0

အစရငခစာ

ရနကနျမ ႕၊ ေ ေ ာ ာရါရလ ၂ ၁၉ ခႏစ

ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြ စ ကေ ြ ေရြ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြ ရစ ေတာ ထတါရလေမႈ/ျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေမႈ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ါရလ႔စ မြအာြအရငြအျမစ

ဆကရ ယ ေရြ စ မြအင ေဆာကါရလေ ေရြ အထြစြေ ာြ ေရြးနမ ာြ Industrial zones

ရခ ငျေျနယအတ ငြ အါရလာြအါရလာ ေကာငြ ေရာ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြကးမ ာြ

ရခ ငျေျနယရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြ စစတမြရ ေတရန

စ က ေ ြ ေရြ

စ မြအင

ေရါရလေငနြ

ေမ ြျမ ေရြ

စ မြအင

စ ကေ ြ ေရြ

ေရ ေေကာငြေ ႔ ေဆာင ေရြ

႐း ြရာေ ႔ ေဆာင ေရြ

1

ေႏ ေျခငြ ရနကနၿမ ႕ ၂ ၁၉ ခႏစ႕၊ ေ ေ ေ ာရါရလ ဥြစြ ေဆာငရ ကျခငြ ျမနမာရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမရင

အတ ငြ ေရြမ ြမ ာြအ ာ (ရငြႏြျမ ေႏမႈႏငးကမမ ာြကနေကာြမႈဥြစြနာန) အမတ ၁႕ ရစၥာါရလမြ႕ ရနကငြၿမ နယ႕ ရနကနၿမ ။ နြ႕ ၉၅ ၁ ၆၅၈၁၃၂႕ ကကစ႕ ၉၅ ၁ ၆၅၈၁၄၃႕ ကဆ က႕ http://www.dica.gov.mm

ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ာ

ေြတ ာ ေဆာငရ ကျခငြ

ဂ ေနႏ ငငတကာေြ ေောငြ ေဆာငရ က ေရြ ေအဂ ငစ (ျမနမာ႐းြ)

ဂ ေနႏ ငငျေျေကနရ ယ ေရြအ ာ (ရနကနျမ )

အ ေထာကအကျေျခငြ

Parami Energy Group of Companies

Mango Media Group

Blue Ocean Operating Management

JTB Polestar Co Ltd

ျမနမာဆာ ေ ြရ ေတရနကမါရလမ တက

ရနကနတာႀကြအ ေဆာကအဥ႕ က မြၿခါရလမြ႕ မဂၤါရလာ ေတာင န႔ၿမ နယ႕ ရနကနၿမ ။ နြ႕ ၉၅ ၁ ၃၇ ၄၆၄ ကကစ႕ ၉၅ ၁ ၂၅၄၂၆၃ အ ေမြါရလ႕ msr@myanmarsurveyresearch.com ကဆ က႕ www.myanmarsurveyresearch.com

© မေ ငခ ငး႕၊ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမရင (၂ ၁၉ ခႏစ)

ရခ ငျေျနယရငြႏြျမႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြ စစတမြရ ေတရန

2

❖ အတ ေကာကစကာြါရလြမ ာြ ASEAN အ ေရ ေတာငအာရႏ ငငမ ာြအရငြ CBM ျေျ ေထာငစျမနမာႏ ငင ေတာ ဟ CSO ဟ စာရငြအငြအ ာ ႕ စမက နြႏငးးာ ေရြ နေကြနာန Dept ဥြစြနာ (အစ ြရနာန) DICA ရငြႏြျမႇေႏမႈႏငးကမမ ာြျကနေကာြမႈဥြစြနာန EEZ ရြရန႔စြေ ာြ ေရြးန ( ေရေ ငနကအတ ငြ) GAD အ ေထ ေထ အေခ ေ ေရြဥြစြနာ႕၊ျေျထာ ေရြ နေကြနာန GDP (ဂ ဒေ) အေကမြျေျတ ငြထတါရလေမႈ INGOs အစ ြရမဟတ ေရာႏ ငငတကာအ ာ အစျြမ ာြ IWT ျေျတ ငြ ေရ ေေကာငြေ ႔ ေဆာင ေရြ႕ ေ ႔ ေဆာင ေရြႏငးဆကရ ယ ေရြ နေကြနာန KII Key informant interview

MIC ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ႇေႏမႈ ေကာမရင MSME မ ကခ႐ ႕ အ ေရြစာြႏငးအါရလတစာြါရလေငနြမ ာြ MSR ျမနမာဆာ ေ ြရ ေတရနကမါရလမ တက NEP National Electrification Plan

NPT ေနျေျ ေတာ (ျမ ေတာ) O&G ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင OSB ကနြါရလ န ေထာကေး ေရြအ ေျခစ ကစခနြ SEZ အထြစြေ ာြ ေရြးန SME အ ေရြစာြႏငးအါရလတစာြါရလေငနြမ ာြ Sq-km စတရနြကါရလ မတာ TEU 20-foot Equivalent Unit

UMFCCI ျေျ ေထာငစျမနမာႏ ငငကနရျမ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြ ေင ေေကြ MMK ျမနမာက ေ USD / ကန ေဒေါရလာ အ ေမရ ကန ေဒေါရလာ

❖ Former and current Rakhine names in English

Current name Former name

Rakhine Arakan

Sittwe Akyab

Kyaukphyu Kyaukphru

Yanbye Ramree

Thandwe Sandoway

3

❖ အရြအႏႈနြမ ာြႏငးတ ငြတာမႈစနစမ ာြ

❖ Terms

Myanma: “Myanmar” denotes the country and people and also is used as an adjective. However, government departments and enter-prises use “Myanma” (withour ‘r’) as an adjective. Hence, the names of some government enterprises will be found starting with “Myanma” in their names. eg Myanma Petrochemical En-terprise

Paddy: Rice grain in the husk that has not been milled. (zabar in Myan-mar)

Purchase depot: The phrase “purchase depot” is literally translated from Myan-mar. It is also translated as “Brokerage House.” It is a kind of large dealing centre which buys agricultural produce—rice and pulses—and re-distribute within the country or export them.

Rice: Grain whose husk has been removed by milling (hsan in Myan-mar)

U: “U” is an honorific used before the name of a Myanmar male adult. It is an equivalent of Mr.

Daw: “Daw” is an honorific used before the name of a Myanmar fe-male adult, single or married. It is an equivalent of Miss/Ms/Mrs.

Seasons in Myanmar: Myanmar has three seasons: Hot season (summer) (3 months: Mar – May), rainy season (monsoon season) (5 months: Jun – Oct), and cool season (4 months: Nov – Feb).

Fiscal year: “Fiscal year” in this report refers to the period from October 1l of a year to September 30 of the following year.

❖ Measuring systems

System Sample product Units

Volume measuring Rice, some agricultural produce

8 tinfuls = 1 pyi

16 pyi’s = 1 basket

Tin = condensed milk tin

Weighting measuring 100 ticals = 1 viss

Conversion

Weight 1 viss = 1.63293 kg (= 3.6 lb)

Volume (rice) 1 basket = 3.33 kg

Volume (rice) 1.5 baskets = 50 kg (1 bag)

4

မာတ ကာ အတ ေကာကစကာြါရလြမ ာြ -------------------------------------------------------------------------------------------- ၂ အရြအႏႈနြမ ာြႏငးတ ငြတာမႈစနစမ ာြ -------------------------------------------------------------------------------- ၃ းယာြမ ာြႏငးရ႐ေျေေမ ာြ --------------------------------------------------------------------------------------------- ၈ ရခ ငျေျနယ နေကြခ ေ အမာစာ ----------------------------------------------------------------------------------- ၁၁ ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမႇေႏမႈ ေကာမရငဥကရ အမာစာ ------------------------------------------------------------------ ၁၂ အစရငခစာအာြအက ဥြျခ ြ ေ ာျေခ က -------------------------------------------------------------------------------- ၁၃

ေျမေ႕ ါရလေငနြကး ေောငြစ ------------------------------------------------------------------------------ ၁၅ ၁ န ဒာနြ ၁.၁ ေနာကခအ ေေကာငြ --------------------------------------------------------------------------------------- ၁၆ ၁.၂ ရျမနြခ ကမ ာြ ------------------------------------------------------------------------------------------ ၁၇ ၁.၃ ရငြႏြျမ ႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြစစတမ ေကာကယျခငြနျြါရလမြမ ာြ --------------------------------------- ၁၇ နမနာ ေကာကယျခငြ ------------------------------------------------------------------------------------- ၁၈ ၁.၄ ါရလေငနြ ေဆာငရ ကမႈအစအစဥ -------------------------------------------------------------------------- ၁၉ ၁.၅ ေါရလးါရလာမႈအကန႔အရတမ ာြ -------------------------------------------------------------------------- ၁၉

၂ ျမနမာႏ ငငႏငးေတရက ေရာျခငတငျေမႈ ၂.၁ ျမနမာႏ ငငါရလဥြ ေရဆ ငရာအခ ကအါရလကမ ာြ -------------------------------------------------------- ၂ ၂.၂ ျမနာႏ ငငစြေ ာြ ေရြအက ဥြခ ေ ------------------------------------------------------------------------ ၂ ၂.၃ တ ငြ ေဒရေကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြါရလဥြ ေရမ ာြ ------------------------------------------------------- ၂ ၂.၄ ေျမေ႕ တ ငြ ေဒရေကြ/ျေျနယ ၁၄ ခႏငး ေနျေျ ေတာျေျ ေထာငစနယ ေျမ--------------------------- ၂၁ ၂.၅ တ ငြ ေဒရေကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြါရလဥြ ေရအခ ြမ ာြ ------------------------------------------------- ၂၂ ၂.၆ အရ ယ ေရာကျေြရစာတတ ေျမာကႏႈနြ (၁၅ ႏစႏငးအထက)------------------------------------------- ၂၂ ၂.၇ တ ငြ ေဒရေကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြါရလဥြ ေရရ ေရျြမႈ ---------------------------------------------- ၂၂ ၂.၈ အမ ြရာြဂ ဒေတ ငကးအါရလ ကော ငမႈမ ာြ (ရာခ ငႏႈနြျ ငး) ------------------------------------------- ၂၃ ၂.၉ ကးခ ာမ ာြအမ ြရာြဂ ဒေတ ငအခ ြအစာြော ငမႈ - တန ြ/ရာခ ငႏႈနြ ------------------------------- ၂၄ ၂.၁ ၂ ၁၅-၁၆ ႏငး ၂ ၁၆-၁၇ ခႏစတ ႔အေကာြဂ ဒေတ ြတကမႈႏ ႈငြယဥျခငြ (ကး/တန ြျ ငး) ------------ ၂၅

၃ ျမနမာႏ ငငတ ငရငြႏြျမႇေႏမႈအ ေျခအ ေန ၃.၁ ၂ ၁၈ ခႏစ႕ ဒးငာ ၃၁ ရက ေန႔အထ ခ ငးျေ ေေြခားရျးႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ႇေႏမႈမ ာြ -------------------- ၂၆ ၃.၂ ျမနမာႏ ငငတ ငအမ ာြဆြါရလာ ေရာကရငြႏြျမ ႇေႏရျးႏ ငင ၂ ----------------------------------------- ၂၇ ၃.၃ ႏစစဥခ ငးျေခားရျးႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ႇေႏမႈေမာမ ာြ (ကးအါရလ က) ---------------------------------- ၂၈ ၃.၄ ျမနမာႏ ငငရာြမ ာြရငြႏြျမ ႇေႏမႈမ ာြ (ကးအါရလ က) ------------------------------------------------ ၂၉ ၃.၅ တ ငြ ေဒရေကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြတ ငႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ႇေႏမႈမ ာြ -------------------------------------- ၂၉ ရခ ငျေျနယတ ငရငြႏြျမႇေႏမႈအ ေျခအ ေန ၃.၆ ရခ ငျေျနယအတ ငြ၊ျမနမာႏ ငငရာြမ ာြရငြႏြျမ ႇေႏမႈမ ာြ ------------------------------------------ ၃ ၃.၇ ရခ ငျေျနယအတ ငြႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ႇေႏမႈမ ာြ --------------------------------------------------------- ၃၁ ၃.၈ ရခ ငျေျနယအတ ငြရငြႏြျမ ႇေႏရနမ ာဒႏငးါရလေထြါရလေနျြဆ ငရာျေနာနြခ ကမ ာြ ----------------- ၃၂

၄ အမ ြရာြစြေ ာြ ေရြမ ာဒႏငးရငြႏြျမႇေႏမႈဆ ငရာမ ောင ၄.၁ ျမနမာႏ ငငစြေ ာြ ေရြမ ာဒ ------------------------------------------------------------------------------ ၃၃ ၄.၂ ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ႇေႏမႈမ ာဒ ---------------------------------------------------------------------------- ၃၄ ၄.၃ ရငြႏြျမ ႇေႏမႈဆ ငရာဥေ ေဒမ ောင ---------------------------------------------------------------------- ၃၅ ၄.၄ ျမနမာႏ ငင ေရရျတျတးခ ငျမာျေြဟနခ ကျ ေရာ ႔ျ ြတ ြတကမႈစမက နြ --------------------------- ၃၆ ၅ ရခ ငျေျနယအာြျခငတငျေမႈ ၅.၁ ရခ ငျေျနယအ ေေကာငြအက ဥြခ ေ -------------------------------------------------------------------- ၃၇ ၅.၂ ရခ ငျေျနယအာြနယ ေျမေ ငြျခာြမႈ ---------------------------------------------------------------------- ၃၇ ၅.၃ ါရလဥြ ေရဆ ငရာအခ ကအါရလကမ ာြ ---------------------------------------------------------------------- ၃၈

❖

5

၅.၃.၁ ါရလဥြ ေရရ ေရျြမႈ ---------------------------------------------------------------------------- ၃၉ ၅.၃.၂ ျမနမာႏ ငငႏငးရခ ငျေျနယတ ႔ါရလဥြ ေရေ ရမစမ ာြ ------------------------------------------ ၄ ၅.၄ စြေ ာြ ေရြ ------------------------------------------------------------------------------------------------- ၄ ၅.၄.၁ ရခ ငျေျနယအတ ငြအ ေျခခအ ေဆာကအအမ ာြ --------------------------------------------- ၄၂ ၅.၄.၂ ဆကရ ယ ေရြ ---------------------------------------------------------------------------------- ၄၄ ၅.၄.၃ ါရလ ေစစဘာတအာြ ------------------------------------------------------------------------------ ၄၄ ၅.၄.၄ ေျမယာအရြခ မႈ ------------------------------------------------------------------------------- ၄၅ ၅.၄.၅ ါရလေရာြအငအာြော ငမႈႏငးအါရလေါရလကမားႏႈနြ ------------------------------------------------- ၄၆ ၅.၄.၆ နယစေကနရ ယ ေရြ --------------------------------------------------------------------------- ၄၆ ၅.၅ ရခ ငျေျနယအစ ြရဥြစာြ ေေြစြေ ာြ ေရြကးမ ာြ ---------------------------------------------------- ၄၇ ၆ ရငြႏြျမႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြရ ေရာအဘ ကကးမ ာြ ၆.၁ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကး ၆.၁(က) ေရါရလေငနြကး ၆.၁(က).၁ ေရါရလေငနြကးအာြျခငတငျေမႈ ---------------------------------------------------------- ၄၈ ၆.၁(က).၂ ရခ ငျေျနယအတ ငြ ေရါရလေငနြအမ ြအစာြမ ာြ ------------------------------------------ ၅ ကနြတ ငြ ေရါရလေငနြ -------------------------------------------------------------------- ၅ ေငါရလယျေငငာြ မြျခငြ ------------------------------------------------------------------- ၅ ၆.၁(က).၃ ကမြ႐ တနြႏငးကမြါရလ နငာြ မြါရလေငနြမ ာြတ ငရငြႏြျမ ႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ ---------- ၅၁ ငာြ႕ ေစ န ေမ ြျမ ေရြ ----------------------------------------------------------------------- ၅၂ ၆.၁(က).၄ ငာြ ေမ ြျမ ေရြတ ငရငြႏြျမ ႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ ------------------------------------------- ၅၂ ၆.၁(က).၅ ေစ န ေမ ြျမ ေရြတ ငရငြႏြျမ ႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ ---------------------------------------- ၅၃ ၆.၁(က).၆ ကနြ ေေ ား ေမ ြျမ ေရြတ ငရငြႏြျမ ႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ-------------------------------- ၅၃ ၆.၁(က).၇ ေရါရလေငနြအာြရြရေခ က --------------------------------------------------------------- ၅၄ ၆.၁(ခ) ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြကး ၆.၁(ခ).၁ ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြကးအာြျခငတငျေမႈ -------------------------------------------------- ၅၅ ၆.၁(ခ).၂ ရခ ငျေျနယတ ငအဘ က ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြမ ာြ ------------------------------------------- ၅၆ စေေကက ေမ ြျမ ေရြ ----------------------------------------------------------------------- ၅၆ ကၽ ာ႕ ႏ ာြ ေမ ြျမ ျခငြ ----------------------------------------------------------------------- ၅၇ ၆.၁(ခ).၃ ေမ ြျမ ေရြကးအာြရြရေခ က ---------------------------------------------------------- ၅၈ ေျမေ႕၊ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကး --------------------------------------------------------------------- ၅၉ ၆.၂ စ ကေ ြ ေရြကး ၆.၂.၁ စ ကေ ြ ေရြကးအာြျခငတငျေမႈ -------------------------------------------------------------- ၆ ႏစာြရြႏမ ာြ -------------------------------------------------------------------------------- ၆၁ ဆထ ကရြႏမ ာြ ----------------------------------------------------------------------------- ၆၃ ောအမ ြမ ြ ------------------------------------------------------------------------------------ ၆၄ င႐ တ႕ ေကကရ နနႏငးေကကရ နျ --------------------------------------------------------- ၆၅ ၊ ေဆြရ ကေကြ႕ က မြရြႏငးက မြရ က --------------------------------------------------------- ၆၆ ေက -------------------------------------------------------------------------------------------- ၆၇ ဟငြရြဟငြရ ကႏငးရစရြမ ာြ ------------------------------------------------------------ ၆၈ ရဟ ဠ ---------------------------------------------------------------------------------------- ၆၈ ၆.၂.၂ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြကးတ ငရငြႏြျမ ႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ -------------------------------- ၆၈ ၆.၂.၃ စ ကေ ြ ေရြကးအာြရြရေျခငြ ------------------------------------------------------------- ၆၉ ေျမေ႕ စ ကေ ြ ေရြကး ----------------------------------------------------------------------------------- ၇ ၆.၃ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကး ၆.၃.၁ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကးအာြျခငတငျေမႈ ------------------------------------------- ၇၁ ၆.၃.၂ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကးႏငးရကဆ ငရျးဥေ ေဒႏငးျကနေကာြခ ကမ ာြ ----------- ၇၂ ၆.၃.၃ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကးတ ငရငြႏြျမ ႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ ----------------------- ၇၄ ၆.၃.၄ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကးက ရြရေျခငြ --------------------------------------------- ၇၄

6

ေျမေ႕ ဟ တယႏငးခရြရ ာြကး -------------------------------------------------------------------------- ၇၅ ၆.၄ ရစ ေတာကး ၆.၄.၁ ရစ ေတာကးအာြျခငတငျေမႈ --------------------------------------------------------------- ၇၆ ၆.၄.၂ ရစ ေတာကးႏငးဆကစေရျးဥေ ေဒမ ာြ --------------------------------------------------- ၇၆ ၆.၄.၃ ရစ ေတာေက ြ ငြမ ာြ -------------------------------------------------------------------------- ၇၆ ာြထတကနမ ာြ ------------------------------------------------------------------------------ ၇၈ ၊ ေရာာ ------------------------------------------------------------------------------------- ၇၉ အနြ ------------------------------------------------------------------------------------- ၇၉ ကၽ နြ ------------------------------------------------------------------------------------- ၇၉ ၆.၄.၄ ရစ ေတာကးက ရြရေျခငြ ----------------------------------------------------------------- ၈ ေျမေ႕ ရစ ေတာကး ------------------------------------------------------------------------------------ ၈၁ 6.5 ထတါရလေမႈ /၊ျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေမႈကး ၆.၅.၁ ထတါရလေမႈ /၊ျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေမႈကးအာြျခငတငျေျခငြ --------------------------- ၈၂ ၆.၅.၂ ထတါရလေမႈကးအဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြ -------------------------------------------- ၈၂ ၆.၅.၃ ရကဆ ငရာဥေ ေဒမ ာြ ------------------------------------------------------------------------- ၈၂ ၆.၅.၄ ကနထတါရလေမႈစြေ ာြ ေရြအမ ြအစာြႏငးအရ ယအစာြမ ာြ ------------------------------------ ၈၂ ၆.၅.၅ ခ႐ င ၅ ခအတ ငြကနထတါရလေမႈါရလေငနြအမ ြအစာြမ ာြ ------------------------------------- ၈၃ ဆနစကမ ာြ ---------------------------------------------------------------------------------- ၈၃ စာြရြဆစကမ ာြ ---------------------------------------------------------------------------- ၈၄ ၊ ေရခာစက ------------------------------------------------------------------------------------- ၈၄ ဆာြစကမ ာြ --------------------------------------------------------------------------------- ၈၅ ၆.၅.၆ ထတါရလေမႈ /၊ျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေမႈကးအာြရြရေမႈ -------------------------------- ၈၆

ေျမေ႕ ထတါရလေမႈ /၊ျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေမႈကးအာြျခငတငျေျခငြ ------------------------------- 87

၆.၆ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကး ၆.၆.၁ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကးအာြျခငတငျေမႈ --------------------------------------------------- ၈၈ ၊ ေရ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ------------------------------------------------------------- ၈၈ ကနြါရလမြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ -------------------------------------------------------------- ၈၈ ၊ ေါရလ ေေကာငြေ ႔ ေဆာင ေရြ -------------------------------------------------------------------- ၉ ၆.၆.၂ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကးအာြရြရေမႈ ------------------------------------------------------ ၉၁

ေျမေ႕ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကး ------------------------------------------------------------------------- ၉၂

၆.၇ ါရလ႔အရငြအျမစမ ာြႏငးက နြမာ ေရြကး ၆.၇.၁ ေျာ ေရြကးအာြျခငတငျေမႈ ---------------------------------------------------------------- ၉၃ ၆.၇.၂ ါရလ႔အရငြအျမစမ ာြကးအာြရြရေမႈ -------------------------------------------------------- ၉၅ ၆.၈. ဆကရ ယ ေရြကး ၆.၈.၁ ဆကရ ယ ေရြကးအာြျခငတငျေမႈ ---------------------------------------------------------- ၉၆ ၆.၈.၂ ဆကရ ယ ေရြကးအာြရြရေမႈ ------------------------------------------------------------ ၉၆ ၆.၉ စ မြအငကး ၆.၉.၁ စ မြအငကးအာြျခငတငျေမႈ ----------------------------------------------------------------- ၉၇ ၆.၉.၂ စ မြအငကးအဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြ ------------------------------------------------ ၉၇ ၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ထတါရလေမႈ ------------------------------------------------------- ၉၉ ါရလ ေစစဘာတထတါရလေမႈ ------------------------------------------------------------------ ၁ ၊ ေရအာြါရလ ေစစ ----------------------------------------------------------------------------- ၁ ၆.၉.၃ စ မြအငကးအာြရြရေမႈ ------------------------------------------------------------------ ၁ ၁

ေျမေ႕ စ မြအငကး ------------------------------------------------------------------------------------ ၁ ၂

၆.၁ . အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငးအျခာြ ႔ျ ြမႈစမက နြမ ာြ ၆.၁ .၁ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငးအျခာြ ေရာ ႔ျ ြမႈစမက နြမ ာြအာြျခငတငျေမႈ --------------------- ၁ ၃

7

၆.၁ .၂ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရးနႏငး ေရနကဆ ေကမြစမက နြ -------------------------------- ၁ ၃ ၆.၁ .၃ ေ ၰာြကၽ နြစကမႈးန ------------------------------------------------------------------------ ၁ ၄ ၆.၁ .၄ ကျင ေခ ာငြကနရ ယမႈးန --------------------------------------------------------------- ၁ ၆ ၆.၁ .၅ ကါရလာြတနျမစ ေေကာငြကစ ၿ ြတ ြတက ေရြစမက နြ --------------------------------- ၁ ၇ ၆.၁ .၆ ေက ြ ေတာ - မငြဂ ႔ျ ြ ေရြစမက နြ -------------------------------------------------------- ၁ ၇ ၆.၁ .၇ ေျမာကဥြျမ ရစစမက နြ ------------------------------------------------------------------- ၁ ၈ ၆.၁ .၈ ေျမာကဥြ ေါရလဆ ေစမက နြ ------------------------------------------------------------------ ၁ ၉ ၆.၁ .၉ ငေါရလ ေါရလဆ ေအဆငးျမ ႇငးတင ေရြစမက နြ -------------------------------------------------- ၁၁ ၆.၁ .၁ မာန ေအာငကၽ နြ – ရာ ခရြရ ာြါရလေငနြ ႔ျ ြမႈစမက နြ ------------------------------- ၁၁၁ ၆.၁ .၁၁ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငးအျခာြစမက နြမ ာြတ ငရငြႏြျမ ႇေႏမႈအါရလာြအါရလာမ ာြ ၁၁၂ ေျမေ႕၊ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငးအျခာြ ေရာ ႔ျ ြမႈစမက နြမ ာြ -------------------------------- ၁၁၃ ၇ ရငြႏြျမႇေႏရမ ာြစ တ ငစာြရျးကးမ ာြ ------------------------------------------------------------------ ၁၁၄

၈ န ဂြခ ေနငးအေကျေခ ကမ ာြ ၈.၁ န ဂြခ ေ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ၁၁၅ ၈.၂ အေကျေခ ကမ ာြ ---------------------------------------------------------------------------------------- ၁၁၅

၉ ေနာကဆကတ ာမ ာြ ၉.၁ ရခ ငျေျနယအတ ငြအဘ ကအ ာ အစျြမ ာြဆကရ ယရနါရလ ေစာမ ာြ ---------------------------- ၁၁၇ ၉.၂ ရခ ငျေျနယအတ ငြရငြႏြျမ ႇေႏထာြ ေရာျမနမာကမမ ာြ ---------------------------------------- ၁၁၇ ၉.၃ အ ေရြစ တနမနာစာရငြ ------------------------------------------------------------------------------- ၁၁၈

၁ ရျျကနြက ြကာြခ ကမ ာြ ------------------------------------------------------------------------------------------- ၁ .၁ အစ ြရနာနမ ာြ/ါရလေငနြမ ာြ ---------------------------------------------------------------------------- ၁၂ ၁ .၂ ေဂၢါရလ ကါရလေငနြမ ာြ ----------------------------------------------------------------------------------- ၁၂ ၁ .၃ အရငြအ ာ႔မ ာြ/ ေကာမတမ ာြ/ ေဒရခအေခ ေ ေရြမ ာြ ----------------------------------------------- ၁၂၁ ၁ .၄ ထတ ေ ေရာ/မထတ ေ ေရာစာရ ကစာတမြမ ာြ ---------------------------------------------------- ၁၂၁ ၁ .၅ အငတာနကဆ ကမ ာြ ---------------------------------------------------------------------------------- ၁၂၂

8

❖ းယာြမ ာြႏငးရ႐ေျေေမ ာြ

❖ းယာြမ ာြ အခနြ ၃႕၊ျမနမာႏ ငငတ ငရငြႏြျမ ႇေႏမႈအ ေျခအ ေန းယာြ ၁႕ ကးအါရလ ကႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ႇေႏမႈမ ာြ (၂ ၁၈႕ ဒးငာ ၃၁ ရက) ------------------------------ ၂၆ းယာြ ၂႕ ျမနမာႏ ငငတ ငရငြႏြျမ ႇေႏ ေရာထ တတနြႏ ငင ၂ (၁၉၈၈-၈၉ မ ဒးငာ ၃၁႕ ၂ ၁၈ အထ ) - ၂၇ းယာြ ၃႕ ႏစစဥခ ငးျေခားရျးႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ႇေႏမႈေမာမ ာြ - ကးအါရလ က ----------------------------- ၂၈ းယာြ ၄႕ ျမနမာႏ ငငရာြမ ာြအာြခ ငးျေခား ေရာရငြႏြျမ ေႏမႈါရလေငနြမ ာြ ----------------------------------- ၂၉ းယာြ ၅႕ တ ငြႏငးျေျနယမ ာြရ ႏ ငငျခာြတ က႐း ကရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ (၂ ၁ /၂ ၁၁─၂ ၁၆/၂ ၁၇) ----- ၂၉ းယာြ ၆႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြ၊ျမနမာႏ ငငရာြမ ာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ ------------------------------------- ၃ းယာြ ၇႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြ ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ --------------------------------------------------- ၃၁ အခနြ ၅႕ ရခ ငျေျနယအာြျခငတငျေမႈ းယာြ ၈႕ ခ႐း င ၅ ခအတ ငြရ ါရလဥြ ေရမ ာြ ---------------------------------------------------------------------- ၃၈ းယာြ ၉႕ ရခ ငျေျနယါရလဥြ ေရဆ ငရာအခ ကအါရလကမ ာြ ------------------------------------------------ ၃၉ းယာြ ၁ ႕ ရခ ငျေျနယ ဂ ဒေတ ငကးမ ာြရာခ ငႏႈနြော ငမႈ ---------------------------------------------- ၄၁ းယာြ ၁၁႕ ရခ ငျေျနယႏငးတျခာြတ ငြ ေဒရေကြ႕၊ျေျနယမ ာြအတ ငြါရလမြက နရကအရျမ ာြ ----------- ၄၂ းယာြ ၁၂႕ စစ ေတ ဆ ေကမြရ ႔ဆ က ေရာက ေရာ၊ ေရယာဥမ ာြ (အ ေရအတ ကႏငးတနခ နေမာ) --------- ၄၃ းယာြ ၁၃႕ ျေျတ ငြဆ ေကမြမ ာြကမြ႐း ြတနြကနရ ယမႈ၊(တငေ ႔ကနမ ာြနမား)-------------------------------- ၄၄ းယာြ ၁၄႕ ၂ ၁၇-၂ ၁၈ ခႏစအတ ငြါရလ ေစစဘာတအာြရရ ရျးအ မ ေထာငစမ ာြ --------------------------- ၄၄ းယာြ ၁၅႕ ရခ ငျေျနယရ ၂၃ ၊ ေက ဘာတအာြခ ာ႐းမ ာြ ------------------------------------------------------ ၄၅ းယာြ ၁၆႕ ရခ ငျေျနယ႕၊ ေျမအရြျေျခငြစမခ က ------------------------------------------------------------- ၄၅ းယာြ ၁၇႕ ရခ ငျေျနယအါရလေအက ငအ ေျခအ ေန ------------------------------------------------------------ ၄၆ းယာြ ၁၈႕ နယစေကနရ ယ ေရြေမာႏငးတန ြမ ာြ --------------------------------------------------------- ၄၆ အခနြ ၆႕ ရငြႏြျမႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြရ ေရာအဘ ကကးမ ာြ းယာြ ၁၉႕ ရငြႏြျမ ႇေႏရနအခ ငးအါရလမြအ ေကာငြဆြမ ာြရ ရျးါရလေငနြကးမ ာြ -------------------------- ၄၈ ေရါရလေငနြကး းယာြ ၂ ႕ တ ငြႏငးျေျနယအါရလ က ငာြ႕ ေစ နထတါရလေမႈအာြ ႏ ႈငြယဥျခငြ (၂ ၁၆-၁၇) ------------------- ၄၉ းယာြ ၂၁႕ ေရါရလေငနြကးအမ ြအစာြမ ာြ ------------------------------------------------------------------- ၅ းယာြ ၂၂႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြစစ ေောငြငာြ မြ ေါရလအ ေရအတ က ------------------------------------------- ၅၁ းယာြ ၂၃႕ မတေတငၿေြ ေရာ ငာြ မြ ေရယာဥမ ာြ ------------------------------------------------------------- ၅၁ းယာြ ၂၄႕ ငာြ ေမ ြျမ ျခငြႏငးထတါရလေျခငြ ရ ယာ - ခ႐ ငအါရလ က --------------------------------------------- ၅၂ းယာြ ၂၅႕ ခ႐း ငအါရလ ကေစ န ေမ ြျမ ျခငြႏငးထတါရလေျခငြ ------------------------------------------------------ ၅၃ ေမ ြျမ ေရြကး းယာြ ၂၆႕ ခ႐ ငအါရလ ကတ ရစာစန ေမ ြျမ ေရြ (၂ ၁၆-၂ ၁၇) --------------------------------------------------- ၅၆ စ ကေ ြ ေရြကး းယာြ ၂၇႕ ရခ ငျေျနယ ခ႐ ငမ ာြတ ငစ ကေ ြ ေရာ အဘ ကရြႏမ ာြ စစ ေောငြစ က ကမ ာြ -------------- ၆ းယာြ ၂၈႕ ရခ ငျေျနယတ င ႏစအါရလ ကစ ကေ ြ ေရာႏစာြရြႏမ ာြ (စောြ႕ ဂ ႕၊ ေျောငြ) --------------------- ၆၁ းယာြ ၂၉႕ ရခ ငျေျနယရ ၊ ေျမောႏငးႏမြႏစအါရလ ကစ ကေ ြ က ----------------------------------------- ၆၃ းယာြ ၃ ႕ ရခ ငျေျနယယ၌ ႏစအါရလ ကောစ ကေ ြမႈ က --------------------------------------------------------- ၆၄ းယာြ ၃၁႕ ရခ ငျေျနယရ ႏစအါရလ ကစ ကေ ြရျး ဟငြခတအ ေမကြအႀက ငရြႏစ ကေ ြမႈ က -------------- ၆၅ းယာြ ၃၂႕ ရခ ငျေျနယရ ႏစအါရလ က စ ကေ ြရျး ေဆြရ ကႀကြ႕ က မြရြႏငး က မြရ ကတ ႔ စ ကေ ြ က --------------------------------------------------------------------------------------------------- ၆၆ းယာြ ၃၃႕ ရခ ငျေျနယယ၌ ႏစအါရလ ကႀကစ ကေ ြ က --------------------------------------------------------- ၆၇ းယာြ ၃၄႕ ရခ ငျေျနယရ ႏစအါရလ က ဟငြရြဟငြရ ကႏငး ရစရြမ ာြ စ က ကမ ာြ ---------------------- ၆၈ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကး းယာြ ၃၅႕ ၂ ၁၈ ခႏစ ဟ တယႏငး ခရြရျအ ေရအတ က (ခ႐း ငအါရလ က) ---------------------------------- ၇၁

9

ရစ ေတာကး းယာြ ၃၆႕ ရခ ငျေျနယရ ရစ ေတာႀက ြ ငြမ ာြ --------------------------------------------------------------- ၇၆ းယာြ ၃၇႕ တျ ေထာငၿေြရစ ေတာစ ကခငြမ ာြ--------------------------------------------------------------- ၇၇ းယာြ ၃၈႕ အစ ြရေ င (တျ ေထာငၿေြ) ရစ ေတာစ ကခငြမ ာြ ------------------------------------------------ ၇၇ းယာြ ၃၉႕ ေဂၢါရလ ကေ င (တျ ေထာငၿေြ) ရစ ေတာစ ကခငြမ ာြ ---------------------------------------------- ၇၇ းယာြ ၄ ႕ ရစ ေတာထ ကေစၥျြထတါရလေမႈေမာ (၂ ၁၇-၂ ၁၈) ----------------------------------------- ၇၈ းယာြ ၄၁႕ ရစ ေတာကးရ ါရလကစကမ ာြ ------------------------------------------------------------------------ ၇၈ းယာြ ၄၂႕ ရခ ငျေျနယရ ါရလကစကမ ာြ - ခ႐ ငအါရလ က ---------------------------------------------------------- ၇၉ းယာြ ၄၃႕ ႏစအါရလ ကရာာစ က က -------------------------------------------------------------------------- ၇၉ းယာြ ၄၄႕ ႏစအါရလ က အနြစ ကေ ြ က ------------------------------------------------------------------------ ၇၉ ကနထတါရလေမႈ/ျေျေငထတါရလေမႈကး းယာြ ၄၅႕ ကနထတါရလေမႈစြေ ာြ ေရြအမ ြအစာြႏငး အရ ယအစာြမ ာြ ---------------------------------------- ၈၂ းယာြ ၄၆႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြ အႀကြစာြ႕ အါရလတစာြႏငး အ ေရြစာြစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြ -------------- ၈၃ းယာြ ၄၇႕ ရခ ငျေျနယရ ဆနစကမ ာြ ------------------------------------------------------------------------- ၈၃ းယာြ ၄၈႕ ရခ ငျေျနယရ စာြရြဆစကမ ာြ ------------------------------------------------------------------ ၈၄ းယာြ ၄၉႕ ရခ ငျေျနယရ ေရခာစက႐းမ ာြ ----------------------------------------------------------------------- ၈၅ းယာြ ၅ ႕ ရခ ငျေျနယရ ဆာြစကမ ာြ ----------------------------------------------------------------------- ၈၅ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကး းယာြ ၅၁႕ စစ ေတ ဆ ေကမြတ င ဆ ကကေရျး၊ ေရယာဥမ ာြ (အ ေရအတ ကႏငး ေမာ)------------------ ၈၈ းယာြ ၅၂႕ စစ ေတ ဆ ေကမြမတငေ ႔႕ တငရ ငြရျး ကနစျေမ ------------------------------------------ ၈၈ းယာြ ၅၃႕ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကးတ င မတေတငထာြရျး ကနစျေ ႔ ေဆာင ေရြယာဥမ ာြ ------------ ၈၉ းယာြ ၅၄႕ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကးတ င မတေတငထာြရျးယာဥမ ာြ ------------------------------------ ၈၉ းယာြ ၅၅႕ ကနြါရလမြေ ႔ ေဆာင ေရြကးတ င အဘ ကါရလမြ ေေကာငြမ ာြ ---------------------------------------- ၈၉ းယာြ ၅၆႕ ါရလစဥေ ႔ ေဆာငရျးကနစျေမာ ---------------------------------------------------------------- ၉ းယာြ ၅၇႕ ေါရလ ေေကာငြျ ငး ခရြရျႏငး ကနစျေ ႔ ေဆာငမႈ -------------------------------------------------- ၉၁ ါရလ႔အရငြအျမစႏငး က နြမာ ေရြကး းယာြ ၅၈႕ ရခ ငျေျနယရ ၊တကရရ ါရလမ ာြႏငး၊နျြေျာ ေက ာငြမ ာြ----------------------------------------- ၉၃ းယာြ ၅၉႕ စစ ေတ ၊အစ ြရနျြေျာ ေက ာငြတ င၊ ေက ာငြရာြမ ာြတက ေရာကမႈအ ေျခအ ေန --------------- ၉၃ းယာြ ၆ ႕ စစ ေတ ၊အစ ြရနျြေျာ ေက ာငြမ ာြတ င၊အဘ ကရငေကာြရျး၊ာရာရေမ ာြ ---------------- ၉၃ းယာြ ၆၁႕ တ ငြ ေဒရႀကြႏငး၊ျေျနယမ ာြရ ၊စစ ေောငြ ေက ာငြမ ာြ-------------------------------------------- ၉၄ းယာြ ၆၂႕ ရခ ငျေျနယႏငး၊တ ငြ ေဒရႀကြႏငး၊ျေျနယမ ာြရ ၊ေဂၢါရလ က ေဆြ႐းမ ာြ/ ေဆြခနြမ ာြ ------------ ၉၄ စ မြအငကး းယာြ ၆၃႕ ၂ ၁၈-၂ ၁၉ ခႏစ ရခ ငျေျနယရ ါရလ ေစစဘာတအာြရရ မျးအ မ ေထာငစစာရငြ --------------- ၉၈ းယာြ ၆၄႕ အမ ြရာြစမက နြအရ ေနာငါရလာမျး ၅ ႏစကာါရလတ ငါရလ ေစစဘာတအာြရရ မျး အ မ ေထာငစ ေောငြ ----------------------------------------------------------------------------------- ၉၉ းယာြ ၆၅႕ ရခ ငကမြါရလ နရ ၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ါရလေက ကမ ာြ ------------------------------------------ ၉၉ းယာြ ၆၆႕ ရခ ငျေျနယႏငး အျခာြျေျနယမ ာြရ ၊ ေါရလစ မြအငရြါရလ ေစစထတစမက နြ ------------------ ၁ းယာြ ၆၇႕ ရခ ငျေျနယရ ၊ ေရအာြါရလ ေစစစမက နြမ ာြ ------------------------------------------------------ ၁ ❖ ရ႐ေျေေမ ာြ အေ ငြ ၃႕၊ျမနမာႏ ငငတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈအ ေျခအ ေန ေ ၁႕ ကးအါရလ ကခ ငးျေထာြ ေရာႏ ငငျခာြတ က႐း ကရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ ------------------------------------- ၂၇ ေ ၂႕ ထ ေတနြႏ ငင ၂ ရငြႏြျမ ေႏမႈႏ ႈငြယဥခ က -------------------------------------------------------- ၂၈ ေ ၃႕ ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈအ ေျခအ ေန (၁၉၈၈-၂ ၁၇) (ကးအါရလ က) ------------------------------------ ၂၈ အေ ငြ ၅႕ ရခ ငျေျနယအာြ ၿခ ငတငျေမႈ ေ ၄႕ ရခ ငျေျနယ တျ ေနရာ ----------------------------------------------------------------------------- ၃၇

10

ေ ၅႕ နယ ေျမေ ငြျခာြမႈမ ာြ ------------------------------------------------------------------------------------- ၃၈ ေ ၆႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြခ႐း ငမ ာြ --------------------------------------------------------------------------- ၃၈ ေ ၇႕ ျမနမာႏ ငငႏငးရခ ငျေျနယတ ႔ါရလဥြ ေရေ ရမစမ ာြ ---------------------------------------------------- ၄ ေ ၈႕ ၂ ၁၆-၂ ၁၇ ခႏစအတ ငြ ဂ ဒေတ င အဘ ကကးမ ာြရာခ ငႏႈနြမ ာြော ငမႈမ ာြ --------------------- ၄၁ ေ ၉႕ National Spatial Development Framework and Road Network Plan --------------------------- ၄၂ ေ ၁ ႕ ရခ ငျေျနယႏငး အျခာြတ ငြ ေဒရႀကြႏငးျေျနယကမြ႐း ြတနြမ ာြရ အဘ ကဆ ေကမြမ ာြ ----------- ၄၃ ေ ၁၁႕ ေျမအမ ြအစာြမ ာြ - ရာခ ငႏႈနြအါရလ က (၂ ၁၆-၂ ၁၇)------------------------------------------------ ၄၆ ေ ၁၂႕ ရခ ငျေျနယအစ ြရဥြစာြ ေေြစြေ ာြ ေရြကးမ ာြ --------------------------------------------------- ၄၇

အေ ငြ ၆႕ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြရ ေရာ အဘ ကကးမ ာြ

ေရါရလေငနြကး ေ ၁၃႕ ရခ ငျေျနယဂ ဒေတ င ကးမ ာြော ငမႈ -------------------------------------------------------------- ၅ ေမ ြျမ ေရြကး ေ ၁၄႕ ရခ ငျေျနယဂ ဒေတ င ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကးော ငမႈ -------------------------------------- ၅၅ ေ ၁၅႕ ခ႐း ငအါရလ ကစစ ေောငြ ေမ ြျမ ေရြမ ာြ --------------------------------------------------------------------- ၅၆ စ ကေ ြ ေရြကး ေ ၁၆႕ ရခ ငျေျနယတ ငစ ကေ ြ ေရာအဘ ကရြႏမ ာြစ က ကမ ာြ ----------------------------------------- ၆၁ ေ ၁၇႕ ရြႏစ ကေ ြျခငြ ------------------------------------------------------------------------------------------ ၆၂ ေ ၁၈႕ ေျောငြစ ကေ ြျခငြ ---------------------------------------------------------------------------------------- ၆၂ ေ ၁၉႕ ရခ ငျေျနယရ အဘ ကစ ကေ ြ ေရာရြႏမ ာြရာခ ငႏႈနြော ငမႈမ ာြ ----------------------------------- ၆၂ ေ ၂ ႕ ႏစအါရလ ကစစ ေောငြစောြစ က က ------------------------------------------------------------------------ ၆၃ ေ ၂၁႕ ဆထ ကရြႏမ ာြစ ကေ ြမႈအ ေျခအ ေန ------------------------------------------------------------------- ၆၄ ေ ၂၂႕ ောစ ကေ ြမႈ က -------------------------------------------------------------------------------------------- ၆၅ ေ ၂၃႕ ေကကရ နနႏငး ေကကရ နျ စ ကေ ြမႈအ ေျခအ ေန ------------------------------------------------------ ၆၆ ေ ၂၄႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြ၊ ေဆြရ ကႀကြ႕ က မြရြႏငး က မြရ ကစ ကေ ြမႈအ ေျခအ ေန ---------------------- ၆၆ ဟ တယႏငး ခရြရ ာြါရလာ ေရြကး ေ ၂၅႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြ ႏ ငငျခာြခရြရ ာြမ ာြ င ေရာကမႈ - ခ႐း ငအါရလ က ------------------------------- ၇၁ စ မြအငကး ေ ၂၆႕ တ ငြ ေဒရႀကြမ ာြႏငး၊ျေျနယမ ာြ စ မြအငရြစ ာမႈအ ေနအထာြႏငးရာခ ငႏႈနြော ငမႈမ ာြ ----------- ၉၇ ေ ၂၇႕ ႏစစဥါရလ ေစစဘာတအာြျမငးတကမႈ --------------------------------------------------------------------- ၉၈ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငး အျခာြ ေရာ ၿ ြမႈစမက နြမ ာြ ေ ၂၈႕ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးန ၿ ြမႈစမက နြ --------------------------------------------------------- ၁ ၃ ေ ၂၉႕ ေၰာြကၽ နြစကမႈးန ႔ၿ ြမႈအတ က၊ ေျမ ေနရာ --------------------------------------------------------- ၁ ၅ ေ ၃ ႕ ကျင ေခ ာငြကနရ ယ ေရြးနစမက နြ --------------------------------------------------------------- ၁ ၆ ေ ၃၁႕ ကါရလာြတနကစရြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြစမက နြ -------------------------------------------------- ၁ ၇ ေ ၃၂႕ ေက ြ ေတာ-မငြဂ ၿ ြ ေရြစမက နြ -------------------------------------------------------------------- ၁ ၈ ေ ၃၃႕ ေျမာကဥြၿမ ရစစမက နြ ေနရာ ------------------------------------------------------------------------ ၁ ၉ ေ ၃၄႕ ေျမာကဥြ ေါရလယာဥက ငြစမက နြ ေနရာ ---------------------------------------------------------------- ၁၁ ေ ၃၅႕ ငေါရလ ေါရလယာဥက ငြအဆငျမ ငးစမက နြ ေနရာ --------------------------------------------------------- ၁၁၁ ေ ၃၆႕ မာန ေအာငကၽ နြ ခရြရ ာြါရလေငနြ ၿ ြတ ြတက ေရြစမက နြ ---------------------------------------- ၁၁၂

11

ရခ ငျေျနယ နေကြခ ေ အမာစာ

ရခ ငျေျနယရျ၊ ေျမာကါရလတလတ ဒ ၁၇ ဒဂရ ၃ မ နစႏငး ၂၁ ဒဂရ ၃ မ နစအေကာြ႕ အ ေရ ေါရလာငဂ တ ဒ ၉၂ ဒဂရ ၁ မ နစႏငး ၉၄ ဒဂရ ၅ မ နစအေကာြ၊ ျမနမာႏ ငင အ ေနာကကေ ငြတ င တျရ ောရျ။ ရ ယာအက ယအ နြမာ ၃၆,၇၇၈ စတရနြ ကါရလ မတာ က ယ နြၿေြ ါရလဥြ ေရအာြျ ငး ၃ ရနြ ေက ာ ေနထ ငါရလ ကရ ောရျ။ ရခ ငျေျ နယ အ ေရကတ င မ ေက ြတ ငြႏငး ောခြတ ငြ ေဒရႀကြ႕ အ ေနာကကတ င ဂၤါရလာြ ေငါရလယ ေအာ႕၊ ေတာငကတ င ရာ တတ ငြ ေဒရႀကြႏငး ဂၤါရလာြေငါရလယ ေအာ႕ ေျမာကကတ င ခ ငြျေျနယႏငး အ ေနာက ေျမာကကတ င ဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငငတ ႔ႏငး နယန မ တခ ငြထ စေါရလ ကရ ောရျ။ ရခ ငျေျနယရျ ကနြါရလမြ႕ ေရါရလမြ႕၊ ေါရလ ေေကာငြါရလမြမ ာြျ ငး ရ ာြါရလာႏ င ေရာ ေနရာတ ငတျရ ရ၍ ါရလမြေနြ ဆကရ ယ ေရြ ေကာငြမ န ေရာ ေဒရ၊ျ စောရျ။ ကမာၻ႔ကနရ ယ ေရြါရလမြ ေေကာငြအ ေနျ ငးါရလျြ မဟာ ဟာ က ေရာ အခ ကအခ ာက ရျး ေနရာတ င တျရ ောရျ။ ါရလကရ အ ေကာငအထျ ေ ာ ေဆာငရ ကါရလ ကရ ရျး ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးန႕ ၊ ေရနကဆ ေကမြႏငး ကါရလာြတနျမစကစ ၿ ြ ေရြစမက နြတ ႔မာ၊ျေျနယ အတ ငြ ါရလာ ေရာကရငြႏြျမ ေႏမႈ၊ ေဆာငရ ကမျး၊ျေျတ ငြ၊ျေျေမရငြႏြျမ ေနရတ ႔အတ က အခ ငးအါရလမြ ေကာငြမ ာြ၊ျ စ ေေေါရလာ ေစမျျ စောရျ။ ထ ႔အျေင၊ ေမာင ေတာၿမ နယတ ငတျ ေဆာကါရလ ကရ ရျး ကျင ေခ ာငြစြေ ာြ ေရြးနမတစဆငး ဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငငႏငး ကနစျကြရနြ ေရာငြ ယရာတ င အာြရာခ ကရယ ေဆာငရ ကႏ ငောရျ။ ျေျနယအဘ ကထ ကကနမာ ဆနစောြျ စၿေြ စစ ေောငြစ ကေ ြ ေျမ ရ ယာ ၈၅% ခန႔ရ ောရျ။ အျခာြစ ကေ ြ ရြႏမ ာြအ ေနျ ငး က မြရြ႕ င႐းတ ေကာငြႏငး ခ ငြမ ာြ စ ကေ ြထတါရလေါရလ ကရ ောရျ။၊ ေရါရလေငနြအ ေနျ ငး ေရခ ႕၊ ေရငန႕ ငာြေစ န႕ ငာြေ ႕ ငာြ ေျခာကထတါရလေျခငြါရလေငနြမ ာြက အဘ က ေဆာငရ ကၿေြ ရနကနတ ငြ ေဒရႀကြရ ႔ အမ ာြဆြတငေ ႔ ေရာငြခ ောရျ။၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ေောမ ာြစ ာထ ကရ ၿေြ တ ြခ ာထတါရလေႏ ငမျး အါရလာြ အါရလာ ေကာငြမ ာြါရလျြ ရ ောရျ။ ထ ႔အျေင၊ ေရြ ေဟာငြယဥ ေက ြမႈအ ေမ အႏစမ ာြတျရ ရာ၊ ေျမာကဥြၿမ ႕ ငေါရလ ကမြ ေျခတ ႔မာ ႏ ငငျခာြခရြရ ာြမ ာြအတ က အဘ ကဆ ာ ေဆာငရာ ေနရာမ ာြျ စေကၿေြ ဂ ၿမ နယႏငးမာန ေအာင ကၽ နြတ ႔မာါရလျြ ရာ အ ေျခခခရြရ ာြါရလာ ေရြါရလေငနြမ ာြအတ က အါရလာြအါရလာြ ေကာငြမ ာြ၊ျ စေကောရျ။ ရခ ငျေျနယအတ ငြယ၌ အဘ ကအါရလာြအါရလာြ ေကာငြမ ာြျ စရျး စ ကေ ြ ေရြကး႕၊ ေမ ြျမ ေရြႏငး၊ ေရါရလေငနြ ကး႕ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလာ ေရြကး႕ စ မြအငကး႕ ထတါရလေမႈကးႏငး အ ေျခခအ ေဆာကအအကး စရျး အဘ ကကးႀကြ ၆ ခတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈါရလေငနြမ ာြ တ ေခေ ေဆာငရ ကႏ င ေစရနအတ က ရခ ငျေျနယ အစ ြရအ ေနျ ငး၊ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေနမႈ ေကာမရင (MIC) ႏငး ေြ ေောငြရ၍ စတငအ ေကာငအထျ ေ ာ၊ ေဆာငရ က ခားောရျ။ ဆကါရလကရ၍ ဂ ေနအျေျျေျဆ ငရာေြ ေောငြ ေဆာငရ က ေရြ ေအဂ ငစ (JICA)႕ ဂ ေနႏ ငင၊ျေျေ ကနရ ယ ေရြအ ာ (JETRO) ႏငး ေဂၢါရလ ကကးမ စြေ ာြ ေရြအ ာ အစျြမ ာြ ေးေ ြကျမႈျ ငး ရခ ငျေျနယ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြ ေါရလးါရလာမႈစစတမြရ ေတရနအာြ၊ျမနမာဆာ ေ ြရ ေတရနအ ာ႔ (MSR) မ ေဆာငရ က ေေြခားောရျ။ ရခ ငျေျနယ၊ ေရရျတျၿင မ ေအြခ မြမႈ ရရ ေစရနအတ က၊ ေဒရတ ငြစြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြတကမႈမာ အ ေရြႀကြ ဆြကးတစချ စောရျ။၊ျေျနယအတ ငြ ရငြႏြျမ ေႏမႈါရလေငနြမ ာြ တ ြတကမ ာြျောြါရလာောက အါရလေအက င အခ ငးအါရလမြမ ာြ ေ မ ေေေ ေောကါရလာၿေြ တစဥြခ ငြ င ေင ါရလျြ၊ျမငးမာြါရလာမျျ စောရျ။၊ျေျတ ငြ၊ျေျေရငြႏြ ျမ ေႏမႈမ ာြ တ ေခေရ၍ တ ြျမ ငး ေဆာငရ က ေစျခငြရာါရလ င ရခ ငျေျနယအတ က၊ ေရရျ ၿ ြတ ြတကၿေြ တျျင မ ေအြခ မြ ေရြအတ က အ ေကာငြဆြ ေျ ရငြႏ ငရျး နျြါရလမြတစခဟ ယေကျောရျ။ ဥြျေ နႀကြခ ေ႕ ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ာ ဥကရ ႕ ရခ ငျေျနယရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမတ

❖

12

ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမႇေႏမႈ ေကာမရငဥကရ အမာစာ

ျမနမာႏ ငငရ ၊ျေျနယႏငးတ ငြ ေဒရႀကြမ ာြေကာြ မ တ ေရာစြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြတကမႈ ရ ေစရန၊ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမရငရျ၊ျေျနယနငး တ ငြ ေဒရႀကြအစ ြရမ ာြ ႏငး ရကဆ ငရာကနရျမ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြတ ႔က ကျေးေ ြ ေေြါရလ က ရ ရျ။ ဤကားရ ႔ ကျ ေဆာငရ က ေေြရာတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာစစတမြရ ေတရန မ ာြ၊ ေကာကယ ေစျေြ ရငြႏြျမ ေႏမႈျေေ ာမ ာြက မႏေ ေါရလြတ ငြ ေဒရႀကြ႕ ရမြျေျနယ႕ ကရငျေျနယႏငး ရာ တတ ငြ ေဒရႀကြတ ႔တ င ရကဆ ငရာတ ငြ ေဒရေကြႏငး ျေျနယအစ ြရမ ာြ႕ ကနရျမ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြမ ာြႏငး ဂ ေနအျေျ ျေျဆ ငရာေြ ေောငြ ေရြ ေအြဂ ငစ (JICA) တ ႔ ေြ ေောငြော ငမႈျ ငး က ငြေခားောရျ။ ႔ၿ ြတ ြတကမႈ ေနာကက ရျး၊ျေျနယတစချ စရျး ရခ ငျေျနယအတ က အါရလာြတ ရငြႏြျမ ေႏမႈျေေ ာက ငြေႏ ငရနအတ က ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ာ ရျ ါရလ နခားရျးႏစမ ာြတ င အကအျရယရန ႀက ြေမြခားရျ။ မေကာ ေရြမက ရခ ငျေျနယ ေျမာကေ ငြတ င၊ျ စေ ာြခားရျး အျ စအေ ကမ ာြ ေေကာငး ရခ ငျေျနယ တ င ေျာ ေရြ႕ က နြမာ ေရြ ေစာငး ေရာကမႈႏငး အါရလေအက င နတြျခငြစရျတ ႔တ င ါရလမႈအရ ငြအ နြအာြါရလြ ော ငႏ ငမျး စြေ ာြ ေရြႏငးါရလမႈ ၿ ြတ ြတက ေစရန အ ေရြတေကြါရလ အေခ ကက ၊ ေ ာျေ ေနရျ။၊ျေျနယ အတ ငြ ရငြႏြျမ ေႏမႈတ ြျမငးါရလာ ေအာင ႀက ြေမြ ေဆာငရ ကျခငြရျ အဆ ောနျြါရလမြမ ာြအနက တစချ စရျ။ ယခအခ နရျ ရခ ငျေျနယအတ ငြ ရဟးာတျမ ေရာ အ ေောငြါရလကကာ ေဆာငရျး အ ေျောငြအါရလာက ေဆာငရ ကရန အတတက ႀက ြေမြ ေဆာငရ ကရမျးအခ န၊ျ စရျ။ ဤရ ႔ စ တဆႏၵမ နျ ငး၊ျမနမားစြေ ာြ ေရြအ ာ အစျြအ ေနျ ငး ရခ ငျေျနယရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာျေေ ာက ၊ ေ ေ ာ ာရါရလ ၂၁ ရက ေန႔မ ၂၃ ရက ေန႔အထ က ငြေရန ေင ေေကြႏငးနျြေျာအကအျမ ာြ ေးေ ြကျမႈ ေေြေကရျ။ ဂ ေနအျေျျေျဆ ငရာေြ ေောငြ ေဆာငရ က ေရြ ေအဂ ငစ (JICA) ႏငး ဂ ေနျေျေကနရ ယ ေရြအ ာ (JETRO) အ ေနျ ငးါရလျြ ရငြႏြျမ ေႏမႈျေေ ာ က ငြေႏ ငရန အတ က နျြေျာႏငး၊ ေင ေေကြဆ ငရာအကအျမ ာြ ေးေ ြ ေေြခားရျ။ အျေနအါရလနအက ြျ စထ နြၿေြ တာ နခမႈရ ေရာ ရငြႏြျမ ေႏမႈက ႀက ဆ တ ေခေ ေရြရျ ကၽ ႏေတ ႔အမ ြရာြ မ ာဒတစရေျ စရျ။ ကၽ ႏေတ ႔ဆ ါရလ ရျး တာ နခမႈရ ေရာရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ရျမာ ႏ ငငမ ာြအက ြငာ ါရလမႈေတ နြက ငႏငး ရာ ေတ နြက ငတ ႔က ထ ခ ကမႈမရ ရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြက ဆ ါရလ ောရျ။ ထ ႔အျေင ါရလရာြအရငြအျမစ ၿ ြတ ြတက ေရြႏငး ါရလေရာြမ ာြ ေေေတ င၊ ေကာငြမ နစ ာဆကဆရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈမ ြ ါရလျြျ စရျ။ တာ နယမႈရ ရျးရငြႏြျမ ေႏမႈရျ အက ြရကဆ ငရမ ာြ႕ ရယယာရငမ ာြ႕ ဒာ႐း ကတာမ ာြ႕ ါရလေရာြမ ာြအျေင၊ ေနာငါရလာမျးမ ြဆကရစမ ာြအာြါရလြအတ က အက ြ ေက ြးြမ ာြ ေဆာငေကဥြ ေေြမျျ စရျ။ ဆနြရစတထ ငမႈရျ မတျရျးစ တကြအ ေတ ြအ ေခေမ ာြ၊ ေောငြဆရာမ၊ျ စ ေေေါရလာရျဟ ဆ စမတရ ောရျ။ မတျရျး စ တကြအ ေတ ြအ ေခေမ ာြရျ မတျရျး၊ ေနာကခအ ေနအထာြရ ရျး ါရလမ ာြဆမ၊ ေေေထ ကါရလာေက ရျ။ အၿမာတမြ ေျောငြါရလာ ေနရျးယ ေန႔ကမၻာႀကြတ င မတျက ာျောြမႈရျ အငအာြတစရေျ စရျ။ ထ ႔ ေေကာငး ျမနမာႏ ငငအတ ငြရ ႔ မတျရျး စ တကြအ ေတ ြအ ေခေႏငး ဆနြရစရျးစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြက ယ ေဆာငါရလာ မျး ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏရမ ာြက တ ေခေရျး အဘ ကအ ေေကာငြအရာတစချ စရျ။ ဤမတျရျး စ တကြ အ ေတ ြအ ေခေႏငး စြေ ာြ ေရြါရလေက ငေမ ာြရျ၊ျမနမားစြေ ာြ ေရြတစခါရလြႏငး စြေ ာြ ေရြကးတ ငြက ါရလျြ တ ြတက ေစမျျ စရျ။ ရခ ငျေျနယ စြေ ာြ ေရြကးမ ာြႏငး ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏရမ ာြ၊ျေျနယစြေ ာြ ေရြတစခါရလြ က ါရလျြ ဤကားရ ႔ မတျရျး စ တကြအ ေတ ြအ ေခေႏငး စြေ ာြ ေရြါရလေက င ေဆာငရ ကမႈက တ ြတက ေအာင ေဆာငရ က ေေြမျျ စရျ။ ကၽ ႏေအ ေနျ ငး ဤရငြႏြျမ ေႏမႈျေေ ာရ ႔တက ေရာကါရလာရျး ါရလေငနြရငမ ာြအာြ ရခ ငျေျနယရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငး အါရလမြမ ာြစစတမြရ ေတရနအစရငခစာက ၊ ေ ငခ ငးရျခငြအတ က မြရာေတ ျ စရောရျ။ ဤစာတမြတ င ရခ ငျေျနယရ ရငြႏြျမ ေမႈျေါရလေႏ ငရျးအါရလာြအါရလာ ေကာငြမ ာြရ ရျး အခ ငးအါရလမြမ ာြက ေ ာျေထာြောရျ။ ယခအခ နအခာရျ ရခ ငျေျနယအတ ငြ ရငြႏြျမ ေႏရနအ ေကာငြဆြ အခ နအခာျ စောရျ။ မဟာ ဟာက ရျး ေနရာတ ငရ ရျး ရယးာတ ေေေက ယ ရျး ဤျေျနယတ ငါရလာ ေရာကရငြႏြျမ ေႏျခငြရျ ကၽ ႏေတ ႔ ရခ င ျေျနယႀကြ ၿ ြတ ြတက ေအာင ေဆာငရ ကရာတ င ေြ ေောငြော ငရာ ေရာက ေေရျ။ ဥြ ေရာငြထ နြ ဥကရ ႕၊ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမႇေႏမႈ ေကာမရင ျေျ ေထာငစ နေကြ႕ ရငြႏြျမႇေႏမႈႏငးႏ ငငျခာြစြေ ာြဆကရ ယ ေရြ နေကြနာန

