เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

191

บทท 12

ประเทศไทยกบการบรหารการพฒนา 12.1 แนวคดและความหมายเกยวกบการพฒนาประเทศ ประเทศ คอ “ชมชนของมนษยกลมหนงครอบครองดนแดนทมอาณาเขตทแนนอนรวมกนอยภายใตรฐบาลเดยวกน” หรอ หมายถง “บรเวณพนทแหงหนงซงมผคนกลมหนงอาศยอยเปนชาต คอ มอ านาจรฐและวฒนธรรมเปนของตนเอง” ดงนนในบางครงจะพบวามการใชค าวา “ชาต” แทนค าวา “ประเทศ” สองค านตางกนแตเพยงวา “ประเทศ” เนนพนทสวน “ชาต” เนนผคน สวนค าวา “สงคม” นนเนนความสมพนธของผคนทอยในพนทเดยวกน อาจจะเปนความสมพนธในกลมยอยหรอกลมใหญ (ประเทศ) กได ฉะนน ทงสามค านจงเปนสงเดยวกน เพยงแตมจดเนนทตางกน

ความหมายของการพฒนาประเทศ มผ ใหความหมายของการพฒนาประเทศไวแตกตางกนตามทศนะและความสนใจของแตละคน เพอใหเกดความเขาใจอยางกวางขวางและชดเจน จงขอน าความหมายทมผใหไวมาพจารณา ดงเชน วทยากร เชยงกล อธบายวา การพฒนาประเทศเปนการพฒนาทงทางดานเศรษฐกจ การเมอง และสงคม กลาวคอ การพฒนาทางดานเศรษฐกจนนหมายถง การรจกน าทรพยากรทมอยมาใชใหเกดประโยชน มประสทธภาพและมความหมายตอการพฒนาความเปนอยใหดขน การพฒนาทางการเมองหมายถง การทประเทศมการมจดองคกรการปกครองทเปนระเบยบ มเหตผลใหความเสมอภาค เสรภาพและความรมเยนแกสมาชกสวนใหญ สวนการพฒนาสงคมนนหมายถง การเปดโอกาสใหคนไดพฒนาความเปนคนอยางเสมอภาคและกวางขวาง เชน การใหบรการทางการแพทย การอนามย การศกษา การสงเสรมศลปวฒนธรรมและกจกรรมเพอสงคมอน ๆ ปรชญา เวสารชช และวสทธ กาญจนสข ไดกลาววา การพฒนาประเทศ หมายถง “การท าใหประเทศชาตเปลยนแปลงไปในทางทดขน เจรญกาวหนายงขน ประชาชนในชาตอยดกนด มความปลอดภยในชวตและทรพยสน” อทย เลาหวเชยร กลาววา การพฒนาประเทศ คอ “การเปลยนแปลงประเทศใหดขนเพอบรรลเปาหมายตามทก าหนด และเปาหมายเหลานจะก าหนดไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ” ภานวฒน วภาตะกลศ ใหความหมายวา การพฒนาประเทศคอ “การท าสงตาง ๆ ทก าลงเคลอนไหวและเปลยนแปลงอยนน ไดรบการปรบปรงแกไขและผลกดนใหด าเนนไปสเปาหมายทก าหนด

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

192

ไว ทงใหเปนไปโดยสอดคลองตองกนและใหเกดภาวะทสมดลกนอยางมสดสวนทงในดานเศรษฐกจและสงคม” เซยร (Dudley Seers) อธบายไววา การพฒนาประเทศ หมายถง “การสรางสถานการณตางๆ ทเอออ านวยตอการพฒนาบคลกภาพของบคคล การพฒนาจะประสบความส าเรจอยางแทจรงกตอเมอความยากจนการวางงานและอสมภาพ (Inequality) (ของคนในประเทศและระหวางประเทศ) นอยลง” ตน ปรชญพฤทธ ไดใหความเหนวา การพฒนาประเทศ หมายถง “การแกไขเปลยนแปลงและปรบปรงระบบการเมอง เศรษฐกจและสงคมใหเออตอระบบราชการเพอใหระบบราชการมสมรรถนะความสามารถหรอผลงานในการยกระดบความเปนอยหรอแกไขปญหาความทกขยากของคนทงทอยในและนอกระบบราชการ สรปไดวา การพฒนาประเทศ กคอ การท าใหประเทศมความเจรญขน ทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ตามเปาหมายทก าหนดไว 12.2 ความเปนมาของการพฒนาประเทศ การพฒนาประเทศอาจแบงออกได 3 ระยะ กลาวคอ ระยะกอนปฏวตอตสาหกรรม (ค.ศ. 1500 -1800) ระยะหลงการปฏวตอตสาหกรรม (ค.ศ. 1830-1950) และระยะหลงสงครามโลกครงท 2 จนสนสดทศวรรษแรกแหงการพฒนา (First Development Decade) (ค.ศ. (1951-1969) ดงจะกลาวพอสงเขปดงน 1. ระยะกอนปฏวตอตสาหกรรม เปนระยะทประเทศตางๆ ในยโรป เชน สเปน โปรตเกส องกฤษ ฝรงเศส และเนเธอรแลนด ตองการจะขยายขอบเขตของความสมพนธกบประเทศอนๆ โดยการคาขายเผยแผศาสนาและการขยายอาณาเขตดวย กลมประเทศทชาวยโรปไปตดตอดวยในระยะนแบงไดเปน 2 กลม คอ กลมทมความเจรญดานตางๆ มากแลวไดแก ประเทศและหมเกาะทางตะวนตก เชน อนเดย ชวา สมาตรา อหราน และพวกอนคาในเมกซโก สวนอกกลมหนง เปนพวกทยงไมมความเจรญมากนก เชน ในแถบแอฟรกาและหมเกาะแครบเบยน เปนตน หลงจากนนทงสองกลมนกไดรบผลกระทบจากการตดตอกบชาวยโรป ทงทางดานเศรษฐ กจ สงคม วฒนธรรม และการปกครอง ทงนเพราะมความเสยเปรยบทางดานการคาขายหลายประเทศตกเปนอาณานคมท าใหเกดความเปลยนแปลงทางดานศาสนา วฒนธรรม และการปกครอง อยางไรกตาม ชาวยโรปกไดน าวทยาการใหมๆ โดยเฉพาะการศกษาไปเผยแพรใหชาวพนเมองเหลานนดวยเชนกน 2. ระยะหลงการปฏวตอตสาหกรรม

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

193

เปนระยะทอทธพลดานตางๆ ของยโรป เชน อทธพลดานการปกครอง วฒนธรรมไดแผขยายไปครอบคลมประเทศตางๆ เกอบทวโลก ตลอดจนการปฏวตอตสาหกรรมของยโรปมผลกระทบตอประเทศดอยพฒนาดวย กลาวคอ ประเทศดอยพฒนากลายเปนแหลงปอนวตถดบและเปนตลาดสนคาหลงของยโรป นอกจากน การแขงขนระหวางประเทศในยโรปท าใหเกดลทธลาอาณานคมขน เมอประเทศยโรปเขาครองประเทศดอยพฒนา กพยายามใหประเทศเหลานมการพฒนาใหสอดคลองกบความตองการของตน เชน พฒนาเฉพาะเมองทส าคญๆ สงเสรมการคมนาคมและการขนสง สงเสรมการไปรษณยโทรเลข การสาธารณสขและการจดการศกษาตามแบบยโรปเพอใหมคานยมตามแบบตะวนตก อยางไรกตาม แมวาประเทศอาณานคมจะเสยเรยบหลายอยางแตกไดประโยชนเชนกน เชน การไดเรยนรวทยาการตางๆ ไดตดตอกบประเทศตางๆ มากขน ท าใหประเทศพฒนามากขน แตกมปญหาอนตามมา ท าใหเกดการเรยกรองความเปนอสระ 3. ระยะหลงสงครามโลกครงท 2 จนสนทศวรรษแรกแหงการพฒนา เปนระยะทประเทศพฒนาแลว ทงทางยโรปและอเมรการวมทงรสเซย ชวยเหลอประเทศดอยพฒนา ทงในดานการทหาร เศรษฐกจ การเงน และดานวชาการ การชวยเหลอนเ รมจากสหรฐอเมรกาไดทมทนอยางมหาศาลแกประเทศตางๆ โดยการใหทนแกนกการทหารไปฝกยทธวธและการใชอาวธตางๆ ตามแบบอยางของสหรฐฯ สวนทางดานเศรษฐกจนน สหรฐอเมรกาไดใหความชวยเหลอประเทศตางๆ ในยโรปไดฟนตวของสภาพของสงครามและพฒนาประเทศโดยใชแผนการมารแชลล (Marshall Plan) และชวยเหลอซงกนและกน (Mutual Help) ท าใหเกดความเขาใจในกระบวนการทวา การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมยอมเกดขนไดโดยอาศยหลกแหงความรวมมอ รวมแรง รวมใจกนของประชาชนทงหมด แผนการมารแชลลเปนสวนส าคญท าใหเกดแนวทางการพฒนาเศรษฐกจและสงคม เมอประเทศในยโรปมเศรษฐกจดขนแลว ทงยโรปและสหรฐอเมรกากรวมกนใหความชวยเหลอประเทศดอยพฒนา เรมตนดวยการใหประเทศทไดรบความชวยเหลอเหลานนลอกแบบความคด เทคนค วธการ และอปกรณตางๆ จากประเทศของตน เปนการชวยเหลอแบบ Foreign Aids (ระหวางป ค.ศ. 1951-1957) ตนป ค.ศ. 1958 แนวคดของความชวยเหลอเปลยนไปเปนความชวยเหลอแบบรวมมอกนพฒนา (Development Assistance) โดยมจดมงหมายทจะใหประเทศทก าลงพฒนาไดพฒนาทรพยากรและบคลากรทตนเองมอยไปสเปาหมายทเรยกกนวาสมยใหม (Modernization) หรอสมยพฒนา (Development) อนง ในป ค.ศ. 1960 ประธานาธบด เคเนด (John F. Kenedy) ไดเสนอยเนสโกประกาศใหป 1960-1969 เปนทศวรรษแรกพฒนา (Development Decade) โดยเรยกรองใหประเทศพฒนา

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

194

แลวบรจาคเงนและใหความชวยเหลอทางเทคนคแกประเทศทก าลงพฒนา พรอมกบสงเสรมใหประเทศตางๆ ทวโลกด าเนนการพฒนาเศรษฐกจอยางกวางขวาง 12.3 วตถประสงคของการพฒนาประเทศ การพฒนาประเทศนนเปนเรองทมความสลบซบซอนเปนอยางยง การก าหนดวตถประสงคของการพฒนาจงควรใหครอบคลมทกดาน เพอบรรลเปาหมายในการสรางชาตใหมความมนคง แขงแรง และยงยน อยางไรกตาม การพฒนาประเทศควรก าหนดวตถประสงคดงน 1. เ พอเพมและกระจายสง ทสนองความตองการขน พนฐานของมนษย เชน อาหาร เครองนงหม ยารกษาโรค และทอยอาศยใหทวถงและเพยงพอ 2. เพอยกระดบความเปนอยใหสงขนดวยการเพมรายได การสรางงาน จดการศกษาใหสงขนและเปนธรรมมากขน ทงนตองเนนทการสรางคานยมในการเคารพนบถอทงในตนเองและประเทศชาต 3. เพอขยายพสยทางเศรษฐกจและสงคมใหบคคลและประเทศชาต มอสรเสรหลดพนจากความเปนทาสและการตองพงพงผ อนหรอประเทศอน รวมถงความมอสระในการเลอกทจะขจดความไมรทงของตนเองและของมวลมนษย วตถประสงคทง 3 ขอน ถอวามความส าคญเทาๆ กน การทประเทศในประเทศหนงจะไดรบการยอมรบวาพฒนาแลว จ าเปนตองบรรลวตถประสงคทง 3 ขอน 12.4 ปจจยส าคญในการพฒนาประเทศ การด าเนนงานพฒนาประเทศตามแนวคดตางๆ ทไดกลาวมาแลว นอกจากจะตองกระท าอยางมขนตอน มการวางแผน และมการประสานงานกนเปนระบบแลว ยงตองก าหนดนโยบายการด าเนนงานและการประเมนผลอกดวย การด าเนนการดงกลาวจ าเปนตองค านงถงหลกวชา ความตองการ อปสรรค ทรพยากร ศกยภาพของผกระท าการรวมทงสภาพแวดลอมตางๆ นกวชาการบางคนมความเหนวาปจจยส าคญของการพฒนาประเทศมอย 6 ประการ คอ

1. ความมเสถยรภาพทางการเมอง 2. มความคดรเรมในการประดษฐคดคน 3. มประชากรทมทกษะ 4. ทรพยากร 5. มตนทน 6. ไดรบความชวยเหลอทางเทคนคจากแหลงตางๆ

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

195

ในเรองเดยวกนน โฆสต ปนเปยมรษฎ ไดประมวลปจจยทมผลตอการพฒนาประเทศไว 8 ประการ คอ 1. การพงตนเองในทางการเงน กลาวคอ หากประเทศใดตองการผลส าเรจในอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศแลว จ าตองสรางเงนออมภายในประเทศใหเพยงพอแกการลงทน หากไมจ าเปนไมควรพงพงเงนทนจากตางประเทศ เพราะมความเสยงคอนขางมาก เชน ในกรณทมเงนทนไหลเขาประเทศมากเกนขอบเขตกสงผลใหเกดภาวะเงนเฟอได 2. ปญหาความยากจน ปญหานเปนปญหาส าคญของการพฒนาประเทศ ทงนเพราะวาไมวาประเทศจะประสบความส าเรจในอตราความเจรญเตบโต โดยสวนรวมเพยงใดกตามหากประเทศนนยงมคนยากจนอยเปนจ านวนมาก ประเทศดงกลาวกนบไดวามความออนแอโดยพนฐาน เนองจากประชาชนจ านวนมากไมสามารถเขามามสวนในการเพมก าลงทางเศรษฐกจใหแกประเทศชาตโดยสวนรวม และยงไปกวานนคนเหลานยงไมสามารถชวยเหลอตนเองไดเทาทควรหารปลอยปญหาความยากจนใหเรอรงและลกลามตอไปแลวจะกอใหเกดปญหาสงคมและการเมองได และในทสดปญหานจะกลายเปนอปสรรคอนส าคญในการพฒนาประเทศ ดวยเหตน จงจ าเปนตองมวธการตางๆ ในการแกปญหาความยากจน แตเรองส าคญประการหนงไดแก การพฒนาทรพยากรมนษย เพอชวยคนยากจนใหสามารถชวยตนเองไดมากขน การพฒนาทรพยากรมนษยน เปนแนวทางทส าคญทสดประการหนงในการพฒนาประเทศ 3. ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในประเดนนตองค านงวาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนเรองส าคญตอการอยรอดของมนษยชาต ทงในระดบโลกและระดบประเทศ ประเดนทเกยวของทรพยากรชาต เปนเรองส าคญตอการพฒนาอยางมากโดยเฉพาะอยางยง ส าหรบประเทศทเคยไดอาศยทรพยากรธรรมชาตเปนฐานส าคญในการจางงานและรายไดของประชาชน ความเสอมโทรม เสอมสภาพหรอสญสนของทรพยากรธรรมชาต จงมผลกระทบโดยตรงตอการจางงานและรายไดของประชาชนจ านวนมากพรอมๆ ไปกบการขาดความสมดลของระบบนเวศวทยา การปองกนไมใหทรพยากรธรรมชาตตองเสอมโทรมลง จนถงจดทท าใหเปนอปสรรคตอความเจรญทางเศรษฐกจและความเปนอยของประชาชน จงนบไดวาเปนแนวทางส าคญในการพฒนาประเทศ นอกจากนนในระดบยอยลงไปถงระดบชมชน การดแลทรพยากรเปนเรองทมความส าคญตอความอยรอดของชมชนนนๆ ทงในดานอาชพ รายได และวถชวตของประชาชน 4. เทคโนโลยทเหมาะสม การแขงขนทางเศรษฐกจสมยใหมนตองอาศยเทคโนโลยอยางมาก ส าคญอยทการบรหารและการจดเทคโนโลยทเหมาะสม ทงนเพราะแนวทางเกยวกบเทคโนโลยทไมเหมาะสม นอกจากจะไมเปนประโยชนในการพฒนาแลว ยงอาจมโทษตอการพฒนาในระยะยาวได เชน อาจกระทบถงอตราการมงานท าของประชาชนซงตองสญเสยงาไปใหกบเครองจกรในปรมาณทมาก

