Upload
others
View
10
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
บทท� 4
ผลการวเคราะหขอมล
ในการศกษานาเสนอผลการวจย เร�อง ความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบกลไกชมชนในการ
จดการปญหาชางปาในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ผวจยขอเสนอ
ผลการวเคราะหขอมลตามลาดบดงน�
1. สญลกษณท�ใชในการวเคราะหขอมล
2. การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล
3. ผลการวเคราะหขอมล
สญลกษณท�ใชในการวเคราะหขอมล
สญลกษณท�ใชในการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลและการแปลความหมายของ
การวเคราะหในคร� งน� เพ�อใหเกดความเขาใจท�ตรงกน ผวจยไดกาหนดสญลกษณดงตอไปน�
X แทน คาคะแนนเฉล�ย
S.D. แทน คาความเบ�ยงเบนมาตรฐาน
n แทน จานวนคนในกลมตวอยาง
การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล
การวจยคร� งน� ผวจยไดนาเสนอผลการวเคราะหขอมลตามลาดบข�นตอนดงตอไปน�
ตอนท� 1 บรบทของพ�นท�อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร
ตอนท� 2 ขอมลพ�นฐานของผตอบแบบสอบถาม
ตอนท� 3 ความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบวธการแกไขปญหาชางปาในเขตรกษาพนธ
สตวปาเขาสอยดาว อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร
ตอนท� 4 ความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชนในการแกไขปญหา
ชางปาใน เขตอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร
ผลการวเคราะหขอมล
ตอนท� 1 บรบทของพ�นท�อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร
ในการศกษาเร�อง ความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบกลไกชมชนในการจดการปญหา
ชางปาในเขตอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร มบรบทแวดลอมท�เก�ยวของกบการวเคราะหตความ
ขอมลในพ�นท� ดงน�
47
ลกษณะท�วไปของพ�นท�อาเภอสอยดาว
อาเภอสอยดาว เดมข�นอยในเขตการปกครองอาเภอโปงน� ารอน จงหวดจนทบร แตเน�องจาก
เขตการปกครองของอาเภอโปงน� ารอนกวางขวางมาก การตดตอราชการของราษฎรและใหบรการ
ของทางราชการเปนไปดวยความยากลาบากและไมท�วถง เพ�อบรรเทาความเดอดรอนของราษฎร
และอานวยความสะดวกใหแกราษฎรท�อยหางไกล กระทรวงมหาดไทยจงไดประกาศต�งก�งอาเภอ
สอยดาวข�น โดยมผลเปนก�งอาเภอต�งแตวนท� 1 มกราคม 2531 (อาเภอสอยดาว. 2532 : 7)
ตอมาเม�อวนท� 8 กมภาพนธ 2532 ไดรบอนมตเงนงบประมาณจากกรมการปกครองเปน
คากอสรางอาคารท�วาการอาเภอพรอมบานพกขาราชการ เปนเงน 3,818,700 บาทโดยกอสรางในท�ดน
ของนางยง ลออสทธ� ภรมย ท�ไดบรจาคท�ดนจานวน 78 ไร เพ�อใชเปนสถานท�กอสรางศนยราชการ
ก�งอาเภอสอยดาว ท�ดนต�งอยท�หม 1 ตาบลปะตง อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร นอกจากน� มผมจต
ศรทธาบรจาคเงนสมทบในการกอสรางอก จานวน 495,000 บาท และใหเปดใหบรการประชาชน
มาต�งแตวนท� 12 มถนายน 2532 เปนตนมา (อาเภอสอยดาว. 2532 : 7)
เม�อวนท� 9 เมษายน 2535 ไดมพระราชกฤษฎกายกฐานะก�งอาเภอสอยดาวตามประกาศ
พระราชกจจานเบกษา เลมท� 109 ตอนท� 45 ลงวนท� 9 เมษายน 2535 มฐานะเปนอาเภอต�งแตวนท� 9
พฤษภาคม 2535 (อาเภอสอยดาว. 2532 : 7)
เม�อพจารณาถงทาเลท�ต�งของอาเภอสอยดาว ต�งอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของจงหวด
จนทบร หางจากจงหวดจนทบร 72 กโลเมตร มพ�นท� 770.948 ตารางกโลเมตร หรอ 481,842.5 ไร
และหางจากกรงเทพมหานคร 300 กโลเมตร เปนอาเภอชายแดนตดตอกบประเทศสาธารณรฐ
ประชาธปไตยกมพชา มเขตตดตอดงน�
ทศเหนอ ตดตอกบ อาเภอวงสมบรณและอาเภอคลองหาด จงหวดสระแกว
ทศใต ตดตอกบ อาเภอโปงน�ารอน จงหวดจนทบร
ทศตะวนออก ตดตอกบ พระตะบองประเทศสาธารณรฐกมพชา อาเภอพนมปรก
ทศตะวนตก ตดตอกบ อาเภอแกงหางแมวและอาเภอเขาคชฌกฏ จงหวดจนทบร
ในทวงทานองเดยวกนอาเภอสอยดาว มลกษณะภมประเทศโดยรวม เปนท�ราบสลบภเขา
มเทอกเขาสอยดาวเปนภเขาท�สงท�สดของอาเภอสอยดาว อยดานทศตะวนตกของอาเภอและลดหล�น
ลงมาเปนท�ราบสลบเนนเขาไปทางทศตะวนออกจนจรดชายแดนไทย-กมพชา อาเภอสอยดาว มลกษณะ
อากาศท�เยนสบายตลอดป ม 3 ฤด คอฤดฝน อยในชวงเดอนพฤษภาคม – ตลาคม เปนฤดของมรสม
ตะวนตกเฉยงใต อากาศจะชมช�นและมฝนตกชกตลอดฤดฝน ฤดหนาวอยในชวงเดอนตลาคม –
กมภาพนธ เปนฤดของลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ มอากาศหนาวเยนและแหงแลง สวนฤดรอน
อยในชวงเดอนกมภาพนธ – พฤษภาคม อากาศรอนอบอาวในชวงเดอนเมษายน (อาเภอสอยดาว.
2559 : 8)
48
จานวนประชากรของอาเภอสอยดาว มจานวนท�งส�น 65,574 คน เปนชาย 33,049 คน เปน
หญง 32,525 คน มจานวนบานท�งส�น 25,493 ครวเรอน สวนใหญอพยพมาจากภาคตาง ๆ ของประเทศ
ไทย ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รอยละ 50 ภาคกลางรอยละ 20 ภาคเหนอรอยละ 10 นอกน�นเปนคน
พ�นท�มาต�งถ�นฐานอยเดมรอยละ 20 ภาษาท�ใชเปนภาษาอสาน ภาษาไทยกลาง และภาษาเขมร แบง
เขตการปกครองออกเปน 5 ตาบล 70 หมบาน (อาเภอสอยดาว. 2559 : 8)
การแบงเขตการปกครองของอาเภอสอยดาวแบงเปน 5 ตาบล 70 หมบาน ไดดงน�
1. ตาบลปะตง แบงเขตการปกครองออกเปน 11 หมบาน
2. ตาบลทรายขาว แบงเขตการปกครองออกเปน 13 หมบาน
3. ตาบลสะตอน แบงเขตการปกครองออกเปน 12 หมบาน
4. ตาบลทงขนาน แบงเขตการปกครองออกเปน 16 หมบาน
5. ตาบลทบชาง แบงเขตการปกครองออกเปน 18 หมบาน
สาหรบการปกครองสวนทองถ�น ท�อยในเขตท�ต�งในอาเภอสอยดาวน�น มเทศบาล 2 แหง
คอเทศบาลตาบลทรายขาวและเทศบาลตาบลทบชาง นอกจากน�แลวอาเภอสอยดาวยงมองคการบรหาร
สวนตาบล 4 แหง คอองคการบรหารสวนตาบลปะตง องคการบรหารสวนตาบลทรายขาว องคการ
บรหารสวนตาบลสะตอนและองคการบรหารสวนตาบลทงขนาน
สภาพปญหาของอาเภอสอยดาวท�มมาต�งแตอดต สรปไดดงน� (อาเภอสอยดาว. 2559 : 9)
1. ปญหาการขาดแคลนน� าเพ�อบรโภคและการเกษตรในฤดแลง โดยสภาพท�วไปของอาเภอ
สอยดาวไมมแหลงน�าธรรมชาตขนาดใหญ มเพยงลาคลองเลก ๆ และลาราง จะมเฉพาะฤดฝนพอถง
เดอนมกราคมหรอกมภาพนธ น� าในลาคลองเหลาน� จะเร�มแหงขอดกระทบตอการอปโภค-บรโภค
การเกษตรและการพฒนาแหลงน�ามขอจากดเน�องจากสภาพภมประเทศมระดบแตกตางกนมาก
การระบายน�าทาไดยากตองใชงบประมาณลงทนสง และยงไมมงบประมาณในการกอสราง
2. ปญหาการสรางอางเกบน� าคลองตาพลาย อางเกบน� าคลองตาพลาย ต�งอย หมท� 1 ตาบล
ปะตงและหมท� 5 ตาบลทรายขาว พ�นท�อางเกบน� าครอบคลมพ�นท�ประมาณ 487 ไร พ�นท�ชลประทาน
ครอบคลมพ�นท�สองฝ�งตามแนวลาคลองตาพลาย ทางทายอางเกบน� าในเขตตาบลปะตงและตาบล
ทรายขาวรวมพ�นท�ประมาณ 2,000 ไร ชนดของเข�อนเปนการออกแบบเบ�องตนเปนแบบเข�อนดน
ความกวางสนเข�อนดน ประมาณ 8 เมตร ความยาวสนเข�อนดนประมาณ 600 เมตร ความจอางเกบ
น� าคลองตาพลาย ท�ระดบน� าเกบกกได 5.09 ลานลกบาศกโลเมตร แตปรากฏวาอางเกบน� าคลองตาพลาย
มหวงานเปนเข�อนดน มรายงานการศกษา ป 2547 และศกษาผลกระทบ สวช.ป 2549 ออกแบบสารวจ
ป 2551 อยในแผนของกรมชลประทาน งบ 280 ลานบาทและบรเวณพ�นท�น�าทวมบางสวนอยในเขต
รกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว
49
3. ปญหาประชาชนบางสวนไมมไฟฟาใช ประชาชนบางสวนในพ�นท�อาเภอสอยดาวยงไมม
ไฟฟาพ�นฐานใช เพราะประชาชนสรางบานพกอาศยในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว จงไมสามารถ
ปกสายไฟฟาเขาไปในพ�นท�ได มบางสวนไดรบการแกไขโดยจดทาระบบไฟฟาพลงงานแสงอาทตย
ซ� งไมพอเพยงสาหรบประชาชนท�จะใชงาน ซ� งในขณะน�กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช
ไดอนญาตใหดาเนนโครงการขยายเขตไฟฟาเขาหนวยพทกษปาบานคลองพอก ระยะทางประมาณ
7,800 เมตร ใชงบประมาณท�งส�น 5,772,751.81 บาท ซ� งในขณะน� งบประมาณไมเพยงพอ จงดาเนนการ
ชวงแรก (อยระหวางดาเนนการ) ระยะทางประมาณ 4 กโลเมตร ซ� งจะทาใหประชาชนในพ�นท�ไดรบ
ประโยชนดวย จานวน 1 หมบาน คอ หมท� 18 ตาบลทบชาง มผไดรบประโยชน 508 คน จานวน
160 หลงคาเรอน โดยมงบประมาณท�ตองดาเนนการ จานวน 3,058,823.36 บาท โดยใชเงนจากงบกลาง
รายการเงนสารองจายเพ�อฉกเฉนหรอจาเปนของรองนายกรฐมนตร ประจาป 2554 จานวน 2,400,100
บาท และเทศบาลตาบลทบชาง สนบสนนงบประมาณ จานวน 660,000 บาท
4. ปญหาราคาผลผลตตกต�าเน�องจากอาเภอสอยดาวมพ�นท�ปลกมนสาปะหลงเปนจานวน
179,552 ไร โดยเกษตรกรจะเร�มเกบเก�ยวผลผลตมนสาปะหลงเร�มต�งแตเดอนพฤศจกายนถงเดอน
เมษายน ของทกป และหากปใดราคามนสาปะหลงตกต�า เกษตรกรจะออกมาปดถนนสาย 317 จนทบร-
สระแกว ประทวงบรเวณเขตรอยตอระหวางอาเภอสอยดาว ดานเขาแหลม กบอาเภอวงน� าเยน จงหวด
สระแกว
เม�อพจารณาภมนเวศของอาเภอสอยดาวมเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวเดมมช�อวา
ปาสงวนเขาสอยดาว อาจเน�องมาจากเปนภเขาท�มความสงมาก ประมาณ 1,675 เมตร จากระดบน� าทะเล
โดยการบอกเลาจากผสงอายวาคาวาเขาสอยดาวน�นเกดจาก ในเวลากลางคนจะเหนดวงดาวอยใกล
ยอดเขา เพราะภเขาสงมากทาใหการมองเหนวาดาวอยใกลมาก ทาใหเหมอนเราสามารถนาไมมา
สอยดาวได อาจจะหยบหรอจบดวงดาวไดในเวลากลางคน ตอมาปาสงวนเหลาน� ถกราษฎรบกรก
ลกลอบตดไมทาลายปาและลกลอบลาสตวปากนอยเสมอ เน�องจากพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต
ไมรดกมพอท�จะเอาผดแกผทาลายปาและสตวปาได จงทาใหโอกาสลกลอบทาลายทรพยากรกน
อยางไมมท�ส�นสด กรมปาไมไดพจารณาเหนวาหากปลอยไวใหเปนปาสงวนอยางเดม นบวนปาจะ
หมดไป สตวปาหลายชนดท�มอยในปาแหงน� กจะถกลาสญพนธไปดวยทางกรมปาไม จงไดเขาไป
ดาเนนงานจดต�งเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวเม�อป พ.ศ. 2508 ในพ�นท�ปาสงวนเขาสอยดาว
โดยไดทาการสารวจเบ�องตน เพ�อใหทราบถงชนด ปรมาณของสตวปา สภาพของแหลงน� า แหลง
อาหาร ตลอดจนความเหมาะสมในการท�จดใหเปนเขตรกษาพนธสตวปา ผลจากการสารวจในขณะน�น
พบวาเปนแหลงท�มความเหมาะสมตอการจดใหเปน เขตรกษาพนธสตวปาอยางย�ง กรมปาไมจงได
ดาเนนการเพ�อออกพระราชกฤษฎกากาหนดใหเปนเขตรกษาพนธสตวปา ปจจบนมช�อวาเขตรกษา
พนธสตวปาเขาสอยดาว (เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 8)
50
ตอมาเม�อป พ.ศ. 2514 ซ� งเปนระยะเวลาท�มการดาเนนงานเพ�อออกพระราชกฤษฎกาอยน�น
ทางราชการไดออกสมปทานระยะยาว 30 ป ใหแกบรษทศรมหาราชา จากด สาเหตเน�องมาจากท�ทาง
ราชการไดออกสมปทานดงกลาวแกบรษทศรมหาราชา จากด ดงน�นชมรมอนรกษทรพยากรธรรมชาต
และส�งแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร จงไดมหนงสอรองเรยนคดคานการขอสมปทานตอ
คณะปฏวต เม�อวนท� 14 กมภาพนธ 2515 ซ� งเปนผลใหสภาบรหารของคณะปฏวตไดลงมตใหเพกถอน
พ�นท�ปาบรเวณเขาสอยดาวออกจากเขตปาสมปทานแลวประกาศพระราชกฤษฎกากาหนดปาเขาสอยดาว
ใหเปนเขตรกษาพนธสตวปา ตามประกาศของคณะปฏวต ฉบบท� 200 ลงวนท� 26 สงหาคม 2515
กาหนดใหปาเขาสอยดาวเปนเขตรกษาพนธสตวปา ประกาศในราชกจจานเบกษาเลมท� 89 ตอนท�
132 ลงวนท� 4 กนยายน 2515 มพ�นท�ประมาณ 465,637 ไร ในภายหลงไดมประกาศในราชกจจา
นเบกษา เพกถอนพ�นท�บางสวนของเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว ในทองท�ตาบลตะเคยนทอง
อาเภอเขาคชฌกฏ อาเภอมะขาม จงหวดจนทบร
เม�อวนท� 24 กนยายน 2541 โดยกรมพฒนาและสงเสรมพลงงานกระทรวงวทยาศาสตร
เทคโนโลยและส�งแวดลอม มความจาเปนตองใชพ�นท�ในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวบางสวน
ในทองท�ตาบลตะเคยนทอง ก�งอาเภอเขาคชฌกฏ อาเภอมะขาม จงหวดจนทบร ตามท�กาหนดไวใน
ประกาศของคณะปฏวต (พ.ศ. 2515) เพ�อดาเนนการกอสรางเข�อนไฟฟาพลงน� า คลองทงเพล อนเปน
โครงการพระราชดารและโครงการอเนกประสงคจงไดมพระราชกฤษฎกาเพกถอนพ�นท�เขตรกษา
พนธสตวปาเน�อท�ประมาณ 35 ไร พ.ศ. 2535 ต�งอาเภอเขาคชฌกฏ เม�อ พ.ศ. 2536 และต�งอาเภอ
แกงหางแมว เม�อ พ.ศ. 2538 ตามประกาศในพระราชกจจานเบกษาเลม 115 ตอนท� 64ก ลงวนท� 24
กนยายน 2541 เหลอพ�นท�ประมาณ 465,602ไร (เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2541 : 9)
ท�ต�งในเขตรกษาพนธปาเขาสอยดาวต�งอยในทองท�ตาบลทรายขาว ตาบลปะตง ตาบล
ทบชาง อาเภอสอยดาว ตาบลทบไทร อาเภอโปงน� ารอน ตาบลฉมน อาเภอมะขาม ตาบลตะเคยนทอง
ตาบลคลอพล ตาบลพลวง อาเภอเขาคชฌกฏและตาบลขนซอง อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร
อยระหวางเสนรง (Latitude) ท� 12° 50 ถง 13° 20 เหนอ และเสนแวง (Longitude) ท� 102° 02 ถง
102° 16 ตะวนออก โดยมอาณาเขตตดตอ (เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 10) คอ
ทศเหนอ จรดก�งอาเภอวงสมบรณ จงหวดสระแกว
ทศใต จรดอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ บานทงเพล ตาบลฉมน อาเภอมะขาม
จงหวดจนทบร
ทศตะวนออก ขนานและจรดมาตามถนนจนทบร-สระแกว ตาบลทรายขาว ตาบลปะตง
อาเภอสอยดาว ตาบลทบไทร อาเภอโปงน�ารอน จงหวดจนทบร
ทศตะวนตก จรดปาสงวนแหงชาตขนซอง แกงหางแมว อาเภอแกงหางแมว และปาสงวน
แหงชาตตาแปะ อาเภอเขาคชฌกฏ จงหวดจนทบร
51
ลกษณะของชมชนในพ�นท�ในสภาพปจจบน มหมบานท�อยในเขตรกษาพนธสตวปาเขา
สอยดาว มจานวน 1 แหง คอบานคลองพอก ตาบลทบชาง อาเภอสอยดาว ซ� งทางเขตรกษาพนธสตวปา
เขาสอยดาว ผอนผนใหอาศยทากนได แตไมใหมการบกรกปา ถากถาง เผาปาเพ�มเตม
การเดนทางเขาสเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว โดยทางรถยนตได 2 ทางคอ
1. จากจนทบรถงหมบานปะตง อาเภอสอยดาว ระยะทางประมาณ 70 กโลเมตร จากหมบาน
ปะตงถงท�ทาการเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว อก 4 กโลเมตร
2. จากจงหวดสระแกว ถงหมบานปะตง อาเภอสอยดาว ระยะทางประมาณ 75 กโลเมตร
ลกษณะภมประเทศของเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว สามารถแบงออกเปนลกษณะ ดงน�
(เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 11)
1. บรเวณท�เปนภเขาและเนนเขา ลกษณะภมประเทศโดยท�วไป เปนภเขาท�สลบซบซอน
ยอดเขาสอยดาวใตเปนยอดเขาสงสด สงจากระดบน� าทะเลปานกลางประมาณ 1,675 เมตร ประกอบดวย
