Ū˝₤У₣ΒĀсũж ŎНŷĄĕ ĕЊ₣˝Бΐ

Ministry of Education, Youth and Sports

⅜˝ŲŷЋ◦ŜŲњŎėРĦЊĕĀĕБijЊ⅜ū₤ʼn ĕЊ₣ŷЋ◦Ŝ⅜ū₤ʼnЮ₤řť̋ ЊşĆ ROYAL UNIVERSITY OF LAW AND ECONOMICS

˝ЊşĆŁũŪ⅜ŷŪďŷ

មុខវជិជ ៈ ЮŌл ₣ΒĕНŷijʼnĕБijЊũřťêĦŊĕНŃň (TD Constitution law)

របធនបទៈ

Βе₧şŪĮйĦΉ˝℮Ūij

ែណនេំដយៈ �រ�ត �រយ រសិន សុវណណ រកុមរសវរជវៈ -េ� រកឹម -ក. សំ រសីនិត

-�ងំ េស�ខ ភិរមយ -ក. ែហន កននិ�រ

-ក. ហុង សុវណណគី រី

�ន ំទី២ (២០១១-២០១២)

ĦΉŷЋ◦ŜŲњŎ ĕБijЊ⅜ū₤ʼn Faculty of law

3

I

អរមភកថ

�កិចចេបើកទំព័រ េយើងខញុំ�ងំអស់�ន សូម�វ គមន៍ដល់មិតតអនក%នរគប់រូប�ពិេសស សិសស-និសសិត រពម�ងំ�រ�ត *រយ�ទីេ�រព ។ េយើងខញុំ�ងំអស់�ន �រកុមនិសិសតែដលកំពុងសិក0េ1�កលវិទ4ល័យភូមិនទនីតិ�រសត និង វិទ4�រសតេសដឋកិចច កនុង8ជ:នីភនំេពញ <នខិតខំរបឹងែរបងេរៀបចំនូវកិចច?ររ�វរ�វេនះ េAយរបរពឹតតេBេរ?ម?រែណD ំ និងបEហ ត់បEហ ញេAយGទ ល់ពីសំHក់�រ�ត *រយ រសនិ សវុណណ

រពម�ងំ<នផតល់ឱ?សេ%យេយើងខញុំរ�វរ�វរប:នបទេនះ។

េ�លបំណងសំKន់កនុង?ររ�វរ�វេនះ គឺចង់ែសវងយល់អំពីៈ • អវីេB�អំHចរបស់រពះមNកសរត? • តួDទី និងQរៈកិចចរបស់រពះមNកសរត • �ពិេសស ចង់ដឹងR េតើរពះមNកសរតSនអHំចែដរ ឬេទ?

�ទីអវ�នេនះ សូមជនូពរដល់អនក%នរគប់របូេ%យជបួរបទះែតនឹងQពសុខដុមយរមD រុងេរឿងថកុំេថកើង និងSនសភុមងគល�និរនតន៍កំុបីេឃលៀង\ល តេឡើយ។

ម៉4ងវិញេទៀតេយើងខញុំ�ងំអស់�ន សូមអភ័យេ�សផងែដរ ចំេ_ះកងវះKត�ងំ`យែដលSនេ1?ររ�វរ�វេនះ រពម�មួយេDះ េយើងខញុំនឹងរង*ទំទួល?ររិះគនេ់ដើមបី�ថ បDពីសំHក់មិតតអនក%ន�ងំអស�់ន រគប់វិDទី។

េធវេនរជធនីភនេំពញ, ៃថងទី០១ ែខមករ ឆន ២ំ០១២

រកុមនិសសតិថន ក ់L2A2

II

េសចកតីែថលងអណំរគុណ

3 េយើងខញុំ�ងំអស់�ន ែដល�និសសិតRន ក់បរិcញ ប័រតៃន�លកវិទ4ល័យភូមិនទនីតិ�រសត

និងវិទ4�រសតេសដឋកិចច សូមសំែដងនូវកតញញូhធម ៌នងិអំណរគុណk៉ងរ�លេរlបំផុតៈ

សូមេលើកអញជលីលំឱន?យn*រចិតតេ�រពដល់េoកអនកដ៏Sនគុណ�ងំពីរSន Shបិhែដល<នផតល់កំេណើតចិញចឹមRន ក់ថនមបី<ច់ែថរក0 ផតល់នូវេសចកតីរសoញ់របកបេAយរពហមវិNរធម៌អប់រំទូDម នេរបៀនរបេt និងទំនុកបំរុងរគប់ែបបk៉ង�ងំសSភ រៈ �ងំ�ម រតី និងថវិ?េ%យកូន<នសិក0េរៀនសូរត*ប់hងំពីRន ក់បឋមសិក0រហូតដល់Rន ក់មNវិទ4ល័យ។

ឯកឧតតម យក់ ង៉ុយ �កលវិទ4ធិ?រៃន�កលវិទ4ល័យភូមិនទនតិី�រសត និង វិទ4�រសតេសដឋកិចច ែដល<នអនុcញ តេ%យេយើងខញុំ�ងំអស់�ន <នចូលេរៀនេ1�កលវិទ4ល័យេនះ និងបងកលកខណៈEយរសួលដល់?រសិក0របស់េយើងខញុំែថមេទៀតផង។ �រ�ត *រយ រសនិ សវុណណ ែដល<នេឆលៀតឱ?សដ៏Sនតៃមលនិងដ៏មSញឹកកនុង?របEហ ត់បេរងៀនផតល?់រែណD ំនិងផតល់ឯក�រសរSប់េ%យេយើងខញុំ<នរ�វរ�វ ។

សូមសែមតងនូវអំណរគុណk៉ងរ�លេរlបំផុតែថមេទៀត ចំេ_ះអនកនិពនឋ និងអនករ<ជញរពម�ងំទសសនៈ វិទូលបីៗកនងុេoកែដលេយើងខញុំ<នសកិ0រ�វរ�វ ពី�ន ៃដរបស់េoកកនុង?របំេពញកិចច?ររ�វរ�វេ1េពលកនលងមក។

សូមេមhត ទទួលនូវអំណរគណុដ៏រ�លេរlបំផុត នងិមិន%ចបំេភលច<នអំពីេយើងខញុំ ចំេ_ះ ឧប?រគុណដ៏ធំេធងចំេ_ះេយើងខញុំ�ងំអស់�ន ។ សូមអនក�ងំអស់ទទួល<ននូវបរមសុខដ៏បរិបូរណ៌េ1រគប់េពលេវo។

�ទីបញចប់េនះ សូមជូនពរដល់ អនកSនគុណ េoក េoករសី និង�រ�ត *រយ�ងំអស់េ%យជួបែតពុទធពរ�ងំរ<រំប?រគឺ %យុ វណណៈ សុខៈ ពលៈ និងបដិQណៈ កំុបីេឃលៀង\ល តេឡើយ។

sUmGrKuN¡

មតិក

şе‗₣ЮĄЧ₣şе‗₣ЮĄЧ₣şе‗₣ЮĄЧ₣şе‗₣ЮĄЧ₣ ◦еĮњũ◦еĮњũ◦еĮњũ◦еĮњũ

�រមភក� .......................................................................................................................... I

េសចកតីែថលងអំណរគុណ ....................................................................................................... II

Ю₤ş ʼn̋БЮĩʼnЧĦ

ĄеĮР̋ ơ

ŁũЮŪĄЧ₤ЮũВ₤ŪĮйĦΉ˝℮Ūij

១.១.រកុមរបឹក��ជសមបតតិ ......................................................................................... ២

១.២.អនកែដល&នសិទធិេរជើស+ងំ,រពះម/កសរត ......................................................... ២

ĄеĮР̋ Ư

Βе₧şŪĮйĦΉ˝℮Ūij

២.១. រពះម/កសរត,រពះរបមុខរដឋ .............................................................................. ៤

២.២.អំ4ចរគប់រគងដឹក6រំបេទស ............................................................................. ៥

២.៣.អំ4ច,អគគេមប:ជ <រ ................................................................................... ៥

២.៤.<រែតង+ងំ ដក6យករដឋមរនតី និងស&ជិករ?ឋ ភិAល .............................................. ៧

២.៥.<រែតង+ងំ ដកមរនតី�ជ<រ,ន់ខពស់សីុវិល និងេFG ............................................. ៧

២.៦.អំ4ចរប<សសរIគ ម និង�សនន ........................................................................ ៨

៣.៧.អំ4ចបនធូបនថយ និងេលើកែលងេMស,ទូេO ....................................................... ១០

២.៨.របMនេរគឿងឥសសរិយស�ន ក់,តិ Sននតរស័កតិ Sនៈរបស់ឥសសរជន និងមរនតី,ន់ខពស់សីុវិល និងេFG ....................................................................................................... ១១

២.៩.អំ4ចជំនួបសវ6<រ,មួយប4ដ របេទសេផសងៗ ............................................... ១២

២.១០.អំ4ចរប<សេ�យេរបើ ............................................................................... ១២

ĄеĮР̋ ư

ijУĜ◦БũĀ₤сŪĮйĦΉ˝℮Ūij

៣.១.តួ6ទីរបស់រពះម/កសរត ................................................................................. ១៥

