28
บทที 2 ทฤษฎีและผลงานวิจัยที ่เกี ่ยวข้อง จากการศึกษาค้นคว้ารวมทั ้งรวบรวมข ้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ ความขัดแย้งและผลกระทบ ของความขัดแย้งที่มีผลต่องานในองค์กรนั้น จะแบ่งหัวข้อเพื่อนําเสนอแนวความคิด ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง และผลงานวิจัยในเรื่องดังกล่าวตามลําดับ ดังนี ้ 2.1 แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับความขัดแย้ง 2.2 ประเภทของความขัดแย้ง 2.3 สาเหตุสําคัญความขัดแย้ง 2.4 ประโยชน์ความขัดแย้ง 2.5 วิธีการจัดการความขัดแย้ง 2.6 แนวทางลดความขัดแย้งในองค์กร 2.7 ผลกระทบต่องาน 2.8 งานวิจัยในประเทศและต่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับความขัดแย้ง ความหมายของความขัดแย้ง ความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ..2525 ขัด(หน้า 137) เป็นคํากิริยา หมายถึง ไม่ทําตาม ฝ่ าฝื น ขืนไว้ แย้งกัน ไม่ลงรอยกัน แย้ง(หน้า 675) เป็ น คํากิริยา หมายถึง ไม่ตรงหรือลงรอยเดียวกัน ต้านไว้ ทานไว้ สรุปความว่า ความขัดแย้ง หมายถึง การ กระทําที่ไม่ลงรอย ขัดขืน หรือต่อต้านกัน พจนานุกรมของเวบสเตอร์ (Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary) ได้ให้ความหมายของคําว่า ความขัดแย้ง (Conflict) ไว้ดังนี (หน้า 276) 1. การต่อสู การรบพุ ่ง การสงคราม 2. (a) การแข่งขันหรือการกระทําที่ตรงกันข้าม (ซึ่งสืบเนื่องมาจาก ความต่างกันในเรื่องความคิดเห็น ความสนใจ หรือบุคลิกภาพ)

ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

บทท 2

ทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของ

จากการศกษาคนควารวมทงรวบรวมขอมลทเกยวของกบ ความขดแยงและผลกระทบ

ของความขดแยงทมผลตองานในองคกรนน จะแบงหวขอเพอนาเสนอแนวความคด ทฤษฎทเกยวของ

และผลงานวจยในเรองดงกลาวตามลาดบ ดงน

2.1 แนวคดทฤษฎทเกยวของกบความขดแยง 2.2 ประเภทของความขดแยง 2.3 สาเหตสาคญความขดแยง 2.4 ประโยชนความขดแยง

2.5 วธการจดการความขดแยง 2.6 แนวทางลดความขดแยงในองคกร 2.7 ผลกระทบตองาน

2.8 งานวจยในประเทศและตางประเทศทเกยวของกบความขดแยง ความหมายของความขดแยง ความหมายตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2525 “ขด”

(หนา 137) เปนคากรยา หมายถง ไมทาตาม ฝาฝน ขนไว แยงกน ไมลงรอยกน “แยง” (หนา 675) เปน

คากรยา หมายถง ไมตรงหรอลงรอยเดยวกน ตานไว ทานไว สรปความวา ความขดแยง หมายถง การ

กระทาทไมลงรอย ขดขน หรอตอตานกน พจนานกรมของเวบสเตอร (Webster’s Ninth New

Collegiate Dictionary) ไดใหความหมายของคาวา ความขดแยง (Conflict) ไวดงน (หนา 276)

1. การตอส การรบพง การสงคราม

2. (a) การแขงขนหรอการกระทาทตรงกนขาม (ซงสบเนองมาจาก ความตางกนในเรองความคดเหน

ความสนใจ หรอบคลกภาพ)

Page 2: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

 

(b) ความคบของใจ ซงเกดมาจากความปรารถนาแรงขบ ความตองการทขดกนทงภายในตวบคคล

และภายนอก 3. การตอตานของบคคล ความไมเหนดวย,คดคาน ความหมายของคาวา ความขดแยงไดมนกคดคนและนกวชาการหลายทานไดใหของคาวาความขดแยง

ทสาคญ ๆ มดงน

Chung & Leon ไดใหความหมายวา “ความขดแยงเปนการตอสของบคคล เพอใหไดตามความตองการ

ความปรารถนา ความคด และความสนใจของบคคลทไปดวยกนไมได หรอทเปนไปในทางตรงกนขาม

ความขดแยงทเกดขน เมอบคคลหรอกลมบคคลตองเผชญกบเปาหมายทไมสามารถทาใหทกฝายพอใจ

ได”

Stoner & WanKel ไดใหความหมายไววา “ความขดแยงหมายถง ความไมเหนดวยระหวางบคคลตงแต

2 คนขนไปหรอกลมบคคล เกดขนจากความจรงทวา เขาตองแบงสนปนสวนทรพยากรตางๆ หรอ

กจกรรมการทางาน หรอเกดจากความแตกตางในฐานะ ตาแหนง เปาหมาย คณคาและการรบร”

Schmidt & Tonerbaum ไดใหความหมายไววา “ความขดแยงเกดขนจากทบคคลในองคกรตอตดสนใจเลอกกระทาสงใดสงหนง และไปขดกบบคคลอน ในดานเปาหมาย ทรพยากร วธการทางานและอนๆ

ความขดแยงจงเกดจากบคคลในองคกร บางครงเกดจากการเปลยนแปลงวธการทางานในการ

ปฏบตงาน การดาเนนการผดวตถประสงค การแยงตาแหนง ในเรองของความขดแยงน มใชเปนสงด

หรอสงเลว เปนสงทเกดขนไดกบองคกรทกรปแบบ ทงนกเพราะเกดจากความแตกตางระหวางบคคลไม

สามารถกาหนดคณคาในเรองดหรอเรองเลวไดโดยเดดขาดแนนอน ควรไดชวยกนทกฝาย โดยเฉพาะ

ฝายจดการ การใชความสามารถทจะมองเหนความแตกตางเหลาน ใหเกดประโยชนแกการทางานของ

สวนรวมในองคกรได” จากความหมายดงกลาวมาพอสรปไดวา ความขดแยงเปนความรสกนกคด หรอการกระทาทขดกนทง

ภายในตนเอง ระหวางบคคล และระหวางกลม ซงมผลทาใหเกดการแขงขน หรอการทาลายกน

2.1 แนวคดทฤษฎทเกยวของกบความขดแยง

ทฤษฎความขดแยง (Conflict Theory) ความขดแยงถอเปนเรองปรกตของการอยในสงคม ไมวา

สงคมจะเปนสงคมครอบครว สงคมเพอน สงคมการทางาน ยงสงคมมขนาดใหญมากขน ยงมโอกาสทจะ

Page 3: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

เกดความขดแยงไดมากยงขน แตความขดแยงไมไดใหผลดานลบเสมอไป และอาจสามารถทาประโยชน

จากการเกดความขดแยงนนได โดยพจารณาจากทฤษฎการบรหารความขดแยงภายในองคกรดงตอไปน

2.1.1. แนวคดสมยดงเดม (Traditional View) ความขดแยงเปนสงไมด หากหลกเลยงไดควร

หลกเลยง ผบรหารจะตองกาจดความขดแยงขององคกร โดยการออกกฎระเบยบ กระบวนการทเขมงวด

เพอทจะทาใหความขดแยงหมดไป

2.1.2. แนวคดดานมนษยสมพนธ (Human Relations View) จะสนบสนนการยอมรบความขดแยง

และความขดแยงอาจจะมประโยชนตอภายในองคกรไดบางในบางเวลา

2.1.3. แนวคดสมยใหม (Contemporary View) จะสนบสนนความขดแยงบนรากฐานทวา องคกร

ทมความสามคค ความสงบสข ความเงยบสงบ และมความรวมมอ หากไมยอมรบปญหาทเกดขน จาก

ความขดแยง การใหความรวมมอแกองคกรจะกลายเปนความเฉอยชา อยเฉย และไมตอบสนองตอความ

ตองการเพอการเปลยนแปลงและการคดคนใหมๆ

Filley (1975 p.21) ไดเสนอกระบวนการของความขดแยง โดยแบงออกเปน 6 ขนตอน ดงน

1.สภาพกอนเกดความขดแยง (Antecedent Condition of Conflict) เปนลกษณะของสภาพการทอาจปราศจากความขดแยง แตจะนาไปสการขดแยง เชน

1.1 ลกษณะสวนบคคล คนบางคนมลกษณะทพรอมจะกอใหเกดความขดแยงกบผ อนอยเสมอ

เชน กาวราว ไมรบฟงความคดเหนของผ อน มอคตตอผ อน จ จ จกจก ไมมมนษยสมพนธ

1.2 จดมงหมาย คานยม วตถประสงค แตกตางกน

1.3 ปญหาอปสรรคจากการสอสาร

1.4 ความจากดของทรพยากร

1.5 ลกษณะโครงสราง ประเภทขององคกร ไดแก บรรยากาศในการทางาน การแขงขนใหไดมา

ซง ความสาเรจ

2. ความขดแยงทรบรได (Perceived Conflict) เปนการรบรจากสภาพการณทเกดขนของฝายตางๆ วาม ความขดแยงเกดขน

3. ความขดแยงทรสกได (Felt Conflict) เปนความรสกของบคคลวาเกดความขดแยง โดยอาจมความรสกวา ถกคกคาม ถกเกลยดชง กลว หรอไมไววางใจ

Page 4: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

 

