คานา พมพครงท 1

มนกศกษากฎหมายทเขาใจผดเปนจานวนมากวา “การสบสวนสอบสวน” เปนวชาหลก

ของ “อาชพตารวจ” ผทควรเรยนคอผทตองการมอาชพเปนตารวจเทานน ความจรงวชาการสบสวน

สอบสวนนน เกยวของกบความเปนอยและชวตประจาวนของทกคน ดงนนจงเปนวชาทมความจาเปนอยาง

ยงตอการอยรวมกนในสงคม ในฐานะทผรวบรวมไดรบมอบหมายใหบรรยายวชาการสบสวนสอบสวนมา

เปนเวลานาน พบวา ผทผานการอบรมวชาน สามารถนาความรไปใชประโยชนตอการดารงชวตประจาวน

อกทงยงสามารถนาความรไปแนะนาหรอชวยเหลอใหสงคมไดรบรและเขาใจขบวนการสบสวนสอบสวนอก

ดวย

ผรวบรวมไดรบเกยรตจากมหาวทยาลยแมฟาหลวง ใหเปนผรบผดชอบบรรยายวชา “การ

สบสวนสอบสวน” ซงเปนวชาเลอกในคณะนตศาสตร จงไดรวบรวมเอกสารประกอบคาบรรยายเปนสรป

ยอใหทราบถงหลกของการสบสวน ปญหาอาชญากรรม การปองกนปราบปรามอาชญากรรม ตลอดจน

วธการสบสวนหาตวผกระทาผด สวนในหลกการสอบสวนไดกลาวถงวธการดาเนนคดอาญา การสอบสวน

การตรวจคน จบกม การชนสตรพลกศพ เปนตน

เอกสารประกอบคาบรรยายเลมน เปนเพยงหลกพนฐานของการสบสวนสอบสวนเทานน

รายละเอยดและวธการปฏบต นกศกษาจะตองรบฟงจากการบรรยายในหองเรยน และตองศกษาคนควา

เพมเตม จงจะทาใหการศกษาครบถวนสมบรณ

พล.ต.ต.วฒ วทตานนท

1 พฤศจกายน 2547

คานา พมพครงท 2

ดวยสานกนตศาสตร มหาวทยาลยแมฟาหลวง ไดเปดทาการเรยนการสอนรายวชา

การสบสวน ( Criminal Investigation) สาหรบนกศกษาหลกสตรนตศาสตรบณฑต ในภาคการศกษา

ปลายปการศกษา 2549 และไดเชญใหขาพเจา และพนตารวจโท ทศภม เจรญพร เปนอาจารยพเศษ

บรรยายในวชาดงกลาว

ขาพเจาเคยรวบรวม “คมอการสบสวนสอบสวน” ไวตงแตป พ.ศ.2545 และเหนวา

ปจจบนสถานการณไดมการเปลยนแปลง มวทยาการใหม ๆ เกดขน อกทงกฎหมาย ระเบยบขอบงคบตาง

ๆ มการเปลยนแปลงใหมอกดวย จงเหนควรทจะปรบปรงแกไขใหทนกบสถานการณ ขาพเจาจงไดเรงรด

แกไขคาบรรยายเฉพาะ “วชาการสบสวน” เสยใหม เพอใชเปนคมอประกอบการบรรยายใหกบนกศกษา

หลกสตรนตศาสตรบณฑต ในภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2549 ในการรวบรวมในครงน เนองจาก

ขาพเจามเวลาอนจากด ดงนน เชอวาการบรรยายอาจมขอบกพรองผดพลาดอยบาง กขออภยมา ณ ทน

และขอใหทานไดกรณาแจงขอบกพรองผดพลาดใหขาพเจาทราบดวย กจะขอขอบคณยง เพอจะไดแกไขใน

โอกาสตอไป สวนดของหนงสอนขาพเจาขออทศใหกบมารดาของขาพเจา กบทงขอมอบใหกบครอาจารยผ

ประสาทวชาใหกบขาพเจามา ณ โอกาสน

พลตารวจโท วฒ วทตานนท

( วฒ วทตานนท )

7 พฤศจกายน 2549

สารบญ หนา บทท 1 การสบสวน 1

- การสบสวนคออะไร 1

- ผมอานาจในการสบสวน และเขตอานาจในการสบสวน 1

- หลกการสบสวน 2

- ประเภทของการสบสวน 3

- ขนตอนการสบสวนกอนเกดเหต 3

- ขนตอนการสบสวนหลงเกดเหต 5

- โครงสรางงานสบสวน 6

บทท 2 นกสบกบคณสมบตของนกสบ 7

- คณลกษณะและคณสมบตของนกสบ 7

- ความรพนฐานทนกสบควรร 12

- การเปนนกสบทด 15

บทท 3 อาชญากรรมกบงานสบสวน 18

- ปญหาอาชญากรรมกบการปองกน 18

- ลกษณะการประกอบอาชญากรรม 18

- วธปองกนอาชญากรรม 20

- ขอแนะนาในการปองกนอาชญากรรม 22

- การจดทาขอมลประกอบการสบสวนสอบสวน 23

- การใชวทยาการตารวจควบคกบงานสบสวนสอบสวน 25

- ความสาคญของการตรวจพสจนลายพมพ DNA 26

- ตาหนรปพรรณบคคล 28

- ตาหนรปพรรณวตถสงของ 30

- ความสาคญของการสงเกตจดจาในการสบสวน 31

- การจดจาตาหนรปพรรณคนราย 32

บทท 4 แนวทางการสบสวนกบพยานหลกฐาน 34

- วธการสบสวน 34

- การสบสวนโดยนกสบ 34

หนา

- วธการเฝาจดและสะกดรอย 35

- การเขาเกลยว 35

- วธนกตอ 36

- วธตกเบดหรอลอเหยอ 36

- สายลบ 36

- การรวบรวมพยานหลกฐานของฝายสบสวน 38

- การทาสานวนการสบสวน 42

- ตวอยางการทาสานวนการสบสวนคดยาเสพตด 44

บทท 5 เทคนคการสบสวน 52

- งานสบสวน 52

- งานธรการสบสวน 53

- งานหาขาวสาร 53

- งานปฏบตการ 54

- งานวางแผนและการประเมนสถานการณ 55

- งานวเคราะหและประเมนผล 55

- การแสวงหาแนวรวมเพอการหาขาวสาร 55

- การเฝาจดสะกดรอย 56

- การสบสวนในลกษณะสายลบ 61

- การใชเครองมอเทคโนโลยในการสบสวน 63

บทท 1

การสบสวน 1. การสบสวน คออะไร

การสบสวน ความหมายในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน หมายความถง “การเสาะหา

ทบทวนไปมา” และตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 2(10) ไดใหความหมายของ

การสบสวนไวโดยไดบญญตไววา “การสบสวน” หมายถงการแสวงหาขอเทจจรงและหลกฐาน ซง

พนกงานฝายปกครองหรอตารวจไดปฏบตไปตามอานาจและหนาท เพอรกษาความสงบเรยบรอยของ

ประชาชน และเพอทจะทราบรายละเอยดแหงความผด

จากความหมายของการสบสวนดงกลาว “การสบสวนอาชญากรรม” จงหมายถง การทเจา

พนกงานฝายปกครองหรอตารวจ ไดแสวงหาขอเทจจรงเพอหาตวผกระทาผด เพอนาตวมาดาเนนคดตาม

กฎหมาย ดงนนจงอาจสรปไดวา การสบสวนนบเปนการดาเนนงานตามขนตอนของพนกงานฝายปกครอง

หรอตารวจ ซงไดปฏบตไปตามอานาจหนาท เพอแสวงหาขอเทจจรงและหลกฐานในการกระทาผด อกทง

เพอบรรลถงวตถประสงคในการรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน

สาหรบรายละเอยดแหงความผดอนเปนหลกสาคญมสาระสาคญ 3 ประการ คอ

- จะตองสบสวนใหพบวาไดมการกระทาผดกฎหมายเกดขนจรงหรอไม

- ถามการกระทาผดเกดขนจรงแลวเปนความผดใด

- และใครเปนผกระทาความผดในคดนน ๆ

2. ผมอานาจในการสบสวน และเขตอานาจของการสบสวน ผมอานาจในการสบสวนคดอาญาไดนน กคอ พนกงานฝายปกครองหรอตารวจนนเอง ทงนหาก

เปนขาราชการตารวจกไมจากดวาจะเปนชนยศใด จะเปนสบตารวจตร จนถงพลตารวจเอก กมอานาจ

เชนเดยวกน ในสวนของฝายปกครองนนใหหมายความรวมถงนายอาเภอ ปลดอาเภอ กานน ผใหญบาน

รวมถงเจาพนกงานอน ๆ กมอานาจสบสวนไดทงสน

เหตทเปนเชนทกลาวกเพราะความหมายของ “พนกงานฝายปกครองหรอตารวจ” นน ตาม

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 2(16) หมายความถง เจาพนกงานซงกฎหมายใหม

อานาจและหนาทรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน ทงน โดยใหรวมถงพสด เจาพนกงานสรรพสามต

กรมศลกากร กรมเจาทา พนกงานตรวจคนเขาเมอง และเจาพนกงานอน ๆ ททาการเกยวกบการจบกม

ปราบปรามผกระทาผดกฎหมายซงตนมหนาทตองจบกมหรอปราบปราม

-2-

สาหรบในเรองเขตอานาจการสบสวนคดอาญานน ในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

มไดมบทบญญตระบเรองเขตอานาจการสบสวนไวโดยเฉพาะเชนเดยวกบเรองเขตอานาจการสอบสวน แต

ในเรองเขตอานาจการสบสวนนน ศาลฎกาไดวางบรรทดฐานไว ปรากฏตามคาพพากษาฎกาท 140/2490

วา “ตารวจมอานาจสบสวนคดอาญาไดทวราชอาณาจกร สวนพนกงานปกครอง มอานาจสบสวน

ไดอยางจากดเฉพาะในเขตทองททตนประจาอยเทานน” ซงหมายความวา ถาเปนพนกงานฝาย

ปกครอง เชน นายอาเภอกคงมอานาจสบสวนเฉพาะในเขตอานาจทอยในความรบผดชอบ ถาเปนกานน ก

เฉพาะในเขตตาบลทตนมเขตรบผดชอบ ถาเปนผใหญบาน กเฉพาะในเขตหมบานเทานน

นอกจากนยงมแนวคาพพากษาฎกาพพากษาเปนบรรทดฐานไวดงน

- คาพพากษาฎกาท 6708/2529 วนจฉยวา ตารวจดบเพลง แมจะมหนาทดบเพลงกยงม

หนาทสบสวนคดอาญาได

- คาพพากษาฎกาท 199/2527 วนจฉยวา จาเลยเปนเจาพนกงานตารวจ มอานาจทาการ

สบสวนคดอาญา และจบกมผกระทาความผดกฎหมาย

- คาพพากษาฎกาท 1670/2509 , 500/2537 วนจฉยวา ตารวจมอานาจสบสวนทว

ราชอาณาจกร แมจะไดรบคาสงใหไปทาหนาทอนกยงมอานาจการสบสวน

- คาพพากษาฎกาท 140/2490 วนจฉยวา ตารวจมอานาจจบกมผกระทาผดนอกทองท

ทตนประจาการได

- คาพพากษาฎกาท 4711/2542 วนจฉยวา ตารวจจบกมโดยไมไดรบอนญาตจาก

ผบงคบบญชากอนไมมผลกบอานาจทมอยตามกฎหมาย

นอกจากอานาจหนาทพนกงานฝายปกครองและตารวจดงทกลาวมาแลว ปจจบนจะมเจา

พนกงานทมอานาจสบสวนซงอยในความหมายของ “เจาพนกงานอน ๆ ทมอานาจเกยวกบการจบกม

ปราบปรามผกระทาผด อกทงหลายหนวยงาน เชน เจาพนกงานปราบปรามยาเสพตด หรอทเรยกวา

ป.ป.ส. เจาพนกงานปองกนปราบปรามการฟอกเงน หรอ ป.ป.ง. เจาหนาทกรมสอบสวนคดพเศษ หรอ

ดเอสไอ เปนตน

3. หลกการสบสวน งานสบสวนทพนกงานฝายปกครองหรอตารวจไดปฏบตไปตามอานาจหนาท เพอรกษาความสงบ

เรยบรอยของประชาชน และเพอทราบรายละเอยดแหงความผดนน หากจะพจารณาวธการปฏบตอาจแบง “การสบสวน” เปน 2 ประเภทดวยกน คอ “การสบสวนกอนเกดเหตและการสบสวนหลงเกดเหต” ซงพนกงานฝายปกครองไมวาจะเปนตารวจซงมหนาทบงคบใชกฎหมายในการรกษาความสงบเรยบรอย

-3-

ของประชาชนปองกนปราบปรามอาชญากรรม รวมถงฝายปกครองอน ๆ เชน สรรพากรทมหนาทจดเกบ

ภาษ, ขนสงมหนาทจบกมยานพาหนะขนสงรถโดยสารทกระทาผดกฎหมาย, ศลกากรมหนาทควบคม

จดเกบภาษดแลสนคานาเขาสงออก, ป.ป.ส.มหนาทปองกนปราบปรามยาเสพตด เปนตน มภารกจและ

อานาจหนาทในการสบสวนเพอรกษากฎหมายและรกษาความสงบเรยบรอยดวยกนทงสน

4. ประเภทของการสบสวน หากแบงประเภทของการสบสวนตามความหมายของคาจากดความดงกลาวขางตนแลว เราอาจ

แยกประเภทการสบสวนออกเปน 2 ประเภท ไดแก

4.1 การสบสวนกอนเกดเหต หมายถง การทพนกงานฝายปกครองหรอตารวจทมอานาจหนาท

รบผดชอบ ไดสบสวนหาขอมลเกยวกบบคคลทตองสงสยกระทาความผด หรอสบสวนหารองรอย

พฤตการณทอาจมการกระทาผดเพอสบสวนไวกอนทจะมเหตการณเกดขน รวมถงการสบสวนหาขอมล

ทองถนกบอาคารสถานท แหลงทอาจเกดอาชญากรรม หรอแหลงทลอแหลมตอการประกอบอาชญากรรม

ไดงาย เพอทจะนามาวางแผนปองกนอาชญากรรมไมใหเกดขน ซงการสบสวนหาขอมลกอนเกดเหตน

มนยสาคญตอการปองกนอาชญากรรมเปนอยางยง ทงนเพราะ “การสบสวนกอนเกดเหต” นน เจา

พนกงานตารวจไดดาเนนการไปเพอประโยชนในการปองกนปราบปรามอาชญากรรมและรกษาความสงบ

เรยบรอย

4.2 การสบสวนหลงเกดเหต หมายความวา เมอมเหตเกดขนกจะตองสบสวนหาตวผกระทาผด

ผสบสวนจะตองสบสวนหารองรอยพยานหลกฐานจากบคคลหรอสถานท สถานทเกดเหต เพอหาพยาน

บคคล พยานเอกสาร พยานวตถ เพอสบสวนสอบสวนหาตวผกระทาผด และนาหลกฐานมายนยนการ

กระทาผดอกดวย

ซงในหลกการสบสวนตามหลกสากลนน มความมงหมายเดยวกนกลาวคอ เมอมคด

เกดขน จะรตวผกระทาผดหรอไมรตวผกระทาผดกตาม เมอพนกงานสอบสวนไดรบแจงความรองทกขแลว

จาเปนจะตองมการสบสวนหาตวผกระทาผดหรอหาตวคนรายซงอาจจะตองแบงขนตอนในการสบสวนหา

รอยรอยหลกฐานรวมถงพยานหลกฐานเพอนามาประกอบการดาเนนคดอยางเปนระบบ

5. ขนตอนการสบสวนกอนเกดเหต “การปองกนอาชญากรรมมใหเกดขนถอวาเปนงานหลกของตารวจ” พระบาทสมเดจพระ

เจาอยหว รชกาลท 5 ทรงใหขอคดเปนพระราชดารสเกยวกบการบรหารงานตารวจททรงคณคาไววา “การจบกมผรายนน ไมถอเปนความชอบ เปนแตนบวาผนนไดกระทาการครบถวนแกหนาทเทานน แตจะถอเปนความชอบ ตอเมอไดปกครองปองกนเหตราย ใหชวตและทรพยสนของขาแผนดนในทองถนนอยเยนเปนสขพอสมควร”

-4-

จากพระราชดารสดงกลาว ตารวจจะตองวางแผนเพอปองกนมใหเหตรายเกดขนจะดกวาเหตราย

เกดขนแลวจงจะตามจบคนราย ดงนน “การสบสวนกอนเกดเหต” จงเปนภารกจทสาคญท “นกสบ” ท

จะตองออกทาการสบสวนแสวงหาขอมลในพนทรบผดชอบของตน เพอใหทราบถงขอเทจจรงในพนท ไดแก

ขอมลบคคล สถานททเกยวของกบการเกดอาชญากรรม รวมถงความรรอบตวอน ๆ ทควรจะรเพอ

ประโยชนในการปองกนมใหเกดเหต เพอรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน และยงอาจสบสวนเกบ

ขอมลไวเพอประโยชนตอการวางแผนงานในหนาทของตารวจอกดวย ซงสรปไดดงน

5.1 ลกษณะภมประเทศ นกสบจะตองสบสวนสภาพภมประเทศ หมบาน ชมชน ถนนหนทาง

ตรอก ซอย อาคารสถานทสาคญ ๆ แหลงทอาจกออาชญากรรมไดงาย ทเปลยว รวมทงเสนทางรถไฟ

ยานพาหนะรถยนต รถโดยสาร ฯลฯ

5.2 “สถานท” นกสบจะตองรและศกษาหาขอมลเกยวกบบานของบคคลสาคญ สถานทราชการท

สาคญ ธนาคารสาขาใหญ สาขายอย รานทอง รานเพชร รานคา รานสะดวกซอ โรงงานทกประเภท โรงแรม

หอพก อพารตเมนต สงเหลาน “นกสบจะตองรวบรวมเกบไวเปนขอมลทองถน ปจจบนการจดเกบไดจดเกบ

ไวในคอมพวเตอร หรออยในระบบขอมลผานดาวเทยม GPRS (General packet Radio Service) ซง

หมายถง เปนขอมลทถกตองตรงความเปนจรงและสะดวกตอการคนหาเปาหมายอาคารสถานทไดเปน

อยางด

5.3 “ประวตบคคล” นกสบจะตองเกบขอมลประวตบคคลพนโทษ ประวตบคคลทประกอบอาชพ

ทเสยงตอการผดกฎหมาย กลมทมพฤตการณผดปกต เชน มทอยเรนลบ มพฤตการณทนาสงสย นกสบ

ตองเกบประวตทงบคคลสาคญทควรใหความคมครองและคนทมประวต

5.4 ขอมลอน ๆ เชน ขอมลทพกแรม ขอมลหมายจบ ขอมลรานคาของชา ขอมลทเหนวาเปน

ประโยชนตอการปองกนปราบปรามมมากมาย ทงนตองขนอยกบ “ภาวะผนา” ของหนวยงานนน ๆ วาจะ

วเคราะหหรอพจารณาเหนความจาเปนมากนอยเพยงใด บางทานอาจไมเหนความสาคญ บางทานหาก

มองปญหาครบวงจรกจะเหนความสาคญและนาขอมลมาใช อาท สถตการเกดอาชญากรรมนามาเปน

ขอมลลงแผนทอาชญากรรมไว นามาเขยนแผนปองกนอบตภย การวางแผนการปลนรานทอง เปนตน

ทกลาวมาเปนเพยงขอมลพนฐานทนกสบ หรอผสบสวนจะตอง “สบสวนไวกอนเกดเหต” ซง

ขอมลทกลาวมาแลวจะเปนประโยชนตอการวางแผนการปองกนปราบปรามอาชญากรรม การจดสาย

ตรวจเดนเทา สายตรวจรถยนต สายตรวจรถจกรยานยนต สายตรวจทางเรอ ลวนแลวแตมความจาเปนท

จะตองใชขอมลพนฐานมาวางแผนทงสน นอกจากน หากมการสบสวนกอนเกดเหตไวด “เมอ

อาชญากรรมเกดขน” นกสบสามารถวเคราะหขอมลกอนเกดเหตวาคดทเกดขนนาจะเปนกลมคนราย

กลมใด ซงรายละเอยดการสบสวนกอนเกดเหตนนน มความสมพนธเกยวของกบงานอน ๆ เกอบทกดาน

ซงรายละเอยดจะไดกลาวเพมเตมในโอกาสตอไป

-5-

6. ขนตอนการสบสวนหลงเกดเหต ผสบสวนหรอนกสบจะตองระลกไวเสมอวา ในการสบสวนหาเรองราวและขอเทจจรงเกยวกบ

อาชญากรรมทไดเกดขน และสบสวนหาตวผกระทาผดทไดหลบหนไปนน ผกระทาผดหรออาชญากรอาจ

ทงรองรอยหลกฐานบางอยางไว จะเปนพยานหลกฐานทสาคญทจะนามาใชเปนแนวทางการสบสวน หรอ

บางคดเกดขนแมจะยงไมทราบวาใครเปนผเสยหายกจะตองสบสวนหาผเสยหายดวย หรอกรณคดฆาคน

ตายไมทราบแมกระทงผตายเปนใคร และไมทราบวาใครเปนผกระทาผด เชน ในกรณผหญงสาวถกขมขน

แลวฆาตาย นาศพมาทงไวทปาละเมาะ ตองพยายามสบสวนใหไดวาผตายเปนใคร และใครเปนผทาให

ตาย สาเหตททาใหตายเพออะไร มวตถประสงคอะไร เปนตน

“การสบสวนหลงเกดเหต” นกสบจะตองระลกถงหลกเบองตนในการสบสวน 5 ประการ ดงน

6.1 สบสวนใหไดความวา มการกระทาผดกฎหมายเกดขนจรงหรอไม เพราะบางบางครงบางคด

เชน พบผตายอาจตายเนองจากเกดอบตเหต หรอบางคนตายเนองจากปวย ไมใชมผทาใหตาย

6.2 สบสวนใหไดความวา คดทเกดขนเปนคดประเภทใด ตวอยาง เชน บางคดอาจเปนลกทรพย

หรอบางครงอาจไมใช อาจมาแจงความเพอหวงเงนประกน

6.3 สบสวนใหไดความวา ใครเปนผกระทาผด หรอมใครเปนผรวมกระทาผด

6.4 สบสวนใหไดความวา มพยานรเหนเหตการณหรอไม หากมตองพยายามหาหลกฐานมา

ประกอบการดาเนนคดดวย

6.5 สบสวนใหไดความวา คนรายหลบหนไปอยทใด จะตองพยายามสบสวนตดตามจบกม

ผกระทาผดมาดาเนนคดเพอใหรบโทษตามกฎหมาย

การสบสวนหลงเกดเหตน เมอเหตการณเกดขนแลว และไดมการสบสวนหาตวผกระทาผดมา

ดาเนนคดตามกฎหมายแลว ตอมาแมตารวจจะไดตวผกระทาผดมาลงโทษแลว กจะตองสบสวนขยายผล

หาขอมลศกษาวเคราะหปองกนมใหเกดเหตดงกลาวซาอก ซงในเรองนถอเปนเรองสาคญ นกสบทดนนไม

เพยงแตจบกมผกระทาผดไดแลวกยต จะตองมหนาทคนหาสาเหตแกนแทของอาชญากรรมทเกดขน เพอ

หาแนวทางแกไขควบคไปดวย กจะถอไดวาเปน “นกสบททาหนาทครบถวนสมบรณ” ซงรายละเอยดในการ

สบสวนและวธการสบสวนจะไดกลาวตอไป

-6-

7. โครงสรางงานสบสวน

เพอ เพอ การสบสวน กอนเกดเหต

รกษาความสงบเรยบรอย

ปองกน อาชญากรรม

อาชญากรรม ทเกดขน

การสบสวน หลงเกดเหต

เทคนคการสบสวนและตดตามคนราย

การสบสวนโดยใชเทคโนโลย

การสบสวนโดยใชวทยาการตารวจ

บทท 2 นกสบกบคณสมบตของนกสบ

1. คณลกษณะและคณสมบตของผสบสวน เพองายตอการศกษาและจดจา สาหรบลกษณะหรอคณสมบตของ “นกสบอาชพหรอผทสบสวนท

ด” ควรจะยดหลก 8 ร. คอ “รก รอบร รเรม รวดเรว รอบคอบ รบผดชอบ ไรรองรอย เรองรางกาย” ดงม