❖

13

အစရငခစာအာြအက ဥြျခ ြ ေ ာျေခ က ရခ ငျေျနယရျ၊ျမနမာႏ ငငအ ေနာက ကတ ငတျရ ၿေြ၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ႕ က ယျေန႔ ေရာစ ကေ ြ ေျမ မ ာြအောအ င ရာ ရယးာတမ ာြ ေောေက ယ ရျး၊ျေျနယတစချ စရျ။၊ျမနမာႏ ငင ေဒရေကြမ ာြျ စေက ရျး မ ေက ြ႕ ောခြႏငး ရာ တကားရ ႔ ေရာ တ ငြ ေဒရေကြမ ာြႏငး ထ စေါရလ ကရ ရျ။၊ ျမနမာႏ ငငအတ က အါရလာြအါရလာြရ ရျးေ ႔ကန ေစ ြက ကတစချ စ ေရာ ဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငငႏငးါရလျြ နယန မ တခ ငြ ထ စေါရလ ကရ ရျ။ ရခ ငျေျနယရျ ရာယာါရလေရျး ါရလျေတစရာ ေနရာမ ာြ႕ မထတ ေ ာရ ေရြ ေရာကမြ ေျခမ ာြႏငး ရမ ငြ င ေနရာမ ာြျ ငး၊ျေျး ေန ေရာျေျနယျ စရျ။ ရခ ငျေျနယတ င ယဥ ေက ြမႈ႕ ဘ ေါရလးထြစအမ ြမ ြေ ငဆ ငရျး တ ငြရငြရာြ ေောငြစ ေနထ ငါရလ ကရ ျေြ ါရလဥြ ေရ စစ ေောငြ ၃ ရနြခန႔ရ ရျးျေျနယျ စရျ။ အါရလေါရလေႏ ငရျး ါရလဥြ ေရရာခ ငႏႈနြမာ ၆၂.၂% ရ ၿေြ အရက ၁၅ ႏစ ေအာက က ေါရလြဥြ ေရ ၃၁.၁% ရ ရျ။ စစ ေောငြါရလဥြ ေရ ၈၃% ရျ၊ ေက ြါရလက ေဒရမ ာြတ င ေနထ ငေကၿေြ ၁၇%၊ ေရာ ါရလဥြ ေရမာ ၿမ ျေ ေဒရတ င ေနထ ငေကရျ။ ရခ ငျေျနယအဘ ကစြေ ာြ ေရြကးႀကြမ ာြတ င စ ကေ ြ ေရြ႕၊ ေရါရလေငနြ႕ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလာ ေရြ႕၊ ေရနႏငး ရာ ဘာတ ေင စရျးအခနြကးမ ာြော ငရျ။ ၄ငြအျေင ႏ ငငတကာမါရလာ ေရာကရငြႏြျမ ႇေႏထာြရျး ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငးကါရလာြတနျမစ ေေကာငြကစ ၿ ြတ ြတက ေရြစမက နြႏစခရ ေနရျးျေျနယ တစခါရလျြျ စရျ။ ၂ ၁၇-၂ ၁၈ းာ ေရြႏစတ င ရခ ငျေျနယ စစ ေောငြဂ ဒေမာ က ေရနြ ေောငြ ၂,၁၈၆,၇ ၁.၅ ရ ရျ။ စစ ေောငြဂ ဒေတ င စ ကေ ြ ေရြကးမ ၂၅%႕ စကမႈႏငး န ေဆာငမႈကးမ ာြမ ၂၂% ႏငး ၅၃% အရြရြော ငေကရျ။ ရခ ငျေျနယတ င ရငြႏြျမ ႇေႏမႈျေါရလေရနအခ ငးအါရလမြမ ာြ မ ာြစ ာရ ေရာါရလျြ၊ျေျနယႏငးတ ငြ ေဒရေကြမ ာြ အနက ႔ၿ ြတ ြတကမႈ ေနာကက ရျးျေျနယတစချ စ ေနရျ။ ါရလမြ႕ တတာြမ ာြ႕ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ႕ ဆကရ ယ ေရြႏငး ါရလ ေစစဘာတ တ ႔ကားရ ႔ ေရာ အ ေျခခအ ေဆာကအအမ ာြတ ြတကမႈမရ ျခငြမ ာြရျ ႔ျ ြမႈ ေနာကက ရရျး ၊ ေနာကခအ ေေကာငြမ ာြျ စေကရျ။၊ျေြခားရျးႏစမ ာြအတ ငြ ရခ ငျေျနယတ င အဘ က င ေရာက ရငြႏြျမ ႇေႏရျးကးမ ာြမာ၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ရာ ေ ေရြ႕ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလာ ေရြါရလေငနြ မ ာြရာျ စခားေကရျ။ မေကာ ေရြမကာါရလအတ ငြ ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ေနျ ငး ရခ ငျေျနယအ ေျခခ အ ေဆာကအအက ႔ၿ ြတ ြတက ေအာင၊ ေဆာငရ ကႏ ငခာ႔ျခငြ ေေကာငး၊ျေျတ ငြျေျေရငြႏြျမ ႇေႏါရလ ရမ ာြအတ က ရခ ငျေျနယစြေ ာြ ေရြကးအရြရြတ ႔တ င ါရလေငနြမ ာြါရလေက ငရန အခ ငးအါရလမြတ ြေ ာြါရလာါရလ ကရ ရျ။ ဤအခ ငးအါရလမြမ ာြက အတ အက ေ ာထတၿေြ ရငြႏြျမ ႇေႏရမ ာြရ ႔ အရ ေေြႏ ငရနရျရ ယရ၍ ရခ ငျေျနယ ရငြႏြျမ ႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြစစတမြရ ေတရနက ၂-၁၁-၂ ၁၈ မ ၂၅-၁၁-၂ ၁၈ အထ ကာါရလတ င ရခ ငျေျနယ စြေ ာြ ေရြကး ၁၂ ခမ အဘ ကက ရျး စြေ ာြ ေရြါရလေငနြရငမ ာြ ၄၁ ဥြ႕ အစ ြရအရာရ မ ာြ ၂၄ ဥြႏငး စြေ ာြ ေရြါရလေ ငနြအ ာ႔အစျြမ ာြမ ၁၁ ဥြတ ႔ႏငး အ ေရြစ တ ေတ ဆ ေမြျမနြၿေြရငြႏြျမ ႇေႏမႈအ ေကာငြဆြစြေ ာြ ေရြကးမ ာြက ေ ာထတခာ႔ရျ။

ဆာ ေ ြရ ေတရနမ ေတ ရ ခ ကမ ာြက ါရလကရ ေကတ အ ေနအထာြႏငး က ကျမႈရ ႕ မရ ရ ႏ ငရနအတ က ၁ -၁၂-၂ ၁၈ ရက ေန႔တ င အက ြရကဆ ငရမ ာြအစျြအ ေ ြ၌ တငျေ ေဆ ြ ေႏ ြခာ႔ၿေြ တက ေရာကရမ ာြအေကျေခ က မ ာြက ရယခာ႔ောရျ။ ရခ ငျေျနယရငြႏြျမေႏမႈဆ ငရာ ရ ေတရနစစတမြ၊ ေတ ရ ခ ကအရ ရခ ငျေျနယတ င ါရလာ ေရာကရငြႏြျမေႏရန အခ ငးအါရလမြအ ေကာငြဆြ စြေ ာြ ေရြကးမ ာြမာ၊ ေအာကောအတ ငြ၊ျ စောရျ။

၁။ ေရါရလေငနြႏငး၊ ေမ ြျမ ေရြကး ၂။ စ ကေ ြ ေရြကး ၃။ ကနထတါရလေ ေရြကး ၄။ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလာ ေရြကး ၅။ ရစ ေတာကး ၆။ ကနရ ယ ေရြကး ၇။ စ မြအငကး ၈။ ေဆာကါရလေ ေရြကး ၉။ က နြမာ ေရြ ေစာငး ေရာကမႈကး ၁ ။ ေ ႔ ေဆာငဆကရ ယ ေရြကးတ ႔ျ စေကောရျ။

❖

ရခ ငျေျနယတ င ရငြႏြျမႇေႏရနအ ေကာငြဆြ ါရလေငနြကးမ ာြ

14

ဤကးမ ာြတ င အဘ ကရငြႏြျမ ႇေႏႏ ငမျးအ ေရြစ တကးခ ာမ ာြက ဤအစရငခစာ အခနြ ၆႕ ရငြႏြျမႇေႏမႈ အခ ငးအါရလမြမ ာြရ ရျး အဘ ကကးမ ာြ အေ ငြတ င အ ေရြစ တ ေ ာျေထာြောရျ။

ရခ ငျေျနယတ င ရငြႏြျမေႏမႈျေါရလေရန ဆ ာ ေဆာင ေနရျး၊ ေဒရထြျခာြ ေရာစ႐ ကါရလကကာမ ာြမာ —

၁။ ရခ ငျေျနယရျ ေထ အ ေနအထာြအရ မဟာ ဟာ က ေရာ ေနရာတ င တျရ ျခငြ

၂။ ရာ ရယးာတမ ာြ႕ ေငါရလယကမြ ေျခမ ာြႏငး ရမ ငြ အ ေမ အႏစမ ာြ ေောမ ာြျခငြ

၃။ ျမနမာႏ ငင အဘ ကတ ငြ ေဒရႀကြမ ာြႏငးထ စေါရလ က ရ ျခငြ

၄။ ကမာၻအမ ာြဆြ ေရာႏ ငငမ ာြႏငး နြစေစ ာရ ျခငြ ၅။ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးႏငး ကါရလာြတနြျမစ မြ

ၿ ြ ေရြစမက နြမ ာြရ ျခငြ တ ႔ျ စေကရျ။

ရခ ငျေျနယ ထြျခာြ ေရာစ႐ က

ါရလကကာမ ာြ

15

ါရလေငနြကးမ ြစ ကးမ ြစတ ငါရလေငနြါရလေက ငရနအတ ကတျရ ဆာႏငး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ေနရာမ ာြ

16

န ဒာနြ ၁.၁၊ ေနာကခအ ေေကာငြ

ျေျ ေထာငစျမနမာႏ ငင ေတာအစ ြရရျ ၂ ၁၆ ခႏစ႕ းါရလ ငါရလတ င အခ က ၁၂ ခ က ော ငရျး စြေ ာြ ေရြမ ာဒက ထတျေန ေေကျာခားရျ။ ၎စြေ ာြ ေရြမ ောငရျမနြခ ကမ ာြအရ၊ျမနမာႏ ငင ေတာအစ ြရရျ၊ ေကာငြမ န ေရာ စြေ ာြ ေရြအ ေျခအ ေနမ ာြက နတြျခငြအာြျ ငး တ ငြ ေဒရႀကြႏငးျေျနယမ ာြအာြါရလြအေကာြ က ာဟမႈမရ ေစာ တနြတျမ စ ာ ၿ ြတ ြတကါရလာ ေစရမျ” ဟ ေရာအခ ကက အ ေါရလြအနကထာြါရလ ကရ ရျ။ ယခအခ နကာါရလတ င၊ျမနမာႏ ငင ေတာအစ ြရအ ေနျ ငး တ ငြႏငးျေျနယမ ာြရ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြ ၿ ြတ ြတက ါရလာ ေစရနအတ က ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈရျ အဘ ကတ နြအာြတစရေျ စရျဟ အရ အမတျေထာြ ေရာါရလျြ ါရလကရ တ င ထ ရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြက မ ာြ ေရာအာြျ ငး ရနကနၿမ ႏငးမႏေ ေါရလြၿမ မ ာြတ ငရာ၊ျေါရလေ ေနေကရျက ေတ ရောရျ။ ထ ႔အတ က က နရ ေန ေရာတ ငြ ေဒရႀကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြတ င ေကြမာြ ေရာအါရလာြအါရလာ ေကာငြမ ာြႏငးရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြက မထတ ေ ာရ ေရြော။ ႏ ငငတစ နြစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြ တစ ေျေြ ျ ၿ ြတ ြတကါရလာကာ အက ြအျမတမ ာြရရ ေက ေစရနအတ က၊ ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမရငမ တ ငြႏငး ျေျနယတစခခ ငြစအါရလ က ရငြႏြျမ ေနမႈမ ာြေ မ တ ြတက ေဆာငရ ကႏ ငရန ါရလေငနြစဥမ ာြခ မတ ေဆာငရ က ါရလ ကရ ရျ။ ရငြႏြျမ ေႏမႈတ ြတကါရလာ ေစမျးအစအစဥမ ာြ အက ြရ စ ာအ ေကာငအထျ ေ ာ ေဆာငရ ကႏ င ရနအတ က ေ ငးါရလငြျမငရာ႕ ါရလ ယကါရလ ငျမနမႈရ ေရာါရလေထြါရလေနျြမ ာြ႕ ျ ႇႏ ႈငြ ေဆာငရ က ေေြမႈမ ာြ႕ ါရလ အေ ရျးရတငြအခ ကအါရလကမ ာြ၊ျ ျးဆျြ ေေြျခငြ႕၊ျေျတ ငြျေျေရငြႏြျမ ေနရမ ာြအေကာြတ င က နရကမ ာြ နတြ ေေြျခငြအာြျ ငး ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ ါရလ ယကစ ာ ေဆာငရ ကႏ င ေရြအတ က ရငြႏြျမ ေႏမႈႏငး ကမမ ာြကနေကာြမႈဥြစြနာန (DICA) အာြ၊ ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ႇေႏမႈ ေကာမရင (MIC) ေအာကတ င ာစျြ ခားရျ။ ရငြႏြျမ ေနမႈမ ာြျမ ႇငးတငျခငြ ေဆာငရ ကမႈအ ေနျ ငး ရငြႏြျမ ေႏမႈႏငးကမမ ာြကနေကာြမႈဥြစြနာန အစအစဥ ျ ငး ၂ ၁၅႕ ၂ ၁၇ ႏငး ၂ ၁၈ ခႏစမ ာြတ င မႏေ ေါရလြတ ငြ႕ ရမြျေျနယ႕ ကယာြျေျနယ႕ ကရငျေျနယႏငး ရာ တတ ငြတ ႔တ င ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြျေေ ာမ ာြ၊ျေါရလေခားရျ။ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြ စစတမြရ ေတ ရနရါရလဒမ ာြအ ေေေအ ေျခခရ၍ ရကဆ ငရာတ ငြႏငးျေျနယမ ာြရ တျရ ဆာႏငးအါရလာြအါရလာရ ေရာ အခ ငးအါရလမြ ေကာငြမ ာြအာြ စ တ ငစာြရရငြႏြျမ ႇေႏရမ ာြ႕ ါရလေငနြရငမ ာြရ ႔ ၎ျေေ ာမ ာြတ င အရ ေေြတငျေခားရျ။ ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ာ ရျ DICA ကျေးေ ြမႈျ ငး အါရလာြတရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြျေေ ာက ရခ ငျေျနယ၌ ၂ ၁၉ ခႏစ႕၊ ေ ေ ေ ာရါရလတ င၊ျေရႏ ငရန စစဥ ေဆာငရ ကါရလ ကရ ရျ။ ရခ ငျေျနယရျ၊ ေတ ႏ ငခာ ေရာ ကမြ ေျခအါရလမ ာြ႕ ရာ အရငြအျမစမ ာြက ယ မႈ႕ ရမ ငြယဥ ေက ြမႈအ ေမ အႏစမ ာြ၊ ေောမ ာြက ယ မႈတ ႔ျ ငး ါရလရ မ ာြထငရာြ ေရာျေျနယတစချ စရျ။ ရခ ငျေျနယတ င၊ ေရါရလာမျးႏစအနျြငယအတ ငြ၊ျေျတ ငြ ျေျေရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအတ က ေကြမာြ ေရာစြေ ာြ ေရြအခ ငးအါရလမြမ ာြျ စါရလာႏ ငရျး၊ ေက ာကျ ေရနကဆ ေ ကမြႏငးအထြစြေ ာြ ေရြးနစမက နြက တ႐ တႏ ငငမါရလျြ ေကာငြ႕ ကါရလာြတနကစ ၿ ြမႈစမက နြက အ ႏၵ ယ ႏ ငငမါရလျြ ေကာငြ ါရလာ ေရာကအ ေကာငအထျ ေ ာါရလ ကရ ရျ။ ၎အျေင ရခ ငျေျနယႏငးနယန မ တခ ငြ ထ စေါရလ ကရ ျေြ အာရအေကြမာြဆြ၊ ေစ ြက ကေကြမ ာြျ စေကရျး ဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငငႏငးအ ႏၵ ယႏ ငငမ ာြရ ႔ါရလျြ ကနေစၥျြမ ာြတငေ ႔ရန အခ ငးအါရလမြမ ာြ ထ က ေေေါရလာမျျ စရျ။ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအတ က ႀကြမာြ ေရာအခ ငးအါရလမြမ ာြ ါရလက ယရရ ရန ေက ြေမြ ေနစဥအတ ငြ ရခ ငျေျနယ အစ ြရအ ေနျ ငးါရလျြ ဆငြရာမ ာ ေတမႈ႕ အ ေျခခက ေရာါရလ အေခ ကမ ာြႏငး အ ေျခခအ ေဆာကအဥမ ာြတ ြတကရန ေဆာငရ ကမႈမ ာြတ င စ န ေခေမႈမ ာြႏငး ရငဆ င ေနရရျ။ ထ စ န ေခေမႈမ ာြက ၊ ေက ာါရလကာြႏ ငရနအတ က ရငြႏြျမ ေႏ မႈျမႇငးတငျခငြရျ အဘ က ေရားခ ကျ စရျဟ ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ာ ကနာြါရလျထာြရျ။ ရငြႏြျမ ေႏမႈ ရျ အါရလေအက ငအခ ငးအါရလမြမ ာြက နတြ ေေြႏ ငျေြ ေ မ ေကာငြမ န ေရာ မ ာြတ င ေနထ ငႏ ငရနအတ က ျေျရမ ာြအတ က တ နြအာြတစရေျ စရျ။၊ျေျ ေထာငစအစ ြရအ ေနျ ငးါရလျြ ႏ ငငတစ နြရ ရငြႏြျမ ေႏမႈ စ တ ငစာြရမ ာြက ရငြႏြျမ ေႏမႈအာြယေကျစ ာါရလေက ငႏ င ေစရနအတ က အာြ ေေြမႈမ ာြနျြါရလမြမ ာြ ေဆာင ရ ကျခငြ႕ အခ နႏႈနြထာြမ ာြ ေျ ေါရလ ားျခငြႏငး အထြကနရ ယခ ငးမ ာြ ေေြျခငြတ ႔က ၊ ေဆာငရ ကခားရျ။ ထ ႔အျေင ျမနမာႏ ငငရာြႏငး ႏ ငငျခာြရာြရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအတ က ါရလၿခစ တခ ရၿေြ အါရလ ယတက င ေရာကႏ င ေရာ႕ ါရလ က ေါရလ ာျ ေထ ျ စ ေရာ ေတ နြက ငတစခက နတြရန ရႏၷ ာနခ ျေြျ စရျ။1

1 Myanmar Investment Application Guidebook, April 2018

၁

17

စြေ ာြ ေရြကးမ ြစတ င အါရလာြအါရလာရ ေရာအခ ငးအါရလမြမ ာြအာြါရလြက မ ေ အရ ေေြရနအတ က ရခ ငျေျနယ အစ ြရအ ာ ရျ ၂ ၁၉ ခႏစ႕၊ ေ ေ ေ ာရါရလ ၂၁ ရက ေန႔မ ၂၃ ရက ေန႔အထ ရခ ငျေျနယ႕ ရတ ာၿမ နယ႕ ငေါရလကမြ ေျခယ၌ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြျေေ ာက က ငြေရန စစဥထာြရ ျေြျ စရျ။ ၎ရျရ ယခ ကျ ငး ရခ ငျေျနယအစ ြရမ၊ျမနမာဆာ ေ ြရ ေတရနကမက ၊ျေျနယအႏ႔အျောြတ င အါရလာြအါရလာရ ေရာ ရငြႏြ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြအာြါရလြ အ ေရြစ တ ေါရလးါရလာ ေ ာထတရန တာ န ေေြအေခားောရျ။ ယငြ ေါရလးါရလာ ရြရေမႈက ရခ ငျေျနယတ င ၂ ၁၈ ခႏစ၊ ေ ေ ေ ာရါရလမ ႏ ငာါရလအထ ၊ ေဆာငရ ကခားရျ။ ဤကာါရလအတ ငြ ရ ေတရနမ ြမ ာြမ ရခ ငျေျနယတစ နြရ အမ ြမ ြ ေရာစြေ ာြ ေရြအေစမ ာြ႕ ရငြႏြျမ ေႏရ မ ာြ႕ အဆငးျမငးအစ ြရအရာရ မ ာြ႕ ႏ ငငတကာစြေ ာြ ေရြအရငြအ ာ မ ာြမ အႀကြတနြေဂၢ ါရလမ ာြ႕ စြေ ာြ ေရြအေက ေေြေဂၢ ါရလမ ာြ႕ JETRO ႏငး JICA တ ႔ကားရ ႔ ေရာ ႏ ငငတကာ ၿ ြတ ြတက ေရြ ေအဂ ငစမ ာြမ ၿ ြတ ြတကမႈ အတတေျာရငမ ာြႏင၊ ေတ ဆရ၍ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြအ ေေေ ၎တ ႔ရ ောထာြအျမငမ ာြက ရ ေတရနစစတမြ ေကာကယခားောရျ။ ယငြရ ေတရန ေတ ရ ခ ကမ ာြ ရါရလဒအ ေထာကအထာြမ ာြက အက ြရကဆ ငရမ ာြအစျြအ ေ ြတ ငတငျေခားောရျ။ ဤစစတမြရ ေတရနမ ေတ ရ ခ ကမ ာြက အ ေျခခါရလ က ရခ ငျေျနယ ရတ ာၿမ နယ ငေါရလကမြ ေျခတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြျေေ ာက က ငြေရနျ စောရျ။ ထ ႔အတ က ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြရ ေတရနအစရငခစာတ င၊ျေျတ ငြျေျေရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအတ က ရခ င ျေျနယရ ါရလကရ တျရ ေန ေရာစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြ႕ အါရလာြအါရလာရ ေရာရငြႏြျမ ေႏမႈျေါရလေႏ ငမျး အခ ငး အါရလမြမ ာြက တငျေထာြျခငြျ စရျ။

၁.၂ ရျမနြခ ကမ ာြ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြစစတမြရ ေတရနႏငး ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြျေေ ာတ ႔ အဘ ကရျမနြခ ကမ ာြက ေအာကောအတ ငြ၊ ေ ာျေောရျ။ ၁ ရခ ငျေျနယအတ ငြ မထတ ေ ာရ ေရြ ေရာ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြအာြ ါရလက ေတ အ ေကာင

အထျ ေ ာႏ ငရနအတ က အါရလာြအါရလာရ ေရာ၊ျေျတ ငြျေျေရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအာြ အရ ေေြကာ ျေျနယ ၿ ြတ ြတက ေရြအတ က ရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြျေါရလေါရလာ ေစရန႕

၂ ရခ ငျေျနယရ ါရလမႈအရ ကအ နြမ ာြအတ က စြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြတကမႈႏငး အါရလေအက ငမ ာြ နတြ ေေြရာတ င အဘ က ေရားခ ကျ စရျး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ရငြႏြျမ ေႏမႈစမက နြမ ာြအာြါရလြက မတတမြတငျေစထာြရန႕

၃ ရခ ငျေျနယရ ႔ ရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ ဆ ာ ေဆာငရနအတ က၊ျေျတ ငြျေျေါရလေငနြရငမ ာြႏငး ရတငြ အခ ကအါရလကမ ာြ ါရလယႏ ငရန႕

၄ ရခ ငျေျနယရ ရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြျမ ႇငးတငရနအတ က ရခ ငျေျနယအတ ငြရ ၊ ေဒရ ခစြေ ာြ ေရြါရလေငနြ မ ာြႏငး အျခာြ ေရာတ ငြ ေဒရႀကြ႕၊ျေျနယမ ာြႏငး၊ျေျေႏ ငငမ ာြအောအ င ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြ အေကာြ အ ေကာငြဆြခ တဆကမႈမ ာြ နတြ ေေြႏ ငရန႕

၅ ရငြႏြျမ ေႏမႈႏငးကမမ ာြကနေကာြမႈဥြစြနာန႕ စစ ေတ ၿမ နယ႐းြခ ာ စ မြ ေဆာငရျျမ ငးတငျခငြ အတ က အ ေထာကအကျ စ ေစရနႏငး ါရလေငနြမ ာြအတ က ၎ န ေဆာငမႈမ ာြက ၊ျေရရန။

အာြါရလြၿခငေကျးောက ဤအစရငခစာရျ ရခ ငျေျနယတစ နြါရလြရ မထတ ေ ာရ ေရြ ေရာ ရငြႏြျမ ေႏမႈ အခ ငးအါရလမြမ ာြက ၊ျေျတ ငြျေျေႏငး ေဒရခရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအာြ ရတငြ ေေြရန ရျရ ယောရျ။၊ျမနမာႏ ငင တ င ႏ ငင ေရြႏငးစြေ ာြ ေရြအ ေျခအ ေနမ ာြ ါရလ ငျမနစ ာ ေျောငြါရလာ ေနခ နအတ ငြ စြေ ာြ ေရြကးမ ြစမ အခ ငးအါရလမြ မ ာြႏငးေတရတရ၍၊ ေဒရ အရြရြမအါရလာြအါရလာရ ေရာရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအာြႏငး ါရလေငနြကမမ ာြအတ က ဤအစရငခစာ ေတ ရ ခ ကမ ာြက အ ေရြေကြရျးရတငြအခ ကအါရလကမ ာြအာြ၊ျ ျးဆျြ ေေြႏ ငါရလ မးမျဟ အထြ ေမ ာါရလငးောရျ။

၁.၃ ရငြႏြျမ ေနမႈအခ ငးအါရလမြစစတမြ ေကာကယျခငြနျြါရလမြမ ာြ

ဤအစရငခစာတ င အထက ေ ာျေော ရျမနြခ ကမ ာြ ၿေြ ေျမာက ေအာငျမငရနအတ က ရ ေတရနါရလေ ေဆာငမႈ နျြါရလမြ ၃ ခ ကျ ငး၊ ေဆာငရ ကခားောရျ။ ၎နျြါရလမြမ ာြမာ -

၁ ကနဥြအခ ကအါရလကမ ာြစ ေဆာငြျခငြ ကနဥြအခ ကအါရလကနျြါရလမြအဘ ကရျရ ယခ ကမာ ရခ ငျေျနယ ါရလကရ စြေ ာြ ေရြအ ေျခအ ေန အောအ င အဘ ကစြေ ာြ ေရြက စၥမ ာြ႕ ရခ ငရ နယစေကနရ ယမႈါရလမြ ေေကာငြမ ာြ႕ အ ေျခခအ ေဆာကအဥ အ ေျခအ ေနမ ာြ႕ စြေ ာြ ေရြကးမ ာြရ ါရလ႔အရငြအျမစမ ာြအာြါရလြက ၿခငကာ အါရလေအက င ေစ ြက ကႏငး

18

အါရလာြအါရလာရ ေရာ ရငြႏြျမ ေႏမႈအ ေျခအ ေနမ ာြအောအ င ရခ ငျေျနယအ ေျခအ ေနအရေရေက ရ ရ နာြါရလျရနျ စောရျ။

ရခ ငျေျနယႏငး ရကဆ င ေရာရတငြအခ ကအါရလကမ ာြအာြါရလြက ၊ ေန႔စဥထတရတငြစာမ ာြ႕ မဂၢးငြမ ာြ႕ စာအေမ ာြ႕ အစရငခစာမ ာြ႕ အစ ြရမဟတ ေရာအ ာ အစျြမ ာြ (INGOs) မ ာြမ ေႏ ေ ျ န႔ ေ ထာြ ေရာ စာရ ကစာတမြမ ာြ႕ ႏ ငင ေတာအစ ြရရတငြထတျေနခ ကမ ာြ႕ ဟ စာရငြအငြအ ာ မ ထတ ေ ေရာ Statistical Yearbook ႏငး MSR Databank တ ႔မ စ ေဆာငြရယထာြရျ။

၂ က ငြဆငြရတငြအခ ကအါရလကမ ာြ၊ ေကာကယျခငြ ရခ ငျေျနယတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြျေါရလေႏ ငမျး အခ ငးအါရလမြမ ာြႏငး စ န ေခေမႈမ ာြအာြါရလြက အျေျး အ ရ ရ ႏ ငရနအတ က ရခ ငျေျနယရ စြေ ာြ ေရြါရလမြ ေေကာငြမ ာြမ ကနဥြရတငြအခ ကအါရလကမ ာြက အမ ာြဆြထျးရ ငြစဥြစာြကာ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြရငမ ာြ႕ ကမမ ာြမမန ေနဂ ာမ ာြႏငး ရခ ငျေျနယရ အျခာြအဘ ကေဂၢ ါရလမ ာြျ စ ေရာ ကနရျမ ာြထမ ါရလက ေတ တျရ ေန ေရာ ရတငြအခ ကအါရလက မ ာြက က ငြဆငြ ေကာကယခားရျ။

ဤရ ေတရနက ၊ ေအာငျမငစ ာ ေဆာငရ ကႏ ငရနအတ က ရခ ငျေျနယရ ႔၊ျမနမာဆာ ေ ြရ ေတရန အ ာ ရျ ရ ေတရနအ ေတ အႀကမ ာြစ ာရ ရျး ါရလ ေတ ေမြျမနြမျးရမ ာြအာြ တာ န ေေြအေခား ရျ။ ရခ ငျေျနယမ စစ ေတ ႕၊ ေျမာကဥြ႕ ရတ ာ႕၊ ေက ာကျ ႏငး၊ ေမာင ေတာခ႐း င ၅ ခအတ ငြရ အဘ က စြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြဆ ငရာ အစ ြရတာ နရ ေဂ ၢါရလမ ာြ႕ စြေ ာြ ေရြအရငြအ ာ မ ာြႏငး ါရလေငနြရငမ ာြအာြ ေရ ြခ ယရ၍ ၎တ ႔ါရလကရ စြေ ာြ ေရြအ ေကာငအထျ ေ ာ ေနမႈမ ာြ႕ စ န ေခေမႈမ ာြႏငးအနာဂတရငြႏြ ျမ ေႏမႈ အ ေထာကအကျ စ ေစမျးအခ ငးအါရလမြမ ာြက ၊ ေတ ဆ ေမြျမနြမႈမ ာြျေါရလေခားောရျ။

၃ အက ြရကဆ ငရမ ာြအစျြအ ေ ြ ကနဥြရတငြအခ ကအါရလကမ ာြစ ေဆာငြျခငြႏငး က ငြဆငြ ေတ ဆ ေမြျမနြၿေြ ေနာက အဘ ကက ေရာ ေတ ႔ရ ခ ကမ ာြက အက ြရကဆ ငရမ ာြအစျြအ ေ ြတ င တငျေ ေဆ ြ ေႏ ြခားေကရျ။ အၿေြရတအစ ရငခစာေႏ ေမထတ ေ မ အခ ကအါရလကမ ာြ မနကနတ က ေစရနျ စောရျ။

၁.၃.၂ နမနာ ေကာကယျခငြ

ဤရငြႏြျမ ေႏမႈရ ေတရနအစရငခစာတ င ရခ ငျေျနယ စြေ ာြ ေရြကး ၁၂ ခ အာြ စေ ာြ ေရြ ႔ျ ြတ ြတကမႈ ေက ာ႐း ြအျ စ ႀက တင ေ ာထတခားျခငြျ စရျ။ ရခ ငျေျနယရ ရကဆ ငရာအစ ြရနာနမ ာြမ ေဂၢ ါရလမ ာြ႕ စြေ ာြ ေရြအရငြအ ာ မ ာြ႕ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြရငမ ာြ႕ ကမအႀကြအကာမ ာြႏငး တစရြေဂၢါရလါရလေငနြရငမ ာြ စစ ေောငြ ၇၆ ဥြထမ မထတ ေ ာရ ေရြ ေရာအခ ငးအါရလမြကးမ ာြက ါရလျြ၊ ေမြျမနြ ေရ ြခ ယခားရျ။၊ ေမြျမနြမႈတ င ၎တ ႔ ါရလေငနြအ ေတ အႀကမ ာြ႕ ရခ ငျေျနယ ရငြႏြျမ ေႏမႈႏငးေတရကရျးအျမင႐းႈ ေထာငး႕ စြေ ာြ ေရြ အ ေကာငအထျ ေ ာ ေနမႈမ ာြႏငး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြက မတတမြတင႕၊ ေါရလးါရလာ ဆနြစစမႈမ ာြ၊ျေါရလေခားောရျ။

ကးအါရလ ကနမနာစာရငြ

(အ ေရြစ တ မနာမ ာြစာရငြက ေနာကဆကတ ာ ၈.၃ တ ငေကျးော။)

19

၁.၄ ါရလေငနြ ေဆာငရ ကမႈအစအစဥ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြစစတမြရ ေတရန၊ ေဆာငရ ကခားရျးကာါရလႏငး ရငြႏြျမ ေႏမႈျေေ ာကာါရလက ၂ ၁၈ ခႏစ႕၊ ေအာကတ ာါရလမ ၂ ၁၉ ခႏစ၊ ေ ေ ေ ာရါရလအထ ရတမတထာြရျ။ ါရလေငနြစတငျခငြအစျြအ ေ ြက ၂ ၁၈ ခႏစ႕၊ ေအာကတ ာါရလ ၆ ရက ေန႔တ င ါရလျြ ေကာငြ႕ အက ြရကဆ ငရမ ာြအစျြအ ေ ြက ဒးငာါရလ တ ငါရလျြ ေကာငြ စစ ေတ ျမ ယ၌ က ငြေခားောရျ။ ရခ ငျေျနယရငြႏြျမ ေႏမႈျေေ ာက ၂ ၁၉ ခႏစ႕၊ ေ ေ ေ ာရါရလ ၂၁ ရက ေန႔မ ၂၃ ရက ေန႔အထ က ငြေရနျ စောရျ။

ါရလေငနြ ေဆာငရ ကမႈအစအစဥ

၁.၅၊ ေါရလးါရလာမႈ အကန႔အရတမ ာြ

ဤရ ေတရနစစတမြရျ ရခ ငျေျနယအတ ငြရ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြကးတစခခ ငြစက အတ ငြက က ေါရလးါရလာျခငြ မဟတော။၊ ျေျတ ငြျေျေါရလေငနြရငမ ာြအတ က ရငြႏြျမ ေႏႏ ငမျး စြေ ာြ ေရြအခ ငးအါရလမြမ ာြႏငး ၎တ ႔စ တ ငစာြမျးကးမ ာြက ရာ ေ ေါရလးါရလာတငျေ ေရာ စစတမြရ ေတရနျ စောရျ။ ဤအစရငခစာရျ ရငြႏြျမ ေႏမႈျေါရလေႏ ငရန အါရလာြအါရလာရ ရျးစြေ ာြ ေရြါရလေငနြကးမ ာြက ရ ရာထငရာြရန မြ ေမာငြထ ြ တငျေထာြမႈျ စောရျ။ ရငြႏြျမ ေႏမျးရတစဥြအ ေနျ ငး ရြရန႔ကးတစခတ င ရငြႏြျမ ေႏရန ဆြျ တောက ျေျးစါရလ ေါရလာက ေရာ ရ ေတရနတစရေက ၊ျေါရလေရန ါရလ အေမျျ စောရျ။

20

ျမနမာႏ ငငႏငးေတရက ေရာျခငတငျေမႈ

၂.၁၊ျမနမာႏ ငင ါရလဥြ ေရဆ ငရာအခ ကအါရလကမ ာြ ျမနမာႏ ငငရျ အာဆယ ေဒရအတ ငြ စြေ ာြ ေရြအါရလ ငအျမန ႔ျ ြတ ြတကါရလာ ေရာ ႏ ငငမ ာြတ င ော င ေရာ ႏ ငငတစႏ ငငျ စရျ။၊ျမနမာႏ ငငက ယ ေရာါရလေရာြအငအာြႏငး မထတ ေ ာရ ေရြရျး အခ ငးအါရလမြမ ာြ က ရယဆေက ငႏ ငမျး ႏ ငငရေျခာြကမမ ာြအတ က ႔ျ ြခ ာထ ငရန ထြျခာြရျး အါရလာြအါရလာ ေကာငြမ ာြရ ေနောရျ။ ၎ကမမ ာြအ ေနျ ငး၊ ေဒရအ ေေကာငြ႕၊ ေဒရအ ါရလာြအါရလာမ ာြက ရ ရ နာြါရလျရျး၊ ေဒရခ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြရငမ ာြႏငး ေြ ေောငြ ေဆာငရ ကႏ ငောရျ။ ဤအခနြတ င၊ျမနမာႏ ငင၊ ေယယ ါရလမႈ-စြေ ာြအ ေနအထာြက ၊ ေ ာျေထာြရျ။ အထြရျ ငး စြေ ာြ ေရြကး အရြရြတ င ကနဥြအ ေျခအ ေနမါရလကရ အခ နအထ ရငြႏြျမ ေႏမႈအ ေနအထာြမ ာြ႕ ရငြႏြျမႇေႏမႈမ ာြ မ ာြျောြ ါရလာမႈအ ေျခအ ေနႏငး ါရလဥြ ေရအ ေျခအ ေနမ ာြက အဘ ကထာြါရလ က တငျေထာြောရျ။

၂.၂၊ျမနမာႏ ငင စြေ ာြ ေရြအက ဥြခ ေ2

ဂ ဒေ ကန ေဒေါရလာ ၇၉.၇ ါရလယ (၂ ၁၅/၂ ၁၆) ဂ ဒေတ ြတကမႈႏႈနြ ၅.၉% (၂ ၁၅/၂ ၁၆)

အဘ ကေ ႔ကနမ ာြ ရာ ဘာတ ေင ႕ အ တအထျ႕ ရေကာြ႕ မတော႕၊ ေက ာကစ မြ႕ ဆန႕ ောတစ မြ႕ ငာြ႕ ရတလ ႏငး ရတလ႐း ငြ႕၊ ေျောငြ

အဘ ကရ ငြကနမ ာြ

ေရနထ ကေစၥျြမ ာြ႕ ယာဥမ ာြ႕ စကယႏေရာြႏငး စကအေ ေစၥျြမ ာြ႕ ရႏငးရမ ႕ ေဆာကါရလေ ေရြေစၥျြမ ာြ႕ ရႏငးရမ ေစၥျြမ ာြ႕ ေါရလတစတစကနေကမြမ ာြ႕ စာြအနြ ဆ႕၊ ေမာ ေတာဆ ငကယမ ာြ႕ တယါရလ နြႏငး ဆကရ ယ ေရြရြေစၥျြမ ာြ႕၊ ေဆြႏငး ေဆြ ေစၥျြမ ာြ

အဘ ကကနရ ယ ကႏ ငငမ ာြ တ႐းတ႕ ထ ငြ႕ စငကာေ႕ ဂ ေန႕ အ ႏ ၵယ႕ မ ေါရလြရာြ႕၊ ေတာငက ရြယာြ႕ အငဒ နြရာြ႕ အ ေမရ ကနျေျ ေထာငစ႕ ယကနမ

ေ ႔ကနေမာ ကန ေဒေါရလာ ၁၂. ါရလယ (၂ ၁၆/၂ ၁၇) ရ ငြကနေမာ ကန ေဒေါရလာ ၁၇.၂၁ ယယ (၂ ၁၆/၂ ၁၇)

၂.၃ တ ငြ ေဒရေကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြါရလဥြ ေရမ ာြ3

စဥ တ ငြ /၊ျေျနယ ါရလဥြ ေရ

( ေကာကယ ေဒတာ) ါရလဥြ ေရ (ႏငး ခန႔မနြ ေဒတာ) မတခ က

၁ ကခ င ၁,၆၄၂,၈၄၁ ၁,၆၄၂,၈၄၁ ၁,၆၈၉,၄၄၁ ခန႔မနြအခ ကအါရလကမ ာြႏငး ၂ ကယာြ ၂၈၆,၆၂၇ ၂၈၆,၆၂၇ ၂၈၆,၆၂၇

၃ ကရင ၁,၅ ၄,၃၂၆ ၁,၅ ၄,၃၂၆ ၁,၅၇၄, ၇၉ ခန႔မနြအခ ကအါရလကမ ာြႏငး ၄ ခ ငြ ၄၇၈,၈ ၁ ၄၇၈,၈ ၁ ၄၇၈,၈ ၁

၅ စစက ငြ ၅,၃၂၅,၃၄၇ ၅,၃၂၅,၃၄၇ ၅,၃၂၅,၃၄၇

၆ တနရၤာရ ၁,၄ ၈,၄ ၁ ၁,၄ ၈,၄ ၁ ၁,၄ ၈,၄ ၁

၇ ောခြ ၄,၈၆၇,၃၇၃ ၄,၈၆၇,၃၇၃ ၄,၈၆၇,၃၇၃

၈ မ ေက ြ ၃,၉၁၇, ၅၅ ၃,၉၁၇, ၅၅ ၃,၉၁၇, ၅၅

၉ မႏေ ေါရလြ ၆,၁၆၅,၇၂၃ ၆,၁၆၅,၇၂၃ ၆,၁၆၅,၇၂၃

၁ မ န ၂, ၅၄,၃၉၃ ၂, ၅၄,၃၉၃ ၂, ၅၄,၃၉၃

၁၁ ရခ င ၂, ၉၈,၈ ၇ ၂, ၉၈,၈ ၇ ၃,၁၈၈,၈ ၇ ခန႔မနြအခ ကအါရလကမ ာြႏငး ၁၂ ရနကန ၇,၃၆ ,၇ ၃ ၇,၃၆ ,၇ ၃ ၇,၃၆ ,၇ ၃

၁၃ ရမြ ၅,၈၂၄,၄၃၂ ၅,၈၂၄,၄၃၂ ၅,၈၂၄,၄၃၂

၁၄ ရာ တ ၆,၁၈၄,၈၂၉ ၆,၁၈၄,၈၂၉ ၆,၁၈၄,၈၂၉

၁၅ ေနျေျ ေတာ ၁,၁၆ ,၂၄၂ ၁,၁၆ ,၂၄၂ ၁,၁၆ ,၂၄၂

စစ ေောငြ ၅ ,၂၇၉,၉ ၅၁,၄၈၆,၂၅၃

2 DICA, https://www.dica.gov.mm/en/invest-myanmar 3 Results of The 2014 Myanmar Population and Housing Census, Ministry of Labour, Immigration and Popu-

lation

၂

21

ျမနမာႏ ငငတ င၊ ေနာကဆြရနြ ေခာငစာရငြက ၂ ၁၄ ခႏစ႕ ၿေါရလအတ ငြ၊ ေကာကယခားျေြ ရါရလဒမ ာြက အါရလေရ ရမာြ႕ ါရလ ငမႈႀကြေကေ ေရြႏငးျေျရ႔အငအာြ နႀကြနာနမ ၎ႏစ႕၊ ေမါရလတ င ထတျေန ေေကျာခားောရျ။ ရနြ ေခာငစာရငြ ေကာကယစဥအတ ငြ ကခ င႕ ကရငႏငး ရခ ငျေျနယ ၃ ခရ အခ ေရာ ေဒရမ ာြမာ တျျင မမႈ မရ ရျ ငး ခန႔မနြတ ကခ ကထာြောရျ။ ရခ ငျေျနယတ င၊ ေကာကယရရ ရျးါရလဥြ ေရမာ ၂, ၉၈,၈ ၇၊ ျ စၿေြ ခန႔မနြါရလဥြ ေရႏငး ေောငြောက စစ ေောငြါရလဥြ ေရမာ ၃,၁၈၈,၈ ၇၊ျ စရျ။

၂.၄ တ ငြ ေဒရေကြ/ျေျနယ ၁၄ ခႏငး၊ ေနျေျ ေတာျေျ ေထာငစနယ ေျမ4

ျမနမာႏ ငင နယ ေျမဆ ငရာအဘ ကအေ ငြအျခာြမ ာြ ျမနမာႏ ငငအာြ၊ျေျနယ ၇ ခ႕ တ ငြ ေဒရေကြ ၇ ခႏငး၊ ေနျေျ ေတာျေျ ေထာငစနယ ေျမတ ႔ျ ငး ာ႔စျြ ထာြောရျ။၊ ျေျနယတစခခ ငြစအာြ အဘ က ေနထ ငရတ ငြရငြရာြါရလမ ြႏ ယ အမျက အစ ာျေရ၍ ေခေ ေ ေောရျ။ ဥေမာအာြျ ငး ရမြျေျနယတ င ရမြတ ငြရငြရာြမ ာြအမ ာြစ ေနထ ငျေြ တျခာြ ေရာ တ ငြရငြရာြမ ာြႏငး၊ ေရာ ေႏာ ေနထ ငေကောရျ။ ကခ ငျေျနယတ င ကခ ငတ ငြရငြရာြမ ာြအမ ာြစ ေနထ ငျေြ အျခာြတ ငြရငြရာြမ ာြႏငး ေနထ ငေကရျ။ တ ငြ ေဒရေကြ ၇ ခတ င မာတ ငြရငြရာြအမ ာြ စရျ အျခာြတ ငြရငြရာြအေစမ ာြႏငး၊ ေရာ ေႏာ ေနထ ငေကောရျ။

4 Prepared by Myanmar Survey Research

22

၂.၅ တ ငြ ေဒရေကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြါရလဥြ ေရအခ ြမ ာြ 5

၂.၆ အရ ယ ေရာကျေြရမ ာြစာတတ ေျမာကႏႈနြ (၁၅ ႏစႏငးအထက)6

၂.၇ တ ငြ ေဒရေကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြါရလဥြ ေရရ ေရျြမႈ 7

5 Ibid 6 The 2014 Myanmar Population and Housing Census, Rakhine State Census Report, Census Report Vol.3-

K by 7 Ibid

၉၆.၆၀%

၉၄.၄၀%

၉၄.၂၀%

၉၃.၈၀%

၉၃.၈၀%

၉၃.၇၀%

၉၂.၈၀%

၉၂.၂၀%

၉၁.၇၀%

၈၉.၅၀%

၈၆.၆၀%

၈၄.၇၀%

၈၂.၁၀%

၇၉.၄၀%

၇၄.၄၀%

၆၄.၆၀%

၁၄.၃၁၂.၀ ၁၂.၀ ၁၁.၃ ၁၀.၃ ၉.၅

၇.၆ ၆.၂၄.၀ ၃.၃ ၃.၁ ၂.၇ ၂.၃ ၀.၉ ၀.၆

ရာခ ငႏႈနြ

23

၂.၈ အမ ြရာြဂ ဒေတ ငကးအါရလ ကော ငမႈမ ာြ (ရာခ ငႏႈနြျ ငး)8

စဥ ကးမ ာြ ၂ ၅-၂ ၆

၂ ၁ -၂ ၁၁

၂ ၁၂-၂ ၁၃

၂ ၁၃-၂ ၁၄

၂ ၁၄-၂ ၁၅

၂ ၁၅-၂ ၁၆

၂ ၁၆-၂ ၁၇

(P.A) (မတါရလထ ) ၁ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ ၄၆.၇ ၃၆.၈ ၃ .၆ ၂၉.၅ ၂၇.၈ ၂၆.၈ ၂၅.၅

ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ ၃၈.၄ ၂၇.၉ ၂၂.၁ ၂၁.၂ ၁၉.၆ ၁၈.၅ ၁၇.၂ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြ ၇.၇ ၈.၅ ၈.၁ ၈. ၈. ၈.၁ ၈.၂ ရစ ေတာ .၆ .၄ .၄ .၃ .၂ .၂ .၁

၂ စကမႈ ၁၇.၅ ၂၆.၅ ၃၂.၄ ၃၂.၄ ၃၄.၅ ၃၄.၅ ၃၅.

စ မြအင .၂ .၂ ၅.၄ ၅. ၆.၂ ၅.၁ ၃.၃ ရတလတြ ေ ာ ေရြ .၆ .၇ .၈ ၁. ၁.၂ ၁.၁ ၁.၁ ကနထတမႈ/ျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေမႈ ၁၂.၈ ၁၉.၉ ၂ .၁ ၁၉.၉ ၁၉.၉ ၂ .၈ ၂၂.၈ ါရလ ေစစစ မြအင .၂ ၁.၁ ၁.၂ ၁.၂ ၁.၄ ၁.၄ ၁.၄ ေဆာကါရလေ ေရြ ၃.၇ ၄.၆ ၄.၉ ၅.၃ ၅.၈ ၆.၁ ၆.၄

၃ န ေဆာငမႈမ ာြ ၃၅.၈ ၃၆.၇ ၃၇. ၃၈.၁ ၃၇.၇ ၃၈.၇ ၃၉.၅

ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ၁ .၄ ၁၁.၅ ၁၁.၉ ၁၁.၉ ၁၁.၅ ၁၁.၃ ၁၁.၂ ဆကရ ယ ေရြ ၁.၁ .၈ ၁.၂ ၁.၆ ၁.၈ ၂.၁ ၂.၁ ေင ေေကြဆ ငရာအ ာ အစျြမ ာြ .၁ .၁ .၂ .၂ .၂ .၂ .၃ ါရလမႈ ေရြ/စမခန႔ခ ာ ေရြ န ေဆာငမႈမ ာြ .၉ ၂.၃ ၂.၆ ၂.၉ ၃.၁ ၃.၇ ၃.၅ ငာြရမြျခငြႏငး၊အျခာြ န ေဆာငမႈမ ာြ ၁.၆ ၁.၉ ၂.၁ ၂.၃ ၂.၄ ၂.၅ ၂.၇ ကနရ ယမႈ ၂၁.၇ ၂ .၁ ၁၉. ၁၉.၂ ၁၈.၇ ၁၈.၉ ၁၉.၇

အေကမြျေျတ ငြထတါရလေမႈ (GDP) ၁ . ၁ . ၁ . ၁ . ၁ . ၁ . ၁ .

ဂ ဒေတ ငအဘ ကကးမ ာြရာခ ငႏႈနြော ငမႈ9

8 Myanmar Statistical Yearbook 2017, CSO, Ministry of Planning and Finance 9 Ibid

၀

၅

၁၀

၁၅

၂၀

၂၅

၃၀

၃၅

၄၀

၄၅

၅၀

(မတလထနမား)

၂၀၀၅-၂၀၀၆ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ၂၀၁၅-၂၀၁၆ ၂၀၁၆-၂၀၁၇

ရာခင

ႏ ႈနး

ခႏစ

ဂ ဒပတြငက႑မ ာႈနး၏ပါ၀ငမ ျ စစစဥ (၂၀၀၅-၂၀၁၇)

စကပ ႈနးေရႈနး စကမ ၀ ေဆာငမ မ ာႈနး

24

ဂ ဒေတ င အဘ ကကးမ ာြရာခ ငႏႈနြော ငမႈ (၂ ၁၆-၂ ၁၇)10

၂.၉ ကးခ ာမ ာြ အမ ြရာြဂ ဒေတ င အခ ြအစာြော ငမႈ - တန ြ/ရာခ ငႏႈနြ (၂ ၁၅-၁၆ ႏငး ၂ ၁၆-၁၇)11

ကးမ ာြႏငးကးခ ာမ ာြ ၂ ၁၅-၁၆ ဂ ဒေတ င ော ငမႈ ၂ ၁၆-၁၇ ဂ ဒေတ င

ော ငမႈ

ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ ၁၃,၄၁၇,၆၆၈.၂ ၁၈.၅% ၁၃,၇၃၆,၁၁၃.၂ ၁၇.၂% ေမ ြျမ ေရြငး၊ ေရါရလေငနြ ၅,၉ ၆,၅၁၉.၁ ၈.၁% ၆,၅ ၅,၁၉၅.၆ ၈.၂% ရစ ေတာ ၁၄၂,၆၄၉.၅ .၂% ၅၈,၇၂၆.၈ .၂% ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ ၁၉,၄၆၆,၈၃၆.၈ ၂၆.၈ % ၂ ,၃ , ၃၅.၆ ၂၅.၆ %

စ မြအင ၃,၆၈၇,၅၁၆.၁ ၅.၁% ၂,၆၆၉,၉၆၁.၃ ၃.၃% ရတလတြ ေ ာ ေရြါရလေငနြ ၇၅၉,၉၈၁.၈ ၁. % ၈၃၅,၂၇၉.၅ ၁. % ထတါရလေမႈ/ျေျေငထတါရလေမႈ ၁၅,၁၃ ,၄၃၆.၇ ၂ .၈% ၁၈,၁၆၇,၄၃၆.၆ ၂၂.၈% ါရလ ေစစစ မြအင ၁, ၃ ,၈၃၆.၉ ၁.၅% ၁,၁၁၁,၂၄၃.၅ ၁.၄% ေဆာကါရလေ ေရြ ၄,၄၅၄,၈၉၄.၅ ၆.၁% ၅,၁၃၃,၉၁၇.၁ ၆.၄% ေဆာကါရလေ ေရြ ၂၅, ၆၃,၆၆၆. ၃၄.၅ % ၂၇,၉၁၇,၈၃၈. ၃၄.၉ %

ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ၈,၂၃၉,၆၅၂.၈ ၁၁.၃% ၈,၉၄၈, ၃၄.၇ ၁၁.၂% ဆကရ ယ ေရြ ၁,၅၁၂,၂၇၁.၁ ၂.၁% ၁,၆၃၈,၈၉၉.၇ ၂.၁% ေင ေေကြဆ ငရာအ ာ အစျြမ ာြ ၁၇၃,၄ ၁.၉ .၂% ၂၃၃,၈၃၃. .၃% ါရလမႈ ေရြ/ စမခန႔ခ ာ ေရြ န ေဆာငမႈမ ာြ ၂,၆၈၆,၇၄၃.၅ ၃.၇% ၂,၈ ၆,၄၂၆.၉ ၃.၅%

ငာြရမြျခငြ/အျခာြ န ေဆာငမႈမ ာြ ၁,၈၁၂,၁ ၈. ၂.၅% ၂,၁၅၉, ၃၇.၁ ၂.၇% ကနရ ယမႈ ၁၃,၇၅၉,၃၄၁.၁ ၁၈.၉% ၁၅,၇၁၆,၇၉၂.၉ ၁၉.၇% န ေဆာငမႈမ ာြ ၂၈,၁၈၃,၅၁၈.၄ ၃၈.၇ % ၃၁,၅ ၃, ၂၄.၃ ၃၉.၅ %

10 Ibid 11 Ibid

စကပ ႈနးေရႈနး၂၅%

စကမ ၃၅%

၀ ေဆာငမ မ ာႈနး၄၀%

ဂ ဒပတြငအဓကက႑မ ာႈနး၏အခ ႈနးအစာႈနးပါ၀ငမ (၂၀၁၆-၁၇)

စကပ ႈနးေရႈနး စကမ ၀ ေဆာငမ မ ာႈနး

25

၂.၁ ၂ ၁၅-၁၇ ႏငး ၂ ၁၆-၁၇ ခႏစတ ႔အေကာြဂ ဒေတ ြတကမႈႏ ႈငြယဥျခငြ (ကး/တန ြျ ငး) 12

12 Ibid

၀၂,၀၀၀,၀၀၀၄,၀၀၀,၀၀၀၆,၀၀၀,၀၀၀၈,၀၀၀,၀၀၀

၁၀,၀၀၀,၀၀၀၁၂,၀၀၀,၀၀၀၁၄,၀၀၀,၀၀၀၁၆,၀၀၀,၀၀၀၁၈,၀၀၀,၀၀၀၂၀,၀၀၀,၀၀၀

၂၀၁၅-၁၆ ႏင ၂၀၁၆-၁၇ ၾကာႈနး က႑ႏင တ ႈနးအလက ဂ ဒပတႈနးတကမ ႏ ႈနး

၂၀၁၅-၁၆ ၂၀၁၆-၂၀၁၇

26

ျမနမာႏ ငငတ ငရငြႏြျမႇေႏမႈအ ေျခအ ေန ျမနမာႏ ငငတ င စစကအေခ ေ ေရြစနစမ ဒမ က ေရစအေခ ေ ေရြစနစရ ႔ ၂ ၁ ခႏစတ င၊ ေျောငြါရလာခားရျ။ ထ အခ နမစတငရ၍၊ျမနမာႏ ငငရျ ဒမ က ေရစက ျေြ၊ျင မြခ မြ ေရာျေျ ေထာငစႏ ငငတစႏ ငငအျ စ ႏ ငင ေရြႏငးစြ ေ ာြ ေရြျေျေင ေျောငြါရလာ ေရြါရလေငနြမ ာြက အ ေျခအျမစက က ၊ ေဆာငရ ကါရလ ကရ ောရျ။၊ျမနမာႏ ငငအစ ြရအ ေန ျ ငး ါရလမႈအ ာ အစျြႏငး ရာ ေတ နြက ငအ ေေေတ င၊ ေကာငြက ြရက ေရာကမႈမ ာြရ ေစမျး ရငြႏြျမ ႇေႏမႈမ ာြ က ော အာြ ေေြါရလ ကရ ောရျ။ ျမနမာႏ ငင ေတာအစ ြရအ ေနျ ငး ေ မ ေကာငြမ နရျး စြေ ာြ ေရြနယေယတစခက နတြရန၊ျမနမာႏ ငငကမမ ာြ ဥေ ေဒက ၂ ၁၇ ခႏစတ င၊ျေနာနြ ေေကျငာခားရျ။ ဤဥေ ေဒရျ ကမမ ာြထ ေထာငျခငြ႕ မတေတငျခငြ႕ ကမ မ ာြစမအေခ ေမႈ စရျတ ႔ႏငးစေါရလ ဥြရ၍ ႏ ငငတကာအ ေကာငြဆြအ ေါရလးအထမ ာြက အ ေျခခထာြၿေြ ႏ ငငျခာြ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြက ါရလျြ၊ ေဒရခကမမ ာြကားရ ႔ တနြတအခ ငးအါရလမြမ ာြ နတြ ေေြထာြောရျ။ ဤဥေ ေဒ တ င ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏရမ ာြက၊ျေျတ ငြကမ မ ာြရယယာမ ာြက ယယခ ငး ေေြထာြရျ။ ယခငက ႏ ငငရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအ ေေေ ကန႔ရတထာြရျး ႏ ငငျခာြရာြကမအဘ ောယရတမတခ ကက ၊ျေနါရလျျေင ဆင ေျောငြါရလာါရလ က ေရာ ေေကာငး စြေ ာြ ေရြအခ ငးအါရလမြမ ာြ ေ မ ေေေ ေောကါရလာောရျ။၊ျမနမာႏ ငငတ ငစြေ ာြ ေရြ ါရလေက ငမႈ ါရလေထြါရလေနျြမ ာြက ေ မ ရငြါရလငြါရလ ယက ေအာင၊ျေျေင ေျောငြါရလာ႐းရာမက ကနက စရ တမ ာြက ါရလျြ ရ ရာထငရာြစ ာ ေါရလ ားက ေစောရျ။ အစ ြရအ ေနျ ငး၊ျမနမာႏ ငငရာြမ ာြရငြႏြျမ ႇေႏမႈဥေ ေဒႏငး၊ျမနမာႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈဥေ ေဒတ ႔က ၊ ျေနါရလျျေင ဆင ေောငြစေၿေြ၊ျမနမာရငြႏြျမ ေႏမႈဥေ ေဒက ျေနါရလျျေစကာ ၂ ၁၆ ခႏစတ င၊ျေနာနြခားောရျ။ ဤဥေ ေဒအရ ကနထတါရလေငနြမ ာြ႕ န ေဆာငမႈါရလေငနြမ ာြ႕ အ ေျခခအ ေဆာကအအႏငး ါရလကါရလ ေရာငြ ယျခငြကးတ ႔တ င ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈက ရာႏႈနြျေျးႏ ငငျခာြရာြေ ငဆ ငမႈ ရ ႔မဟတ၊ ျေျတ ငြရငြႏြျမ ႇေႏရမ ာြႏငး ကစေါရလေ က ငခ ငးျေထာြရျ။ ထ ႔အျေင ႏ ငငျခာြစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြက ါရလျြ ေထမတျ ေထာငရျးႏစ ၃ ႏစတာကာါရလ မ ါရလေငနြါရလျေတရျး ၇ ႏစတာကာါရလအတ ငြ အခ နကငြါရလ တခ ငးမ ာြက ါရလျြ၊ ေေြထာြရျ။ ဤအခ နကငြ ါရလ တခ ငးမ ာြရျ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြအမ ြအစာြႏငး ရငြႏြျမ ေႏရျး ေနရာ ေဒရ ေေေတ င မတျောရျ။

၃.၁ ၂ ၁၈ ခႏစ႕ ဒးင ာါရလ ၃၁ ရက ေန႔အထ ခ ငးျေ ေေြခားရျး ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ 13

ေအာက ေ ာျေေားယာြတ င ၁၉၈၈-၈၉ မ၂ ၁၈႕ ဒးငာါရလ ၃၁ ရက ေန႔အထ စြေ ာြ ေရြကးအရြရြတ င ႏ ငင ျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြက ၊ ေ ာျေထာြရျ။ ရငြႏြျမ ႇေႏမႈအမ ာြစမာ၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင တ ငရ ျေြ ၂၈.၅၅% ျ စရျ။ စ မြအငႏငးထတါရလေမႈကးမ ာြရျ ဒတ ယႏငးတတ ယအ ေနအထာြမ ာြတ ငရ ရျ။

းယာြ ၁႕ ကးအါရလ ကႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ (၂ ၁၈ ခႏစ႕ ဒးင ာါရလ ၃၁ ရက)14