ลกษณะทางธรรมชาตท�สาคญมากมาย ลกษณะพ�นท�มความลาดชนมากกวา 30 เปอรเซนต ซ� งมลาน� า
จากภเขาไหลผาน ทาใหลกษณะทางภมประเทศโดยท�วไปเปนแพลกคล�นลอนชน
2. ท�ลาดเชงเขา ลกษณะภมเทศเปนท�ลาดเขา ตอเน�องจากภเขาท�มความชนของพ�นท�นอย
กวา 30 เปอรเซนต บรเวณพ�นท�เหลาน�มกจะมลาน� า ซ� งมตนน� าจากภเขาไหลผานซ� งจะทาใหลกษณะ
ภมประเทศโดยท�วไปเปนแพลกคล�นลอนชน
3. เนนตะกอนรปพดตดตอกน เปนลกษณะท�เกดข�นใกลเทอกเขา เปนผลมาจากการกระทา
ของลาน� า ไดพดพาเอาตะกอนขนาดตาง ๆ มาทบถมกนในบรเวณท�ราบเชงเขาเปนแนวตดตอกน
ลกษณะพ�นท�จะเปนลกคล�นลอนลาดเลกนอย มความลาดชนของพ�นท�ประมาณ 1-3 เปอรเซนต
4. ลานตะพกลาน�าระดบต�า เปนลกษณะท�แตเดมน�นเปนท�ราบน� าทวมถงมากอนแตปจจบน
น�าจากแมน�าไมทวมแลว เน�องจากลาน�าถกทาใหลดระดบลงไป จงเกดเปนลานตะพกลาน�า
เน�องจากพ�นท�เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวน�น มความอดมสมบรณเตมไปดวย
ทรพยากรปาไม ซ� งม 2 ชนด (เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 12) คอ
1. ปาดบช�น ลกษณะพชพรรณสวนมากเปนปาดงดบช�นประกอบดวยพรรณไมท�มคานานา
ชนดข�นคละปะปนกนอยางหนาแนน สภาพปามความชมช�น เน�องจากอยในลกษณะภมอากาศท�ฝน
ตกชก ลกษณะโครงสรางของปาหลายช�น ไมช�นบนเปนไมขนาดใหญและเปนไมมคาทางเศรษฐกจ
ซ� งมสวนใหญเปนปาตนน� าลาธารของลาหวยลาธารหลายสาย พรรณไมท�สาคญ เชน ตะเคยนทอง
มะคาโมง ไมตระกลยาง สมพง กะบก ตะแบก มะหาด ขนนปา กะบาก ประด ฯลฯ สวนไมพ�นลาง
แนนทบและมอยเปนจานวนมากท�สาคญไดแก หวาย เรว กระวาน และขา เปนตน
52
2. ปาเตงรงหรอปาโปรง เปนแหลงท�มทงหญาและพรรณไม ซ� งเปนอาหารท�สาคญของ
สตวปาหลายชนด ในปาเหลาน� มไมสาคญ ไดแก เตง รง พลวง แดง ฯลฯ ประเภทปาการใชท�ดน
เน�อท� (ไร) เปอรเซนต ปาดบช�น400,383 / 85.98 ปาเตงรง 395 /0.11 ปาเส�อมโทรม (ท�ถกบกรก)
63,754 /13.68 พ�นท�ปลกปาโครงการปลกปาถาวรเฉลมพระเกยรตฯ 1,105/ 0.25
ขณะท�ทรพยากรสตวปาในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวในปจจบนมอยเปนจานวนมาก
สามารถแบงออกไดดงน� สตวเล�ยงลกดวยนม พบท�งหมด 122 ชนด จดหมวดหมได 73 สกล 27วงศ
สตวขนาดใหญท�สาคญไดแก ชาง กระทง ววแดงและเสอโครง สตวขนาดกลางและขนาดเลกไดแก
กวาง เลยงผา เสอดาว เสอลายเมฆ หมควาย หมปา เกง แมวดาว หมขอ หมหมา พญากระรอกดา
กระรอกบนใหญ กระรอกหลายสชนดยอยขนสน�าตาลแดงและอ�น ๆ นก พบปรากฏในพ�นท�ไมนอยกวา
276 ชนด 166 สกล 39 วงศ ไดแก ไกฟาพญาลอ นกแขกเตา นกกระทาดงจนทบรณ นกอนทรย นก
ขม�นขาว นกขม�นแดง นกขนทอง และนกกนแมลงชนดตาง ๆ เปนตน สตวเล�อยคลาน สารวจพบ
88 ชนด 59 สกล 16 วงศ ชนดพนธท�สาคญไดแก เตาเหลองตะกอง เตาหวาย ตกแตปาลายพาดจนทบรณ
ก�งกาหนาม ก�งกาดง ก�งกาหวยาว จ�งเหลนตนไม จ�งเหลนขาเลกลาย จ�งเหลนหวเขมร ตะกวด งเหลอม
งหลาม งลง งเขยวกาบหมากและงป� แกว เปนตน สตวสะเทนน� าสะเทนบก สารวจพบ 29 ชนด 12
สกล 6 วงศ ชนดพนธท�สาคญไดแก กบนา ปาดจ�ว เขยดจะนา เขยดทราย เขยดตะปาด อ�งน� าเตา อ�ง
หลงจดและอ�งขาวดา เปนตน ปลาน� าจด สารวจพบ 47 ชนด 31 สกล 17 วงศ ในเขตรกษาพนธสตวปา
เขาสอยดาวไดมการคนพบสตวปาท�หายากมาก เชน ไกฟาหลงขาวพยธยอย ซ� งพบเฉพาะในเทอกเขา
สอยดาวเพยงแหงเดยวและเม�อประมาณเดอนธนวาคม พ.ศ.2541 มผพบนก 2 ชนด คอนกขม�งแดง
และนกขม�งขาว ท�เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวเปนคร� งแรกในประเทศไทย ซ� งนกท�ง 2 ชนดน�
เปนนกท�หายาก โดยเฉพาะนกขม�นขาว ยงไมเคยพบในปาแหงใดมากอน สตวปาในเขตรกษาพนธ
สตวปาเขาสอยดาว คอ สตวปาหลายชนดมลกษณะท�พเศษผดแผกแตกตางไปจากแหงอ�น ๆ ของ
ประเทศไทยในแงของสตวปา คอสตวปาหลายชนดท�มลกษณะคลายไปทางสตวปาในแถบเขมร
และเวยดนาม ดงน�นการสงวนปาแหงน� ไวจงมคณคาทางดานสตวศาสตรเปนอยางย�ง แหลงน� าของ
สตวปา สตวปาอาศยจากลาหวย ลาคลอง หนองบง ท�มอยมากมายภายในปาแหงน� ลาคลองใหญ ๆ
มคลองรารอง คลองปะตง คลองตาหร�ว คลองทงกราง คลองตาเรอง ฯลฯ
จากการสารวจแหลงอาหารสตวปา สามารถแบงออกเปนประเภทตาง ๆ ได (เขตรกษา
พนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 13) ดงน�
1. โปงทงตาเรอง ลกษณะของดนเปนสเทารสเคมคลายดนสอพอง มสตวพวกชาง กระทง
กวาง เกงและกระจง
53
2. โปงบานทงกราง ลกษณะของดนเปนสน�าตาล มสตวพวกกระทง กวาง เกงและกระจง
ลงกน
3. โปงคลองตารอง จะมสตวพวกกวาง เกง กระจง ฯลฯ ลงกน
ปรากฏการณปญหาชางปาในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว อาเภอสอยดาว
จากการศกษาบรบทชมชนในดานปรากฏการณปญหาชางปา ในเขตพ�นท�อาเภอสอยดาว
สามารถนาเสนอปรากฏการณต�งแตอดตจงถงปจจบนไดดงน�
พ.ศ.2520-2525 เปนยคท�เร� มมการบกเบกท�ดนเพ�อปลกพชผลทางการเกษตร
โดยกรมท�ดนไดจดสรรใหแกประชาชน ครอบครวละ10 ไร(กรม
ท�ดนอาเภอสอยดาว. 2560 : 12)
พ.ศ.2539-2549 พบวามชางปาเสยชวตท�งส�น 17 ตว เกดจากธรรมชาต 4 ตว เกด
จากมนษย 11 ตว และไมทราบสาเหต 2 ตว ชางท�เสยชวตข�น
ใหญชางเพศผมากกวาชางเพศเมยในพ�นท�รอยตอเขาสอยดาว
(เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 40)
พ.ศ.2543 ไดเกดอบตเหตกบชางปาบนถนนสายหลก จนทบร-สระแกว
โดนรถยนตชนชางทาใหเกดความเสยหายท�งคนและชาง
(ฮ แสนด. สมภาษณ. 2560)
พ.ศ.2545 เกดภาวะฝนแลงนานทาใหชางปาจานวนหน�งประมาณ 8-10 ตว
อพยพไปหากนรอบเขตพ�นท� เน�องจากเกดปญหาบกรกของ
ประชาชนในพ�นท�อาเภอสอยดาว (เขตรกษาพนธสตวปาเขา
สอยดาว. 2559 : 41)
พ.ศ.2546-2547 ประชากรชางเพ�มข�น มการพบเหนชางปาท�มงาประมาณ 10-20 ตว
ชางปาในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว ปจจบนชางปาแยกเปน
กลมยอย ๆในการหากน (เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 :
43)
พ.ศ.2548 พบชางพลาย 3 ตว หากนขางลาหวยในหมบานในอาเภอสอยดาว
ตอมาชางแยกออกเปน 2 กลม หากนนอกเขตพ�นท�ปาเขาสอยดาว
มาหากนในสวนของชาวบาน (เกง องคด. สมภาษณ. 2560)
พ.ศ. 2548 ชางปาเร�มออกนอกพ�นท�ปามาทารายพชสวนทางการเกษตรและ
ชาวบาน(วาสนา กงคง. สมภาษณ. 2560)
54
พ.ศ.2549 ชางปาไดออกจากปาเพ�อหากนในชวงฤดเกบเก�ยวผลผลตทาง
การเกษตร ประมาณเดอนกรกฏาคมถงเดอนธนวาคมของทกป
ในพ�นท�อาเภอสอยดาว (แกว แกวมณ. สมภาษณ. 2560)
พ.ศ. 2550 การรกล� าพ�นท�รอบชายปา จากการสมภาษณพรานปาทานหน� ง
ทาใหทราบวาพ�นท�ปาถกเกษตรกรรกล� าเขาไปมาก สงผลให
ชายปาถกรนเขาไปในพ�นท�ปาเดมและบรเวณรอบชายปาถก
เปล�ยนแปลงเปนพ�นท�การเกษตร โดยการปลกพชเศรษฐกจ
พ.ศ.2551 ปญหาชางปาฝงใหญจานวน 10 ตว เขามาบกรกพ�นท�ทากนของ
ชาวบานในพ�นท�อาเภอสอยดาว และเร�มเขาทาลายพชผลทางการ
เกษตรยงคงเกดข�นอยางตอเน�อง สรางความดอดรอนใหประชาชน
(เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 10)
พ.ศ.2556 หนวยงานราชการและประชาชนรวมประชมปญหาชางปาเขตพ�นท�
อาเภอสอยดาว มการจดการปญหาชางปาโดยการลงพ�นท�ดงานและ
สารวจปญหา พรอมอนมต เร�องการปรบพ�นท�เสนทางเพ�อลาเลยง
อาหารใหโขลงชางท�หวโหยไดมอาหารกน (อาเภอสอยดาว.
