo ding( Naungeek taw vom thei)

    197. Naupaai laai numei in zawngsa nelo ding( Naungeek a mul tam thei)

    198. Naupaai laai numei singkung kahlo ding( Nau meidawwi kha ding).

    199. Naupaai numei in a lupna khello ding( A nausuah hun ki pelh thei)

    200. Naupangin aak gilzial nekei in( Gam lakah khaugui palsat lahthei, tuantual lua

    ding).

    201. Naupang in aaksin nelo ding( Ki meidawi thei)202. Naupangin buisa nelo ding( A kahngual phazolo ding cihna hi).

    203. Naupang leh zawng a omkhopteh,Hong petin teh, cikei in.( Pet takpi ding hi).

    204. Naupang lumlaai, khetawh kaantanh thei lo ding( Khan ding zahaa khang theilo

    ding).

    205. Nga-guu deng aa na kuan ciangin, sunaan meh pua kei in( Nga tam kima thei

    zaw).

    206. Niik leh puan zusa peh / a kangbaang te nupa kop nungta laaiten zanglo

    ding( Nupa ki khenna leh tuahsiatna lian lim lahna hi).

    207. Niiksia thaupuan aa zanglo ding( Thau muiliimlo in sa man thei lo)

    208. Nu leh pa lungkim sak in( Leitungah mi nuamsa na hi ding hi).

    209. Nu leh pa thu amngin( leitungah na khan sau ding hi).210. Nuak ngei kei in.(( Na nuak leh na citungah siklik hong po ding hi)

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    6/19

    211. Numei in salawl ne lo ding ( Siam agaat ciangin ccip theilo ding).

    212. Numei nausuak thak ten siam baangin gaan theilo ding( Naukha baan, gatnelh

    thei)

    213. Numei ten tuga heiga tutphah aa neilo ding.( Nau suak lah thei).

    214. Nungak lai ten taamnaai tumlo ding(A niin uh tam pailua kha ding)

    215. Nungaakno laai te in sam tanh lo ding(Samtanh na in khuaval na limlah na hi).216. Nungakte in tuuciilsa in anne ding( Agil uh neu in akawng uh geekding cihna)

    217. Nungakte kaalkaa sa aa tulo ding( Kaalkawm ki dawk thei cihna hi).

    218. Nupa kima theilo ding( Pasian deihloh na hi).

    219. Pa tutna ah tate tulo ding( Pa zahtaak na leh pate nungta laai cihna hi).

    220. Psal veilam ah azi lum ding( Numei pen, pasal veilam naakguh cihna hi).

    221. Pasal puan baanna ah numei puan baanglo ding( Pianzia kitheihna hi).

    222. Phalna ngahlo opi in mi lupna khanah luutlo ding( Mi ginalo te tatazia hi).

    223. Pheituam, niik leh khedap te lukhung lamah koihlo ding( Ki kamsia thei).

    224. Pute kongmai santakah tuute teenglo ding( pu leh phungkho ki neh zolo)

    225. Sakhuak ne kei in.( Na naap tolh den ding hi).

    226. Sabeng ding aa kuanten, pausia theilo ding. ( Sa ki man lo thei)227. Sagil bawl thanuam in.( Sungte mai mu ding cihna hi).

    228. Saguhngeek nelo ding( Ha zel thei)

    229. Sailii aa mi kaaplo ding.( Vasa ki man theilo).

    230. Sakal ne lo ding( Mi lampai ki phazo lo).

    231. Sakhi, sazuk, sazaa lu kikheuh nailo maiah tulo ding( Cilbu mutpuak thei)

    232. Samuuk nedah in.( Samuuk nete naptui kaai den thei).

    233. Saseng leh(putu) aa ki ten hoihlo.( Ki cidamlo, ki kamsia)

    234. Sasin neek ki dawmin.( Sasin nete teekbaih thei).

    235. Sazaa leh lawikaangte lungtang ne kei in.( Ki lungtom thei cihna hi).

    236. Sialkhum kua na tawh ciangin akhung lam ah omlo ding.( meihol suak thei).

    237. Siamnuaiah lum kei in.( Na khang thei kei ding hi.

    238. Sihna lo buangah lapi kisa lo ding.( Kisi takpi thei).

    239. Singhang na vei leh, singkang lom khai in.( Singa na vei dampah ding).

    240. Singhang sing ansing ding aa tomlo ding.( Singhang ki vei thei).

    241. Singkhuah a bullam pan na cih leh( Ki lung ziingthei).

    242. Singno na suan ciangin nitanna lamah omkei in.(I liim tawh ki suankhawm thei)

    243. Sual duingzui in lum kei in.( Misite ki sial dan hi).

    244. Suang tawh mi inn deng kei in.( Gitlo na hi aa, mi tawh thu neihna hi).

    245. Suang tawh eek siak kei in.( Suangin hong aat thei).

    246. Suangtaat tungah tu lo ding( taw ah meima gilo po thei).

    247. Taaksing tangpo phuk kei in.( Ki inn mang thei cihna hi.).248. Taangpi tot lampi khaaktanh saklo ding.( Nuntaak na hui ki tat thei).

    249. Takuunsi( nausuak tuung site0 inn ah khangnote zanhaklo ding.( Aman lawhin

    sithei)

    250. Tangmai um leh maino te kawklo ding.( Muak thei uh hi.)

    251. Thallam cil siat theilo ding.( nang tung mah ah hong tukik ding)

    252. Thang na vil teh leh villo ding.( Dawisia kausia tawh ki tuak thei).

    253. Thau leh hiam khat peuhpeuh tawh ki ngimlo ding.( Ki khutkhial thei).

    254. Thauvui sukna ah, numei pasal thu vai tawh, ciamnui theilo ding( Thauvui

    phalo thei, sa ki manlo thei, khut kikhial thei.).

