-1-

โดย..อาจารยสนทร พงกมล : โรงเรยนบานเกาะ เขตมนบร กรงเทพฯ การตอนกง

การตอนกง คอ การท าใหสวนของพชเกดรากในขณะทยงตดอยกบตนแม คอ ท าใหเกดรากพเศษ (adventitious roots) เมอกงออกรากดแลวกตดไปปลก ตนพชทปลกและตงตวไดดแลวจะกลายเปนตนพชตนใหมตอไป ส าหรบการตอนกงเปนวธการขยายพนธไมผลวธการหนงทนยมท ากนมาก เพราะสามารถกระท าไดโดยงาย สะดวกและใชอปกรณนอย

การตอนกงมะนาวดวยกะป

มนษยรจกขยายพนธดวยวธการตอนกงมาชานาน แตเดมนนวสดทนยมใชในการตอนกง คอ ฮอรโมน ดน กาบมะพราว ใบไมแหงทหาไดงาย ฯลฯ เพอกระตนการออกรากของกงตอนซงวสดเหลานตองเสยเงนและเสยเวลาในการจดเตรยม

การตอนกง มะนาว ดวยกะป คอ การท าใหกง มะนาวนนออกรากในขณะทยงตดอยกบตนเดม โดยการน ากะปทาบาง ๆ บรเวณรอย ควน เพอกระตนการออกราก ของกงตอน หลงจากนนหม กงตอนดวยขยมะพราว ดแลรกษาเพอใหสวนนนออกราก เมอกงออกรากจ านวนมากและแขงแรงดแลว จงตดออกจากตนเดมและน าไปปลกเพอเปนพชตนใหมตอไป กะปจงเปนวสดทน ามาใชในกระบวนการตอนทหางาย สะดวก ประหยดเวลา คาใชจายและเปนภมปญญาทองถน

-2-

แนวคดการตอนกงมะนาวดวยกะป

กะปมสารอาหารทจ าเปนและเหมาะสมในการออกรากของพชได การสะสมอาหารของกงตอนหากไดรบสารอาหารทมอยในกะป จะท าใหรากงอกไดเรวและแขงแรง รกษาสงแวดลอมเนองจากกะปปราศจากสารเคม ประหยดเวลา คาใชจายและลดตนทนการผลต ยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ปจจยทมอทธพล

ตอการตอนกงมะนาวดวยกะป

การออกรากของกงมะนาวทตอนดวยกะปนน จะส าเรจมากหรอนอยขนอยกบปจจยตาง ๆ ในการ

ควบคมการออกราก ถาปจจยตาง ๆ อยในสภาพทสงเสรมการออกรากแลว ความส าเรจในการตอนกงกมมาก ในทางตรงกนขามหากปจจยตาง ๆ อยในสภาพทไมเห มาะสมแลว ความส าเรจในการตอนกง มะนาว ดวยกะปกมนอย ปจจยตาง ๆ ทเกยวของ ไดแก

-3-

1. การท าใหกงเกดการสะสมอาหารและสารบางชนดทจ าเปนตอการออกรากในบรเวณทท าการตอนกง การตอนกงมะนาวดวยกะปจะออกรากไดดและเรวจะตองท าใหกงเกดการสะสมอาหาร และสารบางชนดทจ าเปนตอการออกรากรอบ ๆ บรเวณทท าการตอน โดยวธการท าใหกงเกดแผลหรอควนกงเพอตดทอล าเลยงอาหารทพชปรงขนมาไดจากใบทจะสงไปเลยงสวนตาง ๆ ทอล าเลยงอาหารของพช คอ สวนทเปนเปลอก ดงนนเมอควนเปลอกหรอท าใหกงเปนแผล อาหารและสารบางอยางทพชสงมาไมสามารถผานไปไดจะเกดการสะสมขนเหนอบรเวณทท าแผลหรอรอยควน เมอมปรมาณเพมมากขนประกอบกบสภาพสงแวดลอมเหมาะสมพชจะสรางรากขนมาในบรเวณนน