รายละเอยดดงน

1.1. ตองมใจรก บคคลทจะเขามาเปนสายลบหรอนกสบทดไดนน อนดบแรกจะตอง “มใจรกงานสบสวน”

กลาวคอ งานใดกตามโดยธรรมชาตของมนษยแลว ถาไดทางานทตนเองรกและชอบแลวยอมประสบ

ความสาเรจและงานนนกจะบรรลผลตามทตองการ แตถาหากถกบงคบใหทางานทไมชอบและเปนงานท

ไมถนดและไมมใจรกแลว กอาจกอใหเกดปญหาในงานนนมากมาย

โดยเฉพาะงานดานการสบสวนเปนงานทจะตองใชความอดทน อดกลน และตองมความ

ขยนหมนเพยร จงจะทาใหผลงานออกมาอยางมประสทธภาพ เพราะงานสบสวนเปนงานยาก และตอเนอง

สาหรบผทจะปฏบตงานในดานน ดงนน คนทจะมาเปนนกสบทดนน จะตองมความชอบ ความรก ความ

เสยสละเพองาน อกทงตองเตมไปดวยความอดทน อดกลน ประกอบกบตองขยนและกระตอรอรนในการ

ทางานอยตลอดเวลา

1.2. ตองมความรอบร นกสบทดนน จาเปนจะตองรอบรดงน

1.2.1 ตองรตวบทกฎหมาย ระเบยบคาสง กฎขอบงคบ ระเบยบงานสารบรรณ ตลอดจน

การเขยนรายงานการสบสวนตาง ๆ ตองมการศกษาคนควาอยตลอดเวลา เนองจากปจจบนทงระเบยบ

คาสง และกฎหมายบางอยางไดเปลยนแปลง แกไขใหม ถายดหลกเกาอยกอาจจะผดพลาดและเกดปญหา

กบระบบงาน แลวนาความเสยหายมาสหนวยงานและตนเองได

1.2.2 ตองรจกวธการสบสวนกอนเกดเหตเปนอยางด กลาวคอ นกสบทดจะตองรจกคน

ทกวย ทกอาชพ ทกประเภท และนกสบจะตองมความสงเกตทด จดจาไดแมนยา การสบสวนนนแมวา

ความผดยงไมเกด นกสบกตองมความรถงขอมลตาง ๆ ใหมากทสด เพอทจะไดใชเปนแนวทางในการ

สบสวนและปองกนอาชญากรรมได

1.2.3 ความรสภาพพนทสาคญเพอผลของการสบสวน

1) ความรทวไปในทองถน นกสบจะตองมความรจรงหลบตามองเหนภาพตรอก

ซอกซอยตาง ๆ บานบคคลสาคญ บานนกธรกจ บานในยานชมชนแออด และโดยเฉพาะบานในยานทม

การกระทาผดกฎหมาย

-8-

2) ความรเกยวกบประวตบคคลและอดตของผประพฤตผดกฎหมาย บคคลผ

เปนภยตอสงคม พวกตงบอนการพนน หรอพวกชอบซอของโจรตาง ๆ คดมอปนรบจาง หรอบคคลอนท

หลบหนเขามาพกอาศย ถานกสบไมรจกตวบคคลเหลานแลว การสบสวนยอมเปนการยากตอการปฏบต

หนาท

1.2.4 รจกแสวงหาขาวจากแหลงขาวตาง ๆ ไดแก

1) รานอนเตอรเนต คาเฟอนเตอรเนต

2) รานตดผม รานเสรมสวย

3) พอคาขายของเกา

4) พวกอซอมรถตางๆ ซงอาจเปนรบจางพนสรถทถกลกมาหรอมการเปลยนแปลง

เลขหมายเครองยนต

5) ไนทคลบ หญงบรการ หญงเสรฟอาหาร และพนกงานตอนรบตาง ๆ

6) รานถายรปตาง ๆ ทรบจางอดรป รานถายเอกสาร

7) พนกงาน กรรมกรของบรษทขนสง เพราะบคคลเหลานอาจจะนาหบหอ

หรอกระเปาเดนทางทมลกษณะพเศษทอาจเปนสงของผดกฎหมาย

8) บรษไปรษณยทสงจดหมายในเขตทองท ซงอาจจดจาวา บานและบคคลทรบ

จดหมายไดแมนยา

ฯลฯ

รวมความแลววา ตารวจทเปนนกสบทด จะตองรจกบคคลหลาย ๆ ประเภท ตองรจกกบ

บคคลทกสาขาอาชพกอน นาชาวบานมาเปนแกนนาสรางศรทธา ขอความรวมมอเมอมความจาเปน

เกยวกบการแจงขาวสารตาง ๆ ถาชาวบานรกใครศรทธาแลวกยอมไดรบความรวมมออยางด แมชาวบาน

จะตองเสยเวลาทามาหากนบาง แตกเตมใจใหความรวมมอ นกสบทดจะตองใหเกยรตและยกยองผอน

เสมอ ไมดถกใคร โดยเฉพาะพวกหญงโสเภณ พาทเนอร ชางเสรมสวย คนขบรถแทกซ พนกงานโรงแรม

คนงานตามโรงงานตาง ๆ เปนตน บคคลเหลานเปนแหลงขาวทจาเปนสาหรบงานสบสวนอยางมาก

1.2.5 ตองมความรเรองยทธวธตารวจ การตรวจคนจบกม นกสบทจะตองหมนฝกฝน

หาความรเรองยทธวธตารวจทงหลายไมวาจะเปนยทธวธการตรวจคนจบกม การใชอาวธ หรอการลอมจบ

คนรายตองยดหลกยทธวธตารวจ ขอพงระมดระวง เชน การเขาไปจบตวคนรายตองสงเกตวาคนรายม

อาวธหรอไม วธเขาจบกมจะเขาอยางไรถงจะไมกอใหเกดความสญเสยทงทรพยสนและกาลงเจาหนาท

ตารวจเอง มตวอยางเกดขนมากมายทวาตารวจบกเขาไปจบกมคนรายแลวถกคนรายยงถงแกความตาย

ความสญเสยดงกลาวอาจจะเกดมาจากความประมาท ความรเทาไมถงการ อกทง ไมไดนายทธวธตารวจ

มาใช รวมถงบางกรณมการยงกนเองเพราะเขาใจผดกเคยมปรากฏมาแลว

-9-

ดงนน ในการเปนนกสบทดนนจะตองมการศกษาขอมลเกยวกบตวคนรายใหดเสยกอนวา

คนรายนนเปนคนรายประเภทใด เมายาบา บาคลง จบตวประกนโดยมอาวธ หรอมอปนรบจาง ซงขอมล

ทงหลายเหลาน จะเปนเครองบงชถงการตดสนใจของนกสบทจะใชวธใดเขาทาการจบกม เพอลดความ

สญเสยทจะเกดขนไดตลอดเวลา

1.3 ตองมความรเรม รเรม หมายถง นกสบทดจะตองมความคดรเรม หาแนวทางในการปรบปรงและพฒนางาน

สบสวนใหงานบรการเกดความสะดวก รวดเรว และประสทธผลในการปฏบตงาน โดยควรจะตอง

ดาเนนการดงน

1.3.1 ปรบปรงตวบคคลฝายสบสวนใหมจานวนเพยงพอและมคณภาพ มความรความ

สามารถ ไดรบการฝกอบรมใหทนตอวทยาการตารวจแผนใหม ซงมการพฒนากาวหนาอยตลอดเวลา

1.3.2 ปรบปรงพฒนาการเกบขอมลทะเบยนประวตอาชญากรรมตาง ๆ ภาพถายคนราย

และขอมลทองถนทกระดบ ใหมระบบการเกบรวบรวมทมประสทธภาพ มการแยกแยะประเภทของการ

กระทาความผด งายตอการคนหาเมอตองการ และใหมการแลกเปลยนขาวสาร ประสานงานกนระหวาง

หนวยอยเสมอ

1.3.3 ขยายงานดานวทยาการตารวจ โดยเฉพาะระดบจงหวดใหมอยางเพยงพอ และ

ปรบปรงใหมประสทธภาพมากขน ทงในดานตวบคคลและเครองอปกรณ ทงนเพอจะไดใชเปนเครองมอ

สนบสนนการปฏบตงานของฝายสบสวนใหไดผลยงขน

1.3.4 เนนใหมการดาเนนการฝกอบรมและนาเทคนคและเทคโนโลย วธการสบสวนมาใช

ใหเปนประโยชน เชน คอมพวเตอร ซซทว เครองถายวดโอ เครองบนทกเสยง กลองถายรป สงเหลาน

สามารถนามาใชใหเปนประโยชนตองานสบสวนเพอบรรลเปาหมาย

1.3.5 จดอบรมฝกฝนเจาหนาทสบสวนถงการเขาพบปะประชาชน โดยใหความสนทสนม

กนใหมากยงขน จงใจและชแนวทางใหประชาชนดงกลาวเขามาชวยเหลอแกทางราชการดวยความเตมใจ

1.4. ตองมความรวดเรว รวดเรว นกสบทกคนจะตองยดหลก รกรบ รวดเรว ทนททนใด เมอมเหตหรอคดทเกดขน

จะตองปฏบตดงน

1.4.1 ตองเรงรบไปทเกดเหตทนท เมอไดรบแจงขาวทางโทรศพท หรอมผอนมาแจงกตาม

จดมงหมายทตองเรงรบไปทเกดเหตกคอ

- ถาคนรายหนไปไมไกล เรากสามารถตามจบไดทน

- ถาคนรายหนไปแลว เรากจะไดรเหนพยานหลกฐานไดมากทสด

-10-

- ถาเราไปชา รองรอยตาง ๆ อาจถกกลบเกลอนไปหมด

- ถาเราไปเรว เปนเรองจตวทยา ทาใหชาวบานเชอถอวาตารวจสนใจและอาจได

พบปะพยานทเหนเหตการณอยบรเวณทเกดเหต

1.4.2 ตอง “รกษาสถานทเกดเหต” เพอใหวทยาการมาทาการตรวจสถานทเกดเหตโดย

ละเอยด มหลกงาย ๆ คอ ตรวจภายนอกกบตรวจภายในสถานทเกดเหต

1) การตรวจภายนอกสถานทเกดเหต

- เมอไปถงทเกดเหต ตองตรวจบรเวณรอบ ๆ นอกเสยกอน ดวาลกษณะของท

เกดเหตเปนอยางไร เปนบานไม ตก คนรายเขาไปบรเวณทเกดเหตไดอยางไร

- คนรายไดลมหรอทงอะไรไวในทเกดเหตบาง

- เครองมอของคนรายใชอะไรมากอเหตบาง ใชยานพาหนะอะไร

2) การตรวจภายในสถานทเกดเหต

- ดวาทรพยทหายเกบไวทใด

- มรอยงดแงะ เจาะตรงไหนบาง

- คนรายไดทรพยอะไรไปบาง เดมเกบไวอยางไร

- คนรายทาอะไรตกหลนไวบาง

- คนรายออกทางไหน

1.4.3 ตองทาแผนผงหรอแผนทสงเขปไว โดยทา 2 แผน คอ แผนแรกเปนบรเวณรอบท

เกดเหต แผนท 2 เปนท ๆ เกดเหตกรณทไดตวผตองหา กนาผตองหาชทเกดเหต แลวทาแผนทโดยให

ผตองหาลงลายมอชอรบวาถกตองดวย เพราะสามารถใชเปนหลกฐานสาคญ ใชยนยนผตองหาในชนศาล

ได โดยมอบใหพนกงานสอบสวนนาประกอบสานวน

1.4.4 ตองทาบนทกการตรวจทเกดเหตไว เพราะจะไดรวาวนทเกดเหตนน เหตเกดทใด

เมอใด มหลกฐานอะไรทเกดเหตบาง เพอทราบพฤตการณของคนรายและสถานทเกดเหต

1.4.5 ใหผชานาญการถายภาพทเกดเหตไว

1.4.6 พยายามตรวจคนทเกดเหต และบรเวณทเกดเหตใกลเคยงใหละเอยด

1.4.7 เรงสอบถามเจาของบานผเสยหายและพยานทเกดเหต เพอหาขอเทจจรงเบองตน

ใหมากทสด เพอจะไดใชเปนแนวทางการสบสวนตอไป

หลกการตรวจทกลาวมาน ถาผสบสวนใชความรวดเรวหลงไดรบแจงเหต กจะไดขอมล

ดงกลาวมาประกอบ เพอพจารณาและแสวงหาแนวทางในการสบสวนหาตวคนรายไดรวดเรวยงขน

-11-

1.5 รอบคอบ

รอบคอบ ผสบสวนจะตองมความรอบคอบละเอยดถถวนในการทางาน ไมวาจะเปนการตรวจ

สถานทเกดเหต การตดตามจบกมตวคนราย การหาขาว การลอมจบคนราย การตดตอประสานงานเหลาน

จะตองมความรอบคอบ มการสงเกตจดจา ไมหเบา มไหวพรบปฏภาณในการทางาน ไมตกใจงาย ไม

ประมาท กระทาการโดยปญญา เพอจะไดบรรลเปาหมาย

การปฏบตงานดานการสบสวนจะรอบคอบสมบรณแบบ จะตองมการเตรยมการทด

กลาวคอ จะตองมการวางแผนลวงหนา โดยอาศยการบรหารจดการทวไปทเรารบทราบไดแก

1) คน Man หมายถง ขาราชการตารวจททหนาทสบสวนทงหมด

2) เงน Money หมายถง งบประมาณทจะนามาใชจาย

3) วสดอปกรณ Material หมายถง เครองมออปกรณทจะใชในงานสบสวน

4) การจดการ Management หมายถง การจดการบรหารงานสบสวน

จะตองมการบรหารและจดการดานการใชคน การใชเงน และวสดอปกรณ บางกรณการ

สบสวนจะอยในภาวะจากด เรองคนนอย เงนไมม แตนกสบทดตองวางแผนการสบสวนภายในขดจากดให

เกดประโยชนมากทสด เพอใหบรรลเปาหมายทวางไว

1.6 รบผดชอบ นกสบทดตองมความรบผดชอบตอตนเอง รบผดชอบตองาน รบผดชอบตอสวนรวม

1.6.1 ความรบผดชอบตอตนเอง

- จะตองมความรบผดชอบตอตนเองและครอบครว

- จะตองเปนคนทไดรบความไววางใจจากผบงคบบญชา และไวใจไดเสมอ

- ไมสรางความเดอดรอนใหแกผอน

- มความซอสตย ไมมนสยคดโกง หรอฉอราษฎรบงหลวง

- ไมเลนการพนนอนเปนนสย

- ไมประพฤตผดลกเมยผอน

- ไมพดปดหรอ โกหก

1.6.2 ความรบผดชอบตองาน

- รบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย

- มการรายงานผลการปฏบต หลงจากไดรบคาสงจากผบงคบบญชาไปแลว

- ไมทงงานโดยไมมเหตผล

- ตองรกษาความลบของหนวยงานโดยเครงครด

- มความจรงใจตองานและเพอนรวมงาน

-12-

1.6.3 ความรบผดชอบตอสงคม - มความสามคคในหมคณะ

- ชวยเพอนฝงทางาน ไมเอารดเอาเปรยบ

- เหนแกสวนรวมมากกวาสวนตว

1.7 ไรรองรอย นกสบทดตองทางานโดยไรรองรอย ทงกอนหนาและหลงทางานแลว ตองวางแผนในการ

สบสวนใหรอบคอบ คอ 1.7.1 กอนทางาน

- การทางานเปนสายลบจะตองมการพรางตวหรอปลอมตว เขาไปปฏบตงานโดย

ไมใหผใดเหนรองรอยวามาทาอะไร ทใด เพอเขากบประชาชนและภมประเทศ หรอทองถนทเขาไปทางาน

ไดอยางกลมกลน ปราศจากขอสงสยของฝายตรงขาม 1.7.2 หลงทางาน - เมอทางานเสรจแลว จะตองปกปดมใหผใดรวาเราเปนตารวจหรอสายสบเขาไป

สบหาขอมล เพอความปลอดภยของตนเองและผทเราเขาไปขอขาว หรอพยานทใหขาวแกเรา จะเหนไดวา

คดสาคญ ๆ นน พยานทใหขาวแกตารวจ อาจถกคนรายปดปาก โดยฆาตายเสยกอนทจะไปเบกความใน

ชนศาล ทาใหเสยรปคด

1.8 เรองรางกาย นกสบทดจะตองมการฝกฝน ออกกาลงกาย เตรยมพรอมในเรองพละกาลงทจะทางานไดทก

สภาพการณ มสภาพจตใจทเขมแขงอดทนโดยเฉพาะการตดตามจบกมคนรายในพนททรกนดารหรอปา

เขา ถารางกายไมพรอมกจะตดตามคนรายไมทน หรอถามการตอสเกดขนกอาจถกคนรายทารายอาจถงแก

ชวตไดงาย ดงนนนกสบทดจะตองหมนฝกฝน ใหมความรความชานาญในยทธวธตารวจ การตอสปองกน

ตว การใชอาวธปน เพอใหมความพรอมในการปฏบตงานอยตลอดเวลา

2. ความรพนฐานทนกสบควรร 2.1 ความรพนฐานในการเปนนกสบ

2.1.1 การศกษาภมศาสตร หรอภมประเทศ ตลอดจนสถานทสาคญ ๆ เสนทางคมนาคมท

อยในพนทรบผดชอบ ตองสามารถจดจาไดดและนกภาพออกไดทนท

2.1.2 ศกษาคนในพนททงคนดและคนเลวทกประเภท

2.1.3 ตองเปนคนท “ขสงสย” ฝกหดตงปญหาถามตวเองอยเสมอ

-13-

2.1.4 ตองระมดระวงบคคลทจะไปหาขาวใหเรา เพราะอาจจะมลกษณะหนาหลงหลอก

ใหขาวทเปนเทจหรอเขาขางฝายคนรายกได

2.1.5 ในกรณการสบสวนบางอยางเราตองทาผดกฎหมาย ซงเปนเพราะความจาเปนตอง

ระมดระวง เชน ดกฟงโทรศพท ลกลอบเปดจดหมายอาน อนเปนการละเมดสทธเสรภาพผอน

- เปนการนาความลบมาเปนขอมลในการสบสวน หรอใชขอมลเพอซกถามพยาน

เทานน

- ไมสามารถนาความลบนนมาเปนพยานหลกฐาน เพราะอาจถกฟองรองได

2.1.6 อยาหวงงาน ถาเราไมมความสามารถพอ กตองมอบใหคนอนไปทาแทน

2.1.7 ตองกลาตดสนใจในการทจะหกหลงคนราย “สจจะตองไมมกบคนราย” ตองเปนผ

มการตดสนใจด เมอมเหตเฉพาะหนา

2.2 คาถามทนกสบตองหาคาตอบ ผลการสบสวนคดตาง ๆ ผลของการตรวจสถานทเกดเหต ผลของการตรวจพสจนรองรอย

คนราย ไดความเปนประการใด นกสบจะตองจาและเกบรวบรวมเปนขอมล หรอรวบรวมไวในบนทก โดย

จะตองสบใหไดความวา คนรายแกงคนเปนใคร ชออะไร อยทไหน ทาผดเมอไหร ทาไมจงตองทาผด และ

กระทาอยางไรบาง นกสบหรอสารวตรสบสวนหรอตารวจฝายสบสวน จะตองตงปญหา คาถาม และตอบ

ปญหาเหลานใหได ทงนเพอความกระจางและใหสนสงสย ในการซกถามผถามจะตองคอยสงเกตสง

ผดปกต จากตวผตองหาหรอผตองสงสยดวยวามพรธอยางไร คาตอบนนเปนความจรงหรอไม หรอมการ

ซอนเงอนอยางไร ผซกถามจะตองมความฉลาด และจะตองรจกตอรองในเรองตาง ๆ เพอใหไดผลในการ

สบสวนทดทสด

การศกษาพฤตกรรมระหวางซกถามปากคามความสาคญอยางยง การทผกระทาผด

พยายามปกปดความผด จะมพฤตกรรมแสดงออกเปนระยะ ๆ เชน เสยงสนเครอ ใบหนาซด หรอบางราย

ใบหนาแดงกลา ตอบคาถามไมตรงกบขอมลทนกสบทราบ ตาจะกระพรบถปกต หาวโดยไมงวงนอน

เนองจากการโกหกของคนรางกายตองการออกซเจนสงจงหาวออกมา การนงการยนจะกระสบกระสาย มอ

เทาจะแสดงพฤตกรรมทแปลก ๆ เชน ถาเปนผหญงจะจบแหวนหมนไปมา จบผมเลน ถาเปนผชายจะกา

มอ จบมอ ถาถกซกถามมาก ๆ และไมอาจตอบคาถามได บางคนกจะกอดอกแสดงการปกปองตวเอง

เปนตน Who = ใคร

- ใครเปนผเสยหาย (แจงความ)

- ใครเปนผประสบเหต

- ใครเปนผรเหนเหตการณหรอเรองราวทเกดขน (เคยไดรบคาบอกเลา)

-14-

- ใครเปนผกระทาผดและมกคน

- ใครเปนผสนบสนน

- ใครทกลาพดความจรงเรองน และพรอมทจะเปนพยาน

- ใครควรเปนผตดตามจบกม ฯลฯ What = อะไร - มอะไรเกดขน

- เปนความผดเรองอะไร

- พยานรเหนอะไรบาง

- คนรายใชอาวธอะไร

- คนรายใชยานพาหนะอะไร

- คนรายไดทรพยสนอะไรบาง

- คนรายทงรองรอยอะไรไวบาง

- มลเหตในการกระทาผดมอะไร ฯลฯ Where = ทไหน - คดเกดขนทจดไหน

- ผเสยหายอยทใด กาลงทาอะไร

- พยานอยทใด หางจากจดเกดเหตเทาใด

- พบอาวธคนรายทไหน

- ผตองหาหลบหนไปทศทางใด

- จบผตองหาไดทไหน ฯลฯ When = เมอไหร - คดเกดขนเวลาใด

- ทราบการกระทาผดเมอใด

- คดนแจงใหตารวจทราบเมอใด

- คนรายหลบหนไปแตเมอใด

- จบคนรายไดเมอใด ฯลฯ Why = ทาไม - ทาไมจงเกดเหตคดนขน

- ทาไมจงตองทาแบบทารณโหดราย

- ทาไมจงตองยงกนหรอจางฆา

-15-

- ทาไมจงตองปกปดความจรง

- ทาไมจงตองใชเลหเหลยมหกลางกน ฯลฯ How = อยางไร - ความผดนเกดขนไดอยางไร

- คนรายมแผนประทษกรรมอยางไร

- คนรายไดอาวธมาอยางไร จากทไหน

- คนรายซอนตวเขามาในบานไดอยางไร

- คนรายวางแผนการทางานกนอยางไร มใครรวมดวยบาง ฯลฯ

2.3 การรายงานผบงคบบญชา เมอนกสบหรอตารวจฝายสบสวน หรอสารวตรสบสวนเมอไดทาการสบสวนคดทเกดขน

จนไดเรองราวและหาพยานหลกฐานหรอทราบขอมล จะตองรบรายงานผลของการสบสวนเปนลายลกษณ

อกษรทกระยะ ทงนโดยมวตถประสงคดงน

2.3.1 เปนการบนทกเรองราวทเกดขน เพอเปนขอมลวา คดทเกดขนนนไดพยานมาจาก

ใคร รเหนเหตการณอยางไร คาพดพยานนาเชอไดหรอไมเพยงไร คนรายทหลบหนหลบหนไปอยทใด กบ

ใคร

2.3.2 หากมการเปลยนตวพนกงานสอบสวนหรอมการแตงตงโยกยาย พนกงานสอบสวน

คนเดมผทมารบมอบงานสามารถอานเรองราวเดม และรบชวงตอไปได

2.3.3 เพอใหผบงคบบญชาไดทราบเหตแหงคด และเรองราวในสานวนการสอบสวนจะ

ไดพจารณาวนจฉยสงการตาง ๆ ไดถกตอง การรายงานดงกลาวน ใหรวมอยในบนทกพนกงานสอบสวน

และตองรวมไวในสานวนเปน “สานวนการสบสวน” (เวนแตเปนเรองลบ หรอสวนตว กไมตองตดสานวน)