    255. Theinuun saattanh lo ding.( Ih nute nawi zu kangbaih thei).

    256. Thusiam tawntung in( Mite nang tugnah hong thusiam ding uh hi).257. Tual that kei in. ( Ki inn amng thei hi).

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    7/19

    258. Tuga tawh mio saat theilo ding.( Dawi in ei honglehsaat thei hi).

    259. Tuga, heiga leh ciangte lampi ah kaai lo ding.( Sikha in zui thei).

    260. Tui laakna tuizawlkaa ki khaktanh saklo ding. ( KI kamsia thei hi).

    261. Tui sungah cil sia theilo ding.( Mukah meima gilo om thei hi).

    262. Tuikhuk tawhthak na ah, galthu, zawlthu, sathu sihna thute gen theilo ding.

    ( Tuikhuk tui sianglo ).263. in cidam na pialo thei cihna hi).

    264. Tuilii sungah zun leh eek tha theilo ding.( Kheltat na hi aa, ki si baih thei hi).

    265. Tuinaak tuizawl leh luitui luangte muk tawh huuplo ding.( Muk meima thei,

    naak sungah liit zong hong tum thei). ).

    266. Tuinaakah zun leh ek thathei lo ding.( Tui in mihing nutakna hi aa, siatna

    khempeuh in beel thei).

    267. Tuul tuh kei in.( Ki khan sih thei hi).

    268. Tutang suangtaat tungah taatlo ding.(Lo khawhteh a kitaat kawm hipah hi).

    269. Tuuklaai aa khualzin khualak vak ten, lukhu keng ding.( Guahzu thei hi cih

    theihna hi).

    270. Uiphuk mawk that kei in. ( Nute dammawh zawngkhal thei hi).271. Uipi gaai a kawng saatsak lo ding.( A ta tawlh kha ding hi).

    272. Uisan thei lo ding.( Min hong gimneih hi).

    273. Uisante tawh ki khawl ken.( Hong lawh kha thei hi).

    274. Ulian tawh ankuang na uumkhop leh, sawk masa kei in.( Gamtat hoih lahna hi)

    275. Um keu liang lampan an nelo ding.( Galte kha in khem thei hi).

    276. Unau ki nuphal theilo ding.( Ki suun thei, ki mangmawh thei).

    277. Upate zahtakna pia den ding.( Pasian thupha saan na hi).

    278. Vaiciah nunung hong kisap leh dawng ken.( Ngalkhuahang khetbuk tawite hi

    thei)

    279. Vaikuan ciangin, vainung kei in. ( Ciampal tuak thei.)

    280. Vakhaat lua kei in.( Thadah na zawntatna in hong lawh thei).

    281. Vakhu nupa bang vevua.( Nupa kiho thei, ki thutuak ding cihna).

    282. Vakiangsa ne kei in. ( Ki zawgawp thei hi).

    283. Vankawm na mansak, na ki siatsak leh lohkik in.( Thumaan lahna hi).

    284. Vankawm te hong ngen ma in pia in. ( Hong kawm nuam den ding hi).

    285. Veih mawk sansan lo ding.( Mi lakah ki tehin ki ami zum thei hi. Veih a suah

    leh taikhia aa sang ding. Mi kician te gamtat na daan hi).

    286. Vengte logi keeksak lo ding.( pasian theihna hi).

    287. Vok sankuang sungah zuntha kei in.( Numei leh pasal van meima in damhak

    thei hi).

    288. Vok-huuk na bahteh khe tawh sui theilo ding.( Gaai theilo ding).289. Vok muksa ne kei in.( Vok in hong pet thei ).

    290. Zawlthu ah, vompi sahangin ki ciam theilo ding.( Taangtung takpi thei hi).

    291. Zehtang te zeh na phi kei in.( Zehtang ten hong gaam thei.)

    292. Zin leh leengdo siam in.( nang zong min hong tuaci bawl ding hi).

    293. Zing lohong ding aa na lol leh, lokhung pan awngmasa in.( Dawi leh ganhing

    gilote na taai ding cihna hi).

    294. Zingutng aa vakiang haam hoihlo.( Misi ombaih thei cihna hi).

    295. Zingan nitaak an neek hun maan ding.( Thusia lasia, patau kaangmei in lap

    thei).

    296. Zingsang thekhuan ma teitei in tho in.( The in hong khim thei).

    297. Zo ankuang aa na sawk leh mimai sawksak kei in.( Guktak na nam khat hi).

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    8/19

    298. Zu na teep aa na dawn a hi zongin, valhpah lo in muanphot in.( Zawl-ai leh

    bumte zusungah om thei ahih man hi).

    299. Zuauthu gen kei in.( Mi in hong gimneih ding cihna hi).

    300. Zupeng in mi saat kei in.( Zu lung ki veithei cihna hi).

    (b). Paunaak .Hih Paunaakte in Laaituite phuahsa cih zong ahi tuankei hi. Ahi zongin Pau-

    naak ih cihin mihingte nuntak na ding aa lam hong lak, a siate tawh ih kipelh theih na

    ding leh a phate ihlaak ihpom ih zuihtheih na ding aa lam hong lak ahih manin, phat

    tuamna a hong pia thei kampau te ahi hi. Tua ahih manin tua bang kampaute tawh ki

    zui aa Laaitui tate in a nuntak pih theihna ding lametna leh ngim na tawh aa a hong ki

    suaksak ahi hi.