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

196

เกนสมควร หรอการใชเทคโนโลยทระดบสงเกนความสามารถของก าลงแรงงานในชาตกอาจประสบความลมเหลวไดหลายกรณ ดงนนเทคโนโลยทเหมาะสมจงไมไดหมายถง การสรรคสรางเทคโนโลยเพอใหประเทศมความพงพาตวเองทางเทคโนโลยไดเพยงอยางเดยว แตยงหมายถงการคดเลอกและการสรรหาเทคโนโลยทเหมาะสมกบสภาพพนฐานภายในประเทศอกดวย จงกลาวไดวาเทคโนโลยทเหมาะสมมบทบาทตอการพฒนาประเทศอยางตอเนอง 5. บทบาทของรฐ ในกรณนกลาวเฉพาะบทบาทของรฐตอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ซงรฐตองเขาไปมบทบาทในการสนบสนนภาคเอกชนและประชาชนทวไปในทางเศรษฐกจ ไดแก การดแลใหตลาดมความเปนเสร โดยมการแขงขนกนอยางเปนธรรม บทบาทในดานการลดผลกระทบในการเสยหายจากความเจรญทางเศรษฐกจ บทบาทในการสนบสนนใหประชาชนสามารถชวยเหลอตนเองในทางเศรษฐกจไดมากขน โดยเฉพาะคนยากจน ซงมกจะชวยตนเองไมได และบทบาทในการสรางความสมดลระหวางเปหมายตางๆ ของประเทศ เชน เปาหมายในดานความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจกบการรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนตน 6. พฒนาทางการเมองในกระบวนการพฒนาประเทศ เพอหวงผลระยะยาวนนระบบการเมองตองเปดโอกาสใหสงคมเขามสวนรวมในการตดสนใจสาธารณะ (Public Hearing) เพราะการตดสนใจสาธารณะจะชวยใหสงคมมเหตผลมากขน ความมเหตผลดงกลาวนอกจากจะมสวนท าใหเกดการตดสนใจทเหมาะสมกบสถานการณแลว ยงเปนวธการทจะคลคลายความขดแยงโดยสนตและรกษาผลประโยชนของประชาชนกลมทมฐานะแตกตางกนอยางมประสทธภาพอกดวย การตดสนใจสาธารณะเปนเรองทางการเมอง ระบบการเมองจงควรพฒนาไปในแนวทางดงกลาว ดงนน พฒนาการทางการเมองจงไมไดหมายถงเพยงการเลอกตง การมพรรคการเมองและรฐสภาเทานน แตยงหมายถง ระบบความสมพนธระหวางฝายทางการเมองกบฝายขาราชการประจ า ฝายวชาการ และกลมผลประโยชนในรปแบบตางๆ อกดวย นอกจากนนกระบวนการพฒนาระบบขอมล ขาวสารสาธารณะ กเปนรากฐานทจ าเปนตอการพฒนาการทางการเมองในแนวทางดงกลาวดวย 7. การมสวนรวมในการพฒนา การพฒนาประเทศจะยนยาวกตอเมอประชาชนไดมสวนสรางความเจรญและไดรบผลจากความเจรญนนสมแกบทบาทของตน การพฒนาทเกดจากชนชนน าแตเพยงฝายเดยว ประสบความลมเหลวมาแลวหลายประเทศ ปญหาส าคญของการมสวนรวมในการพฒนากคอ ประชาชนไมสามารถเขาไปรวมในการพฒนาไดแนวทางในการขจดอปสรรคเหลานสามารถกระท าไดหลายวธ เชน การแกไขปญหาความยากจน การพฒนาทรพยากรมนษย การพฒนาทางการเมอง รวมทงตองสงเสรมบทบาทของกลมตางๆ เปนตน การมสวนรวมในการพฒนาถอวาเปนเรองจ าเปนส าหรบการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะอยางยง การพฒนาประเทศในระดบทเรมมความสลบซบซอนมากยงขน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

197

8. การกระจายอ านาจ การกระจายอ านาจเปนปจจยส าคญอกประการหนงของการพฒนาประเทศ ทงน เนองจากความสลบซบซอนของระบบเศรษฐกจสงคมและการเมอง ซงมผลใหการด าเนนงานจากศนยกลางมปญหา ทงในดานความไมทวถงและความไมมประสทธภาพ การกระจายอ านาจจงเปนเครองมอส าคญในการจดการกบสภาพการพฒนาทหลากหลาย อนเปนสถานการณปกตของประเทศทมการพฒนาในระดบสง ดงนนการมงหวงใหการพฒนาประเทศมความตอเนองตลอดเวลาจงจ าเปนทจะตองคอยๆ ปรบระบบการบรหารและการตดสนใจใหเขาสระบบการกระจายอ านาจมากขน 12.5 การวางแผนพฒนาเศรษฐกจ การวางแผนพฒนาเศรษฐกจ (Economic Planning) หมายถง การก าหนดรปแบบการกระท าหรอแนวทางตางๆ เพอทจะเปลยนแปลงสภาพเศรษฐกจ สงคม ไปสจดมงหมายทพงปรารถนา การวางแผนพฒนาเศรษฐกจจงเกยวของกบการคาดการณสงทจะเกดผลกระทบตอเศรษฐกจ สงคมทงในระยะสนและระยะยาว การวางแผนพฒนาเศรษฐกจจ าเปนจะตองก าหนดรปแบบในการจดสรรงบประมาณทรพยากรทจะตองใชตลอดจนกลยทธ มาตรการทจะเกอหนน การพฒนาเศรษฐกจในแตละสาขา

ลกษณะของแผนพฒนาเศรษฐกจ การวางแผนพฒนาเศรษฐกจจ าแนกประเภทได หลายประเภทขนกบลกษณะทน ามาใชแบงแยก ไดแก 1. ลกษณะของระบบเศรษฐกจ การวางแผนจะเปนลกษณะใดนนขนอยกบระบบเศรษฐกจเปนตวก าหนด ระบบเศรษฐกจเปนแบบทนนยมทมการแขงขน ลกษณะการวางแผนจะเปนแบบชแนะ (Indicative Planning) หรอชน าใหเอกชนด าเนนการตามแนวทางทรฐบาล ตองการใหการด าเนนการทางเศรษฐกจ โดยรฐบาลอาจใชเครองมอตางๆ ทางการเงน การคลงฯลฯ เพอสรางเงอนไขผลกดนใหเอกชน ด าเนนการทางเศรษฐกจทสอดคลองกบความตองการของรฐบาล ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมทมรฐบาลเปนเจาของปจจยการผลต ลกษณะการวางแผนจะเปนแบบสงการหรอการวางแผน ลกษณะรวมอ านาจเบดเสรจ (Totalitarian) การวางแผนจะครอบคลมทกสวน เพราะมรฐบาลเปนผ สงการควบคมการด าเนนการตามแผนมโอกาสบรรลวตถประสงคและเปาหมายไดงาย เพราะทกอยางรฐบาลเปนผก าหนดแตเพยงฝายเดยว ระบบเศรษฐกจแบบผสม ซงรฐบาลและเอกชนตาง กมบทบาทและหนาทในการด าเนนงานทางเศรษฐกจควบคกนไป แมวารฐบาลจะมสวนในการเปนเจาของปจจยการผลตมากกวาระบบทนนยมกตาม การวางแผนของรฐบาลมลกษณะของการเสนอแนะสงเสรม และสนบสนนการประกอบการของภาคเอกชน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

198

2. ลกษณะของการครอบคลมของแผน การวางแผนทมลกษณะครอบคลมระบบเศรษฐกจทกๆ สวน (Comprehensive Planning) เชน การวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เปนตน การวางแผนทมลกษณะครอบคลมเฉพาะบางสวนของระบบเศรษฐกจ (Partial Planning) เชนการวางแผนพฒนาภาคเกษตร การวางแผนพฒนาภาคอตสาหกรรม การวางแผนพฒนาภาคเหนอ เปนตน 3. ลกษณะของแผนตามระยะเวลา เปนการวางแผนโดยใชระยะเวลาเปนตวก าหนด สามารถแยกไดดงน 3.1 การวางแผนระยะยาว (Long - Term Planning) เปนแผนคาดการณอนาคตขางหนาในระยะเวลา 10-15 ป เปนการวางแผนแบบมองการณไกล (Perspective plan) อยางไรกตาม การพยากรณอนาคต 10-25 ปนน โอกาสของความถกตองและแมนย า เปนสงทเปนไปไดยาก การวางแผนระยะยาวจงเปนเครองชใหเหนความตองการในอนาคตเพอก าหนดชแนะใหประชากรในประเทศไดรบทราบ เพอใหรบรเปาหมายในการพฒนา 3.2 การวางแผนระยะปานกลาง (Medium - Term Planning) มระยะเวลา 3 - 5 ป เพอด าเนนการใหบรรลเปาหมาย ตามปกตแผนระยะปานกลางมกตองอาศยเคาโครงของแผนระยะยาวเปนกรอบในการพจารณา แผนระยะปานกลางโอกาสการพยากรณหรอการท านายมความถกตองมากกวาแผนระยะยาว เพราะใชเวลาไมนานนก พอจะคาดการณอนาคตไดใกลเคยงมากกวาแผนระยะยาว 3.3 การวางแผนระยะสน (Short – Term Planning) ใชเวลาประมาณ 1 ป สวนใหญแผนระยะสนจะ หมายถง แผนประจ าป (Annual Plan) ซงสามารถน าพรอม ๆ กบการจดท างบประมาณประจ าป การจดท าแผนระยะสนหรอแผนประจ าปมผลดในแงของการแกไขขอผดพลาดจากการวางแผนระยะปานกลางหรอระยะยาว กรณทสถานการณเปลยนแปลงไปไมสอดคลองกบแผนทวางไวเดมกอาจใชแผนประจ าปชวยปรบหรอเสรม ลกษณะส าคญของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 1. เปนเอกสารทรฐบาลจดท าขน เพอแสดงแผนงานในการพฒนาเศรษฐกจ และสงคม โดยมการก าหนดนโยบาย แนวทาง วตถประสงค และเปาหมาย ในการด าเนนงานในชวงระยะเวลาทก าหนด 2. เปนการวางแผนการด าเนนงานพฒนาเศรษฐกจในสวนของรฐบาล ใหไดผลตามเปาหมายและเพอสนบสนนการลงทน และการประกอบการตาง ๆ ของเอกชน 3. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทย เปนหลกและนโยบายอยางกวาง ๆ เพอใหรฐบาลถอปฏบตในการบรหารประเทศ มใชขอบญญตทางกฎหมายทตองถกบงคบใหปฏบต

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

199

การพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย กอนป พ.ศ. 2398 ประเทศไทยอยภายใตการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราช ซงกจกรรมทางเศรษฐกจเปนไปในลกษณะการแลกเปลยน ป พ.ศ. 2398 ประเทศ เรมตดตอคาขายกบตางประเทศครงแรกโดยท าสนธสญญาการคากบตางประเทศฉบบแรก เรยกวา สนธสญญาบาวรรง ซงรฐบาลเขามามบทบาทในการควบคมและจดการองคกรทางการคา พ.ศ. 2475 เกดการเปลยนแปลงการปกครองของประเทศ ไดเกดแผนพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยขนครงแรก โดยหลวงประดษฐมนธรรม หรอนายปรด พนมยงค ไดเสนอเคาโครงเศรษฐกจ แตไมไดรบการยอมรบ ป พ.ศ. 2493 รฐบาลไทยไดจดตงสภาเศรษฐกจแหงชาต และคณะกรรมการด าเนนการจดท าผงเศรษฐกจของประเทศขนมาครงแรก เพอแกไขปญหาดานการเงน การคลง และเศรษฐกจทวไป ตอมาในป พ.ศ. 2500 รฐบาลไดมแนวความคดในการท าแผนพฒนาเศรษฐกจ แตยงขาดขอมลตางๆ จงมการตดตอใหคณะผ แทนจากธนาคารโลกเขามาส ารวจ ภาวะเศรษฐกจในระหวาง กรกฎาคม พ.ศ. 2500 - มถนายน พ.ศ. 2501 คณะผแทนฯ ไดจดท าท ารายงานเรอง “A Public Development Program for Thailand” ซงในรายงานดงกลาวไดเสนอใหมการจดตงศนยกลางการวางผงเศรษฐกจ แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบแรกของประเทศไทย (พ.ศ. 2504 – พ.ศ. 2509) แนวคดของแผน การวางแผนพฒนาเศรษฐกจในชวงน เนนการพฒนาเศรษฐกจเปนหลก โดยเนนการขยายตวทางเศรษฐกจ ลกษณะการวางแผนเปนการชน าการพฒนา การวางแผนถกก าหนดมาจากสวนกลาง (Top Down planning) สวนภมภาคไมมสวนรวมในการวางแผน หรอก าหนดความตองการของตวเอง กลยทธการวางแผนจงมงเนนลงทนในโครงสรางพนฐาน เนนการผลตสนคาเพอทดแทนการน าเขา (Import Substitution) ซงเปนพฒนาแบบไมสมดล (Unbalanced Growth) แผนการพฒนาฉบบท 1 นใชเวลา 6 ป โดยแบงเปน 2 ชวง คอ ชวงแรก พ.ศ. 2504 -2506 เปนชวงเนนการลงทน สรางปจจยพนฐาน เชน ถนน ไฟฟา เขอน เปนตน ชวงทสอง พ.ศ. 2507 – 2509 จะเนนการลงทนทางดานอตสาหกรรม สนคาส าเรจรปและการผลตทางการเกษตร สาระส าคญของแผนพฒนาฯ แผนพฒนาฯ ฉบบท 1 มสาระส าคญของแผนในชวงระยะแรก (พ.ศ. 2504 – 2506) ทพอสรปไดดงน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

200

1. เนนการลงทนสรางปจจยพนฐานทางเศรษฐกจของประเทศ การสรางทางหลวงทางหลก การพฒนาเสนทางรถไฟ การปรบปรงการประปา และการสรางเขอนเพอการชลประทาน และการผลตกระแสไฟฟาพลงน า เชน เขอนภมพล เขอนอบลรตน เปนตน 2. สงเสรมการลงทนของภาคเอกชน ในดานอตสาหกรรม และเนนการพฒนาอตสาหกรรม สนคาส าเรจรป 3. สงเสรมการศกษาขนอดมศกษาในสวนภมภาค โดยไดจดตงมหาวทยาลยเชยงใหม และมหาวทยาลยขอบแกน ในชวงระยะทสอง (พ.ศ. 2507 - 2509) รฐบาลไมมการแกไขแผนพฒนาใหสมบรณมากขน ไดแก 1. มการจดระบบการเกบขอมลสถตทจ าเปนในการวางแผน โดยส านกงานสถตแหงชาตไดมบทบาทส าคญ ในการจดท าส ามะโนประชากรเกษตรและอตสาหกรรม เพอประโยชนในการวางแผนพฒนา 2. มการรวบรวมได รายจายงบพฒนาเศรษฐกจของรฐวสาหกจและราชการสวนการปกครองทองถนเขาไวในงบพฒนาของรฐ (แผนชวงแรกไดรวบรวมรายได รายจาย เฉพาะสวนของรฐเทานน) 3. มการคาดคะเนความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ และโครงสรางเศรษฐกจในชวง 10 – 20 ปขางหนา 4. มการใหความส าคญกบเสถยรภาพทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะภาวะการเงน การคลง การคาตางประเทศ เพอปองกนภาวะเงนเฟอ และการขาดแคลนเงนตราตางประเทศ ผลของการพฒนา แมวาในชวงแผนพฒนาฉบบท 1 ประเทศไทยยงประสบปญหาหลายประการไมวาจะเปน การขาดแคลนบคลากรทางดานเทคนควชาการ และการบรหาร การขาดแคลนเงนทนภายในประเทศจ าเปนตองก ยมเงนทนจากตางประเทศเขามาใชในโครงการตางๆ กตาม ผลทไดรบเมอสนแผนประสบผลส าเรจหลายประการ พอสรปไดดงน 1. เกดความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ท าใหผลตภณฑประชาชาตเพมขนรอยละ 8.1 ตอป 2. มลคาการสงออกเพมขน มสนคาออกทเปนรายไดหลกของประเทศ หลายอยางไดแก ขาว ไมสก ยางพารา ดบก ขาวโพด มนส าปะหลง เปนตน รายไดภาคการเกษตรเพมขนรอยละ 6.3 และภาคการกอสรางเพมขนรอยละ 11.3 3. ภาวะเงนเฟออยในเกณฑต า เพยงรอยละ 1.3

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

201

4. รายไดประชากรตอหว เพมขนจาก 2,137 บาท/ตอป ในป พ.ศ. 2504 เปน 3,065 บาท/ตอป ในป พ.ศ. 2509 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2510 – 2514) แนวคดของแผน การวางแผนพฒนาไดใหความส าคญของการพฒนาคนและสงคม เพมเตมขนมาในแผน ภาพรวมของการพฒนายงคงเนนโครงสรางพนฐาน เชนเดยวกบแผนพฒนาฉบบท 1 เพยงแตเพมการพฒนารฐวสาหกจเขาไปดวย มการสงเสรมใหเอกชนลงทนในอตสาหกรรมประเภทตางๆ ใหบทบาทของภาคเอกชนในการพฒนาประเทศมากขน ใหความส าคญกบการพฒนา ชนบทและสวนภมภาคโดยเฉพาะพนทยากจนหรอ ทรกนดาร สาระส าคญของแผนพฒนา แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 2 มสาระส าคญพอสรปสน ไดดงน 1. เนนการลงทนสรางปจจยพนฐานทางเศรษฐกจของประเทศทจ าเปน เชน การขยายการชลประทาน เสนทางคมนาคม ตลอดจนกจการสาธารณปโภค 2. ใหความส าคญกบการพฒนาก าลงคน โดยการวางแผนการศกษาใหสอดคลองกบความตองงการดานก าลงคน 3. พฒนาการสาธารณสขมลฐาน โดยการสรางอนามยต าบล โรงพยาบาลอยางทวถง โดยเฉพาะในเขตชนบท 4. สงเสรมและสรางความเปนธรรมใหกบสงคม 5. สงเสรมการพฒนาสวนภมภาค และการพฒนาในชนบท หรอพนทยากจน ผลของการพฒนา ในชวงตนของแผน (พ.ศ. 2510 – 2511) เศรษฐกจมการขยายตวอยางรวดเรว มการลงทน ทงภายในประเทศ และจากตางประเทศ จนกระทง ชวง พ.ศ. 2512 เปนตนไป เศรษฐกจเรมชลอตวและประสบปญหา สวนหนงเปนผลจากการลดรายจายทางทหารของสหรฐอเมรกาในประเทศไทย นอกจากนนยงมผลจากราคาขาว และยางพาราตกต า ผลจากการพฒนา พอสรปไดดงน 1. เศรษฐกจมการเจรญเตบโตแบบชลอตว ผลตภณฑประชาชาต เพมขนรอยละ 7.8 ตอป 2. มการขยายการผลตพลงงานไฟฟา การสรางถนน เพมขนอยางรวดเรว พนทชลประทานเพมขน ถง 13.3 ลานไร ในป พ.ศ. 2514