៣.២.Sនៈរបស់រពះម/កសរត.................................................................................. ១៥

៣.៣.រពះម/កសរត,របមុខអងគតុ[<រ ................................................................... ១៥

៣.៤.តួ6ទីរពះម/កសរតកនុង<រដឹក6រំបេទស,តិ ....................................................... ១៦

៣.៥.\រកិចចរបស់រពះម/កសរតេលើវិស័យច^ប់ .......................................................... ១៧

៣.៦.\រកិចចរបស់រពះម/កសរតេលើវិស័យេសដឋកិចច ...................................................... ១៧

៣.៧.\រកិចចរបស់រពះម/កសរតេលើវិស័យនេFAយ .................................................. ១៧

Ю₤ş ʼn̋Б₤ĕöЊłť ĕ

ឯក`រេFង

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -1- របធនបទៈ អណំចរពះមហកសរត

Ю₤ş ʼn̋БЮĩʼnЧĦ បណត របេទសេនេលពិភពេលក បនងកមកកនយ់ករបបរជនិយមអរស័យរដឋធមមនុញញ

េដយយល់េឃញពីករវវិតិតន ៍និងកររបរពឹតតេទមនលកខណៈលអរបេសរកនុងករដឹកនរំបេទស។ យ៉ងណមុញិសរមបរ់បេទសកមពុជេយងកប៏នរបកនយ់ករបបរជនិយម ជពិេសស

បនទ បពី់មនករេបះេឆន តជសកលៃថងទី២៣ ែខឧសភ ឆន ១ំ៩៩៣មក របេទសកមពុជបនបេងកតរដឋធមមនុញញ មយួែដលកនុងេនះកប៏នកំណតថ់ “របេទសកមពុជ ជរពះរជណចរក ែដលមនរពះរបេទសកមពុជ ជរពះរជណចរក ែដលមនរពះរបេទសកមពុជ ជរពះរជណចរក ែដលមនរពះរបេទសកមពុជ ជរពះរជណចរក ែដលមនរពះមហកសរតរគងរជអរស័យរដឋធមមមហកសរតរគងរជអរស័យរដឋធមមមហកសរតរគងរជអរស័យរដឋធមមមហកសរតរគងរជអរស័យរដឋធមមនុញញនុញញនុញញនុញញ ” ។ រពះរជណចរកកមពុជ ជរបេទសរជនិយម ែដលកនុងេនះរពះមហកសរត រទងរ់គងរជ ឬដឹកន ំប៉ុែនតរទងម់និកនអំ់ណចេឡយ។ ជទូេទ បុគគលែដលរគងរជមនឥទធិពលទូលំទូលយ ប៉ុែនតអំណចមនតិចតចួបំផុត េនេពលែដលបុគគលេនះេធវ ឬអនុវតតតមនេយបយរជរដឋ ភបិល។

េយងសេងកតេឃញថ រជនិយមែខមរមនលកខណៈរសេដៀងគន នឹងរជនិយមចរកភពអងេ់គលស ៃថ និងជប៉ុន េពល គឺរពះមហកសរត មនអំណចែផនកពិធីករ “របមុខរដឋ” មននយ័ថ រពះមហកសរត មនភរកិចចដូចជ ទទួលវរជនបរេទសនន ផតល់សរែតងតងំរដឋទូត ឡយ រពះហសថេលខ េបកសមយ័របជំុរដឋសភ េនេរកយេពលេបះេឆន តជទូេទេសនេអយគណបកសឈនះេឆន តបេងកតរជរដឋ ភបិល។

េទះបីជរពះមហកសរត រទងរ់គងរជយមនិកនអំ់ណចកេ៏ដយ ករ៏ពះអងគែតងទទួលបននូវករេគរពដខ៏ពងខ់ពស់បំផុតពីសំណករ់បជររសត និងអរស័យេដយកររបកនយ់ករដឋ ភបិល ចំេពះបុគគលិកលកខណៈរពះមហកសរត និងសថ បន័រពះមហកសរត។ ទងំេនះមនិអរស័យេដយសរអំណចមនិដកេ់អយអនុវតតតមផលូវចបបេ់ឡយ។

កនុងរដឋធមមនុញញ រពះមហកសរតៃនរពះរជណចរកកមពុជ េដរតនួទីយ៉ងសំខនក់នុងជីវភពរបស់របជររសតកមពុជទងំមូល ប៉ុែនតរពះអងគមនិចូលរបឡូកេដយផទ ល់កនុងសកមមភពរបចៃំថងៃនករចតែ់ចងរដឋ ភបិលេទ ភរកិចចរគបរ់គងេនះទុកេអយសថ បន័សភ និងរជរដឋ ភបិល។ េតរពះមហកសរត តនួទីភរកិចចអវីខលះេនកនុងសងគម និងមនអំណចែដរ ឬេទ?

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -2- របធនបទៈ អណំចរពះមហកសរត

ĄеĮР̋ ơ

ŁũЮŪĄЧ₤ЮũВ₤ŪĮйĦΉ˝℮Ūij

ơ.ơ.Ū˝ОĦŪĀЕ̋ ⅝ŬĄ₤ĦāijʼnЊ របបរជនិយមកមពុជជរបបេរជសតងំ មននយ័ថរពះមហកសរតថមីៃនរពះរជណចរក កមពុជរតូវបនេរជសេរ សេដយរកុមរបឹកសរជសមបតតិ។ សមសភពៃនរកុមរបឹកសរជសមបតតិមនៈ

− របធនរពឹទធសភ ជរបធន − របធនរដឋសភ ជអនុរបធនទី១ − នយករដឋមរនតី ជអនុរបធនទី២ − សេមដចរពះសងឃរជគណៈមហនិកយ ជសមជិក − គណៈធមមយុតតិកនិកយ ជសមជិក − អនុរបធនទី១ និង អនុរបធនទី២ រពឹទធសភ ជសមជិក − អនុរបធនទី១ និង អនុរបធនទី២ រដឋសភ ជសមជិក

កនុងរយៈេពល ៧ៃថងយ៉ងយូរ េរកយពីេពលរពះមហកសរតរទងចូ់លទីវងគត ់ ឬចូលនិវតតន ៍ដករ់ជយ រកុមរបឹកសរជសមបតតិរតូវេរជសេរ សរពះមហកសរតថមីៃនរពះរជណចរកកមពុជ។

ơ.Ư.Βö˝ЯřŲŌĕ₤Њ◦ëЊЮŪĄЧ₤″е₣ďŪĮйĦΉ˝℮Ūij មនលកខខណ័ឌ មយួចំននួ ែដលកំណតេ់នកនុងរដឋធមមនុញញ សតីពីករេរជសេរ សរពះមហកសរតៃនរពះរជណចរកកមពុជ។ មរត១៤ ៃនរដឋធមមនុញញ បនដកល់កខខណ័ឌ ថ “រពះមហកសរត ៃន រពះរជណចរកកមពុជ រតូវបនេរជសេរ សេចញពីសមជិកៃនរពះរជវងសនុវងសែខមរ ែដលមនរពះជនម យុយ៉ងតិច ៣០វសស េហយែដលជរពះរជបចឆ ញតិៃនរពះមហកសរតអងគឌួង រពះមហកសរតនេរតតម ឬរពះមហកសរតសីុសុវតថិ”។ តំែណងរពះមហកសរតមនិែមនេបកចំហរសរមបម់នុសសរគប់រូបេឡយ។ មនិែមនមនុសសណកេ៏ដយ សុទធែតអចរតូវេរជសតងំេធវេសតចៃនរពះរជណចរកកមពុជ

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -3- របធនបទៈ អណំចរពះមហកសរត

បនេទ។ អនកែដលរតូវេរជសតងំជរពះមហកសរត រតូវែតជសមជិកៃនរជវងសនុវងសែខមរ និងជរពះរជបចឆ ញតិៃនរពះមហកសរតអងគណមយួកនុងចំេណមបចឆ ញតិទងំ បីបីបីបី េហយអនកែដលរតូវេរជសតងំរតូវែតមនរពះជនម យុយ៉ងតិច ៣០ រពះវសស។ “របេទសកមពុជ ជរពះរជណចរក ែដលរពះមហកសរត រទងេ់សយរជសមបតតិ”។ រពះរយៃនរពះមហកសរត មនរពះរជឋនៈជ រពះមេហសីៃនរពះរជណចរកកមពុជ។ រពះមេហសីៃនរពះរជណចរកកមពុជ ពំុមនរពះរជសិទធិេធវនេយបយកនត់នួទីជរបមុខរដឋ ឬជរបមុខរដឋ ភបិល ឬកនត់នួទីរដឋបល ឬនេយបយ េឡយ។

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -4- របធនបទៈ អណំចរពះមហកសរត

ĄеĮР̋ Ư

Βе₧şŪĮйĦΉ˝℮Ūij

Ư.ơ. ŪĮйĦΉ˝℮ŪijďŪĮйŪĀĦНŠũřť រដឋធមមនុញញ ៃនរពះរជណចរកកមពុជ ឆន ១ំ៩៩៣ បនថវ យរពះមហកសរតនូវរពះរជតនួទី

