โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

389

บทท 7 กรณศกษาพทลง

หนงในยทธศาสตรการทองเทยวระดบประเทศทส าคญในชวงสองสามปทผานมาคอ การสงเสรมการทองเทยวในเมองระดบรอง หนงในพนทเปาหมายคอจงหวดพทลง พทลงเปนจงหวดทมเสนหทงดานศลปวฒนธรรม ภมสณฐาน และระบบนเวศทมลกษณะเฉพาะตว แตทผานมาไมไดรบการกลาวถงมากในฐานะพนททมเสนหดงดดดานการทองเทยวในระดบประเทศ อกนยหนงคอ ผคนทวไป รวมถงคนใตดวยกนเอง มกรบรถงเมองพทลงในฐานะเมองทางผานระหวางศนยกลางทางเศรษฐกจ ศนยกลางการปกครอง และแหลงทองเทยวทส าคญในภมภาค ไมวาจะเปนจงหวดตรง จงหวดสงขลา หรอจงหวดนครศรธรรมราช เหตทเปนเชนนเปนเพราะพนทของจงหวดพทลงเอง สวนใหญเปนพนทราบลมและผนน าขนาดใหญ กจกรรมทส าคญจงเปนกจกรรมขนาดใหญ ประชากรสวนใหญอยในภาคการเกษตรทอดมสมบรณ จงไมมความจ าเปนตองรวมตวกนเปนเมองใหญ และไมมความจ าเปนและความตองการรวมตวกนเพอผลกดนงานภาคบรการหรออตสาหกรรม ท าใหพนทเมองในจงหวดพทลงท าหนาทบรการดานการแลกเปลยนซอขาย การเงน การธนาคาร ฯลฯ จงมขนาดเลกตามเทาทพอใชสนบสนนกจกรรมทางการเกษตร การศกษา และการปกครองในพนทเทานน เมองพทลงจงมสภาพเหมอนกบเมองขนาดเลกทกระจายตวกนอยทวประเทศไทย เมองขนาดเลกเหลานก าลงประสบปญหาของการหดตวทางเศรษฐกจและประชากร เมอประเทศพยายามผลกดนการโตในภาคอตสาหกรรมและการบรการ และผคนหลงไหลเขาไปอยในเมองใหญมากขน

อยางไรกตาม เมอพจารณาจากทรพยากรทางดานศลปวฒนธรรม ภมสณฐาน และนเวศวทยาทมอยทวทงจงหวด จะเหนไดวา จงหวดพทลงมสถานททองเทยวระดบภมภาคทกระจายตวอยมากมาย การทองเทยวสวนใหญเปนการทศนาจรในภมภาค สวนการพกคางกมตลาดของการอบรมสมมนาของหนวยงานอยบาง เนองจากทรพยากรทางธรรมชาต เชนทะเลนอยและชมชนรอบทะเลสาบสงขลา เปนสถานทดงดดใหคนเขามาเยยมชม ในทางกลบกน การรบรเมองพทลงในฐานะจดมงหมายของการทองเทยวกบกลมนกทองเทยวทอยหางไกลออกไปในภมภาคอนมอยอยางจ ากด ตองเปนนกทองเทยวเฉพาะกลมทมาท ากจกรรมททะเลนอยเปนหลก แมแตทะเลนอยเอง กมความเขาใจและรบรวาเปนสวนหนงของทะเลสาบสงขลาหรอจงหวดสงขลา แทนทจะเปนสวนหนงของจงหวดพทลง

กรณศกษาการออกแบบเมองพทลงใหเปนเมองทองเทยวในครงนจงมโจทยส าคญคอ การพฒนาภาพลกษณของพทลงจากเดมเปนเมองศนยกลางของพนทเกษตรกรรมและเปนทางผาน ใหกลายมาเปนแบรนดของเมองทองเทยวทตองเชอเชญใหลองแวะพกคางคน รวมถงการขบเนนเอาเสนหทางวฒนธรรมอนขนขนมาจนเปรยบเสมอนเปนการสรางแบรนดเมองขนมาใหมจากเดมทไมเคยมอย รวมถงการวางกลยทธการออกแบบเพอใหองคประกอบตาง ๆ ทมอยในพนทเมองสอดคลองกลมกลนกบสถานททองเทยวอนทมอยแลว ดงนน จากกรอบ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

390

แนวคดของการศกษาดงกลาว การเสนอแนวทางการออกแบบเมองทองเทยวพทลงเปนกรณศกษาในบทนมประเดนส าคญ ดงน

1) การวเคราะหสถานการณการทองเทยว จากระดบภาพรวมของในทองเทยว สถานททองเทยวส าคญทอยโดยรอบ พฤตกรรมการเดนทางและการทองเทยว และรปแบบของการใชจาย

