เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

219

บทท 6

ฐานขอมลและระบบสารสนเทศ ผชวยศาสตราจารย ดร.กลยณฏฐ กหลาบเพชรทอง

ฐานขอมลและระบบสารสนเทศ ตอนท 6.1 ฐานขอมล

เรองท 6.1.1 แนวคดและความหมาย

เรองท 6.1.2 แหลงทมาของขอมลและสารสนเทศ

เรองท 6.1.3 คณสมบตของขอมล

เรองท 6.1.4 โครงสรางของขอมล

เรองท 6.1.5 ววฒนาการของระบบฐานขอมล

เรองท 6.1.6 ระบบการจดการฐานขอมล

เรองท 6.1.7 ประเภทของระบบฐานขอมล

เรองท 6.1.8 ประเภทของฐานขอมล

เรองท 6.1.9 การน าฐานขอมลมาประยกตใช

เรองท 6.1.10 การศกษาถงผลกระทบของการใชระบบฐานขอมลในการบรหาร

และการตดสนใจ

เรองท 6.1.11 ความส าคญของระบบขอมลตอการบรหารและการตดสนใจ

ตอนท 6.2 ระบบสารสนเทศ

เรองท 6.2.1 สารสนเทศ

เรองท 6.2.2 กระบวนการจดการสารสนเทศ

เรองท 6.2.3 ระบบสารสนเทศ

เรองท 6.2.4 องคประกอบของระบบสารสนเทศ

เรองท 6.2.5 ววฒนาการของระบบสารสนเทศ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

220

เรองท 6.2.6 ประเภทของระบบสารสนเทศ

เรองท 6.2.7 การพฒนาระบบสารสนเทศ

เรองท 6.2.8 ระบบสารสนเทศเพอการจดการ

เรองท 6.2.9 การประยกตใชระบบสารสนเทศทางธรกจ

เรองท 6.2.10 ประโยชนของระบบสารสนเทศ

แนวคด 1. ขอมล เปนทรพยากรทส าคญอยางหนงขององคกรทตองไดรบการจดการ เพอให

ไดขอมลทมคณภาพในการปฏบตงาน

2. โครงสรางขอมล หมายถงการจดล าดบขอมลจากหนวยเลกทสดไปจนถงหนวย

ใหญทสด ไดแก บต

3. ไบต เขตขอมล ระเบยนขอมล แฟมขอมล และฐานขอมล

4. การจดการขอมล หมายถงการจดเตรยมขอมลเพอใชส าหรบพฒนาระบบ

สารสนเทศ ซงเกยวของกบแหลงทมาของขอมล

5. การใชขอมลน าเขาเพอการประมวลผล การตรวจทาน โดยตองเขาใจถง

โครงสรางขอมล

6. แนวคดระบบการจดการสารสนเทศ ครอบคลมการจดการเกยวกบ ระบบ

สารสนเทศ ประเดนดานการพฒนาระบบ การจดการระบบสารสนเทศ และการจดการระบบ

สารสนเทศในองคกร

วตถประสงค เมอศกษาเนอหาในบทนแลว เพอใหผ เรยนสามารถ

1. อธบายการใชงานทวๆไปของระบบฐานขอมลได

2. วเคราะหขอแตกตางของแตละประเภทฐานขอมลได

3. เขาใจถงความหมายของระบบฐานขอมลและระบบการจดการฐานขอมลได

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

221

4. อธบายประวตของการพฒนาระบบการจดการฐานขอมลได

5. สามารถบอกความหมาย บทบาท ความส าคญ ผลกระทบ ลกษณะส าคญของ

ขอมล สารสนเทศได

6. สามารถบอกองคประกอบของระบบเทคโนโลยสารสนเทศได

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

222

บทน า

ปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศและระบบสารสนเทศไดเขามามบทบาทในการด าเนนงาน

ของหนวยงานและองคกรตางๆ ทงภาครฐและเอกชนมากขน และหนวยงานเหลานนตางก

ปรบเปลยนการท างานจากระบบเดมทเปนการใชมนษยในการท างานและจดเกบขอมลดวย

เอกสารกระดาษในแฟมเอกสารเปนหลก กหนมาใชระบบคอมพวเตอรกนมากขน และท าการ

จดเกบขอมลในไฟลขอมลหลายๆ ไฟลทรวมกนอยภายใตฐานขอมล (Database)

ดงนนขอมลตางๆ ทจะน าไปท าระบบสารสนเทศจะตองจดเกบขอมลในรปแบบทถกตอง และม

ความนาเชอถอ

ฐานขอมลเปนองคประกอบทส าคญสวนหนงของงานดานตางๆ โดยเฉพาะระบบงานทมการ

ประมวลผลโดยการใชคอมพวเตอร ซงโดยทวไปการด าเนนงานตางๆ ในแตละวนลวนม

ความสมพนธกบระบบฐานขอมลทงสน เชน การซอสนคาทหางสรรพสนคา หรอรานสะดวกซอ จะ

มการเรยกใชฐานขอมล โดยมการตรวจสอบรายการสนคาทอานผานทาง เครองอาน Bar Code

ในแตละรายการทมการซอสนคา โปรแกรมประยกตฐานขอมล (database application program)

จะท าการตรวจสอบการอานของเครองอาน Bar Code และคนหาราคาของแตละรายการสนคา

จากฐานขอมล จากนนโปรแกรมจะด าเนนงานตามทก าหนด ไดแก คดราคารายการขายสนคา ตด

ยอดรายการสนคาทขายจากขอมลสนคา หรอ การตดตอกบธนาคารทเกยวของกบการท ารายการ

ขอมลตางๆ เชนการท ารายการขอมลทเกยวของกบสมดเงนฝาก ไดแก การฝาก การถอนเงน การ

ตรวจสอบยอดเงน เปนตน

ดงนนจะเหนไดวาฐานขอมลไดเขามามความเกยวของกบการด าเนนชวตในปจจบนแทบ

ทงสน และนอกจากนนฐานขอมลยงมบทบาททส าคญอยางสงในการประกอบการดานธรกจ

เนองจากผใชสามารถน าขอมลทจดเกบภายในฐานขอมล มาใชประโยชนในการตดสนใจ และการ

วางแผน ในการด าเนนกจการของธรกจ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

223

ตอนท 6.1 ฐานขอมล ในสวนนอธบายถงระบบและววฒนาการของของฐานขอมล ซงกอนทจะท าการศกษาถง

ระบบฐานขอมลควรมความเขาใจในความหมายและแนวคดทเกยวของกบขอมลและฐานขอมล

โดยมรายละเอยด ดงน

เรองท 6.1.1 แนวคดและความหมาย

6.1.1.1 ขอมล (data)

เปนองคประกอบทส าคญตอการด าเนนงานขององคกรและหนวยงาน

ตางๆ และในปจจบน ขอมลเปนทรพยากรทส าคญขององคกรทจะตองมการดแลและการจดการให

มประสทธภาพ

ขอมล (Raw Data) คอ ขอเทจจรง หรอสงทถอหรอยอมรบวาเปน

ขอเทจจรง ส าหรบใชเปนหลกอนมานหาความจรงหรอการค านวณ

ขอมลเกดจากองคกรท าการรวบรวมและจดเกบขอมลจากทงภายใน

และภายนอกองคกร ทยงไมผานกระบวนการประมวลผลขอมล (Data Processing) หรอการแปร

รปขอมล ใหขอมลนนอยในรปแบบทเกดประโยชนตอผใชงาน เชน ขอมลนกศกษา ขอมลลกคา

ขอมลรายการขายของบรษทคแขง ขอมลจากรปภาพและขอความตาง ๆทปรากฏในเวบไซต เปนตน

6.1.1.2 สารสนเทศ

สารสนเทศ (Information) คอ ขอมลทผานขบวนการประมวลผล

โดยแสดงในรปแบบทเหมาะสมตอความเขาใจ และความตองการของผใชสารสนเทศเกดจากการ

น าขอมลหรอขอเทจจรงทไดมาประมวลผล เชน น าขอมลการขายสนคามาสรปเปนยอดการขาย

สนคาในแตละไตรมาสขององคกร ทผบรหารจะใชสารสนเทศชวยในการประกอบการตดสนใจและ

การบรหารงานภายในองคกร จากภาพท 1 เปนการแสดงรายการขอมลการลงทะเบยนในรายวชา

CSC 2103 และภาพท 2 เปนการแสดงสารสนเทศทไดจากการสรปรายการของนกศกษาทงหมด

จากการลงทะเบยน โดยแบงตามสดสวนของนกศกษาในแตละสาขา ทลงทะเบยนในรายวชา

CSC 2103 ในภาคเรยนท 1.2558 ซงเปนตวอยางแสดงความแตกตางระหวางขอมล และ

สารสนเทศ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

224

ภาพท 6.1 ตวอยางขอมล

ภาพท 6.2 ตวอยางสารสนเทศ

นอกจากขอมลและสารสนเทศแลว ยงมความรและปญญาทเกยวของกบขอมล

สารสนเทศ และเทคโนโลยในปจจบนดวย โดยความร และปญญา นนยงสามารถน ามาใช

ประโยชนอยางมากมาย ไมวาจะเปนการน ามาใชงานดานธรกจ การบรหาร และกจการอนๆ ดวย

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

225

6.1.1.3 ความร

อเดโอะ ยามาซาก (Hideo Yamazaki) จากสถาบนวจยโนมระ ประเทศ

ญป น ไดใหค าจ ากดความของค าวา “ความร” วา ความร (knowledge) คอ สารสนเทศทผาน

กระบวนการการคด วเคราะห เปรยบเทยบ และเชอมโยงกบขอมลและสารสนเทศอน จนเกดเปน

ความเขาใจและสามารถน าไปใชประโยชนไดโดยไมจ ากดชวงเวลา

ดงนนความรจงเปนทรพยสนทมคายงขององคกร และเปนสงทชวยให

องคกรสามารถพฒนาสมรรถนะทางการแขงขน และยงชวยในการสรางสรรคนวตกรรม และ

ผลตภณฑใหมๆ ไดอกดวย

ภาพท 6.3 แผนภมปรามดความร

ทมา : “Professional Knowledge Management” โดย Hideo Yamazaki (1999)

และอเดโอะ ยามาซาก ยง ท าการคนควาวจยเกยวกบลกษณะของ

ความร ซงพบวาความรมลกษณะคลายปรามด ดงภาพท 6.3 ทขอมล สารสนเทศ ความร และ

ปญญามความสมพนธเกยวของกน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

226

6.1.1.4 ปญญา

ปญญา (Wisdom) คอ ความรทอยในตวคน ความรอบรทเกดจากการ

เรยน การคด ปญญา เพอน ามาประยกตใชความรเพอแกปญหาหรอพฒนาการท างาน

จากภาพ 6.3 ปรามดขอมลจะถกรวบรวมจดเกบเปนขอมลพนฐานกอน แลวน าไปประมวลผลตาม

ชนดและประเภทของขอมล จากนนท าการวเคราะหขอมลตามวตถประสงคทตองการโดยผลลพธ

ทไดจากการวเคราะหเปนสารสนเทศทสามารถน าไปใชประโยชน และเมอน าขอมลและสารสนเทศ

ทรวบรวม น ามาประมวลผล และวเคราะห ขอมลโดยอาศยประสบการณหรอความรอบรท

เกยวของน ามาสงเคราะหออกมาเปนความร ทสามารถน าไปใชในการสรปและตดสนใจใน

สถานการณตางๆ โดยไมจ ากดเวลาได และในสวนของปญญานน เกดจากการเรยนรและ

ประสบการณจากการปฎบต ซงไมใชเพยงแตความจ าเทานน แตเปนการน าความรไปใชในทาง

ปฏบต ไดเรยนร เขาใจอยางลกซง ดงนนปญญาจงเกดจาก "ความเขาใจ" ทชวยให ความร

ท าการ แปลงเปน ปญญา ผานประสบการณ และกระบวนการ วเคราะห ซง ปญญาชวยใหมนษย

สามารถตดสนทเหมาะสม และถกตอง และยงชวยในการสงเคราะหองคความรใหมไดอกดวย

6.1.1.5 ฐานขอมล

เมอน าระบบคอมพวเตอรเขามาใชเปนเครองมอในการจดเกบขอมล การ

ประมวลผลขอมล เพอใหทนตอความตองการใชขอมลใหทนตอเหตการณ ฐานขอมลจงเขามาม

บทบาทส าคญเปนอยางมาก ทน ามาใชในการจดเกบรวบรวมขอมลเขาไวดวยกนอยางมระบบ

และขอมลทประกอบกนเปนฐานขอมลนนตองตรงตามวตถประสงคการใชงานขององคกรนนๆ

ดวย

ฐานขอมล (Database) หมายถง ชดของขอมลทมความสมพนธกน และ

ถกน ามาจดเกบไวในทเดยวกน เพอใหผใชสามารถใชขอมลเหลานนรวมกนอยางรวดเรวและม

ประสทธภาพแบบโดยปกตแลวขอมลทจดเกบอยภายใตฐานขอมลนน จะมแบบชนดขอมล (Data

Type) ทแตกตางกนไป ซงสามารถจ าแนกไดเปน 5 แบบ ดงน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

227

แบบท 1 ขอมลชนดทเปนขอความ (Text Data) คอ ขอมลทประกอบดวย

อกขระตางๆ ทน ามารวมกนเปนตวอกษร มความหมายในตวเอง เชน ชอนกศกษา และทอย เปน

ตน

แบ บ ท 2 ข อ ม ล ชน ด ท เป น รป แบ บ (Formatted Data) ค อ ข อม ล ท

ประกอบดวยอกขระตางๆ อาจเปนตวอกษร หรอตวเลขในรปแบบทชดเจน อาจอยในรปแบบของ

รหสตางๆ ทมกถกน ามาแปลความหมาย เชน ขอมลรหสนกศกษา (58122201012) ดงภาพท 4

อธบายขอมลรหสนกศกษา เปนตน

ภาพท 6.4 ตวอยางขอมลชนดทเปนรปแบบ

แบบท 3 ขอมลชนดทเปนภาพลกษณ (Images Data) คอ เปนขอมลท

เปนภาพทใชแทนขอมล ซงอาจเปนภาพทถกสรางขนจากขอมล และสรางแบบรปภาพหรอ

ภาพวาด ทถกสรางดวยดวยโปรแกรมกราฟกหรอถายภาพจากกลองดจทล หรอภาพจากวดทศน

แบบท 4 ขอมลทเปนเสยง (Sound Data) คอ ขอมลทจดเกบในแบบของเสยง ทลกษณะของการ

จดเกบกเหมอนกบการจดเกบขอมลแบบภาพ โดยคอมพวเตอรจะท าการแปลงเสยงทตองการ

จดเกบใหอยในรปแบบทคอมพวเตอรสามารถน าไปเกบได

แบบท 5 ขอมลแบบภาพและเสยง (video) คอ ขอมลทเปนเสยงและรปภาพทถกจดเกบไวดวยกน

เปนการผสานรปภาพและเสยงเขาดวยกน โดยในการจดเกบคอมพวเตอรจะท าการแปลงเสยงและ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

228

รปภาพเชนเดยวกบขอมลแบบเสยงและขอมลแบบภาพและจะน ามารวมเกบไวในแฟมขอมล

เดยวกน

เรองท 6.1.2 แหลงทมาของขอมลและสารสนเทศ

ขอมลและสารสนเทศเปนทรพยากรทจ าเปนและส าคญตอองคกรทสามารถ

หาไดจากแหลงทมาของขอมลและสารสนเทศทหลากหลาย โดยในสวนนอธบายถงแหลงทมาของ

ขอมลและสารสนเทศ ซงสามารถแบงตามการจ าแนกแหลงทมา ออกเปน 3 แหลง ดงน

6.1.2.1 แห ลงปฐมภ ม (Primary Source) หมายถ ง ขอมลห รอ

สารสนเทศทไดหรอรวบรวมไดมากจากแหลงขอมลหรอสารสนเทศโดยตรง ซงเปนขอมลหรอ

สารสนเทศงานวจยเชงวชาการ ทมการเผยแพรผลการศกษางานวจย ทมขอมลเหตผลทเชอถอได

เชน บทความจากหนงสอพมพ การสมภาษณ วารสารงานประชม เปนตน

6.1.2.2 แหลงทตยภม (Secondary Source) หมายถง ขอมลหรอ

สารสนเทศทไดหรอรวบรวม และท าการเรยบเรยงขนใหมจากสารสนเทศทมาจากแหลงปฐมภม

เชน บรรณานกรม ทมการรวบรวม จดเรยง แบงหมวดหมขอมลหรอสารสนเทศ บทความ ขอ

วพากษวจารณ หรอ รายงานสรป เปนตน

6.1.2.3 แห ลงตตยภม (Tertiary Source) หมายถ ง ขอมลห รอ

สารสนเทศทรวบรวมขนมาจากการกลน การสกดขอมลหรอสารสนเทศทไดจากการรวบรวมมา

จากแหลงปฐมภมและแหลงทตยภม

เรองท 6.1.3 คณสมบตของขอมล

คณสมบตของขอมล คอ ความสามารถในการน าขอมลมาใชในการ

ด าเนนงานและประกอบการตดสนใจไดจรง เชน สามารถน าขอมลไปประมวลผล โดยในวธการ

ทางสถต เพอน าผลลพธทไดมาใชประกอบในการบรหารหรอการตดสนใจในการด าเนนธรกจของ

องคกร เปนตน โดยสามารถก าหนดคณสมบตของขอมลทด ไดดงน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

229

6.1.3.1 มความถกตอง ขอมลทดนนตองมความถกตอง และเหมาะสม

กบการน าขอมลไปใชงาน เชน การประมาณการก าลงการผลตสนคาในไตรมาสแรกของป ถา

ขอมลทไดคาดเคลอนจากก าลงการสงซอสนคาจรง กจะท าใหองคกรสญเสยผลประโยชนอยาง

มาก เปนตน

6.1.3.2 มความทนสมย ขอมลทดนนนอกเหนอจากความถกตองแมนย า

แลวควรมการปรบปรงใหขอมลนนมความทนสมย หรอ ทนตอเหตการณ ทผ ใชงานสามารถ

เรยกใชขอมลได เพราะหากไมมการปรบปรงขอมลใหทนตอเหตการณแลว ขอมลนนกไมม

ประโยชนทจะใชงานในการด าเนนงานขององคกร เชน ขอมลความตองการสนคารนใหมของ

ผบรโภค เปนตน

6.1.3.3 ตรงตอความตองการ ขอมลสวนใหญทท าการจดเกบนน

บางครงเนอหาของขอมลทจดเกบนนกไมตรงตอความตองการของผ ใชงานโดยตรง ซงหมายถง

การเกบขอมลทมเนอหาของขอมลไมตรงตามความตองการ ดงนนในการจดเกบตองมการก าหนด

อยางชดเจนวาขอมลทจดเกบนนคอขอมลอะไร และ สามารถน าขอมลเหลานนมาใชงานอะไรได

บาง

6.1.3.4 สามารถเรยกคนและมรปแบบตรงตามความตองการ ซง

บางครงขอมลทถกจดเกบภายในหนวยงานนน ยากตอการเรยกคนมาใชงานจรงๆ ได และเมอ

สามารถเรยกขอมลน ามาใชงานไดจรงนนขอมลทได กมรปแบบไมตรงตอความตองการของ

ผใชงาน

เรองท 6.1.4 โครงสรางของขอมล

ในการจดเกบขอมลลงในระบบคอมพวเตอร ขอมลทถกจดเกบภายใน

ฐานขอมล มการแบงระดบโครงสรางขอมลพนฐานจากหนวยขอมลทเลกทสดไปจนถงหนวยขอมล

ทใหญทสดออกเปน 6 ระดบ ดงน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

230

6.1.4.1 ระดบท 1 บต (Bit)

