7-1

บทท 7 บทสรป และขอเสนอแนะเชงนโยบาย

จากการศกษาในบทกอนหนาน พบวา ไทยและรสเซยมมลคาการคาระหวางกนนอยมาก ทาใหเมอใชการวเคราะหดวยแบบจาลองทางการคา (GTAP) ผลกระทบจากการเปดเสรทางการคา ของทง 2 ประเทศ จงมไมมากนก1 อยางไรกตาม ทง 2 ประเทศมความชานาญในการผลตสนคาตางประเภทกน อกทงสนคาทแตละประเทศชานาญในการผลตกเปนสนคาท อกประเทศหนงตองการในการบรโภค นอกจากนน ประเทศรสเซยยงเปนประเทศทมการพฒนาอยางรวดเรว ผบรโภคสวนใหญมกาลงซอ รสเซยจงนาจะเปนตลาดทมศกยภาพของไทยในอนาคต

การทมลคาการคาของทง 2 ประเทศตามากในปจจบน สวนหนงนาจะเกดจากปญหา/อปสรรคบางประการ ซงในบทน จะนาเสนอปญหา/อปสรรคทรวบรวมจากผลการศกษาในบททผานมา ประกอบกบผลจากการจดทา Focus Group ในกลมอตสาหกรรม/ผเชยวชาญทเกยวของ รวมทงผลจากการจดสมมนาระดมความคดเหนจากทงภาครฐและเอกชนทเกยวของ โดยมการนาเสนอขอเสนอแนะและมาตรการในการบรรเทาปญหา/อปสรรค รวมถงมาตรการทชวยสงเสรมการคาระหวางกน และการสรางโอกาสใหแกผประกอบการไทย เพอใหการเจรจาเปดเสรทางการคาไทย-รสเซยเกดประโยชนสงสด 7.1 สรปผลการศกษา

การศกษานไดแบงการวเคราะหออกเปน 7 บท บทแรกเปนบทนาทกลาวถงวตถประสงค ขอบเขตการศกษา แผนการดาเนนงาน วธการศกษา และผลทคาดวาจะไดรบ สวนบทท 2-6 สรปไดดงน

การศกษาเรมดวยการกลาวถงภาพรวมของทง 2 ประเทศ ซงจากการวเคราะหพบวาทง 2 ประเทศมความชานาญในการผลตสนคาตางชนดกน อกทงสนคาทประเทศหนงมความชานาญในการผลตกเปนสนคาทอกประเทศหนงมความตองการในการบรโภค อยางไรกตาม ในปจจบนทง 2 ประเทศยงคงมมลคาการคาระหวางกนทนอยมาก การศกษาในทน จงใหความสาคญกบการวเคราะหปญหา/อปสรรคของการคาการลงทนระหวางทง 2 ประเทศ โดยเฉพาะการศกษาวเคราะหกรอบแนวทางการเปดเสรทางการคาทจะลดปญหา/อปสรรค และสงเสรมการคาการลงทนระหวางกนของทง 2 ประเทศ

1 ไดแสดงรายละเอยดไวใน Box ท 5.2

7-2

หลงจากการศกษาภาพรวมในเบองตนแลว จงไดทาการวเคราะหถงโครงสรางทางการคาระหวางกน โดยเฉพาะดานภาษ ซงพบวาในรสเซยมมาตรการกดกนทางภาษตอไทยไมสงนก อปสรรคสวนใหญมาจากมาตรการทไมใชภาษ กฎระเบยบทยงยากซบซอน ปญหาการไมเขาใจถงตลาดของรสเซย การหาพนธมตรทางธรกจ และปญหาทางดานระบบการเงน เปนตน

นอกจากกฎระเบยบและมาตรการทางภาษทเปนปจจยสาคญตอการคาการลงทนแลว ศกยภาพของผประกอบการกเปนอกปจจยทสาคญ ทงน จากการวเคราะหศกยภาพของสนคาตางๆ ศกยภาพของภาคบรการ และการลงทน ระหวางกนของทง 2 ประเทศ พบวา

• สนคาททง 2 ประเทศมความชานาญในการผลตเปนสนคาคนละประเภทและเปนสนคาทเกอหนนกน โดยไทยจะชานาญสนคาอปโภคบรโภค ซงรสเซยมความตองการในการบรโภคมาก ในขณะทรสเซยมความชานาญในการผลตสนคาทนทจาเปนในการผลต เชน นามน เหลก และ หนงดบ เปนตน

• ภาคบรการทไทยมศกยภาพสงกวา คอ ทองเทยว รานอาหาร และ สปา ในขณะทบรการทรสเซยมศกยภาพ ไดแก การสอสาร และกอสราง

• ดานการลงทน พบวา ทง 2 ประเทศมการลงทนระหวางกนทนอยมาก

โดยสรป การสงเสรมใหเกดการคาการลงทนของทง 2 ประเทศเพมขน นาจะเปนปจจยเกอหนนซงกนและกนของทง 2 ประเทศ มากกวาการแขงขนกน ซงทงไทยและรสเซยนาจะไดรบประโยชนทงค และจากการรวบรวม/ศกษาวเคราะหขอมลในบททผานมา สรปไดวาอปสรรคระหวางกนประกอบดวย 5 ประเดนหลก ไดแก อปสรรคดานภาษา อปสรรคจากความเสยงในการทาธรกรรมทางการเงน อปสรรคดานเสนทางการขนสง อปสรรคจากกฎระเบยบตางๆทยงยาก และการคอรรปชน รวมถงอปสรรคจากความยากลาบากในการหาผรวมทนและลกจางทองถนทเหมาะสม