    1. Ahang bei leh ahang piang.

    2. Aimit deh bang

    3. Aisa api pheipai, ano zong pheipai.

    4. Ak bang aa muhtawm ne.

    5. A kellu phum ki dawk.6. Ak gul mu bang.

    7. Ak ihmu bang.

    8. Akno tuita bang.

    9. Ak-op tuakkhia sangaak tuak.

    10. Akpi nawi hawm bang.

    11. Akta duhgawl ki lawhkhuph

    12. Akta mangkuan ki tutu.

    13. Asi masa puantuam tang.

    14. A sisa sisi, minncimh bang cimhcimh.

    15. Baaibek zingtho bang.

    16. Baak bangin.

    17. Baak vaitung bang.

    18. Bawmta gal suak.

    19. Belto leh khuai sawk.

    20. Boihin ka mei atung ding ci in a zunzun leh tom semsem.

    21. Bui phaakkuan aa tawp.

    22. Buipi leikei bang.

    23. Buipi suangzawl tuakbang.

    24. Ciahkuan baal em.

    25. Ciamnuih gal suak.

    26. Ciampal tuak bang.27. Ciimnuai aa sa kibah, Geltui ah ki thuk.

    28. Dahpa khuang neih bang.

    29. Dahpa lo khawh.

    30. Dahpa taptungkalh.

    31. Daideek bang.

    32. Deek aa tuktum zong gal suak.

    33. Deihteel a vaal.

    34. Duh leh phaak ki iim mawh.

    35. Duh omna leh ngaih omna

    36. Eek nusiat bang.

    37. Eek tam,lua vokin gailo.38. Galhang gal aa si, sa hang sa aa si.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    9/19