2559 : 13)
พ.ศ.2557 หวหนาเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว เปดเผยวา จานวนชางปา
เพ�มมากข�นและเขามาในพ�นท�ชมชน เขามากนผลไม ในสวน ในไร
ไดรบความเดอดรอน บาดเจดเสยชวต เสยทรพยสนจากการถก
ทาราย ชางปาประมาณ 400 ตว ท�อยอาศยในเขตอาเภอสอยดาว
(สทธชย บรรพต. สมภาษณ. 2560)
พ.ศ. 2559 ตอมาไดมการประกาศจดต�งเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว ท�วา
การอาเภอสอยดาว รวมกบประชาชนในเขตพ�นท� รวมกนพดคย
ปญหาชางปา ไดมการจดทาแผนการมสวนรวมจดการประชากร
ชางปา รวมกนอยางมประสทธภาพข�น ทกภายสวน (อาเภอ
สอยดาว. 2559 : 9)
พ.ศ.2560 หนวยงานราชการและประชาชนรวมกนปองกนชางปารวมกน ม
จดตรวจและการเฝาระวงปญหาชางปา ในเขตพ�นท�อาเภอสอยดาว
โดยการไดรบการสนบสนนจากหนวยงานราชการ
55
ตอนท� 2 ขอมลพ�นฐานของผตอบแบบสอบถาม
ตาราง 2 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามเพศ (n= 397)
เพศ จานวน รอยละ
ชาย 216 54.40
หญง
181 45.60
รวม 397 100.00
จากตาราง 2 พบวากลมตวอยางท�ตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร
สวนใหญท�ตอบแบบสอบถามเปนเพศชายมากกวาเพศหญง โดยเพศชาย คดเปนรอยละ 54.40 สวน
เพศหญง คดเปนรอยละ 45.60
ตาราง 3 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาย (n= 397)
อาย จานวน รอยละ
21 – 40 ป
41 – 60 ป
61 – 80 ป
99
152
146
24.90
38.30
36.80
รวม 397 100.00
จากตาราง 3 พบวากลมตวอยางท�ตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร
สวนใหญมชวงอาย 41-60 ป ข�นไป จานวน 152 ราย คดเปนรอยละ 38.30 รองลงมาเปนชวงอาย 61-
80 ป จานวน 146 ราย คดเปนรอยละ 36.80 และชวงอาย 21-40 ป จานวน 99 ราย คดเปนรอยละ 24.90
56
ตาราง 4 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามระดบการศกษา (n= 397)
ระดบการศกษา จานวน รอยละ
ไมเคยเรยนหรอต�ากวาช�นประถมศกษา 84 21.20
ประถมศกษา 52 13.10
มธยมศกษา/ปวช. 119 30.00
อนปรญญา/ปวส. 73 18.40
ปรญญาตร
สงกวาปรญญาตร
54
15
13.60
3.80
รวม 397 100.00
จากตาราง 4 ผลการวเคราะหขอมลพ�นฐานเก�ยวกบกลมตวอยางท�ตอบแบบสอบถาม ในเขต
อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร พบวากลมตวอยางตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว จงหวด
จนทบรมระดบการศกษามธยมศกษา/ปวช. จานวนสดสวนมากท�สดรอยละ 30.00 รองลงมาไดแก
อนปรญญา/ปวส.และปรญญาตร คดเปนรอยละ 18.40 และ 13.60 ตามลาดบ
ตาราง 5 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามระยะเวลาท�อยอาศยในเขตอาเภอสอยดาว (n= 397)
ระยะเวลาท�อยอาศยในเขตอาเภอสอยดาว จานวน รอยละ
ต�ากวา 10 ป 38 9.60
11-20 ป 106 26.70
21-30 ป 90 22.70
สงกวา 30 ป 163 41.10
รวม 397 100.00
จากตาราง 5 พบวากลมตวอยางท�ตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร
มระยะเวลาอาศยอยในเขตอาเภอสอยดาว สงกวา 30 ป จานวน 163 ราย คดเปนรอยละ 41.10 ระยะเวลา
ต�งแต 11-20 ป ข�นไป จานวน 106 ราย คดเปนรอยละ 26.70 และระยะเวลาต�งแต 21.30 ป จานวน
90 ราย คดเปนรอยละ 22.70 ตามลาดบ
57
ตาราง 6 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามการรบรขอมลขาวสาร (n= 397)
การรบรขอมลขาวสาร จานวน รอยละ
ส�อส�งพมพ/หนงสอพมพ 75 18.90
โทรทศน 62 15.60
วทย 12 3.00
การบอกเลา 69 17.40
ส�ออนเทอรเนต 157 39.50
เสยงตามสาย 18 4.50
อ�นๆ (โปรดระบ) 4 1.00
รวม 397 100.00
จากตาราง 6 พบวาการรบรขาวสารของกลมตวอยางตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว
จงหวดจนทบร ท�มสดสวนมากท�สด ไดแก ส�ออนเทอรเนต จานวน 157 ราย คดเปนรอยละ 39.50
ส�อส�งพมพ/หนงสอพมพ จานวน 75 ราย คดเปนรอยละ 18.90 และรองลงมาจากการบอกเลา จานวน
69 ราย คดเปนรอยละ 17.40 ตามลาดบ
ตาราง 7 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาชพ (n= 397)
อาชพ จานวน รอยละ
เกษตรกร 125 31.50
รบจางอสระ/รบจางท�วไป 64 16.10
แมบาน 32 8.10
พนกงานเอกชน 44 11.10
นกเรยน/นกศกษา 53 13.40
ธรกจสวนตว 23 5.80
ขาราชการ/พนกงานรฐวสาหกจและหนวยงานรฐ
อ�น ๆ (โปรดระบ)
36
20
9.10
5.00
รวม 397 100.00
58
จากตาราง 7 พบวาอาชพของกลมตวอยางตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว จงหวด
จนทบรท�มสดสวนมากท�สด ไดแก อาชพเกษตรกร จานวน 125 ราย คดเปนรอยละ 31.50 อาชพ
รบจางอสระและรบจางท�วไป จานวน 64 ราย คดเปนรอยละ 16.10 และอาชพนกเรยน/นกศกษา
จานวน 53 ราย คดเปนรอยละ 13.40 ตามลาดบ
ตอนท� 3 ความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบวธการการแกไขปญหาชางปา ในเขตรกษา
พนธสตวปาเขาสอยดาว อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร
ตาราง 8 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง จาแนกตามวธการแกไขปญหาชางปา
วธการแกไขปญหาชางปา X S.D. ระดบความ
คดเหน ลาดบท�
1. การสรางหอคอยคอยเฝาระวง 4.12 2.67 เหนดวย 1
2. การเคาะลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง 3.88 0.84 เหนดวย 2
3. การใชหนไลกาไลชาง 3.87 1.34 เหนดวย 3
4. การผกกระด�งหรอกระปองบนตนไมใหเกด
เสยงดง
3.87 0.89 เหนดวย 3
5. การขดรองหรอครอบพ�นท�เกษตรกรรม 3.77 1.18 เหนดวย 5
6. การยงลกประทดใสชาง 3.73 1.09 เหนดวย 6
7. การใชคนขบไลชางปา 3.55 1.13 เหนดวย 7
8. การจดน�ามนสาบเสอไลชาง
9. การเผาลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง
3.27
3.21
0.98
1.29
ไมแนใจ
ไมแนใจ
8
9
10. การใชยาฉนผสมน�ามนกาดจดไฟไลชาง 3.21 1.02 ไมแนใจ 10
11. การเปดเสยงเสอโดยวทยชมชนไลชาง 3.19 1.04 ไมแนใจ 11
12. การใชไฟฉายตดหวไลชางปา 3.12 1.29 ไมแนใจ 12
13. การปลอยพช ผลไม โดยการท�งใหเนาเสย
บรเวณท�ชางผาน
3.10 1.12 ไมแนใจ 13
14. การเผามลสตวหรอพรกใหชางแสบตา 3.01 1.22 ไมแนใจ 14