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

202

3. รายไดตอหวประชากรเพมขนเปน 4,104 บาท/ป ในพ.ศ. 2514 4. การลงทนจากตางประเทศมปรมาณลดลง และประเทศไทยขาดดลการช าระเงนเปนครงแรกในชวง พ.ศ. 2512 – พ.ศ. 2514 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 3 (พ.ศ. 2515 – พ.ศ. 2519) แนวคดของแผน การวางแผนพฒนาไดใหความส าคญกนนโยบายประชากร เปนครงแรกและไดมการสรางตวแบบทางดานเศรษฐกจ (Econometric Model) เพอใชในการวางแผนระดบมหภาคใชกลยทธในการลดความเหลอมล าของรายได และความเปนอยของประชาชนระหวางเขตเมองกบเขตชนบท สาระส าคญของแผนพฒนา แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 3 มสาระส าคญพอสรปไดดงน 1. สงเสรมการสงออก (Expot Promotion) โดยการจดตงศนยบรการสงออกและมการปรบโครงสรางภาษศลกากร ใหบรการเงนกดอกเบยต าแกอตสาหกรรมทผลตเพอสงออก 2. รกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ โดยการควบคมปรมาณเงน เพอปองกนภาวะเงนเฟอ 3. ลดความเหลอมล าทางดานรายไดของประชากร โดยการสรางโอกาสและปรบปรงขดความสามารของประชากรในการผลต การปรบปรงสถาบนและองคกรทใหสนเชอแกเกษตร 4. การกระจายบรการดานเศรษฐกจและสงคมไปสภมภาค เพอลดความแตกตางในความเปนอยของประชากรระหวางเมองกบชนบท 5. ลดอตราการเพมของประชากรลงใหเหลอไมเกนรอยละ 2.5 ตอป เพอลดภาระทางเศรษฐกจแกครอบครวทยากจน ผลของการพฒนา ผลจากการพฒนาเมอสนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 3 พอสรปไดดงน 1. เศรษฐกจมการเจรญเตบโต ผลตภณฑภายในประเทศเบองตน (GDP) 2. การสงออกสนคาอตสาหกรรม เชน เสอผา และสนคาเกษตรหลก เชน ขาว ขาวโพด ยางพารา ลดลงทงในดานปรมาณและมลคาการสงออก 3. ประชากรในชนบทไดรบการพฒนาดานการศกษาและสาธารณสขเพมขน 4. อตราการเพมของประชากรลดลงเหลอรอยละ 2.6 ตอป

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

203

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ. 2520 – 2524) แนวคดของแผน ใหความส าคญกบแนวทางการพฒนาภมภาค มการอนรกษฟนฟทรพยากรธรรมชาตทถกท าลายไป แผนพฒนาไดเนนในการฟนฟเศรษฐกจของประเทศ การขยายการผลตการลงทน การวางแผน ใหความส าคญกบการวางแผนสวนรวมโดยการวเคราะหปญหาหลกของการพฒนา แลวน ามาศกษาแนวทางแกไขปญหาอยางเปนระบบ สาระส าคญของแผนพฒนา แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 มสาระส าคญ สรปไดดงน 1. เรงฟนฟเศรษฐกจของประเทศ ใหสามารถขยายก าลงผลต การลงทน ตลอดจนการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ และฐานะของเงนทนส ารองระหวางประเทศ 2. ลดชองวางของฐานะทางเศรษฐกจและสงคมระหวางกลมประชากรลงโดยการกระจายรายได กระจายความเจรญทางเศรษฐกจ และขยายบรการสงคม ไปสประชากรในสวนภมภาค และทองถนทหางไกล 3. ลดอตราการเพมประชากรใหเหมาะสม และไดดลยภาพกบทรพยากรของประเทศ และปรบปรงคณภาพของประชากรใหสงขน และใหสอดคลองกบความตองการทางสงคมของประเทศ 4. เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากร และสงแวดลอมของประเทศใหเกดประโยชนสงสด 5. เพมขดความสามารถในการปองกนประเทศและสนบสนนความมนคงของชาต ผลของการพฒนา ผลของการพฒนาเมอสนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4. สรปไดดงน 1. ผลจากการเรงฟนฟเศรษฐกจ ท าใหผลตภณฑในประเทศเบองตน (GDP) เพมขนรอยละ 7.4 ภาวะเงนเฟอสงรอยละ 11.6 2. มการขาดดลการคาสงเฉลย 45,000 ลานบาท/ป ซงคดเปนรอยละ 7.6 ของผลผลตรวมของประเทศ 3. มความแตกตางของการกระจายรายไดสงขน รายไดตอหวของเกษตรกรเพยง 11,464 บาท / ป ขณะทอาชพในสาขาอตสาหกรรมมรายไดสงกวา สาขาเกษตรถง 5 เทา และสาขาบรการมรายไดสงกวา สาขาเกษตรมากกวา 2 เทา

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

204

4. การวางแผนครอบครวไดผลด ท าใหอตราการเพมประชากรเมอสนแผน (พ.ศ. 2524 ) คดเปนรอยละ 2.2 ตอป แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 5 (พ.ศ. 2525 – 2529) แนวคดของแผน ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 5 น ประเทศไทยตองประสบภาวะเศรษฐกจโลกซบเซาตดตอกนมาตงแต พ.ศ. 2523 ท าใหประเทศตองประสบเงอนไข และขอจ ากดทางการคาระหวางประเทศ การสงสนคาไปขายประสบปญหา และราคาตกต า รฐบาลจ าเปนตองใชนโยบายการเงน การคลงทเขมงวดมาก แนวทางในการพฒนาของแผนฯ ฉบบท 5 จงเนนการขยายตวทางเศรษฐกจอยางมประสทธภาพ เปลยนวธการวางแผนแบบเดมทท าเปนรายโครงการ มาเปนการวางแผนแบบมสวนรวม และมการพฒนาการเชอมโยงโครงการ และประสานโรงการเขาดวยกน โดยใชระบบการจดแผนงาน (Programming) และเนนกลยทธการพฒนาโดยยดพนทเปนหลก (Area Approach) ในการก าหนดทศทางและแนวนโยบายการพฒนาโดยเรมจากการส ารวจสภาพปญหา ความจ าเปนเรงดวนในการแกปญหา โอกาสการพฒนาของแตละพนท ใหมความชดเจน พรอมทงก าหนดแผนงานโครงการเพอใหมผลในการปฏบตงาน เชน การพฒนาชนบท การแกปญหาความยากจนในชนบทลาหลง โดยก าหนดพนทเปาหมายไวชดเจน การพฒนาพนทชายฝงทะเลตะวนออกการพฒนาเมองหลก เปนตน แนวทางในการพฒนาไดเปลยนแปลงเปนเชงรกครงแรก นอกจากนยงมการประสานความรวมมอระหวางภาครฐ กบเอกชนในการแกปญหาทางเศรษฐกจ สวนแผนเชงรบ ไดแก แนวทางการพฒนาทมงใหเศรษฐกจเตบโตอยางมเสถยรภาพ การรกษาวนยและเสถยรภาพทางการเงน การคลงแกไขปญหาขาดดลการคา สาระส าคญของแผน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 5 มสาระส าคญสรปไดดงน 1. ฟนฟฐานะทางเศรษฐกจและการเงนของประเทศ โดยไดก าหนดแนวนโยบายการเงน การคลงมงเนนใน 3 ดาน ไดแก 1) การเรงระดมเงนออม ทงภาครฐและเอกชนใหสงขน 2) สรางวนยทางเศรษฐกจและการเงน ใหมการประหยดและลดการใชจายฟ มเฟอย 3) เพมประสทธภาพการผลตของประเทศเพอขยายขดความสามารถในการสงออกเพอหารายไดเขาประเทศ 2. ปรบโครงสราง และเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจ โดยการเพมประสทธภาพดานการผลต ดานการเกษตร และการใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดผลตอบแทนสงขน ปรบโครงสรางการเกษตรให

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

205

ความเปนธรรมกบผผลตมากขน ปรบโครงสรางอตสาหกรรม ลดการพงพาการน าเขาสงเสรมการสงออกและกระจายอตสาหกรรมไปสสวนภมภาค 3. การพฒนาโครงสรางและกระจายบรการทางสงคม โดยเนนการลดอตราการเพมของประชากรควบค ไปกบการพฒนาคณภาพประชากรและการพฒนาจตใจ ทงการเสรมสรางสงคมใหมระเบยบ วนย วฒนธรรม ศลธรรม จรยธรรม ตลอดจนการจดบรการสงคม ใหสามารถสนองความตองการพนฐานของประชาชน และกระจายไปสชนบท 4. แกปญหาความยากจนในชนบทลาหลง มงพฒนาชนบทในพนททยงไมไดรบประโยชนจากการพฒนาทแลวมา ใหสามารถชวยตวเองไดในอนาคต แผนพฒนาชนบทยากจนไดยดหลกการพฒนาโดยใหความส าคญแกพนทยากจนหนาแนนกอน โดยการปรบปรงใหประชาชนสามารถชวยเหลอตวเองไดมากขนและใหประชาชนมบทบาทในการแกปญหาทพวกเขาเผชญอยใหมากทสด มใชรอการชวยเหลอจากรฐบาลฝายเดยว โดยรฐบาลไดประกาศพนทเปาหมาย เพอการพฒนาชนบทในการท าแผนพฒนาฯ ฉบบท 5 ใหครอบคลมพนทเปาหมาย 38 จงหวด 216 อ าเภอ 30 กงอ าเภอ ในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคเหนอ และภาคใต 5. ประสานการพฒนาเศรษฐกจ และความมนคงของชาต ใหสอดคลองและสนบสนนกนใหมากทสด โดยเนน 1) การเพมขดความสามารถในการปองกนประเทศ 2) เรงพฒนายทธปจจยทมความจ าเปน ตอความมนคงของประเทศ 3) พฒนาโครงการขนาดเลกทสอดคลองกบการแกไขปญหาและความตองการของแตละทองถน 6. ปฏรประบบบรหารงานพฒนาของรฐและกระจายสนทรพย โดยการ 1) ปฏรประบบบรหารงานพฒนาของรฐบาลในระดบชาต ระดบทองถน 2) ระดมเงนทนจากตางประเทศ เพอสนบสนนการพฒนาประเทศ 3) จดระบบการประสานงาน ความชวยเหลอ ระหวางภาครฐและเอกชนในการแกไขปญหาเศรษฐกจของชาตรวมกน 4) เรงรดการกระจายหนของธรกจหลก ลดการรวมตวของการถอครองสนทรพยในสถาบนการเงน ปองกนการใชเงนทนของสถาบนการเงนใหแกธรกจเฉพาะกลม ผลของการพฒนา ผลของการพฒนาเมอสนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 5 สรปไดดงน 1. การขยายตวทางเศรษฐกจ การเพมผลตภณฑรายไดประชาชาต รอยละ 5.4 ตอป ซงต ากวาเปาหมายทตงไวรอยละ 6.6 ตอป ทงนเปนผลจากความผนผวนของภาวะเศรษฐกจโลก มการแขงขนและกดกนทางการคาระหวางประเทศ อตราเงนเฟอรอยละ 2.8 2. รายไดตอหวประชากร ตอป เพมขนเปน 20,860 บาท

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

206

3. รฐบาลสามารถจดโครงการแกไขปญหาความยากจนของประชากรในเขตชนบทลาหลงไดจ านวนมากถง 12,562 หมบาน และหมบานทมสภาพความเปนอยในระดบคอนขางต า สามารถพฒนาตนเองขนมาอยในระดบทดขน 4. ประเทศยงขาดเสถยรภาพทางเศรษฐกจ เพราะการใชจายเงนเกนตวทงภาครฐบาลและเอกชน การเกบภาษอากรต ากวาเปาหมาย ท าใหเกดการขาดดลการคาและขาดดลงบประมาณ 5. ปรมาณเงนออมลดนอยลง ซงเปนผลจากการเปลยนแปลง โครงสรางเศรษฐกจและสงคม ท าใหรฐบาล ธรกจเอกชน และครวเรอน มรายจายมากขน ความสามารถในการลงทนลดนอยลง 6. โครงสรางการผลตยงออนแอ รายไดหลกของประเทศขนกบสนคาเกษตรไมกชนดและมราคาผนผวนตามราคาตลาดโลก นอกจากนโครงสรางการผลตดานอตสาหกรรม ยงตองพงพาการน าเขาจากตางประเทศทงในรปทนและวตถดบ ซงสงผลท าใหการคาขาดดลสงขน 7. การเพมขนของแรงงานมมาก โดยเฉพาะปญหาการวางงานของผ มการศกษา 8. ความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยเฉพาะการบกรกท าลายปามมากขน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 (พ.ศ. 2530 – 2534) แนวคดของแผน เรมใหความส าคญกบการวางแผนจากระดบลางสบน (Bottom up Planning) เปนการพจารณาความตองการ และปญหาในระดบพนท ขนมาสการด าเนนนโยบายและทศทางการพฒนาในภาพรวม เปนการวางแผนทใหความส าคญ กบการมสวนรวมขององคกรชมชนตางๆ ในระดบลาง มการเปลยนระบบการวางแผน แบบสาขางาน เปนแบบแผนงาน แนวทางในการพฒนามงเนน การปรบระบบการพฒนาเพอใหประเทศ สามารถออกไปแขงขนในตางประเทศได สาระส าคญของแผน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 มสาระส าคญสรปไดดงน 1. เพมประสทธภาพในการพฒนาประเทศ ทงในดานการใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด การพฒนาคณภาพของทรพยากรมนษย ใหชวตความเปนอยทด 2. ปรบปรงระบบการผลต การตลาดและยกระดบคณภาพปจจยพนฐานทางเศรษฐกจเพอใหสามารถแขงขนในตลาดโลกได

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

207

3. การกระจายรายไดและความเจรญไปสภมภาคและชนบทมากขนและสรางความเทาเทยมในสงคม โดยก าหนดแผนงานพฒนาพนทเฉพาะ เชน แผนงานการพฒนาเมองและเขตเศรษฐกจใหม แผนงานการพฒนาชนบท 4. เนนคณภาพและประสทธภาพในการบรหารงานทงภาครฐและเอกชนนอกจากนยงไดก าหนดแผนงานหลกทใหความส าคญดงตอไปน 4.1 แผนพฒนาเศรษฐกจสวนรวม ทจะท าใหระบบการผลต เพอการสงออกและการทองเทยว 4.2 แผนพฒนาสงคมและวฒนธรรม เพอพฒนาคณภาพคนและเพมขดความสามารถในการประกอบอาชพและเสรมสรางความสงบสขในสงคม 4.3 แผนพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แกปญหาดนเสอมโทรมและพฒนาแหลงน า ท าแผนแมบทของอทยานแหงชาต 4.4 แผนพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลย ทจ าเปนในการพฒนาประเทศ 4.5 แผนปรบปรงกลไกการใหบรการของรฐบาลใหมประสทธภาพ สะดวก และรวดเรว โดยใหเอกชนเขามามสวนรวมในการใหบรการบางสวน 4.6 แผนพฒนารฐวสาหกจใหมประสทธภาพ และเปดโอกาสใหเอกชนเขามามสวนรวมในการบรหารหรอชวยลงทน 4.7 แผนพฒนาบรการพนฐานและกจการสาธารณปโภค ใหไดมาตรฐานสากล สะดวกและรวดเรว ผลของการพฒนา ผลของการพฒนาเมอสนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 สรปไดดงน 1. เศรษฐกจมการขยายตวสง ผลตภณฑประชาชาตเพมขนรอยละ 10.9 2. ฐานะการเงนการคลงมขน มสดสวนการคาระหวางประเทศตอผลตภณฑประชาชาต เพมขนจาก รอยละ 47.4 ในป พ.ศ. 2530 เปนรอยละ 67.4 ในป พ.ศ. 2534 3. เงนคงคลงของประเทศเพมขนจาก 11,000 ลานบาท ในป พ.ศ. 2530 เปน 184,000 บาทในป พ.ศ. 2534 4. รายไดตอหวประชากร เพมสงขนเปน 41,000 บาท / คน / ป 5. สดสวนความยากจน ลดลงจากรอยละ 20.6 ในป พ.ศ. 2530 เปนรอยละ 10.5 ในป พ.ศ. 2534