2. ธาตอาหาร เนองจากกงยงตดอยกบตนแมท าใหไดรบน าและธาตอาหารทางทอน า ซงปกตจะมการตดทอล าเลยงอาหารโดยการควนกง การตดแฉลบหรอโนมกงลงกบดน ท าใหมคารโบไฮเดรตมาสะสมอยทบรเวณเหนอรอยควนหรอรอยตด การชกน าใหเกดรากไดรบอทธพลจาก ธาตอาหารใน กะปและปจจยประกอบหลายประการ 3. การสรางสภาพสงแวดลอมใหเหมาะสมแกการออกราก การตอนกงมะนาวดวยกะปใชหลกการทางธรรมชาตเชนเดยวก บการขยายพนธพชโดยการตอนกง คอ ตองมความชน เพยงพอและสม าเสมอ อณหภมพอเหมาะ และไมมแสงสวางมากเกนไป ดงนน การตอนกง มะนาวดวยกะปจะตองท าให สภาพบรเวณรอบการตอนมความมดทบมความชนและมอณภมทพอเหมาะแกการออกรากของกงมะนาว

4. การดแลรกษากงมะนาวทตอนดวยกะป ในระหวางทท าการตอน กงหรอกงตอนเรมออกรากจะตองหมนดแลรกษาและควบคมใหมความชนอยางสม าเสมอ ควรตรวจสอบเรองของมด แมลง และศตรอน ๆ ทมาท าลายกงตอน

5. ฤดกาล ควรตอนกงในชวงฤดฝนซงเปนชวงทพชก าลงเจรญเตบโตเหมาะกบการขยายพนธพชโดยการตอนกง

-4-

สารอาหารในกะป ทชวยเรงรากในการตอนกง

คณสมบตของกะป

กะป เครองปรงรสทมความส าคญในการประกอบอาหารของคนไทยทวทกภาค เพราะคณสมบต

ทชวยเพมความกลมกลอมใหกบรสชาตอาหารไดหลายชนด กะปเปนเครองปรงรสทเกดจากการน ากง หรอเคย มาผสมกบเกลอในอตราสว นทเหมาะสมทงไวใหสะเดดน าแลว น ามาบด (บางทอาจใชครกต า ) ใหแหลกแลวหมกตออกระยะหนงเพอใหไดกลนและรสตามธรรมชาต

สารอาหารในกะป

ทชวยกระตนการออกรากของกงตอน

วตามนบ 12 แคลเซยมสงกวานมวว 15 เทา โซเดยม

โปรแตสเซยม

ไอโอดน

ศกษาขอมลเพมเตมไดท http://healthnet.md.chula.ac.th/text/forum2/shrimp_paste/index.html, 6/10/2551 http://www.citylifefm.com/cityboard/viewtopic.php?t=3167, 14/10/2551

-5-

เครองมอและอปกรณ ในการตอนกงมะนาวดวยกะป

เครองมอและอปกรณในการตอนกงมะนาวดวยกะป มดงน

มดขยายพนธ กรรไกรตดกง ถงพลาสตก

กะป ขยมะพราว เชอก

1. มดขยายพนธ บางครงอาจเรยกวา มดตอนหรอมดตดตา เปนมดทคม แขงและไมเปนสนมงาย เครองมอชนดนมความส าคญมาก ใชกบงานขยายพนธพชทกชนด เชน การตอนกง การทาบกง การตดตา การเปลยนยอด เปนตน การใชงานมดชนดนมความสะดวก เนองจากสามารถใชงานไดหลายอยางพรอมกน เชน คมมดใชเฉอนหรอปาดกงพช ปลายมดใชกรดเปลอก และอกสวนหนงท าดวยเขาสตวหรอทองเหลอง ใชส าหรบเผยอหรอลอกเปลอก และขดเนอเยอเจรญส าหรบการตอนกงพช อยางไรกตามมดชนดนมราคาแพงเกษตรกรบางรายจงใชมดชนดอนแทน เชน คตเตอรหรอบางคนท ามดขยายพนธจากการน าใบเลอยตดเหลกไปเจยใหคมแลวท าเปนมดขยายพนธพช ซงกใชไดผลดเชนกน