4. พฤตกรรมทปรากฏชด (Manifest Behavior) เปนการแสดงออกของบคคลเมอรบร หรอ รสกวาม

ความขดแยงเกดขน อาจแสดงความกาวราว การแขงขน การโตเถยงหรอการแกปญหา

5. การแกปญหาหรอระงบความขดแยง (Conflict Resolution or Supervision) เปนการทาใหความ

ขดแยงสนสดลง อาจโดยใหทกฝายตกลงกน หรอใหฝายหนงฝายใดชนะไป วธการแกไขความขดแยงม 3

วธ ไดแก (ลดดา วศษฐานนท, 2534: 25-28)

5.1 วธชนะ-แพ (Win-Lose Method) คอ มฝายหนงฝายใดไดสงทตองการเปนฝายชนะไป สวน

อกฝายเปนฝายแพ เหตของการแพอาจเกดจากการใชอานาจหนาท หรอการใชเสยงขางมากในการ

ดาเนนการ เสยงขางนอยจงแพ ซงผแพอาจเกดความรสกสญเสยและภาวะคบของใจเกดขน วธแบบน

ประกอบดวย วธยอย ๆ คอ

5.1.1. วธการบงคบ (Forcing) โดยอกฝายหนงมอานาจเหนอกวาอกฝาย และไรอานาจ

ของตนเองบงคบใหอกฝายยนยอมและยตขอขดแยง ซงวธนอาจนาไปสความคดแกแคน เพราะการแกไข

แบบนมใชการแกทสาเหตของปญหา จงทาใหปญหายงคงอย

5.1.2. วธการทาใหสถานการณของความขดแยงสงบลง (Smoothing) วธการแบบนม ลกษณะเปนการเขาไปทาใหสถานการณของความขดแยงทกาลงเกดขนใหสงบลงมา เพอไมใหความ

ขดแยงขยายวงกวางขวางมากขน โดยการเขาไปขอรองใหยตความขดแยง พยายามชกจงคกรณใหเหน

วาปญหาทเกดขนไมมความสาคญเพยงพอ ทจะตองเสยเวลาไปกบมนทาใหสมาชกของกลมท ขดแยง

กนเหนถงความสาคญของการเปนอนหนงอนเดยวกนและเหนถงผลเสยของการแตกแยกกน วธการน

ไมใชเปนการเขาไปแกทสาเหตของปญหา หากแตเปนการแกปญหาทปลายเหต ดงนน ปญหายงจะดารง

อยตอไป โดยเฉพาะอยางยงกบบคคลหรอกลมทมความรสกวาตนเองเปนฝายแพ เพราะการทพวกเขา

ยอมยตความขดแยง อาจจะมาจากสาเหตของการขอรอง หรอเหนแกบคคลอนกได ในสภาพเชนนความ

ขดแยงทยตลงไปนนจงเปนความสงบชวคราวเทานน และความขดแยงพรอมทจะปะทขนมาอกเมอไรก

ได

5.1.3. วธการหลกเลยง (Avoiding) วธการแบบนมลกษณะเปนการทผบรหารไม สนใจทจะเขาไปเผชญกบสถานการณของความขดแยงทกาลงเกดขน อาจจะทาเปนไมรวามความ ขดแยง

เกดขนเฉยเมยหรอไมมการตอบสนองตอขอเรยกรองของผ ใตบงคบบญชา หรอพยายามยดเวลาโดยไม

ยอมตดสนใจแกปญหา เปนตน การใชวธการแบบนไมสามารถกอใหเกดประสทธผลในการแกไขความ

Page 5: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

ขดแยงไดเลยเพราะการหลกเลยงแททจรงกคอการไมยอมเขาไปแกไขทสาเหตของปญหานนเอง และท

รายไปกวานนหากผ บรหารใชวธการแบบนกบการเรยกรองของผ ใตบงคบบญชาแลว จะทาใหเกด

ความรสกกลายเปนผแพขนมา เพราะขอเสนอของพวกเขาไมไดรบความสนใจเลย สภาพเชนนจะทาให

ความขดแยงยงบานปลายและรนแรงมากขนเรอย ๆ และแทนทความขดแยงควรจะถกลดลงมาให

กลายเปนสภาวะทสรางสรรค กลบมลกษณะเปนการทาลายมากขน

5.2 วธแพทงค (Lose-Lose Methods) หมายถงวา เปนวธททาใหทงสองฝายทเปนคกรณของ

ความขดแยงนไมสามารถบรรลวตถประสงคตามทตนเองตองการไดทงหมด แตอาจจะไดมาเปนบางสวน

เทานน ดงนน จงเรยกวาทงสองฝายเปนผแพ วธการแบบนตงอยบนพนฐานของความคดทวา การไดมา

บางสวนดกวาไมไดเลย ซงมนกวชาการหลายทานเหนวาเปนวธการแกไขความขดแยงทดกวาวธการท

ฝายหนงเปนผชนะและอกฝายหนงเปนผแพ (Blake & Mouton, 1970: 413-426)สาหรบวธการประการท

สองทนยมใชกนน ไดแก การประนประนอม (Compromising) หรอบางครงอาจจะเรยกอกอยางหนงวา

เปนการเจรจาตอรอง (Bargaining) ซงมลกษณะเปนการแกไขความขดแยงโดยการพบกนครงทาง ซงแตละฝายจะไมสามารถบรรลวตถประสงคตามทตนเองตองการไดทงหมด ตองมการลดเปาหมายของ

ตนเองลงไปบาง วธการแบบนกมจดออนในการนามาใชแกไขความขดแยงเชนกน เพราะไมสามารถ

นาไปสการแกไขสาเหตของความขดแยงไดอยางแทจรง อนเนองมาจากวา เปาหมายทแทจรงของคกรณ

ยงไมสามารถบรรลไดตามทตองการนนเอง ดงนน ความขดแยงอาจจะยตลงเพยงชวคราวเทานน และท

รายไปกวานนวธการประนประนอมจะไมสามารถนาไปสการสรางสรรคขนมาไดเลย

5.3 วธการททงสองฝายเปนผชนะ (Win-Win Methods) วธการน คกรณของความขดแยง ประสบ

ผลสาเรจในการแกปญหารวมกน และทาใหสามารถบรรลวตถประสงคไดตามททงสองฝายตองการ

ดงนนทงสองฝายจงเปนผ ชนะสาหรบวธการทนยมใชกนคอ การแกไขปญหารวมกน (Integrative

Problem Solving) ซงบางครงมนกวชาการเรยกอกอยางหนงวา การเผชญหนากน (Confrontation) วธการแบบนจะไมมการเขาไปกาจดความขดแยง หรอประนประนอมกนใด ๆ ทงสน หากแตเปนการเปดโอกาส

ใหคกรณของความขดแยงเขามารวมกนแกไขปญหาทเกดขนกบตวพวกเขาทงนเพอหาแนวทางแกไขททง

สองฝายพงพอใจและยอมรบกนได ในการใชวธการแบบนผบรหารจะตองทาใหผ ใตบงคบบญชาหรอ

คกรณของความขดแยงเกดความรสกขนมาวา สมาชกภายในองคกรทกคนสามารถทางานรวมกนได

เพอใหบรรลวตถประสงครวมกน และตองสรางบรรยากาศใหคกรณของความขดแยงสามารถแลกเปลยน

ความคดเหนไดอยางเปนอสระ

Page 6: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

 

วธการแกไขปญหารวมกน หรอแบบชนะทงค (Win-Win Method) สามารถนาไปสการแกไขปญหาของความขดแยงไดอยางแทจรง เพราะมนเปนวธการทจะนาไปสการคนหาแหลงทมาของปญหา และ

สามารถกาหนดวธการแกไขไดอยางสมเหตสมผล ซงในทายทสดจะ ทาใหเกดผลในทางสรางสรรคตอ

องคกรจากการศกษา วธการแกไขความขดแยงทมลกษณะดงกลาวมาขางตนน จะเหนวาวธการแกไข

ปญหารวมกน เปนเพยงวธการเดยวเทานนทสามารถนาไปสการแกไขปญหาความขดแยงไดอยางแทจรง

และจากการศกษาและวจยของนกวชาการตาง ๆ กได คนพบและยนยนใหเหนวา การใชวธการแกไข

ปญหารวมกนน จะทาใหสมาชกในองคกรเกดความรสกทดตอกน ทาใหเกดผลในทางสรางสรรคตอ

องคกรหรอทาใหองคกรเกดประสทธผลขนได และผบรหาร ทประสบ ผลสาเรจสวนใหญมกจะเลอกใช

วธการแบบนในการแกความขดแยง (Lawrence , 1969: 69)

จอหนสน และจอหนสน (Johnson & Johnson, 1987: 273) มแนวคดวาบคคลแตกตางกน จงใชกลยทธใน

การจดการความขดแยงโดยแตละคนมรปแบบการแกปญหาเปนของตน สามารถเปลยนแปลงการเรยนร

และหาวธการใหม ๆ ทมประสทธภาพในการจดการความขดแยงในภาวะขดแยง ประเดนหลกทตองใสใจ

คอ การบรรลวตถประสงคสวนตว เมออยในภาวะขดแยง คนแตละคนจะมวตถประสงคทแตกตางจาก

ผ อน และการรกษาสมพนธภาพกบบคคลอน แบบพฤตกรรมในการจดการความขดแยง 5 แบบ คอ

1. ลกษณะแบบ "เตา" (ถอนตว, หดหว) มลกษณะหลกหนความขดแยง ยอมละวตถประสงค

และความสมพนธสวนตว โดยการหลกเลยงไมเผชญกบคกรณ จะไมตดสนใจอยางใดอยางหนงเพอ

แกปญหา

2. ลกษณะแบบ "ฉลาม" (บงคบ, ชอบใชกาลง) เปนการแกปญหาความขดแยงโดยใชอานาจตามตาแหนง คานงถงเปาหมายงานหรอความตองการของตนเองมากกวาความสมพนธกบเพอน