2) การประมวลและวเคราะหขอมลพนฐานของจงหวดพทลง ตงแตเรองกรณสณฐาน และการตงถนฐาน การใชประโยชนทดน กฎหมาย และการควบคมทางผงเมองในปจจบน การคมนาคม และประวตศาสตรการตงถนฐานทส าคญจนมาถงปจจบน

3) การวเคราะหประเดนยทธศาสตรของการออกแบบเมองทองเทยว ภาพลกษณและแบรนดการทองเทยวเมองพทลงทใชอยในปจจบน การวเคราะหศกยภาพของพนททมความเปนเมองในปจจบน การวเคราะหจดออน จดแขง โอกาส และอปสรรคในการสรางใหเมองพทลงเปนเมองทองเทยว ตามทรพยากรและอตลกษณทมอย และประเดนยทธศาสตรและภาพอนาคตทส าคญ

4) ขอเสนอการออกแบบและพฒนาเมองพทลงเพอเปนเมองทองเทยว โดยเรมจากการสรางแบรนดเมองทองเทยวขนมาใหม การก าหนดแนวคดการออกแบบเมองตามแบรนดทสรางขน การก าหนดพนทยทธศาสตร การเสนอล าดบและแนวทางการออกแบบเมองพทลงเพอรองรบการทองเทยวทสอดคลองกบเงอนไขของการพฒนาโครงสรางพนฐาน และกลมกจกรรมการทองเทยวทเปนเปาหมาย

ทงน แมวาพนทเปาหมายอยในเขตเมองเปนหลก คออ าเภอเมองพทลง แตคณะผวจยกไดศกษาและส ารวจแหลงและเสนทางทองเทยวขางเคยง เพอวเคราะหถงบรบทและเงอนไขของการพฒนาและออกแบบเมองพทลงใหตอบรบกบบรบทของการทองเทยวในพนทรอบขาง

สถานการณการทองเทยวจงหวดพทลง

จงหวดพทลงเปนจงหวดขนาดเลกของภาคใตทางฝงอาวไทย มลกษณะเปนเมองทางผานทนกทองเทยวมกจะเลยไปพกทจงหวดสงขลา ตรง และนครศรธรรมราช โดยทนกทองเทยวสวนใหญจะไปพกคางทอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา นกทองเทยวกลมหลกของจงหวดเปนนกทองเทยวชาวไทย คดเปนรอยละ 98 โดยเดนทางมาจากจงหวดใกลเคยง เชน จงหวดตรง เปนตน สวนนกทองเทยวชาวตางชาต คดเปนรอยละ 2 (กรมการทองเทยว, พ.ศ. 2561) นกทองเทยวทชาวตางชาตทเดนทางมาจงหวดพทลงมากทสด ไดแก ชาวมาเลเซย รองลงมา คอ ชาวสงคโปร ชาวอนโดนเซย ชาวออสเตรย และชาวองกฤษ ตามล าดบ คาใชจายของนกทองเทยวในภาพรวมมอตราการเตบโตพอสมควร ในขณะทจ านวนวนพกเฉลยมอตราการเตบโตนอยลง สะทอนวาการทองเทยวของจงหวดพทลงมลกษณะเปนการทองเทยวระยะสน ๆ หรอ one-day trip เปนสวนใหญ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

391

ในชวง พ.ศ. 2559 - 2561 มโรงแรมเพมขนในจงหวดพทลงเพยง 3 แหง บางแหงลงทนประมาณ 100 ลานบาท มเพยง 8 ชน สวนทพกประเภทรสอรตและแมนชนยงมไมถง 1 หมนหอง ท าใหจ านวนหองพก อตราการเขาพก และจ านวนผเขาพกคอย ๆ ปรบตวสงขน แตยงไมสามารถท าใหจ านวนวนพกเฉลยขยายตวไดเทาใดนก ในแงของรายรบจากการทองเทยว จงหวดพทลงมรายไดจากการทองเทยวใน พ.ศ. 2559 ประมาณ 2,921 ลานบาท มอตราการขยายตวรอยละ 13 ตอป คดเปนรอยละ 8.38 ของผลตภณฑมวลรวมทงจงหวด (กรมการทองเทยว, พ.ศ. 2561) ทงน ใน พ.ศ. 2561 ไดรบผลกระทบจากการทจ านวนนกทองเทยวมาเลเซยลดลง อนเนองมาจากคาเงนรงกตของมาเลเซยออนคาลง อกทงพนทหาดใหญ จงหวดสงขลายงมการลงทนในธรกจโรงแรมเปนจ านวนมาก ท าใหเกดการดงดดนกทองเทยวจากพนทอน ๆ มากยงขน (โพสตทเดย, 17 มนาคม พ.ศ. 2561)