ជរបមុខរដឋៃនរបេទសកមពុជ។ របមុខរដឋជអនកតំណងរដឋ។ កលណអងគកសរត ឬរពះអងគមច ស់ណមយួរតូវបនរកុមរបឹកសរជសមបតតិេរជសតងំជរពះមហកសរតៃនរពះរជណចរកកមពុជ រពះអងគមនឋនៈជរបមុខរដឋៃនរបេទសកមពុជ ជសវ័យរបវតតិ និងអស់មយួជីវតិ។ “រពះមហកសរត រទង់ជរបមុខរដឋមយួជីវតិ”។ េបតំែណងរពះរបមុខរដឋអស់មយួជីវតិ ជរពះមហកសរតករ៏តូវែតមយួជីវតិែដរ។

េនេរកមរបពន័ធនេយបយរជធិបេតយយអរស័យរដឋធមមនុញញ ៃនរពះរជណចរកកមពុជ រពះមហកសរតជមុខរដឋនិមតិតរូប និងកនត់នួទីជពិធីែតប៉ុេណណ ះ។ ជរបមុខរដឋ រពះអងគគងេ់នពីេលកំពូលៃនឋននុរកមរចនសមពន័ធរដឋ និងជនិមតិតរូបៃនអធិបេតយយភពៃនរដឋ។ តំែណងរបមុខរដឋ គឺជធតុដសំ៏ខនៃ់នអតតសញញ ណរមួរបស់របជពលរដឋ និងរដឋ។ រពះអងគតំណងេអយរដឋ រដឋ ភបិល និងរបជពលរដឋ។ កតត ែដលសំខនគឺ់ថ តំែណងេនះជតំែណងពិធីែតប៉ុេណណ ះ និងពំុមនអំណចនេយបយពិតរបកដទងំេនកនុងករេធវេសចកតីសេរមចចិតត រពមទងំេនកនុងកររគបរ់គង និងដឹកនមំគ៌នេយបយរដឋ។ ជេគលករណ៍របមុខរដឋ ភបិល រដឋមរនតី រដឋេលខធិករ អនុរដឋេលខធិករ រដឋមរនតី មរនតីជនខ់ពស់ទងំសីុវលិ និងេយធទងំអស់ រតូវទទួលករែតងតងំសថិតេនេរកមអំណច និងទទួលខុសរតូវចំេពះរបមុខរដឋ។ ពួកេគជទីរបឹកស និងជអនកបេរម ឬជសមជិកអងគករកូនេចៃនរបមុខរដឋ។

ជកែ់សតងរបមុខរដឋ ភបិល(នយករដឋមរនតី) សមជិករដឋ ភបិល និងករយិធិបេតយយ (សថ បន័មរនតីរជករ) ឯករជយពីរបមុខរដឋ។ សិទធិអំណចេធវេសចកតីសេរមចចិតត និងអនុវតតមគ៌នេយបយរដឋសថិតេនកនុងៃដរបមុខរជរដឋ ភបិល រដឋ ភបិល និងករយិធិបេតយយជតិ។ រពះមហកសរត កនុងតនួទីជរបមុខរដឋរទងស់ថិតេនអពយរកឹតយ គងេ់នពីេលនេយបយ និងមនិចូលរមួកនុងនេយបយេលកែលងែតកនុងសថ នករណ៍អសនន។

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -5- របធនបទៈ អណំចរពះមហកសរត

មនេហតុផលពីរ ែដលរពះមហកសរតរទងគ់ងេនេលនេយបយគឺៈ

− ជនិមតិតរូប និងជអតតសញញ ណៃនរដឋ របមុខរដឋជួយ រកស ឯកភពៃនរដឋ េដយសថិតេនអពយរកឹតយ។ ករែដលរពះមហកសរតចូលរមួសកមមភពនេយបយ និងេលកទឹកចិតតកំុេអយមនករែបកបកន់េយបយរវងរកុម បកសពកួេនកនុងរដឋ។

− រដឋធមមនុញញ ដកក់រមតិ រពះមហកសរត មនិេអយេធវនេយបយ។ “រពះមហកសរតកមពុជ រទងរ់គងរជសមបតតិ ប៉ុែនតរទងម់និកនអំ់ណច”។ ករចូលរមួេនកនុងករេធវេសចកតីសេរមចពីនេយបយៃនរដឋេដយរបមុខរដឋនឹងជកររេំលភេលរដឋធមមនុញញ ។

Ư.Ư.Βе₧şŪÐĀсŪÐ₣řЕ˝ĜеŪĀЮ◦₤ តមេសចកដីេសន របស់គណៈរដឋមរនដី រពះមហកសរតរទងទ់បយរពហសថេលខ េលរពះរជ

រកិតយ ែតងតងំផល ស់បតូរ ឬបញច បភ់រកិចចមរនដី ជនខ់ពស់សីុវលិ និងេយធ ឯកអគគរជទូតនិងេរបសិតវសិមញញ និងេពញសមតថភព។ តមេសចកដីេសនរបស់ឧតដមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម រពះមហកសរតរទងទ់បយរពះហសថេលខ េលរពះជរកិតយ ែតងតងំ ផល ស់បដូរ រដឺកេចរកមែផនកយុតដ ធិករ។

Ư.ư.Βе₧şďΒÐðЮĦĀŔą Łũ រដឋធមមនុញញ បនថវ យរពះរជតនួទី “រពះមហកសរតកមពុជ ជេមបញជ ករកំពូលៃនកងេយ

ធពលេខមរភូមនិទ”។ កនុងរពះរជតនួទីេនះ និងកនុងឋនៈជរបមុខរដឋរពះមហកសរតមនអំណចែតងតងំអគគេមបញជ ករកងេយធពលេខមរភូមនិទ េដមបបីញជ កងេយធពលេខមរភូមនិទ។ ដូេចនះមុខងរ “អគគេមបញជ ករ និងអគគេមបញជ កររង” ែដលមនឋនៈ ខពស់ជនយអគគេសនធិករ និងនយអគគេសនធិកររង ករ៏តូវែតងតងំផល ស់បតូរ និងបញច បភ់រកិចចេដយរពះមហកសរតែដរ េហយមនិចបំចម់នសំេណ រពីនយករដឋមរនតី ឬគណៈរដឋមរនតីកប៏ន ពីេរពះទងំរដឋធមមនុញញ ទងំចបបស់តីពីករេរៀបចំ និងរបរពឹតតេទៃនគណៈរដឋមរនតី ពំុមននិយយថ តំែណងេនះរតូវែតងតងំតមសំេណ ររបស់នយករដឋមរនតី ឬគណៈរដឋមរនតីេឡយ។ រដឋធមមនុញញ បនថវ យរពះមហកសរតនូវតនួទីជ េមញជ ករកំពូលៃនកងេយធពលេខមរភូមនិទ ជរពះអធិបតីៃនឧតតមរកុមរបឹកសករពរជតិ និងពិេសសរពះអងគមច ស់រទងជ់រពះរបមុខរដឋៃនរពះរជណចរកកមពុជ។ កនុងរពះរជតនួទីជរបមុខរដឋ

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -6- របធនបទៈ អណំចរពះមហកសរត

និងជេមបញជ ករកំពូល រពះមហកសរតរទងម់នសិទធិែតងតងំអគគេមបញជ ករ អគគេមបញជ កររងៃនកងេយធពលេខមរភូមនិទ បនេដយផទ ល់រពះអងគ។

មយ៉ងវញិេទៀត រដឋធមមនុញញ បនពិពណ៌នអំពីរបបនេយបយ និងរចនសមពន័ធរដឋ ភបិលៃនរពះរជណចរកកមពុជ ជរពះរជណចរក ែដលរបកនយ់ករបបរជធិបេតយយអរស័យ រដឋធមមនុញញ និងតមលទធិរបជធិបេតយយេសរពីហុបកស។ កនុងឋនៈជរដឋរបជធិបេតយយេសរ ី កងកមល ងំេយធរតូវសថិតេនជកមល ងំអពយរកឹតយ មនិកនប់កសនេយបយណមយួេឡយ។ ភរកិចចចំបងៃនកង

កមល ងំេយធ គឺករពររដឋទបទ់ល់ករវយរបហរពីកមល ងំទព័ៃនរដឋដៃទពីករវទិធងសវទិធងសវទិធងសវទិធងស 1 នេនកនុងៃផទ

កនុងរដឋ។ កិចចករពរសនតិសុខរដឋ គឺជភរកិចចករដសំ៏ខនៃ់នរដឋអធិបេតយយនីមយួៗ េហយករផតល់កិចចករពរសនតិសុខរដឋ គឺជភរកិចចដធំ៏េធង និងសមុគសម ញ។ រដឋ ភបិលេរបរបស់កងកមល ងំេយធសរមបែ់តកិចចករពររដឋែតប៉ុេណណ ះ។ រពះមហកសរតកនុងឋនៈជរបមុខរដឋ រពះអងគរទងជ់អនក អពយរកឹតយ និងគងេ់នពីេលនេយបយមនិកនប់កសនេយបយណមយួេឡយ េហយ “រពះមហកសរត រពះអងគរទងជ់និមតិតរូបៃនករឯកភពជតិ និងនិរនតរភពជតិ”។ រពះអងគរទងជ់អនកធនឯករជយជតិ អធិបេតយយភព និងបូរណភពទឹកដីៃនរពះរជណចរកកមពុជ”។

