Embed Size (px)
Citation preview
แผนบรหารการสอนประจ าบทท 6 กระบวนการแสวงหาความรและพฒนาปญญา
หวขอเนอหา 6.1 การศกษาเปนจดเรมตนของความส าเรจในชวต 6.2 การศกษาคอการเรยนร 6.3 ผส าเรจการศกษาเรยกวาบณฑตและพหสต 6.3.1 ความหมายของค าวา บณฑต 6.3.2 คณลกษณะของบณฑตระดบปรญญาตร 6.3.3 คณลกษณะของบณฑตในทางธรรม 6.3.4 ความหมายของ พหสต 6.3.5 คณลกษณะของพหสต 6.3.6 ความแตกตางระหวางบณฑตกบพหสต 6.4 ความรและปญญา 6.4.1 ความหมายของความรและปญญา 6.4.2 แหลงก าเนดของความรและปญญา 6.5 กระบวนการแสวงหาความรและพฒนาปญญาเพอสรางความส าเรจในการศกษา 6.5.1 ปจจยแหงความส าเรจในการศกษา 2 ประการ 6.5.2 หลกการเสรมสรางความรและพฒนาปญญาดวยวฒธรรม 4 6.5.3 หลกการเสรมสรางความรและพฒนาปญญาดวยพหสต 6.5.4 หลกการพฒนาวธคด 10 วธเพอพฒนาปญญา 6.5.5 เคลดลบวชาเปลยนคนธรรมดาใหเปนอจฉรยะ 6.6 หลกปฏบตเพอสรางความส าเรจในการศกษา 6.6.1 ปญหาและอปสรรคในการเรยนของนกศกษา 6.6.2 สรางวฒนธรรมในการเรยนส าหรบตนเอง 6.6.3 การปฏบตตามหลกหวใจนกปราชญ สจปลเพอพฒนาปญญา 6.6.4 การปฏบตตวในชนเรยนเพอความส าเรจในการเรยน
182
วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. เพอใหนกศกษาบอกความหมายของค าวา นกศกษา บณฑต และพหสต 2. เพอใหนกศกษาอธบายความแตกตางระหวางบณฑตกบพหสตและความรกบปญญาได 3. เพอใหนกศกษาน าวธการแสวงหาความรและพฒนาปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนของตนเองได 4. เพอใหนกศกษาแบงกลมแหลงก าเนดของความของความรและปญญาได 5. เพอใหนกศกษาบอกวธการปฏบตเพอสรางความส าเรจในการศกษาได 6. เพอใหนกศกษาอธบายคณลกษณะของบคคลทประสบความส าเรจดานการศกษาได
วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน 1. วธสอน 1.1 วธสอนแบบบรรยายประกอบสอ เรมจากการเสนอปญหา หรอตงค าถามเพอน าเขาสการบรรยาย มการตงค าถาม ตอบค าถามระหวางผสอนและผเรยน 1.2 วธสอนทเนนสภาพจรง (Authentic Approach) เนนการเรยนรจากการฝกปฏบตจรง ผเรยนตองเปนผเรยนรและปฏบตจรงดวยตนเอง เนนการน าไปใชไดในชวตจรง มขนตอนการจดกจกรรมดงน 1) ก าหนดกจกรรมหลกหรอภาระงาน (Task) เบองตน 2) ก าหนดกจกรรมหลกหรอภาระงาน (Task) ทสรางความคดรวบยอดในเรองทจะเรยนใหม 3) ก าหนดกจกรรมหลกหรอภาระงาน (Task) ทมงฝกทกษะพนฐานทจ าเปนตอการปฏบตจรง และ 4) ก าหนดกจกรรมหลกหรอภาระงาน การประยกตใชความร ทกษะทซบซอนหรอน าไปใชในชวตจรงได 2. กจกรรมการเรยนการสอน 2.1 ขนเตรยมความพรอมกอนเรยน 2.1.1 ตวแทนนกศกษาเชคชอและตรวจสอบวนยในชนเรยน 2.1.2 อาจารยใหนกศกษานงสมาธตามวดทศนส นการน านงสมาธของดร.อาจอง ชมสายฯและบนทกผลการนงสมาธในแบบบนทก 2.1.3 ระหวางบนทกผลการนงสมาธฟงเพลงประจ ารายวชา คอ วดทศนส นเพลงสายลมแหงจรยธรรม เพลงคนคนคน เพลงแผเมตตา เพลงความสขเลก ๆ เพลงสบาย ๆ ครงละหนงเพลง 2.2 ขนน าเขาสบทเรยน 2.2.1 อาจารยใหนกศกษาชมวดทศนส นเกยวกบการศกษาและวธเรยนเกงโดยใหชมวดทศนส นเรอง 1) ปฏรปประเทศไทยปฏรปการศกษาไทย 2) วธเรยนเกง และ 3) เคลดลบ
183
ความส าเรจของทาน ว. วชรเมธ และสนทนาแลกเปลยนความคดกบนกศกษาเกยวการเรยนรและการพฒนาปญญาเพอสรางความส าเรจในการศกษา 2.2.2 อาจารยแจงจดประสงคการเรยนร 2.3 ขนเรยนรประสบการณใหม 2.3.1 ภาระงานท 1 นกศกษาฟงอาจารยบรรยายเรองกระบวนการแสวงหาความรและพฒนาปญญาแลวออกมาสรปใหเพอน ๆ ฟง 2.3.1.1 อาจารยบรรยายเรองกระบวนการแสวงหาความรและพฒนาปญญาประกอบสอพาวเวอรพอยต และวดทศนสนเรองพระมโหสถผบ าเพญปญญาบารม 2.3.1.2 อาจารยสมนกศกษา 2-3 คนออกมาพดใหเพอนฟงถงสงทอาจารยบรรยายเพอฝกทกษะการฟง 2.3.1.3 นกศกษาเขากลมรวมกนอภปรายตามใบงานท1 2.3.2 ภาระงานท 2 นกศกษาฝกทกษะวธคด 10 วธเพอพฒนาปญญา 2.3.2.1 อาจารยแบงนกศกษาออกเปน 5 กลมแลวใหนกศกษาท าความเขาใจเนอหาเรองหลกการพฒนาวธคด 10 วธเพอพฒนาปญญาในเอกสารประกอบการสอนแลวสรปเนอหาลงในใบงานท 2 2.3.2.2 อาจารยใหนกศกษาท าใบงานท 3 เรอง “แบบฝกหดพฒนาวธคด 10 วธเพอพฒนาปญญา” โดยมอบหมายภาระงานแตละกลมดงน 1) กลมท 1 แกปญหาขอท 1,2 2) กลมท 2 แกปญหาขอท 3,4 3) กลมท 3 แกปญหาขอท 5,6 4) กลมท 4 แกปญหาขอท 7,8 5) กลมท 5 แกปญหาขอท 9,10 2.3.2.3 ตวแทนกลมยอยเสนอวธแกปญหาและเปดโอกาสใหนกศกษาอน ๆแสดงความคดเหน 2.3.2.4 อาจารยบรรยายเสรมวธการแกปญหาตามหลกคด 10 วธเพอพฒนาปญญา นกศกษาและอาจารยรวมอภปรายสรปวธการน าวธคด 10 วธไปประยกตใชในชวต 2.3.3 ภาระงานท 3 นกศกษาวเคราะหปญหาเรองการเรยนของตนเองและวางแผนการอานหนงสอเพอเตรยมสอบปลายภาค 2.3.3.1 อาจารยใหนกศกษาศกษาความรเ รองหลกปฏบต เพอสรางความส าเรจในการศกษาในเอกสารประกอบการสอน
184
2.3.3.2 อาจารยใหนกศกษาท าใบงานท 4 เรองการวเคราะหปญหาการเรยนของตนเองและจดท าตารางอานหนงสอเตรยมสอบปลายภาค 2.4 ขนสรป อาจารยและนกศกษารวมกนสรปผลเรองการน ากระบวนการแสวงหาความรและพฒนาปญญามาประยกตใชในการด าเนนชวต 2.5 ฝกทกษะชวตประจ าบท อาจารยใหนกศกษาท าแบบฝกทกษะชวตในแตละสปดาหโดยท าทบานพกของนกศกษาตามใบงานการฝกทกษะชวตท 1 แบบส ารวจพฤตกรรมทแสดงถงการแสวงหาความร ใบงานแบบฝกทกษะชวตท 2 การพฒนาทกษะการเรยน
สอการเรยนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอนรายวชาจรยธรรมและทกษะชวต 2. วดทศนสนประกอบการนงสมาธเรอง 1) น านงสมาธของดร.อาจอง ชมสายฯ 2) เพลงสายลมแหงจรยธรรม 3) เพลงคนคนคน 4) เพลงแผเมตตา 5) เพลงความสขเลก ๆ และ 6) เพลงสบาย สบาย 3. วดทศนสนเรอง 1) ปฏรปประเทศไทย ปฏรปการศกษาไทย 2) วธเรยนเกง 3) เคลดลบความส าเรจของทาน ว.วชรเมธ และ 4) พระมโสถ 4. พาวเวอรพอยตสรปเนอหาบทท 6 5. ใบงานท 1 ความรและแหลงก าเนดความร ใบงานท 2 สรปวธคดเพอพฒนาปญญา 10 วธ ใบงานท 3 แบบฝกหดพฒนาวธคด 10 วธเพอพฒนาปญญา ใบงานท 4 การวเคราะหปญหาการเรยนและจดท าตารางอานหนงสอเตรยมสอบปลายภาค 6. ใบงานการฝกทกษะชวตท 1 แบบส ารวจพฤตกรรมทแสดงถงการแสวงหาความร ใบงานแบบฝกทกษะชวตท 2 การพฒนาทกษะการเรยน
การวดผลและการประเมนผล 1. ใบงานและการประเมนผลใบงาน 2. ใบสงเกตกจกรรมกลมและการประเมนผล
185
บทท 6 กระบวนการแสวงหาความรและพฒนาปญญา
มนษยแตละคนมจดมงหมายของชวตแตกตางกนและแตละคนกตองการใหตนเองบรรลจดมงหมายทตงไว การบรรลจดมงหมายของชวตเรยกวาความส าเรจของชวต ความส าเรจของคน ๆ หนงอาจจะเปนเพยงแคการไดมอาหารมอตอไปประทงชวต การมงานท าในต าแหนงทมนคง ความเปนอสระจากความทกขกงวล การไดอาศยอยในประเทศทมความสข หรอการไดรบความเคารพนบถอจากคนรอบขาง จะเหนไดวาความส าเรจของแตละคนนนไมเหมอนกน แตอยางไรกตามหากลองศกษาชวประวตบคคลส าคญของโลกในดานตาง ๆ ซงไดรบการยกยองวาเปนผประสบความส าเรจสงสดในชวต จะพบวาบคคลเหลานเปนผแสวงหาความรและพฒนาปญญาเพอน าพาชวตไปสความส าเรจดวยกนท งสน การแสวงหาความรและพฒนาปญญาจงเปนเหตปจจยทส าคญของความส าเรจในชวตดานตาง ๆ ในบทนจะศกษาเกยวกบกระบวนการแสวงหาความรและพฒนาปญญาเพอพฒนาตนเองสความส าเรจในชวต
6.1 การศกษาเปนจดเรมตนของความส าเรจในชวต
สนอง วรอไร (2549, หนา 98-103) ไดจดล าดบความส าเรจของชวตไวดงน เรยนส าเรจ งานส าเรจ ความเปนอยทด มครอบครวด มความสขและเลอกเกดไดส าเรจ สวนท าอยางไรชวตจงจะประสบความส าเรจนน สนอง วรอไร ( 2549, หนา 97) กลาววา “พระพทธเจาตรสไววา จตเปนรากฐานของสงท งหลาย จตประเสรฐกวาสงท งหลาย สงท งหลายส าเรจดวยจต เพราะฉะน นความส าเรจจงอยทใจ ไมวาเราตองการอะไร หากเราตงใจ ก าหนดใจไวมนแลว ทกสงกจะส าเรจไดดงใจ...” จากทศนะของสนอง วรอไรทกลาวมาขางตนจะเหนไดวาความส าเรจของชวตมนษยน นจดเรมตนทส าคญคอความส าเรจในการศกษาคอเรยนใหส าเรจ ผจะเรยนใหส าเรจไดนนจะตองมความรและปญญา ความรและปญญาเปนเครองมอส าคญในการแสวงหาความส าเรจของชวตดานอน ๆ ตอไป
186