ผลจากการวเคราะหศกยภาพและอตราภาษของสนคากลมตางๆ ทไดวเคราะหในบทท 3 และ บทท 4 ไดนามาใชกาหนดสมมตฐานในการวเคราะหผลการเจรจาเปดการคาเสรไทย-รสเซย ดวยแบบจาลองการคาระหวางประเทศ โดยในการวเคราะหดงกลาวไดแบงการวเคราะหออกเปน 3 ชวง คอ ชวงทรสเซยเรมเขาเปนสมาชก WTO ชวงทความตกลงในการเจรจามผลบงคบใชเปนครงแรก และชวงสดทายของการเจรจา (คอทง 2 ประเทศยกเลกภาษอากรระหวางกนทกรายการสนคา)

7-3

จากการวเคราะหดงกลาว พบวา ในภาพรวมไทยจะไดประโยชนเลกนอยจากการเปดเสรทางการคาทง 3 ชวงระยะเวลา อยางไรกตาม แมวาในภาพรวมจะไดประโยชน แตกมบางกลมอตสาหกรรมทไดรบผลกระทบทางลบอยางมนยสาคญดวย ไดแก อตสาหกรรมเครองจกรกล อตสาหกรรมเคมภณฑยางและพลาสตก และอตสาหกรรมเหลก ในขณะทมกลมทจะไดรบประโยชนอยางมนยสาคญ ไดแก กลมขาว นาตาล กระดาษและสงพมพ อาหารแปรรป และ ผลตภณฑจากโลหะ

หลงจากนนในการศกษาไดนาอตสาหกรรม ทง 7 กลม มาทาการวเคราะหในรายละเอยดเพอหามาตรการและขอเสนอแนะในรายอตสาหกรรมอกครง ซงสรปมาตรการและขอเสนอแนะรายอตสาหกรรมไดดงน

• มาตรการจาเพาะอตสาหกรรม เชน การศกษาความคมคาในการสรางโรงถลงเหลกในไทย (อตสาหกรรมเหลก) และ การสนบสนนการปลกตนไมเพอกระดาษของเกษตรกรในวธทเปนมตรตอสงแวดลอม (อตสาหกรรมกระดาษและสงพมพ) มาตรการเหลาน สามารถทาใหเกดขนไดจรง ตรงตอความตองการและเหมาะสมของอตสาหกรรมนนๆไดมากทสด ดวยการผลกดนผานทางกองทนทใหเอกชนมสวนรวม โดยในปจจบนไทยมกองทนเพอชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาอยหลายกองทน เชน กองทนของกระทรวงเกษตรและสหกรณ กองทนของกระทรวงพาณชย และ กองทนของกระทรวงแรงงานและทรพยากรมนษย เปนตน อยางไรกตามควรจดตงใหม ศนยการใหบรการแบบจดเดยวเบดเสรจ (One Stop Service) เพออานวยความสะดวกแกทง เอกชนผขอใชบรการและเจาหนาทของรฐ

• มาตรการโดยรวมทตองอาศยความรวมมอกบประเทศรสเซย เชน การพฒนาความรวมมอทางวชาการ (รวมถงการมอบทนใหนกเรยนไทยไปเรยนในรสเซย) การลดกฎระเบยบทยงยากระหวางกน การสรางฐานขอมลดานการคาและการตลาดของ 2 ประเทศ การจดหาพนธมตรและพนกงานทองถนทเหมาะสม และมาตรการสงเสรมการถายทอดทางเทคโนโลย มาตรการเหลาน หนวยงานของรฐสามารถผลกดนมาตรการตางๆ ผานการเจรจาเปดเสรทางการคาไทย-รสเซย

• มาตรการเฉพาะของประเทศไทย เชน การพฒนาระบบโลจสตกส การพฒนาระบบสาธารณปโภค การสรางเครอขายเชอมโยงระหวางผประกอบการ การสรางฐานขอมลเพอการใชประโยชนและเตอนภย การพฒนาบคลากร และ การสงเสรมและพฒนาหนวยงานทมหนาทในการวางแผน คนควาวจย ฯลฯ ในการสนบสนนอตสาหกรรมนนๆ เชน สถาบนเหลก สถาบนอาหาร เปนตน มาตรการเหลาน ควรจดใหเกดอยางเปนรปธรรม สอดคลอง และมแผนดาเนนงานทชดเจน โดยภาคเอกชนควรมสวนรวมในการผลกดนมาตรการตางๆ โดยอาศยภาครฐเปนผสนบสนน

7-4

นอกจากน ผลการวเคราะหยงสรปไดวา กลมสนคาบางกลม เชน เหลก ปย เคมภณฑและเครองจกรกล บางประเภท อาจไดรบผลกระทบจากการเขามาของสนคาจากรสเซย แตผประกอบการทอาศยสนคาเหลานเปนวตถดบในการผลตจะไดรบประโยชนอยางมาก 7.2 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

จากการวเคราะหรายอตสาหกรรม สรปมาตรการและขอเสนอแนะบางประการทจะเปนประโยชนตอการเปดเสรทางการคาไทย-รสเซย และเปนประโยชนในภาพรวม ไดดงน

7.2.1. มาตรการเพอลดอปสรรคทางการคาระหวางกน และมาตรการทตองอาศยความรวมมอกบประเทศรสเซย