ដូេចនះអគគេមបញជ ករ និងអគគេមបញជ កររងៃនកងេយធពលេខមរភូមនិទ រតូវជ ““““មនុសសមនុសសមនុសសមនុសស”””” ែដលរពះមហកសរតេរជសេរ សេដយរពះអងគឯង េដមបធីនេអយបននូវអពយរកឹតយភពៃនកងកមល ងំេយធមនិេអយេនេរកមអំណចផទ ល់ៃននយករដឋមរនតី ែដលតំណេអយគណបកសនេយបយឈនះេឆន ត។ កនុងខណៈេពលែដលអគគេមបញជ ករ អគគេមបញជ កររងជមនុសស “មនុសស” របស់នយករដឋមរនតី េដយសរនយករដឋមរនតីជអនកេរជសេរ សអពយរកឹតយភពៃនកងកមល ងំេយធពំុមនអំណចេអយបនពិតរបកដេឡយ េដយរពះមហកសរតពំុបំេពញរពះរជ តនួទីអវីបនែដរ កនុងឋនៈជរបមុខរដឋ និងជអគគេមបញជ ករកំពូលៃនកងេយធពលេខមរភូមនិទ។ រពះរបមុខរដឋ ពំុអចបំេពញ រពះរជេបសកមមជអនកធនឯករជយជតិ និរនតនភ៍ពជតិ បូរណភពទឹកដី និងអធិបេតយយៃនរដឋបនេឡយ។

1វទិធងសវទិធងសវទិធងសវទិធងស (ន(. (ប(. (វតិ -ធង់-សៈ ន៉( (វទិធំសន, វទិធំសន (ករកមច ត់ , ករកមច ត់បង់, ករកំេចកេរក, កររមលំរមល យ, ករបំផលិច

បំផល ញ; អំេពបំបះបំេបរេដមបីរលំំរេំលងរបបរគប់រគងរដឋ : េធវវទិធងសន, េរបកលឧបយេដយវទិធំសន ។ វទិធំសន

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -7- របធនបទៈ អណំចរពះមហកសរត

Ư.̉.ŁũЯij₣″е₣ ř˝ĜŎ˝ũřťĦūĕʼnБ ĕЊ₣₤ŌĄЊ̋ ũłť ėЊăŲ អំណចមយួ កនុងចំេណមអំណចែតងតងំសំខនបំ់ផុតរបស់រពះមហកសរត គឺករែតងតងំ

នយករដឋមរនតី និងសមជិកគណៈរដឋមរនតី។ “រពះមហកសរត រទងែ់តងតងំនយករដឋមរនតី និងរទង់ែតងតងំគណៈរដឋមរនតីតមែបបបទ ែដលមនែចងកនុងមរត១១៩ថមី ”។ មរត ១១៩ថមី បញជ កពី់នីតិវធីិេនះដូចតេទ “តមេសចកតីេសនពីរបធនេដយមនមតិឯកភពពីអនុរបធនទងំពីរៃនរដឋសភ រពះមហកសរតរទងច់តត់ងំវរជនមយួរូប កនុងចំេណមតំណរសតៃនគណបកសែដលឈនះេឆន តេអយបេងកតរដឋ ភបិល។ រវជន ែដលរតូវបនចតត់ងំេនះនសំហករ ី ែដលជតំណងររសត ឬជសមជិកគណបកសតំណងេនកនុងរដឋសភ ែដលផគូរផគងេអយកនតំ់ែណងេផសងៗកនុងរជរដឋ ភបិលេទសំុេសចកតីទុកចិតតពីដឋសភ។ កលេបរដឋសភបនេបះេឆន តទុកចិតតេហយ េនះរពះមហកសរតរទងេ់ចញរពះរជរកឹតយែតងតងំគណៈរដឋមរនតីទងំមូល”។

ចបបស់តីពីករេរៀបចំ និងកររបរពឹតតេទរបស់គណៈរដឋមរនតី បញជ កេ់ទៀតថ “សមជិករជ រដឋ ភបិលទងំអស់ រតូវែតងតងំេដយរពះរជរកឹតយ េរកយពីបនេសចកតីអនុមត័ទុកចិតតពីរដឋភ”។ ចបបេ់នះបែនថមេទៀតថ “អនុរដឋេលខធិករ ែដលមនិែមនជសមជិករជរដឋ ភបិល និងមនិែមនជមរនតីជនខ់ពស់រដឋបលអចិៃរនតយ ៍ ករ៏តូវបនែតងតងំេដយរពះរជរកឹតយែដរ តមសំេណ ររបស់នយករដឋមរនតី”។ ជមយួនឹងអំណចែតងតងំ រពះមហកសរតរទងក់ម៏នអំណចដកហូតតំែណងនយករដឋមរនតី សមជិករដឋ ភបិល ឬករ៏ដឋ ភបិលទងំមូលែតងមតង ់ េរកយពីរដឋសភេបះេឆន តសែមតងេសចកតីមនិទុកចិតតមក។

Ư.̣.ŁũЯij₣″е₣ ř˝ĦūĕʼnБŬĄŁũďĕсŠį₤с₤НБŷЋŲ ĕЊ₣Юķē េរកពីអំណចែតងតងំ និងដកហូតតំែណងនយករដឋមរនតី និងរដឋមរនតី រពះមហកសរតរទង់

េនមនអំណចែតងតងំដកហូតមយួេទៀតែដលសំខន ់ សរមបរ់ពះរជេបសកកមមរបស់រពះអងគ កនុងឋនៈជរបមុខរដឋ។ រដឋធមមនុញញ ថវ យរពះអងគនូវអំណចែតងតងំ និងដកហូតមរនតីរជករជន់ខពស់សីុវលិ និងេយធ។ “តមេសចកតីេសន របស់គណៈរដឋមរនតី រពះមហកសរតរទងឡ់យរពះហសថេលខេលរពះរជរកឹតយែតងតងំ ផល ស់បតូរ ឬបញច បភ់រកិចច មរនតីជនខ់ពស់សីុវលិ េយធ ឯកអគគរជទូត និងេរបសិតវសិមញញ និងេពញសមតថភព។ តមេសចកតីេសនរបស់ឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម រពះមហកសរតរទងឡ់យរពះហសថេលខេលរពះរជរកឹតយែតងតងំ ផល ស់បតូរ ឬដកេចរកមែផនក

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -8- របធនបទៈ អណំចរពះមហកសរត

យុតត ធិករ”។ ចបបស់តីពីករេរៀបចំ និងកររបរពឹតតេទៃនគណៈរដឋមរនតី បញជ កពី់របេភទមរនតីរជករជនខ់ពស់ទងំសីុវលិ និងេយធ ែដលរតូវែតងតងំេដយរពះមហកសរត។ នយករដឋមរនតីេលកសំេណ រថវ យ រពះមហកសរតែតងតងំ ផល ស់បតូរ បញច បភ់រកិចចេដយរពះរជរកឹតយនូវមរនតីជនខ់ពស់សីុវលិ និងេយធ ដូចតេទៈ

• េទសភបិល េទសភបិលរង ធនគរជតិៃនកមពុជ • ទីរបឹកសរជរដឋ ភបិល ទីរបឹកសនយករដឋមរនតី • អគគេលខធិកររជរដឋ ភបិល • អគគេលខធិកររកសួង អគគនយករកសួង • របតិភូរជរដឋ ភបិល • អភបិលរជធនី/េខតត • ឯកអគគរជទូត • េរបសិវសិមញញ និងេពញសមតថភព • នយអគគេសនធិករ និងនយអគគេសនធិកររង • ឧតតមេសនីយេ៍ឡងេទ។

មុខងរ និងរកបខណ័ឌ មរនតីជនខ់ពស់សីុវលិ និងេយធមយួចំននួេផសងេទៀត កនឹ៏ងរតូវបនែតងតងំផល ស់បតូបញច បេ់ដយរពះរជរកឹតយែដរ តមករកំណតក់នុងលិខិតបទដឋ នេដយែឡក ែដលបេងកតេដយសថ បន័េនះ។ ដូេចនះមរត ១៤ ៃនចបបស់តីពីករេរៀបចំ និងកររបរពឹតតេទៃនគណៈរដឋមរនតី បញជ កប់ែនថមេលមរត២១ ៃនរដឋធមមនុញញ អំពីរបេភទមរនតីជនខ់ពស់សីុវលិ និងេយធ ែដលរតូវបនែតងតងំ ផល ស់បតូរបញច បភ់រកិចចេដយរពះរជរកឹតយ។ េរកពីរបេភទេនះ េគមនិអចេធវរពះរជរកឹតយបនេឡយ េហយមនិមនរគបែ់តមរនតីជនខ់ពស់ សីុវលិ និងេយធ សុទធែតរតូវែតងតងំ ផល ស់បតូរ និងបញច បភ់រកិចច េដយរពះរជរកឹតយទងំអស់េនះេទ។