6.2 การศกษาคอการเรยนร
ค าวา การศกษา หมายถง “การเลาเรยน ฝกฝนและอบบรม” (ราชบณฑตยสถาน, 2546, หนา 1104) เปนการฝกฝนอบรมใหเกดการเรยนร ในการศกษาระดบอดมศกษา ส านกงานคณะกรรมการอดมศกษา (ม.ป.ป., หนา 6) ไดใหความหมายไววา “การเปลยนแปลงพฤตกรรมทนกศกษาพฒนาขนในตนเองจากประสบการณทไดรบระหวางการศกษา” ผทก าลงศกษาเรยกวานกศกษาซงพระเผดจ ทตตชโว (ม.ป.ป., หนา 1) ไดอธบายความหมายของค าวา นกศกษา ไววา”นกศกษาคอผทก าลงแสวงหาความรทงทางโลกและทางธรรม เปนผทก าลงฝกความประพฤตใหเรยบรอยดงาม ทงทางกาย วาจาและใจ เพอเตรยมพรอมทจะสรางคณงามความดใหเกดขนทงแกตนเอง ทงแกประเทศชาต พระศาสนาและพระมหากษตรยสบตอไปในภายภาคหนา” คนจะประสบความส าเรจทางการศกษาไดนนจะตองตอสฝาฟนอปสรรคมากมาย อาวธทจะน าไปใชเพอตอสกบอปสรรคตาง ๆ ในการศกษาคอ คณธรรม เปาหมายของการศกษาคอ การเปนบณฑต และกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาตก าหนดผลการเรยนรทคาดหวงใหบณฑตมอยางนอย 5 ดาน ดงน (ส านกงานคณะกรรมการอดมศกษา, ม.ป.ป., หนา 6) 1) ดานคณธรรม จรยธรรม (Ethics and Moral) หมายถง การพฒนานสยในการประพฤตอยางมคณธรรม จรยธรรม และดวยความรบผดชอบทงในสวนตนและสวนรวม ความสามารถในการปรบวถชวตในความขดแยงทางคานยม การพฒนานสยและการปฏบตตนตามศลธรรม ทงในเรองสวนตวและสงคม 2) ดานความร (Knowledge) หมายถงความสามารถในการเขาใจ การนกคดและการน าเสนอขอมล การวเคราะหและจ าแนกขอเทจจรงในหลกการ ทฤษฎ ตลอดจนกระบวนการตาง ๆ และสามารถเรยนรดวยตนเองได 3) ดานทกษะทางปญญา (Cognitive Skills) หมายถงความสามารถในการวเคราะหสถานการณและใชความร ความเขาใจในแนวคด หลกการ ทฤษฎและกระบวนการตาง ๆ ในการคดวเคราะหและการแกปญหา เมอตองเผชญกบสถานการณใหม ๆ ทไมไดคาดคดมากอน 4) ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ (Interpersonal Skills and Responsibility) หมายถงความสามารถในการท างานเปนกลม การแสดงถงภาวะผน า ความรบผดชอบตอตนเองและสงคม ความสามารถในการวางแผนและรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง 5) ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (Numerical Analysis, Communication and Information Technology Skills) หมายถงความสามารถในการวเคราะหเชงตวเลข ความสามารถในการใชเทคนคทางคณตศาสตรและสถต ความสามารถในการสอสารทงการพด การเขยน และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ
187
6.3 ผส าเรจการศกษาเรยกวาบณฑตและพหสต
ดงทกลาวแลววาปจจยบงชความส าเรจของชวตตวแรกคอ เรยนส าเรจ เพราะคณคาของชวตอยทการเรยนร ยงเรยนรมากชวตยงมคามาก คนทก าลงศกษาเรยนรอยเรยกวานกเรยนหรอนกศกษา ผส าเรจการศกษาเรยกวา บณฑต
6.3.1 ความหมายของค าวา บณฑต
พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ (2556, หนา 662) ไดใหความหมายของค าวา บณฑต ไววา “น. ผทรงความร ผมปญญา นกปราชญ ผส าเรจการศกษาขนปรญญาซงม ๓ ขน คอ ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก เรยกวา บณฑต มหาบณฑต ดษฎบณฑต ผ มความสามารถเปนพเศษโดยก าเนด เชน คนนเปนบณฑตในทางเลนดนตร” พระธรรมกตตวงศ (2548, หนา 450) ไดใหความหมายของบณฑตไววา ค าวาบณฑตนมความหมายทงทางโลกและทางธรรม ค าวา บณฑตในทางโลก หมายถง ผส าเรจการศกษาในระดบปรญญาตร สวนค าวาบณฑตในทางธรรมแปลวา “ ผด าเนนชวตดวยปญญา,ผประกอบดวยปญญาทขาวสะอาด” บณฑตในทางธรรมจงหมายถง ผฉลาดรธรรมและด าเนนชวตไปตามหลกธรรมเปนคนด เปนคนนาคบหา นาเขาใกล มไดหมายถงผศกษาจบปรญญาแบบภาษาทางโลก ดงนน ผทตองการความส าเรจทางการศกษาจงควรเปนบณฑตทงทางโลกและทางธรรม คอเปนผมความรคคณธรรม พระสมชาย ฐานวฑโฑ (2552, หนา 22) ไดใหความหมายของค าวาบณฑตไววา “บณฑตคอคนทมใจผองใสอยเปนปกต ท าใหมความเหนถกยดถอคานยมทถก สามารถด าเดนชวตอยดวยปญญา”
6.3.2 คณลกษณะของบณฑตระดบปรญญาตร
ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (ม.ป.ป., หนา 20) ไดก าหนดคณลกษณะของบณฑตทพงประสงคระดบปรญญาตรไว ดงน
1) มความคดรเรมในการแกไขปญหาและขอโตแยงทงในสถานการณสวนบคคลและของกลม โดยการแสดงออกซงภาวะผน าในการแสวงหาทางเลอกใหมทเหมาะสมไปปฏบตได
2) สามารถประยกตความเขาใจอนถองแทในทฤษฎและระเบยบวธการศกษาคนควาในสาขาวชาของตนเพอใชในการแกปญหาและขอโตแยงในสถานการณอน ๆ
3) สามารถพจารณาแสวงหาและเสนอแนะแนวทางในการแกปญหาทางวชาการหรอวชาชพ โดยยอมรบขอจ ากดของธรรมชาตของความรในสาขาวชาของตน
188
4) มสวนรวมในการตดตามพฒนาการในศาสตรของตนใหทนสมย และเพมพนความรและความเขาใจของตนอยเสมอ
5) มจรยธรรมและความรบผดชอบสงทงในบรบททางวชาการ ในวชาชพและชมชนอยางสม าเสมอ
6.3.3 คณลกษณะของบณฑตในทางธรรม
เนองจากบณฑตในทางธรรมเปนผทมจตใจผองใส มความเหนถก ด าเนนชวตอยดวยปญญา ฉลาดในการสอดสองหาเหตผล จงมคณลกษณะทส าคญ ดงน (พระสมชาย ฐานวฑโฒ, 2552, หนา 22-23)
1) ชอบคดดเปนปกต ไดแก คดใหทาน คดใหอภยอยเสมอ ไมผกพยาบาท คดเหนถกตองตามความเปนจรง เชน เหนวาบญบาปมจรง พอแมมพระคณตอเราจรง เปนตน
2) ชอบพดดเปนปกต ไดแก พดค าจรง พดค าสมานไมตร พดค ามประโยชน พดดวยจตทประกอบดวยเมตตา และพดถกตองตามกาลเทศะ
3) ชอบท าดเปนปกต ไดแก มเมตตากรณา ประกอบสมมาอาชวะ ท าบญใหทานเปนปกต รกษาศล ท าสมาธภาวนาอยางสม าเสมอ
6.3.4 ความหมายของพหสต
นอกจากค าวาบณฑตแลวยงมค าวา พหสต ซงเปนค าทใชเรยกผทมความรอบรแตอยางไรกตามค าวา บณฑตและพหสตกมความแตกตางกน พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 (2556, หนา 823) ไดใหความหมายของค าวา พหสต ไววา “ผมความรเพราะไดสดบตรบฟงหรอศกษาเลาเรยนมามาก” พระสมชาย ฐานวฑโฒ (2552, หนา 60) อธบายความหมายของพหสตวา “ผมความรอบรเรยกวา พหสต หรอ พดสน ๆ วา “ฉลาดร” ความเปนผฉลาดร คอ เปนผท รจกเลอกเรยนในสงทควรร เปนผทใฝศกษาเลาเรยนมาก ไดยนไดฟงไดอานมาก ซงคณสมบตเหลานเปนตนทางแหงปญญาท าใหเกดความรในการบรหารงานชวต” พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต) (2551, หนา 264) อธบายความหมายของพหสตวา “ผ ไดยนไดฟงมามาก คอทรงจ าธรรมและความรศลปวทยามาก ผเลาเรยนมาก ผศกษามาก ผคงแกเรยน”
189
6.3.5 คณลกษณะของพหสต
บคคลทจะมความรอบรจนเปนพหสตไดนนจะตองมลกษณะความรทสมบรณของพหสต 4 ประการ ดงน (พระสมชาย ฐานวฑโฒ, 2552, หนา 60 – 61)
1) รลก หมายถง รเรองราวสาวไปหาสาเหตในอดตไดลกซงถงความเปนมา เชน แพทยเมอเหนอาการคนปวยกบอกไดวาเปนโรคอะไร รไปถงวาทเปนโรคนเพราะเหตใด หรอชางเมอเหนอาการเครองยนตทเสยกสามารถบอกไดทนวา เครองนนเสยทชนสวนไหน เปนเพราะอะไร เปนตน
2) รรอบ หมายถง ชางสงเกต รสงตาง ๆ รอบตว สภาพภมประเทศ ดนฟาอากาศ ผคนในชมชน ความเปนไปของเหตการณตาง ๆ รอบตว สงทควรรตองร
3) รกวาง หมายถง สงรอบตวแตละอยางทรกรอยางละเอยด รถงความเกยวพนของสงนนกบสงอนๆ ดวย คลายรรอบแตเกบรายละเอยดมากขน
4) รไกล หมายถง มองการณไกล รถงผลทจะตามมาในอนาคต เชน เหนสภาพดนฟาอากาศ กรทนนทวาปนพชผลชนดใดจะขาดแคลน เหนพฤตกรรมของผรวมงานไมนาไววางใจ กรทนทวาเขาคดไมซอ เหนตนเองเรมยอหยอนตอการปฏบตธรรม กรทนทวาถาทงไวเชนนตอไปตนกจะเสอมจากกศลธรรม ฯลฯ
6.3.6 ความแตกตางระหวางบณฑตกบพหสต
ผเปนบณฑตกบพหสตนนมความแตกตางกน คอ ผเปนบณฑตเปนผมคณธรรมประจ าใจ มความประพฤตดงาม อาจจะมความรมากหรอนอยกไดแตใชความรเพอประโยชนแกตนเองและผอนอยางเตมท สวนผเปนพหสต คอผมความรมากแตคณธรรมความประพฤตไมแนวาจะด และอาจใชความรไปในทางเบยดเบยนผอนกได แตถาผเปนพหสตคนใดน าความรทสงสมไวมากไปสรางความดเปนคณประโยชนแกตนเองและผอนกจะสรางประโยชนไดมากคนผนนเรยกวาบณฑตทแทจรง
6.4 ความรและปญญา
ความรของมนษยมแหลงก าเนดจากหลายแหลงการรแหลงทมาของความรท าใหสามารถแสวงหาความรไดอยางถกตองอยางไรกตาม ความรกบปญญานนมความแตกตางกน