ปจจบน จงหวดพทลงเปน 1 ใน 12 จงหวดตองหามพลาดพลสและเปน 1 ใน 55 จงหวดทไดรบการสงเสรมการทองเทยวเมองรอง มแหลงทองเทยวทส าคญ อาท วดถ าคหาสวรรค วงเจาเมองพทลง ทะเลนอย (พนทชมน าอนดบท 11 ของโลก) พระมหาธาตเจดยบางแกว วดเขยนบางแกว บอน ารอนธารน าเยน เขาชยสน น าตกไพรวลย ภเขาอกทะล หาดแสนสขล าป า อทยานแหงชาตเขาป-เขายา และอยในพนทรบผดชอบของการทองเทยวแหงประเทศไทย ส านกงานนครศรธรรมราช อยางไรกตาม จงหวดพทลงยงคงมปญหาในเรองโครงสรางพนฐานภายในแหลงทองเทยว เชน ไฟสองสวางช ารด สภาพทองถนนช ารด บางแหลงไมมกลองวงจรปด เปนตน รวมถงมขอเรยกรองจากภาคเอกชนในเรองการพฒนาระบบขนสงมวลชนทางอากาศ โดยตองการใหรฐบาลสนบสนนโครงการกอสรางสนามบนแบบรนเวยเดยวเพอรองรบเครองบนขนาด 70 ทนงเชนเดยวกบจงหวดตรงและชมพรทเปนจงหวดเลกและมเศรษฐกจขยายตวมากกวาจงหวดพทลง แตขอเรยกกวาดงกลาวนยงไมประสบความส าเรจ

สถานททองเทยงภายในจงหวดพทลง - วดถ าคหาสวรรค

- วงเจาเมองพทลง

- ทะเลนอย 3.1 ปากประ 3.2 สะพานเอกชย

- พระมหาธาตเจดยบางแกว วดเขยนบางแกว

- บอน ารอนธารน าเยน เขาชยสน

- น าตกไพรวลย

- ภเขาอกทะล - วดวง

- หาดแสนสขล าป า

- อช.เขาป-เขายา

- ศาลหลกเมองพทลง

- พระพทธนรโรคนตรายชยวฒนจตรทศ

- ลองแกงหนานมดแดง

- หมเกาะส เกาะหา

- วนอทยานเมองเกาชยบร

- ปาไผสรางสข

- ตลาดใตโหนด

- ขน า คอฟฟ

- รานขนมหวานปาก

- ขนมจนนางลาด

- รานหลานตาช สเตกเฮาส

โดยแหลงทองเทยวในจงหวดพทลง สามารถแบงออกเปน 3 พนทหลก ไดแก

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

392

- ควนขนน แหลงทองเทยวรปแบบตลาด และรานอาหารขนชอ รองรบนกทองเทยวโดยสามารถเชอมตอกนได ภายในระยะ 5 กม. ระยะเวลา 10 นาท

- ทะเลนอย – ปากประ แหลงทองเทยวรมทะเลสาบและ ทพกรปแบบบงกะโล และรสอรตโดยสามารถเชอมตอกนไดภายในระยะ 10 กม. ระยะเวลา 15 นาท

- เมองพทลง และล าป า แหลงทองเทยวทางวฒนธรรมและภเขา โดยมบทบาทหลกในการรองรบคนในพนทโดยสามารถเชอมตอกนไดภายในระยะ 2 กม. ระยะเวลา 5 นาท

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

393

แผนภ

าพท

7-1

สถาน

ททอง

เทยง

ภายใ

นจงห

วดพท

ลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

394

แผนภ

าพท

7-2

วเครา

ะหสถ

านทท

องเท

ยงภา

ยในจ

งหวด

พทลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

395

พฤตกรรมการทองเทยวและการทศนาจรของนกทองเทยวทมาพทลง

จากการส ารวจผเยยมเยอนใน พ.ศ. 2557 จ านวน 1,982 ตวอยาง ประกอบดวยผเยยมเยอนชาวไทย 1,848 ตวอยาง และผเยยมเยอนชาวตางประเทศ 134 ตวอยาง สรปผลการส ารวจไดดงน78

ผเยยมเยอนชาวไทย

ผเยยมเยอนชาวไทยเปนเพศชายในสดสวนมากกวาเพศหญง (รอยละ 56.5 ตอ 43.5) มอาย 35-44 ปในสดสวนมากทสด (รอยละ 36.5) ประกอบอาชพเปนลกจาง/พนกงานภาคเอกชน ในสดสวนมากทสด (รอยละ 20.6) มรายได 15,001-30,000 บาท/เดอนในสดสวนมากทสด (รอยละ 30.3) และมาจากภาคใตในสดสวนมากทสด (รอยละ 71.6) ผเยยมเยอนชาวไทยมวตถประสงคเพอทองเทยว/พกผอนในสดสวนมากทสด (รอยละ 60.4) โดยปจจยทเปนแรงจงใจใหเดนทางมาจงหวดพทลง 3 อนดบแรก ไดแก สถานททองเทยว มความปลอดภย และอาหารอรอย โดยผเยยมเยอนรอยละ 5.4 ใชอนเทอรเนตเพอประโยชนในการหาขอมลเกยวกบการทองเทยว