-6-

2. กรรไกรตดแตงกง เปนเครองมอทมความจ าเปนส าหรบการขยายพนธพช มหลายขนาดทง เลกและใหญส าหรบเลอกใชตามความเหมาะสม กรรไกรตดแตงกงโดยทวไปจะมอย 2 แบบ คอ แบบใบมดโคง และใบมดตรง ในการใชงานส าหรบการขยายพนธพชทวไปนยมใชแบบใบมดโคงเพราะจะท าใหตดกงพชไดดกวาและไมมรอยช าหรอมนอย

3. วสดหอหมและปองกนความชน ปจจบนนยมใชถงพลาสตก หรอแผนพลาสตกหอหมและปองกนความชนของกงตอน ซงมคณสมบตสามารถปองกนและรกษาความชนไมใหรวไหลได

4. กะป มสารอาหารทชวยกระตนการออกรากของกง ซงเปนกะปทเรานยมใชรบประทาน และเปนสวนประกอบในครวเรอนของคนไทยทกครวเรอน นยมใ ชเปนสวนประกอบของเครองแกงคครว คนไทยมาชานาน

5. วสดทใชในการตอนหรอวสดหมกง เพอใหกงไดรบความชนพอเหมาะและสม าเสมอตลอดจนปองกนแสงสวาง วตถทใชในการหมกงตอนจะตองมคณสมบตรกษาความชนไดด สะอาด ไมเปนพษแกพช ไดแก กาบมะพราว ขยมะพราว เปนตน

6. เชอกมดวสดหมกงตอน ตองมความแขงแรงทนทานพอสมควร เชน เชอกฟาง ตอกหรอปาน เปนตน

7. เครองมออน ๆ นอกจากมดขยายพนธและกรรไกรตดแตงกง ซงเปนเครองมอทจ าเปนทสดส าหรบการขยายพนธแลว ยงมเครองมออน ๆ ทมความส าคญตอการขยายพนธพช อก ไดแก มด ขวาน เลอย จอบ เสยม คราด ชอนปลก สอมพรวนดน ถงฉดพนยา บวรดน า เปนตน เครองมอเหลานมความจ าเปน ตองใชในการขยายพนธพชเฉพาะกรณ

-7-

ขนตอนการตอนกงมะนาวดวยกะป

การตอนกงมะนาวดวยกะปมขนตอนในการปฏบต ดงน

1. การเลอกกงตอน ควรเลอกกงทมอายไมมากหรอไมแกจนเกนไป เพราะจะท าใหออกรากไดเรวขน ซงสงเกตไดโดยกงจะมสเขยวปนน าตาล เมอควนกงจะลอกเปลอกออกไดงาย และกงมขนาด ไมโตจนเกนไป ควรเลอกกงทไดรบแสงแดดเตมท เจรญเตบโตในแนวตง มความสมบรณ ไมอยในระยะทก าลงออกดอกตดผล และเปนกงทอยในต าแหนงทสามารถปฏบตงานไดสะดวก

เลอกกงทสมบรณไมออนหรอแกจนเกนไปปราศจากโรค 2. การควนกง เปนวธทนยมปฏบตมากทสดและเหมาะสมกบพชทกชนด โดยเฉพาะพชทออกราก

ไดยาก การควนกงแลวลอกเปลอกออก เปนการตดทอล าเลยงอาหารของพชทไดจากการสงเคราะห แสง ใหเก ดการสะสมอยเหนอบรเวณรอยควน เมอมการสะสมอาหารมากขนกจะท าใหพ ชงอกรากไดเชนเดยวกบการท าแผล แตการออกรากจะเกดขนไดดกวา