6.4.1 ความหมายของความรและปญญา
ความร หมายถง “สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควา หรอประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะ ความเขาใจหรอสารสนเทศทไดรบมาจากประสบการณ
190
สงทไดรบมาจากการไดยน ไดฟง การคดหรอการปฏบต,องควชาในแตละสาขา เชน ความรเรองเมองไทย ความรเรองสขภาพ ความรทวมหวเอาตวไมรอด ว.มความรมากแตไมรจกใชความรใหเปนประโยชน” (ราชบณฑตยสถาน, 2556, หนา 243) ปญญา หมายถง “น. ความรอบร ความรทว ความฉลาดเกดแตการเรยนและการคด...” (ราชบณฑตยสถาน, 2556, หนา 733) ปญญา หมายถง “ความรทว ปรชาหย งรเหตผล ความรเขาใจชดเจน ความรเขาใจหย งแยกไดในเหตผล ดชว คณโทษ ประโยชนมใชประโยชน เปนตน และรทจะจดแจง จดสรร จดการ ด าเนนการท าใหลผล ลวงพนปญหา ความรอบรในกองสงขารมองเหนตามความเปนจรง...” (พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), 2551, หนา 231) ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (ส.ก.อ.) ไดจดท ากรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (มคอ.) หรอ TQF โดยก าหนดการเรยนรและมาตรฐานผลการเรยนรตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาของประเทศไทยไดจ าแนกความแตกตางระหวางมาตรฐานดานความรและมาตรฐานไดปญญาไวดงน (ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาแหงชาต, ม.ป.ป., หนา 6) ดงตารางท 6.1
ตารางท 6.1 แสดงความแตกตางระหวางความรและปญญา
มาตรฐานดานความร มาตรฐานดานทกษะทางปญญา
ค ว า ม ร ( Knowledge) ห ม า ย ถ ง
ความสามารถในการเขาใจ การนกคด และ
การน าเสนอขอมล การวเคราะหและจ าแนก
ขอเทจจรงในหลกการ ทฤษฎ ตลอดจน
กระบวนการตาง ๆ และสามารถเรยนรดวย
ตนเองได
ทกษะทางปญญา(Cognitive Skills) หมายถง
ความสามารถในการวเคราะหสถานการณและใช
ความร ความเขาใจในแนวคด หลกการ ทฤษฎและ
กระบวนการตางๆในการคดว เคราะหและการ
แกปญหา เมอตองเผชญกบสถานการณใหม ๆ ทไมได
คาดคดมากอน
6.4.2 แหลงก าเนดของความรและปญญา
ปญหาเกยวกบความรและปญญาเปนปญหาทนกคดและนกปรชญาไดศกษาคนควาหาค าตอบมาเปนเวลายาวนานจนเกดเปนปรชญาสาขาหนงคอ ญาณวทยา หมายถงวชาทท าหนาทศกษาวเคราะหสงทเรยกวา ความร โดยมการศกษาปญหาเกยวกบความร 3 ประการคอ (1) ปญหาวา มนษยสามารถรความจรงสงสดไดอยางไร (2) ปญหาวา มนษยไดรบความรมาทางใดบาง และ(3) ปญหาวา ความรทมนษยไดรบมานนสามารถอธบายความสมพนธระหวางมนษยกบความจรงสงสดนนไดตรง
191
กบความเปนจรงหรอไม แตอยางไรกตามในทนจะศกษาเฉพาะปญหาวา ความรเกดขนมาไดทางใดบางเทานน ไดมผเสนอแนวคดเกยวกบแหลงก าเนดความรไว ดงน 6.4.2.1 แหลงก าเนดความรหรอปญญาตามแนวพทธศาสนา แหลงทมาหรอบอเกดความรในทางพทธศาสนานนไดจ าแนกแหลงก าเนดของความรวามบอเกดมาจากสามแหลงดวยกนคอ 1) สตมยปญญา คอ ปญญาหรอความรทเกดจากการฟงทานผรพดบอกเลาสนทนาชแจงใหไดยนไดฟง หรออานจากต ารบต ารา และสอตาง ๆ เปนความรทไดรบมาจากภายนอกตว 2) จนตมยปญญา คอ ปญญาหรอความรทเกดจากการคดใครครวญไตรตรอง ทบทวน กลาวคอ ความรหรอปญญาชนดนจะเกดขนไดตองอาศยการน าเอาประสบการณจากความรทไดจากการฟง การอาน การสนทนา การพดคยหรอการชมจากสอตาง ๆ ไปคดพจารณา ใครครวญ ทบทวนดจนไดความรใหมเปนความรระดบเหตผลทเกดขนจากการใครครวญภายในจตของตน 3) ภาวนามยปญญา คอ ปญญาหรอความรทเกดจากการปฏบตบ าเพญ เปนความรทมไดโดยการอบรมจตใจ การลงมอปฏบตจรง การพสจนทดลอง โดยการน าความรทไดจากการฟงอาน สนทนาพดคยหรอการคดไปท าใหเกดมจรง ลงมอปฏบตจรง ท าการพสจนทดลองใหเหนผลจรง กจะเกดเปนปญญาหรอความรในระดบทแจมแจงชดเจน (อภญญวฒน โพธสาน, 2551, หนา 79) 6.4.2.2 แหลงก าเนดความรตามแนวคดปญญา 3 ฐาน วรภทร ภเจรญ (2554, หนา 7) กลาววา “พทธ แปวา ผร ค าวา “ร” ในทน มความหมายถงการร ผานปญญาทงสามฐาน คอ ปญญากาย ปญญาใจและปญญาคด แตคนเราสวนใหญโดนระบบการศกษาและสงคมยคเรงรบและตดยดในวตถใหใชแตความคด โดยรเทาไมถงการณวา เปนความคดทเกดจากจตปกตหรอไมปกต เปนความคดทปรงแตงหรอเหนตามความเปนจรง” การทจะเขาใจปญญาของมนษยไดดนนจะตองท าความเขาใจเรองปญญาสามฐานคอ 1) ปญญาทฐานกาย ไดแก การมสต รตวทวพรอม รดวยความรสก (Sensing) ไมใชรดวยความคด เปนการ “ร” ทรางกายของเรา ความรสกตาง ๆ ทกายรบร เปนเรองของการมสต รบรเวทนา รบรความหนาว ความรอน ความเมอย ความสบายตว ความเจบความปวด ฯลฯ นอกจากนยงรวมไปถงทกษะตาง ๆ ทเปนความจ าของรางกาย หรอความจ าของกลามเนอเกดจากการท าซ า ๆแบบไมตองคด 2) ปญญาทฐานใจ ไดแก การรบรอารมณ ความฉลาดในการใชอารมณ เขาใจและควบคมอารมณความรสก (Feeling) ได โดยเฉพาะความสามารถแยกแยะ จตกศลและอกศลได รวาเมอใดจตเปนกศลหรอเปนอกศล 3) ปญญาทฐานคด ไดแก ความสามารถในการคด เปนการใชสมองคด (Thinking) วเคราะห ใครครวญ จ าได ปรงแตง ฟงซาน ฯลฯ สมองซกซายใชคดแบบมเหตผล สมองขวาคดแบบ
192
จนตนาการ และสมองสวนหนา คดแบบสบคน เรยนรแบบสบคน ความคดม 2 แบบ คอ (1) ความคดทผลตออกมาตอนทจตวาง ๆ ไมมอคต ไมมล าเอยง เปน “ปญญา” ทบรสทธ และ(2) ความคดทเจออตตา เปนความคดทผลตออกมาตอนจตไมวาง เจออคต เจอล าเอยง เปนความคดแบบ “เฉโก” (วรภทร ภเจรญ, 2554, หนา 126 – 128) คอ ฉลาดแกมโกง 6.4.2.3 แหลงก าเนดความรทเกดจากความรในอดต ความรซงเปนสงทมนษยไดสงสมสบทอดกนมานนมแหลงก าเนดดงน 1) ความรเกดจากประสบการณของตนเอง คอ ความรจากประสบการณเปนความรทเกดจากมนษยชวงช นวยตาง ๆ ไดเรยนรและสงสมจากประสบการณของตนเองทมความสมพนธกบสงแวดลอม ทงทางตรงและทางออม และบงเอญไดคนพบความรและความจรงโดยมไดตงใจ เชน การคนพบความรเรองแรงโนมถวงของโลกโดย ไอแซค นวตน เปนตน 2) ความรเกดจากความเชอของบรรพบรษ คอ ความรจากความเชอ เปนความรทสบทอดกนมาจากประสบการณของบรรพบรษ ซงตอมาไดกลายเปนความเชอและตกทอดมาสอนชนรนหลงตามล าดบ ความรเหลานบางอยางกทราบความเปนมา หรอทราบเหตผลจากการบอกเลาของบรรพชน บางอยางกหาค าอธบายดวยเหตผลไมไดสวนใหญเปนความรทยงไมไดมการพสจนความจรงมากอน เชน ความรเกยวกบเวทยมนคาถา ฤกษยามตาง ๆ 3) ความรเกดจากขนบธรรมเนยมประเพณ คอ ความรจากขนบธรรมเนยมประเพณ เปนความรทสบทอดกนมาจากความเชอของคนสมยอดตเชนเดยวกน และความเชอนน ๆ กอใหเกดแนวประพฤตปฏบตจนกระทงกลายเปนวฒนธรรมของชนชาตแตละหม เหลา ซงประกอบดวยขนบธรรมเนยมประเพณตาง ๆ ตงแตเกดจนกระทงตาย (ช านาญ รอดเหตภย, 2552, หนา 8 – 9) 6.4.2.4 แหลงก าเนดของความรตามแนวปรชญา ในทางปรชญานนไดอธบายถงแหลงก าเนดความรของมนษยสองลทธหรอสองแนวคดดวยกนคอ 1) ประสบการณนยม แนวคดนเชอวา การประจกษแจงหรอประสบการณทางประสาทสมผสทงหาเทานนเปนแหลงใหเกดความรจรงไดและย าวา ความรทกอยางจะเกดมขนไดจะตองอาศยประสบการณดวยตนเอง ดงนน ส าหรบชาวประสบการณนยม ความจรงทงหมดมบอเกดมาจากประสาทสมผส ประสาทสมผสใหความจรงเฉพาะ และความจรงเฉพาะเปนฐานใหรความจรงสากลหรอความจรงทวไป วชาวทยาศาสตร สนใจทจะแสวงหาความจรงทพสจนไดดวยประสาทสมผส ดงนนวธการอปนยจงเปนหวใจของวทยาศาสตร และส าหรบชาวประสบการณนยม ความรทางวทยาศาสตรเปนขมความรทแทจรงของมนษย (วทย วศทเวทย, ม.ป.ป., หนา 122)
193
2) เหตผลนยม แนวคดนเชอวา ความรทแทจรงเกดจากเหตผลมากกวาประสบการณ ประสบการณอาจใหขอมลแตเหตผลเปนผต ดสน เหตผลในทนหมายถง การใชความคดซงแตกตางจากการใชประสาทสมผส ชาวเหตผลนยมเชอวา มนษยเรามความสามารถพเศษอยางหนงคอ “ปญญา” กจกรรมของตาคอการมอง กจกรรมของหคอการฟง สวนกจกรรมของปญญาคอ การคดหาเหตผล ตาและหใหความรทไมแนนอน แตปญญาใหความจรงอนสมบรณตายตว แนวคดนเชอวา ความรมไดมากจากภายนอกโดยเขามาสตวเราทางประสาทสมผส ความรมอยในตวเราแลวทกคนตงแตเกด เราทกคนเกดมาพรอมกบความรและความจรงบางอยางทแฝงอยในจตของเรา ถาเราใชปญญากระท ากจของมนคอ คดตามหลกเหตผล ความรนจะปรากฏเปนจรงออกมา (วทย วศทเวทย, ม.ป.ป., หนา 102)