ผเยยมเยอนชาวไทยสวนใหญ (รอยละ 95.9) มาเทยวจงหวดพทลงเปนครงแรก และการเดนทางทองเทยวครงนสวนใหญทองเทยวจงหวดเดยว (รอยละ 97.0) เกอบทงหมดจดการเดนทางเอง (รอยละ 99.1) โดยเดนทางดวยรถสวนตวในสดสวนมากทสด (รอยละ 69.3) มผรวมเดนทาง 3-4 คนในสดสวนมากทสด (รอยละ 51.8) สวนใหญเปนคนในครอบครว/ญาต/เพอน (รอยละ 85.2) และพกในบงกะโล/รสอรตในสดสวนมากทสด (รอยละ 63.6) มวนพกเฉลยรวม 2.01 วน โดยนกทองเทยวทจดการเดนทางเองมคาใชจายเฉลย 1,327.84 บาท/คน/วน

ผเยยมเยอนชาวตางประเทศ

ผเยยมเยอนชาวตางประเทศเปนเพศหญงในสดสวนมากกวาเพศชาย (รอยละ 59.7 ตอ 40.3) มอาย 35-44 ป ในสดสวนมากทสด (รอยละ 41.8) ประกอบอาชพเปนลกจาง/พนกงาน ภาคเอกชนในสดสวนมากทสด (รอยละ 34.3) มรายได20,000-39,999 ดอลลารสหรฐฯ/ป ในสดสวนมากทสด (รอยละ 31.3) และมาจากทวปเอเชย ในสดสวนมากทสด (รอยละ 64.9) ผเยยมเยอนชาวตางประเทศมวตถประสงคเพอทองเทยว/พกผอนในสดสวนมากทสด (รอยละ 91.8) โดยปจจยทเปนแรงจงใจใหเดนทางมาจงหวดพทลง 3 อนดบแรก ไดแก สถานททองเทยว มความปลอดภย และเวลาในการเดนทาง โดยผเยยมเยอนทงหมดใชอนเทอรเนตเพอประโยชนตาง ๆ ในการทองเทยว เชน หาขอมลเกยวกบการทองเทยว ซอแพคเกจทวร จองทพก เปนตน

ผเยยมเยอนชาวตางประเทศทงหมด มาทองเทยวจงหวดพทลงเปนครงแรก และในการเดนทาง ทองเทยวครงนสวนใหญทองเทยวจงหวดเดยว (รอยละ 75.4) ซงจดการเดนทางเองทงหมด โดยเดนทางดวยรถสวนตว

78 กรมการทองเทยว (2557)

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

396

ในสดสวนมากทสด (รอยละ 58.5) มผรวมเดนทาง 4 คน ในสดสวน มากทสด (รอยละ 36.6) ซงสวนใหญเปนคนในครอบครว/ญาต/เพอน (รอยละ 87.3) และพกใน โรงแรมในสดสวนมากทสด (รอยละ 74.2) มวนพกเฉลยรวม 2.11 วน โดยนกทองเทยว ทจดการเดนทางเองมคาใชจายเฉลย 1,762.08 บาท/คน/วน พฤตกรรมนกทองเทยวชาวไทยนนจะพกระยะเวลาสน ๆ ท าใหกลาจายคาทพก ในขณะทนกทองเทยวชาวตางชาตนยมพกระยะเวลานาน ท าใหคาทพกมผลตอการตดสนใจเรองราคา

ขอมลพนฐานเกยวกบจงหวดพทลง

จงหวดในภาคใตตอนลางของประเทศไทย ขนาดกวา 3,424.5 ตารางกโลเมตร ประชากรทงจงหวดตามทะเบยนราษฎรใน พ.ศ. 2560 ประมาณ 524,857 คน เคยเปนเมองทมประวตศาสตรเกาแกแหงหนง และยงมสภาพภมประเทศทงทราบ เนนเขา และชายฝง โดยทางทศตะวนตกของจงหวด จะเปนพนททราบสงและทราบเชงเขา อนเนองมาจากมพนทตดตอกบเทอกเขานครศรธรรมราช ถดลงมาทางตอนกลางและทางทศตะวนออกของจงหวด จรดทะเลสาบสงขลาจะเปนทราบลม เหมาะแกการท าการเกษตรกรรม โดยเฉพาะอยางยงการท านาขาว ชาวภาคใตจะเรยกจงหวดนวา เมองลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