စဥ ကး ခ ငးျေၿေြါရလေငနြမ ာြ

အ ေရ အတ က

ခ ငးျေ ေင ေမာ (ကန ေဒေါရလာရနြ ေောငြ) ရာခ ငႏႈနြ

၁ ေရနႏငး ရာ ဘာတ ေင ၁၅၄ ၂၂,၄၂ .၅၇၂ ၂၈.၅၅% ၂ စ မြအင ၁၉ ၂၁, ၈၄.၈၅၂ ၂၆.၈၅% ၃ ကနထတါရလေငနြ ၉၇၉ ၁ ,၃၈၆. ၅၄ ၁၃.၂၂% ၄ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြႏငး ဆကရ ယ ေရြ ၅၈ ၉,၇၈၅.၂၅၆ ၁၂.၄၆% ၅ အ မၿခ ေျမါရလေငနြ ၅၃ ၅,၂၅၆.၃၄၇ ၆.၆၉% ၆ ဟ တယႏငး ခရြရ ာြါရလာ ေရြ ၇၆ ၃, ၄ .၆၈၄ ၃.၈၇% ၇ ရတလတြ ေ ာ ေရြါရလေငနြ ၇၁ ၂,၉ ၄.၉၁၆ ၃.၇ % ၈ ေမ ြျမ ေရြႏငး၊ ေရါရလေငနြ ၅၅ ၆၂၈.၉၉ .၈ % ၉ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ ၃၁ ၄ ၅.၆၂၁ .၅၂% ၁ စကမႈါရလေငနြဆ ငရာ ေျမရာ ၆ ၂၇၁.၆၃၁ .၃၅% ၁၁ ေဆာကါရလေ ေရြ ၂ ၃၇.၇၆၇ . ၅% ၁၂ အျခာြ န ေဆာငမႈမ ာြ ၁၁၄ ၂,၃၁၄.၁၂၅ ၂.၉၅%

စစ ေောငြ ၁,၆၁၈ ၇၈,၅၃၆.၈၁၅ ၁ . %

13 Ibid 14 Ibid

၃

27

ေ ၁႕ ကးအါရလ ကခ ငးျေထာြ ေရာႏ ငငျခာြတ က႐း ကရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ―၁၉၈၈-၈၉ မ ၃၁-၁၂-၂ ၁၈15

၃.၂၊ျမနမာႏ ငငတ င အမ ာြဆြါရလာ ေရာကရငြႏြျမ ေႏရျး ႏ ငင ၂ 16

ေအာက ေ ာျေေားယာြတ င ၁၉၈၈-၈၉ မ ၂ ၁၈႕ ဒးငာ ၃၁ ရက ေန႔ထ ၊ျမနမာႏ ငငတ င ါရလာ ေရာကရငြႏြျမ ေႏမႈ အမ ာြဆြျေါရလေရျး ႏ ငင ၂ မါရလေငနြမ ာြႏငးရငြႏြျမ ေႏမႈေမာမ ာြက ၊ ေ ာျေထာြရျ။ တ႐းတႏ ငငရျ ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ႇေႏ ေင စစ ေောငြ ၂၆.၁ %၊ ျ ငး၊ျမနမာႏ ငငတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈအမ ာြဆြႏ ငငျ စၿေြ႕ စငကာေႏငး ထ ငြႏ ငငတ ႔ရျ ဒတ ယႏငးတတ ယ ရငြႏြျမ ေႏမႈအမ ာြဆြႏ ငငမ ာြ၊ျ စေကရျ။

းယာြ ၂႕၊ျမနမာႏ ငငတ ငရငြႏြျမ ေႏ ေရာထ ေတနြႏ ငင ၂ (၁၉၈၈-၈၉ မ ဒးင ာ ၃၁႕ ၂ ၁၈ အထ )

စဥ ႏ ငင ခ ငးျေၿေြါရလေငနြမ ာြ

အ ေရအတ က ခ ငးျေ ေင ေမာ (ကန ေဒေါရလာရနြ ေောငြ)

ရာခ ငႏႈနြ

၁ တ႐းတ ၂၉၇ ၂ ,၃၅၃.၅၂၈ ၂၅.၉၂% ၂ စငကာေ ၂၉၇ ၂ ,၃၃၇.၇ ၃ ၂၅.၉ % ၃ ထ ငြ ၁၂၂ ၁၁,၁၂၄.၇၁၅ ၁၄.၁၆% ၄ ေဟာင ေကာင ၁၈၁ ၇,၉ .၄၇၂ ၁ . ၆% ၅ အဂၤါရလန ၉၃ ၄,၅၁၇.၆၆၃ ၅.၇၅% ၆ က ရြယာြ ၁၆၅ ၃,၈၉၂.၁၃၆ ၄.၉၆% ၇ ယကနမ ၂၂ ၂,၁၆၁.၁ ၃ ၂.၇၅% ၈ မ ေါရလြရာြ ၆၆ ၁,၉၆၃.၁၂၄ ၂.၅ % ၉ နယရာါရလန ၂၂ ၁,၅၃၁.၆၇၁ ၁.၉၅% ၁ ဂ ေန ၁၁၂ ၁,၁၈၃.၉၂၁ ၁.၅၁% ၁၁ အ ႏၵ ယ ၃ ၇၆၃.၅၆၇ .၉၇% ၁၂ ျေငရစ ၂ ၅၄၉.၇၄ .၇ % ၁၃ အ ေမရ ကန ၂ ၄၃၂.၇၉၆ .၅၅% ၁၄ အငဒ နြရာြ ၁၆ ၂၇၄.၅၃ .၃၅% ၁၅ က ေနဒာ ၂ ၂ ၃.၅၉၄ .၂၆% ၁၆ အာရေ ေစာ ာြမ ာြႏ ငင ၁၈ ၁၄၅.၇၉၉ .၁၉% ၁၇ ါရလစေ င ၃ ၁၄၇.၆၉၂ .၁၉% ၁၈ ေရစ ေေတြါရလ ၃ ၁၄၇.၁၇၃ .၁၉% ၁၉ ဆာမ အာ ၅ ၁၃၃.၄ ၄ .၁၇% ၂ ႐းႏ ငြဒာ႐းစါရလင ၂၃ ၁ ၅.၁၂၂ .၁၃%

15 Directorate of Investment and Company Administration (2018) 16 Ibid

၀.၀၀

၅,၀၀၀.၀၀

၁၀,၀၀၀.၀၀

၁၅,၀၀၀.၀၀

၂၀,၀၀၀.၀၀

၂၅,၀၀၀.၀၀

ခြင ျပေငြပမာပမာဏ

(က ေဒဒလာာ

ႈနးေပါငႈနး)

က႑မ ာႈနး

ခြင ျပထာႈနးောာႏငငာႏျခာႈနးတက႐ကရငႈနးႏႈနးျမႇပႏာႏမ ႏ ငႈနးငစဥခ က (က႑/ေငြပမာပမာဏအလက

28

ေ ၂႕ ထ ေတနြႏ ငင ၂ ရငြႏြျမ ေႏမႈႏ ႈငြယဥခ က17

၃.၃ ႏစစဥခ ငးျေခားရျးႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈေမာမ ာြ (ကးအါရလ က) (၂ ၁၄-၂ ၁၈)18 (းယာြ ၃)

ေ ၃႕ ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈအ ေျခအ ေန (၁၉၈၈-၂ ၁၇) (ကးအါရလ က)19

17 Directorate of Investment and Company Administration, 2018 18 Ibid 19 Ibid

၃၉.၃၆%

၁၆.၈၁%၁၀.၆၇%

၉.၉၅%၆.၅၂%၅.၂၃%၃.၆၄%

၃.၅၉%၂.၀၄%

၀.၈၉%၀.၇၄%

၀.၁၉%၀.၁၈%၀.၁၇%

၀.၀၂%၀.၀၁%

စငကာပ၂၅%

တ႐တ၂၆%

ထငႈနး

ေဟာငေကာင၁၀%

အဂၤလ

ကရႈနးငာႈနး၅%

ဗငက မ၃%

မေလႈနးရာႈနး၂%

ငာာလ ဂ ပ ထပတ ႈနးႏငငာႏင၂၀င၏ငရငႈနးႏႈနးျမႇပႏာႏမ မ ာႈနးင(၂၀၁၈နမား)

စငကာပ

တ႐တ

ထငႈနး

ေဟာငေကာင

အဂၤလ

ကရႈနးငာႈနး

ဗငက မ

မေလႈနးရာႈနး

29

၃.၄၊ျမနမာႏ ငငရာြမ ာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ (ကးအါရလ က)20

းယာြ ၄႕၊ျမနမာႏ ငငရာြမ ာြအာြခ ငးျေခား ေရာရငြႏြျမ ေႏမႈါရလေငနြမ ာြ (၂ ၁၈႕၊ ေအာကတ ာါရလ ၃၁)

စဥ ကး စစ ေောငြ ခ ငးျေၿေြ

စြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြ စစ ေောငြေမာ

(ကန ေဒေါရလာရနြ ေောငြ) ရာခ ငႏႈနြ

၁ အ မၿခ ေျမါရလေငနြ ၿ ြ ေရြ ၇၆ ၁,၂၄၄.၈၁၉ ၂၃.၃၂% ၂ ထတါရလေမႈ ၈၂၉ ၂,၆၄၈. ၆ ၁၇.၃၂% ၃ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြႏငးဆကရ ယ ေရြ ၅ ၂,၂၅၆.၅ ၇ ၁၅.၉၇% ၄ အျခာြ ၁၁၉ ၁,၆၉ .၂၅၉ ၁၆.၃၆% ၅ ဟ တယႏငးခရြရ ာြ ၁၅၄ ၇၆၉.၂၅၉ ၁ .၄၃% ၆ ေဆာကါရလေ ေရြ ၆၈ ၅ ၆.၈၂၇ ၆. ၂% ၇ စကမႈါရလေငနြဆ ငရာျခ ေျမ ၁၁ ၈၆.၈၃ ၄.၈၃% ၈ စ မြအင ၁၇ ၄၆၄. ၆၃ ၃.၆၂% ၉ ရတလတြ ေ ာ ေရြ ၆၆ ၁၂ .၃၈၅ .၉၇% ၁ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြ ၈၃ ၁၄၂.၈၁၉ .၈၆% ၁၁ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ ၁၁ ၅၂.၃၂၅ .၂၉%

စစ ေောငြ ၁,၄၈၄ ၉,၉၈၂. ၉၉ ၁ . %

၃.၅ တ ငြ ေဒရေကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြတ ငႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ

းယာြ ၅႕ တ ငြႏငးျေျနယမ ာြရ ႏ ငငျခာြတ က႐း ကရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ (၂ ၁ /၂ ၁၁─၂ ၁၆/၂ ၁၇)21

20 Ibid 21 Ibid

30

❖ ရခ ငျေျနယအတ ငြရငြႏြျမႇေႏမႈမ ာြ

၃.၆ ရခ ငျေျနယအတ ငြ၊ျမနမာႏ ငငရာြမ ာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ 22 းယာြ ၆႕

စဥ

ရငြႏြျမႇေႏရျးကမ ါရလေငနြအမ ြအစာြ

ခ ငးျေရျး ါရလ/ႏစ ါရလေငနြတျ ေနရာ ရ ယာ

( က)

ရငြႏြျမႇေႏမႈေမာ

ကန ေဒေါရလာရ

နြ ေောငြ

ျမနမာက

ေရနြ ေောငြ

(ကန ေဒေါရလာအ

ော င)

၁ Eden Hotel & Resort Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (ေကယ ၅ ေ ငး) (BOT)

၂ ၁၅႕ းန းြျ ကနြ ေက ြရ ာအေစ႕ ငေါရလကမြ ေျခ႕ ရတ ာၿမ နယ ၆.၆၁ ၉.၁၂ ၁၈,၂၈၅.၇၇

၂ Inn Pauk Wa Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ ၂ ၁၅႕၊ ေအာက က ြေငႀကြရေက က႕ စစ ေတ ၿမ ႔နယ .၃၉ ၄.၅၆ ၅,၃၃၈.၂၆

၃ Adventure Myanmar Tours & Incentives Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (ေကယ ၄ ေ ငး) (BOT)

၂ ၁၅႕ းါရလ င းြျ ကနြ ေက ြရ ာအေစ႕ ငေါရလကမြ ေျခ႕ ရတ ာၿမ နယ ၄.၃၃ ၁.၁၉ ၃,၃၅၉. ၉

၄ Fortune International Limited ဟ တယ န ေဆာငမႈ ၂ ၁၅႕၊ ေအာက းြျ ကနြ ေက ြရ ာအေစ႕ ငေါရလကမြ ေျခ႕ ရတ ာၿမ နယ ၄.၃၃ ၂.၄၈ ၅, ၅၄.

၅ Golden Han Tha Waddy Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (ေကယ ၄ ေ ငး) (BOT)

၂ ၁၅႕ းါရလ င ေါရလဆ ေ (ၿမ ျေ ေါရလ ေေကာငြဥြစြနာန) ႕ စစ ေတ ၿမ နယ ၆ ၁.၁၉ ၄,၂ .

၆ Jade Marina Resort Hotel Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ ၂ ၁၅႕ ဒးင းြျ ကနြ ေက ြရ ာအေစ႕ ငေါရလကမြ ေျခ႕ ရတ ာၿမ နယ ၅.၆၅ ၇ ၇,၁၆၉.

၇ Minor Myanmar Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (BOT)

၂ ၁၆႕ မတ ျမျေင ေက ြရ ာအေစ႕ ရတ ာၿမ နယ ၆.၆ ၁. ၈ ၁ ,၉၁၁.

၈ Myanmar Treasure Hotel & Resort Group Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ ၂ ၁၆႕ မတ ျမျေင ေက ြရ ာအေစ႕ ရတ ာၿမ နယ ၅.၅၄ — ၆,၃၁၁.၈

၉ Ngapali Bay Villas & Spa Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ ၂ ၁၆႕ းါရလ င ျမျေင ေက ြရ ာအေစ႕ ရတ ာၿမ နယ ၄. ၃၄ — ၇,၅၉ .

၁ Bagan Thandwe Hotel Group Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (BOT)

၂ ၁၉႕ း န ျမျေင ေက ြရ ာအေစ႕ ရတ ာၿမ နယ — — ၁,၃၅၆.၂၇

၁၁ Pristine Lotus Group Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (BOT)

၂ ၁ရ႕ ႏ င ျမျေင ေက ြရ ာအေစ႕ ရတ ာၿမ နယ — — ၃, .

၁၂ Nawarat Marine Myanmar Co Ltd ေရထ ကေစၥျြထတါရလေျခငြ ၁၉၉၆႕ းါရလ င ရခ ငႏငးမ နျေျနယ႕ ရာ တတ ငြႏငး တနရၤာရတ ငြ — ၅, ၃၂.

၁၃ Lin Aung Industrial & Production Co Ltd ေရခာစက႐ (၂၅ တန)႕ အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ (၁ တန) ၂ ၂႕၊ ေ ါရလငြရာ ေက ြရ ာ႕ ရတ ာၿမ နယ — — ၂၁ .၁၅

၁၄ Shwe Tharawun Shesaung Fisheries Co Ltd ေရခာစက႐ႏငးအ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ ၁၉၉၈႕ ႏ င ရ ေတာါရလရေက က႕ စစ ေတ ျမ နယ — .၉၄ ၄၄.

၁၅ Padamya Consultancy and Trading Ltd ေရခာစက႐ႏငးအ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ ၂ ၂႕၊ ေမ ရ ေတာါရလရေက က႕ စစ ေတ ျမ နယ — .၃၅ ၅ .၄၁

22 Ibid

31

၁၆ Lin Aung Industrial & Production Co Ltd ေရခာစက႐ (၂၅ တန)႕ အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ (၁ တန) ၂ ၁၇႕ ျေ ခ ြေကာက ငြ၊ ေက ြရ ာအေစ႕၊ ေတငကတၿမ နယ — . ၉ ၁၄၃.၂၃

၁၇ Nayla Thitsar Construction Group Co Ltd ါရလမြခငြျခငြ (BOT) ႏငး ါရလမြျ တရနြခ ေကာကချခငြ ၂ ၁၁႕ းန ျေျ- ေတာငကတါရလမြ — ၉.၃၃ ၂ ,၇ .၆၅

၁၈ Amazing Holdings & Resort Co Ltd ေဂာကက ငြ႕ ဟ တယ (၄ ခနြ)႕ serviced apartments

၂ ၁၆႕ ႏ င ငေါရလ ေဂာကက ငြ ရ ယာ႕ ရတ ာၿမ နယ ၁၁၅.၁၂ ၆.၆၁ ၁၁,၆၉၇.၂

၁၉ Myanmar Chemical & Machinery Co Ltd ကမြါရလ န ေထာကေး ေရြအ ေျခစ ကစခနြ ၂ ၁၇႕ ေရဂတ မ ေဒြ ေက ြရ ာအေစ႕၊ ေက ာကျ ၿမ နယ ၁၄၆.၇ ၇၂.၇၂ ၁၃ ,၈၂၄.

၂ Seven Sunrays Co Ltd ငာြမႈန႔စက႐႕၊ ေရခာစက႐

၁၉၉၈႕ းန ရျေခ ငစခနြ႕ ရတ ာၿမ နယ — ၁. ၅၂.၂

(အထက ေ ာျေောရခ ငျေျနယတ ငရငြႏြျမ ႇေႏ ေရာကမမ ာြါရလ ေစာမ ာြက ၊ ေနာကဆကတ ာ ၈.၂ တ ငေကျးော)

၃.၇ ရခ ငျေျနယအတ ငြ ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြ 23 းယာြ ၇႕

Sr

ရငြႏြျမႇေႏရျးကမ/ါရလေငနြ

ခ ငးျေရျး ါရလ/ႏစ ႏ ငင

ရငြႏြျမႇေႏမႈ ေမာ

(ကန ေဒေါရလာ ရနြ ေောငြ)

၁ Myanmar Simco Song Da Joint Stock Co Ltd ရတလတ ငြ ၂ ၁၂႕ မတ ယကနမ ၁၈.၁၄၇

၂ BXT International Co Ltd

အ မျခ ေျမ ၂ ၁၆႕ မတ ေတာငက ရြယာြ ၉.၂၅၃ ၃ Daewoo International Corporation, Korea Gas Corporation (KOGAS), ONGC Videsh Ltd Gail (India) Ltd

(Korea)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ႕ း န ေတာငက ရြယာြ ၂၆.၁ ၄ Daewoo International Corporation, (Korea) ONGC ONGC Videsh Ltd (OVL), Gail (India) Ltd (GAIL), Ko-

rea Gas Corporation (KOGAS)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၄႕၊ ေ ေ ာ ာရ တ႐ တ ၃၂.၃ ၅ CNOOC Myanmar Ltd, China Focus Development Ltd and China Huanqiu Contracting and Engineering

Corporation (HQCEC)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁၄႕ ဒးငာ တ႐ တ ၁၈.၁ ၆ ESSAR Exploration and Production South East Asia Limited (EEPSEAL)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၅႕၊ ေမ ေမာရစရေ(စ) ၂၂.၂၅ ၇ ESSAR Exploration and Production South East Asia Limited (EEPSEAL)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၅႕၊ ေမ ေမာရစရေ(စ) — ၈ GAIL India Ltd., and Silver Wave Energy Pte Ltd

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၆႕ ႏ ငာ စငကာေ ၄၇.၅ ၉ MPRL E&P Pte Ltd

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၆႕ ဒးငာ ျ တ ရ ာဂ ငကၽ နြစ ၃၂.၅၃ ၁ CNPC International Ltd (AD-1)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၇႕၊ ေအာကတ ာ ေကြမနြကၽ နြစ ၄၅. ၁၁ CNPC International Ltd (AD-6)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၇႕ းနန ာရ ေကြမနြကၽ နြစ ၄၆. ၁၂ CNPC International Ltd (AD-8)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၇႕ းနန ာရ ေကြမနြကၽ နြစ ၄၆. ၁၃ Daewoo International Corporation

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၇႕၊ ေ ေ ာ ာရ ေတာငက ရြယာြ ၃၇. ၁၄ ONGC Videsh Limited (AD-2)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၇႕ ျေ အ ႏၵ ယ ၄၅. ၁၅ ONGC Videsh Limited (AD-3)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၇႕ ျေ အ ႏၵ ယ ၄၆. ၁၆ ONGC Videsh Limited (AD-9)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၇႕ ျေ အ ႏၵ ယ ၄၆.

23 Ibid

32

၁၇ South East Asia Gas Pipeline Co Ltd (Natural gas transportation by pipeline)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁ ႕၊ ေမ ေဟာင ေကာင ၂,၁၄၆. ၁၈ South East Asia Crude Oil Pipeline Co Ltd (Crude oil transport by pipeline)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁ ႕ း န ေဟာင ေကာင ၂,၂၅၁.၇ ၁၉ Daewoo International Corporation, ONGC Videsh Ltd Gail (India) Ltd, Korea Gas Corporation

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁ ႕ းါရလ င ေတာငက ရြယာြ ၁,၉၇၅.၄ ၁ ၂ Daewoo International Corporation, ONGC Videsh Ltd Gail (India) Ltd, Korea Gas Corporation

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁ ႕ းါရလ င ေတာငက ရြယာြ ၄၄၃. ၈၇ ၂၁ Ophir Myanmar (Block AD-3) Limited & Parami Energy Development Company Limited (AD-3)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁၄႕ ဒးငာ ဂ ာဆ ၂၅၈.၄၅ ၂၂ Shell Myanmar Energy Pte Ltd & MOECO Oil & Gas Asia Pte Ltd (AD-9)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁၄႕ ဒးငာ စငကာေ ၃၈ .၆၂ ၂၃ Shell Myanmar Energy Pte Ltd & MOECO Oil & Gas Asia Pte Ltd (MD-11)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁၄႕ ဒးငာ စငကာေ ၃၇၇.၆၂ ၂၄ Unocal Myanmat Offshore Co Ltd & Royal Marine Engineering Co Ltd

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁၅႕၊ ေ ေ ာ ာရ ာမဒာကၽ နြ ၂၇၇.၈၅ ၂၅ Statoil Myanmar Private Limited & Conocophillips Myanmar E & P Pte Ltd

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁၅႕၊ ေ ေ ာ ာရ စငကာေ ၃၂၃.၆၅ ၂၆ BG Exploration & Production Myanmar Pte Ltd & Woodside Energy (Myanmar) Pte Ltd & Myanmar Petro-

leum Exploration & Production Co Ltd (A-4)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁၅႕ မတ စငကာေ ၂၉၇.၃ ၂၇ BG Exploration & Production Myanmar Pte Ltd & Woodside Energy (Myanmar) Pte Ltd & Myanmar Petro-

leum Exploration & Production Co Ltd (A-4)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁၅႕ မတ စငကာေ ၂၈၄. ၂၈ Woodside Energy (Myanmar) Pte Ltd & BG Exploration & Production Myanmar Pte Ltd & Myanmar Petro-

leum Exploration & Production Co Ltd (A-7)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁၅႕ မတ စငကာေ ၂၉၇.၇ ၂၉ Woodside Energy (Myanmar) Pte Ltd & BG Exploration & Production Myanmar Pte Ltd (AD-5)

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ၂ ၁၅႕ မတ စငကာေ ၂၉ .၁

၃.၈ ရခ ငျေျနယအတ ငြရငြႏြျမ ေႏရနမ ာဒႏငးါရလေထြါရလေနျြဆ ငရာျေနာနြခ ကမ ာြ

• တ ငြ ေဒရႀကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြေကာြ စြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြတကမႈက ာ ဟခ ကနျြောြ ေစရန၊ျေျ ေထာငစအစ ြရရျ ရြရန႔ျေျနယမ ာြ ႏငးတ ငြ ေဒရေကြမ ာြတ င ရငြႏြျမ ႇေႏမႈမ ာြအတ က အထြအခ နကငြ ါရလ တခ ငးမ ာဒက ခ မတထာြရျ။ ၎ ေဒရမ ာြရ ႔ ရငြႏျမ ႇေႏမႈမ ာြ အာြေ မ ဆ ာ ေဆာငရနအတ ကျ စရျ။

• ရခ ငျေျနယရျ အခ နကငြါရလ တခ ငး ၇ ႏစအထ ရရ ရျး အထြ ရတမတနယ ေျမတ င ော ငရျ။

• ၎အျေင၊ ျေျ ေထာငစအစ ြရအ ေနျ ငး စ ကေ ြ ေရြ႕ ထတါရလေမႈ႕ န ေဆာငမႈါရလေငနြမ ာြႏငး ခရြရ ာြါရလေငနြမ ာြအောအ င ရြရန႔ ါရလေငနြကးမ ာြတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြါရလာ ေစရန အာြ ေေြရျး အ ေနျ ငး အခ န ေါရလ ား ေေားရကရာခ ငး ေေြါရလ ကရ ရျ။24

24 Myanmar Investment Guide 2018

ရခ ငျေျနယရျ အခ နကငြါရလ တခ ငး ၇ ႏစ ရရ ေရာ အထြရတမတနယ ေျမတ ငော ငရျ။

33

အမ ြရာြစြေ ာြ ေရြမ ာဒႏငး ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာဥေ ေဒမ ောင

၄.၁၊ျမနမာႏ ငင စြေ ာြ ေရြမ ာဒ ျေျ ေထာငစျမနမာႏ ငင ေတာအစ ြရရျ ႏ ငင ေတာ စြေ ာြ ေရြမ ာဒက ၂ ၁၆ ခႏစ႕ းါရလ ငါရလတ င ခ မတခားရျ။ အနာဂတျမနမာႏ ငငါရလမႈစြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြတက ေရြအတ က ၿခငါရလမြကန ေေြမျး မ ောငတစချ စၿေြ႕ အာြါရလြ ော ငႏ ငျေြ၊ ေရရျတျတး ေရာ ႔ၿ ြတ ြတကမႈျ စ ေစရန ါရလထက ဟ ျေ ေရြဆ ာထာြောရျ။ တ ငြ ေဒရႀကြမ ာြ ႏငးျေျနယမ ာြတ င ရာ ရယးာတမ ာြက မ တမနကနစ ာ အရြခ ႏ ငမႈက အ ေျခခါရလ က အမ ြရာြျေနါရလျ ရငးျမတ ေရြက ၊ ေထာကကေးေ ြမႈျ စ ေစမျး စြေ ာြ ေရြမ ောငအျ စရျရ ယောရျ။ ႏ ငင ေတာစြေ ာြ ေရြမ ာဒရျမနြခ ကမ ာြမာ — ၁ အမ ြရာြျေနါရလျရငးျမတ ေရြက ဥြတျၿေြ စျြါရလြျ တ ေရာ ကဒရယဒမ ကရကတစ

ျေျ ေထာငစႀကြျ စတျါရလာ ေစ ေရြက အ ေထာကအေးျ စ ေစရျး မ ာဒအျ စက ငးရြရန႕ ၂ တ ငြ ေဒရႀကြႏငးျေျနယမ ာြေကာြ ျကတမ တစ ာ ၿ ြတ ြတကါရလာ ေစရျး စြေ ာြ ေရြအ ေျခ

အ ေန ေကာငြမ ာြ ရရ ေရြ ေဆာငရ ကရန႕ ၃ ႏ ငင ေတာအတ က အ က ကမ စ မြရျျေျး ေရာါရလငယမ ြဆကရစမ ာြ ေေေ ေောကါရလာ ေစ ေရြ

အတ က အခ ငးအါရလမြမ ာြ နတြ ေေြႏ င ေရာ စြေ ာြ ေရြမ ာဒအျ စက ငးရြရန႕ ၄ ႏ ငငရာြအာြါရလြေြ ေောငြော ငႏ ငၿေြ႕ တထ ငဆနြရစမႈႏငး ႀက ြေမြအာြထတမႈမ ာြျ ငး တ ြတကမႈ

ရါရလဒ ေကာငြမ ာြက အစဥအဆကရယထ နြရ မြႏ ငမျးစြေ ာြ ေရြစနစတစခအျ စထ ေထာငရန။ ႏ ငင ေတာ စြေ ာြ ေရြမ ာဒ ၁၂ ခ ကမာ —

uuuuuu

၄

34

၄.၂၊ျမနမာရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာဒ ရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာဒရျ ႏ ငင ေတာအစ ြရ စြေ ာြ ေရြမ ာဒ ၁၂ ရေက အ ေထာကအကျေ ေစမျျ စောရျ။ ၁ တာ နယမႈရ ၿေြ အျေနအါရလနအက ြျ စ ေစမျး ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြက ႀက ဆ မျ။ ၂ ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမရငႏငး ရကဆ ငရာအစ ြရအ ာ အစျြမ ာြရျ ေ ငးါရလငြျမငရာမႈရ ၿေြ

ရငြါရလငြါရလ ယကရ၍၊ျမနဆနရ ကါရလကစ ာ၊ ေဆာငရ ကႏ င ေရာ ါရလေထြါရလေနျြမ ာြျ ငး ႏ ငငျခာြရငြႏြ ျမ ေႏမႈမ ာြက အဆင ေျေ ေခ ာ ေမ ေအာင၊ ေဆာငရ ကမျ။

၃ မကခ႐း စြေ ာြ ေရြတျၿင မမႈ႕ တရာြဥေ ေဒစ ြမ ြမႈ႕ အျငငြေ ာြမႈမ ာြအတ က ယေကျက ြစာြရ ေရာ ေျ ရငြ ေရြါရလေထြါရလေနျြမ ာြ႕ အ ေျခခစြေ ာြ ေရြအ ေဆာကအအ ေကာငြမ နစ ာါရလျေတ ေဆာငရ က ႏ ငမျး ယေကျစ တခ ရရျး းာ ေရြစနစတ ႔ျ ငး ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအတ က အ ေထာကအေးျ စ ေစ ရန၊ ေဆာငရ ကမျ။

၄ ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏမႈမ ာြရျ၊ျမနမာႏ ငင ၿ ြတ ြတကမႈအတ က အ ေရြောရျးအာြ ေါရလ ာစ ာ ႏ ငင ေတာအစ ြရရျ -

(က) ႏ ငငျခာြႏငး၊ျေျတ ငြစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြအေကာြ ခ ာာျခာြဆကဆမႈမရ ေရာ ႀက တငခန႔မနြ ရ ျမငႏ ငရျး ထ နြ ေက ာငြေကေမတမႈ နြက ငတစရေက ထ ေထာငမျ။

(ခ) စြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြက အျငငြေ ာြ ယရ မြယျခငြမ ကာက ယ ေေြမျ။ (ဂ) အခ နအ ေကာကမ ာြႏငး အျခာြ ေေြ ေဆာငရနရ ရျမ ာြက ၊ ေေြ ေဆာငၿေြ ေနာကရရရျး အက ြ

အျမတမ ာြအျေင ဥေ ေဒႏငးအျ၊ ေေြ ေခ ရမျးက စၥမ ာြ၊ျေနါရလျါရလကာ ေျောငြခ ငးမ ာြက ကာက ယ ေေြမျ။

(ဃ) အတျျေထာြရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈါရလေငနြမ ာြအတ က ကာါရလရျ ေျမငာြရမြခ ငးရရ ေရြဥေ ေဒ ႏငးအျ၊ ေဆာငရ က ေေြမျ။

၅ ျေျတ ငြႏငးႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏရမ ာြရျ ေတ နြက ငႏငးရာ အရငြအျမစဆ ငရာက စၥမ ာြ အောအ င တာ နယမႈရ ေရာ ရငြႏြျမ ေႏမႈႏငး စြေ ာြ ေရြါရလေငနြဆ ငရာက ငးထြမ ာြက ခာ ျခာြမႈမရ ာ တစ ေျေြျအစဥါရလ ကနာရမျ။

၆ ႏ ငင ေတာါရလၿခ ေရြဆ ငရာ ယဥ ေက ြမႈႏငးါရလမႈ ေရြဆ ငရာ နယေယမ ာြႏငးဆကႏ ယရျး အခ ေရာ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြက ႏ ငငျခာြရာြမ ာြအာြ ါရလေ ေဆာငခ ငးမျေော။ အဆ ောခ ငးျေႏ ငျခငြမရ ရျး ါရလေငနြမ ာြက ေ ငးါရလငြျမငရာစ ာ ထတျေနမျ။

၇ ေအာက ေ ာျေော ရငြႏြျမ ေႏမႈါရလေငနြမ ာြက ႀက ဆ အာြ ေေြမျ - (က) ေဒရတ ငြႏငး ကမာၻါရလြဆ ငရာထတါရလေမႈက ငြဆကတ င ခ တဆကထာြရျး ကနထတါရလေမႈ

ျမ ငးတငႏ င ေရာ တန ြျမ ငးါရလယယာထတကနမ ာြ ထတါရလေႏ င ေရာါရလေငနြမ ာြ႕ (ခ) နျြေျာါရလကာ ေျောငြႏ ငမႈႏငး၊ျေျတ ငြကနထတါရလေငနြမ ာြအ ေေေ အက ြျ စထ နြမႈရရ ေစမျး

ါရလေငနြမ ာြ႕ (ဂ) အ ေရြစာြႏငးအါရလတစာြစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြအာြ ၿ ြတ ြတက ေစႏ ငမျးါရလေငနြမ ာြ႕ (ဃ) အ ေျခခစြေ ာြ ေရြအ ေဆာကအအမ ာြအာြ ါရလ ငျမနစ ာ ၿ ြတ ြတက ေစႏ ငမျးါရလေငနြမ ာြ႕ (င) အါရလေအက ငအခ ငးအါရလမြမ ာြစ ာ နတြ ေေြႏ ငၿေြ႕ ကၽ မြက ငမႈျမငးမာြတ ြေ ာြ ေရြအတ က

အ ေထာကအကျေ ေရာ အရက ေမ ြ မြ ေက ာငြေျာမ ာြ၊ ေါရလးက ငးရငေကာြ ေေြႏ ငရျး ါရလေငနြမ ာြ႕

(စ) စြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြတကမႈန မးက အာြနျြ ေရာ ေဒရမ ာြတ င ရငြႏြျမ ေႏါရလေက င ေဆာငရ က မျးါရလေငနြမ ာြ႕

(ဆ) စကမႈၿမ မ ာြႏငး အထြစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြ စ ာ ေဆာငရ ကႏ ငမျးါရလေငနြမ ာြ႕ (း) ခရြရ ာြါရလေငနြႏငးဆကစေရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈါရလေငနြမ ာြ။

35

၄.၃ ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာဥေ ေဒမ ောင

ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈဥေ ေဒက ၂ ၁၆ ခႏစ၊ ေအာကတ ာ ၁၈ ရက ေန႔တ င၊ျေနာနြခားရျ။ ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာ ါရလေထြါရလေနျြမ ာြါရလ ယက ေခ ာ ေမ ေစရန႕၊ ေဒရအါရလ က ၿ ြတ ြတကမႈျမ ငးတငရနႏငး ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြ အတ က စြေ ာြ ေရြကးမ ာြ ေ မ မ ာြျောြါရလာ ေစရနအတ က၊ျမနမာႏ ငငအာြ ရငြႏြျမ ေႏမႈဥေ ေဒႏငး ႏ ငငျခာြရငြႏြ ျမ ေႏမႈဥေ ေဒက ၊ ေောငြစေေယ ကၿေြ ဤဥေ ေဒက ၊ျေနာနြခားောရျ။25 ဤဥေ ေဒအရ ရငြႏြျမ ေႏမႈခ ငးျေမ န႔ရယရန ါရလ အေရျး ါရလေငနြအမ ြအစာြစာရငြအာြ ထတျေနထာြရ ၿေြ အဆ ောါရလေငနြတ ငော ငောက MIC ခ ငးျေမ န႔ရယရနါရလ အေရျး ါရလေငနြအမ ြအစာြမ ာြစာရငြတ င မော င ေရာါရလျြ ကငြါရလ တခ ငး႕ ရကရာခ ငးမ ာြအာြ ရယါရလ ောက ရငြႏြျမ ေႏမႈအတျျေမ န႔အာြ MIC ရ ႔မဟတ တ ငြ ေဒရႀကြႏငး၊ျေျနယရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမတထမ ရယရနါရလ အေရျ။၊ ေဒေါရလာ ၅ ရနြ၊ ေအာကရ ရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြက ၊ျေျနယႏငးတ ငြ ေဒရႀကြ ေကာမတမ ာြအာြ ဆြျ တခ ငး ေေြထာြရျ။ ထ ႔အျေင ရငြႏြျမ ေႏမႈျမ ငးတငမျးကးမ ာြက ရငြါရလငြ ေ ာျေထာြၿေြ ၿ ြမႈ ေနာကက ရျး ေဒရမ ာြတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈစြေ ာြ ေရြါရလေငနြအတ က အ ေကာကခ နကငြါရလ တခ ငးမ ာြက အခ နကာါရလ ေ မ ေေြအေထာြရျ။26 ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမရင တာ နႏငးါရလေေ ငခ ငးမ ာြအနက- ၁ ရငြႏြျမ ေႏမႈျမ ငးတင ေရြ အဘ ကတာ နရ ရျး ႐းြနာနအျ စ ေဆာငရ ကျခငြ ၂ ရငြႏြျမ ေႏရန စ တ ငစာြရမ ာြအတ က၊ ေောငြစေျ ႏ ႈငြကျ ေဆာငရ က ေေြျခငြ ၃ ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာ မ ာဒမ ာြက အႀကျေျခငြ ၄ ကငြါရလ တခ ငး႕ ရကရာခ ငးမ ာြႏငး ကန႔ရတရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈါရလေငနြ အမ ြအစာြမ ာြက ၊ ျေနါရလျ

ရြရေျခငြႏငး ရြရေ ေတ ရ ခ ကအာြ အစ ြရအ ာ ရ ႔ အစရငခတငျေျခငြ ၅ တာ နယမႈရ ေရာ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြ ၿ ြတ ြတက ေရြအတ က အာြ ေေြျခငြ ၆ ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာ အျငငြေ ာြမႈမ ာြအာြ စနစတက စ စစျခငြႏငး နစနာဆြ႐းႈြမႈမ ာြက ၊ ေျ ရငြျခငြ

စရျးအခ ကမ ာြါရလျြ ော ငရျ။ ျမနမာရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမရငရျ ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာအဆ ျေခ ကမ ာြက စ စစအတျျေခ ငးျေ ေေြရန ါရလေေ ငခ ငး အခ ငးအာာရ ရျ။၊ ေကာမရငရျ အခာအာြ ေါရလ ာစ ာ ကးအါရလ ကတ ြတကမႈမ ာြႏငးစေါရလ ဥြရ၍ အမ န႔ ေေကာ ျငာစာမ ာြ ထတျေနႏ ငရျ။

ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈဥေ ေဒအရ၊ျမနမာႏ ငငအစ ြရရျ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအ ေေေ အခ ငးအ ေရြမ ာြ႕ အကာ အက ယ ေေြမႈမ ာြ႕ အာမခခ က ေေြအေထာြရျ။ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြက ၊ ေေြအေထာြရျး တခ ေရာအခ ငးအ ေရြ မ ာြမာ —

• ႏ ငငျခာြရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအ ေေေ၊ ေေြအေထာြရျး ဆကဆ ေဆာငရ ကမႈႏငး အထြအခ ငးအ ေရြ ေေြ ထာြရျးႏ ငင

• ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအာြ မ တရျး ဆကဆ ေဆာငရ ကမႈ • ေျမအရြျေခ ငး • ႏ ငငျခာြရာြကၽ မြက ငေျာရငမ ာြက ငာြရမြခန႔ထာြခ ငး • ရငြႏြျမ ေႏမႈက အာမချခငြ • းာ ေင မ ာြါရလကာ ေျောငြျခငြ စရျတ ႔ော ငရျ။

ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအ ေေေ ရငြႏြျမ ေႏမႈအမ ြအစာြေမာအ ေေေမတျရ၍ ကနဥြ ေျမငာြရမြခ ငး ႏစ ၅ ငာြယေ င ခ ငး ေေြအေထာြရျ။27 ထ ႔အျေင၊ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမရငမ ရငြႏြျမ ေႏမႈအဆ ျေခ ကအ ေေေ မတျရ၍ ေနာကထေ ၁ ႏစအထ ၊ ေျမငာြရမြခ ငးကာါရလက တ ြျမ ငးခ ငးျေ ေေြႏ ငရျ။ ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈဥေ ေဒက ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအ ေေေ ႏ ငငျခာြ ေင ေေကြါရလကာ ေျောငြခ ငးက ါရလျြ၊ ေေြအေထာြ ရျ။ ဤဥေ ေဒေဒမ ၅၆ အရ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြရျ ဤဥေ ေဒအရ ခ ငးျေ ေေြရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈါရလေငနြႏငး စေါရလ ဥြရ၍၊ ေအာကေားာ ေင ေေကြမ ာြက ႏ ငငျခာြတ ငြျေျမ ာြရ ႔ ါရလကာ ေျောငြျခငြက ခ ငးျေထာြရျ။28

• ျမနမာႏ ငင ေတာ ဟ မ ခ မတထာြရျး မတျရငြႏြ ေင စာရငြဆ ငရာ၊ျေနာနြခ ကမ ာြႏငးအျ ခ မတထာြရျး မတျရငြႏြ ေင မ ာြ႕

25 DICA (2018), “Myanmar Investment Promotion Plan” 26 Ibid 27 Ibid 28 Ibid

36

• ဤဥေ ေဒအရ ရငြႏြျမ ေႏမႈမ ထ က ေေေါရလာ ေရာ အက ြအျမတမ ာြ႕ အျခာြေစၥျြမ အျမတအစ နြမ ာြ႕ အစ ေေေအျမတမ ာြ႕ ခ ငြ ေေကြမ ာြ႕ မေ ငခမ ာြ႕ ါရလ ငစင ေေကြမ ာြ႕ နျြေျာအကအျ ေထာကေးမႈႏငး စမခန႔ခ ာမႈဆ ငရာ အခ ေေကြ ေင မ ာြ႕ အစရယယာႏငး အျခာြါရလကရ င ေင မ ာြ႕

• ရငြႏြျမ ေႏမႈတစခ စစ ေောငြ ေရာငြခ မႈ ရ ႔မဟတ တစစ တတစေ ငြ၊ ေရာငြခ မႈ ရ ႔မဟတ ါရလေငနြ တစခခ ရ ႔မဟတ ရငြႏြျမ ေႏမႈႏငးဆကစေရျး ေ ငဆ ငမႈစာရငြရငြါရလငြ ကရ မြျခငြတ ႔မ ထ က ေေေါရလာရျး အျမတအစ နြမ ာြ႕

• ေခ ြ ေင ရ ောတစာခ ေ အောအ င ေဋ ျာဥစာခ ေအရ၊ ေေြ ေခ ရမျး ေင မ ာြ • ရငြႏြျမ ေႏမႈ အျငငြေ ာြမႈ ေျ ရငြျခငြမ ထ က ေေေါရလာရျး၊ ေေြ ေခ ေင မ ာြ • ရငြႏြျမ ေႏမႈ ရ ႔မဟတ ေစၥျြရ မြယျခငြတ ႔မ၊ ေါရလ ာ ေေကြအျ စ ရရ ရျး ေင ေေကြမ ာြ႕ အျခာြ ေါရလ ာ ေေကြ ေင မ ာြ႕

• ႏ ငင ေတာအတ ငြ ဥေ ေဒႏငးအျ ခန႔အေထာြရျး ႏ ငငျခာြရာြကၽ မြက ငရ နထမြမ ာြါရလေခ ါရလစာႏႈနြ င ေင

ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈဥေ ေဒ အခနြ ၁၄႕ ေဒမ ၅၂ အရ အစ ြရအ ာ ရျ၊ ေအာက ေ ာျေအ ေျခအ ေနမ ာြႏငးအျ ေဆာငရ ကျခငြမအေ ရငြႏြျမ ေႏမႈက ရ မြယျခငြက ျ စ ေစ႕ ရ ယ ကရ မြယျခငြက ျ စ ေစ႕ ရေဆ ငြ ေစျခငြ ရ ောရက ေရာက ေရာ၊ ေဆာငရ ကမႈမ ာြက ျ စ ေစ မျေါရလေဟအာမခရျ။

• ႏ ငင ေတာႏငး ႏ ငငရာြအက ြအတ က အမနတကယါရလ အေျခငြ • ခ ာာျခာြမႈမရ ာ၊ ေဆာငရ ကျခငြ • တျဆာဥေ ေဒႏငးအျ ေဆာငရ ကျခငြ • ရ မြယရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈအာြ မ တရ၍၊ျေျးစါရလ ေါရလာက ေရာ၊ ေါရလ ာ ေေကြက ၊ျမနဆနစ ာ ေေြျခငြ

စရျးအ ေျခအ ေနတ ႔ော ငရျ။ ၎အာမခခ ကအျေင ဤရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာဥေ ေဒႏငး ရငြႏြျမ ႇေႏရမ ာြအ ေန ျ ငး ါရလ ကနာ ေဆာငရ ကရမျး တာ နႏငး တလရာြမ ာြက ါရလျြ၊ျေနာနြထာြရျ။29

၄.၄၊ျမနမာႏ ငင ေရရျတျတးခ ငၿမာၿေြ ဟနခ ကျ ေရာ ၿ ြတ ြတကမႈစမက နြ

၂ ၁၈ ခႏစ႕၊ ေ ေ ေ ာရါရလတ င၊ျမနမာႏ ငင ေရရျတျတးခ ငၿမာၿေြ ဟနခ ကျ ေရာ ၿ ြတ ြတကမႈစမက နြ (My-

anmar Sustainable Development Plan – MSDP) က ထတျေနခားရျ။ ဤစမက နြအဘ ကရျရ ယခ ကမာ ါရလကရ ျမနမာႏ ငငရ အမ ြမ ြ ေရာမ ာဒမ ာြ႕ အ ႔ာအစျြမ ာြက အမ ြရာြအဆငးမဟာ ဟာစမက နြတစခ ေအာက တ င ရဟးာတျ စ ေစရန၊ ေောငြစျြရ၍ တ ငြျေျအတ က စစမနရျး ႔ျ ြတ ြတကမႈက ၊ ေဆာငက ဥြႏ င ရနျ စရျ။30

MSDP ရျ တစခတျြ ေရာ အမ ြရာြအဆငးမဟာ ဟာစမက နြျ စၿေြ႕၊ျေျနယမ ာြႏငးတ ငြ ေဒရႀကြ အစ ြရ နႀကြနာနမ ာြေကာြ ကစေြ ေောငြ ေဆာငရ ကမႈ မ ောငတစချ စရျ။၊ျမနမာႏ ငင၊ ေရရျ ေမ ာမနြ ခ ကျ စရျး ၿင မြခ မြၿေြရာယာ ေျောရျး ဒမ က ေရစ ကဒရယျေျ ေထာငစတစခက ၊ ေ ာ ေဆာငရာ မ ောင တစချ စရျ။ ဤစမက နြတ င ဥြတျခ ကေနြတ င ၅ ခ႕ မဟာ ဟာ၂၈ ချ ငး ါရလေငနြအစအစဥ ၂၃၈ ခ ော ငရျ။ ဤစမက နြရျ ကါရလရမဂၢ ေရရျ ၿ ြတ ြတက ေရြ ဥြတျခ ကေနြတ ငမ ာြႏငး၊ျမနမာႏ ငင စြေ ာြ ေရြမ ာဒ ၁၂ ခ ကႏငးါရလျြ က ကျမႈရ ရျ။

ဤစမက နြတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈႏငးေတရကရ၍ အက ြအကာြအမ ာြအျောြော ငရျ။ အဘ ကအာြျ ငး ဥြတျခ က ေနြတ င ၃ ရ “အါရလေအက င နတြျခငြႏငးေဂၢါရလ ကကးဥြ ေဆာငရျး ၿ ြ ေရြ”၊ ေအာကတ င အမ ာြအျောြ ော ငရျ။ အထြရျ ငး မဟာ ဟာ ၃.၃ တ င စြေ ာြ ေရြါရလေက ငရာတ င ကနက စရ တရကရာ ေရာ ရငြႏြ ျမ ေႏရ ယေကျမႈက ၊ျမ ငးတင ေေြ ေရာ စ မြ ေဆာငရျျမငးမာြ ေရာ အာမခခ ကရ ၿေြ ါရလေရာက ငရာ ရ ရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈ နြက ငတစရေ၊ ေေေ ေောက ေရြအတ က ါရလေ ေဆာငမျးါရလေငနြစဥမ ာြက ၊ ေ ာျေထာြရျ။

ရခ ငျေျနယနငးစေါရလ ဥြရ၍ မဟာ ဟာ ၁.၂.၈ ရျ ၿ ြတ ြတက ေရြအကအျမ ာြႏငး ရငြႏြျမ ေနမႈမ ာြက ဥြစာြ ေေြ ေ ာျေထာြၿေြ႕ မဟာ ဟာ ၁.၂.၆ ရျ ရခ ငအႀက ေေြ ေကာမရင အႀကျေခ ကက အ ေကာငအထျ ေ ာ ေဆာငရ ကရန အစအစဥ ေရြဆ ာထာြရျ။

29 Ibid 30 Myanmar Times, “Myanmar Sustainable Development Plan drafted, govt feedback sought”, May 16,2018.

URL: https://www.mmtimes.com/news/myanmar-sustainable-development-plan-drafted-govt-feedback-sought.html

37

ရခ ငျေျနယအာြျခငတငျေမႈ

၅.၁ ရခ ငျေျနယအ ေေကာငြအက ဥြခ ေ

ရခ ငျေျနယရျ၊ျမနမာႏ ငင ႔ျ ြမႈအ ေနာကက ဆြျေျနယ ေဒရတစချ စရျ။ အ ေရကတ င မ ေက ြ႕ ောခြတ ငြ႕၊ ေတာငကတ င ရာ တတ ငြႏငးဂၤါရလာြေငါရလယ ေအာ႕ အ ေနာက ေျမာကႏငး၊ ေျမာကကတ င ဂၤ ါရလာြ ေဒးရႏ ငင႕ ခ ငြျေျနယတ ႔ႏငး ထ စေါရလ ကရ ရျ။ စစ ေောငြ ရ ယာအက ယအ နြ ၃၆,၇၇၈ စတရနြကါရလ မတာရ ၿေြ ၿမ နယ ေောငြ ၁၇ ၿမ နယရ ရျ။ စစ ေတ ၿမ ရျ ရခ ငျေျနယၿမ ေတာျ စရျ။ စစ ေောငြါရလဥြ ေရမာ ၃.၂၂ ရနြခန႔ရ ၿေြ ါရလဥြ ေရရ ေရျြျခငြ အ ေနျ ငး ၁ စတရနြကါရလ မတာတ င ၈၈ ဥြ၊ ေနထ ငရျ။ စစ ေောငြါရလဥြ ေရ ၈၄% ရျ၊ ေက ြါရလက ေဒရတ င၊ ေနထ ငေကၿေြ႕ ၁၆% ရာ၊ ျမ ေေေတ င ေနထ ငေက ရျ။ ါရလဥြ ေရ ၇ % ရျ ါရလယယာကးႏငးဆကစေရျး ါရလေငနြ မ ာြျ ငး အရက ေမ ြေကၿေြ႕ ငာြ မြါရလေငနြရျ ရခ ငျေျနယ ဒတ ယ အႀကြဆြ စြေ ာြ ေရြကးျ စရျ။ ရခ ငျေျနယ ကမြ႐း ြတနြ ရျ ၃၆ မ ငရျါရလ ာြၿေြ႕ အ ႏၵ ယရမဒၵရာမဟာ ဟာ ေျမာက ကမြ႐ ြတနြတစခ ျ စရျ။ ရခ ငျေျနယရျ ရာ ရယးာတမ ာြျေျးစၿေြ၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ႔ ရ ကမ ာြ႕ ေငါရလယရယးာတမ ာြအျေင၊ ေရနကဆ ေကမြမ ာြရ ရျး ေငါရလယ ကမြ႐း ြတနြ ေဒရျ စ ေရာ ေေကာငး စြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြတက ေရြအတ က အါရလ နအါရလာြအါရလာ ေကာငြမ ာြရ ရျး၊ျေျနယတစချ စောရျ။၊ ေတာင အာရႏ ငငမ ာြ31ႏငးအ ေရ ေတာငအာရႏ ငငမ ာြရ ႔ခ တဆက ေေြရျး ထြျခာြ ေရာ ေရရရ ရျး ေငါရလယကမြ႐ ြ ေငါရလယကမြ႐း ြတနြျေျနယတစချ စောရျ။ ၎အျေင ရခ ငျေျနယရျ၊ျမနမာႏ ငငအတ က ႏ ငင ေရြႏငး စြေ ာြ ေရြ႕ စြေ ာြ ေရြစႀကအျ စ၊ ေဒရတ ငြႏ ငငမ ာြ႕ အာ ရ ကႏ ငငမ ာြ႕ အ ႏ ၵယတ ႔ႏငး ဆကစေ ေေြႏ ငရျး ျေျနယတစချ စရျ။ ရခ ငျေျနယရျ၊ျမနမာႏ ငငအါရလယေ ငြ ေဒရႏငးရခ င႐း ြမ ေတာငတနြေကြျ ငး ျခာြထာြ ေရာါရလျြ၊ျမနမားစြေ ာြ ေရြအတ က အါရလ နအ ေရြေကြရျးျေျနယတစချ စောရျ။ ၅.၂ ရခ ငျေျနယအာြ နယ ေျမေ ငြျခာြမႈ

ရခ ငျေျနယတ င ခ႐း င ၅ ခရ ၿေြ စစ ေောငြၿမ နယ ၁၇ ၿမ နယႏငး ၿမ ၇ ၿမ တ ႔ော ငရျ။ ၿမ နယ ႏငးၿမ မ ာြတ င စစ ေောငြ ရေက က ၁၇ ႏငး၊ ေက ြရ ာအေစ ေောငြ ၁, ၃၅ ော ငရျ။ ထ ေက ြရ ာ အေစမ ာြတ င၊ ေက ြရ ာစစ ေောငြ ၃၇၃၈ ရ ာော ငရျ။ စစ ေတ ျမ ရျ ရခ ငျေျနယျမ ေတာ ျ စရျ။

31 South Asian countries include India, Bhutan, Nepal, Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka and Maldives.