-8-

วธการควนกงสามารถท าไดโดยเลอกบรเวณทจะควนใหอยต ากวาขอเลกนอยประมาณ 1-2 เซนตเมตร หางจากยอดประ มาณ 15-20 เซนตเมตร ขนอยกบขนาดของกงและชนดของพช ใชมดคม ๆ กดลงไปทเปลอกใหถงเนอไม (ควรระวงอยากดลกเกนเขาไปในเนอไมอาจจะท าใหกงหกหรอขาดได ) แลวหมนมดใหเปนวงกลมรอบ ๆ กง ควนกงมะนาวใหเปนสองรอย โดยหางกนเทากบเสนรอบวงของกง และใชมดกรดเชอมระหวางรอยควนทงสอง แลวลอกเปลอกออกจากรอยควนใหหมด หลงจากนนใช สนมดขดเนอเยอเจรญทผวเนอไมบรเวณ ทลอกเปลอกออกใหหมด เพราะถาไมขดออกเนอเจรญเหลาน จะเจรญกลายเปนเปลอกและเปนทอล าเลยงอ าหารขนไดอก จะมผลท าใหไมเกดการสะสมอาหารนน หรออาจจะไมออกรากถาหากพชทท าการตอนเปนพชทมน ายางหรอเนอไมแขงออกรากยาก หลงจาก ลอกเปลอกขดเนอเยอเจรญและเชดน ายางบรเวณรอยควนแลว อาจจะปลอยทงไว 5-17 วน เพอให รอยควนแหงจงท าการหมกงตอไป

ขนตอนการควนกง 1) ควนกงมะนาวใหอยต ากวาขอเพยงเลกนอย ประมาณ 1- 2 เซนตเมตร

การควนกงใหอยต ากวาขอประมาณ 1-2 เซนตเมตร

-9-

2) ใชมดกดลงไปทเปลอกไมและใหถงเนอไมแลวหมนมอใหเปนวงกลม ลอกเปลอกออก

ลอกเปลอกออก

3) ขดเนอเยอบรเวณผวไมใหหมดเพอปองกนการเกดเนอเยอใหม

ขดเนอเยอบรเวณผวไมใหหมดเพอไมใหเกดเนอเยอใหม

-10-

3. การใชกะปเรงการออกรากของกงตอน เพอกระตนใหกงออกรากไดเรวและมากขน ใชกะปทาบรเวณรอบ ๆเหนอรอยควนดานบน ปรมาณกะปททาไมมากหรอนอยจนเกนไปขนอยกบขนาดของกงตอน (ไมตองพอกกะปทรอยควน ) ทาใหทวแลวจง คอยหมกงตอน กะปทมจ าหนายในทองตลาดสวนใหญ อยในรปของการบดและหมก เนอกะปเหนยว ฉะนนจะตองน ามาผสมน า เพอไมใหเนอกะป เขมขนหรอเหนยวจนเกนไป

กะปทนยมรบประทานทมอยในครวเรอน

ทากะปบรเวณรอยควนของกงตอนใหทว ไมตองพอก

-11-

4. การหมกงตอน คอ การน าวสดบางชนดทมคณสมบตในการชวยท าใหกงออกรากไปหมรอบ ๆ แผลหรอบรเวณรอยควน เพอท าใหสงแวดลอมบรเวณนนเหมาะสมแกการออกรา กของกง วสดดงกลาวอาจจะเปนดนรวน กาบมะพราว ขยมะพราว ถานแกลบ ผากระสอบปานหรอวตถอน ๆ กได แตการใช กาบมะพราวและขยมะพราวจะเปนวธการตอนทท าไดงายและสะดวกทสด ซงมขนตอนดงน

4.1 การเตรยมวตถหมกง ในกรณท ใชกาบมะพราว จะตองน ากาบมะพราวมาลอก เอาสวนของเปลอกทเปนมนออก แลวน าไปแชน าประม าณครงชวโมงหรอหนงชวโมง ทบดวยไมหรอคอนใหออนยย และแผเปนแผนแบน ๆ ตดเปนชน ๆ ใหไดขนาดพอเหมาะกบกงตอน ถาเปนขยมะพราวจะตองน าข ยมะพราวมาแชน าเพอใหอมตวแลวบบน าออกพอหมาด ๆ น าไปใสถงพลาสตกขนาดเลก ทพอเหมาะกบกงตอนใหเตมและอดใหแนนพอประมาณ มดปากถงใหแนน 4.2 ต าแหนงทจะหม การออกรากของกงตอน จะออกบรเวณดานบนของแผลหรอดานบนเหนอรอยควน ซงเปนบรเวณทมการสะสมอาหารไวมาก เพราะฉะนนในการหมกงจะตองหมบรเวณแผลหรอบรเวณเหนอรอยควนดานบน ใหมากกวาบรเวณรอยควนดานลา งและจะตองรกษาสภาพสงแวดลอม เชน ความชนและอณหภมใหเหมาะสม สม าเสมอ เพยงพอแกการออกรากของกง