397

แผนภ

าพท

7-3

ต าแห

นงพน

ทโคร

งการ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

398

ธรณสณฐานและการตงถนฐาน

ลกษณะภมประเทศของจงหวดพทลงนนเปนภเขาและทราบสง ทางดานตะวนตกอนประกอบดวย เทอกเขาบรรทด มระดบสงจาก น าทะเลปานกลาง ประมาณ 50 - 1,000 เมตร สวนใหญเปนปาไม เชน สวนยางพารา สวนไมผลและไมยนตน ถดลงมาทางดานตะวนออกเปนทราบสลบทดอน มความสงจากระดบน าทะเลปานกลางเฉลย 0 - 15 เมตร บรเวณน สวนใหญปลกขาว ยางพารา มะพราว พชผก และพชไรชนดตาง ๆ โดยมอตราความลาดชน 1 : 1,000 จากทศ ตะวนตกมาสทศตะวนออกของจงหวด โดยมภเขาผดแทรกขนมากลางทราบขนาดใหญเปน ชวง ๆ เชน เขาอกทะล เขาคหาสวรรคและอน ๆ ซงภเขาตางลวนมความสมพนธกบการกอตงเมองมาตงแตสมยกอนประวตศาสตร และต านานของเมองพทลงมายาวนาน โดยภเขาตามต านานของเมองพทลงนนมทงหมด 3 ภเขาไดแก

- เขาชยบร ความสงอางองจากระดบน าทะเลปานกลาง 403 เมตร - เขาอกทะล ความสงอางองจากระดบน าทะเลปานกลาง 250 เมตร - เขาหวแตก ความสงอางองจากระดบน าทะเลปานกลาง 180 เมตร

แผนภาพท 7-4 ต าแหนงทสามารถเหนเขาอกทะลไดด

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

399

แผนภาพท 7-5 ต าแหนงทสามารถเหนเขาอกทะลไดด

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

400

กฎหมาย ขอบญญต และขอบงคบส าคญในการตงถนฐาน

กฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดพทลง พ.ศ. 2560

ผงเมองรวมพทลง มการกระจายตวโดยสมพนธกบภเขา อนเปนต าแหนงเมองในอดต ทมการยายบอยครง จากการสรบ และอทธพลของโจรสลด ท าใหเมองพทลงในปจจบน ถกยายมาเมอ พ.ศ. 2467 และมอายเมอง ไมนานมากนก โดยพนทเมองในจงหวดพทลง อยใกลเคยงกบทดนประเภทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม และทดนประเภทชนบทและเกษตรกรรม

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

401

แผนภ

าพท

7-6

ผงเม

องรว

มจงห

วดพท

ลง พ

.ศ. 2

560

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

402

กฎกระทรวง บงคบใชผงเมองรวมเมองพทลง พ.ศ. 2549

จากแผนผงการใชประโยชนทดนของเมองพทลงแลว ไดมการระบใหพนทโดยรอบสถานรถไฟเปนพนทพาณชยกรรมและทอยอาศยหนาแนนมาก ตอบรบกบการเตบโตของเมองในอดต ทเตบโตจากเสนทางรถไฟ อกทงขอบเขตของทดนประเภททอยอาศยหนาแนนนอยนน ไมไดจรดถงถนนเพชรเกษม จงเปนสงทท าใหเมองมการแยกตวออกจากถนนเพชรเกษม ซงเปนเสนทางหลกของเมอง อกปจจยทส าคญคอ การมพนทราชการขนาดใหญอยกลางพนทเมองพทลงนน ท าใหกจกรรมของเมองพทลงมความขาดชวงในการเดนเทาทองเทยวในเมอง

นอกจากนนการใชประโยชนทดนยงไดมการก าหนดพนทอตสาหกรรมเฉพาะกจ และทดนประเภทสถาบนการศกษาแยกตวออกจากเมองพทลง ไปตามแนวถนนราเมศวรและถนนมโนราห และมการก าหนดทดนประเภททอยอาศยหนาแนนนอยบรเวณล าป า โดยมการถอครองทดนบรเวณรมทะเลสาบดวยพนทราชการ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

403

แผนภ

าพท

7-7 ก

ฎกระ

ทรวง

บงค

บใชผ

งเมอง

รวมเ

มองพ

ทลง พ

.ศ. 2

549

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

404

การคมนาคมและการเดนทาง

การเขาถงตวจงหวดพทลงและเมองพทลงในทางบกสามารถเดนทางไดทงทางรถยนต และรถไฟ โดยทางรถยนตสามารถใชเสนทางทางหลวงแผนดนหมายเลข 4 หรอถนนสายเพชรเกษมทวงผานจากจงหวดตรง หรอทางหลวงแผนดนหมายเลข 41ทวงมาจากจงหวดนครศรธรรมราชหรออ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เปนหลก ซงทางเขาอ าเภอเมองพทลงจะเปนจดตดระหวางทางหลวงแผนดนหมายเลข 4 และหมายเลข 41 พอด โดยทางหลวงแผนดนหมายเลข 4 ถอเปนหนงโครงขายทางหลวงอาเซยน ท าใหจงหวดพทลงเปนจงหวดทอยในทางผานในการเดนทางระหวางภาคใตตอนลางกบตอนเหนอและฝงอนดามน โดยระยะทางจากเมองพทลงสเมองขางเคยงอยางจงหวดตรง จงหวดนครศรธรรมราช และจงหวดสงขลามระยะทางเพยง 60 – 110 กโลเมตร หรอใชเวลาเดนทางไมเกน 90 นาทเทานน ซงท าใหจงหวดพทลงในปจจบนมสถานะเปนเพยง “เมองทางผาน”