รฐบาลไทยสามารถจะผลกดนมาตรการตางๆ โดยอาศยการเจรจาเปดเสรทางการคาไทย-รสเซยเปนชองทางได ซงจากการประชมกลมยอยผเชยวชาญทางการคากบประเทศรสเซย ไดใหความเหนวาการเจรจาใดๆกบรสเซยตองอาศยความอดทนและจรงใจ บางครงอาจตองใชการเจรจาอยางตอเนองหลายครง ดงไดแสดงรายละเอยดไวในตารางท 7.4.1 สรปปญหาและอปสรรคทสาคญทคาดวาจะไดรบผลกระทบจากการทาFTAไทย-รสเซย และแนวทางแกไข/มาตรการรองรบผลกระทบ

7.2.2. มาตรการจาเพาะอตสาหกรรม มาตรการจาเพาะอตสาหกรรมในทนหมายถงมาตราการทใชไดเฉพาะอตสาหกรรมใด

อตสาหกรรมหนง หรอเพยงไมกอตสาหกรรมเทานน ซงจะแตกตางจากมาตรการเฉพาะของประเทศไทยในหวขอ 7.2.3 ซงเปนมาตรการทเมอมการปฏบตแลวจะเกดผลเปนวงกวางแกทกอตสาหกรรม มาตรการจาเพาะอตสาหกรรมทควรปฏบตเพอรองรบความตกลงเขตการคาเสรไทยรสเซย ไดแก การศกษาความคมคาในการสรางโรงงานถลงเหลก การสนบสนนการปลกตนไมเพอกระดาษทเปนมตรตอสงแวดลอม การศกษาวจยเพอสรางความแตกตางของสนคาในแตละอตสาหกรรม การวจยการตลาดในแตละอตสาหกรรม เปนตน

เนองจากมาตรการตางๆเหลานเปนมาตรการจาเพาะของแตละอตสาหกรรม ดงนน แนวทางการ

พฒนาทเหมาะสมทสดของแตละอตสาหกรรมกคอ การใหผประกอบการทตองการความชวยเหลอดงกลาวมสวนรวมในการสรางสรรค วางแผน และ ดาเนนการในมาตรการตางๆเหลานดวยตนเอง เพราะเอกชนจะเปนผทเขาใจในปญหาของตนเองไดดทสด แนวทางทเหมาะสมในการผลกดนดงกลาวคอ การจดตงกองทนเพอชวยเหลอ เยยวยา และพฒนาอตสาหกรรมตางๆ ซงในปจจบน กระทรวงพาณชยกมการจดตงกองทนเพอรองรบผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาอยแลว มาตรการในการใหความชวยเหลอรายอตสาหกรรม หรอมาตรการจาเพาะอตสาหกรรมในทน จงสามารถดาเนนการผานกองทนดงกลาวได อยางไรกด จาเปนตองมการผลกดนใหเกดผลในทางปฏบตอยางจรงจง

7-5

ทงน จาก “โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาเพอเสนอแนะมาตรการชวยเหลอผทไดรบผลกระทบใหสามารถปรบตว” ซงจดทาโดยสถาบนวจยนโยบายเศรษฐกจการคลง พบวาในปจจบนประเทศไทยมกองทนใหความชวยเหลอผทไดรบผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาหลายกองทน เชนกองทนของกระทรวงเกษตร กองทนของกระทรวงพาณชย และ กองทนของกระทรวงแรงงาน เปนตน แตปญหาทเกดขนคอ กองทนดงกลาวไมมความเปนเอกภาพ ทาใหผขอใชกองทนเกดความสบสน สงผลใหการบรหารกองทนไมมประสทธภาพเทาทควร แนวทางการแกปญหาดงกลาว คอ การบรณาการกองทนดงกลาวเขาดวยกน แตเนองจากแตละกองทนมวตถประสงคและความชานาญในการใหความชวยเหลอทแตกตางกน อกทงการใหแตละกองทนมความเปนอสระจากกนจะเปนการเสรมความคลองตวของกองทน จงควรคงใหอานาจและความเปนอสระในการบรหารกองทนดงกลาวเชนเดม แตตองจดใหมหนวยงานกลางทาหนาทเปนศนยการใหบรการแบบจดเดยวเบดเสรจ (One Stop Service) เพออานวยความสะดวกดงกลาว

ปญหาอกประการหนงของการดาเนนการกองทน คอ ขนตอนกระบวนการทยงยากซบซอนใน

การดาเนนการ ผประกอบการหลายทานทราบถงปญหา แตไมสามารถจะเขยนโครงการเพอขอรบความชวยเหลอจากกองทนได นอกจากนนระยะเวลาและขนตอนในการอนมตกมความยงยากและใชระยะเวลามาก ทางแกไขทางหนงคอการปรบรปแบบขนตอนการดาเนนการใหมความกระชบและสะดวกขน โดยอาจดาเนนการไดตามรปภาพท 7.2.1 เปนตวอยาง

นอกจากนน ใน“โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาเพอเสนอแนะมาตรการ

ชวยเหลอผทไดรบผลกระทบใหสามารถปรบตว” ดงกลาวไดเสนอใหการจดทากองทนฯแบงออกเปน 2 ระยะ คอ

- กองทนฯในปจจบน กองทนฯในระยะนจะมหนวยงานราชการเปนแกนหลกในการบรหารจดการกองทน ผประกอบการในรปขององคกร หรอ สมาคม มสทธเพยงยนขอเสนอโครงการเพอใหคณะกรรมการทาการอนมตเทานน

- กองทนฯในอนาคต กองทนฯในระยะนจะใหสถาบนอสระ เชน สถาบนสงทอ สถาบนอาหาร สถาบนยานยนต เขามาดาเนนการบรหารกองทน ภายใตการควบคมของคณะกรรมการกลางกองทนอกชนหนง เพอความคลองตว เหมาะสมสอดคลองกบความตองการของผประกอบการมากทสด และยงเปนการลดภาระหนาท ใหแกหนวยงานรฐ ดงแสดงในรปภาพท 7.2.2