ซงรายละเอยดการทาสานวนการสบสวนจะไดแนะนาในโอกาสตอไป

3. การเปนนกสบทด ตองมคณสมบตดงน

นกสบทดตองมคณสมบตพนฐานดงน

3.1 ตองมความอดทนและความพยายาม ไมเบอหนายงานทไดรบมอบหมาย

3.2 ตองมสขภาพรางกายตองสมบรณแขงแรงอยเสมอ พรอมทจะออกปฏบตงานได

ตลอดเวลา หากรางกายไมพรอมกควรจะหยดปฏบตงานหนก เพราะอาจทาใหฝายคนรายสงเกตไดงาย

3.3 ตองเปนผศกษาหาความรอยเสมอ เปนนกฟง นกอาน ตดตามสภาพความเปลยนแปลง

ของสงคมอยตลอดเวลา

-16-

3.4 ตองรกฎหมาย กฎระเบยบ ขอบงคบตาง ๆ ทเกยวกบงานในหนาทและตองรหนาทของตนเอง

รวมทงตองฝกฝนหาประสบการณโดยตอเนอง

3.5 ตองศกษาหาความรเพมเตมเกยวกบงานวทยาการ ความรใหม ๆ ทเกยวของกบงานสบสวน

หรอความรทจะนามาใชกบงานสบสวน เชน วทยาการตารวจ นตเวชวทยา

3.6 ตองเปนคนชางสงเกต จดจา ในการสอบปากคา ไมวาพยานหรอผตองหาเรามกจะตองคยกบ

ผตองหานาน ๆ เราจะตองสงเกตอาการกรยาของผตองหา หรอพยานวา ใหการเทจหรอมพรธตอนใดบาง

หรอไม

3.7 ตองมจดหมายแนนอนในการสบสวน ตองตงจดมงหมาย หรอมวตถประสงคใหแนนอน

ชดเจนวา ตองสบสวนจบกมเอาผกระทาผดมาลงโทษอยางมใจเปนธรรม ไมยดเยยดความผดให

3.8 ตองเปนคนมจตใจซอสตย สจรต จตใจมนคง มคณธรรมประจาใจ ไมกลนแกลงผใด ไมตก

อยภายใตอทธพลของผใดทจะคอยบงการหรอสงการใหกระทาผดกฎหมาย

3.9 ตองยอมรบความสามารถของผอนวาเหนอตน ไมอจฉารษยากน ไดขอมลอะไรมาตองใจ

กวาง ตองมการแลกเปลยนขอตกลงอยางตอเนอง เมอมประเดนคางคาใจตองสบสวนใหไดความกระจาง

ไมเกบไวคนเดยว

3.10 ตองรกษาความลบไวดเยยม และไมสอดรสอดเหนเรองทไมใชหนาทของตน

3.11 ตองมปฏภาณไหวพรบ รเทาเหตการณทเกดขน และเราตองสามารถตดสนใจวาจะตองเรง

ทาอะไรกอน อะไรหลง เมอเกดเหตขน ตองไมตนเตน คมสตตนเองได

3.12 ตองมความสามารถในการผกมตรกบประชาชน มแหลงขาวหรอผใหขอมลยงมากยงเปน

ประโยชน เพอผลของงานในการหาขาวตาง ๆ ในพนท ขอสาคญทสด คอ จะตองเปนผรกงานสบสวน

นอกจากทมเทใหแลวตองใจรกดวย จงจะเปนนกสบทมผลงานได

4. บทสรป โดยสรปแลว พนกงานสบสวนทดนนจะตองมความรความสามารถ มปฏภาณไหวพรบ มคณธรรม

มความสามารถทจะจบกมผกระทาผด และสามารถตดตามหาทรพยสนของกลางทหายไปหรอถกลกทรพย

ชงทรพย เพอนาของกลางนนคนมาใหกบเจาทรพยไดเรวทนทวงท หรอนาทรพยมาคนจนครบถวน เจา

ทรพยและประชาชนยอมมความศรทธา เชอมนในฝมอการทางาน จะไดรบคาสรรเสรญยกยอง คาชมเชย

และเปนทไววางใจของประชาชน เปนทรกของผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชา

การเปนนกสบนนเปนไดทกคน ไมวาจะเปนราษฎรหรอตารวจทกชนยศ แตทกคนควรรวธการ

สบสวนเบองตน โดยตองอาศยจากการซกถาม หรอสอบสวนพยานผเสยหาย แตการทจะเปนนกสบทเกง

หรอนกสบทดมประสทธภาพสงนน เปนเรองยากมาก ตองมความมานะอดทน และใชความพยายามสง

-17-

บางคดตองอดทน บางคดใชเวลาสบสวนหารองรอยนานมาก ซงนกสบทมคณภาพนนตองมใจรก มความ

ฉลาดไหวพรบและมงหนาทางานนน ๆ ใหประสบความสาเรจ ไมทอถอยหรอสบสวนไดเพยงครง ๆ กลาง ๆ

แลวกหยด หากไมมความพยายามจะไมไดผล บางครงเมอพบอปสรรคกหมดความพยายาม ไมทดลองหา

วธการสบสวนดานอนตอไป ซงถอวาเปนนกสบทดไมได ตองระลกเสมอวา อาชญากรรมทกประเภทจะตอง

ทงรองรอย หรอหลกฐานไวเสมอ รองรอยหรอหลกฐานนนจะพบไดจากบรเวณทเกดเหตหรอบรเวณ

ใกลเคยงนนเอง

พยานหลกฐานทรบฟงไดนน จะตองเกยวกบคดทเกดขน หลกฐานอน ๆ ทไมเกยวกบคดใหตดออก

เสย การไดมาซงพยานหลกฐานนน ตองไดมาโดยวธทชอบดวยกฎหมาย พนกงานสอบสวนจะตองเกบ

หลกฐานแตละชน ทาเครองหมายหรอบนทกยอ ๆ ไว และจะตองเกบรกษาไวเปนอยางด เพอนาแสดงและ

พสจนความผดของผตองหาในชนพจารณาของศาล “ความละเอยดรอบคอบเปนยอดปรารถนาของนกสบ”

นกสบทดจะตองมสามญสานกอนเทยงธรรม มความจาดและสามารถวนจฉยปญญาไดด มความ

วรยะ อตสาหะ ทางานดวยความบากบน และตองอาศยความรทางวทยาการตารวจเขามาชวยเหลองาน

สบสวนดวย จงจะไดมาซงพยานหลกฐานโดยครบถวนสมบรณ สามารถนาไปเปนพยานหลกฐานในคดได

การนาพยานหลกฐานทนกสบสบสวนมาเขาสสานวนการสบสวน ซงประกอบดวยรายละเอยดในการ

สบสวน ตงแตกอนเกดเหตจนสามารถจบกมตวคนรายได และสามารถนาพยานบคคลมาเบกความยนยน

การกระทาความผดจนศาลพพากษาคดลงโทษผกระทาผด จงจะถอวาไดทาหนาทโดยครบถวนสมบรณ.

บทท 3 อาชญากรรมกบงานสบสวน

1. ปญหาอาชญากรรมกบการปองกน

อาชญากรรม หมายถง บคคลทกระทาผดกฎหมาย รวมถงกลมบคคลทรวมตวกนกระทาผด

เพอแสวงหาประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมาย กอใหเกดความไมสงบสขใหกบสงคม

อาชญากรรมเปนปญหาสงคม ทกสงคมในโลกลวนแลวแตมอาชญากรรมทงสน สงคมใดจะม

อาชญากรรมมากหรอนอยขนอยกบสภาพแวดลอม ความเจรญทางเศรษฐกจ สงคม การเมองของสงคม

นน รวมทงมปจจยอน ๆ อกมากมาย ททาใหเกดปญหาอาชญากรรม สงคมทเจรญแลวใชวาอาชญากรรม

จะไมมหรอไมเกดขน ปญหาอาชญากรรมสรางความวตกกงวล ความตนกลว ความหวาดระแวงใหกบคน

ทกคน ไมวาจะรวยหรอจะจน จะพกอาศยในเมองหรอชนบทกอาจตกเปนเหยอของอาชญากรรมไดทงสน

ปจจบนรปแบบของอาชญากรรม วธการประกอบอาชญากรรมไดพฒนารดหนาไปกบความ

เจรญทางวตถ สภาพแวดลอมตาง ๆ เชน การเพมขนของประชากร การทคนขาดการพฒนาดานจตใจ

หรอไมมศลธรรม หลงใหลคลงไคล หรอหลงในวตถนยมทผด มวเมาในอบายมข เศรษฐกจรดตว เปนตน

ปจจยเหลานลวนแลวแตเปนปจจยสาคญ ทสงผลใหคนประกอบอาชญากรรมงายขนทงสน

การทางานของตารวจเพยงฝายเดยวไมสามารถจะระงบยบยงอาชญากรรมได จาเปนจะตอง

ไดรบความรวมมอจากประชาชน เพอรวมกนปองกนอาชญากรรม ปจจบนการปองกนมใหอาชญากรรม

เกดขนจงถอเปนภารกจทสาคญของตารวจ การปองกนอาชญากรรมทประชาชนเขามามสวนรวม ไดรบ

ความสนใจจากตารวจทกประเภท มการนาประชาชนเขามามสวนรวมทางานในรปแบบตาง ๆ อาท ตารวจ

บาน การอบรมสมาชกแจงขาวอาชญากรรม เพอนบานระวงภย สมาชกแจงขาวอาชญากรรมนกสบรนจว

รวมถงการอบรมลกเสอเนตรนาร อาสาสมครตาง ๆ เพอใหรเรองการปองกนปราบปรามอาชญากรรมและ

การแจงขาวอาชญากรรม

2. ลกษณะการประกอบอาชญากรรม

คนเราทกคนประกอบอาชญากรรมไดทงสน บางครงเราอาจกระทาผดโดยทตวเราเองไมรสกตว

หรอบางคนประกอบอาชญากรรมเลก ๆ นอย ๆ โดยไมเจตนากมเปนจานวนมาก หรอบางครงการประกอบ

อาชญากรรมเนองมาจากบคลกภาพ เพราะการเจบปวยทางจตใจและรางกาย บางครงกเกดจากสาเหต

ของความยากจนขนแคน บางรายประกอบอาชญากรรมเพอความอยรอดของชวต บางรายจาใจกระทาผด

เพอทดแทนผมพระคณกม ซงเปนเรองทนาเหนใจ

ความรนแรงของการประกอบอาชญากรรมมหลายระดบ เราอาจแบงประเภทการประกอบ

อาชญากรรมอาจแบงออกไดดงน

-19-

2.1 กระทาผดโดยผวเผน ปกตพวกนจะเคารพกฎหมายบานเมองแตหากกระทาผดใน

บางครงอาจตองการความสะดวกสบายเปนทตง เชน ฝาฝนกฎจราจร ทงขยะบนถนน การทาลายปายหาม

หยด หามจอด

2.2 อาชญากรผกระทาความผดเปนครงคราว ดวยความจาเปนหรอเหตสดวสย ตามปกต

กเปนผเคารพตอกฎหมายบานเมอง แตในบางครงบางคราวกระทาผดกฎหมาย การกระทาผดน มกเกด

จากความประมาทเลนเลอและปราศจากมลเหตจงใจ เมอกระทาผดแลวมกจะไมกระทาผดซาอกเพราะ

บคคลเหลานมไดมความตองการทจะเขาไปขดแยงหรอฝาฝนตอระเบยบสงคมแตประการใด เชน ผทขบรถ

ชนคนตาย หรอบาดเจบโดยประมาท

2.3 อาชญากรผกระทาผดเพราะถกกดดนทางจตใจอยางรนแรง ปกตมใชอาชญากร

เปนผทเคารพกฎหมายบานเมองไมอยากทาความผด แตเนองจากถกกดดนหรอยวทางอารมณอยาง

รนแรงไมสามารถยบยงสตได ความผดทกระทานนมกจะเปนความผดทรายแรง เชน สามฆาภรรยาและ

ชายช การทารายรางกายผอนเนองจากบนดาลโทสะหรอถกยวย

2.4 อาชญากรผกระทาความผดเกยวกบการเงน ปกตกเปนผเคารพกฎหมาย แตในการ

ประกอบอาชพหรอธรกจของบคคลกลมน มโอกาสฝาฝนกฎหมายไดงาย มสงยวยคอเงน จงถอโอกาส

กระทาการบางอยางอนเปนความผดตอกฎหมายคอการทจรตเกยวกบสถาบนการเงน เรามกจะเรยกกลม

อาชญากรรมพวกนเปน “พวกคอเชตขาว” กเพราะบคคลพวกนมกจะเปนพวกนกธรกจ มความรด ทางาน

ในสถาบนการเงน ธนาคาร ซงเปนผททางานสบาย แตงตวสะอาด อาชญากรรมประเภทน เชน กลมพวก

พอคาทโกงภาษรฐบาล หรอสมหบญชทโกงเงนบรษทฯ นายธนาคารปลอยเงนกทผดหลกเกณฑ เปนตน

2.5 อาชญากรทกระทาความผดตดนสย คอบคคลจาพวกทไมสามารถทาตนใหเขากบ

มาตรฐานของสงคมได การกระทาแสดงคลาย ๆ กบวาไมมหวงอะไรในชวต นกจะทาอะไรกทาไดโดยไม

คานงถงวาผลทเกดขนจะเปนอยางไร และประกอบอาชญากรรมกเปนเรองทไมตองใชแบบแผนวธการอะไร

ทซบซอน เพยงแตสบโอกาสทจะทาอะไรไดกทาไป อาชญากรรมประเภทน มกจะเปนทรจกดในบรรดา

เจาหนาทของกระบวนการยตธรรมทงตารวจ อยการ ศาล และเรอนจา เพราะคนประเภทนทาผดบอย ๆ

ไดแกผกระทาผดเกยวกบการลกทรพย วงราวทรพย โจรกรรมรถ เปนตน และสวนมากมกจะเปนผทตด

ยาเสพตดหรอตดสรา

2.6 อาชญากรอาชพ คอพวกทยดถอการประกอบอาชญากรรมเปนอาชพ และในการทยดถอ

อาชญากรรมเปนอาชพน จะตองศกษาวธการและเทคนคในการประกอบอาชญากรรมเฉพาะอยางทเลอก

เปนอาชพ

-20-

อาชญากรพวกนคดวาการททาความผดนน เปนการทามาหาเลยงชพทมรายไดดอยางหนง

และยงเชยวชาญเทาใด กยงมความภาคภมใจในความสามารถเทานน อาชญากรพวกนเมอถกจบกม

ดาเนนคดลงโทษ เมอพนโทษกจะกระทาผดอก บางรายจะไมยอมประกอบอาชพโดยสจรตเลย เพราะเหน

วาลาบากและมรายไดนอย ประกอบอาชญากรรมนนสะดวกกวา งายกวาและไดเงนมากกวาหากจะพลาด

พลงเสยทหากถกจบกมและตองโทษ โทษทไดรบกไมหนกหนา รายไดทไดมาเรยกวาคม หรอเกนคากวา

โทษทจะตองรบ

อาชญากรรมทจดเขาอยในประเภทอาชญากรรมอาชพผกระทาจะตองเรยนรวธใหเชยวชาญ

เชน การตมตน หลอกลวง หรอทภาษาองกฤษเรยกวา Confidence Game การเจาะหรอการเปดตนรภย

การลกสนคาจากรานสรรพสนคาและการลวงกระเปา ซงแตละอยางผกระทาจะตองมความรความ

ชานาญอยางมากจงจะทาไดสาเรจ

2.7 แกงคอาชญากร หรอเรยกวาองคกรอาชญากร หมายถง อาชญากรกลมหนงรวมกน

เปนกลมกอนเพอรวมกนวางแผนดาเนนการประกอบอาชญากรรมเปนอาชพ มการแบงหนาท มตวการ

ผสนบสนน กระทาอยางมออาชพ เสมอนเปนองคกรหรอบรษททดาเนนงานโดยมแบบแผน และมการ

บรหารงานแบงงานออกเปนสดสวน มหวหนาควบคมงานเปนชน ๆ และดาเนนงานอยางมสมรรถภาพ และ

แตละองคการมงานดานมจฉาชพหลายอยางหลายดานเขาดวยกน เชน ดานคายาเสพตด ดานคาหญง

โสเภณ การคามนษย ลกลอบเปดบอนการพนน ขบวนการขนของหนภาษ แกงคโจรกรรมรถ

อาชญากรรมประเภทนการสบสวนปราบปรามกระทาไดยากกวาอาชญากรรมทว ๆ ไป ซงม

วธการไมสลบซบซอน ซงเปนภารกจหนาทการสบสวนทจะตองรวมมอกบทก ๆ ฝาย ตองระดมหนวยงานท

เกยวของจดเปนศนยบญชาการเปนเรอง ๆ ไป เชน ศนยปราบปรามการคามนษย ศนยปองกนปราบปราม

ยาเสพตด ศนยปองกนปราบปรามนามนเถอน เปนตน

3. วธปองกนอาชญากรรม ประชาชนหรอสงคม มกจะโยนปญหาอาชญากรรมใหกบตารวจเปนผรบผดชอบแตเพยงฝาย

เดยว ซงความจรงแลวการปองกนอาชญากรรมกด การแกปญหาอาชญากรรมกด “ทกคนมหนาททจะตอง

รวมแรงรวมใจปองกนหรอรวมกนแกปญหาอาชญากรรมทงสน”

ตารวจมหนาทบงคบใชกฎหมาย (Law Enforcement) ไมใหสงคมหรอประชาชนฝาฝน

กฎหมาย ประชาชนมหนาทดแลรกษาทรพยสนของตนเอง ใหความรวมมอกบเจาหนาทตารวจ ในการแจง

ขาวสารอาชญากรรมใหตารวจ สบสวนหาขาว สงเกตสงผดปกต ดแลความเปนอย เขาไปในหมบาน ชมชน

หากพบเหนสงผดปกตกควรแจงเจาหนาทตารวจ ใหขาวสาร เปนพยานใหกบเจาหนาทตารวจ การ

กระทาดงกลาวถอเปนหนาทของประชาชนทด

-21-

3.1 วธปองกนอาชญากรรมมหลายวธ อาจสรปไดดงน 3.1.1 การตดชองโอกาสคนรายเพอไมใหกระทาผด

คนรายจะหาโอกาสหรอจงหวะกออาชญากรรมในชวงทเหนวามโอกาสดหรอเจาของบาน

เผลอ ซงคนรายจะเลอกโอกาสทสะดวกทสด ดงนนคนรายจะกระทาการโจรกรรมทนทเมอมจงหวะได

โอกาสเหมาะสม เชน

- ชวงทเจาของบานไมอย

- นอนเปดประต หนาตางยามวกาล

- ลมปดประต หนาตาง ลมใสกลอนประต หรอกญแจ

- ไปตางจงหวดโดยทงบานไวหลาย ๆ วน โดยไมมผดแลบาน หรอปลอยเดก ๆ

เฝาบานอยกนเอง เทานน

- เมออยในทเปลยว หรอปลอดคน ไมวากลางวนหรอกลางคน คนรายอาจฉวย

โอกาสขณะทปลอดคนทาการโจรกรรมทรพยดวยการชงทรพย หรอวงราวทรพย หรอลกทรพย คนรายยอม

กระทาได

- ความประมาทเลนเลอ เผลอเลอของทาน อาจนาไปสอาชญากรรมได เชน ลม

ทงสงทมคาไวนอกบาน ตามรานคาหรอตามทสาธารณะทมคนพลกพลาน

- เกดจากความรเทาไมถงการณของทานเอง เชน ทานอาจถกหลอกลวงดวย

วธการตาง ๆ จากมจฉาชพ ดวยการอาศยเลหเหลยมตาง ๆ ซงถาหากทานนกไมถงแลว โอกาสททาน

จะตองถกคนรายทาการโจรกรรมทรพยสนนนเปนเรองงายมาก ดงนนทานควรคานงถงความปลอดภยของ

ตวทานเองและพจารณาดวา สมควรทจะไววางใจบคคลททานไมรจกมกคนหรอ ซงคนรายอาจมาในหลาย

รปแบบเชน ทาทเปนวาเปนชางลบมด ซอมโทรศพทบาง ซอมวทยไฟฟา ประปา หรอแมแตพวกทแอบอาง

วามาทาการสารวจตามบานกอาจเปนอาชญากรทแฝงมา ถงแมจะเปนหญงกอยาไดไวใจ ซงเมอทานเผลอ

กจะถอโอกาสโจรกรรมทรพยสนทนท 3.1.2 การตดชวงเวลาของคนราย เวลาทคนรายจะประกอบอาชญากรรมนน กมหลายชวงเวลาดวยกน ซงแตละชวงเวลา

คนรายกจะประกอบอาชญากรรมแตละอยางไมเหมอนกน

- ชวงเวลา 00.01 - 04.00 น. คนรายมกจะเขาตามหมบาน ทาการโจรกรรม

ทรพยสนของชาวบานดวยการงด - แงะตามประตหนาตาง ปนเขาบานเพอเอา ทรพยสนททงไวขางนอกตว

บาน หรอโจรกรรมรถยนต

ชวงนเปนชวงเวลาทชาวบานจะนอนหลบสนทมาก ทชาวบานเรยกกนทว ๆ ไปวา “ยาม

หมาหลบ” ชวงเวลาทเรยกวา “ฤกษดาวโจรกาลงขน” ดงนนกอนนอนควรจะไดทาการสารวจประตหนาตาง

และดแลทรพยสนใหอยในทปลอดภย

-22-

- ชวงเวลา 05.00 - 07.00 น. หากเปนชนบทเปนชวงเวลาทพอคา แมคา และ

ชาวบานเรมไปประกอบอาชพกนแตเชาตร ชวงนเองทคนรายมกชอบกระทาการชงทรพย หรอวงราวทรพย

พงระมดระวงเปนพเศษในเรองน กระเปาสตางคควรถอไวใหแนน ระวงโจรมอเตอรไซค และไมควรเดนคน

เดยวตามตรอกซอกซอยทเปลยวคน

- ชวงเวลา 10.00 - 15.00 น. สาหรบบานทไมมคนเฝาดแล เนองจากตองออกไป

ประกอบอาชพสวนตว คนรายอาจทาการเบอยาหมาตาย เขาบานทาการโจรกรรมทรพยสนไปได

- ชวงเวลา 21.00 - 24.00 น. สาหรบชวงเวลาน ไมคอยมอาชญากรรมเกดขน

มากนก มเปนสวนนอย สาหรบผทปลอยปละละเลยทงทรพยสนทไมคอยจะมคามากนกไวนอกบาน และ

คดวาคงไมมใครเอาไป นนแหละทรพยเหลานเองทอาจจะหายได เชน พวกตนวานตาง ๆ หรอสงของ

เครองใชเลก ๆ นอย ๆ โตะ เกาอ ดงนเปนตน

4. ขอแนะนาในการปองกนอาชญากรรม ทกลาวขางตนแลว นบวาเปนจงหวะ หรอโอกาสของคนรายทจะทาการโจรกรรมทรพยสนของ