15. การใชชางเล�ยงขบไลชางปา 2.84 1.29 ไมแนใจ 15
16. การยงปนข�นฟาขชางใหกลว 2.78 1.56 ไมแนใจ 16
รวม 3.41 1.23 ไมแนใจ
59
จากตาราง 8 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบวธการแกไข
ปญหาชางปา พบวา ความคดเหนเก�ยวกบวธการแกไขปญหาชางปาของชมชนในภาพรวมอยในระดบ
ไมแนใจ ( X = 3.41) โดยระดบความคดเหน แบงเปน 2 กลมไดแก ระดบเหนดวย และระดบไมแนใจ
เม�อพจารณาเปนรายดานของความคดเหนเก�ยวกบวธการแกไข สรปไดดงน�
ระดบความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบวธการแกไขปญหาชางปาในระดบเหนดวย
มจานวน 7 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดดงน�
ลาดบท� 1 การสรางหอคอยคอยเฝาระวง ( X =4.12)
ลาดบท� 2 การเคาะลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง ( X = 3.88)
ลาดบท� 3 การใชหนไลกาไลชาง ( X = 3.87)
ลาดบท� 4 การผกกระด�งหรอกระปองบนตนไมใหเกดเสยงดง ( X = 3.87)
ลาดบท� 5 การขดรองหรอครอบพ�นท�เกษตรกรรม ( X = 3.77)
ลาดบท� 6 การยงลกประทดใสชาง ( X = 3.73)
ลาดบท� 7 การใชคนขบไลชางปา ( X = 3.55)
ระดบความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบวธการแกไขปญหาชางปาในระดบไมแนใจ
มจานวน 9 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดดงน�
ลาดบท� 8 การจดน�ามนสาบเสอไลชาง ( X = 3.27)
ลาดบท� 9 การเผาลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง ( X =3.21)
ลาดบท� 10 การใชยาฉนผสมน�ามนกาดจดไฟไลชาง ( X = 3.21)
ลาดบท� 11 การเปดเสยงเสอโดยวทยชมชนไลชาง ( X = 3.19)
ลาดบท� 12 การใชไฟฉายตดหวไลชางปา ( X = 3.12)
ลาดบท� 13 การปลอย พช ผลไม โดยการท�ง ใหเนาเสยบรเวณท�ชางผาน ( X = 3.10)
ลาดบท� 14 การเผามลสตวหรอพรกใหชางแสบตา ( X = 3.01)
ลาดบท� 15 การใชชางเล�ยงขบไลชางปา ( X = 2.84)
ลาดบท� 16 การยงปนข�นฟาขชางใหกลว ( X = 2.78)
ผลการศกษาในประเดนท�ประชากรกลมตวอยางมระดบความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบ
วธการแกไขปญหาชางปาอยในระดบเหนดวย มจานวน 7 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมาก
ไปหานอยไดดงน�
ลาดบท� 1 การสรางหอคอยเฝาระวง ( X = 4.12)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา หอคอยเฝาระวงใชสาหรบการเฝาดฝงชางท�
เคล�อนท�มาในระยะไกลเพ�อการแจงเตอนใหชาวบานไดรกอนท�ชางจะเขามาในพ�นท�และเตรยมการ
ไลชางออกเขตท�เพาะปลกหรอบานเรอนท�อยอาศย
60
ลกษณะหอคอย เปนการสรางกระทอมหรอเพงพกบนตนไมใหญ โดยตนไมท�เหมาะสาหรบ
การสรางหอคอยไดแก ตนมะคา ตนกามป ซ� งควรสรางหอคอยใหสงจากพ�นดนประมาณ 8 เมตร
ตาแหนงท�เหมาะสมสาหรบสรางคอ บรเวณชายปาหรอบรเวณทายหมบาน วธการสรางเปนการใช
ไมเชน ไมไผท�งสดและแหงหรอไมท�วไปท�หาไดในทองถ�น ขนาดท�นยมสรางคอ พ�นกวาง 1.50 เมตร
ยาว 2.00 เมตรโดยใหคนสามารถข�นไปอยไดประมาณ 2-3 คน โดยท�วไปในการสรางจะใชแรงงาน
ประมาณ 2-3 คน กสามารถสรางเสรจไดโดยใชเวลา 8 ช�วโมง
การใชหอคอยเฝาระวง พบการสรางและใชในหมบานคลองทราย ตาบลทรายขาว ประมาณ
60 ป วธการของการเฝาระวงท�หมบานคลองทราย ใชวธการจดเวรยาม โดยมผใหญบานและประชาชน
เปนแกนนา ผลดเวรกนในเวลากลางวน กลางคน ผลดละ 5 ช�วโมง หากเปนเวลากลางคนตองนาไฟฉาย
หรอโคมไฟ ตามจานวนคน ไมเชนน�นจะไมสามารถมองเหนชางได
การมองเหนฝงชางจะสามารถมองเหนไดในระยะ 500 เมตร นอกจากการเหนดวยสายตา
แลวยงมวธการสงเกตเพ�มเตมวากาลงมฝงชางเดนเขามาในหมบาน คอการแขวงกระปอง กระบอก
ไมไผ ตามเสนทางชางเดนเพ�อเปนการบอกเหตการณวาชางเดนมา เม�อเหนฝงชางแลว ผสงเกตการณ
กจะแจงเตอนชาวบานโดยการเคาะกระบอกไมไผหรอจดประทด
จากการสมภาษณสรยา ลาภวเศษ ผมประสบการณในการสรางและเฝาระวงบนหอคอย
กลาววาตนเคยรวมสรางและเฝาระวง เม�อประมาณ 60 ปกอน เพ�อเปนการปองกนตนเองจากชางปา
เฝาระวงชวงเวลากลางคนเปนการแจงเตอนท�มความปลอดภยจากการโดนชางปามาทารายได (สรยา
ลาภวเศษ. สมภาษณ. 2560)
ปจจบนไมพบการสรางหอคอยในพ�นท�อาเภอสอยดาวแลวเน�องจาก ไมสามารถรวบรวม
อาสาสมครได เพราะสวนใหญยงไมประสบปญหาและชมชนเจรญข�นทาใหชมชนในทองถ�นไมสนใจ
ท�จะสรางหอคอยดงกลาวข�น ทาใหไมมท�สงเกตการณเฝาระวง
อยางไรกตาม วธการดงกลาวควรมการนามาใชในปจจบน ซ� งผรเก�ยวกบชางเสนอวา ควรให
หนวยงานราชการใชวธการน� ในบรเวณท�ประสบภยชางปา โดยอาจสรางเปนหอคอยแบบม�นคงถาวร
บรเวณทางเดนธรรมชาตของชางปา แลวจดเวรยามเฝาระวง เพราะเปนวธการเบ�องตนในการเฝาระวง
ชางปา พรอมสามารถแจงเตอนใหชาวบานหลบหนไดทนหากมชางปาบกรกเขามาเปนจานวนมาก
แตอยางไรกตามหอคอยเฝาระวงจะไมมประโยชน หากไมไดรบความรวมมอจากหนวยงานราชการ
ประชาชนในพ�นท�ในการจดการปญหาชางปา (สรยา ลาภวเศษ. สมภาษณ. 2560)
ลาดบท� 2 การเคาะลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง ( X = 3.88)
การเคาะลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง ใชเม�อมชางเขามาในพ�นท�ในระยะประมาณ 10-20
เมตร การเคาะทาใหชางตกใจกลวและกลบเขาไปในปา
61
ไมไผท�ใชเคาะ เปนไมไผสดหรอแหง ตดเปนทอนความยาวประมาณ 12 เซนตเมตร เสน
ผานศนยกลางของลาไมไผประมาณ 6 เซนตเมตร การเคาะลาไมไผเปนการนาลาไมไผสองทอนมาต
กระทบกนใหเกดเสยงดง โดยหากมชางมาเพยง 1-2 ตว การเคาะลาไมไผตองใชคนประมาณ 6 คน
ชวยกนเคาะ แตหากชางมาเกน 6 ตว วธการน�อาจไมไดผลเน�องจากชางจะไมกลว
จากการสมภาษณนายวสนต ตรวฒ ผมประสบการณในการเคาะลาไมไผไลชาง พบวา
วธการน� เคยใชท�หมบานคลองพอก อาเภอสอยดาว ชางเขามาในพ�นท� หมบานคลองพอก จานวน 3 ตว
ในท�สดชางกถอยกลบเขาปาไป แตตอมามการใชอก ปรากฏวาไมไดผล ชางไมตกใจกลวเสยงเคาะ
เน�องจากชางเปนสตวท�มการเรยนรไดเรว ตอมาจงมการปรบเปล�ยนโดยนา กระทะ หมอ อลมเนยมเกา
มาเคาะซ� งทาใหไดผลมากข�นกวาการใชไมไผ เน�องจากมเสยงท�ดงกวาการเคาะลาไมไผ (วสนต ตรวฒ.