รวมงาน

3. ลกษณะแบบ "ตกตาหม" (สมพนธภาพราบรน) เชอวาความขดแยงหลกเลยงไดเพอเหนแก

ความกลมเกลยว ยอมยกเลกเปาหมาย เพอรกษาสมพนธภาพอนดไว

4. ลกษณะแบบ "สนขจงจอก" (ประนประนอม, แกปญหาเฉพาะหนา) จะคานงถงเปาหมาย

สวนตนและสมพนธภาพกบบคคลอนในระดบปานกลาง แสวงหาการประนประนอม พรอมและเตมใจท

จะสละวตถประสงคและสมพนธภาพบางสวนเพอหาขอตกลงรวมทด

5. ลกษณะแบบ "นกฮก" (เผชญหนากน, สขม) จะมองความขดแยงวาเปนปญหาทจะตองแกไข

ใหคณคาแกเปาหมายและสมพนธภาพ สงทตองการคอการบรรลเปาหมายของตนเองและผ อน การ

Page 7: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

แกปญหาความขดแยงมหลายวธ ขนอยกบสถานการณ และบคลกของผขดแยงวาเปนอยางไร เราตอง

เลอกวธการแกปญหาใหถกวธและพยายามทาใหทกคนเปนผชนะ องคกรจงจะประสบความสาเรจ

ลวอส เอ. โคเซอร (Lewis A. Coser) เปนนกทฤษฎความขดแยง ทมองวา ความขดแยงกอใหเกดทงดาน

บวกและดานลบ และอธบายวา ความขดแยงเปนสวนหนงของกระบวนการขดเกลาทางสงคม ไมมกลม

ทางสงคมกลมใดกลมหนงทมความสมานสามคคอยางสมบรณ เพราะความขดแยงเปนสวนหนงของ

มนษย ทงในความเกลยดและความรกตางกมความขดแยงทงสน ความขดแยงสามารถแกปญหาความ

แตกแยกและทาใหเกดความสามคคภายในกลมไดเพราะในกลมมทงความเปนมตรและความเปนศตรอย

ดวยกน โคเซอร มความเหนวาความขดแยงเปนตวสนบสนนใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม สามารถ

ทาใหสงคมเปลยนชวตความเปนอยจากดานหนงไปสอกดานหนงได เพราะหากสมาชกในสงคมเกด

ความไมพงพอใจตอสงคมทเขาอย เขาจะพยายามทาการเปลยนแปลงสถานการณนน ๆ ใหเปนไปตาม

เปาหมายของเขาได นอกจากน โคเซอร ยงเสนอวา ความขดแยงยงสามารถทาใหเกดการแบงกลม ลด

ความเปนปรปกษ พฒนาความซบซอนของโครงสรางกลมในดานความขดแยงและรวมมอ และสราง

ความแปลกแยกกบกลมตาง ๆ

รอบบนส(robbins,1983) ไดแบงกระบวนการความขดแยงออกเปน 4 ขนตอนคอ ขนตอนศกยภาพของ

การเปนปฏปกษกน หรอสถานการณชนาความขดแยง ขนตอนการรถงความขดแยง ขนตอนพฤตกรรม

ทแสดงออก และขนตอนสดทายคอผลของความขดแยง ซงความสมพนธของกระบวนการทง 4 ไดท

(แสดงในภาพท 2.1)

Page 8: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

11 

 

รปภาพท 2. 1

แสดงกระบวนการของความขดแยงตามแนวคดของรอบบนส

ขนตอนท 1 ขนตอนท 2 ขนตอนท3 ขนตอนท4

สภาพการชนาความขดแยง การรถงความขดแยง พฤตกรรมทแสดงออก ผลของความขดแยง

Potential Opposition Cognition Behavior Outcomes

(Antecedent Condition)

-จากการสอสาร -การรบร

-จากโครงสราง -การรสกถง

-จากตวแปรสวนบคคล

แหลงทมา: Robbins, Stephen P. Organizational Behavior :concepts, Centreversies and

Application, 2 nd ed Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall, 1983.

รายละเอยดของแตละขนตอนจากภาพท 1 มดงน

ขนตอนท1. ศกยภาพของการเปนปฏปกษกน(Potential Opposition) เปนขนแรกของกระบวนการ

ความขดแยงกคอ การมสภาพการณนา (Antecedent Conditions) ทกอใหเกดความขดแยงไดแก การ

สอสาร โครงสรางและตวแปรสวนบคคล

1. การสอสาร (Communication)ความขดแยงไมไดเกดจากการตดตอสอสารกนแตเกดจากการดอยคณภาพของการสอสาร การสอสารทนอยเกนไปกสงผลใหเกดความขดแยง การสอสารทดอย

คณภาพจะทาใหเกดความเขาใจผด และสภาพการณทมความเขาใจผดจะทาใหเกดความขดแยง

Page 9: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

2. โครงสราง(Structure) หมายถง โครงสรางของหนวยงานหรอองคกร ไดแก ขนาดขององคกร

แบบของผ นา มาตรฐานในการปฏบตงาน การพงพากน ระบบการใหรางวล ฯลฯ

3. ตวแปรสวนบคคล (Personal Variables)ไดแก ลกษณะของบคลกภาพและคานยมขอบคคล

บคลกภาพบางอยางมกจะทาใหเกดความขดแยงไดงาย เชน ชอบวางอานาจ ไมยอมฟงใคร เหนวา

ตวเองมศกดศรตา เปนตน คานยมทแตกตางกนของบคคลทาใหบคคลมอคต มความคดเหนไมตรงกน

สงเหลานมศกยภาพทนาไปสความขดแยง

ขนตอนท 2. การรบร (Cognition) หากสถานการณในขนท 1 กอใหเกดความคบของใจแลวศกยภาพ

ของการเปนปฏปกษกนกจะเปนจรงขนมาในขนตอนท2 สภาพการณในขนตอนท 1 จะนาไปสความ

ขดแยงหากบคคลรสกวาตนถกกระทบโดยสภาพการณนน การรวาตนถกกระทบโดยสภาพการณนา

หรอการรวาสภาพการณนาสงผลกระทบตอตนเปนการรบรของบคคลในขนน บคคลจะรบรวามความ

ขดแยงเกดขน หรอความขดแยงทรบรได (Perceived Conflict) และบคคลอาจรสกวามความขดแยง

เกดขน หรอเปนความขดแยงทรสกได (Felt Conflict)

ขนตอนท 3. พฤตกรรมทแสดงออก (Behavior) การทคนรบรวามความขดแยงหรอรสกวามความขดแยงนน หากยงไมไดแสดงพฤตกรรมของความขดแยงทเปดเผยออกมา อาจมเพยงความคบของใจ

แตหากเมอฝายใดแสดงเจตนาหรอจงใจกระทาการเพอขดขวางไมใหอกฝายหนงบรรลจดมงหมาย

พฤตกรรมทแสดงความขดแยงอยางเปดเผยทจะเกดขน เชน การพด การแสดงความกาวราว การใช

กาลงกาย การใชความรนแรง เปนตน เมอความขดแยงเปนพฤตกรรมทเปดเผย แตละฝายกจะ

พยายามจดการกบความขดแยงโดยหาทางลดความคบของใจ พฤตกรรมทแตละฝายแสดงออกเพอ

จดการกบความขดแยง

ขนตอนท 4 . ผลของความขดแยง (Outcomes) การจดการกบความขดแยง จะกอใหเกดผลตามมา

ผลทตามมาอาจเปนผลดและมประโยชน เชน สงเสรมใหการตดสนใจมคณภาพขน กระตนใหคนม

ความคดใหมๆ และคดอยางสรางสรรค ใหสมาชกของกลมมความอยากร อยากเหน ไมเฉอยชา ทาให

ปญหาถกแกไขและความตรงเครยดลดลง นาไปสการเปลยนแปลงทดกวา เปนตน หรออาจเปนผลเสย

และไมมประโยชน เชนการแตกแยก แบงเปนกกเปนเหลา ขาดความรวมมอในการทางาน การสอสาร

ถกบดเบอน ไมสามารถบรรลเปาหมายได เปนตน

Page 10: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

13 

 