Ư.̀.Βе₧şŪĀŁ₤₤ūĐð Ħ ĕЊ₣Ζ₤ĕö រដឋធមមនុញញ បនថវ យរពះមហកសរតនូវរពះរជតនួទីជរបមុខរដឋ។ កនុងរពះរជតនួទីេនះ

រពះមហកសរតរទងម់នរពះរជអំណចរបកសអសនន និងរបកសសរងគ មកនុងកលៈេទសៈ ចបំច។់ មរត២២ថមី ែចងថ “េនេពលរបជជតិរបឈមមុខនឹងេរគះថន ករ់ពះមហកសរតរទង់

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -9- របធនបទៈ អណំចរពះមហកសរត

របកសរបទនដំណឹងជសធរណៈដករ់បេទសជតិសថិតកនុងភពអសនន េរកយពីបនមតិឯកភពពីនយករដឋមរនតី របធនរដឋសភ និងរបធនរពឹទធសភ”។ មរត២៤ថមី វកយខណ័ឌ ទី២ បែនថមេទៀតថ “រពះមហកសរត រទងរ់បកសសរងគ មេរកយករអនុមត័របស់រដឋសភ និងរពឹទធសភ”។

អំណចរបស់រពះមហកសរត ែដលែចងេនកនុងមរត២២ និង២៤ ខងេលកដូ៏ចជអំណចរពះមហកសរតេនកនុងមរត២១និង១១៩ថមី ែដរ េនកនុងមរតទងំអស់ខងេលេនះ រពះមហកសរតឥតមនសិទធិេរបអំណចទងំេនះ ែតអងគឯងបនេទ។ រពះមហកសរត អចេរបអំណចទងំេនះបន លុះរតណែតមនករចូលរមួសេរមចពីសថ បន័េផសងៗេទៀត អងគនីតិបញញ តតិ និងអងគនីតិរបតិបតតិ។ សថ បន័ទងំេនះ មនអំណចពិតរបកដ រឯីរពះមហកសរតរគនែ់តផតល់ភពរសបចបបប់៉ុេណណ ះ កនុងរកបខណ័ឌ ៃនរដឋធមមនុញញ ែដលែចងថ “រពះមហកសរត មនិកនអំ់ណច”។ កនុងេរឿងអំណចែតងតងំចបប ់ និយយថ រពះមហកសរតបំេពញរពះរជកិចចតមសំេណ ររបស់សថ បន័ទងំេនះ។ អំណចរបស់រពះមហកសរតកនុងកររបកសដករ់បេទសជតិកនុងភពអសនន និងសរងគ មកដូ៏េចនះែដរ រតូវេធវេឡងេរកយពីមនករឯកភពពីនយករដឋមរនតី របធនរដឋសភ និងរបធនរពឹទធសភ។ ពកយ “តមេសចកតីេសនរបស់” េនកនុងមរត២១ មននយ័ថ រពះមហកសរត ឥតមនជំេរ សេរកពីបំេពញរពះរជសកមមភពតមែតគណៈរដឋមរនតី និងឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម េហយពកយថ “េរកយពីបនមនិឯកភពពី” េនកនុងមរត២២ មននយ័ថ “រពះមហកសរត រទងបំ់េពញរពះរជកិចចេនះេទបន លុះណែតនយករដឋមរនតី របធនរដឋសភ និងរបធនរពឹទធសភ យល់រពម។ រពះអងគឥតមនអំណចសេរមចសវ័យតេឡយ”។ េបជសថ បន័ទងំេនះ មនិេសនរពះមហកសរត មនិអចែតងតងំបនេទ។ កដូ៏ចគន អញច ឹងែដរ េបសិនសថ បន័ទងំពីរខងេលមនិយល់រពម រពះមហកសរតរទងម់និអចរបកស ដករ់បេទសជតិកនុងភពអសនន និងរបកសសរងគ មបនេទ។ ដូេចនះសថ បន័ទងំេនះ កំពូលេនពីេលរពះមហកសរតេទេទៀត េនកនុងរកបខណ័ឌ ៃនអំណចនេយបយ។

តមមរត២៤ ចងប់ញជ កថ់ រពះមហកសរតរតូវែតរបកសសរងគ ម េបសិនរដឋសភបនេធវករអនុមត័េលេសចកតីសេរមចចិតតែបបេនះ។ រពះមហកសរតរគនែ់តសចច នុមត័េលេសចកតីសេរមចចិតតរបស់រដឋសភែតប៉ុេណណ ះ េហយដូចគន នឹងេរឿងែតងតងំែដរ រពះមហកសរតមនិែមនជែផនកពិតរបកដៃនដំេណ រករេធវេសចកតីសេរមចចិតតេទ។

សរុបេសចកតីមកេយងនិយយបនថៈ

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -10- របធនបទៈ អំណចរពះមហកសរត

• រពះមហកសរតមនអំណចរបកសសរងគ ម ប៉ុែនតេសចកតីរបកសេនះ អចេធវេទបនលុះរតរដឋសភអនុមត័រចួេហយ។

• រពះមហកសរត មនអំណចរបកសដករ់បេទសជតិឋតិកនុងភពអសនន ប៉ុែនតលុះរតែតមនករឯកភពយល់រពមពីរបធនរដឋសភ របធនរពឹទធសភ និងនយករដឋមរនតី។

េនកនុងករណីៃនកររបកសសរងគ ម កររបកសដករ់បេទសជតិកនុងភពអសនន រដឋធមមនុញញតរមូវរពះមហកសរតផតល់សចច នុមត័េលអវីែដលរដឋសភ ឬនយករដឋមរនតីបនសេរមចអនុមត័រចួេហយ។ រពះមហកសរត ពំុមនអំណចេរបសិទធិជំទស់េទ េបសិនជរពះអងគមនិសពវរពះរជហទយ័េលករអនុមត័េនះ។ រពះមហកសរតរតូវែតឡយរពះហសថេលខអនុមត័ េបេទះបីរពះអងគមនិេពញរពះទយ័កេ៏ដយ។

ư.́.Βе₧şĀĕëСĀĕ□Ŏ ĕЊ₣ЮŲЧ˝ЯŲ₣ЮĈ₤ď◦РЮĉ រគបអំ់ណចទងំអស់របស់រពះមហកសរត មនទិដឋភពរមួមយួ។ ទិដឋភពរមួេនះ គឺថអំណចទងំេនះ សុទធែតតរមូវេអយមនករអនុមត័យល់រពម ឬករចូលរមួពីសថ បន័ដៃទេទៀត ដូចជអងគករនីតិបញញ តតិ អងគកនីតិរបតិបតតិ ឬឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម េទបរពះមហកសរតអចបំេពញរពះរជកិចចបន។ នីតិវធីិេនះរសបេទតម េគលករណ៍ែដលថ “រពះមហកសរតេសយរជ ប៉ុែនតរទងម់និកនអំ់ណច”។ េទះយ៉ងណកេ៏ដយ រដឋធមមនុញញ បនថវ យរពះមហកសរតនូវរពះរជសិទធិអំណចយ៉ងចបស់លស់ និងពិតរបកដកនុងរពះរជកិចច េដយឯករជយេលករេលកែលងេទស។ មរត២៧ និយយថ “រពះមហកសរត រទងម់នរពះរជសិទធិបនធូរបនថយេទស និងេលកែលងេទស”។ េនេពលរពះមហកសរត បនេធវករេលកែលងេទសដល់ជនណមយួ ែដលរតូវបនេចទរបកនពី់បទរបរពឹតតខុសចបបៃ់នរដឋ អនករបរពឹតតបទេលមសេនះ មនិអចរតូវបនេគដកទ់ណឌ កមមបនេឡយ ទណឌ កមមរតូវបនបនថយ។ រពះមហកសរត រទងម់នអំណចេលកែលងេទសដល់សមជិកទងំអស់ៃនរដឋ េដយមនិរបកនព់ណ៌សមបុរ នេយបយកនុងឋនៈរពះអងគជរបមុខរដឋ។ រដឋធមមនុញញ មនិបនតរមូវេអយមនករអនុមត័យល់រពមពីអងគកនអំ់ណចជមុនេឡយ ដូចជនយករដឋមរនតី រដឋសភ អងគនីតិរបតិបតតិ

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -11- របធនបទៈ អំណចរពះមហកសរត

ឬឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកមេឡយ។ អំណចេលកែលងេទសរបស់រពះមហកសរត មនិរតូវបនករមតិេដយរដឋធមមនុញញ េទ។

រពះមហកសរត រទងម់នរពះរជសិទធិបនធូបនថយេទស និងេលកែលងេទសជទូេទ។ ចំេពះទណឌិ តរតូវបនបនធូបនថយ និងេលកែលងេទសេនះលុះរតែតពកួគតម់នលកខខណ័ឌ ពីរ យ៉ងៈ