6.5 หลกการแสวงหาความรและพฒนาปญญาเพอสรางความส าเรจในการศกษา
สนอง วรอไร (2549, หนา 115-116) กลาวถงปญญากบการศกษาทถกทางวา “ระบบการศกษาทางโลกซงเราเชอถอและฝากชวตเอาไวเพราะเชอวาเปนกระบวนการพฒนาปญญาทดทสด แทจรงแลวเปนการศกษาทหลงทาง เปนระบบการศกษาทเนนแตการพฒนาไอคว (IQ) ซงเปนเรองตน ๆ พฒนางายเพยงแคสงสมความจ าและความคดไวมาก ๆ ปญญาไอควกเกดขนได แมจะเรยนจนจบปรญญาเอกซงนบวาสงสดแลวในทางโลก กมปญญาแคไอควเทานน ยงไมสามารถเอาตวรอดจากกเลส 3 ตวคอ โลภ โกรธ หลงไดยงคงตกเปนทาสของมนอยเหมอนเดม นอกจากนนยงไมตระหนกดวยวา ไอควทสงขนจะเปนเหตใหอโก (ego) หรออตตาสงตาม ซงอตตานคอตวรายทสด ท าใหกลายเปนคนเกงทเหนแกตว การยดอตตาความเปนตวตนนนมโอกาสสรางความเดอดรอนใหกบชวตและสงคมมาก ...เพราะฉะนนปญญาทางโลกทเรยน ๆ กนจงอาจกลบมาท าลายชวตเราได ซงทงหมดนเปนผลมาจากระบบการศกษาทผดทางเปนบอเกดของปญญาแบบมจฉาทฐ” ดงนนการแสวงหาความรและพฒนาปญญาจงจะตองเปนการพฒนาปญญาทเรยกวาสมมาทฐซงจะท าใหตนเองและสงคมไดรบประโยชนและความสขรวมกน
6.5.1 ปจจยแหงความส าเรจในการศกษา 2 ประการ
ในการศกษาใหประสบความส าเรจนนจะตองอาศยองคประกอบหรอปจจยทส าคญ 2 ประการคอ 6.5.1.1 ปจจยภายนอกหรอองคประกอบภายนอกทด (ปรโตโฆสะ) ผก าลงศกษาหาความรและพฒนาปญญาจะตองเลอกหาสงแวดลอมภายนอกทด เออตอการฝกฝน เปนกลยาณมตรตอ
194
ตนเองเปนอนดบแรก คอ ตองเลอกท าการคบหาบคคล สถานท สงคม ชมชน ทเปนกลยาณมตร คบหาคนด มปญญา มคณธรรม สามารถใหความความชวยเหลอแนะน า ถายทอดบอกเลาชแจง อธบายความจากทานในเรองตาง ๆ ทถกตอง ดงามเปนจรง มเหตมผล เปนประโยชน บคคลผรกการศกษาเรยนรจะตองไมรอใหสตบรษหรอบณฑตผ ท าหนาทเปนกลยาณมตรมาคบหา แตควรทจะกระตอรอรนทจะไปหา ไปปรกษา ไปสดบฟง ไปขอค าแนะน าสงสอน เขารวมหมอยใกล ตลอดจนศกษาแบบอยางแนวทางจากทานนน ๆ 6.5.1.2 ปจจยภายในหรอองคประกอบในตวผเรยนทด (โยนโสมนสการ) ในสวนของตวผศกษาเรยนรทด นอกจากรจกเลอกคบหาบคคลทมลกษณะเปนกลยาณมตรแลวยงตองรจกคด วนจฉย ใชทาทแหงปญญาในการเกยวของสมพนธกบโลกภายนอกตาง ๆ แบบ “คดเปน ท าเปน แกปญหาเปน” ทเรยกวา โยนโสมนสการ ซงตามตวอกษรแปลวา การคด (มนสการ) โดยอบายอน แยบคาย (โยนโส) ดวย โยนโสมนสการ เปนวธการใชความคดและฝกใชความคดอยางถกวธ เปนระบบ เปนเหตเปนผล และสรางสรรค (อภญวฒน โพธสาน, 2551, หนา 74 – 75)
6.5.2 หลกการเสรมสรางความรและพฒนาปญญาดวยวฒธรรม 4
การเสรมสรางปญญา นอกจากการมองคประกอบภายนอกทดและโยนโสมนสการคอองคประกอบภายในทดแลว การมความรทถกตองจะตองปฏบตตามหลกเสรมสรางปญญาทเรยกวา วฒธรรม 4 คอ 6.5.2.1 เสวนาผร คอ รจกเลอกหาแหลงวชา คบหาทานผร ผทรงคณความด มภมธรรม ภมปญญานานบถอ 6.5.2.2 ฟงดค าสอน หมายถง เอาใจใส สดบตรบฟง ค าบรรยาย ค าแนะน าสงสอน แสวงหาความรทงจากตวบคคลโดยตรงและจากหนงสอ หรอสอมวลชน ตงใจเลาเรยน ศกษาคนควา หมนปรกษาสอบถาม ใหเขาถงความรทแทจรง 6.5.2.3 คดใหแยบคาย หมายถง รเหนไดอานไดฟงสงใด กรจกคดพจารณาดวยตนเอง ดวยเหตและผลแยกแยะใหเหนสภาวะและสบสาวใหเหนเหตผลวา นนคออะไร เกดขนไดอยางไร ท าไมจงเปนอยางนน จะเกดอะไรตอไป ขอดขอเสย คณโทษเปนอยางไร 6.5.2.4 ปฏบตใหถกหลก หมายถง น าสงทไดเลาเรยน รบฟงไตรตรองเหนชดแลวไปปฏบตใหถกตองและเปนประโยชน
6.5.3 หลกการเสรมสรางความรและพฒนาปญญาดวยพหสต
195
ค าวา พหสต หมายถง “ผมความรเพราะไดสดบตรบฟงหรอศกษาเลาเรยนมามาก” (ราชบณฑต, 2546, หนา 775) การศกษาใหเปนพหสต คอ การจะศกษาเลาเรยนอะไรกตามตองท าตนใหเปนพหสตในดานนน ๆ ดวยการสรางความร ความเขาใจ ใหแจมแจงชดเจนถงขนครบองคคณของพหสต (ผทไดเรยนมากหรอผคงแกเรยน) 5 ประการ คอ 6.5.3.1 ฟงมาก คอ เลาเรยน สดบฟง รเหน อานสงสมความรในดานนน ๆ ไวใหมากมายกวางขวาง 6.5.3.2 จ าได คอ จบหลกหรอสาระส าคญไดถกตอง จ าเรองราวหรอเนอหาสาระไวไดแมนย า 6.5.3.3 คลองปาก คอ ทองบนหรอใชพดอยเสมอ จนแคลวคลอง ชดเจน ใครสอบถามกพดชแจงแถลงได 6.5.3.4 เจนใจ คอ ใสใจนกคดจนเจนใจ นกถงครงใดกปรากฏเนอความสวางชดเจน มองเหนโลงตลอดไปทงเรอง 6.5.3.5 แตกฉานในทฤษฎ คอ เขาใจความหมายหรอเหตผลแจมแจงลกซง รทมาทไป เหตผล ความสมพนธของเนอความและรายละเอยดตาง ๆ ทงภายในเรองนนเองและทเกยวโยงกบเรองอน ๆ ในสายวชาหรอทฤษฎนนปรโปรง
6.5.4 หลกการพฒนาวธคด 10 วธเพอพฒนาปญญา
วธคด 10 วธเรยกวาความคดแบบโยนโสมนสการเปนความคดทอยในกระบวนการพฒนาปญญาของมนษยตามพทธศาสนา เปนความคดทอยในระดบทเหนอความเชอหรอศรทธาเนองจากผคดไดใชความคดของตนเองอยางอสระ คดอยางมระบบ คดอยางวเคราะห เปนวธการส าคญส าหรบสรางปญญาทบรสทธ ซงวธคด 10 วธม ดงน (พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), 2541, หนา 676-718) 6.5.4.1 วธคดแบบสบสาวเหตปจจย คอ การพจารณาปรากฏการณทเปนผล ใหรจกสภาวะทเปนจรงหรอพจารณาปญหา หาหนทางแกไข ดวยการคนหาสาเหตและปจจยตาง ๆ ทสมพนธสงผลสบทอดกนมา โดยมฐานคดวาสงตาง ๆ เปนปจจยซงกนและกน ตวเหตจะมหลายองคประกอบ เมอพดถงสงใดจะตองอธบายใหเปนปจจยซงกนและกนโดยมหลกการวา “เมอสงนมสงนจงม เพราะสงนเกดขนสงนจงเกดขน สงนไมม สงนจงไมม เพราะสงนดบ สงนจงดบ” การคดแบบสบสาวเหตปจจยจะท าใหรวาอะไรท าใหเกดอะไร การเขาใจวธคดแบบสบสาวเหตปจจยท าใหคนมองสรรพสงเปนระบบทมความเกยวถงกนไดตลอดทงสาย ท าใหความคดเปนระบบและโลกทศนกวางขน
196
6.5.4.2 วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบหรอกระจายเนอหา มวธคดคอแยกแยะใหเหนวา สรรพสงทงหลายยอมประกอบดวยองคประกอบยอย ๆ ทมาอาศยกนอยและขนตอเหตปจจยทเกยวของ วธนเปนการคดแยกสงตาง ๆ ออกเปนสวน ๆ เพอหาความสอดคลองสมพนธกนเปนองครวม การคดแบบนจะชวยใหสามารถแกปญหาไดดยงขนเพราะไมมองแตภาพรวมแตมองลกลงไปถงรายละเอยด 6.5.4.3 วธคดแบบสามญลกษณะ หรอวธคดแบบรเทาทนธรรมดา คอมองอยางรเทาทนความเปนไปของสงทงหลายซงตองเปนอยางนน ๆ ตามธรรมดาของมนเอง ในฐานะทมนเปนสงซงเกดจากเหตปจจยตาง ๆ ปรงแตงขน เมอเกดขนแลวกจะตองดบไป ไมเทยงแท ไมคงท ไมย งยน การคดแบบนท าใหบคคลมทาทตอสงทงหลายทเกดขนอยางสอดคลองกบความเปนจรงของธรรมชาต ยอมรบความเปนไปของชวตไดอยางไมมความทกข 6.5.4.4 วธคดแบบอรยสจหรอคดแบบแกปญหา เปนวธคดเพอแกไขปญหารวมทงความดบทกข หลกการส าคญของวธคดแบบนคอ การเรมตนจากปญหาหรอความทกขทประสบโดยก าหนดรท าความเขาใจกบปญหาหรอความทกขนนอยางชดเจน แลวสบคนหาสาเหตเพอเตรยมแกไข ก าหนดวตถประสงคหรอเปาหมายในการแกปญหาและก าหนดวธการแกปญหา วธคดแบบอรยสจเปนวธคดตามเหตและผล หรอเปนไปตามเหตและผล หรอสบสาวจากผลไปหาเหตแลวแกไขทตนเหต 6.5.4.5 วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธหรอคดตามหลกการและจดมงหมาย คอการพจารราใหเขาใจความสมพนธระหวางหลกการและความมงหมาย ในการกระท าตามหลกการหรอกฎเกณฑใด ๆ กตามจะตองเขาใจความมงหมายของหลกการนนวาก าหนดขนเพออะไร จะน าไปสผลหรอทหมายใดบาง ท งจดหมายสดทายปลายทางและเปาหมายอน ๆ ความเขาใจถกตองในเรองหลกการและความมงหมายน น าไปสการปฏบตทถกตอง 6.5.4.6 วธคดแบบคณโทษและทางออก เปนการคดแบบมองสองดานคอมองลกษณะของสรรพสงตาง ๆ ทงดานทเปนคณและดานทเปนโทษ โดยมองเหนขอด ขอเสยและทางออก วธนใชรวมกบวธอนดวยเปนการแยกแยะสงทมอยตามปกตมองใหเหนขอด ขอเสย สงทด สงทไมด สงทเปนคณ สงทเปนโทษและเลอกท าเลอกปฏบตแตสงด สงทเปนคณและหลกเลยงสงไมด สงทเปนโทษจากสงทมอยเหนอย 6.5.4.7 วธคดแบบคณคาแท คณคาเทยม เปนวธคดจ าแนกแยกออกระหวางสงทเปนประโยชนอยางแทจรงและจ าเปนตองม ตองใชตองท างานตามบทบาทหนาทซงถอวามคณคาแท แตกตางจากคณคาเทยมทเปนไปเพอสนองความอยาก ความโกหรอหรอคานยมทางสงคม การคด
197