7-6

รปภาพท 7.2.1 ขนตอนการดาเนนการอนมตกองทนฯ ผขอใชกองทน ตดตอ

One Stop Service กรอกและยนใบสมคร

One Stop Service ตรวจใบสมครและพจารณาสงเรอง

ไปยงกองทนฯทเกยวของ

คณะกรรมการพจารณาเพออนมตโครงการ

ทมทปรกษากองทนฯประสานผขอใชกองทนฯเพอใหความชวยเหลอในการวางแผนและเขยนโครงการ

หากไมผานใหสงเรองกลบใหทมทปรกษากองทนฯ

และผขอใชกองทนฯแกไขอกครง

ยนขอเสนอโครงการ

คณะกรรมการอนมต

ดาเนนการและประเมนผลเปนระยะ

ทมา: “โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาเพอเสนอแนะมาตรการชวยเหลอผทไดรบผลกระทบใหสามารถปรบตว” สถาบนวจยนโยบายเศรษฐกจการคลง (2551)

รปภาพท 7.2.2: โครงสรางการบรหารจดการกองทน FTAs

ทมา: “โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาเพอเสนอแนะมาตรการชวยเหลอผทไดรบผลกระทบให

สามารถปรบตว” สถาบนวจยนโยบายเศรษฐกจการคลง (2551)

สถาบนอสระ: สถาบนอาหาร และภาคเอกชนเปนแกน

หลก

สถาบนอสระ: สถาบน…. ยานยนตและภาคเอกชนเปน

แกนหลก

สถาบนอสระ: สถาบน…. และ

ภาคเอกชนเปนแกนหลก

สถาบนอสระ: สถาบน…. และ

ภาคเอกชนเปนแกนหลก

คณะกรรมการกลางกองทน FTAs

คณะกรรมการ กองทนท 1:

“กองทน…อาหาร”

คณะกรรมการ กองทนท 2:

“กองทนยานยนต”

คณะกรรมการ กองทนท 3: “กองทน…”

คณะกรรมการ กองทนท 16: “กองทน…”

7-7

โดยสรป กคอ มาตรการจาเพาะอตสาหกรรม ควรดาเนนการผานกองทนฯทกลาวถงขางตน โดยหลกการการดาเนนการกองทนฯ ดงกลาวจะเปนประโยชนตอการปรบตวรองรบผลกระทบจาก FTA รายอตสาหกรรม แตในทางปฏบตจะตองมการปรบรปแบบการบรหารจดการกองทนฯ ใหสอดคลองกบขอเทจจรงและมความยดหยนยงขน

7.2.3. มาตรการเฉพาะของประเทศไทย จากการศกษาในบทท 6 พบวา มอยหลายยทธศาสตรทตองอาศยโครงการขนาดใหญ และ

งบประมาณจานวนมาก แตจะกอใหเกดผลดอยางมหาศาลตอระบบเศรษฐกจทงหมดของประเทศ เชน การพฒนาระบบโลจสตกส การพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศ การพฒนาบคลากร การสงเสรมการลงทนและนโยบายเพอรบการถายทอดทางเทคโนโลยจากตางประเทศ ยทธศาสตรเหลานเปนยทธศาสตรระดบประเทศ ทจาเปนตองใชงบประมาณมหาศาลและตองอาศยความรวมมอจากทงภาครฐและเอกชนตอไป แตอยางไรกตาม ในเบองตนมขอเสนอแนะแนวทางในการใชมาตรการดงตอไปนเพอสนบสนนยทธศาสตรดงกลาว ไดแก

7.2.3.1 เพอพฒนาระบบโลจสตกส เนองจากระบบโลจสตกสไมไดจากดแตเฉพาะเรองของการขนสงเทานน แตยงหมายรวมไปถงการจดการระบบขนสงสนคา การจดเกบสนคา ระบบขอมลของบรษท ฯลฯ ดงนนแมวาการจดการระบบขนสงของประเทศ เชน การพฒนาการรถไฟ การสรางถนน จะมความจาเปนอยางยงยวด แตการพฒนาดานอนๆของโลจสตกสกมความสาคญเชนกน จงอาจพฒนาไดโดยการสนบสนนพฒนาบคลากรดานการบรหารระบบ โลจสตกส การชวยเหลอเพอพฒนาศกยภาพของบรษทโลจสตกสไทย การอบรบใหความรดานโลจสตกสแกผประกอบการ เปนตน

7.2.3.2 เพอพฒนาบคลากร นอกจากการพฒนาบคลากรโดยการปฏรประบบการศกษาผานกระทรวงศกษาธการแลว ยงสามารถสรางมาตรการพฒนาอนๆควบคไปได เชน จากการศกษาหลายโครงการพบวา ภาคเอกชนตองการผจบการศกษาสายอาชพเฉพาะทางมากกวาผจบปรญญาตรในสาขาทวไป จงควรมการสนบสนนใหมการเรยนสายอาชพทจาเปนตอผประกอบการมากขน เชน ชางออกแบบเสอผา ชางหนง นกโภชนาการ เปนตน โดยอาจแสดงเสนทางความกาวหนาในอาชพ(career path)ใหแกผสนใจ หรอ อาจจดทาฐานขอมลบรษททตองการบคลากรตางๆพรอมกบการจดทาฐานขอมลผสาเรจการศกษาในสายอาชพตางๆควบคกนไป การฝกอบรมตางๆกเปนแนวทางหนง นอกจากนนการรวมมอกบมตรประเทศตางๆ เชนรสเซยในการ

