กฏหมายส าหรบนกศกษาพยาบาล

โดย

นางวารณ สรนวงศ

อดตทปรกษากฎหมายของสภาการพยาบาล

โทรศพท ๐๘๑ ๘๑๗ ๗๔๒๐

ความรเกยวกบกฏหมายทวไป

กฎหมาย คอ กฏเกณททรฐหรอผมอ านาจก าหนดขน เพอควบคมความประพฤตของมนษยทอาจกอใหเกดความไมเปนระเบยบเรยบรอยในสงคม หากผใดฝาฝนจะตองไดรบโทษ

* ลกษณะหรอองคประกอบทส าคญของกฎหมาย 1. ตองเปนระเบยบ กฎเกณท ขอบงคบทใชบงคบโดยทวไปในสงคม 2. ก าหนดขนโดยรฐหรอผมอ านาจในองคกร 3. เพอควบคมความประพฤต / บงคบพฤตกรรมของมนษย 4. ตองมสภาพบงคบ

ความรเกยวกบกฎหมายทวไป (ตอ)

• ระบบของกฎหมาย

1.กฎหมายลายลกษณอกษร (Civil Law )• เปนการจดระบบโดยน าค าพพากษาของศาลและ

การตความนกปราชญทางกฎหมายจนไดกฎหมาย

ทมการบนทกเปนลายลกษณอกษร เชน ไทย ญปน

อตาล เยอรมน ฝรงเศส

ความรเกยวกบกฎหมายทวไป (ตอ)ล าดบชนหรอศกดของกฎหมายลายลกษณอกษร - รฐธรรมนญ - ประมวลกฎหมาย - พระราชบญญต - พระราชก าหนด - พระราชกฤษฏกา - กฎกระทรวง - ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศ ค าสง - กฎหมายทออกโดยองคกรปกครองตนเอง เชน ขอบญญต เทศบญญต

ความรเกยวกบกฎหมายทวไป (ตอ)

2. จารตประเพณ ( Commmon Law ) - มระบบพพากษาอาศยจากคดทคลายกนและผพพากษาคนกอนตดสนใว

- สรางเกณฑพจารณาคดโดยจดตงศาลและสงผพพากษาไปตดสนคดทวประเทศ จนเกดเปนเกณฑ / บรรทดฐาน

- เปนค าตดสนของผพพากษาทปฏบตสบตอกนมา เชนอนเดย ออสเตรเลย นวซแลนด องกฤษ สหรฐฯ

ความรเกยวกบกฎหมายทวไป (ตอ)

• ประเภทของกฎหมาย 1. กฎหมายมหาชน (public law) เปนกฎหมายทก าหนดความสมพนธของรฐ/หนวยงานของรฐกบประชาชนทรฐมอ านาจปกครองและอยเหนอประชาชน เพอความสงบสขของประชาชนและความมงคงของประเทศ

2. กฎหมายเอกชน (Private law) เปนกฎหมายทก าหนดความสมพนธระหวางเอกชนดวยกน หรอรฐและรฐวสาหกจทด าเนนธรกจแบบเอกชน(การทองเทยว ฯ

การบนไทย) มอ านาจเทาเทยมกน

ความรเกยวกบกฎหมายทวไป (ตอ)

3. กฏหมายระหวางประเทศ (International law) เปนกฎหมายทก าหนดความสมพนธระหวางประเทศเอกราช โดยมขอตกลงหรอสนธสญญาระหวางประเทศ

การบงคบใชกฏหมาย

• ใชกบประชาชนทกคนและคนตางดาวทอยในอาณาเขตไทย ยกเวน พระมหากษตรย ประมขของรฐตางประเทศและขาราชบรพารทเยยมเยยนทางการทต สมาชกในสถานทตและบรวาร

• ครอบคลมราชอาณาจกรไทย (ผนดน พนน า ทะเล อากาศ เรอไทยและอากาศยานไทย)