ทาน หรอบางครงทานกอาจไดรบอนตรายถงชวตเมอเปนดงน ควรหาโอกาสปองกนทรพยสนและชวตของ

ทานใหปลอดภยดกวา โดยเรมปฏบตตามคาแนะนา ดงตอไปน

4.1 เมอทานจะออกจากบานไปตางจงหวด หรอไปทาธรกจโดย ทงบานไวหลาย ๆ วน

4.1.1 กอนออกจากบานควรสารวจทรพยสนภายในบานใหเรยบรอยวาอยครบถวน

อยางไร เกบไวในททเหมาะทควรกบการมคา

4.1.2 เกบของทมคามาก ๆ ไวในทมดชด อยาใหลอแหลมตอสายตาของเหลามจฉาชพ

4.1.3 ปดประตใสกลอนไวใหเรยบรอย รวมทงดนาประปาปดใหเรยบรอย ไฟฟาสบสวทช

ไฟฟาลงใหเรยบรอยกอนจากบานไป

4.1.4 ปดประตรวบาน ใสกญแจใหมนคง

4.1.5 ควรจะไดแจงใหเจาหนาทตารวจทราบบาง เพอวาเจาหนาทตารวจจะไดไปตรวจ

ตราดแลใหบางเปนครงคราว

4.1.6 แจงใหเจาหนาทตารวจทราบวา กรณถาเกดเหตฉกเฉนจะตดตอไดอยางไร

4.1.7 ขอรองเพอนบานทสนทใหชวยดแลบานขณะทไมอย และใหชวยตดตอทาง

โทรศพทใหตารวจทราบ ถาพบพฤตการณทนาสงสย เชน กรณทมคนหรอรถมาวงวนเวยนแถวหนาบาน

4.1.8 ไมควรบอกใหชาวบานทราบวาวนนน วนนจะไปทาธระทนนทน ควรบอกเฉพาะ

เพอนบานทสนท และไววางใจไดเทานน มฉะนนแลวขาวทไมอยบานอาจเขาหของคนรายไดโดยไมรตว

-23-

4.1.9 ไมควรทงคนใชไวตามลาพง หากมญาตใกลเคยงควรจะไดวานใหมาอยเปนเพอน

หรอใหเฝาบานแทน

4.1.10 หากทบานของทานรบหนงสอพมพรายวน ควรแจงใหคนสงหนงสอพมพงดการสง

หนงสอพมพตามจานวนวนททานไมอย เพราะถาทานไมกระทาเชนนนอาจเปนการชชองใหคนรายทราบวา

ทานไมอยบาน อนจะเปนชนวนอยางหนงทคนรายจะลอบเขาทาการ โจรกรรมทรพยสนของทาน

4.2 กรณททานจะออกจากบานในเวลากลางคนเพอไปทาธระชวคราว

4.2.1 ถาบานของทานม 2 ชน ควรจะเปดไฟทงไวทงสองชน

4.2.2 ไมควรปดบานทานใหมดทบจนมองไมเหนภายในบาน

4.2.3 ไมควรซอนกญแจไวในบรเวณบาน เชน ตามประต หนาตาง การแขวน หรอวางไวท

เหนชดเจน กไมควรทา

4.2.4 ตรวจตราประต หนาตาง ใสกลอนใหเรยบรอยกอนออกจากบาน

4.2.5 ไมควรบอกกลาวผทไมไววางใจวาไมอยบาน นอกจากเพอนบานทสนท และอย

ใกลเคยงเทานน

4.2.6 ขอรองเพอนบานทสนทชวยดแลบานใหดวย ทางทดควรแจงใหทราบวาจะกลบ

มาถงเวลาทจะกลบบาน เพอนบานจะไดรวาเปนทานไมใชขโมย

4.2.7 ควรเปดไฟนอกชายคาไวใหสวาง ไมควรเสยดาย

4.2.8 ปลอยสนขใหอยรกษาบานตามปกต และระวงการลกลอบวางยาเบอสนขดวยการ

หาเครองปองกนการกนอาหารใหสนขดวย

4.2.9 ควรทาประวตคนใชไวและไมควรใหคนใชทยงไมมกคน หรอยงไมทราบประวตด ให

อยเฝาบานตามลาพง

5. การจดทาขอมลประกอบการสบสวนสอบสวน 5.1 การจดการประวตหรอขอมลประกอบอาชญากรรม

การรวบรวมขอมล การประกอบอาชญากรรมหรอทเรยกวา “แผนประทษกรรม” มความ

จาเปนอยางยงทฝายสบสวนจะตองรวบรวมไว ตลอดจนการจดทาประวตหรอขอมลการประกอบ

อาชญากรรมในแตละสถานท แตละชวงเวลา เพอใชศกษาเปรยบเทยบยอมจะเปนประโยชนตองานดาน

การสบสวนใหมประสทธภาพและเกดประสทธผลมากยงขน การจดทาประวตหรอขอมลอาชญากรกรม

ของผกระทาผด ภายในเขตพนทและเขตพนทใกลเคยงไวเพอประโยชนในการสบสวน สาระสาคญของการ

จดทาประวตหรอขอมลแหงการประกอบอาชญากรรมนน โดยหลกแลวควรทจะแยกแตละประเภทออก

จากกน เชน

-24-

ประเภทเกยวกบการกระทาความผดตอชวต การกระทาความผดตอทรพย ประเภทเกยวกบมอปนรบจาง

ประเภทเกยวกบการกระทาความผดทางเพศ ประเภทเกยวกบการปลนทรพย(รานคาทอง) เปนตน ปจจบน

การเกบประวตคนรายมการพฒนารปแบบการเกบโดยอาศยคอมพวเตอร ทงลายพมพนวมอ(สแกนลาย

พมพนวมอเกบไว) พรอมภาพเกบไวดวยจะทาใหคนหาไดงาย

การจดทาประวตหรอขอมลดงกลาวมาแลวขางตน จะมประโยชนเปนอยางมากในการใชสบ

เสาะหาตวผกระทาความผดหรอเมอมการกระทาความผดเกดขน ทงนเพราะจะปรากฏอยเสมอ ๆ วา

ผกระทาความผดสวนมากจะเปนผกระทาความผดซา ๆ ตามความชานาญของตนเอง

5.2 การนาขอมลทองถนและขอมลประวตบคคลพนโทษมาใชประโยชนในการสบสวน

ตามระเบยบการตารวจไมเกยวกบคดและคาสงสานกงานตารวจแหงชาต ไดสงการใหสถาน

ตารวจทกแหงตองจดทาขอมลทองถนเกยวกบภมประเทศใหตรงกบความเปนจรง และเปนปจจบนอย

เสมอ มระเบยบ เปนระบบ และสามารถนาเอามาใชประโยชนได โดยขอมลทสาคญ ๆ จดเกบรวบรวม

ไดแก ขอมลเกยวกบตวบคคล สถานทสาคญ และสถานททอาจมสวนกอใหเกดอาชญากรรมเกดขนได ก

เกบรวบรวมไวได หากเกบไดมากเทาใดกยงจะเปนประโยชนตอการปองกนปราบปรามอาชญากรรม

ขอมลเกยวกบบคคลและสถานทเหลานบางประเภทจาเปนตองใหความคมครอง บางประเภทจาเปนตอง

รวบรวมหลกฐานเพอประโยชนตอการดาเนนคดกบบคคลบางคน และบางประเภทตองจดทาไวเพอความ

สะดวกในการเขาระงบเหตราย เปนตน

บคคลพนโทษ หมายถง บคคลทถกศาลพพากษาใหจาคก ปรบสถานเดยว หรอเพยงแตการ

รอลงอาญา หรอพพากษาใหสงตวเขาฝกอบรมในสถานสงเคราะหของกรมราชทณฑ และเมอไดรบโทษนน

ครบตามกาหนดตามคาพพากษาแลว ใหถอวาเปนบคคลพนโทษ

ขอมลทองถนและขอมลประวตบคคลพนโทษ เปนแหลงขอมลทเปนประโยชนตอการ

ปราบปรามเพราะกลมบคคลกลมนจะทราบขอมลอาชญากรรมมาก โดยปกตการสารวจขอมลทองถนและ

ขอมลประวตบคคลพนโทษนนอยในความรบผดชอบของฝายปองกนและปราบปรามทจะตองพฒนาใหม

การรวบรวมขอมลอยางเปนระบบและทนสมยอยเสมอ เพอใหสามารถนามาใชประโยชนทงในการสบสวน

กอนและหลงเกดเหตไดอยางมประสทธภาพ

สาหรบการตดตามพฤตกรรมของบคคลพนโทษนน แมจะมใชหนาทของตารวจโดยตรงกตาม

แตขอมลประวตบคคลพนโทษนนเปนสงสาคญทมสวนชวยใหการปราบปรามอาชญากรรมงายยงขน

ระบบขอมลสารสนเทศประจาบคคลพนโทษในเขตทองถนระดบสถานตารวจ ตองพฒนาใหเปนระบบท

เหมาะสมและเอออานวยตอการใชประโยชนในการสบสวน ทงนเพราะจะปรากฏอยเสมอ ๆ วาผกระทา

ความผดสวนมากพนโทษมาแลว จะเปนผกระทาความผดซา ๆ ดงทเคยกระทาผดมากอน

-25-

6. การใชวทยาการตารวจควบคกบงานสบสวนสอบสวน ในการสบสวนปจจบน นอกจากใชวธการสบสวนโดยใชวทยาการตารวจเขามาชวยในการ

สบสวนมากยงขน การใชวทยาการตารวจเขามาสนบสนนงานสบสวนหมายถง การใชเครองมอ

ทางวทยาศาสตรหรอทางเทคโนโลยเขาชวย เชน การใชเครองมอทางวทยาศาสตรทาการตรวจสอบ

พสจนอาวธปนเครองกระสนปน ตรวจเปรยบเทยบลายมอในเอกสาร ลายพมพนวมอ เขมาดนปน การใช

เครองเอกซเรย เครองตรวจโลหะวตถระเบด การใชเครองคอมพวเตอร การใชเครองดกฟงเสยง เปนตน

อยางไรกดในสวนทเกยวกบการใชวทยาการตารวจเขามาชวยในการสบสวนทเปนอยใน

ปจจบนสานกงานตารวจแหงชาตไดเลงเหนความสาคญของวทยาการสมยใหม จงไดพยายามทกวถทางท

จะสนบสนนงานการสบสวน และนามาเปนประโยชนในกระบวนการยตธรรมใหมากยงขน โดยไดพยายาม

พฒนาขดความสามารถของเจาหนาทตารวจใหมความรความเขาใจในวทยาการสมยใหมอนไดแก งาน

พสจนหลกฐาน งานดานทะเบยนประวตอาชญากร และงานนตเวช ตลอดจนนาเอาเทคโนโลยอน ๆ เขามา

ใชในการสบสวน เปนตน ซงจะขอสรปรายละเอยดเปนเรอง ๆ ดงน 6.1 ลายพมพ ด เอน เอ กบการดาเนนคดอาญา การดาเนนการสบสวนสอบสวนในปจจบน นอกจากจะใชวธการโดยตวบคคลและใน

ปจจบนวทยาศาสตรสาขาอนพนธศาสตรพนธวศวกรรมศาสตรไดรบการพฒนาเปนอยางมาก นบตงแต เจ

ด วตสน ( J.D.Watson ) และ เอช เอฟ ซครก ( H.F.C. Crick) ไดเสนอโครงสราง ด เอน เอ ในป ค.ศ.

1953 วาเปนแบบสายเกลยวคในลกษณะการคลายรบนไดเกลยวกลม โดยมสายนาเชอมระหวางนาตาล

กบฟอสเฟตสองสาย ทาหนาทเสมอนกบราวบนไดทงสองขาง สวนคเบสทยนออกมาจากแตละสายและยด

ตอกนระหวางคเบส A-T และ G-C ทาหนาทเสมอนเปนขนบนได

โครงสรางของ ด เอน เอ ตามแบบจาลองนมคณสมบตทางเคมสอดคลองกบคณสมบตทาง

ชววทยาของยนทกประการ ไมวาจะเปนคณทเกยวกบขอมลขาวสารของยนในรปแบบของรหสทเกดขน

จากการเรยงลาดบในโมเลกล ด เอน เอ การดงกลาวนบเปนการเปดศกราชใหมของการศกษาพนธศาสตร

ในระดบโมเลกล ( Molecular genetics) ทลงไปถงความเรนลบของรหสพนธกรรมทประกอบกนเขาเขา

เปนภาษาทางเคมทสะสมเปนขอมลขาวสารพนธกรรมอยางมากมายมหาศาล นาไปสการคนพบวธการหา

ลายพมพ ด เอน เอ ( DNA Fingerprints) ทสามารถบงบอกความเปนปจเจกบคคลในตวเองทไมเหมอน

ใครไดเชนเดยวกบลายพมพนวมอ ลายพมพ ด เอน เอ จงถกนามาประยกตใชในงานนตเวชเพอพสจน

ความเกยวพนของบคคลในคดอาญาทรนแรง คดฆาตกรรม ทารายรางกาย และการขมขนกระทาชาเรา

-26-

ลายพมพ ด เอน เอ เปนผลมาจากกระบวนการทางธรรมชาตทสรางใหแตละบคคลแตกตางกน

และเปนเอกลกษณเฉพาะคน เชนเดยวกบลายพมพนวมอในทางวทยาศาสตรนน ความแตกตางของลาย

พมพ ด เอน เอ เกดขนจากความแตกตางของลาดบเบสจาเพาะ A-T และ G-C ขนาดสนจานวนซา ๆ กน

กระจายไปทวบนเสน ด เอน เอ ตาแหนงการกระจายของลาดบเบสจาเพาะ

การนาลายพมพ ด เอน เอ มาใชในการกลนกรองมลคดในชนสบสวน-สอบสวน ถอวาเปนการ

ใชวทยาการตารวจ ( Police Science ) เกยวกบการพสจนหลกฐานเขาชวยในการคลคลายคด โดยเฉพาะ

ในคดทขาดประจกษพยาน เพราะโดยสภาพของคดอาญาทรนแรง พยานหลกฐานทพบในสถานทเกดเหต

มกไดแก เลอด เสนผม ขน อาวธ และเสอผาของผเสยหายหรอของผกระทาความผด สงคดหลงดงกลาวจะ

มสารพนธกรรม คอ ด เอน เอ ( DNA Deoxyribonucleic Acid ) เปนสวนประกอบทสามารถจะสกด ด

เอน เอ ออกมาเพอนาเอาลายพมพ ด เอน เอ เปรยบเทยบกบลายพมพ ด เอน เอ ของผตองสงสยทไดจาก

การเจาะเลอดพสจนลายพมพ ด เอน เอ เดยวกนกแสดงวาเลอด อสจ เสนผม หรอขน ในทเกดเหตเปนของ

ผตองสงสยแนนอน การนาพมพ ด เอน เอ มาชวยในกระบวนการกลนกรองในชนพนกงานสบสวนทาให

แนวทางการสบสวนแคบลงจนถงตวผกระทาผด ในขณะทวธการพสจนทางนตเวชแบบดงเดม เชน การหา

หมเลอด ( A B O blood Group ) เสนผม ขน ยงมขอจากดในการแยกบคคลออกเปนกลม ๆ เทานน ไม

สามารถทจะชเฉพาะลงไปไดวาเปนบคคลใด

ความสาคญของการตรวจพสจนลายพมพ DNA DNA ในการใชประโยชนในการดาเนนคดอาญาดงน 1) ลายพมพ ด เอน เอ ( DNA Fingerprinting ) ชวยเชอมโยงระหวางสถานทเกดเหต ผตองหา

และเหยออาชญากรรม ดงนนผสบสวนจะตองพยายามเกบรองรอยหลกฐานใหละเอยดทสดเพอจะได

สวนประกอบของคนราย เชน เสนผม ขน กลมเลอด เศษเนอ ฯลฯ เพอนามาตรวจพสจนทาง ด เอน เอ

2) ลายพมพ ด เอน เอ ( DNA Fingerprinting ) เปนพยานหลกฐานพสจนความบรสทธของ

บคคล เพอใหผทมไดเกยวของไดรบการปลอยตวโดยเรว กรณทจบบคคลตองสงสยมาและพบรองรอย

DNA ของมนษยในทเกดเหต กรณนสามารถนามาตรวจเปรยบเทยบได

3) ลายพมพ ด เอน เอ ( DNA Fingerprinting ) ใชพสจนความเกยวพนระหวางบคคลทม

ความใกลชดกนทางสายเลอด จะใชในการตรวจหาความเปนพอ แม ลก

ดงนน การสบสวนในปจจบนการตรวจสถานทเกดเหตโดยละเอยด เกบพยานหลกฐานให

ละเอยดรอบคอบ กจะเปนประโยชนตอการสบสวนหาตวคนรายไดแคบยงขน 6.2 รองรอยตาง ๆ ทพบในทเกดเหตสามารถตรวจพสจนได ไดแก

6.2.1 รอยพมพลายนวมอ นวเทา สามารถตรวจพสจนเปรยบเทยบวาใครเปนเจาของ

หรอเปนของใคร

-27-

6.2.2 รอยเจาะ งด ตดฟน นน เปนรอยทเกดจากการใชเครองมอชนดไหนและอนไหน

6.2.3 รอยกดฟน เปนรอยฟนของผตองสงสยหรอไม

6.2.4 รอยเครองหมายตาง ๆ เปนรอยเครองหมายของสงใด หรอของผใดและเปนของใคร 6.3 เอกสารและวตถปลอมแปลงจะพสจนวา 6.3.1 เอกสารตาง ๆ ใครเปนผเขยนขอความหรอเปนผเซนตชอ ไดมการปลอมแปลง

เอกสารหรอไม ตลอดจนพสจนหาขอความจากเอกสารลบตาง ๆ

6.3.2 วตถปลอมแปลง เชน เงนตรา เครองหมายการคา แสตมป ไดมการปลอมแปลง

หรอไม มวธการปลอมแปลงอยางไร 6.4 อาวธปนจะพสจนวา 6.4.1 หวกระสนและปลอกกระสนนน ไดยงมาจากปนกระบอกทยดไดจากผตองสงสย

หรอไม

6.4.2 รอยคราบดนปนทปรากฏบนเครองแตงกายของผเคราะหรายแสดงถงระยะวา

ผเคราะหรายถกยงในระยะหางสกเทาใด

6.4.3 การสลดของปลอกกระสนออโตเมตกแสดงระยะของการยงได

6.4.5 ใครเปนเจาของปน ถงแมทะเบยนจะถกลบออกไปกตาม

6.5 วตถจาพวกยาเสพตด ไดแก ฝน มอรฟน เฮโรอน กญขา และยาบางอยางจะตรวจ

พสจนไดวาเปนยาดงกลาวหรอไม และเปนยาเสพตดชนดใด

6.6 วตถพยานจาพวกเลอด คราบอสจ จะตรวจไดวาเปนเลอดมนษยหรอสตว และจดอย

ในหมใด

6.7 วตถพยานจาพวกเสนผม ขน จะตรวจไดวาเปนชนดไหน บางกรณอาจจะตรวจไดถงวา

ไดถกดงหรอฉกขาดจากสวนไหนกได

6.8 วตถพยานจาพวกวตถระเบด จะตรวจไดวา มกลไกการทางานอยางใด และเปนวตถ

ระเบดชนดไหน

6.9 วตถพยานทเปนชนเลก ๆ ทสาคญ ไดแก

6.9.1 เศษแกว กระจก จะตรวจพสจนไดวา เศษแกวแตกออกโดยใชแรงทบหรอใชกระสน

ปนยงทางดานไหน และแตกมาจากวสดชนไหนได

6.9.2 เศษผง เศษดน ฯลฯ จะพสจนไดวามาจากแหลงใด

6.9.3 เศษส จะพสจนไดวาเปนสชนดใด เหมอนกบสทตดกบวตถอนทเปนพยาน

หลกฐานไดหรอไม

-28-

จะเหนไดวาบรรดาวตถพยานตาง ๆ นน ใหคณคาในการสบสวนสอบสวนเปนอยางมาก

ถาหากวาไดพบวตถพยานอยางใดอยางหนงในตว หรอทอยอาศยของผตองสงสยและไดทาการพสจน

เปรยบเทยบแลววาเปนวตถพยานชนดเดยวกบทไดจากทเกดเหต หรอบางกรณวตถพยานบางอยางจะช

ระบตวผตองสงสยได

นอกจากนยงจะใชมาเปนหลกฐานสนบสนนการกระทาผดของผตองสงสยหรอหลกฐาน

บางอยางททาใหแนวทางการสบสวนแคบลง และไดพยานหลกฐานระบยนยนผกระทาผดไดแนนอนยงขน

รวมทงยงใชเปนหลกฐานเพอพสจนผบรสทธปราศจากมลทนออกไปจากคด หรอจากการตองสงสย

7. ตาหนรปพรรณบคคล นกสบทดจะตองมความรความเขาใจตาหนรปพรรณของคนราย ดงนนเพอความเขาใจถง

ตาหนรปพรรณของคนเราหรอเพอใหทราบตาหนรปพรรณของคนราย กควรจะทาความเขาใจลกษณะหรอ

ตาหนรปพรรณของคนเราไวเพอจะสามารถใชเปนขอมลในการจดจา หรอใชเปนแนวทางการสบสวนหาตว

คนรายหรอผกระทาความผดไดงายขน มวธจดจาลกษณะทสาคญ ๆ ของคนเราดงน

- สง นอกจากวดความสงเปนเมตรและเซนตเมตรแลว ใหใชการวดสวนสงเปนฟต และนว เพอ

ประโยชนในการอานความสงของคนดวยสายตาและการเกบบตร เพราะเปนวธสากลการคาดคะเนสวนสง

โดยใชฟตและนวน สะดวกกวาเมตรและเซนตเมตร เพราะอาจคาดคะเนไดแมนยากวากน รปราง ม

ลกษณะ สมสวน ทวม อวน พงพลย สวนใหญ หนา บาง สงผอม รางตรง ตวงอ หลงโกง ไหลกลม ฯลฯ

- ผว มลกษณะอยางไร นวล เปลงปลง เลอดฝาด ซด งาม เหยว สะเกด หรอตม

- หนา ก.รปหนา - กลม รปไข ยาว ยนเปนรว เหยวยาน อม หนากระดก

ข.ลกษณะดวงหนา - บง ยมแยมแจมใส เหมอใจลอยหนาแดงอยเสมอ

- ผม อะไร เรมหงอก เรมลาน ดด หยก แสกอยางไร หวเสย ยาว สน ดดอยางไร ทรงผม

กระทมยาว ฯลฯ ใสนามน ปลอยใหยง ฯลฯ

- หนวดเครา (ลกษณะและส) หนวด (ขนาด ลกษณะ ส ดก) คางเขยว เคราเขยว ฯลฯ

- คว ส หนา บาง ดก เขยน โกง ควตอ หรอมแหรม ถอน

- ตา ด บอด เหล ลกโบ ขอบตาแดง ขนตายาว ใสแวน (เวลาอานหนงสอหรอทาเปนปกต

ชอบแวนชนดใด กรอบแวนตาความหนากระจกแวน) ตาชนเดยว

- ศรษะ ใหญ เลก แบน เหลยม แฟบ บมหนย หนาผาก - สง ตากวาง แคบ ยน โหนก บม

- จมก ใหญ เลก ยาว สน งอ บด เบยว งอน โคงแบบนกแกว โต แตก รจมกเลก

รจมกใหญ ฯลฯ

-29-

- ปาก หนา บาง สมสวน บนยน ลางยน รมฝปาก-หนา บาง สมสวน

- คอ ยาว สน ใหญ เลก

- คาง ลกยม บม แหลม กลม ยน สน คางเหลยม ฯลฯ

- ฟน สะอาด ขาว เสย หาง เหยน ไมเรยบ อด ถอน เรยบ ไมมฟน

- ห ใหญ กาง ไมมตง หแหลม หดอกกะหลา (มวน)

- มอ ยาว สน ใหญ นวยาว นวสน มอหนาหยาบ สะอาด เลบยาว ตดสน เลบสกปรก แตงเลบ

ทายา (สอะไร)

- เสยง หาว เพราะ สง ลก ดง เขา เสยงผหญง ตดอาง พดไมชดคา ฯลฯ

- แผลเปนหรอตาหน ทตดตวมาแตกาเนด ซงอาจเปนปาน ฝา จด ไฝ สงพการ แผลถกอาวธ

มคม หรอเกดโดยอบตเหต ซงเหนไดและทแขนทอนลาง เรมพจารณาแตศรษะลงมา

- ลายสก อาจเปนรปภาพตาง ๆ ยก แสดงหมคณะ รปสตว เรอ ฯลฯ ใหเรมพจารณาแตศรษะ

ลงมา

- ลกษณะพกลและอปนสยพเศษ อากปกรยา เชน ชอบใชมอเกาจมกหรอหเวลาพด อาการ

กระแอมกะไอ ใชคาพดชาเปนทสงเกต อาการเดนกมหนาเดนแกวง กลาวถงทฐานทบางแหง ถงบคคล

รารวยบางคน มความชานาญพเศษในสงใด ชอบกฬาเลนเปยโน ดนตรอน เลนกลได หรอหอยโหน สบบหร

ยหอทสบ มวนเอง หรออน ๆ สบกลอง (กลองทใชสบลกษณะยาเสน) ดมเบยร เหลา (ยหออะไร) สมคบ

หญงโสเภณ ตดยานตถ รวมทงชอบแตงกายอยางไรดวย

- การแตงกาย (ทเหนครงสดทาย) ถาเปนผชายสวมใส เสอ กางเกง ถงเทา รองเทา สและแบบ

ใด ถาสงใดทกลาวมลกษณะพเศษ เชน กางเกงขาสน ขาบาน กใหระบรายละเอยดลงดวย หญง เสอ

ผานง หรอถงเทา รองเทา มสงใดเปนลกษณะพเศษ เชน ใสเสอไมมกระดม ฯลฯ

- สถานททชอบไปเทยวเตรและตาบลทควรสบ เปนสถานท ๆ ผกระทาผดอาจไปเทยวหรอ

ชอบเทยว เชน โรงเตนรา สบสนามมา โรงบลเลยด โรงเหลา รานไหนเปนพเศษ โรงแรม สดแทแตถนด หรอ