    39. Gallu kihta gallu tuak.

    40. Gal phawn kuan leh matut kuan.

    41. Gilpi leh sakhau.

    42. Gip zong leh khuai zong

    43. Guapi kui tunglua, paak tawng thei.

    44. Gul a tum si omlo.45. Gulhik cil geh bang.

    46. Gul in, ka mei hong ki siik in ken tu leng.

    47. Hakaai pahtaak lungheng.

    48. Hausa khualzin bang.

    49. Hausa sialmei let.

    50. Hausa tel in tuikuang baan.

    51. Hausa thu leh naupang thu.

    52. Hawmsiam nungta, nebum a si.

    53. Hik tamlua thaklo.

    54. Humpi cimawh in piaunel a veih pek in baak.

    55. Ih mumu, zawn phut.56. Inngua hahlo gamgua hah

    57. Inn hal leh tual that( Inn mang thei).

    58. Innsial leh gamsial

    59. Kaalzaang sawng tuak ding mahmah ki kihta.

    60. Kamkei laang tah ci aa, sangaak laang.

    61. Kamsiam ngai dah omlo, lamphei tawn dah omlo.

    62. Kamsiam sial lei saang, kamsia siallei liau.

    63. Kau nei ki sungsia.

    64. Kauphe in a sih na ding kungmui zuan.

    65. Kawl aa tawksa zong ki ngak.

    66. Kawl leh Zo zong tuidam aa ki ho.

    67. Kawlmang thu, aakpi in phiat.

    68. Kawlzawng naai puanten tawh ki pan.

    69. Kei leh phalbi zuau ngeilo.

    70. Keen hang keen aa si, tui hang tui aa si.

    71. Khangual bawl in ki mang zolo, ei leh ei ki bawl in ki mang zo bek.

    72. Khaankha-mang bang.

    73. Khaankha mang zong siah dong.

    74. Khansia thuhnop, khanpha thuh hak.

    75. Khat lah ka tem, khat lah ka paai.

    76. Khat vaangin mi za taai.77. Khatvei simsing paak, khatvei zosing paak.

    78. Khat zunteh sawm bup in thuak.

    79. Khau saulua ki kai-awwk.

    80. Khauhthi kisia bangin.

    81. Khawhsa ngak bang.

    82. Khuai lal bang.

    83. Khuaphelep bang.

    84. Khuapi guahzu sataang kaang.

    85. Khuapi guahzuk ni, lo zonglo ding.

    86. Khuata ki thutuak khua kua in zolo.

    87. Ki aakgual khen.88. Ki beh ten, samal ki hawm theilo.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    10/19

    89. Ki kausi phum.

    90. Azuu avaa in zong a gawl uh tang buang hiven.

    91. Komkim bang in nung leh ma sutuah.

    92. Komkim zong ta pasal sagih nei in nuakik.

    93. Lamkaa lai aa ding bang.

    94. Lamlui leh lawmlui ki gilh lah.95. Lampaam siikkhial lo omlo.

    96. Lamphung leh pute ki neh zolo.

    97. Lamtung leh pute ki tawng mawh.( Sahang leh pute kiko mawh)

    98. Lamtom tawn nuam kum kua aa tunglo.

    99. Lawi kenkia bang.( Ging luapluap)

    100. Leeiba leh sakha tungnung ngeilo.

    101. Leei leh ha zong ki pet.

    102. Leei nei, leei taan.

    103. Ling khei khiat bang.

    104. Liit tawh kibang.

    105. Lo zon khilh kum khat, zi/pasal zon khial khantawn.106. Lukaang ding luvom suah.

    107. Lungme thah lah bang.

    108. Lung nuntak.

    109. Lu seel leeng taw dawk, tawh seel leeng lu dawk.

    110. Lu-sumh zong bingtong ah zom.

    111. Maitang singhawng belh bang.

    112. Maak pillua leh guaphel khauhlua.

    113. Mang aa tui dawn abng.

    114. Man nailo aa tulguang.

    115. Mei-aam siik khak leh neu lawm ngaih.

    116. Meigong lung leh sa zaantaa.

    117. Meigong tangak, pasal deihkik in a tate tawngtawng, akpi tuikik nuam atate tutu.

    118. Meigong zi zon.

    119. Meimaa lo ah tho tulo.

    120. Meimaa lo buang a lian ki deih.

    121. Meikhu lian zaw zuan.

    122. Meikuang paisuak.

    123. Mihing leh paapo.

    124. Mikhut aa gul man nuam.

    125. Miiksi kua holh bang.

    126. Misi vaikhak bangin.127. Miimzang aa sial kai nuam.

    128. Mittaw sial khau let.

    129. Mothak leh sial zin.

    130. Mothak sakuang uum.

    131. Mothak zummawh zasan kuang kaai.

    132. Mual khawl masa teektang.

    133. Mualmong aa meikhu zong nuamtuam.

    134. Mualmong et bang.

    135. Muante belh leh Phaibuuk belh.

    136. Muan zong muanloh suak, muanloh zong muan suak thei.

    137. Munphiah thakin niin huai.138. Muhloh su ki lei bek.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    11/19

    139. Muui zaang lua ki peisat.

    140. Muupi aa et lai va-aak suak.

    141. Muu vanlaai in a kuam huu.

    142. Muu vaanlaai in a tui khuai ngeilo.

    143. Muu vaanlaai suaksa nahkhok suak.

    144. Nadaak kaangin Kawl lawh.145. Nahkia kawiin nahkia kaai.

    146. Nahkok musii suak.

    147. Nahkok ta vaak bang.( Anu ne lumkik)

    148. Nahpuah peuh zu, niiknuai peuh su.

    149. Nahtang bul ah khuai phullo, Sakhi sansa vomkik lo.

    150. Nahtang zong phung khat aa po khiil ki nei.

    151. Naakpheh khaukhih bang.

    152. Namtom hauh leh beelta phul,

    153. Namtom hauh leh tuita khanh.

    154. Namtom khan leh ngalhawk khan.

    155. Namtom ta leh lamgei aa sing po.156. Naupaai leh thaltang paai.

    157. Naupang paak deih bang.

    158. Nau zaw eektumh pua lah.

    159. Naupang thu leh hausa thu.

    160. Neek ding aa lah su, paih ding aa lah sa.

    161. Neekloh buanlawh.

    162. Neeksa tha lawh.

    163. Neek zahtak lo kuamah omlo.

    164. Neenee puuksi omlo.

    165. Neu thu mangmawh.

    166. Ngaalhawk khan.

    167. Ngal hapaak sa tumkik lo.

    168. Ngaltaak muan luat ki tan thei.

    169. Ngapi ngano in ki vaak.

    170. Ngawng tah leh tah, khau tah leh tah.

    171. Nu leh pa thu manglo, a nahlawh peeklo.

    172. Numei gilo, aak-eek kawi nuihsan.

    173. Numei gilo, meikhuah aam tawi.

    174. Numei hangsan leh akpi han.

    175. Numei hangsan akpi kihta.

    176. Numei hangsan, singkhuah do, pasal hangsn saliang pet.177. Numei hoih, phung huai, numei gilo phung khen.

    178. Numei hoih in phung khui.

    179. Numei in paallai nei, baalpi in to laai nei.

    180. Numei khua leh sakhi khua.

    181. Numei leh singkaa kamh lo.

    182. Numei meisak aa mawh, meikhang aa ki ciam.

    183. Numei naupaai, galtuam do ; pasa lo vaat gal tuam do.

    184. Numei phung kawm.

    185. Numei suutpom aval omlo.

    186. Numei thadah kungmui tu, pasal thadah tangzaang deng.

    187. Numei thu leh sialpi kii.188. Numei vaakhaat in thusia mu, vokpi vaakhaat in singkhuah tuak.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    12/19