• អនុវតតេទសបន ២/៣(ពីរភគបី)ៃនេទសសរុប • មនករែកែរបខលួន ឬកេ៏រៀងចល។

ករបនធូបនថយ និងេលកែលងេទសេនះ េធវេឡងកនុងពិធីបុណយ បី គឺៈ • ពិធីបុណយ ចូលឆន រំបៃពណីែខមរ • ពិធីបុណយ ពិសខបូជ • ពិធីបុណយ ចេរមនរពះជនមរពះមហកសរត។

ករបនធូបនថយ និងេលកែលងេទសេនះ េធវបនែតមយួេលកកនុងមយួឆន បំ៉ុេណណ ះចំេពះ ទណឌិ តមន ក។់

Ư.L.ŪĀĈĕЮŪÐЪ₣Ο₤℮ũЋŎ₤▫ö ˝сďijЊ ůĕĕʼnũ₤њ̋ ʼnЊ ůĕкũĀ₤сΟ₤℮ũĄĕ ĕЊ₣

ĦūĕʼnБďĕсŠį₤с₤НБŷЋŲ ĕЊ₣Юķē រដឋធមមនុញញ កប៏នថវ យរពះមហកសរតនូវអំណចរបទនេរគឿងឥសសរយិសថន កជ់តិ និង

ឋននតរស័កតិ ឋនៈ ដល់វរជន ឥសសរជន និងមរនតីជនខ់ពស់សីុវលិ និងេយធ កនុងខណៈរពះអងគជរបមុខរដឋ។ មរត ២៩ ែចងថ “រពះមហកសរត រទងប់េងកត និងរបទនេរគឿងឥសសរយិសជតិ តមេសចកតីេសនសំុពីគណៈរដឋមរនតី។ រពះមហកសរត រទងស់េរមចរបទនឋននតរស័កតិ ឋនៈេយធ និងសីុវលិ តមចបបកំ់ណត”់។

តមមរត ២៩ ៃនរដឋធមមនុញញ េនះ មនែតងរពះមហកសរតេទ មនអំណចេអយរងវ នក់នុងទរមងជ់កររបទន ឋនៈបុណយស័កតិដល់អនកែដលមនគុណបំណច ់ និងគុណសមបតតិចំេពះរដឋ និងរជបលល័ងគ។ ដូចជេគរមងរ “សេមតច និង ឧញ៉សេមតច និង ឧញ៉សេមតច និង ឧញ៉សេមតច និង ឧញ៉” ជឋនៈែដលមនែតរពះមហកសរតេទ មនសិទធិផតល់េអយតមរបៃពណីរបស់កសរតែខមរ និងតមសម រតីៃនរដឋធមមនុញញ ”។ “សេមតចសេមតចសេមតចសេមតច” ជងរខពស់

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -12- របធនបទៈ អំណចរពះមហកសរត

ជងេគបំផុតកនុងឋននុរកមស័កតិ កនុងថន កម់រនតីរជករជនខ់ពស់ ឥសសរជន នេយបយ និងមរនតីសងឃជន ់ ខពស់។ រពះមហកសរត េចញរពះរជរកឹតយ ែតងតងំរបទនេអយតមគុណសមបតតិ និងគុណបំណចដ់ធំ៏េធង ែដលមរនតីរជករជនខ់ពស់ ឥសសរជននេយបយ និងមរនតីសងឃជនខ់ពស់មនចំេពះរដឋ ចំេពះរពះពុទធសសន និងរជបលល័ងគ កនុងឋនៈរពះអងគជរបមុខរដឋ។ រឯីងរ “ឧកញ៉ឧកញ៉ឧកញ៉ឧកញ៉” ជងរសរមបផ់តល់ជឋនៈដល់ពកួមរនតីជនខ់ពស់ ឬឥសសរជននេយបយ។ រពះមហកសរត េចញរពះរជរកឹតយែតងតងំេអយងរជ “ឧកញ៉” ដល់មរនតីជនខ់ពស់ ឬឥសសរជននេយបយ ែដលមនគុណបំណចចំ់េពះជតិ និងរជបលល័ងគ។

ដូេចនះ េយងតមរដឋធមមនុញញ ចបបស់តីពីករេរៀបចំ និងរបរពឹតតេទៃនគណៈរដឋមរនតី និងេលមូលដឋ នជកែ់សតង រពះមហកសរតៃនរពះរជណចរកកមពុជ កនុងរពះរជឋនៈជរបមុខរដឋ រពះអងគមនអំណចចតត់ងំែតងតងំរបទនឋននតរស័កតិឋនៈ និងេរគឿងឥសសរយិយលដល់វរជន ឥសសរជន និងមរនតីជនខ់ពស់ៃនរដឋ។ អំណចេនះ ជរបេភទៃនអំណចេអយរងវ ន ់ែដលជរបភពដសំ៏ខន់ៃនអំណចជមូលដឋ នរបស់រពះមហកសរត។ ករកនក់បអំ់ណចេនះ េធវេអយរពះមហកសរត សថិតកនុងតំែណងដម៏នឥទធិពល និងអំណចេនកនុងរដឋ។ ជពិេសសជងេនះេទេទៀត រពះមហកសរត រទងក់នក់បអំ់ណចេនះ ជកររសបេទតមនីតីវធីិចបបក់នុងរពះរជឋនៈ រពះអងគជរបមុខ រដឋ។

Ư.S.Βе₧şĄеĕУĀ₤ŷĜŁũďĦУŎĀ₧Ś ŪĀЮ◦₤Юĩ℮₣V រពះមហកសរតរទង ់ទទួលសតងំឯកអគគរដឋទូត ឬេរបសិតវសិមញញ និងេពញសមតថភពៃន

របេទសេរកមករបចរំពះរជណចរកកមពុជ។ ជពិេសស រទងទ់ទួលនូវជំនបួសវនករជមយួមរនតីជនខ់ពស់ធំៗ ែដលមកបំេពញភរកិចចកនុងេគលបំណងមតិតភព និងទំនកទំ់នងកទូតជមយួរពះរជណចរកកមពុជ។

Ư.ơƠ.Βе₧şŪĀŁ₤ЮΖŎЮŪĀЧ អំណចមយួេទៀតកនុងចំេណមអំណចដសំ៏ខន់ៗ បំផុតរបស់រពះមហកសរត គឺឡយរពះ

ហសថេលខរបកសេអយេរបរបស់។ រដឋធមមនុញញ បនថវ យអំណចេនះេអយរពះមហកសរតកនុងរពះរជឋនៈរបស់រពះអងគ ជរបមុខរបស់រដឋ។ មរត២៨ ៃនរដឋធមមនុញញ បនែចងថ “រពះមហ

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -13- របធនបទៈ អំណចរពះមហកសរត

កសរត រទងឡ់យរពះហសថេលខ េលរពះរជរកមរបកសេអយេរបរដឋធមមនុញញ ចបប ់ែដលរដឋសភបនអនុមត័ និងរពឹទធសភបនពិនិតយចបស់ពវរគបរ់ចួេហយ និងរទងឡ់យរពះហសថេលខ េលរពះរជរកឹតយតមេសចកតីេសនសំុពីគណៈរដឋមរនតី”។ មរត៩៣ថមី បញជ កប់ែនថមេទៀតថ “ចបបែ់ដលរដឋសភ បនអនុមត័ និងរពឹទធសភពិនិតយចបស់ពវរគបរ់ចួេហយ េហយរតូវបនរពះមហកសរតរទង់ឡយរពះហសថេលខ របកសេអយេរប រតូវចូលជធរមនេនរជធនីភនេំពញ រយៈេពល១០ៃថងគត ់ េរកយពីៃថងរបកសេអយេរប និងេនទូទងំរបេទសកនុងរយៈេពល២០ៃថងគត ់ េរកយពីៃថងរបកសេអយេរប។ ប៉ុែនតេបចបបេ់នះ បនែចងថជកររបញបច់បបេ់នះ រតូវចូលជធរមនភល មេនទូទងំរបេទសេរកយៃថងរបកសេអយេរប។ ចបបែ់ដលរពះមហកសរត រទងប់នឡយរពះហសថេលខរបកសេអយេរបរតូវចុះកនុងរជកិចច និងផសពវផសយេនទូទងំរបេទសេអយទនត់មេពលកំណតខ់ងេល។

ចបបែ់ដលរបកសេដយរបមុខរដឋមនសុពលភព និងកមល ងំគតិយុតតេនកនុងរដឋទងំមូល េហយែដលសមជិកទងំឡយៃនរដឋ(របជពលរដឋ) រតូវេគរពរបតិបតតិតម។