4.3 วธการหมกง 1) การหมกงดวยกาบมะพราว จะตองตดกาบมะพราวททบจนเปนแผนแบน ๆ ใหไดขนาดพอเหมาะและน าไปแชน าจนอมตว บบน าออกเพยงเบา ๆ หมใหรอบบรเวณรอยควนและเหนอบรเวณรอ ยควนของกงตอนใหหนาพอสมควร มดดวยเชอกใหแนนทง บรเวณเหนอรอยควนระหวาง รอยควนและดานลางรอยควนเพอปองกนการโยกคลอน ตดแตงขอบกระเปาะตอนใหเรยบรอยสม าเสมอเพอสะดวกในการหมหอตอไป 2) การหมกงดวยขยมะพราวทบรรจในถงพลาสตก น าขยมะพราวทแชน าจนอมตวบรรจลงในถงพลาสตกขนาดเลก อดใหแนน และมดปากถงใหสนท ใชมดกรดดานขางของถงเปน แนวยาวจากปากถงลงมาจนถงกนถง น าไปหมบรเวณรอยควนโดยเฉพาะใหเหนอบรเวณรอยควนดานบน พยายามดนกงตอนใหเขาไปอยกลางถงใหมากทสด ดงชายถงพลาสตกทผาใหซอนทบกนแลวมดใหแนนดวยเชอกเชนเดยวกบวธอน การตอนโดยวธนเปนวธการตอนทไดรบการหมปองกนรกษาความชนไปพรอมกน ใหสามารถประหยดเวลาในการท างานไปไดมาก 3) ในการตอนกงมะนาวดวยกะป นยมใชการหมกงดวยขยมะพราวทบรรจใ นถงพลาสตก เนองจากงาย สะดวก ประหยดเวลา มขนตอนในการปฏบตดงน

-12-

3.1) การหมกงตอน (ขยมะพราวทแชน าแลวบบหมาด ๆ อดลงในถงพลาสตก ผกปากถงใหแนน) น ามาผาตามความยาวจากปากถงจนถงกนถง

น าขยมะพราวแชน าแลวบบหมาด ๆ อดลงในถงพลาสตก

ผกปากถงใหแนน ผาตามยาว

3.2) เมอผาตามยาวแลวแยกรอยผาตรงกลางใหมลกษณะกวาง สามารถหมกงตอนได

แยกรอยผาของถงใหมลกษณะกวางเพอน าไปใชหมกงตอน

-13-

3.3) ดงชายถงพลาสตกทผาใหซอนทบกน พยายามดนกงตอนใหเขาไปอยกลางถงใหมากทสด

ดงชายถงพลาสตกทผาใหซอนทบกน

ดนกงตอนใหอยกลางถงมากทสด

-14-

3.4) มดใหแนนดวยเชอกทงดานบนและดานลางของกงตอน

มดใหแนนดวยเชอกทงดานบนและดานลางของกงตอน

5. เมอกงตอนมรากงอกแทงผานวสด และเรมแกเปนสเหลอง สน าตาล ปลายรากมสขาวและมจ านวนมากพอจงตดกงตอนได