ေ ၄႕ ရခ ငျေျနယ တျ ေနရာ

၅

ရခ ငျေျနယရျ၊ျမနမာႏ ငင အတ က အ ေရြော ေရာ စြေ ာြ ေရြ စႀကၤ၊တစချ စရျ။ ၃၆ မ ငရျါရလ ာြၿေြ မဟာ ဟာ၊ ေျမာကကမြ႐း ြတနြ တစခေ ငဆ င ထာြရျး၊ျေျနယျ စရျ။

38

းယာြ ၈႕ ခ႐း င ၅ ခအတ ငြရ ါရလဥြ ေရမ ာြ32

စဥ ခ႐း င ၿမ နယ ၿမ ေက ြရ ာအေစ ေက ြရ ာ ါရလဥြ ေရ မတခ က

၁ စစ ေတ ၄ - ၂၆ ၆၅၄ ၅၃၅,၅၈၃

ခန႔မနြ ါရလဥြ ေရမော။

၂ ေျမာကဥြ ၄ ၁ ၂၈၇ ၉၃၃ ၆၆၉,၁၃၁

၃ ေမာင ေတာ ၂ ၃ ၁၇၄ ၇ ၄ ၉၆,၃၃

၄ ေက ာကျ ၄ ၂ ၁၇ ၈၄ ၄၃၉,၉၂၃

၅ ရတ ာ ၃ ၃ ၁၄၄ ၆ ၇ ၃၅၇,၈၄

၅.၃ ါရလဥြ ေရဆ ငရာအခ ကအါရလကမ ာြ

ျမနမာႏ ငငရ တျခာြ ေရာတ ငြ ေဒရႀကြမ ာြႏငး၊ျေျနယမ ာြကားရ ႔ ရခ ငျေျနယတ င တ ငြရငြရာြမ ြႏ ယစမ ာြ ေနထ ငရျး၊ ေဒရတစချ စရျ။ ရခ ငါရလမ ြမ ာြရျ၊ျေျနယါရလဥြ ေရ အမ ာြစျ စၿေြ ရက႕ ခမ႕ ၿမ ႕ ဒ ငြနက႕ မရာမာႀကြႏငး ကမနတ ငြရငြရာြမ ြႏ ယစမ ာြရ ေကရျ။ ရခ ငျေျနယ ေျမာကေ ငြတ င မဆါရလငာရာ ငမ ာြ ါရလျြရ ရျ။ ၂ ၁၄ ခႏစ႕၊ျမနမာႏ ငငါရလဥြ ေရရနြ ေခာငစာရငြအရ ရခ ငျေျနယ စစ ေောငြါရလဥြ ေရမာ ၃,၁၈၈,၈ ၇ ဥြ ျ စရျ။ အမ ြရာြါရလဥြ ေရမာ ၁,၅၂၆,၄ ၂ ဥြ (၄၇.၈၇%)၊ျ စျေြ အမ ြရမြဥြ ေရ မာ ၁,၆၆၂,၄ ၅ ဥြ (၅၂.၁၃%) ျ စောရျ။ ရခ ငျေျနယစစ ေောငြါရလဥြ ေရရျ၊ျမနမာႏ ငငါရလဥြ ေရ ၆.၂% ရ ရျ။33 ၂ ၁၄ ခႏစတ င ေကာကယ ေရာရနြ ေခာငစာရငြအရ ရခ ငျေျနယ ါရလဥြ ေရတ ြႏႈနြမာ ၁၉၈၃ ခႏစႏငး ၂ ၁၄ ခႏစ ကာါရလအတ ငြ ၅.၈% မ ၆.၂% အထ တ ြျမငးါရလာခားရျ။

ေ ၅႕ နယ ေျမေ ငြျခာြမႈမ ာြ ေ ၆႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြခ႐ ငမ ာြ 34

၂ ၁၄ ခႏစတ င၊ ေကာကယခားရျးရနြ ေခာငစာရငြအရ စစ ေောငြအ မ ေထာငစ ၂၃.၂% ရျ အမ ြရမြဥြစြ ရျးအ မ ေထာငစမ ာြျ စရျ။ ရခ ငျေျနယအမ ြရမြဥြ ေရရျ အမ ြရာြဥြ ေရထကေ မ ာြၿေြ႕ အမ ြရာြ-အမ ြရမြအခ ြမာ အမ ြရမြ ၁ တ င အမ ြရာြဥြ ေရမာ ၉၂ ဥြ၊ ျ စောရျ။ ဤအမ ြရာြ-အမ ြရမြ ဥြ ေရအခ ြအစာြရျ၊ျေျ ေထာငစတစခါရလြ အမ ြရာြ-အမ ြရမြဥြ ေရ အခ ြအစာြထက အနျြငယ ေါရလ ား နျြရျ။

32 The 2014 Myanmar Population and Housing Census, Census Report Vol.3-K 33 Ibid. 34 Ibid.

၁- ေမာင ေတာ

၃-စစ ေတ

၂- ေျမာကဥြ

၄- ေက ာကျ

၅-ရတ ာ

39

၂ ၁၄ ခႏစ ရနြ ေခာငစာရငြအရ စစ ေောငြျေျနယါရလဥြ ေရ ၆၂.၂% ရျ “စြေ ာြ ေရြါရလေငနြခ င င ေရာကႏ င ရျးအရကအရ ယ” အေစျ စျေြ ါရလဥြ ေရ ၆.၇% ရျ အရက ၆၅ ႏစအထကတ ငရ ရျ။၊ျေျနယ အရက ၁၅ ႏစအထက စာတတ ေျမာကမႈႏႈနြမာ ၈၄.၇% ရ ၿေြ႕ အမ ြရာြစာတတ ေျမာကမႈ ရာခ ငႏႈနြမာ အမ ြရမြဥြ ေရစာတတ ေျမာကမႈရာခ ငႏႈနြထက ေ မ ာြရျ။ စာတတ ေျမာကႏႈနြမာ အမ ြရာြ ၉၂.၂% ႏငး အမ ြရမြ ၇၈.၇%၊ျ စေကရျ။ းယာြ ၉႕ ရခ ငျေျနယ ါရလဥြ ေရဆ ငရာအခ ကအါရလကမ ာြ

ါရလဥြ ေရစစ ေောငြ ၃,၁၈၈,၈ ၇ ၁ . % က ာြ ၁,၅၂၆,၄ ၂ ၄၇.၈၇% မ ၁,၆၆၂,၄ ၅ ၅၂.၁၃%

ျမ ျေါရလဥြ ေရ % ၁၇. % ေက ြါရလကါရလဥြ ေရ% ၈၃. % ါရလဥြ ေရရ ေရျြမႈ ၈၆.၇ ၁ စတရနြကါရလ မတာ က ာြ-မ အခ ြႏႈနြ က ာြ ► ၉၂ မ ► ၁ စာတတ ေျမာကႏႈနြ (၁၅ ႏစႏငးအထက)

က ာြ ၉၂.၂% မ ၇၈.၇% စစ ေောငြ ၈၄.၇%

က ေါရလြမ ာြ ( – ၁၄) ၃၁.၁% ထတါရလေႏ ငရျးအရ ယ (၁၅ – ၆၄) ၆၂.၂% ရကေကြါရလဥြ ေရ (၆၅ ႏစအထက) ၆.၇%

ါရလေအာြော ငမႈ က ာြ မ က ာြ-မ အရက ၁ ႏစ ႏငးအထက ၆၈.၃% ၃၁.၇% ၄၈.၇% အရက ၁၅ ႏစ ႏငးအထက ၇၉.၃% ၃၅.၄% ၅၅.၄% အရက ၁၅-၆၄ ၈၃.၂% ၃၈.၁% ၅၈.၈% အါရလေါရလေရ-ါရလဥြ ေရအခ ြအစာြ က ာြ မ က ာြ-မ အရက ၁ ႏစ ႏငးအထက ၆၁.၈% ၂၇.၅% ၄၃.၄% အရက ၁၅ ႏစ ႏငးအထက ၇၂.၄% ၃၁. % ၄၉.၈% အရက ၁၅-၆၄ ၇၅.၆% ၃၃.၂% ၅၂.၆% Unemployment rate က ာြ မ က ာြ-မ အရက ၁ ႏစ ႏငးအထက ၉.၅% ၁၃.၅% ၁ .၉% အရက ၁၅ ႏစ ႏငးအထက ၈.၈% ၁၂.၅% ၁ .၁% အရက ၁၅-၆၄ ၉.၁% ၁၂.၈% ၁ .၄%

၅.၃.၁ ါရလဥြ ေရရ ေရျြမႈ

ျမနမာႏ ငငရ ၊ျေျနယမ ာြအနက ရခ ငျေျနယရျ ရမြျေျနယၿေြါရလ င ဒတ ယ ေျမာကါရလဥြ ေရရ ေရျြ ဆြျေျနယျ စရျ။ ၂ ၁၄ ခႏစတ င၊ ေကာကယခားရျး ရနြ ေခာငစာရငြအရ ရခ ငျေျနယါရလဥြ ေရ ရ ေရျြမႈရျ ၁ စတရနြကါရလ မတာတ င ၈၆.၇ ဥြျ စောရျ။35၊ ျမနမာႏ ငငတ ငြ ေဒရေကြမ ာြႏငးျေျနယ မ ာြအနက ၈ ခ ေျမာက ါရလဥြ ေရအထထေဆြ၊ျေျနယျ စရျ။၊ျေျ ေထာငစတစခါရလြ ါရလဥြ ေရရ ေရျြဆ ျ စရျး ၁ စတရနြကါရလ မတာတ င ၇၆ ဥြထက ရ ရ ရာရာေ မ ာြရျ။36 ၁၉၇၃ ခႏစတ င၊ျေျနယ ါရလဥြ ေရရ ေရျြမႈမာ ၁ စတရနြကါရလ မတာတ င ၄၇ ဥြရ ၿေြ႕ ၂ ၁၄ ခႏစတ င ၁ စတရနြကါရလ မတာတ င ၈၆.၇ ဥြအထ ါရလဥြ ေရရ ေရျြဆမ ာြျောြါရလာခားရျ။ ရခ ငျေျနယ ခ႐း င ၅ ခအနက၊ ေမာင ေတာခ႐း ငရျ ါရလဥြ ေရအထထေဆြခ႐း ငျ စရျ။37 ရာ တတ ငြ ေဒရ ႀကြႏငး မ ေက ြတ ငြ ေဒရႀကြၿေြါရလ င ရခ ငျေျနယရျ တတ ယ ေျမာက ေက ြါရလက ေဒရတ င၊ ေနထ ငရျး ါရလဥြ ေရအမ ာြဆြရ ရျး၊ျေျနယျ စရျ။ ါရလဥြ ေရ ၈၃% မာ၊ ေက ြါရလက ေနရမ ာြျ စၿေြ ၁၇% မာျမ ျေတ င ေနထ ငေကရျ။

35 Ibid. 36 Ibid 37 General Administration Department, Rakhine State

40

၅.၃.၂၊ျမနမာႏ ငငႏငးရခ ငျေျနယတ ႔ါရလဥြ ေရေ ရမစမ ာြ38 ေ - ၇႕

ျမနမာႏ ငင ါရလဥြ ေရျေေ ရမစေ ရခ ငျေျနယါရလဥြ ေရျေေ ရမစေ

အျခာြ ေရာတ ငြ ေဒရႀကြမ ာြႏငး၊ျေျနယမ ာြကားရ ႔ ရခ ငျေျနယ ါရလဥြ ေရေ ရမစမာ အ ေျခတ ငက ဥြ ေျမာငြ ရျက ေတ ရရျ။ ဤေအရ ါရလဥြ ေရ ေမ ြ ာြႏႈနြမာ က ဆငြ ေနရျက ေ ာျေၿေြ႕ အရက ၅ ႏစမ ၁၉ ႏစ အရကအေ ငြအျခာြော ငမႈေစမာ၊ ေ ာငြကာြေစရ ရျ။39 အရက ၂ ႏငးအထက ါရလဥြ ေရမာ က ဆငြ ေနရျ က ၊ ေ ာျေါရလ ကရ ောရျ။ ဤကားရ ႔ ါရလဥြ ေရက ဆငြမႈရျ၊ျေျနယျေငေရ ႔၊ ေျောငြ ေရကမႈမ ာြျောြျခငြႏငး ဆကစေ မႈရ ႏ ငရျ။

၅.၄ စြေ ာြ ေရြ ရခ ငျေျနယရျ၊ျမနမာႏ ငင အ ေနာကကအက ဆြျေျနယတစချ စၿေြ႕ အ ႏၵ ယ႕ ဂၤါရလာြ ေဒးရႏငးကမာၻ ေစ ြက ကမ ာြႏငးအါရလ ယတကခ တဆက ေေြႏ ငရျး ဂၤါရလာြေငါရလယ ေအာတ င တျရ ရျ။ မဟာ ဟာက ေရာ ေဒရတစချ စၿေြ႕၊ျမနမာႏ ငင အႀကြမာြဆြစမက နြ ၂ ချ စရျး၊ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငး ကါရလာြတနျမစ ေေကာငြကစရယယေ ႔ ေဆာင ေရြစမက နြရ ေနရျး၊ျေျနယတစချ စ ေရာ ေေကာငး ရခ ငျေျ နယရျ ႏ ငငတကာကနရ ယမႈက နရကႏငး ခ တဆကရန အျခာြ ေဒရမ ာြထက ထြျခာြခ က႕ အာြရာခ ကမ ာြရ ေနရျး၊ျေျနယတစချ စရျ။ ထ ႔အျေင၊ျေျနယတစနတစါရလ ာြတ င ရာရမ ေရ ြရ ာြါရလာႏ ငရျး၊ျမစ ေခ ာငြက နရကမ ာြရ ေနျခငြရျ၊ျေျနယတ ငြဆ ေကမြၿမ မ ာြႏငးအျခာြ ေဒရမ ာြအာြ ါရလ ယါရလငးတက ခ တ ဆကရန ရာ ါရလက ေဆာင ေကာငြတစချ စရျ။ ရခ ငျေျနယရျ၊ျမနမာႏ ငငေထ အ ေနအထာြအရအါရလယ ဟ ခ ကတ င မရ ေရာါရလျြ၊ျမနမားစြေ ာြ ေရြ ႔ျ ြ တ ြတက ေရြအတ က အါရလ နအ ေရြႀကြရျးအခ ကအခ ာက ရျး အခနြကးတ ငရ ရျ။ ရာ အရငြအျမစ မ ာြျ စရျး၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ရ ကမ ာြရ ျခငြ႕ အေနြ ေျ အနာြယႏ ငရျး ေနရာ ေကာငြမ ာြရ ျခငြ႕ ကမြ ေျခမ ာြႏငး ရမ ငြအ ေမ အႏစ ေနရာမ ာြရ ျခငြရျ ရခ ငျေျနယႏငး ၊ ျမနမာတစႏ ငငါရလြ စြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြ တက ေရြအတ က အခ ကအခ ာက ရျ။ တာ နယမႈရ ရျး ရငြႏြ ျမႇေႏမႈျ ငး ဤကားရ ႔စြေ ာြ ေရြကးတ င ရငြႏြါရလေက ငောက ရခ ငျေျ နယအတ ငြ အက ငအခ ငးအါရလမြ ေကာငြမ ာြ နတြႏ ငျေြ ေ မ ေကာငြ မ နရျး ါရလ ေနမႈအဆငးအတနြရ ႔၊ ေရာကရ ႏ ငမျျ စရျ။ ါရလကရ အ ေနအထာြတ င ရခ ငျေျနယစြေ ာြ ေရြရျ စ ကေ ြ ေရြ ႏငးငာြ မြါရလေငနြမ ာြအ ေေေတ င မခ ေနရျ။ စ ကေ ြ ေရြကးတ င စောြက အဘ ကထာြစ ကေ ြၿေြ စစ ေောငြစ ကေ ြ ေျမ ၈၅% မာ စောြစ က ေ ြရျး ေျမျ စရျ။ ထ ႔အျေင အနြရြႏငး ေရအနြစ ကေ ြ ေရြါရလေ ငနြရျ၊ျေျနယစြေ ာြ ေရြအဘ ကက ရျးါရလေငနြမ ာြ၊ျ စေက ရျ။ ငာြ မြါရလေငနြရျ အဘ ကါရလေငနြတစချ စၿေြ ါရလကရ ကာါရလ တ င မြဆြရရ ရျးငာြမ ာြက ရနကနရ ႔ အဘ ကထာြတငေ ႔ရျ။

38 Ibid 39 Ibid

ရခ ငျေျနယတ င ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ရ က မ ာြရ ျခငြ႕ အေနြ ေျ အနာြယႏ င ရျး ေနရာ ေကာငြမ ာြရ ျခငြ႕ ကမြ ေျခမ ာြႏငးရမ ငြအ ေမ အႏစ၊ ေနရာမ ာြရ ျခငြ စရျး ရာ အါရလ၊ ေောက ယ ၿေြ စြေ ာြ ေရြအါရလာြအါရလာ ေကာငြ မ ာြရ ရျ။

41

းယာြ ၁ ႕ ရခ ငျေျနယ ဂ ဒေတ ငကးမ ာြရာခ ငႏႈနြော ငမႈ40

အဘ ကကး ကးမ ာြ က ေရနြ %၊ော ငမႈ

ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ ၂၈၄, ၄၇.၅ ၁၃.၄၇%

ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြ ၂၄၉,၂၄ .၂ ၁၁.၈၂%

ရစ ေတာ ၁,၆၂၃. . ၈%

စကမႈါရလေငနြ

စ မြအင ၅,၅၃၅.၇ .၂၆%

ရတလတြ ေ ာ ေရြ ၃,၅ ၇.၁ .၁၇%

ကနထတါရလေ ေရြ ၂၃၆,၆ ၈.၇ ၁၁.၂၂%

ါရလ ေစစစ မြအင ၁၄, ၅၉.၄ .၆၇%

ေဆာကါရလေ ေရြ ၂ , ၄၄.၁ ၉.၄၈%

န ေဆာငမႈမ ာြ

ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ၅၈၆,၆၆၇.၃ ၂၇.၈၁%

ဆကရ ယ ေရြ ၆၂,၄၃ .၄ ၂.၉၆%

ေင ေေကြဆ ငရာ ၂,၄၃ .၈ .၁၂%

ါရလမႈ ေရြႏငး၊စမခန႔ခ ာ ေရြ န ေဆာငမႈမ ာြ ၄၇,၉၉၅.၅ ၂.၂၈%

ငာြရမြျခငြႏငး၊အျခာြ န ေဆာငမႈမ ာြ၊ ၇၉, ၃၈.၂ ၃.၇၅%

ကနရ ယမႈ ၃၃၅,၉၇၃.၉ ၁၅.၉၃%

ဂ ဒေ၊ ၂,၁ ၉,၂ ၁.၈ ၁ . %

၂ ၁၆-၂ ၁၇ ခႏစ ရခ ငျေျနယအစ ြရစာရငြးယာြအရ၊ျေျနယဂ ဒေတ င အဘ ကော ငရျး စြေ ာြ ေရြ ကးမ ာြမာ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြကးတ င စ ကေ ြ ေရြ (၁၃.၄၇%) ႏငး၊ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြ (၁၁.၈၂%)႕ စကမႈကးတ င ကနထတါရလေမႈ (၁၁.၂၂%)႕ န ေဆာငမႈကးတ င ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ (၂၇.၈၁%) ႏငး ကနရ ယ ေရြ (၁၅.၉၃%) တ ႔ျ ငး အဘ ကော င ေနရျ။41

ေ ၈႕ ၂ ၁၆-၂ ၁၇ ခႏစအတ ငြ ဂ ဒေတ င အဘ ကကးမ ာြရာခ ငႏႈနြမ ာြော ငမႈမ ာြ 42

40 General Administration Department, Rakhine State 41 Department of Planning (2015-2016), Rakhine State 42 Ibid

လငငာစကပ ႈနးေရႈနး

ေမြႈနးျမ ေရႈနးႏင

ေရလပင ႈနး

ာစေ

တာ

စြမႈနးအ

င

ာတ တ

ႈနးေ ာေရ

ႈနး

က ထ

တလပေ

ရႈနး

လ ပစစ

စြမႈနးအ

င

ေဆာက

လပေ

ရႈနး

ာငငပ႔ေ

ဆာငေရ

ႈနး

ဆကာြငေရ

ႈနး

ေငြေၾကႈနးဆ

ငရာ

လမ ေ

ရႈနးႏင

ငစမာႏခ

႔ခြ႔ေရ

ႈနး၀ ေဆာ…

ငာႈနးရမႈနးျခငႈနးႏင

င…

က ာ

ြငမ

လငငာစကပ ႈနးေရႈနး စကမ လပင ႈနး ၀ ေဆာငမ မ ာႈနး

၁၃.၄၇% ၁၁.၈၂%

၀.၀၈% ၀.၂၆% ၀.၁၇%၁၁.၂၂%

၀.၆၇%၉.၄၈%

၂၇.၈၁%

၂.၉၆% ၀.၁၂% ၂.၂၈%၃.၇၅%

၁၅.၉၃%

ဂ ဒပတြငအဓကက႑မ ာႈနး၏ရာခငႏ ႈနးပါ၀ငမ (၂၀၁၆-၁၇)

42

၅.၄.၁ ရခ ငျေျနယအတ ငြအ ေျခခအ ေဆာကအအမ ာြ

ရခ ငျေျနယအတ ငြ အ ေျခခအ ေဆာကအအမ ာြအာြ တ ြ တက ေအာငျေါရလေျခငြရျ ၎စြေ ာြ ေရြထကျမက ါရလာ ေစရနႏငး ၊ျေျနယတ ငြရ ႔ရငြႏြျမ ႇေႏမႈမ ာြဆ ာ ေဆာင ရနျ စရျ။ ရခ ငျေျနယရျ၊ ေျမာကကတ င ဂၤ ါရလာြ ေဒးရ-ျမနမာနယန မ တ နတျမစမ၊ ေတာငက ဂ ျမစ ထ က ယျေန႔ရျ။ မာန ေအာင႕ ရမြျ ာ႕၊ ေျမႏကၽ နြမ ာြအော အ င ကမြါရလ နကၽ နြမ ာြ အမ ာြအျောြရ ရျ။၊ ေျမာက ကမ ဂၤါရလာြေငါရလယ ေအာထာရ ႔စြ င ေရာျမစမ ာြမာ နတ႕၊ ေမယ႕ ကါရလာြတနႏငး ေါရလြျမ ျမစမ ာြျ စေကရျ။ ရခ ငျေျနယရျ၊ျမနမာႏ ငငအါရလယေ ငြႏငးျခာြ ေန ေရာ ါရလျြ ကနြါရလမြ႕၊ ေရါရလမြ႕၊ ေါရလ ေေကာငြါရလ ငြတ ႔ျ ငး၊ ေရာက ႏ ငရျ။

ေ ၉႕ National Spatial

Development Framework and Road Network Plan43

၅.၄.၁.၁ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ

၁။ အ ေ ြ ေျေြါရလမြမ ာြ ရခ ငျေျနယႏငးျမနမာႏ ငငတျခာြ ေရာျမ မ ာြဆကရ ယ ေရာ အ ေ ြ ေျေြါရလမြ ၃ ါရလမြရ ရျ။ (၁) စစ ေတ -အမြ-မငြြ-ရနကနါရလမြ႕ (၂)၊ ေတာငကတ-ျေျ-ရနကနါရလမြ ႏငး (၃) ဂ -ငာြရ ငြ ေခ ာငြ-ရနကနါရလမြတ ႔၊ျ စေကရျ။

းယာြ ၁၁႕ ရခ ငျေျနယႏငးတျခာြ ေရာတ ငြ ေဒရေကြ႕၊ျေျနယမ ာြအတ ငြါရလမြက နရကအရျမ ာြ44

စဥ တ ငြ/ျေျနယ က နကရ ကတလရာ ေက ာက ေက ာကစရစ ေျမ ါရလာြ စစ ေောငြ

(ကါရလ မတာ) ၁ ကခ ငျေျနယ ၂၅.၃၄၇ ၅၈၇.၈၂ ၅၄၁.၉၄၇ ၉၇ .၇၃၇ ၉၆၇.၄၁၇ ၆၉၃.၄၂၆ ၃,၇၈၆.၆၉၄ ၂ ကယာြျေျနယ - ၄၇၂. ၄ ၆ .၄၅၂ ၉၉.၉၈ ၃၂၉.၁၁၁ - ၉၆၁.၅၈၃ ၃ ကရငျေျနယ - ၈၃၁.၈၃ ၈၇.၆ ၉ ၁၇၆.၂၂၃ ၇၂၃.၅ ၂ ၂၆.၅၅၄ ၁,၈၄၅.၇၁၈ ၄ ခ ငြျေျနယ - ၅၅၅.၆၂၆ ၅၂၈.၂၆၇ - ၈၆၁.၆ ၃ - ၁,၉၄၅.၄၉၆ ၅ စစက ငြတ ငြ ၃၂.၁၈၆ ၂, ၉၁.၅၄၄ ၅၁၉.၉၂ ၇၁၅.၉၅၇ ၁,၁၂၄.၂၂၈ - ၄,၄၈၃.၈၃၅ ၆ တနရၤာရတ ငြ - ၇၄၄.၇၂၄ ၃၂၃.၂၇၇ ၂ ၆.၆ ၈၁.၈၇၅ - ၁,၃၅၆.၄၇၆ ၇ ောခြတ ငြ ၂၆၃.၃၂၈ ၁,၄၆၇.၈၂၃ ၁၉၉.၅၅၉ ၁၂၂.၃၁ ၁၅၈.၁၁၈ - ၂,၂၁၁.၁၃၈ ၈ မ ေက ြတ ငြ - ၂,၅၈၆.၃၁၇ ၃၄၁.၃၈၂ ၃၅၂.၃၄၇ ၂၆ .၇၁၄ - ၃,၅၄ .၇၆ ၉ မႏေ ေါရလြတ ငြ ၂ ၂.၉၇၈ ၁,၈၆၁.၆ ၉ ၉၈.၇၇၃ ၁၂.၁၇၁ ၂၃.၁၃၄ - ၂,၁၉၈.၆၆၅ ၁ မ နျေျနယ - ၇၂၉.၈၃၈ ၂.၄၁၄ ၆၅.၃၈ ၈၂.၂၇၈ .၆ ၄ ၈၈ .၅၁၄ ၁၁ ရခ ငျေျနယ ၃၆.၄၁၁ ၉၉၁.၃၅၆ ၄၃၉.၃၅၁ ၁၈၂.၂၅၈ ၂၁၅.၈၅၃ - ၁,၈၆၅.၂၂၉ ၁၂ ရနကနတ ငြ ၉၇.၃၆၅ ၇၈၇.၃၇၂ ၈၇.၄ ၈ ၁၂. ၇ ၅၉.၉၄၈ - ၁, ၄၄.၁၆၃ ၁၃ ရမြျေျနယ ၆၅.၉၈၃ ၄,၉ ၂.၈၆၆ ၁,၂၃၆.၁၇၇ ၂,၁၄၂.၁၃၈ ၂,၆ ၆.၅၃၄ - ၁ ,၉၅၃.၆၉၈ ၁၄ ရာ တတ ငြ ၁၉.၃၁၂ ၁,၅၉၂.၂၄၅ ၁၅၈.၈၂၃ ၄၈၈.၆၃၇ ၃၆၁.၈ ၁ - ၂,၆၂ .၈၁၈ ၁၅ ေနျေျ ေတာ ၁၉၁.၅၁၁ ၂၂၃.၆၉၉ - - ၁၈.၅ ၇ - ၄၃၃.၇၁၇

စစ ေောငြ (ကါရလ မတာ)

၉၃၄.၄၂၁ ၂ ,၄၂၆.၇ ၉ ၄,၆၂၅.၃၅၉ ၅,၅၄၆.၈ ၈ ၇,၈၇၄.၆၂၃ ၇၂ .၅၈၄ ၄ ,၁၂၈.၅ ၄

43 DICA, Long-term Foreign Direct Investment Promotion Plan in Myanmar 44 Myanmar Infrastructure Summit 2018, URL: http://www.myanmarinfrastructuresummit.com/

43

၂။ ရထာြါရလမြမ ာြ ရထာြေ ႔ ေဆာင ေရြရျ၊ ေစ ြက ကႏငးဆ ေကမြမ ာြရ ႔၊ ေဒရထတကနမ ာြေ ႔ ေဆာငရာတ င ကနက

စရ တရကရာ ေရာါရလျြ ရခ ငျေျနယတ င စစ ေတ - ေျမာကဥြ-မငြြါရလမြ ေေကာငြတ င၊ ေျေြဆ ာ ရျး ရထာြါရလမြတစါရလမြရာရ ရျ။ ထ ရထာြါရလမြက တစႏစေတါရလြ႕ ရာရအာြါရလြတ င အရြမျေ ႏ ငော။

၃။ ျေျတ ငြ ေရ ေေကာငြ ရခ ငျေျနယအတ ငြါရလအမ ာြစမာ တျခာြ ေရာျမ နယမ ာြ႕ရ ာမ ာြႏငး ကနေစၥျြမ ာြ ါရလယရနအတ က

ေရ ေေကာငြေ ႔ ေဆာင ေရြက အာြထာြေကရရျ။ ကနေစၥျြမ ာြေ ႔ ေဆာငရနအတ က ေငါရလယ ေရါရလမြ ေေကာငြရျါရလျြ အဘ ကက ရျ။ အဘ ကဆ ေကမြေကြမ ာြမာ စစ ေတ ႏငး ေက ာကျ ျမ တ ႔တ ငရာ ရ ျေြ တျခာြျမ မ ာြတ င ဆ ေကမြငယမ ာြရာ ရ ရျ။

းယာြ ၁၂႕ စစ ေတ ဆ ေကမြရ ႔ဆ က ေရာက ေရာ၊ ေရယာဥမ ာြ (အ ေရအတ ကႏငးတနခ နေမာ) (၂ ၁ /၂ ၁၁―၂ ၁၅/၂ ၁၆) ႏစမ ာြ

ဆ ေကမြ ႏစ

Number စစ ေောငြတနခ န၊( နမား) အရာြတငတနခ န၊( နမား)

ေရယာဥမ ာြ

စက ေါရလ

မ ာြ

စစ ေောငြ

ေရယာဥမ ာြ

စက ေါရလ

မ ာြ

စစ ေောငြ

ေရယာဥမ ာြ

စက ေါရလ

မ ာြ

စစ ေောငြ

ARRIVALS

စစ ေတ

၂ ၁၁-၂ ၁၂ ၃၂၆ - ၃၂၆ ၃၃၉ - ၃၃၉ ၁၃၃ - ၁၃၃ ၂ ၁၂-၂ ၁၃ ၃၉၄ - ၃၉၄ ၃၅၆ - ၃၅၆ ၁၃၆ - ၁၃၆ ၂ ၁၃-၂ ၁၄ ၅ ၈ - ၅ ၈ ၉၇ - ၉၇ ၃၉ - ၃၉ ၂ ၁၄-၂ ၁၅ ၄၉၈ - ၄၉၈ ၇၃၆ - ၇၃၆ ၂၈၅ - ၂၈၅ ၂ ၁၅-၂ ၁၆ ၄၉ - ၄၉ ၅ ၁ - ၅ ၁ ၂၃၂ - ၂၃၂ ၂ ၁၆-၂ ၁၇ ၄၅၉ - ၄၅၉ ၄၁၆ - ၄၁၆ ၁၆၈ - ၁၆၈

ေ ၁ ႕ ရခ ငျေျနယႏငး အျခာြတ ငြ ေဒရႀကြႏငးျေျနယကမြ႐း ြတနြမ ာြရ အဘ ကဆ ေကမြမ ာြ 45

တ ငြ ေဒရေကြ/ျေျနယ ကမြ႐ ြတနြ အရျ အဘ ကဆ ေကမြ

ရနကနတ ငြ ေဒရေကြ ရနကနဆ ေကမြမ ာြ

ရာ တတ ငြ ေဒရေကြ ၂၇၂ မ င ေရ မဆ ေကမြ

မ နျေျနယ

၆၇ မ င

ေမာါရလၿမ ငဆ ေကမြ ေကား ေရာငြဆ ေကမြ တနရၤာရတ ငြ ၿမ တဆ ေကမြ ထာြ ယဆ ေကမြ

၄၄၃ မ င

စစ ေတ ဆ ေကမြ ရခ ငျေျနယ ေက ာကျ ဆ ေကမြ မ နျေျနယ ရတ ာဆ ေကမြ

45 Ibid.

44

းယာြ၊၁၃႕၊ျေျတ ငြဆ ေကမြမ ာြကမြ႐း ြတနြကနရ ယမႈ၊(တငေ ႔ကနမ ာြနမား) 46၊(၂ ၅-၂ ၁၆နမား)

ဆ ေကမြ ၂ ၅ ၂ ၁ ၂ ၁၂ ၂ ၁၃ ၂ ၁၄ ၂ ၁၅ ၂ ၁၆ (ျမနမာက ေရနြ)

စစ ေတ ၆,၈၃၈.၉၇ ၁,၆၉၅.၉၉ ၆၈၉.၂၃ ၆၂ .၈ - ၁၅၁.၅၇ ၆၆. ၅ ေရ မ - - - - - - - က က ြကၽ နြ ၇.၄၄ - - - - - - ေက ာကျ .၅၁ ၂.၉၉ .၃ - - - - ၿမ တ ၄, ၇၅.၄ ၂,၄၈၄.၃၆ ၂,၄၅၉. ၂ ၁,၇၉၃.၂၇ - ၂၇၅.၆၃ ၅၃.၅၃ ေမာါရလၿမ င ၁. ၂ - .၁ - - ၂၃၇. ၇ ၇ .၄၉ ရနကန ၁၉, ၉၁. ၆ ၁၉,၁၃၂.၄၄ ၁၇,၄၂၅.၄၄ ၁၉,၇၂၉.၄၆ ၁၈,၇၉၄.၇၉ ၂၂,၉၄၆.၅၅ ၁၅,၃ ၄. ၇ ရတ ာ ၄.၇၅ - - - - - - ထာြ ယ ၃၄၇.၁၄ ၁.၅၅ ၁၇.၅၂ - - - ၃.၆၈ ေကား ေရာငြ ၃,၄ . ၆ ၃,၅၁၃.၈၉ ၅,၁၇၄.၃၉ ၅,၅၈၉. ၁ ၂၆၃.၃၆ ၁၆,၇၇၈.၇၅ ၁ , ၁၃.၆၅ ေမာင ေတာ - - - - - - -

စစ ေောငြ ၃၃,၇၆၆.၃၅ ၂၆,၈၃၁.၂၂ ၂၅,၇၆၆. ၂၇,၇၃၂.၅၄ ၁၉, ၅၈.၁၅ ၄ ,၃၈၉.၅၇ ၂၅,၅၁၁.၄၇

၄။ ေါရလ ေေကာငြါရလ ငြ ျမနမာႏ ငငစြေ ာြ ေရြၿမ ေတာရနကနႏငး ရခ ငျေျနယအေကာြ၊ ေါရလ ေေကာငြေ ႔ ေဆာင ေရြရျ အ ေျခ

ခက ရျး ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြါရလမြ ေေကာငြျ စရျ။ ရခ ငျေျနယအတ ငြ၊ ေါရလ ေေကာငြရယယေ ႔ ဆာင ေရြကးအတ က အဘ ကအရြျေရျး၊ ေါရလယာဥက ငြ ၅ က ငြရ ရျ။ ၎တ ႔မာ စစ ေတ ႕ ေက ာကျ ႕ ရတ ာ႕ အမြႏငး မာန ေအာငၿမ မ ာြတ ငရ ျေြ ဂ ႕၊ ေျမာကဥြႏငး မာန ေအာငျမ မ ာြတ ငါရလျြ ေါရလယာဥက ငြတျ ေဆာက ေရြါရလေငနြမ ာြါရလျြ စစဥါရလ ကရ ရျ။

၅.၄.၂ ဆကရ ယ ေရြ ရခ ငျေျနယတ င၊ျမနမာႏ ငငရ တယါရလ နြ ေအာေ ေရတာမ ာြျ စရျး MPT, Oredoo, MyTel ႏငး Telenor စရျး၊ ေအာေ ေရတာမ ာြရ ရျ။၊ျမနမာႏ ငငတျခာြတ ငြ ေဒရမ ာြႏငး ႏ ႈငြယဥါရလ င ရခ ငျေျနယတ င မ ငြ နြ ရြစ ာမႈႏႈနြ တယါရလရ ေရျြဆနျြောြ ေရာါရလျြ ဤက နြဂနြမ ာြရျ တျ ျြျ ျြ ေျောငြါရလာါရလ ကရ ျေြ တျခာြတ ငြ ေဒရႀကြမ ာြႏငး၊ျေျနယမ ာြႏငး က ာဟခ ကနျြောြါရလာရျ။

၅.၄.၃ ါရလ ေစစဘာတအာြ ရခ ငျေျနယတ င ၿမ ျေႏငး ေက ြါရလက ေဒရေကာြ ါရလ ေစစရရ မႈအါရလ နက ာဟောရျ။၊ ေက ြါရလက ေဒရ ေန အ မ ေထာငစအမ ာြစရျ ခ ကျေတ ေရြႏငး မြထ နြရာတ င အဘ ကအာြျ ငး ထငြက အဘ ကထာြအရြျေေကရျ။ ရ ႔ရာတ င ါရလ နခား ေရာႏစမ ာြက၊ ေက ြါရလက ေနျေျရမ ာြရျ၊ ေနစ မြအငရြါရလ ေစစက မြထ နြရနအတ က အရြျေါရလာေကရျ။ ါရလ ေစစႏငးစ မြအင နႀကြနာနစာရငြးယာြအရ ၂ ၁၇-၂ ၁၈ းာႏစတ င ရခ ငျေျ နယ ၂ .၇၈%၊ ေရာအ မ ေထာငစမ ာြက ရျ ါရလ ေစစဘာတအာြရရ ေအာင၊ ေဆာငရ ကႏ ငခားရျ။ အါရလာြတေင ရခ ငျေျနယ ၈၈.၉%၊ ေရာအ မ ေထာငစမ ာြရျ ါရလ ေစစက အဘ ကစ မြအငအျ စ ရြစ ာႏ ငျခငြမရ ေရြ ေေကာငြ ေတ ရ ရရျ။ ဤအခ ကရျ၊ ျေျ ေထာငစတစခါရလြ ါရလ ေစစရယရြစ ာမႈအတ ငြအတာထက ၆၉.၂% ျမငးမာြရျ။

းယာြ ၁၄႕ ၂ ၁၇-၂ ၁၈ ခႏစအတ ငြါရလ ေစစဘာတအာြရရ ရျးအ မ ေထာငစမ ာြ 47

စဥ ခ႐း င အ မ ေထာငစ ေောငြ ါရလ ေစစဘာတ ရရ ရျး

အ မ ေထာငစမ ာြ

ါရလ ေစစဘာတ မရရ ေရြရျး အ မ ေထာငစမ ာြ

ါရလ ေစစဘာတ ရရ မႈရာခ ငႏႈနြ

၁ စစ ေတ ၁ ၉,၂၅၆ ၂ ,၇ ၉ ၈၃,၅၄၇ ၂၃.၅၃% ၂ ေျမာကဥြ ၁၄၅,၉၈၇ ၁၆,၈၉၉ ၁၂၉, ၈၈ ၁၁.၈၅% ၃ ေက ာကျ ၁ ၁,၇၇၆ ၁၉,၁၂၄ ၈၂,၆၅၂ ၁၈.၇၉% ၄ ရတ ာ ၈၃,၅၉၃ ၂၈,၅၁၁ ၅၅, ၈၂ ၃၄.၁၁% ၅ ေမာင ေတာ ၁၉,၁၆ ၅,၂၉၄ ၁၃,၈၆၆ ၂၇.၆၃%

စစ ေောငြ ၄၅၉,၇၇၂ ၉၅,၅၃၇ ၃၆၄,၂၃၅ ၂ .၇၈%

46 Central Statistics Organization 2017 47 Ibid.

45

ျမနမာႏ ငငအစ ြရအ ေနျ ငး ၂ ၃ ခႏစတ င တစႏ ငငါရလြါရလ ေစစမြါရလငြ ေရြအတ က ႀက ြေမြ ေဆာငရ ကါရလ က ရ ရျ။ ရခ ငျေျနယတစ မြါရလ ေစစရရ ေရြအတ က၊ျေျ ေထာငစအစ ြရ ႀက ြေမြ ေဆာငရ ကမႈမ ာြရျ မေကာ ေရြမႏစမ ာြကအရ နအဟနျ ငး ေအာငျမငါရလ ကရ ရျ။ ရခ ငျေျနယတ ငါရလ ေစစဘတအာြခ ာ႐း ၄ ႐းရ ရျ။ ေတာငကတါရလ ေစစဘာတအာြခ ာ႐းရျ 100 MVA ေမာရ ၿေြ၊ ေတာငကတၿမ နယ႕ ရတ ာၿမ နယ႕ မအၿမ နယႏငး ရ ေနြ ေခ ာငြ ေရအာြါရလ ေစစစမက နြနယ ေျမမ ာြက ၊ ေေြေ ႔ါရလ ကရ ရျ။ အမြါရလ ေစစဘာတအာြခ ာ႐း ရျ 45 MVA ေမာရ ၿေြ အမြၿမ နယတ င ါရလ ေစစဘာတအာြ၊ျ န႔ျ ြါရလ ကရ ရျ။ ေၰာြကၽ နြါရလ ေစစ ဘာတအာြခ ာ႐းရျ 100

MVA ေမာရ ၿေြ စစ ေတ ၿမ နယ႕၊ ေက ာ ေတာၿမ ႏယ႕၊ ေျမာကဥြၿမ နယႏငး၊ ေောက ေတာၿမ နယမ ာြရ ႔ ါရလ ေစစ ဘာတအာြျ န႔ ေ ေေြါရလ ကရ ရျ။၊ ေက ာကျ ါရလ ေစစဘာတအာြခ ာ႐းရျ 100 MVA ေမာရ ျေြ၊ ေက ာကျ ႏငး ရမြၿ ာၿမ နယမ ာြရ ႔ ါရလ ေစစျ န႔ျ ြ ေေြါရလ ကရ ရျ။

းယာြ ၁၅႕ ရခ ငျေျနယရ ၂၃ ၊ ေက ဘာတအာြခ ာ႐းမ ာြ 48

၁ တျ ေနရာ ေတာငကတ

၁ ေတာငကတၿမ နယ

ေတာငကတ ဘာတအာြခ ာ႐း

႔အာြခ ာတမြ ၂၃ /၆၆/၁၁ KV ၂ ရတ ာၿမ နယ ေမာ ၁ MVA ၃ မအၿမ နယ ၄ ရရက ေခ ာငြ၊ ေရအာြါရလ ေစစစမက နြ

၂ တျ ေနရာ အမြ

အမြဘာတအာြခ ာ႐း ႔အာြခ ာတမြ ၂၃ /၃၃/၁၁ kV ၁ အမြၿမ နယ ေမာ ၄၅ MVA

၃

၁ စစ ေတ ၿမ နယ

ေၰာြကၽ နြ ဘာတအာြခ ာ႐း

တျ ေနရာ ေၰာြကၽ နြ ၂ ေက ာက ေတာၿမ နယ ႔အာြခ ာတမြ ၂၃ /၆၆/၁၁ kV ၃ ေျမာကဥြၿမ နယ ေမာ ၁ MVA ၄ ေျမေၿမ နယ ၅ ေောက ေတာၿမ နယ ၆ ေၰာြကၽ နြၿမ နယ

၄ တျ ေနရာ ေက ာကျ

ေက ာကျ ဘာတအာြခ ာ႐း

႔အာြခ ာတမြ ၂၃ /၆၆/၁၁ kV ၁ ေက ာကျ ၿမ နယ ေမာ ၁ MVA ၂ ရမြၿ ာၿမ နယ

၅.၄.၄၊ ေျမယာအရြခ မႈ ရခ ငျေျနယ စစ ေောင ေျမ ရ ယာရျ ၉, ၈၈, ၅၃ ကရ ၿေြ႕ ၁၈% ရျ စ ကေ ြႏ င ေရာ ေျမမ ာြ၊ျ စရျ။ ရ ႔ရာတ င အစ ြရစာရငြးယာြအရ စ ကေ ြႏ င ေရာ၊ ေျမ ရ ယာ ၁၄% ခန႔က ရာ ါရလကရ စ ကေ ြါရလ ကရ ရျ။ ၁,၁၃၈,၅ ၆ ကက မ ြရာရစ ကေ ြ ေရြအတ က အရြျေၿေြ ၁, ၉၉,၈၅၃ ကက စောြစ ကေ ြ ေရြအတ က အရြျေရျ။

းယာြ ၁၆႕ ရခ ငျေျနယ႕၊ ေျမအရြျေျခငြစမခ က49

စဥ ေျမ ေနရာအမ ြအစာြ စစ ေောငြ ရ ယာ ( က) ရယယာ

၂ ၁၃-၂ ၁၄ ၂ ၁၆-၂ ၁၇ ၂ ၁၆-၂ ၁၇

၁ စ ကေ ြႏ င ေရာ ေျမ ၁,၂၂၉,၂၅၁ ၁,၂၃၁,၅ ၃ ၁၄% ၂ စ ကေ ြမထာြ ေရာ ေျမ ၆၆,၅၅၇ ၆၃,၈၈၂ ၁% ၃ ေက ြ ငြရစ ေတာ ၁,၆၉၆,၃၄၇ ၁,၆၇၅,၁၄၈ ၁၉% ၄ ရစ ေတာ ေျမ ေနရာ ၃,၅၃၁,၉ ၅ ၃,၅၄၇,၈၆၆ ၄ % ၅ အမ ြအစာြခ ာျခာြမထာြ ေရာ ေျမ ၂,၂၉၇,၇၄ ၂,၂၉၈,၄၁၃ ၂၆%

48 The Ministry of Electricity and Energy 49 Department of Planning (2015-2016), Rakhine State

46

ေ ၁၁႕၊ ေျမအမ ြအစာြမ ာြ - ရာခ ငႏႈနြအါရလ က (၂ ၁၆-၂ ၁၇)50

၅.၄.၅ ါရလေရာြအငအာြော ငမႈႏငး အါရလေါရလကမားႏႈနြ

ရခ ငျေျနယရျ အျခာြတ ငြ ေဒရႀကြမ ာြ႕၊ျေျနယမ ာြႏငး ႏ ႈငြယဥါရလ င အါရလေါရလကမားႏႈနြအျမငးဆြျေျနယတစချ စၿေြ႕တစႏ ငငါရလြအါရလေါရလကမား ႏႈနြထကေ မ ာြရျ။ ၂ ၁၄ ရနြ ေခာငစာရငြအရ ၁၅ ႏစအထက ါရလဥြ ေရ ၅၈.၈% ရျ စြေ ာြ ေရြခ ငရ ႔ င ေရာကႏ ငရျးအ ေနအထာြရ ၿေြ႕ ၆၇% ရျ စြေ ာြ ေရြခ ငတ င င ေရာကႏ ငရျးါရလေရာြအငအာြစျ စရျ။ ကမာၻ႔ အါရလေရမာြအ ာ ခ ေႀကြ အဘ ောယရတမတခ ကအရ “The economi-

cally active population” or “Labour force” တ င အရက ၁၅ ႏစအထက စြေ ာြ ေရြါရလေငနြခ ငတ င င ေရာကါရလေက ငရမ ာြဥြ ေရႏငး အါရလေအက ငရရ ၊ ေရြအတ က ႀက ြေမြရာ ေ ေနရမ ာြ ော ငေကရျ။ အါရလေအက ငႏငးါရလဥြ ေရအခ ြအစာြ (စစ ေောငြါရလဥြ ေရအါရလေါရလေက င ေနရျးါရလဥြ ေရအခ ြအစာြ) ရခ ငျေျ နယတ င အမ ြရာြဥြ ေရရျ အမ ြရမြဥြ ေရထက ေ မ ျမငးမာြောရျ။ အမ ြရာြဥြ ေရ ၇၅.၆% ႏငး အမ ြရမြ ဥြ ေရ ၃၃.၂% ရာါရလ င အါရလေါရလေက ငါရလ ကရ ေကရျ။ ရ ႔ရာတ င ရခ ငျေျနယရျ စစ ေောငြါရလဥြ ေရ အါရလေါရလေက ငရ အခ ြအစာြအာြျ ငး၊ျမနမာႏ ငငတ င အန မးဆြ ေရာ၊ျေျနယျ စောရျ။

းယာြ ၁၇႕ ရခ ငျေျနယအါရလေအက ငအ ေျခအ ေန

ျေျ ေထာငစ ရခ ငျေျနယ မတခ က

ါရလေအာြစော ငမႈႏႈနြ ၆၇% ၅၈.၈% ရခ ငျေျနယရျ အန မးဆြျ စျေြ ရမြျေျနယရျ ၇၇.၅%၊ျ ငး အမ ာြဆြျ စရျ။

အါရလေါရလကမားႏႈနြ ၃.၉% ၁ .၄% ရခ ငျေျနယရျ အျမငးဆြျ စျေြ ရမြျေျနယရျ ၂%၊ျ ငး အန မးဆြျ စရျ။

အါရလေါရလေရ-ါရလဥြ ေရအခ ြ ၆၄.၄% ၅၂.၆% ရခ ငျေျနယရျ အန မးဆြျ စျေြ ရမြျေျနယရျ ၇၅.၉%၊ျ ငး အမ ာြဆြျ စရျ။

၅.၄.၆ နယစေကနရ ယ ေရြ းယာြ ၁၈႕ နယစေကနရ ယ ေရြေမာႏငးတန ြမ ာြ

စဥ ၿမ အမျ ကနရ ယမႈေမာ (တနခ နရနြ) ကနရ ယမႈတန ြ

(ကန ေဒေါရလာရနြ) ၂ ၁၄-၁၅ ၂ ၁၅-၁၆ ၂ ၁၆-၁၇ ၂ ၁၇-၁၈ ၂ ၁၄-၁၅

၁ စစ ေတ ၆.၅၁၁ ၆.၃၂၇ ၄.၆၄၉ ၁၄.၈၁၆6 ၂၅၈.၂၉၉ ၂ ေမာင ေတာ ၇.၇၇၄ ၅.၄၃၅ ၅.၉၄၅ ၁၄.၃၂၈ ၄.၈၉၁

50 Ibid

စကပ ႈနးႏငောာေျမ,၊၁၄%

စကပ ႈနးမထာႈနးောာေျမ,၊၁%

ၾကႈနး၀ငႈနးာစေတာ,၊၁၉%ာစေတာေျမေ ရာ,၊

၄၀%

အမ ႈနးအစာႈနးငခြ႔ျခာႈနးမထာႈနးောာေျမ,၊

၂၆%

ရခ ငျေျနယ အါရလေါရလေရ - ါရလဥြ ေရ အခ ြမာ ၅၂.၆% ရ ၿေြ အျခာြ ေရာတ ငြ/ျေျနယ မ ာြထကန မးရျ။

47

၅.၅ ရခ ငျေျနယအစ ြရဥြစာြ ေေြစြေ ာြ ေရြကးမ ာြ

ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ေနျ ငး ါရလမႈစြေ ာြေတ နြ က ငအ ေေေ အႏတါရလကကာ ေဆာငရျးအက ြ ရက ေရာကမႈမရ ေစာ စြေ ာြ ေရြကစမ တစ ာ ၿ ြတ ြတက ေရြႏငး စြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြတကမႈ အရြအေ ငးက ၊ျေျရမ ာြျတျမ အက ြခစာြ ခ ငးရရ ေရြက အ ေါရလြ ေေြ ေဆာငရ ကါရလ ကရ ရျ။ ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ေနျ ငး ရခ ငျေျ ါရလရာြအရငြအျမစႏငး ရာ အရငြအျမစမ ာြ အ ေေေအ ေျခခၿေြ၊ျေျနယ ၿ ြတ ြတက ေရြ အတ က အဘ ကဥြစာြ ေေြစြေ ာြ ေရြကး ၆ ခ က ေရ ြခ ယထာြရျ။ ၎ဥြစာြ ေေြစြေ ာြ ေရြ ကး ၆ ခမာ -

၁ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြကး

၂ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကး

၃ ေျာ ေရြႏငး ါရလ႔အရငြအျမစ ၿ ြတ ြတက ေရြကး

၄ အ ေျခခအ ေဆာကအအႏငး ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ၿ ြ

တ ြတက ေရြ

၅ ခရြရ ာြါရလာ ေရြကး

၆ အ ေရြစာြႏငးအါရလတစာြါရလေငနြႏငး စကမႈးနမ ာြ ၿ ြတ ြတက ေရြတ ႔ ျ စေကရျ။

စြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြတက ေစရန ရငြႏြျမ ေႏမႈအခနြကးရျ အါရလ နအ ေရြႀကြရကားရ ႔ ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ေန ျ ငး ရာ ေတ နြက ငအရ ငြအ နြႏငးစြေ ာြ ေရြတ ြတက ေရြအေကာြ ရဟးာတျ စ ေစမႈမ ာြက မထ ခ က ေစႏ င ရျးး တာ နခမႈရ ေရာ ရငြႏြျမ ေႏမႈက ါရလျြ အ ေါရလြ ေေြောရျ။

၆

ေ ၁၂

48

ရငြႏြျမႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြရ ေရာအဘ ကကးမ ာြ

ါရလေငနြကး ၁၂ ခမ အဘ ကက ေရာေဂၢ ါရလမ ာြႏငး ေတ ဆ ေမြျမနြမႈမ ာြျေါရလေျေြ ေနာက ရငြႏြ ျမႇေႏရနအခ ငးအါရလမြအ ေကာငြဆြကးမ ာြအာြ ရာ ေ ထတ ေ ာျေြ အခ ငးအါရလမြအဆငး အါရလ က စထာြောရျ။ ကးတစခခ ငြစတ ငရ ေရာ အ ေရြစ တအခ ငးအါရလမြမ ာြက စ စစ ရြရေျေြ ေနာက ဤအစရငခစာတ င တငျေထာြောရျ။ ရငြႏြျမႇေႏမျးရမ ာြအ ေနျ ငး စ တ ငစာြရာကးမ ာြအာြ ဆကရ ယ ေဆာငရ ကႏ ငရနအတ က အဘ ကက ေရာါရလေငနြမ ာြ က ါရလျြ၊ ေ ာျေထာြောရျ။

ရငြႏြျမ ႇေႏရနအခ ငးအါရလမြအ ေကာငြဆြမ ာြရ ရျးါရလေငနြကးမ ာြ းယာြ ၁၉႕

ရငြႏြျမႇေႏရနအါရလာြအါရလာအ ေကာငြဆြကးမ ာြ ( ေျ ဆ ခ ကမ ာြအာြအ ေျခခရြရေျခငြ)

ကး အဆငး

❖ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြ ၁ ❖ စ ကေ ြ ေရြ ၂ ❖ ထတါရလေ ေရြ ၃ ❖ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြ ၄ ❖ ရစ ေတာ ၅ ❖ စ မြအင ၆ ❖ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ၇ ❖ ေဆာကါရလေ ေရြ ၈ ❖ က နြမာ ေရြ ေစာငး ေရာကမႈ ၉ ❖ ကနရ ယမႈ ၁ ❖ ါရလ႔အရငြအျမစမ ာြ ၁၁

အဘ က ေတ ႔ရ ခ ကမ ာြ႕ ါရလေငနြကးေကြ ၁၂ ခတ င၊ ေျ ဆ ရမ ာြ ေရ ြခ ယမႈမ ာြ အရ ရခ ငျေျနယတ င ရငြႏြျမႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြႏငးေတရကရ၍ ထ ေဆြ ကး ၅ ခမာ — (၁)၊ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြ႕ (၂) စ ကေ ြ ေရြ႕ (၃) ဟ တယႏငးခရြရ ာြ ါရလေငနြ႕ (၄) ရစ ေတာ ႏငး (၅) စ မြအငတ ႔ျ စေကောရျ။

၆.၁ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကး

၆.၁ (က) ေရါရလေငနြကး

၆.၁(က).၁၊ ေရါရလေငနြကးအာြျခ ငတငျေမႈ ရခ ငျေျနယအဘ ကစြေ ာြ ေရြါရလေငနြတစချ စရျး၊ ေရါရလေငနြတ င အမ ြအစာြ ၃ မ ြရ ရျ။ ၎တ ႔မာ အဘ ကအာြျ ငး (၁) ကနြတ ငြငာြါရလေငနြ (၂) ေငါရလယငာြါရလေငနြ ႏငး (၃) ငာြ႕ ေစ န ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြတ ႔ျ စေက ရျ။ ၂ ၁၆-၁၇ းာ ေရြႏစတ င၊ ေရါရလေငနြကး ရခ ငျေျနယစစ ေောငြဂ ဒေတ င ော ငမႈမာ ၁၂% ျ စရျ။ ရျါရလ ာြ ေရာကမြ႐ တနြရ ရျး ရခ င ေရျေငတ င ငာြအမ ြမ ြအစာြအစာြရ ရျ။ ကမြ႐ ြတနြတစ ေါရလ ာက ငာ႕ ေစ န ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြမ ာြ ထ ေထာငရန အခ ငးအါရလမြမ ာြစ ာရ ရျး အျေင၊ ေမ ြျမ ရျးနျြါရလမြအ ေေေမတျရ၍ ျေျတ ငြ ယါရလ အာြႏငး၊ျေျေေ ႔ရနအတ က၊ျေျးမႏ ငရျ။ ါရလကရ တ င၊ ေဒရခမ ာြမာ ငာြ မြျခငြ႕၊ ေမ ြျမ ျခငြမ ာြ

၆

49

က ရမာြ႐ ြက နျြါရလမြမ ာြက အရြျေ ေနဆာျ စရျ။ ထ ႔အတ က တျခာြ ေရာကမြ႐ ြတနြရ ရျး ေဒရမ ာြျ စ ရျ ရာ တတ ငြ ေဒရေကြ႕ တနရၤာရတ ငြ ေဒရေကြတ ႔ထက အထ ကႏႈနြ ေါရလ ားနျြရျ။ ရခ ငျေျနယတ င ငာြ႕ ေစ နမ ာြ၊ျေျေငထတါရလေရနအတ က အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ ၉ ခရ ရျ။

ေရါရလေငနြကးတ င အဘ ကက ြရကဆ ငရမ ာြ ေရါရလေငနြကးတ င အဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြမာ၊ ေအာကောတ ႔ျ စေကရျ။ ၁ ရခ ငျေျနယအစ ြရ ၂ ငာြါရလေငနြဥြစြနာန႕ စ ကေ ြ ေရြ႕၊ ေမ ြျမ ေရြႏငးဆျ ေျမာငြ နေကြနာန ၃ ျမနမား ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြ ႔ျ ြမႈ ၄ ရခ ငျေျနယကနရျမ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြ ၅ ေရါရလေငနြႏငးေတရက ေရာအရငြအ ာ မ ာြ ၆ ေရါရလေငနြရငမ ာြ႕၊ ေရါရလေရာြမ ာြ

ေရါရလေငနြကးႏငးေတရက ေရာဥေ ေဒမ ာြ ေအာကောတ ႔ရျ၊ ေရါရလေငနြကး ေရရျတျတး ႔ျ ြမႈ႕ အစာြအစာ ါရလမႈ႕ အႏေရာယကငြ စ တခ ရ ေရာ၊ ေရ ါရလေငနြထ ကကနမ ာြ ထတါရလေမႈ႕ တန ြ ေောငြျ ျးထတါရလေမႈအာြ တ ြတက ေစမႈ အစရ ေရာ ဥြတျခ ကမ ာြ ျ ငး၊ ေရါရလေငနြကးဆ ငရာ ဥေ ေဒမ ာြ၊ျ စေကောရျ။

၁ ျမနမားေငါရလယ ေရါရလေငနြဥေ ေဒ႕ ၁၉၉ ၂ ႏ ငငျခာြငာြ မြရ ေၤာမ ာြငာြ မြခ ငးမ ာြဆ ငရာဥေ ေဒ႕ ၁၉၈၉ ၃ ေရခ ငာြါရလေငနြဥေ ေဒ႕ ၁၉၉၁ ၄ ငာြ႕ ေစ န ေမ ြျမ ေရြဥေ ေဒ႕ ၁၉၈၉

ျေျနယႏငးတ ငြ ေဒရေကြမ ာြအေကာြ ငာြ႕ ေစ နထတါရလေမႈမ ာြအာြ ႏ ႈငြယဥျခငြ

ငာြ႕ ေစ နထတါရလေမႈတ င ရခ ငျေျနယရျ တ ငြ ေဒရေကြ/ျေျနယမ ာြအနက အဆငး ၆၊ ေနရာတ ငရ ရျ။ ရ ႔ ေရာါရလျြ ၎တ င ၄၄၃ မ ငရျါရလ ာြ ေရာကမြ႐ ြတနြ႕ ကမြါရလ နကၽ နြမ ာြႏငး၊ျမစမ ာြတ င၊ ေမ ြျမ ရန အမ ြမ ြအစာြစာြ ေရာ ငာြ႕ ေစ နမ ာြ ရ ေနေကရျ။

းယာြ ၂ ႕ တ ငြႏငးျေျနယအါရလ က ငာြ႕ ေစ နထတါရလေမႈအာြ ႏ ႈငြယဥျခငြ (၂ ၁၆-၁၇) 51

51 Department of Fishery, Central Statistical Organization (2017)

ါရလကရ တ င ရခ ငျေျနယ၌ ေရထ ကေစၥျြမ ာြ ျေျေငထတါရလေရန အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ ၉ ခရ ရျ။

တ ငြႏငးျေျနယ ေ ာ ေောငြ

ရာ တတ ငြ ၁,၂၃၆,၈၅၆ တနရၤာရတ ငြ ၁, ၈၁,၂၄၈ ရနကနတ ငြ ၃၃၈, ၄ ောခြတ ငြ ၂၈၉,၃၂၄ မ နျေျနယ ၁၇၂,၆၂၄ ရခ ငျေျနယ ၁၆၉, ၇၇ စစက ငြတ ငြ ၈၃,၁၄၂

မႏေ ေါရလြတ ငြ ၄၇,၃၆၁ ကခ ငျေျနယ ၂ ,၂၁ ကရငျေျနယ ၁၃,၉၆၉ မ ေက ြတ ငြ ၁၁,၃၈ ရမြျေျနယ ၇,၃၇ ေနျေျ ေတာ 2,811

ခ ငြျေျနယ 1,298

ကယာြျေျနယ 956

၀

၂၀၀,၀၀၀

၄၀၀,၀၀၀

၆၀၀,၀၀၀

၈၀၀,၀၀၀

၁,၀၀၀,၀၀၀

၁,၂၀၀,၀၀၀

၁,၄၀၀,၀၀၀

ဧရာ၀တ

တ ာ

ၤာရ

ရ က

ပ႔ခႈနး

မြ

ရခင

စစကငႈနး

မႏေေလ

ႈနးကခ င

ကရင

မေ

ကြႈနး

ရမႈနး

ေ ျပပေတ

ာခ ငႈနး

ကငာႈနး

50

ရခ ငျေျနယဂ ဒေတ င၊ ေရါရလေငနြကးော ငမႈ

ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကးရျ ရခ ငျေျနယ စြေ ာြ ေရြတစခါရလြတ င စတတအေကြဆြအ ေနျ ငး ော င ရျ။

ေ ၁၃႕ ရခ ငျေျနယ ဂ ဒေတ င ကးမ ာြော ငမႈ (၂ ၁၆-၂ ၁၇)52

၆.၁(က).၂ ရခ ငျေျနယအတ ငြ ေရါရလေငနြအမ ြအစာြမ ာြ အ ေျခခအာြျ ငး ရခ ငျေျနယ ေရါရလေငနြကး အာြ အမ ြအစာြ ၃ မ ြခ ာျခာြႏ ငရျ - (၁) ကနြတ ငြ ေရါရလေငနြ႕ (၂) ေငါရလယ ေရါရလေငနြ႕ ႏငး (၃) ငာြ႕ ေစ န ေမ ြျမ ေရြတ ႔၊ျ စေကရျ။

ကနြတ ငြ ေရါရလေငနြ

ကနြတ ငြ ေရါရလေငနြတ င အမ ြအစာြႏစမ ြ ရ ရျ - (က) ဟငြါရလငြ ေရျေင ေရါရလေငနြ ႏငး (ခ) တက ေရ၊ ေရါရလေငနြ တ ႔ျ စေကရျ။ ရခ ငျေျနယကမြ႐ ြတနြတစ ေါရလ ာက ႏနြ ေျမမ ာြတ င၊ ေရါရလေငနြက ရမာြ႐ ြနျြျ ငး၊ ေရါရလေငနြ ါရလေက ငေက ရျ။

ေငါရလယျေငငာြ မြျခငြ

ေငါရလယျေင ေရါရလေငနြတ င ကမြ႐ ြတနြငာြ မြျခငြႏငး ကမြါရလ န မြျခငြမ ာြရ ရျ။ ကမြ႐ ြတနြငာြ မြျခငြရျ ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ာ စမမႈ ေအာကတ ငရ ျေြ ကမြါရလ နငာြ မြျခငြက ၊ျေျ ေထာငစအစ ြရက စမခန႔ခ ာရျ။ ေရခ ႕၊ ေရငနငာြ မြါရလေငနြမ ာြ ါရလေက ငရနအတ က မတေတင႕ ါရလ ငစငရယရနါရလ အေရျ။ (က) ကမြ႐ ြတနြငာြ မြျခငြ ကမြ႐ တနြငာြ မြျခငြတ င (က)၊ ေရခ ငာြ မြျခငြႏငး (ခ) ေငါရလယငာြ မြျခငြဟရ၍ ႏစမ ြရ ရျ။ ေထမအမ ြအစာြ တ င စကမားငာြ မြ ေါရလငယမ ာြက အရြျေါရလ က ရမာြ႐ ြက နျြါရလမြက က ယက ယျေန႔ျေန႔အရြျေေကရျ။ ၎ ါရလေငနြက စစ ေတ ႕၊ ေျမာကဥြႏငး၊ ေမာင ေတာခ႐ ငမ ာြတ င ါရလေက ငေကရျ။ ေငါရလယျေငငာြ မြျခငြက ရခ ငျေျ

52 GAD (2016-2017), Rakhine State

၀.၀၀%

၁၀.၀၀%

၂၀.၀၀%

၃၀.၀၀%

ရာခင

ႏ ႈနး

က႑မ ာႈနး

၂၀၁၆-၁၇ ဘ႑ာႏစ ဂ ဒပတြငရာခငႏ ႈနးပါ၀ငမ မ ာႈနး

းယာြ ၂၁႕၊ ေရါရလေငနြကးအမ ြအစာြမ ာြ

စဥ အမ ြအစာြ အဘ ကါရလေငနြ

၁ ကနြတ ငြ ေရါရလေငနြ ဟငြါရလငြျေင၊ ေရါရလေငနြ တက ေရ၊ ေရါရလေငနြ

၂ ေငါရလယ ေရါရလေငနြ ကမြ႐ ြတနြငာြ မြါရလေငနြ ကမြါရလ နငာြ မြါရလေငနြ

၃ ငာြ႕ ေစ န ေမ ြျမ ေရြ ငာြဆြ ေတာင႕ အခ မာရတလ ာမ ာြ ႏငး ေရျ ႇ

51

နယတစခါရလြတ င ါရလေက ငေကရျ။ စကမား ေါရလမ ာြျ ငး၊ ေမ ာေ ကမ ာြက အရြျေေကရျ။ ကမြ႐ ြတနြငာြ မြျခငြ အာြ ကမြ ေျခမ၊ ေရမ င ၁ မ ငအက ာအထ ါရလေက ငခ ငးျေရျ။ ကမြ႐ ြတနြငာြ မြ ေါရလမ ာြရျ၊ ေေ ၃ ထကေ ရ၍ မရျာ၊ ျမငြ ေကာင ေရ ၂၅၊ ေအာကစကမ ာြက တေဆငရျ။ ေမနအာြျ ငး၊ ေမ ာေ က (driftnet)႕၊ ေဒာငါရလ က ေထာင မြ ေရာေ က (gillnet) ႏငး အတနြါရလ ကခ ေရာငာြမ ာြတနြ (long line) တ ႔က အရြျေေကရျ။

ငာြ မြ ေါရလမ ာြ းယာြ ၂၂႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြစစ ေောငြငာြ မြ ေါရလအ ေရအတ က53

စဥ ခ႐း င ေရခ ေရငန စစ ေောငြ

စက ေါရလ ေါရလ/ရမၺန စက ေါရလ ေါရလ/ရမၺန စက ေါရလ ေါရလ/ရမၺန ၁ စစ ေတ - ၁,၂၄၆ ၁,၃၄၅ ၃၂၂ ၁,၃၄၅ ၁,568 ၂ ေျမာကဥြ - ၉၉၈ ၃၆၃ ၁,၅၈၂ ၃၆၃ ၂,၅၈ ၃ ေမာင ေတာ - ၆၃၆ - - - ၆၃၆ ၄ ေက ာကျ ၄၈ ၈၈ ၈၇၁ ၈၆၁ ၉၁၉ ၉၄၉ ၅ ရတ ာ ၂ - ၁,၇ ၉ ၂၃၄ ၁,၇၂၉ ၂၃၄

စစ ေောငြ ၆၈ ၂,၉၆၈ ၄,၂၈၈ ၂,၉၉၉ ၄,၃၅၆ ၅,၉၆၇

(ခ) ကမြါရလ နငာြ မြျခငြ ကမြါရလ နငာြ မြ ေရယာဥမ ာြအာြ ကမြ႐ ြတနြးနက က ေက ာါရလ က ရြရန႔စြေ ာြ ေရြးန (EEZ) အထ အတ ငြ ါရလေက ငခ ငး ေေြထာြရျ။ ေမနအာြျ ငး ကမြါရလ နငာြ မြ ေရယာဥမ ာြရျ၊ ေေ ၃ ထကရျ ျေြ၊ျမငြ ေကာင ေရ ၂၅ အထကအငဂ ငတေဆငထာြ ရျ။ ငာြ မြေ ကက န (trawler net)႕၊ ေဒာငါရလ က အ ငြေ က (purse seinte) ႏငး အတနြါရလ ကခ ေရာ ငာြမ ာြတနြ (long line) တ ႔က အရြျေရျ။

၆.၁(က).၃ ကမြ႐ ြတနြႏငးကမြါရလ နငာြ မြါရလေငနြမ ာြတ င ရငြႏြျမႇေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

၁ ငာြ ေစ ြက ကထ ေထာငႏ ငျခငြ ၂ အ ေအြခနြ54႕ စျရ ေႏငးထတေ ြစက႐ ၃ ေရထ ကေစၥျြမ ာြထတါရလေျခငြ ၄ ငာြ မြဆ ေကမြ

တျ ေနရာမ ာြ ၁ ရတ ာ ၂ ေက ာကျ ၃ စစ ေတ

အါရလာြအါရလာရ ေရာ ေစ ြက ကမ ာြ

၁ ျေျတ ငြ ေစ ြက က ၂ အာဆယ ၃ အ ႏၵ ယ ၄ တ႐ တ ၅ ဂ ေန ၆ ဥ ေရာေ ေစ ြက က

ါရလကရ ါရလေငနြ ၁ ေဒရစြေ ာြ ေရြါရလေငနြ

ဆကရ ယရနါရလ ေစာ ရခ ငျေျနယကနရျမ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြ အခနြအမတ ၁ -၂႕၊ျမ မ ေစ ြ႕ စစ ေတ ျမ ။ နြ႕ +၉၅ ၄၃ ၂၁၂၇၈

53 Department of Fishery, Rakhine State (2018) 54 U Soe Moe Aung, the Head of Village, Sat Thwar village, Gwa township. Ph. 09 264098180