เปนโครงสรางทเลกทสดโดยในแตละบตจะอยในรปของระบบ

เลขฐานสอง คอ 0 และ 1 แทนสองสถานะของเปด – ปด หรอ จรง – เทจ และเมอน ามาประกอบ

รวมกนเปนขอมล ดงแสดงในภาพท 5 โดยการน าบตมาตอเรยงกนเปนโครงสรางขอมลทใหญขน

ซงเรยกวา ไบต(Byte)

ภาพท 6.5 ตวอยางบต

6.1.4.2 ระดบท 2 ไบต (Byte)

เปนโครงสรางทเกดจากการรวมกนของบตหลายๆ บตเรยงตอ

กน เพอเปนรหสในการแทนอกขระ (character) ทตองการใชงาน เนองจากคอมพวเตอรสามารถ

เขาใจไดเพยงเลขในระบบฐานสอง คอ 0 และ 1 เทานน และโดยทวไป หนงไบต มขนาดเทากบ 8

บต ในการแทนรหสทมความหมายขนาดหนงตวอกขระ ของตวอกษร ตวเลข หรอสญลกษณ ดง

แสดงในภาพท 6.6 โดยรหสแทนขอมลทใชกนแพรหลายม 2 ระบบ คอ รหสเอบซดก (EBCDIC)

และรหสแอสก (ASCII) และเมอมการน าหลายๆไบตมาเรยงกน โดยมความหมายอยางใดอยาง

หนง เรยกวา เขตขอมล

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

231

ภาพท 6.6 ตวอยางไบต

6.1.4.3 ระดบท 3 เขตขอมล (Field)

เปนโครงสรางของกลมของอกษรทมความสมพนธกน ทเกดจาก

การน าอกษรตงแตหนงตวขนไปมารวมเปนค า (Word) เพอใชแทนความหมายของสงใดสงหนง

เชน การรวมตวกนของเลข ‘4542440090’ ใชแทนหมายเลขประจ าตวของนกศกษา หรอ ชอ

นามสกล เพศ วนเกด ทอยของนกศกษา เปนตน และสามารถแบงเขตขอมลออกเปน 3 ประเภทดวยกน

1) เขตขอมลแบบตวเลข (numeric field) เปนเขตขอมลทเกด

จากการประกอบกนของตวเลข ซงสามารถใชในการค านวณได เชน คะแนนการสอบกลางภาค ใน

รายวชาฐานขอมลของนกศกษา เปนตน

2) เขตขอมลแบบตวอกษร(alphabetic field) เปนเขตขอมลท

เกดจากการประกอบกนของตวอกษร หรอ ชองวาง (blank) เพอใชสอแทนความหมาย เชน ชอ

นามสกลของนกศกษา เปนตน

3) เขตขอมลแบบอกขระ (character field หรอ alphanumeric

field) เปนเขตขอมลทเกดจากการประกอบกนทงตวเลขและตวอกษร เชน ทอยของนกศกษา เปนตน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

232

ภาพท 6.7 ตวอยางเขตขอมลและระเบยน

6.1.4.4 ระดบท 4 ระเบยน (Record)

เกดจากกลมของเขตขอมลทมความสมพนธกน โดยภายใน

หนงระเบยนนนเกดจาก การรวมกนของเขตขอมลตางประเภทกน เชน ระเบยนของนกศกษา

ประกอบดวย เขตขอมลหมายเลขประจ าตวนกศกษา เขตขอมลชอ เขตขอมลนามสกล เขตขอมลท

อย เปนตน โดยภายในแตละระเบยน จะประกอบดวยเขตขอมลทใชในการอางองถงหรอ เขต

ขอมลหลก (key field) อยางนอยหนงเขตขอมล โดยคณสมบตหลกของเขตขอมลทท าหนาทเปน

เขตขอมลหลก กคอ คาทอยภายในเขตขอมลนน ตองมคาไมซ า (unique) เพอสะดวกในการ

จดเรยงและเรยกคนขอมล เชน ใชเขตขอมลหมายเลขประจ าตวนกศกษาเปน เขตขอมลหลก ใน

การจดเรยงและเรยกคนขอมลระเบยนของนกศกษา เปนตน

6.1.4.5 ระดบท 5 แฟมขอมล (File)

เกดจากการรวมตวกนของกลมระเบยนทมความหมาย

เดยวกน เชน แฟมขอมลของนกศกษา ทเกบขอมล รหสประจ าตว ชอ นามสกล วนเกด ทอยของ

นกศกษา แฟมขอมลของรายวชา ทเกบขอมลรหสวชา ชอรายวชา หนวยกต หรอแฟมขอมลของ

อาจารย ทจดเกบขอมลของอาจารย ซงไดแก รหสประจ าตว ชอ นามสกล ทอย เปนตน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

233

ภาพท 6.8 โครงสรางของขอมล

6.1.4.6 ระดบท 6 ฐานขอมล (Database)

คอกลมของขอมลทมความสมพนธกน เกดจากการรวมกน

ของแฟมขอมลหลายๆแฟมขอมลทมความสมพนธกน เพอใชในการบรหารการจดเกบกลมของ

ขอมลทมจ านวนมากๆ และอ านวยความสะดวกในการเรยกคนและการเรยกใชงานของผ ใชงาน

เชน ระบบฐานขอมลของระบบงานทะเบยนของสถานศกษา ซงประกอบดวยแฟมขอมลของ

นกศกษา แฟมขอมลของอาจารย แฟมขอมลรายวชา แฟมขอมลการลงทะเบยนเรยน เปนตน โดย

สามารถสรปโครงสรางของขอมลได ดงภาพท 8 แสดงโครงสรางของขอมล

เรองท 6.1.5 ววฒนาการของระบบฐานขอมล

กอนทจะท าความเขาใจถงระบบฐานขอมลควรท าการศกษาถงววฒนาการ

ของระบบฐานขอมลกอน โดยสามารถท าการแบงววฒนาการของระบบฐานขอมล ออกเปน 3

ระบบ ดงน

6.1.5.1 ระบบการท างานโดยใชคนเปนหลก (Manual based system)

เกดในยคเรมแรกของการจดการฐานขอมล เปนการจดการกบขอมลทท าการจดเกบขอมลลงบน

กระดาษ โดยอาศยการท างานของบคลากรเปนหลก ซงประเภทของฐานขอมลทใชในการจดเกบ

จะเปนประเภทแฟมเอกสารทเกยวของกน หรอเปนเรองเดยวกน เชน แฟมขอมลพนกงาน กท าการ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

234

จดเกบขอมลของพนกงานทงหมด ตงแตเอกสารทเกยวของกบการสมครงานของพนกงาน และ

ประวตของพนกงาน เปนตน ซงกอใหเกดความยงยากในการเรยกคนขอมล การจดเกบขอมล การ

บ ารงรกษาขอมล การปรบปรงขอมลใหมความทนสมย และไมทนตอความตองการของผ ใชงาน

อกทงยงกอใหเกดปญหาความซ าซอนขอมล

ภาพท 6.9 ตวอยางของแฟมขอมล

โดยสามารถสรปขอจ ากดของระบบงานโดยใชคนเปนหลก ไดดงน

1) มเอกสารทใชในการประกอบการด าเนนงานเปนจ านวนมาก

เชน แบบฟอรมตางๆ

2) รายงานตาง ๆทตองมการเกบรกษาตามล าดบของงานทเกดขน

3) ไมสามารถสนบสนน การคนหา หรอการตอบค าถาม ทผ ใช

ตองการไดทนเวลา เชน จ านวนวงเงนทลกคา บรษท NK จ ากด สามารถสงซอสนคาได หรอ

ตารางการผลตสนคาหมายเลข 456 ในแตละวน

4) ผบรหารไมสามารถใชสรปเปนสารสนเทศทตองการ เพอใช

ประกอบการตดสนใจไดทนตอเวลา

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

235

5) เกดปญหาความซ าซอนของขอมล ในระบบงานมปญหาใน

การบ ารงดแลรกษาขอมล เนองจากขอมลเปนแฟมเอกสาร อาจเกดการสญหาย หรอ ฉกขาดได

6.1.5.2 ระบบแฟมขอมล (File based system)

เมอมการน าคอมพวเตอรเขามาชวยในการจดการกบขอมล

การจดเกบขอมลและจดท าแฟมขอมลทใชเอกสารเปนหลกกเปลยนแปลงไป แตการจดเกบ

เอกสารทเปนตนฉบบจรงกยงคงอย แตไดน าคอมพวเตอรเขามาจดเกบขอมลบางรายการ เพอให

การประมวลผลของระบบงานดขน และชวยลดปญหาการจดเกบขอมลเอกสารโดยการใชระบบ

แฟมขอมล (File based system) เขามาชวย ซงแฟมขอมลทถกจดเกบในระบบงานคอมพวเตอร

จะมความแตกตางจากแฟมขอมลทท าการจดเกบในรปแบบเอกสาร โดยแฟมขอมลทท าการ

จดเกบโดยการใชคอมพวเตอรนน จะท าการจดเกบขอมลทมลกษณะแบบเดยวกนทงหมด และ

การจดเกบในแตละแฟมจะประกอบดวยหลายๆระเบยน ซงภายในหนงระเบยนกประกอบดวย

หลายๆเขตขอมล ภายในหนงเขตขอมลประกอบดวยหลายๆไบต และภายในหนงไบต

ประกอบดวยหลายๆบต ขอจ ากด ดงภาพท 6.9 เปนการแสดงตวอยางของแฟมขอมล

1) คณลกษณะของแฟมขอมล ในการจดการระบบแฟมขอมล

นนเรมตนจากแนวความคดในการออกแบบแฟมขอมลใหเหมาะสมตอการเรยกคนขอมลของ

ผ ใชงาน ตลอดจนถงการส ารองแฟมขอมลและการก แฟมขอมล ซงสามารถท าการแบงลกษณะ

ของแฟมขอมลได 2 แบบ ดงน

แบบท 1 แฟมขอมลทมระเบยนทมความยาวคงท (fixed length

record) คอ แฟมขอมลทมทกๆ ระเบยนทอยในแฟมขอมลจะมจ านวนเขตขอมลเทากน และแตละ

เขตขอมลจะถกก าหนดใหมจ านวนตวอกขระเทากน ทงหมด

แบบท 2 แฟมขอมลทมระเบยนทมความยาวแปรได (variable

length record) คอ แฟมขอมลทในแตละระเบยน อาจจะมจ านวนของเขตขอมลไมเทากน และแต

ละเขตขอมลอาจมการก าหนดขนาดของเขตขอมลไมเทากนดวย ซงในแฟมขอมลแบบ น

คอมพวเตอรสามารถก าหนดขนาดความยาวของแตละเขตขอมลและสามารถก าหนดจดเรมตน

และจดสนสดของแตละเขตขอมลได โดยอาศยการก าหนดโครงสรางขอมลแบบพเศษ เชน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

236

แฟมขอมลบนทกรายการลงทะเบยนของนกศกษา ภายในแตละระเบยนจะแทนเอกสารการ

ลงทะเบยนของนกศกษาหนงคน และเอกสารการลงทะเบยนของนกศกษาแตละคน จะมจ านวน

รายวชาการลงทะเบยนทไมเทากน เปนตน

2) การจดการกบแฟมขอมล การด าเนนการทเกยวของกบการ

จดการกบแฟมขอมล (file manipulation) นนจะมความแตกตางกนในแตละลกษณะของ

ระบบงาน โดยมกจกรรมหลกทใชในการจดการกบแฟมขอมล ดงน

กจกรรมการสรางแฟมขอมล (file creating) เปนการสรางแฟมขอมล เพอน ามาใชในการจดเกบ

และท าการประมวลผลขอมลโดยแฟมขอมลสวนใหญสรางจากเอกสารทใชภายในระบบงาน

กจกรรมการปรบปรงรกษาแฟมขอมล สามารถท าการแบงออกเปน 2 แบบ ดงน

แบบท 1 การสบคนระเบยนภายในแฟมขอมล (retrieving) เปน

การสบคนขอมลทผ ใชตองการ เพอน าขอมลมาใชในการด าเนนการ ซงในการสบคนขอมล

สามารถท าไดโดยการก าหนดคยเขตขอมล เปนตวก าหนดในการสบคนขอมลทตองการ

แบบท 2 การปรบเปลยนขอมล (updating) เปนกจกรรมทเกด

ขนกบแฟมขอมล เพอใชในการปรบเปลยนขอมลใหมความทนสมยอยเสมอ โดยก จกรรมท

ด าเนนการ ไดแก การเพม (adding) การแกไขเปลยนแปลง (changing) หรอการลบขอมล

(deleting)

3) ประเภทของแฟมขอมล ประเภทของแฟมขอมล จะแบงออก

ได 2 ลกษณะของการใชงานของแฟมขอมล ดงน

ลกษณะท 1 แฟมขอมลหลก (master file) เปนแฟมขอมลทใช

ในการจดเกบขอมลทจ าเปนส าหรบระบบงาน และเปนขอมลเฉพาะเรองทไมมการเปลยนแปลง

รายการในปจจบน และคอนขางคงทไมมการเปลยนแปลงแกไขบอยครง เชน แฟมขอมลหลกของ

นกศกษา ท าการแสดงขอมลราบละเอยดของนกศกษา ไดแก รหสประจ าตว ชอ นามสกล ทอย

เปนตน

ลกษณะท 2 แฟมขอมลรายการเปลยนแปลง (transaction file)

เปนแฟมขอมลทมการเปลยนแปลง โดยมการรวบรวมรายการขอมลทมการเปลยนแปลงในแตละ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

237

งวด และน าแฟมขอมลทไดน าไปปรบปรงรายการขอมลทอย ภายในแฟมขอมลหลก เชน

แฟมขอมลการลงทะเบยนเรยนของนกศกษา

4) การจดโครงสรางแฟมขอมล การจดโครงสรางแฟมขอมล คอ

การก าหนดโครงสรางในการจดการกบระเบยนทถกจดเกบภายในแฟมขอมล โดยโครงสรางของ

ระเบยนจะถกก าหนดอยางเปนระบบ เพอใหมการประมวลผล และการเขาถงขอมลสะดวกรวดเรว

และเปนไปอยางมประสทธภาพ สามารถแบงออกเปน 3 ลกษณะ ดงน

ลกษณะท 1 โครงสรางของแฟมขอมลแบบล าดบ (sequential

file) เปนการจดการกบแฟมขอมล โดยระเบยนของแฟมขอมลจะถกเรยงล าดบตามคาของเขต

ขอมลทก าหนดขนพเศษ เรยกวา เขตขอมลดชน ( index field) ซงขอมลทอยภายในแฟมขอมล

แบบล าดบจะประกอบดวยระเบยนทจดเรยงไปตามล าดบอยางตอเนอง เชน แฟมขอมลของ

นกศกษา อาจน ามาจดเปนแฟมขอมลแบบล าดบได โดยท าการเรยงขอมลตามหมายเลขประจ าตว

นกศกษา ตงแตนอยไปหามาก

ลกษณะท 2 โครงสรางของแฟมขอมลแบบล าดบตามดชน

(index sequential file) เปนแฟมขอมลทมการจดเกบขอมล โดยแตละระเบยนในแฟมขอมลจะม

การก าหนดเขตขอมลดชน เพอใชเปนตวก าหนดระเบยน ซงคาของเขตขอมลดชนจะตองมคาไมซ า

กน และในการเขาถงขอมลหรอการอานระเบยนจะท าการเขาถงขอมลแบบสม โดยในการจด

โครงสรางแฟมขอมลจะตองท าการบนทกลงบนสอขอมลทสามารถเขาถงขอมลไดโดยตรง เชน

แผนดสเกตต จานแมเหลก และซดรอม เปนตน

ลกษณะท 3 โครงสรางแฟมขอมลแบบสมพนธ (relative file)

เปนโครงสรางทสามารถท าการเขาถงขอมลไดโดยตรง ซงเปนการจดเรยงขอมลโดยท าการก าหนด

เขตขอมลก าหนดต าแหนงของระเบยนทตองการภายในหนวยความจ าระบบแฟมขอมลถก

ออกแบบมาตามความตองการของผใช

5) ขอจ ากดของระบบแฟมขอมล ระบบแฟมขอมล คอ กลมของ

โปรแกรมทถกออกแบบมาเพอประมวลผลขอมลตามความตองการของผ ใชโดยเฉพาะกลม เชน

โปรแกรมงานบญชบคคล โปรแกรมบญชลกหน โปรแกรมคลงสนคา เปนตน ดงนนเมอม

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

238

แฟมขอมลทเกดจากการสรางโปรแกรมประยกตตางๆ จากโปรแกรมเมอรหลายๆคน เปนจ านวน

มาก อกทงเมอหนวยงาน หรอ องคกรมการเจรญเตบโตมากขน การท างานของแฟมขอมลกอาจ

เกดขอจ ากด ได ดงน

ความสามารถในการควบคมความซ า ซอนของขอมล

(controlled redundancy) ในระบบแฟมขอมล แตละโปรแกรมระบบงานจะมแฟมขอมลทใชงาน

ของแตละโปรแกรมเอง ซงกอใหปญหาของความซ าซอนของขอมล นนคอ ขอมลเดยวกนมการ

จดเกบภายในแฟมขอมลทตางกน ท าใหสนเปลองเนอทในการจดเกบขอมล เชน ในกรณ

ระบบงานของมหาวทยาลย มโปรแกรมใชงานในสวนของการจดเกบคาลงทะเบยนของนกศกษา

โปรแกรมส าหรบการรายงานผลการศกษาของนกศกษา ซงในแตละโปรแกรมประยกตเหลานน

(application programs) ตางมแฟมขอมลของตนเอง ซงในแตละแฟมขอมลตางจดเกบขอมลของ

นกศกษาเหมอนกน จงกอใหเกดความซ าซอนของขอมล และอกทงในกรณทแฟมขอมลและ

โปรแกรมประยกตตางๆทสรางโดยโปรแกรมเมอรทตางกนใน ในชวงระยะเวลาตอมาแฟมขอมล

เหลานน ยอมมรปแบบทแตกตางกนและการเขยนโปรแกรม กใชการเขยนแบบหลายๆ ภาษา

โปรแกรม กอใหเกดความซ าซอนของขอมลอกดวย

ความมนคงของขอมล (consistent data) ในกรณของระบบ

แฟมขอมลทมความซ าซอนของขอมลเกดขนนน เปนสาเหตท าใหขอมลเสยบรณภาพของขอมลได

เนองจากขอมลเดยวกน แตมการจดเกบภายในหลายๆแฟมขอมล อาจสงผลใหขอมลนนมคาของ

ขอมลทแตกตางกน ในกรณทมการปรบปรงแกไขขอมลไมครบถวน และท าใหไมทราบวาขอมลใด

เปนขอมลทถกตองจรงๆ เชน ในกรณทขอมลของนกศกษาทอยในระบบคดคาลงทะเบยนมการเป

ลยนแปลงในสวนการยายทอยอาศย แตไมไดมการปรบปรงในสวนของโปรแกรมรายงานผล

การศกษาของนกศกษา กอใหเกดปญหาในกรณทขอมลของนกศกษาคนเดยวกน แตมความ

แตกตางกนในสวนของทอยอาศยทแจงไวแตกตางกน

ความสามารถในการการแชรขอมลรวมกน (data sharing) ใน

กรณของระบบแฟมขอมลแตละโปรแกรมประยกตจะมแฟมขอมลของตนเอง ดงนนโอกาสท

ผ ใชงานจะท าการแชรขอมลรวมกนนนนอยมาก เชน ผ ใชในสวนของโปรแกรมระบบรายงานผล

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

239

ของนกศกษา กจะใชแฟมขอมลของนกศกษาในระบบงานของตนเอง โดยไมมโอกาสทจะใช

แฟมขอมลของนกศกษาทอยในโปรแกรมระบบการจดเกบคาลงทะเบยนเลย เปนตน

มาตรฐานในการจดการกบขอมล (standard of data) โดย

องคกรทกองคกรตางตองการมาตรฐานของ ชอของขอมล รปแบบของขอมล และ กฎเกณฑทใชใน

การเขาถงขอมล การจดการกบกระบวนการ (procedure) เพอใหการปฎบตงานเปนไปอยางม

ประสทธภาพ และเปนมาตรฐานเดยวกนทงองคกร ซงในระบบแฟมขอมลโปรแกรมทพฒนาขนมา

ใชกบแฟมขอมลใด กจะเกดการผกตดกบรปแบบขอมลนน ตามความรบผดชอบในสวนของการ

ออกแบบ และการปฏบตงานถกแบงกระจายออกไป ของโปรแกรมเมอรทเปนผออกแบบและเขยน

โปรแกรมระบบงานนนๆ และในกรณทแผนกงานใดแผนกงานหนงมการเปลยนแปลงโปรแกรมหรอ

รปแบบขอมล กจะสงผลใหแผนกงานอนๆทมการเรยกใชขอมลตองมการเปลยนแปลงแกไขตาม

ดวย ซงสามารถแบงปญหาของความมนคงของขอมล ออกเปน 2 ประเภท

ประเภทท 1 กรณ ทชอของขอมลตางกนแตความหมายของ

ขอมลเหมอนกน (synonym)