สงเกตรากของกงตอนจะมสเหลอง สน าตาล ปลายรากสขาว

งอกแทงผานวสด

-15-

6. การตดกงตอน ใหใชกรรไกรตดกงตดใหกงเฉยงกบคมมด ท ามม 45 - 60 องศา

การตดกงตอน

7. น ากงตอนไปช า ในภาชนะกระถางหรอถงพลาสตก เพอรอการปลกตอไป

น ากงตอนไปช าในกระถาง

-16-

การปองกนรกษาความชนภายในกระเปาะตอน

กงตอนจะออกรากไดดมากนอยเพยงใดขนอยกบสภาพความชนภายในกระเปาะตอนใหพอเพยงและสม าเสมอ ซงสามารถท าไดโดยการน าวสดปองกนความชนไปหอหมกระเปาะตอนมใหสญเสยไปไดงาย และท าใหสะดวกแกการดแลรกษา ไมตองรดน าใหแกกระเปาะตอนบอย ๆ นอกจากนยงชว ยท าใหกงตอนออกรากไดเรวขน โดยใชแผนพลาสตกทไมมรองรอยฉกขาด ตดใหมขนาดโตกวากระเปาะตอนพอสมควรและหมใหรอบทกส วนของกระเปาะตอน แลวคอยพบรมทงสองมวนเขาหากนและมดใหแนน จะท าใหความชนทอยในกระเปาะตอนคงทอยตลอดเวลา จนกระทงกงออกรากไมตองเสยเวลาใหน าและดแลรกษาเพมเตม

การดแลรกษากงตอน

การดแลรกษากงตอน การออกรากของกงตอนตองอ าศยอาหารทสะสมอยภายในกง ซงไดจาก

การปรงอาหารทใบ ฉะนนการดแลรกษาใหกงอยในสภาพสมบรณ มใบพอเพยงและไดรบแสงแดดสม าเสมอ ไดรบน าและแรธาตอาหารสมบรณ จะท าใหกงออกรากไดเรวขน รวมทงตองหมนดแลกระเปาะตอนใหมความชนเพยงพออยเสมอ โดยสงเกตจากไอน าทอยภายในแผนพลาสตกทหมกระเปาะตอน ถายงมไอน าเกาะอย แสดงวาความชนยงเพยงพอ แตถาไมมไอน าเกาะจะตองใหน าเพมเตม นอกจากนนจะตองคอยตรวจดอยาใหมแมลง มด หรอสงมชวตอน ๆ เขาไปอาศยอยในกระเปาะตอ น เพราะอาจจะท าใหเกดการกระทบกระเทอนตอการออกรากของกงได และระวงอยาใหกระเปาะตอนโยกคลอนไปมา

การตดกงตอน

การตดกงตอน พชโดยทว ๆ ไปกงตอนจะออกรากในระยะเวลา 1-2 เดอน แลวแตชนดของ พช บางชนดทออกรากยากอาจใชเวลา 3-4 เดอน การตดกงตอนจากตนไปปลกใหพจารณา ดงน

1) รากเจรญเตบโตพอสมควร มจ านวนมาก เรมมสน าตาลและมรากฝอยเกดขนบาง 2) ถาเปนกงตอนทมขนาดโตและใบจ านวนมาก จะตองตดแตงกงใหมปรมาณใบลดลงเพอลดการเสยน า

จากการคายน าของใบ และใหรากทมอยสามารถดดน าไปเลยงกงตอนไดเพยงพอ มฉะนนกงตอนอาจจะเหยวเฉาไดภายหลงจากการตด

3) พชบางชนดมความออนแอ จะตองดแลเปนพเศษหรอกงตอนมขนาดใหญ อาจจะตองควนหรอบากกงบรเวณใตกระเปาะตอนออกครงละนอย ๆ เพอใหกงตอนปรบตวและกระตนใหรากท างานกอนการตดกงตอนออกจากตนเดม

-17-

การปลกมะนาวทไดจากการตอนกงดวยกะป

มะนาวหรอพชทไดจากการตดกงตอน ออกจากตนเดมแลวไมควร น าไปปลกทนท เพราะกงตอนอาจปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมใหมไมได อาจจะท าใหชะงกการเจรญเตบโตและตายได ควรน าไปเกบไวในกระบะปกช าหรอกระบะทราย รดน าใหชมอยเสมอ เพอใหรากของกงตอนแขงแรงและมจ านวนมากขน จนสามารถดดน าและอาหารมาเลยงตนใหมได จงน าไปปลกลงในแปลงหรอภาชนะปลกตอไป