2.2 ประเภทของความขดแยง

ความขดแยงเปนกระบวนการทเกดขนเปนตอน ๆ ในแตละตอนจะมเหตการณเกดขนตามลาดบ

ตวอยางเชนความขดแยงทเกดจาก “ความคบของใจ” ของฝายหนงทถกอกฝายหนงกระทา การ

กระทาทกอใหเกดความคบของใจดงกลาว เชน ไมเหนดวย ไมชวยเหลอ ดถก เอาเปรยบ ใหราย

เสยศกดศร ฯลฯ ดงนน ตางฝายจงตางพยายามหาหลกฐานหรอเหตผลเพอมาสนบสนนความ

ถกตองของตนเอง และหาทางออกดวยวธการเอาแพเอาชนะมากกวาอยางอน จงเกดเปนแนวทางใน

การแกไขปญหารปแบบตาง ๆ เชน การเอาชนะ ตอรอง รวมมอ หลกเลยง ผอนปรนเขาหากน เปน

ตน โบราณกลาวไววา มากคนกมากความ แถมบางคนยงไมไดความอกตางหาก ไมวาหนวยงาน

ของเราจะมคนเปนแสนหรอมแคสองคน เรากตองทาใหคนเหลานนทางานเขากนใหได คงไมมใครใน

โลกนไมเคยขดแยงกบคนอน ทกวนนปญหาความขดแยงทพบในหนวยงานตาง ๆ มเปนจานวนมาก

ทงทเหนไดจากพฤตกรรมทแสดงออกมาอยางชดเจน หรอซอนเรนอยในใจของพนกงาน แตรอนรมอย

ตลอดเวลา สงนบนทอนสขภาพจตของพนกงานและสรางความถดถอยใหแกหนวยงาน ไมวาความ

ขดแยงนนจะอยในรปแบบใดหากยงคงอยในองคกรโดยไมไดรบการบรหารจดการ นนยอม

หมายความวา หนวยงานของเรากาลงสญเสยบางสงบางอยาง หรอความสามารถในการแขงขนของ

เรากาลงลดลง เนองจากพนกงานของเรายงคงตองทางานรวมกนตอไปทามกลางความขดแยงท

เกดขน ลวนแลวแตเปนเรองท “คน” มสวนเกยวของทงสน อยางทเราพอทราบเปนนย ๆ แลววา สง

ใดกตามทมคนเขามาเกยวของ การแกไขแทบจะไมมสตรสาเรจตายตว และไมมวธใดทดทสดเพยงวธ

เดยวทสามารถใชไดกบทกสถานการณ แตแนวคด หลกคดและความเขาใจในปญหา ความเขาใจใน

สภาพแวดลอมของปญหา รวมทงความเขาใจผ อน ความมใจกวางและเปดใจยอมรบฟง จะชวยให

การวเคราะหและตดสนใจแกไขปญหาเปนไปอยางราบรน ลงตวและเกดความรวมมอในทสด ดงนน

ทกครงทเราจะตองตดสนใจเพอแกไขความขดแยง ทกคนตองตงความหวงไวเสมอวาเมอความขดแยง

สนสด บทสรปความสมพนธตองเหมอนเดม

Page 11: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

การจาแนกความขดแยง 1. ความขดแยงภายในบคคล 2. ความขดแยงระหวางบคคล 3. ความขดแยงภายในกลม 4. ความขดแยงระหวางกลม 5. ความขดแยงภายในองคกร 6. ความขดแยงระหวางองคกร

2.3 สาเหตสาคญของความขดแยง ดยค (Duke, 1976)8 ดยค ไดสรปแนวคดถงสาเหตสาคญททาใหเกดความขดแยงไวดงน คอ

1. ความเปนเจาของ การใชและการกระจายของสนคาและทรพยากรตางๆ ทาใหเกดความ ขดแยง

2. เกยรตยศ ศกดศรทาใหเกดความขดแยง

3. การควบคมทาใหเกดความขดแยง

4. คานยมทาใหเกดความขดแยง

5. บทบาททาใหเกดความขดแยง

6. วฒนธรรมทาใหเกดความขดแยง

7. อดมการณทตางกนทาใหเกดความขดแยง

นวแมน และบรล (Pneuman and Bruehl 1982) ไดแบงสาเหตความขดแยงเปน 3 กลมคอ

1. ตวบคคลหรอกลมซงมความแตกตางกนจะทาใหเกดความขดแยงไดประกอบไปดวย 1.1 ภมหลงทแตกตางกนซงประกอบไปดวย วฒนธรรมทแตกตาง การศกษาทแตกตาง คานยม ความเชอทแตกตาง ประสบการณทแตกตาง

1.2 แบบฉบบ (Style) ทแตกตางกนซงสามารถจาแนกไดคอ แบบฉบบทางจตวทยา

(Psychological Style) เชนวธคด ความรสก ประสาทสมผส แบบฉบบทางอารมณ

(Emotional Style) แบบฉบบทางการเจรจา (Negotiation Style) แบบฉบบทางภาวะผ นา

(leadership Style)

Page 12: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

15 

 

1.3 การรบรทบดเบอน และการตความหมายของการรบรทแตกตางกน                                                  1.4 ความรสกของแตละคนทแตกตางกนจะนามาสความขดแยงได

2. การสอสารระหวางกน (Communication) ทไมดซงสามารถพจารณาจากกระบวนการซง ประกอบไปดวยสามสวนคอ   2.1 ปญหาจากผสงขาว ไดแกผสงขาวสงขาวไมสมบรณ หรอสงขาวนอยไป ไมมความชดเจน ใส ความหมายไมถกตอง การแปลงความคดเปนขาวสารไมถกตอง

2.2 ปญหาจากสอทไมด ไมเหมาะสม โดยมการบดเบอน มากเกนพอด หรอมสงรบกวน

2.3 ปญหาจากผ รบกลาวคอ ผ รบมความสามารถในการตความไมดพอ ความเขาใจไมตรงกน กบผสงขาว

3. สภาพของตวองคการทจะทาใหเกดความขดแยงคอ

3.1 การมทรพยากรจากดจะทาใหมการแขงขนและแกงแยงกนกจะทาใหเกดความขดแยงได

3.2 ความไมโปรงใสความคลมเครอในบทบาทหนาท หรอโครงสรางกจะทาใหเกดความขดแยง ได

3.3 กฎเกณฑในการทางานทเขมงวดกจะทาใหเกดความขดแยงได

3.4 การแขงขนในเรองตางๆกจะทาใหเกดความขดแยงได

3.5 บคคลหรอกลมทไดรบขอยกเวนไมตองปฏบตตามบทบาท หรอมาตรฐานทกาหนดกจะทา

ใหเกดความขดแยงได (เสรมศกด วศาลาภรณ, 2534 : 45)

สถาบน อเลกซานเดอร แฮมลตน (Alexander Hamilton Institute, 1983) นกวชาการจากสถาบน อเลก

ซานเดอร แฮมลตน ชใหเหนวา ความขดแยงระหวางบคคล เกดจากสาเหตดงตอไปน

1. ความแตกตางกนทางบคลกภาพ และวฒนธรรม

2. ความแตกตางกนทางคานยม คณธรรม อดมการณปรชญา การเลยงด การศกษา ศาสนา

3. ความแตกตางกนทางการรบรและประสบการณ

4. ความแตกตางกนทางเปาหมาย ภมหลง

5. การแขงขนกนเพอใหไดทรพยากรทจากด เชน คน เงน สงของตางๆ ยศ ตาแหนงเปนตน

6. การพงพาอาศยกน งานทเกยวของกน การแขงกนเรองของผลงาน

7. แรงกดดนจากทตองรบบทบาททไดรบ

Page 13: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

8. การถกแทรกแซงสถานภาพ ทงแบบทางการและไมเปนทางการ

(พรนพ พกกะพนธ, 2542 :187-190) ความขดแยงเปนกระบวนการทเกดจากความพยายามของฝายหนง ทไปขดขวางความพยายามของ

อกฝายหนง ไมใหฝายตรงขามบรรลเปาหมาย ไดรบความกาวหนาหรอผลประโยชนตามทตองการ

ดวยวธการใดวธหนง (Stephen P. Robbin,1991) สาเหตของความขดแยงทสาคญม 6 ประการ 1. ความไมพอเพยงของทรพยากร ทาใหเกดการแขงขน แยงชง เพอใหตนเองสามารถบรรล

วตถประสงคและเปาหมาย จนบางครงละเลยความรสกและความสมพนธของทมงานและเพอน

รวมงาน 2. ลกษณะของงานทตองพงพากน ถาหนวยงานหรอบคคลกลมใดมความเกยวของสมพนธกน

ความขดแยงกจะมความแปรผนและรนแรงมากขน

3. การสอสารทไมชดเจน การสอสารทดจะตองยดหลก “4Cs” คอ

Correct เนอหาตองถกตอง เปนจรง ไมปดบงซอนเรน

Clear ตองมความชดเจน ผ รบขอมลจะตองเขาใจสงทผ ใหขอมลตองการสอสารไดอยางถกตอง

Concise ขอมลตองกระชบ ไมเยนเยอ เนนประเดนสาคญของเนอหาทตองการสอสาร

Complete เนอหาจะตองมความสมบรณไมตกหลนสาระทมความสาคญตอการสอสารใน ครงนน ๆ 4. ความคลมเครอในเรองขอบเขตของงานและหนาทความรบผดชอบของผ เกยวของ ไดแก

ความไมชดเจนในเรองการกาหนดหนาทและความรบผดชอบของแตละคน ความไมชดเจนของ

ขนตอนการทางาน และความซาซอนของการมอบหมายงานของผบรหาร

5. คณลกษณะของแตละบคคล เนองจากแตละบคคลมความคด ความคาดหวง ความเชอ

คานยม ประเพณ การอบรมเลยงด การศกษา ประสบการณ ความฝงใจ ทแตกตางกน

6 . บทบาทและหนาท เนองจากแตละทานไดรบบทบาทหนาททแตกตางกนไปในสถานการณ

นน ๆ นอกจากน ภารกจและเปาหมายทไดรบกแตกตางกนไป ดงนน แนวคด หลกคดและบทบาท

ของแตละบคคลทแตกตางกน จงเปนเหตของความขดแยงไดอยางเปนอยางด

Page 14: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

17 

 

2.4 ประโยชนของความขดแยง บางคนถามวาความขดแยงดหรอไม? เพราะแคไดยนชอกเกดความรสกในทางลบไปเรยบรอยแลวแตในความเปนจรงแลวหาเปนเชนนนไม ความขดแยงมทงขอดและขอเสย ไมใชสงผลรายเสมอ

ไป เราพบความหลากหลายของคน ทงทมความเชอ วถชวต คานยม ทศนคต ทตางจากเราหรคลาย

กบเรา จนกระทงไมเหมอนกบเราเลย ดงนน ทกครงทมการตดสนใจ จงยากมากทจะหลกเลยงความ

ขดแยง คงไมมใครในโลกนไมเคยขดแยงกบคนอน ไมมใครคนไหนจะมความคดเหนทตรงกนไปไดทก

เรองและทกเวลา แมกระทงความขดแยงในตวเอง แตตองถามกลบวา มความขดแยงอกมากเทาไหร

ทเรายงไมไดจดการ มคากลาววา อยากเปนใหญตองผกมตรมากกวาสรางศตร แตคนทประสบ

ความสาเรจอนยงใหญลวนมศตรทแขงแกรงและเขมแขงทงสน นนหมายความวาอปสรรคยงยาก เรา

กยงแขงแกรง ดงนน องคกรใดไมมความขดแยง องคกรนนกยากทจะบนขนสทสง ผลของความขดแยง ความขดแยงมทงแงดและแงไมด หมายความวา ความขดแยงอาจเปนใน