สถานท ๆ หลบซอนตวอย อาจเปนภมลาเนาเดม บานญาต บานเพอนฝงผรจกทคาดคะเนวาจะหนไปอยท

นน

- ตาบลทสงตาหนรปพรรณผกระทาผดไป ไดแก ทองทท ๆ สบทราบ ผกระทาผดหลบหนไปอย

ถามการตดตอกนโดยเฉพาะอยางไรแลว กใหระบรายละเอยดเขาไวเปนขอมลดวย

ทกลาวมาทงหมด เปนตาหนรปพรรณของคนเรา ดงนน เมอพบผกระทาผดหรอคนรายกขอให

พยายามจดจาจดเดนของคนรายใหได โดยเลอกจาจดเดน ๆ ไมควรจดจามากไป

-30-

8. ตาหนรปพรรณวตถสงของ นกสบนอกจากจะมความรความเขาใจเกยวกบตาหนรปพรรณของบคคลเปนอยางดแลว

นกสบทดจะตองมความรอบร มความรทวไปและความรรอบตวเรองเกยวกบการดารงชวตประจาวนเปน

อยางด ประการสาคญนกสบจะตองมปฏภาณไหวพรบ รจกสงเกต จดจา นาไปวเคราะหหาขอเทจจรงท

เปนประโยชนตอการสบสวน จงจาเปนจะตองมความรและเขาใจลกษณะสงของเครองใชประจาวน เชน

ยหอ รนรถยนต รถจกรยานยนต ชนดประเภทอาวธปน โทรศพทมอถอชด ยหอ รน รวมทงตองสงเกตและ

เขาใจเรองตาหนรปพรรณหรอลกษณะอปกรณสงของเครองมอเครองใชเปนอยางดอกดวย

การประกอบอาชญากรรมของคนรายจะตองมอปกรณเครองมอเครองใชประกอบในการกระทา

ผด เชน ยานพาหนะทใช ลกษณะหมายเลขปายทะเบยนอาวธปน การแตงกาย อปกรณทใชในการกระทา

ผดนน เมอเจาหนาทตารวจยดไวกจะใชเปนหลกฐานและเปนของกลางในคดอาญา ซงมความจาเปนท

นกสบจะตองรและเขาใจเพอนาขอมลนน ๆ มาประกอบการสบสวนสอบสวนตอไป อาจพจารณาเปนแนว

ทางการสบสวนไดดงน

8.1 ตาหนรปพรรณทรพยสน

นอกจากเจาหนาทฝายปกครองหรอตารวจจะตองมความรในเรองนแลว จกตองแนะนาให

ประชาชนไดรจกวธการเกบขอมลทรพยสนของตนเองไวเปนหลกฐาน ควรทจะแยกทรพยสนทมคาออกเปน

กลม ๆ จากนนกทาการเกบขอมล รายละเอยด ตาหนไวทกรายการ อาจแยกเปน

- กลมเครองประดบ เครองเพชร สรอยคอทองคา แหวน

- กลมนาฬกา

- กลมเครองใชไฟฟา

- กลมพระเครอง

- กลมของเกา

ฯลฯ

เจาของทรพยสนควรจะเกบรายละเอยดของทรพยสนโดย “ถายภาพไว” และบนทกหมายเลขเครอง รน

ตาหนหรอจดทสงเกตไดงายอาท

- ส ชนด ขนาด

- ทเปนตาหน มรอยแตก รอยราว รอยสถลอก

- มเครองหมายพเศษททาขนมาเฉพาะรน เฉพาะชน

- ยหอ รน หมายเลขเครอง รหส วนเวลาทซอ

- หลกฐานหนงสอหรอใบรบรองคาประกน

ฯลฯ

-31-

เมอเจาทรพยเกบขอมลหรอตาหนรปพรรณทรพยสนไวโดยละเอยด เมอถกโจรกรรม การแจงรายละเอยด

ทรพยสนใหกบพนกงานสอบสวนกจะไดรายละเอยดทชดเจนแนนอน สามารถใชเปนขอมลทนกสบจะ

สบสวนหาทรพยสนทหายไดงายยงขน

นอกจากนเครองมอเครองใชอน ๆ ทคนรายนามาประกอบอาชญากรรม เจาหนาทตารวจและ

นกสบจะตองสอบถามจากผเสยหาย พยาน ผรเหนเหตการณ ใหไดรายละเอยดชดเจน อาท

- ยานพาหนะทใชในการกระทาผด ยหอ รน แบบ จดเดนของรถ

- อาวธปนหรออาวธทใชในการกระทาผด

- การแตงกายของคนราย

- โทรศพททใชตดตอสอสารขณะกระทาผด

ฯลฯ

สงเหลานนกสบจะตองสบสวนคนหาความจรงใหได การจดจาตาหนรปพรรณและจดจาจดเดนของคนราย

จะไดงายขน

9. ความสาคญของการสงเกตจดจากบการสบสวน ไดศกษามาแลววา คณสมบตของผสบสวนนน การสงเกตจดจาด เปนความสามารถอยางหนงของ

ผสบสวน ฉะนนจงควรไดศกษาถงการทจะสรางความสามารถใหเปนผทมการสงเกตทดเกยวกบสมผสทง

5 ของคนเรา ดงน

9.1 สายตา เปนสมผสทดทสดในการใชการสงเกตสงของหรอเหตการณตาง ๆ สายตาของ

คนเราตามปกตจะสามารถเพงเหนและจาบคคลไดในระยะประมาณ 10 เมตร ในคนเดอนหงายและใน

เวลากลางวน ควรจาบคคลไดในระยะประมาณ 40 เมตร สาหรบบคคลทไมเคยรจกมากอน ถาเปนบคคลท

เคยรจกหรอคนเคยเหน ตองจาไดในระยะไกลขน และถายงเปนบคคลทสนทสนมกนมากเปนพเศษ ตองจา

ไดในระยะไกลกวานขนไปอก สาหรบความสามารถในการเหนในทมด ถาเราอยในมดนาน ๆ สามารถจะ

เหนอะไรไดดกวาเพงเขาในทมสายตา คนเราสามารถเหนสงอยตรงหนามากกวาอยทางขวาหรอซาย การ

ใชสายตาในการสงเกต จงควรไดเรยนรเรองเกยวกบสายตาบาง

9.2 การไดยนหรอใชหเปนเครองสงเกต ตองฝกฝนใหมความสามารถในการฟงเสยงเพอร

ทมาของเสยงนน ๆ วามาในทางขวา ซาย หรอหลง ระยะทมาของเสยงนนหางจากทไดยนเพยงใด รถง

ธรรมชาตของเสยงนนเปนเสยงของอะไร เชน ผหญง คนชรา เดก

-32-

9.3 การไดดมหรอใชจมกเปนเครองสงเกต ความเคยชนและการใชไดกระทาดวยตนเอง

จากการสมผสดวยจมก ทาใหเกดความรความชานาญในการทจะทราบไดวา กลนทเกดขนนนเปนกลน

อะไร เชน บางขณะอาจถกคนรายลอลวงใหเขาไปในสถานทแหงใดแหงหนงทคนรายเตรยมเอาไวสาหรบ

การทารายรางกายโดยใชแกสพษ เมอไปถงทนนยอมไมเปนการสายเกนไปถาทราบวา ทนน ๆ มแกสพษ

หรอขณะทเดนตรวจทองทไดกลนนามนเบนซนทคนรายราดไวเพอเตรยมการวางเพลงกอาจจดการแกไข

สถานการณไดทนทวงท หรอเขาตรวจคนเมอไดกลนยาบา เปนตน

9.4 การไดชมหรอใชลนเปนเครองสงเกต การรรสตาง ๆ ไดดตามปกตสามารถรไดวาสงของ

ตาง ๆ นนเปนอะไร เพราะสงของบางอยางอาจสมผสดวยตา ห หรอจมกไมได ตองอาศยการชม หรอการ

สมผสดวยลน

9.5 การสมผสโดยใชมอหยบจบเปนเครองสงเกต ควรไดรและฝกฝนในเรองสมผสตาง ๆ

เชน ผา ไม อฐ กระจก เปนตน ทงนหากมความชานาญกเปนเครองชวยในการสบสวนได

10. การจดจาตาหนรปพรรณคนราย โดยปกตหากอาชญากร พบเหนเจาหนาทตารวจกมกจะไมกลาทจะกระทาผดอก “คนราย” จะ

กระทาผดกตอเมอเหนวา “ปลอดจากการถกจบกม” ดงนน การกระทาผดของคนราย ผพบเหนกมกจะ

เปน”ประชาชน พนกงานรกษาความปลอดภย” มากกวาเจาหนาทตารวจ

“หลกการจดจาตาหนรปพรรณ” ของคนราย ยานพาหนะทใชในการกระทาผด จงมความสาคญตอ

การสบสวนของนกสบเปนอยางมาก หากมพยานรเหนและสามารถจดจารปราง ลกษณะ หนาตา ตาหน

รปพรรณของคนรายไดละเอยดถกตองแมนยา กจะเกดประโยชนตอการสบสวนเปนอยางมาก ขอมลท

ไดมาสามารถใช “สเกตซภาพคนราย” ตองเขาใจวาโดยหลกของการออกหมายจบนน “เพยงแตทราบรายละเอยดตาหนรปพรรณของคนราย สามารถสเกตซภาพออกมาได “กสามารถออกหมายจบได” ดงนนจงขอแนะนาวธการจดจาหรอหลกสงเกตคนรายดงน

10.1 สงเกตจดจาสงทพบเหนชดเจนหรอสงใหญทเหนงายกวาไปสสงเลกกวาซงเหนไดยากกวา

ไมวาจะเปน “คน” หรอยานพาหนะ เชน มแผลเปน แขนโกง กระจกหนารถยนตตดสตกเกอรรปชาง ฯลฯ

10.2 สงเกตจดเดนหรอลกษณะเดน เชน ควซายมแผลเปน ไฟเลยวรถยนตดานหนามสแดง(ปกต

จะเปนสสม) เปนตน

10.3 จดจาทเหนวาจาไดแมนยา เชน คนรานเดนขาเป หรอแขนโกง รถยนตบรเวณกนชนหนาม

รอยบบ

10.4 จดจาลกษณะตงแต เพศ วย รปราง ผว ใบหนา ทรงผม ปาก ห ตา ฯลฯ

-33-

10.5 จดเดนผดปกต เชน ตาหนแผลเปน ลายสก การเดนผดปกต สบบหรจด การแตงกาย หรอ

รถยนตไฟเลยวขวาไมม

10.6 เครองประดบ หากเปนยานพาหนะกสงเกตการตกแตง ส ตดสตกเกอรตรา หรอ

เครองหมายอะไร เปนตน

นอกจากนจะตองสงเกตจดเดน จดผดปกตอน ๆ จนสามารถจารปพรรณคนรายไดซง

รายละเอยดและวธการจดจา จะตองเปนผทสนใจ หดฝกฝนและทดสอบความจาของตนเองเสมอ กจะเปน

ประโยชนตอการทางาน

สรป อาชญากรรมเปนปญหาสงคมโลก สรางความวตกกงวลใหกบประชาชน เปน

ภาระหนาทของตารวจทจะตองระงบยบยง ควบคมอาชญากรรมใหอยในระดบททาใหประชาชนไมไดรบ

ความเดอดรอน ตารวจจาเปนจะตองทาหนาทในการสบสวนจบกมอาชญากรรม รวมทงประชาชนกจะตอง

มสวนรวมในการปองกนปราบปรามอาชญากรรมดวย จงจะทาใหสงคมเกดความสงบสข

บทท 4 แนวทางการสบสวนกบพยานหลกฐาน

1. วธการสบสวน ในการสบสวนไมวาจะเปนการสบสวนกอนเกดเหต เพอตดตาม ”บคคล” ทเปนเปาหมาย หรอการ

สบสวนหลงเกดเหต เพอตองการตดตามบคคลผตองสงสยทนาจะกระทาผด หรอคนรายทหลบหน และ

ฝายเราเปนผทจะตองตดตามเพอจบกมตวมาดาเนนคด “มวธการสบสวนหรอหลกการสบสวน” ดงน

1.1 วธการสบสวนโดยใชนกสบ คอการมอบหมายหรอการใหเจาหนาทตารวจหรอพนกงาน

ฝายปกครองทมอานาจในการสบสวน ทาการสบสวนดวยตนเองซงมกจะเรยกกนวา “นกสบ” วธการนกจะ

ใชความสามารถของบคคลเปนหลก จะใชวธการใดตองสดแลวแตสถานการณและจดมงหมายของการ

สบสวน เชน บางครงอาจใชวธสะกดรอยตดตาม บางครงอาจใชสายลบเขาไปสบสวนโดยตารวจปลอมตว

ไปสบสวนในเหตการณนน ๆ

1.2 วธการสบสวนโดยใชวทยาการ การนาความรทางวทยาการตารวจมาใชในการพสจนทาง

วทยาศาสตร เพอใชเปนพยานหลกฐานในการเชอมโยงใหไดขอเทจจรงในการกระทาผด หรอยนยนการ

กระทาผด ในการดาเนนคดเพอใหศาลลงโทษ เชน การตรวจหาดเอนเอหรอตรวจพสจนทางฟสกส การ

ตรวจเปรยบเทยบลายพมพนวมอ นวเทา การตรวจพสจนอาวธปนและเครองกระสนปน เปนตน

1.3 วธการสบสวนโดยใชเทคโนโลย คอการนาเทคโนโลยเขามาเปนอปกรณเครองมอเครองใช ในการสบสวน เพอใหไดขอเทจจรงและพยานหลกฐาน เพอทราบรายละเอยดในการกระทาผด เชน ใช

กลองสองในเวลากลางคนเพอสะดวกตอการตดตามตวคนราย การใชกลองวดโอวงจรปดเพอตรวจสอบ

พฤตกรรมหรอเฝามองการประกอบอาชญากรรม การใชคอมพวเตอรวเคราะหขอมลการใชโทรศพทของ

กลมคนรายหรอแกงคคนรายเพอใหทราบความสมพนธเชอมโยงและการตดตอเครอขายทางโทรศพท การ

ดกฟงทางโทรศพท การใชเครองตรวจสารเสพตดจากตวบคคล การใชเครองตรวจ X-RAY ยานพาหนะใน

การลกลอบขนยายยาเสพตดหรอสงของผดกฎหมาย เปนตน

2. การสบสวนโดย “นกสบ”

การทนกสบไดรบมอบหมายหรอออกทาการสบสวน ไมวาจะดวยตนเองหรอมอบใหผอนสบสวน

แทน พงระลกเสมอวา “นกสบ” จะตองยดหลกการหรอตองใชวธการใหสอดคลองกบ “เปาหมาย” หรอ

“วตถประสงค” ทจะทาการสบสวน กลาวคอ นกสบจะตองเลอกวธการสบสวนใหเหมาะสม ซงอาจแยก

วธการสบสวนโดยนกสบ ดงน

2.1 วธการ “เฝาจดและการสะกดรอย” คอการไปเฝาดหรอสะกดรอยตดตามคนราย

2.2 วธการ “เขาเกลยว” คอ การปลอมตวใหเขากบคนราย เพอสบสวนหาขาว

-35-

2.3 วธการ “นกตอ” คอ การใชบคคลเขาไปสมพนธเกยวของกบการกระทาผดของคนราย เพอ

เปนสายใหฝายเรา

2.4 วธการ “ตกเบดหรอลอเหยอ” คอ เมอคาดการณวาคนรายจะกระทาผดทใด กวางแผนให

คนรายมากระทาผดบรเวณนน ในลกษณะ “ลอ” ใหคนรายกระทาผด เพอตกหลมพรางของฝายเรา

3. วธการเฝาจดและสะกดรอย การเฝาจดและสะกดรอย คอ การมอบหมายใหบคคลเขาทาหนาทตดตามผกระทาผด หรอตดตาม

บคคลทสมคบหรอเกยวของกบการกระทาความผด เพอสบสาวไปถงตวบคคลและขอเทจจรงอน ๆ เพอให

ทราบขอเทจจรงใหแนชด เชน มใครรวมกระทาความผดบาง สถานทพบปะหรอนดชมนมกนอยทใด

ผทไดรบมอบหมายใหเฝาจดหรอสะกดรอย จะเรมงานจากบคคลทผสอบสวนทราบอยแลววาเปน

ผทเกยวของกบการกระทาผด และดาเนนการตดตามความเคลอนไหวทกระยะ โดยมใหผนนรตวหรอไหว

ทน การเฝาจดและสะกดรอยนไมใชของงาย ยากตอการปฏบตเปนอยางยง เปนงานทตองใชความอดทน

เพราะถาอยหางเกนไปเปาหมายกจะหลดสายตา แตถาอยใกลเกนไปกอาจจะทาใหผทถกสะกดรอยรตว

เสยกอน ฉะนนจงเปนงานทจะตองอาศยความชานาญ มการวางแผนปฏบตการไวลวงหนา

ดงนนตารวจซงมความจาเปนทจะตองอบรมใหมความรในงานสบสวน การสบสวนตดตามบคคล

แตละประเภท ในกรณทเกดขนเฉพาะหนา จะตองมวธการหรอตองรจกใชชนเชงใหทนฝายคนราย สง

สาคญอยางหนงสาหรบผปฏบตการในเรองนกคอจาเปนจะตองรจกภมประเทศ สถานท เสนทางทจะตอง

ไปตดตาม เชน ชองทาง ถนน ตรอกซอกซอยตาง ๆ ตลอดจนนสยใจคอ ฐานะความเปนอย รวมทงการแตง

กายของนกสบจะตองแตงกายใหกลมกลนกบสภาพแวดลอม สอดรบกบบคคลอน ไมเดนจนเปนทสงเกต

ไดงาย ดงนนบางครงนกสบตองปลอมตวโดยแตงกายใหเขากบสถานการณ เชน แตงเปนคนกวาดถนน

แตงตวเปนบรษไปรษณย แตงตวเปนพนกงานตอนรบ พนกงานเสรฟ เปนตน

4. การเขาเกลยว การเขาเกลยว คอ การปลอมตวเขาไปตดตอกบคนรายโดยตรง วธนขนแรกผปฏบตการจะตอง

ปลอมแปลง หรอทาตวใหกลายเปนบคคลอกคนหนงไปโดยมใหผใดทราบวาตนเปนใครมาจากไหน แลวจง

หาวธการตสนทกบคนราย โดยการทาใหสนทชดชอบ หากเขาไปอยรวมกนหรอมความเปนอยรวมกนไดยง

ด ในกรณนนอกจากผสบสวนจะตองมปฏภาณไหวพรบอยางยอดเยยม แลวยงจะตองรจกแตงกายแสดง

กรยาทาทางการพดจาใหสมกบสภาพและลกษณะของบคคลประเภททตนปลอมตวนนดวย

-36-

5. วธนกตอ

วธนกตอ คอ การใชบคคลเขาไปเปนสาย เพอลอใหคนรายหรอผทตองการสบสวนหลงเชอ แสดง

ตวหรอเผยวธการทผสบสวนพงประสงคออกมา เพอทาการจบกม หรอปรากฏหลกฐานในการกระทาผด

อยางเดนชด เชน ใชบคคลเปนสายเขาไปตดตอขอซอธนบตรปลอมหรอลอซอยาเสพตดจากผคา โดย

กาหนดวน เวลา และสถานท จากนนกนดหมายเพอใหเจาหนาทเขาจบกม เปนตน

6. วธตกเบดหรอลอเหยอ วธตกเบดหรอลอเหยอ ไดแก ในกรณทใดทมการกระทาผดเกดขนบอย เชน การลกทรพยรถยนต

รถจกรยานยนตกนมาก หรอบางซอยมคนรายวงราวทรพยกนมากและเปนประจากอาจใชวธตกเบด

ตวอยาง เชน ใชรถจกรยานยนตของฝายเราไปจอดไว รถทจอดนนตองมความใหมพอสมควร เพอเปนการ

จงใจใหคนรายลก ตองเตรยมนามนในถงใหเหลอนอยทสด และตองจดวางกาลงตารวจ สายสบ หรอ

บคคลภายนอกไปนงเฝาจดใชเวลา 30-60 นาท เพอสงเกตพฤตกรรมของคนราย กรณนควรใชตารวจ

รวมงาน 3-4 คน และมอบหมายภารกจใหชดเจน ใหระมดระวงเรองคนรายใชอาวธดวย และตารวจตองม

วทยคอยแจงขาวใหทวถงกนเกยวกบการสกดจบคนราย วธการตกเบดดงกลาวนเคยไดผลมาแลวมากมาย

การซมตวเพอสกดจบคนรายของตารวจจะตองแนบเนยนและปะปนกบประชาชน เพอไมใหคนรายสงสย

7. สายลบ “สายลบ” เรามกจะพบเหนในภาพยนตรทเกยวกบการสบสวน มกจะมคนรายเปน “สายลบ”

ใหกบฝายตารวจอยเสมอ ๆ แมปจจบนตารวจหรอนกสบกยงใชสายลบอย ดงนนคาวา “สายลบ” นนจก

ตองมคณสมบตทฝายเราไววางใจได หากสายลบไมซอสตยกบฝายเรา อนตรายยอมเกดขนไดทกเมอ

ดงนน “สายลบ” จงมประโยชนถารจกวธใชใหเหมาะสม จะทาใหรแผนการของคนรายหรอร

รายละเอยดผกระทาผด ตวการ ผสนบสนน และวธการอนอาจหาพยานหลกฐานทจะใชอางยนยน “การ

กระทาผด” อกทงทาใหฝายเราสามารถจบตวคนรายไดโดยรวดเรวและไมผดตว 7.1 หลกในการเลอกสายลบ มวธดงน