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

208

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535 – 2539) แนวคดของแผน ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 (พ.ศ. 2530 - 2534) เศรษฐกจของไทยมการเจรญเตบโตสงถงรอยละ 11 ตอป ซงนบวาสงมาก ท าใหคนไทยมรายไดและชวตความเปนอยดขน ขณะเดยวกนไดกอใหเกดความไมสมดลตามมา เชน ความเหลอมล าของรายไดระหวางภาคชนบทกบเมอง ระหวางกลมอาชพ ปญหาการขาดแคลนบรการพนฐาน ความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แนวทางการพฒนาในแผน ฯ ฉบบท 7 จงก าหนดทศทางการพฒนาประเทศใหเปนรากฐานของการขยายตวของเศรษฐกจอยางตอเนอง ยงยน และมความสมดลระหวางการพฒนาทงในเชงปรมาณและคณภาพ ตลอดจนการสรางความเปนธรรมในสงคม ซงท าไดโดยการกระจายรายไดและกระจายการพฒนาใหทวถง การพฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต และสงแวดลอม เรมใหความส าคญกบแนวคดการพฒนาแบบยงยน (Sustainable Development) สาระส าคญของแผน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 7 มสาระส าคญ สรปไดดงน 1. รกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ ใหอยในระดบทเหมาะสมใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางตอเนองและมเสถยรภาพ โดยการก าหนดใหเศรษฐกจสวนรวมขยายตวเฉลยรอยละ 8.2 ตอป รายไดตอหวเพมขนจาก 41,000 บาท ในป พ.ศ. 2534 เปน 71,000 บาท ในปสดทายของแผน (พ.ศ. 2539) 2. กระจายรายไดและกระจายการพฒนาไปสภมภาค และชนบทใหกวางขวางยงขน โดยตงเปาหมายทจะลดสดสวนประชากรทอยไดขดเสนความยากจนใหเหลอต ากวารอยละ 20 ของประชากรทวประเทศในป พ.ศ. 2539 3. เรงรดและพฒนาทรพยากร คณภาพชวต สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต โดยตงเปาหมายทจะลดอตราการเพมของประชากรใหเหลอ รอยละ 1.2 ในป 2539 และขยายการศกษาขนพนฐาน จาก 6 ป เปน 9 ป จดใหมการศกษาตลอดชวต ทงในระบบและนอกระบบโรงเรยนอยางตอเนอง การอนรกษฟนฟและพฒนาทรพยากรดานปาไม ดน น า และชายฝงใหสมบรณ โดยสนบสนนใหประชาชนมสวนรวมในการบรหรจดการทรพยากรธรรมชาตมากขน ตลอดจนการรกษาคณภาพสงแวดลอม และลดปญหามลพษตางๆ โดยน าหลกการทวา “ผสรางมลพษจะตองเปนผรบภาระในการบ าบดและก าจดมลพษโดยประกาศใช พ.ร.บ. สงแวดลอม ในป พ.ศ. 2536

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

209

ผลของการพฒนา ผลของการพฒนาเมอสนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 7 สรปไดดงน 1. การขยายตวทางเศรษฐกจเฉลยรอยละ 7.9 ตอป รายไดตอหวประชากรตอป เพมขนจาก 49,476 บาท / คน ในป พ.ศ. 2535 เปน 70,512 บาท / คน ในป 2538 เสถยรภาพทางเศรษฐกจ โดยเฉลยอยในเกณฑทดอตราเงนเฟอรอยละ 4.8 ตอป 2. อตราความยากจนของประเทศลดลง ในป พ.ศ. 2535 ประเทศไทยมจ านวนคนยากจนคดเปนรอยละ 23.2 ของประชากรทงประเทศ เมอสนแผน ฯ ฉบบท 7 สดสวนของคนยากจนลดลงเหลอรอยละ 11.4 ในป พ.ศ. 2539 กลมคนทมรายไดสงสด มรายไดมากกวากลมทมรายไดต าสด 15.1 เทาในป พ.ศ. 2535 ไดลดลงเหลอเพยง 14.8 เทาในป พ.ศ. 2537 3. เดกจบการศกษาภาคบงคบและเรยนตอในระดบ มธยมมมากขน จากรอยละ 56.3 ในป พ.ศ. 2535 เปนรอยละ 85.5 ในป พ.ศ. 2539 อตราการเพมของประชากร เหลอเพยงรอยละ 1.1 ตอป (เปาหมายตงไวรอยละ 1.2 ) 4. การลงทนขยายตว รอยละ 10 โดยเฉพาะโครงการลงทนขนาดใหญภาคเอกชน มมลคา 318,000 ลานบาท โครงการขยายบรการพนฐานภาครฐบาลมลคากวา 70,000 ลานบาท แตยงมปญหาดานการออมในประเทศการขาดดลบญชเดนสะพด 5. มลคาการสงออกอยในระดบสงถง 1 ลานบาท เมอเปรยบเทยบกบขนาดของเศรษฐกจทมมลคา 4 ลานบาท แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2540 – 2544) แนวคดของแผน การวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ทผานมา (แผนพฒนา ฯ ฉบบท 1 – 7) สวนใหญ มกมงเนน การขยายตวทางเศรษฐกจ มการเรงรดการใชปจจยการผลตและทรพยากร เพอพฒนาอตสาหกรรมและการผลตเพอสงออก ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 กระแสการเปลยนแปลงของเศรษฐกจและสงคมโลก โดยเฉพาะระบบขอมล ขาวสาร เทคโนโลยสารสนเทศ ท าใหประชาชนสามารถตดตอกนไดอยางรวดเรวและมโอกาสในการแสวงหาความรไดมากขน ในหลากหลายรปแบบทเตมไปดวยการแขงขน การพฒนาทมงเนน แตดานเศรษฐกจเพยงอยางเดยว อาจกอใหเกดปญหาในหมประชาชนไดในระยะยาว โดยเฉพาะการพฒนาทมการใชทรพยากรและสงแวดลอมทขาดการวางแผนการใชอยางมประสทธภาพ จะกอใหเกดปญหาทตามมาระหวางมนษยและชาตในอนาคต แนวความคดในการจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 น ไดมสงใหม ๆ ทแตกตางจากแนวคดเดมในการพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาตทผานมา อย 3 ประเดน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

210

1. การจดท าแผนพฒนาฯ ไ ดปรบเปลยน จากการเ ปนแผนราชการ (Bureaucratic Approach) ทจดท าโดยส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาตเปนผจดท ามาเปนแผนทมการระดมความคด และเปดโอกาสใหประชาชนทกฝาย ทกสาขาอาชพมสวนรวมในการจดท าแผน ตงแตเรมตน (Participatory Approach) 2. การระดมความคดจากทกภมภาคของประเทศ โดยการกระจายการวางแผนไปสภมภาค เพอก าหนดทศทางและเปาหมายของการพฒนา ตามความตองการของประชาชน โดยการจดสมมานาระดมความคด ในการท าแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 ถง 10 ครง จดในภมภาค 8 ครง กลมจงหวด กรงเทพฯ และปรมณฑล 1 ครง และครงสดทาย เปนการสมมนาน าผลสรปทง 9 ครงมากลนกรอง และสงเคราะหท าเปนแผนฉบบรวม 3. เปนแผนพฒนาฯ ทเนนคนเปนศนยกลางการพฒนา การใหทกคนในสงคมไดรบการพฒนาเตมตามศกยภาพ มภมปญญาและความคด มสวนรวมในการพฒนาในทกมต โดยการพฒนาทมงเนนการพฒนาคณภาพชวตของคน ใหสามารถด ารงชวตไดอยางมความสขและสามารถแขงขนในตลาดโลกได โดยไมทงความเปนแบบบรณาการ มการก าหนดเปนเปาหมายสงคมไทยพงปรารถนาในอนาคต เพอใหคนไทยด ารงชวตอยางมความสข ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สวนการพฒนาเศรษฐกจนนเปนเพยงเครองมอของการพฒนาคน ไมควรถอเปนเปาหมายสดทายของการพฒนา สาระส าคญของแผน ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 มสาระส าคญซงเปนยทธศาสตรการพฒนา ดงน 1. การพฒนาคนในทกกลมอาชพ ทกเพศ ทกวย (Development of the people) โดยเฉพาะกลมผ ดอยโอกาส สตร เดก เยาวชน ผ สงอาย ซงท าไดโดยการปฏรประบบการศกษา ปรบปรงกระบวนการเรยนรของคนมงเนนใหนกเรยนเปนศนยกลางการพฒนา การศกษาทมงเนน กระบวนการสรางปญญา ในดานของการใชแรงงาน ตองใหความส าคญ กบแรงงานสมพนธ เปดโอกาสใหแรงงานเขามามสวนรวมในการพฒนามากขน ไมมองแรงงานเปนเพยงปจจยการผลต ป ฏรประบบสาธารณสขปรบเปลยนจากการมงเนนการรกษาโรคเปนการปองกนโรค และสงเสรมสขภาพมากขน 2. การสรางขดความสามารถทางเศรษฐกจใหเขมแขง เพอใหสงคมและประชาชนมความเปนอยทด (Development for the people) โดยปฏรประบบเศรษฐกจใหมประสทธภาพ ทงในดานของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและเสถยรภาพทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะการสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ควรมความเหมาะสม โดยการผสมผสานมตทางสงคม ทรพยากรและสงแวดลอมเขาไปในมตทางเศรษฐกจ โดยค านงถงตนทนทางสงคมและตนทนทางสงแวดลอมควบคกนไปในผลลพธทได

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

211

3. การสงเสรมใหคนมสวนรวมในกระบวนการพฒนา (Development by the people) สรางความเขมแขงของสถาบนครอบครว ชมชน ใหมบทบาทและมสวนรวมในการพฒนาทงในดานการวางแผน การตดสนใจ 4. การปรบปรงระบบบรหาร การจดการ โดยการปฏรประบบราชการใหกะทดรดและมประสทธภาพ กระจายอ านาจการบรหารและสนบสนนใหเอกชนมสวนรวมในการพฒนา 5. การจดทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงประกอบไปดวย การฟนฟ อนรกษ ทรพยากรธรรมชาต และปองกนสภาวะแวดลอม ในเมองและชนบท เปดโอกาสใหประชาชนชมชน เขามามสวนบรหาร จดการสงแวดลอมมากขน น าหลกทางเศรษฐศาสตรมาใชในการจดการทรพยากรและสงแวดลอมใหเหมาะสม อยางไรกตามในป พ.ศ. 2540 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 ประเทศไทยประสบกบปญหาวกฤตเศรษฐกจอยางรนแรง (ปญหาเรมเกดเมอกลางป พ.ศ. 2539) ซงเกดผลกระทบ ดงน 1. ฐานะดลการคาและดลบญชเดนสะพดขาดดลเพมสงขน เนองจากโครงสรางการลงทนของประเทศตองอาศยการน าสนคาทนและวตถดบจากตางประเทศเมอยอดการสงออกเรมซบเซา ต งแต ป พ.ศ. 2539 เปนตนมา และรายไดจากการทองเทยวชะลอตวลงมาก ท าใหเกดการขาดดลการคาและดลบญชเดนสะพดรนแรง เปนรอยละ 8.1 2. ภาวะเงนเฟอ เฉลยรอยละ 5.9 ซงเปนผลมาจากเตบโตของเศรษฐกจฟองสบ 3. ฐานะทนส ารองระหวางประเทศลดลงมากเหลอเพยง 0.8 พนลานเหรยญสหรฐๆ ซงมผลตอความเชอมนของคาเงนบาท 4. คาเงนผนผวนรนแรง หลงประกาศปรบเปลยนระบบอตราแลกเปลยน เมอวนท 2 กรกฎาคม 2540 คาเงนบาทออนตวลงโดยตลอด ท าใหภาวะหนตางประเทศของภาคเอกชนเพมสงขน 5. ปญหาสถาบนการเงน โดยรฐบาลประกาศระงบการด าเนนกจการของบรษทเงนทน 58 แหง สงผลใหโครงการก ยมไมสามารถด าเนนการตอได เพราะขาดสภาพคลอง นกลงทนขาดความเชอมนตอระบบสถาบนการเงน ท าใหเงนทนไหลออกอยางตอเนอง 6. ภาวะการคลง ภาครฐบาลเรมขาดดล จากทเคยเกนดลตดตอกนมาในชวง พ.ศ. 2531 – พ.ศ. 2539 รฐบาลไมสามารถจดเกบรายไดไดตามเปาหมาย สงผลใหขาดดลเงนสดเปนจ านวน 31.1 พนลานบาท 7. การลงทนภาคการผลตหยดชะงกในชวงวกฤตเศรษฐกจ ธรกจเอกชนประสบปญหาการเงนจนตองปรบลดก าลงการผลต ลดการจางงานและเลกการจางงานและเลกการจางงานสงผลกระทบตอการลงทน การผลตอตสาหกรรม การอปโภคบรโภค

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

212

จากปญหาวกฤตเศรษฐกจ ซงสงผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมไทยรนแรงมากคณะรฐมนตรจงมมตเมอวนท 19 สงหาคม พ.ศ. 2540 มอบใหส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ปรบแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 ใหสอดคลองกบเงอนไขและสถานการณทเปลยนแปลงไป ท าใหตองปรบแผนๆ ใหมรวม 4 ประการ ไดแก 1. การปรบกรอบเศรษฐกจมหภาคและรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ โดยมการปรบเปาหมายเศรษฐกจสวนรวมใหสอดคลองกบสถานการณทเปลยนไป การสรางความเชอมนในภาคการเงนและการรกษาวนยทางการคลงอยางเขมงวด และเสรมสรางเสถยรภาพทางเศรษฐกจ อยางตอเนองรวมถงการพฒนาระบบขอมลเตอนภยทางเศรษฐกจ เพอใชในการตดสนใจ 2. การลดผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจตอการพฒนาคนและสงคม โดยเฉพาะการลดผลกระทบจากการวางงานในเมองและชนบท การชวยเหลอผ ดอยโอกาส และการแกไขปญหาทางสงคม ตลอดจนการบรหารจดการ การปฏรปการศกษา ปฏรประบบสาธารณสขและระบบสวสดการในสงคม 3. การปรบโครงสรางทางเศรษฐกจ โครงสรางการผลตภาคเกษตร และอตสาหกรรม การสรางความสมดลระหวางการผลตกบการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การเพมขดความสามารถของภาคบรการ เพอเปนแหลงการจางงานการพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลย และการเพมบทบาทของภาคเอกชน 4. การปรบระบบบรหารจดการเพอการพฒนาประเทศ เพมประสทธภาพในการท างานและบรหารงาน การกระจายอ านาจสทองถนอยางมประสทธภาพ ระบบราชการตองปรบการบรหารการจดการใหม ไมควรมงเนนการขอเงนงบประมาณ และอตราก าลง ซงเปนลกษณะก ารเรยกรอง (Requirement) โดยเปลยนมาใชระบบบรหารจดการ (Management) ทดมากขน ผลของการพฒนา ผลของการพฒนาเมอสนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 สรปไดดงน 1. การพฒนาศกยภาพของคนไทยและสภาพแวดลอมทางสงคม ส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต หรอ (UNDP) ไดรายงานผลการพฒนาทรพยากรมนษยป พ.ศ. 2543 ของประเทศทวโลก การจดอนดบตามดชนพฒนาทรพยากรมนษย (Human Development Index) ซงประกอบดวยปจจย 3 ประการแก 1) อายขยเฉลยของประชากร 2 ) อตราการรหนงสอและการเขาเรยน 3) ผลตภณฑมวลรวมเฉลยตอหว ซงในป พ.ศ. 2540 ประเทศไทยอยอนดบท 67 ป พ.ศ. 2543 ประเทศไทยอยในอนดบท 66 โดยเพศชาย มอายขยเฉลย เพมขนเปน 71 ป และเพศหญงมอายขยเฉลยรอยละ 100 จ านวนปทไดรบการศกษาโดยเฉลยของคนไทย เพมขนเปน 7.8 ป ซงสง