းယာြ ၂၃႕ မတေတငၿေြ ေရာ ငာြ မြ ေရယာဥမ ာြ

ငာြ မြယာဥ

အ ေရအတ က ၁ ရခ ငျေျနယတ ငမတေတင ၉ 2 ေနျေျ ေတာတ ငမတေတင ၂၉၅

စစ ေောငြ ၃ ၄

52

ငာြ ေျခာကါရလေငနြ

ငာြ ေျခာကါရလေငနြရျ ရခ ငျေျနယတ င တ ငက ယ ေရာါရလေငနြတစချ စရျ။၊ျေျတ ငြစာြရြမႈႏငး ယါရလ အာြတ ႔မာ မေကာ ေရြမႏစမ ာြအတ ငြ ါရလ ငျမနစ ာျမငးတကါရလာရျ။ ၎ါရလေငနြက စစ ေတ ႕၊ ေက ာကျ ႏငးရတ ာ ျမ မ ာြတ ငါရလေက ငေကရျ။၊ျေျတ ငြ ေစ ြက ကအတ ငြ တျခာြ ေရာငာြ ေျခာကကနမ ာြႏငးႏ ႈငြယဥောက ငာြ ေျေမ ေျခာက ေစ ြက က ယါရလ အာြမာ အျမငးဆြျ စရျ။

ေက ာကျ ျမ ငာြ ေျခာကါရလေငနြမ ေကာကယအခ ကအါရလကမ ာြ55

ႏစစဥထတါရလေမႈႏႈနြ ၃၆, ေ ာ ယ ေစ ြႏႈနြ ငာြစ မြတစေ ာါရလ င က ေ ၁, – ၁ , ေရာငြ ေစ ြႏႈနြ ငာြ ေျခာကတစေ ာါရလ င က ေ ၃, – ၅ , ရ ေါရလာငမႈစနစ ငာြ ေျခာကမ ာြက ၊ ေါရလ ေအြ ေေြစနစရ ရျးအခနြတ င ရ ေါရလာငရျ။ အါရလေရမာြခ တစဥြါရလ င က ေ ၁၅ , – ၄ , ေစ ြက ကရ ႔ရယယေ ႔ ေဆာငခ ငာြ ေျခာကတစေ ာါရလ င က ေ ၁၅ – ၂ ေ ႔ ေဆာငရျးေစ ကနြါရလမြ အဘ က ေစ ြက က ရနကနငာြ ေစ ြ

ငာြ႕ ေစ န ေမ ြျမ ေရြ

ရခ ငျေျနယငာြ႕ ေစ န ေမ ြျမ ေရြတ င အဘ ကအာြျ ငး ငာြ႕ ေစ နႏငး ကနြ ေေ ားမ ာြော ငရျ။

(က) ငာြ ေမ ြျမ ေရြ ရခ ငျေျနယတစခါရလြငာြ ေမ ြျမ ရျး ရ ယာ မာ ၃,၆၆၃ ကခန႔ရ ရျ။ စစ ေတ ျမ နယရ ၂ ၁၆-၁၇ ခႏစအရ ငာြ ေမ ြျမ ရျး ရ ယာမာ ၃,၅၅၈ က၊ျ စရျ။ ရခ ငျေျနယ႕ ငာြါရလေ ငနြဥြစြနာနအရ ၂ ၁၆-၁၇ ခႏစတ ငစစ ေတ ခ႐ ငတစခါရလြမ ၅၈ တနနြောြခန႔႕ ရာခ ငႏႈနြ အာြျ ငး ၉၇% ထတါရလေရျ။၊ ေမာင ေတာ ႏငး ရတ ာခ႐ ငတ ႔တ ငါရလျြ ငာြထတါရလေမႈ မ ာြရ ရျ။56

၆.၁(က).၄ ငာြ ေမ ြျမ ေရြတ ငရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

၁ ေမ ြျမ ေရြျခ

ါရလကရ ါရလေငနြ ေဒရတ ငြါရလေငနြ ၂ ေမ ြျမ ေရြ

(culture)၊ျခ

၃ ထတါရလေျခငြ႕ အ ေအြခနြ

၄ ငာြစာစက႐

တျ ေနရာမ ာြ

၁ စစ ေတ

ဆကရ ယရနါရလ ေစာ ရခ ငျေျနယကနရျမ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြ အခနြအမတ ၁ -၂႕၊ျမ မ ေစ ြ႕ စစ ေတ ျမ ။ နြ႕ +၉၅ ၄၃ ၂၁၂၇၈

၂ ေျမာကဥြ ၃ ေမာင ေတာ ၄ ရတ ာ

အါရလာြအါရလာ ေစ ြက က

၁ ျေျတ ငြ ေစ ြက က ၂ ဂၤါရလာြ ေဒးရ ၃ အ ႏ ၵယ

55 U Kyi Win, owner of dry rack-fishery business, Kyaukphyu. Ph: 09 425 65012 56 Department of Fishery, Rakhine State

းယာြ ၂၄႕ ငာြ ေမ ြျမ ျခငြႏငးထတါရလေျခငြ ရ ယာ - ခ႐ ငအါရလ က

စဥ၊၊၊ ခ႐း င ငာြ ေမ ြျမ ရျး ရ ယာ ( က)

ထတါရလေမႈႏႈနြ (တန)

၁ စစ ေတ ၃,၅၅၈ ၅၇ ၂ ေျမာကဥြ - - ၃ ေမာင ေတာ ၂၃ .၇ ၄ ေက ာကျ - - ၅ ရတ ာ ၈၂ . ၈

စစ ေောငြ ၃,၆၆၃ ၅၈

53

(ခ) ေစ န ေမ ြျမ ျခငြႏငး ထတါရလေျခငြ းယာြ ၂၅႕ ခ႐း ငအါရလ ကေစ န ေမ ြျမ ျခငြႏငးထတါရလေျခငြ 57

စဥ ခ႐း င ေစ န ေမ ြျမ ရျး ရ ယာ၊

( ကနမား) ထတါရလေမႈႏႈနြ (တနနမား)

၁ စစ ေတ ၄၇, ၇၃ ၁,၂၄၅

၂ ေျမာကဥြ ၂ ,၆၉၃ ၄၃၇

၃ ေမာင ေတာ ၁၅,၃၃၁ ၃,၃၆၆

၄ ေက ာကျ ၂၉,၅ ၂ ၆

၅ ရတ ာ ၁,၃၅၁ .၇

စစ ေောငြ ၁၁၃,၉၅ ၅, ၅၅

၆.၁(က).၅ ေစ န ေမ ြျမ ေရြတ ငရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ ၁ အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐း ၂ အစာြအစာစက႐ ၃ ေရခ ေစ န ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြ

တျ ေနရာမ ာြ

၁ စစ ေတ ၂ ေျမာကဥြ ၃ ေက ာကျ ၄ ရတ ာ

အါရလာြအါရလာ ေစ ြက ကမ ာြ

၁ တ႐းတ ၂ စငကာေ ၃ ထ ငြ ၄ ဂ ေန

ါရလကရ ါရလေငနြ ျေျတ ငြေစ နထတါရလေ ေရြါရလေငနြ

အဘ ကော ငရ ျမနမာႏ ငင ေရါရလေငနြအ ာ ခ ေ (ရခ ငျေျနယ)

ဆကရ ယရနါရလ ေစာ ရခ ငျေျနယကနရျမ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြ အခနြအမတ ၁ -၂႕၊ျမ မ ေစ ြ႕ စစ ေတ ျမ ။ နြ႕ +၉၅ ၄၃ ၂၁၂၇၈

(ဂ) ကနြ ေေ ား ေမ ြျမ ေရြ ရခ ငျေျနယအႏ႔အျောြတ င ကနြ ေေ ား ေမ ြျမ ေရြါရလေက ငေကရျ။ ကနြႏငးကနြ ေေ ား ေမ ြျမ ေရြတ င ျေျတ ငြျေျေ ေစ ြက ကမ ာြခ ငမာမႈရ ျေြ အျမတအစ နြမ ာြစ ာရႏ ငရျ။ ကနြက ၊ ေက ြရ ာမ ာြတ င၊ ေဒရခမ ာြ က တစႏ ငတစေ င ေမ ြျမ ေကရျ။ ကနြ ေေ ားက စစ ေတ ႏငး ေက ာကျ ခ႐ ငတ ႔တ င ႏ ငငျခာြတငေ ႔ရန၊ ေမ ြျမ ေက ရျ။

၆.၁(က).၆ ကနြ ေေ ား ေမ ြျမ ေရြတ ငရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ ၁ ကနြ ေမ ြျမ ျခငြ ၂ ဂနြ ေေ ား ေမ ြျမ ျခငြ ၃ ထတါရလေမႈါရလေငနြႏငး ထတေ ြမႈစက႐း

တျ ေနရာမ ာြ ၁ စစ ေတ ၂ ေက ာကျ

အါရလာြအါရလာ ေစ ြက ကမ ာြ ၁ တ႐းတ ၂ ထ ငြ ၃ ဂ ေန

ါရလကရ ါရလေငနြ ၁ ျေျတ ငြကနြါရလေငနြ ၂ The Best Season Co Ltd

၃ Silver Fishing Island Manufacturing Co Ltd

57 Department of Fishery, Rakhine State (2018)

54

အဘ ကော ငရ ျမနမာႏ ငင ေရါရလေငနြအ ာ ခ ေ (ရခ ငျေျနယ)

ဆကရ ယရနါရလ ေစာ

၁ The Best Seafood Co Ltd

ါရလ ေစာ►အျမငးကၽ နြရ ာ႕ ေၰာြကၽ နြၿမ နယ႕ စစ ေတ ႕ နြ - ၉ ၄၂၃၇ ၂၉၃၂၃

၂ Silver Fishing Island Manufacturing Co Ltd

ါရလ ေစာ► ေစတ ယရ ာ႕၊ ေက ာကျ ၿမ နယ နြ- ၉ ၄၂၁၇ ၂၉၈၈၇

စစ ေတ ျမ ကနြ ေေ ား ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြမ ေကာကယအခ ကအါရလကမ ာြ The Best Seafood Co Ltd

ကမ The Best Seafood Co Ltd

ါရလေငနြအမ ြအစာြ ကနြ ေေ ားစက႐ (Sunflower Co ႏငး ကစေ) နထမြအ ေရအတ က ၆ – ၁ ၈ ေမ ြကနအ ေရအတ က ၆ ကနတစကနအက ယ ၃ က အါရလေရမာြါရလစာ က ေ ၁ , – ၂၇ , ကနြ ေောက တစကနါရလ င ၂၈ , – ၃ , ၊ ေကာင ကနြ ေစ ြႏႈနြ တစကါရလ ဂရမါရလ င က ေ ၃, – ၆, ကနြစာ ငာြစ မြမ ာြ

တစရက ေကၽ ြရျးအစာေမာ ကနြ ၃ , ၊ ေကာငရ ငာြကနြတစကနါရလ င ငာြစ မြတစတန (၈ – ၈၅ ေ ာ)

ထတါရလေမႈႏႈနြ တစရကါရလ င ၃,၅ – ၄, ၊ ေကာင ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြေစ ကနြါရလမြျ ငး

၆.၁(က).၇၊ ေရါရလေငနြကးအာြရြရေခ က

အာြရာခ က႕ အာြနျြခ ကရြရေမႈ

ေျ ဆ ရမ ာြရ ောထာြအျမငမ ာြ အာြရာခ ကမ ာြ “ ေရါရလေငနြ႕ အထြရျ ငး ေစ န ေမ ြျမ ေရြရျ ရငြႏြျမႇေႏ

ရနအါရလာြအါရလာ ေကာငြ ေရာ ါရလေငနြျ စရျ။ ထတါရလေရ ရ ေရာငာြ႕ ေစ နမ ာြအာြ အ ေရအါရလယေ ငြ႕ ဂၤါရလာြ ေဒးရ ႏ ငငမ ာြရ ႔တငေ ႔ႏ ငရျ။ ကနြ ေေ ား ေမ ြျမ ျခငြက ရခ င ျေျနယတ င ါရလေက င ေနျေျ စရျ။ ကနြ ေေ ားမ ာြက တ႐ တ႕ ထ ငြႏငးဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငငမ ာြရ ႔တငေ ႔ရျ။”58

———————————

“ရခ ငျေျနယတ င ယခငက အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ ၂ ရ ရျ။ ရ ႔ ေရာါရလျြ ယခအခ နတ င ါရလျေတ ေန ေရာ အ ေအြခနြစက႐ ၈ ခရာရ ရျ။ ဤကားရ ႔က ဆငြရ ာြရျခငြ အ ေေကာငြရငြမာ မေကာ ေရြမက ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ၊ ေခ ာ ေမ ါရလာရ၍ျ စရျ။ စစ ေတ မရနကနရ ႔ ၂၄ နာရရာေကာျေြ ေက ာကျ မရနကနရ ႔ ၁၃ နာရရာေကာျမငးရျ။ ထ ႔အတ က တန ြ ေောငြျ ျးကနေစၥျြမ ာြအာြ ရခ ငျေျနယအစာြ ရနကနျမ တ ငရာ ထတါရလေရျ။ ”59 ———————————

“အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ မ ာြတ င ရငႏြျမႇေႏျခငြရျ အါရလာြ အါရလာ ေကာငြရျ။ ငာြ႕ ေစ နမ ာြအာြ ယယရ၍ ထတေ ြကာ ႏ ငငျခာြ ေစ ြက ကမ ာြရ ႔ တငေ ႔ႏ ငရျ။”60

ရျါရလ ာြ ေရာကမြ႐ ြတနြရ ျခငြ ကမြ႐ ြတနြ ေဒရတ ငရယးာတေက ယ ျခငြ ႏ ငငျခာြ ေစ ြက ကႏငးနြကေျခငြ ါရလေရာြအငအာြရ ေနျခငြ

အာြနျြခ ကမ ာြ

ေခတမနျြေျာမရ ျခငြ ေင ေေကြအကန႔အရတရ ျခငြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

ငာြ မြဆ ေမ ာြအာြတ ြတက ေအာငျေါရလေျခငြ ေရထ ကေစၥျြမ ာြျေျေငထတါရလေျခငြ အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ ႕ စျရ ေႏငးထတေ ြ

စက႐ မ ာြ ရ ေတရနႏငး ႔ျ ြမႈ

ျခ မြ ေျခာကမႈမ ာြ

ရာရအါရလ ကမနတ ငြမ ာြက ေရာကျခငြ

58 U Than Hlaing, Former Chairperson of Mrauk U Hotel, Inn Pauk Wa Co Ltd. Ph: 09 783331110 59 U Soe Naing, Director, the Department of Fisheries, Sittwe. Rakhine State 60 U Tun Tun Naing, Manager, Linn Aung Cold Storage Factory, Thandwe township. Ph: 09 421730122

55

၆.၁ (ခ) ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြကး

၆.၁(ခ).၁၊ ေမ ြျမ ေရြကးအာြျခ င ေ ာျေမႈ မ ာြ ေရာအာြျ ငး တ ရစာစန ေမ ြျမ ေရြက ၊ ေက ြါရလက ေဒရမ ာြ အထြရျ ငး၊ ေျမယာမားအ မ ေထာငစမ ာြက အေ င ေင ရရနါရလေက ငေကရျ။၊ ျမ ျေ ေဒရတ င အ မ ေထာငစအနျြငယက င ေင အေ ရရန ေမ ြျမ ေကရျ။၊ ေမ ြျမ ေရြ ကးမ၊ျေျနယဂ ဒေတ င ော ငမႈရာခ ငႏႈနြမာ၊ျမငးမာြရျ။ ၂ ၁၆-၁၇ းာႏစတ င၊ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြ ကးမ ရခ ငျေျနယဂ ဒေရ ႔ော ငမႈမာ ၁၁.၈၂% ရ ရျ။ စ ကေ ြ ေရြ႕၊ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြႏငး ရစ ေတာတ ႔ ော ငရျး စ ကေ ြ ေရြအဘ ကကးတ င၊ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကးမာ ဒတ ယ ေနရာတ ငရ ရျ။

ရခ ငျေျနယ ေမ ြျမ ေရြကးတ ငအဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြ ေအာကောတ ႔ရျ ေမ ြျမ ေရြကးတ ငအဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြျ စေကရျ။

၁ ရခ ငျေျနယအစ ြရ ၂ ျမနမာႏ ငငတ ရစာစန ေမ ြျမ ေရြအရငြ (ရခ ငျေျနယ) ၃ Myanmar Livestock Society Developer Co Ltd

၄ ရခ ငျေျနယကနရျမ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြ61

ေမ ြျမ ေရြကးတ ငအ ေရြေကြ ေရာဥေ ေဒမ ာြ

၁ တ ရစာစနက နြမာ ေရြႏငး ႔ျ ြမႈဥေ ေဒ႕ ၁၉၉၃ ၂ တ ရစာစနက နြမာ ေရြႏငး ႔ျ ြမႈဥေ ေဒအာြျေငဆငရျးဥေ ေဒ႕ ၂ ၁

ရခ ငျေျနယဂ ဒေတ င ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကးော ငမႈ

ေ ၁၄႕ ရခ ငျေျနယ ဂ ဒေတ င ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကးော ငမႈ (၂ ၁၆-၁၇)62

61 Rakhine State Chamber of Commerce & Industry, Room No 1-2, Myoma Bazzar, Sittwe. Ph: +95 43 212 78 62 General Administration Department, Rakhine State (2016-2017)

56

၆.၁(ခ).၂ ရခ ငျေျနယတ ငအဘ က ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြမ ာြ ရခ ငျေျနယ႕ ၅ ခ႐ င၌ ၂ ၁၆-၁၇ းာႏစအတ ငြ ေမ ြျမ ေရာ တ ရစာစနမ ာြစစ ေောငြစာရငြက ၊ ေအာကတ င ေ ာျေထာြောရျ။

းယာြ ၂၆႕ ခ႐ ငအါရလ ကတ ရစာစန ေမ ြျမ ေရြ (၂ ၁၆-၂ ၁၇)63

စဥ ခ႐း င ကၽ ာ ႏ ာြ ဆ တ က ေကက ာ ာငနြ ၁ စစ ေတ ၂၁၃,၃ ၆ ၂၆၇,၇၃၇ ၇၁,၄၃၄ ၆၉,၂၉၁ ၁,၈၇၈,၁၉၃ ၇၆,၈၇၅ ၁,၁၆၄ ၂ ေျမာကဥြ ၃၉,၉၇၁ ၁၅ ,၂၆၅ ၃၂,၈၆၉ ၆၉,၈၅၄ ၈၄၆,၁ ၂ ၅၉,၆၃ - ၃ ေမာင ေတာ ၁,၉၃၇ ၁,၇၆၃ ၂၂,၆၃၁ ၁, ၃၇ ၄၂,၁၃၁ ၁,၃၁၁ ၅၂၈ ၄ ေက ာကျ ၁၄,၃၉၂ ၁၂၇,၆၁၄ ၁၂,၅၆၅ ၅၈,၆၃၃ ၈၁၇,၈၉ ၄ ,၅၉၂ ၃၄ ၅ ရတ ာ ၆,၆၄၄ ၆၄,၄၄၆ ၁၁,၉၁၆ ၁၇,၃ ၇ ၁,၁၃၆,၃ ၂၇,၇၃၉ ၇,၃၄၃ စစ ေောငြ ၂၇၆,၂၅ ၆၃၁,၈၂၅ ၁၅၁,၄၁၅ ၂၁၆,၁၂၂ ၄,၇၂ ,၆၁၆ ၂ ၆,၁၄၇ ၉,၃၇၅

၂ ၁၆-၂ ၁၇ ခႏစတ င၊ ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြက စစ ေတ ခ႐း ငတ င က ယျေန႔စ ာ ေမ ြျမ ါရလ ကရ ၿေြ႕ ဒတ ယႏငး တတ ယ အျ စ၊ ေျမာကဥြႏငး၊ ေက ာကျ ခ႐း ငတ ႔တ င၊ ေမ ြျမ ေကရျက ႏ ႈငြယဥခ ကအရရ ႏ ငရျ။

ေ ၁၅႕ ခ႐း ငအါရလ ကစစ ေောငြ ေမ ြျမ ေရြမ ာြ (၂ ၁၆-၂ ၁၇)

စေေကက ေမ ြျမ ေရြက ၊ ေက ာကျ ႕ စစ ေတ ႏငး ရတ ာျမ နယမ ာြတ င ါရလေက ငေကရျ။ ၎ေကကမ ာြ ေကြထ ာြမႈ ါရလ ငျမနျခငြႏငး ကနက စရ တရကရာျခငြတ ႔ ေေကာငး စေေကက ေမ ြျမ ရအ ေရအတ ကမာ တ ြျမငးါရလာရျ။ ေဒရခစ ေ ေမ ြျမ ရမ ာြအာြ အဘ ကေးေ ြ ေေြ ေနရျးအေစမာ CP Livestock Compamy Limited၊ ျ စရျ။ ၎အေစက၊ ေမ ြျမ ရမ ာြအာြ ေကက ေောကမ ာြ႕ ေကကစာႏငး ါရလ အေရျး ေဆြ ာြအ ေထာကအေးမ ာြက ၊ ေေြါရလ က ရ ရျ။၊ ေဒရေကက ေမ ြျမ ျခငြထက စေေကက ေမ ြျမ ျခငြက ေ မ တ က ေျခက ကရျ။၊ ေဒရ ခေကကမ ာြမာ ေကြထ ာြႏႈနြ ေႏြ ေက ြရျ။ စေေကကတစျခ (အ ေကာင ၂ ခန႔)၊ ေရာငြောက က ေ ေင ၆ , မ ၈ , အထ ရႏ ငရျ။64

63 Ibid 64 The Global New Light of Myanmar, URL: http://www.globalnewlightofmyanmar.com/c-p-expands-its-breed-

ing-operations-in-rakhine-state/

စေေကက ေမ ြျမ ေရြ

၀

၅၀,၀၀၀

၁၀၀,၀၀၀

၁၅၀,၀၀၀

၂၀၀,၀၀၀

၂၅၀,၀၀၀

၃၀၀,၀၀၀

ခ႐ငအလက ေမြႈနးျမ ေရႈနးလပင ႈနး(၂၀၁၆-၂၀၁၇)

ကၽြ႔ ႏြာႈနး ဆတ ၀က

၀

၂၀၀,၀၀၀

၄၀၀,၀၀၀

၆၀၀,၀၀၀

၈၀၀,၀၀၀

၁,၀၀၀,၀၀၀

၁,၂၀၀,၀၀၀

၁,၄၀၀,၀၀၀

၁,၆၀၀,၀၀၀

၁,၈၀၀,၀၀၀

၂,၀၀၀,၀၀၀

စစေတြ ေျမာကစဥႈနး ေမာငေတာ ေက ာကျ ာာႏတြ႔

ခ႐ငအလက ေမြႈနးျမ ေရႈနးလပင ႈနး(၂၀၁၆-၂၀၁၇)

ၾကက ဘ႔ ဘ႔င ႈနး

57

စစ ေတ ရ ေကက ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြမ ေကာကယအခ ကအါရလကမ ာြ 65

စေအရာြစာေကက ေမ ြျမ ေရြျခ

ါရလေငနြအမ ြအစာြ အရာြစာြေကက ေမ ြျမ ေရြ (စေ) ေကကအမ ြအစာြ အရာြစာြေကက

ေကက ေောကမ ာြေးေ ြရ Myanmar CP Livestock Co Ltd. ေကကစာ ေျောငြ (၃ %) ႕ ဆနက ာ (၃ %) ႕ ငာြမႈန႔ (၄ %) ထတါရလေရျးေကကအ ေရအတ က ၃၆ , ခန႔ တစါရလါရလ င အါရလေရမာြါရလစာ ေကက ၂, ၊ ေကာငခန႔ါရလ က က ေ ၅ ,

ေစ ြက က ျေျတ ငြ ေစ ြက ကမ ာြ ေစ ြက ကအခ ကအါရလကအရငြအျမစ ကမရ ေတရနစစတမြ ရယယေ ႔ ေဆာငရျးနျြါရလမြ ကနြါရလမြျ ငး

ကၽ ာ႕ ႏ ာြ ေမ ြျမ ျခငြ

ေက ာက ေတာၿမ နယရ ကၽ ာႏ ာြ ေမ ြျမ ေရြျခမ ေကာကယအခ ကအါရလကမ ာြ 66

ရ ေၤာက ာ ေက ြရ ာ ကၽ ာႏ ာြ ေမ ြျမ ၿခ

တျ ေနရာ ရ ေၤာက ာ ေက ြရ ာ႕၊ ေက ာက ေတာၿမ နယ႕၊ ေျမာကဥြ

တ ရစ ာနအမ ြအစာြ ႏ ာြ ၉၅၊ ေကာင

ကၽ ာ ၁၂ ၊ ေကာင

ေမ ြျမ ရျးနျြါရလမြ ေမ ြျမ ရျးနျြါရလမြ ကၽ ာရာြ ေောက ၂ ၊ ေက ာႏငး ႏ ာြရာြ ေောက ၃ ၊ ေက ာက ရာ အတ ငြ ေမ ြျမ ရျ။ ၁ ႏစတာါရလြအတ က ကၽ ာ႕ ႏ ာြထ နြ ေက ာငြရန အါရလေရမာြ ၃ ဥြမ ၆ ဥြါရလ အေရျ။

အဘ ကအစာြအစာ ာြရ ကမ ာြ႕၊ျမကမ ာြႏငး၊ ေကာက႐း ြမ ာြ

ါရလကရ ေစ ြႏႈနြ တစ ေကာငါရလ င က ေ ၄၅ , –၆ , (ကၽ ာ ၃ ႏစမ ၄ ႏစရာြ) တစ ေကာငါရလ င က ေ ၄ , –၅ , (ႏ ာြႀကြ)

အဘ က ေစ ြက က ျေျတ ငြ ေစ ြက က (ႏ ငငျခာြ ေစ ြက ကရ ႔တငေ ႔ရန ါရလ ငစငမရ ေရာ ေေကာငး) ေစ ြက ကအါရလာြအါရလာမ ာြ ဂၤါရလာြ ေဒးရႏငးအ ႏၵ ယ

ေ ၰာြကၽ နြၿမ နယရ ႏ ာြ ေမ ြျမ ေရြျခမ ေကာကယအခ ကအါရလကမ ာြ 67

ႏ ႔စာြႏ ာြ ေမ ြျမ ျခငြ ေမ ြျမ ရျးေစ ႏ ႔စာြႏ ာြ ေမ ြျမ ျခငြ ႏ ႔စာြႏ ာြအ ေရအတ က ႏ ငငျခာြႏ ာြ ၂၈၊ ေကာငႏငး၊ ေဒရႏ ာြ ၈၊ ေကာင ေမ ြျမ ေရြ ေျမ ရ ယာစစ ေောငြ ၃ က

ႏ ာြစာရယရျး ေနရာ မႏေ ေါရလြႏငး ရနကန န ြယာြ (Nevia)၊ျမကမ ြက ၿခထာတ င စ ကေ ြထာြရျ။

တစါရလါရလ ငအရြျေရျးႏ ာြစာေမာ

ာြ တ ေေ ား (တစအ တါရလ င ၆ ကါရလ ဂရမ = ၃ အ တ x ၂ ကါရလ ဂရမ)

အစာ ေတာငး (တစအ တါရလ င ၁,၅ ကါရလ ဂရမ = ၃ အ တ x ၅ ကါရလ ဂရမ) ႏ ႔စာြႏ ာြႏ ႔ထတါရလေမႈႏႈနြ ႏ ႔စာြႏ ာြ ၅၊ ေကာငါရလ င ၅၅ ါရလတာ ါရလကရ အရ ယ ေရာက ႏ ာြေကြတစ ေကာင ေစ ြႏႈနြ က ေ ၄ , – ၇ ,

65 U Kyaw Ko Ko Latt, Manager. C.P Poultry Farming. Address: Bogyoke Road, Sittwe. Ph:09 255704399 66 U Tun Aye Thar, the Owner of Cattle Breeding Farm Address: Thinbwa Kwe Village, Kyauk Taw township,

Mrauk U District 67 U Hla Tun Kyaw, Padaethar Farming, Ponnagyun Township. Ph: 09 767950933

58

၆.၁(ခ).၃၊ ေမ ြျမ ေရြကးအာြရြရေခ က

အာြရာခ က႕ အာြနျြခ ကရြရေမႈ

ေျ ဆ ရမ ာြရ ောထာြအျမငမ ာြ အာြရာခ ကမ ာြ “ေကက ေမ ြျမ ျခငြအတ က၊ ေျမ ေနရာါရလ ယကစ ာရရ ႏ ငရျ။

ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြမ ေကက ယါရလ အာြ တ ြျမငးါရလာ ရျ။ ထ ႔ ေေကာငး တ ရစ ာန ေမ ြျမ ျခငြရျ၊ျေျတ ငြ႕၊ျေျေ ေစ ြက ကအတ က အါရလာြအါရလာရ ေရာစြေ ာြ ေရြါရလေငနြျ စ ရျ။” 68

——————————— “ါရလ ေစစဘာတအာြရျ အရာြစာြ ေမ ြျမ ျခငြတ င အ ေရြေကြ ရျ။ အရာြစာြေကကမ ာြထတါရလေမႈ ေကာငြရနႏငး ေကက မ ာြအ ေနျ ငး အစာက အါရလ ယတက ေတ ႔ျမငႏ ငရန အါရလငြ ေရာငါရလ အေရျ။” 69

——————————— “ရခ ငျေျနယ ေမ ြျမ ေရြကးတ င အဘ ကအာြနျြခ ကမာ ေျမယာေ ငဆ ငမႈအတ က၊ ေမ ြျမ ရမ ာြတ င ေစ-၁ ၅ မရ ျခငြ ျ စရျ။ ေစ-၁ ၅ ရျတရာြ ငအရ အမတျေစာရ ကစာ တမြျ စရျ။ ထ ႔အတ က မ ာြမ၊ ေခ ြ ေင ရရ ရန ခကခာ ရျ။”70

——————————— “တ ရစ ာန ေမ ြျမ ျခငြရျ ရတ ာတ င အါရလာြအါရလာအ ေကာငြ ဆြ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြျ စရျ။ ဟ တယမ ာြမ ေကက႕ က႕ အမာရာြႏငးေငါရလယစာမ ာြက အမ ာြဆြမာယေကရျ။ ႏ ငင ေတာရျေ ငးါရလငြါရလာရျ ငး ခရြရ ာြါရလေငနြကး ၿ ြ တ ြတကါရလာၿေြ ၎ ေဒရမ ာြတ ငဟ တယမ ာြ ေ မ ငးါရလစါရလာ ႏ ငရျ။ ထ ႔ ေေကာငး တ ရစ ာန ေမ ြျမ ေရြရျ ရငြႏြျမ ေႏမႈ အတ က အ ေကာငြဆြအါရလာြအါရလာျ စရျ။” 71

——————————— “ရခ ငျေျနယတ င ရာ ေရ႕၊ ေျမမ ာြ က ယျေန႔စ ာရ ရျ ငး ျမကက စြေ ာြျ စစ ကေ ြျခငြရျ အါရလာြအါရလာရ ေရာစြေ ာြ ေရြါရလေငနြတစချ စရျ။ ရာ ေျမ ေနရာဥေ ေဒ (Virgin

Land Law) က အတျျေၿေြျ စရျ။ ယငြဥေ ေဒအရ ျေျနယအစ ြရမ ရာ ေျမ ေနရာ ၅ -၆ ကက ါရလေက ငခ ငး ျေထာြရျ။ ရာ ေျမ ေနရာက ကမ ေောငြ ၇ ၊ ေက ာမ ါရလက ေတ အရြခ ေနျေျ စရျ။” 72

——————————— “မာန ေအာငကၽ နြတ င ႏ ႔စာြႏ ာြ ေမ ြျမ ျခငြရျ ရငြႏြျမႇေႏရန အါရလာြအါရလာ ေကာငြ ေရာ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြတစချ စရျ။”

73

ေျမ ေနရာရရ ႏ ငျခငြ ျေျတ ငြ႕၊ျေျေ ေစ ြက ကမ ာြ ထ စေမႈ

ရ ျခငြ

ျေျတ ငြ ေစ ြက ကတ င ယါရလ အာြ မ ာြျခငြ

အာြနျြခ ကမ ာြ

ေမ ြျမ ျခငြႏငးထတါရလေျခငြတ င နျြေျာ မ ာြါရလ အေျခငြ

ေင ေေကြအခကအခာ ဥေ ေဒအကန႔အရတမ ာြ ါရလ ေစစဘာတအာြမရ ျခငြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

တ ရစ ာနအစာထတါရလေျခငြ တ ရစ ာန ေမ ြျမ န ငျခငြ ေအြခာအရာြထတါရလေရျး စက႐း တ ရစ ာနက ေဆြခနြ ရ ေတရႏငး ႔ၿ ြ ေရြါရလေငနြ စာခ ေခ ေဆ ေမ ြျမ ျခငြ

ၿခ မြ ေျခာကမႈမ ာြ

မနတ ငြမ ာြအောအ င ေကမြတမြ ေရာ ရာရဥတ

တ ရစာစန ေရာဂာမ ာြျ စေ ာြမႈ

မနတ ငြမ ာြအောအ င ေကမြတမြ ေရာ ရာရဥတ

68 U Min Than Hteik, the Owner, Yin Min Htike -Travel & Tour Company, Thandwe Township. Ph.

090421730810 69 U Kyaw Ko Ko Latt, Manager, CB Company: Poultry Farming. Ph.09 255704399 70 U Min Oo, Nay Chi Thwe Thit Chicken Farming, West Sanpya Ward, Sittwe. Ph: 09 -896908968 71 U Ali Ko, Resident Manager, Amazing Ngapali Resort Hotel, Ph.09 402773606 72 Dr. Nay Naing Htoo, Myanmar Livestock Development Co Ltd. Ph. 09 250290261 73 Dr. Than Naing, Director, Livestock Breeding and Veterinary Department, Sittwe. Ph: 09 85023083

59

ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကး ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကးတ ငါရလေငနြါရလေက ငရနအတ ကတျရ ဆာႏငး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ေနရာမ ာြ

60

၆.၂ စ ကေ ြ ေရြကး

၆.၂.၁ စ ကေ ြ ေရြကးအာြျခ ငတငျေမႈ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြကးရျ ရခ ငျေျနယစြေ ာြ ေရြေငမ ေက ာ႐း ြကးတစချ စရျ။ ရခ ငျေျနယတ င စ ကေ ြႏ ငရျး၊ ေျမ ၁၈% ရ ရျးအနက ၁၄% က ရာ ရြႏစ ကေ ြါရလေက ငါရလ ကရ ရျ။ အဘ ကစ ကေ ြရြႏမာ စောြျ စၿေြ႕ ဆထ ကရြႏမ ာြ႕၊ ေျမောႏငး ရာရအါရလ က ရြႏမ ာြက ါရလျြ စ ကေ ြရျ။ စောြက မ ြရာရကာါရလတ င အဘ ကထာြစ ကေ ြရျ။ ါရလကရ ကာါရလတ င ရခ ငျေျနယတ င မ ြစောြစ က က တစရနြ ေက ာရ ရျးအနက စောြ စ က က .၂ % မရာါရလ င မ ြ ေကာငြစောြက စ ကေ ြႏ ငရျ။ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြကးရျ၊ ေက ြါရလက ေနအ မ ေထာငစမ ာြ စာြနေရ ကကာ ါရလ ေရြအတ က အဘ ကအျ စော င ရျ။ ၎ကးရျ ရခ ငျေျနယစြေ ာြ ေရြကးတစခါရလြ ေငမ ေက ာ႐း ြကးျ စ ေရာါရလျြ မြစာ ါရလ ေရြ စ ကေ ြ ေရြါရလေငနြအဆငးရာရ ေရြရျ။ ါရလယရမာြမ ာြအ ေနျ ငး၊ ေခတမါရလယယာကးရြ စကယႏေရာြမ ာြ႕ အရျအ ေရ ြျမငးမ ြစောြမ ာြက အထ ကႏႈနြတ ြတက ေစရန ရြစ ာႏ ငမႈမရ ေကော။ ဤကားရ ႔ အခကအခာမ ာြရ ရာါရလျြ စ ကေ ြ ေျမ ေောက ယ မႈ႕ ကါရလာြတန႕၊ ေါရလြၿမ ႏငး၊ ေမယျမစတ ႔တ င၊ ေရခ ရရ ႏ ငျခငြႏငး၊ ေက ြါရလက ေဒရ တ ႔တ င ါရလေရာြရရ ႏ ငမႈတ ႔ ေေကာငး ရငြႏြျမ ေႏမႈါရလေက ငရန ေကာငြ ေရာ ကးတစချ စရျ။ စ ကေ ြ ေရြကးတ ငအဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြ စ ကေ ြ ေရြကးတ င အဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြအာြ၊ ေအာကတ င ေ ာျေထာြောရျ။

၁ ရခ ငျေျနယအစ ြရ ၂ စ ကေ ြ ေရြဥြစြနာန႕ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြႏငး၊ ေမ ြျမ ေရြႏငး၊ ေရါရလေငနြ နႀကြနာန ၃ စကမႈါရလယယာဥြစြနာန ၄ ျမနမားါရလယယာ ၿ ြ ေရြ ၅ ရခ ငျေျနယကနရျမ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြ ၆ Rakhine Rice Public Company Limited74

၇ Kyauktaw Public Company Limited

8 အ ေရြစာြႏငးအါရလတစာြစ ကါရလယရမာြမ ာြ

ရခ ငျေျနယတ ငစ ကေ ြ ေရာအဘ ကရြႏမ ာြ ရခ ငျေျနယအတ ငြ အဘ ကစ ကေ ြရြႏမ ာြမာ စောြ႕ ောတစ မြ႕ ရဟ ဠႏငးဆထ ကရြႏအမ ြမ ြတ ႔၊ျ စေကရျ။ ေအာက ေ ာျေေားယာြတ င ရခ ငျေျနယ ခ႐း င ၅ ခရ အဘ ကစ ကေ ြရျး ရြႏမ ာြက ၊ ေ ာျေထာြရျ။၊ ေျမာကဥြ ခ႐း ငတ င စောြႏငး ောတစ မြက အဘ ကစ ကေ ြၿေြ၊ ေက ာကျ ခ႐း ငတ င ရဟ ဠက အဘ ကစ ကေ ြေကရျ။ းယာြ ၂၇႕ ရခ ငျေျနယ ခ႐ ငမ ာြတ ငစ ကေ ြ ေရာ အဘ ကရြႏမ ာြ စစ ေောငြစ က ကမ ာြ (၂ ၁၇-၁၈)75

စဥ ခ႐း င စောြ ောတစ မြ ရဟ ဠ

( က) ၁ စစ ေတ ၂၆၉,၈၆၈ ၂၇၃ ၂ ၉

၂ ေျမာကဥြ ၃ , ၇ ၁၉,၈ ၇ ၈ ၈

၃ ေမာင ေတာ ၆၇,၃၄၈ - ၆၄

၄ ေက ာကျ ၁၆၂,၉၃၃ ၁,၅၃၅ ၁၁,၃၅၁

၅ ရတာ ၁၃ ,၂၃၃ - ၄၃၁

စစ ေောငြ ၉၃ ,၄၅၂ ၂၁,၆၁၅ ၁၃,၄၃၉

74 Rakhine Rice Public Company Limited. Address: Kone Tan Ward, Sittwe, Ph: + 95 9 25 1132605 75 Biyearly Report (2018), General Administration Department, Rakhine State

61

ေ ၁၆႕ ရခ ငျေျနယတ ငစ ကေ ြ ေရာအဘ ကရြႏမ ာြစ က ကမ ာြ76

ႏစာြရြႏမ ာြ

စောြ

ဆနစောြက ရခ ငျေျနယတစ နြတ င စ ကေ ြေကရျ။၊ ေတာငရါရလယရမာြေကာြတ င၊ ေရေနြစာြရျး စောြအမ ြ အစာြမ ာြမာ၊ ေေေဆနြ ေမကြႏငး၊ ေေေဆနြယဥစောြမ ြတ ႔ျ စရျ။ စောြက ၊ ေက ာက ေတာ႕၊ ေျမာကဥြ႕ မငြျောြ႕ ြရြ ေတာငႏငး၊ ေမာင ေတာၿမ နယမ ာြတ င အဘ ကစ ကေ ြေကရျ။77 ရတ ာၿမ နယတ ငါရလျြ စ ကေ ြရျ။ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြကးတ င ရငြႏြျမ ေႏါရလ ရမ ာြအတ က စာခ ေျ ငးစ ကေ ြျခငြ (contract farming)

ါရလေငနြရျ အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျး စြေ ာြ ေရြါရလေငနြျ စရျ။78

းယာြ ၂၈႕ ရခ ငျေျနယတ င ႏစအါရလ ကစ ကေ ြ ေရာႏစာြရြႏမ ာြ (စောြ႕ ဂ ႕၊ ေျောငြ) (၂ ၉-၂ ၁၇) 79

ႏစ စောြ ဂ ေျောငြ

( ကနမား) ၂ ၉-၁ ၁,၂၃၇,၄၇၆ ၃ ၁၄ ၂ ၁ -၁၁ ၁,၂၃၇,၄၉၅ - ၁၆၃ ၂ ၁၁-၁၂ ၁,၁၄၃, ၁၉ - ၈၆ ၂ ၁၂-၁၃ ၁,၁၃၃, ၃၈ - ၃၉ ၂ ၁၃-၁၄ ၁,၁၂၈,၇၃၂ - ၃၉ ၂ ၁၄-၁၅ ၁,၁၂၃,၅၉၇ - ၂၈ ၂ ၁၅-၁၆ ၁,၁၁၆,၆၆ - ၅၇၁ ၂ ၁၆-၁၇ ၁,၁၁၃,၁၅၉ - ၅

76 Ibid 77 U Aung San Thar, Deputy Directory, The department of Agriculture, Rakhine State 78 Ibid 79 Statistical Yearbook 2017, Central Statistics Organization

၀

၂၀၀၀၀၀၀

၄၀၀၀၀၀၀

၆၀၀၀၀၀၀

၈၀၀၀၀၀၀

၁၀၀၀၀၀၀၀

၁၂၀၀၀၀၀၀

၁၄၀၀၀၀၀၀

၁၆၀၀၀၀၀၀

စစေတြ ေျမာကစဥႈနး ေမာငေတာ ေက ာကျ ာာႏတြ႔

ဧကစစေပါငႈနး

(၂၀၁၇-၂၀၁၈) ခ႐ငအလက အဓကေကာကပ႔ာႈနးႏာႏမ ာႈနး၏ ေျမဧကႏ ငႈနးငစဥခ က

စပါႈနး ပ႔တစမႈနး ာဟဠေစ

ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအတ က စာခ ေျ ငးစ ကေ ြ ျခငြ (contract farming) ရျ ရငး ေါရလ ာ ေရာ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြျ စရျ။

62

ေ ၁၇႕ ရြႏစ ကေ ြျခငြ (၂ ၉-၂ ၁ မ၂ ၁၆-၂ ၁၇)

ေ ၁၈႕၊ ေျောငြစ ကေ ြျခငြ (၂ ၉-၂ ၁၉ မ၂ ၁၆-၂ ၁၇)

ေ ၁၉႕ ရခ ငျေျနယရ အဘ ကစ ကေ ြ ေရာရြႏမ ာြရာခ ငႏႈနြော ငမႈမ ာြ80

80 Central Statistic Organization (2016-2017)

၀

၁၀၀

၂၀၀

၃၀၀

၄၀၀

၅၀၀

၆၀၀

၂၀၀၉-၁၀ ၂၀၁၀-၁၁ ၂၀၁၁-၁၂ ၂၀၁၂-၁၃ ၂၀၁၃-၁၄ ၂၀၁၄-၁၅ ၂၀၁၅-၁၆ ၂၀၁၆-၁၇

ဧက

စပါႈနး92%

ပ႔တစမႈနး2%

ာဟဠ1%

အျခာႈနး5%

၁၀၄၀၀၀၀၁၀၆၀၀၀၀၁၀၈၀၀၀၀၁၁၀၀၀၀၀၁၁၂၀၀၀၀၁၁၄၀၀၀၀၁၁၆၀၀၀၀၁၁၈၀၀၀၀၁၂၀၀၀၀၀၁၂၂၀၀၀၀၁၂၄၀၀၀၀၁၂၆၀၀၀၀

၂၀၀၉-၁၀ ၂၀၁၀-၁၁ ၂၀၁၁-၁၂ ၂၀၁၂-၁၃ ၂၀၁၃-၁၄ ၂၀၁၄-၁၅ ၂၀၁၅-၁၆ ၂၀၁၆-၁၇

ဧက

63

ေ ၂ ႕ ႏစအါရလ ကစစ ေောငြစောြစ က က (၂ ၉-၂ ၁ မ ၂ ၁၆-၂ ၁၇)

ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြရ ၊ျေျေငထတါရလေျခငြဆ ငရာ ေကာကယအခ ကအါရလကမ ာြ81 ဒးယ ေါရလာငစာရြဆနစကါရလေငနြ (ရတ ာ)

ါရလေငနြအမ ြအစာြ ဒးယ ေါရလာငစာရြဆနစက ေနရာ ရတ ာၿမ နယ ကနေကမြရရ ႏ ငမႈ တစႏစါရလ င တန ၁ , ၊ ေက ာ ကနေကမြအမ ြအစာြ ဆန႕၊ ေျမော႕၊ ေျမ ေနရာ အါရလေရမာြခ တစရကါရလ င တစဥြက က ေ ၅, − ၁ ,

ထ ကရ ရျးဆနအမ ြအစာြ ဆငြရ ယါရလတ႕ ႐း ြႀကြ႕ မ ေနာရခ႕ း ႕၊ ေကာကႀကြ တစႏစထ ကရ ႏႈနြ တစႏစါရလ င တနခ န ၈ , − ၉ ,

ေ ႔ကန ေစ ြက က ျေျတ ငြ ေစ ြက က ရယယေ ႔ ေဆာငရျးနျြါရလမြ ကနြါရလမြျ ငး ေ မြမ ရယယေ ႔ ေဆာငကနက စရ တ ၁၂ ြကနကာြတစစြါရလ င က ေ ၅ ,

ဆထ ကရြႏမ ာြ

ေျမောစ ကေ ြ ေရြ ေျမောႏငးႏမြက ၊ ေျမာကဥြ႕၊ ေက ာက ေတာ႕ မငြျောြၿမ နယမ ာြတ င အဘ ကစ ကေ ြရျ။ ဤၿမ နယမ ာြတ င၊ ေရခ ၊ ေောမ ာြၿေြ ႏနြ ေျမမ ာြါရလျြရ ရျ။ အထြရျ ငး ဆထ ကရြႏမ ာြက ၊ ေဆာငြရာရယ၌စ ကေ ြေကရျ။ ရ တရ မြ ရြႏမ ာြက ၊ျေျတ ငြ ေစ ြက ကမ ာြျ စရျး မ ေက ြ ေျမော ေစ ြက ကရ ႔ တငေ ႔ ေရာငြခ ရျ။82 ေ ႔ကန ေစ ြက ကမ ာြ ျ စရျး ဂၤါရလာြ ေဒးရႏငး အ ႏၵ ယႏ ငငတ ႔ရျ ရခ ငျေျနယႏငး နြကေစ ာတျရ ရျ။၊ ေျမောႏငးႏမြစ က ေ ြ ေရြါရလေငနြက အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျး ါရလေငနြတစခအျ စ၊ျမငေကရျ။ အထြရျ ငး ကါရလာြတနျမစ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြစမက နြၿေြစြါရလ င အ ႏၵ ယ ေစ ြက ကရ ႔၊ ေရာငြခ ႏ ငရျ ငး အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျး ါရလေငနြအျ စျမငေကရျ။

းယာြ ၂၉႕ ရခ ငျေျနယရ ၊ ေျမောႏငးႏမြႏစအါရလ ကစ ကေ ြ က (၂ ၉-၂ ၁၇)8384

းာႏစ ေျမော ေျမော၊( ေဆာငြနမား) ႏမြ၊( ေဆာငြဥြ)

ႏမြ၊( ေဆာငြ ေႏာငြ)

၂ ၉-၁ ၂,၅၄၅ ၉၅,၂၄၇ ၃,၈၂၈ ၁, ၃၆

၂ ၁ -၁၁ ၂,၅၇၃ ၉၇,၈၃၉ ၃,၈၉၄ ၁, ၅၆

၂ ၁၁-၁၂ ၂,၂၆၁ ၈၈,၄၃၇ ၃,၈၉၇ ၈ ၂

၂ ၁၂-၁၃ ၂,၁၂၂ ၈၅,၅၅၈ ၃,၇၅၁ ၃၁၁

81 U Myo Win, the Chairperson, Rice Mills Association (Thandwe), Ph: 09 421756978 82 U Mg Win Soe, Groundnut Farming and Oil mill. No.136, Saw Pyi Nyo Street, Kyauktaw 83 Ibid 84 Ibid

၁၀၅၀၀၀၀

၁၁၀၀၀၀၀

၁၁၅၀၀၀၀

၁၂၀၀၀၀၀

၁၂၅၀၀၀၀

၂၀၀၉-၂၀၁၀ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ၂၀၁၅-၂၀၁၆ ၂၀၁၆-၂၀၁၇

စစေပါငႈနးဧက

ႏစအလကစစေပါငႈနးစပါႈနးဧက

64

၂ ၁၃-၁၄ ၂, ၉၂ ၈၆,၆၆၂ ၃,၇ ၂ ၃၃၄

၂ ၁၄-၁၅ ၁,၉၄၄ ၈၃,၈၆၇ ၃,၇၉၄ ၃

၂ ၁၅-၁၆ ၁,၉၆၃ ၈၅,၅၅၂ ၃,၈၁၈ ၃၄၂

၂ ၁၆-၁၇ ၁,၉၈၇ ၈၄,၁၇၁ ၃,၈ ၇ ၃၂၅

ေ ၂၁႕ ဆထ ကရြႏမ ာြစ ကေ ြမႈအ ေျခအ ေန

ောမ ြမ ြ

မတော အဘ ကစ ကေ ြ ေရာ ောအမ ြအစာြမ ာြအနက မတော႕ ောတစ မြ႕ က တော႕ ောႀကြ႕ ောါရလ နြ႕ ောစငြငႏငး ကါရလာြောတ ႔က မ ာြစ ာစ ကေ ြေကရျ။ က တောႏငး မတောတ ႔က ၊ ေျမာကဥြ႕၊ ေက ာက ေတာႏငး မငြျောြၿမ နယမ ာြတ င အဘ က စ ကေ ြေကရျ။

းယာြ ၃ ႕ ရခ ငျေျနယယ၌ ႏစအါရလ ကောစ ကေ ြမႈ က (၂ ၉-၂ ၁၇) 85

းာႏစ မတော ောတစ မြ က တော ောႀကြ ောါရလ နြ ောစငြင ကါရလာြော

၂ ၉-၂ ၁ ၆၁,၇၁၉ ၅,၉၇၉ ၁၁ ,၇၈၄ ၁၇ ၁,၃၂၇ ၃,၃၆၇ ၅

၂ ၁ -၂ ၁၁ ၆၃, ၈၂ ၆,၄၅၆ ၁၁၁,၆ ၃ ၂၁ ၁,၄ ၄ ၃,၅ ၂ ၅

၂ ၁၁-၂ ၁၂ ၄၂,၅၈၃ ၄,၉၂၅ ၇၃,၅၈၇ ၂၅ ၁,၃ ၇ ၃,၄၇၁ ၆

၂ ၁၂-၂ ၁၃ ၃၇,၉၇၂ ၃,၆၄၂ ၆၂,၆၁၃ ၂ ၁,၂၆၈ ၂,၃၈၆ ၆

၂ ၁၃-၂ ၁၄ ၃၈,၃ ၇ ၃,၇၁၄ ၆၂,၄၉ ၂၆ ၁,၂ ၈ ၁,၉၅၁ ၆

၂ ၁၄-၂ ၁၅ ၃၉, ၃၃ ၄,၂၁၁ ၆ ,၃၇၃ ၂၆ ၁,၃ ၁,၄ ၂ ၆

၂ ၁၅-၂ ၁၆ ၃၇,၆၆၂ ၃,၉၅၂ ၅၇,၅၁၉ ၂၉ ၁,၄ ၇ ၁,၄၁၆ ၆

၂ ၁၆-၂ ၁၇ ၃၈,၂၂၉ ၃,၇၁၇ ၅၆,၃၅၄ ၂၉ ၆၄၅ ၁,၂၉၅ ၆

85 Ibid

၀

၂၀၀၀၀

၄၀၀၀၀

၆၀၀၀၀

၈၀၀၀၀

၁၀၀၀၀၀

၁၂၀၀၀၀

၂၀၀၉-၁၀ ၂၀၁၀-၁၁ ၂၀၁၁-၁၂ ၂၀၁၂-၁၃ ၂၀၁၃-၁၄ ၂၀၁၄-၁၅ ၂၀၁၅-၁၆ ၂၀၁၆-၁၇

ဧက

ဘ႑ာႏစ

ဆထြကာႈနးႏာႏမ ာႈနးစကပ ႈနးမ အလာႈနးအလာ (၂၀၀၉-၂၀၁၇)

ေျမပ႔ ေဆာငႈနးေျမပ႔ ႏမႈနးင(ေဆာငႈနးစဥႈနးနမား) ႏမႈနးင(ေဆာငႈနးေႏာငႈနးနမား)

65

ေ ၂၂႕ ောစ ကေ ြမႈ က (၂ ၉-၁ မ ၂ ၁၆-၁၇)

ဟငြခတအ ေမကြအႀက ငမ ာြ ― င႐းတ႕ ေကကရ နနႏငး ေကကရ နျ

ရခ ငျေျနယအတ ငြ အဘ ကစ ကေ ြရျး ဟငြခတအ ေမကြအႀက ငမ ာြမာ င႐းတ႕ ေကကရ နနႏငးေကက ရ နျ တ ႔က ၊ျေျတ ငြစာြရြရနအတ က စ ကေ ြေကရျ။86 ရ ႔ရာတ င၊ ျေျတ ငြ ေစ ြက ကႏငးဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငငရ ႔ မေကာ ေရြမႏစမ ာြက တငေ ႔ ေရာငြခ ါရလာေကရျ။

းယာြ ၃၁႕ ရခ ငျေျနယရ ႏစအါရလ ကစ ကေ ြရျး ဟငြခတအ ေမကြအႀက ငရြႏစ ကေ ြမႈ က (၂ ၉-၂ ၁၇) 87

င႐တစ ကေ ြမႈအ ေျခအ ေန (၂ ၉-၂ ၁၇)

86 U Aung San Thar, the Deputy Director, the Department of Agriculture, Rakhine State 87 Ibid

းာႏစ ငရတ ေကကရ န ေကကရ နျ

က

၂ ၉-၁ ၃၄,၉၃၉ ၃,၄၃၇ ၁,၂၁၉

၂ ၁ -၁၁ ၃၆,၁၆၃ ၃,၅ ၃ ၁,၃၉၂

၂ ၁၁-၁၂ ၃၄,၄၃ ၁,၈၉၇ ၇၇၂

၂ ၁၂-၁၃ ၃၃,၆၆၂ ၁,၇၅၅ ၇ ၄

၂ ၁၃-၁၄ ၃၃,၅၄၇ ၁,၇၅၃ ၇၃၅

၂ ၁၄-၁၅ ၃၄,၁၃၉ ၁,၇၅၆ ၇၆

၂ ၁၅-၁၆ ၃၄,၃၉၄ ၁,၇၅၂ ၇၆

၂ ၁၆-၁၇ ၃၄,၃၃၃ ၁,၇၇၅ ၈ ၃

၀

၂၀၀၀၀

၄၀၀၀၀

၆၀၀၀၀

၈၀၀၀၀

၁၀၀၀၀၀

၁၂၀၀၀၀

၂၀၀၉-၁၀ ၂၀၁၀-၁၁ ၂၀၁၁-၁၂ ၂၀၁၂-၁၃ ၂၀၁၃-၁၄ ၂၀၁၄-၁၅ ၂၀၁၅-၁၆ ၂၀၁၆-၁၇

ဧက

ဘ႑ာႏစ

ႏစအလကပ႔မ ႈနးစာႏဧက (၂၀၀၉-၁၇)

မတပ႔ ပ႔တစမႈနး ဘကတ ပ႔ႀကႈနး ပ႔လြ ႈနး ပ႔စငႈနးငာႏ ကလာႈနးပ႔

၃၂၀၀၀၃၃၀၀၀၃၄၀၀၀၃၅၀၀၀၃၆၀၀၀၃၇၀၀၀

င႐တစကပ ႈနးမ အေျခအေ (၂၀၁၉-၂၀၁၇)

ဧက

66

ေ ၂၃႕ ေကကရ နနႏငး ေကကရ နျ စ ကေ ြမႈအ ေျခအ ေန (၂ ၉-၁ ―၂ ၁၆-၁၇)

ေဆြရ ကႀကြ႕ က မြရြႏငး က မြရ က

းယာြ ၃၂႕ ရခ ငျေျနယရ ႏစအါရလ က စ ကေ ြရျး ေဆြရ ကႀကြ႕ က မြရြႏငး က မြရ ကတ ႔ စ ကေ ြ က (၂ ၉-၂ ၁၇) 88

းာႏစ ေဆြရ ကႀကြ က မြရြ က မြရ က

( ကနမား) ၂ ၉-၁ ၄,၆၁၃ ၆,၇၁၄ ၁,၁၂၆ ၂ ၁ -၁၁ ၄,၇ ၇ ၆,၇၃၆ ၁,၁၆၆ ၂ ၁၁-၁၂ ၄,၆ ၅ ၆,၈၇၄ ၁,၂ ၄ ၂ ၁၂-၁၃ ၄,၅၄၆ ၆,၈၇၄ ၁,၂ ၂ ၂ ၁၃-၁၄ ၄,၅၃၄ ၆,၇၈၁ ၁,၂ ၃ ၂ ၁၄-၁၅ ၄,၉၆၂ ၆,၇၈၅ ၁,၂ ၈ ၂ ၁၅-၁၆ ၄,၅၂၆ ၆,၇၈၅ ၁,၂၂၈ ၂ ၁၆-၁၇ ၄,၅ ၂ ၆,၇၈၈ ၁,၂၃၆

ေ ၂၄႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြ၊ ေဆြရ ကႀကြ႕ က မြရြႏငး က မြရ ကစ ကေ ြမႈအ ေျခအ ေန (၂ ၉ မ ၂ ၁၇)

88 Ibid

၀

၁၀၀၀

၂၀၀၀

၃၀၀၀

၄၀၀၀

၅၀၀၀

၆၀၀၀

၇၀၀၀

၈၀၀၀

၂၀၀၉-၁၀ ၂၀၁၀-၁၁ ၂၀၁၁-၁၂ ၂၀၁၂-၁၃ ၂၀၁၃-၁၄ ၂၀၁၄-၁၅ ၂၀၁၅-၁၆ ၂၀၁၆-၁၇

ဧက

ေဆႈနးရြကႀကႈနး ကြမႈနးာႈနး ကြမႈနးရြက

၀

၅၀၀

၁၀၀၀

၁၅၀၀

၂၀၀၀

၂၅၀၀

၃၀၀၀

၃၅၀၀

၄၀၀၀

၂၀၀၉-၁၀ ၂၀၁၀-၁၁ ၂၀၁၁-၁၂ ၂၀၁၂-၁၃ ၂၀၁၃-၁၄ ၂၀၁၄-၁၅ ၂၀၁၅-၁၆ ၂၀၁၆-၁၇

ၾကကာြ ၾကကာြ ျ

67

က မြရြ က မြရြေငက ၊ ေျမာကဥြ႕ မငြျောြႏငး၊ ေက ာက ေတာၿမ နယမ ာြတ င စ ကေ ြရျ။ က မြရြက ၊ျေျနယတ ငြႏငး ျေျတ ငြ ေစ ြက ကမ ာြတ င၊ ေရာငြခ ရျ။ က မြရြက အ ႏၵ ယႏငး ဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငငရ ႔ တငေ ႔ ေရာငြခ ေကရျ။ မေကာမႏစမ ာြက က မြရြစ က ေတာငရမ ာြ က မြရြစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြမ အျမတအမ ာြအျောြရရ ေကရျ။ ၂ ၁၈ ခႏစတ င၊ျမနမာတစႏ ငငါရလြ စ ကေ ြထတါရလေမႈရျ တနခ န ၁ , ခန႔ထ ကရ ေရာါရလျြ၊ျေျေ ေစ ြက ကရ ႔ တနခ န ၄ , ၊ ေက ာခန႔ တငေ ႔ ေရာငြခ ခားရျ။89 က မြရြစ က ေတာငရမ ာြအ ေနျ ငး ကါရလာြတန ျမစ ေေကာငြ ကစရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ စမက နြၿေြ ေျမာကရျးအခာ က မြရြစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြမ ေ မ င ေင ရရ ါရလာမျဟ၊ ေမ ာါရလငးေကရျ။

က မြရြေငစ ကေ ြျခငြမ ေကာကယအခ ကအါရလကမ ာြ90

က မြရြစ ကေ ြရျး ရ ယာစစ ေောငြ ၁၅ က တျ ေနရာ ေျမာကဥြႏငး မငြျောြ က မြရြရြရနေကာျမငးခ န ၇ − ၁ ႏစထ စ ကေ ြရရျ ခြဆ တရျးအႀက မ ေရ တစႏစါရလ င ၃ ႀက မမ ၆ ႀက မထ ႏစစဥအထ ကႏႈနြ တစ ကါရလ င က မြရြ ၁ , –၁၅ ,

ေစ ြႏႈနြ ၁၊ ေမာငြ (၂၅ ေ ာ) ါရလ င က ေ ၆ , – ၁ ,

ေစ ြက က ျေျတ ငြ ေစ ြက ကႏငး ဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငင

ႀက

ႀကရျ၊ျမနမာႏ ငငအတ က အဘ ကစကမႈရြႏတစချ စရျ။ မေကာမ ေရြမႏစမ ာြက ၊ ျေျတ ငြရေကာြစာြရြ မႈ၊ ျမငးတကါရလာရျးအတ က ေေကာငး ႀကစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြအရ နရါရလာရျ။ ႀကက မႏေ ေါရလြ႕ ောခြႏငးမ န ျေျနယတ ႔တ င အဘ ကစ ကေ ြေကရျ။၊ ျေျတ ငြ ေစ ြက က ယါရလ အာြက ၊ျေျးမရနအတ က ရခ ငျေျနယ႕ ကခ ငျေျနယႏငး ရမြျေျနယတ ႔ယ၌ါရလျြ ႀကက စ ကေ ြေကရျ။ ရခ ငျေျနယတ င ႀကက ၊ ေက ာက ေတာႏငး၊ ေျမာကဥြၿမ နယမ ာြတ င အဘ ကစ ကေ ြရျ။ ႀကက ရေကာြထတ ါရလေရနအတ က အဘ ကအရြျေရျ။၊ ေက ာက ေတာၿမ နယတ င တစ ေန႔ါရလ င ႀကတနခ န ၃ မကထရစတန ႀက တႏ ငရျး ရေကာြစက႐းတစ႐းရ ၿေြ ေဒရထ ကႀကမ ာြက အဘ က ယယရျ။ အထြရျ ငး၊ျေျတ ငြ ယါရလ အာြျမငးမာြါရလာျခငြ ေေကာငး ႀကစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြရျ အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျးါရလေငနြျ စရျ။91 ေက ာက ေတာရေကာြစက႐းတ ငါရလျြ ထတါရလေါရလ ကရ ၿေြ ဂၤါရလာြ ေဒးရႏငး အ ႏၵ ယ ေစ ြက ကမ ာြရ ႔ တငေ ႔ႏ င ရျ ငး ႀကစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြရျ အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျး ါရလေငနြျ စရျ။