มะนาว เปนพชทสามารถปลกไดดในดนเกอบทกชนดไมวาจะเปนดนเหนยว ดนทราย แตถาตองการจะปลกมะนาวใหเจรญงอกงามด มผลดกและคณภาพดกควรปลกในพนททเปนดนรวนซย มการระบายน าด มอนทรยวตถผสมอยมากและควรเลอกพนททอยใกลแหลงน า

การเตรยมพนทปลก

1. พนทลม เตรยมพนทโดยการท าคนดนใหมความกวางประมาณ 6-8 เมตร สวนสงใหสงเกตจากปรมาณน าทเคยทวมสง โดยใหอยสงกวาแนวระดบน าทวม 50 เซนตเมตร แทงรองหรอซอยรองท าประตน าเพอระบายน าเขาออกขนาดรองน ากวาง 1.5 เมตร ลก 1 เมตร พนทรองกวาง 0.5-0.7 เมตร ใชระยะปลก 5 x 5 เมตร

2. พนทดอน ควรไถพรวนเพอก าจดวชพช และท าใหดนรวนซย ใชระยะปลก 4x4 เมตร หรอ 6x6 เมตร ทงนขนอยกบความอดมสมบรณของดน

พนธมะนาว

พนธทนยมปลก ม 3 สายพนธ 1. มะนาวหนง ผลออนมลกษณะกลมยาวหวทายแหลม เมอโตเตมทผลจะมลกษณะกลมคอนขางยาว

มกลมมนบางเลกนอย ดานหวมจกเลก ๆ มเปลอกคอนขางหนา จงเกบรกษาผลไวไดนาน 2. มะนาวไขมขนาดและลกษณะคลายมะนาวหนงเกอบทกอยาง ผลออนมลกษณะกลมยาว หวทาย

แหลม เมอโตเตมทผลจะมลกษณะกลมมนเปนสวนมาก เปลอกบางผลโตกวามะนาวหนง 3. มะนาวแปน เปนมะนาวทสามาร ถใหดอกออกผลตลอดป ผลมขนาดกลาง รปทรงของผล ม

ลกษณะแปน เปลอกบาง มหลายพนธ เชน พนธแปนร าไพ แปนทราย เปนตน

-18-

การดแลรกษา

ใหปรมาณน าทเพยงพอกบความตองการขอ งพช รดน าเชา - เยน หลงจากปลกมะนาวได 1 เดอนควรใสปย

การปองกนและก าจดศตรพช

โรคทมกพบในมะนาว ไดแก โรคแคงเกอร โรครากและโคนเนา โรคยางไหล โรคใบแกว โรคทรสเทซา และโรคราด า สวนแมลงไดแก หนอนชอนใบ เพลยไฟ ไรแดง

การปองกนและก าจดศตรพช ดแลไมใหมวชพชขน และใชสารเคมฉดพน

การเกบเกยว

หลงจากมะนาวออกดอก ตดผลได 4 - 5 เดอน กสามารถเกบเกยวผลผลตสตลาดได

-19-

ประโยชนของการตอนกงมะนาวดวยกะป

1. มหลกและเทคนคในการขยายพนธพชเพมขน การขยายพนธพชในปจจบนนยมใช ม 2 วธ คอ การขยายพนธพชโดยใชเมลด คอ การน าเมลดพชไปปลกในดนหรอวสดเพาะช า เพอให

เมลดงอกเปนตนพช โดยปกตการขยายพนธโดยวธนจะ เกดขนเองอยแลว ตามธรรมชาต แตเราอาจจะ เพาะเมลดขนเองได