ประเภทท 2 กรณทชอของขอมลเปนชอเดยวกนแตมหลาย

ความหมาย (homonym) เชน Invoice ซงสามารถแบงเปน Invoice ส าหรบลกคา และ Invoice

ส าหรบตวแทนจ าหนาย

ความเปนอสระของขอมล (data independence) โดยใน

ระบบแฟมขอมล ในกรณทเกดมการแกไขโครงสรางขอมลจะสงผลกระทบตอโปรแกรมทใชงาน

ภายในระบบงานดวย เนองจากตองใชโปรแกรมท าการเรยกใชขอมลทอยภายในแฟมขอมลนน

เชน ในกรณทตองการเรยกคนหาขอมลของนกศกษาทไดลงทะเบยนเรยนมากกวา 15 หนวยกต

โปรแกรมเมอรตองเขยนโปรแกรม เพอท าการอานคาขอมลจากแฟมขอมลของการลงทะเบยน และ

พมพรายงานแสดงคาขอมลทตองการออกมา และในกรณทมการเปลยนแปลงโครงสรางของขอมล

โดยมการเปลยนแปลงการก าหนดคยเขตขอมล จากใชรหสนกศกษา เปนชอนกศกษา ท าใหตองม

การแกไขโปรแกรมตามโครงสรางคยเขตขอมลทมการเปลยนแปลง ในลกษณะนขอมลและ

โปรแกรมไมเปนอสระตอกน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

240

การบ ารงรกษาขอมล (data maintenance) โดยใน

ระบบการประมวลผลแฟมขอมล มโปรแกรมระบบงานเปนจ านวนมาก และในแตละโปรแกรมกม

รปแบบของขอมลทแตกตางกน ดงนนในการบ ารงรกษาและดแลโปรแกรมระบบงาน จงม

คาใชจายสง ในการดแลโปรแกรมแตละระบบงาน

ความปลอดภยของขอมล (data security) โดยในระบบ

แฟมขอมลเมอมโปรแกรมประยกตทใชเกดขนมากกวาหนงโปรแกรม และมแฟมขอมลทเกยวของ

จ านวนมากๆ ซงกอใหเกดความซ าซอนกนของขอมล ดงนนจงเปนการยากในการจดการกบความ

ปลอดภยของขอมล ทจะท าการก าหนดการเขาถงขอมลของผ ใชงานขอมลไดอยางถกตองและแน

ชด

6.1.5.3 ระบบฐานขอมล

จากขอจ ากดของระบบแฟมขอมล (database system) จงม

การพฒนามาสแนวความคดในการพฒนาการจดการกบขอมล ใหมความสะดวก และม

ประสทธภาพ เพอก าจดปญหาทเกดจากระบบแฟมขอมล โดยท าการรวบรวมขอมลทใชงาน

ทงหมดทมความสมพนธกนมารวมกน และท าการจดเกบไวทเดยวกน ทเรยกวา ฐานขอมล เชน

น าขอมลพนกงาน ขอมลวตถดบ ขอมลผ จดจ าหนาย และ ขอมลการสงซอ ซงแตเดมนนมการ

จดเกบในแฟมขอมลของแตละแผนกงาน ไดน ามาจดเกบรวมกนไวในททเดยวกน ท าใหแตละ

แผนกสามารถใชขอมลรวมกนได จงสามารถจดการกบปญหาทเกดจากระบบแฟมขอมลได

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

241

ภาพท 6.10 ระบบฐานขอมล

จากภาพท 6.10 เปนการแสดงระบบฐานขอมล โดยขอมลทถกจดเกบภายในฐานขอมล

เปนกลมของขอมลทมความสมพนธกน ในระบบฐานขอมลมโปรแกรมทเรยกวา ระบบการจดการ

ฐานขอมล (Database management system (DBMS)) เปนโปรแกรมทชวยในการจดการกบ

ฐานขอมล ตงแตการสราง การเรยกใช การลบ และการเปลยนแปลงแกไขขอมล อกทงยงท าหนาท

เปนตวกลางระหวางผ ใชงานกบฐานขอมลในการด าเนนงาน ซงแตกตางจากระบบแฟมขอมลท

โปรแกรมประยกตทใชในแตละสวนงาน จะท าการอานและเขยนขอมลกบแฟมขอมลโดยตรง แต

ในระบบงานทใชระบบฐานขอมลนน โปรแกรมประยกตทใชงานภายในระบบงานจะตองท างาน

ผาน DBMS เทานน ท าใหโปรแกรมประยกตไมจ าเปนตองเขยนตามโครงสรางของขอมล อกทงยง

ไมตองสนใจในสวนของรายละเอยดวาขอมลมวธการจดเกบลงภายในหนวยความจ าอยางไร โดย

ผ ใชงานสามารถท าการเพม การลบ การเรยกคน และการเปลยนแปลงแกไขขอมลผาน DBMS

เทานน ท าใหขจดปญหาในดานของความซ าซอนของขอมล และยงท าใหขอมลมความทนสมย

และถกตองอกดวย

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

242

1) ความหมายของระบบฐานขอมล

ฐานขอมล (database) คอ กลมของขอมลทมความสมพนธ

กน โดยฐานขอมลถกออกแบบมา เพอจดเกบและเรยกคนขอมลทผใชงานตองการ เชน ฐานขอมล

ของสถาบนการศกษาทท าการจดเกบขอมลและสารสนเทศทเกยวกบขอมลนกศกษา ขอมล

รายวชา ขอมลอาจารย เปนตน ขอมลเหลานถกจดเกบ อยางมระบบ เพอเปนประโยชนในการ

จดการและเรยกใชขอมล โดยทผใชงานฐานขอมลสามารถด าเนนงานไดหลากหลายกบขอมลทอย

ในฐานขอมล เชน ผ ใชงานสามารถท าการเพมแฟมขอมลใหมลงยงฐานขอมลได สามารถท าการ

เพมขอมล การเรยกคนขอมล การเปลยนแปลงแกไขขอมล การลบขอมล และการยายขอมล จาก

แฟมขอมลทมในฐานขอมลได

2) องคประกอบของระบบฐานขอมล

การจดเกบฐานขอมลในระบบงานนน มตงแตระบบงานทม

การใชคอมพวเตอรสวนบคคล จนถงระบบงานทตองใชเครองคอมพวเตอรขนาดใหญ โดยใน

ระบบงานทมขนาดใหญนน สวนใหญเปนระบบงานแบบหลายผ ใชงาน (multi-user system) นน

คอ เปนระบบฐานขอมลทมผ ใชงาน สามารถเขาถง และเรยกใชขอมลในฐานขอมลพรอมๆกน

มากกวาหนงคน และ ระบบงานแบบสวนบคคลหรอ แบบมผ ใชเพยงคนเดยว (single-user

system) เปนระบบฐานขอมลทมผใชงานสามารถเขาถงและเรยกใชขอมลในฐานขอมลไดเพยงคน

เดยว สวนใหญเปนการท างานบนเครองคอมพวเตอรสวนบคคลระบบ ดงนนในการศกษาถง

องคประกอบของฐานขอมลจงเปนสงทส าคญ โดยสามารถแบงองคประกอบออกเปน 4

องคประกอบ ดงน

จดเปนองคประกอบทส าคญทชวยในการตดสนใจในการด าเนนงานของผบรหารองคกร

ซงขอมลเหลานนตองมการจดเกบและการบรหารจดการอยางมประสทธภาพภายในฐานขอมล

ดงนนฐานขอมลจงมผลกระทบโดยตรงตอการด าเนนงานขององคกร โดยเฉพาะระบบงานทมการ

จดเกบขอมล โดยการใชคอมพวเตอร ฐานขอมลจงมบทบาทส าคญในทกสาขาทมการด าเนนงาน

เชน ระบบงานบรหารธรกจ วศวกรรม การแพทย กฎหมาย การศกษา และ งานหองสมด เปนตน

โดยคณสมบตหลกของขอมลทจดเกบภายในฐานขอมลควรมคณสมบต ดงน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

243

คณสมบตท 1 การน าขอมลมาประกอบกน (Data Integration) หมายถง ขอมลทอย

ภายในฐานขอมลแตละสวน ตองสามารถน ามาประกอบรวมกนเพอใชงานในระบบงานได เปนการ

จดการกบปญหาความซ าซอนของขอมล เชน แฟมขอมลของนกศกษา ประกอบดวย รหส

ประจ าตวนกศกษา ชอ นามสกล ทอย โทรศพท คณะ โปรแกรมวชา และอนๆ และ แฟมขอมลการ

ของลงทะเบยนของนกศกษา ประกอบดวยขอมล รหสประจ าตวนกศกษา ชอ นามสกล รหสวชา

ชอรายวชา หนวยกต ในขนตอนของการด าเนนการในการลงทะเบยนในแตละเทอม ทางแผนก

ทะเบยนตองการใชขอมล คณะ โปรแกรมวชา ประกอบในการด าเนนงาน กสามารถน าขอมลของ

นกศกษาจากแฟมขอมลของนกศกษามาใชงานไดเลย โดยไมจ าเปนตองท าการจดเกบขอมลของ

นกศกษาเพมเตมไวในแฟมขอมลของการลงทะเบยนเลย

คณสมบตท 2 การใชขอมลรวมกน ขอมลเดยวกนทอยในฐานขอมล ตองสามารถถกใช

งานรวมกน (data sharing) โดยผ ใชมากกวาหนงคนได ในชวงเวลาเดยวกน เชน ขอมลในการ

ลงทะเบยนของนกศกษาจะตองสามารถถกน าไปใชในแผนกการเงนได ในการจดเกบ

คาลงทะเบยนของนกศกษา เปนตน

ฮารดแวร ซงองคประกอบทางดานฮารดแวร (hardware) ประกอบดวย 2 สวนหลก

ดวยกน คอ

สวนท 1 ความจของหนวยความจ าส ารอง (secondary storage volumes) ทใชในการ

จดเกบขอมล และยงรวมถงอปกรณทางดาน I/O เชน Disk Drive Device Controller I/O

Channel และอนๆ

สวนท 2 หนวยประมวลผลและหนวยความจ าหลก (hardware processor and main

memory) ทใชในการประมวลผลขอมล

ซอฟตแวร ในระบบฐานขอมลมการใชโปรแกรมเปนตวกลางในการตดตอระหวางผ ใชกบ

โปรแกรมประยกตตางๆในระบบฐานขอมล และโปรแกรมนนท าหนาทในการควบคมดแลการสราง

การเรยกใชขอมล การเปลยนแปลงแกไขขอมล ในฐานขอมล ซงเรยกโปรแกรมวา ระบบการจดการ

ฐานขอมล ดงภาพท 11 เปนการอธบายระบบการจดการฐานขอมล ตวอยางของระบบการจดการ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

244

ฐานขอมล เชน ออราเคล (Oracle) อนฟอรมกซ (Informix) ไมโครซอฟตแอคเซส (Microsoft’s

Access) ฟอกซโปร (FoxPro) และ อนๆ เปนตน

ภาพท 6.11 การท างานของระบบการจดการฐานขอมล

ทมา : kurashov.net (2014)

บคลากร (people ware) คอ บคคลทเกยวของกบระบบฐานขอมล โดยสามารถแบงออก

3 กลม ดงน

กลมท 1 ผ ใชงานทวไป (user) เปนบคลากรทใชงานในระบบฐานขอมล โดยการ

ใชโปรแกรมทพฒนาขน

กลมท 2 โปรแกรมเมอรทเขยนโปรแกรมประยกตทใชงานในระบบฐานขอมล

(application program) เปนผ ทท าหนาทพฒนาโปรแกรมประยกตใชงานตางๆ เพอท าการจดเกบ

การเรยกใชขอมลจากระบบฐานขอมลมาประมวลผล

กลมท 3 ผบรหารฐานขอมล (database administrator (DBA)) เปนผ ทท าหนาทบรหารและ

ควบคมการจดการของระบบฐานขอมล

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

245

3) ขอดของระบบฐานขอมล

สามารถก าหนดขอดของระบบฐานขอมล ไดดงน

ชวยลดความซ าซอนของขอมล (minimal data redundancy) วตถประสงคหลกของการ

ออกแบบฐานขอมลกคอ การรวมกนของขอมล (data integrated) ของแฟมขอมลตางๆ ใหมาอย

รวมกน โดยมความสมพนธกน ซงขอมลของระเบยนของในแฟมขอมลหนงจะตองไมซ ากบอก

แฟมขอมลหนง ซงแตกตางจากระบบแฟมขอมลทผ ใชงานแตละสวนงานตางมแฟมขอมลของแต

ละสวนงานเอง ดงนนขอมลเดยวกน อาจมการถกจดเกบไวหลายๆท แตระบบฐานขอมลเปนการ

น าขอมลทงหมดมาจดเกบไวทเดยวกน เพอเปนการลดความซ าซอนของขอมล

ชวยเพมความคงทของขอมล (improved data consistency) ซงปญหาความไมคงทของ

ขอมลนนเกดจากความซ าซอนของขอมล และถามการควบคมความซ าซอนของขอมลไดจะเปน

การชวยลดความผดพลาดของขอมลได เพราะการจดเกบขอมลไวหลายๆทอาจกอใหเกดปญหาใน

เรองของการแกไขขอมล ทขอมลชดเดยวกนแตมคาทแตกตางกน เชน ขอมลของลกคา ในกรณท

ลกคามการเปลยนแปลงทอย แตทางแผนกการเงนไมไดมการปรบปรงขอมลทอยของลกคา ตาม

แฟมขอมลของลกคาทอยในแผนกขาย ดงนนอาจกอใหเกดปญหา ในเรองของการวางบล หรอการ

ช าระเงน

มความเปนอสระของโปรแกรมและขอมล (program and data independence) ซง

ความเปนอสระของขอมล กคอ การแยกกนระหวางขอมลกบโปรแกรมประยกต โดยขอมลทจดเกบ

นนไมยดตดกบวธการจดเกบขอมลและวธการเรยกใชขอมล โดยในระบบฐานขอมล ขอมลทงหมด

มการจดเกบไวทสวนกลาง ดงนนเมอมการเปลยนแปลงโครงสรางของขอมล ตองไมมผลกระทบ

ตอโปรแกรมทใชงานในระบบงาน ดงนนจงสามารถขยายระบบงานไดงาย

มการใชขอมลรวมกน (improved data sharing) ในระบบฐานขอมล มการจดเกบ

รวบรวมขอมลทงหมดไวทเดยวกน ดงนนผ ใชงานสามารถเรยกใชขอมลรวมกนตามความตองการ

ตางๆของผใชงานได ทงนยงรวมถงโปรแกรมประยกตใหมๆ ทพฒนาขนมาใชงานในระบบงานดวย

มความเปนมาตรฐานเดยวกน (enforcement of standards) เนองจากในระบบ

ฐานขอมลมผ บรหารฐานขอมล (database administrator (DBA)) ซงเปนผ ทมหนาทในการ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

246

ควบคมดแลและ ในการเขาถงขอมล ใหเปนมาตรฐานแบบเดยวกนได เพอใหสะดวกในการจดการ

และดแลขอมล

มความปลอดภยของขอมล (data security) ในระบบฐานขอมล โดยผ ใชงานสามารถ

เรยกใชขอมลได เฉพาะสทธและความรบผดชอบทก าหนดเทานน โดยมผบรหารฐานขอมลท า

หนาทในการควบคมและก าหนดสทธในการเรยกใชขอมลใหกบผ ใชงานตามหนาทและความ

รบผดชอบของผใชงาน ดงนนผใชงานไมสามารถเขาถงขอมลทไมเกยวของได

มความบรณภาพของขอมล (data integrity) โดยในระบบฐานขอมลท าการจดเกบขอมล

ทมความสมพนธกนไวทเดยวกน และมผบรหารฐานขอมลเปนผท าหนาทดแลรกษาขอมล และเมอ

เกดความผดพลาดขน การบรณะขอมลใหสสภาพปกตจงเปนไปอยางมประสทธภาพและ

มาตรฐานเดยวกน ซงแตกตางจากระบบแฟมขอมล ทโปรแกรมประยกตทใชงานในระบบตางม

แฟมขอมลของตนเอง ดงนนเมอมปญหาเกดขนอาจกอใหขอมลมความผดพลาดได

มการใชขอมลรวมกนจากศนยกลาง (centralized control) โดยระบบฐานขอมลจะท า

หนาทเปนศนยกลางในการจดเกบรวบรวมขอมล และมโปรแกรมระบบการจดการฐานขอมลเปน

ตวกลางในการจดการ ดงนนจงสามารถรองรบการท างานของผ ใชงานพรอมๆกนได โดยท าการ

ควบคมและจดล าดบการท างานใหเปนไปอยางถกตอง เชน ในกรณทผ ใชคนหนงยงท าการแกไข

ขอมลไมเสรจ กจะไมอนญาตใหผใชคนอนเขามาเรยกใช หรอ แกไขขอมลนนได

เรองท 6.1.6 ระบบการจดการฐานขอมล

ระบบการจดการฐานขอมล คอ โปรแกรมทถกออกแบบขนมา เพอชวยในการบ ารงรกษาขอมล

และชวยจดการกลมขอมลทมจ านวนมากๆ โดยวตถประสงคหลกของระบบการจดการฐานขอมลก

คอ ชวยในการจดการควบคม ใหเกดความสะดวกและความมประสทธภาพในการเรยกใชและการ

จดเกบขอมลในฐานขอมล ซงสามารถก าหนดหนาทของระบบการจดการฐานขอมลได ดงน

6.1.6.1 อนญาตใหผใชงานสามารถสรางฐานขอมลใหม และก าหนด

โครงสรางทางตรรกะของขอมลทเรยกวา สคมา (schema) โดยใชภาษาทใชในการนยามขอมล

(data definition language (DDL))