းယာြ ၃၃႕ ရခ ငျေျနယယ၌ ႏစအါရလ ကႀကစ ကေ ြ က (၂ ၉-၂ ၁၇) 92

းာႏစ ႀက၊( ကနမား)

၂ ၉-၁ ၂,၆၇၉

၂ ၁ -၁၁ ၂,၄၆၁

၂ ၁၁-၁၂ ၂,၂ ၆

၂ ၁၂-၁၃ ၁,၉၈၇

၂ ၁၃-၁၄ ၁,၅၈၅

၂ ၁၄-၁၅ ၁,၈ ၅

၂ ၁၅-၁၆ ၁,၈၆၈

၂ ၁၆-၁၇ ၁,၂၇၇

89 Myanmar Times, “India bans betel nut imports as illegal trade rises”, 25 May 2018. URL:

https://www.mmtimes.com/news/india-bans-betel-nut-imports-illegal-trade-rises.html 90 U Hla Shwe, Farmer of Betel Nut Farming, Nga Mae Pyin Village, Mrauk-U Township. Ph: 09 261195995 91 U Thar Sein, Sugarcane Farmer, Kyauktaw Sugar Mill. Ph: 09 264 984486 92 Ibid

ေက (၂ ၁၆-၁၇) ရခ ငျေျနယတ င ၁,၂၇၇ က စ ကေ ြါရလ ကရ ရျ။

၀

၁၀၀၀

၂၀၀၀

၃၀၀၀

ဧက

ႀကာႏစကပ ႈနးျခငႈနးအေျခအေ (၂၀၀၉-၂၀၁၇)

68

ဟငြရြဟငြရ ကႏငး ရစရြမ ာြ

းယာြ ၃၄႕ ရခ ငျေျနယရ ႏစအါရလ က ဟငြရြဟငြရ ကႏငး ရစရြမ ာြ စ က ကမ ာြ (၂ ၉-၂ ၁၇) 93

းာႏစ အာါရလြ ငက ေေ ာ ဟငြရြဟငြ

ရ ကမ ာြ အရြမ ာြ

က

၂ ၉-၁ ၉,၃ ၄ ၆,၉၆၂ ၉၆,၅၄၇ ၅၈,၂၃၇

၂ ၁ -၁၁ ၉,၃၉၂ ၇, ၉ ၁ ၁,၁၅၂ ၅၉,၄၁၄

၂ ၁၁-၁၂ ၈,၇ ၇,၁ ၂ ၉၈,၅၇၁ ၆ ,၇၅၈

၂ ၁၂-၁၃ ၇,၈၅၃ ၇,၁၄၇ ၉၄,၄ ၈ ၆ ,၉ ၁

၂ ၁၃-၁၄ ၈, ၁၆ ၇,၂၁၆ ၉၆,၅၆၅ ၆ ,၈၅

၂ ၁၄-၁၅ ၈, ၇၄ ၇,၂၃ ၉၈,၉၅၉ ၆၁,၆၃၁

၂ ၁၅-၁၆ ၈,၂၃၇ ၇,၃၆ ၉၇,၂၆၉ ၆၆,၉၈၉

၂ ၁၆-၁၇ ၈,၂၅၂ ၇,၅၇၅ ၉၆,၉၉ ၆၇,၂၁၇

ရဟ ဠ

ရဟ ဋစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြရျ အါရလာြအါရလာ ေကာငြ ေရာ စြေ ာြ ေရြါရလေငနြတစချ စၿေြ ႏ ငငျခာြ ယါရလ အာြ ရ ရျ။ ၂ ၁၈ ခႏစတ င၊ျမနမာႏ ငငရဟ ဠ ေစးေ ႔ကနမ၊ ေဒေါရလာ ၁ .၁ ရနြ င ေင ရရ ခားရျ။94 ရခ ငျေျနယ တ င ရဟ ဠက ၊ ေက ာကျ ခ႐း င႕ အမြၿမ နယတ င အမ ာြဆြစ ကေ ြရျ။ ႏ ငငျခာြ ေစ ြက ကခ ငမာ ေရာါရလျြ ရဟ ဠစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြမ အျမတအစ နြရရ မႈနျြောြရျ။ အ ေေကာငြရငြမာ စ ကေ ြနျြေျာ႕ ထတေ ြမႈႏငး ေင ေေကြအခကအခာမ ာြ ေေကာငး၊ျ စရျ။ ရ ႔ရာတ င ရဟ ဠစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြရျ အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျ။ အထြရျ ငး ရဟ ဠ ငႏငး ရဟ ဠရစါရလေငနြ စရျးါရလေငနြမ ာြရျ အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျ။95

ေက ာကျ ခ႐ င႕ အမြျမ နယရြဟ ဠစ ကခငြမ ေကာကယအခ ကအါရလကမ ာြ96

စစ ေောငြစ ကေ ြ က ၈ က တစ ကါရလ င ထ ကရ ႏႈနြ ၄, ေ ာ ရြႏထ ကရ ရျးရကတမြ ၆ ႏစ ခြဆ တရျးရာရ ေ ေ ေ ာရမ၊ ေမါရလအတ ငြ ရ ေါရလာငမႈ စောြက ထာတ င ေ ႔ကန ေစ ြက ကမ ာြ ယကနမ႕ တ႐းတ႕ စငကာေႏငး ထ ငြ

၆.၂.၂ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြကးတ ငရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ

ရ ငြအာြစါရလေငနြမ ာြ မ ြ ေစးျ န႔ျ ြျခငြ ေျမေရးာ႕ ရြႏထ နြရ မြရနႏငး ေ ြရတ ေဆြႏငး မ ႈ ေဆြမ ာြ၊ျ န႔ျ ြျခငြ စ ကေ ြ ေရြရြစကယႏလရာြႏငး စကက ရ ယာမ ာြ၊ျ န႔ျ ြျခငြ

ျေျေငထတါရလေမႈါရလေငနြမ ာြ စ ကေ ြ ေရြႏငးရကဆ င ေရာထတါရလေ ေရြါရလေငနြမ ာြ တန ြ ေောငြျ ျးါရလယယာထ ကကနမ ာြထတါရလေျခငြ ရ ေါရလာငမႈ႕ ထတေ ြမႈႏငး စျရ တြါရလေငနြ

ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြါရလေငနြ

ေထာကေး ေရြက နရကရ အဘ ကက ရျးေဂၢ ါရလအ ာ အစျြမ ာြ

ႏငးအာမခါရလေငနြ န ေဆာငမႈမ ာြ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြရမ ာယအရငြအ ာ ါရလေငနြ ရ ေတရနႏငး ၿ ြ ေရြါရလေငနြ ေစ ြက ကရာ ေ ေရြအ ာ မ ာြ ာ စျြျခငြ

93 Ibid 94 The Global New Light of Myanmar, “Myanmar earned $ 10.1 million from cashew nut exports”, January

16,2018. Website: http://www.globalnewlightofmyanmar.com/myanmar-earned-10-1-million-cashew-nut-ex-ports/

95 U Kyaw Kyaw Linn, Cashew Farmer, Ann township. Kyauk Phyu district. 96 Ibid.

၀

၂၀၀၀၀

၄၀၀၀၀

၆၀၀၀၀

၈၀၀၀၀

၁၀၀၀၀၀

၁၂၀၀၀၀

ဧက

69

၆.၂.၃ စ ကေ ြ ေရြကးအာြရြရေျခငြ

အာြရာခ က႕ အာြနျြခ ကရြရေမႈ

ေျ ဆ ရမ ာြရ ောထာြအျမငမ ာြ အာြရာခ ကမ ာြ

“ ေက ာက ေတာႏငးေါရလက ၿမ နယမ ာြတ င ေျမေရးာ ေကာငြမ နရျး၊ ေျမအမ ာြအျောြရ ရျ။97 အထြ ရျ ငး ေါရလြၿမ ျမစႏငးကါရလာြတနျမစ မြတစ ေါရလ ာက ရြႏမ ာြက က ယက ယျေန႔ျေန႔ စ ကေ ြႏ ငရျ။” 98 ——————————— “ငေါရလကမြ ေျခတစ ေါရလ ာက ဟ တယမ ာြတ ြေ ာြါရလာ ျခငြ ေေကာငး ရြႏမ ြစႏငးေငါရလယစာမ ာြ ယါရလ အာြ ျမငးတကါရလ ကရ ရျ။ ဟငြရြဟငြရ ကမ ြစစ ကေ ြ ေရြရျ အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျး ရငြႏြျမႇေႏမႈ ကးတစချ စရျ။” 99

စ ကေ ြ ေျမ ေောမ ာြျခငြ ေက ြါရလက ေဒရတ ငါရလေရာြအငအာြရ ျခငြ ေရရ ငြစ ကေ ြရန၊ ေဆာငြႏငး ေႏ ရာရတ င၊ ေရခ ရရ ျခငြ ႏ ငငျခာြ ေစ ြက ကႏငး နြကေစ ာရ ျခငြ

အာြနျြခ ကမ ာြ

ကၽ မြက ငါရလေရာြမ ာြ ရာြောြျခငြ ါရလယယာရ ငြအာြစမ ာြအတ က၊ ေင ေေကြအခကအခာရ ျခငြ စ ကေ ြ ေရြဆ ငရာ အရ ေျာနျြောြျခငြ႕ ကနစျထတ

ါရလေ႕ စျရ ေ႕၊ျေျေင နတြရျးနျြေျာမ ာြမရ ျခငြ100

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

ကနထ႐း ကါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ ါရလယယာရြစကေစၥျြမ ာြျ န႔ျ ြ ေရာငြခ ျခငြ ေျမေရးာျ န႔ျ ြ ေရာငြခ ျခငြ ထ ကႏႈနြ ေကာငြမ ြ ေစးမ ာြထတါရလေျခငြ 101 ထ ကႏႈနြ ေကာငြမ ြ ေစးမ ာြ၊ျ န႔ျ ြ ေရာငြခ ျခငြ ေရခ ရ ေါရလာငကနမ ာြ တျ ေဆာကျခငြ စောြခ မ ထငြမြ ေရ ြထတါရလေျခငြ102 ရာြငာြ ေမ ြျမ ေရြကးအတ ကအစာမ ာြ ထတါရလေျခငြ103 ဆနေကား ထတါရလေျခငြ104

ၿခ မြ ေျခာကမႈမ ာြ

ရာရဥတ ေျောငြါရလာျခငြ႕ မနတ ငြမ ာြတ ကခတမႈ ါရလမ ြ ေရြေဋ ေကကျ စေ ာြျခငြ105

97 U Ba Maung (Managing Director), U Khin Maung Win Soe (Director), U Aung Myint (Director), Kyauk Taw

Public Company Ltd. 98 U Than Hlaing, Former Chairperson, Mrauk U Hotel, Ann Pauk Wa Company Co Ltd. Ph. 09 783331111 99 U Ali Ko, Resident Manager (Amazing Ngapali Resort Hotel, Ph.09 402773606 100 U Myo Win, the Chairman of Rice Mills Association (Thandwe), Ph: 09 421756978 101 U Shwe Tun Aung, the Chairman, the Rakhine Rice Company 102 Ibid 103 Ibid 104 Ibid 105 U Toe Wai, the State Official, the Department of Agriculture, Rakhine State

70

စ ကေ ြ ေရြကး စ ကေ ြ ေရြကးတ ငါရလေငနြါရလေက ငရနအတ ကတျရ ဆာႏငး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ေနရာမ ာြ

71

၆.၃ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကး

၆.၃.၁ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကးအာျခင ေ ာျေမႈ ၂ ၁ ခႏစ႕၊ျမနမာႏ ငင ႏ ငင ေရြႏငးစြေ ာြ ေရြအရ ငကြ ေျောငြမႈက စတငရျးအခ နမစရ၍ ဟ တယႏငခရြရ ာြ ါရလာ ေရြကးရျ ရခ ငျေျနယအါရလာြအါရလာ ေကာငြ ေရာ စြေ ာြ ေရြကးတစခအျ စထ က ေေေါရလာခားရျ။ ရခ ငျေျနယအတ ငြ ရာ ရယးာတက ယ မႈ႕ ယဥ ေက ြမႈႏငးရမ ငြဆ ငရာအ ေမ အႏစမ ာြ၊ ေောေက ယ ျခငြ႕ ေဒရခတ ငြရငြရာြမ ြႏ ယစမ ာြ ထြျခာြရျး ေရရါရလကကာမ ာြစရျး အခ ကအါရလကမ ာြရျ၊ျေျတ ငြ ျေျေခရြရ ာြမ ာြက ဆ ာ ေဆာင ေနရျးအခ ကအါရလကမ ာြျ စရျ။ ရခ ငျေျနယအတ ငြ အဘ ကခရြရ ာြမ ာြရ ာြါရလာါရလျေတရျး ေနရာမ ာြမာ ရခ င ရငမ ာြနနြစ ကခားရျး ေျမာကဥြျမ ႕ အာရအါရလေဆြကမြ ေျခတစချ စရျး ငေါရလကမြ ေျခတ ႔ျ စေကရျ။ ထ ႔အျေင ရခ ငကမြ ေျမာင တစ ေါရလ ာက ရာ အတ ငြတျရ ေနရျးကမြ ေျခမ ာြႏငးခရြရ ာြမ ာြက ဆ ာ ေဆာငႏ ငရျး၊ ေနရာအမ ာြအျောြ ရ ရျ။ ါရလကရ အ ေျခအ ေနတ င ရခ ငျေျနယအတ ငြါရလျေတါရလေက င ေနရျး ဟ တယအါရလြ ေောငြ ၅၃ ါရလြရ ရျ။ ဟ တယအမ ာြဆြမာ ငေါရလၿမ နယ ရတ ာခ႐း ငတ ငရ ရျ။ ငေါရလကမြ ေျခတစ ေါရလ ာက ဟ တယအါရလြ ေောငြ ၃၉ ါရလြရ ၿေြ႕၊ ေျမာကဥြႏငးစစ ေတ ၿမ တ င ဟ တယ ၅ ါရလြႏငး ေက ာကျ တ င ဟ တယ ၄ ါရလြရ ရျ။ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြ နႀကြနာန စာရငြအရ ၂ ၁၇-၁၈ ခႏစတ င ရခ ငျေျနယရ ႔ ႏ ငငတကာခရြရ ာြ ျးရျ ၆၄,၇၂၇ ဥြ င ေရာကါရလျေတခားရျ။

းယာြ ၃၅႕ ၂ ၁၈ ခႏစ ဟ တယႏငး ခရြရျအ ေရအတ က (ခ႐း ငအါရလ က) 106

စဥ ခ႐း င ႏ ငငျခာြရာြ ခရြရ ာြမ ာြ ဟ တယမ ာြ

၁ စစ ေတ ၈,၂၉၇ ၅ ၂ ေျမာကဥြ ၃,၂၃၈ ၅ ၃ ေက ာကျ ၂,၆၉၆ ၄ ၄ ရတ ာ ၅ ,၄၉၆ ၃၉

စစ ေောငြ ၆၄,၇၂၇ ၅၃

ေ ၂၅႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြ ႏ ငငျခာြခရြရ ာြမ ာြ င ေရာကမႈ - ခ႐း ငအါရလ က

106 Department of Hotel and Tourism (2017-2018)

ရခ ငျေျနယအတ ငြ အဘ ကခရြရ ာြမ ာြ ရ ာြါရလာါရလျေတရျး ေနရာမ ာြမာ ရခ င ရငမ ာြနနြစ ကခားရျး၊ ေျမာကဥြၿမ ႕ အာရ အါရလေဆြ ကမြ ေျခတစချ စရျး ငေါရလကမြ ေျခတ ႔၊ျ စေကရျ။

၀

၁၀၀၀၀

၂၀၀၀၀

၃၀၀၀၀

၄၀၀၀၀

၅၀၀၀၀

၆၀၀၀၀

စစေတြ ေျမာကစဥႈနး ေက ာကျ ာာႏတြ႔

ျပပပခရႈနးာြာႈနးဧပ

ာပမ ာႈနး

ခ႐င

၂၀၁၈ ခႏစ ရခငျပပ ငာ႔လာေရာကောာ ျပပပခရႈနးာြာႈနးဧပ ာပမ ာႈနး ႏ ငႈနးငစဥခ က

72

ရခ ငျေျနယရ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလာ ေရြါရလေငနြ အဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြ

ရခ ငျေျနယ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကး အဘ ကက ရျး အက ြရကဆ ငရမ ာြက ၊ ေအာကောအတ ငြ ေ ာျေောရျ။ ၁ ရခ ငျေျနယအစ ြရ ၂ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြဥြစြနာန႕ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလာ ေရြ နႀကြနာန ၃ ဟ တယါရလေငနြရငမ ာြအရငြ (ရခ ငးန) 107

၆.၃.၂ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကးႏငးရကဆ ငရျး ဥေ ေဒႏငးကနေကာြခ ကမ ာြ ၁ ျမနမားခရြရ ာြါရလေငနြဥေ ေဒ (၂ ၁၈) ၂ ဟ တယါရလေငနြႏငး တျြခ ရ ေရာါရလေငနြါရလ ငစငဆ ငရာအမ န႔ (၂ ၁၁) ၃ ခရြရ ာြါရလာ ေရြါရလေငနြဆ ငရာအမ န႔ (၂ ၁၁) ၄ ခရြရ ာြေ ႔ ေဆာင ေရြါရလေငနြါရလ ငစငဆ ငရာအမ န႔ (၂ ၁၁) ၅ ကမြ႐း ြတနြကမြ ေျခ ရ ယာမ ာြဆ ငရာကနေကာြခ ကမ ာြ

ရခ ငျေျနယအတ ငြါရလျေတစရာျမငက ငြမ ာြ

ေျမာကဥြၿမ ရျ ေရြရခ ငရငမ ာြၿမ ေတာျ စၿေြ႕၊ျမနမာႏ ငင၊ ေရြ ေဟာငြယဥ ေက ြမႈအ ေမ အႏစ ေနရာမ ာြ မ ာြအနက ထငရာြရျး၊ ေနရာတစခ၊ျ စရျ။ ရာစ ႏစခ ရကတမြရ ရျး ဒၶေထ ြ ေတာမ ာြ႕၊ ေစတမ ာြ႕ ၿမ တတ ငြႏငးနနြၿမ ႐း ြ႕ နနြ ေတာရာအက ငြအက န မ ာြျေျးႏက ေနရျးဤၿမ ရျ က ေမာၻဒြယာြႏ ငငရ အန ေကာေထ ြ ေတာႏငး ထ ငြႏ ငင အယဒၶယၿမ မ ာြႏငး န ႈငြယဥါရလ င ခရြရ ာြမ ာြ င ေရာကါရလျေတမႈမာ

မ ာြစ ာ ေနာကက က နါရလ ကရ ရျ။ ရ ႔ရာတ င ခရြရ ာြ ါရလာ ေရြါရလမြ ေေကာငြႏငး အ ေျခခအ ေဆာကအအမ ာြ တ ြတကါရလာရျးအတ က ခရြရျ င ေရာကမႈ ယခင ကထက တ ြျမငးါရလာါရလ ကရ ရျ။၊ ေျမာကဥြ ေါရလယာဥ က ငြတ ြခ ာ ေဆာကါရလေရန ါရလ ာထာြခ ကအစအစဥ ရ ရျး၊ ေရြ ေဟာငြၿမ တစၿမ ျ စရျး၊ ေျမာကဥြရျ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလာ ေရြကးတ င ရငြႏြျမ ေႏရနအခ ငးအါရလမြ ေကာငြမ ာြရ ရျး ေနရာ တစချ စရျ။

ငေါရလကမြ ေျခရျ အာရတ ငအါရလေဆြကမြ ေျခတစခ ျ စၿေြ႕ ရခ ငျေျနယရ ႔ ခရြရ ာြမ ာြါရလာ ေရာကါရလျ ေတရျး အထငရာြဆြ ေနရာတစခါရလျြ၊ျ စရျ။ ငေါရလကမြ ေျခတ င ဟ တယ ၃၉ ါရလြ ရ ရျ။ ရခ ငျေျ နယအစ ြရအ ေနျ ငး ရတ ာခ႐း ငအတ ငြ ဟ တယးနမ ာြ ေ ာထတ ေရြအတ က စစဥ ေရြဆ ာ ေဆာငရ ကါရလ ကရ ရျ။ ကမြရာယာ-ဆေရ ာြ- ေမာ ေရကခ င ေနရာ မ ာြတ င

ဟ တယးနါရလေငနြ၌ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ ရ ရျ။ ခ ငး ေတာ-ါရလြရာခ င- ေရကရာခ င ကမြ ေျခတ င ါရလျြ ဟ တယးနထတ ေ ာါရလ ကရ ရျ။

107 Myanmar Hoteliers Association, No.3A, Conner of Waizayandar Rd & Thanthumar Rd, Thuwanna Ward,

Thingangyun Tsp, Yangon. Ph: +95 1 8551014

ေျမာကဥြရမ ငြ င ေနရာမ ာြ

ငေါရလကမြ ေျခႏငးအေနြ ေျ ေနရာမ ာြ

73

ေါရလြၿမ ျမစရျ ရခ ငျေျနယအတ က အတ က အါရလ နအ ေရြောရျး၊ျမစတစ စငြျ စရျ။ ရခ ငာရာစကာြအရ ျမစ ေြတစ ကတ င ရခ ငမငြဆက မ ာြ၊ ေခတ ေါရလြ ေခတတ ငထ နြကာြခား ရျး ၿမ ေါရလြၿမ က အစ ာျေရ၍၊ ေါရလြျမ ျမစဟ ေခေရျ။၊ ေါရလြၿမ ျမစရျ ခ ငြ ျေျနယ႕ မငြတေခ႐း င႕ မတေျမ နယ တ င စတငျမစ ာြခၿေြ ၁၆၂ မ ငရျ ါရလ ာြရျး၊ျမစတစစငြျ စရျ။ ရခ င ျေျနယအတ ငြ၊ ေရ ေေကာငြရ ာြါရလာ ေရြအတ က အ ေရြောရျးျမစတစစငြ ျ စ႐းရာမက ရာ ေရခ ရရ ႏ င ေရာ ေေကာငး ရာရ ေေေရြႏမ ာြ႕ ဟငြရြ ဟငြရ ကမ ာြစ ကေ ြ ေရြအတ က အါရလ န အါရလ နအ ေရြောရျးျမစျ စရျ။

ထ ႔အျေင၊ျမစကမြ ေြ တစ ကတစ ခ ကတ င တ ငြရငြရာြမ ြႏ ယစမ ာြ ျ စေကရျး ခ ငြ႕ ၿမ ႕ ခမ႕ ရကစရျး ရခ ငမ ြႏ ယစမ ာြ၊ ေနထ ငေကရျ။ ဤ ေဒရတ င ရာ ခရြရ ာြါရလေငနြ အျေင စ ကေ ြကးတ ငါရလျြ ရငြႏြျမ ေႏရန အခ ငးအါရလမြ ေကာငြမ ာြရ ရျ။

မာန ေအာငကၽ နြရျ၊ ျမနမာႏ ငငတ င ဒတ ယအႀကြဆြ ကၽ နြျ စရျ။ ခ ဒ ာ ကၽ နြ (Cheduba Island) ဟါရလျြ ါရလရ မ ာြရျးကၽ နြတစကၽ နြျ စရျ။ ဂၤါရလာြေငါရလယ ေအာတ င တျရ ျေြ ရမြျ ာကၽ နြႏငးနြကေရျး ကၽ နြျ စ ရျ။ မာန ေအာငကၽ နြေတရျ ၅၅ မ ငခန႔ရ ျေြ ကၽ နြစစ ေောငြ ရ ယာမာ ၂ ၂. ၅ စတရနြမ ငရ ရျ။ ထြျခာြ ရျး ေျမမ ကႏာအရ ငအျေငမ ာြႏငးရန႔

ရငြျေြရျါရလ ာြေငါရလယကမြမ ာြ ရ ရျး ကၽ နြျ စ ေရာ ေေကာငြ ရာ က အ ေျခ ခ ေရာ ခရြရ ာြါရလေငနြ ႔ျ ြတ ြတက

ရနတ က အါရလာြအါရလာ ေကာငြရ ရျ။ ထ ႔အျေင ဤကၽ နြရျ မ ြ ေကာငြႏ ာြ ေမ ြျမ ေရြအတ က း ေြကငြ းနရတမတၿေြ ႏ ာြ ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြက ါရလေက ငရနရငး ေတာ ေရာ ကၽ နြတစကၽ နြျ စရျ။ မာန ေအာင ေါရလယာဥက ငြတ ြခ ာ ေရြါရလေငနြမ ာြ တ ြတကါရလာ ေနရျးအတ က ရာ က အ ေျခခ ေရာခရြရ ာြါရလေငနြ ကးယ၌ ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြရ ရျ။

ေါရလြၿမ ျမစ ေဒရ ရာ ခရြရ ာြါရလေငနြ

မာန ေအာငကၽ နြရာ က အ ေျခခ ေရာ ခရြရ ာြါရလေငနြစမက နြ

74

၆.၃.၃ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကးတ ငရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ

ေနရာ • စမက နြ ဂ ကမြရာယာ-ဆေရ ာြ- ေမာ ေရကခ ငဟ တယးန108 ရတ ာ ခ ငး ေတာ-ါရလြရာခ င- ေရကရာခ ငဟ တယးန မာန ေအာင မာန ေအာငကၽ နြရာ က အ ေျခခ ေရာခရြရ ာြါရလေငနြစမက နြ ေျမာကဥြ ေါရလြၿမ ျမစ မြရာ အ ေျချေခရြရ ာြါရလေငနြ

၆.၃.၄ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကးက ရြရေျခငြ

အာြရာခ က႕ အာြနျြခ ကရြရေမႈ

ေျ ဆ ရမ ာြရ ောထာြအျမငမ ာြ အာြရာခ ကမ ာြ

“တျခာြတ ငြ ေဒရႀကြမ ာြႏငးျေျနယမ ာြ က ာျခာြရျးအခ က ငေါရလကမြ ေျခႏငး၊ ေျမာကဥြ ေရြ ေဟာငြၿမ ထငရာြမႈ ေေကာငး ရခ ငျေျနယ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြရျ အတ ငြ အတာတစခအထ ၿ ြတ ြတကၿေြျ စရျ။” ——————————— “ရတ ာခ႐း ငတ င မထတ ေ ာရ ေရြရျး ေငါရလယကမြ ေျခ အမ ာြအျောြရ ရျ။ ဟ တယႏငးအေနြ ေျ စခနြ ါရလေငနြကး တ ႔တ င ရငြႏြျမ ေႏရန၊ ေျမ ေနရာအ ေျမာကအမ ာြရ ရျ။” ——————————— “အဘ ကက ရျး၊ျေ နာတစရေမာ၊ ေျမ ေစ ြႏႈနြမ ာြအဆမတန ေကြျမငးမႈျ စရျ။ ါရလကရ ေောက ေစ ြ ေျမတစ ကက က ေ ေင ရ နြ ၁၅, ႏငး ၃၅, ေကာြရ ရျးအတ က ရငြႏြျမ ႇေႏါရလ ရျး ါရလေငနြရငမ ာြအ ေနျ ငး ၊ ေျမ ေနရာတစခတျြအတ က ေင ေေကြအ ေျမာကအျမာြရြစ ာရန အခကအခာရ ႏ ငရျ။” 109

——————————— “ါရလကမႈေျာစြေ ာြ ေရြါရလေငနြရျ ရတ ာႏငး၊ ေျမာကဥြၿမ တ ႔ တ င အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျး စြေ ာြ ေရြတစချ စရျ။ ကနေကမြမ ာြ အါရလ ယတကရရ ႏ ငၿေြ႕ ခရြရ ာြါရလေငနြ ၿ ြ တ ြတကါရလာရျးအ ေါရလ ာကအါရလာြအါရလာရ ေရာ ေ ာကရျ မ ာြါရလျြ တ ြေ ာြါရလာါရလ ကရ ရျ။” 110

——————————— “ရခ ငျေျနယတ င အဘ ကရငြႏြျမ ေႏႏ ငရန အ ေကာငြဆြ ကးမာ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကး၊ျ စရျ။ ရာ အ ေါရလ ာက တျရ ေနရျး ကမြ ေျခမ ာြ အမ ာြအျောြရ ၿေြ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလာ ေရြါရလေငနြ ၿ ြါရလာရျႏငး တစျေ င နက မေကာမ ဤကမြ ေျခမ ာြါရလျြ တ ြတကါရလာႏ ငရျ။” 111

မထတ ေ ာရ ေရြရျး ရာ အတ ငြရ ရျး ကမြ ေျခမ ာြႏငး ယဥ ေက ြမႈ ေနရာ မ ာြရ ျခငြ

ဟ တယါရလေငနြါရလေက င ေဆာငရ ကရန ေျမ ေနရာအမ ာြအျောြရ ျခငြ

ျမနမာႏ ငငႏငး၊ ေဒရတ ငြၿမ ႀကြမ ာြႏငး နြကေမႈရ ျခငြ

အာြနျြခ ကမ ာြ

ေျမ ေစ ြႏႈနြမ ာြျမငးမာြျခငြ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြႏငး အ ေျခခ

အ ေဆာကအအမ ာြ၊ ေကာငြမ နမႈ အာြနျြျခငြ112

နျြေျာကၽ မြက ငမႈႏငး စြေ ာြ ေရြက နရကခ တဆကႏ ငမႈမရ ျခငြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

ဟ တယမ ာြ႕ အေနြ ေျ စခနြႏငး အေနြ ေျ ေဒရမ ာြတ င ရငြႏြျမ ေႏႏ ငျခငြ

ေငါရလယကမြ ေျခတ င အ မရာစမက နြမ ာြ၊ ေ ာထတျခငြ

ေျမာကဥြ ေဒရႏငး ေါရလက ေဒရတ ႔တ င ရာ က အ ေျခခရျး ခရြရ ာြါရလေငနြ၊ ေ ာထတျခငြ113

ါရလကမႈေျာါရလေငနြမ ာြ ၿ ြတ ြတက ါရလာျခငြ

ၿခ မြ ေျခာကမႈမ ာြ

မနတ ငြက ေရာကမႈႏငး ရာရဥတဆ ြ ာြမႈ

108 U Soe Moe Aung, the Head of Sat Thwar Village, Gwa township. Ph. 09.264098180 109 Daw Myit Myit Zaw, Deputy Staff-Officer, The Department of Fishery, Thandwe District. Ph.09 250331805 110 Daw Theint Theint Htwe, Manager (River Top Hotel), The Chairperson, Hotel Manager Association

(Thandwe). Ph. 09 428138982 111 U Ali Ko, Resident Manager, Amazing Ngapali Hotel. Ph.09 402773606 112 U Thaw Zin Maung, Staff Officer, Department of Agriculture, Thandwe District, Ph: 09 250332745 113 U Lin Lin, Former Chairperson, Tourism Business Association, Mrauk U. Ph. 09 773282353

75

ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြကး ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြးတ ငါရလေငနြါရလေက ငရနအတ ကတျရ ဆာႏငး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ေနရာမ ာြ

76

၆.၄ ရစ ေတာကး

၆.၄.၁ ရစ ေတာကးအာြျခ ငတငျေမႈ ရခ ငျေျနယရျ ရာ ရစ ေတာ ေောမ ာြရျး၊ျေျနယတစချ စရျ။ ရခ ငျေျနယတ င ရ ယာအာြျ ငး ၅၂ ,၅၂၅.၉၂ ကရ ႀက ြ ငြရစ ေတာ ၁၃ ခ ထ နြရ မြကာက ယထာြရျး၊ျေျရေ ငရစ ေတာ ၂၃ ခ ( ရ ယာအက ယအ နြအာြျ ငး ၁,၅၇ ,၇၂၇.၇၂ က) ႏငး ရ ယာအက ယအ နြအာြျ ငး ၄၃၃,၈၄၃ ကရ ရျး ရာ နြက ငႏငး း မ ာြထ နြရ မြ ေရြႀက ြ ငြ ေတာတစခရ ရျ။ အၿမာတမြရစ ေတာ ေျမ (Permanent Forest Estate) ရ ယာစစ ေောငြမာ ၂,၁ ၈,၈ ၂.၆၃ ကရ ောရျ။114

ေက ြါရလက ေဒရ ေနျေျရမ ာြရျ ရစ ေတာမ ာြအာြအမျေ ေနေကရျ။ ၂ ၁၄ ခႏစ႕၊ျမနမာါရလဥြ ေရႏငးအ မ ေထာငစဆ ငရာရနြ ေခာငစာရငြအရ ရခ ငျေျနယရ အ မ ေထာငစဥြ ေရ ၈၈% ရျ အ ေျခခစ မြအငအျ စ ထငြ႕ မြ ေရ ြက အရြျေေကရျ။ ရ ႔ရာတ င ဤအခ ကအါရလကမ ာြရျ မေကာြ ေရြမက၊ ေျောငြါရလာါရလာၿေြ႕ မဟာဘာတအာြါရလ ငြေ ႔ါရလကတရျးါရလ ေစစက ရြစ ာႏ ငရျးအ မ ေထာငစ ဥြ ေရမ ာြျောြါရလာရျ။

ရခ ငျေျနယ ရစ ေတာကး အဘ ကထ ကကနမ ာြမာ ရစမာမ ာြ႕ ာြ႕ ေရာာ႕ ႀက မ႕ ရစ ေတာႏငးဆကစေရျး ေ ာြရျႏငး ေယာငြစရျး ေစၥျြမ ာြ ထ ကရ ရျ။ ရခ ငျေျနယ ရစ ေတာကးတ င ရငြႏြျမ ေႏရန ာြ႕၊ ေရာာ႕ ရစမာထတါရလေျခငြ စရျး ါရလေငနြတ ႔တ င ရငြႏြျမ ေႏရနအါရလာြအါရလာ ေကာငြမ ာြရ ရျ။

၂ ၁၆-၁၇ းာ ေရြႏစတ င ရခ ငျေျနယ ရစ ေတာကးယ၌ ရစစက ၄ စက႕၊ ျေျေငျ တ ေတာကရျးရစစက ၆ ႏငး အ မတ ငြေရ ောဂရစစက ၆ ခရ ရျ။

ရခ ငျေျနယရစ ေတာကး အဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြ

ရခ ငျေျနယရ ရစ ေတာကးယ၌ော င ေရာ အဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြမာ -

၁ ရခ ငျေျနယအစ ြရ ၂ ရစ ေတာဥြစြနာန႕ ရာ ရယးာတႏငးေတ နြက ငထ နြရ မြ ေရြ နေကြနာန

၆.၄.၂ ရစ ေတာကးႏငးဆကစေဥေ ေဒမ ာြ

ျမနမာႏ ငငတ င ရစ ေတာကးႏငးဆကစေရျးဥေ ေဒမ ာြမာ - ၁ ရစ ေတာဥေ ေဒ (၂ ၁၈) ၂ ရာ ေတ နြက ငထ နြရ မြ ေရြဥေ ေဒ

၆.၄.၃ ရစ ေတာႀက ြ ငြမ ာြ115

းယာြ ၃၆႕ ရခ ငျေျနယရ ရစ ေတာႀက ြ ငြမ ာြ

စဥ ရစ ေတာႀက ြ ငြအမျ ၿမ နယ ေျမ ရ ယာ ( က)

၁ ေမယရစ ေတာႀက ြ ငြ ေမာင ေတာ ၅၅,၆၂၃. ၁ ၂ ေမယရစ ေတာႀက ြ ငြ ြရြ ေတာင ၁ ,၈၆၂.၈၅ ၃ ေမယရစ ေတာႀက ြ ငြ ရ ေရး ေတာင ၉,၇၈ ၄ ကါရလာြတနရစ ေတာႀက ြ ငြ ေက ာက ေတာ ၂,၈၈ ၅ ဆင ေတာငရစ ေတာႀက ြ ငြ ေက ာက ေတာ ၃၃,၉၆၂.၅ ၆ ဆင ေတာငရစ ေတာႀက ြ ငြ ေျမာကဥြ ၂၈,၅၄၇.၆၉ ၇ ႏၶါရလရစ ေတာႀက ြ ငြ မငြျောြ ၈,၄၃၉ ၈ က န ေခ ာငြရစ ေတာႀက ြ ငြ ေျမေ ၁၅,၈၆၆

114 Ministry of Natural Resources and Forestry (2018) URL: https://www.forestdepart-

ment.gov.mm/eng/news/10017 115 U Myint Win, Deputy Director, the Department of Forestry, Rakhine State

ရခ ငျေျနယ ရစ ေတာကး အဘ ကထ ကကနမ ာြမာ ရစမာမ ာြ႕ ာြ႕၊ ေရာာ႕ ႀက မ႕ ရစ ေတာထ က ေ ာြရျႏငး ေယာငြ စရျးကနေစၥျြမ ာြ ထ ကရ ရျ။

77

၉ မ ကရစ ေတာႀက ြ ငြ ရမြၿ ာ ၅၆,၆၃၃ ၁ ရတ ာရစ ေတာႀက ြ ငြ ရတ ာ ၇၅, ၅၂ ၁၁ ရ ေနြရစ ေတာႀက ြ ငြ ရတ ာ ၇၈,၂၈၃ ၁၂ ရန ေခေရစ ေတာႀက ြ ငြ ေတာငကတ ၃၂,၈၄၉ ၁၃ ါရလ႐းြရစ ေတာႀက ြ ငြ ေတာငကတ ၁၁, ၄ ၁၄ ဆာြျေငရစ ေတာႀက ြ ငြ ေတာငကတ ၄၄,၆၉၆ ၁၅ ရာဟရစ ေတာႀက ြ ငြ ေတာငကတ ၁ ,၅၄၄ ၁၆ ကၽ ာရရစ ေတာႀက ြ ငြ ေတာငကတ ၄၅,၅ ၃

စစ ေောငြ ၅၂ ,၅၂၅

တျ ေထာငၿေြရစ ေတာစ ကခငြမ ာြ (၂ ၁၇-၁၈) 116 းယာြ ၃၇႕ တျ ေထာငၿေြရစ ေတာစ ကခငြမ ာြ

စဥ ေ ငဆ ငမႈ စ ကခငြအမ ြအစာြ ေျမ ရ ယာ ( က)

၁ ႏ ငငေ င ေ ဥြကတ ြ ၃ ၂ ႏ ငငေ င ဒ ေရ ေတာ ၂၃ ၃ ႏ ငငေ င ထငြစ ကခငြ ၁၆ ၄ ႏ ငငေ င ရာ ေတာ တန ြျမ ငးစ ကခငြ ၃ ၅ ေဂၢါရလ ကေ င ကၽ နြစ ကခငြ ၃ ၆ ႏ ငငေ င + ေဂၢါရလ ကေ င ရြႏ + ရစ ေတာအ ေရာစ ကခငြ ၆ ၇ ႏ ငငေ င + ေဂၢါရလ ကေ င ေဒရချေျရအစအ ာ ေ ငစ ကခငြ ၁,၂၄၆.၇၅

စစ ေောငြ ၂,၅၉၇

ရခ ငျေျနယအတ ငြ အစ ြရေ င (တျ ေထာငၿေြ) ရစ ေတာစ ကခငြမ ာြ (၂ ၁၈) 117 းယာြ ၃၈႕ အစ ြရေ င (တျ ေထာငၿေြ) ရစ ေတာစ ကခငြမ ာြ

စဥ စ ကခငြအမ ြအစာြ ေျမ ရ ယာ ( က)

၁ ကၽ နြ ၄၄,၂၇၂ ၂ ေ ဥြကတ ြ ၂၆,၄၃၉ ၃ ထငြ ၉, ၁ ၄ ဒ ေရ ေတာ ၂,၅၆၅ ၅ ေရ ေ ေရါရလာ ၂၅

ရခ ငျေျနယအတ ငြ ေဂၢါရလ ကေ င (တျ ေထာငၿေြ) ရစ ေတာစ ကခငြမ ာြ118 းယာြ ၃၉႕ ေဂၢါရလ ကေ င (တျ ေထာငၿေြ) ရစ ေတာစ ကခငြမ ာြ

စဥ ခ႐း င ၿမ နယ းာႏစ ါရလေက ငရ စ ကခငြအမ ြအစာြ ေျမ ရ ယာ ( က)

၁ ေမာင ေတာ ေမာင ေတာ ၂ ၇-၂ ၁၈ ၁၉

ကၽ နြႏငးရစမာ ၄၉၉ ၂ ေမာင ေတာ ြရြ ေတာင ၂ ၇-၂ ၁၈ ကၽ နြႏငးရစမာ ၄၄ ၃ ေက ာကျ ေက ာကျ ၂ ၉-၂ ၁၈ ၁၅ ရစမာ ၅၃ ၄ ရတ ာ ဂ ၂ ၈-၂ ၁၈ ၆၅ ေ ဥြကတ ြ ၉၅၆.၅ ၅ ရတ ာ ေတာငကတ ၂ ၈-၂ ၁၅ ၁၅ ကၽ နြ႕ ေ ဥြကတ ြ ၁၅၈ ၆ ေက ာကျ အမြ ၁၉၈၁-၂ ၁၈ - ရစမာ ၅ ၇ ေျမာကဥြ မငြျောြ ၂ ၁၆-၂ ၁၈ - ကၽ နြ ၁,

စစ ေောငြ ၃,၆၈၈

116 Ibid 117 Ibid 118 Ibid

78

ရစ ေတာထ ကေစၥျြထတါရလေမႈေမာ 119 းယာြ ၄ ႕ ရစ ေတာထ ကေစၥျြထတါရလေမႈေမာ (၂ ၁၇-၂ ၁၈)

စဥ အမ ြအစာြ ေရတ ကေ ထတါရလေမႈေမာ

၁ ရစ တန ၉၃၈.၂၁၈၇ ၂ ႀက မ အ ေခ ာငြ ၃၁၆, ၃ ာြ ါရလြ ၁၅,၂၂ , ၄ ဘန စ ၅,၂၈၅,၇၉၂

တ ငြ ေဒရႀကြႏငး၊ျေျနယမ ာြရ ါရလကစကမ ာြ120 းယာြ ၄၁႕ ရစ ေတာကးရ ါရလကစကမ ာြ

စဥ တ ငြ ေဒရႀကြႏငး၊ျေျနယမ ာြ ၂ ၁၆-၂ ၁၇

ါရလကစကမ ာြ ျ တ ေတာကစကမ ာြ ေဒရခါရလကစကမ ာြ121 စစ ေောငြ ၁ ရနကန ၂၈ ၃ ၁၁၉ ၄၄၇ ၂ မႏေ ေါရလြ ၁၁၉ ၂၁၃ ၂၈ ၃၆ ၃ ောခြ ၄၅ ၁ ၈ ၉၁ ၂၄၄ ၄ စစက ငြ ၈၈ ၁ ၄ ၃၆ ၂၂၈ ၅ မ ေက ြ ၁၇ ၈၅ ၂၆ ၁၂၈ ၆ ကခ င ၃ ၁၂၃ ၁၂၆ ၇ တနရၤာရ ၉ ၆၉ ၂၆ ၁ ၄ ၈ မ နျေျနယ ၆ ၆၉ ၂၂ ၉၇ ၉ ရမြျေျနယ ၂၇ ၅၈ ၈ ၉၃ ၁ ကရင ၁ ၄၄ ၃၅ ၈ ၁၁ ရာ တ ၉ ၄၅ ၂၁ ၇၅ ၁၂ ရခ င ၄ ၆ ၆ ၇ ၁၃ ေနျေျ ေတာ ၁၄ ၂၅ ၇ ၄၆ ၁၄ ကယာြ ၇ ၂၇ ၈ ၄၂ ၁၅ ခ ငြ ၂ ၂

ာြထတကနမ ာြ

ာြက ရခ င႐း ြမတစ ေေကာတ င အမ ာြအျောြ ေတ ရ ရရျ။ ာြက ထတကန အျ စ အမ ြမ ြထတါရလေရာတ င အရြျေႏ ငရျ။ ာြထတကနအတ က ႏ ငငတကာ ေစ ြက ကမ ာြရ ေရာါရလျြ ာြစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြရျ၊ျမနမာႏ ငင ျမနမာႏ ငငႏငးရခ ငျေျနယတ င အနျြအက ဥြရာရ ရျ။ အမ ာြအာြျ ငး ာြက ောကစၥတန႕ အ ႏၵ ယ႕၊ ေတာငက ရြယာြ႕ စငကာေႏငးဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငင မ ာြရ ႔ တငေ ႔ ေရာငြခ ရျ။122၊ ျမနမာႏ ငငမ ာြအဘ ကတငရ ငြရျး ႏ ငငမာ ဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငငျ စရျ။123 ရခ ငျေျနယရ ေဒရရြ ာြထ ကကနမ ာြမာ ာြကါရလာြထ င႕ ာ႕ အ ေရာ႕ ခ ကမ ာြ႕ ာြြမ ာြႏငးျ ႇေြမ ာြ၊ ျ စ ေကရျ။ ာြက ၊ ျငမြဆငျခငြ႕ တတာြမ ာြႏငးအ မမ ာြ စရျး ေဆာကါရလေ ေရြါရလေငနြမ ာြတ င တ ငက ယစ ာအရြ ျေေကရျ။ ရခ ငျေျနယ ငေါရလကမြ ေျခရ ဟ တယမ ာြႏငး႕ အျခာြ ေဒရမ ာြတ င အါရလဆငေစၥျြမ ာြအျ စ အရြျေေကရျ။ မေကာ ေရြမႏစမ ာြက၊ျေျတ ငြထတ ာြထ ကကနမ ာြ႕ ါရလကမႈေစၥျြမ ာြ႕ ါရလရြႏငးအ မရြ

119 Ibid 120 Ibid 121 Domestic Industrial Mills refer to those mills used in producing furniture and other semi-finished products. 122 Myanmar Business Today, “Bamboo Exporters Seek Foreign Support”, Website https://www.mmbizto-

day.com/articles/bamboo-exporters-seek-foreign-support 123 The Global New Light of Myanmar, “Myanmar plans to bamboo production with foreign techology”, September

25,2017. Website: http://www.globalnewlightofmyanmar.com/myanmar-plans-boost-bamboo-production-for-eign-technology/

မ ာြ ေရာအာြျ ငး ာြက ောကစၥတန႕ အ ႏၵ ယ႕၊ ေတာငက ရြယာြ႕ စငကာေႏငး ဂၤါရလာြ ေဒးရ ႏ ငငမ ာြရ ႔ တငေ ႔ ေရာငြခ ရျ။

79

ေစၥျြမ ာြရျ၊ျေျတ ငြျေျေ ေစ ြက ကမ ာြတ င ယါရလ အာြ တကါရလာရျ။

ေရာာ

ေရာာက ၊ ေက ာကျ ခ႐း ငႏငး၊ ေျမာကဥြခ႐း ငတ င အမ ာြဆြ စ ကေ ြေကရျ။ ရာာစ ကေ ြ ေရြါရလေငနြရျ ကနဥြ အဆငးတ ငရာရ ေရြ ေရာါရလျြ အါရလာြအါရလာရ ရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြရ ေရာ ါရလေငနြကးတစချ စ ရျ။

းယာြ ၄၃႕ ႏစအါရလ ကရာာစ က က124

းာႏစ ရာာ၊( ကနမား)

၂ ၉-၁ ၃၁,၃၈ ၂ ၁ -၁၁ ၃၂,၈၉၁ ၂ ၁၁-၁၂ ၃၄,၃၂ ၂ ၁၂-၁၃ ၃၅,၄ ၂ ၁၃-၁၄ ၃၆,၇၁၉ ၂ ၁၄-၁၅ ၃၆,၅၂၃ ၂ ၁၅-၁၆ ၃၅,၅၂၂ ၂ ၁၆-၁၇ ၃၅,၅၂၉

အနြ

ရခ ငျေျနယတ င အနြေငမ ာြအမ ာြအျောြရာ အ ေါရလ ာက ေောကရျ။ မာန ေအာငကၽ နြရျ အနြရြအမ ာြဆြထ က ရျး၊ ေနရာတစချ စရျ။ အနြရြက အမ ာြအာြျ ငး ရနကန ေစ ြက ကရ ႔ တငေ ႔ ေရာငြခ ရျ။ အနြရြမ အနြရြမႈန႔႕ အနြႏ ႔ႏငးအနြခရင(မ) မ ာြထတါရလေႏ ငရျးအတ က ရငြႏြ ျမ ေႏမႈျေါရလေရန အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျး ါရလေငနြတစခ ျ စရျ။

းယာြ ၄၄႕ ႏစအါရလ က အနြစ ကေ ြ က125

စြေ ာြျ စကၽ နြႏငး ရစ ေတာစ ကေ ြျခငြ မ ာြက ၊ ေမာင ေတာ႕ ြရြ ေတာင႕ မငြျောြ႕ ေတာငကတ႕ အမြႏငးရတ ာၿမ နယမ ာြတ င ါရလေက ငေကရျ။ ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ေနျ ငး၊ ေျမရ ရ ေရြႏငး ါရလ အေရျးနျြေျာမ ာြက ကျေးေ ြ ေေြ ါရလ ကရ ရျးအတ က ကၽ နြ႕ ရစမာႏငး ေ ဥြကတ ြတ ႔က စြေ ာြျ စစ ကေ ြႏ ငၿေြ

ရငြႏြျမ ေႏရန အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျး ါရလေငနြတစချ စရျ။

124 Central Statistic Organization, 2017 125 Central Statistic Organization, 2017

းယာြ ၄၂႕ ရခ ငျေျနယရ ါရလကစကမ ာြ - ခ႐ င အါရလ က

ၿမ နယ

ါရလကစကအရ ယအစာြ

စစ ေောငြ

အႀကြ

အါရလတ

အ ေရ

ြ

စစ ေတ ခ႐း င စစ ေတ - ၄ ၄ ၈ ေၰာြကၽ နြ - - - - ေောက ေတာ - - - - ရ ေရး ေတာင - - - - ေျမာကဥြခ႐း င ေျမာကဥြ - - ၃ ၃ ေက ာက ေတာ - - - - မငြျောြ - - ၄ ၄ ေျမေ - ၁ - ၁ ေမာင ေတာခ႐း င ေမာင ေတာ - - - - ြရြ ေတာင - - ၂ ၂ ေက ာကျ ခ႐း င ေက ာကျ - ၄ ၃ ၇ မာန ေအာင - - - - ရမြၿ ာ - - - - အမြ - - ၁ ၁ ရတ ာခ႐း င ရတ ာ - ၃ ၁၅ ၁၈ ေတာငကတ - ၁၃ - ၁၃ ဂ - - ၁ ၁

းာႏစ အနြေင၊( ကနမား) ၂ ၉-၁ ၁၃,၃၉၉ ၂ ၁ -၁၁ ၁၃,၄ ၉ ၂ ၁၁-၁၂ ၁၃,၄၁၃ ၂ ၁၂-၁၃ ၁၃,၄၁၅ ၂ ၁၃-၁၄ ၁၂,၆၃၈ ၂ ၁၄-၁၅ ၁၂,၆၄၆ ၂ ၁၅-၁၆ ၁၂,၆၅ ၂ ၁၆-၁၇ ၁၂,၆၅၁

ကၽ နြ႕ ရစမာႏငး ေ ဥြကတ ြတ ႔က စြေ ာြျ စ စ ကေ ြႏ ငၿေြ ရငြႏြျမ ေႏ ရန အါရလာြအါရလာ ေကာငြရျး ါရလေငနြ တစချ စရျ။

ကၽ နြ

80

စြေ ာြျ စကၽ နြစ ကခငြမ ေကာကယအခ ကအါရလကမ ာြ126 ကၽ နြေ ြေငမ ာြ ေရာငြခ ရ ရတ ာၿမ နယရစ ေတာဥြစြနာန ရစ ေတာစ ကခငြ စ က ကစစ ေောငြ ၃ က တစ ကရ ကၽ နြေငအ ေရအတ က ၂၆ -၂၇ စ ကခငြကၽ နြေငအ ေရအတ က ၈, ျေစေ ြ ေထာင ေေြရရျးအခ န ၅-၆ ႏစ နျြေျာကျေးေ ြ ေေြမႈ ရစ ေတာဥြစြနာန အါရလေရမာြါရလစာ က ေ ၁၅ , – ၂၅ , ကၽ နြ ၁ တန၊ ေစ ြႏႈနြ က ေ ၁, , – ၁,၂ ,

၆.၄.၄ ရစ ေတာကးက ရြရေျခငြ

အာြရာခ က႕ အာြနျြခ ကရြရေမႈ ေျ ဆ ရမ ာြ ရ ောထာြအျမငမ ာြ အာြရာခ ကမ ာြ

“စ ကေ ြရန ေျမအမ ာြအျောြ ရရ ႏ ငရျးအတ က ကၽ နြ႕ ေ ဥြက တ ြႏငးရစမာမ ာြကားရ ႔ ေရာ စ ကခငြမ ာြ စြေ ာြျ စ စ ကေ ြႏ င ရျး အခ ငးအါရလမြမ ာြရ ရျ။” ——————————— “ ာြက ရခ ငျေျနယတ င အ ေျမာကအမ ာြရရ ႏ ငရျ။”

ာြအမ ာြအျောြရ ျခငြ စြေ ာြျ စစ ကေ ြရန ေျမအမ ာြအျောြရ ျခငြ

အာြနျြခ ကမ ာြ

ေင ေေကြခကခာျခငြ ေခတမနျြေျာမရ ျခငြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

ာြထ ကေစၥျြါရလကမႈါရလေငနြမ ာြ ကၽ နြ႕ ေ ဥြကတ ြႏငး ရစမာမ ာြ စ ကေ ြျခငြ

ၿခ မြ ေျခာကမႈမ ာြ ရစ ေတာျေနြတြျခငြ

126 U Than Tun, Commercial Teak Plantation, Thandwe Township. Ph: 09.444403055

81

ရစ ေတာကး ရစ ေတားတ ငါရလေငနြါရလေက ငရနအတ ကတျရ ဆာႏငး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ေနရာမ ာြ

82

၆.၅ ထတါရလေမႈ /၊ျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေမႈကး

၆.၅.၁ ထတါရလေမႈ /၊ျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေမႈကးအာြျခငတငျေျခငြ

ကနထတါရလေမႈကးရျ ရခ ငျေျနယ၊ျေျတ ငြထတကနစစ ေောငြတန ြ ရ ရာရျးအခနြကးမ ော င ရျ။ ၂ ၁၆-၂ ၁၇ ရခ ငျေျနယ စစ ေောငြအရာြတငထတကနတန ြ စကမႈကးႀကြတစခါရလြ ၁၁.၂၂% ရ ၿေြ႕ စကမႈကးႀကြ အမ ာြဆြထျး ငရျးကးါရလျြျ စရျ။ ရခ ငျေျနယ ကနထတါရလေမႈ ကးရျ အျခာြ ေဒရမ ာြျ စရျး ရာ တ႕ ောခြႏငး မ ေက ြတ ငြ ေဒရႀကြတ ႔ႏငး ႏ ႈငြယဥါရလ င၊ ေနာကက ါရလ က ရ ေရာါရလျြ ဤစြေ ာြ ေရြါရလေငနြကးရျ ၿ ြရနအါရလာြအါရလာ ေကာငြမ ာြရ ၿေြ႕ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအတ က အခ ငးအါရလမြမ ာြရ ရျ။ ရခ ငျေျနယတ င ကနထတါရလေမႈကးမာ ၿ ြတ ြတကရန အ ေေကာငြအရာမ ာြစ ာရ ရျ။ အဘ ကရ ရာ ထငရာြရျး အ ေေကာငြအရာတစခမာ ရခ ငျေျနယရျ မဟာ ဟာက ရျး အ ေရ ေတာငအာရ ေစ ြက ကႏငး တ႐းတ႕ ဂၤါရလာြ ေဒးရ႕ အ ႏၵ ယႏ ငငကားရ ႔ ေရာ၊ ေစ ြက ကမ ာြရ ႔ အါရလ ယတကတငေ ႔ႏ ငရျး ေထ အ ေနအထာြ အရ အ ေကာငြဆြ ေနရာတ ငရ ရျ။ ရခ ငျေျနယ အဘ ကၿမ မ ာြတ င ါရလ ေစစဘာတအာြရရ ါရလာမႈရျ ရခ င ျေျနယ ကနထတါရလေ ေရြကး ၿ ြတ ြတက ေစရန တ နြအာြတစရေျ စောရျ။ ၎အျေင၊ ေရနကဆ ေကမြ ႏစခႏငး၊ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငး ေၰာြကၽ နြစကမႈးနမ ာြ စရျး စမက နြမ ာြ အ ေကာငအထျ ေ ာႏ င ါရလာါရလ င ကနထတါရလေ ေရြကး ၿ ြတ ြတက ေစရနႏငး ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာအခ ငးအါရလမြ ေကာငြမ ာြ နတြ ေေြ ႏ ငမျျ စရျ။

၆.၅.၂ ထတါရလေမႈကး အဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြ ေအာကောအ ာ အစျြမ ာြရျ ရခ ငျေျနယ ကနထတါရလေမႈကး အဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြျ စေကရျ။

၁ ရခ ငျေျနယအစ ြရ ၂ ျေျနယစကမႈႀကြေကေ ေရြႏငး စစ ေဆြ ေရြဥြစြနာန ၃ အ ေရြစာြႏငးအါရလတစာြစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြ ၄ ေဂၢါရလ ကစကမႈါရလေငနြမ ာြ

၆.၅.၃ ရကဆ ငရာဥေ ေဒမ ာြ ရခ ငျေျနယအတ ငြ ကနထတါရလေမႈကးတ င ရငြႏြျမ ေႏရန စ တ ငစာြရျး ရငြႏြျမ ေနရမ ာြအတ က ရငး ေတာရျး ဥေ ေဒမ ာြမာ၊ ေအာက ေ ာျေောဥေ ေဒမ ာြော ငရျ။

၁ ေဂၢါရလ ကစကမႈါရလေငနြဥေ ေဒ (၁၉၉ ) ၂ ငါရလာဥေ ေဒ (၂ ၁၅) ၃ ါရလ ေစစဥေ ေဒ (၂ ၁၄) ၄ အ ေရြစာြႏငး အါရလတစာြစြေ ာြ ေရြါရလေငနြ ႔ျ ြမႈဥေ ေဒ (၂ ၁၅)

၆.၅.၄ ကနထတါရလေမႈစြေ ာြ ေရြအမ ြအစာြႏငး အရ ယအစာြမ ာြ127 းယာြ ၄၅

စဥ ကနထတါရလေမႈအမ ြအစာြ

ါရလေငနြအရ ယအစာြ

စစ ေောငြ

အႀကြစာြ

အါရလ

တစာြ

အ ေရ

ြစာြ

၁ အစာြ႕၊အ ေရာကႏငးအ ေ ာယမကာထတါရလေမႈ ၇၂ ၁ ၁ ၂,၁၃ ၂,၃ ၃ ၂ အ တအထျ႕၊ခ ျမ ငါရလေငနြ ၁ ၂ - ၃ ၃ အ မရြေစၥျြထတါရလေ ေရြါရလေငနြ ၂ ၃ ၅၄ ၈၆ ၄ စာြရြကနေစၥျြါရလေငနြ ၁ ၃ ၅ ၉ ၅ ေႏ ေျခငြႏငးစကရ ထတါရလေျခငြါရလေငနြ - - ၁ ၁ ၆ ကနေကမြေစၥျြါရလေငနြ - - ၂ ၂ ၇ ဘာတရတလေစၥျြျေျေငထတါရလေ ေရြါရလေငနြ ၂ ၈ ၁၃ ၂၃ ၈ အျခာြကနါရလေငနြမ ာြ - ၅ ၂၃ ၂၃၅

127 Directorate of Inspection and Supervision of Industries (2018), Rakhine State

83

ေအာက ေ ာျေော စြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြရျ ရခ ငျေျနယအတ ငြ မရ ေရြရျး ါရလေငနြမ ာြျ စရျ - ၁ အ မအရြအ ေဆာငေစၥျြမ ာြထတါရလေ ေရြါရလေငနြ ၄ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြယာဥမ ာြထတါရလေ ေရြါရလေငနြ၊ ၂ ါရလယယာရြစကက ရ ယာေစၥျြမ ာြ၊ထတါရလေ ေရြါရလေငနြ၊ ၅ ါရလ ေစစေစၥျြမ ာြ၊ထတါရလေ ေရြါရလေငနြ ၃ စကေစၥျြမ ာြႏငး၊စကယႏေရာြမ ာြက ၊တေဆငျခငြႏငး၊ျေျေငျခငြါရလေငနြ

၆.၅.၅ ခ႐း င ၅ ခအတ ငြ ကနထတါရလေမႈါရလေငနြအမ ြအစာြမ ာြ းယာြ ၄၆႕ ရခ ငျေျနယအတ ငြ အႀကြစာြ႕ အါရလတစာြႏငး အ ေရြစာြစြေ ာြ ေရြါရလေငနြမ ာြ

ၿမ နယမ ာြ

ါရလေငနြအရ ယအစာြ

စစ ေောငြ

ၿမ နယမ ာြ

ါရလေငနြအရ ယအစာြ

စစ ေောငြ

အႀကြစာြ

အါရလတါရလ

စာြ

အ ေရ

ြစာြ

အႀကြစာြ

အါရလတါရလစာြ

အ ေရ

ြစာြ

စစ ေတ ခ႐း င ေက ာကျ ခ႐း င စစ ေတ ၂၅ ၃ ၁၁၉ ၁၇၄ ေက ာကျ ၁ ၁၃ ၂ ၅ ၂၂၈ ေၰာြကၽ နြ ၄ ၁ ၁၂၈ ၁၄၂ မာန ေအာင ၁ - ၃၄ ၃၅ ေောက ေတာ ၂ - ၁၆၈ ၁၇ ရမြၿ ာ - - ၁၂၂ ၁၂၂ ရ ေရး ေတာင - - ၁၇၉ ၁၇၉ အမြ - ၂ ၂၅၂ ၂၅၄

စစ ေောငြ ၃၁ ၄ ၅၉၄ ၆၆၅ စစ ေောငြ ၁၁ ၁၅ ၆၁၃ ၆၃၉ ေျမာကဥြခ႐း င ရတ ာခ႐း င ေျမာကဥြ ၅ ၂၁ ၁၅၆ ၁၈၂ ရတ ာ ၉ ၁ ၂၁ ၂၂၉ ေက ာက ေတာ ၈ ၂၅ ၂၄ ၂၇၃ ေတာငကတ ၅ ၂၅ ၁၇၆ ၂ ၆ မငြျောြ ၄ ၃ ၁၇၆ ၁၈၃ ဂ ၂ ၁ ၁၂၂ ၁၂၅ ေျမေ ၂ ၆ ၉၃ ၁ ၁ စစ ေောငြ ၁၆ ၃၆ ၅ ၈ ၅၆