ลกษณะในทางสรางสรรคและทาลาย ถาหากความขดแยงในองคกรมมากเกนไป ผลทตามมากจะ

เปนไปในทางลบ (Negative Consequences) ซงมลกษณะทาลายประสทธผลขององคการแตถาความ

ขดแยงอยในจดทเหมาะสมกจะเกดผลในทางบวก(Positive Consequences)ซงมลกษณะเปนการสรางสรรค ประสทธผลใหกบองคการอยางไรกตามในทางปฏบต บางครงเปนเรองทคอนขางยากทจะ

กาหนดวาความ ขดแยงขนาดไหนถงจะเรยกวาเปนจดทเหมาะสมทสด ตอปญหาดงกลาวนไดม

นกวชาการเสนอแนะวา กลยทธทจะชวยตดสนใจไดดทสดกคอ การสงเกตผลทตามมาของความ

ขดแยงทงสองประการนนเอง กลาวคอ ถาผลของความขดแยงออกมาในทางบวกกเรยกวา ความ

ขดแยงอยในจดทเหมาะสมทสด แตถาผลออกมาในทางลบกถอไดวาเปนจดทความขดแยงนาไปสการ

ทาลายมากกวาการสรางสรรค ดงนน ผลของความขดแยงจงม 2 ลกษณะ คอ

ความขดแยงทสงผลในทางบวก มลกษณะตาง ๆ ดงตอไปน

1. นาไปสการเปลยนแปลงในเชงสรางสรรค

2.สามารถทาใหบคลากรในองคกรเกดแรงจงใจในการทางานและพบแนวทางในการ ทางานไดม ประสทธภาพมากขน

3. กอใหเกดความสามคคในกลม

4.ทาใหเกดการปรบปรงเปลยนแปลงเปาหมายเดมขององคกรทไมสอดคลองกบความเปน จรง

5. สมาชกในองคกรไดมการแลกเปลยนความรความคดเหนซงกนและกน

Page 15: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

6. องคการมการปรบตวใหเขากบความเปลยนแปลงในสงคมไดอยางตอเนอง

7. มการเลอกตวแทนทเขมแขงมความรความสามารถมาเปนผ นา

8. ไดมการระบายขอขดแยงระหวางบคคลหรอกลมซงเกบกดไวเปนเวลานาน

ทาใหเกดแนวทางแกไขปญหาตางๆทเปนประโยชนกบองคกรหรอทาใหเกดคณภาพในการ 9.ตดสนใจ

10. ทาใหลดความตงเครยดในองคกรได หรอทาใหความสมพนธของบคคลในองคกรดขน

11.ทาใหคณภาพชวตการทางานของบคลากรในองคกรดขนยอมรบความแตกตางระหวางบคคล

รจกการปรบตว และการประสานงานรวมกน ความขดแยงทสงผลในทางลบ มลกษณะตาง ๆ ดงตอไปน

1. นาไปสความตงเครยดมากขน หรอมผลกระทบตอสขภาพจตของคนในองคกรมากขน

2. ทาใหเกดการสญเสยทรพยากรและเวลามากเกนไป

3. ทาใหเกดการแบงเปนพรรค เปนพวกขน ทาใหอกฝายหนงมความรสกวาตนเองเปนฝายชนะ

(Winner) และอกฝายหนงรสกวาเปนผแพ (Loser) ลกษณะเชนนมผลทาลายความสมพนธของ

สมาชกในองคกรขาดการประสานงานกน และไมมความรวมมอรวมใจในการทางาน ซงมผลทาให

ประสทธผลขององคกรตามมาได

4. มงจะเอาชนะกนมากกวาทจะมองถงผลกระทบตอเปาหมายขององคกรโดยสวนรวม

5. นาไปสความยงเหยงและไรซงเสถยรภาพขององคกร

2.5 วธการจดการกบความขดแยง

โทมส และ คลเมน (Kenneth W. Thomas and Ralph H. Kilmann) ไดศกษาวา ในกรณทคนเราตอง

เผชญกบความขดแยง เราจะมวธการจดการ (หรอขจด) ความขดแยงนนอยางไร ซงผลจากการศกษาไดจาแนกวธการจดการกบความขดแยงออกเปน 5 แนวทาง ดงน

1. การเอาชนะ (Competition) เมอคนเราพบกบความขดแยง จะมบางคนทแกไขความ

ขดแยงนน ดวยวธการเอาชนะ โดยมงเนนชยชนะของตนเองเปนสาคญ จงพยายามใชอทธพล

วธการหรอชองทางตาง ๆ เพอจะทาใหคกรณยอมแพหรอพายแพตนเองใหได การแกไขความขดแยง

ในแนวทางน จะทาใหเกดผลลพธในลกษณะ “ชนะ-แพ”

Page 16: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

19 

 

2. การยอมรบ (Accommodation) จะเปนพฤตกรรมทเนนการเอาใจผ อน อยากเปนทยอมรบ

และไดรบความรก มงสรางความพอใจใหแกคกรณ โดยทตนเองจะยอมเสยสละ แนวทางการแกไข

ความขดแยงแบบน เกดผลลพธในลกษณะ “แพ-ชนะ”

3. การหลกเลยง (Avoiding) เปนวธจดการกบความขดแยงในลกษณะไมส ปญหา ไมรวมมอ

ในการแกไขปญหา ไมสนใจความตองการของตนเองและผ อน พยายามวางตวอยเหนอความขดแยง

พดงาย ๆ กคอทาตวเปนพระอฐพระปนนนเอง แนวทางการแกไขความขดแยงแบบน มกเกดผลลพธ

ในลกษณะ “แพ-แพ” เปนสวนใหญ

4. การรวมมอ (Collaboration) เปนพฤตกรรมของคนทมงจดการความขดแยง โดยตองการ

ใหเกดความพอใจทงแกตนเองและผ อน เปนความรวมมอรวมใจในการแกไขปญหาทมงใหเกด

ประโยชนทงสองฝายซงวธการแกไขปญหาความขดแยงในแบบน เรยกไดวาเปนวธการแกไขความ

ขดแยงท Win-Win ทงสองฝายแนวทางการแกไขแบบนจงเกดผลลพธในลกษณะ “ชนะ-ชนะ”

5. การประนประนอม (Compromising) เปนความพยายามทจะใหคกรณทงสองฝายไดรบ

ความพอใจบาง และตองยอมเสยสละบาง แตกมแนวโนมทจะใชวธท 1 คอวธเอาชนะมากกวาวธอน

แนวทางการแกไขความขดแยงแบบน จงเกดผลลพธในลกษณะ “แพ-แพ” หรอ “แพ-ชนะ”

Page 17: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

ตารางท 2.1 ประโยชนและขอควรระวงของความขดแยง

ประโยชน ขอควรระวง

1. ปองกนความเฉอยชา เชองชาขององคกร 1. ขาดการยอมรบ ขาดความไววางใจ

2. เกดการพฒนาและเปลยนแปลง 2. ขาดความรวมมอ ขวญและกาลงใจถดถอย

3. เมอเกดความขดแยงระหวางหนวยงานหรอ

ระหวางกลม จะสงผลใหเกดความสามคค

ภายในหนวยงานหรอในกลมของตนเอง

3. การสอสารถกบดเบอน คลมเครอ

4. เกดความรอบคอบและมเหตผล 4. ประสทธภาพการทางานลดลง

5. สรางพฤตกรรมในการแสดงความคดเหน

อยางอสระและไดรบการยอมรบ

5. เกดความเฉอยในงาน เพราะขาดความมนใจ

2.6 แนวทางการลดขอขดแยงในองคกร

วธการลดความขดแยงภายในองคกรทนยมปฏบตกนมาคอการประชมผ เกยวของ การตงทมงาน

เพอแกไขปญหา การโอนยายงาน การทางานแบบขามสายงาน การเปดรบขอเสนอแนะ การสารวจ

ความคดเหนจากผ เกยวของ การออกเสยงขางมาก ความขดแยงเปนสงทหลกเลยงไมได แตสามารถ

ใชความขดแยงเปนเครองมอ “สรางโอกาส” ในการพฒนาและปรบปรงองคกรไดเปนอยางด อยางไรก

ตาม สงสาคญทตองตระหนกกคอ การหาทางออกของปญหา ไมใชการหาผ กระทาผดหรอผ ทม

ความเหนไมตรงกนและควรพยายามอยางยงในการหาทางออกแบบ “ชนะ-ชนะ”ทกษะทสาคญอยาง

หนงในการแกไขปญหาความขดแยงกคอ ทกษะในการฟง โดยตองเปนการฟงอยาง “เขาอกและ

เขาใจ” อยางไรกดการทาความเขาใจในพฤตกรรมความขดแยง (Conflict Behavior) จะเปนสงทชวย

Page 18: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

21 

 

2.7 ผลกระทบตองาน ผลกระทบตองาน หมายถง ผลกระทบของการแสดงพฤตกรรมตอบสนองตอสถานการณความ

ขดแยงระหวางบคคลในงานทมตอประสทธภาพในการทางานจรงทเกดขนปจจยทมผลกระทบตอ

ประสทธภาพในการทางาน ทฤษฎแรงจงใจในการทางาน (Work Motivation Theories)ทฤษฎแรงจงใจในการทางานมากมายซงมการอธบายไวแตกตางกนอยางชดเจนในมมมองทมตอพฤตกรรมของ