สมภาษณ. 2560)
วธการน� มขอควรระวงคอ หากพบชางตกมนเราควรหนและหามเขาไปอยบรเวณชางท�ตกมน
เดดขาดเพราะอาจเปนอนตรายและเสยชวตได ควรแจงเจาหนาฝายปกครองทองถ�นอาเภอท�ประจา
อยท�วาการอาเภอสอยดาว
จากการสมภาษณ นางอชาลณ กจเจรญ เสนอวาการเคาะลาไมลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง
ยงเปนวธการท�ไดผลแตตองมการสลบวธการในการทาใหเกดเสยงดง เชน การใชเสยงคนรอง การเคาะ
ลาไมไผและการจดประทด สลบสบปลบเปล�ยนกน ชางสามารถจดจาเสยงไดทาใหเกดปญหาไลชางไม
ไดผล (อชาลณ กจเจรญ. สมภาษณ. 2560)
ควรนาวธดงกลาวนามาใชในปจจบน โดยวธการทาใหเกดเสยงดง เชน การใชเสยงคน
รองไล การเคาะลาไมไผ และการจดประทด เพ�อทาใหชางตกใจและออกจากพ�นท�ในทองถ�นของ
ประชาชนเปนการขบไลโดยท�ใชวสดธรรมชาตภายในชมชนเปนอกวธท�ไดผล
ลาดบท� 3 การใชหนไลกาไลชาง ( X = 3.87)
การใชหนไลกาไลชาง มลกษณะเดยวกบการใชหนไลกาในนาขาวท�มการใชโดยท�วไป
ซ�งเปนการทาใหชางเขาใจวามคนยนอย จงไมเขามาในบรเวณท�เปนพ�นท�เกษตร
ลกษณะหนไลกาท�ใชสวนใหญทามาจากเศษหญา เศษไม เชอก นามามดรวมกนใหมหว
แขน ขา ลกษณะเหมอนคนกาลงยน ความสงของหนไลกาประมาณ 160 เซนตเมตรข�นไป นาหนไลกา
ใสเส�อ กางเกง หมวก มาใสหนไลกา โดยการทาหนไลกา 1ตวใชเวลาประมาณ 1 ช�วโมง
จากการบอกเลาของผร พบวาวธการน� เปนท�นยมกนมาก เม�อประมาณ 50 ปท�แลว ท�หมบาน
คลองพอก ตาบลทบชาง อาเภอสอยดาว ในพ�นท�ท�ปลกขาวโพด ออยและผลไม
การต�งหนไลกาไลชางจะนาไปต�งไวบรเวณเชงเขา โดยการนาไปไวตามแนวเชงเขาในระยะ
หางกนประมาณ 5 เมตร ตอหนไลกา 1 ตว พ�นท�เกษตรกรรมของชาวบาน ในการปองกนพชผลทาง
การเกษตร เวลาชางเดนผานทาใหชางหนออกจากพ�นท�เน�องจากชางคดวามคนอย วธการน� จะไดผล
หากมชางเขามาในพ�นท�เพยง 1-2 ตว
62
ปจจบน ไมพบการใชหนไลกาไลชางในพ�นท�อาเภอสอยดาวแลวเน�องจากการใชหนไลกา
ไลชางไมไดผลเทาท�ควรเพราะชางในปจจบนจานวนชางท�ลงมาในพ�นท�สวนใหญจะมากนคราวละ
10-20 ตว (สรยา ลาภวเศษ. สมภาษณ. 2560)
ลาดบท� 4 การผกกระด�งหรอกระปองบนตนไมใหเกดเสยงดง ( X = 3.87)
การผกกระปองหรอกระด�งไวตามตนไมบรเวณชายปาหรอเสนทางเดนของชาง เม�อมลม
พดมาจะทาใหเกดเสยงดงของกระด�งและกระปองทาใหชางตกใจกลวเดนเขาปาไป
จากการสมภาษณในเชงคณภาพกบผมประสบการณในการผกกระด�งหรอกระปองบนตนไม
ใหเกดเสยง พบวาวธน� เคยใชท�อาเภอสอยดาว เม�อประมาณ 50 ปท�แลว การใชในปจจบนน� ไมพบ
การใชวธการดงกลาว เน�องจากเสยงท�ไดไมดงมากชางจงไมกลวเสยงกระปองและกระด�งแลว (สรยา
ลาภวเศษ. สมภาษณ. 2560)
ลาดบท� 5 การขดรองหรอครอบพ�นท�เกษตรกร ( X = 3.77)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การขดรองหรอคน� ารอบพ�นท�เกษตรกรรม
เปนการปองกนชางเขามาในพ�นท� โดยการใชรถแบคโฮขดรองหรอคน�ารอบพ�นท�เกษตรกรรม
เปนรองกวางประมาณ 2 เมตร ลก 3 เมตร ขนาดตามความยาวของตาแหนงท�เหมาะสม ตามเสนทาง
ระหวางชายเขากบพ�นท�เกษตรกรรม
ประสบการณการใชการขดรอง พบการขดรองในหมบานคลองพอก ตาบลทบชาง เม�อ
ประมาณ 30 ป ถงปจจบน พบวา มประสทธภาพในการปองกนชางปาเขามาในพ�นท�
วธการปองกนโดยการขดรองหรอคน�าน� ใชเงนลงทนสง ยกตวอยางเชน หากขดคยาว 100
เมตร ตองใชเงนจางแบคโฮประมาณช�วโมงละ 1,500 บาท 10 ช�วโมงข�นไป ช�วโมงละ 1,400 บาท
อยางไรกตามวธการดงกลาวมขอจากดคอ มกพบปญหาการกดเซาะของดนตามแนวขอบในรองท�
ทาการขด โดยเฉพาะในชวงฤดฝนทาใหเกดปญหารองน�าดนถลมในพ�นท�เพราะการขดรองน� าสวนใหญ
ใชไดไมนาน
จากการสมภาษณ นายปฐมพงศ ศรมา ผซ� งเคยใชวธการขดรองน� าหรอคน� าในพ�นท�
เกษตรกรรม วธการขดคหรอรองลกจะมประสทธภาพกตอเม�อมการดแลรกษาแนวรองใหมระยะ
กวางและลกในระดบท�ชางไมสามารถขามได ทาใหมคาใชจายในการบารงรกษาสง แตการขดค
หรอรองลกน�ยงมจดออนในเร�องรองน� า ลาธารหรอแนวถนนท�ชางสามารถใชเปนจดขามได นอกจากน�
ในชวงฤดฝนน�นอาจดแลไดยาก เพราะการพงทลายของดนเกดข�นมาก เชน บางคท�สรางข�นปองกน
ชางปาไดเพยงแคปเดยวกเกดการพงทลายของดนบรเวณคนค ทาใหไมสามารถปองกนชางได วธการ
แกไขไดทางหน�งคอการเทปนดานท�ตดกบพ�นท�เกษตรจะวธหน�งในการชวยลดการพงทลายของ
หนาดนได (ปฐมพงศ ศรมา. สมภาษณ. 2560)
63
ลาดบท� 6 การยงลกประทดใสชาง ( X = 3.73)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การยงลกประทดใสชาง เปนใชเสยงดงเพ�อขบ
ไลชางชวงเวลาท�ชางปาออกหากนในชวงเวลากลางคน เพ�อใหชางกลวและหนเขาปาไป เชนเดยวกบ
การใชการเคาะลาไมไผ การเผาลาไมไผใหเกดเสยงดง การผกกระด�งหรอกระปองบนตนไมใหเกด
เสยงดง
ลกประทดสามารถหาซ�อไดจากตลาดท�วไป ราคาลกประมาณ 5 บาท ลกษณะประทดเปน
ลกกลม ๆ และมดนปนขางในใชสาหรบจดใหเกดเสยงดง หากชางมาคราวละ 1-2 ตว จะใชลกประทด
ประมาณ 5-6 ลก แตถาชางมาเปนโขลง 5-10 ตว ตองใชลกประทดประมาณ 10-20 ลก
การยงลกประทดพบมากในชวงเวลา 5 ท�ผานมาและนยมท�วพ�นท�ในอาเภอสอยดาว เน�องจาก
เปนวธการท�ไดผลและชาวบานสามารถหาซ�อประทดไดงายและมราคาท�สามารถหาซ�อมาใชได
อยางไรกตามในการยงประทด ผยงตองระวงวาชางอาจจะว�งกลบเขามาทารายแทนท�จะหนเขาปากได
อกประการหน�งคอการใชวธการน�หลาย ๆ คร� ง ชางกจะเกดความคนเคยกบเสยงกทาใหวธการน� ใช
ไมไดผล (ประวทย มลวน. สมภาษณ. 2560)
ลาดบท� 7 การใชคนขบไลชางปา ( X = 3. 55)
ในอดตการขบไลชางปาดวยคนในครอบครว 3-4 คน เปนเร�องท�ชาวบานทามาโดยตลอด
และไดผลเน�องจากสมยกอนชางจะคอนขางกลวคน แตในปจจบนการใชคนขบไลชางปาจะตองใช
คนประมาณ 20-30 คน ต�งแถวเดนเรยงหนากระดานพรอมกบการเคาะลาไมไผหรอวสดอ�นท�มเสยง
ดง โดยการต�งแถวจะอยหางจากชางประมาณ 1 กโลเมตร การเคาะดงกลาวจะทาใหเกดเสยงดงมาก
ชางกจะไมกลาเขามาพ�นท�
ขอดของการไลชางดวยวธน� คอประหยดงบประมาณ สวนขอจากดคอ บางชมชนไมสามารถ
รวมคนมาเดนไดเพราะกลวเร�องการโดนชางเหยยบ ซ� งเคยมเหตการณเกดข�น (อชาลณ กจเจรญ.