စစ ေောငြ၊ ၁၉ ၅၅ ၆၆၅ ၇၃၉

အာြါရလြစစ ေောငြ ၊၊၂,၆၆၂ ေမာင ေတာခ႐း င ေမာင ေတာ ၁ - ၂၄ ၂၅ ြရြ ေတာင - ၃ ၃၁ ၃၄

စစ ေောငြ ၁ ၃ ၅၅ ၅၉

ဆနစကမ ာြ

ဆနစကအမ ာြစရျ ဆနစောြအဘ ကထ ကရျး စစ ေတ ႏငး၊ ေျမာကဥြခ႐း ငတ င ါရလျေတါရလေက ငါရလ ကရ ရျ။ ရခ ငျေျနယတစခါရလြတ င ဆနစက ေောငြ ၂ ၉၇ ခရ ၿေြ႕ အမ ာြစမာ အရ ယအစာြ ေရြငယရျး ဆနစကမ ာြ ျ စရျ။ စစ ေောငြ ဆနစကႀကြ ၂၃ ါရလြႏငး အါရလတစာြဆနစက ၄၆ ါရလြတ ႔ စစ ေတ ႏငး၊ ေျမာကဥြခ႐း ငတ င ါရလျေတါရလ ကရ ရျ။

းယာြ ၄၇႕ ရခ ငျေျနယရ ဆနစကမ ာြ

ၿမ နယမ ာြ

ဆနစကအရ ယအစာြ

စစ ေောငြ

ၿမ နယမ ာြ

ဆနစကအရ ယအစာြ

စစ ေောငြ

အႀကြစာြ

အါရလတါရလစာြ

အ ေရ

ြစာြ

အႀကြစာြ

အါရလတါရလစာြ

အ ေရ

ြစာြ

စစ ေတ ခ႐း င ေက ာကျ ခ႐း င စစ ေတ ၃ ၂ ၂၈ ၃၃ ေက ာကျ - - ၁၂၇ ၁၂၇ ေၰာြကၽ နြ ၃ ၉ ၁၂၄ ၁၃၆ မာန ေအာင - - ၁၈ ၁၈ ေောက ေတာ - - ၁၆၆ ၁၆၆ ရမြၿ ာ - - ၁၁၈ ၁၁၈ ရ ေရး ေတာင - - ၁၇၁ ၁၇၁ အမြ - ၁ ၂၃၆ ၂၃၇

စစ ေောငြ ၆ ၁၁ ၄၈၉ ၅ ၆ စစ ေောငြ - ၁ ၄၉၉ ၅

84

ေျမာကဥြခ႐း င ရတ ာခ႐း င ေျမာကဥြ ၄ ၁၉ ၁၄၅ ၁၆၈ ရတ ာ - - ၁၅၂ ၁၅၂ ေက ာက ေတာ ၈ ၁၃ ၂၁၅ ၂၃၆ ေတာငကတ ၂ ၂ ၁၆၅ ၁၆၉ မငြျောြ ၃ - ၁၅၂ ၁၅၅ ဂ - - ၁ ၁ ၁ ၁ ေျမေ - - ၈၃ ၈၃ စစ ေောငြ ၂ ၂ ၄၁၈ ၄၂၂

စစ ေောငြ ၁၅ ၃၂ ၅၉၅ ၆၄၂

အာြါရလြစစ ေောငြ ၊၂, ၉၇ ေမာင ေတာခ႐း င ေမာင ေတာ - - ၅ ၅ ြရြ ေတာင - - ၂၂ ၂၂

စစ ေောငြ - - ၂၇ ၂၇

စာြရြဆစကမ ာြ

ရခ ငျေျနယတ င စာြရြဆစက ေောငြ ၄၈ ါရလြရ ရျ။ အမ ာြစမာ အ ေရြစာြစကမ ာြျ စေကရျ။၊ ေဒရ တစခါရလြတ င စာြရြဆထတါရလေရျး စကႀကြတစခရာရ ၿေြ အါရလတစာြရြဆစက ၁၆ ါရလြရ ရျ။ ၎တ ႔ အနက၊ ေက ာက ေတာၿမ နယတ င ၈ ါရလြါရလျေတါရလ ကရ ရျ။

းယာြ ၄၈႕ ရခ ငျေျနယရ စာြရြဆစကမ ာြ128

ၿမ နယမ ာြ

ဆနစကအရ ယအစာြ

စစ ေောငြ

ၿမ နယမ ာြ

ဆနစကအရ ယအစာြ

စစ ေောငြ

အႀကြစာြ

အါရလတါရလစာြ

အ ေရ

ြစာြ

အႀကြစာြ

အါရလတါရလစာြ

အ ေရ

ြစာြ

စစ ေတ ခ႐း င ေက ာကျ ခ႐း င စစ ေတ ၁ ၃ ၂ ၆ ေက ာကျ - - ၄ ၄ ေၰာြကၽ နြ - - - - မာန ေအာင - - ၁ ၁ ေောက ေတာ - - - - ရမြၿ ာ - - ၁ ၁ ရ ေရး ေတာင - - - - အမြ - - ၂ ၂

စစ ေောငြ ၁ ၃ ၂ ၆ စစ ေောငြ - - ၈ ၈ ေျမာကဥြခ႐း င ရတ ာခ႐း င ေျမာကဥြ - - - - ရတ ာ - ၃ ၇ ၁ ေက ာက ေတာ - ၈ ၃ ၁၁ ေတာငကတ - ၂ ၅ ၇ မငြျောြ - - ၂ ၂ ဂ - - ၄ ၄ ေျမေ - - - - စစ ေောငြ - ၅ ၁၆ ၂၁

စစ ေောငြ၊ - ၈ ၅ ၁၃

အာြါရလြစစ ေောငြ၊၄၈ ေမာင ေတာခ႐း င ေမာင ေတာ - - - - ြရြ ေတာင - - - -

စစ ေောငြ - - - - ေရခာစက

ါရလကရ အ ေနအထာြတ င ရခ ငျေျနယယ၌၊ ေရခာစက ေောငြ ၃၉ ါရလြရ ရျ။၊ ေရခာစကႀကြမ ာြက စစ ေတ ႕၊ ေက ာကျ ႕ ႏငးရတ ာၿမ တ ႔ကားရ ႔၊ ေရါရလေငနြထတကနမ ာြက က ယက ယျေန႔ျေန႔ါရလေက ငရျးၿမ မ ာြတ င၊ ေတ ရရျ။

128 Directorate of Inspection and Supervision of Industries (2018)

85

းယာြ ၄၉႕ ရခ ငျေျနယရ ေရခာစက႐းမ ာြ129

ၿမ နယမ ာြ

ေရခာစက႐း၊အရ ယအစာြ

စစ ေောငြ

ၿမ နယမ ာြ

ေရခာစက႐း၊အရ ယအစာြ

စစ ေောငြ

အႀကြစာြ

အါရလတါရလစာြ

အ ေရ

ြစာြ

အႀကြစာြ

အါရလတါရလစာြ

အ ေရ

ြစာြ

စစ ေတ ခ႐း င ေက ာကျ ခ႐း င စစ ေတ ၆ - - ၆ ေက ာကျ ၅ - - ၅ ေၰာြကၽ နြ - - - - မာန ေအာင ၁ ၁ ေောက ေတာ ၁ - - ၁ ရမြၿ ာ - - ၁ ၁ ရ ေရး ေတာင - - - - အမြ - ၁ - ၁

စစ ေောငြ ၇ - - ၇ စစ ေောငြ ၆ ၁ ၁ ၈ ေျမာကဥြခ႐း င ရတ ာခ႐း င ေျမာကဥြ ၁ ၁ ၁ ၃ ရတ ာ ၄ - - ၄ ေက ာက ေတာ - ၁ ၂ ၃ ေတာငကတ ၂ ၁ ၃ မငြျောြ ၁ ၂ ၃ ဂ - ၁ - ၁ ေျမေ ၂ ၂ ၁ ၅ စစ ေောငြ ၆ ၂ - ၈

စစ ေောငြ ၄ ၆ ၄ ၁၄

အာြါရလြစစ ေောငြ၊၊၃၉ ေမာင ေတာခ႐း င ေမာင ေတာ ၁ - - ၁ ြရြ ေတာင - ၁ - ၁

စစ ေောငြ ၁ ၁ - ၂

ဆာြစကမ ာြ

ရခ ငျေျနယရျ ရာ တတ ငြ ေဒရေကြႏငးမ နျေျနယၿေြါရလ င၊ျမနမာႏ ငငတ င တတ ယဆာြထတါရလေမႈ အမ ာြ ဆြျေျယ၊ျ စရျ။130 ဆာြါရလေငနြမ ာြက ါရလ နခား ေရာႏစမ ာြတ င က ယက ယျေန႔ျေန႔ါရလေက ငခားေကရျ။ အ ႏၵ ယအစ ရက ေဆာငရ ကါရလ ကရ ရျး ကါရလာြတနျမစ ေေကာငြကစရယယေ ႔ ေဆာင ေရြစမက နြ အစ တ အေ ငြျ စရျး၊ ေက ာက ေတာ-ေါရလက -မး ရမါရလမြအာြ အရြျေႏ ငရျး အ ေနအထာြတ ငရ ါရလာရျးအတ က ဆာြ ေစ ြက ကထ က ေေေါရလာါရလ က ရ ရျ။ ခ ငြျေျနယႏငးမး ရမျေျနယတ ႔ရျ စောြႏငးဆာြအတ က ယါရလ အာြ ေကာငြရျးျေျနယ၊ျ စရျ။ စစ ေတ ႕၊ ေောက ေတာ႕၊ ေျမေႏငး၊ ေက ာကျ တ ႔တ င ဆာြအဘ ကထတါရလေ ရျ။

းယာြ ၅ ႕ ရခ ငျေျနယရ ဆာြစကမ ာြ131

ခ႐း င ၿမ နယ ဆာြစကအမ ြအစာြ

စစ ေောငြ အႀကြစာြ အါရလတစာြ အ ေရြစာြ

စစ ေတ စစ ေတ - - ၅ ၅ ေျမာကဥြ ေက ာက ေတာ - ၁ - ၁ ေက ာကျ ေက ာကျ ၆ ၁ ၇

129 Ibid 130 Myanmar Business Today, “Rakhine Salt Profits Up Fourfold Through New Technology”, October 23,2014.

Website: https://www.mmbiztoday.com/articles/rakhine-salt-profits-fourfold-through-new-technology 131 Directorate of Inspection and Supervision of Industries 2018

86

ေက ာကျ ရ ဆာြစက႐းမအ ေကာကယအခ ကအါရလကမ ာြ132 စက႐းအမ ြအစာြ ဆာြစက႐း ရငြႏြျမ ေႏမႈေမာ က ေ ၁, , , ေစၥျြ ဆာြေကမြ ႏစစဥရရ ႏ င ေရာဆာြေကမြေမာ ေ ာ ၇ , – ၈ , (၁ ေ ာ = ၁.၆၃ ကါရလ ဂရမ) ေစ ြက ကအတ က ထတါရလေမႈ ျေျတ ငြႏငး၊ ေဒရခ ေစ ြက က ၁ ဥြါရလ င၊ ေန႔တ ကစရ တ က ေ ၅, – ၁ , ဆာြ ေခ ာ ေစ ြႏႈနြ တစေ ာါရလ င က ေ ၂ – ၃ (၁ ေ ာ = ၁.၆၃ ကါရလ ဂရမ)

၆.၅.၆ ထတါရလေမႈ /၊ျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေမႈကးအာြရြရေမႈ

အာြရာခ က႕ အာြနျြခ ကရြရေမႈ ေျ ဆ ရမ ာြ ရ ောထာြအျမငမ ာြ အာြရာခ ကမ ာြ

“ႏ ငငျခာြ ေစ ြက ကမ ာြရ ႔ ကနစျတငေ ႔ရန ရ ေၤာေကြ မ ာြ ဆ ကကေႏ ငရျး ဆ ေကမြမ ာြရ ရျ။” 133

——————————— “ါရလယယာထ ကကနထတါရလေရျး၊ ေက ြရ ာအမ ာြအျောြ ရ ရျ။ ရ ႔ ေရာ ထ ေက ြရ ာမ ာြတ င တန ြျမငး/ အရျအ ေရ ြျမငး ါရလယယာထ ကကနမ ာြက မထတါရလေေကော။ အဘ က အ ေေကာငြရငြမာ ရ ာခ ငြဆကါရလမြမ ာြ မ ေကာငြျခငြႏငး စ တခ ရရျး ေစ ြက ကမရ ျခငြတ ႔ျ စရျ။” 134

——————————— “ ေဒရတ ငြ ငာြါရလေငနြႏငးေတရကရ၍ ထတကနအမ ာြ အျောြရ ေရာါရလျြ၊ျေျေငထတါရလေရျးါရလေငနြမ ာြ ါရလေ က ငႏ ငရနအတ က အ ေအြခနြစက႐ တျ ေဆာကျခငြ ါရလေငနြတ င ရငြႏြျမ ေႏရန အက ြအျမတမ ာြရျး စြေ ာြ ေရြါရလေငနြတစခ၊ျ စမျ။” 135

ႏ ငငျခာြ ေစ ြက ကက တငေ ႔ႏ ငရန

ဆ ေကမြမ ာြရ ျခငြ ကနေကမြမ ာြရရ ႏ ငျခငြ

အာြနျြခ ကမ ာြ

ေင ေေကြခကခာျခငြ ကၽ မြက ငါရလေရာြမ ာြ ရာြောြျခငြ ေက ြရ ာခ ငြဆကရ ယ ေရြါရလမြ ေေကာငြမ ာြ

အာြနျြျခငြ ေခတမနျြေျာမ ာြ မရ ျခငြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

ါရလေရာြအမ ာြအျောြအရြျေရရျး ကနထတါရလေျခငြါရလေငနြမ ာြ

အရငြမတျ ေင အ ေျချေ ကနထတါရလေျခငြ (ါရလယယာထ ကကနမ ာြ ထတါရလေျခငြ႕ ရာြငာြထ ကကနမ ာြ၊ျေျေငထတါရလေျခငြ႕၊ ေရခာစက႕ အ ေအြခနြႏငး အ ေျခာကခရျး ါရလေငနြမ ာြ)

ၿခ မြ ေျခာကမႈမ ာြ —

132 U Saw Tun, Owner of Kyan Dine Aung Salt Mill. Kyauk Phu town. Ph: 09-250139355 133 U Kyaw Kyaw Nyunt, The Director, the Department of Industrial Supervision, Rakhine State. 134 U Kyaw Kyaw Nyunt, The Director, the Department of Industrial Supervision, Rakhine State. 135 U Saw Tun, Owner of Kyaun Dine Aung Salt mill. Kyauk Phyu town. Ph: 09-250139355

87

ထတါရလေမႈႏငးျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေမႈကး ထတါရလေမႈကးတ ငါရလေငနြါရလေက ငရနအတ ကတျရ ဆာႏငး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ေနရာမ ာြ

88

၆.၆ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကး

၆.၆.၁ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကးအာြျခငတငျေမႈ ရခ ငျေျနယ အဘ ကရယယေ ႔ ေဆာင ေရြေစ ၃ မ ြရ ရျ။ ၎တ ႔မာ - ေရ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ကနြါရလမြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ေါရလ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ရခ ငျေျနယ စစ ေတ ၿမ ႏငး စစက ငြတ ငြ မငြြၿမ ရ ႔ ဆကရ ယမျး ရထာြါရလမြစမက နြတစခါရလျြရ ရျ။ ေရ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ

ရခ ငျေျနယၿမ မ ာြရျ၊ျမစကမြ ေြႏငး၊ျမစ ေခ ာငြ ေြကမြနာြမ ာြတ င နြကေစ ာတျရ ေန ေရာ ေေကာငြ ေရ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြါရလေငနြရျ အါရလ နအ ေရြောရျး ေ ႔ ေဆာင ေရြအမ ြအစာြတစချ စရျ။ ျေျတ ငြ ေရါရလမြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြတ ငအ ေရြောရျး ဆ ေကမြႀကြ ၃ ခရ ရျ။ ၎တ ႔မာ စစ ေတ ႕၊ ေက ာကျ ႕ ရတ ာဆ ေကမြတ ႔ျ စရျ။ ရခ ငျေျနယတ င အျမန ေရယာဥ ၁၂ စြျ ငး ခရြရျႏငး ကနစျေ ႔ ေဆာင ေရြါရလေငနြ ါရလေက င ေနရျး ကမ ၃ ခရ ရျ။ အစ ြရေ ႔ ေဆာင ေရြါရလေငနြ ေအဂ ငစတစချ စရျး၊ျေျတ ငြ ေရ ေေကာငြ ေ ႔ ေဆာင ေရြ (IWT) နာနမ ခရြရျႏငး ကနစျေ ႔ ေဆာင ေရြါရလေငနြမ ာြ ါရလေ ေဆာငါရလ ကရ ရျ။

းယာြ ၅၁႕ စစ ေတ ဆ ေကမြတ င ဆ ကကေရျး၊ ေရယာဥမ ာြ (အ ေရအတ ကႏငး ေမာ) (၂ ၁၆/၂ ၁၇─၂ ၁၇/၂ ၁၈)

ဆ ေကမြ းာႏစ အ ေရအတ က

ေရယာဥမ ာြ စက ေါရလမ ာြ စစ ေောငြ

ေရာကရ မႈ

စစ ေတ ၂ ၁၆-၁၇ ၄၅၉ - ၄၅၉ ၂ ၁၇-၁၈ ၄ ၁ - ၄ ၁

ထ ကခ ာမႈ စစ ေတ ၂ ၁၇-၁၈ ၄၂၈ - ၄၂၈

းယာြ ၅၂႕ စစ ေတ ဆ ေကမြမတငေ ႔႕ တငရ ငြရျး ကနစျေမ (၂ ၁၈) 136

ဆ ေကမြ ေ ႔ကန (တန) ရ ငြကန (တန)

ေစ ြက က

စစ ေတ ျေျတ ငြ ျေျေ ျေျတ ငြ ျေျေ

၁၆,၂၂၃ ၁၇, ၅ ၁၅၈,၇၃၇ ၁,၆၇၅

ကနါရလမြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ

ကနြါရလမြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြတ င အဘ ကအာြျ ငး ါရလမြအမ ြအစာြ ၃ မ ြရ ရျ။ က နကရစါရလမြ႕ ကတလရာါရလမြ ႏငး၊ ေက ာက ေခ ာါရလမြတ ႔ျ စၿေြ ယငြါရလမြမ ာြ ေေေမတျရ၍ ခ႐း ငမခ႐း င႕ ၿမ နယမ ၿမ နယ႕၊ ေက ြရ ာမ၊ ေက ြရ ာရ ႔ ခ တဆကထာြ ေရာ ါရလမြအမ ြမ ြရ ရျ။ ရခ ငျေျနယတ င၊ျေျနယခ ငြဆကရ ယထာြရျး အ ေ ြ ေျေြါရလမြ ၃ ခရ ရျ။ စစ ေတ -အမြ-ရနကန အျမနါရလမြ ေက ာကျ - ေတာငကတ-ရနကန အျမနါရလမြ ရတ ာ-ဂ -ငာြရ ငြ ေခ ာငြ-ရနကန အျမနါရလမြ ေဂၢါရလ ကကမမ ာြက ခရြရျႏငးကနစျေ ႔ ေဆာင ေရြါရလေငနြမ ာြ ါရလေ ေဆာငေကရျ။

136 Myanmar Port Authority, Sittwe 2018

89

းယာြ ၅၃႕ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကးတ င မတေတငထာြရျး ကနစျေ ႔ ေဆာင ေရြယာဥမ ာြ137

စဥ တနခ နမ ာြ ကနကာြစစ ေောငြ ၁ ၂ တန ေအာက ၁၈ ၂ ၂ – ၃ တနေကာြ ၁၃၈ ၃ ၃ – ၅ တနေကာြ ၈ ၄ ၅ – ၇ တနေကာြ ၈ ၅ ၇ – ၉ တနေကာြ ၈

စစ ေောငြ ၂၅၂ းယာြ ၅၄႕ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကးတ င မတေတငထာြရျးယာဥမ ာြ

စဥ ယာဥအမ ြအစာြ ယာဥအ ေရအတ က တစါရလါရလ င ရယယေ ႔ ေဆာင ရျးအႀက မ

၁ ေမာ ေတာယာဥ ၄၁၂ ၁၅ ၂ ရြြဆ ငကယ ၁,၂၆၃ ၂၇

စစ ေောငြ ၁,၆၇၅ ၄၂ းယာြ ၅၅႕ ကနြါရလမြေ ႔ ေဆာင ေရြကးတ င အဘ ကါရလမြ ေေကာငြမ ာြ

စဥ ခရြစဥမ ာြ တစါရလါရလ င အႀက မ ေရ

ယာဥတစစြရ ခရြရျ တစါရလါရလ င ခရြရျစစ ေောငြ

၁ ေတာငကတ-ရနကန ၄ ၃ ၄၅ ၁၈,၁၃၅ ၂ စစ ေတ -ရနကန ၄ ၃ ၄၅ ၁၈,၅၈၅ ၃ စစ ေတ -မႏေ ေါရလြ ၁၄၁ ၃၃ ၄,၆၅၃ ၄ စစ ေတ -မ ေက ြ ၂ ၂ ၄ ၅ ရတ ာ- ေတာငကတ ၃၅ ၃ ၁, ၅ ၆ ရတ ာ-ရနကန ၁၄၆ ၄၆ ၆၁,၇၁၆

ခရြရျရယယေ ႔ ေဆာင ေရြါရလေငနြ138 ေအာငရစၥာအျမနယာဥ

ကမ ေအာငရစၥာအျမနယာဥ

ခရြစဥမ ာြ

မ ရ ႔

ေတာငကတ

၁ ရနကန ၂ ေက ာကျ ၃ စစ ေတ ၄ ရတ ာ ၅ အမြ ၆ မအ ၇ တေ ေတာင ၈ ျေျ

ေျေြဆ ာ ေန ေရာ အ ေ ြ ေျေြတစကာြမ ာြ ၂

137 Road Transport Administration Department, Rakhine State 138 U Myint Htay, the Chairman, Aung Thitsar Express. Ph: 09 428 530084

90

းယာြ ၅၆႕ ါရလစဥေ ႔ ေဆာငရျးကနစျေမာ

စဥ ကနစျအမ ြအစာြ ခရြစဥ တစါရလါရလ င၊ႀက မႏႈနြ

တစါရလါရလ င၊ကနစျေ ႔ ေဆာငရျး၊ေမာ

၁ စာြ ေရာကကနႏငး၊အ ေ ာယမကာမ ာြ

ၿမ နယတ ငြ ၅၆၅ ၂,၂၆ ၊ ျေျနယအတ ငြ ၄၇ ၈၉၃ ျေျနယအခ ငြခ ငြ ၅ ၁, ၅ ၊

စစ ေောငြ၊ ၆၆၂ ၄,၂ ၃၊

၂ စာြရြကနေစၥျြမ ာြ

ၿမ နယတ ငြ ၄၉၂ ၁,၉၆၈၊ ျေျနယအတ ငြ ၅၈ ၁,၁ ၂၊ ျေျနယအခ ငြခ ငြ ၄၈ ၁, ၈၊

စစ ေောငြ၊ ၅၉၈ ၄, ၇၈၊

၃ ေဆာကါရလေ ေရြရြေစၥျြမ ာြ

ၿမ နယတ ငြ ၆ ၆ ၂,၄၂၄၊ ျေျနယအတ ငြ ၅၄၊ ၁, ၂၆၊ ျေျနယအခ ငြခ ငြ ၄၈ ၁, ၈၊

စစ ေောငြ၊ ၇ ၈ ၄,၄၅၈၊

၄ ကနစေစၥျြမ ာြ

ၿမ နယတ ငြ ၆ ၆ ၂,၄၂၄၊ ျေျနယအတ ငြ ၄၂၊ ၇၉၆ ျေျနယအခ ငြခ ငြ ၅၆၊ ၁,၁၇၆၊

စစ ေောငြ၊ ၇ ၄ ၄,၃၉၆၊

၅ အျခာြကနစျမ ာြ

ၿမ နယတ ငြ ၅၆၁ ၂,၂၄၄၊ ျေျနယအတ ငြ ၆၄၊ ၁,၂၁၆၊ ျေျနယအခ ငြခ ငြ ၆၃၊ ၁,၃၂၃၊

စစ ေောငြ၊ ၆၈၈၊ ၄,၇၈၃၊

စစ ေောငြ၊ ၃,၃၆ ၊ ၂၁,၉၁၈၊

ကနစျရယယေ ႔ ေဆာင ေရြအရငြ ( ေတာငကတ)139

ါရလေငနြအမ ြအစာြ ကနစျေ ႔ ေဆာင ေရြ

ေျေြဆ ာါရလ ကရ ေရာကနကာြစစ ေောငြ ၁ ၅ စြ ( ေျခာကြကာြ) ၂ ၅ စြ (၁၂ ြကာြ)

အဘ ကခရြါရလမြဆြမ ာြ

၁ ျေျ ၂ ႀက ႔ေင ေကာကၿမ ၃ ရနကန ၄ မႏေ ေါရလြ

အဘ ကေ ႔ ေဆာငရျးကနစျမ ာြ

၁ ေကကစာ ၂ ငာြ ေျခာက/ငာြေ ၃ ဆန ၄ ေျမော

ရယယေ ႔ ေဆာငကနက စရ တ တစေ ာါရလ င က ေ ၆ – ၇ ေါရလ ေေကာငြေ ႔ ေဆာင ေရြ

ေါရလ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကးတ င စစ ေတ ႕၊ ေက ာကျ ႕ ရတ ာ႕ အမြႏငး မာန ေအာငၿမ တ ႔တ င၊ ေါရလယာဥ က ငြမ ာြရ ရျ။ ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ေနျ ငး ေါရလ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကး ၿ ြတ ြတက ေစရနႏငး ါရလ ယက ေခ ာ ေမ ေစရန၊ ေျမာကဥြႏငး ဂ ေါရလယာဥက ငြမ ာြက ၊ ေဆာကါရလေရန စစဥါရလ ကရ ရျ။

139 U Ba Thein, The Chairman, Cargo Transport Association, Taunggoke town. Rakhine. Ph: 09 260594755

91

းယာြ ၅၇႕၊ ေါရလ ေေကာငြျ ငး ခရြရျႏငး ကနစျေ ႔ ေဆာငမႈ (၂ ၁၈ ခႏစ းနန ာရ– ေအာကတ ာ) 140

စဥ ေါရလဆ ေ ျေျတ ငြ

ခရြရျ (ဥြ ေရ) ကနစျ (တန) တက ဆငြ တက ဆငြ

1 စစ ေတ ေါရလဆ ေ ၉၃,၈၄ ၉၅,၁၈၇ - - 2 ေက ာကျ ေါရလဆ ေ ၁၆,၈၃၄ ၁၈,၄၃၈ ၂ .၇၉ ၈၃.၅၅၇ 3 ရတ ာ ေါရလဆ ေ ၅၇,၆၂ ၆၃,၄၃၃ ၆၄၁.၆၄၁ ၇၁၄.၂၄၇ 4 အမြ ေါရလဆ ေ ၄,၄၆၈ ၄,၇၃ ၁. ၂၄ . ၄၉၁ 5 မာန ေအာင ေါရလဆ ေ ၁,၅၁၇ ၁,၅၈၇ ၇. ၆ ၈.၆၈၄

၆.၆.၂ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကးအာြရြရေျခငြ

အာြရာခ က႕ အာြနျြခ က ရြရေမႈ အာြရာခ ကမ ာြ

ျမစ ေခ ာငြအမ ာြစတ င ခရြရျတင ေရယာဥမ ာြ ရ ာြါရလာႏ ငျခငြ အျေနအါရလနခ တဆက ေနရျး၊ျမစ ေေကာငြက နရကရ ျခငြ အဘ ကၿမ ႀကြမ ာြရျ၊ျမစကမြ ေြတ င တျရ ျခငြ

အာြနျြခ ကမ ာြ ေင ေေကြခကခာျခငြ အခ ငးအါရလမြမ ာြ

ေရနကဆ ေကမြမ ာြ တျ ေဆာကျခငြ ျမစ ေေကာငြတ င ရ ေၤာဆ ေမ ာြတျ ေဆာကျခငြ စစ ေတ ႕ ရတ ာ႕၊ ေက ာကျ ႕၊ ေမာင ေတာတ ႔တ င ကာြဂ တမ ာြတျ ေဆာကျခငြ ေါရလယာဥက ငြရစမ ာြ တျ ေဆာကျခငြ မါရလ ေါရလယာဥက ငြ ာြက အဆငးျမ ငးတငျခငြ ါရလေငနြမ ာြ

ၿခ မြ ေျခာကမႈမ ာြ ဆ ြ ာြ ေရာရာရဥတ အ ေျခအ ေန ေေေ ေောကမႈ

140 Department of Civil Aviation, 2018

92

ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကး ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကးတ ငါရလေငနြါရလေက ငရနအတ ကတျရ ဆာႏငး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ေနရာမ ာြ

93

၆.၇ ါရလ႔အရငြအျမစမ ာြႏငးက နြမာ ေရြကး

၆.၇.၁ ေျာ ေရြကးအာြျခငတငျေမႈ ရခ ငျေျနယတ င ါရလရာြအရငြအျမစ ၿ ြ ေရြကးမ ာြတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈျေါရလေရန အခ ငးအါရလမြမ ာြ အမ ာြ အျောြရ ရျ။ ေျာ ေရြ႕ အရက ေမ ြေျာရငတနြ ေက ာငြမ ာြ ငးါရလစျခငြႏငး က နြမာ ေရြ ေစာငး ေရာကမႈစငတာ ငးါရလစျခငြစရျးါရလေငနြတ ႔တ င ရငြႏြျမ ေႏႏ ငရျ။ ရခ ငျေျနယစစ ေောငြါရလဥြ ေရ ၈၃% ရျ၊ ေက ြါရလက ေဒရမ ာြတ င၊ ေနထ ငေကၿေြ႕ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြႏငးငာြ မြါရလေငနြမ ာြတ င ါရလေက ငေကရျ။ မေကာြ ေရြမႏစ မ ာြက ကၽ မြက ငါရလေရာြမ ာြ ေ မ ါရလ အေါရလာရျးအတ က အရက ေမ ြမႈဆ ငရာ ကၽ မြက ငမႈရငတနြမ ာြ ေေြရန ရငေကာြ ေါရလးက ငး ေရြစငတာမ ာြတျ ေထာငရန ေဂၢါရလ ကေျာ ေရြ န ေဆာငမႈ ေေြရမ ာြအတ က စြေ ာြ ေရြအခ ငး အါရလမြရ ါရလာရျ။ ျမနမားရငြႏြျမ ေႏမႈဥေ ေဒ ၂ ၁၆ အရ ေျာ ေရြကးရျ အဘ ကရငြႏြျမ ေႏမႈ ဥြစာြ ေေြကး ၈ ခအနက တစခ ျ စၿေေ႕ ကၽ မြက ငါရလေရာြအငအာြစတျ ေထာငရန နျြေျာ႕ အရက ေမ ြကၽ မြက ငမႈဆ ငရာရငတနြမ ာြက ေေြရနအတ က ေဂၢါရလ က ေက ာငြမ ာြ တျ ေထာင ငးါရလစျခငြက အာြ ေေြရျ။ က နြမာ ေရြ ေစာငး ေရာကမႈကးရျ ါရလရာြအရငြအျမစ ါရလမႈ ၿ ြတ ြတကရနအတ က အစ ြရအ ေနျ ငး အာြ ေေြရျးကးတစချ စရျ။ ေျာ ေရြ

းယာြ၊၅၈႕ ရခ ငျေျနယရ ၊တကရရ ါရလမ ာြႏငး၊နျြေျာ ေက ာငြမ ာြ

စဥ ေနရာ တကရရ ါရလ ေက ာငြ

၁ စစ ေတ ၁ က နေ တာတကရရ ါရလ

၅ အစ ြရနျြေျာ ေက ာငြ ၂ စစ ေတ တကရရ ါရလ ၂ ေက ာကျ ၃ ေျာ ေရြ ေကာါရလ ေ — ၃ ရတ ာ — ၆ အစ ြရနျြေျာ ေက ာငြ ၄ ေတာငကတ ၄ ေကာါရလ ေ — ၅ ေက ာက ေတာ — ၇ ျေျနယါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ ေက ာငြ

းယာြ၊၅၉႕ စစ ေတ ၊အစ ြရနျြေျာ ေက ာငြတ င၊ ေက ာငြရာြမ ာြတက ေရာကမႈအ ေျခအ ေန

စဥ ေျာရငႏစ ေက ာငြရာြအ ေရအတ က

၁ ၂ ၁ ၊-၁၁ ၇ ၂ ၂ ၁၁-၊၁၂ ၈၆ ၃ ၂ ၁၂-၁၃ ၈၂ ၄ ၂ ၁၃-၁၄ ၆၉ ၅ ၂ ၁၄-၁၅ ၅၁ ၆ ၂ ၁၅-၁၆ ၁၆ ၇ ၂ ၁၆-၁၇ — ၈ ၂ ၁၇-၁၈ ၁၉၈

းယာြ၊၆ ႕ စစ ေတ ၊အစ ြရနျြေျာ ေက ာငြမ ာြတ င၊အဘ ကရငေကာြရျး၊ာရာရေမ ာြ

စဥ ာရာရေ အါရလေအက င၊အမ ြအစာြ

အစ ြရါရလေငနြ ေဂၢါရလ ကါရလေငနြ ၁ ၿမ ျေအငဂ ငနယာေျာ ၃ % ၇ % ၂ အါရလကထရ နနစေျာ ၂၇% ၆၃% ၃ ါရလ ေစစအငဂ ငနယာ ၃၅% ၆၅% ၄ စကမႈအငဂ ငနယာ ၄ % ၆ %

ၿေြခား ေရာႏစတ င ေဂၢါရလ ကါရလေငနြမ ာြမ ေျာတတအရျအခ ငြရ ရမ ာြက ါရလ အေါရလာရျ ငး ါရလရာြအရငြအျမစကးတ င အခ ငးအါရလမြမ ာြစ ာ ရ ါရလာရျ။

94

းယာြ၊၆၁႕ တ ငြ ေဒရႀကြႏငး၊ျေျနယမ ာြရ ၊စစ ေောငြ ေက ာငြမ ာြ 141

က နြမာ ေရြ

စစ ေတ ၿမ တ င၊ေဂၢါရလ ကအထြက ေဆြခနြတစခရာရ ရျ။၊ထ ႔ ေေကာငးစစ ေတ အောအ ငရခ ငျေျနယရ ျမ မ ာြ တ င၊ေဂၢါရလ ကအထြက ေဆြခနြ ငးါရလစရနအတ က၊ရငြႏြျမ ေႏမႈ၊ျေါရလေႏ ငရျး၊အခ ငးအါရလမြမ ာြရ ါရလာရျ။ းယာြ၊၆၂႕၊ရခ ငျေျနယႏငး၊တ ငြ ေဒရႀကြႏငး၊ျေျနယမ ာြရ ၊ေဂၢါရလ က ေဆြ႐းမ ာြ/ ေဆြခနြမ ာြ142

တ ငြ ေဒရႀကြႏငး၊ျေျနယမ ာြ ေဂၢါရလ က ေဆြ႐းမ ာြ

၂ ၁၃ ၂ ၁၄ ၂ ၁၅ ၂ ၁၆ ၂ ၁၇ ကခ င ျေျနယ ၁ ၁ ၁ ၁၃ ၁၃ ကယာြ ျေျနယ — — — — — ကရင ျေျနယ ၃ ၃ ၃ ၃ ၃ ခ ငြ ျေျနယ — — — — — မ န ျေျနယ ၇ ၇ ၇ ၁ ၁ ရခ င ျေျနယ ၁ ၁ ၁ ၁ ၁ ရမြ ျေျနယ ၁၉ ၁၉ ၁၉ ၂၂ ၂၂ စစက ငြ တ ငြ ေဒရႀကြ ၁၆ ၂၂ ၂၂ ၂၆ ၂၆ တနရၤာရ တ ငြ ေဒရႀကြ ၆ ၆ ၆ ၉ ၉ ောခြ တ ငြ ေဒရႀကြ ၁၄ ၁၄ ၁၄ ၁၆ ၁၆ မ ေက ြ တ ငြ ေဒရႀကြ ၄ ၄ ၄ ၅ ၅ မႏေ ေါရလြ တ ငြ ေဒရႀကြ ၂၉ ၃၁ ၃၅ ၃၉ ၃၈ ရနကန တ ငြ ေဒရႀကြ ၄၂ ၄၆ ၄၈ ၅၂ ၅၃ ရာ တ တ ငြ ေဒရႀကြ ၅ ၅ ၅ ၇ ၉ ေနျေျ ေတာ တ ငြ ေဒရႀကြ ၈ ၇ ၈ ၉ ၁

141 The Statistical Year Book (2017), Central Statistical Organization 142 Ibid

တ ငြ ေဒရႀကြ/ျေျနယ မါရလတနြ အါရလယတနြ အထကတနြ

ခ ငြ ျေျနယ ၂ ၁ ၁၆

ကယာြ ျေျနယ ၁ — —

ကရင ျေျနယ ၁ — ၅

ခ ငြ ျေျနယ ၁ ၂ ၁

မ န ျေျနယ — — ၉

ရခ င ျေျနယ — ၂ ၁၂

ရမြ ျေျနယ ၂ ၉ ၄၆

စစက ငြ တ ငြ ေဒရႀကြ ၄ ၅ ၄၈

တနရၤာရ တ ငြ ေဒရႀကြ ၂ ၁ ၂

ောခြ တ ငြ ေဒရႀကြ ၁ ၁ ၄၃

မ ေက ြ တ ငြ ေဒရႀကြ ၂ ၁ ၄

မႏေ ေါရလြ တ ငြ ေဒရႀကြ ၁၄ ၁၄ ၁

ရနကန တ ငြ ေဒရႀကြ ၂၈ ၉ ၁၂၃

ရာ တ တ ငြ ေဒရႀကြ — ၃ ၁၅

ေနျေျ ေတာ တ ငြ ေဒရႀကြ ၃ ၂ ၁၄

95

၆.၇.၂ ါရလ႔အရငြအျမစကးအာြရြရေမႈ

အာြရာခ က႕ အာြနျြခ က ရြရေမႈ အာြရာခ ကမ ာြ

အါရလေရမာြအငအာြ အမ ာြအျောြရ ျခငြ အာြနျြခ ကမ ာြ

ေင ေေကြခကခာျခငြ အရျအ ေရ ြျေျးမရျး ရက ေမ ြ မြ ေေကာငြေျာ မရ ျခငြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

ေဂၢါရလ ကနျြေျာႏငး အရက ေမ ြ မြ ေက ာငြမ ာြ တျ ေထာငျခငြ ေဂၢါရလ က ေက ာငြမ ာြ ငးါရလရျခငြ ေဂၢါရလ ကအထြက ေဆြ႐းႏငး၊ ေဆြခနြမ ာြ တျ ေထာငျခငြ ဘာတခ ာခနြမ ာြတျ ေထာင ငးါရလစျခငြ

ၿခ မြ ေျခာကမႈမ ာြ ါရလေရာြ ေစ ြက ကတ င ၿေ ငဆ ငမႈမ ာြျခငြ

96

၆.၈ ဆကရ ယ ေရြကး

၆.၈.၁ ဆကရ ယ ေရြကးအက ဥြခ ေ ရခ ငျေျနယတ င ဆကရ ယ ေရြ န ေဆာငမႈ ေေြ ေနရျး ဆကရ ယ ေရြကမ (operator) ၄ ခရ ရျ။ ၎တ ႔မာ၊ျမနမာဆကရ ယ ေရြါရလေငနြ (MPT)႕ အရဒြ (Ooredoo)႕ တယါရလ ေနာ (Telenor) ႏငး မ ငတာါရလ (Mytel) တ ႔ျ စရျ။ ရခ ငျေျနယရျ အျခာြတ ငြ ေဒရႀကြႏငး၊ျေျနယမ ာြႏငး ႏ ႈငြယဥါရလ င မ ငြရြစ ာမႈႏငး ရ ေရျြဆမာ နျြောြ ေရာါရလျြ ါရလ နခားရျးႏစအနျြငယအတ ငြ တစျ ျြျ ျြ တ ြတကါရလာရျ။ ရခ ငျေျနယအႏ႔ ေ မ ေကာငြမ နရျး မ ငြခ တဆကမႈႏငး အငတာနက န ေဆာငမႈ ေေြရနအတ က ရငြႏြျမ ေနမႈါရလေ ေဆာငရန ါရလ အေါရလ ကရ ရျ။ ၆.၈.၂ ဆကရ ယ ေရြကးအာြရြရေခ က

အာြရာခ က႕ အာြနျြခ က ရြရေမႈ အာြရာခ ကမ ာြ

က နရကျ န႔က ကမႈႏငး တယါရလရ ေရျြဆရျ အါရလယအါရလတရ ျခငြ အာြနျြခ ကမ ာြ

ေထ ေျမအ ေနအထာြႏငး နျြေျာဆ ငရာ အခကအခာမ ာြရ ျခငြ ေင ေေကြဆ ငရာအခကအခာမ ာြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

ႀက ြမားက နရကခ တဆကတေဆငျခငြ စာတ ကႏငးဆကရ ယ ေရြဆ ငရာ န ေဆာငမႈ ေေြျခငြ ငာြ မြစက ေါရလမ ာြတ င အ ေ ြ ေျောဆကရ ယ ေရြစကမ ာြ တေဆင

ျ န႔ျ ြျခငြ စာတ ကႏငး ကနစျေ ႔ ေဆာင ေရြ န ေဆာငမႈါရလေငနြမ ာြ

ၿခ မြ ေျခာကမႈမ ာြ

ရာရဥတဆ ြ ာြရျးအတ က ဆကရ ယ ေရြဆ ငရာ အ ေျခခအ ေဆာက အဥမ ာြ ေ ကစြႏ ငျခငြ

97

၆.၉ စ မြအငကး

၆.၉.၁ စ မြအငကးအာြျခငတငျေမႈ

ရခ ငျေျနယရျ ရာ ဘာတ ေင တ ငြမ ာြ႕၊ ေန ေရာငျချစ မြအငႏငး၊ ေါရလစ မြအငအျေင ါရလ ေစစဘာတအာြ ထတါရလေရနအတ က၊ ေရအာြါရလ ေစစထတါရလေႏ ငမျး ေနရာမ ာြ ေောမ ာြရျး၊ျေျနယတစချ စရျ။ အမ ြရာြ စ မြအငစမခန႔ခ ာ ေရြ ေကာမရငမ၊ ေရြဆ ာထာြရျး၊ျမနမားစ မြအငဆ ငရာ Master Plan အရ ၂ ၃ ခႏစတ င တစႏ ငငါရလြ ါရလ ေစစမြရရ ေရြရျမနြခ ကက ၊ျေျးမႏ ငရန ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ေနျ ငး ရခ ငျေျနယအတ ငြရ စ မြအငကး ၿ ြတ ြတက ေရြႏငး ရရ ႏ ငရျးစ မြအငရငြျမစမ ာြက ၊ ေ ာထတရြစ ာရန ႏ ငငတကာအ ာ႔အစျြ မ ာြက ၊ျေျတ ငြ၊ျေျေရငြႏြျမ ေႏရမ ာြျ ငး ေြ ေောငြ ေဆာငရ ကါရလ ကရ ရျ။ စ မြအငရြစ ာမႈအ ေနအထာြတ င ရခ ငျေျနယရျ ခ ငြျေျနယၿေြါရလ င စ မြအငရြစ ာႏ ငမႈ အနျြဆြျေျနယ တစချ စရျ။ ၂ ၁၈-၂ ၁၉ ခႏစတ င ရခ ငျေျနယခ႐း င ၅ ခအတ ငြ အ မ ေထာငစ ေောငြ ၁၂၁, ၆၃ စက ါရလ ေစစ ေေြႏ ငရန စစဥ ေဆာငရ ကါရလ ကရ ရျ။ ဤအ မ ေထာငစအ ေရအတ ကရျ ရခ ငျေျနယ စစ ေောငြ အ မ ေထာငစအ ေရအတ က ၂၆.၃၃% ရ ရျ။ ထ ႔အျေင အစ ြရအ ေနျ ငး ၅ ႏစတာကာါရလ စမက နြ ေရြဆ ာၿေြ ရခ ငျေျနယ အ မ ေထာငစ ေောငြ ၂ ၈,၈၂၄႕ စစ ေောငြအ မ ေထာငစ ၄၅.၄၂% ါရလ ေစစဘာတအာြရြစ ာႏ ငရန စမက နြ ေရြဆ ာအ ေကာငအထျ ေ ာ ေဆာငရ ကါရလ ကရ ရျ။ ရခ ငျေျနယတ င ၿမ နယ ၁၇ ၿမ နယတ င မဟာ ဘာတအာြါရလ ငြါရလ ေစစဘာတက ရယရြစ ာႏ ငၿေြျ စ ေရာါရလျြ မဟာဘာတအာြါရလ ငြႏငးအါရလမြ ေ ြက ာရျး ေက ြ ရ ာအမ ာြအျောြမာ ါရလ ေစစဘာတအာြမရရ မႈမ ာြရ ရျ။ အဆ ော ေက ြရ ာမ ာြက ၂ ၃ ခႏစတ င ါရလ ေစစဘာတအာြ ေေြႏ ငရနအတ က စ မြအငရငြျမစမ ာြျ စရျး၊ ေန ေရာငျချႏငး၊ ေါရလစ မြအငတ ႔က ရယရြစ ာရန အ ေရြႀကြရျ။ ထ ႔ ေေကာငး စ မြအငကးရျ ရငြႏြျမ ေႏရန အခ ငးအါရလမြ ေကာငြမ ာြရ ရျး ကးတစချ စရျ။

ေ ၂၆႕ တ ငြ ေဒရႀကြမ ာြႏငး၊ျေျနယမ ာြ စ မြအငရြစ ာမႈအ ေနအထာြႏငးရာခ ငႏႈနြော ငမႈမ ာြ143

၆.၉.၂ စ မြအငကးအဘ ကအက ြရကဆ ငရမ ာြ ျေျ ေထာငစအဆငးတ င ါရလ ေစစႏငးစ မြအင နႀကြနာနရျ စ မြအငအမ ြမ ြႏငး ဆကႏ ယေတရကရ၍ စမခန႔ခ ာ ျခငြ႕ စျြမ ဥြစျြကမြမ ာြျ ငး ေကေမတျခငြႏငး ျ ႏ ႈငြ ေဆာငရ ကရျး အဘ ကအ ာ အစျြျ စရျ။ ဤ နႀကြ နာန ေအာကတ င နာန ၄ ခ႕ ါရလေငနြအငတာေ႐း က (၅) ခႏငး၊ ေကာေ ေရြရငြ ၂ ခရ ရျ။ ထ ေကာေ ေရြရငြ ၂ ခမာ

143 Eurocham Myanmar, “Energy Guide 2018”, URL: https://www.ccifrance-myanmar.org/sites/ccifrance-myan-

mar.org/files/resources-documents/energy_guide_2018.pdf

ရခ ငျေျနယရျ ခ ငြျေျနယၿေြါရလ င စ မြအငရြစ ာႏ ငမႈ အနျြဆြ၊ျေျနယ တစချ စရျ။ အဆ ော ေက ြရ ာမ ာြအာြ ၂ ၃ ခႏစတ င ါရလ ေစစဘာတအာြ ေေြႏ ငရနအတ က စ မြအင အရငြအျမစမ ာြျ စရျး ေန ေရာငျချႏငး၊ ေါရလစ မြအင တ ႔က ရယရြစ ာရန အ ေရြႀကြရျ။

98

ရနကန ါရလ ေစစဘာတအာြျ န႔ျ ြ ေရြ ေကာေ ေရြရငြႏငး မႏေ ေါရလြါရလ ေစစဘာတအာြျ န႔ျ ြ ေရြ ေကာေ ေရြရငြတ ႔ျ စ ေကရျ။ နာနမ ာြမာ - ၁ ါရလ ေစစစ မြအာြစမက နြ ေရြဆ ာ ေရြဥြစြနာန ၂ ေရနႏငး ရာ ဘာတ ေင စမက နြ ေရြဆ ာ ေရြဥြစြနာန ၃ ါရလ ေစစဘာတအာြေ ႔ါရလကတ ေရြႏငးက ေကာ ေရြဥြစြနာန ၄ ေရအာြါရလ ေစစအ ေကာငအထျ ေ ာ ေရြဥြစြနာန ါရလေငနြအငတာေ႐း က ၅ ခမာ - ၁ ါရလ ေစစဘာတအာြထတါရလေ ေရြါရလေငနြ ၂ ါရလ ေစစဘာတအာြျ န႔ျ ေရြါရလေငနြ ၃ ျမနမား ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ါရလေငနြ ၄ ျမနမား ေရနဘာတါရလေငနြ ၅ ျမနမား ေရနထ ကေစၥျြ ေရာငြ ယ ေရြါရလေငနြ းယာြ ၆၃႕ ၂ ၁၈-၂ ၁၉ ခႏစ ရခ ငျေျနယရ ါရလ ေစစဘာတအာြရရ မျးအ မ ေထာငစစာရငြ144

စဥ ခ႐း င အ မ ေထာငစမ ာြ ါရလ ေစစဘာတအာြရရ ျေြ အ မ ေထာငစမ ာြ

ါရလ ေစစဘာတအာြ မရရ ေရြရျး အ မ ေထာငစမ ာြ

ါရလ ေစစ ဘာတအာြရရ မႈ

(%) ၁ စစ ေတ ၁ ၉,၂၅၆ ၃၂,၉၇၈ ၇၆,၂၇၈ ၃ .၁၈% ၂ ေျမာကဥြ ၁၄၅,၉၈၇ ၂၅,၈၂၅ ၁၂ ,၁၆၂ ၁၇.၆၉% ၃ ေက ာကျ ၁ ၁,၇၇၆ ၂၄,၂၃၁ ၇၇,၅၄၅ ၂၃.၈၁% ၄ ရတ ာ ၈၃,၅၉၃ ၂၈,၇၈၈ ၅၄,၈ ၅ ၃၄.၄၄% ၅ ေမာင ေတာ ၁ ၁,၁၆ ၉,၂၄၁ ၉,၉၁၉ ၄၈.၂၃%

စစ ေောငြl ၄၅၉,၇၇၂ ၁၂၁, ၆၃ ၃၃၈,၇ ၉ ၂၆.၃၃%

ေ ၂၇႕ ႏစစဥါရလ ေစစဘာတအာြျမငးတကမႈ (၂ ၁၂-၂ ၁၈) 145

144 Ministry of Electricity and Energy,2018 145 Ibid.

၀.

၁၀.

၂၀.

၃၀.

၄၀.

၅၀.

၂၀၁၂-၁၃ ၂၀၁၃-၁၄ ၂၀၁၄-၁၅ ၂၀၁၅-၁၆ ၂၀၁၆-၁၇ ၂၀၁၇-၁၈

၁၀.၂၅ ၁၂.၀၉၁၆.၅

၂၅၃၀.၅

၄၃.၈၃

မဂ ါ၀ပ

ဘ႑ာႏစ

အျမင ဆာႏႈနးလ ပစစဓာတအာႈနး (မဂ ါ၀ပ)

99

းယာြ ၆၄႕ အမ ြရာြစမက နြအရ ေနာငါရလာမျး ၅ ႏစကာါရလတ ငါရလ ေစစဘာတအာြရရ မျး အ မ ေထာငစ ေောငြ146

စဥ ခ႐း င အ မ ေထာငစ ါရလ ေစစဘာတအာြရရ ရျး အ မ ေထာငစမ ာြ

ါရလ ေစစဘာတအာြ မရရ ေရြရျး အ မ ေထာငစမ ာြ

ါရလ ေစစဘာတအာြ ရရ မႈ (%)

၁ စစ ေတ ၁ ၉,၂၅၆ ၄၄,၅၃ ၆၄,၇၂၆ ၄ .၇၅% ၂ ေျမာကဥြ ၁၄၅,၉၈၇ ၇၅,၈၂ ၇ ,၁၆၇ ၅၁.၉၄% ၃ ေက ာကျ ၁ ၁,၇၇၆ ၃၇,၉၂၈ ၆၃,၈၄၈ ၃၇.၂၇% ၄ ရတ ာ ၈၃,၅၉၃ ၄ ,၅၅၃ ၄၃, ၄ ၄၈.၅၁% ၅ ေမာင ေတာ ၁ ၁,၁၆ ၉,၉၉၃ ၉,၁၆၇ ၅၂.၁၆%

စစ ေောငြ ၄၅၉,၇၇၂ ၂ ၈,၈၂၄ ၂၅ ,၉၄၈ ၄၅.၄၂%

ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ထတါရလေမႈ

ရခ ငျေျနယတ င၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင အ ေျမာကအမ ာြရ ရျ။ စစ ေောငြကမြ ေ ြ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ါရလေက က ၂၃ ခရ ၿေြ ကနြတ ငြ ၂ က ကရ ရျ။၊ ျမနမားရငြႏြျမ ေႏမႈ ေကာမရငရျ ကမြ ေ ြ ေထာကေ ႔စခနြ တျ ေဆာကျခငြက ခ ငးျေ ေေြၿေြျ စရျ ငး၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ကးတ င ရငြႏြျမ ေႏရန အခ ငးအါရလမြမ ာြ ရ ါရလာရျ။

းယာြ ၆၅႕ ရခ ငကမြါရလ နရ ၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ါရလေက ကမ ာြ147

အက ကအမတ ါရလေက က ေနရာ (ရခ င)

ရ ယာ (စတရနြ ကါရလ မတာ)

ရရ ရျး ႏစ ဥြ ေဆာငကမ မရငြႏ ငင

အက ကအမ ြအစာြ ► ၂၃႕ ကမြါရလ န ေရနက၊ ေရနႏငး ရာ ဘာတ ေင ါရလေက က A-1 ကမြါရလ န ၂,၈၃၉ ၂ Daewoo International Corp က ရြယာြ A-2 ကမြါရလ န ၂,၅၂၁ ၂ ၁၄ --- --- A-3 ကမြါရလ န ၇,၂ ၈ ၂ ၄ Daewoo International Corp. က ရြယာြ A-4 ကမြါရလ န ၉,၃၇၆ ၂ ၁၄ BG Asia Pacific Pte Ltd ၿ တ န A-5 ကမြါရလ န ၁ ,၈၇၂ ၂ ၁၄ Chevron အ ေမရ ကန A-6 ကမြါရလ န ၁ ,၇၆၁ ၂ ၇ MPRL E& P Pte Ltd ျမနမာ A -7 ကမြါရလ န ၈,၁၂၇ ၂ ၁၄ Woodside Energy (Myanmar) Pte Ltd ေရစ ေေတြါရလ AD -1 ကမြါရလ န ၂,၇ ၆ ၂ ၇ CNPC International Ltd တ႐းတ AD-2 ကမြါရလ န ၈,၄၄၄ ၂ ၁၄ BG ၿ တ န AD-3 ကမြါရလ န ၁ ,၅၇၇ ၂ ၁၄ Ophir ၿ တ န AD-4 ကမြါရလ န ၁၁,၃၆၅ ၂ ၁၄ BG ၿ တ န AD-5 ကမြါရလ န ၁၁, ၉ ၂ ၁၄ BG ၿ တ န AD-6 ကမြါရလ န ၁,၁၉ ၂ ၇ CNPC International Ltd တ႐းတ AD -7 ကမြါရလ န ၁,၇၃၁ ၂ ၇ Daewoo International Ltd. က ရြယာြ AD – 8 ကမြါရလ န ၅,၆၁၂ ၂ ၇ CNPC International Ltd. တ႐းတ AD-9 ကမြါရလ န ၈, ၆၁ ၂ ၁၄ Shell နယရာါရလန AD-10 ကမြါရလ န ၉,၃ ၄ ၂ ၁၄ Statoil ေနာ ေ ြ AD-11 ကမြါရလ န ၆,၇၅၁ ၂ ၁၄ Shell နယရာါရလန AD-12 ကမြါရလ န ၇,၁၉ ၂ ၁၄ No bids တငဒာတငရမရ ေရြ AD-13 ကမြါရလ န ၁၁,၃၂၁ ၂ ၁၄ No bids တငဒာတငရမရ ေရြ AD-14 ကမြါရလ န ၁၂,၆ ၅ ၂ ၁၄ No bids တငဒာတငရမရ ေရြ AD-15 ကမြါရလ န ၁ , ၆၅ ၂ ၁၄ No bids တငဒာတငရမရ ေရြ AD-16 ကမြါရလ န ၇,၂၅ ၂ ၁၄ No bids တငဒာတငရမရ ေရြ

146 Ibid 147 Eurocham Myanmar, “Energy Guide 2018”, Website: https://www.ccifrance-myanmar.org/sites/ccifrance-

myanmar.org/files/resources-documents/energy_guide_2018.pdf

100

အက ကအမ ြအစာြ ► ၂ ႕ ကမြါရလ န ေရနႏငး ရာ ဘာတ ေင ါရလေက က PSC-M ေက ာကျ ၁ ,၄၄၈ ၂ ၁၃ ENI အတါရလ PSC-L စစ ေတ ၁၁,၇၃၅ ၂ ၁၃ --- ---

ါရလ ေစစဘာတအာြထတါရလေျခငြ

ရခ ငျေျနယတ င အျခာြတ ငြ ေဒရႀကြမ ာြငး၊ျေျနယကားရ ႔၊ ေါရလႏငး ေနစ မြအငမါရလ ေစစထတါရလေရန နျြေျာ အရျ စႏ င ေျခအါရလာြအါရလာရ ရျ။ ါရလ ေစစႏငးစ မြအင နႀကြနာန၊ ေအာက ေ ာျေော၊ ေါရလစ မြအငမ ါရလ ေစစ ဘာတအာြထတါရလေရန စမက နြအစအစဥမ ာြ အ ေကာငအထျ ေ ာရန ါရလ ာထာြရျ။

းယာြ ၆၆႕ ရခ ငျေျနယႏငး အျခာြျေျနယမ ာြရ ၊ ေါရလစ မြအငရြါရလ ေစစထတစမက နြ148

တ ငြ ေဒရႀကြ/ျေျနယ စမက နြ အ ေရအတ က ေမာ (မဂၢာ ေ)

ရခ င ၁ ၁,၄၈၄ ခ ငြ ၁ ၁,၄၇၂ ရာ တ ၅ ၄၇၈ ရနကန ၂ ၂၇၄

ေရအာြါရလ ေစစ

ရခ ငျေျနယတ င၊ ေရအာြါရလ ေစစထတါရလေႏ ငရျး ေနရာ ၇၊ ေနရာရ ရျ။ ါရလကရ အခ နတ င ရ ေနြ ေရအာြါရလ ေစစစမက နြႏငး က နတါရလ ေရအာြါရလ ေ စစစမက နြ ၂ ခရာါရလေငနြ ေဆာငရ ကမႈ တ ြတက ါရလ ကရ ရျ။၊ ျမနမာႏ ငငရငြႏြျမ ေႏမႈဥေ ေဒအရ ရငြႏြျမ ေႏရအ ေနျ ငး၊ ေရအာြါရလ ေစစဘာတအာြစမ က နြတျ ေဆာကၿေြ အစ ြရထရ ႔မအေႏမ ႏစ ေောငြ ၄ ါရလေငနြါရလျေတခ ငးရ ရျ။

းယာြ ၆၇႕ ရခ ငျေျနယရ ၊ ေရအာြါရလ ေစစစမက နြမ ာြ149

စဥ စမက နြအမျ ေနရာ ေမာ မတခ က

၁ ေါရလြၿမ - ၁ ေျမာကဥြခ႐း င ၆ မဂၢာ ေ ရေဆ ငြထာြဆာ ၂ ေါရလြၿမ - ၂ ေျမာကဥြခ႐း င ၉ မဂၢာ ေ ရေဆ ငြထာြဆာ ၃ စ ငြဒင ေမာင ေတာခ႐း င ၇၆.၅ မဂၢာ ေ ရေဆ ငြထာြဆာ ၄ အမြ ေက ာကျ ခ႐း င ၁၁ မဂၢာ ေ ရေဆ ငြထာြဆာ ၅ ရ ေနြ ရတ ာ ၁၁၁ မဂၢာ ေ ေဆာငရ ကဆာ ၆ ရတ ာ ရတ ာ ၃ မဂၢာ ေ ရေဆ ငြထာြဆာ ၇ က ကတါရလ ရတ ာ ၂၈ မဂၢာ ေ ေဆာငရ ကဆာ

148 Eurocham Myanmar, “Energy Guide 2018”, Website: https://www.ccifrance-myanmar.org/sites/ccifrance-

myanmar.org/files/resources-documents/energy_guide_2018.pdf 149 Ministry of Electrical Power, 2019

ရတ ာခ႐း ငရ ရ ေနြ ေရအာြါရလ ေစစစမက နြ

101

၆.၉.၃ စ မြအငကးက ရြရေျခငြ

အာြရာခ က႕ အာြနျြခ ကရြရေမႈ အာြရာခ ကမ ာြ

မထတ ေ ာရ ေရြရျး၊ ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ါရလေက ကမ ာြရ ျခငြ အစ ြရရငးတငးမ တ ေရာမ ာဒ

အာြနျြခ ကမ ာြ

နျြေျာမရ ျခငြ ရငြႏြမတျ ေင ခကခာျခငြ

အခ ငးအါရလမြမ ာြ

ါရလ ေစစေ ႔ါရလကတရျးကးတ င ရငြႏြျမ ေႏျခငြ အ ေရြစာြ ေရအာြါရလ ေစစစမက နြတျ ေဆာကျခငြ ေ ြါရလ ေခာငရရျး၊ ေက ြရ ာမ ာြအတ က၊ ေါရလႏငး ေနစ မြအငရြါရလ ေစစဘာတအာြ

ထတါရလေျခငြ ရာ ဘာတ ေင ထတါရလေျခငြ ေရနဘာတေစၥျြမ ာြထတါရလေျခငြ ေထာကေ ႔စခနြမ ာြတျ ေဆာကျခငြ

ၿခ မြ ေျခာကမႈမ ာြ ရာ ေတ နြက ငဆ ငရာ ဆ ြက ြရက ေရာကမႈမ ာြ

102

စ မြအငကး စ မြအငကးတ ငါရလေငနြါရလေက ငရနအတ ကတျရ ဆာႏငး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ေနရာမ ာြ