    189. Nunghei lo aa veihpeek.

    190. Nupa ki thutuak khua khat in zolo.

    191. Nupi gilkial bel keek, pasal gilkial loma keek.

    192. Ommun theihloh tungsial aa bia.

    193. Paihte khuanung pil.

    194. Papaak khawl tuak.195. Pangpaleek bang tungnun ki tuh.

    196. Pasal gal tuamdo.

    197. Pasal tup leh ngaltang tup.

    198. Pasan sial neek bang..

    199. Pa that tokhom guan

    200. Pau tumteeng lo, puan tumhten.

    201. Peng Lam ci sel.

    202. Phalbi mangmat.

    203. Phalbi ziing aa khepi suih na diak.

    204. Phialphiah bang aa meikhu lian zuan.

    205. Phim leh khau bang.206. Pil neek tawm, lol neek tawm.

    207. Puansia thuap leh teeksia thoih.

    208. Phuluum phul bang.

    209. Phuluum phul na ding, leikha in petlet.

    210. Phung ki loklo, dawn ki lok.

    211. Pu lo-aa han ki tanglo.

    212. Pute leh lamsak ki neh zolo.

    213. Pute leh lamtung ki tawng mawh, Pute leh sahang ki tawng mawh.

    214. Putuu ki ciamin daai ah vagil khei.

    215. Putuu ki teng akkaang sa ki kham.

    216. Sa aa hang sa aa si, gal hang gal aa si.

    217. Sa a khekhaap zui in ki man, mi a kam pau in ki man.

    218. Sacia khuai sawk bang

    219. Sacia nupa bang in.

    220. Sagil tatlo in thu kiplo.

    221. Sahang in agial zahtaak.

    222. Sahang kam sung tungsa ki dawk kik theilo.

    223. Sahang mei let bang.

    224. Sahang pusak, sahang pu neih.

    225. Sakhau kuahsa zong tawpkik thei.

    226. Sakhi api san, ano san227. Sakhi in a tatna ding kuamkua khual

    228. Sakhi manlo, ngaltang tumh.

    229. Sakhi phawnkhiat bang.

    230. Sakhi thau leh vamim thau.

    231. Sakhi tuineek in pan lehang.

    232. Sakhi vaupaak kham bang.

    233. Sakhuai abng aa gilo.

    234. Sapi amah bek lian, pasal amah bekaa lianlo.

    235. Sa sung pan than piang, an sung pan nget piang.

    236. Sazuk haan.

    237. Sazuk kii puak. .238. Seng phan aa, bawmsuah.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    13/19

    239. Sialcing thadah, naucing gongsan.

    240. Sialeek deenkeek bang.

    241. Sial eek tam.

    242. Sial khekhaap aa tui vuung zah.

    243. Sialkop gosa zong nuakik thei.

    244. Sial nupa zong sihkuang(ziltui) ah ki liat.245. Sial tatnua aa sialdaai kai.

    246. Sialvom leh sialvom, sialkaang leh sialkaang ki ngai.

    247. Siampi lo aa khua ki saat mawh.

    248. Siamsin na leh vakiang bu.

    249. Si leh ihmu hamsia.

    250. Si leh hing kimu bang.

    251. Sih lah lel, hin lah lel.

    252. Sih zuan bang.

    253. Simbeng sihna ah zong si taak.

    254. Simbeng zong kim ciitciat tangzaang ki guan.

    255. Sim zawng in, zozawngkuh ko.256. Singdang saat leh su pheiluuk.

    257. Singkung kahlah tawpkik, mo lei lah tawplo.

    258. Sing lailaak leh mi laailaak haksa.

    259. Singa taang in gua.

    260. Sumkuang in alii zuan, numei in amaa nawt

    261. Suangthuu teeng aa thu neih.

    262. Suangtum tuuktuuk, tuipaan kaailo.

    263. Sum unau, sum pata omlo.

    264. Taang aa si Kawl in kah.

    265. Taanghaam lai bang.

    266. Taangham nisa bang.

    267. Taangpi leh hei lung heek zo omlo.

    268. Taangzaa mimza aisa zong nuakik.

    269. Tagah nawi muh.

    270. Tagah nuamsa gawldawn aa tuang.

    271. Tagah veih nuam peek.

    272. Tangteel sihtanh bang.

    273. Tanu pahtaak zawlgaai.

    274. Tapa hawmthawh tualgal suak.

    275. Tapkual han.

    276. Teekkuan ta neih.277. Teengkol pangkhial, tuitaw tung.

    278. Thadah aaktuam siah.

    279. Thadah pu ten teeng.

    280. Thang Ho leh Lian Do te unau zong mimtang taanghtang phelhawm.

    281. Thankik hasia paih.

    282. Thankik za-eek bah bang.

    283. The bang aa khuangkhuang.

    284. The bet khiat bang.

    285. Thu neu zong thupi suak thei.

    286. Thu nung theih leh sazaang kaap val thei.

    287. Thupha(hoih) deih leh sazaang kaap288. Thupha in kongpua a pial ma in, thusia in kuamkua khum.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    14/19

    289. Thu saulua eek tawh ki zom thei.

    290. Tui buasa ki luakkik theilo.

    291. Tuikia adah man aa nui.

    292. Tui leh nga bang.

    293. Tuipi luang dialdial in luangkua taai.

    294. Tui sung aa pau ki bang.295. Tui sung aa veih san zong banglo.

    296. Tuu nai lo aa khe khuang nuam.

    297. Ui-eek pua bang.

    298. Ui in a luak nekik.

    299. Ui leh keel bang.

    300. Ui meei kaang bang.

    301. Uimeei kawisa ki tang sakkik thei nawnlo.

    302. Uino maivil bang.

    303. Uino suktuah bang

    304. Uipi misi ne bang.

    305. Uipi vak zong nuamtuam.306. Uipi a neekna ah zual.

    307. Uita leeiko.

    308. Uitui khulo aa sa.

    309. Uitui ki buaksuah.

    310. Uumgui ah maai gahlo, maaigui ah uum gahlo.

    311. U si nau nuamtuam.

    312. Va-aak cinghkam sakhau taw aa pua omlo.

    313. Va-aak utong kineih bang.

    314. Vainung guahsia in lap.

    315. Vakhu tuii bang.

    316. Vaphual mola bang.

    317. Vaphual zivaak bang.

    318. Veih paipai ek in zom thei.

    319. Vokkhial gamta in vokpi kuunngak suankhia

    320. Vompi halung vei bang.

    321. Vompi sahawm bangin.

    322. Vompi taang kham bang.

    323. Vot si dawn bang.

    324. Zaangsial in zong a pianna Khumvum enzel.

    325. Zawhngeu eek phum bang.

    326. Zawhngeu eekphum bangin.327. Zawhngeu ta neih bang.

    328. Zawlgai masa in zawlgai nunung ko.

    329. Zawlmit ki khatlo, logam mit ki khat.

    330. Zawlngaih leh khenuai meikaat.

    331. Zawlta leh bikha boih baih.

    332. Zawngbiang neih bangin.

    333. Zawng ha theilo, zawng ha hilh.

    334. Zawngin ama tawkheeng mulo aa adang te aa ko sak.

    335. Zawng khelbai khat thu in zawngza ta.

    336. Zawng khuaah hawh zawng neek ne, kii khuaah hawh kii neek ne.

    337. Zawng lohong leh uipi sa beel cing.338. Zawng meima neih.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    15/19

    339. Zawng neek, ngau in thalpu.

    340. Zi hing mak leh tuagal thah.

    341. Zing guahzu leh makthak si.

    342. Zi thak sih leh zabeel tap.

    343. Zuau in a khaap tawn.

    344. Zu hawm hampha, sa hawm hamsia.345. Zu in zong a gawl sihpih.

    346. Zum leh sailii aa si omlo.

    347. Zupikua kawi kua in kawi

    348. Zupi tamlua khaklo.

    349. Zusa bang aa phih tuamneih.

    350. Zusa taai nua aa zawhngeu khanglo.

    (c ). Kampau ciinhuaite(Quotable Quotes)

    Hihbang kam paute in, tom, kim, cing leh bunh mahmah ahih manin, mite

    in ciapteh nopsa in, ki puahthakna, ki lamthakna aa kipan nuntakpih theihna ding

    ahi hi.1. Ki pawlna khat peuhpeuh phuat dinga haksa kei veh aw! Ih picin sak ding

    leh ih tawntun ding hiveh a ollo!