แบบนจะท าใหไมตดในรปรางภายนอกของวตถ เมอจะอปโภคบรโภคสงใดกจะคดถงประโยชนกอนหรอเรยกไดวา เสพปจจยดวยคณคาทแทจรง ท าใหไมตกเปนทาสของวตถ 6.5.4.8 วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม เปนวธคดในแนวสกดกนหรอบรรเทาและขดเกลาตณหา เปนวธคดทชวยตงตนชกน าความคดใหไปในทางดงามและเกดประโยชน โดยน าเอาประสบการณ ความรมาดดแปลงปรบปรงใหดขนเพอเปนตวอยางหรอแบบอยางทด เปนการคดหาประโยชนจากเรองตาง ๆ จากทงแงดและแงเสยโดยพยายามถอเอาประโยชนใหไดเชน เรองของความตาย ถาคดถงความตายแลวเปนเหตใหท าความดได กถอวาเปนการปลกเราใหมความพยายามในการท าความด 6.5.4.9 วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน คอวธคดโดยการมสตอยกบปจจบน โดยการเอาผลจากอดตมาแกไขหรอปรบปรงโดยไมไปค านงแตเรองในอดต และมสตคดแกไขหรอปรบปรงในเวลาปจจบน โดยรวา การกระท าในปจจบนจะท าใหเกดผลในอนาคตอยางไร แตไมใชเพอเหมอลอยถงอนาคตตลอดเวลา 6.5.4.10 วธคดแบบวภชวาท เปนวธคดแบบมองรอบดาน แยกแยะแจกแจงประเดนตาง ๆ ตามล าดบขนตอน คดเปนประเดนใหญยอย ลกษณะส าคญของการคดแบบนคอ การมองและแสดงความจรงโดยจ าแนกแยกแยะใหเหนแตละแงแตละดานครบทกแงทกมม มไดจบเอาแงใดแงหนงมาวนจฉยตขลมลงไปท งหมด การคดแบบแยกแยะประเดนมประโยชนในการดเนนชวตประจ าวนตวอยางเชน ถาเรารจกแยกแยะหนาทของตนเองกจะท าใหประสบความส าเรจในชวตไดเปนอยางด เชนในฐานะทเปนนกศกษากควรจะตงใจศกษาเลาเรยน โดยรจกแบงเวลาเปนตน วธคดทง 10 วธดงทไดกลาวมาน ถอวาเปนกระบวนการพฒนาปญญาทสงสดหากน าไปฝกฝนปฏบตกจะท าใหเปนบคคลทเขาใจสภาพของชวต สภาพสงคมและสภาพของโลกสามารถจดระเบยบชวตของตนเอง จดระเบยบสงคมและสงแวดลอมท าใหสามารถใชชวตรวมกบสรรพสงไดอยางถกตองและสรางสรรค
6.5.5 เคลดลบวชาเปลยนคนธรรมดาใหเปนอจฉรยะ
โคเยอร (2656, หนา 13 – 145) ไดเขยนหนงสอ 52 เคลดลบเปลยนคนธรรมดาใหเปนอจฉรยะ ไดแนะน าเคลดลบการฝกฝนตนเองใหเปนอจฉรยะโดยมฐานความคดวา เราทกคนลวนมความเกงกาจอยในตว แตเราไมรวาตองท าอยางไรถงจะพฒนาความเกงกาจใหไดอยางเตมศกยภาพ หวใจส าคญของการฝกฝนตนเองคอ การกระท าอนเรยบงาย เมอท าซ าแลวซ าเลากจะเปลยนแปลงเราได อรสโตเตล กลาววา “เราเปนเชนสงทเราท าซ า ๆ ดงนน ความเปนเลศจงไมใชการกระท าเพยงครงเดยว” เคลดลบในการฝกตนนนมจ านวนมาก เชน จบจองคนทคณอยากจะเปน ใชเวลาวนละ 15 นาท
198
เพอประทบทกษะลงในสมอง จดบนทก ซอมวนละ 5 นาท ดกวาซอมสปดาหละชวโมง คดเปนภาพ เปนตน สวนเคลดลบในการเรยนนนอยในเคลดลบท 33 เรยกวาถาอยากเรยนรจากหนงสอใหปดหนงสอ โดยท โคเยอรแนะน าวา สมมตวาสปดาหหนานกศกษาตองท าขอสอบเกยวกบเนอหาใน 10 หนา ถดไปของหนงสอเลมน โดยคณมเวลาอานเพยง 30 นาท วธไหนทจะชวยใหนกศกษาท าคะแนนไดดกวา ก) อานเนอหาตดตอกน 4 รอบรวดและพยายามจดจ าใหไดมากทสด ข) อานรอบเดยว จากนนปดหนงสอแลวเขยนสรปเนอหาออกมาหนงหนากระดาษ ผลลพธจากทงสองวธแตกตางกนมาก ผลการวจยพบวา เมอเวลาผานไปคนทใชวธทสองสามารถจดจ าเนอหาไดมากกวาคนทใชวธแรกถง 50 เปอรเซนต สาเหตมาจากกฎพนฐานของการฝกฝนอยางล าลกทวา การเรยนรคอการดนรนพยายาม การอานหนงสอเพยงแคใหมนผานตาไมไดบบใหคณไปอยในจดกลมกลอม และเมอไมไดดนรนพยายามยอมไมเกดการเรยนร ในทางตรงกนขาม การปดหนงสอแลวสรปเนอหาออกมาจะบบใหนกศกษาจบประเดนส าคญ ๆ (การดนรนพยายามครงท 1) ประมวลผลและจดระเบยบประเดนดงกลาวใหอยในรปแบบทสมเหตสมผล (การดนรนพยายามครงท 2 ) และเขยนมนลงกระดาษ (การดนรนพยายามครงท 3 พรอมกบการท าซ า) นเปนไปตามกฎของการฝกฝนอยางล าลกทวา ยงดนรนพยายามมากเทาไหร กยงเกดการเรยนรมากเทานน (โคเยอร, 2656, หนา 13 – 145)
6.6 หลกปฏบตเพอสรางความส าเรจในการศกษา
นกศกษามหนาทส าคญอย 3 ประการ คอ 1) แสวงหาความรทงทางโลกและทางธรรม 2) ฝกความประพฤตทงทางกาย วาจา ใจใหดงาม และ 3) เตรยมตวทจะไปสรางคณงามความดใหเกดขนแกตวเองในอนาคตเปนผลหลกและสงผลถงความเจรญรงเรองของชาตและพระศาสนาเปนผลรองหากนกศกษาไดท าหนาทของตนจนครบบรบรณทง 3 ประการเปนเปาหมายแลว นกศกษายอมไดชอวาเปนคนดทโลกตองการ เพราะไดเกดคณธรรม 3 ประการขนโดยอตโนมตคอ มปญญา ฉลาดหลกแหลมทงในทางโลกและทางธรรม มความบรสทธ ตดตวเปนทเคารพยกยองนบถอของคนทวไปและมความกรณาพรอมทจะชวยเหลอทงตวเองและผอน (พระเผดจ ทตตชโว, ม.ป.ป., หนา 1)
199
ความส าเรจในการศกษานนมไดขนอยกบขดความสามารถและการเรยนอยางหนกเทานนวธการเรยนอยางถกตองและมประสทธภาพกมสวนส าคญดวย การรหลกการเรยนเปนสงจ าเปนส าหรบนกศกษาทกคน เพราะการศกษาในมหาวทยาลยนนตองศกษาคนควาดวยตนเองมากขนและตองรบผดชอบงานของตนเองเตมท ซงแตกตางจากการเรยนระดบมธยมมาก นกศกษาจะปฏบตตนแบบเดมอกไมได การศกษาในมหาวทยาลยใหไดผลดขนอยกบปจจยหลายอยาง แตสงทนกศกษาควรสนใจใหมากทสดคอ การปรบปรงตนเองใหมคณภาพมากทสดเทาทจะท าได ผลกคอจะส าเรจเปนบณฑตทมคณภาพ ขอจงเรมตนดวยการตงปณธานวา “เราจะจดวญญาณแหงการเปนนกศกษาทสมภาคภม ดวยเหตทเราเปนผโชคดไดเขาเรยนมหาวทยาลย เราจะกาวไปขางหนาอยางมนคง ตอไปนแมจะมอปสรรคใด ๆ เราจะไมยอมแพ เราพรอมทจะท างานหนก เพอใหบรรลเปาหมายทเราตงไว เราจะทนอกเพยง 3 ปครง 4 ป หรอ 5 ปเทานนแลวเราจะสบาย ตายเสยในการตอสดกวาอยอยางผแพ” (ทพาวด เอมะวรรธนะ, 2529, หนา 9)
6.6.1 ปญหาและอปสรรคในการเรยนของนกศกษา
ทพาวด เอมะวรรธนะ (2529, หนา 15-16) ไดศกษาและสรปสงทเปนปญหาและอปสรรคในการเรยนของนกศกษาโดยไดสรปปญหาของนกศกษาออกเปน 5 ประเดนใหญดงตอไปน โดยเฉพาะปญหา ผลการเรยนตกต าเกดจาก 1) การแบงเวลา เทยว สงคมมากไป ขเกยจ ตามใจไปกบเพอน รายการสนทนาการมากกวาการเรยน เคยชนกบการผดวนประกนพรง ไมอาจจดเวลาดหนงสอใหพอเหมาะ(เลอกทองแตวชาทชอบและละเลยวชาทไมชอบ) 2) แรงจงใจ ไมรจะเรยนไปท าไม ไมมเปาหมาย ไมไดเลอกอนาคตอาชพไวกอนไมไดเขาสาขาทถกใจ ไมเขาใจประโยชนของวชาทเรยน เรยนแคพอผาน 3) การจดระบบตวเอง เรมลงมอดหนงสอไมไดงาย ไมรจะท าอะไรกอน-หลง บกเรยนเมอจวนตวเทานน ตามใจตวเองมากไป ท างานไมเสรจตามเวลา ท ากจกรรมมากกวาเรยน ไมมการวางแผนลวงหนา ขาดระบบระเบยบในการท างาน 4) ไมรวธเรยนหรอรแตไมท า ไมอานหนงสอตามทอาจารยสง อานชา ประยกตทฤษฎไมเปน ประมาทวชามากเกนไป ไมเขาเรยนสม าเสมอ จดไมทน, บนทกค าบรรยายไมไดด จบประเดนไมได ไมรวธการเรยนอยางมประสทธภาพ 5) ปญหาสวนตว อารมณ สงคม ตกใจกลวสอบ กนแตเศรา ฟงบรรยายไมรเรองขาดความเชอมน แปลกกลม เขากบเพอนไมได มอคตตออาจารย สมาธไมด
200
6.6.2 สรางวฒนธรรมในการเรยนส าหรบตนเอง
เรยนใหดตองมวฒนธรรมในการเรยน วฒนธรรมหมายถง ระเบยบแบบแผนอนดงาม ทเมอมหรอด าเนนตามระเบยบแบบแผนนแลวยอมสรางความเจรญงอกงามใหเกดขนแกชวต เมอพดถงวฒนธรรมในการเรยน หมายถง ระบบระเบยบการจดการเรยนหรอการสรางไลฟสไตลในการเรยนทด ซงจะสรางใหนกศกษาเปนคนเกง จากทเรยนไมด ถารจกสรางวฒนธรรมในการเรยน กจะชวยปรบปรงผลการเรยน พฒนาขดความรความสามารถของนกศกษาไดเปนอยางด วฒนธรรมการเรยนทนกศกษาควรสรางขนใหเปนกจวตรในชวตบางประการม ดงน 1) การทบทวนและเตรยมการ หมายถง การหมนตรวจสอบตนเองวาหลงจากเรยนจบในแตละวน ไดมความรเพมขนอยางไรบาง ไดท าหนาทในการศกษาหาความรมากนอยเพยงใด เตมประสทธภาพหรอไม ตงใจเรยนหรอไม มความเขาใจในรายวชาตาง ๆ มากนอยเพยงใด เปนการทบทวนการท าหนาทของตนเองในฐานะผเรยน และทบทวนบทเรยนทเรยนผานมาเพอหาขอบกพรองและหาวธแกไขปรบปรง พฒนาการเรยนใหดขน นอกจากการทบทวนสงทไดเรยนมาแลว จะตองมการเตรยมการลวงหนาส าหรบการเรยนในครงตอไปดวย วาเนอหาทจะเรยนตอจากทไดเรยนผานมาแลวมอะไรบาง 2) เขาเรยนตรงเวลา การเขาเรยนสายเปนนสยทบนทอนประสทธภาพในการเรยน การไปเรยนทดจะตองเผอเวลาไวส าหรบเตรยมตวเตรยมใจใหพรอมเตมท หลายครงทการไปเรยนสายหรอเขาเรยนในวชาตาง ๆ สายท าใหพลาดความรบางอยาง หรอบางชวงบางตอนของการบรรยายทอยนอกเหนอต าราเรยนซงอาจมการออกสอบ หากมการใหคะแนนจตพสยหรอท ากจกรรมกลมกจะถกตดคะแนนไดซงเปนการสรางความเดอดรอนแกสวนรวมดวย 3) การขาดเรยนใหนอย ถาไมจ าเปนจรงๆไมควรขาดเรยน เพราะจะท าใหตามบทเรยนไมทน กลบมาเรยนอกทกตอไมตด การขาดเรยนบอย ๆ จะท าใหตดนสยเกยจครานไมอยากเรยนเพราะตดสบาย นอกจากนการขาดเรยนบอย ๆ จะท าใหเสยคะแนนกจกรรม คะแนนจตพสยไปดวย หากมความจ าเปนตองหยดเรยนจรงๆ ใหโทรปรกษาอาจารยผสอนและเขยนใบลา 4) ใหความส าคญกบหนงสอเรยน การท าความรจกคนเคยกบหนงสอเรยนทกวชา หยบจบอยางใหความเคารพ เพราะหนงสอเรยนเปนแหลงเกบความร เปนเครองมอในการถายทอดความรทเปรยบเสมอนอาจารยทานหนงทพรอมจะถายทอดวชาความรใหทกครงทเปดหนงสอเรยน หนงสอเรยนเปนสงส าคญส าหรบนกศกษาเพราะขอสอบสวนใหญจะมาจากหนงสอเรยนเปนส าคญ 5) จดตารางเรยนทกวน การจดตารางเรยนเปนการเตรยมความพรอมท าใหตระหนกวาในวนพรงนจะมการเรยนการสอนเนอวชาอะไรบาง มการบานหรองานทตองท าอะไรบาง การจด