103

၆.၁ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငးအျခာြ ေရာ ႔ျ ြမႈစမက နြမ ာြ

၆.၁ .၁ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငးအျခာြ ေရာ ႔ျ ြမႈစမက နြမ ာြ ါရလကရ အခ နတ င၊ျမနမာႏ ငငစြေ ာြ ေရြ ၿ ြတ ြတက ေရြအတ က အါရလ နအ ေရြောရျး၊ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြ းနႏငး ကါရလာြတနျမစ ေေကာငြကစရယယေ ႔ ေဆာင ေရြစမက နြမ ာြက ရခ ငျေျနယတ င အ ေကာငအထျ ေ ာါရလ ကရ ရျ။ အဆ ောစမက နြမ ာြတ င စမက နြါရလေငနြအဆငးတ ငြတ င၊ျေျတ ငြ႕၊ျေျေရငြႏြျမ ေနရမ ာြ အတ က ရငြႏြျမ ေႏရနအခ ငးအါရလမြမ ာြရ ရျ။ ထ ႔ျေင ရငြႏြျမ ေႏမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြရ ရျး တျခာြ ေရာ အ ေရြေကြရျးစမက နြမ ာြါရလျြရ ရျ။ ဥေမာ ေ ၰာြကၽ နြစကမႈးနစမက နြႏငး ကျင ေခ ာငြကနရ ယ ေရြးန တ ႔ျ စေကရျ။

၆.၁ .၂ ၊ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရးနႏငး ေရနကဆ ေကမြစမက နြ

ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနရျ ရခ ငျေျနယ႕၊ ေက ာကျ ျမ ေတာငက ရမြၿ ာကၽ နြ ေေေတ ငတျရ ရျ။ ဤစမက နြ ေထမအဆငးတ င -

၁ ဟကတာ ၁ ရ စကမႈေနြၿခ ေ ာထတျခငြ ၂ ကစရြ/က နတ နနာတငခ ါရလေမျး၊ ေရနကဆ ေကမြ ၃ အဆငးျမငးါရလ ေန ရ ယာ

ေ ၂၈႕၊ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးန ႔ျ ြမႈစမခ က150

150 BEAC Office, Kyauak Phyu SEZ Management Committee, Ministry of Rail Transportation, Building No.(29),

Nay Pyi Taw, Myanmar. Ph: +95 67 405032. Email: beac@kpsez.org, info@kpsez.org

104

ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငး ေရနကဆ ေကမြေငမစမခ က (Master Plan)151

စဥ စမက နြမ ာြ ရ ယာ အဆ ျေရျး ေနရာ

၁ စကမႈေနြၿခ ( ေဆြ႐းမ ာြ႕၊ ေက ာငြမ ာြ႕ စြေ ာြ ေရြ အ ေဆာကအအ႕ အာြကစာြ႐း႕ ခရြရျရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ)

အဆငး ၁ အတ က ၁, ဟကတာ ေက ာကျ ျမ ေတာငက အဆငးျမငးအ မရာ ရ ယာ အ ေရ ေျမာက

၂ ေရါရလေငနြစကမႈးန ေက ာကျ ၿမ

၃ အဆငးျမငးအ မရာ ရ ယာ အဆငး ၁ အတ က ၅ ဟကတာ ရမြျ ာကၽ နြ အ ေနာက ေျမာကကမြ ေျခအနြ

၄ ဆ ေကမြ အဆငး ၁ (TEU ၆, - ၈, ရ ေရာ ရ ေၤာမ ာြဆ ကကေႏ ငရျ။)

စမက နြ ေနရာ - ၁ (SITE 1)

မ ေဒြကၽ နြ ရ ယာ ၁၅ ဟကတာ ရေနာြရန ေနရာ ၂,၅ မတာ ေရအနက ၁၆ မတာ စမက နြ ေနရာ - ၂ (SITE 2)

ရမြျ ာကၽ နြ ရ ယာ ၉၆ ဟကတာ ရေနာြရန ေနရာ ၁,၆ မတာ ေရအနက ၁၆ မတာ

၅ ဆ ေကမြ အေ ငြ ၂ ( ေရ ေေကာငြ ေထာကေး ေရြစခနြ) ၂ ဟကတာ ေက ာကျ ၿမ အနြ

ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနတ င အဆ ျေထာြ ေရာါရလေငနြမ ာြ152

စဥ ါရလေငနြမ ာြ

၁ ေဆာကါရလေ ေရြေစၥျြစကမႈါရလေငနြမ ာြ ၂ ခ ျမ ငႏငးအထျစကမႈါရလေငနြမ ာြ ၃ ထတါရလေ ေရြႏငးအစာြအစာထတါရလေမႈ ၄ ခရြရ ာြါရလေငနြ ၅ ေထာကေး ေရြအ ေျခ

စ ကစခနြ

(1) Marine Bunker (2) LNG Regasification Terminal Marine Supply Bae

၆.၁ .၃ ေ ၰာြကၽ နြစကမႈးန

ရခ ငျေျနယတ င ေ ၰာြကၽ နြစကမႈးနရျ ဒတ ယ ေျမာကစကမႈးနျ စၿေြ႕၊ ေျမအက ယ ၁,၉၆၃.၄၇ က ေေေတ င တျ ေဆာကရန ါရလ ာထာြရျ။ ရနကန-စစ ေတ ကာြါရလမြအ ေရကေ ငြ စစ ေတ ခ႐း င႕ ေၰာြကၽ နြၿမ နယတ င တျရ ရျ။ ေၰာြကၽ နြစကမႈးနက စကမႈးနအမတ ၂၂ အျ စ ရတမတခ ငးျေ ေေြထာြရျ။153

151 Kyauk Phyu Special Economic Zone Development Road Show Presentation Slide, July 3, 2014. URL:

http://kpsez.org/wp-content/uploads/2014/07/KPSEZ-Road-Show1.pdf 152 Ibid. 153 The Global New Light of Myanmar, “Amyotha Hluttaw discusses Ponnagyun Industrial Zone”, February

6,2018. URL: http://www.globalnewlightofmyanmar.com/amyotha-hluttaw-discusses-ponnagyun-industrial-zone/

105

ေ ၰာြကၽ နြစကမႈးန - စမက နြ ေ ာျေခ က ၁ တျ ေနရာ ရနကန-စစ ေတ ကာြါရလမြအ ေရကျခမြ႕ ေ ၰၰာြကၽ နြ

ျမ နယ 2 စစ ေောငြ ရ ယာ ၁,၈၃၃.၁၅ က ၃ စကမႈးနအစ တအေ ငြမ ာြ စမခန႔ခ ာ ေရြးန

န ေဆာငမႈးန နာနဆ ငရာ႐းြမ ာြ ေစ ြ ေဆြ႐း ေရဆ ြရန႔စငစက႐း အႀကြစာြႏငး အါရလတစာြစကမႈါရလေငနြမ ာြ အာြကစာြက ငြ ေနြၿခ ရငတနြ ေက ာငြ

၄ ေျမယာအရြခ မႈ ရ ယာ ( က) Percentage (%) စကမႈးနမ ာြ ၅၄၂. ၅ ၂၉.၅၇

နာနဆ ငရာ႐းြမ ာြ ၂၄.၅၈ ၁.၃၄ စ မြါရလနြ ေျမ ၁၁၈.၂၉ ၆.၄၅ ေဆြ႐း ၁ .၅၅ ေစ ြ ၂ .၁၁ န ေဆာငမႈးန ၁၃.၁၈ .၇၂ ါရလ ေနးန (ကငြ ေခ ာငြ ေက ြရ ာ) ၂ .၂ ၁ .၉၂ ါရလ ေနးန (တနြး ာ ေက ြရ ာ) ၁၆ .၄၂ ၈.၇၅ အနာဂတတ င ေ ာ ေဆာငမျးးန ၅၈၉.၂၆ ၃၂.၁၄

5 ေျမက ကအမ ြအစာြ အက ယအ နြ အက ကအ ေရအတ က အႀကြစာြစကမႈါရလေငနြ ၅ ၁၁၇

ေါရလတစတစထတါရလေ ေရြါရလေငနြ ၂ x ၂ ၁၂ အါရလတစာြစကမႈါရလေငနြ ၁၅ x ၁၅ ၂၈ အ ေရြစာြစကမႈါရလေငနြ ၁ x ၁ ၂၈

စစ ေောငြ ၁၈၅

ေ ၂၉႕ ေ ၰၰာြကၽ နြ စကမႈးန အတ က ါရလ ာထာြရျး၊ ေျမ

ေ ၰာြကၽ နြစကမႈးနတျ ေနရာ

106

၆.၁ .၄ ကျင ေခ ာငြကနရ ယ ေရြးန

ကျင ေခ ာငြကနရ ယ ေရြးနစမက နြက ၊ ေမာင ေတာၿမ နယစေကနရျမ ာြအရငြႏငး၊ျမနမာႏ ငငကနရျ မ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြတ ႔ ေြ ေောငြအ ေကာငအထျ ေ ာ၊ ေဆာငရ ကါရလ ကရ ရျ။ စစ ေောငြ ရ ယာအက ယအ နြမာ က ၁ ခန႔ရ ၿေြ၊ ေမာင ေတာၿမ မ ၂ မ ငခန႔က ာ ေ ြ ေရာ ဂၤါရလာြ ေဒးရ-ျမနမာ နယစေျမစျ စရျး နတျမစကမြ ေေေတ င တျရ ရျ။ ကျင ေခ ာငြကနရ ယ ေရြးနတ င ဆ ေကမြတစခရ ၿေြ ေရ ေေကာငြကနတနခ န ၃ က က ငတ ယႏ ငရျ။ ဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငငႏငး၊ျမနမာႏ ငငေကာြ အဘ ကကနရ ယ ေရြ စခနြတစချ စါရလာ ေစရန ရျရ ယထာြရျ။ ဤစမက နြတ င ရငြႏြျမ ေႏမႈျေါရလေႏ ငရျး အခ ငးအါရလမြမ ာြမာ ကနစျရ ေါရလာငရန ဂ ေဒာငမ ာြ၊ ေဆာကါရလေျခငြ႕ အ ေအြခနြႏငး ခ ျမ ငႏငးအထျစက႐း တျ ေဆာကျခငြ စရျတ ႔ော ငရျ။

ေ ၃ ႕ ကျင ေခ ာငြကနရ ယ ေရြးနစမက နြ

107

၆.၁ .၅ ကါရလာြတနျမစ ေေကာငြကစ ၿ ြတ ြတက ေရြစမက နြ

ကါရလာြတနကစရြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြစမက နြရျ၊ျမနမာႏ ငငႏငးအ ႏ ၵယႏ ငငတ ႔အတ က မဟာ ဟာက စမက နြတစချ စရျ။ အ ႏ ၵယႏ ငငရ ကာါရလကတလာြၿမ ႏငး စစ ေတ ၿမ က ေငါရလယ ေရ ေေကာငြျ ငး ဆကရ ယၿေြ႕ စစ ေတ ၿမ မ ေါရလက ၿမ ႏငးမး ရမျေျနယက ဆကရ ယမျးစမက နြျ စရျ။ ဤစမက နြတ င ော ငရျးအေ ငြ ၃ ေ ငြ၊ျ စရျး ေငါရလယ ေရ ေေကာငြေ ႔ ေဆာင ေရြ႕၊ျေျတ ငြ ေရ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ႏငး ကနြါရလမြရယ ယေ ႔ ေဆာင ေရြတ ႔အနက ကာါရလကတလာြမစစ ေတ ၿမ ရ ႔ ေငါရလယ ေရ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင၊ ေရြအေ ငြမာ အရျဆြအေ ငြျ စရျ။ ဤစမက နြရျ ရခ ငျေျနယ႕ ခ ငြျေျနယႏငး ဆကစေ ေနရျး ေဒရတစ ကတ င အါရလေအက ငႏငး ၿ ြတ ြတကမႈအခ ငးအါရလမြမ ာြ နတြ ေေြႏ ငမျးစမက နြျ စရျ။

ေ ၃၁႕ ကါရလာြတန ကစရြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြစမက နြ

ကါရလာြတန ကစရြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြစမက နြအ ေရြစ တအခ ကအါရလကမ ာြ ၁ စမက နြ ေင ေေကြ ေထာကေးရ အ ႏၵ ယအစ ြရ

၂ စမက နြ ေဆာငရ ကမျးအေ ငြ နျြါရလမြ အက ာအ ေ ြ (ကါရလ မတာ)

ကာါရလကတလာြ မ စစ ေတ ဆ ေကမl ေရ ေေကာငြျ ငး ၅၄ စစ ေတ မ ကါရလာြျမစတစ ေါရလ ာက ေါရလက ထ ျေျတ ငြ ေရ ေေကာငြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြ ၁၁ ေါရလက မ အ ႏ ၵယ-ျမနမာနယစေ ကနြါရလမြျ ငး ၁၁ အ ႏ ၵယ-ျမနမာနယစေမ အ ႏၵ ယရ NH-54 (Lawngtlai) ကနါရလမြျ ငး ၁

၃ ါရလေငနြါရလျေတရန ေမ ာမနြရျးအခ န

၆.၁ .၆ ၊ ေက ြ ေတာ - မငြဂ ႔ျ ြ ေရြစမက နြ

စမက နြအခ ကအါရလကမ ာြ

စမက နြအမျႏငး၊ ေနရာ ေက ြ ေတာ-မငြဂ ၿ ြ ေရြစမက နြ ေက ြ ေတာႏငးမငြဂ ေက ြရ ာမ ာြအနြ စစ ေတ ၿမ

ကး အ ေျခခအ ေဆာကအအ

စမက နြရတငြအခ ကအါရလက

ရ ယာစစ ေောငြ ► ၁၈ က ေါရလယာဥက ငြ႕ ကနရ ယ ေရြးန႕ ါရလ ေနအ မခနြမ ာြ႕၊ ေစ ြ ယကနတ ကမ ာြႏငး မ ကခ႐ ႕ အ ေရြစာြႏငးအါရလတစာြါရလေငနြးန

ရငြႏြျမ ေႏမႈ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအ ေနျ ငး၊ျ စႏ င ေျခ ေါရလးါရလာမႈျေါရလေရနါရလ အေရျ။

108

ေ ၃၂႕၊ ေက ြ ေတာ-မငြဂ ၿ ြမႈစမက နြ ေနရာ

၆.၁ .၇ ၊ ေျမာကဥြျမ ရစစမက နြ

စမက နြအခ ကအါရလကမ ာြ

စမက နြအမျႏငး၊ ေနရာ ေျမာကဥြၿမ ရစစမက နြ ေျမာကဥြၿမ နယ ေျမာကဥြခ႐း င

ကး အ ေျခခအ ေဆာကအအ

စမက နြရတငြအခ ကအါရလက စစ ေောငြ ရ ယာ ၄ က ၿမ ရစ ၿ ြတ ြတကရန

ရငြႏြျမ ေႏမႈ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအ ေနျ ငး၊ျ စႏ င ေျခ ေါရလးါရလာမႈျေါရလေရနါရလ အေရျ။

109

ေ ၃၃႕၊ ေျမာကဥြၿမ ရစစမက နြ ေနရာ

၆.၁ .၈ ၊ ေျမာကဥြ ေါရလဆ ေစမက နြ

စမက နြအခ ကအါရလကမ ာြ

စမက နြအမျႏငး၊ ေနရာ ေျမာကဥြ ေါရလဆ ေစမက နြ ရနကန-စစ ေတ ကာြါရလမြအနြ က ာြရ ာအနြ႕၊ ေျမာကဥြၿမ နယ

ကး အ ေျခခအ ေဆာကအအါရလေငနြ

စမက နြရတငြအခ ကအါရလက စစ ေောငြ ရ ယာ ► ၆၃၈.၆၆ က ေါရလယာဥက ငြရစ ၿ ြတ ြတကရန

ရငြႏြျမ ေႏမႈ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအ ေနျ ငး၊ျ စႏ င ေျခ ေါရလးါရလာမႈျေါရလေရနါရလ အေရျ။

110

ေ ၃၄႕၊ ေျမာကဥြ ေါရလဆ ေစမက နြ ေနရာ

၆.၁ .၉ ငေါရလ ေါရလဆ ေအဆငးျမႇငးတင ေရြစမက နြ

စမက နြအခ ကအါရလကမ ာြ

စမက နြအမျႏငး၊ ေနရာ ငေါရလ ေါရလဆ ေအဆငးျမ ငးတင ေရြစမက နြ မးင ေက ြရ ာ႕ ငေါရလကမြ ေျခ ရတ ာၿမ နယ

ကး အ ေျခခအ ေဆာကအအါရလေငနြ

စမက နြရတငြအခ ကအါရလက စစ ေောငြ ရ ယာ ► ၁ က ငေါရလ ေါရလဆ ေ အဆငးျမ ငးတငျခငြ (ရတ ာ)

ရငြႏြျမ ေႏမႈ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအ ေနျ ငး၊ျ စႏ င ေျခ ေါရလးါရလာမႈျေါရလေရနါရလ အေရျ။

111

ေ ၃၅႕ ငေါရလ ေါရလဆ ေအဆငးျမ ငးတင ေရြစမက နြ ေနရာ

၆.၁ .၁ မာန ေအာငကၽ နြ – ရာ ခရြရ ာြါရလေငနြ ႔ျ ြမႈစမက နြ စမက နြအခ ကအါရလကမ ာြ

စမက နြအမျႏငး၊ ေနရာ မာန ေအာငကၽ နြ ရာ ခရြရ ာြါရလေငနြစမက နြ မာန ေအာငၿမ နယ

ကး ခရြရ ာြါရလေငနြ

စမက နြရတငြအခ ကအါရလက စစ ေောငြ ရ ယာ ► ၄၇.၈၉ က (အေ ငြ ၁ ႕ ၂ ၁၉−၂ ၂၃) းန ရ ယာ ► ၂၆,၂၃၇ က

112

ေ ၃၆႕ မာန ေအာငကၽ နြ ရာ ခရြရ ာြါရလေငနြ ၿ ြတ ြတက ေရြစမက နြ ေနရာျေေ

၆.၁ .၁၁၊ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငးအျခာြစမက နြမ ာြတ ငရငြႏြျမႇေႏမႈအါရလာြအါရလာြမ ာြ

အ ေျခခအ ေဆာကအအ မ ာြ ၿ ြတ ြတကမႈ

ဆ ေကမြ ေဆာကါရလေမႈ ါရလ ေစစဘာတအာြျ န႔ျ ြမႈ ဆကရ ယ ေရြါရလေငနြမ ာြႏငး အ ေျခခအ ေဆာကအအ ၿ ြတ ြတကမႈ ေရ ေေကာငြ ေထာကေးမႈစနစ ရာ ေတ နြက င ထ နြရ မြ ေစာငး ေရာကျခငြ စ န႔ေစေစၥျြထ နြခ ေမႈစနစ

ကနထတါရလေမႈ အ ေျခခစက႐းမ ာြ

ကနေစၥျြထတါရလေ ေရြ အဆငးျမငးနျြေျာထတေစၥျြမ ာြ ထတါရလေျခငြ ါရလယယာစြေ ာြ ေရြ ေမ ြျမ ေရြႏငး၊ ေရါရလေငနြ တ ငြထ ကရတလမ ာြ ထတါရလေျခငြ ရစ ေတာထ ကေစၥျြထတါရလေျခငြ

န ေဆာငမႈအ ေျခခ စက႐းမ ာြ

ကနရ ယ ေရြ ေထာကေး ေရြႏငး ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြါရလေငနြမ ာြ ရ ေါရလာင႐းႏငး ကနေစၥျြမ ာြရ ေါရလာငျခငြ ဟ တယႏငး ခရြရ ာြါရလာ ေရြ ေျာ ေရြႏငး က နြမာ ေရြ ါရလ ေနအ မအ ေဆာကအအမ ာြ အ ေျခခအ ေဆာကအအမ ာြအာြ ေးေ ြျခငြႏငး၊ ေထာကေး ေရြစငတာမ ာြ စ မြါရလနြ ေျမ အေနြ ေျ စငတာမ ာြႏငး အေနြ ေျ ေနရာမ ာြ

မာန ေအာငကၽ နြရာ ကမြ ေျခ

113

ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငးအျခာြ ေရာ ႔ျ ြမႈစမက နြမ ာြ ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငးအျခာြ ေရာ ႔ျ ြမႈစမက နြမ ာြတ ငါရလေငနြါရလေက ငရနအတ ကတျရ ဆာႏငး အါရလာြအါရလာရ ေရာ ေနရာမ ာြ

114

ရငြႏြျမႇေႏရမ ာြစ တ ငစာြရျးကးမ ာြ ၂ ၁၉ ခႏစ႕၊ ေ ေ ာ ာရါရလတ င က ငြေမျး ရခ ငျေျနယရငြႏြျမႇေႏမႈျေေ ာ႕ ၂ ၁၉ ရ ႔ တက ေရာကါရလ ရျး ရငြႏြ ျမႇေႏမျးရမ ာြအာြ စာရငြ ေေြရန တ ေခေခားောရျ။ တစခ နတျြတ ငေင ၎တ ႔စ တ ငစာြရျး ါရလေငနြကး မ ာြက စာရငြရ ငြေစ ေေေတ င၊ ေမြျမနြခားောရျ။ ရငြႏြျမ ႇေႏမျးရ စစ ေောငြ ၁ ၈ ဥြက ၎တ ႔စ တ ငစာြရျး ကးမ ာြက ၊ ေ ာျေခားောရျ။ ထ ါရလေငနြကးမ ာြအာြ၊ ေအာကောအတ ငြ းယာြမ ာြျေစရ၍၊ ေ ာျေါရလ ကောရျ။

စ တ ငစာြရျးကးမ ာြ၊-၊ကးအါရလ က စ တ ငစာြရျးကးမ ာြ၊-၊ႏ ငငအါရလ က

စဥ စ တ ငစာြရျးကး ရငြႏြျမႇေႏ

ရ၊အ ေရအတ က

စဥ ႏ ငင ရငြႏြျမႇေႏရ၊အ ေရအတ က

၁ စ ကေ ြ ေရြ ၁၇ ၁ ျမနမာ ၄၄ ၂ ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြ ၁၅ ၂ ဂ ေန ၂၅ ၃ ထတါရလေျခငြ႕၊အစာြအစာထတါရလေျခငြ ၁၅ ၃ တ႐ တ ၁၄ ၄ စ မြအင ၁ ၄ အတါရလ ၅ ၅ ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြ ၃၇ ၅ က ရြယာြ ၄ ၆ အ ေျခခအ ေဆာကအအ ၂၁ ၆ စငကာေ ၃ ၇ အ မျခ ေျမ ၁၄ ၇ အ ေမရ ကန ၃ ၈ ေ ႔ ေဆာင ေရြႏငးျ ျးတငြ ေရြ ၅ ၈ ါရလာအ ၂ ၉ ရစ ေတာ ၂ ၉ ေရစ ေတြါရလ ၁ ၁ ါရလေငနြႏငးအ ေရြစာြ ေင ေေကြ ၅ ၁ ျေငရစ ၁ ၁၁ ေဆာကါရလေ ေရြ ၃ ၁၁ ဂ ာမန ၁ ၁၂ ဆကရ ယ ေရြႏငးဆကရ ယ ေရြနျြေျာ ၃ ၁၂ အ ငယာါရလန ၁ ၁၃ ကနရ ယမႈ ၄ ၁၃ ကားကစတန ၁ ၁၄ အျခာြကးမ ာြ

၈

၁၄ မ ေါရလြရာြ ၁ ခာမျ ရန႔စငျခငြ ၁၅ ေတာငအာ ရ က ၁ အငဂ ငနြယာြရငြ ၁၆ အဂၤါရလန ၁ ၊ ေရငနမ ေရခ ေျောငြါရလာမႈ ဂ ျ ငးါရလေ ေရာမန႔မ ာြထတါရလေမႈ အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ န ေဆာငမႈါရလေငနြမ ာြ အ ေရြစာြႏငးအါရလတစာြါရလေငနြမ ာြ ေျာ ေရြႏငးက နြမာ ေရြ ေစာငး ေရာကမႈ

စစ ေောငြ ၁၅၉ စစ ေောငြ ၁ ၈

စ တ ငစာြရျးကးခ ာမ ာြ

စ ကေ ြ ေရြ ဆနစက ဆနစကအစ တအေ ငြမ ာြ / ေက တခ ာ ေက ာကျ န႔ျ ြျခငြ စ ကခငြမ ာြ႕ အရျအ ေရ ြ ေကာငြမ ြ ေစးမ ာြျ န႔ျ ြျခငြ (ႏ ငငျခာြတငေ ႔ရန)

ေရါရလေငနြ ေရါရလေငနြႏငး ငာြ႕ ေစ န ေမ ြျမ ေရြ ေမ ြျမ ေရြ ႏ ႔စာြႏ ာြ ေမ ြျမ ျခငြ ထတါရလေ ေရြ /၊ျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေ ေရြ ေရထ ကေစၥျြမ ာြျေျေင ေျောငြါရလာထတါရလေျခငြ

ဟ တယႏငးခရြရ ာြ ဟ တယႏငးအေမြ ေျ စခနြမ ာြ ယဥ ေက ြမႈခရြရ ာြါရလေငနြ ရာ ကမြ ေျခမ ာြ ရာ အ ေျခခခရြရ ာြါရလေငနြ

အ ေျခခအ ေဆာကအအ ေါရလဆ ေ႕ ါရလမြမ ာြႏငး ဆ ေကမြမ ာြ စကမႈးနမ ာြ

စ မြအင ေရနႏငးရာ ဘာတ ေင ရာ ေ ျခငြ ါရလ ေစစဘာတထတျခငြ

၇

115

န ဂြခ ေႏငးအေကျေခ ကမ ာြ

၈.၁ န ဂြခ ေ

ဤစစတမြစာတမြတ င ရခ ငျေျနယရ စြေ ာြ ေရြကးမ ာြတ ငရ ရျး ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာ အခ ငးအါရလမြမ ာြက တငျေထာြောရျ။ ရခ ငျေျနယရျ အျခာြျေျနယႏငး တ ငြ ေဒရႀကြမ ာြျ ငး ႏ ႈငြယဥါရလ င ႔ျ ြတ ြတကမႈ ေနာကက ရျး၊ျေျနယတစချ စ ေရာါရလျြ၊ျေျတ ငြျေျေမ ရငြႏြျမ ေႏါရလ ရမ ာြအ ေနျ ငး စြေ ာြ ေရြကး အမ ာြအျောြတ င ရငြႏြျမ ေႏရန အခ ငးအါရလမြမ ာြရ ရျ။ မဟာ ဟာက ရျး ေဒရတ င တျရ ရျး ဤျေျနယရျ ရငြႏြျမ ေႏမႈျေရန အခရာက ရျး ထြျခာြရျး ေရရါရလကကာမ ာြက ါရလျြ ေ ငဆ ငထာြ ရျး၊ျေျနယျ စရျ။

ေရြ ေဟာငြရမ ငြဆ ငရာ ေနရာမ ာြႏငး ယဥ ေက ြမႈအ ေမ အႏစဆ ငရာ၊ ေနရာမ ာြ ေောက ယ ျခငြအျေင ရာ ရယးာတမ ာြႏငး ရာ အတ ငြရ ရျးါရလေရျး ေငါရလယကမြ ေျခ ေနရာ အမ ာြအျောြါရလျြရ ရျ။၊ျမနမာ ႏ ငငတ င အဘ ကတ ငြ ေဒရႀကြမ ာြႏငး နယန မ တခ ငြထ စေါရလ ကရ ၿေြ ႏ ငငတကာကနရ ယ ေရြက နရကႏငး ခ တဆကရန ထ က ေောက ေနရာရ ရျး၊ျေျနယတစချ စရျ။ အ ႏၵ ယႏငး ဂၤါရလာြ ေဒးရႏ ငငမ ာြႏငး နြကေစ ာ ရ ေနျခငြရျ ကမာၻါရလဥြ ေရအထထေဆြ ေရာ ေစ ြက ကႀကြက ါရလကါရလမြမရရ ႏ ငရျး အခ ငးအါရလမြ ေကာငြ တစချ စရျ။ ၎အျေင၊ ျေျနယအတ ငြ ႏ ငငတကာရငြႏြျမ ေႏမႈစမက နြ ( ေက ာကျ အထြစြေ ာြ ေရြးနႏငး ကါရလာြတနကစရယယေ ႔ ေဆာင ေရြစမက နြ) ၂ ခရ ေနျခငြရျါရလျြ ရငြႏြျမ ေႏရမ ာြအ ေနျ ငး ရခ ငျေျ နယအတ ငြ ါရလာ ေရာကရငြႏြျမ ေႏရနအတ က ထျးရ ငြစဥြစာြရမျးအခ ကမ ာြျ စရျ။

ျေျ ေထာငစအစ ြရအ ေနျ ငးါရလျြ၊ျေျတ ငြရ ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာအခ ငးအါရလမြမ ာြက ၊ျေျတ ငြျေျေါရလေငနြ ရငမ ာြအ ေနျ ငး အရြခ ႏ ငရနအတ က ရငြႏြျမ ေႏမႈအ ေထာကအကျေရျး မ ာဒါရလျြ ခ မတထာြရျ။ ၎အျေင၊ ျမနမာႏ ငင ရငြႏြျမ ေႏမႈဆ ငရာ ဥေ ေဒမါရလျြ ရကဆ ငရာ၊ျေျနယႏငးတ ငြ ေဒရႀကြအါရလ က ရငြႏြျမ ေနမႈမ ာြက အက ြခစာြခ ငးမ ာြ႕ မကါရလြမ ာြႏငး အာမခခ ကမ ာြ ေေြအေထာြရျ။

ရခ ငျေျနယအတ ငြ ရငြႏြျမ ေနမႈမ ာြ၊ျေါရလေရန အ ေျခခက ရျး အ ေျခခအ ေဆာကအအမ ာြ တ ြတက ေကာငြ မ န ေအာင ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ေနျ ငး ယခငႏစမ ာြတ င ႀက ြေမြ ေဆာငရ ကခားရျ။ ရခ ငျေျနယ ရယယ ေ ႔ ေဆာင ေရြ႕ ါရလ ေစစႏငး ဆကရ ယ ေရြစရျးကးမ ာြတ င ရ ရာထငရာြရျး တ ြတကမႈမ ာြရရ ခားရျ။

အျခာြတစ ကတ ငါရလျြ ါရလကရ အ ေျခအ ေနတ င၊ ေဒရခစြေ ာြ ေရြါရလေငနြရငမ ာြအ ေနျ ငး စြေ ာြ ေရြါရလေငနြ ါရလေက ငရာတ င၊ ေခတမနျြေျာက အရြမျေႏ ငျခငြ႕၊ ေစ ြက က ေကာငြမရ ျခငြႏငး စြေ ာြ ေရြတ ြခ ာရန၊ ေင ေေကြ ရရ မႈအခကအခာရ ျခငြစရျတ ႔က ၊ ေတ ႀက ေနေကရျ။ ၇.၂ အႀကျေခ ကမ ာြ ဤရ ေတရနစစတမြ ေတ ရ ခ ကအရ၊ ေအာကောစြေ ာြ ေရြကးမ ာြရျ ရငြႏြျမ ေႏမႈျေါရလေရန အ ေကာငြဆြ ကးအျ စ၊ ေတ ရ ရရျ။

ေမ ြျမ ေရြႏငး ေရါရလေငနြကး ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြကး ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလာ ေရြကး

❖ ၎စြေ ာြ ေရြကး ၃ ခအျေင၊ ေအာက ေ ာျေော စြေ ာြ ေရြကးမ ာြယ၌ါရလျြ ရငြႏြျမ ေႏႏ ငရျး အခ ငးအါရလမြမ ာြရ ေနရျ။

ကနထတါရလေမႈ /၊ျေျေငထတါရလေမႈကး ရစ ေတာကး ကနရ ယ ေရြကး စ မြအငကး ေဆာကါရလေ ေရြကး က နြမာ ေရြ ေစာငး ေရာကမႈကး ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကး

❖ ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ေနျ ငး ါရလမြက နရကမ ာြ႕ ါရလ ေစစႏငး ဆကရ ယ ေရြကးတ ႔ ေ မ တ ြတက ေကာငြမ န ေအာငျေါရလေရငးရျ။

၈

116

❖ အ ေရြစာြႏငး အါရလတစာြါရလေငနြမ ာြက ၊ ေင ေေကြအ ေထာကအေးမ ာြ ေေြရငးရျ။

အ ေျခအ ေနတစရေါရလြက ၊ျခငေကျးောက ရခ ငျေျနယရျ၊ျေျတ ငြျေျေါရလေငနြရငမ ာြအ ေနျ ငး ရငြႏြျမ ႇေႏ ရန အါရလာြအါရလာ ေကာငြ ေရာျေျနယျ စရျ။ ရခ ငျေျနယတစခါရလြတ င၊ ေဒရခစေ ာြ ေရြါရလေငနြရငမ ာြ အ ေနျ ငး စြေ ာြ ေရြကးအမ ာြအျောြတ င ါရလေက ငါရလ ကရ ၿေြ႕ ရငြႏြျမ ေႏါရလ ရါရလေငနြရငမ ာြအ ေနျ ငးါရလျြ ေဒရခမ ာြျ ငး ါရလကတ ာါရလေက ငႏ ငါရလ င အက ြအျမတေ မ ရရ ႏ ငရျ။

117

ေနာကဆကတ ာမ ာြ

၉.၁ ရခ ငျေျနယတ ငအဘ ကက ေရာအ ာ အစျြမ ာြဆကရ ယရနါရလ ေစာ

RSG:

ရခ ငျေျနယအစ ြရအ ာ ႕၊ ေမယါရလမြႏငးမငြ ာေကြါရလမြ ေထာငး႕ ောါရလြက ငြရေက က႕၊စစ ေတ ျမ နယ။ နြ႕ ၄၃-၂၃၆၃၈

RSCCI:

ရခ ငျေျနယကနရျမ ာြႏငးစကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြ႕ အခနြ၊၁၊-၊၂႕၊ျမ မ ေစ ြ႕၊ေထမထေ႕၊ ေက ြေငေကြရေက က႕၊စစ ေတ ျမ နယ။ နြ႕ ၄၃-၂၁၂၇၈, ၄၃-၂၃၆၅၃, ၉-၂၅ ၃၊၃၂၈၄၉ အြ ေမြါရလ႕ rscci.rakhine@gmail.com

DICA (Rakhine State):

ရငြႏြျမႇေႏမႈႏငးကမမ ာြျကနေကာြမႈဥြစြနာန (ရခ ငျေျနယ႐ ြ) ေမယါရလမြ႕၊ ောါရလြက ငြရေက က႕၊စစ ေတ ျမ နယ။ နြ႕ ၄၃-၂ ၂၄၅၂၈ အြ ေမြါရလ႕ dicarakhinestate@gmail.com

၉.၂ ရခ ငျေျနယတ ငရငြႏြျမႇေႏထာြ ေရာျမနမာကမမ ာြါရလ ေစာမ ာြ

၁ Eden Hotel & Resort Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (ေကယ ၅ ေ ငး) (BOT)

၁ (အက )႕ အငြါရလ ာြါရလမြ႕ ကမာရ တျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၁ ၈၆ ၃၃၂၇

၂ Inn Pauk Wa Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ ၁၄၅႕၊ ေရတ ငြါရလမြ႕၊ ေက ြေငေကြရေက က႕ စစ ေတ ျမ နယ႕ ရခ ငျေျနယ။ နြ႕ ၉ ၇၈၃၃ ၃၁၁

၃ Adventure Myanmar Tours & Incentives Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (ေကယ ၄ ေ ငး) (BOT)

၉၉ (အ )႕ ရနါရလ ငါရလမြ႕ ၁ ရေက က႕ ကမာရ တျမ နယ ရနကန။ နြ႕ ၉ ၇၈၃၃ ၃၁၁

၄ Fortune International Limited ဟ တယ န ေဆာငမႈ ၆၅ (ဒ)႕၊ျေျါရလမြ႕ ၂ ရေက က႕ ကမာရ တျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၉ ၄ ၄ ၄၁၈၉၇

၅ Golden Han Tha Waddy Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (ေကယ ၄ ေ ငး) (BOT)

၁၇၂ အထကေနြဆ ြတနြါရလမြ႕ ကန ေတာ ေါရလြ ( ေျမာက) ရေက က႕ မဂၤါရလာ ေတာငျ န႔ျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၉ ၅၁၁ ၉၅၉၂

၆ Jade Marina Resort Hotel Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ ၃၉ ( ေအ)႕၊ျေျါရလမြ႕ ရ မ ငခ ာ႕ မရမြကနြျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၉ ၄၂၁၁ ၁၄၄၆၉

၇ Minor Myanmar Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (BOT)

၉၉ (အ )႕ ရနါရလ ငါရလမြ႕ ၁ ရေက က႕ ကမာရ တျမ နယ ရနကန။ နြ႕ ၉ ၅၁၉ ၉၁၅

၈ Myanmar Treasure Hotel & Resort Group Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ ၂၉႕၊ ေရစကါရလမြ႕ မရမြကနြျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၉ ၄၂၁၇ ၃၈၁၁၅

၉ Ngapali Bay Villas & Spa Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ အမတ ၇႕ ကကရ ငြရ ေရာါရလမြ႕၊ ေရက ေတာငေကာြ ၂ ရေက က႕ ဟနြျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၉ ၄၂၁၇ ၆၉၈၈၇

၁ Bagan Thandwe Hotel Group Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (BOT)

၁၂ (း)႕ ကမာၻ ေအြရာြါရလမြ႕ မရမြကနြျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၉ ၂ ၄ ၂၁၈၉

၁၁ Pristine Lotus Group Co Ltd ဟ တယ န ေဆာငမႈ (BOT)

၇ ()႕၊ ေတာ ငါရလမြ႕ ၄ ရေက က႕ မရမြကနြျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၉ ၉၅ ၆ ၆၇၆၉၆

၁၂ Nawarat Marine Myanmar Co Ltd ေရထ ကေစၥျြထတါရလေျခငြ ၁၉႕၊ ေမခါရလမြ႕ မရမြကနြျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ---

၁၃ Lin Aung Industrial & Production Co Ltd ေရခာစက႐ (၂၅ တန)႕ အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ (၁ တန) — နြ႕ ၄၃ ၄၂၃၄၄

၉

118

၁၄ Shwe Tharawun Shesaung Fisheries Co Ltd ေရခာစက႐ႏငးအ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ ၉၃႕ ဥယဥါရလမြ႕ ေကျးျမငတ ငျမ နယ႕ ရနကနျမ ။ နြ႕ ၁ ၇၂၂ ၄၈၉

၁၅ Padamya Consultancy and Trading Ltd ေရခာစက႐ႏငးအ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ အမတ ၃၉႕ ၁၁ ါရလမြ႕ ါရလမြမ ေတာျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၁ ၂၂၄၃၅

၁၆ Lin Aung Industrial & Production Co Ltd ေရခာစက႐ (၂၅ တန)႕ အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐ (၁ တန) ေအ/၂႕၊ျေျါရလမြ႕ အ ေနာရထာြါရလမြ႕ ကမာရ တျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၁ ၂၂၄၃၅

၁၇ Nayla Thitsar Construction Group Co Ltd ါရလမြခငြျခငြ (BOT) ႏငး ါရလမြျ တရနြခ ေကာကချခငြ ၁၃၁႕၊ ေျာငတနြျမ နယ႕၊ ေတာငကတျမ ႕ ရခ ငျေျနယ။ နြ႕ ၄၃ ၆ ၅၆

၁၈ Amazing Holdings & Resort Co Ltd ေဂာကက ငြ႕ ဟ တယ (၄ ခနြ)႕ serviced apartments ၉၉ (အ )႕ ရနါရလ ငါရလမြ႕ ၁ ရေက က႕ ကမာရ တျမ နယ ရနကန။ နြ႕ ၄၃ ၄၂၃၇၁၊ ေဂာကက ငြ႕ ၉ ၂ ၆ ၂၆၃၂

၁၉ Myanmar Chemical & Machinery Co Ltd ကမြါရလ န ေထာကေး ေရြအ ေျခစ ကစခနြ ၁၂ /၁၁၂၁႕ ရမဂၤါရလာါရလမြ႕ ၁၆/၄ ရေက က႕ ရကၤနြကၽ နြျမ နယ႕ ရနကန။ နြ႕ ၉ ၉၇၇၂ ၄၂၃၅၅

၂ Seven Sunrays Co Ltd ငာြမႈန႔စက႐႕၊ ေရခာစက႐

၆ ( ေအ)႕ ကၤ ာါရလမြရ ယ႕ ဟနြျမ နယ႕ ရနကနျမ ။ နြ႕ ၉ ၄၅ ၄ ၇၉၇

၉.၃ အ ေရြစ တနမနာ ေကာကစာရငြ

စဥ

ကး ေျ ဆ ရမ ာြ

ခ႐း ငမ ာြ

စစ ေတ

ေက ာက

ျ

ရတ ာ

ေျမာကဥြ

ေမာင ေတ

ာ

စစ ေောငြ

၁ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြ

ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြဥြစြနာန ၂ ၁ ၃

စကမႈါရလယယာဥြစြနာန ၁ ၁

ရခ ငျေျနယဆနါရလေငနြအ ာ ခ ေ ၁ ၁

ေက ာက ေတာါရလယယာစ ကေ ြ ေရြႏငး၊ ေမ ြျမ ေရြအရငြ ၁ ၁

ေက ာက ေတာအမ ာြေ ငကမါရလမ တက ၁ ၁

ေျမောစ ကေ ြရ ၁ ၁

ႀကစ ကေ ြရ ၁ ၁

စောြစ ကေ ြရ၊ ၁ ၁

ရာရြစ ကေ ြရ ၁ ၁

င႐းတစ ကေ ြရ ၁ ၁

က မြရြစ ကေ ြရ ၁ ၁

ရဟ ဠ ေစးစ ကေ ြရ ၁ ၁

စစ ေောငြ ၄ ၁ ၁ ၈ ၁၄

၂ ေမ ြျမ ေရြ

ေမ ြျမ ေရြဥြစြနာန ၁ ၁

ႏ ာြ ေမ ြျမ ရ ၁ ၁ ၂

ေကက၊(ေကကဥနမား)၊ ေမ ြျမ ရ ၁ ၁

ေမ ြျမ ေရြၿခ၊(ႏ ႔စာြႏ ာြနမား)၊ ၁ ၁

အရာြစာြေကက ေမ ြျမ ေရြကမ ၁ ၁

စစ ေောငြ ၄ ၁ ၁ ၆

၃ ေရါရလေငနြ

ေရါရလေငနြဥြစြနာန ၁ ၁

ငာြါရလေငနြအရငြ ၁ ၁

ငာြရာြ ေ ာကါရလေငနြ ၁ ၁

ငာြ ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြ ၁ ၁

ငာြ ေျခာကါရလေငနြ ၁ ၁

ငာြါရလေငနြအ ာ ခ ေ ၁ ၁

ေရထ ကေစၥျြထတါရလေရႏငး၊ေ ႔ကနါရလေငန ရငမ ာြအရငြ ၁ ၁

ေစ နရာြ ေောက ေမ ြျမ ေရြ ၁ ၁

ေစ န ေမ ြျမ ေရြ ၁ ၁

ဂနြ ေေ ား ေမ ြျမ ေရြ ၁ ၁ ၂

119

စစ ေောငြ ၃ ၃ ၂ ၃ ၁၁

၄ ကနထတါရလေ ေရြ

ဆနစကါရလေငနြရငမ ာြအရငြ ၁ ၁

ဆနစက ၁ ၁

စာြရြဆစက ၁ ၁

ရစစက ၁ ၁

ေရခာစက႐း ၁ ၁

အ ေအြခနြရ ေါရလာင႐း ၁ ၁

ဆာြစက ၁ ၁

စကမႈႀကြေကေ ေရြႏငး၊စစ ေဆြ ေရြဥြစြနာန ၁ ၁

မန႔ တါရလေငနြ ၁ ၁

စစ ေောငြ ၃ ၁ ၃ ၂ ၉

၅ ရစ ေတာ ရစ ေတာဥြစြနာန ၁ ၁

ကၽ နြစ ကေ ြျခငြ ၁ ၁

စစ ေောငြ ၁ ၁ ၂

၆ ဟ တယႏငး ခရြရ ာြါရလာ ေရြ

ဟ တယႏငး၊ခရြရ ာြါရလာ ေရြဥြစြနာန ၁ ၁

ဟ တယမန ေနဂ ာမ ာြအရငြ၊ ၁ ၁

ခရြရ ာြါရလာ ေရြကမ ၁ ၁

ခရြရ ာြါရလာ ေရြါရလေငနြေ ငရင ၁ ၁

ဟ တယ ၁ ၁

ကမြရာယာကမြ ေျခ၊( ေက ြရ ာအေခ ေ ေရြနမား) ၁ ၁

ေမာ ေရကခ င/ဆေရ ာြကမြ ေျခအေခ ေ ေရြနမား) ၁ ၁

စစ ေောငြ ၁ ၅ ၁ ၇

၇ ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြႏငး၊ ေထာကေး ေရြ

ရယယေ ႔ ေဆာင ေရြဥြစြနာန ၁ ၁ ၂

ေရ ေေကာငြေ ႔ ေဆာင ေရြဥြစြနာန

ကနါရလမြေ ႔ ေဆာင ေရြဥြစြနာန ၁ ၁

ဆ ေကမြအာာေ င ၁ ၁ ၁ ၃

ၿမ ျေ ေါရလ ေေကာငြ ၁ ၁ ၁ ၃

ခရြရျေ ႔ ေဆာင ေရြအရငြ ၁ ၁

ကနစျေ ႔ ေဆာင ေရြအရငြ ၁ ၁

ျေျတ ငြ ေရ ေေကာငြေ ႔ ေဆာင ေရြ ၁ ၁ ၂

ေဒာငြႏ ယရ ေၤာက ငြ ၁ ၁

စစ ေောငြ ၄ ၃ ၇ ၁၄

၈ ါရလ႔အရငြအျမစ Winner၊မႀက ေက ာငြ ၁ ၁

စစ ေောငြ ၁ ၁

၉ နယစေကနရ ယမႈႏငး ကနရ ယ ေရြ

ကနရ ယ ေရြကမ ၁ ၁

ငာြေ ႔ကနါရလေငနြ ၁ ၁

ဆန႕၊ော႕၊စာြရြဆ႕၊ဟငြရြဟငြရ ကမ ာြ ၁ ၁

စစ ေောငြ ၃ ၃

၁ ေဆာကါရလေ ေရြ ေဆာကါရလေ ေရြကမ ၁ ၁

ဟ တယ ၁ ၁

စစ ေောငြ ၁ ၁ ၂

၁၁ ရငြႏြျမ ေႏမႈ စမက နြ ခ႐း ငစမခန႔ခ ာ ေရြဥြစြနာန ၁ ၁

BXT International ၁ ၁

စစ ေောငြ ၁ ၁ ၂

၁၂ အျခာြဆကစေကးမ ာြ

စာြရြရ ေရြရာဥြစြနာန ၁ ၁

အ မရာ ၿ ြ ေရြဥြစြနာန ၁ ၁

ရခ ငျေျနယ၊ကနရျမ ာြႏငး၊စကမႈါရလကမႈ၊ါရလေငနြရငမ ာြအရငြ

၂ ၂

ရခ ငျေျနယ၊ါရလငယစ န႔ဥြတထ ငရမ ာြအရငြ ၁ ၁

စစ ေောငြ ၅ ၅

စစ ေောငြ ၃၁ ၉ ၂ ၁၆ ၇၆

120

ရျျကနြက ြကာြခ ကမ ာြ

❖၊ ေတ ဆ ေမြျမနြမႈမ ာြ ၁ .၁ အစ ြရနာနမ ာြ/ါရလေငနြမ ာြ ----------, ကနြါရလမြေ ႔ ေဆာင ေရြျကနေကာြမႈဥြစြနာန႕ ရခ ငျေျနယ ေဒေျမငးျမငး ေးာ႕ ဒ-ဥြစြအရာရ ႕ ငာြါရလေငနြဥြစြနာန႕ ရတ ာခ႐ င႕ ရခ ငျေျနယ႕ နြ႕ ၉ ၂၅ ၃ ၃၁၈ ၅ ေဒာကတာရနြႏ င႕ ျကနေကာြ ေရြမ ြ႕ တ ရစာစန ေမ ြျမ ေရြႏငး ေဆြကရ ေရြဥြစြနာန႕ စစ ေတ ႕ နြ႕ ၉ ၈၅ ၂

၃ ၈၃ ----------, ကနြါရလမြရယယေ ႔ ေဆာင ေရြကနေကာြမႈဥြစြနာန႕ ရခ ငျေျနယ ေဒေျမငးျမငး ေးာ႕ ဒတ ယဥြစြမ ြ႕ ငာြါရလေငနြဥြစြနာန႕ ရတ ာခ႐း င႕ နြ- ၉ ၂၅ ၃၃၁၈ ၅ ေဒာကတာရနြႏ င႕ ကနေကာြ ေရြမ ြ႕၊ ေမ ြျမ ေရြႏငး တ ရစ ာန ေဆြက ေရြ ဥြစြနာန႕ စစ ေတ ႕ နြ- ၉ ၈၅ ၂၃ ၈၃ ဥြ ေအာငစရာ႕ ဒတ ယကနေကာြ ေရြမ ြ႕ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြဥြစြနာန႕ ရခ ငျေျနယ ဥြ ေက ာ ေက ာ န႔႕ ကနေကာြ ေရြမ ြ႕ စကမႈႀကြေကေ ေရြ ဥြစြနာန႕ ရခ ငျေျနယ ဥြျမငး ငြ႕ ဒတ ယကနေကာြ ေရြမ ြ႕ ရစ ေတာဥြစြနာန႕ ရခ ငျေျနယ ဥြစ ြႏ င႕ ကနေကာြ ေရြမ ြ႕ ငာြါရလေငနြဥြစြနာန႕ စစ ေတ ႕ ရခ ငျေျနယ ဥြ ေရားင ေမာင႕ ခ႐း ငဥြစြမ ြ႕ စ ကေ ြ ေရြခ႐း ငဥြစြ႐းြ႕ ရတ ာခ႐း င႕ နြ- ၉ ၂၅ ၃၃၂၇၄၅ ဥြတ ြ ေ ႕၊ျေျနယဥြစြမ ြ႕ ါရလယယာစ ကေ ြ ေရြဥြစြနာန႕ ရခ ငျေျနယ

၁ .၂ ေဂၢါရလ ကါရလေငနြမ ာြ ----------, ရခ ငဆန အမ ာြေ ငကမါရလမ တက႕ က ြတနရေ႕ စစ ေတ ႕ နြ - ၉ ၂၅ ၁၁၃၂၆ ၅ ေဒာကတာ ေနႏ ငထြ႕၊ျမနမာ ေမ ြျမ ေရြ ၿ ြမႈကမါရလမ တက႕ နြ- ၉ ၂၅ ၂၉ ၂၆၁ ဥြအယါရလက ႕ နာ ေနမန ေနဂ ာ ႕ Amazing ငေါရလအေနြ ေျ ဟ တယ, နြ- ၉ ၄ ၂၇၇၃၆ ၆ ဥြ ေမာင (မန ေနဂ ငြဒာ႐း ကတာ) ဥြခင ေမာင ငြစ ြ (ဒာ႐း ကတာ)႕ ဥြ ေအာငျမငး (ဒာ႐း ကတာ)႕၊ ေက ာက ေတာ

အမ ာြေ ငကမါရလမ တက ဥြါရလ ေရက႕ က မြရြစ ကေ ြရ႕ ငမာျေင ေက ြရ ာ႕၊ ေျမာကဥြၿမ နယ႕ နြ- ၉ ၂၆၁၁၉၅၉၉၅ ဥြါရလထ နြ ေက ာ႕ ေ ေဒရာၿခ႕ ေ ၰာြကၽ နြၿမ နယ႕ နြ- ၉ ၇၆၇၉၅ ၉၃၃ ဥြ ေက ာက က ါရလတ႕ မန ေနဂ ာ႕ စေကမ႕ ေကကရာြ ေမ ြျမ ေရြါရလေငနြ႕ နြ - ၉ ၂၅၅၇ ၄၃၉၉ ဥြ ေက ာ ေက ာါရလငြ႕ ရဟ ဠစ ကေ ြရ႕ အမြၿမ နယ႕၊ ေက ာကျ ခ႐း င ဥြေကျ ငြ႕ ငာြ ေျခာကါရလေငနြေ ငရင႕၊ ေက ာကျ ႕ နြ - ၉ ၄၂၅၆၅ ၁၂ ဥြ ေမာင ငြစ ြ႕၊ ေျမောစ ကေ ြ ေရြႏငး ဆစကေ ငရင႕ ၁၃၆႕၊ ေစာျေျျ ါရလမြ႕၊ ေက ာက ေတာ ဥြမငြဥြ႕၊ ေနျချ ေရ ြရစေကက ေမ ြျမ ေရြ႕ အ ေနာကစျေရေ႕ စစ ေတ ႕ နြ- ၉ ၈၉၆၉ ၈၉၆၈ ဥြမငြရနြထ က႕ ေ ငရင႕ ယဥမငြထ က ခရြရ ာြါရလာ ေရြကမ႕ ရတ ာၿမ နယ႕ နြ- ၉ ၄၂၁၇၃ ၈၁ ဥြျမငး ေနြ႕ ဥကရ႕၊ ေအာငရစၥာအျမနယာဥါရလ ငြ႕ နြ- ၉ ၄၂၈၅၃ ၈၄ ဥြ ေစာထ နြ႕ ႀကတ ငြ ေအာင ဆာြစကေ ငရင႕၊ ေက ာကျ ႕ နြ- ၉ ၂၅ ၁၃၉၃၅၅ ဥြ ေရကထ နြ ေအာင႕ ဥကရ႕ ရခ ငဆနကမ ဥြရနြါရလ ႈင႕၊ ေျမာကဥြဟ တယ ဥကရ ေဟာငြ႕ အငြ ေောက ကမါရလမ တက႕ နြ- ၉ ၇၈၃၃၃၁၁၁ ဥြရနြထ နြ႕ စြေ ာြျ စကၽ နြစ ကေ ြ ေရြ႕ ရတ ာၿမ နယ႕ နြ- ၉ ၄၄၄၄ ၃ ၅၅ ဥြရာစ န႕ ႀကစ ကေ ြရ႕၊ ေက ာက ေတာရေကာြစက႕ နြ- ၉ ၂၆၄၉၈၄၄၈၆ ဥြထ နြ ေအြရာ႕ ကၽ ာႏ ာြ ေမ ြျမ ေရြၿခေ ငရင႕ ရ ေၤာက ာ ေက ြရ ာ႕၊ ေက ာက ေတာၿမ နယ႕၊ ေျမာကဥြခ႐း င

121

ဥြထ နြထ နြႏ င႕ မန ေနဂ ာ႕ ါရလငြ ေအာငအ ေအြခနြရ ေါရလာငစက႐း႕ ရတ ာၿမ နယ႕ နြ- ၉ ၄၂၁၇၃ ၁၂၂

၁ .၃ အရငြအ ာ႔မ ာြ/ ေကာမတမ ာြ/ ေဒရခအေခ ေ ေရြမ ာြ BEAC ႐းြ႕၊ ေက ာကျ စကမႈးနစမခန႔ခ ာမႈ ေကာမတ႕ ရထာြေ ႔ ေဆာင ေရြ နႀကြနာန႕ တ က

၂၉႕၊ ေနျေျ ေတာ႕၊ျမနမာ႕ နြ- ၆၇ ၄ ၅ ၃၂႕ အ ေမြါရလ- beac@kpsez.org, info@kpsez.org ေဒေရ မးရ မး ေထ ြ႕ မန ေနဂ ာ႕ River Top ဟ တယ႕ ဥကရ႕ ဟ တယမန ေနဂ ာမ ာြအရငြ (ရတ ာ)႕ နြ- ၉

၄၂၈၁၃၈၉၈၂ ျမနမာႏ ငငဟ တယေ ငရငမ ာြအရငြ႕ ၃(က)႕၊ ေ းယႏောါရလမြႏငး ရရမာါရလမြ ေထာငး႕ ရ ၰ႕ ရဃၤနြကၽ နြ

ၿမ နယ႕ နြ- ၁ ၈၅၅၁ ၁၄ ရခ ငျေျနယ ရခ ငျေျနယ၊ရခ ငျေျနယ၊ကနရျမ ာြႏငး၊စကမႈါရလေငနြရငမ ာြအရငြ႕၊အခနြ2အမတ၊ (၁-၂နမား)႕၊ၿမ မ ေစ ြ႕၊စစ ေတ ႕၊ နြ-၊ ၄၃၊၂၁၂၇၈ ဥြရ နြ႕ ဥကရ႕ ကနစျေ ႔ ေဆာင ေရြအရငြ႕၊ ေတာငကတၿမ ႕ ရခ င႕ နြ- ၉ ၂၆ ၅၉၄၇၅၅ ဥြါရလငြါရလငြ႕ ဥကရ ေဟာငြ႕ ခရြရ ာြါရလာ ေရြါရလေငနြရငမ ာြအရငြ႕၊ ေျမာကဥြ႕ နြ- ၉ ၇၇၃၂၈၂၃၅၃ ဥြမ ြ ငြ႕ ဆနစကေ ငရငမ ာြအရငြ ဥကရ (ရတ ာ)႕ နြ- ၉ ၄၂၁၇၅၆၉၇၈ ဥြစ ြမ ြ ေအာင႕၊ ေက ြရ ာအေခ ေ ေရြမ ြ႕ ဆေရ ာြ ေက ြရ ာ႕ ဂ ၿမ နယ႕ နြ- ၉ ၂၆၄ ၉၈၁၈

❖ စာအေစာတမြႏငးအျခာြက ြကာြမႈမ ာြ

၁ .၄ ေႏ ေစာအေမ ာြ႕ အစရငခစာမ ာြ Biyearly Report (2018), အ ေထ ေထ အေခ ေ ေရြဥြစြနာန႕ ရခ ငျေျနယ ၿမ ျေ ေါရလ ေေကာငြဥြစြနာန႕ ၂ ၁၈ ေရါရလေငနြဥြစြနာန႕ ရခ ငျေျနယ (၂ ၁၈) ဟ တယႏငးခရြရ ာြါရလေငနြဥြစြနာန (၂ ၁၇-၂ ၁၈) စမက နြ ေရြဆ ာ ေရြဥြစြနာန (၂ ၁၅-၂ ၁၆)႕ ရခ ငျေျနယ DICA (2018), “Myanmar Investment Promotion Plan”

DICA, Long-term Foreign Direct Investment Promotion Plan in Myanmar

Directorate of Industrial Supervision and Inspection (2018), Rakhine State

ရငြႏြျမ ေနမႈႏငးကမမ ာြကနေကာြမႈဥြစြနာန (၂ ၁၈) အ ေထ ေထ အေခ ေ ေရြဥြစြနာန (၂ ၁၆-၂ ၁၇)႕ ရခ ငျေျနယ Kyauk Phyu Special Economic Zone Development Road Show Presentation Slide, July 3, 2014.

URL: http://kpsez.org/wp-content/uploads/2014/07/KPSEZ-Road-Show1.pdf

ါရလ ေစစႏငးစ မြအင နႀကြနာန႕ ၂ ၁၈ ါရလ ေစစႏငးစ မြအင နႀကြနာန႕ ၂ ၁၉ Mue NEK; Nwe HT; Win KT; Thandar M & Thein MZ. (2015). The Role of Foreign Direct Investment

in Myanmar. Yangon: Yangon University of Economics.

Myanmar Investment Application Guidebook, April 2018

Myanmar Investment Guide 2018

ျမနမားဆ ေကမြအာာေ င႕ စစ ေတ ၂ ၁၈ Myanmar Survey Research

ျမနမာႏ ငငါရလဥြ ေရႏငး ရနြ ေခာငစာရငြ ၂ ၁၄ ခႏစ႕၊ျေျ ေထာငစအစရငခစာ႕ အါရလေရမာြ႕ ါရလ ငမႈႀကြေကေ ေရြႏငး၊ျေျရ႔အငအာြ နႀကြနာန႕ ၂ ၁၄ ခႏစ၊ ေမါရလ

Statistical Yearbook 2017, ဟ စာရငြအငြအ ာ ႕ စမက နြႏငး းာ ေရြ နႀကြနာန

၁ .၅ အငတာနက က ဆ ကမ ာြ DICA, https://www.dica.gov.mm/en/invest-myanmar

122

Eurocham Myanmar, “Energy Guide 2018”, URL: https://www.ccifrance-myanmar.org/sites/ccifrance-myanmar.org/files/resources-documents/energy_guide_2018.pdf

Ministry of Natural Resources and Forestry (2018) URL: https://www.forestdepart-ment.gov.mm/eng/news/10017

Myanmar Infrastructure Summit 2018, URL: http://www.myanmarinfrastructuresummit.com/

Myanmar Times, “India bans betel nut imports as illegal trade rises”, 25 May 2018. URL: https://www.mmtimes.com/news/india-bans-betel-nut-imports-illegal-trade-rises.html

The Global New Light of Myanmar, “Amyotha Hluttaw discusses Ponnagyun Industrial Zone”, Febru-ary 6,2018. URL: http://www.globalnewlightofmyanmar.com/amyotha-hluttaw-discusses-pon-nagyun-industrial-zone/

The Global New Light of Myanmar, “Myanmar plans to bamboo production with foreign techology”, September 25,2017. Website: http://www.globalnewlightofmyanmar.com/myanmar-plans-boost-bamboo-production-foreign-technology/

The Global New Light of Myanmar, “Myanmar earned $ 10.1 million from cashew nut exports”, January 16, 2018. URL: http://www.globalnewlightofmyanmar.com/myanmar-earned-10-1-million-cashew-nut-exports/

The Global New Light of Myanmar, URL: http://www.globalnewlightofmyanmar.com/c-p-expands-its-breeding-operations-in-rakhine-state/

Myanmar Business Today, “Bamboo Exporters Seek Foreign Support”, Website https://www.mmbiz-today.com/articles/bamboo-exporters-seek-foreign-support

Myanmar Business Today, “Rakhine Salt Profits Up Fourfold Through New Technology”, October 23, 2014. Website: https://www.mmbiztoday.com/articles/rakhine-salt-profits-fourfold-through-new-technology

Myanmar Times, “Myanmar Sustainable Development Plan drafted, govt feedback sought”, May 16,2018. URL: https://www.mmtimes.com/news/myanmar-sustainable-development-plan-drafted-govt-feedback-sought.html

123

www.dica.gov.mm

Myanmar Investment Commission – MIC

Japan International Cooperation Agency – JICA

Rakhine State Government – RSG

Japan External Trade Organization – JETRO

Myanmar Survey Research – MSR

124

SPINE

ရခ ငျေျနယ

ရငြႏြျမေႏမႈအခ ငးအ

ါရလမြစစတ

မြရ ေတ

ရနအ

စရငခစာ႕၂ ၁၉