    (1986- Zangkung Gualnam Beh Donghhuu ki pawlna ding kikupna aa agen

    thu pan. Pu Pau Za Mung.)

    2. LSTin, sum deihluatna in mawhna hi, kici naven; sum deihlohluatna in haina

    namkhat hizel hi.

    ( Na pen, langlak luat ding hilo ahihna a genna pan. Pu Pau Za Mung)

    3. Amah leh amah a ki phatluate in, a khantoh theihna ding zahin a khangto kei

    zaw hi.

    ( Banghang hiam cihleh, amah tuateng tawh lungkim zo ahih manin, hanciam

    luat ding in limngaihsut nawnlo hi. Pu Pau Za Mung )

    4. Zato deih mahmah in ngahna ding i hanciam hi. I ngahzawh ciangin, tua

    sungah mi cina a nisim in dim kinken lehlah, i tupna a taangtung a ki cithei

    tuankei zel hi.

    (1989- kum Laaitui in Station Hospital a ngah tungtaangin, khuazaang kikhop

    na aa a genthu panin ah. Pu Pau Za Mung).

    5. Na khanghaam zawh ciangin, na dammawh aa na guigawk ngam ngap-ngeii

    kei ding leh, na khangno lai-in cidam na tawh ki sai thuguipite zuihzawh ding

    hanciam in.

    ( Cidamna ding tawh kisai thu kikupna aa agenna pan- Pu Pau Za Mung)

    6. Ken, mi siatvat vat aa, kei hong ki siatvat ngeilo, a ciding kua om ahi hiam?( 1997- kum, Zomi Innkuan(Singapore) aa Chairman, Social Welfare a seplai

    in ah, khatvei pawlmite khat a innlam ah a nu asih tungtaangin, a kuamah

    peuhin siatvatna piak ding a hanthawn hi. Siatvatna tawh kisai sumki dong

    ziikzeek a hihmanin, akua akua in haksa sain kiphun ciipciip hi.Tua

    tungtaang in, hihbangin agen leh, siatvatna tam ki ngahbel zawlai sop. Pu

    Pau Za Mung).

    7. Mawtaw hawl siamlua ingh cin, ki muanglua tuan ken. A siamlo khat hang

    in zong ki tuahsia thei veve hi.

    ( Singapore aa mawtaw hawl tawh kisai thu kikupna khat aa a thugen na sung

    pan).

    8. Hih leitungah, Zomite in, hunmaan ding bek tawh, mi i demthei/zolai bek hi.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    16/19

    ( Kikhopna khat aa hunmaan na ding thu tawh kisai thu a genna khat aa a

    thugen na sung pan).

    9. Mangkam leh Manglai theihna in pilna kicin na hileh, Mangkangte in asin

    ding a om nawnkei ding hi.

    ( Mangkam leh manglai siam ding tu hun bang deuhdeuhin thupi seem hi. A

    hizongin, kimkhatte in, Mangkam leh Manglai ( Devine or Holy Language)bang dan in la liang uh aa, pilna tawpna peuh sakha uh hi. Pilna tawpna ahih

    nuam leh, pilna ding ki patna ahih zawkna a gennopna pan. Pu Pau Za Mung )

    10. Genbek tawh khantohna taangtung pahpah hileh, eite sep ding a om nawnkei

    ding hi.

    ( 1984- kum Laaitui aa a ciahkhat in, khuzaang aa Rural Development tawh

    kisai ki khopna ah a thugen na sung panin- Pu Pau Za Mung).

    11. Khansauna mah ki uuttek hi. Ahih hangin, tu aa ka nuntak nasa tanh nungta

    lai dingaa, ka tuaksa teng thuakkik ding hong ki cileh, ka ngapnawn keizel hi.

    ( 2001- kum a Birthday aa , Zomi Innkuan( Singapore) aa a thugen na panin-

    Pu Pau Za Mung).

    12. Donghhuu kipawlna in, a thunial haat leh a langpan nilohaa, kisam a salokeekte pawlaa ding mah a hizaw na a gen na pan- Pu Pau Za Mung).

    (1989- kum, Gualnam Donghhuu ki pawlna, Zangkungaa ki khopna khat ah,

    amau a maikaite aa ding hilo zaw aa, thunial haataa kikhopna khawng aa a

    hong kihel zolote aa ding ahih zawkna tawh kisai a thugenna panin- Pu Pau

    Za Mung )

    13. Zomite ki khopna (meeting) ah, a hunlap in mi akim leh, tua meeting ngim

    na i 50% a ki zozo bangin ki ngaihsun thei hi.

    ( Zomite hun i maan zawhngei hetlohna leh meeting kah ding awlmawhlohna

    te a gennopna Pu Pau Za Mung)

    14. Ka ngah ka lamet thupha in cihtham kei; ka ngah ka lamet ngei hetlohpi thu

    pha tawh tehna in, acih thamkei hi.