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

247

6.1.6.2 อนญาตใหผใชงานสามารถสบคนขอมล หรอปรบปรงแกไข

ขอมล ทอยภายในฐานขอมลโดยใชภาษาทใชในการจดการกบขอมล (data manipulation

language(DML) หรอ query language)

6.1.6.3 ท าหนาทในการจดการตดตอกบแฟมขอมลตางๆ ซงใน

ระบบฐานขอมลเปนลกษณะการใชงานของขอมลทมจ านวนขอมลมากๆ และขอมลตางๆเหลานน

ไมสามารถท าการจดเกบภายในหนวยความจ าหลกเพยงอยางเดยว นนคอตองมการจดเกบขอมล

ลงในหนวยความจ าส ารอง และเมอผ ใชตองการเรยกใชขอมล ระบบการจดการฐานขอมลจะท า

หนาทในการตดตอประสานงานกบตวจดการระบบแฟมขอมล (file manager) ทเปนการท างาน

สวนหนงของระบบปฏบตการ (operating system) ในการจดเกบ เรยกใช และแกไขขอมล ท

ตองการจากหนวยความจ าส ารองเขาสหนวยความจ าหลก

6.1.6.4 ท าหนาทควบคมความปลอดภยของขอมล โดยปองกนไมให

ผ ทไมมสทธในการใชขอมล เขามาเรยกใช หรอแกไขขอมล

6.1.6.5 ท าหนาทควบคมภาวะการใช ขอมลพรอมๆ กน (concurrency

control) โดยผ ใชงานหลาย ๆคน ระบบการจดการฐานขอมลตองท าการควบคมล าดบการท างานให

ถกตอง และมการจดการเมอมขอผดพลาดของขอมลเกดขน

6.1.6.6 ท าหนาทสรางระบบส ารองและฟนสภาพขอมล ในกรณทม

ขอผดพลาดเกดขนในแฟมขอมลหรอเครองอปกรณเกดความเสยหาย ระบบการจดการฐานขอมล

ตองจดการใหมการฟนฟสภาพขอมล ใหฐานขอมลมสภาพเดมกอนทจะเกดความเสยหายเกดขนได

เรองท 6.1.7 ประเภทของระบบฐานขอมล

ฐานขอมลทถกน ามาประยกตใชภายในองคกร มพฒนาการมาจากการใช

งานของผ ใชคนเดยวบนเครองคอมพวเตอรสวนบคคล มาเปนการใชงานของผ ใชหลายคนบน

เครองมนคอมพวเตอร หรอเมนเฟรมคอมพวเตอร ขนอยกบชนดและประเภททน าระบบฐานขอมล

มไปใชงาน โดยจดแบงประเภทการใชงานฐานขอมล เปน 3 ประเภทดงน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

248

6.1.7.1 แบงตามจ านวนผใช โดยสามารถแบงออกเปน 2 ประเภทยอย คอ

1) ตามประเภทผ ใชคนเดยว ทใชระบบฐานขอมลภายในองคกร

ทมขนาดเลก ทไมมการแบงฐานขอมลรวมกนใชกบผ อน โดยตดตงอยในฮารดดสก ของเครอง

ไมโครคอมพวเตอรหรอเครองโนตบกคอมพวเตอร ทมกใชกบงานประจ า (Routine Work) เชน

ระบบฐานขอมลงานบญชของรานคาขนาดเลก เปนตน

2) ประเภทผ ใชหลายคน โดยในประเภทผ ใชหลายคน ยง

สามารถแบงออกเปน 2 ประเภทยอย ๆ ไดอก คอ

ประเภทผ ใชแบบกลม (Workgroup database) ทระบบฐานขอมลจะมผ ใชหลายกลมหรอหลาย

แผนก มการแลกเปลยนขอมลซงกน และเปนฐานขอมลทถกออกแบบเพอสนบสนนการท างาน

รวมกนภายใตทมงานเดยวกน

ประเภทผ ใชแบบองคกรขนาดใหญ (Enterprise database) ทระบบฐานขอมลขององคกร

นนมสาขาหลายสาขา ทงในประเทศหรอในตางประเทศ อาจใชฐานขอมลมากกวาหนงฐานขอมล

กได เพอทจะรองรบการกระท ากบขอมลปรมาณมาก ส าหรบการตอบสนองความตองการท

หลากหลายของผใชงาน

6.1.7.2 แบงตามสถานทตง สามารถแบงออกเปน 2 ประเภทใหญ ดงน

1) ประเภทศนยกลาง เปนระบบฐานขอมลทเกบขอมลไวท

ศนยกลาง ผ ใชทกแผนก ทกคนจะตองมาใชขอมลรวมกน ตามสทธของผ ใชแตละกลมหรอแตละ

คน

2) ประเภทกระจาย เปนระบบฐานขอมลทมการจดเกบขอมล

แยกกนไวหลากหลายสถานท และในการเขาถงขอมลท าไดโดยการเชอมตอผานระบบเครอขายทง

ระยะใกลและระยะไกล เชน ฐานขอมลสาขา และส านกงานใหญ เปนตน

6.1.7.3 แบงตามการใชงาน สามารถแบงออกเปน 3 ประเภทใหญ ดงน

1) ฐานขอมลส าหรบงานประจ าวน เปนฐานขอมลทใชในการ

ด าเนนรายการประจ าของหนวยงานหรอองคกร ทมการปอนขอมลเขาสระบบ เชน ระบบ

ฐานขอมลของรานสะดวกซอ ทการท างานของระบบฐานขอมลเรมตนขน เมอพนกงานรบจายเงน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

249

ใชเครองสแกนเนอร (Scanner) อานขอมลบนบารโคด (Bar code) ทตดอยบนสนคาทถกเลอกซอ

ในแตละรายการ โดยระบบฐานขอมลของรานคาถกเชอมโยงกบระบบประยกตของการใชบารโคด

ในการตรวจสอบราคาสนคาจากแฟมสนคาทจดเกบอยในฐานขอมลของรานคา เปน ตน ซง

ฐานขอมลส าหรบงานประจ าวนนมการน าขอมลเขา ออก และเปลยนแปลงตลอด จงท าใหขอมลม

การเปลยนแปลงตลอดเวลา

2) ฐานขอมลเพอการตดสนใจ เปนระบบฐานขอมลทใชในการ

สนบสนนการตดสนใจของผบรหาร โดยขอมลทน าเขามาในระบบนนเปนขอมลทไดจากการปอน

ขอมลงานประจ าวนของฐานขอมลส าหรบงานประจ าวน สวนใหญฐานขอมลประเภทนมกถก

น าไปใชในงานวางแผนกลยทธในองคกร

3) ฐานขอมลเพอใชเปนคลงขอมล เปนระบบฐานขอมลทเกด

จากการน าขอมลเขามาในระบบทก ๆ วน และขอมลมขนาดใหญ จากนนจงน าเอาขอมลทจด เกบ

เหลานมาสรางฟงกชน ตวแบบ หรอแบบจ าลองตางๆ เพอใชในการประมวลผลหาผลลพธทใหเปน

ประโยชนตอองคกร

เรองท 6.1.8 ประเภทของฐานขอมล

สามารถท าการแบงประเภทของฐานขอมลออกเปน 2 แบบ ดงน ฐานขอมล

แบบสวนกลาง (centralized database) และ ฐานขอมลกระจาย (distributed database)

6.1.8.1 ฐานขอมลแบบรวมศนย

คอ ขอมลทงหมดท าการจดเกบทศนยกลาง ในสวนของผ ใชทอยสาขา

ตองท าการเรยกใชขอมลโดยผานทางระบบเครอขาย

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

250

Central

Computer

ภาพท 6.12 ฐานขอมลแบบสวนกลาง

ทมา: (McFADDEN & Hoffer)

ซงในสวนของฐานขอมลแบบสวนกลาง สามารถแบงออกเปน

1) ฐานขอมลบนคอมพวเตอรสวนบคคล (personal computer

database) เปนฐานขอมลทมผ ใชเพยงคนเดยวในการใชงานสรางฐานขอมล ปรบปรง และ

บ ารงรกษาฐานขอมล

2) ฐานขอมลบนระบบไคลแอนท เซรฟเวอร (client-server

databases) เปนฐานขอมลทผ ใชท าการเขาถงหรอเรยกใชขอมลในฐานขอมลผานระบบแลน ดง

ภาพท 6.13

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

251

Local Area

Network

Database server

clientclient

client client

client

ภาพท 6.13 ฐานขอมลแบบไคลแอนท เซรฟเวอร

ทมา: (McFADDEN & Hoffer)

6.1.8.2 ฐานขอมลแบบกระจาย

ในบางกรณการใชฐานขอมลแบบสวนกลาง อาจไมสะดวกส าหรบบางองคกรทมสาขาจ านวน

มากๆ เนองจากในแตละสาขาจะมฐานขอมลของตนเอง ดงนนฐานขอมลแบบกระจาย จง

เหมาะสมส าหรบการจดเกบและการเขาถงขอมลของสาขาเหลานน

Computer Computer

Computer

Location ALocation B

Location C

ภาพท 6.14 ฐานขอมลแบบกระจาย

ทมา :(McFADDEN & Hoffer)

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

252

เรองท 6.1.9 การน าฐานขอมลมาประยกตใช

โดยทวไปรายการขอมลสวนใหญทถกจดเกบและเรยกใชในฐานขอมล จะ

อยในรปของขอความ ตวอกษรหรอตวเลข ซงเปนการประยกตใชฐานขอมลแบบเดม (Traditional

database applications) แตในปจจบนววฒนาการทางดานเทคโนโลยมความเจรญกาวหนา

กอใหเกดการพฒนาฐานขอมลเพอน ามาใชในโปรแกรมประยกตใหมๆ เชน ฐานขอมลทน ามา

ประยกตใชกบระบบอนเตอรเนต โดยระบบอนเตอรเนตเปนระบบเครอขายคอมพวเตอรท มขนาด

ใหญ ทสามารถเชอมตอเครอขายกบคอมพวเตอรอนๆเขาดวยกนโดยใชมาตรฐานในการสอสาร

แบบเดยวกน โดยระบบอนเตอรเนตมผ ใชงานเปนจ านวนมากทวทกมมโลก ซงผ ใชงานเหลานใช

ระบบอนเตอรเนตในในการคนหาและแลกเปลยนขอมลระหวางกน เชน การสง จดหมาย

อเลกทรอนกสในการตดตอสอสาร ซงจดหมายอเลกทรอนกส สามารถสงจดหมายหรอขอมลใหกบ

ผ ใชทงในประเทศและตางประเทศไดทนท หรอการคนหาขอมลในระบบ World Wide Web

(WWW) ทเปนระบบมาตรฐานในการจดเกบขอมล สารสนเทศ ทผ ใชตางๆทวโลกสามารถคนหา

ขอมล ขาวสารทตองการได โดยขอมล ขาวสารทจดเกบนนอยในรปแบบทเรยกวา hypertext ซง

เปนไดทงขอความ รปภาพ ภาพเคลอนไหว หรอเสยง ทผ ใชสามารถกระโดดขามขอความจากจด

หนงไปยงขอความอกจดหนงได โดยเพยงการใชเมาส คลกจดหรอขอความทตองการเทานน เปน

ตน

ฐานขอมลทน ามาประยกตใชในการท าเหมองขอมล ซงเหมองขอมลเปน

วธการในการวเคราะหเชงพยากรณทมการน าหลกการทางสถต เขามาใชในการคนหาและ

วเคราะหขอมลจากฐานขอมลขนาดใหญ โดยใชวธการตางๆ ในการวเคราะหขอมล เพอให

ผบรหารสามารถมองเหนแนวโนมและพฤตกรรมในอนาคตขององคกรไดชดเจนขน เชน การผลต

สนคาและจ าหนายไดตรงตามเปาหมายทก าหนด ความสามารถทางการตลาด ในการท ายอดขาย

ไดมากกวาคแขง เปนตน และฐานขอมลทน ามาประยกตใชในระบบสารสนเทศทางภมศาสตร

(Geographic information systems (GIS)) ทสามารถจดเกบขอมล และท าการวเคราะหแผนท

สภาพขอมลอากาศ และ ภาพขอมลจากดาวเทยมได เปนตน โดยระบบสารสนเทศภมศาสตร

สามารถจดการ เรยกใช และวเคราะหขอมลเชงภมศาสตรทตองการได โดยระบบสารสนเทศ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

253

ภมศาสตรนอกจากจะถกน าไปใชงานทางดานการทหาร หรองานดานการวางผงเมองแลว ยงถก

น าไปใชงานดานธรกจ เชน การค านวณเสนทางการจดสงสนคา การวเคราะหหาท าเลทเหมาะกบ

การท าธรกจ เปนตน

เรองท 6.1.10 การศกษาถงผลกระทบของการใชระบบฐานขอมลในการบรหาร

และการตดสนใจ

ผลกระทบขององคกรทมตอการใชระบบฐานขอมล กคอการน าระบบ

ฐานขอมลไปใชในการบรหารและการตดสนในนนเอง ซงปญหาทเกดขนโดยสวนใหญนนเกดจาก

วธการใชระบบฐานขอมลขององคกร และในสวนน จะอธบายถงการใชระบบฐานขอมลในการ

บรหารและการตดสนใจในระบบยอยของการประมวลผลรายการ เพอชวยในการวางแผน การ

ตดสนใจ และการก าหนดกลยทธ ซงมระบบงานยอยหลกทจ าเปนตอการด าเนนการของทกๆ

ธรกจ ทจะอธบายพอสงเขป ดงน

6.1.10.1 ระบบการจายเงนเดอน (payroll system)

เปนระบบงานทเรมจากขนตอนการบนทกเวลาการท างาน แลวค านวณ

คาแรงหรอคาขาง ตลอดจนพมพรายงานแสดงเงนไดของพนกงานแตละคน เพอใชในการค านวณ

เงนหกตางๆ เชน ภาษเงนได เปนตน ในการน าระบบขอมลเขามาชวยในการด าเนนการของระบบ

การจายเงนเดอนนน สามารถชวยประมาณการจายเงนเดอนใหกบพนกงานได เนองจากในระบบ

การจายเงนเดอนเปนระบบงานทเกยวของกบบญชเงนเดอน ซงสามารถแยกประเภทของบญชได

หลายประเภทดวยกน คอ บญชแบบคาจางรายเดอน ใชในการจายเงนเดอนใหกบพนกงานแบบ

รายเดอน บญชแบบคาจางรายวน ใชในการจายเงนใหกบพนกงานแบบรายวน ซงสวนใหญเปน

การจางงานในโรงงาน และบญชแบบคาจางตามผลงาน ทใชจายตามปรมาณงานทเกดขน และ

สามารถชวยในการรวบรวมเงนไดทกประเภทและรายจายทกประเภท

6.1.10.2 ระบบใบสงซอและการออกบล (order processing & billing)

เปนระบบงานหนงทเกดจากลกคาตองการการสงซอสนคาหรอการบรการ

กบองคกร หรอการออกเอกสารใหกบลกคา เพอใชในการอางการสงซอของลกคา ทเรยกวา ใบสง

ซอ (order processing) ซงการน าระบบขอมลเขามาชวยในการด าเนนการของระบบใบสงซอและ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

254

การออกบลนน สามารถชวยในการตรวจสอบรายการสนคาทมปรมาณการสงซอบอยครงหรอ

รายการทมการเคลอนไหวบอยๆได เพอองคกรไดจดเตรยมสนคาไวบรการหรอจ าหนายไดตรงตาม

ความตองการของลกคา

6.1.10.3 ระบบบญชพสด (inventory system)

เปนระบบงานทใชในการด าเนนการเกยวกบจ านวนสนคาทคงเหลอ และรวมถงมลคาของ

ทรพยสน ซงในการน าระบบขอมลเขามาชวยในการด าเนนการของระบบบญชพสดนน สามารถ

ชวยในการค านวณจ านวนสนคาคงเหลอในคลงสนคา เพอใหสนคามจ านวนเพยงพอตอการ

จ าหนาย สามารถทราบปรมาณและประเภทของสนคาทมอยในคลง และน ามาเปนขอมลประกอบ

ในการตดสนใจในการบรหารสนคาในคลง และปรมาณการสงซอสนคาในแตละครง

เรองท 6.1.11 ความส าคญของระบบขอมลตอการบรหารและการตดสนใจ

ในปจจบนเปนยคของขอมลขาวสาร ดงนนขอมลและสารสนเทศ จงเปน

องคประกอบทส าคญตอการบรหารงานไมวาจะเปนองคกรของภาครฐหรอภาคเอกชน ตางกตอง

อาศยขอมลเขามาชวยในการบรหารและการตดสนใจในการด าเนนการ ซงการตดสนใจถอเปนการ

ด าเนนงานทส าคญทผ บรหารจะตองตดสนใจใหถกตองและรวดเรวทนตอเวลา เนองจากการ

ตดสนใจทลาชา อาจกอใหเกดผลเสยตามมามากมาย เชน อาจกอใหเกดผลเสยตอการด าเนนการ

ขององคกร เปนตน โดยสามารถแสดงถงความส าคญและความจ าเปนของระบบขอมลตอการ

บรหารและการตดสนใจขององคกรได ดงน

6.1.11.1 สามารถเพมประสทธภาพในการท างาน โดยเฉพาะใน

กรณทองคกรมงานประจ าทตองท าเปนประจ าทกๆวน และงานนนมปรมาณจ านวนมาก การน า

ระบบขอมลเขามาชวยจะสามารถประเมนผลไดวาควรจดการระบบงานอยางไร เพอชวยในการลด

ปรมาณงาน และลดความซ าซอนของงานทด าเนนการ

6.1.11.2 สามารถเพมผลผลต ในกรณทองคกรน าระบบขอมลเขามา

ชวยในการด าเนนงานจะชวยควบคมการท างานของการผลต จะชวยเพมผลผลต และสามารถ

สรางขอไดเปรยบในการแขงขนกบคแขงได

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

255

6.1.11.3 สามารถสรางโอกาสทางการตลาด ในกรณทผบรหารน า

ระบบขอมลเขามาชวยในการบรหารและการตดสนใจ ระบบขอมลอาจจะชวยสรางแบบจ าลอง

ขอมลในเรองการสรางความโดดเดนและความแตกตางของผลตภณฑจากบรษทคแขงได

6.1.11.4 สามารถเพมคณภาพในการบรการลกคา ซงในปจจบน

การด าเนนการขององคกรตางๆ ตางมงหวงในการบรการใหลกคารสกพงพอใจในระบบงานหรอ

การบรการ ดงนนการน าระบบขอมลเขามาชวยในการอ านวยความสะดวกในการตดตอลกคา เชน

ในธรกจการบน สามารถใหลกคาสอบถามตารางเวลาเทยวบน จองตวเครองบนผานทางโทรศพท

หรอเวบได เปนตน

ตอนท 6.2 ระบบสารสนเทศ

จากทกลาวและอธบายในขางตนวา ในปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศมบทบาทส าคญ