េទះយ៉ងណកេ៏ដយកតត ែដលគរួេអយរពួយបរមភែថមេទៀតេនះគឺ ចបប ់ ឬរកឹតយែដលដកថ់វ យរពះអងគរតូវបនសេរមចរចួេហយ េដយសថ បន័នីតិបញញ តិត ឬនីតិរបតិបតតិ។ រពះមហកសរតរគនែ់តឡយរពះហសថេលខែតប៉ុេណណ ះ។ រពះអងគទងំមនិមនសិទធិបដិេសធមនិឡយរពះហសថេលខេលចបបណ់ែដលរពះអងគមនិសពវរពះទយ័ និងររងំមនិេអយចបបណ់ែដលរពះអងគមនិសពវរពះទយ័ចូលជករមនិបនេឡយ។ មយ៉ងេទៀត តមរដឋធមមនុញញ ឆន ១ំ៩៩៣ “រពះមហកសរត រទងរ់គងរជសមបតតិ ប៉ុែនតមនិកនអំ់ណចេឡយ”។ ដូេចនះរពះមហកសរត ពំុអចេចញេសចកតីសេរមចជបទបញជ បនេទ ទងំបទបញជ សវ័យត និងបញជ អនុវតត ចបប។់ រល់េសចកតីសេរមចេធវបទបញជជភរកិចចរបស់រជរដឋ ភបិល ឬគណៈរដឋមរនតី។ រពះមហកសរត កនុងរពះរជតនួទីជរបមុខរដឋ ជអនកផតល់នីតយនុកូលភពដល់រល់បទបញជ ែដលសេរមចេឡងេដយគណៈរដឋមរនតី តមរយៈ រពះហសថេលខេលរពះរជរកឹតយ កនុងលកខខណ័ឌ ៃនរដឋធមមនុញញ ែដលែចងថ រពះមហកសរតរទងឡ់យរពះហសថេលខេលរពះរជរកមរបកសេអយេរបចបប ់ ែដលរដឋសភអនុមត័រចួេហយ និងេលរពះរជរកឹតយតមេសចកតីេសនសំុពីគណៈរដឋមរនតី។

កដូ៏ចគន នឹងករណីៃនអំណចែតងតងំែដរ ករែដលរពះមហកសរតមនិមនអំណចបដិេសធ មនិឡយរពះហសថេលខេលចបបជ់កររេំលភេលរពះរជកិចចរបស់រពះអងគេនេរកមមរត៨ ៃន

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -14- របធនបទៈ អំណចរពះមហកសរត

រដឋធមមនុញញ ។ ឧបមថ រដឋសភបនថវ យចបបម់យួេទរពះមហកសរត េដមបសំុីចុះហសថេលខ។ ឧបមេទៀតថ ចបបេ់នះជចបបក់តប់នថយសិទធិ និងេសរភីពមយួចំនួនរបស់របជពលរដឋ។ េបសិនរពះអងគរបកសេអយេរបចបបេ់នះ រពះអងគនឹងរេំលភេលរពះរជកិចចរបស់រពះអងគ ែដលែចងកនុងមរត៨ ៃនរដឋធមមនុញញ “រពះមហកសរត រទងជ់អនកធនករពរសិទធិ និងេសរភីពរបស់របជពលរដឋ”។ េហយឧបមេទៀតថ រដឋសភថវ យចបបម់យួេទៀតេទរពះមហកសរត េដមបសំុីរពះហសថេលខ។ ឧបមថ ចបបេ់នះជចបបក់តេ់ទសេមដឹកនែំខមររកហម។ េហយករកតតេ់ទសេនះ ជផលវបិក នឹងនមំកនូវករបះេបរែបកបកេ់នកនុងរដឋ និងសរងគ ម។ េបសិនរពះមហកសរតឡយរពះហសថេលខេលចបបេ់នះ រពះអងគនឹងរេំលភេលរពះរជកិចចរបស់រពះអងគ កនុងមរត៨ ដែដល វកយខណ័ឌ ទី១ ែដលែចងថ រពះមហកសរត រពះអងគរទងជ់និមតិតរូបៃនឯកភពជតិ និងនិរនតរភពជតិ។

បែនថមេលអំណចុះហសថេលខរបកសេរបចបប ់ រពះមហកសរតកនុងរពះរជតនួទី ជរបមុខរដឋមរត២៦ រទងម់នអំណចឡយរពះហសថេលខេលសនធិសញញ និងអនុសញញ អនតរជតិ ប៉ុែនតរទងរ់បទនសចច បន័េលសិទធិសញញ និងអនុសញញ ទងំេនះ េរកយបនទទលួករអនុមត័យល់រពមពីរដឋសភ និងរពឹទធសភ។

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -15- របធនបទៈ អំណចរពះមហកសរត

ĄеĮР̋ ư

ijУĜ◦БũĀ₤сŪĮйĦΉ˝℮Ūij

ư.ơ.ijУĜ◦БũĀ₤сŪĮйĦΉ˝℮Ūij េយងតមរដឋធមមនុញញ ឆន ១ំ៩៩៣ ៃនរពះរជណចរកកមពុជ មរត៩ ែចងថ “រពះមហ

កសរត រទងម់នតនួទីខពងខ់ពស់ជអជញកណដ លេដមបធីនកររបរពឹតដេទៃនអំណច សធរណៈ េអយមនភពេទៀងទត។់”

រពះមហកសរតមនិទទួលខុសរតូវចំេពះសភជតិ និងករេធវទំនកទំ់នងេដយរពះរជសរ េហយរពះរជសរេនះមនិរតូវបនេគយកមកពិភកស និងបករសយេឡយ។

កនុងនយ័េនះ តនួទីដខ៏ពងខ់ពស់ជអជញ កណត ល េដមបធីនកររបរពឹតតេទៃនអំណចសធរណៈេអយមនភពេទៀតទត ់ គឺមននយ័ថជតួនទីែដលរតូវបនផតល់េអយរពះមហកសរត នូវអំណចសរមបសរមួលមយួដសំ៏ខន ់ ែដលមនែចងកនុងរដឋធមមនុញញ ។ តួនទីេនះ គឺេដមបេីធវអនតរគមនេ៍នេពលែដលរបេទសជតិមនវបិតតិែផនកនេយបយតនតឹងមនិអចេដះរសយបន។

ư.Ư.ůĕкũĀ₤сŪĮйĦΉ˝℮Ūij រពះមហកសរតរពះអងគរទងជ់និមតិដរូបៃនឯកភពជតិ និងនិរនដរភពជតិ។ រពះមហកសរត រទងជ់អនកធនឯករជយជតិ អធិបេតយយ និងបូរណភពទឹកដីៃនរពះរជណចរកកមពុជ រទងជ់អនកធនករេគរពសិទធិនិងេសរភីពរបស់របជពលរដឋ និងករេគរពសនធិ សញញ អនដរជតិ។

ư.ư.ŪĮйĦΉ˝℮ŪijďŪĀĦНŠΒ₣ðijНŵŁũ រដឋធមមនុញញ បនថវ យរពះមហកសរតនូវឋនៈជរបមុខៃនឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម។ ឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម សថិតេរកមអធិបេតយយភពៃនរពះមហកសរត។ ឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម ជសថ បន័កំពូលៃនអងគតុលករែដលមនរពះមហកសរតជរបធន និងរដឋមរនតីរកសួងយុតតិធមជ៌សមជិក។ រពះមហកសរត មនភរកិចចធនឯករជយភពៃនតុលករដចេ់ចញពីសខពីរេផសងេទៀតៃនរដឋ ភបិល សខនីតិបញញ តតិ និងសខនីតិរបតិបតតិ។ េចរកមមនិរតូវទទលួករគប

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -16- របធនបទៈ អំណចរពះមហកសរត

សងកត ់ឬករគំរមកំែហងពីសំណកអំ់ណចណមយួេឡយ។ សមជិកទងំអស់ៃនឧតតមរកុមរបឹកស េនះរតូវបនែតងតេំដយរពះមហកសរត។ ឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម រតូវបនបេងកតេឡងេដមបជីួយ រពះមហកសរត កនុងករធនឯករជយភពៃនអំណចតុលករធនវស័ិយរបស់េចរកម និងធនកររបរពឹតតេទៃនសលជរមះកតីៃនរពះរជណចរកកមពុជ េអយមនដំេណ រករកនែ់តរបេសរ។ េដយឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកមជសថ បន័ជនខ់ពស់បំផុតៃនតុលករ េហយរពះមហកសរត ជរបមុខៃនឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម រពះមហកសរតករ៏តូវជរបមុខៃនអងគតុលករៃនកមពុជែដរ។ េដយេហតុថ “ឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកមជអនកសេរមច និងេលកេសចកតីេសនរថវ យរពះមហកសរត អំពីករែតងតងំ ករផល ស់បតូរ ករផត ចមុ់ខងរ ករដកេ់អយេនទំេនរ ករដក់េអយេនរកបខណ័ឌ ករដកហូត ករងរេចរកម និងរពះរជអជញ ទងំអស់។ ឧតតមរកុមរបឹកសៃនេនះេអយេយបល់ចំេពះករតំេឡងថន ក ់ និងករតំេឡងឋននតរស័កតិេអយេចរកម និងរពះរជញទងំអស់”។ រដឋមរនតីរកសួងយុតតិធម ៌ ជអនកេលកេសចកតីរពងរពះរជរកឹតយថវ យរពះមហកសរតចំេពះករែតងតងំ ករផល ស់បតូរ និងករដកហូតករងរ...។ កនុងមុខងរដកេ់ទសវនិយ័ចំេពះេចរកម និងរពះរជអជញ ឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម រតូវរបជំុេរកមរូបភពជរកុមរបឹកសវនិយ័ និងេរកមអធិបតីភពៃនរបធនតុលករកំពូល ឬអគគរពះរជអជញ អមតុលករកំពូល។ រពះមហកសរត និងរដឋមរនតីរកសួងយុតតិធម ៌ មនិចូលរមួកររបជំុដកេ់ទសវនិយ័េនះេឡយ។ េយងតមចបប់សតីពីករេរៀបចំ និងកររបរពឹតតេទៃនឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម រពះមហកសរតជរបមុខនិមតិតរូបៃនតុលករែតប៉ុេណណ ះ។ រពះអងគរទងពំុ់មនអំណចែតងតងំតំេឡងបុណយស័កតិ និងដកហូតបញចុ ះបុណយស័កតិេចរកមតមរពះទយ័រពះអងគេឡយ។ ករែតងតងំ និងករដកហូត េធវតមអវីែដលរកសួងយុតតិធម ៌និងឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកមេរៀបចំថវ យ និងសេរមចរចួេហយ។ េទះបីដកវ់និយ័ចំេពះ របធនតុលករកំពូល ឬអគគរពះរជអជញ អមតុលករ រកុមរបឹកសវនិយ័រតូវសថិតេនេរកមរពះរជធិបតីភពៃនរពះមហកសរត ឬរពះរជតំណងកេ៏ដយ រពះមហកសរតេនែតរតូវបនេគេមលេឃញថ ជរបមុខែដលមនអំណចនិមតិតរូបប៉ុេណណ ះៃនតុលករ។