• กรณปกตใชบงคบตามวนททระบไวในกฎหมายนน ถาไมระบใหถอวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา

• กรณเรงดวน ใหใชบงคบไดทนทในวนทประกาศในราชกจจาฯ

การยกเลกกฏหมาย

• การยกเลกโดยชดแจง เชน ยกเลกตามวนทกฎหมายระบ / ยกเลกโดยกฎหมายใหมทมศกดเทากนหรอสงกวา / รฐสภาไมอนมตพระราชก าหนด

• การยกเลกโดยปรยาย เชน กฎหมายเรองเดยวกนสองฉบบ แตมขอความขดแยงกน

- ถาศกดเทากน กฎหมายเกากจะถกยกเลก

- ถาศกดตางกน กฏหมายทมศกดต ากวาจะถกยกเลก

กฏหมายแพง

1. กฎหมายแพง - เปนกฎหมายเอกชน - ทงสองฝายตกลงท าสงหนงสงใด - ความเสยหายเปนเรองเฉพาะตว

2. ลกษณะของกฎหมาย - ก าหนดความสมพนธระหวางเอกชนกบเอกชน - เกยวของกบชวตตงแตเกดจนตาย

กฎหมายแพง (ตอ)

3. ความผกพนทางแพง - ความสมครใจของคกรณ - นตกรรมสญญา4. ความรบผดทางแพง - ความรบผดตามสญญา - ความรบผดจากการละเมด - พรบ.วาดวยความรบผดทางละเมดของเจาหนาท ฯ

กฎหมายแพง (ตอ)

3. ความผกพนทางแพง - ความสมครใจของคกรณ

- นตกรรมสญญา

4. นตกรรม คอการกระท าของบคคลดวยความสมครใจและถกตองตามกฎหมาย มงใหเกดการเปลยนแปลง โอน สงวน

หรอระงบสทธระหวางบคคล

กฎหมายแพง (ตอ)

• ความสามารถของบคคล• ผเยาว (ยงไมบรรลนตภาวะ) ตองไดรบความยนยอมจากผแทนโดยชอบ

ธรรม (บดามารดาหรอผปกครอง)

- ถาไมไดรบความยนยอมจะเปนโมฆยะจนกวาผเยาวหรอผแทนโดยชอบธรรมจะบอกเลกนตกรรมในภายหลง

- ถารเหนการท านตกรรมของผเยาวแลวไมทกทวง ถอวาใหความยนยอมโดยปรยาย

ผเยาวท านตกรรมเองโดยไมตองไดรบความยนยอม

• นตกรรมทท าใหผเยาวไดรบประโยชนฝายเดยวโดยไมมเงอนไขผกพนใด ๆ เชน รบของทมผใหโดยเสนหา

• นตกรรมทผเยาวตองกระท าเองเฉพาะตว เชน การท าพนยกรรมเมออายครบ 15 ปบรบรณ ขนไป

• นตกรรมทสมควรแกฐานะและจ าเปนแกการด ารงชพ เชน การซออาหาร เครองดมและของใชในชวตประจ าวน การวาจางรถไปโรงเรยน

• การจ าหนายทรพยสน ประกอบธรกจการคาหรอสญญาจางแรงงานทผแทนโดยชอบธรรมไดอนญาตหรอยนยอมผเยาวกระท าตอเนองได

กฎหมายแพง (ตอ)

• คนไรความสามารถ คอ คนวกลจรต (บคคลทสมองพการหรอจตใจผดปกตโดยมอาการหนกขนาดเสยสตพดไมเขาใจและไมรผดชอบชวด) หรอบคคลทอยในภาวะผก หากท านตกรรมโดยไมไดรบความยนยอมจากผอนบาลกอนถอวาเปนโมฆยะ

• นตกรรมบางอยาง (การสมรส และการท าพนยกรรม) หากคนไรความสามารถหรอผอนบาลท ากเปนโมฆะ

กฎหมายแพง (ตอ)