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

213

กวา ป พ.ศ. 2535 ซงมจ านวนปเฉลย 6.4 ป แตถาเปรยบเทยบกบประเทศในเอเชย เชน ญป น . เกาหล และสงคโปร จ านวนปการศกษาโดยเฉลย 9 – 11 ป (พ.ศ. 2540) 2. สถานการณดานแรงงานจางงาน จากวกฤตเศรษฐกจ ป 2540 ท าใหการจางงานลดลงและมการวางงานสงขน รฐบาลไดพยายามกระตนเศรษฐกจดวยมาตรการตางๆ ท าใหปญหาการวางงานลดลงจากจ านวน 0.99 ลานคน ในป พ.ศ. 2542 เหลอจ านวน 0.81 ลานคนในป พ.ศ. 2543 จ านวนผ มงานท าในป พ.ศ. 2543 มการศกษา ไมเกนระดบประถมศกษาคดเปนรอยละ 68.42 3. จ านวนคนลดลงจาก 17.9 ลานคน ในป พ.ศ. 2531 เหลอ 6.8 ลานคน ในป พ.ศ. 2539 และสงเพมขนเปน 7.9 ลานคน และ 9.9 ลานคน ในชวงป พ.ศ. 2541 , 2542 ตามล าดบ ซงเปนชวงประเทศประสบกบปญหาวกฤตเศรษฐกจ จากป พ.ศ. 2543 เปนตนมา จ านวนคนจนลดลงเปนล าดบ เหลอ 6.2 ลานคน ในป พ.ศ. 2545 ชองวางความยากจนและความรนแรงของปญหาความยากจน จากป พ.ศ. 2531 – 2545 มแนวโนมลดลง ยกเวนชวงป พ.ศ. 2541 – 2542 ทความยากจน และความรนแรงของปญหาความยากจนสงขน ป พ.ศ. 2545 มจ านวนคนจน คดเปนสดสวนรอยละ 9.8 ชองวางความยากจน 2.4 และความรนแรงของปญหาความยากจนเหลอ 0.9 โดยมเสนความยากจนคดเปน 922 บาท / คน / เดอน 4. อตราเงนเฟอปรบตวลดลงจากรอยละ 8.1 ในป พ.ศ. 2541 เปนรอยละ 1.6 ในป พ.ศ. 2543 ดลบญชเดนสะพดขาดดล 14.4 พนลานดอลลารสหรฐฯ ในป พ.ศ. 2539 เปนเกดดล 9.4 พนลานดอลลารสหรฐฯ ในป พ.ศ. 2543 โดยมมลคาการสงออกสงขนเปน 67.9 พนลานดอลลารสหรฐฯ การน าเขามลคา 62.4 พนลานดอลลารสหรฐฯ ฐานะทนส ารองระหวางประเทศเพมขนเปน 32.7 พนลานดอลลารสหรฐฯ ในป พ.ศ. 2543 ซงคดเปนมลคาการน าเขาได 4.9 เดอน หนระยะสนลดลง เหลอ 14.7 พนลานดอลลารสหรฐฯ 5. ในดานการพฒนาประชารฐ มการสรางระบบการท างาน และระบบการตรวจสอบทรดกมเปนอสระและโปรงใส เชน การกลนกรองเลอกสรรคนดเขาสาการใชอ านาจรฐ การตรวจสอบการใชอ านาจรฐการปราบปรามและก าหนดบทลงโทษผ กระท าผด การเปดโอกาสใหประชาชนมสทธรบรขาวสารทางราชการ นอกจากนรฐธรรมนญฉบบปจจบน (พ.ศ. 2540) ไดก าหนดใหมการจดตงองคกรอสระขนจ านวน 8 องคกร ซงท าหนาทตรวจสอบอ านาจรฐ เพอใหเกดความโปรงใส ยตธรรม ซงปจจบนไดจดตงองคกรครบทง 8 องคกร ไดแก 5.1 ส านกงานคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน (สตง.) 5.2 ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ปปช.) 5.3 ศาลรฐธรรมนญ 5.4 ศาลปกครอง

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

214

5.5 ส านกงานตรวจการแผนดนของรฐสภา 5.6 ส านกงานคณะกรรมการการเลอกตง 5.7 ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต 5.8 สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 6. มการปฏรประบบบรหารภาครฐ โดยการปรบเปลยนบทบาท ภารกจ วธการบรหารงานภาครฐ เชนการปรบปรงโครงสรางภายในหนวยราชการ การแปรรปหนวยราชการเปนองคกรมหาชน เชนโรงพยาบาลบานแพว จงหวดสมทรสาคร การปรบเปลยนระบบงานงบประมาณและการเงนไปสการมงเนนผลงาน (Performance based Budgeting) ซงระบบงบประมาณเดมใหความส าคญกบการใชทรพยากร (Inputs) และเขมงวดการเบกจายงบประมาณ ในขณะทระบบใหมจะใหส าคญกบผลผลตและผลลพธ (Outputs and Outcome) รวมทงระบบการบรหารทมความรบผดชอบ มความโปรงใส มอบและกระจายอ านาจการจดท าและบรหารงบประมาณแกหนวยปฏบตดวยการจดสรรงบประมาณ ใหเปนกอน (Block grant) โดยก าหนดใหหนวยปฏบตตองปรบปรงการท างาน 7 ประการ ไดแก 1) การวางแผนงบประมาณ 2) การค านวณตนทนของผลผลต 3) การบรหารจดซอจดจาง 4) การควบคมงบประมาณ 5) การบรหารทรพยสน 6) การรายงานทางการเงนและผลการด าเนนงาน 7) การตรวจสอบภายใน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545 – 2549) แนวคดของแผน การพฒนาประเทศไทยในชวง 4 ทศวรรษทผานมาชใหเหนถงการพฒนาทขาดดล โดยประสบผลส าเรจทางดานปรมาณ แตขาดความสมดลดานคณภาพโครงสรางของระบบตาง ๆ ไมสามารถปรบตวไดทน ระบบกฎหมายยงลาหลงปรบไมทนตอการเปลยนแปลงทางสงคม ขาดความยดหยนและไมตอบสนองตอสถานการณใหมๆ นอกจากนสงคมไทยตกอยในกระแสวตถนยม ขาดการกลนกรองและเลอกใชวฒนธรรมสมยใหมจากตางประเทศไดอยางเหมาะสม ซงกอใหเกดปญหาทางดานศลธรรมและสงคมมากขน สงเหลานเปนจดออนทส าคญ ทมผลตอการพฒนาประเทศ แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 เปนแผนทด าเนนการในชวงเปลยนผาน (Transition Period) ชวงหนงของประเทศ ทจ าเปนตองปฏรประบบเศรษฐกจและสงคมทยงไมไดด าเนนการ และคงคางมาจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 โดยมงฟนฟเศรษฐกจใหหลดพนภาวะวกฤต และสรางพนฐานใหระบบเศรษฐกจภายในประเทศมความเขมแขง มเสถยรภาพ มภมคมกนตอกระแสการเปลยนแปลงจากภายนอกและสามารถพงตนเองได แผนพฒนาฯ ฉบบนไดอญเชญแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ตามพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มาเปนปรชญาน าทางในการพฒนาประเทศ

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

215

เศรษฐกจพอเพยงเปนแนวการปฏบตของประชาชนไดในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน ระดบประเทศ ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณความมเหตผลซงจะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวง ในการน าหลกวชาการตาง ๆ มาใชในการท างาน และด าเนนชวตดวยความอดทน มสตปญญา แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 นมจดมงเนนทจะท าใหเกดการพฒนาทยงยน มดลยภาพทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และสงแวดลอม เพอใหคนในประเทศไทยมความสข สามารถพงพาตนเองได โดยก าหนดสงคมทพงประสงค ควรเปนสงคมทมความเขมแขง และมดลยภาพใน 3 ดาน คอ 1) สงคมคณภาพ 2) สงคมแหงภมปญญาและการเรยนร 3) สงคมสมานฉนทและเอออาทรกน สาระส าคญของแผน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 ซงไดสรปสาระส าคญไวดงน 1. เพอเรงฟนฟเศรษฐกจใหมเสถยรภาพและมภมคมกน สรางความเขมแขงของภาคของเงน ความมนคงและเสถยรภาพของฐานะการคลง ปรบโครงสรางเศรษฐกจเพอใหเศรษฐกจระดบฐานรากมความเขมแขงและสามารถพงพาตนเองไดมากขน ตลอดจนเพมสมรรถนะของระบบเศรษฐกจโดยรวมใหสามารถแขงขนไดและกาวทนเศรษฐกจยคใหม 2. เพอวางรากฐานการพฒนาประเทศใหเขมแขง ยงยน สามารถพงตนเองไดอยางรเทาทนโลก โดยการพฒนาคณภาพคน ปฏรปการศกษา ปฏรประบบสขภาพ สรางระบบคมครองความมนคงทางสงคม รวมทงการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนเครอขายชมชน ใหเกดการเชอมโยงการพฒนาชนบทและเมองอยางยงยนมการดแลจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ควบคกบการพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลยทเหมาะสมกบสงคมไทย 3. เพอใหเกดการบรหารจดการทดในสงคมไทยทกระดบ เปนพนฐานใหการพฒนาประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ มความโปรงใส สามารถตรวจสอบได เนนการปฏรประบบบรหารจดการภาครฐ การบรหารจดการทดของภารธรกจเอกชน การมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการพฒนา การสรางระบบการเมองทรบผดชอบตอสงคม และลดการทจรตประพฤตมชอบ 4. เพอแกปญหาความยากจน เพมศกยภาพและโอกาสของคนไทยในการพงพาตนเองใหไดรบโอกาสในการศกษาและบรการทางสงคมอยางเปนธรรมและทวถงสรางอาชพ เพมรายได ยกระดบคณภาพชวตของประชาชน ใหชมชนและประชาชนมสวนรวมในการพฒนาและปรบกลไกภาครฐใหเออตอการแกปญหา

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

216

ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ในการด าเนนงานในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 เปนไปอยางมประสทธภาพ เหนควรก าหนดยทธศาสตรการพฒนาทสนบสนนและเชอมโยงกน 3 กลมยทธศาสตรประกอบดวย 7 ยทธศาสตรทส าคญดงน กลมทหนง การสรางระบบบรหารจดการทดใหเกดขนในทกภาคสวนของสงคม 1. ยทธศาสตรการบรหารจดการทด เปนยทธศาสตรทส าคญในการผลกดนทกยทธศาสตร โดยใหความส าคญกบ 1.1 การปรบระบบบรหารจดการภาครฐใหมประสทธภาพและโปรงใส โดยปรบปรงโครงสรางลดขนาด และปรบบทบาทใหสอดคลองกบระบบราชการแนวใหม มระบบขอมลทนาเชอถอ มเอกภาพ และเปนเครอขายเชอมโยงกนมระบบการท างานทลดความซ าซอน ระบบงบประมาณเปนแบบมงผลลพธ รวมทงปรบปรงระบบกฎหมายใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมของสงคมภายใน และภายนอกประเทศ 1.2 การกระจายภารกจและความรบผดชอบใหแกองคกรปกครองสวนทองถนอยางโปรงใส ควบคกบการเปดโอกาสในการมสวนรวมของประชาชนและภาคประชาสงคม 1.3 การปองกนและปราบปรามการทจรตประพฤตมชอบทงในภาคการเมอง ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน โดยสรางจตส านกของประชาชนใหมสวนรวมตรวจสอบและตอตานการทจรตประพฤตมชอบ 1.4 การพฒนาและเสรมสรางกลไกการตรวจสอบถวงดลทกภาคสวนในสงคมโดยสนบสนนองคกรอสระตามรฐธรรมนญ และสนบสนนบทบาทสอในการตรวจสอบนกการเมองและขาราชการ เพอระบบการเมองทโปรงใส สรางจตส านกของขาราชการ นกธรกจ และประชาชนใหมความรบผดชอบตอสาธารณะ 1.5 การเสรมสรางระบบการบรหารจดการทดของภาคเอกชน ใหมความโปรงใส มระบบการท างานทสามารถตรวจสอบได รวมทงสรางความเปนธรรมแกผผลตและผบรโภค 1.6 การเสรมสรางความเขมแขงของครอบครวและชมชน โดยสรางองคความรทถกตองและมคณภาพใหเปนภมคมกน สรางจตส านกใหด าเนนชวต โดยยดทางสายกลาง ความพอเพยง มคณธรรม มวนย และมความรบผดชอบตอหนาท เคารพในสทธของตนเองและผ อน เพอเปนรากฐานทดของสงคม

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

217

กลมทสอง การเสรมสรางฐานรากของสงคมใหเขมแขง 2. ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพคนและการคมครองทางสงคม 2.1 การพฒนาคนใหมคณภาพและรเทาทนการเปลยนแปลง โดยปฏรประบบสขภาพ ปฏรปการศกษาและกระบวนการเรยนร ยกระดบทกษะฝมอของคนไทยใหไดมาตรฐานและสอดคลองกบโครงสรางการผลตและเทคโนโลยทเปลยนแปลงไป สามารถคดเปนท าเปนรเทาทนการเปลยนแปลง มคณธรรม มระเบยนวนย และความรบผดชอบ 2.2 การสงเสรมใหคนมงานท า โดยมงสรางผประกอบอาชพสวนตวและผประกอบขนาดเลก กระจายโอกาสการมงานท าในทกๆ พนททวประเทศ และสงเสรมใหเกดการจางงานในตางประเทศ เพอขยายตลาดแรงงานใหมๆ ใหแกแรงงานไทย 2.3 การปรบปรงระบบการคมครองทางสงคมใหมประสทธภาพ ครอบคลมทวถงและเปนธรรม 2..4 การปองกนแกไขปญหายาเสพตดและความปลอดภยในชวตและทรพยสน เสรมสรางความเขมแขงของครอบครวและชมชน ใหมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหา เรงบ าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพผตดยา ปราบปรามอยางจรงจง ตลอดจนประสานความรวมมอกบตางประเทศเพอสกดกน 2.5 การสงเสรมบทบาทครอบครว องคกรทางศาสนา โรงเรยน ชมชน องคกรพฒนาเอกชน อาสาสมคร และสอมวลชนใหมสวนรวมในการพฒนา 3. ยทธศาสตรการปรบโครงสรางการพฒนาชนบทและเมองอยางยงยน ใหความส าคญกบ 3.1 การสรางความเขมแขงของชมชนและการพฒนาเมองนาอยชมชนนาอย เนนการพฒนากระบวนการชมชนเขมแขงใหเปนฐานรากทมนคงของสงคม 3.2 การแกปญหาความยากจนในชนบทและเมองภายใตกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคม 3.3 การสรางความเชอมโยงของการพฒนาชนบทและเมองอยางเกอกล เพอกระจายโอกาสทางเศรษฐกจและสงคมใหเทาเทยมกน 3.4 การจดการพนทเชงบรณาการทยดพนทภารกจและการมสวนรวม และเตรยมความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถนใหคนดและระบบด 4. ยทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหความส าคญกบ 4.1 การเพมประสทธภาพการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม โดยปรบกลไกและกระบวนการจดการเชงบรณาการทเนนการมสวนรวมของทองถน ปรบเปลยนพฤตกรรมของคนไทยใหมจตส านกในการอนรกษสภาพแวดลอมของชาต

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

218

4.2 การอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตใหมความอดมสมบรณ โดยคมครองและก าหนดเขตพนทอนรกษเพอรกษาความสมดลของระบบนเวศ โดยจดท าแผนหลกในการฟนฟชายฝงทะเล ความหลากหลายทางชวภาพ และฟนฟทรพยากรน าใหมประสทธภาพ ฟนฟทรพยากรดนใหสามารถใชประโยชน รวมทงสงเสรมการอนรกษและใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยด 4.3 การอนรกษฟนฟและรกษาสภาพแวดลอมชมชน ศลปวฒนธรรมและแหลงทองเทยว ใหเกอหนนการพฒนาคณภาพชวตและเศรษฐกจชมชน โดยรกษาแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ศลปกรรม โบราณคด เพอสงเสรมการทองเทยวอยางยงยน 4.4 การบรหารจดการปญหามลพษอยางมประสทธภาพ โดยสงเสรมการพฒนาระบบก าจดของเสยอนตราย พฒนาเทคโนโลยเพออนรกษสงแวดลอมและควบคมมลพษใหไดมาตรฐานสากล กลมทสาม การปรบโครงสรางทางเศรษฐกจใหเขาสสมดลและยงยน 5. ยทธศาสตรการบรหารเศรษฐกจสวนรวม ใหความส าคญกบ 5.1 การด าเนนนโยบายการเงนเพอสรางภมคมกนตอวกฤตเศรษฐกจและชวยกระจายความเจรญและความเปนธรรม โดยการดแลสภาพคลองและรกษาเสถยรภาพดานราคาแลกเปลยนทเหมาะสม 5.2 การด าเนนนโยบายการคลงและสรางความมนคงของฐานะการคลงและกระจายความเจรญสภมภาค โดยเพมการใชจายและใชมาตรการภาษสนบสนนการขยายตวของเศรษฐกจ 5.3 การเตรยมความพรอมของเศรษฐกจและสงคมภายในประเทศ ใหมภมคมกนจากผลกระทบของเปลยนแปลงภายใตกระแสโลกาภวฒน โดยเนนการเจรจาตอรองทางการคา และประสานความรวมมอระหวางประเทศ 6 ยทธศาสตรการเพมสมรรถนะขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ใหความส าคญกบ 6.1 การปรบโครงสรางภาคการผลตและการคา เพอสรางฐานการผลตในประเทศใหเขมแขง พงพาตนเอง และสรางภมคมกนของระบบเศรษฐกจ โดยพฒนาคณภาพคน วทยาศาสตรและเทคโนโลย และการบรหารจดการทมประสทธภาพ 6.2 เพมประสทธภาพและยกระดบคณภาพโครงสรางพนฐาน เพอเพมสมรรถนะภาคการผลตและบรการ โดยใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานทไดพฒนาใหอยในระดบมาตรฐาน 6.3 การผลกดนขบวนการเพมผลผลตของประเทศ โดยพฒนากลไกในการเพมผลต พฒนาเครอขายประสานความรวมมอภาครฐ เอกชน และประชาชน 6.4 การพฒนาเศรษฐกจชมชน วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และระบบสหกรณ เปนรากฐานในการสรางรายไดของประเทศ