สมภาษณ. 2560)
ผลการศกษาประเดนความคดเหนเก�ยวกบวธการแกไขปญหาชางปาท�อยในระดบความเหน
ไมแนใจ มจานวน 9 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปหานอยไดดงน�
ลาดบท� 8 การจดน�ามนสาบเสอไลชาง ( X = 3.73)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ไดขอมลวา น� ามนสาบเสอไดมาจากเย�ยวของเสอ กล�น
ของเสอมาผสมกบน� ามนรถยนต แลวนาเศษผามาแชไวเปนเวลา 1-2 คน หลงจากน�นนาผาท�แชน� ามน
สาบเสอไปผกตามตนไมบรเวณบาน พ�นท�สวน ชายปาบรเวณท�ชางผานหรออาจจดไฟเพ�อใหมกล�น
สาบเสอซ� งชางจะกลว ทาใหสามารถไลชางท�เคล�อนท�มาในระยะไกลได ปจจบนไมพบการใชน� ามน
สาบเสอแลวเพราะไมสามารถหาน�ามนสาบเสอไดแลว (สรยา ลาภวเศษ. 2560)
64
ลาดบท� 9 การเผาลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง ( X =3.21)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การเผาลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง วธการ
คอนาลาไมไผแหงและสดนามากองรวมกนบรเวณชายปาท�เปนพ�นท�โลงปลอดภยจากเกดไฟปา โดยเม�อ
จดไฟท�กองไมไผกจะเกดเสยงดงประท ทาใหชางไดยนเสยงกจะไมเขามาใกลพ�นท�ของชาวบาน
อยางไรกตามการเผาลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชางปจจบนไมมการใชแลวเน�องจากเส�ยง
ตอการเกดไฟปาได (วสนต ตรวฒ. สมภาษณ. 2560)
ลาดบท� 10 การใชยาฉนผสมน�ามนกาดจดไฟไลชาง ( X = 3.27)
จากการการบอกเลาจากคนรนป ยา ไดขอมลวา ในอดต ยาฉนเปนของท�หาไดงายเพราะ
ชาวบานนยมสบบหร�ยาฉน จงมการนายาฉนผสมน�ามนกาดจดไฟไลชาง ทาใหชางแสบตา เชนเดยวกบ
การใชเผามลววหรอมลชางผสมพรกแหง ในอดตนยมเผาในชวงเยนตามจดท�ชางออกมาเดน เพ�อทาให
เกดควนท�มกล�นฉน ซ� งชางไมชอบควนท�มกล�นฉน ทาใหชางแสบตาและเดนหนไป (สรยา ลาภวเศษ.
สมภาษณ. 2560)
ลาดบท� 11 การเปดเสยงเสอโดยวทยชมชนไลชาง ( X = 3.19)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การเปดเสยงเสอโดยวทยชมชนไลชางใชใน
เวลาท�ชางเขาพ�นท� เพ�อเปนการขบไลชางโดยเสยงเสอ แตการเปดเสยงเสอไลชางน�นเปนวธท�ไดผล
ในระยะเวลาส�น ประมาณ 2-3 คร� ง หลงจากน�นชางมการเรยนรวาเสยงท�ไดยนน�นไมใชเสอแคเปน
เสยงเทาน�น ทาใหชางไมกลวและบกรกเขามาในพ�นท�สวนเชนเดม (สรยา ลาภวเศษ. สมภาษณ. 2560)
ลาดบท� 12 การใชไฟฉายตดหวไลชางปา ( X = 3.10)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การใชไฟฉายตดหวไลชางปา เปนการใชไฟฉาย
ท�ตดท�หวไลชางในเวลากลางคน โดยใชคนจานวนประมาณ 10-20 คน เดนไปเดนมา เพราะชางคดวา
แสงไฟน�นเปนดวงตาของสตวขนาดใหญ วธการน� นยมใชกนมากประมาณ 4-5 ปท�ผานมา แตปจจบน
ไมนยมใชเน�องจากอาจเกดอนตรายเพราะอาจตองเจอชางอาจทารายรางกายได (ประภาส พมคนสน.
สมภาษณ. 2560)
ลาดบท� 13 การปลอย พช ผลไม โดยการท�งใหเนาเสยบรเวณท�ชางผาน ( X = 3.12)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา วธน� เปนการการนาพช ผลไมตาง ๆ นามาท�ง
รวมกน ตามทางเดนของชางในบรเวณท�ชางผาน เพ�อใหเกดกล�นท�เนาเสย ชางจะไมเขามาเพราะ
ชางไมชอบกล�นท�เนาเหมน (ชวน แกวมโน. สมภาษณ. 2560)
วธน� เปนวธท�ไมคอยนยมเพราะชาวบานเองกตองถกรบกวนการกล�นดวยและชางปากเดน
ไปเสนทางใหมไดเสมอ จงไมสามารถปองกนชางปาได
65
ลาดบท� 14 การเผามลสตวหรอพรกใหชางแสบตา ( X = 3.01)
จากการบอกเลาจากคนรนป ยา ไดขอมลวา ในอดต มลสตวและพรก สามารถไลชางได
ใชสาหรบการเผาใหเกดควนไฟ วธการ คอนามลสตวแหงตาง ๆ และพรก นามาเผาไฟและกลบดวย
หญาหรอใบไมสดทาใหเกดควนไฟ เม�อชางเดนผานหรอควนไฟพดเขาตาชางทาใหชางแสบตา
นยมจดเวลาตอนเยนชวงเวลาท�ชางออกหากนเพ�อปองกนชางเขามาหากนใหพ�นท�เกษตร (ชวน
แกวมโน. สมภาษณ. 2560)
ลาดบท� 15 การใชชางเล�ยงขบไลชางปา ( X = 2.84)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา ในอดตมการเล�ยงชางบาน บานละ 3-4 ตว
ไวสาหรบขบไลชางปา แตในปจจบนไมมผใชวธการน�แลว เน�องจากชางบานมราคาแพง ดแลยาก
และมคาใชจายในการเล�ยงสง (วสนต ตรวฒ. สมภาษณ. 2560)
ลาดบท� 16 การยงปนข�นฟาขชางใหกลว ( X = 2.78)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การยงปนข�นฟาขชางใชสาหรบการเฝาระวง
ชางท�เคล�อนท�มาในระยะใกลพ�นท�ของเกษตรกรและบานเรอนประชาชน โดยการใชเสยงปนขชาง
ปจจบนนยมกนใชกนอยางกวางขวางในพ�นท�
วธการ คอเม�อชางเขาพ�นท�กนาปนยงข�นฟาใหชางกลวและออกนอกพ�นท� เพราะเสยงท�
ดงมาก แตชางมกจะคนชนในเวลาตอมา ซ� งทาใหวธการน� ใชไดผลนอยลง
อยางไรกตามการยงปนข�นฟาขชางใหกลวเปนวธท�ไมควรทาเพราะอาจเปนอนตราย ในกรณ
ถกท�ลกปนตกใสได (ชวน แกวมโน. สมภาษณ. 2560)
66
ตอนท� 4 ความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชนในการแกไขปญหาชางปา ในเขต
อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร
ตาราง 9 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชนในการ
แกไขปญหาชางปา ในภาพรวม
จากตาราง 9 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม
ของชมชนในการแกไขปญหาชางปา พบวา ความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชนในภาพรวม
อยในระดบเหนดวย ( X = 3.91) เม�อพจารณาเปนรายดานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม
สรปไดดงน�
ลาดบท� 1 การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน ( X = 3.99)
ลาดบท� 2 การมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ ( X = 3.96)
ลาดบท� 3 การมสวนรวมในกระบวนการปฏบต ( X = 3.85)
ลาดบท� 4 การมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผล ( X = 3.85)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา ประชาชนมความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม
ของชมชนในการแกไขปญหาชางปา ในระดบเหนดวย เน�องจากปญหาชางปาท�เกดข�นในพ�นท�อาเภอ
สอยดาวเปนปญหาท�มความรนแรงถงข�นเสยชวตและเร�อรงมาเปนระยะเวลากวา 10 ป ในการแกไข
ปญหาท�ผานมา สวนท�ชาวบานแกไขกนเองกประสบปญหาการขาดท�งเงนและแรงงาน ในสวนของ
หนวยงานราชการกเขามาชวยแกไขปญหาไดไมเตมท� ดงน�นการมสวนรวมระหวางภาครฐกบชมชน
และระหวางคนในชมชนดวยกนเอง ประชาชนจงเหนวานาจะเปนแนวทางในการแกไขปญหาชางปา
อยางมประสทธภาพมากข�น
ความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม
ของชมชนในภาพรวม X S.D. แปลความ ลาดบ
1. การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน
2. การมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ
3. การมสวนรวมในกระบวนการปฏบต
4. การมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผล
3.99
3.96
3.85
3.85
0.81
0.81
1.16
1.18
เหนดวย
เหนดวย
เหนดวย
เหนดวย
1
2
3
4
รวม 3.91 0.99 เหนดวย
67
จากผลการศกษาพบวาประชาชนมความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชนในการ
แกไขปญหาชางปา ดานการมสวนรวมในการแสดงความคดเหนมคาเฉล�ยสงสดน�นเน�องจากการ
แสดงความคดเหนเปนข�นตอนแรกของการรวมกนแกไขปญหาอยางเปนรปธรรม นอกจากน�ชาวบาน
เปนผประสบปญหาและบางสวนมประสบการณในการแกไขปญหาในพ�นท�ดวยวธการท�หลากหลาย