มนษย เชน สภาพแวดลอม สงคม นสย และกระบวนการรบร ซงเราสามารถแบงทฤษฎของแรงจงใจใน

การทางานได2รปแบบคอ

1.เชงเนอหา (Contents Theories) อธบายถงเนอหาของงาน เนนความทาทาย ความเจรญกาวหนา

โอกาสและความรบผดชอบตอหนาทในการทางานของพนกงาน

2.เชงกระบวนการ (Process Theories) อธบายถงกระบวนการในการทางาน ไมเนนทการทางาน

โดยตรงแตคอนขางทจะเนนทการรบรความเขาใจทมตอการทางานและการตดสนใจ สามารถแบง

ออกเปนทฤษฎตาง ๆ ไดดงน

1.ทฤษฎแรงจงใจใฝสมฤทธ (Achievement Motivation Theory)คอ ความปรารถนาทจะไปส

ความสาเรจ เปนสงทคนทวไปตองการ

David McClelland12 กลาวถง ลกษณะผ ทประสบความสาเรจสง 3 ประการ ไดแก

1) พอใจตอสภาพแวดลอมในการทางาน พรอมทจะแกไขปญหาตาง ๆ

2) กลาไดกลาเสย และมการกาหนดเปาหมายไดอยางเหมาะสม

3) ตองการการยอมรบอยางตอเนอง และไดรบคาชมเชยเกยวกบความกาวหนา

Page 19: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

2.ทฤษฎความตองการตามลาดบขน (Need Hierarchy Theory)

 

รปภาพท 2.2 Maslow’s Hierarchical Theory

ทมาของภาพhttp://www.edpsycinteractive.org/topics/regsys/maslow.html

ทฤษฎลาดบขนความตองการ(Maslow’s Hierarchical Theory of Motivation) Maslow เชอวา

พฤตกรรมของมนษยเปนจานวนมากสามารถอธบายโดยใชแนวโนมของบคคลในการคนหาเปาหมาย

ทจะทาใหชวตของเขาไดรบความตองการ ความปรารถนา และไดรบสงทมความหมายตอตนเอง เปน

ความจรงทจะกลาววากระบวนการของแรงจงใจเปนหวใจของทฤษฎบคลกภาพของ Maslow โดยเขา

เชอวามนษยเปน “สตวทมความตองการ” (wanting animal) และเปนการยากทมนษยจะไปถงขนของ

ความพงพอใจอยางสมบรณ ในทฤษฎลาดบขนความตองการของ Maslow เมอบคคลปรารถนาทจะ

ไดรบความพงพอใจและเมอบคคลไดรบความพงพอใจในสงหนงแลวกจะยงคงเรยกรองความพงพอใจ

สงอนๆ ตอไป ซงถอเปนคณลกษณะของมนษย ซงเปนผ ทมความตองการจะไดรบสงตางๆ อยเสมอ

Page 20: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

23 

 

Maslow กลาววาความปรารถนาของมนษยนนตดตวมาแตกาเนดและความปรารถนาเหลานจะ

เรยงลาดบขนของความปรารถนา ตงแตขนแรกไปสความปรารถนาขนสงขนไปเปนลาดบ

ลาดบขนความตองการของมนษย ( The Need –Hierarchy Conception of Human Motivation )

Maslow เรยงลาดบความตองการของมนษยจากขนตนไปสความตองการขนตอไปไวเปนลาดบดงน

1. ความตองการทางดานรางกาย ( Physiological needs )

2. ความตองการความปลอดภย ( Safety needs )

3. ความตองการความรกและความเปนเจาของ ( Belongingness and love needs )

4. ความตองการไดรบความนบถอยกยอง ( Esteem needs )

5. ความตองการทจะเขาใจตนเองอยางแทจรง ( Self-actualization needs )

3. ทฤษฎ ERG (ERGTheory ):

Existence Relatedness Growth Theory เปนทฤษฎท Clayton Alderfer พฒนามาจากทฤษฎความ

ตองการตามลาดบขนของ Maslow โดยไดใหขอเสนอเกยวกบความตองการพนฐาน 3 อยาง ดงน

1. ความตองการดารงชวต (Existence needs) เปนความตองการทจะตอบสนองเพอใหมชวต

อยตอไป ไดแก ความตองการอาหาร นา ทพกอาศย ความปลอดภยทางรางกาย

2. ความตองการมสมพนธภาพกบคนอน (Relatedness needs) เปนบทบาททซบซอนเกยวกบคนและความพงพอใจ การปฏสมพนธกนในสงคมนามาสเรองเกยวกบอารมณ การเคารพนบถอ การ

ยอมรบ และความตองการเปนเจาของ ทาใหเกดความพงพอใจในบทบาทการทางานกบตวพนกงาน

เองรวมทงครอบครวและเพอน

3. การตองการความเจรญกาวหนา (Growth needs) เปนความตองการสงสด เชน ไดรบการ

ยกยอง, ประสบความสาเรจในชวต, ความเจรญกาวหนา ซงตองใชความสามารถอยางเตมท ความตองการนประกอบดวย การทาทาย อสรภาพของตวเองทจะทาใหความสามารถนนเกดความเปนจรง

ไดความตองการในทฤษฎ ERG ไมจาเปนตองเปนไปตามลาดบขน บคคลอาจเกดความตองการใน

ระดบสงไดโดยไมจาเปนตองไดรบการตอบสนองตอความตองการขนพนฐาน และความพงพอใจทมาจากความตองการจะเพมมากขน

Page 21: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

4. ทฤษฎ ปจจย จงใจ - สขอนามย (Motivator – Hygiene (Two – Factor) Theory) Frederick Herzberg ปจจยตาง ๆ ทมผลตอการทางานของมนษย พบวา ม 2 ปจจยทมผลตอแรงจงใจในการทางาน ไดแก

1. ความตองการดานการจงใจ (Motivator Needs) เปนความตองการขนสงสด ทาใหเกด

ความพงพอใจตองาน และไดผลการทางานทด ความตองการดานการจงใจเปนสงทอยภายในรางกาย

ประกอบดวยลกษณะงาน ระดบของความรบผดชอบ, เปาหมาย, การยอมรบ, ความทาทาย และ

ความกาวหนาในหนาทการงาน ซงมความคลายคลงกบความตองการความสาเรจในชวตตามทฤษฎ

ของ Maslow และ การตองการความเจรญกาวหนาตามทฤษฎของ Clayton Alderfer

2. ความตองการดานสขอนามย (Hygiene Needs) ความตองการดานสขภาพเปนเรองทไม

เกยวกบงานททาแตมองคประกอบหนงของสภาพแวดลอมในการทางาน เชน นโยบายของบรษท

เมอใดทความตองการทางดานสขอนามยยงไมเปนทนาพอใจ ผลของงานทออกมากจะไมดเทาทควร

อยางไรกตาม แมวาความตองการทางดานสขอนามยเปนทนาพอใจ ผลของงานกไมจาเปนวาจะตอง

เปนทนาพงพอใจเสมอไป ซงมความคลายคลงกบความตองการทางกายภาพ, ความปลอดภย และ

การยอมรบตามทฤษฎของ Maslow ซงทง Herzberg และ Maslowตางเหนวา ตองไดรบการตอบสนองตอความตองการในระดบตากอน จงจะสามารถสรางแรงจงใจใหเกดความตองการในระดบทสงขนได

ทฤษฎท Frederick K. Herzberg ไดศกษาทาการวจยเกยวกบแรงจงใจในการทางานของบคคล เขา ได

ศกษาถงความตองการของคนในองคการ หรอการจงใจจากการทางาน โดยเฉพาะเจาะจง โดยศกษา

วาคนเราตองการอะไรจากงานคาตอบกคอ บคคลตองการความสขจากการทางาน ซงสรปไดวา

ความสขจากการทางานนน เกดมาจากความพงพอใจ หรอไมพงพอใจในงานททา โดยความพงพอใจ

หรอความไมพงพอใจในงานททานน ไมไดมาจากกลมเดยวกน แตมสาเหตมาจากปจจยสองกลม คอ

ปจจยจงใจ (Motivational Factors) และปจจยคาจนหรอปจจยสขศาสตร (Maintenance or Hygiene

Factors) 1. ปจจยจงใจ (Motivational Factors) เปนปจจยทเกยวของกบงานโดยตรง เพอจงใจใหคนชอบและรกงานทปฏบตเปนตวกระตน ทาใหเกดความพงพอใจใหแกบคคลในองคการใหปฏบตงานได

อยางมประสทธภาพมากยงขน เพราะเปนปจจยทสามารถตอบสนองความตองการภายในของบคคล

ไดดวย อนไดแก

Page 22: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

25 

 

1.1 ความสาเรจในงานททาของบคคล (Achievement) หมายถงการทบคคลสามารถทางานไดเสรจสน และประสบความสาเรจอยางด เปนความสามารถในการแกปญหาตาง ๆ การรจก

ปองกนปญหาทจะเกดขน เมอผลงานสาเรจจงเกดความรสกพอใจและปลาบปลมในผลสาเรจของงาน

นน ๆ

1.2 การไดรบการยอมรบนบถอ (Recognition) หมายถง การไดรบการยอมรบนบถอไมวาจากผบงคบบญชา จากเพอน จากผมาขอรบคาปรกษาหรอ จากบคคลในหนวยงาน การยอมรบ

นอาจจะอยในรปของการยกยองชมเชยแสดงความยนด การใหกาลงใจ หรอการแสดงออกอนใดทกอ

ใหเหนถงการยอมรบในความสามารถ เมอไดทางานอยางหนงอยางใดบรรลผลสาเรจ การยอมรบนบ

ถอจะแฝงอยกบความสาเรจในงานดวย

1.3 ลกษณะของงานทปฏบต (The Work Itself) หมายถงงานทนาสนใจ งานทตอง

อาศยความคดรเรมสรางสรรคทาทายใหลงมอทา หรอเปนงานทมลกษณะสามารถกระทาไดตงแตตน

จนจบโดยลาพงแตผ เดยว

1.4 ความรบผดชอบ (Responsibility) หมายถง ความพงพอใจทเกดขนจากการไดรบมอบหมาย ใหรบผดชอบงานใหม ๆและมอานาจในการรบผดชอบไดอยางเตมทไมมการตรวจ หรอ