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

219

6.5 ปรบปรงระบบเจรจา และความรวมมอในเวทระหวางประเทศ เพอสรางเอกภาพในการเจรจาทางการคา และเสรมสรางอ านาจตอรองในเวทเศรษฐกจการคาและการลงทนระหวางประเทศ เพอเปนการวางรากฐานการพฒนาประเทศในระยะยาว 6.6 สงเสรมการคาและบรการทมศกยภาพเพอสรางงานและกระจายรายได โดยพฒนาการทองเทยว เพมการจางงาน และการกระจายรายไดสชมชน เนนการมสวนรวมของทองถน ในการพฒนาแหลงทองเทยวเชงคณภาพ และพฒนาบรการทมศกยภาพใหมๆ ซงรวมไปถงวถชวตสภาพแวดลอมตามธรรมชาต ศลปวฒนธรรมและประเพณพนบาน ตลอดจนการสงเสรมไทยเทยวไทย และการประสานความรวมมอกบประเทศเพอนบาน 7. ยทธศาสตรการพฒนาความเขมแขงทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ใหความส าคญกบ 7.1 การประยกตใชและการพฒนาเทคโนโลย โดยเนนการใชเทคโนโลยในการเพมประสทธภาพการผลตและยกระดบคณภาพสนคา กระตนการพฒนานวตกรรมทางเทคโนโลยของตนเอง เพอตอยอดภมปญญาทองถน และลดการน าเขาเทคโนโลยจากตางประเทศ 7.2 การพฒนาก าลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยการปฏรปการศกษาทเนนกระบวนการเรยนรตามหลกวทยาศาสตร การรเทาทนโลก และการพฒนาบคลากรดานวทยาและเทคโนโลยทงปรมาณและคณภาพ 7.3 การยกระดบการพฒนาและใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอชวยสนบสนนการฟนฟเศรษฐกจ และการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ 7.4 การบรหารการพฒนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมงประสทธผลใหน าไปประยกตใชในเชงพาณชยได การบรหารการเปลยนแปลงเพอการแปลงแผนไปสการปฏบต การแปลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 ไปสการปฏบตไดอยางมประสทธภาพโดย 1. เรมจากกระบวนการสรางความเขาใจในแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 พรอมกบการสรางองคความร สรางสภาวะผน าในกรบรหารการเปลยนแปลง และขยายเปนเครอขายความรวมมอกบทกภาคการพฒนาอยางกวางขวาง จดใหมเวทเรยนร มการรณรงคเผยแพรประชาสมพนธอยางเปนระบบในหลากหลายรปแบบ 2. ตองมการบรหารยทธศาสตรตามแผนพฒนา ฯ ฉบบท 9 พรอมกบจดท าแผนการจดทรพยากรภาครฐ เพอชน าทศทางการลงทน ควบคไปกบการจดท าแผนปฏบตการในระดบตางๆ ทเชอมโยงกบและสอดคลองกบแผนพฒนาฯ ฉบบท 9

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

220

2.1 จดท าแผนแมบท หรอแผนหลก ซงมลกษณะเปนแผนเฉพาะเรองอยางเปนองครวม ทตองอาศยการประสานความรวมมอระหวางหลายหนวยงานและกลมผ มสวนไดสวนเสยมารวมด าเนนการอยางบรณาการโดยมระยะเวลาประมาณ 5 ป 2.2 จดท าแผนปฏบตการ ตงแตระดบชมชน ระดบทองถน ตลอดจนแผนปฏบตการระดบกระทรวง ทบวง กรม ทมการประสานงานในแนวราบระหวางหนวยงานและกลมผ มสวนไดเสย ภายใตหลกการทยดพนท ภารกจ และการมสวนรวมโดยมระยะเวลาไมเกน 3 ป มรายละเอยดกรอบการลงทน แผนงาน โครงการตางๆ มการจดล าดบความส าคญและมแนวทางในการตดตามประเมนผล 3. เรงปรบปรงกลไกและบทบาทของหนวยงานกลางใหสนบสนนการด าเนนงานของหนวยปฏบต และทส าคญทสดตองการปรบระบบการจดสรรงบประมาณทเนนผลสมฤทธ กระจายสทองถนชมชนอยางสอดคลองกบแผนปฏบตการ 4. ภาครฐตองสรางการมสวนรวมของผ เกยวของในโครงการพฒนาตงแตเรมตนโครงการ โดยเฉพาะประชาชนในพนท เพอลดความขดแยงในสงคม ขณะเดยวกนตองพฒนาระบบและกลไกตดตามประเมนผล สรางดชนชวดระดบตางๆ ตลอดจนพฒนาระบบฐานขอมล และโครงขายขอมลขาวสารในทกระดบ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 – 2554) แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 ไดอญเชญ “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” มาเปนปรชญาน าทางในการพฒนาและบรหารประเทศ ควบคไปกบกระบวนทรรศนการพฒนาแบบบรณาการเปนองค

รวมทม “คนเปนศนยกลางการพฒนา” ตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 โดยใหความส าคญกบการแกปญหาจากวกฤตเศรษฐกจใหลลวง และสรางฐานเศรษฐกจภายในประเทศใหเขมแขงและมภมคมกนตอกระแสการเปลยนแปลงจากภายนอก ขณะเดยวกนมงการพฒนาทสมดลทงดานตวคน สงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม เพอน าไปสการพฒนาทยงยนและความอยดกนดมสขของคนไทยผลการพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 สรปไดวา ประสบความส าเรจทนาพอใจ เศรษฐกจของประเทศขยายตวไดอยางตอเนองในอตราเฉลยรอยละ 5.7 ตอป เสถยรภาพทางเศรษฐกจปรบตวสความมนคง ความยากจนลดลง ขณะเดยวกนระดบคณภาพชวตของประชาชนดขนมาก อนเนองมาจากการด าเนนการเสรมสรางสขภาพอนามย การมหลกประกนสขภาพทมการปรบปรงทงดานปรมาณและคณภาพ โดยครอบคลมคนสวนใหญของประเทศ และการลดลงของปญหายาเสพตด แตเศรษฐกจไทยยงไมเขมแขงและออนไหวตอความผนผวนของปจจยภายนอก ขณะทยงมปญหาดานคณภาพการศกษาความยากจนและความเลอมล าทางรายได ความปลอดภยในชวตและทรพยสนและความโปรงใสในการบรหารจดการของภาครฐ ทยงตองใหความส าคญในการแกไขอยางตอเนอง

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

221

ในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 – 2554) ประเทศไทยยงคงตองเผชญกบการเปลยนแปลงทส าคญในหลายบรบท ทงทเปนโอกาสและขอจ ากดตอการพฒนาประเทศ จงตองมการเตรยมความพรอมของคนและระบบใหสามารถปรบตวพรอมกบการเปลยนแปลงในอนาคตและแสวงหาประโยชนอยางรเทาทนโลกาภวฒนและสรางภมคมกนใหกบทกภาคสวนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง วสยทศนประเทศไทย มงพฒนาส “สงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสข เศรษฐกจมคณภาพ เสถยรภาพ และเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขและอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร” พนธกจ เพอใหการพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 เหนควรก าหนดพนธกจของการพฒนาประเทศ ดงน 1. พฒนาคนใหมคณภาพ คณธรรม น าความรอบรอยางเทาทน มสขภาวะทด อยในครอบครวทอบอน ชมชนทเขมแขง พงพาตนเองได มความมนคงในการด ารงชวตอยางมศกดศรภายใตดลยภาพของความหลากหลายทางวฒนธรรมทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2. เสรมสรางเศรษฐกจใหมคณภาพ เสถยรภาพ และเปนธรรม มงปรบโครงสรางเศรษฐกจของประเทศใหสามารถแขงขนได มภมคมกนความเสยงจากความผนผวนของสภาพแวดลอมในยคโลกาภวตน บนพนฐานการบรหารเศรษฐกจสวนรวมอยางมประสทธภาพ มระดบการออมทพอเพยง มการปรบโครงสรางการผลตและบรการบนฐานความรและนวตกรรม ใชจดแขงของความหลากหลายทางชวภาพและเอกลกษณความเปนไทย ควบคกบการเชอมโยงกบตางประเทศ และการพฒนาปจจยสนบสนนดานโครงสรางพนฐานและโลจสตกส พลงงาน กฎกตกา และกลไกสนบสนนการแขงขนและกระจายผลประโยชนอยางเปนธรรม 3. ด ารงความหลากหลายทางชวภาพและสรางความมนคงขอฐานทรพยากรธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอม สรางความสมดลระหวางการอนรกษและการใชประโยชนอยางยนยน เปนธรรม และมการสรางสรรคคณคา สนบสนนใหชมชนมองคความรและสรางภมคมกนเพอคมครองฐานทรพยากร คมครองสทธและสงเสรมบทบาทของชมชนในการบรหารจดการทรพยากร ปรบแบบแผนการผลตและการ

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

222

บรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม ตลอดจนรกษาผลประโยชนของชาตจากขอตกลงพนธกจกรณระหวางประเทศ 4. พฒนาระบบบรหารจดการประเทศใหเกดธรรมาภบาลภายใตระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มงสรางกลไกและกฎระเบยบทเออตอการกระจายผลประโยชนจากการพฒนาสทกภาค ควบคกบการเสรมสรางความโปรงใส สจรต ยตธรรม รบผดชอบตอสาธารณะ มการกระจายอ านาจและกระบวนการทกภาคสวนมสวนรวมในการตดสนใจ สความเปนธรรมทางเศรษฐกจ สงคม และการใชทรพยากร วตถประสงค เพอใหสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงทประเทศไทยจะตองปรบตวในอนาคต ในการพฒนาประเทศในระยะ 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 จงไดก าหนดวตถประสงค ไดดงน 1. เพอสรางโอกาสการเรยนรคคณธรรม จรยธรรมอยางตอเนองทขบเคลอนดวยการเชอมโยงบทบาทครอบครว สถาบนศาสนาและสถาบนการศกษา เสรมสรางบรการสขภาพอยางสมดลระหวางการสงเสรม การปองกน การรกษา และการฟนฟสมรรถภาพ และสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสน 2. เพอเพมศกยภาพของชมชน เชอมโยงเปนเครอขาย เปนรากฐานการพฒนาเศรษฐกจคณภาพชวต และอนรกษ ฟนฟ ใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน น าไปสการพงตนเองและลดปญหาความยกจนอยางบรณาการ 3. เพอปรบโครงสรางการผลตสการเพมคณคา (Value Creation) ของสนคาและบรการบนฐานความรและนวตกรรม รวมทงสนบสนนใหเกดความเชอมโยงระหวางสาขาการผลตเพอท าใหมลคาการผลตสงขน 4. เพอสรางภมคมกน (Safety Net) และระบบบรหารความเสยงใหกบการภาคการเงน การคลง พลงงาน ตลาดปจจยการผลต ตลาดแรงงาน และการลงทน 5. เพอสรางระบบการแขงขนดานการคาและการลงทนใหเปนธรรม และค านงถงผลประโยชนของประเทศ รวมทงสรางกลไกการกระจายผลประโยชนจากการพฒนาสประชาชนในทกภาคสวนอยางเปนธรรม 6. เพอเสรมสรางความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาต และคณคาความหลากหลายทางชวภาพ ควบคกบการรกษาคณภาพสงแวดลอมใหเปนฐานทมนคงของการพฒนาประเทศและด ารงชวตของคนไทยทงในรนปจจบนและอนาคต รวมทงสรางกลไกในการรกษาผลประโยชนของชาตอยางเปนธรรมและอยางยงยน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

223

7. เพอเสรมสรางธรรมาภบาลในการบรหารจดการประเทศสภาครฐ ภาคธรกจเอกชนและภาคประชาชน และขยายบทบาทขดความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถน ควบคกบการเสรมสรางกลไกและกระบวนการมสวนรวมในการพฒนาวฒนธรรมประชาธปไตยใหเกดผลในทางปฏบตตอการอยรวมกนอยางสนตสข เปาหมาย เพอใหเปนไปตามวตถประสงคดงกลาว ไดก าหนดเปาหมายการพฒนาของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 ดงน 1. เปาหมายการพฒนาคณภาพคน ใหคนไทยทกคนไดรบการพฒนาทงรางกาย จตใจ ความร ความสามารถ ทกษะการประกอบอาชพ และมความมนคงในการด ารงชวต โดยเพมจ านวนปการศกษาเฉลยของคนไทยเปน 10 ป พฒนาก าลงแรงงานระดบกลางทมคณภาพเพมเปนรอยละ 60 และเพมสดสวนบคลากรดานการวจยและพฒนาเปน 10 คนตอประชากร 10,000 คน ลดปญหาอาชญากรรมลงรอยละ 10 และลดอตราเพมของการเจบปวยดวยโรค เพอใหอายคาดหมายของคนไทยสงขนเปน 80 ป 2. เปาหมายการพฒนาชมชนและแกปญหาความยากจน โดยพฒนาชมชนแบบมสวนรวมและองคกรปกครองสวนทองถนน าแผนชมชนไปใชประกอบการจดสรรงบประมาณ ปญหาอาชญากรรม ยาเสพตด และขยายโอกาสเขาถงแหลงทน การมสวนรวม และลดสดสวนความยากจนลงเหลอรอยละ 4 ภายในป 2554 3. เปาหมายดานเศรษฐกจ ปรบโครงสรางเศรษฐกจใหมความสมดลและยงยน โดยใหภาคการคาระหวางประเทศเพมขนเปนรอยละ 75 ภาคการผลตเกษตรและอตสาหกรรมเพมข นเปนรอยละ 15 อตราเงนเฟอเฉลยรอยละ 3.0 – 3.5 ตอป สดสวนหนสาธารณะ ไมเกนรอยละ 50 การใชพลงงานเฉลยไมเกน 1:1 การใชพลงงานหมนเวยนเปนรอยละ 8 และการลดการใชน ามนในภาคการขนสงใหเหลอรอยละ 30 รายไดของกลมทมรายไดสงสดรอยละ 20 ไมเกน 10 เทาของรายไดของกลมทมรายไดต าสดรอยละ 20 และสดสวนผลผลตของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ไมต ากวารอยละ 40 4. เปาหมายการสรางความมนคงของฐานทรพยากรและสงแวดลอม โดยใหมพนทปาไมไวไมนอยกวารอยละ 33 เปนพนทอนรกษไมนอยกวารอยละ 18 รกษาพนททางการเกษตรไวไมนอยกวา 31,000,000 ไร และรกษาคณภาพน าและแหลงน าธรรมชาตไมต ากวารอยละ 85 คณภาพอากาศอยในเกณฑมาตรฐาน โดยเฉพาะฝ นละอองขนาดเลก ตองมคาเฉลย 24 ชม. ไมเกน 120 มก./ ลบ.ม. อตราการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดตอประชากรลดลงรอยละ 5 ไมเกน 3.5 ตน / คน / ป

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

224

ควบคมอตราการผลตขยะไมใหเกน 1 กก. / คน/ วน และของเสยอนตราย ไดรบการจดการอยางถกตองรอยละ 80 5. เปาหมายดานธรรมาภบาล มงใหธรรมาภบาลของประเทศดขน มคะแนนภาพลกษณของความโปรงใสอยท 5.0 ระบบราชการมขนาดทเหมาะสม โดยลดก าลงคนภาคราชการใหไดรอยละ 10 และมการด าเนนงานทคมคาเพมขน รวมทงธรรมาภบาลในภาคธรกจเอกชนเพมขน ทองถนมขดความสามารถในดานการจดเกบรายได การพงพาตนเอง ความเขมแขง รสทธหนาท และมสวนรวมในการตดสนใจและความรบผดชอบ ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ การเปลยนแปลงในกระแสโลกาภวฒนทปรบเปลยนเรวและสลบซบซอนมากยงขนจ าเปนตองก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศทเหมาะสม โดยมยทธศาสตรการพฒนาทส าคญในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 โดยสรปไวดงน 1. ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพคนและสงคมไทยสสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร โดยใหความส าคญกบ 1.1 การพฒนาคนใหมคณธรรมน าความร เกดภมคมกน โดยพฒนาจตใจ พฒนาการเรยนร เรมตงแตวยเดกใหมความรพนฐานเขมแขง พฒนาสรรถนะทกษะของก าลงแรงงานสอดคลองกบความตองการ และรวมทงการสรางและพฒนาก าลงคนทเปนเลศโดยเฉพาะในการสรางสรรคนวตกรรมและองคความร สงเสรมใหคนไทยเกดการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต 1.2 การเสรมสรางสขภาวะคนไทยใหมความสขภาพแขงแรงทงกายและใจ และอยในสภาพแวดลอมทนาอย เนนการพฒนาระบบสขภาพอยางครบวงจร มงการดแลสขภาพเชงปองกน การฟนฟสภาพรางกายและจตใจ เสรมสรางคนไทยมความมนคงทางอาหารและการบรโภคอาหารทปลอดภย 1.3 การเสรมสรางคนไทยใหอย รวมกนในสงคมไดอยางสนตสข มงเสรมสรางความสมพนธทดเสรมสรางกระบวนการยตธรรมแบบบรณาการและการบงคบใชกฎหมายอยางจรงจง และเสรมสรางจตส านกดานสทธและหนาทของพลเมอง รวมท งการสงเสรมการด ารงชวตทมความปลอดภย นาอย ทงในระดบครอบครวและชมชน 2. ยทธศาสตรการสรางความเขมแขงของชมชนและสงคมใหเปนรากฐานทมนคงของประเทศ ใหความส าคญกบ 2.1 การบรหารจดการกระบวนการชมชนเขมแขง ดวยการสงเสรมการรวมคดรวมท า และจดกจกรรมอยางตอเนอง มกระบวนการจดการองคความรและระบบการเรยนร มเครอขายการเรยนร