    ( Laaitute Station Hospital ngah ding nihvei tak meihola suak( aborted) hi. A

    ki ngahzawh ciangin, ki taisuahkik dektak leuleu aa, sahang kam sungpanin

    ngahkikna ding a ki hanciam leh, ki gualzawh bekthamloh,, tup aa zong a ki

    neingei beekloh, Khai Kam College lamna ding Kantalaih(Contract) kingah

    beh hi.

    Tua tungtaangin, I went out to seek for VIRTUE. I dint find VIRTUEbut

    found GLORYat the end. Napolean Bornaparte II (Gothe) cih ka phawk

    mahmah hi. Pu Pau Za Mung)

    15. Pilna, siamna leh hauhna tawh i Zo ngeina puahzo hi lehang, leitung ah a

    hoih penpen ngeina( The Most Superior Culture in the World ) hiding hi,ka cingam hi.

    ( 1st; October, 2008 nin, Zomi Innkuan( Singapore) Khuado pawi, Pasir Ris

    Park aa, Special Speech aa Zomite leh Zongeina agen na ah, i Zo ngeina in

    hoih, thuk in zaai a hihna a gennopna- Pu Pau Za Mung)

    16. Singapore kumpi in, Budget tampi bei liangin a gamsung uh ah, nausuak

    atam theihtheihna ding in gel uh. Ahihhang, bangmah bei kullo in suakaa,

    kahlei tualzaang(Lift lobby) khawng leh ninbung khawng aa a ki nusiate lah

    a paakta tuan keizel hi.)

    ( Ol notak aa a kingah theite in manneilo a hihna agen nopna - Pu Pau Za

    Mung )

    17. Aangsung neihluatnain mawhna bangin ki gen hi. Aangsung neihloh luatna inngawina ahi hi.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    17/19

    ( A hoih bekkhat om hi cihnopna Pu Pau Za Mung. )

    18. I thanem laitakin, eimau mahbang aa thanem khat i muh leh, tha kingahpak

    thei hi. Tua i thangahna in tawmvei lungnopna ahong piak cih simloh,

    bangmah dang phattuamna a hong piazo tuankei hi.

    19. Kamnial hatte a khantohna ding zah in khangto lo uh hi.

    ( Banghang hiam cih leh, amau leh amau hi kisak zawhna tawh a lungkim pahuh a hihhang ahi hi. )

    20. Mi thahna in mawhna lian mahmah hi. Mithatlopi aa mithataa ngawhna in, a

    ngawhte aa dingin, mithah mawhna mah anei hi.

    21. Lamdawt vive tot ding sawm pahpah ken! Lamzong masaten ahoih pen leh

    a muanhuai penpen ding, a na zon ahi hi.

    (Lam zong masate in, tampi tak ngaihsun kaak aa a na zon uh ahi hi).

    22. Tulai makai i cihte in, a pilbel, a siambel leh ahoihbelte zong hituan kei. A

    paungam, a hangngam leh adiang leh a kipeek gawpngamte hi zaw .

    (Tuabang hihna dingin, thaguum neihna ki tamzat zaw hi, cihnopna hi).

    23. Anneek zawhta ciangin, annek kidaam ding phawkin nei pan.

    24. Kum 60- ka phakin, Leitungnuntak zia ka theihloh om kenteh ka cihleh, kakhangham semsem leh ka theih ngeiloh nana tam semsem.

    25. Mi a tamzawte in pilna leh ciimna khentel theilo uh hi. Apil mahmah aa a

    ciim hetlo a om zahkhat in, aciim mahmah aa apil hetlo zong ana omthei hi.

    26. Gannaantuatna (Calculator) in, na khempeuh a aki zattheih laitakin, en! i hih

    leh, + ; - ; x ; a hawwmna( plus, minus, multiply and devide)na ding bek in

    i zangbek hi.

    27. Tulai aa handphone te, a theite aa dingin na thempeuhah a ki zattheih laitak

    in, pawlkhate in, dawnna ding leh hona in a zang bek hi.

    28. Thuhoih(Thumaan thutak) khempeuh in zaaknop kimlo hi. A zaaknop

    khempeuh lah thuhoih hi kimlo zel hi.

    (Tuciangin, thu gente leh thu ngaite in, a zaaknop dinng ciang bekmah

    hanciam uh hi.)

    29. Khatvei ngaihsut bek tawh thu khensat dingin muanhuai hetlo hi. Banghang

    hiam cih leh, nitak aa ih ngaihsut, a zingsang ciangin ih deihloh zong tampi

    om thei hi.

    30. Tate ngeekbawl luatna in, a ki siatna ding lamdawt tawnsak bang ahi hi.

    31. Mikhat phatna( pilna, siamna, hauhna leh letna)te i aki noptuampih masang

    siah amah i thupit ngaihsutna ding kullo hi.

    32. Mikhat phatna i notuampih masangsiat, ei a hong neumuh, simmawh theihna

    ding thu zong a om tuankei leuleu hi.

    33. Zomite aw, naphat( pil, siam, hau, lian) uh leh Zomite tawh a kituak dinginciangbek tawh hong pha un.

    ( Zomite lakah, pha ki salua aa, Zomite a neu et, neu a salua omthei hi.)

    34. Khantohna ding hanciamna in a olkei hi. Banghang hiam cihleh, a omnailo

    nate tawh a ki vaihawm ahi hi.

    35. Pawibawl zawhna in, ki phatsak pahna ding ahi kei hi. Banghang hiam cih

    leh, a omsa kaikhawm aa oltak aa na sepna ahi hi.