7.1.1 ใชหมแมวมองไปเลอกดในเขตพนท นามาเปนสายลบพจารณาความเหมาะสม

ตามความถนด

7.1.2 ใชวธเขาไปคยตสนทกบเขาเพอทาความรจกวาบคคลนนเปนคนชนดใด มภาวะ

จตใจเปนอยางใด สามารถทางานใหเราไดหรอไม เพอรเจตนารมณวาจะมาทางานใหเราไดหรอไม และเขา

ตองการอะไร

-37-

7.1.3 เมอไดตวคนทเปนสายลบแลวตองนามาฝกหด(Train) เพอใชในการปฏบตงาน

7.1.4 Operation เปนขนตอนของการนาสายไปปฏบตงาน 7.2 การปฏบตงานของสายลบ

สายลบทดจะตองใชเมอมความจาเปนและจะตองเขากบเปาหมายได อกทงตองปฏบตตาม

วตถประสงคของฝายเรา การทางานไมใชคนเดยวเสมอไป บางครงตองใชสายลบอยางนอย 2 คน หรอ 2

สาย เพอใหมการตรวจสอบขาวหรอไดขาวมายนยนวาขาวนนเปนจรงหรอไม และทง 2 คนจะตองไมรจก

กน คอตางคนตางกปฏบตงาน บางครงการทางานของสายลบจาเปนตองม Cut out หมายความวาเมอเขา

นาขาวมาจะตองสงกบบคคลทไมรอะไรเลย แลวจะมคนไปเอาขาวมาแจงฝายเราอกทอดหนง เพอความ

ปลอดภย

วธไดขาวจากสายลบอาจแยกเปน 4 กรณ คอ

7.2.1 กรณแรก ไดแก ใชคนนาสงและใหคนไปรบ

7.2.2 กรณทสอง มกเปนสถานท คอ การใหนาขาวไปไวใหตามสถานททกาหนดไว

เชน เชาต ปณ. พอเขยนขาวเสรจกใสตไว พอถงกาหนดกจะมคนไปไขตรบขาว ประโยชนคอทาให

ปลอดภยแกผรบ – สง

7.2.3 กรณทสาม การตดตอสงขาวสารทางโทรศพทมอถอ ซงปจจบนสะดวกรวดเรว แต

ตองระมดระวงการใชโทรศพท บางครงหากใชเครองจดทะเบยนกอาจถกตรวจสอบได ควรใชระบบ

โทรศพททไมตองจดทะเบยน

7.2.4 กรณทส กรณอน ๆ อาจสงทางโทรสาร สงทาง E-mail สงทางอนเตอรเนต โดย

หองสนทนา แคใชรหสทรเพยง 2 ฝายกยอมทาได 7.3 การทางานในรปสายลบ ตองยดหลก 4 ประการ คอ

7.3.1 Economic หลกประหยด สายลบทงหลายตองการเงน เหตนเราจาเปนตองม

Cut out เพอไมรวาเขาตองสงขาวใหใครแนอยาตามใจสายลบมากเกนไป

7.3.2 Effectiveness ตองมผลงาน

7.3.3 Efficiency ตองมประสทธภาพ

7.3.4 Equity ตองมความเปนธรรม 7.4 การเตรยมตวพบกบสายลบ 7.4.1 เราตองรวาการทฝายเราไปพบกบสายลบ ตองถามวาฝายเราตองการอะไรจาก

สายลบ โดยตองเตรยมหวขอและบนทกรายละเอยดไวใหครบประเดนทตองการ ใหสายลบดาเนนการ

-38-

7.4.2 ตองรและทราบประวตของสายลบเพยงพอทจะมอบหมายงานให

7.4.3 ตองมการนดหมายลวงหนา และบอกใหรวาเปนพวกเดยวกน เพราะทางปฏบตเมอ

เราไมเคยพบสายลบมากอน จะตองมการนดหมายหรอตองมการกาหนดเครองหมาย “บอกฝาย” อาจม

สญญาณบอกฝายจะไปยนยนวาเปนพวกเดยวกน

7.4.4 ขณะพดคยนน พยายามตรวจสอบอารมณ ความรสกวาจตใจของสายลบวายงจะ

รวมทางานกบเราอยหรอไม ซงจะตองใชจตวทยาในการซกถามพดคยกน

7.4.5 พยายามตงอยในความยตธรรม พจารณาจากความเปนจรง เพราะสายบางคน

รายงานเกนความจรง

7.4.6 การควบคมสายลบพยายามใหรสกอบอนใจ และไดรบความคมครองจากฝายเรา

7.4.7 พยายามใหสายลบพดมาก และใหฝายเราเปนผฟงใหมาก อยาแสดงกรยาเบอท

จะฟงสายลบพด พยายามเกบขอมลใหได

7.4.8 การเตรยมตวถาม ตองเตรยมการถามจากงายไปหายาก อยาแสดงตวเปนนาย

หรอเปนคร ตองเปนกนเองใหมากทสด

7.4.9 คาถามทถาม ถาสายตอบมาไมละเอยดชดเจน จะตองใหสายลบอธบายคาตอบให

ชดเจน พยายามเลยงคาถามทกอใหเกดปญหา ใชคาถามงาย ๆ ใหแยกความเหนกบความจรงหรอ

ขอเทจจรงไว

7.4.10 ขอพงระวง อยาพบสายลบผดตว เพราะหากฝายคนรายไหวตวกอาจสงผอนมา

แทนสายลบ และฝายเราอาจถกกลลวงไดงาย ซงอนตรายอาจเกดขนได

8. การรวบรวมพยานหลกฐานของฝายสบสวน 8.1 พยานหลกฐานกบงานสบสวน

พยานหลกฐานทจะใชประกอบการสบสวนเพอดาเนนคดอาญาหรอเพอนาขนสศาลในการ

พจารณาคดทงหลายทงปวง อาจแยกเปน 3 ประเภท ไดแก

- พยานบคคล

- พยานเอกสาร

- พยานวตถ

นอกจากพนกงานสอบสวนหรอผมอานาจในการสอบสวนจะมอานาจหนาทในการรวบรวม

พยานหลกฐานแลว ฝายสบสวนกมความสาคญไมยงหยอนไปกวาฝายสอบสวนทสามารถชวยเกบ

พยานหลกฐานเขาสสานวน ในอดตทผานมาการปฏบตงานของ “นกสบ” มกจะถอเปนความลบ ดงนนจง

ไมอาจนาพยานหลกฐานทฝายสบสวนไปดาเนนการมา หรอไดรบรรบทราบและพบเหนมาเพอมอบให

พนกงานสอบสวนรวมไวในสานวน

-39-

ดงนน ผรวบรวมจงไดรเรมและดาเนนการใหฝาย “สบสวน” หรอ “นกสบ” “ทาสานวนการ

สบสวน” โดยใหรวบรวมพยานหลกฐานทฝายสบสวนรวบรวมไดและมความสาคญในการดาเนนคด เพอ

ใชเปนพยานหลกฐานสงใหพนกงานสอบสวนประกอบสานวนการสอบสวน ซงในการนาหลกฐานทฝาย

สบสวน สบสวนมาไดเพอใหเขาสสานวนการสอบสวน อาจดาเนนการไดหลายวธดงน

1) การทาสานวนการสบสวน โดยบนทกรายละเอยดตงแตเรมสบสวนมาโดยตอเนอง จากนน

กสงใหพนกงานสอบสวน เพอใชเปนพยานหลกฐานในสานวนการสอบสวน ใหพนกงานสอบสวน

สอบปากคาเจาหนาทตารวจผรบผดชอบรวบรวมหลกฐานจนเปน “สานวนการสบสวน” จากนนใหสง

สานวนการสอบสวนใหพนกงานสอบสวน และใหพนกงานสอบสวนสอบปากคายนยนหลกฐานทงหมดไว

อกทางหนงดวย รายละเอยดจะไดกลาวตอไป

2) ใหพนกงานสอบสวน “รายงานรายละเอยดในการสบสวนของบคคลททาการสบสวน”

ตงแตเรมทาหนาทสบสวนกอนเกดเหต ขณะเกดเหต หลงเกดเหต จนถงการสบสวนตดตามตวคนราย ให

สอบสวนรายละเอยดเปนคาใหการของ “ฝายสบสวน” ซงอาจมรายงานการสบสวน ประวตคนราย

ภาพถายการตดตามตว หลกฐานอน ๆ ประกอบคาใหการดวยกจะเปนการดยง

3) “สงการใหสบสวน” หมายถง ผบงคบบญชาตารวจเมอไดสงการตรวจสานวนการสอบสวน

กควรสงการไว โดยปกตการสงการไวจะสงวา “ใหทาการสบสวนหาตวคนรายโดยดวน” โดยจะดจาก

แนวทางทพนกงานสอบสวนสอบสวนไวแลว จากนนกตองมการมอบหมายใหมผรบผดชอบในการสบสวน

ซงปกตจะมรายงานการสบสวนทกระยะ หากเปนคดใหญ คดสาคญทประชาชนใหความสนใจ กมกจะม

การประชมคณะกรรมการสบสวนสอบสวนกนทกระยะ

ดงนน บนทกรายละเอยดในการสงการทกระยะ บนทกรายงานการประชม การออกปฏบตงาน

สบสวน ความคบหนาหรอผลของการสบสวนหาตวผกระทาผดทกระยะ จนสามารถจบกมคนรายได กรณ

เชนนควรอยางยงทจะตองรวบรวมหลกฐานทงหมดเพอใหเกดความเชอมโยงในการดาเนนคดทงฝาย

สบสวน ฝายสอบสวน ใหเหนความเปนมาของคด จนกระทงมการสบสวนหาตวคนรายได

เมอพนกงานสอบสวนไดรวบรวมขอมล รายละเอยดทฝายสบสวนดาเนนการมาตงแตตน แลวนา

ประกอบไวในสานวนการสอบสวน จนเมอเบกความเปนพยาน “นกสบ” หรอฝายสบสวนทรบผดชอบใน

การสบสวนหรอดแลรวบรวมสานวนการสอบสวน จะตองเบกความยนยนพยานหลกฐานคอ “สานวนการ

สบสวน”หรอรายงานการสบสวน” เพอใหอยการยนตอศาล เมอศาลไดรบรายละเอยดของ “สานวน

สบสวน” ศาลกจะไดใชขอมลทฝายสบสวนรวบรวมมาประกอบการพจารณาคดตอไป 8.2 การทาสานวนการสบสวน

8.2.1 แนวทางการรวบรวมพยานหลกฐาน

-40-

1) ใหแสวงหาขอเทจจรงและหลกฐานทเกยวของกบบคคลในเปาหมาย หรอมเครอขาย โยงใยเกยวของสมพนธกบบคคลอน โดยรวบรวมขอมลทองถน สภาพทองท สภาพความเปนอยของ

กลมเปาหมาย อาจใชการซกถามบคคล การตรวจสถานทเกดเหต การคนตวบคคลและสถานท การเฝาตรวจ การใชสายลบ

2) ใหทก สภ.สงการใหขาราชการตารวจในปกครองดาเนนการสบสวนในรปแบบตาง ๆ

เชน

- การใชสายตรวจเชน สายตรวจเดนเทา สายตรวจรถจกรยานยนต สายตรวจรถยนต

สายตรวจสนขตารวจ บางกรณอาจจดสายตรวจรวม หรอสายตรวจผสม เพอเปนการปองปรามและหา

ขอมลไปพรอม ๆ กน

- การใชระบบสายสบ เปนการตดตามขาวสารขอมลของกลมเปาหมาย ตดตาม

ความเคลอนไหว เพอมใหกลมบคคลดงกลาวมโอกาสประทาความผด

- ให ชปส.สภ. ปฏบตหนาทสบสวนจบกมตอกลมเปาหมาย โดยมอบหมายให

รบผดชอบแตละเปาหมายใหชดเจน 8.2.2 การทาสานวนการสบสวนตอบคคลเปาหมาย

การทาสานวนการสบสวน มความสาคญตอการดาเนนคดอาญาในชนสอบสวนของ

พงส. เพราะสานวนดงกลาวถอเปนเอกสารรายงานของพนกงานฝายปกครองหรอตารวจผมอานาจทาการ

สบสวนบนทกและรวบรวมไวเปนหลกฐาน เพอทราบรายละเอยดในการกระทาผด ดงนนสานวนการ

สบสวนจะตองมเอกสารหลกฐานประกอบดงน

1) การมอบหมายงานใหมผรบผดชอบในการสบสวน

- ให หน.หนวยงาน ออกเปนคาสงของหนวยงานใหผใดสบสวนบาง สบสวนใน พนทใด รายละเอยดทใหสบสวน ออกคาสงใหชดเจน สงทสาคญทสดผทไดรบมอบหมายจะตองรายงานผล การสบสวนโดยตอเนอง เมอไดรายละเอยดในการสบสวนทกครง หวหนาสถานตารวจหรอผทสงการใหสบสวนหรอผทไดรบมอบหมายใหควบคมเรองนโดยเฉพาะ จะตองสงการทกระยะ แลวใหเกบ

รวบรวมไวในประวตของบคคลทเกยวของไวโดยตอเนอง - การรวบรวมรายงานผลการปฏบต จะตองมผรบผดชอบงานอานวยการเกยวกบ

การเกบหลกฐาน การบรหารขอมลขาวสาร ลกษณะหนาทอานวยการ ตวอยาง เชน ในคดยาเสพตด การ

ควบคมกากบดแลเกยวกบผทเกยวของกบนายทนผสนบสนนเกยวของกบยาเสพตด ผจาหนายทงรายใหญ

รายยอย รายกลาง ผเสพ ผมพฤตการณเปนตวการหรอผสนบสนน รวมทงเจาหนาทของรฐทเกยวของกบ

การกระทาผด กตองเกบขอมลไวอยางตอเนอง

-41-

2) การจดทาสาระบบงาน

ตงแตประวต อาชพ รายได ฐานะความเปนอย ตลอดทงลงขอมลสถานทอยทกแหง

แผนทแสดงทอย สงเหลานลวนมประโยชนตอการสบสวนสอบสวนทงสนจะตองรวบรวมไวในสานวนการ

สบสวน (ดงตวอยาง รายละเอยดตามแบบรายงานประวตบคคลทมพฤตการณเกยวกบยาเสพตดทายบท)

3) บนทกผลของการสบสวน

กลาวคอ ขาราชการตารวจผใดไดรบมอบหมายหนาทสบสวนในเรองใดโดยเฉพาะ

หรอตารวจคนใดทดาเนนการสบสวนโดยลาพงในฐานะเปนขาราชการตารวจ ไมวาเหตการณทสบจะได

เกดขนแลวหรอไม จาเปนตองมรายงานการบนทกผลการสบสวนทตนไดดาเนนการทกระยะ ไดแก

- การสบสวนดาเนนมาเปนระยะๆ ตงแตเรมจนสนสดการสบสวน - วน เวลา และตาบลทเกดเหต

- มลเหตหรอพฤตการณ ความประพฤต ประวตอาชญากรรม 4) พยานเอกสารทเกยวของอน ๆ

อาท สาเนาบญชเงนฝากธนาคาร รายละเอยดการตดตอทางโทรศพทบญชตดตอลกคา การซอสงของเครองใชราคาแพง เชน ยานพาหนะรถยนต โฉนดทดน หนงสอแสดงกรรมสทธทดนและทรพยสนอนๆ เพอใหทราบถงพฤตการณ ฐานะการเงน บางรายไมมอาชพแตมรายไดจานวนมากกถอวาม

พรธ

5) พยานหลกฐาน

- ถาเปนพยานบคคลทรเหนหรอทราบ หรอบอกเลาใหผสบสวนจดบนทกไว โดยให

ปรากฏชอ นามสกล ตาบลทอยใหชดเจน พยานวตถจะเปนเอกสารหรอสงของทรพยสน ใหรวบรวมไว

ทงหมด พรอมทงถายภาพไว เปนหลกฐานถาสบสวนยงไมไดตวผกระทาผด แตผลการสบสวนเชอวาคน

หนงคนใดหรอหลายคนเปนผเกยวของแลว กใหสบสวนเครอขายกลมบคคลเหลานนใหชดเจนเพอ

ประโยชนแกการสบสวน โดยตองทาเปนรายงานการสบสวน เสนอผมอานาจรบทราบและสงการไว

- หากมพยานหลกฐานเพยงพอนาเชอถอวา บคคลนนอาจเตรยมการกระทา ซองสม

กาลงในบรเวณบานหรอสถานทใดๆ กตาม เมอผบงคบบญชาไดรบรายงาน กควรสงการใหฝายสบสวนหรอฝายปราบปรามแลวแตกรณไปดาเนนการยนคารองตอศาลเพอขอหมายคนไปทาการตรวจคน คารอง

ทยนตอศาลตองมเหตผลสอดคลองกบรายงานการสบสวนของผสบสวน เมอศาลออกหมายคนให แลว กใหนาหมายคนไปทาการคน “หากพบสงของทเปนความผดหรอไดมาจากการกระทาผดหรอสงสยวา

จะใชในการกระทาผด” ผทเขาตรวจคนจะตองบนทกรายละเอยดไว

- กรณไมพบสงผดกฎหมาย ผทเปนหวหนาควบคมทาการคน จะตองบนทกการ

ตรวจคนใหละเอยด หากไมพบของผดกฎหมายกระบวานาจะเปนเพราะอะไร

-42-

- กรณทพบพยานหลกฐานทเปนประโยชนตอการดาเนนคดกควรยดมาเปนหลกฐานไว

เชน สงของทประกอบกระทาผดรายชอลกคา ถาคดยาเสพตดอาจพบซองพลาสตกทใชใสยาบา ผาเทป

หอพนยาบา ฯลฯ ใหบนทกประกอบและลงรายละเอยดในบนทกการตรวจคน ใหผตรวจคนรายงานผลการ

ตรวจคนตอผบงคบบญชาทราบ และใหนาผลการตรวจคนไปลง ปจว. ไวเปนหลกฐานดวย และหากไปทา

การคนหลายครง แตไมพบสงของผดกฎหมายกตองรายงานใหปรากฎสาเหตและรายงานเกบหลกฐานไว

ทกครง

9. การทาสานวนการสบสวน 9.1 เพอใหเขาใจการทา “สานวนการสบสวน” ทสามารถนาไปประกอบคาใหการ หรอนาไป

ประกอบในสานวนการสอบสวนคดอาญาได จงขอยกตวอยาง สานวนการสบสวนทจะทากบบคคลท

เกยวของกบยาเสพตด หรอสานวนการสบสวนกลมบคคลผมพฤตการณ ผคา ผเสพยาเสพตด ซงควร

จะตองรวบรวมขอมลประกอบดวยหลกฐานตาง ๆ ดงน

9.1.1 ประวตผคาโดยละเอยด

9.1.2 ผไดรบมอบหมายใหสบสวนจะเปนผใดกไดทเหนวาเหมาะสม และหากใชผ

สบสวนหลายคนกจะทาใหการตรวจสอบมความแมนยายงขน ทงนจะตองมการรายงานผลการปฏบตเปน

หนงสอประกอบสานวนสบสวนทกครง 9.1.3 รายงานผลการสบสวนทกระยะ 7 - 10 - 15 วน เปนอยางนอย

9.1.4 พฤตการณของเปาหมาย เชน วธการคา มลกคามากนอยเพยงใด ลกคาเคยถกจบ

หรอไม ใครบางเปนลกคา วธการจาหนาย เครอขาย ฯลฯ

9.1.5 ทรพยสนทมอย เชนยานพาหนะ ทดน เงนฝากธนาคาร ฯลฯ

9.1.6 พฤตกรรมอน ๆ ทเกยวของกบยาเสพตด เชน ชอบเดนทางในเวลากลางคน ไปยง

แหลงทซงรบยาเสพตด ใชเงนฟมเฟอย มฐานะรวยขนอยางรวดเรว ไมมอาชพอน

9.1.7 บนทกทาการของผสบสวนทกระยะ

9.1.8 บญชแสดงทรพยสน

9.1.9 กรณเคยไปคนบานหรอยานพาหนะ ใหทาบนทกตรวจคนแนบสานวนการสบสวน

ไวทกครง ซงจะแสดงใหศาลเหนวาบคคลผนมพฤตการณและถกตดตามอยางตอเนอง

9.1.10 การดาเนนการอน ๆ เชน ฝายสอบสวนอาจสอบวามผเสพเคยไปซอ หรอการเฝา

จด สะกดรอย พบพฤตการณอยางไร ฯลฯ

9.1.11 การสงการใหสบสวนหรอใหดาเนนการทกระยะ ตองนามาประกอบสานวน เชน

หากมกรณใชโทรศพทใหขอรายละเอยดการใชโทรศพทจากบรษท และนามาวเคราะหความสมพนธ

-43-

ทาเครอขาย โดยใชโปรแกรม I2 กจะไดเหนภาพการตดตอของคนราย หากเกยวของกบบคคลใดกใหมการ

สบสวนขยายผลตอไปอก เปนตน

9.1.12 รายละเอยดเกยวกบพยานเอกสาร พยานบคคล พยานวตถ อาจถายภาพไว หรอ

สาเนาเอกสารหลกฐานประกอบ เชน จดหมายตดตอ

9.2 เมอรวบรวมขอมลไดดงกลาวขางตน กใหฝายสบสวนมอบหมายใหนายตารวจผใดผหนง

อาจเปน “นกสบ” หรอผทสบสวนในคดน หรอจะเปนนายตารวจทรบผดชอบเกยวกบการรวบรวม

พยานหลกฐานของฝายสบสวนเปนผใหการกบพนกงานสอบสวนในคดทจบกมได และมอบสานวนให

พนกงานสอบสวนประกอบสานวนคดอาญาดวย นอกจากนหากมการยดทรพยสนผคาหรอดาเนนการตาม

พระราชบญญตมาตรการปราบปรามผกระทาผดเกยวกบยาเสพตด พ.ศ.2534 กยงใชประโยชนประกอบ

คดยดทรพยอกดวย

9.3 ขอพงระวงในการเฝาจดหรอสะกดรอย

9.3.1 เปาหมายรตววาถกตดตาม ตองพยายามสลดเปาหมายออก เปลยนใหผอนสะกด

รอยแทน ตองพยายามเกาะตดเปาหมายทกระยะ

9.3.2 การจบหรอตรวจสอบการสะกดรอยแบบเดนตาม

- หนไปดานหลงเพอตรวจสอบผเดนตาม

- หยดอยางกะทนหน แลวหนไปมองดคนขางหลง มองชายตาไปรอบ ๆ

- เดนทวนหรอยอนทางเกา หรอเดนซาทางเกา

- ขนรถประจาทางหรอเปลยนเสนทาง

- แกลงกมลงเกบของ ผกรองเทา

- ดเงาสะทอนกระจกจากรานคา

- แกลงทงกระดาษเพอดวาจะมใครเกบ

- นดแนะโทรศพทใหบคคลอนเฝาตดตามดแทน

- ในลอบบโรงแรมควรสงเกตไปรอบ ๆ ใหทว ฯลฯ

9.3.3 วธการสลดการสะกดรอยใหพนตว

- หลบออกทางประตหลงหรอหลกเดนไปทางออกอน ๆ

- เขาไปในโรงหนง โรงละครแลวหลบออกอกทางหนง

- ใชนกตอลอออกไป

- เปลยนเครองแตงตวเพอพรางตว

ฯลฯ

-44-

9.3 ตวอยางการทาสานวนการสบสวน “ลบมาก”

สานวนการสบสวน สานวนท…………/………..

เรมสบสวนเมอวนท.….เดอน………พ.ศ……..

กรณ….…..นายใจ จาตองทา …….… บตรประจาตวเลขท …1011227853……

อยบานเลขท …111… หมท …3… ถนน ….เชงดอย….. ตาบล…..สเทพ……

ภาพถาย

อาเภอ…….เมอง…..จงหวด………เชยงใหม…โทรศพท…053-11111…………

ทอยใกลเคยง………………...ภมลาเนาอยในทองท…….สภ.ต.ชางเผอก…….

ถกกลาวหาวา………………………………………………………………………..

ลาดบ วน เดอน ป การสงการ/การปฏบต ผลการดาเนนการ หมายเหต

1. 1 ม.ค.2544

นส.ศอ.ปป.

ท……./……..

- รบแจงจาก ศอ.ปป.ภ.5 วา

นายใจ จาตองทา มพฤตการณ

เปนผคายาเสพตด

- มอบให ร.ต.ท.เดชา ใจตรง

หน.ชปส.สภ.ต.ชางเผอกเปนผสบสวน

2. 10 ม.ค.2544 - ร.ต.ท.เดชาฯ รายงานผลการ

สบสวนเบองตนให ผบก.ฯ

ทราบ

- ทราบวานายดาฯ เปนผคารายยอย

ใหกบชมชนสนตธรรม

- ไดจดทาประวตไวแลว

3. 12 ม.ค.2544 -ผกก.สงการใหสบสวนวธการ

จาหนาย และสบสวนหา

เครอขาย

- พบวาจาหนายใหกบผใชแรงงาน

นกเรยน นกศกษา โดยผเสพเคยให

ปากคากบ พงส.วาซอมาจากนายใจฯ

4. 14 ม.ค.2544 - ผกก.สงใหไปคนบาน - ร.ต.ท.เดชาฯ ขอหมายคนไปคนบานไม

พบยาเสพตด แตพบรายชอผตองสงสย

จะเปนเครอเขายพบรองรอยพลาสตก

หอยาบา

- จงบนทกตรวจยด และบนทกตรวจคน

- ลง ปจว.ไวตาม ปจว.ขอ 9 เวลา 15.30

น

5. 15 ม.ค.2544 -ร.ต.ท.เดชาฯ สงให ส.ต.ต.

ศราวธฯ ไปเฝาจดสะกดรอยท

บานนายดาฯ

- ส.ต.ต.ศราวธฯ ปลอมตวเฝาบานของ

นายดาฯ

-45-

ลาดบ วน เดอน ป การสงการ/การปฏบต ผลการดาเนนการ หมายเหต

6. 16 ม.ค.2544 - ส.ต.ต.ศราวธฯ รายงานผลการ

เฝาจดใหกบ ร.ต.ท.เดชาฯ

- ส.ต.ต.ศราวธฯ เฝาจดเมอ 16 ม.ค44 เวลา

06.00-14.00น. พบวามวยรนเขาออกบาน

ผดปกต มยานพาหนะรถยนตกระบะยหอโต

โยตา ไทเกอร สเขยว หมายเลขทะเบยน ท-

1111 เชยงใหม จอดอยในบาน

7. 17 ม.ค.2544 - ผกก.สงใหตรวจสอบทรพยสน

ทอย ยานพาหนะ ของนายดาฯ

และให ร.ต.ท.เดชาฯ รายงานผล

การสบสวน

- ไดตรวจสอบแลวพบวามยานพาหนะไดแก

รถยนตกระบะโตโยตา ไทเกอร สเขยว ทะเบยน

ท-1111 เชยงใหม ราคา 400,000 บาท รถยนต

เกงฮอนดา ซวค สดา ทะเบยน กข-3333

เชยงใหม ราคา 500,000 บาท รถจกรยานยนต

ฮอนดา ดรม สแดง ทะเบยน จ-5555 เชยงใหม

ราคา 30,000 บาท รถจกรยานยนตยามาฮา

เมท สแดง ทะเบยน ง-4444 เชยงใหม ราคา

20,000 บาท

- มทดนพรอมบาน 2 ชน ครงตกครงไม บานเปน

ชอของภรรยา ราคา 2.5 ลานบาท

- มเงนฝากธนาคาร 3 บญช กาลงตรวจสอบ

8. 20 ม.ค.2544 - ร.ต.ท.เดชาฯ รายงาน - ไดรบรายงานจากสายลบวาจะมการขนยาบา

มาซกซอนไวทบานในชวง ม.ค.44

9. 23 ม.ค.2544 - สายตรวจรายงาน - พบรถยนตยหอเบนซ หมายเลขทะเบยน

กท.7177 กทม. เขาไปในบานของนายดาฯ เมอ

23 ม.ค.44 เวลา 22…-23.00 น.