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

225

ทงภายในและภายนอก มกระบวนการเสรมสรางศกยภาพชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนใหสามารถพฒนาตอยอดใหเกดประโยชนแกชมชนในการน าไปสการพงพาตนเอง 2.2 การสรางความมนคงของเศรษฐกจชมชน เนนการผลตเพอการบรโภคอยางพอเพยงในชมชน สนบสนนการรวมกลมในรปสหกรณ กลมอาชพ สนบสนนการน าภมปญญาและวฒนธรรมทองถนมาใชในการสรางสรรคคณคาของสนคาและบรการและสรางความรวมมอกบภาคเอกชนในการลงทนสรางอาชพและรายไดอยางเปนธรรมแกชมชน สงเสรมระหวางเครอขายองคกรชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนรวมลงทน 2.3 การเสรมสรางศกยภาพของชมชนในการอยรวมกนกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสนตและเกอกล โดยการสงเสรมสทธและกระบวนการมสวนรวมในการสงวนอนรกษ ฟนฟ พฒนา และการสรางกลไกการปองกนคมครองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน 3. ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหสมดลและยงยน ใหความส าคญกบ 3.1 การปรบโครงสรางการผลตเพอเพมผลตภาพและคณคาของสนคาและบรการบนฐานความรและความเปนไทย โดยปรบโครงสรางภาคเกษตร ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการทใชกระบวนการพฒนาคลสเตอรและหวงโซอปทาน รวมทงภมปญญาทองถนและวฒนธรรมไทยและความหลากหลายทางชวภาพ เพอสรางสนคาทมคณภาพและมลคาสง รวมทงการสรางบรรยากาศการลงทนทด เพอดงดดการลงทนจากตางประเทศ และสงเสรมการลงทนไทยในตางประเทศ รวมทงการด าเนนนโยบายการคาระหวางประเทศใหสนบสนนการปรบโครงสรางการผลต และการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ 3.2 การสรางภมคมกนของระบบเศรษฐกจ โดยรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจใหมนคงและสนบสนนการปรบโครงสรางการผลตโดยการระดมทนไปสภาพการผลตทมประสทธภาพ พฒนารฐวสาหกจอยางมประสทธภาพในการบรหารจดการทด การสงเสรมการออมอยางเปนระบบเพอเปนแหลงระดมทนและเปนหลกประกนในชวตของประชาชน และการเพมประสทธภาพการใชพลงงานและการพฒนาแหลงพลงงานทางเลอกเพอลดการน าเขาพลงงาน 3.3 การสนบสนนใหเกดการแขงขนทเปนธรรมและการกระจายผลประโยชนจากการพฒนาอยางเปนธรรม โดยสงเสรมการแขงขนการประกอบธรกจ อยางเสร เปนธรรม และปองกนการผกขาด กระจายการพฒนาโครงสรางพนฐานไปสภมภาคอยางสมดลและเปนธรรม ใหประชาชนเขาถงบรการไดอยางทวถง เพยงพอ และสอดคลองกบความตองการของพนท รวมทงด าเนนนโยบายการคลงเพอสงเสรมการกระจายรายได โดยกระจายอ านาจการจดเกบภาษ การจดท างบประมาณและการเบกจาย และการกอหนภายใตกรอบการรกษาวนยทางการคลงสทองถน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

226

4. ยทธศาสตรการพฒนาบนฐานความหลากหลายทางชวภาพและการสรางความมนคงของฐานทรพยากรและสงแวดลอม ใหความส าคญกบ 4.1 การรกษาฐานทรพยากรและความสมดลของระบบนเวศ โดยพฒนาระบบฐานขอมลและสรางองคความร สงเสรมสทธชมชนและการมสวนรวมในการจดการทรพยากร ตลอดจนพฒนาระบบการจดการรวมเพออนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาต โดยการก าหนดเขตและการจดการเชงพนทภายใตการจดท าขอตกลงกบชมชนทองถนในการดแลทรพยากรธรรมชาตหลก ไดแก ดน น า ปาไม ทรพยากรทะเลและชายฝง ทรพยากรแร รวมถงมาตรการหยดใชทรพยากรทส าคญทถกท าลายชวคราว รวมทงการพฒนาระบบการจดการและการปองกนภยพบต 4.2 การสรางสภาพแวดลอมทดเพอยกระดบคณภาพชวตและการพฒนาทยงยน โดยการปรบแผนการผลตและพฤตกรรมการบรโภคไปสการผลตและการบรโภคทยงยน เพอลดผลกระทบตอฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 4.3 การพฒนาคณคาความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาทองถน โดยใชปรชญาเศรษฐกจแบบพอเพยงเปนแนวทางส าคญ เรมจากการจดการองคความรและสรางภมคมกน การคมครองทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพจากการคกคามภายนอก และการสงเสรมการใชความหลากหลายทางชวภาพในการสรางความมนคงของภาคเศรษฐกจทองถนและชมชน รวมทงพฒนาขดความสามารถและสรางนวตกรรมจากทรพยากรชวภาพทเปนเอกลกษณของประเทศ 5. ยทธศาสตรการเสรมสรางธรรมาภบาลในการบรหารจดการประเทศ มงเสรมสรางความเปนธรรมในสงคมอยางยงยน โดยใหความส าคญกบ 5.1 การเสรมสรางและพฒนาวฒนธรรมประชาธปไตยและธรรมาภบาลใหเปนสวนหนงของวถการด าเนนชวตในสงคมไทย โดยสรางกระบวนการเรยนร ปลกฝงจตส านก คานยมวฒนธรรมประชาธปไตยและธรรมาภบาลแกเยาวชน และประชาชนทกระดบ อยางตอเนอง ตลอดจนวางรากฐานกระบวนการประชาธปไตยโดยใหประชาชนมสวนรวมอยางแทจรง และเพมประสท ธภาพกลไกและกระบวนการตรวจสอบการใชอ านาจรฐและการเมองใหเขมแขงและเปนอสระมากขน 5.2 เสรมสรางความเขมแขงของภาคประชาชนใหสามารถเขารวมในการบรหารจดการประเทศ โดยสงเสรมใหประชาชนรวมกลมสรางเครอขายการท างานรวมกนในสรางกลไกตรวจสอบภาคประชาชน และเขาถงกระบวนการยตธรรมอยางเทาเทยม ในการบรหารจดการประเทศเกดความเปนธรรมและความโปรงใสในการพฒนาประเทศ เพอตดตามตรวจสอบการใชอ านาจของภาครฐ 5.3 สรางภาคราชการทมประสทธภาพและมธรรมาภบาล เนนการบรการแทนการก ากบควบคม และท างานรวมกบห นสวนการพฒนา เนนการพฒนาประสทธภาพและความคมคาในการปฏบตภารกจดวยการปรบโครงสรางและกลไกการบรหารจดการภาครฐและรฐวสาหกจ ใหม

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

227

ประสทธภาพ ทนสมย ลดการบงคบควบคม ค านงถงความตองการของประชาชนและท างานรวมกบหนสวนการพฒนา เพมบทบาทภาคเอกชน เพอเพมประสทธภาพและคณภาพการใหบรการสาธารณะ และลดภาระการลงทนของภาครฐ เพอใหเกดการแขงขนทเปนธรรมโปรงใส โดยค านงผลประโยชนของประเทศและคมครองผใชบรการ 5.4 การกระจายอ านาจการบรหารจดการประเทศสภมภาค ทองถน และชมชนเพมขนตอเนอง โดยพฒนาศกยภาพและกระจายอ านาจการตดสนใจใหทองถนมบทบาทสามารถรบผดชอบในการบรหารจดการบรการสาธารณะ ตลอดจนแกไขปญหาทตอบสนองความตองการของประชาชนในพนท และสามารถสรางความเจรญทางเศรษฐกจลงคมใหแกทองถนอยางแทจรง พรอมทงเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการพฒนาทองถนของตนเอง 5.5 สงเสรมภาคธรกจเอกชนใหเกดความเขมแขง สจรต และมธรรมาภบาล โดยมมาตรการสงเสรมและสรางแรงจงใจใหธรกจเอกชนทงทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย และธรกจเอกชนทวไปเปน “บรรษทภบาล” เพมมากขน สรางจตส านกในการประกอบธรกจอยางซอสตย ยตธรรมตอผ บรโภคและเปนธรรมกบธรกจคแขง และมความรบผดชอบตอสงคม แบงบนผลประโยชนคนสสาธารณะ 5.6 การปฏรปกฎหมาย กฎระเบยบ และขนตอน กระบวนการเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมเพอสรางความสมดลในการจดสรรประโยชนจากการพฒนา ดวยการเปดโอกาสใหภาคและกลมตางๆ มสวนรวมในการเสนอแนะและตรากฎหมายเพอประสานประโยชนของภาคสวนตางๆ ใหเสมอภาคและมความสมดล โดยการปฏรปกฎหมายเพอสรางความเปนธรรมทางเศรษฐกจ รวมทงสรางความเขมแขงของกลไกการบงคบใชกฎหมายโดยเฉพาะกฎหมายทเกยวของกบการประกอบธรกจ เพอสรางความเปนธรรมตอผประกอบการขนาดเลกและผประกอบการใหม 5.7 การรกษาและเสรมสรางความมนคงเพอสนบสนนการบรหารจดการประเทศสดลยภาพและความยงยน โดยการพฒนาศกยภาพ บทบาท และภารกจของหนวยงานดานการปองกนประเทศความมนคง และการรกษาความสงบเรยบรอย ใหมประสทธภาพมความพรอมในการปองกนประเทศ ตลอดจนการรกษาเอกราช สถาบนพระมหากษตรย ผลประโยชนของชาต และการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 12.6 แนวคดในการพฒนาเศรษฐกจแบบพอเพยง การพฒนาเศรษฐกจในปจจบน ไดรบอทธพลจากแนวคดการพฒนาตามกระแสโลกหรอบางคนเรยกวา เศรษฐกจกระแสหลก ซงไดรบแนวคดมาจากพวกตะวนตกและองคกรตางๆ ไมวาจะเปนองคกรการเงนระหวางประเทศ (International Monetary Fund หรอ IMF) องคกรการคาโลก (World

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

228

Trade Organization หรอ WTO) ธนาคารโลก (World Bank) เปนตน การพฒนาตามแนวคดนมงเนนการพฒนาเศรษฐกจเปนหลก โดยเนนการใชปจจยทางเศรษฐกจท งดาน ทน เงนตรา เทคโนโลย ประเทศทยากจนและตองการพฒนา จงน าเปนตองอาศยปจจยดงกลาวจากตางประเทศในรปของเงนก ทน เทคโนโลย เครองจกรและความชวยเหลออนๆ ซงมขอผกพนทประเทศผก ตองปฏบตตามเงอนไขสญญา ท าใหขาดอสรภาพในการพฒนาประเทศ รฐบาลตองปฏบตตามนโยบายและเงอนไขทไดตกลงไว การพฒนาประเทศโดยมเปาหมายเปนตวเงนหรอตวเลขทางเศรษฐกจ โดยเชอวาหากเศรษฐกจด สงคม สงแวดลอมกจะดทกอยางจะดตามไปดวย การพฒนาจงมงเนนเศรษฐกจเปนหลก เศรษฐกจกระแสหลกทเกดขนในประเทศตางๆ รวมทงประเทศไทย ไดแสดงใหเหนแลววาผลของการพฒนาเศรษฐกจ มไดเกอหนนใหสงคมและสงแวดลอมดขนเทาใดนก ในการกลบกนผลการพฒนาเศรษฐกจแตเพยงอยางเดยวไดมสวนท าลายสงคมและสงแวดลอมของชาตใหเสอมโทรมลงเรวกวาปกต ทงนสวนหนงเปนเพราะเศรษฐกจกระแสหลกมงเนนการพฒนาเศรษฐกจแตเพยงอยางเดยว ขาดการพฒนาแบบบรณาการ ซงตองมองไปทกๆ ดานพรอมกน นอกจากนเศรษฐกจกระแสหลก เนนการพงพงตางประเทศเปนการพฒนาจากดานบน ขาดรากฐานทมนคงทจะรองรบการเจรญเตบโต เมอการพฒนาของสวนบนมปญหา เศรษฐกจทงระบบกลมสลายไดงาย หากตองการใหการพฒนายงยนตองพฒนาทรากฐานกอน ซงรากฐานของสงคมไทย กคอ ชมชนนนเอง เนองจากประชาชนสวนใหญอยในชนบท หากชมชนในชนบทเขมแขงยอมท าใหสงคมเขมแขง หากชมชนหรอชนบทออนแอหรอลมสลาย สงคมกยากทจะอยไดอยางมนคง การเกษตรกรรมในอดตการผลตสวนใหญเปนการผลตเพอบรโภค ทเหลอจากนนจงน ามาขยาย เมอมการปฏวตเขยว ชวง พ.ศ. 2508 รฐบาลไดสงเสรมใหเกษตรกรปรบรปแบบจากการผลตเพอบรโภคมาเปนการผลตเพอขาย ท าใหตองมการเพมประสทธภาพในการผลตโดยการใชเทคโนโลยตางๆ ไมวาจะเปนป ยเคม ยาปราบศตรพช เครองจกรกลการเกษตร การใชพชสายพนธผสมแทนพนธพนเมอง การพงพงเทคโนโลย และตลาดรบซอผลผลตจากตางประเทศ เปนตน สงเหลานท าใหตนทนในการท าการเกษตรสงขน ขณะทรายไดขนกบราคาในตลาดตางประเทศ ซงมความผนผวนไมแนนอน เกษตรกรหลายรายมภาระหนสนมากขน โดยไมสามารถชวยเหลอตวเองได ขณะทปญหาการเสอมโทรมของดนและน า การระบาดของโรคและแมลง การสะสมของสารเคมในสงแวดลอม ลวนแลวแตซ าเตมภาคเกษตรใหตองประสบภาวะวกฤตมากขน ท าลายวถชวตชนบทเกษตรทงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม สงเหลานท าใหชมชนภาคเกษตรออนแอลง เศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทพระราชทานพระบรมราโชวาท แกนสตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร เมอ 17 กรกฎาคม 2517 ไดกลาวไววา “ในการ

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

229

พฒนาประเทศจ าเปนตองท าตามล าดบขน ตองสรางพนฐานคอ ความพอด พอกน พอใชของประชาชนสวนใหญเปนเบองตนกอน โดยวธการและอปกรณทประหยด แตถกตองตามหลกวชา เมอไดพนฐานความมนคงพรอมพอควร และปฏบตไดแลว จงคอยสรางความเจรญและฐานะทสงขนโดยล าดบ” และในวนท 18 กรกฎาคม 2517 ในงานเดยวกนไดพระราชทานพระบรมราโชวาทแกนสตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ความตอนหนงวา “การชวยเหลอประชาชน สนบสนนในการประกอบอาชพ และตงตวใหมความพอกน พอใชกอนอนเปนพนฐานเปนสงส าคญอยางยงยวด เพราะผ ทมอาชพและฐานะพอเพยงทจะพงตวเอง ยอมสรางความเจรญกาวหนาในระดบทสงขนตอไปไดแนนอน” จากพระบรมราโชวาททงสองน แสดงใหเหนวาการพฒนาสงคมไทยนนตองมขนตอนและตองสรางพนฐานใหมนคงดวยการใหประชาชน “พอม พอกน พอใช” เสยกอน เพราะการพอม พอกน พอใชจะชวยใหประชาชนสามารถพงตวเองได จากพนฐานทมนคงนจะชวยใหการพฒนาในระดบสงขนไปเกดขนได นนหมายความวา การพฒนาจะตองตงบนรากฐานของความสามารถพงตนเองไดของประชาชนเปนส าคญ ดงนนการพฒนา ทน าไปสความไมสามารถพงตนเองไดของประชาชน จงไมนาจะเปนการพฒนาตามแนวพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซงหมายความวา การพฒนาจ าเปนจะตองตงค าถามเบองตนกอนวา การพงตนเองไดของประชาชนมองคประกอบอะไรบาง และจะไดมอยางไร ฉะนนขนตอนแรกของการพฒนา คอ การท าใหประชาชนสามารถพงตนเองได จากนนขนตอนตอไปของการพฒนาจงเปนขนตอนของการยกระดบความเจรญกาวหนาใหสงขนตอไป ดงนน การพฒนาทมงทจะสรางใหประเทศมความเจรญกาวหนาทนสมยโดยไมมพนฐานของความสามารถพงตนเองไดของประชาชน จงเปนการพฒนาทไมมความมนคง เพราะไมมฐานทดรองรบเมอเปนเชนนน การพฒนาในลกษณะดงกลาวจะกอใหเกดความเสยหายแกประเทศชาตไดในทสด พระองคเหนวาประเทศไทยควรมฐานการพฒนาอยทภาคการเกษตร ใหภาคเกษตรพงตนเองไดและเปนฐานรองรบเศรษฐกจทงหมดของประเทศ เมอภาคการเกษตรเปนฐานเศรษฐกจของประเทศไดแลวจงเพมศกยภาพทางอตสาหกรรมเพอใหภาคการเกษตรมประสทธภาพมากขนอนจะตอบสนองตอความเปนอยทดขนของประชาชนคนไทยเพอใหคนไทยมคณภาพชวตทดอยางยงยน สามารถแบงขนตอนของการพฒนาตามแบบเศรษฐกจพอเพยงของพระองคทานได ดงน แนวพระราชด ารในการพฒนาการเกษตร “เศรษฐกจของเราขนอยกบการเกษตรมาแตไหนแตไรแลว รายไดของประเทศทไดมาใชสรางความเจรญของการเกษตรเปนสวนใหญ จงอาจกลาวไดวาความเจรญของประเทศตองอาศยความเจรญของการเกษตร เปนส าคญและงานทกๆ ฝายจะด าเนนการกาวหนาไปไดเพราะการเกษตรของเราเจรญ” เ ป น พ ร ะ บ ร ม ร า โ ช ว า ท ใ น พ ธ พ ร ะ ร า ช ท า น ป ร ญญ า บ ต ร แ ล ะ อ น ป ร ญญ า บ ต ร ณ