• คนเสมอนไรความสามารถ คอ บคคลทไมสามารถจดการงานไดเอง หรอจดกจการในทางเสอมเสยแกทรพยสนของตนหรอครอบครว หรอไมสามารถท างานไดเนองจากมเหตบกพรอง คอกายพการ(พการทางสมอง / อมพาต) จตฟนเฟอน ประพฤต สรยสราย เสเพล เสพสรามนเมาหรอยาเสพตดจนเปนนสยและเลกไมได มอาการมนเมาไมเหลอสภาพปกต

• ท านตกรรมโดยไมไดรบความยนยอมจากผพทกษ ถอวาเปนโมฆยะ

กรณผเสยหายถงแกความตาย

1. คาปลงศพและคาใชจายอนจ าเปนอยางอน

2. คาขาดไรอปการะตามกฎหมาย

3. คาขาดแรงงาน

กรณผเสยหายไมถงแกความตาย

1. คารกษาพยาบาล

2. คาขาดประโยชนท ามาหาไดในระหวางเจบปวย

3. คาเสยความสามารถประกอบการงานในอนาคต

4. คาเสยหายอนทไมใชตวเงน

กฏหมายอาญา

1.กฎหมายอาญา - เปนกฎหมายมหาชน

- เปนกฎหมายรกษาความสงบเรยบรอยของบานเมอง

- เปนกฎหมายทควบคมบคคลมใหละเมดสทธผอน

- เปนกฏหมายวาดวยการกระท าผดและก าหนดโทษ

กฎหมายอาญา (ตอ)

2. ลกษณะความผดทางอาญา - เปนกฎหมายทชดแจง

- เปนกฎหมายทไมมผลยอนหลง

3. ความผดทางอาญา - ความผดตอแผนดน

- ความผดตอสวนตว

กฎหมายอาญา (ตอ)

4. โทษทางอาญา - ประหารชวต

- จ าคก

- กกขง

- ปรบ

- รบทรพยสน

กฎหมายอาญา (ตอ)

5. ความรบผดทางอาญา - การกระท าโดยเจตนา - การกระท าโดยประมาท

6. ขอยกเวนไมตองรบผดทางอาญา - การปองกนโดยชอบดวยกฎหมาย - ผเสยหายยนยอมใหกระท า - กฎหมายประเพณ - กฏหมายอน

กฎหมายอาญา (ตอ)7. การปฏบตการพยาบาลกบความผดทางอาญา

การไมชวยเหลอหรอปฏเสธการประกอบวชาชพ

มาตรา 374 (1 เดอน / 1,000 บาท )- เหนผอนตกอยในอนตรายแหงชวต

- ตนอาจชวยไดโดยไมกลวอนตรายแกตนหรอผอน

- ไมชวยตามความจ าเปน

ประกอบวชาชพโดยผปวยไมยนยอมมาตรา 309 (3 ป / 6,000 บาท)

- บงคบขมขนใจผอนใหกระท าหรอไมกระท าหรอจ ายอมตองกระท าการรกษา

- ท าใหกลววา จะเกดอนตรายตอชวต เสรภาพ ชอเสยงหรอทรพยสน หรอ

- ใชก าลงประทษรายจนผถกขมขนใจตองกระท า/ไมกระท าการนน/จ ายอมตอสงนน

ประกอบวชาชพโดยผปวยไมยนยอม (ตอ)มาตรา 310 (3 ป / 6,000 บาท)

• หนวงเหนยวหรอกกขง

• ปราศจากเสรภาพ

ถาตายหรออนตรายสาหส(อาจมโทษฐานท ารายรางกายอก)มาตรา 290 มาตรา 297หรอมาตรา 298

ความผดฐานทอดทงหรอปลอยปละละเลยผปวย

มาตรา 307 3 ป/ 6,000 บาท

• มหนาทตามกฎหมายหรอสญญา ตองดแลผทพงตนเองไมไดเพราะอาย ความเจบปวย กายพการ/จตพการ

• ทอดทงโดยนาจะเกดอนตรายถงชวต

มาตรา 373 (500 บาท)