201
ตารางเรยนในแตละวนโดยเฉพาะอยางยงการจดตารางเวลาวาตองอานหนงสอวชาใด ตองท างานวชาใดใหแลวเสรจนบเปนการเตรยมความพรอมในการเรยนทดมาก
6.6.3 การปฏบตตามหลกหวใจนกปราชญ ส จ ป ล เพอพฒนาปญญา
มคาถาเรยนดอยบทหนงซงเปนหวใจของผทจะเปนปราชญ อนหมายถง ผมปญญารอบร คาถาบทนนวา “ ส จ ป ล วนมตโต กถง โส ปณฑโต ภเว” แปลวา ผปราศจากส จ ป ล จะเปนบณฑตไดอยางไร ส จ ปและล ค าทง 4 ค านเปนทกษะการเรยนร 4 อยางทจะท าใหประสบความส าเรจในการเรยน คนทอยากเรยนเกงจะตองพฒนาตวเองตามแนวทางแหงปราชญนอยางสม าเสมอ (โยธน ลทธประสาชน, 2552, หนา 103 – 113) 1) ส ฟงใหไดศพท ส มาจากค าวา “สตะ” หมายถง ฟงในวนหนง ๆ นกศกษาจะตองอาศยการฟงเปนวธหลกในการเรยน นกศกษาไปมหาวทยาลยกเพอเขาฟงอาจารยสอนหรอบรรยายในหองเรยน การฟงแตกตางจากการไดยน เพราะไดยน คอ ลกษณะทเสยงผานมากระทบหเทานน ตอเมอนกศกษาใสใจทจะรบรขอความจากเสยงทนกศกษาไดยนวาคนทพดตองการสอสารเรองใดจงจะถอวาเปนการฟง การฟงทดส าหรบในการเรยนจงยอมเกดจากการต งใจฟงอาจารยสอน อยาวอกแวกหนไปคยกบเพอนหรอสนใจสงอน การฟงบรรยายในหองเรยนใหนกศกษาปฏบตดงน (1) เลอกนงหนา ๆ หองจะไดยนเสยงอาจารยชด ๆ (2) อยาฟงอยางอนไปดวยนอกจากการสอน (3) หาวธแกงวง และ(4) ใหอาจารยพดซ าถาฟงไมทน 2) จ คดใหไดความ จ มาจากค าวา “จนตะ” หมายถง คด ปญญาจะเกดไดยอมเกดจากการทนกศกษารจกคด เวลาทเรยนไมใชแตนกศกษาจะนงฟงอาจารยสอนไปเรอยเปอยแตเพยงอยางเดยว นกศกษาจะตองคดตามในสงทฟงไปดวยนกศกษาจงจะรและเขาใจสงทไดฟงอยางแจมแจง ไมใชฟงเรองหนงแตไปคดอกเรองหนง ดวยเหตทการคดจะน าไปสการหาเหตผลและค าตอบเพอใหความรนนแผกวางออกไป กระบวนการคดเปนวธทส าคญในการเรยนใหประสบความส าเรจ คนทจะเรยนเกงจงตองหมนฝกการคดอยางสม าเสมอ 3) ป ถามใหไดเรอง ป มาจากค าวา “ปจฉา” หมายถง ถาม วธการเรยนทส าคญซงจะท าใหนกศกษาไดความรในสงทยงไมร คอการถาม เพราะฟงและคดเอาเองแคนน ยงไมพอทจะท าใหมความรอบรได จ าเปนจะตองใชการถามเพอท าใหการเรยนของนกศกษามประสทธภาพมากยงขน บางสงอาจารยอาจไมไดสอนในรายละเอยดมากพอ จ าเปนทนกศกษาจะตองถามเพอใหอาจารยไดขยายรายละเอยดหรอเพมเตมความรใหมากขน การถามในทนหมายรวมถงการหดตงค าถามในสงทตนสงสยไมเขาใจเพอจะน าไปสการคนควาดวยวธการตาง ๆ เพอตอบขอสงสยทไมเขาใจนน มผลท าใหไดรบความรตางๆตามมาอกมากมาย แนวปฏบตเพอฝกกาตงค าถาม (1) เปนคนขสงสยหมนตงค าถาม (2) ไมปลอยใหความสงสยผานเลยไป (3) หาค าตอบทนท และ(4)ตรวจสอบค าตอบ
202
4) ล เขยนใหไดสาระ ลมาจากค าวา “ลขต” หมายถง เขยน เปนวธทจะบนทกสาระความรทนกศกษาไดจากการศกษา มประโยชนเพอใชอานทบทวนความร ความเขาใจ ใชในการเตรยมตวสอบ โดยเฉพาะในระดบมหาวทยาลย การเขยนจะเขามามบทบาทส าคญมาก เนองจากนกศกษาตองจดเลคเชอรจากการฟงบรรยายของอาจารยผสอนเอง มากกวาจะมต าราหรอเอกสารแจกให การจดยงเปนวธชวยจ าความรอนหนง การเรยนใหเกง นกศกษาตองไมเกยจครานทจะจด แนวปฏบตเพอฝกการจด (1) จดแตใจความส าคญอยาจดทกค าทพด (2) ก าหนดตวยอเองใชจดเพอประหยดเวลา (3) เขยนใหอานงาย และ(4) เนนขอความส าคญ
6.6.4 การปฏบตตวในชนเรยนเพอความส าเรจในการเรยน
ดกลาสส และอล แจนสเสน (2540, หนา 27-52) ไดแนะน าวธเรยนในชนเรยนใหประสบความส าเรจดวย กฎ 80/20 ไวดงน กฎ 80/20 หมายถง 80 เปอรเซนของผลการเรยนดมาจากการท ากจกรรมสวนส าคญ 20 เปอรเซนใหเตมเปยม นนหมายความวาในการศกษานนนกศกษาจะตองเลอกเนนการท ากจกรรมการเรยนทส าคญและจรงเพยง 20 เปอรเซนเทานนนกศกษากจะประสบความส าเรจไดกจกรรมการเรยนทส าคญและท าใหไดผลดยงในการเรยนคอ 1) เขาเรยนสม าเสมอ การเขาชนเรยนเปนจดเรมตนทส าคญของการศกษาเพราะเนอหาทเรยนในชนเรยนเกยวของกบสงทอาจารยตองการใหนกศกษาร การเขาเรยนเปนโอกาสทจะไดสมผสกบเนอหาโดยตรงถง 30 เปอรเซนหรอมากกวานน การท าอะไรซ าแลวซ าอกเปนสงส าคญตอการเรยนร การเขาเรยนกเปนวธการทดทสดทจะรบรองไดอยางตรง ๆ วา คณไดเรยนบทเรยนทอาจารยมงหวงใหนกศกษารแน ๆ แลวยงจะชวยใหรอกวาอาจารยจะเอาอะไรมาออกขอสอบหรอการท าการบานทจะท าอยางไรถงจะตรงกบใจอาจารย ดงนนการเขาชนเรยนจงเปนกจกรรมทมความส าคญมาก 2) การหาจดประสงคของการเรยนแตละรายวชา ความเขาใจผดอยางใหญหลวงทนกศกษาท าไปกคอการไมรวาในวชาหนง ๆ ทเรยนอยนนตวนกศกษาจะตองเรยนรอะไรบาง และนจงเปนเหตผลส าคญทนกศกษาตองหมนเขาเรยน เพราะในการอานสมดจดคนอนนนจะไมชวยใหรจดมงหมายของการเรยนได ถาไดรจดประสงคของการเรยน นกศกษากจะรวานาจะใหความส าคญกบเนอหาตรงจดใดบางจะชวยไดมากเวลาอานหนงสอหรอเตรยมสอบ จดประสงคการเรยนรนนสวนใหญอาจารยจะบอกในชนเรยนในชวโมงแรก หากอาจารยทานใดไมบอกจดประสงคการเรยนกใหนกศกษา ขอใหอาจารยชถงสงส าคญทอาจารยอยากใหนกศกษาไดรบจากวชาททานสอน 3) การนงฟงบรรยายในชนเรยน การฟงการบรรยายจากอาจารยใหไดรบความรและประสบความส าเรจในการฟงนนนกศกษาจะตองมทกษะการฟงเชงรกคอ การนงโนมตวไปขางหนาและคอบฟงค าพดทกค า สวนหนงของการฟงเชงรก รางกายตองอยในสภาพพรอมรบเหมอนกบจตใจ
203
การทนกศกษานงฟงแบบสบาย ๆ แตใจไมจดจอกมแนวโนมทจะวอกแวกไปหาสงอนได การฟงเชงรกมเคลดลบดงน ร.หมายถงรบรทกขณะ ป. หมายถงประเมนอยตลอดเวลา ร. หมายถงรวมจดสนใจ ส. หมายถงส ารวจไดความ 4) การจดบนทกการฟงบรรยายในชนเรยน ในการเขาชนเรยนเพอการฟงบรรยายใหไดผลนน หากนกศกษาใสใจคดตามค าบรรยายของอาจารย นกศกษากจะสามารถเรยกความทรงจ าเนอหาจากการฟงไดมากถง 8 เทา การเขาฟงบรรยายในชนเรยนจะประสบความส าเรจยงขนหากนกศกษาน าหวใจนกปราชญมาประยกตใช ซงกระบวนการหวใจนกปราชญคอ ส จ ป ล การฟง การคดตาม การถาม และการจดจ า การจดโนตในการฟงบรรยายเปนวธการส าคญทจะน านกศกษาไปสความส าเรจในการเรยน ซงมหลกในการจดการบนยายในชนเรยนดงตารางท 6.2
ตารางท 6.2 แสดงวธการจดบนทกในการฟงบรรยาย
โนต 80/20 (รบร/ประเมน)
ปฏกรยา 80/20
(ส ารวจ)
ค าถาม 80/20
(ส ารวจ)
บทเรยน80/20
(สรป)
5) การเตรยมตวสอบและการท าขอสอบอยางมประสทธภาพ การสอบนนมไวเพอวดประสทธภาพการเรยนของนกศกษา ดงนนวธทดทสดในการเตรยมสอบกคอ พฒนานสยการเรยนอยางเปนระบบ การเตรยมตวใหพรอมส าหรบการสอบนนกคอ การมความเขาใจอยางถองแทและชดเจนในเนอหาวชาทนกศกษาจะสอบ แตอยางไรกตามนกศกษาจะสอบผานไดยากหากนกศกษาไมตงใจเรยนหรอไมสงรายงานและการบานตาง ๆ ก. การเตรยมตวสอบ การเตรยมตวสอบเรมตงแตตอนทนกศกษาเรมเรยนใหม ๆ ในตอนตนเทอม มตารางเวลาส าหรบแตละวชาและคอยเปรยบเทยบการเรยนกบตารางเวลานกศกษาอยเสมอ เพอดวา นกศกษาเรยนทนตามก าหนดหรอไม เตรยมหาต าราทจะตองใชอานประกอบตงแตตนเทอม ไมใชรอใหใกลถงวนสอบแลวจงรบไปหามาอานอยางลวก ๆ ซงจะไมคอยไดประโยชนเทาใดนก นอกจากนนนกศกษาควรสอบถามลวงหนาไวแตเนน ๆ วา เงอนไขการสอบนนมอะไรบาง เชนจะตองสอบในหองสอบกวชาและ/หรอจะตองท ารายงานสงวชาใดบาง รวมทงก าหนดวนเวลาสอบและก าหนดสงรายงาน หากไดรายละเอยดลงลกไปอกวาขอสอบทจะตองตอบในแตละวชานนมกขอ เปนแบบอตนยหรอปรนยแลวยงด โดยปกตแลวอาจารยผสอนบางคนจะชแจงเรองวนเวลาสอบและเงอนไขการสอบ ทงสอบกลางภาคและสอบปลายภายเรยนตงแตตอนเรมเปดเทอมใหม ๆ ทวานกศกษาหลายคนมกปลอยปละละเลยไมสนใจ จงท าใหไมรวาตนเองจะตองเผชญหนากบการสอบแบบใด ยงดไปกวานนอกถานกศกษาจะสอบถามใหแนชดวา การสอบขอเขยนแตละครงนนคะแนน