ควบคมอยางใกลชด

1.5 ความกาวหนา (Advancement) หมายถง ไดรบเลอนขนเลอนตาแหนงใหสงขนของบคคลในองคการ การมโอกาสไดศกษาเพอหาความรเพมหรอไดรบการฝกอบรม

2. ปจจยคาจนหรอปจจยสขศาสตร (Maintenance or Hygiene Factors) หมายถง ปจจยทจะคาจนใหแรงจงใจ ในการทางานของบคคลมอยตลอดเวลา ถาไมมหรอมในลกษณะทไมสอดคลองกบ

บคคลในองคการบคคลในองคการจะเกดความไมชอบงานขน และเปนปจจยทมาจากภายนอกตว

บคคล ปจจยเหลานไดแก

2.1. เงนเดอน (Salary) หมายถง เงนเดอนและการเลอนขนเงนเดอนในหนวยงานนน

ๆ เปนทพอใจ ของบคลากรททางาน

2.2. โอกาสไดรบความกาวหนาในอนาคต (Possibility of Growth) หมายถง การทบคคลไดรบการ แตงตงเลอนตาแหนงภายในหนวยงานแลว ยงหมายถงสถานการณทบคคลสามารถ

ไดรบ ความกาวหนาในทกษะวชาชพดวย

Page 23: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

2.3 ความสมพนธกบผบงคบบญชาผใตบงคบบญชาและเพอนรวมงาน

(Interpersonal Relation Superior, Subordinate and Peers) หมายถง การตดตอไมวาจะเปนกรยาหรอวาจา ทแสดงถง ความสมพนธอนดตอกน สามารถทางานรวมกน มความเขาใจซงกนและกนอยางด

2.4 สถานะทางอาชพ (Status) หมายถง อาชพนนเปนทยอมรบนบถอของสงคมทมเกยรตและ ศกดศร

2.5 นโยบายและการบรการ (Company Policy and Administration) หมายถงการจดการและการ บรหารขององคการ การตดตอสอสารภายในองคการ

2.6 สภาพการทางาน (Working Conditions) หมายถง สภาพทางกายภาพของงาน

เชน แสง เสยง อากาศ ชวโมงการทางาน รวมทงลกษณะของสงแวดลอมอน ๆ เชน อปกรณ เครองมอ

เครองใช

2.7 ความเปนอยสวนตว (Personal life) ความรสกทดหรอไมด อนเปนผลทไดรบจาก

งานในหนาท เชน การทบคคลถกยายไปทางานในทแหงใหม ซงหางไกลจากครอบครว ทาใหไมม

ความสข และ ไมพอใจกบการทางานในทแหงใหม

2.8 ความมนคงในการทางาน (Security) หมายถง ความรสกของบคคลทมตอความมนคงในการ ทางาน ความยงยนของอาชพ หรอความมนคงขององคการ

2.9 วธการปกครองบงคบบญชา (Supervision-Technical) หมายถง ความสามารถของ ผบงคบบญชา ในการทางาน หรอความยตธรรมในการบรหาร

จากทฤษฎสองปจจย สรปไดวาปจจยทง 2 ดานน เปนสงทคนตองการ เพราะเปนแรงจงใจในการ

ทางาน องคประกอบทเปนปจจยจงใจเปนองคประกอบทสาคญ ทาใหคนเกดความสขในการทางาน

โดยมความสมพนธกบกรอบแนวคดทวา เมอคนไดรบการตอบสนองดวยปจจยชนดน จะชวยเพม

แรงจงใจในการทางาน ผลทตามมากคอ คนจะเกดความพงพอใจในงาน สามารถทางานไดอยางม

ประสทธภาพ สวนปจจยคาจน หรอสขศาสตรทาหนาทเปนตวปองกนมใหคนเกดความไมเปนสข หรอ

ไมพงพอใจในงานขน ชวยทาใหคนเปลยนเจตคตจากการ ไมอยากทางานมาสความพรอมทจะทางาน

นอกจากน Herzberg ยงไดอธบายเพมเตมอกวา องคประกอบทางดานการจงใจจะตองมคาเปนบวก

เทานน จงจะทาใหบคคลมความพงพอใจในการปฏบตงานขนมาได แตถาหากวามคาเปนลบ จะทาให

บคคลไมพงพอใจในงาน สวนองคประกอบทางดานการคาจน ถาหากวามคาเปนลบ บคคลจะไมม

ความรสก ไมพงพอใจในงานแตอยางใดเนองจากองคประกอบทางดานปจจยน มหนาทคาจนหรอ

Page 24: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

27 

 

ผลกระทบจากลกษณะบคคล (Impact of Personal Characteristics) ลกษณะงานและสถานททางานมผลกระทบตอความพงพอใจตองาน การปรบปรงงานและสภาพแวดลอมในการทางานอาจจะ

มสวนชวยในการเพมความพงพอใจตองานและผลผลต งานสามารถทาใหเกดความพงพอใจตอความ

ตองการในดานตาง ๆ เชน ความสาเรจ, ความสาเรจในชวต และ ความเปนผ ใหญ งานยงนามาซง

แรงจงใจทสาคญและคณลกษณะหลกของงาน นอกจากนน ลกษณะของแตละคนมผลตอความพงพอใจตองาน ไดแก

อาย (Age) คนทมอายนอยจะมความพงพอใจตองานในระดบทตากวาคนอายมาก คนทเรมงานใหม

ๆ มกผดหวงกบงานแรกเพราะพวกเขาไมไดรบความทาทายและความรบผดชอบอยางทพวกเขา

ตองการ ในเมอไมไดรบความประทบใจในงานแรก แลวทาไมเมออายมากขน ความพงพอใจทมตองาน

จงเพมขนตามไปดวย มขอสนนษฐานอย 3 อยาง คอ

1. คนทไมพงพอใจตองานททาอยจะลาออกและเปลยนงานบอยจนกวาจะพบงานทพอใจ

โดยไมสนใจวาจะตองเปลยนงานสกกครง

2. เมออายเพมมากขนกอดทนตอสถานการณตาง ๆ ไดมากขน ลกจางทอายมากเลกทจะไขวควาหาความสาเรจหรอความทายทายจากงาน แตจะคนหาความพงพอใจอยางอนทดแทน พวก

เขาจะไมคอยแสดงวาไมพอใจตองาน

3. คนทมอายมากมโอกาสทจะพบกบความสาเรจทตองการและความสาเรจในชวตจากหนาท

การงาน อายและประสบการณจะชวยเพมความมนใจ,ความสามารถ, ความนาเชอถอ และความ

รบผดชอบ ความรสกเหลานจะนาไปสความสาเรจ กลาวไดวา คนทมอายมากนาจะมงานทดกวาคน

อายนอย

เพศ (Gender) การวจยเกยวกบความแตกตางของเพศทมตอความพงพอใจตองานเปนสงทขดแยงกนและไมถกตอง นกจตวทยาสนนษฐานวาปจจยทสงผลกระทบตอความพงพอใจตองานอาจไมใชเพศ

แตเปนการทกลมงานหนง ๆ ประกอบดวยคนหลายประเภท เชน ในงานเดยวกน ผหญงมกจะไดรบ

คาตอบแทนตากวาผชาย และไดรบการสนบสนนนอยกวา ลกจางหญงสวนใหญมความเชอวาพวกเขา

Page 25: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

ตองทางานหนกกวาและตองโดดเดนจงจะมโอกาสไดรบรางวล องคประกอบเหลานเปนปจจยทสงผล

กระทบตอความพงพอใจทมตองานอยางชดเจน

เชอชาต (Race) ปกตแลวลกจางผวขาวจะมความพงพอใจตองานมากกวาลกจางทมผวส อยางไรก

ตาม กอนททกคนจะมความพงพอใจตองาน พวกเขาจะตองมงานทากอน มคนผวสและชนกลมนอย

อกเปนจานวนมากทยงไมมงานทา, มงานทไมแนนอน หรอหมดกาลงใจทจะหางานทาแลว คนอก

จานวนหนงทมงานประจาทาแลวกยงอยในสายงานระดบลางทไดรบคาตอบแทนตา มโอกาสทจะได

กาวหนาและประสบความสาเรจตา ดงนน ในขนตนจงสามารถสรปไดวายงมลกจางจานวนมากทยง

ไมพอใจและกาลงหางานใหมทใหคาตอบแทนทสงขน

ความสามารถในการรบร (Cognitive Ability) ไมไดเปนตวกาหนดความพงพอใจตองานทชดเจน แต

จะมความสาคญในการคดเลอกคนเขาทางานแตละประเภท งานบางชนดตองการคนทม

ความสามารถสง สตปญญาด แตหากคนททางานมความสามารถมากกวางานททาจะกอใหเกดความ

เบอหนายและไมพอใจ บางครงปจจยดงกลาวกสมพนธกบระดบการศกษา คนทมการศกษาดจะม

ความคาดหวงทสงดวย โดยเชอวาจะตองไดรบผดชอบและประสบความสาเรจ

ประสบการณการทางาน (Job Experience) ระหวางทดลองงาน ลกจางใหมคอนขางจะพอใจกบงาน

ชวงนเปนชวงทตนเตนและทาทาย ตองใชทกษะและความสามารถ งานดนาดงดดเปนเปนของใหม

ความพงพอใจขนตนจะลดลงไปถาพวกเขาไมไดรบผลตอบรบจากความกาวหนาและยนยน

ความสาเรจของพวกเขา หลงจากนนเปนเรองปกตทจะรสกทอแทเมอรสกวามความกาวหนาชา

มาก ความพงพอใจจะเพมขนตามจานวนปทมประสบการณในการทางานและมมากขนเรอย ๆ

ความสมพนธระหวางความพงพอใจตองานและระยะเวลาในการเกบสะสมประสบการณการทางาน

เหมอนกบการเปรยบเทยบความสมพนธกบอาย แตตางกนทการเรยกชอเทานน การไดแสดง

ทกษะ (Use of Skills) ลกจางจะมความสขในการทางานถาพวกเขามโอกาสไดแสดงความสามารถ

หากเงอนไขในการทางานหรอปฏกรยาของผ รวมงานไมตรงกบลกษณะงาน ความพงพอใจตองานกจะ ลดลงดวย