ư.̉.ijУĜ◦БŪĮйĦΉ˝℮Ūij ö̋О₣ŁũřЕ˝ĜеŪĀЮ◦₤ďijЊ រពះមហកសរតរទងជ់អនកែតងតងំនយករដឋមរនដី និងរទងែ់តងតងំគណៈរដឋមរនដី តមែបបបទែដលមនែចង កនុងមរត១១៩ថមី។

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -17- របធនបទៈ អំណចរពះមហកសរត

រពះមហកសរតរទងទ់ទួលសវនករជផលូវករពីរដងកនុងមយួែខឱយនយករដឋមរនដី និងគណៈរដឋមរនដីចូលគល់រយករណ៍ទូលថវ យរទងរ់ជបអំពីសភពករណ៍ៃនរបេទសជតិ។

ư.̣.Ĝũ˝ЊşĆũĀ₤сŪĮйĦΉ˝℮ŪijЮŲЧŷЋ₤њŎşĤĀс រពះមហកសរតរទង ់ ទបយរពហសថេលខេលសនធិសញញ និងអនុសញញ អនដរជតិ េហយរទង់

របទនសចច បន័ េលសនធិសញញ និងអនុសញញ ទងំេនះេរកយបនទទួលករអនុមត័យល់រពមពីរដឋសភ និងរពឹទធសភ។

ư.̀.Ĝũ˝ЊşĆũĀ₤сŪĮйĦΉ˝℮ŪijЮŲЧŷЋ₤њŎЮ₤řť̋ ЊşĆ រពះមហកសរត មនភរកិចចេលរគបវ់ស័ិយេសដឋកិចចដូចជករអនុវតតន ៍ តមរបពន័ធេសដឋកិចច

ទីផសេសរ។ី េហយករេរៀបចំេនះ និងកររពឹតតេទៃនរបពន័ធេសដឋកិចចេនះរតូវបនកំណតក់នុងចបប។់

ư.́.Ĝũ˝ЊşĆũĀ₤сŪĮйĦΉ˝℮ŪijЮŲЧŷЋ₤њŎĕЮķăŎ រពះរជណចរកកមពុជ អនុវតតនត៍មរបបនេយបយរបជធិបេតយយេសរពីហុបកស។ មយ៉ង

វញិេទៀតរពះមហកសរតមនតនួទីយ៉ងសំខន ់ ករពរឯករជយអធិបេតយយ បូរណភពទឹកដី ៃនរពះរជណចរកកមពុជអនុវតដនេយបយ បរងួបបរងួមជតិេដមបកីរពរឯកភពជតិរកសករពរទំេនៀមទំលប ់ និងរបៃពណីលអរបស់ជតិ។ រជរដឋ ភបិលកមពុជ រតូវករពរនីតយនុកូលភពធនសណដ បធ់ន បនិ់ងសនដិសុខ សធរណៈ។ រដឋយកចិតដទុកដកជ់អទិភពចំេពះជីវភពរស់េន និងសុខមលភពរបស់របជពលរដឋ។

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -18- របធនបទៈ អំណចរពះមហកសរត

Ю₤ş ʼn̋Б₤ĕöЊłť ĕ ឆលងតមករសិកសរសរជវកនលងមកេយងអចសននិដឋ នបនថ រពះមហកសរតៃនរពះរជ

ណចរកកមពុជ រទងរ់គងរ់ជសមបតតិ ប៉ុែនតរទងម់និកនអំ់ណច។ ថវីតបតិែតរទងម់និកនអំ់ណចេដយផទ ល់ ប៉ុែនតរទងជ់រពះរបមុខរដឋ ។ ដូេចនះ រពះអងគពំុមនអំណចពិតរបកដេឡយ េរពះថរល់ករែតងតងំ ករដកហូត និងឡយរពះហសថេលខេលចបប ់ សនធិសញញ េផសងៗ គឺរតូវែតមនករេសនរសំុពីសថ បន័នីតិបញញ តតិ និងសថ បន័នីតិរបតិបតតិ ។

តនួទីភរកិចចរបស់រពះមហកសរតេដមបធីននូវអពយរកឹត គឺរពះមហកសរតរតូវែតគងេ់នពីេលនេយបយ។ មយ៉ងវញិេទៀត តនួទីដខ៏ពងខ់ពស់ជអជញ កណត ល េដមបធីនកររបរពឹតតេទៃនអំណចសធរណៈេអយមនភពេទៀងទត ់ គឺមននយ័ថ ជតនួទីែដលរតូវបនផតល់េអយ រពះមហកសរតនូវអំណចសរមបសរមួលមយួដសំ៏ខន ់ ែដលមនែចងកនុងរដឋធមមនុញញ ។ តនួទីេនះ គឺេដមបេីធវអនតរគមន ៍ េនេពលែដលរបេទសជតិមនវបិតតិែផនកនេយបយតនតឹងែដលមនិអចេដះរសយបន។

សរុបេសចកតី រសបតមករកំណតរ់បស់រដឋធមមនុញញ េយងពិនិតយេឃញថ រពះមហកសរត រពះអងគរទងម់នរពះរជកិចច ពីរ យ៉ងគឺៈ

• រពះរជកិចច ជអធិបតីៈរពះរជកិចច ជអធិបតីៈរពះរជកិចច ជអធិបតីៈរពះរជកិចច ជអធិបតីៈ គឺរពះអងគជនិមតិតរូប និងគងជ់អធិបតីៃនឧតតមរកុមរបឹកសករពរជតិ ឧតតមរកុមរបឹកសៃនអងគេចរកម និងជអធិបតីៃនសមជជតិ ។ល។

• រពះរជកិចច ជរដឋបលៈរពះរជកិចច ជរដឋបលៈរពះរជកិចច ជរដឋបលៈរពះរជកិចច ជរដឋបលៈ គឺចងម់ននយ័ថ រពះអងគឡយរពះហសថេលខេលចបប ់សនធិសញញ េផសងៗ និងករែតងតងំ ដកហូតជេដម។

ជភព័វសំណងណស់ សរមបរ់ពះរជណចរកកមពុជេយង ែដលមនរពះមហកសរតរគង់រជសមបតតិ េដមបជីមលបដ់រ៏តជករ់តជំសរមបកូ់នេចរបស់រពះអងគ។ កតត ែដលគរួេអយចប់អរមមណ៍ែថមេទៀតេនះ គឺរពះមហកសរតរទងម់និរបឡូកកនុងនេយបយេឡយ ជកតត មយួយ៉ងពិេសស េពលគឺេដមបបីេញជ ៀសផុតពីករេធវេអយបះ៉ពល់េដយេចតនកតី ឬអេចតនកតី ដល់រពះកិតតិនមរពះមហកសរត។

3

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតសិរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Constitution -19- របធនបទៈ អំណចរពះមហកសរត

ឯក�រេ�ង

1> រដឋធមមនុញញៃនរពះ���ចរកកមពុ��ន ១ំ៩៩៣.................................................េ�ះពុមព�ន ២ំ០១០

2> Web site: WWW.Car.gov.kh, េ!៉ង១០:00រពឹក.................………………….......២៥/០៦/២០១១ 3> ច,ប់សតីពី “3រេរៀបចំ និង3ររបរពឹតតេ7ៃនគណៈរដឋមរនតី” ............................................�ន ១ំ៩៩៤ 4> ច,ប់សតីពី “3រេរៀបចំ និង3ររបរពឹតតេ7ៃនឧតតមរកុមរបឹក?អងគេBរកម” េ�ះពុមពេCយអងគ3ររប�

�តិ...................................................................................................................�ន ១ំ៩៩៧