204
เทาไหร และคะแนนส าหรบรายงานนนมกคะแนน ทงนเพอจะไดใหความส าคญของงานแตละชนอยางเหมาะสม อยางไรกตามอาจารยโดยทว ๆ ไปนนจะแจงใหนกศกษาทราบอยางนอย 6-8 อาทตยกอนทจะสอบ ทงนเพอเปดโอกาสใหนกศกษาเตรยมตวอยางเตมท ข. การท าขอสอบปรนย ขอสอบปรนยเปนขอสอบทมค าตอบมาใหเลอก 4-5 ขอ นกศกษาสามารถเลอกตอบไดและสามารถใชวธการคาดคะเนอยางมหลกการในการท าขอสอบไดซงวธการท าขอสอบแบบปรนยม ดงน (โชคชย ชยธวช, 2546, หนา 44-45) (1) อานค าถามอยางละเอยด จบประเดนของค าถามใหได (2) อานค าตอบทกขอและตดค าตอบทไมเกยวของออกไปใหเลอกเอาไวสดทายเปนค าตอบทถกทสด (3) ค าตอบทใหมาบางครง สามารถหกลางตวเองไดในตว (4) ค าถามในขอตอมาของขอสอบ บางครงเปนตวบอกค าตอบของขอสอบกอน ๆ ได (5) ค าถามของขอสอบทงหมด บางครงจะเปนค าตอบของขอสอบบางขอได และ(6) ค าตอบหรอค าถามบางขอ อาจจะชวยเรยกความจ าและการตดสนใจหรอคดค าตอบใหไดค าตอบทถกตองทสด ค. การท าขอสอบอตนย ขอสอบอตนยหมายถง ขอสอบทนกศกษาตองเขยนอธบายซงขอสอบแบบนจะใชวดความเขาใจ ความสามารถในการคดวเคราะห หรอความรทลกซงในรายวชานน ๆ มค าถามแลวใหเขยนอธบายซงวธการท าขอสอบอตนยมดงน วทยากร เชยงกล (2544, หนา 132) ไดแนะน าวธท าขอสอบอตนยไววาใหดค าสงเพราะค าสงในขอสอบมผลตอการใหคะแนนของอาจารย (1) จงเลอกตอบเพยง 5 ค าถาม (2) ตอบขอ 1 และอก 3 ขอ (3) เลอกค าตอบทถกตองจาก ก ข ค ง (4) ใหตอบทกขอ นกศกษาสามารถเรยนรอะไรบางจากค าสงเหลาน (1) จงเลอกตอบเพยง 5 ค าถาม ค าสงนแสดงใหเหนวาคะแนนจะเฉลยกนไปแตละขอเทาๆกนซงนกศกษาอาจเลอกตอบขอใดขอหนงกได แตถาเผลอไปตอบทงหมด ค าตอบของนกศกษาหลกจาก 5 ขอแรก กจะไมรบการพจารณาใหคะแนนและนกศกษาจะเสยเวลาเปลา (2) ตอบขอ 1 และอก 3 ขอ ค าสงนแสดงวา นกศกษาตองตอบ 4 ขอโดยขอ 1 เปนขอบงคบ ถานกศกษาไมท าตามค าสง เชนไมท าขอ 1 แตไปท าขออนแทน นกศกษากจะไมไดคะแนนในสวนของขอท 1 (3) เลอกค าตอบทถกตองจาก ก ข ค ง ค าสงนบอกใหนกศกษากาเครองหมายในขอทนกศกษาเหนวาถกโดยทนกศกษาไมตองอธบายวาท าไมจงเหนวาถก การอธบายจะไมชวยใหนกศกษาไดคะแนนเพมและท าใหนกศกษาเสยเวลาเปลา และ(4) ใหตอบทกขอ ค าสงนบอกใหนกศกษารวา นกศกษาจะสรปวาทกขอมคะแนนเทากนไมได ผออกขอสอบจะใหคะแนนบางขอมากกวาอบางขอ วธทดทสด คอ นกศกษาตองตอบทกขอ อยาไปเนนทขอใดขอหนงซงนกศกษาคดวารด ชาญชย อาจนสมาจารย (2535, หนา 52) ไดแนะน าศลปะการตอบขอสอบอตนยใหครอบคลมลกษณะ 4 ประการคอ (1) นกศกษาควรจะสามารถเขยนจดส าคญทกจด ไมควรเขยนทกสงทกอยางทนกศกษารลงไปเพราะจะท าใหนกศกษาตอบขอสอบทงหมดไมทน (2) นกศกษาควรมความสามารถในการเขยนไดเรว เพอจะสามารถเขยนไดมากทสดภายในเวลาทก าหนดให (3) นกศกษาควรเขยนใหชดเจน อานงายเพอวาผ
205
ตรวจขอสอบจะไมเกดอารมณเสย และ(4) นกศกษาควรมความสามารถเขยนไดตามทนกศกษาคดและการเรยบเรยงประโยคท าใหผอานสนใจและอยากอาน ปยะนาฎ คารเตอร (2547, หนา 52) ไดแนะน าวธการตความค าถามในขอสอบใหถกตองวา เมอจะท าขอสอบควรจะอานค าถามอยางถถวนรอบคอบเพอใหมนใจวาไดตความถกตองแนนอนแลว ค าบางค าทใชในค าถามควรจะตความหมายใหชดเจน เชน อธบาย หมายถง ใหรายละเอยดเกยวกบหวขอหรอสงใดสงหนง ยกตวอยาง หมายถง ใหขอมลหรอเรองราวเพอแจกแจงใหเหนวา หากท าสงนนแลวผลจะเปนอยางไร ประเมน หมายถง เปรยบเทยบแลวชใหเหนวาสงนนมความหมายหรอมคาอยางไรบาง ตรงขาม หมายถง มองหาสงทตรงขามกบทใหมา เปรยบเทยบ หมายถง มองหาความคลายคลงและแตกตางกน ค าจ ากดความ หมายถง ใหประโยคหรอวลทอธบาย สงใดสงหนงอยางถกตองชดเจน วจารณ หมายถง ใชความเหนของนกศกษาเอง เกยวกบขอเทจจรงตาง ๆ สรป หมายถง ยอขอมลทงหมดใหเหลอแตเรองราวส าคญ ๆ จากทกลาวมาเกยวความส าเรจของชวตดานการศกษานน การทนกศกษาจะประสบความส าเรจในการเรยนจนไดชอวาเปนบณฑตนกศกษาจะตองรหลกในการเรยนอยางเปนระบบเรมตงแต การตงปณธาน การจดแบงเวลา การท าตามหวใจนกศกษา การเขาฟงบรรยาย การจดบนทก การเตรยมตวสอบและการท าขอสอบอยางมประสทธภาพ อยางไรกตาม นกศกษาจะประสบความส าเรจในการเรยนอยางแนนอนหากนกศกษาปฏบตตนตามหลกอทธบาท 4 ซงทพาวด เอมะวรรธนะ (2529, หนา 17-18) ไดแนะน าไววา (1) ฉนทะ หมายถง ความพอใจ รกใคร ในวชาทเราเรยน เมอเราชอบวชาทเรยน เรามกจะท าไดดในวชานน และพอใจเตมททจะทมเทเวลาให (2) วรยะ หมายถง ความพยายามขยนหมนเพยรอยางสม าเสมอและมความอตสาหะวรยะศกษาและท าการบานใหเสรจ (3) จตตะ หมายถง ความเอาใจใสในสงทศกษาอยนบตงแตความเอาใจใสสาระของค าสอนทกครง เขาใจใหไดดตลอดทกชวโมงและความตงใจศกษานอกเวลาเพมเตมอยางเตมท และ(4) วมงสา หมายถง การหมนไตรตรองและทบทวนสงทไดศกษามา พจารณาการกระท าของตนเองทกขนตอน พยายามกระท าใหดทสดเพอจะเดนทางไปสความส าเรจทตงเอาไว นกศกษาทเผลอตวไปเพยง 1-2 เดอนอาจเสยโอกาสทองไปมากซงบางทกเรยกกลบคนไมได ทงนเปนเพราะขาดการทบทวนและพจารณาการกระท าของตนเองอยเสมอนนเอง
6.7 บทสรป
ความส าเรจของชวตหมายถงการบรรลจดมงหมายของชวตทแตละบคคลไดตงไว หรอผลของความมงหวงทสมหวง การทคนเราจะประสบความส าเรจในชวตไดนนสงส าคญคอใจ เพราะสงทงหลายส าเรจไดดวยใจ ความส าเรจดานแรกของชวตคอเรยนส าเรจ คนทเรยนส าเรจเรยกวาบณฑต บณฑตมสองประเภทคอบณฑตทางโลกและบณฑตในทางธรรม บณฑตทแทคอผมคณธรรมน า
206
ความร การทจะเปนบณฑตทสมบรณไดนนจะตองมทงความรและความด การแสวงหาความรและพฒนาปญญาจนเปนผรอบทเรยกวาเปนพหสตนนเปนผทรจกสงสมความรและพฒนาความคดไวมากซงการทจะเปนพหสตไดนนจกตองรจกกระบวนการแสวงหาความรและพฒนาปญญา เมอมปญญาทบรสทธและน าปญญานนไปสรางความดใหมากกจะไดชอวาบณฑตทสมบรณ ในการแสวงหาความรและพฒนาปญญาเพอน าพาไปสความส าเรจของชวตนน ผแสวงหาความรและปญญาจะตองแยกความแตกตางใหไดระหวางความรกบปญญา รแหลงก าเนดหรอบอเกดของความรปญญา รวธการและกกระบวนการพฒนาปญญาและทส าคญตองสรางวฒนธรรมแหงการเรยนเปนของตนเอง
6.8 ค าถามทบทวน
ค าชแจง : ใหนกศกษาตอบค าถามและอธบายใหชดเจนครบทกประเดน
1. อธบายความหมายของค าวา การศกษา บณฑต พหสต ความรและปญญา 2. ความรกบปญญาตางกนอยางไรและ พหสตกบบณฑตตางกนอยางไร 3. เพราะเหตใดความส าเรจทางดานการศกษาจงเปนปจจยตวแรกของความส าเรจในชวต 4. นกศกษาสามารถแสวงหาความรและปญญาไดจากแหลงก าเนดความรปญญาแหลงใดบาง 5. ปจจยแหงความส าเรจในการศกษามอะไรบางและมความสมพนธกนอยางไร 6. หลกการแสวงหาความรและพฒนาปญญาดวยหลกวฒธรรม 4 กบ พหสตเหมอนกนและตางกนอยางไร 7. นกศกษาสามารถน าหลกการพฒนาวธคด 10 วธมาประยกตใชเพอพฒนาความคดและปญญาไดอยางไรบาง 8. นกศกษาสามารถน าเคลดวชาเปลยนคนธรรมดาใหเปนอจฉรยะไปประยกตใชในการเรยนไดอยางไรบาง 9. สรปหลกปฏบตเพอสรางความส าเรจในการศกษา 10. นกศกษาสามารถน าหวใจนกปราชญไปประยกตใชในการเรยนไดอยางไรบาง
207
แบบบนทกผลการเรยนรดวยใจอยางใครครวญกอนเรยนร
ค าชแจง : ใหนกศกษาท าจตใจใหสงบผอนคลายสงเกตจตใจตนเองและบนทกผลการเรยนร
ครงท 1 .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ครงท 2
208
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
ใบงานท 1
ความรและแหลงก าเนดความร
ค าชแจง : ใหใชเวลากลมละ 25 นาท เพออภปรายประเดนตอไปน
1. การศกษาคอการเรยนรมความหมายวาอยางไร
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
2. นกศกษา บณฑตและพหสตมความแตกตางกนอยางไร
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
3. ความรและปญญามความแตกตางกนอยางไร
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
.......