เกอบทกๆดานตอการด ารงชพของมนษย ไมวาในระดบองคกรหรอระดบประเทศ เทคโนโลย

สารสนเทศเปนปจจยหลกทส าคญตอการน ามาประยกตใชประโยชนในการจดการสงคมขน

พนฐาน เชน น ามาใชเพอการพฒนาในสวนของการศกษา การพฒนาเศรษฐกจ การวจยและ

พฒนา เปนตน ซงในการด าเนนงานขององคกรหรออตสาหกรรมตางๆ ตางตองการน าเทคโนโลย

สารสนเทศเขาไปชวยในการท างานดานตางๆ เพราะท าใหงานมประสทธภาพยงขน

เรองท 6.2.1 สารสนเทศ

กอนทจะท าความเขาใจถงระบบสารสนเทศ ตองเขาใจถงความหมายของ

สารสนเทศกอน ซง สารสนเทศ คอ ขอมลทผานการประมวลผลหรอการจดการกบขอมล เพอใหม

ความหมายและมคณคาเมอน าสารสนเทศนนไปใชงาน ยกตวอยาง จากภาพท 15 แสดงวฏจกร

ของการประมวลผล จากกลมของขอมล (raw data) ทถกรวบรวมมาผานกระบวนการในการ

ประมวลผล วาจะเปนการจดเกลม การจดเรยง การค านวณและการวเคราะห เปนตน โดยผลลพธ

ทไดจากการประมวลผลกลมขอมลเหลานน คอ สารสนเทศ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

256

ภาพท 6.15 วฎจกรของการประมวลผลสารสนเทศ

ตวอยาง ทอยของมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทาดงภาพท 6.16 ในกรณตวเลข 662

1601000 จากตวเลขขางตนจะพบวา เปนขอมลดบ (raw data) แตเมอพจารณาจากรายการ

โทรศพท พบวาตวเลขนนเปนหมายเลขโทรศพท โดย 66 คอ รหสประเทศ(Country code) 2 คอ

รหสโทรศพทในพนทประเทศไทย และ 1601000 นนคอ หมายเลขโทรศพท

ภาพท 6.16 ทอยมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา

Input Processing Output

Storage

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

257

6.2.1.1 คณลกษณะของสารสนเทศทด

ในการจดเกบรวบรวมสารสนเทศ เพอน าไปใชประโยชนตางๆ สารสนเทศ

ทน าไปใชควรมคณสมบตและลกษณะทเหมาะสม ดงน

1) คณลกษณะเนอหา (Content) ของสารสนเทศทน าไปใช

ประโยชน ตองมคณลกษณะของเนอหาทมความสมบรณครอบคลม (completeness) ม

ความสมพนธกบเรอง (relevance) มความถกตอง (accuracy) มความเชอถอได (reliability) และ

มการตรวจสอบได (verifiability)

2) คณลกษณะรปแบบ (Format) ของสารสนเทศทสามารถ

น าไปใชประโยชน ตองมคณลกษณะชดเจน (clarity) มรปแบบการน าเสนอ (presentation) มสอ

การน าเสนอ (media) ทตรงตามความตองการ เขาใจงาย และมความยดหยน ( flexibility) เพอ

สามารถตอบสนองการน าสารสนเทศไปใชประโยชนใหครอบคลมถงกลมเปาหมาย

3)คณลกษณะเวลา (Time) ของสารสนเทศใหทนตอ

เหตการณ มความรวดเรวและทนใช (timely) มการปรบปรงใหทนสมย (up-to-date) ม

กระบวนการ (Process) ในการรอคอยสารสนเทศทไมนานและชดเจนในการประมวลผล

4) คณลกษณะในการเขาถง (accessibility) ของสารสนเทศ

ตองอ านวยความสะดวกใหผ ใชสามารถ เขาถงขอมลไดงาย

เรองท 6.2.2 กระบวนการจดการสารสนเทศ

การจดการขอมลใหเปนสารสนเทศ สามารถกระท าไดโดยการเปลยนแปลงสถานภาพขอมล ซง

บางครงอาจจ าเปนตองอาศยเทคโนโลยเขามาชวยด าเนนการตงแตการรวบรวมและตรวจสอบ

ขอมล การประมวลผลขอมลใหกลายเปนสารสนเทศ และการดแลรกษาขอมลเพอใชงาน โดยม

กระบวนการในการจดการ ดงน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

258

6.2.2.1 การรวบรวมขอมล (Collecting Data)

เปนการด าเนนการเพอเกบรวบรวมและบนทกขอมลใหอยในรปแบบท

เหมาะสมกบการน าไปประมวลผล โดยในการรวบรวมขอมลสามารถรวบรวมไดจากวธการสงเกต

วธการสมภาษณ วธแบบสอบถาม และวธการทดสอบ และในปจจบนเทคโนโลยคอมพวเตอรได

กาวเขามามบทบาททส าคญตอการเกบรวบรวมขอมล ท าใหสามารถเกบรวบรวบขอมลไดอยาง

รวดเรวและเปนจ านวนมาก เชน การปอนขอมลเขาเครองคอมพวเตอร การอานขอมลจากอปกรณ

บารโคด เปนตน

6.2.2.2 การตรวจสอบขอมล (Verifying data)

เปนวธการตรวจสอบหารายการขอมลทมขอผดพลาด เนองจากเมอม

การรวบรวมขอมลแลวจ าเปนตองมการตรวจสอบขอมลเพอหาความถกตอง ซงขอมลทถกจดเกบ

เขาระบบนนตองมความนาเชอถอ และในการตรวจสอบขอผดพลาดอาจท าโดยมนษยหรอโดยใช

โปรแกรมคอมพวเตอรเขามาชวยในการตรวจสอบ

6.2.2.3 การประมวลผล (Processing data)

ในการประมวลผลขอมลอาจแบงวธการในการประมวลผลออกเปน การ

ประมวลผลดวยมนษย ซงวธนเหมาะกบขอมลจ านวนไมมากและไมซบซอน และการประมวลผล

ดวยคอมพวเตอร วธนเหมาะกบงานทมขอมลจ านวนมาก และหรองานทมการค านวณทยงยาก

ซบซอน การประมวลผลขอมลมล าดบขนตอนในการประมวลผลขอมลมดงน

1) การจดแบงกลม ขอมล (Grouping) คอ การจ าแนก

ประเภทขอมล ออกเปนกลมทเกยวของและมความสมพนธกน โดยมวธการทชดเจน เชน การจด

กลมขอมลสนคาตามประเภทสนคา เปนตน

2) การจดเรยงขอมล (Sorting) คอ การเรยงล าดบขอมลตาม

เกณฑทก าหนด เปนการจดเรยงขอมลตามล าดบตวเลข หรออกษร เพอชวยในการเรยกใชงานได

งาย และประหยดเวลา

3) การค านวณ (Calculating) คอ การวเคราะหขอมล อาจใช

วธการทางสถตทเกยวของ เพอใหไดผลลพธ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

259

4) การสรป (Summarizing) คอ การด าเนนการสรปขอมลทม

จ านวนมากทไดจากการค านวณ หรอการวเคราะห เพอน าขอมลไปใชประโยชน

5) การรายงาน (Reporting) คอ การออกรายงานตามรปแบบ

ทผ ใชตองการ โดยขอมลทใชส าหรบหารออกรายงานนนอาจมาจากการจดกลม เรยงล าดบ และ

สรปผลขอมล

6.2.2.4 การดแลรกษาขอมล (Data Maintenance)

ประกอบดวยวธการทเกยวของ ดงน

1) การเกบรกษาขอมล (Data storing) คอ การด าเนนการใน

การน าขอมลมาบนทกเกบไวในสอบนทกตาง ๆ เชน ฐานขอมลระบบคอมพวเตอร แผนดสก ซด -

รอม เปนตน โดยมการจ าแนกตามหมวดหมของขอมลทจดเกบ และการท าขอมลใหเปนปจจบน

2) การท าส าเนา (Data replication) คอ การท าซ าขอมลหรอ

สารสนเทศทจดเกบ ใหมหลายชด สะดวกในการจดเกบ ดแลรกษา และการน าไปใชงานอกครงได

โดยงาย

3) การสอสารและเผยแพรขอมล (Communicating and

disseminating data) คอ การเผยแพร การสอสาร หรอกระจายขอมล เพอใหผลลพธทไดถงยง

ผ รบ หรอผ ทเกยวของไดรวดเรวและทนเวลา

4) การปรบปรงขอมล (Updating data) คอ การปรบปรง

ขอมลใหทนสมยอยตลอดเวลา และจดเกบอยางเปนระบบ เพอการคนหาไดอยางรวดเรว

เรองท 6.2.3 ระบบสารสนเทศ

ระบบสารสนเทศ (Information System) หมายถง ระบบทมการ

จดเกบและรวบรวมขอมลทเกดจากการด าเนนงาน น ามาผานกระบวนการประมวลผลขอมล เพอ

ท าการแปรรปขอมลใหเขาสรปแบบของสารสนเทศ ใหมความสอดคลองและตรงความตองการใช

งานของผใช

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

260

ระบ บ ส า รสน เท ศ ( Information system) หม ายถ ง ระ บ บ ท

ประกอบดวยสวนตางๆ ไดแก ระบบคอมพวเตอรทงฮารดแวร ซอฟทแวร ระบบเครอขาย

ฐานขอมล ผ พฒนาระบบ ผ ใชระบบ พนกงานทเกยวของ และ ผ เชยวชาญในสาขา ทก

องคประกอบนท างานรวมกนเพอก าหนด รวบรวม จดเกบขอมล ประมวลผลขอมลเพอสราง

สารสนเทศ และสงผลลพธหรอสารสนเทศทไดใหผ ใชเพอชวยสนบสนนการท างาน การตดสนใจ

การวางแผน การบรหาร การควบคม การวเคราะหและตดตามผลการด าเนนงานขององคกร

(สชาดา กระนนทน, 2541)

ระบบสารสนเทศ หมายถง ชดขององคประกอบทท าหนาท

รวบรวม ประมวลผล จดเกบ และแจกจายสารสนเทศ เพอชวยการตดสนใจ และการควบคมใน

องคกร ในการท างานของระบบสารสนเทศประกอบไปดวยกจกรรม 3 อยาง คอ การน าขอมลเขาส

ระบบ (Input) การประมวลผล (Processing) และ การน าเสนอผลลพ ธ (Output) ระบบ

สารสนเทศอาจจะมการสะทอนกลบ (Feedback) เพอการประเมนและปรบปรงขอมลน าเขา

ระบบสารสนเทศอาจจะเปนระบบทประมวลดวยมอ(Manual) หรอระบบทใชคอมพวเตอรกได

(Computer-based information system CBIS) (Laudon & Laudon, 2001)

เรองท 6.2.4 องคประกอบของระบบสารสนเทศ

เทคโนโลยสารสนเทศไดเขามามบทบาทส าคญตอการด าเนนงาน

ทงภาครฐและภาคเอกชน หนวยงานตางๆ ตองการระบบสารสนเทศทมประสทธภาพ เพอใหการ

ท างานเปนไปอยางมประสทธภาพ ดงนนสามารถสรปสวนประกอบของระบบสารสนเทศ ไดดงน

คอ

6.2.4.1 อป กรณ (Hardware) ค อ ช น ส วน ตว เค รอ ง ห รอ

องคประกอบของอปกรณคอมพวเตอร รวมทงอปกรณระบบเครอขาย

6.2.4.2 ชดค าสง (Software) คอ ชดค าสง หรอ โปรแกรมทท า

หนาทในการสงการใหคอมพวเตอร จดการขอมล วเคราะหขอมล เพอใชในการบรหารงาน หรอ

การตดสนใจเครองมอทในการสรางระบบสารสนเทศเพอการจดการ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

261

6.2.4.3 ผ ใช (User) คอ ผ ใช ทท างานหรอเกยวของกบระบบ

สารสนเทศ ทงภายในและภายนอกธรกจ โดยสามารถจ าแนกผใชออกเปน 2 กลม คอ

1) ผใชภายนอก (External User) คอ ผใชทอยภายนอก

องคกร เชน ผ ถอหน นกลงทน ผขาย และลกคา เปนตน

2) ผ ใชภายใน (Internal User) คอ ผ ใชภายในองคกร

เชน ผบรหารระดบตางๆขององคกร ทมหนาทในการควบคมดแลปฏบตการดานตางๆ เปนตน

6.2.4.4 ฐานขอมล (Data Base) คอ ระบบงานทท าการจดเกบ

รวบรวมขอมลอยางเปนระบบ เชอถอได ทนสมย โดยฐานขอมลเปนสวนประกอบส าคญทชวยให

ระบบสารสนเทศมความสมบรณ และปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

6.2.4.5 ข น ตอนการประมวลผล (Procedure) ค อ ข น ตอน

กระบวนการในการด าเนนงานของระบบสารสนเทศ เพอใหไดผลลพธตามทตองการ

เรองท 6.2.5 ววฒนาการของระบบสารสนเทศ

สามารถก าหนดววฒนาการของระบบสารสนเทศออกเปน 4 ยค ดวยกน

ดงน

6.2.5.1 ยคท 1 การประมวลผลขอมล (Data Processing Age) ม

วตถประสงคเพอการค านวณและการประมวลผลขอมลของรายการประจ า (Transaction

Processing) เพอลดคาใชจายดานบคลากร โดยการใชระบบสารสนเทศในเรมแรกนนเปนการน า

ระบบสารสนเทศเขามาชวยในการด าเนนงานทเปนงานประจ า ซ าๆ ทมรายการขอมลเปนจ านวน

มาก โดยในปพ.ศ. 2493 ไดมการน าคอมพวเตอรมาใชในงานธรกจ ในรปแบบของระบบ

ประมวลผลรายการ (Transaction Processing System) เชน บญชเงนเดอน จดพมพใบเสรจตาง

ๆ เปนตน

6.2.5.2 ย คท 2 ระบบสารสน เทศ เพ อ ก ารบ รห าร จ ดก าร

(management Information System ( MIS)) ตอมาไดพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการ

เพอใชในการเขาถงขอมลและจดโครงสราง สรปท ารายงานทมวตถประสงคเพอชวยผบรหารใน

การท าการตดสนใจ ซงมการใชคอมพวเตอรชวยในการตดสนใจ ควบคม ด าเนนการ ตดตามผล

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

262

และวเคราะหผลงานของผ บรหารระดบตาง ๆ เชน การพมพรายงานงบดลบญชของลกคาให

ผจดการฝายตาง ๆ ใชในการตดสนใจ แตอยางไรกตามระบบสารสนเทศในยคแรก ๆ มขอจ ากดไม

ยดหยน โดยใชขอมลจากการประมวลผลรายการเทานน

6.2.5.3 ยคท 3 การจดการทรพยากรสารสนเทศ (Information Resource

Management) ใชเทคโนโลยคอมพวเตอร เพอเรยกใชสารสนเทศทชวยในการตดสนใจ เพอน า

หนวยงานไปสความส าเรจ เนองดวยการพฒนาการตาง ๆ ทางเทคโนโลยคอมพวเตอร ทมการลด

ตนทนของระบบคอมพวเตอร ทงการพฒนาในอปกรณแสดงผลเชงโตตอบ ซอฟตแวรทใชงาย และ

พฒนาการการดานเทคโนโลยฐานขอมล ชวยใหระบบสารสนเทศทใชงายและดกวาเดม

6.2.5.4 ยคท 4 เทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology (IT))

มการใชระบบคอมพวเตอรและระบบการสอสารโทรคมนาคมเปนเครองมอชวยในการจดท าระบบ

สารสนเทศ และเนนความคดของการใหบรการสารสนเทศแกผใชอยางมประสทธภาพ

เรองท 6.2.6 ประเภทของระบบสารสนเทศ

ระบบสารสนเทศ คอ ระบบทรวบรวมขอมลและเผยแพรสารสนเทศ และ

ในองคกรหนง อาจสามารถแบงระบบสารสนเทศไดหลายประเภท โดยสามารถจ าแนกระบบ

สารสนเทศออกเปน ระบบสารสนเทศจ าแนกตามระดบการจดการ ระบบสารสนเทศวสาหกจ และ

ระบบสารสนเทศระหวางองคกร

6.2.6.1 ระบบสารสนเทศตามระดบการจดการ

เปนระบบสารสนเทศทท าการจ าแนกตามระดบการจดการ ทท า

การแบงระบบสารสนเทศออกตามหนาท ความรบผดชอบขององคกร ซงสามารถแบงระบบ

สารสนเทศตามระดบการจดการ ออกเปน 4 ประเภทยอย ไดแก

1) ระบบสารสนเทศส าหรบระดบผปฏบตงาน (Operational

level system) คอ ระบบทชวยสนบสนนการท างานของผปฏบตงานในสวนปฏบตงานพนฐาน ท

เปนงานประจ าวนทท าซ าๆ กน ในทกวน และงานท ารายการตางๆขององคกร ไดแก ระบบ

ประมวลผลรายการ หรอทพเอส (Transaction Processing System (TPS)) คอ ระบบทสนบสนน

การปฏบตงานประจ าวนทใชในการจดการระดบตนของผปฏบตงาน หรอระบบประมวลผลรายการ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