แผนภาพท 7-8 การคมนาคมและการเดนทาง ระดบภมภาค

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

405

แผนภ

าพท

7-9

การค

มนาค

มทาง

บก -

รถยน

ต

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

406

เสนทางรถไฟถอเปนเสนทางส าคญทจะใชเดนทางเขาสเขตอ าเภอเมองพทลง เนองจากมสถานรถไฟตงอยในเขตเทศบาล และท าใหในอดต รถไฟมอทธพลตอการเจรญเตบโตของเมอง และวถชวตของผคน อยางไรกตามหากจะนบระยะหางจากศนยกลางของประเทศอยางกรงเทพมหานครฯ แลวจงหวดพทลงอยหางจากกรงเทพมหานครฯ ดวยการเดนทางทางบกกวา 800 กโลเมตร หรอ 10 ชวโมงโดยทางรถยนต และมากกวา 14 ชวโมงโดยทางรถไฟ ท าใหทางเลอกของการเดนทางสจงหวดพทลงอกทางคอ การโดยสารเครองบนมาลงททาอากาศยานทอยโดยรอบ ไมวาจะเปนทาอากาศยานนานาชาตหาดใหญ ทาอากาศยานนครศรธรรมราช และทาอากาศยานตรง แตดวยความสะดวกในการเดนทางเทยบกบคาใชจายในการเดนทางแลวเสนทางทนยมคอ

- โดยสารเครองบนลงทาอากาศยานหาดใหญ – ตอรถไฟ หรอ รถทวร - โดยสารเครองบนลงทาอากาศยานตรง – ตอรถทวร - โดยสารรถทวรจากกรงเทพ ถงพทลงโดยตรง

ภายในเขตเทศบาลพทลงขาดระบบขนสงมวลชนทจะอ านวยความสะดวก เชอมโยงสถานทส าคญตาง ๆ เขาดวยกน จะมกเพยงรถประจ าทางเพอเชอมโยงตวเมองกบอ าเภอรอบนอกหรอรถรบจางอยบาง การเดนทางจงจ าเปนตองใชรถยนตสวนตวเปนหลก

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

407

แผนภ

าพท

7-10

การ

คมนา

คมทา

งบก

- รถไ

ฟ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

408

แผนภ

าพท

7-11

การ

คมนา

คมทา

งบก

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

409

แผนภ

าพท

7-12

การ

คมนา

คมทา

งน า

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

410

แผนภ

าพท

7-13

โครง

ขายค

มนาค

ม

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

411

แผนภ

าพท

7-14

โครง

ขายค

มนาค

ม

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

412

ประวตศาสตรและการพฒนาการทางเศรษฐกจสงคม

ถ า – ตะลง – เมองทาการคา 2 ทวป (ยคกอนประวตศาสตร – พ.ศ. 1800)

ประวตศาสตรยคนสามารถสนนษฐานไดจากหลกฐานทางโบราณวตถคอ ขวานหนขดสมยหนใหมหรอชาวบาน เรยกวา ขวานฟาทพบจ านวน 50-60 ชน ในจงหวดพทลง ปรากฏวาทองทเหลานในสมยกอนประวตศาสตรหรอประมาณ 2,500-4,000 ป มาแลว ไดมชมชนเกดขนแลว โดยใชขวานหนขดเปนเครองมอสบตดมการตงถนฐานมาตงแตยคหนเกา และหนใหม โดยพบซากโบราณวตถและการเขยนสในถ าภายในภเขา โดยบรเวณเมองพทลงเปนแหลงชมชนทไดรบวฒนธรรมอนเดยในดานพระพทธศาสนาลทธมหายาน มหลกฐานคนพบ เชน พระพมพดนดบจ านวนมากเปนรปพระโพธสตว รปเทวดาโดยคนพบบรเวณถ าคหาสวรรค และถ าเขาอกทะล

ในสมยกอนชอเมองพทลงไมไดเขยนอยางในปจจบน โดยหลกฐานพบวาบนเหรยญอแปะพทลง พ.ศ. 2426 เขยนวา พททะลง และพตลง ในเอกสารของไทย ใชตางกนมากมายไดแก พตะลง พดทลง พทธลง พตลง พฒลง พทลง ในเอกสารเบอรนขององกฤษสมยรชกาลท 3 เขยนวา Bondelun และ Merdelong ของนายลามาร วศวกรชาวฝรงเศส สมยสมเดจพระนารายณมหาราช เขยนวา Bourdelun