• ปลอยปละละเลยใหผวกลจรตออกไปเทยวโดยล าพง

ความผดฐานเปดเผยความลบมาตรา 323 (6 เดอน / 1,000 บาท)

• ลวงรความลบของผอนโดยเหตทประกอบวชาชพ

• เปดเผยความลบในประการทนาจะเกดความเสยหายแกผหนงผใด

ความผดฐานประมาท

มาตรา 59 วรรค 4

- กระท าโดยไมเจตนา

- กระท าโดยปราศจากความระมดระวงซงบคคลในภาวะเชนนนจกตองมตามวสยและพฤตการณ

- ผกระท าอาจใชความระมดระวงได แตหาไดใชใหเพยงพอไม

ความผดฐานประมาท (ตอ)

ผปวยไดรบอนตรายเลกนอย มาตรา 390 ( 1 เดอน/ 1,000 บาท

- กระท าโดยประมาท

- เปนเหตใหผอนไดรบอนตรายแกกายและจตใจ

ผปวยไดรบอนตรายสาหส มาตรา 300 (3 ป / 6,000 บาท)

- ตาบอด หหนวก ลนขาดหรอเสยฆานประสาท

- เสยอวยวะสบพนธหรอความสามารถสบพนธ

- เสยแขน ขา มอ เทา นวหรออวยวะอน- หนาเสยโฉมอยางตดตว- แทงลก- จตพการอยางถาวร- ทพพลภาพหรอเจบปวยเรอรงซงอาจถงชวต- ทพพลภาพหรอเจบปวยดวยอาการทขเวทนาเกนกวา 20 วนหรอจนประกอบกรณยกจตามปกตไมไดเกนกวา 20 วน

ผปวยไดรบอนตรายถงแกความตายมาตรา 291 (10 ป / 20,000 บาท) - กระท าโดยประมาท

- เปนเหตใหผอนถงแกความตาย

ความผดฐานท าหรอรบรองเอกสารอนเปนเทจ

ท าค ารบรองเปนเทจ มาตรา 269 (2 ป / 4,000 บาท)- เปนผประกอบวชาชพ- ท าค ารบรองเอกสารอนเปนเทจ ปลอมเอกสาร มาตรา 264 วรรคสอง ( 3 ป / 6,000 บาท)- กรอกขอความลงในแผนกระดาษหรอวตถใด- มลายมอชอของผอนโดยไมรบความยนยอม/ฝาฝนค าสงของผอน- น าไปใชในกจการทอาจเกดความเสยหายแกผหนงผใด/ประชาชน

ความผดฐานท าใหแทงลก

มาตรา 301 (3 ป / 6,000 บาท)

- ท าใหตนเองแทงลก หรอ

- ยอมใหผอนท าใหตนแทงลก

ความผดฐานท าใหแทงลก(ตอ)

มาตรา 302

- ท าใหหญงแทงลกโดยหญงยนยอม (5 ป / 10,000 บาท)

- ถาการกระท านนเปนเหตใหหญงไดรบอนตรายสาหสอยางอนดวย (7 ป / 14,000 บาท)

- ถาการกระท านนเปนเหตใหหญงถงแกความตาย( 10 ป / 20,000 บาท)

มาตรา 305 (ไมมความผด) แพทยกระท าตามมาตรา 301และมาตรา 302 โดย- จ าเปนตองท าเพอสขภาพของหญงนน หรอ- หญงมครรภ เนองจากการกระท าความผดอาญาตาม มาตรา 276 มาตรา 277 มาตรา 282 มาตรา 283หรอมาตรา 284