263

ในอกความหมายหนง หมายถง ระบบสารสนเทศทใชในการเปลยนขอมลดบจากการปฏบตงานให

อยในรปแบบทเครองจกรสามารถอานได ท าการจดเกบรายละเอยดรายการ ท าการประมวลผล

รายการ และออกรายงานรายละเอยดตางๆของรายการ (Transaction) เชน การขายสนคา การ

จองตวเครองบน การซอสนคาผานเครดตการด และการสอบถามขอมลเกยวกบสนคาคงคลง เปน

ตน

ระบบประมวลผลรายการ ยงสามารถแบงตามวธการประมวลผลขอมล คอ

ระบบการประมวลผลรายการแบบกลม (Batch Processing System) รายการขอมลทงหมดจะถก

รวมเขาดวยกน และประมวลผลเหมอนเปนกลมเดยว เชน รายการขายรายวนทงหมดจะถก

ประมวลผลเพยงวนละหนงครง โดยขอมลทใชระบบการประมวลผลรายการแบบกลม จะเปน

ขอมลทไมจ าเปนตองปรบปรงทนท และเมอมรายการขอมลจ านวนมากๆทคลายกน กจะถก

ประมวลผลในครงเดยว

ระบบการประมวลผลรายการแบบออนไลน (Online Processing System) รายการถก

ประมวลผลเมอเกดรายการนนขนทนท สามารถแบงออกเปน 2 ประเภทคอ

การประมวลผลเชงรายการ (Transactional Processing) รายการขอมลถกประมวลผล

เมอมการปอนขอมลเขาไป โดยไมตองเกบไวประมวลผลในภายหลง เชน ระบบออกใบเสรจรบเงน

ของรายการสนคาของรานสะดวกซอ โดยระบบจะท าการออกใบเสรจรบเงนทแสดงรายการสนคา

ทนทหลงจากรายการสนคาตางๆ นนถกประมวลผล

การประมวลผลแบบทนท (Real-time Processing) ใชในระบบควบคม หรอระบบท

ตองการใหเกดผลการประมวลผลแบบทนท โดยรายการทเกดขนอาจมผลกระทบกบตวรายการ

อนๆได เชน การจองตวทนงบนเครองบน หรอการจองบตรชมภาพยนตรออนไลน

นอกจากนนระบบประมวลผลรายการยงรวมไปถง ระบบส านกงานอตโนมต (Office

Automation System (OAS)) เปนระบบสนบสนนงานในส านกงานหรองานธรการขององคกร โดย

ระบบท าหนาทประสานการท างานของพนกงานรวมทงกบบคคลภายนอก หรอองคกรหรอ

หนวยงานอน ซงระบบนเกยวของกบการจดการเอกสาร โดยการใชซอฟทแวรดานการพมพ การ

ตดตอผานระบบไปรษณ ย อเลกทรอนกส เปนตน และระบบงานสวนบคคล (personal

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

264

productivity software) ดวยโดยรายการขอมลของระบบประมวลผลรายการจะถกน าไปเปน

แหลงขอมลทส าคญของระบบสารสนเทศอนๆ ภายในองคกร

ภาพท 6.17 ตวอยางของระบบประมวลผลรายการ หรอทพเอส (Transaction Processing System (TPS))

ทมา: Karen Collins, 2010

1) ระบบสารสนเทศส าหรบผช านาญการ (Knowledge level system) คอ ระบบทชวย

สนบสนนผท างานทมความรเกยวของกบขอมล เพอคด วเคราะห และน าความรใหมมาใชใหเปน

ประโยชนแกองคกร อกทงยงเปนเปนระบบทชวยสนบสนนบคลากรในดานการสรางความร เพอ

พฒนาการคดคน สรางผลตภณฑใหมๆ หรอบรการใหม โดยความรใหมทคดคนพฒนาขนนนถก

น าไปใชประโยชนในหนวยงาน ซงภายในหนวยงานตองน าเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยในการ

พฒนาความร ซงผลลพธของระบบสารสนเทศส าหรบผช านาญการ น มกอยในรปของ สงประดษฐ

ตวแบบ รปแบบ เปนตน

2 ) ระบบสารสนเทศส าห รบผ บ รหาร (Management level system) ค อ ระบบ

สารสนเทศทชวยผบรหารในการบรหาร การควบคม และการตดสนใจของผบรหารระดบกลางของ

องคกร โดยผบรหารสามารถใชสารสนเทศทไดจดการกบปญหาแบบโครงสราง เชน ใชในการ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

265

วเคราะหความผดพลาด หรอขอบกพรองในการท างาน ซงขอมลสวนใหญอยในรปของรายงาน

สรป (Summary Report) จากการปฏบตงานทเกดจากการท างานประจ า และเปนงานหรอขอมลท

ไดรบการสงตอจากระบบประมวลผลรายการ เชน การผลต การจ าหนาย การเงน การบรหาร

สนคาคงคลง เปนตน แตน าขอมลทไดจากระบบประมวลผลรายการผานการประมวลผล จดท า

รายงานสรปขอมลและสารสนเทศเพอกลนกรองขอมลทมอยใหสามารถใชประโยชนตอผบรหารใน

ระดบตอไปได

ระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System (DSS)) คอ ระบบทออกแบบ

มาเพอชวยสนบสนนกระบวนการของการตดสนใจทางการจดการใหมประสทธผล โดยใชสถต

คณตศาสตร เศรษฐศาสตร ฯลฯ มาเปนองคประกอบในการวเคราะหขอมล รวมทงการจ าลอง

สถานการณเปรยบเทยบทางเลอกตางๆ เพอการตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด และเหมาะสม

ทสดในสถานการณนน หรอระบบสนบสนนการตดสน (DSS : Decision Support Systems) เปน

ระบบทเปนการท างานแบบกงโครงสราง มการเปลยนแปลงทรวดเรวและมเอกลกษณเฉพาะตว

ท าหนาทในการอ านวยความสะดวกในการจดรปแบบขอมลการน ามาใชและการรายงานขอมล

เพอทจะใชประโยชนในการตดสนใจ ของผบรหารระดบตาง ๆ (ประสงค ประณตพลกรงและคณะ.

2541 ; 16)

ซงขอมลและสารสนเทศทน ามาใชในระบบสนบสนนการตดสนใจเกดจากระบบ

ประมวลผลรายการ (TPS) และระบบการจดการสารสนเทศ (MIS) มาใชประกอบการตดสนใจใน

ระบบสนบสนนการตดสนใจ ซงระบบสนบสนนการตดสนใจนนเปนระบบทมความยดหยนตอการ

ตดสนใจ และมการตอบสนองอยางรวดเรวตอสถานการณตาง ๆ และยงสนบสนนความตองการ

เฉพาะของผบรหารแตละคนดวย โดยระบบสนบสนนการตดสนใจมกเกยวของกบการตดสนใจ

แบบไม ม โครงส ราง (Unstructured Decision) ห รอแบบก ง โค รงส ราง (Semi-structured

Decision) ทเปนการตดสนใจตอเหตการณทไมสามารถคาดการณไดลวงหนาหรอคาดการณได

ยาก ระบบสนบสนนการตดสนใจยงเปนระบบทชวยสงเสรมใหผ ใชสามารถกระท าการตดสนใจได

ดวยความชาญฉลาด แตอยางไรกตามระบบสนบสนนการตดสนใจไมไดใชเพอการตดสนใจแทน

แตเปนการชวยใหผใชระบบสามารถทราบถงขอเปรยบเทยบของผลลพธทไดของสถานการณนนๆ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

266

นอกจากนยงมการน าเทคโนโลยทหลากหลายมาใชรวมกน อาท เชน ระบบสนบสนนการตดสนใจ

กลม (Group Decision Support System (GDSS)) คอ ระบบทน าเทคโนโลยสารสนเทศเขามาใช

เปนเครองมอสนบสนนในการท างานรวมกนเปนกลม เชน การประชมทางไกล การถายโอนขอมล

จากคอมพวเตอรเครองหนงไปยงอกเครองหนง เปนตน ซงระบบสนบสนนการท างานแบบกลมเปน

ระบบทมความส าคญตอระบบสนบสนนการตดสนใจมาก เพราะสามารถกอใหเกดการตดสนใจ

แบบกลมได เพราะการท างานขององคกรขนาดใหญ บางครงผบรหารไมสามารถตดสนใจโดย

ล าพงได แตเมอน าเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยแลว จะชวยลดขอจ ากดในเรองของเวลา และ

สถานทของการจดประชมรวมกนได ปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence (AI)) คอ ศาสตร

แขนงหนงของวทยาการคอมพวเตอร ทท าการประดษฐเครองจกร เชน คอมพวเตอร โปรแกรม หรอ

หนยนต ใหสามารถคดและมพฤตกรรมเลยนแบบมนษยในกระบวนการตดสนใจ และแกไขปญหา

ได

โดยงานวจยปญญาประดษฐจะเกยวของกบงานแขนงตาง ๆ หลายดาน ไดแก หนยนต

(Robotic) ระบบผ เชยวชาญ (Expert System (ES)) การประมวลผลภาษาธรรมชาต (Natural

Language Processing (NLP)) และเทคโนโลยเสยง (Voice / Speech Technology) เปนตน ซง

งานแตละแขนงลวนมความเกยวของกนทงหมด และมจดประสงคเดยวกนคอ ตองการให

คอมพวเตอรหรออปกรณตาง ๆ สามารถคดและตดสนใจเลยนแบบมนษยได เชน การน าระบบ

ผ เชยวชาญมาใชในงานดานธรกจ และตลอดจนเทคโนโลยความเปนจรงเสมอน (Virtual Reality)

มาพฒนา ปรบปรงและขยายการใชงานระบบสารสนเทศในอตราทเพมขน เพอน าความรทม

ประโยชนทไดรบจากระบบสารสนเทศ มาเปนปจจยส าคญส าหรบผบรหารในระดบตางๆ ในการ

จดการบรหารองคกร ทงในปจจบนและอนาคต

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

267

ภาพท 6.18 ประเภทของระบบสารสนเทศจ าแนกตามระดบการจดการ

ทมา : Laudon and Laudon (2014)

ระบบสารสนเทศระดบกลยทธ (Strategic level system) คอ ระบบสารสนเทศทชวย

ผ บรหารระดบสง ในการสนบสนน การวางแผนระยะยาวขององคกร ไดแก ระบบสารสนเทศ

สนบสนนผ บรหารระดบสง (Executive Information System (EIS)) เปนระบบทมความส าคญ

อนดบสงตอองคกร เพอผบรหารสามารถน าไปสการตดสนใจในการแกไข และการวางแผนระยะ

ยาวขององคกร โดยใชขอมลทงจากภายในและภายนอกองคกรในการเชอมโยงขอมลรวมกน

ระบบ สารสน เท ศ วส าห ก จ (Enterprise Information System (EIS)) เป น ระบบ

สารสนเทศทเชอมตอระบบประยกตของแตละหนาทงาน เปนการบรณาการระบบสารสนเทศตางๆ

เขาดวยกน โดยจ าแนกตามลกษณะหรอหนาทของงานหลก ทมงเนนกระบวนการธรกจ (business

process) ทสนบสนนและสอดประสานกนในหวงโซคณคา (value chain) ซงแตละระบบอาจ

ประกอบดวยระบบสารสนเทศยอยๆ ทเปนกจกรรมของงานหลก ไดแก ระบบสารสนเทศดานการ

วางแผนทรพยากรองคกร ระบบสารสนเทศดานการจดการลกคาสมพนธ ระบบสารสนเทศดาน

การสนบสนนการตดสนใจ ระบบสารสนเทศดานการจดการความร ระบบสารสนเทศดานอจฉรยะ

ทางธรกจ และระบบสารสนเทศดานอจฉรยะอนๆ เชน ระบบจดการความร ระบบผ เชยวชาญ เปน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

268

ตน และศภสราพร สธาทพยะรตน (2548) ไดแบงระบบสารสนเทศวสาหกจ ออกเปน 2 ประเภท

คอ

ประเภทท 1 ระบบสารสนเทศสวนบคคล (Personnel Information System) คอ

ระบบสารสนเทศทชวยสงเสรมประสทธภาพ และเพมผลผลตดานการท างานของบคลากรใน

องคกร

ประเภทท 2 ระบบสารสนเทศกลมรวมงาน (Workgroup Information System)

คอ ระบบสารสนเทศทชวยสงเสรมประสทธภาพ และเพมผลผลตดานการท างานของกลมบคลากร

ในองคกร โดยใชขอมลรวมกน และมกอยในรปแบบของการประมวลผลแบบกลม

ระบบสารสนเทศระหวางองคกร (Inter-organizational Information System (IOS)) คอ

ระบบสารสนเทศทท าการเชอมตอระบบสารสนเทศระหวางสององคกรขนไป โดยแหลงทตงองคกร

อาจอยในประเทศเดยวกนหรอคนละประเทศกได เชน ระบบการจดสงสนคาระหวางประเทศ

ระบบการจองโรงแรมทวโลก และระบบจองตวของสายการบนทวโลก เปนตน โดยมวตถประสงค

เพอลดตนทน รวมทงการเพมประสทธภาพและความทนตอเวลาในการบรการและจดการองคกร

ซงการพฒนาระบบสารสนเทศระหวางองคกรนนม งเนนทจะตอบสนองแรงกดดนทางธรกจ 2

ประการ ดงน

ประการท 1 ความตองการลดตนทน และพฒนาการด าเนนงานขององคกรใหม

ประสทธภาพและทนตอเวลา

ประการท 2 ความตองการเชอมตอระบบสารสนเทศขององคกรเขากบระบบ

สารสนเทศของหนสวนธรกจ เพอผลประโยชนในการลดตนทนธรกรรมทเกดขนเปนประจ า การ

เพมคณภาพและก าจดขอผดพลาดของงานดานสารสนเทศ การลดเวลาของการท าค าสงซอของ

ลกคา การลดกระบวนการทใชกระดาษ และการลดตนทนกระบวนงานทใชกระดาษ เพอใหการ

โอนยายและการประมวลผลสารสนเทศท าไดงายขน และเปนการสรางความสมพนธระหวาง

องคกรกบลกคาและหนสวนทางธรกจ

และส าหรบแนวทางการตดตงใชระบบสารสนเทศระหวางองคกร จะตองมการสรางเครอขายการ

สอสารโดยอาจเลอกใชเครอขายสวนตว ภายใตรปแบบเครอขายมลคาเพม (Value Added

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

269

Networks: VANs) หรอเครอขายสาธารณะในรปแบบเครอขายอนเทอรเนตกได โดยมกมการ

ด าเนนกจกรรมใน 8 รปแบบ คอ

รปแบบท 1 ระบบการคาแบบธรกจสธรกจ (B2B Trading System) มงเนน

อ านวยความสะดวกระหวางองคการกบหนสวนธรกจ

รปแบบท 2 ระบบสนบสนนการคาแบบธรกจสธรกจ (B2B Support System)

ไมไดเกยวของกบการด าเนนการคาโดยตรง เชน บรการฮบ (Hub) หรอบรการจดท าสารระบบ

(Directory)

รปแบบท 3 ระบบครอบคลมทวโลก (Global) มการเชอมตอระบบสารสนเทศของ

สองบรษทหรอมากกวาสองบรษททตงอยคนละประเทศกน เชน ระบบจองตวเครองบน

รปแบบท 4 ระบบการโอนเงนอเลกทรอนกส (Electronic Funds Transfer:

EFT) ใชเครอขายโทรคมนาคม เพอท าการโอนเงนระหวางสถาบนการเงนตางๆ

รปแบบท 5 กรปแวร (Groupware) เปนเครองมออ านวยความสะดวกดานการ

สอสารและความรวมมอภายในองคการ และระหวางองคการ

รป แบบ ท 6 การส งสารแบบรวม ( Integrated Messaging) เป นระบบส ง

สญญาณทางเดยว ใชส าหรบสงอเมล และเอกสารโทรสารระหวางองคการ

รปแบบท 7 ฐานขอมลใชรวมกน (Shared Database) เปนการลดเวลาการ

สอสารดานสารสนเทศระหวางหนวยงาน และเพอจดเตรยมกจกรรมทด าเนนการรวมกน

รปแบบท 8 ระบบทใชสนบสนนบรษทเสมอน (System that Support Virtual

Companies) โดยมการด าเนนการของบรษทเสมอนทประกอบดวยหนสวนธรกจตงแต 2 องคการ

ขนไป โดยมการใชตนทนและทรพยากรรวมกน เพอการจดหาสนคาและบรการ

ในสวนของเทคโนโลยสารสนเทศ ทถกน ามาใชส าหรบระบบสารสนเทศระหวางองคการ

ประกอบดวย 4 เทคโนโลยหลก คอ การแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกส (Electronic Data

Interchange: EDI) เอกซทราเนต ภาษา XML และการบรการบนเวบ (Web Services) เพอ

มงเนนในสวนของการแลกเปลยนขอมล ในการพฒนาความสมพนธระยะยาวกบหนสวนทางธรกจ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

270

และสานความสมพนธในการรวมมอขององคกรกบห นสวนธรกจอน นอกเหนอจากองคกรทท า

ธรกจรวมกน

เรองท 6.2.7 การพฒนาระบบสารสนเทศ

การพฒนาระบบสารสนเทศหรอการปรบเปลยนระบบงานเดมทมอยแลว ให

สามารถท างาน เพอแกปญหาการด าเนนงานทางธรกจไดตามความตองการของผ ใชงาน โดยการ

น าเทคโนโลยคอมพวเตอรเขามาชวยในการน าขอมลเขาส ระบบเพอประมวลผล เรยบเรยง

เปลยนแปลงและจดเกบ เพอใหไดผลลพธตามตองการไดอยางมประสทธภาพ ซงในปจจบนระบบ

สารสนเทศไดมการเปลยนแปลงอยางมาก เนองจากปจจยส าคญตางๆ เชน การเจรญเตบโต

ทางดานเศรษฐกจ การขยายตวขององคกร การเกดขนของธรก จใหมๆ การปรบเปลยน

อตสาหกรรม เปนตน

6.2.7.1 สาเหตการพฒนาระบบสารสนเทศ

สาเหตทกอใหเกดการพฒนาระบบสารสนเทศใหมขนมาแทนระบบเดม

มดงน

1) ระบบสารสนเทศทใชอยในปจจบน ไมสามารถตอบสนอง

ความตองการของผ ใชระบบได เชน ผ ใชไมสามารถเขาถงขอมลทตองการหรอระบบไมสามารถ

ท างานตามทตองการ เปนตน

2) ระบบสารสนเทศทใชอยในปจจบน ไมสามารถสนบสนน

การด าเนนงานในอนาคตได เนองจากการพฒนาการของเทคโนโลยคอมพวเตอร และระบบ

สารสนเทศเดมไมสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงทเกดขนในอนาคตได

3) ระบบสารสนเทศทใชอย ปจจบน มการด าเนนงานท

ผดพลาด ซงกอใหเกดความเสยหายแกองคกร โดยเฉพาะระบบสารสนเทศทเกยวของกบการ

ตดสนใจของผ บรหารทตองการขอมลทมประสทธภาพ ตรงตามความตองการของปญหา ม

ความถกตอง และชดเจน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

271

4) ระบบจดเกบเอกสารในระบบสารสนเทศปจจบน ไมม

มาตรฐานหรอขาดเอกสารทใชอางองเปนระบบ กอผลใหการปรบปรงหรอแกไขระบบสารสนเทศ

เดมท าไดยาก

6.2.7.2 ปจจยส าคญของการพฒนาระบบสารสนเทศ

แตอยางไรกตามถงแมวาระบบสารสนเทศจะมความกาวหนาเพยงใด ก

ไมสามารถรกษาความสมบรณไดตลอดเวลา เนองจากการเปลยนแปลงทไมหยดนงของเทคโนโลย

และสภาพแวดลอมทางธรกจ หรอลกษณะของปญหาทเกดขน ท าใหระบบงานปจจบนขาด

ความสามารถในการตอบสนองตอปญหาทเกดขนได ดงนนในการพฒนาระบบสารสนเทศให

ส าเรจตรงตามตารางเวลา งบประมาณ และผใชมความพงพอใจ ตองพจารณาปจจยดงตอไปน

1) ผ ใชระบบ จะตองมสวนรวมตลอดกระบวนการพฒนา

ระบบสารสนเทศ

2) การวางแผน การวางแผนพฒนาระบบตองรอบคอบและ

เปนขนเปนตอนอยางชดเจน

3) การทดสอบ การพฒนาตองก าหนดคณลกษณะของ

ชดค าสงใหสามารถปฏบตงานไดเหมาะสมกบระบบงาน จากนนท าการออกแบบและทดสอบ

ชดค าสงใหสอดคลองกบแนวทางการออกแบบระบบ

4) การจดเกบเอกสาร ระบบสารสนเทศตองมระบบการ

จดเกบเอกสารทสมบรณ ชดเจน ถกตอง งายตอการคนหาและอางอง

5) การเตรยมความพรอม มการวางแผนสรางความเขาใจ

และฝกอบรมผ ใชระบบ เพอเปนการเตรยมความพรอมและสรางความมนใจวาผ ใชระบบจะม

ความพอใจ

6) การตรวจสอบและประเมนผล โดยด าเนนการเปนระยะๆ

ภายหลงจากตดตงระบบ เพอทจะพจารณาวาระบบสารสนเทศใหมมความสมบรณ ขอจ ากด

หรอขอบกพรองหรอไม ตองปรบปรงอยางไร

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

272

7) การบ ารงรกษา ซงระบบสารสนเทศทดตองมกระบวนการ

บ ารงรกษาทสะดวก งายและประหยด เพราะการบ ารงรกษาทงายจะท าใหระบบไดรบการดแล

อยางสม าเสมอ ทท าใหระบบไมบกพรอง

8) อนาคต ระบบสารสนเทศทดตองเตรยมความพรอม

ส าหรบพฒนาการในอนาคต ระบบควรมความยดหยนและสามารถทจะพฒนาตอในอนาคต

เนองจากระบบงานในปจจบนยอมตองลาสมย และไมสามารถสนองตอความตองการของผ ใช

อยางสมบรณ

6.2.7.3 การพฒนาระบบสารสนเทศ

ซงเปนกระบวนการทส าคญในการน าระบบสารสนเทศมาใชเพอ

แกปญหาขององคกรหรอสรางโอกาสใหกบองคกรนน มหลายวธการ ดงน

1) แบบวงจรชวต (System Development Life Cycle) เปน

วธการพฒนาระบบแบบเดม ตองใชระยะเวลานานและทรพยากรมาก ซงมขนตอนทใชศกษา

ขบวนการวเคราะหและออกแบบระบบ ประกอบดวย : (ทมา: Parinya,2554)

การตรวจสอบเบ องตน (Preliminary Investigation)

เปนขนตอนทก าหนดปญหาโอกาสและเปาหมายขององคกร และเปนจดเรมตนในการสรางระบบ

ก า ร ส บ ค น ค ว าม ต อ งก า ร ข อ ม ล (Determining

Information Requirements) เปนขนตอนทสบคนก าหนดความตองการของผใชวามอะไรบาง โดย

ใชวธการรวบรวมขอมล ซงไดแก การสมภาษณ การใชแบบสอบถาม การสงเกตพฤตกรรมของผ ท

มหนาทในการตดสนใจ

การวเคราะหระบบ (System Analysis) เปนขนตอนท

ท าการศกษาถงปญหาทเกดขนในระบบงานปจจบน เพอออกแบบการท างานใหม

การออกแบบระบบ (System Design) เปนขนตอนของ

การน าผลลพธทไดจากการวเคราะหตอนเรมตน มาพฒนาเปนการออกแบบทางกายภาพให

สอดคลองกน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

273

การส รางห รอพฒ นาระบบ (Development) เป น

ขนตอนของการพฒนาโปรแกรมดวยการสรางชดค าสงหรอเขยนโปรแกรม เพอสรางระบบงาน โดย

โปรแกรมทใชในการพฒนาจะตองพจารณาถงความเหมาะสมกบเทคโนโลยทใชงานอย

การทดสอบและบ า รง รกษาระบบ (Testing and

Maintenance) เปนการทดสอบกอนปฏบตงานจรง และเมอมการผดพลาดไมถกตองตามท

วเคราะหและออกแบบ จะตองมการปรบแก

ก า รน า ร ะ บ บ ไป ใ ช ง า น แ ล ะ ก า รป ระ เม น ผ ล

(Implementation and Evaluation) เปนขนตอนสดทายทมการอบรมผ ใชระบบกอนทจะใชงาน

จรง และมการประเมนผล เพอใหทราบถงความพอใจของผใชระบบ หรอสงทตองแกไขระบบ

ภาพท 6.19 ขนตอนการพฒนาระบบแบบ SDLC

ทมา: Parinya, 2554

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

274

1) แบบรวดเรว (rapid application development- RAD) ใช

เทคโนโลยสมยใหมและเครองมอตาง ๆ ทไดสรางขนมาเพอชวยในการพฒนาระบบสารสนเทศ ซง

มขนตอนในการพฒนาระบบอย 4 ขนตอน คอ การก าหนดความตองการ การออกแบบโดยผ ใช

การสรางระบบ และการเปลยนระบบหรอใชระบบ

2) การสรางตนแบบ (Prototyping) การจดสรางระบบทดลอง

หรอระบบตนแบบกอนการพฒนาระบบทงหมด ขนมาแลวใหผ ใชท าการทดสอบหาขอบกพรอง

และประเมนคาของระบบ น าไปปรบปรง และทดสอบประเมนใหม วนซ าไปเรอย ๆ จนกวาจะเปนท

ยอมรบของผใชจงน าไปปรบเปลยนเปนระบบจรง

3) การเนนผ ใชเปนหลก (End-User Development) เปนการ

ชวยทนเวลา และก าลงคน ในการพฒนาระบบไดรวดเรวขน และตรงกบความตองการของผใชมาก

ทสด แตระบบทไดอาจไมไดมาตรฐาน ไมสามารถท างานรวมกบระบบอนได ซงท าใหเปลองเวลา

และทรพยากรและมอตราเสยงสง

4) การจางบคคลภายนอก(Outsourcing) คอ การวาจางให

คนภายนอกพฒนาระบบงานให ตงแตการพฒนาระบบ การจดหาอปกรณมาใช รวมไปถงการ

ปฏบตการระบบใหดวยคนของบรษทเอง

5 ) ก า ร ใ ช โป รแ ก รม ส า เ ร จ รป (Application software

package) เปนทางเลอกหนงในการพฒนาโดยการใชซอฟตแวรส าเรจรปทสามารถสนองตอความ

ตองการระบบงานขององคการได เชน ระบบงานเงนเดอน ระบบบญชลกหน หรอระบบควบคม

สนคาคลคลง เปนตน เนองจากโปรแกรมส าเรจรปไดรบการออกแบบและผานการทดสอบแลว จง

ชวยลดคาใชจายและเวลาในการพฒนาระบบใหมและยงชวยใหการทดสอบ การตดตง และการ

บ ารงรกษาระบบเปนไปไดงายขน

เรองท 6.2.8 ระบบสารสนเทศเพอการจดการ

ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (Management Information System (MIS))

หมายถง ระบบทสนบสนนการท างานของผจดการระดบลาง และระดบกลาง เพอน าเสนอรายงาน

ขอมล ทมงเนนการตอบสนองความตองการของบคลากรภายในองคกรมากกวาความตองการของ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

275

หนวยงานภายนอกองคกร และยงสามารถใชเปนเครองมอชวยในการวางแผน ควบคม และ

ตดสนใจ โดยมการรบขอมลพนฐานจากระบบประมวลผลธรกรรม

ภาพท 6.20 ระบบสารสนเทศเพอการจดการ

ทมา : Laudon and Laudon (2014)

จากตวอยางภาพท 6.20 แสดงระบบสารสนเทศเพอการจดการ ทประกอบดวยระบบ

ประมวลผลรายการ (Transaction Processing System) ท าหนาทในการสรปรายการขอมลท

เกดขนจากการปฎบตการสงใหกบระบบสารสนเทศเพอการจดการในการประมวลผล วเคราะห

ขอมลออกมาเปนรายงานสรปผลสงใหผบรหารใชประกอบในการตดสนใจ ในการบรหารจดการใน

องคกร ในปจจบนการเปลยนแปลงของเทคโนโลยสารสนเทศ ไดมผลกระทบอยางตอเนองในการ

จดการตอระบบสารสนเทศเพอการจดการ และสงผลกระทบตอความส าเรจของธรกจ ซงจะเหนได

วามธรกจและอตสาหกรรมใหมเกดขน องคกรและหนวยงานทงภาครฐและเอกชนตางเรยนรและ

น าวธการเทคโนโลยใหมๆ เขามาประยกตใชในองคกร ซงพบวาการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยท

สมพนธกนและสงผลตอการเตบโตขององคกร ม 3 ประเดนดวยกน คอ การเตบโตของธ รกจ

โทรศพทมอถอทประกอบไปดวย Internet of Things (IoT) คอ เทคโนโลยทท าการเชอมตออปกรณ

และเครองมอตางๆ เขาไวดวยกนผานทางอนเตอรเนต การบรหารจดการขอมลขนาดใหญ (Big

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

276

data) และการประยกตใชการประมวลผลแบบกลมเมฆ (cloud computing) ทมหลกการท างาน

โดยการน าขอมลทกอยางเกบเขาไปท สวนกลาง (Data Center) ส าหรบการเกบขอมล และใชใน

การประมวลผล ถงแมวาเทคโนโลยทกลาวมาขางตนจะสามารถตอบโจทยทางธรกจได

หลากหลาย และท าใหหลายองคกรในปจจบนไดเรมลงทนกบการพฒนาโครงสรางของระบบ

เครอขาย (Network Infrastructure) ใหมความยดหยน เพอรองรบการปรบเปลยนเขาสยคของการ

ประมวลผลแบบกลมเมฆอยางเตมรปแบบ

เรองท 6.2.9 การประยกตใชระบบสารสนเทศทางธรกจ

ในการน าระบบสารสนเทศมาประยกตใชงานในองคกรอยางแพรหลายในทาง

ธรกจ สามารถแบงออกเปน 6 ระบบ ดงน

6.2.9.1 ระบบสารสนเทศทางธรกจ (Business Information System (BIS))

สารสนเทศทางธรกจ เกดจากการประมวลผลขอมลของกระบวนการสารสนเทศ (Process of

Information System) ทมการรวบรวม จดเกบ และจดการขอมล รวมทงการน าเสนอสารสนเทศท

เปนผลลพธใหแกผ ใชสารสนเทศทงในระดบปฏบตการ (Operation System) และระดบบรหาร

(Management System) กอใหเกดการประยกตใชสารสนเทศทางธรกจภายใตกระบวนการ

ตอไปน

1) ระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย เปนการ

น าสารสนเทศมาใชในงานดานการบรหารทรพยากรมนษย ทงในเชงกลยทธ กลวธและปฏบตการ

ซงครอบคลมกระบวนการวางแผนอตราก าลงคนและวเคราะหงาน การสรรหาและคดเลอก งาน

ทะเบยนบคลากร การจายคาจางและเงนเดอน การประเมนผลการปฏบตงาน การพฒนาและ

ฝกอบรม ตลอดจนการสวสดการและผลประโยชน และยงเปนระบบทชวยในการพฒนาความร

ทกษะ ความสามารถ รวมถงศกยภาพของพนกงาน และยงเปนการวางแผนความกาวหนาในสาย

อาชพของทรพยากรบคคลดวย

2) ระบบสารสนเทศทางการผลต เปนการน าสารสนเทศมาใช

ในงานดานการบรหารการผลต ทงในเชงกลยทธ กลวธและปฏบตการ ทครอบคลมกระบวนการ

ออกแบบผลตภณฑและระบบการผลต การวางแผนการผลต การจดการโลจสตกส การด าเนนการ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

277

ผลต ตลอดจนการควบคมการผลต ซงระบบนรองรบการบรหารการผลต ทสามารถแยกเปน

กระบวนการยอย คอ การวางแผนการบรหารการผลต (Production Planning) การผลตผานใบสง

ผลต (Production Order) และการผลตแบบตอเนอง (Repetitive Manufacturing) โดยระบบยอย

ตาง ๆ เชอมโยงขอมลระหวางกน และในขณะเดยวกนระบบบรหารการผลตสามารถเชอมโยงกบ

ระบบอน ๆ ซงรวมถงการปรบปรงขอมล ณ ขณะปฏบตงานจรง การเรยกดรายงานทรวดเรว

ถกตอง และเชอมโยงขอมลของระบบงานอน ๆ เพอวเคราะหขอมลและสนบสนนการตดสนใจใน

การปฏบตงาน

3) ระบบสารสนเทศทางการตลาด เปนการน าสารสนเทศมา

ใชในงานดานการตลาด ทงในเชงกลยทธ กลวธ และปฏบตการ ซงครอบคลมกระบวนการดานการ

ขายและการจดการลกคาสมพนธ การวเคราะหตลาด การวจยการตลาด ตลอดจนการสนบสนน

การตดสนใจทางการตลาด

4) ระบบสารสนเทศทางการเงน เปนการน าสารสนเทศมาใช

ในงานดานการบรหารเงน ทงในเชงกลยทธ กลวธ และปฏบตการ ซงครอบคลมกระบวนการดาน

การวางแผนทางการเงน การจดการทางการเงน การประมวลผลธรกรรมทางการเงน การวเคราะห

ทางการเงน ตลอดจนการควบคมทางการเงน

5) ระบบสารสนเทศทางการบญช เปนการน าสารสนเทศมา

ใชในงานดานการบญช ทงในเชงกลยทธ กลวธ และปฏบตการ ซงครอบคลมกระบวนการดานการ

ประมวลผลธรกรรม การเชอมโยงขอมลภายในธรกจ การบญชแยกประเภททวไป การออกรายงาน

ทางการเงน ตลอดจนการออกรายงานทางการบรหาร

6.2.9.2 ระบบวางแผนทรพยากรองคกร (Enterprise Resource Planning (ERP))

คอ ระบบสารสนเทศทบรณาการงานหลกตางๆ เชน การจดซอจดจาง

การขาย การบญช การบรหารบคคล และอนๆ เขาดวยกนโดยท าการเชอมโยงกนแบบเรยลไทม

(Real Time) เพอตอบสนองความตองการขอมลหรอสารสนเทศ เพอการตดสนใจอยางม

ประสทธภาพและทนทวงท ระบบวางแผนทรพยากรองคกรนนเปนระบบทท าการเชอมโยง

ระบบงานตางๆขององคกร ใหรวมกน และท าการเชอมโยงระบบตาง ๆ ทกระจดกระจายเขา

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

278

ดวยกนและท างานกบฐานขอมลเดยวกน ชวยใหผบรหารสามารถรบรสถานภาพการท างานของ

ฝายหรอแผนกตางๆไดอยางทนทวงท ดงนนระบบวางแผนทรพยากรองคกรจงเปนโปรแกรมทใชใน

การบรหารจดการขอมล ไดทงองคกร โดยทมฐานขอมลทใชส าหรบเกบขอมลทกอยางไวทเดยวกน

เพอปองกนความซ าซอนของขอมล ท าใหระบบงานมประสทธภาพ ระบบมการใชทรพยากรรวมกน

และในแตละสวนของหนวยงานสามารถดงขอมลสวนกลางทหนวยงานสนใจมาวเคราะหได และ

ยงสามารถทจะบรณาการขอมลทงองคกรไดหมดไมวาจะเปนหนวยงานการตลาด การผลต การ

บญช หรอในสวนของงานบรหารงานบคคล โดยสามารถก าหนดองคประกอบของระบบวางแผน

ทรพยากรองคกร ไดดงน

1 ) ซ อ ฟ ต แ ว ร โม ด ล (Business Application Software

Module) คอ สวนโปรแกรมทท าหนาทหลกขององคกร และแตละโมดลนอกจากจะท างานเฉพาะ

ในแตละโมดลเองแลว ยงสามารถเชอมโยงขอมลระหวางกนได

2) ฐานขอมลรวม (Integrated Database) ซอฟตแวรโมดล

ทกโมดลสามารถเขาถง (Access) ฐานขอมลรวมไดโดยตรงและสามารถใชขอมลในฐานขอมลรวมนรวมกน

3 ) ร ะ บ บ ส น บ ส น น ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า ร ( System

Administration Utility) เปนสวนสนบสนนการบรหารจดการระบบ เชน การคดลอกส าเนา การ

ลงทะเบยน และก าหนดสทธผใชงาน เปนตน

4) ระบบสนบสน น การพฒ นาและการป รบ เป ล ยน

(Development and Customization) เปนสวนสนบสนนการพฒนาหรอการปรบเปลยนบางงาน

ใหเขากบการท างานขององคการ

6.2.9.3 ระบบจดการโซอปทาน (Supply Chain Management (SCM))

คอ ระบบสารสนเทศทจดการกระบวนการของการบรหารขององคกรทก

ขนตอน นบตงแตการน าเขาวตถดบสกระบวนการผลต กระบวนการสงซอ การบรหารวตถดบ การ

บรรจภณฑ การขนถาย จนกระทงสงสนคาถงมอลกคาใหมความตอเนองและมประสทธภาพสงสด

พรอมกบสรางระบบใหเกดการไหลเวยนของขอมล ทท าใหเกดกระบวนการท างานของแตละ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

279

หนวยงานสงผานไปทวทงองคการ การไหลเวยนของขอมลยงรวมไปถงลกคา และผจดสงวตถดบ

ดวย โดยมองคประกอบของโซอปทาน ดงน

1) หวงโซอปทานทเขาสผ ผลต (Upstream Supply Chain)

ประกอบดวยกระบวนการทเกยวกบการจดหาโดยมผ เกยวของหลก คอ Supplier หรอกจกรรมท

เกดขนทตนน าจากภายในองคกร หรออาจจดหาจากผขายวสดภายนอกองคกร เชน การจดซอ

การวางแผนและควบคมการผลต การขนสงภายใน การรกษาสนคาคงคลง การบรหารการสงซ อ

การบรหารวตถดบ การบรรจภณฑ เปนตน

2) หวงโซอปทานภายในกระบวนการผลต (Internal Supply

Chain) ประกอบดวยกระบวนการทเกยวกบการเปลยน Input ใหเปน Output โดยมผ เกยวของ

หลกคอ ผผลต (Manufacturer).