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

230

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เมอวนท 9 กรกฎาคม 2507 จากพระบรมราโชวาททกลาวแสดงใหเหนอยางชดเจนวา องคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงใหความส าคญเรองการเกษตรกรรมท มตอประเทศชาตและประชาชนชาวไทยเปนอยางยง ในการพฒนาการเกษตรนน พระองคทานทรงมพระราชด ารใหมการด าเนนการทสอดคลองเหมาะสมกบสภาพตางๆ ของทองถนประเทศ โดยทรงรเรมใหจดตงศนยศกษาและพฒนาอนเนองมาจากพระราชด าร เพอเปนสวนรวมทจะใชท าการศกษา คนควา ทดลอง วจยและแสวงหาแนวทาง ตลอดจนวธการพฒนาดานตางๆ ทเหมาะสม และสอดคลองกบสภาพแวดลอม ปจจบนมดวยกน 6 ศนย ไดแก - ศนยศกษาและพฒนาเขาหนซอน อ าเภอพนมสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา - ศนยศกษาพฒนาหวยทราย อ าเภอชาอ า จงหวดเพชรบร - ศนยศกษาและพฒนาอาวทงกระเบน อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร - ศนยศกษาและพฒนาภพาน อ าเภอเมอง จงหวดสกลนคร - ศนยศกษาและพฒนาหวยฮองไคร อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม - ศนยศกษาและพฒนาพกลทอง อ าเภอเมอง จงหวดนราธวาส ศนยทจดตงนยงใชเปนทสาธตทางวชาการใหราษฎรในหมบานสามารถน าไปใชปฏบตอยางจรงจง นอกจากนนยงใชเปนสถานทซงเจาหนาทจากหนวยงานตางๆ ทงในดานเกษตร อตสาหกรรม สงคม การศกษาและอนๆ ไดมาแลกเปลยนความคดเหนและประสานงานกน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงพระราชทานพระราชด ารแกโครงการพฒนาเกษตร โดยทรงเนนการเกษตรยงยน อาทวธการตางๆ ในการบ ารงดนซงวธการสวนใหญเปนวธใชหลกธรรมชาตทจะสามารถสรางความสมบรณใหกบดนไดใหม เชน ใหมการปลกไมใชสอยแซมในแปลงปลกพชไร ซงจะท าใหดนมความชมชนขน หรอการฟนฟทดนเสอมโทรมใหมความอดมสมบรณขนใหม เชนโครงการศนยศกษาและพฒนาเขาหนซอน จงหวดฉะเชงเทรา ซงสภาพดนเปนพนทปาไมและถกถางท า ไร จนดนหมดความสมบรณ มปญหาการชะลางการพงทลายของดนสงกทรงพระราชทานพระราชด ารจดท าระบบคนดนขวางความลาดเทของพนท ท าคลองคสงน าสไรนา ใหปลกพชหมนเวยน เชน ปลกขาวโพดหวาน กะหล าดอก กระเจยบแดง ใหจดท าสวนปาไมโตเรวบนพนท ทมความลาดเทสง เพอเปนสวนปาปกคลมดนดดซบความชมชน เปนตน ทรงสนบสนนการใชเทคโนโลยทเหมาะสมและมการจดการอยางถกตอง มประสทธภาพเพอใหผลผลตพชไมลดลง โดยไมใชปจจยสงเคราะหตางๆ เขาไป เชน ป ยเคม ยาปราบศตรพช ฯล ฯ รวมทงหลกเลยงการใชเครองจกรขนาดใหญ หรอไมควรมระบบการไถพรวานเพอการปลกพชตดตอกนอยางตอเนอง รากพชและซากพชจะชวยใหดนรวนซยและเพมป ยตามธรรมชาตอยแลว

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

231

แนวพระราชด ารในการพฒนาทรพยากรน าเพอการเกษตร ปญหาการขาดแคลนน าเพอการเกษตรเปนปญหาในการพฒนาเกษตรของชมชนพระองคจงพระราชทานพระราชด ารแนวคดใหมในการบรหารจดการทดนและน าของเกษตรใหมการใชสดสวนในการใชพนทดนใหเกดประโยชนสงสด ทรจกกนในชอวา “ทฤษฎใหม” กลาวคอ พนทเกษตรกรสวนใหญจะมเฉลยราว 10 – 15 ไร ตอครอบครว ควรท าการแบงทดนทงหมด ดงน 30 % ขดสระเพอเกบน าไวใชในการเกษตรและเลยงปลาไวบรโภคไดดวย 30% เปนพนทดนส าหรบท านาหรอปลกขาว 30% เปนพนทท าสวนไมผลผสมผสานหลายชนด 10% เปนทอยอาศยเลยงสตว ปลกพชสวนครว และถนน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงพระราชทานแนวคด “ทฤษฎใหม” ใหท าการทดลองขน ณ วดมงคลชยพฒนา อ าเภอเมอง จงหวดสระบร การพฒนาอางเกบน าเพอกกเกบน าไวเสรมแปลงไรนาของเกษตรกรเมอเกดภาวะแหงแลงหรอขาดแคลนน า นอางเกบน าอนเนองมาจากพระราชด ารเพอกกเกบน าไวใชในการเกษตร เชน ภาคเหนอ ไดแก อางเกบน าแมงดสมบรณชล อ าเภอแมแตง จงหวดเชยงใหม ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก อางเกบน าหวยเดยก อ าเภอเมอง จงหวดสกลนคร อางเกบน าหวยหนองววซอ จงหวดอดรธาน เปนตน ภาคกลาง ไดแก อางเกบน าคลองทรายทอง อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก อางเกบน าหวยซบตะเคยน อ าเภอชยดาล จงหวดลพบร เปนตน ภาคใต ไดแก อางเกบน าใกลบาน อ าเภอเมอง จงหวดนราธวาส งานฝายทดน า ไดแก ฝายทดน าไอรกาเปาะ จงหวดนราธวาส ฝายทดน าบานแหร จงหวดยะลา ฝายทดน าปางตองและฝายทดน าหลวงตอแพ จงหวดแมฮองสอน และเขอนระบายน าส าน าเชน อ าเภอชมแพ จงหวดขอนแกน เปนตน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงสนพระราชหฤทยเกยวกบโครงการท าฝนเทยมเปนอยางยง ดวยทรงตระหนกวาในชวงเวลาทฝนไมตกหรอฝนทงชวงไปเปนระยะเวลาอนนานนน พนทเพาะปลกทวไปไมมแหลงน าธรรมชาตหรอไมมโครงการชลประทานชวยเหลอยอมไดรบความเดอดรอน เนองจากขาดแคลนน าทไดมาจากฝนท าความเสยหายใหกบพชผลทปลกในแตละปเปนจ านวนมาก ทรงศกษาถงสภาพน าในบรรยากาศในรปของความชนหรอไอน าทตามธรรมชาตแลว ประเทศไทยนาจะมโอกาสจดการทรพยากรน าในบรรยากาศในชวงเวลาทสภาพความชนในบรรยากาศมความเหมาะสม ท าใหฝนตกนอกเหนอจากการตกของฝนปกตตามฤดกาล เพอแกไขปญหาการขาดแคลนน าในภาวะวกฤตไดอยาง

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

232

เหมาะสม จงไดพระราชทานพระราชด ารแกนกวชาการและเจาหนาทกระทรวงเกษตรครงแรก เมอ พ.ศ. 2499 ใหคนควาหาเทคนควชาการทางวทยาศาสตรในการดดแปลงสภาพไอน าในอากาศใหเกดเมฆแลวเรงใหกลมเมฆมการรวมตวกนแนนขน จนเกดเปนฝนตกในชวงเวลาทตองการโดยพระราชทานนามโครงการท าฝนเทยมนวา “โครงการฝนหลวง” เพอความเปนสรมงคล เมอ พ.ศ. 2512 แนวพระราชด ารการพฒนาธรกจชมชน พระองคเหนวาเมอการเกษตรกรไดผลตผลทางการเกษตรซงเปนวตถดบมากขนแลวจะสงผลใหราคาสนคาทางการเกษตรตกต า จงทรงมพระราชด ารใหมการพฒนาผลผลตทางการเกษตรทเปนวตถดบโดยการน าระบบอตสาหกรรมมาใช เพอเพมมลคาและราคาใหสงขน ซงพระองคไดจดท าโครงการธรกจชมชนขนน ารองเพอเปนตวอยางแกเกษตรกรดงน - โรงนมผงและโรงนมอดเมดสวนดสต ใน พ.ศ. 2512 เกดภาวะนมสดลนตลาด สมาชกผ เลยงโคนมทลถวายฎกาใหทรงชวยเหลอ จงไดทรงจดตงโรงงานนมผงขน พระราชทานชอ วา “โรงนมผงสวนดสต” ไดจดตง “ศนยรวมนม” ขนเพอรบนมจากสมาชก ในบรเวณชานเมองและจากสหกรณตางๆ เชน สหกรณอยธยา และสหกรณหนองโพ รบมาจดจ าหนายโดยใหผานกรรมวธฆาเชอพาสเจอรไรส และฉดไขมนทเปนสวนผสมอยใหละลายเขากนโดยวธโฮโมจไนส และสงเขาเครองอตโนมต กจกรรมนท าก าไรจากการจ าหนายใหกบสมาชกของโรงโคนมเปนโครงการน ารองเพอใหเกษตรผ เลยงโคนมไดน าไปประยกตใชเพอแกปญหานมลนตลาด - โรงสขาวตวอยางสวนจตรลดา ในป พ.ศ. 2514 ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดตงโรงสขาวทดลองขนและไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางย งฉางเกบขาวเปลอกแบบตางๆ รวมทงย งขาวแบบสหกรณเปนโครงการน ารองเพอใหชาวนาไดน าไปประยกตเพอแกปญหาราคาขาวเปลอกตกต า - โรงบดแกลบ ในป พ.ศ. 2520 ไดจดสรางโรงบดแกลบ แลวอดใหเปนเชอเพลง และทดลองเผาแกลบอดแทงใหเปนถานไดในป พ.ศ. 2529 นอกจากนไดผลตแกลบบดผสมกบป ยเคม หรอป ยคอกชนดตางๆ จ าหนายในสตรตางๆ เปนโครงการน ารองเพอใหชาวนาไดใชทรพยากรใหคมคาและเปนประโยชนของวตถดนทเหลอใช - โรงน าผลไมสวนจตรลดา เปนโครงการแนะน าชาวไรสมและไรออยเพอแกไขอปสรรคและปญหาตางๆ ในตลาดสมและออย นอกจากนแลวยงท าการผลตน ากระเจยบพาสเจอรไรสออกสตลาดเปนโครงการแนะน าดวยเชนกนในป พ.ศ. 2532 ไดจดสรางอาคารโรงผลตน าผลไม เพอรองรบกบปรมาณการผลตทเพมขนและเรมการผลตน ามะมวงในป พ.ศ. 2533

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

233

- โรงน าผลไมบรรจกระปองสวนจตรลดา ในป พ.ศ. 2535 ไดกอสรางโรงน าผลไมบรรจกระปองเพอเปนโรงงานตนแบบและครบวงจรของการผลตน าผลไมซงไดจดท าไปแลว อนไดแก การผลตน าผลไมเขมขน น าผลไมพาสเจอรไรส น าผลไมกระปอง เพอเปนตนแบบใหเกษตรกรและผสนใจสามารถเขามาศกษาน าความรในการผลตน าผลไมแตละชนดไปใชใหเปนประโยชนตอไป หลกการเศรษฐกจพอเพยงของพระองคทานนน ใหมการยงชพดวยแนวทางควบค คอ การแยกระบบกจกรรมทางเศรษฐกจของระบบครวเรอนเปนสองระบบควบคกนไปในทางการผลตของครวเรอนเดยวกน ระบบแรกเรยกวา ระบบท ามาหากน จะพยายามผลตผลผลตเพอการกนการใชของครวเรอนควรจะผลตเองใหมากทสด ถาเหลอจงน าออกขายอกระบบหนงทตองท าควบคกนไปคอ ระบบท ามาคาขายหรอกรผลตเพอขาย เพอหารายไดไปซอสงของอนๆ ทครวเรอนผลตเองไมได เราอาจจะเรยกระบบการผลตแบบนวา หนงครวเรอนสองวธการผลต ระบบท ามาหากนขอครวเรอนทเนนการผลตเพอกนเพอใชเอง เปนหลกประกนเบองตนวา ไมวาระบบตลาดจะแปรปรวนอยางไร ครวเรอนกยงมอาหารเลยงปากเลยงทองไมอดอยาก แตในภาวะทตลาดเอออ านวย ระบบท ามาคาขายจะเพมรายไดใหครอบครว ยกฐานะครอบครวและยกระดบคณภาพชวตใหดขน ซงกหมายความวา ธรกจชมชนมแนวทางในการเจรญเตบโตแบบควบคอกดานหนง มแนวทางในการเพมรายไดใหกบชมชน ดดเงนจากนอกชมชนเขาสชมชน อกแนวทางหนงทควบคกนไป คอ แนวทางการอ านวยความสะดวก สนองความตองการการบรโภคของชมชนบาง แนวทางการสนองความตองการบรโภคน สวนใหญแลวคอ การน าสนคาจากนอกชมชนมาขายใหแกชมชนนน เอง ดงนนบนแนวทางควบคนธรกจชมชนจะเตบโตไดและเศรษฐกจของชมชนจะเขมแขงได กตอเมอรายไดทไหลเขาสชมชนและตองสงกวารายจายทไหลออกจากชมชน 12.7 ผลกระทบของการบรหารการพฒนาประเทศไทย

การบรหารการพฒนา หมายถง แนวทางหรอวธการหนงของการบรหารจดการของ หนวยงาน ภาครฐทน ามาใชในการบรหารทเกยวของกบกจกรรมพฒนารวมทงการพฒนาหรอปรบปรงการบรหารภายในของหนวยงานของรฐและเจาหนาทของรฐ เชน โครงสราง อ านาจหนาท กระบวนการ และบคคล โดยค านงถงสภาพแวดลอมทางดาน ดานเศรษฐกจ สงคมตลอดจนการเมองการปกครอง และการบรหารทงภายในและภายนอกประเทศ ซงจะน าไปสความเจรญกาวหนาของประเทศ ปญหาและอปสรรคของการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทย

อาจจะเนองมาจากปจจยภายในและปจจยภายนอกประเทศ ผลกระทบของการบรหารการพฒนาประเทศไทย

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

234

ผลกระทบของการบรหารการพฒนาประเทศไทยมหลายดานดวยกน ไมวาจะเปน 1. ผลกระทบทางดานเศรษฐกจ 2. ผลกระทบทางดานสงคม 3. ผลกระทบทางดานการเมอง 4. ผลกระทบทางดานสงแวดลอม ผลดผลเสยของการบรหารการพฒนาในประเทศไทย ผลด 1. ชวยรกษาความสมดลทางเศรษฐกจ

2. ชวยใหประชาชนมความเปนอยทดขน 3. สรางความนาเชอถอแกนกลงทนชาวตางชาต

4. ยกระดบความมนคงของชาต 5. เพอสรางงาน สรางอาชพ และผลผลตหรอรายไดเพมขน 6. สงเสรมกระบวนการเรยนรเพอพงตนเอง 7. กระตนภาวะเศรษฐกจในระดบฐานรากใหมศกยภาพ 8. พฒนาทางดานการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางมเสถยรภาพ 9. พฒนาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต โดยเนนการพฒนาทยงยนในระยะยาว

ผลเสย 1. มการเรงรดพฒนามากเกนไป 2. เนนการพฒนาสงคมเมองมากกวาชนบท 3. เนนการพฒนาทางดานวตถมากกวาดานจตใจ 4. ใชงบประมาณในการพฒนาสง 5. ทรพยากรทางธรรมชาตและสงแวดลอมถกท าลาย 6. มปญหาดานโครงสรางของผลผลตโดยเฉพาะในสาขาเกษตร 7. การกระจายรายไดทไมเปนธรรมคอนขางมาก

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

235