7-8

แลกเปลยนทางวชาการหรอใหโอกาสคนไทยไดไปศกษาตอยงตางประเทศในสายวชาทผประกอบการมความตองการกเปนอกทางหนง

7.2.3.3 การสงเสรมการถายทอดเทคโนโลยจากตางประเทศ นอกจากการสรางมาตรการนโยบายเพอสงเสรมใหไทยซมซบเทคโนโลยจากนกลงทนตางชาตในไทยใหไดมากทสดแลว ยงอาจทาไดโดยการสรางความรวมมอแลกเปลยนทางวชาการระหวางกน การใหนกศกษาไดไปฝกงานในตางประเทศโดยเฉพาะกบมตรประเทศตางๆ การใหคนไทยไดไปศกษาตอและทางานในบรษทของมตรประเทศตางๆ โดยเฉพาะอยางยงกบประเทศทไดมการจดทาความตกลงเขตการคาเสรระหวางกน เปนตน

7.2.4 ขอเสนอแนะจากการประชมกลมยอย (Focus Group) การประชมกลมยอย (Focus Group) ในวนศกรท 12 กนยายน 25512 มผเขารวมประชมซงเปน

ผเชยวชาญและตวแทนของหนวยงานทเกยวของจานวน 25 ทาน3 ไดใหขอคดเหนในประเดนตางๆ ดงน 1) สนคาเกษตรและอาหารแปรรป ผเขารวมประชมเหนวาปญหาทสาคญ คอ อปสรรค

ทางการคาทไมใชภาษ เชน กฎระเบยบทยงยากภายใน วฒนธรรม ภาษา ฯลฯ โดยมความเหนเพมเตมวา การขนสงอาจไมใชอปสรรคทสาคญ และคดวาผประกอบการไทยมศกยภาพในการขยายตลาดในรสเซย ปญหาทสาคญอกประการหนง คอ ผสงออกไทยสวนใหญประสบปญหาในการสงไปขายในรสเซยโดยตรง โดยสวนใหญจกสงผานประเทศในยโรป เชน เยอรมนกอน หากไทยสงออกไปยงรสเซยไดเองโดยตรง จะเปนประโยชนอยางมาก

2) ภาคบรการ รานอาหาร สปา และ โรงแรม ผเขารวมประชมเหนวา ธรกจอาหารไทย นวดไทย ปจจบนเปนทนยมในรสเซย แตมปญหาเรอง ใบอนญาตทางาน มาตรฐานวชาชพ โดยเฉพาะนวดไทย มปญหาเรองของการแอบแฝงทาการคาประเวณ ซงจะทาใหเสยภาพลกษณ ทงตออตสาหกรรม และประเทศ

สาหรบโรงแรมและทองเทยวนน ทประชมเหนวามศกยภาพทด แตจะมปญหาเรองมคคเทศก

ไทยไมสามารถพดภาษารสเซยได ในขณะทกฎหมายไทยกาหนดใหบรษทนาเทยวในไทยตองใชมคคเทศกคนไทย จงมบรษทนาเทยวรสเซยจานวนมากบรหารจดการทกอยางโดยคนรสเซยแตจางมคคเทศกคนไทยเพยงแตในนามเพอหลบเลยงกฎหมายขอน

2 รายละเอยดของการประชมไดสรปไวในภาคผนวกท 6 3 ผเขารวมประชมทง 25 ทานไมรวมคณะผวจย ซงรายชอผเขารวมประชมดงกลาวไดแสดงไวในภาคผนวกท 7

7-9

นอกจากนนยงมปญหาจากความรวมมอเรองการผอนผนวซานกทองเทยวรสเซย โดยทผานมาไทยขาดการควบคมนกทองเทยว ทาใหนกทองเทยวระดบลางชาวรสเซยเขามาในไทยเปนจานวนมาก และไมยอมกลบประเทศ กอใหเกดปญหาสงคมตามมา เชน อาชญากรรมตางๆ เปนตน

3) อตสาหกรรมยางพารา จากการศกษาในบทท 6 พบวายางธรรมชาตจะไมไดรบผลกระทบทางลบ แตจะเปนยางสงเคราะหทไดรบผลกระทบดงกลาว ตวแทนกลมผประกอบการยางพาราใหความเหนวา ปจจบนนามนราคาสงมาก ทางออกหนง คอ การเจรจาตอรองเพอขอลดภาษนามนและภาษปยแลกกบใหทางรสเซยลดภาษยางพารา และ ยางสงเคราะหลง

4) ประมง ตวแทนผประกอบการประมงแชแขงใหความเหนวา ปจจบนสนคาจากไทยไดรบการยอมรบในตลาดรสเซย แตทวาประสบปญหาบางประการ เชน ปญหาในการหาผรวมทนทเหมาะสมและไวใจได และปญหาความลาชาในการขนสง เปนตน

5) อปสรรคทางการคาทไมใชภาษ ทประชมชแจงวาในแตละเขตการปกครองของรสเซย มกฎระเบยบทแตกตางกน การจดการสวนใหญขนกบรฐบาลทองถน และตองมการจายภาษคมครองใหผมอานาจในทองถน หากมการเจรจาการคาเสรระหวางกนใหคานงถงประเดนนดวย

ดานปญหาการชาระเงน ปจจบนไดมการเปด EXIM Bank ในมอสโก ซงผประกอบการสามารถ

ใชความชวยเหลอดงกลาวได ในสวนของวฒนธรรม และภาษา ปจจบนไดมศนย Russian Cultural Center ขน โดยความรวมมอของสถานทตรสเซยและจฬาลงกรณมหาวทยาลย แตทงEXIM Bank สาขามอสโก และ Russian Cultural Center ยงอยในชวงเรมตนเทานน ซงถอวาเปนการนารองและจะมการพฒนาตอไป