ความสอดคลองกบงาน (Job Congruence) เกยวของกบความสมพนธระหวางความตองการของงานกบคณสมบตของคนทางาน หากมความเหมาะสมกนระหวางทกษะและคณสมบตของคนทางานกบ

ความตองการของงาน กจะเกดความพงพอใจตองาน ในทางกลบกน หากไมมความเหมาะสมระหวาง

ความตองการของงานกบทกษะของคนทางาน กจะทาใหความพงพอใจตองานลดลง

Page 26: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

29 

 

ความยตธรรมในองคกร (Organizational Justice) ขนอยกบวาลกจางรบรอยางไรตอการดแลท

องคกรมให หากพวกเขารสกวาไมไดรบความยตธรรม กจะทาใหผลการทางาน, ความพงพอใจทมตองาน และความผกพนทมตอองคกรลดนอยลง กอใหเกดเปนความเครยด ความคบของใจ และหางาน

ใหมในทสด

บคลกภาพ (Personality) ลกจางทมความพงพอใจตองานจะสามารถปรบตวไดดและมอารมณท

มนคง ซงคณสมบตทงสองนนเปนสงททาใหเกดชองวาง(Alienation) และการควบคม (control) ลกจาง

ทรสกวาไดใกลชดและผ ทไดรบการดแลจะเกดความพงพอใจตองาน, ไดมสวนรวมในงาน และผกพน

กบองคกร บคลกลกษณะของคนกลม A ทสมพนธกบความพงพอใจตองานแบงไดเปน 2 อยาง คอ คน

ทไขวควาหาความสาเรจ (Achievement Striving) เปนพวกททางานอยางหนกและจรงจง มความพง

พอใจตองานและผลการทางาน กบคนทขาดความอดทน (Impatience / Irritability) เปนพวกทไมม

ความอดทน, โกรธงาย และไมเปนมตร มกจะไมพอใจตองาน ยงมความอดทนนอยเทาไร กจะมความ

พงพอใจตองานนอยเทานน นอกจากนน ระดบความพงพอใจจะเพมขนตามระดบความเชอมนของ

ลกจางทมตอองคกรไมวาจะเปนเรองของความยตธรรม, ความชวยเหลอเกอกล และความไววางใจ

ระดบของงาน (Occupational Level) ยงมสถานภาพหรอระดบการทางานสง กจะยงมความพงพอใจตองานมากยงขน มโอกาสบรรลสงทตองการไดมากกวา มความเปนอสระ ความทาทาย และความ

รบผดชอบทยงใหญ ความพงพอใจตองานนนแตกตางกนไปตามประเภทของงาน โดยมากผ ทมความ

พงพอใจสงจะเปนกลมเจาของกจการ, ชางเทคนค, ผ เชยวชาญ และผจดการ สวนผ ทมความพงพอใจ

ตองานในระดบตาจะเปนกลมผ ททางานโรงงาน,อตสาหกรรมการบรการ และธรกจขายปลก – สง เปนตน

Page 27: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

2.8 งานวจยในประเทศและตางประเทศทเกยวกบความขดแยง

2.8.1 เบตต (Betty, 1984 : 2810–A อางถงใน บงกช ยวนะเตมย. 2538 : 39) ไดทาการวจยเกยวกบความสมพนธระหวางวธแกความขดแยงของผจดการชายและหญงทมประสบการณใน

วทยาลยชมชนสหรฐอเมรกาโดยใชแบบสอบถามของ Thomas Kilmann Conflict Mode Instrument

ในการเกบขอมลการแกปญหาความขดแยง หรอการดาเนนการเมอมความขดแยงใน 5 ดาน คอ การ

เอาชนะ การรวมมอ การประนประนอม การหลกเลยง การปรองดอง ผลการศกษาพบวา วธการแก

ความขดแยงของผจดการเพศชายและเพศหญง ทมประสบการณ ในวทยาลยชมชนสหรฐอเมรกา ไม

มความแตกตางกน ในเรองความขดแยง 2.8.2 แบรดเลย (Bradley, 1984 : 66 อางถงใน อษามาศ ระยาแกว. 2538 : 41)ได

ทาการศกษาวจยเปรยบเทยบวธการทใชในการแกความขดแยงของผบรหารโรงเรยนระดบกลาง ทง

หญงและชายในเขตเมองดอนเวอร ผบรหารเลานน มไดใชวธแกไขความขดแยงวธใดวธหนงโดย

เฉพาะเจาะจง แตมกใชควบกนไปสดแลวแตกรณแวดลอมเปนใหญ

2.8.3 มแลมด และคณะ (Melamed, and others. 1999 : 10) ไดทาการวจยเกยวกบความรวมมอและการแกปญหาความขดแยงในการจดการศกษา โดยทาการศกษาในสถานศกษาระดบสง

(High Schools) จากนกการศกษา และผปกครองนกศกษาและผ มสวนรวม ผลปรากฏวาความ

ตองการทางดานพนฐาน เปนตนเหตของความขดแยงมากทสด สถานศกษาตองจดใหม การประชม

อภปราย เพอใหทราบขอมลพนฐานและความตองการของผปกครอง ผ มสวน-เกยวของ เพอรวมมอ

แกปญหาความขดแยง และจดการศกษาใหตอบสนองกบความตองการของนกศกษา และผ มสวน

เกยวของ

2.8.4 เฮนคน และคณะ (Henkin, and others. 1999 : 11) ไดทาการวจยเกยวกบยทธการจดการความขดแยงของครใหญ ในโรงเรยนทบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐานจากโรงเรยนขนาด

ใหญในเมองอบาน (Large Urban Schools) โดยศกษาถงกลยทธของวธการจดการความ-ขดแยงของ

ครใหญ และพฤตกรรมของครใหญในการแก ปญหาความขดแยง พบวา ผ บ รหารใ ช

กลยทธวธการจดการความขดแยง แบบการรวมมอรวมใจ(Collaborative) และแบบผสมผสานหรอ

บรณาการในการแกปญหา (Integrative Problem Solving)

Page 28: ทฤษฎีและผลงานว ิจัี่เกี่ยว ...dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/4331/4/บท...5 (b) ความคบข องใจ ซ งเก

31 

 

2.8.5 ความขดแยงระหวางบคคลในงานภาคเอกชนและภาคราชการ :การศกษาพฤตกรรม

การตอบสนองตอความขดแยงระหวางบคคลภายในและผลกระทบตองาน นายทรงชย พทธมาโนชญ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร (พ.ศ. 2544) พบวาขาราชการเกดความขดแยงกบระหวางบคคลในงาน

มากทสดรองลงมาเกดกบผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชาตามลาดบ

2.8.6. การศกษาความขดแยงในบรษทผ รบเหมากอสราง มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอม

เกลาธนบร นายศรชย โสมทองแดง(พ.ศ. 2547) ISBN 974-183-913-8

พบวาผจดการโครงการใหความสาคญกบผ รบเหมาชวงในเรองแรงงานมไมเพยงพอกบงาน

2.8.7. ธชไท โพธพก การเปรยบเทยบปญหาโตแยงและแนวทางแกไขปญหาระหวาง

ผ รบเหมาหลกกบผ รบเหมายอยงานระบบในงานกอสรางอาคารของงานระบบสญญาเดยวกบแยก

สญญา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร(พ.ศ.2546)ISBN974-358-414-5

พบวาความถและความรนแรงของปญหาโตแยงระหวางผ รบเหมาหลกกบผ รบเหมายอยงานระบบโดย

รวมอยในระดบเลกนอย

2.8.8. การบรหารความขดแยงในงานกอสรางโครงการชลประทาน กรณศกษา:โครงการ

ชลประทาน จงหวดเชยงใหมและลาพน มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร นายปยพนธ สาย

เมฆ(พ.ศ.2548)ISBN974-184-983-4

พบวาผควบคมงาน มระดบความขดแยงเฉลยสงสด รองลงมาเปนหวหนางานและราษฎรทมสวนได

สวนเสยตามลาดบ

2.8.9. การเปรยบเทยบรปแบบการจดการความขดแยงระหวางผ รบเหมากอสรางเมอม

ความขดแยงกบทปรกษาโครงการและรปแบบการจดการความขดแยง ระหวางผ รบเหมางานกอสราง

เมอมความขดแยงกบผ รบเหมาชวง และการศกษาสาเหตของความขดแยงระหวางผ รบเหมางาน

กอสราง เมอมความขดแยงกบทปรกษาโครงการและรปแบบการจดการความขดแยง ระหวาง

ผ รบเหมางานกอสรางเมอมความขดแยงกบผ รบเหมาชวง สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (พ.ศ.

2550)ผลการศกษาเชงปรมาณพบวา  รปแบบการจดการความขดแยง  (Conflict management styles)  ของผ รบเหมางานกอสรางเมอมความขดแยงกบทปรกษาโครงการ  และรปแบบการจดการความขดแยงของผ รบเหมางานกอสรางเมอมความขดแยงกบผ รบเหมาชวงไดแก  รปแบบการจดการความขดแยงแบบชนะทงสองฝาย  (Integrating)  แบบหลกเลยง  (Avoiding)  แบบเผดจการ (Dominating) แบบยอมใหอกฝายหนง (Obliging) และแบบประนประนอม (Compromising)