10. 24 ม.ค.2544 - ตรวจสอบทะเบยนรถและ

ประวตบคคลจากโครงการ Polis

ฯลฯ

มพฤตการณสงสยจงบนทกชอไว พบวารถยนต

เปนของนายเลาตาฯ มพฤตการณคายาเสพตด

นาเชอวาเปนเครอขายการคา จะไดตดตาม

พฤตการณตอไป

- ไดสาเนาทะเบยนรถ และสาเนาประวตบตร

ประจาตวประชาชนประกอบการสบสวนแลว

-46-

รายงานประวตบคคลทมพฤตกรรมดานยาเสพตด

ก. เขตพนท ตร.ภาค.......... จงหวด...........................…………..…….. อาเภอ….............................................

ข. บทบาทดานยาเสพตด

ผเสพ

ผจาหนาย รายใหญ รายกลาง รายยอย

ขาราชการ ไมใชขาราชการ

ค. ประเภทยาเสพตด

เฮโรอน ยาบา ฝน กญชา อน ๆ................………………….....

รปภาพ

ง. ประวตบคคล

1.ชอ................................................นามสกล.................................................... เพศ ชาย หญง

2. ฉายา /ชอเลน........................................................................... สถานภาพ โสด สมรสแลว

3.วน/เดอน/ปเกด.....................................................อาย..............ป นบถอศาสนา..............................

4.สญชาต..................เชอชาต...................จบการศกษา..............สถาบน……………….……...............

5.ทอยปจจบน...................................................................................................................................

6.เลขบตรประจาตวประชาชน/ขาราชการ..............................................................................................

7.หมายเลขไมโครฟลม.......................................................................................................................

8.หมายเลขหนงสอเดนทาง.................................................................................................................

9.ชอ-สกล บดา..................................................……...ทอย...............................................................

...................................................................................................................................................

10.ชอ-สกล มารดา................................................……..ทอย.............................................................

..................................................................................................................................................

11.ชอ-สกล คสมรส...................................................………...ทอย.....................................................

..................................................................................................................….............................

12.ชอ-สกล บตร........................................................……...ทอย........................................................

ชอ-สกล บตร........................................................……...ทอย.......................................................

ชอ-สกล บตร.......................................................…..…..ทอย.......................................................

13.ชอ-สกล พนอง..........................................................ทอย.............................................................

ชอ-สกล พนอง.......................................................ทอย.....….....................................................

14.ตาหนรปพรรณ.............................................................................................................................

...............................................................................................................................................…

15.ประวตการถกจบกม/ตองโทษ....................................................................................................…..

...................................................................................................................................…………..

16.อาชพ/สถานททางาน.....................................................................................................................

-47-

17.ยานพาหนะทใช............................................................................................................................

18.สถานทนาสนใจทปรากฏตวเปนประจา.........................................................................................… จ. ผเกยวของ

1.ชอ..........................................................................สกล.............................................................…

ทอย..........................................................................................................................................…..

ความสมพนธ............................................................................................................................…...

บทบาททเกยวของกบยาเสพตด....................................................................................….................

ชอ…….............................................................สกล........…............................................................

ทอย…............................................................................................................................................

ความสมพนธ........................................….......................................................…............................

บทบาททเกยวของกบยาเสพตด….......……........................................................................................ ฉ. พฤตการณดานยาเสพตด สถานท (จาหนาย /เสพ)......................................................................................................................

ชวงเวลาทกระทาผด...........................................................................................................................

แหลงรบยาเสพตด..............................................................................................................................

พฤตการณในการจาหนาย...................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

ช. พฤตการณทนาสนใจ....................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

ซ. แผนทสงเขป / สถานจาหนาย /มวสม / บาน

ลงชอ.............................................................................................................ผรายงาน

ตาแหนง.....................................................................................................

................./........................../........................

-48-

รายงานการสบสวนเกยวกบคด พ.ร.บ.ยาเสพตดใหโทษ

วนท………เดอน………………….พ.ศ………………

เสนอ…………………………………………………………..

ขาพเจา…………………………………………………..ตาแหนง………..…………………………………

กบพวกคอ………………………………………………………….ตาแหนง…………………………………………..

ไดทาการสบสวนเกยวกบคด พ.ร.บ.ยาเสพตดใหโทษ มรายละเอยดทจะรายงาน ดงตอไปน

1. เปนผลการสบสวนของวนท……………../………………………../…………….เวลา…………..น.

ถงวนท……………/…………………………/………………..เวลา……………..น.

2. ทาการสบสวนในเขตพนทบาน…………………………………หมท………ตาบล……………..

อาเภอ………………………..จงหวด………………………………..…………………..

3. ขาวเกยวกบการลกลอบ จาหนายยาเสพตดใหโทษ หรอแหลงมวสม หรอเสพยาเสพตดใหโทษ ใน

พนทรบผดชอบ

(1)รายละเอยดของขาว……………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

(2)แหลงขาว…………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………

(3)ความนาเชอถอของขาว หรอมเหตผล…………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

(4)สงทควรดาเนนการในขนตอนตอไป…………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

(ลงชอ)……………………………………………………….ผรายงาน

(………………………………………..)

(ตาแหนง)…………………………………………………………….

(ลงชอ)……………………………………………………….ผรายงาน

(………………………………………..)

(ตาแหนง)…………………………………………………………….

สญลกษณเครอขายความสมพนธ

ชดเจน

ไมชดเจน

ตวอยางความสมพนธเชอมโยง

ผคานอกเขตพนท

(รายใหญ)

ผคารายกลาง

1.นายแดง คาด อาย 36 ป บานเลขท 113 หมท 4 ต.เวยงทอง อ.เมอง จว.แพร

ผคารายยอย

1.นายขาว คาเจรญ อาย 33 ป บานเลขท 117 หมท 4 ต.เวยงทอง อ.เมอง จว.แพร

2.นายสมชย ดาขา อาย 40 ป บานเลขท 59 หมท 4 ต.เวยงทอง อ.เมอง จว.แพร

3.นายสมบรณ จงเจรญ อาย 37 ป บานเลขท 93 หมท 8 ต.เวยงทอง อ.เมอง จว.แพร

กลมผใชแรงงาน กรรมกร, กลมเดก เยาวชน วยรนภายในหมบาน ผเสพ

แสดงความสมพนธเชอมโยงเครอขาย ผคารายกลาง ถง ผคารายยอย ผคารายใหญ

นายแดง คาด

นายขาว คาเจรญ

นายสมชย ดาขา

นายสมบรณ จงเจรญ

-50-

แบบสารวจขอมลหมบาน/ชมชน

ของ สถานตารวจภธรอาเภอ………………………………………

สารวจเมอวนท………..เดอน…………………………….พ.ศ………………….

1. ชอหมบาน/ชมชน…………………………..………….. หมท…………. ตาบล…………………………………….

อาเภอ……………………………………..……….จงหวด………………………………………………………….

2. ระยะหางจากอาเภอ………………………………..เมตร/กม. หางจากสถานตารวจ………………….เมตร/กม.

3. สภาพภมประเทศของหมบาน…………………………………….…………………………………………………

4. ชอกานน…………………………………………ทอย…………………………………โทรศพท…………..…………

5. ชอผใหญบาน.……………………………………ทอย………………………………..โทรศพท…….……………….

6. คณะกรรมการหมบาน(ระบชอ ,ทอย,โทรศพท,และหนาทแตละบคคล ฯลฯ)

6.1….………………………………………………………………………………………………………………

6.2..…………………………………………………………………………………………………………………

6.3….………………………………………………………………………………………………………………

7. ชอ สมาชก อบต. (ระบชอ ,ทอย,โทรศพท)

7.1…………………………………………………………………………………………………………………

7.2…………………………………………………………………………………………………………………

8. จานวนประชากรทงสน……………คน แยกเปนชาย………….คน หญง…………..คน หลงคาเรอน…………หลง

- อายไมเกน 20 ป จานวน……………..คน แยกเปนชาย…………….คน หญง……………..คน

- อาย 21 – 40 ป จานวน……………..คน แยกเปนชาย…………….คน หญง……………..คน

- อาย 41 ปขนไป จานวน……………..คน แยกเปนชาย…………….คน หญง……………..คน

9. ประชาชนสวนใหญในหมบานประกอบอาชพ………………………………………………………………………

10. ประชาชนในหมบานประกอบอาชพนอกหมบานจานวน………..คน ชาย…………คน หญง…………..คน

สวนใหญไปประกอบอาชพ….……………………………………………………………………………………

11. บคคลสาคญในหมบาน เชน สว.,สส.,อบจ.,ประธาน อบต.,ขรก.ชนผใหญ ทงยงรบราชการอย และเกษยณอายราช

การ,อดตนกการเมอง,นกเคลอนไหวทางการเมอง,บคคลสาคญอนๆ(ระบชอ ,ทอย,โทรศพท)

12. ชอกลมองคกร,ชมรม,สมาคม,มลนธ,สมาพนธใหระบชอและรายละเอยดของหวหนากลมดวย

12.1….…………………………………………………………………………………………………………………

12.2.……………………………………………………………………………………………………………………

13. ชอวด…………………………………… เจาอาวาสชอ………………………………..………………………….

จานวนพระภกษ…………..……………………รป สามเณร………………………………………รป

14. ชอสถานศกษา…………………………………………………… หวหนาชอ………………………………………

- จานวนคร อาจารย ………..คน แยก ชาย………….คน หญง…………..คน

- จานวนนกเรยน ………..คน แยก ชาย………….คน หญง…………..คน

-51-

15. ชอสถานทสาคญ เชน ธนาคาร,รานทอง,ปมนามน,โรงงาน,สถานททองเทยว,รานอาหาร ฯลฯ (ระบชอ ชอเจาของ, ผ

จดการ,ผดแล แจงทอย,เบอรโทร และรายละเอยดอนๆ ทม)

15.1………………………………………………………………………………………………………………………

15.2………………………………………………………………………………………………………………………

16. ชอบคคลทเกยวของกบอาชญากรรม

16.1 บคคลทมหมายจบ…………………………………………………………………………………………….

16.2 บคคลทอยระหวางรบโทษ…………………………………………………………………………………….

16.3 บคคลพนโทษ………………………………………………………………………………………………….

17. ชอบคคลทเกยวของกบยาเสพตด

16.1 …………………..…………………………………………………………………………………………….

16.2 ……………………………..………………………………………………………………………………….

16.3 ………………..……………………………………………………………………………………………….

18. ชอบคคลทเคยเกยวของกบยาเสพตด แตไดรบการบาบดรกษาแลว ปจจบนเลกเกยวของแลว

16.1 ………………..………………………………………………………………………………………………

16.2 …………………………..……………………………………………………………………………………

16.3 ………………..………………………………………………………………………………………………

19.สถานททคนรายมกใชประกอบอาชญากรรม,สถานทผลตจาหนายหรอมวสมยาเสพตด การพนนและอนๆในหมบาน

………………………...…………………………………………………………………………………………….

20. ชอบคคลตางดาวทเขามาอยในพนท(อยกบผใด)

20.1 …………………..…………………………………………………………………………………………….

20.2 ………………………..……………………………………………………………………………………….

21. สถานท ชมนม/ประชม ของหมบาน/ชมชน

……………………..……………………………………………………………………………………………….

(ลงชอ)…………………………………………. ผจดทา

(………………………………)

ตาแหนง………………………………………………..

……………/………………/……………..

ตรวจแลวถกตอง(หน.สภ.)

(ลงชอ)……………………………………………..

(…………………………………)

(ตาแหนง)……….………………………………………………

……………/…….………./……………..

บทท 5 เทคนคการสบสวน

1. งานสบสวน 1.1 กอนทจะเขามาเปนนกสบในหนวยงานสบสวนนน ควรเขาใจถงการจดระบบงานสบสวนกอน

เพอใหการดาเนนงานมประสทธภาพ ทงนเนองดวยถาเรารงานของเราเองหรอรหนาทในงานของเราแลว

เราจะปฏบตงานไดตามรปแบบทเหมาะสม สอดคลองตองกนในทมงานเพอบรรลวตถประสงคของ

หนวยงานทวางไว

1.2 หนวยงานทจะเขาไปหาขาวสารและกลนกรองในระดบแรกเพอพสจนผลในการกระทาผดของ

อาชญากรรมตาง ๆ อาจจะกระทบตอสทธเสรภาพของประชาชน ซงจะตองระมดระวงเปนอยางมาก อาจ

กลาวไดวาหนวยงานสบสวน หรอชดสบสวนนนเปนหนวยแรกทตองสรางความกระจางและบรการในระดบ

แรกกอน และอาจจะตองปฏบตตอเนองจนจะเสรจภารกจหรอดาเนนการจบกมหรอชใหเหนชดไดวามใคร

ทาผดทไหน อยางไร เมอใด และผดอะไร ประมวลเปนเรองเปนราวเพอใหผบงคบบญชาและหนวยงานท

เกยวของทราบในขอเทจจรง

1.3 แมอาจจะยากหรอลาบาก แตทมงานสบสวนควรตระหนกในภารกจหนาททตองปฏบตอาจ

ไมไดรบคาชมเชยใด ๆ แตควรภมใจทไดตอบสนองในการปฏบตเพอใหประชาชนมความสข ซงมคายง

สาหรบอาชพตารวจ เพราะงานสบสวนมกจะเปนความลบ ตารวจสบสวนยดมนในอดมการณไวกจะทาให

เกดพลงมากยงขน

การจดองคกรภายในหนวยงานสบสวนจงมความจาเปนทผบรหารงานสบสวนจะตองวาง

ระบบงานและจดองคกรแบงภารกจอานาจหนาทไวใหชดเจน ซงควรกาหนดไวดงน

งานสบสวน

งานธรการ

สบสวน

งาน

หาขาวสาร

งาน

ปฏบตการ

งานการวางแผน

และประเมน

สถานการณ

งานวเคราะห

และ

ประเมนผล

-53-

2. งานธรการสบสวน 2.1 ควรจะจดงานธรการงานสบสวนเปนแผนกตาง ๆ คอ

2.1.1 งานรบสงและการเสนอหนงสอของานสบสวน

2.1.2 การรางโตตอบและการรายงานของงานสบสวน

2.1.3 การจดเกบรวบรวมสถตขอมลในสวนทเกยวของ โดยจดทาแฟมขอมลตาง ๆ

2.2 จากการหาขาวสารจากชดหาขาวสารควรจะหาขอมลงานสบสวนทสาคญ ๆ เชน

2.2.1 คนรายเคยกระทาผดในพนทคนรายทมภมลาเนาอยในพนทแตเคยกระทาผดใน

พนทอนและคนรายทปฏบตการคาบเกยวพนทรบผดชอบ

2.2.2 บคคลพนโทษ

2.2.3 บคคลทมแนวโนมจะกระทาความผดหรอสงสยวาไดกระทาความผด แตยงไมม

หลกฐานเพยงพอ

2.2.4 แผนประทษกรรม

2.2.5 สภาพพนท

2.2.6 แหลงขาว

2.2.7 บคคลสาคญในพนท

2.2.8 หมายจบทออกโดยสถานตารวจในพนทรบผดชอบและสถานทอนรวมทงหนวยงาน

ทเกยวของ เชน หมายจบจากศาล

2.2.9 แนวโนมและวธการสบสวนทเคยปฏบต รวมตลอดทงผลและปญหา อปสรรค

ขอขดของ

2.2.10 บญชทรพยทถกประทษรายและยงไมไดคน พรอมตาหนรปพรรณ

2.2.11 คดคางเกาทจบตวคนรายไมไดและยงไมหมดอายความ

2.3 งานอน ๆ ทเกยวของกบการสบสวน ไดแก

2.3.1 การเกบรกษาและทาลายเอกสารของงานสบสวน

2.3.2 การเบกจายเกบรกษาจาหนายวสดอปกรณทใชในการปฏบต

2.3.3 งานอน ๆ ทเกยวของกบการสบสวน และทผบงคบบญชามอบหมาย

3. งานการหาขาวสาร 3.1 การหาขาวสารและการรวบรวมขอเทจจรงและหาหลกฐานเพอประโยชนในการรกษาความ

สงบเรยบรอยของประชาชนจบ ไดแก การปองกนเหตราย เหตรนแรง การกระทาผดตาง ๆ ทงจาก

แหลงขาวทวไปและจากแหลงขาวทจดตงขนเพอการน เปนการหาขาวหรอการสบสวนกอนหรอหลงเกด

เหตการณทมการกระทาผดเกดขน โดยดาเนนการดงน

-54-

3.1.1 ทาการสบสวนดวยตนเองในกรณจาเปนหรอเหนสมควรในขอมลขาวสารนน ๆ

และเกบรวบรวมไว

3.1.2 หาสายลบ (ททว ๆ ไปเรยกวา “สาย” ) มาชวยดาเนนการสบสวนหาขาวสาร (จะ

อธบายในเรองการแสวงหาขาวแนวรวม เพอการปฏบตหนาทของตารวจใหบรรลสาเรจมากยงขน)

3.1.3 การหาขาวสาร ตารวจแตละนายจะมความสามารถไมเทาเทยมกน ดงนนเมอ

ทราบขอมลขาวสารในสวนใดสวนหนงทเกยวเนองกนควรแลกเปลยน และวเคราะหเหตการณตาง ๆ

รวมกนเพอจะไดทราบขอเทจจรงไดอยางถกตองยงขน

3.1.4 การสบสวนหาขาวสารหลงจากเกดเหต ในกรณทเกดการกระทาผดในเขตพนท

ตนเองนน ตองเรมดาเนนการสบสวนทนทในทเกดเหตและสภาพแวดลอมใกลเคยง ไมตองมการสงการ

ควรทาตามหนาทเลยเพอหาขาวสารไดอยางรวดเรว ทนเวลาในการตดตามคนราย

3.1.5 จดทาบนทกการหาขาวสารในแตละครงดวย

3.1.6 กรณมแหลงขาวหรอสายลบแจงขอมลขาวสาร ควรใหความคมครองและปกปด

ดแลใหเครงครด

3.1.7 การหาขาวสารอาจตองมการปรบใชเทคโนโลยสมยใหมดวย เชน ใชกลอง V.D.O.

เกบภาพความเคลอนไหวหรอคนรายเพอใหพยานด การใชคอมพวเตอรสเกตซภาพคนรายหรอเกบขอมล

ขาวสารไว

3.2 ขาวสารทไดมาตองระลกถงวาตองมพยานหลกฐาน ทจะนาทางไปสการเปนคด หรอถงขน

ดาเนนการจบกมคนรายได ดงนนจงตองศกษาขอมลขาวสาร โดยมพยานหลกฐานตาง ๆ คอ

3.2.1 จากพยานบคคล

3.2.2 จากพยานวตถตาง ๆ

3.2.3 จากพยานแวดลอม หรอเหตการณตาง ๆ นามาผนวกเปนขอมลขาวสารดวย

เมอรวบรวมพยานหลกฐานไดแจงชดวาเปนเชนไร กเกบเปนขอมลขาวสารเพอดาเนนการไปตาม

หนาทหรอรายงานผบงคบบญชาดาเนนการตอไป

4. งานปฏบตการ เปนการรวมมอของชดสบสวนและตารวจชดอน ๆ ในพนท กรณเขาปฏบตการแจงเปาหมายและ

วตถประสงคของการดาเนนการ จะเปนการตรวจคน จบกมตาง ๆ ทสามารถนามาซงขอมลขาวสาร หรอ

คนรายทกระทาผดตาง ๆ โดยตอเนอง มาจากการวางแผนและประเมนสถานการณมาแลวและนามา

ปฏบตการเพอใหบงเกดผลสาเรจในภารกจหรอคดตาง ๆ ได เพราะขอมลขาวสารนน ชดสบสวนจะหา

ขอมลดาเนนการ จงตองเขารวมปฏบตการเพอใหเกดสมฤทธผลไดเปนอยางด

-55-

5. การวางแผนและการประเมนสถานการณ การปฏบตงานทดและไดผลสาเรจนนควรจะตองมการวางแผนและการประเมนสถานการณทจะ

ปฏบตงานในแตละขาวสารหรอแตละกรณ เพราะการวางแผนและประเมนสถานการณกอนนนหากการ

วางแผนและประเมนสถานการณดแลว จะมความสาเรจไปแลวครงหนงและไมผดพลาด ไมสญเสยเรองท

ไมนาจะเกดขน หรอหากสญเสยกนอยทสด ซงตองกาหนดการปฏบตในการวางแผนนน ๆ ใหสขมรอบคอบ

ความสาคญของการวางแผนและการประเมนสถานการณเพอจะปฏบตภารกจใดภารกจหนงนนจงม

ความสาคญยง

ดงนนงานการวางแผนและการประเมนสถานการณทควรดาเนนการนนเรมตงแตการจดทาสถต

ขอมลขาวสารและผลการศกษาวเคราะหขาวสารทไดมาใชในการวางแผนการสบสวนเพอประเมน

สถานการณในการปฏบตโดยการสบสวนหาขาวตองสอดคลองกบการปฏบตการของงานอน ๆ ทงในสถาน

หรอหนวยงานทเกยวของ ซงตองประสานงานดงน

1) แผนการสบสวนทกาหนดตองใหสมพนธสอดคลองกบการปฏบตการของงานอน ๆ ทง

ในสถานตารวจ ตนเอง และหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ

2) ถาการปฏบตของงานอน ๆ ในสถานตารวจ หรอหนวยงานทเกยวของเปนปญหา

อปสรรคตอการสบสวนแลว ใหประสานดวยตนเอง หรอรายงานใหผบงคบบญชาทราบตามลาดบชน และ

ตดตามขาวสารโดยตลอดดวยจะไดไมขาดชวงและทนเหตการณอยเสมอ

6. งานวเคราะหและประเมนผล ในสวนนเมอปฏบตภารกจตาง ๆ หรอดาเนนการตดตามคดใด ๆ เสรจสนกควรมการวเคราะหผล

การปฏบตงาน ขอผดพลาด พรอมทงประเมนผลวา การปฏบตทผานมาเปนเชนไร บกพรองหรอตองแกไข

กนอยางไร หากมการผดพลาดกจะตองศกษาวเคราะหหาทางแกไข เพอมใหเกดการผดพลาดและสญเสย

อก ครงตอไปจะวางแผนและดาเนนการใหรดกมแนนอนมากขน

ซงในงานวเคราะหผลการปฏบตงานทผานมาในแตละกรณ จะไมคอยมทมงานสบสวนหรอชด

สบสวนสนใจเทาใดนก สวนใหญจะปฏบตภารกจเสรจแลวกจะเสรจกน ถอวาเสรจสนแลวแตในกรณตาง ๆ

ททานน ๆ จะมกลยทธกลวธทแตกตางกน เพราะเปนการสรางสมประสบการณ เพอจะไดงานทมคณภาพ

ในอนาคตตอไปจงตอกลบมาวเคราะหผลงานและประเมนผลการปฏบตดวยจะดยงขน

7. การแสวงหาแนวรวมเพอการหาขาวสาร 7.1 การหาแนวรวมโดยสายลบจะม 2 ลกษณะ คอ

-56-

7.1.2 ใชตารวจเปนสายลบเอง

7.1.3 ใชประชาชนทว ๆ ไปเขามาเปนสายลบ

การดาเนนการสบสวนแตละกรณ บางครงถาไมยงยากกปฏบตไดเลย แตบางครงยงยาก

จาเปนตองใชสายลบหรอสาย เขาไปหาขาวสารหรอปฏบตงานรวมกบตารวจ เพอใหเกดประสทธผลเปน

อยางด และเกดผลสาเรจยงขน

7.2 การแสวงหาความรวมมอจากประชาชนทวไปเพอมาเปนสายลบหรอเปนผใหขาวสารนน ซง

การหาแนวรวมดงกลาวน ตารวจจะตองสรางความศรทธา ความซอสตยและปกปองคมครองสายลบได

โดยใหขวญกาลงใจและอน ๆ ใหเหนเปนรปธรรม ดงนนตารวจทหาสายลบไดตองมคณสมบตดงน

7.2.1 สรางความสมพนธใหเกดความศรทธาในตารวจกบประชาชนในพนทโดยใกลชด

เพอประโยชนในการหาขาว

7.2.2 ปกปดและใหความคมครองแกประชาชนทใหขาวสารอยางเครงครด

7.3 เมอกาหนดตวสายลบหรอมสายในการปฏบตงานแลว ตองระลกและตระหนกถงการปฏบต

ภารกจและควรเฉลยวใจบางวา (ในกรณทสายมใชตารวจ)