ความหมายของชอเมองหมายถงเมองชางหรอเมองเกยวเนองดวยชาง ซงตรงกบขอเทจจรงหลายประการ ค าวา “พต-พท-พทธ” ทราบเพยงวาใชเปนค าขนตน สวนค าพนเมองทเรยกวา“ตะลง” แปลวาเสาลามชางหรอไมหลกผกชาง ซงบรเวณฝงตะวนตกของทะเลสาบสงขลาในแถบชะรดซงอยตดกบเทอกเขาบรรทด มชางปาชกชม และในต านานนางเลอดขาวต านานเมองพทลงกลาววา ตาสามโม ยายเพชรเปนหมอสด าหมอเฒานายกองชาง เลยงชางสงเจาพระยากรงทองทกป ตอมาพระกมารกบนางเลอดขาวกไดรบมรดกเปนนายกองเลยงชางสงสวยซงในปจจบนชาวบานบางสวนยงคงนบถอ “ตาหมอชาง”

ชวงปลายพทธศตวรรษท 15 - 16 คอ ชวงทชมชนทาการคาบานบางแกวได พฒนากลายเปน “เมองพทลง" (แหงแรก) สมยทฝง อ.ระโนด/สทงพระ/สงหนคร ยงเปนเพยง "เกาะเทนทาเลม" โดยมผปกครอง คอ พระยากมาร กบ นางเลอดขาว (เชอวามเชอสายมาจากอนเดยใต ทอพยพหนภยสงครามมาสสวรรณภม) บรบทของเมองพทลงในขณะนน คอ "เมองทาการคาขามคาบสมทรแหงใหม" ในยคสมยทยงมการคาขายทางเรอส าเภา โดยเปนจดแวะพกหรอทเรยกวา "สถานการคา" จงกลายเปนเมองของการแลกเปลยนสนคา 2 ภาคพนทวป (จน-เขมร-อนเดย-อาหรบ) เปนจดพกแรม เตรยมเสบยงน าจด (เนองจากในอดตคาขาย/เดนทางใชเรอส าเภาทมก าลงวงนอย ยงออมทางชองแคบมะละกาไมได จงตองขนฝงทแถบพทลง/สทงพระ/นครศร - ปะเหลยน/ตะโกลา/กระบ รอใหผานหนามรสม และรอลมสนคา) และมวดเขยนบางแกวศาสนสถานทส าคญ เพอใชประกอบพธกรรมตามความเชอ ทงพทธ พราหมณ ฮนด และจน ผสมผสานกลมกลนกนอยในบรเวณเมองทาแหงน ดงนน "เมองพทลงบางแกว" ในอดต จงเปนพนทของการแลกเปลยนทางการคา ศาสนาและวฒนธรรมทส าคญของ 2 ฝงทะเล

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

413

ในยคสมยของ "การคาขามคาบสมทร" ซงพจารณาไดจากหลกฐานทเคยพบ เชน เหรยญทองค า แหวนทองค า จารกบนแผนอฐอกษรขอมและภาษาอาหรบ เทวรป ศวลงค ถวยชามจน เปนตน

ยคทองของเมองพทลง คอ ยคสมยทเมองพทลงยงเปนเมองทาการคาขามคาบสมทร ซงใช "ทองค า" เครองประดบ อาวธ สนคา ในการแลกเปลยนกนระหวางพอคา นกบญ/นกบวช และนกเดนทางจากตางแดน โดยเฉพาะชวงระหวาง พ.ศ. 1568-1773 ซงเปนชวงท "เมองสทงพระ" (เมองศนยกลางและเมองทาการคาทส าคญทางฝงตะวนออกของเมองพทลง) และเมองทาอน ๆ ในแหลมมลาย ถกพวกโจฬะบกโจมต จงเปดโอกาสใหเมองพทลงไดพฒนาและเจรญรงเรองขน กลายเปนเมองทาการคาขามคาบสมทรแหงใหมในยคนน ดวยสภาพทตงในการหลบคลนลม /หลบภย/จอดเรอ มทรพยากรและน าจดทอดมสมบรณ และความสะดวกในการเดนทาง เพราะมล าคลองหลายสาย โดยมเสนทางเชอมโยงระหวาง 2 ฝงทะเล 2 ทางหลกทส าคญ คอ จากล าน าฝาละม-เขาจนทร/เขาปจจนตระ และเสนทางจากโมชฬะ/ปราโมทย ขามเขาบรรทดทาง "ชองรต" ทเชอมระหวาง เมองตระ/เมองปะเหลยน ออกสทะเลอนดามน

แผนภาพท 7-15 หลกฐานทางประวตศาสตรยคกอนประวตศาสตรและชมทางเดนเรอ

ทมา : http://www.siamsouth.com/smf/index.php?topic=23299.0 http://www.komchadluek.net/news/crime/186166

ถ า – ปอมปราการธรรมชาต - ทะเลสาบ (พ.ศ. 1800 – 2360)