6) การประสานแลกเปลยนขอมล ในปจจบนมขอมลเกยวกบรสเซยทกระจดกระจาย ทประชมจงมความเหนวาควรใหมบรณาการขอมลเหลาน และมศนยขอมลทางธรกจดงกลาวรวมกนเพอใหความรแกผประกอบการและผสนใจ

7) ความเปนไปไดของการเจรจา ทประชมเหนวาการเจรจาระดบทวภาคนาจะสงผลดมากกวาการเจรจาในนามของอาเซยนในแงของประโยชนทจะไดรบ อยางไรกตามการเจรจาในนามอาเซยนจะทาใหไทยมอานาจในการตอรองและความนาสนใจมากกวาการเจรจาระดบทวภาค ซงทประชมเหนวาไทยสามารถเจรจาไดทง 2 กรอบพรอมๆกน ซงควรเรงใหมการเจรจาระดบทวภาคโดยไมตองรอการตดสนใจจากกลมอาเซยน เนองจากกลมประเทศอาเซยนเองกไมไดใหความสาคญกบประเทศรสเซยในระดบตนๆ ของการเจรจาFTA

7-10

8) ประเดนอนๆ ทประชมมความเหนประเดนอนๆ ทหลากหลาย เชน การจดตงเขตอตสาหกรรมพเศษไทย-รสเซย การปรบปรงระบบคมนาคมขนสง และโลจสตกสโดยเฉพาะการสราง Land Bridge บรเวณคอคอดกระ และ การใหความสาคญกบฝงตะวนออกของรสเซยมากขน เนองจากปจจบนรสเซยมนโยบายในการขยายความเจรญไปยงฝงตะวนออกเพมขน

9) สรปขอเสนอแนะจากการประชม ขอเสนอแนะและมาตรการในการแกไขปญหาทไดเสนอในทประชม สรปไดดงน

• จดทาฐานขอมลรายชอ และรายละเอยดคราวๆ ของผประกอบการทเหมาะสมและเชอถอไดของทง 2 ประเทศ และ มหนวยงานกลางในการอานวยความสะดวกในการคาการลงทนระหวางกน

• จดทามาตรฐานและตราสญลกษณเพอรบรองคณภาพของพอครวไทย รานอาหารไทย รานนวดไทยและหมอนวดไทย

• สนบสนนสงเสรมหนวยงานททาหนาทสนบสนนสงเสรมการคาการลงทนระหวางกน เชน EXIM Bank และ Russian Cultural Center

• การสรางศนยแลกเปลยนขอมลอยางบรณาการ • เพมมาตรการในการคดกรองนกทองเทยวรสเซยในไทย • สงเสรมใหมการเรยนรภาษารสเซยมากขน • การเจรจาหรอทาธรกรรมใดๆกบรสเซยควรทาอยางจรงใจ จรงจง บอยครง และ

ตอเนอง • สานสมพนธระหวางกนดวยวธการตางๆ เชนการลงนามเปนเมองพเมองนอง • จดตงเขตอตสาหกรรมพเศษไทย-รสเซย • พฒนาระบบคมนาคมขนสงและโลจสตกส

โดยสรป ความคดเหนทไดจาก Focus Group หลายขอมความสอดคลองหรอเกยวเนองกบ

มาตรการและขอเสนอแนะทไดจากการศกษา ซงเมอนามาประกอบกนจะทาใหมาตรการขอเสนอแนะดงกลาวมความเหมาะสมและเปนรปธรรมมากขน

7-11

7.3 สรปประเดนจากการสมมนาโครงการศกษาความเปนไปไดในการจดทาเขตการคาเสร (FTA) ระหวางไทย-รสเซย

สาระสาคญของการสมมนาปรากฏในภาคผนวก 8 ของการศกษา สาหรบประเดนทสาคญของ

การสมมนา สรปไดดงน 1) การทา FTA ระหวางไทย-รสเซย จะเรมดาเนนการหลงจากทรสเซยเขาเปนสมาชก WTO

และสามารถปรบตวไดหลงจากการเปนสมาชกแลว 2) กลมประชากรรายไดสงขยายตวมากขน มกนยมใชเงนสดในการใชจาย การทรสเซยเปน

ประเทศทหางไกลจากประเทศอนๆ อยในเขตหนาว ทาใหชาวรสเซยนยมรบประทานอาหารแปรรปและอาหารกระปองเปนหลก

3) อปสรรคทางการคาตางๆ เชน ดานการชาระเงน ดานความแตกตางทางวฒนธรรมและภาษา และดานการหาคคาทางธรกจทเชอถอได ทงนการเปด EXIM Bank ในมอสโก มสวนชวยในการ ใหบรการดานการหาคคาทางธรกจ และการออกเครองมอทางการเงนทจะชวยสรางความมนใจใหกบผนาเขารสเซยมากขน

4) สนคาอาหารและเกษตรจะเปนภาคการสงออกทไดรบประโยชนจากการทา FTA ระหวางไทย-รสเซย ทงนสนคาทไทยนาจะสามารถขายในรสเซยไดตลอด ไดแก ผลไมเมองรอน และอาหารทะเล ทรสเซยไมสามารถผลตได

5) ธรกจสปาและโรงแรมเปนธรกจทมศกยภาพสงในการขยายตลาดในรสเซย ทงนอาจจะเนนเปนรปแบบสปาขนาดเลกและโรงแรมบตก ซงเปนแนวโนมของตลาดแบบ Payless ในไมกปขางหนา