    36. Ka upmawh(lamet) a na banglo, hih Leitung.

    37. I mangngilh khial ding, i pianna.

    38. Leitungbup huam in i et ciangin, Kawlhggamin gamzawng, gamnangh bel ki

    ci hi. Kawlgambup huamin i et leuleu ciangin, Zogamin gamzawng leh gam

    nangh bel kici hi. Tua ahih leh, Zogamin Leitungah gamzawng leh gamnanghbelbel hithong hilo i hi hiam.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    18/19

    39. Ih kigen nazahin Zomite in Christian kician taktak hi takpi lehang, Zogam

    leh Zomite in i hici liangkei ding hi.

    (I kigen na zah aa tua upna tawh nungta lo i hihna a genna ahi hi.)

    40. Mi nautaangte cinai vetkei ni!, siate beek hong ngenbaang kei limlim phot

    peuhmah leh, Zomite i hici liang kei ding hi.

    ( Zomite khatin, tua in, i siate in mite a thuhilhna zah un, amau nungta loahih lamtak amuh ciangin, biakna tawh kisai alung buailua ahihna, agen

    ngauungauu hi.)

    41. Nupa ki thutuaklo, sing lehzawn( opposite direction) aa pai tawh kibang hi.

    ( Ma sawtthei mahmahlo, mang aa taii tawh kibang, khantohna omthei kilkel

    lo ahihna a gennop na ahi hi.)

    42. Zomite i hici zawm lawmlawm na in, i neihloh man sangin i theihlohna man

    hizaw hi.

    43. Mikhat i nuntakna pahtakhuai, huailo cih, asih ciangin ki genthei pan bek

    ding hi.

    ( Mi kimkhat khat a neulai in a phahtak huai mahmah hi. Ahong gol ciangin,

    zu ne, zaa zat leh tep, lamkim lampaam ah lumthei hi. Tua ahih kei leh, guta,aangkawm khawngin ki vathei hi.

    Kimkhat kaht te leuleu, a neu lai in, zulhzau, guta thei a hih keileh, sangnau

    pang ahih leh a sia te simmawh leh zawnsak a taitai a koko te ahi hi. Ahi

    zongin ahong gol ciangin, muan belh leh suanh belhin peuh hong om thei

    zaanzaan hi. )

    44. Tulai khangnote in, nupi papi in a om uh ciangin, a tate uh bang tawh thu

    ahilh uh tamh ah.

    ( Ei, i neulai in, i sangkah na ding, kuli van pua, sumtha lawh hang. Buhciim

    tui tawh sang i kah hi. Tuhun aa khangnote in, mohman tawm ngahlua, meh

    lim keiin, niangtui bawngnawi tawk keileh, lungkimlo in phunnuam uh hi.)

    45. Mitkhua-mu khatin, a mitang golna cia-bekmah tawh amut leh, tuapa in

    mittaw mah tawh kibang hi.

    (Mittang golna in, khutpi mai ciabek pha hi. Ama muhtheihna (scope) in,

    etziau khat bekbek in 180 degree hi. )

    46. Akoi, akoi ah i tungaa, US gengenloh, Vantunggam i tungphial i hi zongin,

    thumaanna bulphuh aa cihtakna tawh i khuasak kei leh, khangto in nuam i sa

    tuan kei ding hi.

    (Thumaaanna i cihin Pasian maan cihna hiaa; Cihtakna i cihin, ki phasaklo,

    thadah zulhzaulo, ahi thute ah maizum theilo, lungkia pahpahlo, thuum

    thuum selo aa, mabaanh khat peuhpeuhah hanciam teitai aa hokumhmaan

    (displine) tawh khuasakna ahi hi.(Tu laitak, Zomite in, Leitungaa gam khangto sa aa a hau leh anuamsa tengah

    i tung kawikawi hi. Tuabang i hihhangin, i dan luiteng i paihtuan keileh, i

    ngei mah i bang veve ding hi.)

    47. Khuahhtii(Foldable umbrella) kisia bangin.

    (Awiloh lam tata aa gamta cihna hi.)

    47. Sum neihtheihna dingin, i ngahsiamna sang in i zatsiam zawk ding tawh kisai

    zaw hi.

    Mite in, i galkap bute liangko ah, aksi tamsa lua uh hi. Ken, tua ci ngaihsut

    keng. Tawmsa lua zaw ingh.

    ( Banghang hiam cihleh, amau thu aa a bawltheite leh a kawihtheite ahi uh hi.)

    48. Mite in nai hoih, nai maan mah ci e!. A neihtak tak uh ciangin, a naimaan nazuih ding ngaihsut in neikei zel uh.

  • 8/8/2019 A Theihhuai Thucin, Paunaak Leh Kamciin Huai

    19/19

    49. Thuhoih thumaan in zaknop kimkei ee! A zaknop khempeuh lah, thusia hi

    siat saapkei zel.

    50. Ka innkuanpihnu kiangah, Ka ankuangaa ka gaih lohteng, pammaih si ee!

    cin phunkha ken! Tua ka siittengin, ka meet ahi hi,ka ci hi.

    51. Amau hong thukkik ding lamet na tawh kuamah huhtuaklo hi.

    52. Ih up leh ih muante bekin hong khemzo bek hi.53. Galhang pa in midang tampi takte nuntak na a hotthak hangin, ama hun ciang

    in, amah ahon ding a omkei hi.

    54. Ka tate kiangah, Keimah na pa un, kong thugen thuhilhte a vekpi in

    ciamteh thei in, na nuntakpih pahpha ding uh lamen het keng. Keimah na

    pa nangawn un, ka neulai uh aa, na pu uh hong thugente, tubangin ka tel

    panpan bang om phingphing hi,cin ka gen hi.

    A tate kam a vaikhak na pan in. Pu Pau Za Mung )

    ( Contributed by Zogam Kamkei. )