ดงน�นการแสดงความคดเหนจงเปนการแลกเปล�ยนเรยนรเพ�อใหไดมาซ� งขอมลพ�นฐานของการแกไข
ปญหาชางปา
ตาราง 10 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชน
ดานการแสดงความคดเหนในการแกไขปญหาชางปา
จากตาราง 10 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม
ของชมชนดานการแสดงความคดเหนในการแกไขปญหาชางปาอยในระดบเหนดวย ( X = 3.99)
โดยเรยงลาดบรายขอ ไดดงน�
ลาดบท� 1 ชมชนควรมเวทในการเสนอปญหาชางปารวมกน ( X = 4.01)
ลาดบท� 2 ชมชนควรมเวทในการเสนอแนวทางการแกไขปญหาชางปารวมกน ( X = 3.98)
จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา ท�ผานมาชมชนไมมเวทท�เปนทางการสาหรบ
พดคยปญหาชางปาท�เกดข�นภายในชมชน มเพยงการจบกลมพดคยกนเอง ทาใหชมชนมความตองการ
ดานการแสดงความคดเหนในการแกไขปญหาชางปา การมเวทท�เปนทางการมขอดในการแกไขปญหา
ทราบถงปญหาท�ชาวบานประสบ ไดวธการท�หลากหลายจากประสบการณของชาวบาน แลวรวบรวม
ขอมลใหเปนระบบ เปนขอมลพ�นฐานในการแกไขปญหาตอไป การมเวทสาหรบการเสนอปญหา
และแนวทางการแกไขปญหาชางปา ทาใหหนวยงานราชการสามารถจดการปญหาไดตรงจดและตรงตอ
ความตองการของชมชน (วรายทธ แซโคง. สมภาษณ. 2560)
การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน X S.D. แปลผล ลาดบท�
1. ชมชนควรมเวทในการเสนอปญหาชางปารวมกน 4.01 0.83 เหนดวย 1
2. ชมชนควรมเวทในการเสนอแนวทางการแกไข
ปญหาชางปารวมกน
3.98 0.78 เหนดวย 2
รวม 3.99 0.81 เหนดวย
68
ตาราง 11 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชน
ดานการมสวนรวมในการตดสนใจในการแกไขปญหาชางปา
จากตาราง 11 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม
ของชมชนดานการมสวนรวมในการตดสนใจในการแกไขปญหาชางปาอยในระดบเหนดวย ( X = 3.96)
โดยเรยงลาดบรายขอ ไดดงน�
ลาดบท� 1 ชมชนควรมเวทในการตดสนใจเก�ยวกบแนวทางการแกไขปญหาชางปารวมกน
( X =3.98)
ลาดบท� 2 ชมชนชมชนมสวนรวมในการตดสนใจรวมกบหนวยงานราชการในการจดการ
แกไขปญหาชางปา ( X = 3.95)
จากสมภาษณในการศกษาเชงคณภาพ ผวจยพบวา กลมตวอยางเหนวาประชาชนควรม
สวนรวมในการตดสนใจ เพ�อแกไขปญหาชางปา โดยเฉพาะเวท เพราะประชาชนมความตองการม
สวนรวมในการตดสนใจรวมกบหนวยงานราชการจดการปญหาชางปา เชน ท�ผานมาหนวยงาน
ภาครฐเปนผตดสนใจ ทาใหการแกไขปญหาไมไดผล วธการแกไขปญหาไมตรงกบความตองการของ
ประชาชนท�ประสบ ท�ผานมาประชาชนจะไมรเลยวาหนวยงานภาครฐจะทาอะไรอยางไรบาง นอกจากน�
งบประมาณกมจากดเพราะฉะน�นควรมาชวยตดสนใจเลอกวธการท�ไดผลท�สด คมคาท�สด รวมถง
การครอบคลมทกพ�นท�ท�ไดรบความเดอดรอน (ประภาส พมคนสน. สมภาษณ. 2560)
การมสวนรวมในการตดสนใจ X S.D. แปลผล ลาดบท�
1. ชมชนควรมเวทในการตดสนใจเก�ยวกบแนวทางการ
แกไขปญหาชางปารวมกน
3.98 0.78 เหนดวย 1
2. ชมชนควรมสวนรวมในการตดสนใจรวมกบหนวยงาน
ราชการในการจดการแกไขปญหาชางปา
3.95 0.84 เหนดวย 2
รวม 3.96 0.81 เหนดวย
69
ตาราง 12 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชน
ดานการมสวนรวมในกระบวนการปฏบตในการแกไขปญหาชางปา
จากตาราง 12 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม
ของชมชนดานการมสวนรวมในกระบวนการปฏบต ในการแกไขปญหาชางปาอยในระดบเหนดวย
( X = 3.85) โดยเรยงลาดบรายขอ ดงน�
ลาดบท� 1 ชมชนชมชนควรมสวนรวมในการตดตาม เผยแพรขอมลขาวสารเก�ยวกบชางปา
( X = 3.93)
ลาดบท� 2 ชมชนชมชนควรมสวนรวมในการเขารวมกจกรรมเพ�อเรยนรเก�ยวกบการแกไข
ปญหาชางปา ( X = 3.89)
ลาดบท� 3 ชมชนควรมสวนรวมในกจกรรมของภาครฐท�เก�ยวกบปญหาชางปา ( X = 3.89)
ลาดบท� 4 ชมชนควรมสวนรวมในการตดสนใจรวมกบหนวยงานราชการในการจดการ
แกไขปญหาชางปา ( X = 3.95)
จากสมภาษณในการศกษาเชงคณภาพ ผวจยพบวา กลมตวอยางเหนวาประชาชนควรม
สวนรวมในดานการปฏบตการเพ�อแกไขปญหาชางปา โดยเฉพาะเร�องการเผยแพรขอมลขาวสารน�น
เน�องจาก ปจจบนทกครวเรอนจะมสมารทโฟนใชในการส�อสาร ดงน�นหากมชางลง ณ จดใด ชาวบาน
กสามารถบอกกลาวใหครวเรอนหรอชมชนใกลเคยงไดเตรยมการปองกนชางปาได
การมสวนรวมในกระบวนการปฏบต X S.D. แปลผล ลาดบท�
1. ชมชนควรมสวนรวมในการตดตาม เผยแพรขอมล
ขาวสารเก�ยวกบชางปา
3.93
1.75
เหนดวย
1
2. ชมชนควรมสวนรวมในการเขารวมกจกรรมเพ�อ
เรยนรเก�ยวกบการแกไขปญหาชางปา
3.89 0.96 เหนดวย 2
3. ชมชนควรมสวนรวมในกจกรรมของภาครฐท�
เก�ยวกบปญหาชางปา
3.89 0.96 เหนดวย 3
4. ชมชนควรมสวนรวมในการสนบสนนทรพยากร
เชน เงน แรงงาน วสด อปกรณ เพ�อแกไขปญหา
ชางปา
3.69 0.97 เหนดวย 4
รวม 3.85 1.16 เหนดวย
70
สวนในเร�องของการเขารวมกจกรรมเพ�อเรยนรวธการและการเขารวมกจกรรมของภาครฐ
พบวา ชาวบานเองกอยากเขารวมโดยตองการใหภาครฐเปนแกนนา เพราะภาครฐจะมความพรอม
มากกวาในดานความร เงน วสด อปกรณ แตอยางไรกตามกตองมประชาชนเขารวมเพราะการแกไข
ปญหาชางปารฐไมสามารถทาฝายเดยวใหประสบผลสาเรจได อาท ท�ผานมามกจกรรมปลกออย
กลวยใหชางปา หนวยงานราชการจะสนบสนนงบประมาณ แตตองใหชาวบานมาชวยกนปลกดวย
หรอหากชาวบานมหนอกลวย ตนออย กสามารถนามารวมปลกได (ประวทย มลวน. สมภาษณ. 2560)
ตาราง 13 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชน
ดานการมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผลในการแกไขปญหาชางปา
จากตาราง 13 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม
ของชมชนดานการมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผล ในการแกไขปญหาชางปาอยในระดบ
เหนดวย ( X = 3.85) โดยเรยงลาดบรายขอ ดงน�
ลาดบท� 1 ชมชนควรมสวนรวมประเมนผลกจกรรมของภาครฐท�ดาเนนการเก�ยวกบการ
แกไขปญหา ( X = 3.93)
ลาดบท� 2 ชมชนควรมสวนรวมสรปผลกจกรรมของภาครฐท�ดาเนนการเก�ยวกบการ
แกไขปญหาชางปา ( X = 3.84)
ลาดบท� 3 ชมชนควรมเวทสาหรบการประเมนผลกจกรรมท�ดาเนนการเก�ยวกบการแกไข
ปญหาชางปา ( X = 3.82)
การมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผล X S.D. แปลผล ลาดบท�
1. ชมชนควรมสวนรวมประเมนผลกจกรรมของ
ภาครฐท�ดาเนนการเก�ยวกบการแกไขปญหา
3.93 1.75 เหนดวย 1
2. ชมชนควรมสวนรวมสรปผลกจกรรมของภาครฐ
ท�ดาเนนการเก�ยวกบการแกไขปญหาชางปา
3.84 0.89 เหนดวย 2
3. ชมชนควรมเวทสาหรบการประเมนผลกจกรรม
ท�ดาเนนการเก�ยวกบการแกไขปญหาชางปา
3.82 1.02 เหนดวย 3
4. ชมชนควรมเวทสาหรบการสรปผลกจกรรมท�
ดาเนนการเก�ยวกบการแกไขปญหาชางปา
3.79 1.04 เหนดวย 4
รวม 3.85 1.18 เหนดวย
71
ลาดบท� 4 ชมชนควรมสวนรวมในการตดสนใจรวมกบหนวยงานราชการในการจดการ
แกไขปญหาชางปา ( X = 3.79)
จากการสมภาษณนายวรายทธ แซโคง ปลดอาเภอสอยดาว พบวา ผใหขอมลสาคญมความ
คดเหนวาประชาชนควรมสวนรวมในดานกระบวนการประเมนผล โดยการมเวทสาหรบการประเมน
ผลกจกรรมท�ดาเนนการเก�ยวกบการแกไขปญหาชางปา เพราะจะไดมารวมกนพจารณาถงประสทธผล
และประสทธภาพของวธการตาง ๆ ท�ใช ในการแกไขปญหาชางปาท�เคยปฏบตมา อาท การขดค
การปลกพชใหชางกน การใชรถตรวจการณสองสปอตไลทไลชางปา วาวธการใดมความคมคาเหมาะสม
สาหรบการแกไขปญหาชางปา เพราะภาครฐมงบประมาณจากด (วรายทธ แซโคง. สมภาษณ. 2560)