6) มาตรฐานสนคาอาหารและเกษตรมความเขมงวดมากขน เนองจากเกดปญหาการปลอมปนและปลอมแปลงสนคาอาหารทสงไปรสเซย ทาใหคณภาพของสนคาตกตาและเปนอนตรายตอผบรโภคได

7.4 สรปปญหาและอปสรรคทสาคญทคาดวาจะไดรบผลกระทบจากการทาFTAไทย-

รสเซยและแนวทางแกไข/มาตรการรองรบผลกระทบ

ปญหาและอปสรรคทสาคญทอาจเกดจากหรอเกดกบ FTA ไทย-รสเซย พรอมแนวทางแกไข/มาตรการรองรบผลกระทบ สรปไดดงตารางท 7.4.1

7-12

ตารางท 7.4.1: สรปปญหาและอปสรรคทสาคญทคาดวาจะไดรบผลกระทบจากการทา FTAไทย-รสเซย และแนวทางแกไข/มาตรการรองรบผลกระทบ

ปญหาและอปสรรค แนวทางแกไข/มาตรการรองรบผลกระทบ

อปสรรคทางการคา

รวบรวมจดทาฐานขอมลรายชอผประกอบการของทง 2 ฝายทไดรบการยอมรบและยนยนจากหอการคาของทง 2 ประเทศ

ความไมแนนอนในการทาธรกรรมกบเอกชนรสเซย (ทงดานการเงนและผรวมทนทไดรบการยอมรบและนาเชอถอ) สนบสนนหนวยงานทอานวยความสะดวกทางการคาระหวางกน เชน EXIM Bank

ขอความรวมมอกบรสเซยในการเลกกฏระเบยบบางประการลง ในระหวางทเจรจา FTAกบรสเซย โดยอาจยอมลดภาษมากกวารสเซยในขนตน (เชนเดยวกบในการวเคราะหในบทท 5) กฏระเบยบทยงยากและภาษพเศษ สงเสรมหรอจดตงหนวยงานทชวยอานวยความสะดวกในการตดตอกบหนวยงานของรฐและหนวยงานใหคาปรกษาในการคากบรสเซย เชน ทตพาณชย หอการคา และ สภาอตสาหกรรม เปนตน สงเสรมการเรยนรภาษารสเซย อาจอยในรปของการแลกเปลยนทางการศกษา รวมถงการมอบทนการศกษาในประเทศรสเซย และการเปดอบรมหลกสตรภาษารสเซยแบบเรงรดเพอใชในการตดตอทางธรกจตางๆ วฒนธรรมและภาษา การจดตงศนยวฒนธรรมและภาษาเพอแลกเปลยนและเรยนรวฒนธรรมและภาษาระหวางกน ซงนอกจากควรมศนยวฒนธรรมรสเซยในไทยแลวยงควรมศนยวฒนธรรมไทยในรสเซยดวย เพอทาใหไทยเปนทรจกในรสเซยมากยงขน

เสนทางขนสง พฒนาระบบโลจสตกสซงไมเพยงแตดานการขนสงแตหมายรวมไปถงการจดสรร สนคาในการขนสง ลาดบการขนสง พนทของโกดงบรรทกของ ฯลฯ

ปญหาจากความสามารถในการแขงขนของผประกอบการ จดทามาตรฐานและการรบรองคณภาพของสนคา รวมทงมบรการหลงการขาย ประชาสมพนธสนคาไทยทงในรสเซยและประชาสมพนธผานทางนกทองเทยวรสเซยในไทย จดอบรมการทาธรกจและการตลาดกบรสเซย รวมถงการทาวจยตลาดรสเซยดวย

สนคาไทยยงไมเปนทรจกของผบรโภคชาวรสเซย

ผประกอบการสามารถจดทาโครงการอนๆทเปนประโยชนโดยของบประมาณผานกองทน FTAตางๆทมในประเทศ และ ขอการสนบสนนผานสถาบนอสระทเกยวของกบอตสาหกรรมของตน ดดแปลงและพฒนาสนคาใหตรงความตองการของรสเซย โดยควรศกษาจากการทาวจยตลาดรสเซย จดอบรมการทาธรกจและการตลาดกบรสเซย รวมถงการทาวจยตลาดรสเซย สนคาทไทยมความชานาญยงเปนสนคา

ทไมเปนทนยมในรสเซย ประชาสมพนธใหผบรโภคชาวรสเซยเหนถงจดเดนโดยเปรยบเทยบสนคาไทยกบสนคาทรสเซยเคยนยมบรโภคอย ทงนตองมนใจวาจดเดนนนเดนพอทจะแขงขนและยากทจะถกลอกเลยนได

7-13

ปญหาและอปสรรค แนวทางแกไข/มาตรการรองรบผลกระทบ

ผผลตบางชนดสนคา ไมสามารถแขงขนกบรสเซยไดเลย4

อาจใชมาตรการชวยเหลอ เชน มาตรการตอบโตการทมตลาด หรอ อาจใชเงนชวยเหลอจากกองทนทมอยภายในประเทศพฒนาสนคาใหมความแตกตาง (ทงนตองยอมรบวาการเสยเปรยบของสนคาดงกลาวอาจเปนประโยชนตอเศรษฐกจโดยรวมเพราะทาใหผประกอบการรายอนสามารถนาเขาสนคาทนไดในราคาตาลง)