การขยายพนธพชโดยใชสวนตาง ๆ นอกเหนอจากการใชเมลดหรอเรยกอกอยางหนง วา การขยายพนธพชโดยไมใชเพศ เปนวธการเพมจ านวนตนพชใหมากขน มลกษณะเหมอนตนเดม การท พชสามารถขยายพนธโดยวธนไดเพราะมลกษณะพเศษ คอ สามารถสรางสวนท ขาดหายไปขนมาทดแทนได เชน ราก ใบ กง กาน ล าตน เหงา หว ไหล และหนอ เปนตน ซงสามารถท าไดหลายวธไดแก การปกช า การตอน การเสยบยอด การตดตา การทาบกง การแบง การแยก และการเพาะเลยงเนอเยอ ซงมทงขอดและขอเสย เชน การตดตา การทาบกง การตอน จะไดตนเหมอนเดมแตการขยายพนธชา การเพาะเมลดจะไดตนพนธทไมเหมอนเดม อาจจะไดลกษณะทดหรอเลวไปกวาตนพนธเดมกได การขยายพนธพชโดยวธ การตอนกงดวยกะป สามารถลดขนตอนในการดแลรกษาและลดระยะเวลาในการออกรากของกงตอนไดรวดเรวกวาการตอนขยายพนธพชแบบเดม 2. รากและกงตอนมความแขงแรง เนองจากการตอน คอ การควนกงเพอตดทอล าเลยงอาหารทจะสงไปเลยงสวนตาง ๆเมอควนกงหรอท าใหเปนแผล สารอาหารและสารบางอยางทพชสงมาเลยงไมสามารถผานไปไดจะเกดการสะสมของสารอาหาร การทากะปเปนการเพมสารอาหารทสะสมเหนอแผลใหกบกงตอน ท าใหกงตอนไดรบสารอาหารไดเตมท รากมความคงทนแขงแรง 3. ประหยดคาใชจาย นอกจากคณคาทางอาหารทไดรบจากกะปแลว กะปยงใชในการขยายพนธพชโดยการตอนกงจนสามารถลดคาใชจาย ลดตนทนในการตอนกงมะนาว เนองจากกะปหางายราคาถก (กะป 1 กระปก ราคา 10 บาท สามารถขยายพนธพชโดยการตอนกงไดประมาณ 100 กง) 4. รกษาสงแวดลอม เนองจากไมตองใชสารเคมในการขยายพนธพชโดยวธการตอน 5. ประหยดเวลาในการดแลรกษากงพนธหลงการตอน เนองจากการขยายพนธพชโดยวธนไมตองรดน าอกเลยหลงจากการตอน เพราะขยมะพราวแชน าสามารถอมน าและรกษาระดบความชนไดจนกวาพช จะออกราก โดยใชเวลาในการออกราก 25- 40 วน

-20-

บรรณานกรม ชนะ วนหมน. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย งานเกษตร (พช) ม.1-ม.3 ชวงชนท 3. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน, 2548. นนทยา วรรธนะภต. การขยายพนธพช. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร, 2548. พฒนา ประเสรฐสข และศศกาญจน รบรวมทรพย. งานเกษตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : วฒนาพานช, 2547. ยวด จอมพทกษ. อาหารธรรมชาตผกพนเมองโภชนาการสงเหลอเชอ. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร, 2545. สงเสรมการเกษตร, กรม. การปลกมะนาว. กรงเทพฯ : กองเกษตรสมพนธ, 2543. สมศกด วรรณศร. มะนาว. กรงเทพฯ : ฐานเกษตรกรรม, 2539. สวณ ฉ าเฉลยว. 6 คณสมบตของกะปด. ฉลาดซอ. 11 (สงหาคม-กนยายน) 2547. สนสา อธวงศธนวฒน. ผกพนบาน. กรงเทพฯ : มปพ, มปป. สภาณ ปยสนทรา. พชสมนไพร. กรงเทพฯ : สขใจ, 2540. สมาล เหลองสกล. การปลกมะกรดเพอการคา. กรงเทพฯ : มปพ, 2549. http://www.citylifefm.com/cityboard/viewtopic.php?t=3167, 14/10/2551 http://www.healthnet.md.chula.ac.th/text/forum2/shrimp_paste/index.html , 6/10/2551