7.3.1 สายนนเชอถอไดมากเพยงใด

7.3.2 อยาไวใจมากนก เพราะสายลบมใชตารวจ ควรกาหนดงานในหนาทเปนอยาง ๆ

ไป และไมใหลวงรความลบในหนวยสบสวนมากนก (แตอยาทาใหสายลบรวาเราไมไวใจเพราะจะทาใหได

งานไมเตมท)

7.3.3 ตองเขาใจสภาพความเปนจรง สายลบแตละคนจะทางานไดผลไมเทากน เพราะ

อยทตวบคคล ฉะนนอยาทอแท พยายามหาสายลบททางานไดอยางมประสทธภาพตอไป เพอใหบรรล

ภารกจใหได

สายลบนน หากเปนตารวจเปนสายเองในการปฏบตจะดกวาคนนอกเพราะรรายงานตาง ๆ ดกวา

แตขอเสยคอ ลกษณะตารวจสวนใหญจะถกสอนมาอยในระเบยบวนยจงเปนทสงเกต หรอแสดงอาการของ

การเปนตารวจจนคนทวไปทราบ เมอไมแตงเครองแบบกตาม ฉะนนถาตารวจทเปนสายลบจงตองอาพราง

ตวใหด แนใจวาเปนธรรมชาตจะไดไมผดพลาดภายหลง เพราะจากเหตการณทผาน ๆ มามตารวจเปน

สายลบเองถกจบไดและถกฆาตวตาย หรอถกทารายมาแลว

8. การเฝาจดสะกดรอย ไดนาคาบรรยายของ พล.ต.ต.สงา ดวงอมพร กบพวกไดรวบรวมหนงสอคาบรรยายการสบสวน

สอบสวน ขออนญาตนามาศกษา เพอจะไดนาวธการปฏบตจากคาบรรยายดงกลาวไปปรบใชในการ

ปฏบตใหไดผล โดยขอนารายละเอยดวธการสบสวนสะกดรอย ซงไดแนะนาการปฏบตการสบสวนใน

รปแบบตาง ๆ โดยละเอยด การเฝาตรวจม 3 วธ คอ

-57-

8.1 การเฝาตรวจชนดเคลอนท ( Moying Surveillance ) ไดแกการเดนสะกดรอย Foot

Surveillance และการใชยานพาหนะ ( Vehicle Surveillance )

8.1.1 การเฝาตรวจโดยวธเดนสะกดรอย( Foot Surveillance ) ยงอาจทาไดเปน 2 วธคอ

- วธท 1 วธท 1 วธ เอ.บ.ซ. (A.B.C.Method) ระบบนใชเจาหนาท 2 คน หรอมากกวา

เอ.ตดตามผถกสงสยโดยม บ. เดนตามขางหลง เอ. และผถกสงสย ซ.เดนขนาบไปอกฟากหนงของถนน

เมอผถกสงสยเลยวทมมถนน บ.จะเดนอยในตาแหนงเดมของ เอ. ระหวางนน เอ.จะขามถนนไปเดนอยใน

ตาแหนงของ ซ. แลว ซ.จะรกไปขางหนาในตาแหนงของ บ. ระบบนเปนประโยชนในขอทวา ผสะกดรอย

ตดตามจะไมซาหนากน และไมตองไปเดนเลยวทมมถนนกบผถกสงสย ดงภาพท 1 และภาพท 2

ภาพท 1

B. A. C.

เอ. ตดตามผถกสงสย โดยม บ. เดนตามหลง เอ. ซ เดนขนาบขางไปอกฟากหนงของถนน

B. C. A.

เมอผถกสงสยเลยวทมมถนน ซ. จะเดนอยในตาแหนงเดมของ เอ. ระหวางนน เอ. จะเดนขามถนนไปเดน

อยในตาแหนงของ ซ. ซ.จะรดไปขางหนา

-58-

- วธท 2 วธกบกระโดด (Leap frog) ระบบนใชกบผถกสงสยมความไหวตวด

เปนคนขระแวงและมความระแวดระวงอยเสมอ มการใชระบบเดนสะกดรอยตามแบบ เอ.บ.ซ. ดงกลาว

แลว แตจะหยดสะกดรอยทนทในกรณทผถกสงสยเดนเลยวหรอหยดเดน การเฝาเฝาตรวจจะกระทาอกใน

วนรงขน ณ จดและเวลาทหยดเดนครงสดทาย สวนดของระบบนอยทวาทานไมทาใหผถกสงสยตกใจ

เพราะตองยนอยกบเขานาน ๆ วธนกนเวลานานมากและจะเกดผลดตอเมอผถกสงสยมความเคลอนไหว

ซา ๆ ซาก ๆ ทกวน

8.2 การเฝาตรวจแบบใชยานพาหนะ (Vehicle Surveillance) อาจนาวธการบางอยางทใช

ในการเฝาตรวจแบบสะกดรอย มาใชกบการเฝาตรวจแบบใชยานพาหนะดงภาพ 1, 2, 3, 4 และ 5

ภาพท 1

ตดตามผตองสงสยในระยะหาง ๆ แตอยาใหคลาดสายตา รถตดตามรถ

และรถตดตามรถ ในระยะหางพอสมควร โดยไมใหหยดเชนเดยวกน

C. A. B.

ภาพท 2

C.

A.

B.

เมอรถเปาหมายเลยวไปในทางแยก เพราะอาจรตวหรอสงสยวาถกตดตาม ใหรถ A. ขบผานเลยไป

ใหเปนหนาทของรถ B. และ C. ตดตามตอไปและปฏบตเชนนอก เมอรถเปาหมายเลยวหรอจอด

-59-

ภาพท 3

เมอรถ A. แลนตรงไปแลว ใหรบหาทางกลบรถมาอยในตาแหนงตดตามรถ C. ตอไป

A.

A. B. C.

ภาพท 4

ในโอกาสทมทางคขนาน รถ B. และ C. อาจขบอยในทางขนานอกสายหนงจะเปนการด

A.

C.

B.

-60-

ภาพท 5

A.

C.

B.

A. C. B.

เมอรถเปาหมายเลยวไป หรอเมอรถ A.

จาเปนตองเปลยนตาแหนงใหรถ B.

ตดตามตอไป หรอทาหนาทแทน ใหรถ A.

รบแจงใหรถ B. ทราบ (โดย ว.)

หามรถ A. เลยวตาม ในขณะเดยวกน

ใหรบหาทางกลบรถมาตอทายรถ C.

เพอเปนคนสารองตอไป

-61-

8.3 การเฝาตรวจชนดประจาท (Stationary Surveillance) ซงไดแก การเฝาตรวจเคหะสถาน

อาคารพาณชย สถานทตาง ๆ ฯลฯ การเฝาตรวจลกษณะนอาจทาการขยายวธการสบสวนในรปแบบการ

สงเกตการณ (observation post) ทสงเกตการณ ควรจะเปนทชวยใหเหนสถานท หรอยานพาหนะไดอยาง

ชดเจนและควรเปนท ๆ เขาออกไดโดยไมมคนเหน นอกจากจะใชสถานทเปนทสงเกตการณแลว อาจจะใช

รถบรรทกดดแปลงใหเปนทสงเกตการณ การใชรถบรรทกหรอรถอยางอนดดแปลงเปนทสงเกตการณจะทา

ใหการเฝาตรวจไดเขาไปใกลสถานททตองสงสยไดเปนอยางด

เจาหนาทประจาทสงเกตการณ ควรมเครองมอและอปกรณในการปฏบตงานดงน

8.3.1 วทยรบ-สง ซงสามารถรบสงระหวางสานกงานและทสงเกตการณไดเปนอยางด

8.3.2 กลองสองทางไกลทสามารถสองใหไดภาพชดเจนถงความเคลอนไหวของบคคล

ตลอดทงตาหนรปพรรณของบคคลทอยในสถานทตองสงสย

8.3.3 กลองถายรป และกลองถายรปเคลอนไหวได ควรใชเลนซถายไกล เพอบนทกภาพ

สถานทบคคลตองสงสย

8.3.4 เครองบนทกเสยง หรออาจใชกลองหรอโทรศพทมอถอถายภาพหรอบนทกภาพไว

เพอใชประกอบรายละเอยดอนเปนสาระสาคญทเกยวกบการพสจนตวบคคลและสงของ เพอเปนหลกฐาน

8.3.5 สมดบนทก จะตองมไวเพอบนทกเหตการณประจาวนทเกยวของกบการปฏบต

หนาท

8.4 การเฝาตรวจชนดใชเครองอเลคโทรนคส ( Electronic Surveillance) เปนวธการสบสวน

ทใชวทยาการสมยใหม เชน ใชเครองลอบฟง(Eavesdropping devices) เครองดกฟง(Conceal

Microphone) ซงเปนเครองมอททนสมย

9. การสบสวนในลกษณะสายลบ (Undercover) 9.1 การสบสวนในลกษณะสายลบ คอ กรรมวธทางการสบสวนวธหนง ซงใชวธปลอมแปลงและ

อางขอแกตวกลบเกลอนตาง ๆ เพอทาใหผตองสงสยวาเปนอาชญากรไววางใจ ทงนเพอวตถประสงค

ดงตอไปน

9.1.1 เพอจะทราบวากาลงมการวางแผนเพอประกอบอาชญากรรม หรอมการประกอบ

อาชญากรรมนนแลวหรอไม

9.1.2 เพอใหทราบผเกยวของทงหมด

9.1.3 เพอหาพยานหลกฐานแสดงตอศาล

9.1.4 เพอคนหาของผดกฎหมายหรอทรพยสนทถกขโมย

-62-

9.1.5 เพอกาหนดเวลาทเหมาะสม สาหรบเขาจโจมสถานททตวการชอบมามวสม หรอ

เพอเขาจบกมตวการสาคญ

9.2 ในการสบสวนวธนผปฏบตดาเนนการตาง ๆ อนเปนการปลอมแปลงและอางขอแกตวดงน

9.2.1 ละทงหลกฐานตาง ๆ ทเกยวของกบทางราชการ เชน เครองหมายทเปนแผน

เหรยญ แหนบ เขม หรอกระดมประดบเครองแบบ ตลอดจนเกบบตรประจาตวทบอกถงตาแหนงหรอ

อานาจหนาทเสย

9.2.2 ไมพกบรรดาบตร จดหมาย สมดบนทก และสงอน ๆ ทอาจทาใหเกดความสงสยวา

มสวนเกยวของกบทางราชการ หรอทสามารถสบสวนยอนไปยงแหลงทมาของสงเหลานนได นอกจากวาสง

เหลานนจะตรงกบเรองราวภมหลงทสรางขน

9.2.3 แสรงทาเปนผมอปนสยตรงกนกบผตองสงสยและทองถนทสมมตขน

9.2.4 เรองราวทนามาอางเปนฉากบงหนา เลอกมงทอยหางไกลททานรจกดเปนถนเดม

ของทา หากทาไดควรเปนเมองทผตองสงสยไมทราบ ไมเคยไดยนชอ พยายามคดเลอกขาวทปราศจากมล

ความจรงทผตองสงสยไมสามารถพสจนไดวาจรงหรอไมทนท

บคคลทสาคญ ๆ ทอางเปนฉากบงหนา ควรใชบคคลทนดกนไวจนสามารถกลาวยนยน

เรองราวดงกลาวได เผอวาในกรณผตองสงสยจะสบสวนเรองราวภายหลง

9.2.5 การแตงกายตองเหมาะสมกบอปนสยทเลอก และตองกลมกลนกบทองถนของ

ผตองสงสย ตองตรงกบเรองราวทเปนฉากบงหนา ระวงเรองคณภาพ ราคา ยคสมย ความเหมาะสมและ

ความสะอาด อกทงตองลบเครองหมายทรานซกรดทาขน หรอทาใหสอดคลองกบชอ ตาบล ทอย และ

รายละเอยดตาง ๆ ตองสอดคลองกบทกาหนดขน

9.2.6 ครองชพ ควรระบอาชพหนงอาชพใดตามทเลอกรวมไวในเรองราวภมหลง หาก

เลอกอาชพทตองใชเครองมอประกอบการ กใหจดหาเครองมอ หบเกบเครองมอ ฯลฯ ทมสภาพเกา ๆ ให

กลมกลนกบสถานการณทสรางขนมา อยาเลอกอาชพหรอการคาทตนไมรจกมกคนกบวธการ หรอศพท

เฉพาะของอาชพนนกตองศกษาใหด

9.2.7 เอกสารแนะนาตวตาง ๆ พกบตรประจาตวปลอม จดหมายททาขนโดยใชชอและ

ตาบลทอยตามเรองราวภมหลงทสรางขนมา

9.3 ในการสบสวนวธน นอกจากผสบสวนจะตองปลอมแปลงและอางขอแกตวดงทกลาวมาแลว

นน ยงไมเปนการเพยงพอทจะทาใหการสบสวนไดผลด ผสบสวนซงทาหนาทเปนสายลบยงจาเปนตอง

ปฏบตตามหลกเกณฑในสาระสาคญดงตอไปน

9.3.1 เกยวกบตวผตองสงสย ผเปนสายลบจะตองศกษาใหรประวตและพนเพของเขา

วาเขาทาอะไรบางในอดต ปจจบน และศกษาถงอาชญากรรมทกาลงถกสงสยในปจจบน

-63-

9.3.2 เกยวกบยานหรอตาบล ผเปนสายลบจะตองศกษาใหรวาเปนยานธรกจ ยาน

พานกอาศย ประเภทกจกรรมตาง ๆ ในยานนน ๆ ประเภทบคคลทพานกอาศย ประเภทเครองแตงกาย

ความประพฤต ภาษาพดและอาชพทพบเหนกนอยทวไปในยานนน ๆ

9.3.3 เกยวกบตวของสายลบ จะตองไมแสดงตนโออวด หรออางตนวาเปนคนสาคญ

เพราะอาจทาใหทานตองตกอยในฐานะทพสจนใหเหนจรงไมได หากมการพสจนทหลง อยาใชเงนมากกวา

ปกตวสยของสถานการณททานแสดงอย ไมเขารวมประกอบอาชญากรรมหรอละเมดกฎหมายใด ๆ โดย

ผบงคบบญชาหรอเจาหนาททเกยวของไมทราบ หรอไมไดรบอนญาตใหกระทาเชนนน

อยายอมจานวนตอหลกฐานเปนอนขาด พยายามหลกเลยงไมไปยงสถานททอาจมผรจก

พยายามหลกเลยงไมพบบคคลททานรจก หรอรจกทาน ไมควรเขาจโจมผตองสงสยกอนไดรบอนญาตจาก

ผบงคบบญชา เวนไวแตวาตกอยในสถานการณซงไมสามารถจะตดตอกบผบงคบบญชาไดทนทวงท และ

เหนวาจาเปนตองปฏบตการดงกลาวโดยทนท ในกรณสายลบถกตารวจจบควรไดรบคาแนะนาจาก

ผบงคบบญชากอนเปดเผยความจรง สายลบควรกาหนดวธการตดตอสอสารกบศนยบญชาการ ตลอดตน

เจาหนาทผรวมงานตาง ๆ ไวลวงหนาใหเปนทเรยบรอย

10. การใชเครองมอเทคโนโลยในงานสบสวน ปจจบนเทคโนโลยกาวหนาอยางรวดเรว การปฏบตงานของฝายสบสวนนอกจากใชความสามารถ

เฉพาะตวบคคล อาศยความรความสามรถประสบการณ การเรยนรจากการปฏบตงานแลว มความจาเปน

ทจะตองใชเครองมอเครองใชทางเทคโนโลยมาสนบสนนมากขน จงจะทาใหการสบสวนมประสทธภาพ

ยงขน ซงจะขอกลาวเฉพาะในสวนทสาคญ ๆ มดงตอไปน

การใชเครองมอทางเทคโนโลยชวยในการสบสวน แยกพจารณาไดดงน

10.1 เครองดกฟงโทรศพท เปนการกระทาทผดกฎหมาย แตนกสบกอาจขออนญาตศาลดกฟงได

เชน กฎหมายยาเสพตด ตารวจและเจาหนาท ป.ป.ส. สามารถยนคารองตอศาลขอดกฟงได การดกฟง

โทรศพทมอถอ เครองมอราคาแพงมาก การดกฟงจะฟงไดในขดจากด ยากกวาการแทปหรอโยงจากตพก

สายของโทรศพทบานหรอโทรศพทสาธารณะ

10.2 เครองตรวจสารเสพตด ตรวจวตถระเบด ปจจบนมเครองมอตรวจทางวทยาศาสตร สามารถ

หาสารเสพตดจากตวบคคล หรอจากวตถสงของโดยงาย เพยงใชกระดาษทมนายาเคมไปเชดบรเวณ

สงของหรอตวบคคลและนาเขาเครองตรวจกสามารถบอกไดวา “บคคลหรอสงของนนมสารเสพตดตด

อยหรอไม” หากมจะเปนชนดใด หรอหากเปนวตถระเบดกอาจบอกไดวาเปนยาเสพตดชนดใด หรอวตถ

ระเบดใด เปนตน เทคโนโลยดงกลาวสามารถชวยเหลอตารวจในการตรวจสอบตวบคคลหรอสงของไดงาย

-64-

10.3 กลอง CCTV. ปจจบนมสวนสาคญ อาจตดไวในสถานทสาคญ รานทอง ธนาคาร เสนทาง

การหลบหน ฯลฯ ซงสามารถใชเกบความเคลอนไหวของผกระทาผด เมอบนทกไวกยงนามาเปน

พยานหลกฐานกบการดาเนนคดกบผกระทาผดได

10.4 กลองถายภาพในเวลากลางคน จะเปนประโยชนตอการบนทกภาพความเคลอนไหวของ

กลมคนรายทจะกระทาผด สามารถจบกมไดไมยากนก

10.5 กลองถาย DVD. ,VCD. ปจจบนกลองถายภาพเคลอนไหว ไมวาจะเปน DVD. ,VCD. ราคา

ถกลงมาก นกสบจะตองมกลองถายภาพไวบนทกเหตการณ ถายทเกดเหต บนทกปากคาผตองหา

ผเสยหาย และสามารถนาไปเปนพยานหลกฐานไดดวย ประการสาคญปจจบนโทรศพทมอถอทม

คณภาพสงกสามารถถายภาพได

10.6 เครองถายภาพขนาดเลก บางชนดทาเปนปากกา เขมกลดเนกไท ทาเปนสงของทพรางได

งาย เครองถายประเภทนปจจบนสามารถเกบไดทงภาพนง และภาพถายตดตอเคลอนไหว ซงจะเปน

ประโยชนตอการดาเนนคดไดแนนแฟนยงขน

บทสรป นอกจากตวบคคลททาหนาทเปนผสบสวนทจะตองมคณสมบตดงทไดกลาวมาแลว

ในสถานการณปจจบน นตวทยาศาสตร เทคโนโลย ตลอดจนอปกรณเครองมอเครองใช มความจาเปน

อยางยง ทนกสบจะตองพจารณานามาใชเปนเครองมอในการสบสวนใหเกดประโยชนสงสด การจะอาศย

วธการสบสวนโดยตวบคคลอยางเดยวจะไมไดผลเทากบการนานตวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชควบค

กนไป

ในภาวะปจจบนศาลจะรบฟงพยานหลกฐานทเกดจากการตรวจพสจนทางวทยาศาสตรมากกวา

การรบฟงพยานบคคลเบกความเพยงฝายเดยว ดงนนการจะนามาเปนเครองมอในการสบสวน จงอยท

ความสนใจ ความเขาใจ รอบร และสามารถวเคราะหเครองมอนน ๆ และการนาผลการตรวจทางนต

วทยาศาสตรทกแขนงมาใชใหบงเกดประโยชนใหมากทสด ในสวนของ “งานสบสวน” จะมบทบาทสาคญท

จะตองรวบรวมพยานหลกฐานทกชนดเทาทตรวจพบ เพอตรวจพสจนเปรยบเทยบทางวทยาศาสตร เพอ

เปนพยานหลกฐานยนยนในการกระทาผดของคนราย จนศาลรบฟงและพพากษาลงโทษ

สารบญ

หนา บทท 1 การสบสวน 1

- การสบสวนคออะไร 1

- ผมอานาจในการสบสวน และเขตอานาจในการสบสวน 1

- หลกการสบสวน 2

- ประเภทของการสบสวน 3

- ขนตอนการสบสวนกอนเกดเหต 3

- ขนตอนการสบสวนหลงเกดเหต 5

- โครงสรางงานสบสวน 6

บทท 2 นกสบกบคณสมบตของนกสบ 7

- คณลกษณะและคณสมบตของนกสบ 7

- ความรพนฐานทนกสบควรร 12

- การเปนนกสบทด 15

บทท 3 อาชญากรรมกบงานสบสวน 18

- ปญหาอาชญากรรมกบการปองกน 18

- ลกษณะการประกอบอาชญากรรม 18

- วธปองกนอาชญากรรม 20

- ขอแนะนาในการปองกนอาชญากรรม 22

- การจดทาขอมลประกอบการสบสวนสอบสวน 23

- การใชวทยาการตารวจควบคกบงานสบสวนสอบสวน 25

- ความสาคญของการตรวจพสจนลายพมพ DNA 26

- ตาหนรปพรรณบคคล 28

- ตาหนรปพรรณวตถสงของ 30

- ความสาคญของการสงเกตจดจาในการสบสวน 31

- การจดจาตาหนรปพรรณคนราย 32

บทท 4 แนวทางการสบสวนกบพยานหลกฐาน 34

- วธการสบสวน 34

- การสบสวนโดยนกสบ 34 หนา

- วธการเฝาจดและสะกดรอย 35

- การเขาเกลยว 35

- วธนกตอ 36

- วธตกเบดหรอลอเหยอ 36

- สายลบ 36

- การรวบรวมพยานหลกฐานของฝายสบสวน 38

- การทาสานวนการสบสวน 42

- ตวอยางการทาสานวนการสบสวนคดยาเสพตด 44

บทท 5 เทคนคการสบสวน 52

- งานสบสวน 52

- งานธรการสบสวน 53

- งานหาขาวสาร 53

- งานปฏบตการ 54

- งานวางแผนและการประเมนสถานการณ 55

- งานวเคราะหและประเมนผล 55

- การแสวงหาแนวรวมเพอการหาขาวสาร 55

- การเฝาจดสะกดรอย 56

- การสบสวนในลกษณะสายลบ 61

- การใชเครองมอเทคโนโลยในการสบสวน 63

บรรณานกรม หนงสอ สรมงคล กลาปราบศก, พ.ต.ท.(หญง) , พสจนหลกฐาน : เอกสารประกอบการสอน

โรงเรยนนายรอยตารวจ.

สงา ดวงอมพร กบพวก, พล.ต.ต. , การสบสวนสอบสวน , กรงเทพฯ : หจก.คณพณอกษรกจ,

2527.

พชรา สนลอยมา , พ.ต.ท.(หญง) , สบสวนโดยใชวทยาการตารวจ : เอกสารประกอบคาบรรยาย

โรงเรยนนายรอยตารวจ.

กฎหมาย ประมวลกฎหมายอาญา.

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา.

ระเบยบการตารวจเกยวและไมเกยวคด.

ขอบงคบ ระเบยบคาสง เกยวการสบสวนสอบสวน.

หนงสอ บนทกสงการ และหนงสอของสวนราชการในขบวนการยตธรรม.

เวบไซดของ สานกงานนตวทยาศาสตร สานกงานตารวจแหงชาต http : // www.forensic.police.go.th/region11/svt/DNA_1.htm