อปสรรคในการลงนาม FTA

รสเซยยงไมไดเปนสมาชก WTO

รสเซยไดเสนอเรองเขาเปนสมาชกWTOแลว ไทยอาจรอใหรสเซยไดรบการอนมตกอนหรออาจขอทาไปกอนกไดเนองจากไมขดตอกฏของWTOแตอยางใด แตการรอใหรสเซยเขาเปนสมาชก WTO กอนนาจะดกวาเพราะจะทาใหไทยรทาทในการเจรจาของรสเซยมากยงขน

รฐธรรมนญฉบบป 2550 โดยเฉพาะมาตรา 190

ดาเนนการตามกระบวนการทระบในรฐธรรมนญ และกฏหมายประกอบรฐธรรมนญซงกาลงดาเนนการรางอย โดยมมาตรการแกไข ปรบตว และ เยยวยาสาหรบอตสาหกรรมทคาดวาจะไดรบผลกระทบ โดยจากการศกษาในทนมาตรการทวไปสาหรบอตสาหกรรมเปนแนวทางหนงทควรดาเนนการในระดบนโยบายเพอเตรยมการรองรบผลกระทบรายอตสาหกรรมไดทนท

ทงน ตารางสรปปญหาและอปสรรคทสาคญทเกดจากหรอเกดกบการทาFTAไทย-รสเซย และ

แนวทางแกไข/มาตรการรองรบผลกระทบ มขอพงสงเกต ดงน 1. การสงเสรมสนคาไทยทยงไมเปนทรจกใหไดรบการยอมรบจากผบรโภคชาวรสเซยนน

สามารถทาใหเกดขนไดจรง เพราะจากการวเคราะห ในเบองตนไดระบแลววาชาวรสเซยกลมใหญยงมพฤตกรรมชอบทดลองใชสนคาใหมๆจากตางประเทศ แตตองเปนสนคาทมคณภาพและมาตรฐานทใชไดและเหมาะสมกบราคา

2. ปจจบนไทยมกองทนตางๆและหนวยงานอสระอยแลว ในโครงการศกษาผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาเพอเสนอแนะมาตรการชวยเหลอผทไดรบผลกระทบใหสามารถปรบตว ซงสถาบนวจยนโยบายเศรษฐกจการคลงไดทาการศกษาและเสนอใหมการจดตงหนวยงานทาหนาทบรณาการกองทนตางๆทมอยในปจจบน (อาจอยในรปของ One Stop Service) และใหหนวยงานอสระตางๆทาหนาทบรหารกองทนนนๆ โดยมหนวยงานของรฐเปนผควบคมเพอลดภาระหนาทของรฐบาล อกทงยงทาใหการทางานเปนไปอยางอสระ และตรงจดมากขน

3. การทา FTA กบรสเซย ไทยอาจทาได โดยไมตองรอประเทศอนๆในอาเซยนเนองจากประเทศอนๆในอาเซยนใหความสาคญกบบางประเทศ เชนกลมประเทศอาหรบมากกวารสเซย

4. มาตรการแกไขปรบตวและเยยวยา ซงระบไวใน มาตรา190 ของ รฐธรรมนญฉบบป 2550 ไดแสดงไวในภาคผนวกท 9

4 ดรายละเอยดเพมเตมในภาคผนวก 9

7-14

การศกษาการจดทาเขตการคาเสร (FTA) ระหวางไทย-รสเซย พบวา นอกจากไทยจะไดประโยชนทางการคาเนองจากทง 2 ประเทศชานาญสนคาตางประเภทกนแลว รสเซยยงเปนตลาดใหมของไทยทมกาลงซอสงซงจะชวยลดปญหาความเสยงในการผกตดกบตลาดในประเทศดงเดมทางการคาทปจจบนประสบปญหาวกฤตทางเศรษฐกจอยางสหรฐฯ นอกจากนนไทยยงจะไดประโยชนทางการเมองในการสานสมพนธกบประเทศมหาอานาจอยางรสเซย ในแงของการเรยนรการถายทอดทางศลปะวทยาการ ไทยกอาจสามารถเรยนรไดหากมการสงเสรมและใชประโยชนจาก FTA อยางจรงจง

อยางไรกตาม ในการจดทาเขตการคาเสรระหวางไทยกบรสเซย กมผไดรบผลกระทบดวยเชนกน แมวาจากการศกษาจะพบวาสนคาดงกลาวโดยสวนใหญเปนสนคาทนทเปนประโยชนกบผประกอบการรายอนๆและผบรโภค ตามมาตรา190 ของรฐธรรมนญฉบบปจจบนและหลกการทดของรฐแลวกไมควรเพกเฉยตอผลกระทบทจะมตอผไดรบผลกระทบดงกลาว ซงจากผลการศกษาวจยไดเสนอเปน มาตรการชวยเหลอเยยวยาและกรอบในการเจรจาความตกลงการคาเสรระหวางไทยกบรสเซยไวใน ภาคผนวกท 9 และ ภาคผนวกท 12

ดงนนในระหวางทรสเซยกาลงเขาเปนสมาชกองคการการคาโลก ไทยควรมการศกษา

เพอพฒนาและหาแนวทางสรางความแตกตางของสนคาทไดคาดการณวาจะไดรบผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาเพอรองรบผลกระทบดงกลาวกอนการเจรจาทจะเกดขนจรง และ เมอรสเซยไดเขาเปนสมาชกองคการการคาโลกแลว ไทยจงควรเรมเปดการเจรจากบรสเซยโดยทนท โดยในระยะแรกหรออตราภาษทลดลงปแรกของการเจรจาไทยอาจเปนฝายยอมเสยเปรยบรสเซยไดบาง เพอแลกกบความตกลงอนๆทไมใชภาษ และ ความสมพนธทางดานการเมอง ซงจะเปนประโยชนกบประเทศและประชาชนชาวไทยตอไป