4. สงเคราะหบอเกดความรและปญญาและบอกความแตกตางของแหลงก าเนดของความรและ
ปญญา
209
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
ใบงานท 2
สรปวธคดเพอพฒนาปญญา 10 วธ
ค าชแจง : ใหนกสรปศกษาวธคด 10 วธและสรปความเขาใจเปน Mind Map
210
ใบงานท 3
แบบฝกหดพฒนาวธคด 10 วธเพอพฒนาปญญา
ค าชแจง : ใหนกศกษาแตละกลมท าใบงานฝกหดพฒนาวธคดตามหมายเลขกลมของตน
ดงน
วธคด10 วธ
211
กลมท 1 จงเขยนเหตและผลทเกดขนจากการทคนไทยสวนหนงไดตกเปนทาสยาเสพตตามทศทาง
ขางลางน
(ผล) เหต (ผล) เหต (ผล) เหต
คนไทย
ตกเปนทาสของ
ยาเสพต
จงสรปวาจากการท าโจทยขอน ท าใหเกดความเขาใจเรองของความจรงเกยวกบโลกและชวต
อยางไร มนษยจะท าอยางไรจงจะเกดความเขาใจถกตอง
กลมท 1 จงเขยนแผนภมแสดงองคประกอบของรางกายมนษยมาอยางละเอยด โดยแสดงความคด
อยางชดเจนวาองคประกอบแตละสวนมความสมพนธเกยวของกนอยางไร (โดยเขยนสรป)
จากการท าโจทยขอนท าใหเกดความรความเขาใจเรองของชวตและโลกอยางไร มนษยควรท า
อยางไรจงจะเกดความเขาใจทถกตอง
กลมท 2 จงอานเรองขางลางนแลวตอบค าถาม
มเรองเลากนวาสมเดจพระสงฆราชองคหนงเปนทเคารพนบถอของพอคาชาวจนเปนอยาง
มาก พวกพอคาชาวจนไดน าแจกนกงใสอยางดมากมาถวาย ทานกใหเกบไวในตกระจก ทก ๆ เชา วน
อาทตยหนงขณะทสมเดจพระสงฆราชก าลงรบสงสนทนาอยกบพอคาทมาเฝาอยนน ทานกไดยนเสยง
แจกนแตกในเวลาเดยวกนนนสามเณรกคลานตวมเตยมเขามาแลวกทลวา
“ทานพอขอรบเกลากระผมท ามนแตกเสยแลว”
“ดแลว หมดหวงไป” เปนรบสงของสมเดจพระสงฆราช
ค าถาม : ทานคดวาสมเดจพระสงฆราชทรงมด าร (ความคด) อยางไรในเรองน ทานเหนดวย
กบทาทของสมเดจพระสงฆราชหรอไม ความคดและทาทดงกลาวมประโยชนตอการด าเนนชวต
อยางไร
212
กลมท 2 จงอานขอความขางลางนแลวตอบค าถาม
ขอมลของกระทรวงสาธารณสขแจงวา คนภาคอสานมพยาธใบไมดบมากทสด นพ. ชนะ พชต
พยาธสลาย เปนสาธารณสขจงหวด พยายามหาวธแกปญหาดงกลาวภายในของเขตความรบผดชอบของตน
ถาทานเปน นพ.ชนะฯ จะก าหนดวธการแกไขปญหาอยางไร โดยด าเนนยทธวธตามล าดบดงน
1. ทกข : ชาวบานปวยเปนโรคใบไมในตบ
2. สมทย :
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
3. นโรธ :
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
4. มรรค :
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
5. กระบวนการคดโดยวธการนมประโยชนตอการด าเนนชวตของมนษยอยางไร
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
กลมท 3 จงวเคราะหความสมพนธระหวางหลกการและจดมงหมายของโครงการตอไปน
วามความสอดคลองกนมากนอยเพยงใด ถาขาดความสมบรณ ควรก าหนดหลกการและ
จดมงหมายอยางไร จงบงเกดผล
213
1. โครงการ 30 บาท รกษาทกโรค
2. โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง
3. โครงการประกนราคาขาว
ความคดแบบนมประโยชนตอการด าเนนชวตอยางไร
กลมท 3 การจดตงนคมอตสาหกรรมมประโยชนและมโทษอยางไรบาง ทางออกทดของประเทศไทย
ในเรองนคออะไร ควรท าอยางไร
วธคดแบบนมหลกการวาอยางไร มประโยชนส าหรบการด าเนนชวตอยางไร
กลมท 4 ในการเลอกรบประทานอาหาร หรอการพจารณาซอสงของเครองใช ทานมเกณฑในการ
พจารณาเลอกอยางไร
กลมท 4 จงเขยนค าอธบายความหรอยกตวอยางประกอบขอความขางลางน
1. ความจนเปนสขอยางยง
2. ถานายกรฐมนตรของไทยเปนสตรกจะมสงทดเกดขนมากมาย
3. คนอวนมประโยชนหรอมคณคามาก
กลมท 5 การเจรญสตหรอการฝกวปสสนากรรมฐาน มหลกการส าคญคออะไร ท าไมจงมการเจรญ
สตหรอการฝกวปสสนากรรมฐาน สามารถน ามาใชในชวตจรงไดอยางไร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
214
กลมท 6 จงเตมรายละเอยดของแผนภมขางลางซงเปนรายละเอยดเกยวกบปญหาอาชญากรรมท
เกดขนในประเทศไทย
จงเตมขอความใหสมบรณ
กระบวนการคดแบบนมประโยชนส าหรบการด าเนนชวตและการแกปญหาทางสงคมอยางไร
บาง
สอมวลชน
สภาพแวดลอมทางสงคม
กฎหมายออนแอ
ครอบครว
สาเหตปญหาอาชญากรรม
ของประเทศไทย
215
ใบงานท 4
การวเคราะหปญหาการเรยนและจดท าตารางอานหนงสอเตรยมสอบปลายภาค
ค าชแจง : ใหนกศกษาท าใบงานในประเดนตอไปน
1. วเคราะหปญหาการเรยนของตนเอง
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...... จดท าตารางเวลาเตรยมตวอานหนงสอสอบปลายภาคดงตวอยาง ซงนกศกษาตองคด
สรางตารางใหเหมาะสมกบตนเอง
วน/เวลา อา. จ. อ. พ. พฤ. ศ. ส. หมาย
เหต
5.00-
6.00
วชา..... วชา..... วชา... วชา... วชา... วชา... วชา....
9.00-
10.00
19.00-
20.00
วชา..... วชา..... วชา..... วชา..... วชา..... วชา...... วชา.....
20.00-
22.00
วชา..... วชา..... วชา...... วชา..... วชา...... วชา.... วชา.....
216
ใบงานการฝกทกษะชวตท 1
แบบส ารวจพฤตกรรมทแสดงถงการแสวงหาความร
ค าชแจง : ใหนกศกษาส ารวจตนเองวา พฤตกรรมทนกศกษาท าตอไปน มความถ
อยระดบใด
พฤตกรรมทแสดงถงการแสวงหาความร
(มงพฒนาตนเองอยเสมอ)
ระดบความถของพฤตกรรม
3 2 1 0
1. ซกถามอาจารยเมอเรยนไมเขาใจ
2. ตอบค าถามครในหองเรยน
3. แสดงความคดเหนในการอภปรายกลม
4. ท าการบานทไดรบมอบหมายใหเสรจกอนเวลาทก าหนด
5. หาความรเพมเตมทหองสมด
6 ฝกหดหรอใชคอมพวเตอร หรออนเตอรเนต
7. อานหนงสอพมพ วารสาร นตยสาร เรองทมสาระความร
8. ดรายการโทรทศนทมสาระใหความรเพมเตม
9. ทศนศกษาสถานทส าคญ (เชน พพธภณฑ โบราณสถาน หรอสถานท
ส าคญในทองถนหรอตางจงหวด)
10 สนทนาแลกเปลยนความคดเหนกบผมความร
217
0 หมายถง ไมเคยท า 1 หมายถง ท านาน ๆ ครง 2 หมายถง ท าบาง แตไมสม าเสมอ 3 หมายถง
ท าเปนประจ า
สรป พฤตกรรมทแสดงถงการแสวงหาความรทอยระดบ 3
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
ขอคดหรอประสบการณทไดรบจากกจกรรมน
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
218
ใบงานแบบฝกทกษะชวตท 2
การพฒนาทกษะการเรยน
ค าชแจง : ใหนกศกษากาเครองหมายถก (√) หนาขอทตรงกบสงทไดปฏบตจรง รายการพฤตกรรมทปฏบต ใช ไมใช
1. กอนการอานเรองใด ๆ จะมการส ารวจภาพรวมของหนงสอ เชน
ค าน า สารบญ บทสรป หวเรอง ทกครง
2. การอานแตละครงจะอานเนอหาทเปนหวใจของเรอง เนอหาท
ส าคญทกครง
3. การอานหนงสอมการก าหนดวตถประสงคของการอานเรองนน ๆ
ไวกอนทกครง
4. เมออานหนงสอจบแตละเรอง แตละบทจะพยายามระลกถงสงท
อานจบไปแลวใหเขาใจ
5. การอานหนงสอแตละครงชวยใหมความรเพมมากขน
6. มการทบทวนความเขาใจในเรองทอานทกครง
7. ในการฟงแตละครง จะมการเตรยมตวใหพรอมทจะฟง
8. ก าหนดจดมงหมายในการฟง
9. มความสนใจในสงทฟง
10. มการจดบนทกทกครง
11. มการท าความเขาใจในบทเรยน
11.1 สรปกฏเกณฑจากขอมล
11.2 การแจกแจงรายการ
11.3 การเรยงล าดบเวลา
11.4 การจดล าดบความส าคญ
11.5 การเปรยบเทยบสงทเหมอน-ตาง
11.6 การแสดงเหตผล
219
รายการพฤตกรรมทปฏบต ใช ไมใช
12. วธการทท าใหนกเรยนจ าไดดทสด
12.1 การฝกซ า
12.2 การทบทวน
12.3 การจดระเบยบโดยการจบกลม
12.4 การจดระเบยบโดยการจดหมวดหม
12.5 การจบหลก
12.6 การสรางรหส
13. มการใชเทคนคใดบางในการท ารายงาน
13.1 การเตรยม / วางแผนการท างาน
13.2 การวางโครงเรอง
13.3 การคนควาขอมลจากแหลงตาง ๆ
13.4 การเขยน / การพมพเนอหา-สรป
14. มการใชเทคนคใดบางในการเตรยมการสอบ
14.1 จดเตรยมตารางทบทวน
14.2 ก าหนดประเดนการทบทวน
14.3 ท าบนทกสรปยอย
14.4 ทกขอทกลาวมา
ขอคดหรอประสบการณทไดรบจากกจกรรมน....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