3) หวงโซอปทานทเขาสผ บ รโภค (Downstream Supply

Chain) ประกอบดวยกระบวนการทเกยวกบการจดสงสนคาใหสมอผบรโภค หรอกจกรรมทเกดขน

ทแหลงกระจายวสด โดยอาจเปนการกระจายโดยผแทนจ าหนายภายนอกองคการกได เชน การ

เลอกสรรและจดสรรชนดของสนคาใหเหมาะสม การท ากจกรรมการสงเสรมการตลาด การสราง

คณคาใหกบลกคา เปนตน และอาจใชระบบแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกส (Electronic Data

Interchange: EDI) และและใชเทคโนโลยการก าหนดความถวทย (RFID) มาใชในระบบจดการโซ

อปทาน ชวยสนบสนนงานดานการแบงปนสารสนเทศ และเพอใหมการเขาถ งขอมลไดรวดเรว

ยงขนดวย

6.2.9.4 ระบบจดการลกคาสมพนธ (Customer Relationship Management (CRM))

คอ ระบบทพฒนาขนใชงานดานการเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบ

ลกคา ทงในสวนของการขายและการใหบรการหลงการขาย ตลอดจนการเกบประวตการตดตอกบ

ลกคา และยงมงหวงทจะใชระบบขอมลเพอสนบสนนงานบรการใหลกคามความพงพอใจสงสด

และกลบมาซอสนคาซ าอกในอนาคต เพอสรางยอดขายทเพมขนใหกบธรกจ ในสวนการใช

เทคโนโลยสารสนเทศของระบบจดการลกคาสมพนธ อาจเลอกใชซอฟตแวร CRM เขาชวยงาน

ดานการตดตอลกคา การขาย การตลาด การบรการและสนบสนน ลกคา การรกษาลกคาและ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

280

สรางความจงรกภกดกบธรกจ หรออาจสรางระบบการจดการลกคาสมพนธบนเวบ ในสวนบรการ

ขนพนฐานดานการรบค าสงซอ จดตงศนยบรการลกคาเพอตดตามรอยการสงซอ และการบรการ

มลคาเพม ซงเปนการบรการพเศษ เชน การประมลออนไลน นอกจากน ยงใชระบบซอารเอมไร

สาย และศนยบรการทางโทรศพท เพอเปนเครองมอเสรมสรางงานใหบรการแกลกคา และ

เปาหมายของ CRM นนไมไดเนนเพยงการบรการลกคาเทานน แตยงรวมถงการจดเกบขอมล

พฤตกรรมในการใชจาย และความตองการของลกคา จากนนจะน าขอมลเหลานนมาวเคราะหและ

ใชใหเกดประโยชนส าหรบการพฒนาผลตภณฑหรอการบรการ โดยเปาหมายสดทายของการ

พฒนา CRM กคอ การเปลยนจากผบรโภคไปสการเปนลกคาตลอดไป และเทคโนโลยสารสนเทศ

ทถกน ามาใชส าหรบระบบจดการลกคาสมพนธ มดงน

1) ระบบการตลาดอตโนมต (Market Automation) เปนการ

น าเทคโนโลยมาชวยวเคราะหขอมลเฉพาะบคคล (Personalization) ประวตลกคา (ประเภทของ

สนคาทซอ จ านวนมลคาในการซอ ความถในการซอ)

2) การขายอตโนมต (Sales automation) กระบวนการขาย

เปนกระบวนการทท าใหสนคาไปสมอลกคา หรอการใหบรการกบลกคา

3) บรการ (Service) เปนงานใหบรการลกคา ไดแก ระบบ

Call center การตอบค าถามของลกคา การบรหาร Workflow การโตตอบผานระบบ IVR

(Interactive Voice Response) ศนยบรการ การจดท าเวบไซต เพอใหบรการดาวนโหลดไฟล รบ

แจงปญหาการใหขอมลผานทางโทรศพทมอถอ

4) พาณ ชย อ เลกทรอน ก ส (E-commerce) เปนการท า

ธรกรรมผานระบบอนเทอรเนตตงแตการใหขอมลสนคา การท ารายการซอขาย และระบบการช าระ

เงน ความปลอดภย

5) คลงขอมล (Data Warehousing) เปนการรวมฐานขอมล

จากหลายฐานขอมล เชน ระบบขาย ผลต บญช มาจดท า สรปใหม หรอเรยบเรยงใหมตามหวขอ

ตางๆ เพอใหผใชสามารถเขาถงขอมลไดงาย

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

281

6) การขดคนขอมล (Data Mining) เปนวธการหรอซอฟทแวร

ทใชส าหรบการสกดขอมลและวเคราะหขอมลจากระบบฐานขอมลตางๆ เพอน ามาวเคราะหทาง

สถต เชน วเคราะหหาพฤตกรรมของลกคา เพอใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคา

ไดมากขน รวมทงวเคราะหหาสวนแบงการตลาดเพอสรางมลคาเพมใหกบธรกจ

7) การใชเทคโนโลยอนเทอรเนต (Internet Technology) เปน

การน าเทคโนโลยมาใชปรบปรงปฏสมพนธกบลกคา เชน การใชเวบเทคโนโลย การใช e-mail การ

ใชระบบสงขอความ เปนตน

8) ระบบศนยบรการลกคา (Call-center) เปนระบบโทรศพท

รวมเขากบระบบงานตางๆ เชน ฐานขอมลของลกคา การขาย การเงน และผลตภณฑ เพอ

ตอบสนองความตองการของลกคาอยางรวดเรว

9) ระบบโทรศพ ท มอถอ ความสามารถท เพ มข นของ

โทรศพทมอถอ ท าใหสามารถรบสงขอมลไดทงในรปแบบของ ภาพ เสยง ขอมล ภาพเคลอนไหว

เนองจากจ านวนผ ใชโทรศพทมอถอทงทมอยและอตราการเตบโตทสงขนอยางรวดเรวท าให

โทรศพทมอถอ มบทบาทส าคญในการบรหารความสมพนธกบลกคา

6.2.9.5 ระบบอจฉรยะทางธรกจ (Business Intelligent (BI))

คอ ระบบหรอซอฟตแวรทถกพฒนาขนมาส าหรบเปนเครองมอในการ

วเคราะหขอมล ทไดเกบรวบรวมไวในคลงขอมล (Data Warehouse) เพอสนบสนนการวางแผน

การตดสนใจและการบรหารงานของผบรหาร รวมทงยงชวยสนบสนนการเขาถงขอมลของผ ใช

สารสนเทศ เพอชวยสนบสนนการตดสนใจเชงกลยทธ ใหเกดประสทธผลเพมขน โดยผ ใช

สารสนเทศสามารถสอบถามขอมลและออกรายงานในรปแบบของรายงานพยากรณ (Forecast

Report) รายงานกระตนผ ใช อกทงน าเสนอขอมลดวยกราฟไดในทนททตองการ นอกจากน ยง

สามารถท าการประมวลผลเชงวเคราะหออนไลน (Online Analytical Processing (OLAP)) เพอ

สนบสนนการตดสนใจทไมคอยเกดขนบอยครงนก

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

282

6.2.9.6 ระบบการจดการความร (Knowledge Management System (KMS))

คอ ระบบการรวบรวม และจดเกบความรไวภายในฐานความรขององคกร

ตลอดจนมการสรางระบบการใชความรรวมกนและมการกระจายความรทเหมาะสม โดยมงใช

เทคโนโลยสมยใหม เชน อนเทอรเนต อนทราเนตและเอกซทราเนต รวมกบคลงขอมล เพอเปนการ

จดระบบและเพมสมรรถนะของการจดการความรทมงสนบสนนการท างานขององคกร ในการน า

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเกยวของ มาผนวกเขาดวยกบการจดการความร สามารถ

แบงออกเปน 3 รปแบบดวยกน คอ

1) เทคโนโลยการสอสาร (Communication Technology)

สามารถชวยใหพนกงาน หรอบคลากรเขาถงความรตางๆ ไดสะดวกขน รวมทงสามารถ

ตดตอสอสารกบผ เชยวชาญในสาขาตางๆ ในการคนหาขอมล สารสนเทศและความรทตองการได

ผานทางเครอขายอนทราเนต เอกซตราเนต หรออนเทอรเนต

2) เทคโนโลยสนบสนนการท างานรวมกน (Collaboration

Technology) สามารถชวยประสานการท างานไดอยางมประสทธภาพ สามารถลดอปสรรคในเรอง

ของระยะทาง ตวอยางเชน โปรแกรมกลม groupware ตางๆ เปนตน

3) เทคโนโลยในการจดเกบ (Storage technology) ชวยใน

การจดเกบและจดการความรตางๆซงในปจจบนการจดการความรในองคกรเปนกลยทธทส าคญ

เนองจากเปนปจจยหนงของความส าเรจขององคกร โดยขนอยกบความสามารถขององคกรในการ

รวบรวมความร การสรางความรใหม การจดเกบ เรยกคน และน าความรไปใช เพอสรางนวตกรรม

ใหมใหเกดบรการสนคาหรอกระบวนการท างานใหมขน ซงความรในองคกรสามารถแบงออกเปน

2 ประเภทไดแก ความรทมการเขยนอยางเปนทางการ (explicit knowledge) เชน คมอการผลต

รายงานวจย และความรโดยนย (tacit knowledge) ทเกยวกบทกษะประสบการณ แตไมไดเขยน

เปนลายลกษณอกษร เชน ความรดานระบบการผลตสนคา ความรเกยวกบกฎ ระเบยบทซบซอน

ขององคการหรอหนวยงานภายนอก โดยความรเหลานอยทงในตวบคคล เอกสาร รายงานการวจย

ฐานขอมลการปฏบตงานดานตาง ๆ เปนตน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

283

เรองท 6.2.10 ประโยชนของระบบสารสนเทศ

ปจจบนระบบสารสนเทศ ไดกาวเขามามบทบาททางธรกจและองคกรตางๆ และ

ยงน ามาใชงานในหลายลกษณะ โดยทการเตบโตของเทคโนโลยสารสนเทศไดสงผลกระทบในวง

กวางไปทกวงการทงภาครฐและเอกชน ซงระบบสารสนเทศชวยสรางประโยชนตอการด าเนนงาน

ขององคกรไดดงน

6.2.10.1 ชวยเพมประสทธภาพในการท างาน องคกรสามารถน าระบบสารสนเทศ

มาชวยในการเพมประสทธภาพการท างานภายใตสภาวะทมก าลงคนและก าลงการผลตทเทาเดม

แตปรมาณงานทมากขน ซงการน าระบบสารสนเทศมาใชจะชวยท าใหท างานสะดวก รวดเรว และ

มความถกตองมากขน

6.2.10.2 ชวยเพมผลตใหแกองคกร องคกรสามารถผลตสนคาหรอบรการได

มากขนเพยงพอตอความตองการของตลาดไดมากขน

6.2.10.3 ชวยเพมคณภาพในการบรการลกคา ระบบสารสนเทศถกน ามาใช

พฒนาในการใหบรการกบลกคา เพอเพมความพงพอใจในของลกคา เชน ระบบสอบถามและจอง

ตวเครองบนผานอนเตอรเนต เปนตน

6.2.10.4 ชวยเพมความไดเปรยบในการแขงขน ขอมลนบวามความส าคญอยาง

มากในทางธรกจ ดงนนจงจ าเปนทจะตองมการบรหารจดการขอมลทดเพอน าเอาขอมลเหลานน

มาใชในการสนบสนนการตดสนใจ เพอน ามาพฒนา และปรบปรงองคกร

6.2.10.5 ชวยในการก าหนดเปาหมายกลยทธและการวางแผนปฏบตการ โดย

ผบรหารสามารถน าขอมลทไดจากระบบสารสนเทศมาชวยในการวางแผนและก าหนดเปาหมายใน

การด าเนนงาน เนองจากสารสนเทศถกรวบรวมและจดการอยางเปนระบบ ท าใหมประวตของขอมลอยาง

ตอเนอง สามารถทจะบงชแนวโนมของการด าเนนงานวานาจะเปนไปในลกษณะใด

6.2.10.6 ชวยในการศกษาและวเคราะหสาเหตของปญหา ผ บรหารสามรถใช

ระบบสารสนเทศประกอบการศกษาและการคนหาสาเหต หรอขอผดพลาดทเกดขนในการ

ด าเนนงาน ในกรณทการด าเนนงานไมเปนไปตามแผนทวางไว โดยสามารถเรยกดขอมลเพมเตม

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

284

จากระบบ เพอทราบความผดพลาดในการปฏบตงานทเกดขนจากสาเหตใด หรอจดรปแบบ

สารสนเทศในการวเคราะหปญหาใหม

6.2.10.7 ชวยใหผ ใชสามารถวเคราะหปญหาหรออปสรรคทเกดขน เพอหาวธ

ควบคม ปรบปรงและแกไขปญหา สารสนเทศทไดจากการประมวลผลจะชวยใหผบรหารวเคราะห

วาการด าเนนงานในแตละทางเลอกจะชวยแกไขหรอควบคมปญหาทเกดขนไดอยางไร ธรกจตองท า

อยางไรเพอปรบเปลยนหรอพฒนาใหการด าเนนงานเปนไปตามแผนงานหรอเปาหมาย

6.2.10.8 ชวยลดคาใชจาย ระบบสารสนเทศทมประสทธภาพชวยใหธรกจลดเวลา

แรงงาน และคาใชจายในการท างานลง เนองจากระบบสารสนเทศสามารถรบภาระงานทตองใช

แรงงานจ านวนมาก ตลอดจนชวยลดขนตอนในการท างาน สงผลใหธรกจสามารถลดจ านวนคน

และระยะเวลาในการประสานงานใหนอยลง โดยผลงานทออกมาอาจเทาหรอดกวาเดม ซงจะเปน

การเพมประสทธภาพและศกยภาพในการแขงขนของธรกจ

บทสรป ขอมล ถอเปนบอเกดของสารสนเทศ หากมการน าขอมลนนมาผ านกระบวนการ

ประมวลผลของระบบสารสนเทศ และจดเกบขอมลนน ภายใตฐานขอมลของระบบสารสนเทศนนๆ

โดยการจดเกบขอมลจะตองเปนไปตามโครงสรางขอมล ตงแตระดบเลกทสดไปจนถงระดบทใหญ

ทสด และฐานขอมล คอ กลมของขอมลทมความสมพนธกน ทมระบบการจดการฐานขอมล

(DBMS) ซงเปนโปรแกรมทชวยในการสรางและจดการบรหารฐานขอมล

โดยระบบการจดการฐานขอมลถกออกแบบขนมา เพอชวยในการบ ารงรกษาและชวย

จดการกลมขอมลทมจ านวนมากๆ โดยกอนทจะพฒนามาเปนระบบฐานขอมลนนแรกเรมของการ

ววฒนาการของการจดการขอมลจะใชระบบแฟมขอมลในการจดเกบขอมลในองคกร ซงระบบ

แฟมขอมล คอ กลมของโปรแกรมประยกตทถกออกแบบมาส าหรบผ ใชโดยทวๆ ไปทใชในการออก

รายงาน ซงมการแบงประเภทการใชงานฐานขอมลออกเปนประเภทตางๆ เชน ฐานขอมลสวน

บคคล ฐานขอมลใชรวมกน ฐานขอมลวสาหกจ เปนตน และนยมใชแบบจ าลองฐานขอมลเชง

สมพนธ ในการจดเกบขอมล อกทงมการใชฐานขอมลในชวตประจ าวน ในสวนของระบบ

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

285

สารสนเทศ องคกรนยมใชระบบสารสนเทศทางธรกจ และระบบสารสนเทศเพอการจดการ มา

จดการงานดานบรหารและตดสนใจของผบรหารในธรกจ

จงมการใชระบบวางแผนทรพยากรองคกร มาเชอมโยงขอมล ภายใตระบบสารสนเทศ

ตางๆ เขาดวยกน มการเชอมโยงขอมลภายในองคกร และองคกรภายนอกทเปนพนธมตรทางธรกจ

เขาดวยกน ดวยระบบจดการโซอปทาน มการบรหารความสมพนธกบลกคา ดวยระบบการ

จดการลกคาสมพนธ มการสนบสนนการตดสนใจบนเวบ ดวยระบบอจฉรยะทางธรกจ มการ

จดการความรของพนกงานภายในองคกรดวยระบบการจดการความร

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

286

ค าถามทายบท 1. จงอธบายความหมาย และเปรยบเทยบขอแตกตางของ “ขอมล” และ “สารสนเทศ”

มาพอเขาใจ

2. ฐานขอมลและสารสนเทศ มความสมพนธเกยวของกนอยางไร

3. คณสมบตของระบบฐานขอมล และระบบแฟมขอมล คออะไร

4. องคประกอบหลกของระบบการจดการฐานขอมล ประกอบดวยอะไรบาง

5. ในสวนของสารสนเทศทไดจากการประมวลผล กอใหเกดประโยชนในอนาคต ของ

การบรหารธรกจอยางไร

6. จงอธบายความหมาย ระบบสารสนเทศ วธการท างาน และการบรหารจดการองคกร

อยางไร?

7. ท าไมระบบสารสนเทศจงเปนสงจ าเปนส าหรบการการท างานและการจดการธรกจใน

ปจจบน? ใหอธบายพรอมทงยกตวอยางระบบสารสนเทศ ทมความส าคญมากส าหรบธรกจใน

ปจจบน

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

287

เอกสารอางอง

ช า ญ ณ ร ง ค ต ม ว ง ส น า , “ป ร ะ โ ย ช น ข อ ง ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ ” เ ข า ถ ง

https://www.gotoknow.org/posts/380033

ปรญญา, “วงจรของการพฒนาระบบ (System Development Life Cycle - SDLC)” เขาถงโดย

http://parinya-s.blogspot.com/2011/09/system-development-life-cycle-sdlc.html

ประสงค ปราณตพลกรงและคณะ, ระบบสารสนเทศเพอการจดการ,กรงเทพฯ: ธระฟลม&ไซเทกซ,

2541.

รจจนทร พรยะสงวนพงศ.(2549). สารสนเทศทางธรกจ. กรงเทพมหานคร: ซเอดยเคชน

รศ.ดร.ไพบลย เกยรตโกมล และ ผศ.ดร.ณฎพนธ เขจรนนทน , "ระบบสารสนเทศเพอการจดการ"

(ฉบบปรบปรงใหม), บรษท ซเอดยเคชน จ ากด, กรงเทพฯ, 2008.

ศภสราพร สธาทพยะรตน. (2548). ระบบสารสนเทศเพอการจดการ. นนทบร: ไอดซฯ.

สชาดา กระนนทน. (2541). เทคโนโลยสารสนเทศสถต: ขอมลในระบบสารสนเทศ. กรงเทพฯ:

โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

โอภาส เอยมสรวงศ.(2551). การออกแบบและจดการฐานขอมล. กรงเทพมหานคร: ซเอดยเคชน.

Connolly,T.M., & Begg, C.E. (2010). Database systems (5th Ed.). London: Pearson Education.

Date, C. J. (2000). An introduction to database systems. Massachusetts: Addison-Wesley.

Jeffrey A. Hoffer, Mary B. Prescott, Fred R. McFadden, (2005). Modern Database

Management 7th Edition, Published by Prentice Hall.

Karen Collins, “Exploring Business” Types of Information Systems, Retrieval from:

http://www.web-books.com/eLibrary/NC/B0/B66/125MB66.html

Kurashov.net Databases, “Big Data, Computer Programming, QA and more”, Retrieved

from http://kurashov.net/wp-content/uploads/2013/10/dbms.png

เทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารและการเรยนร

288

Laudon, K.C. & Laudon, J.P.(2014). Management Information System (13th ed.). Upper

Saddle River, NJ: Prentice Hall.