พทธศตวรรษท 19 เมองพทลง ไดตงขนอยางมนคง ภายใตการปกครองของกรงศรอยธยามฐานะเปนเมองชนตร ในสมยนนเมองพทลงมกจะประสบปญหาการโจมตจากกลมโจรสลดมาเลยอยเสมอ ในรชสมยพระเจาทรงธรรม ดะโตะโมกอล ชาวมสลมทอพยพมาจากเมองสาเลห บรเวณหมเกาะชวา ซงเปนตนตระกลของสลตาน สไลมาน แหงเมองสงขลาไดเขามาตงถนฐานคาขาย ณ หวเขาแดง แลวตงประชาคมมสลมขน ตรงนนอยางสงบ ไมมการขดแยงกบชาวเมองทอยมากอน ปกหลกอยยาวนานจนมผคนอพยพมาอาศยอยมากขนในทสดกพฒนาขนมาเปนเมองทาปลอดภาษ มเรอส าเภาแวะเขามาซอ

บทบาทของดะโตะโมกอลไดรบการสนบสนนจากอาณาจกรศรอยธยาดวยด พระเจาทรงธรรมโปรดเกลาฯแตงตงเปน "ขาหลวงใหญ" ผด ารงต าแหนงนตอมาคอ ทานสไลมานบตรชายคนโต มหนาทปกครองดแลรกษาความ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

414

สงบของพนทตงแตตอนลางของนครศรธรรมราช นอกจากนกตองเกบสวยสาอากรสงถวายพระเจาแผนดนทกรง ศรอยธยา สไลมานกไดท าหนาทนเรยบรอยดวยดมาตลอด ตอมาไดยายเมองสงขลาจากสทงพระมายงหวเขาแดงซงมชยภมปองกนตนเองไดดกวา ในสมยสลตานสไลมาน บตรของดะโตะโมกอลไดสง ฟารซนองชาย ซงเปนปลดเมองมาสรางเมองใหมทเขาชยบร เพอปองกนศตรทโจมตเมองสงขลาทางบก ภายหลงไดรบโปรดเกลาฯ ใหเปน เจาเมองพทลง และไดยายเมองพทลงออกจากเมองสงขลาตงแตนน และตงเมองอยทเขาชยบรตลอดมาจนกระทงสนกรงศรอยธยาเมอ พ.ศ. 2310

ในสมยธนบรและรตนโกสนทร ไดมการยายสถานทตงเมองอกหลายครงและไดยกขนเปนเมองชนโทในรชกาลท 1 และมบทบาทการตอสปองกนเอกราชของชาตมาหลายครง เชน เมอสงครามเกาทพ (พ.ศ. 2328 – 2329) พระยาพทลงโดยความรวมมอจากพระมหาชวยแหงวดปาลไลยก ไดรวบรวมชาวพทลงประมาณ 1,000 คน ยกออกไปตงขดตาทพทคลองทาเสมด จนกระทงทพของวงหนาในรชกาลท 1 ทรงยกกองทพมาชวยหวเมอง ปกษใต ตทพพมาแตกหนไป

แผนภาพท 7-16 ผงเมองไชยบร และขนคางเหลก การเปลยนแปลงทตงและผปกครองเมอง

ทมา : หอจดหมายเหตแหงชาต, กรงเทพฯ http://www.siamsouth.com/smf/index.php?topic=23996.0

เมองเกษตรกรรม – รถไฟ – เขาอกทะล (พ.ศ. 2360-ปจจบน)

นอกจากสงครามกบพมาแลวชาวพทลงยงมบทบาทส าคญในการรกษาความมนคงปลอดภยของประเทศชาตในหวเมองภาคใต เพราะปรากฏอยเสมอวาทางเมองหลวงไดมค าสงใหเกณฑชาวพทลง พรอมดวยเสบยงอาหารไปท าสงครามปราบปรามกบฏในหวเมองมลายเชน กบฏไทรบร พ.ศ. 2373 และ พ.ศ. 2381 ซงบทบาทดงกลาวนสะทอนใหเหนความส าคญของเมองพทลง ทางดานการเมอง การปกครองในอดตเปนอยางด

ครนรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดปฏรปการปกครองเปนแบบเทศาภบาลใน พ.ศ. 2437 และพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โปรดเกลาฯ ใหยายเมองพทลงมาอยทต าบลคหาสวรรคในปจจบน เพอจะไดอยใกลเสนทางรถไฟ และสะดวกในดานตดตอกบเมองตาง ๆ จากอดตถงปจจบน เมองพทลงไดมการยายเมองหลายครง สถานทเคยเปนทตงเมองพทลงมาแลว ไดแก

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

415

- โคกเมองแกว ปจจบน หมท 4 ต าบลจองถนน อ าเภอเขาชยสน - บานควนแร ปจจบน หมท 1 ต าบลควนมะพราว อ าเภอเมองพทลง - เขาชยบร (เขาเมอง) ปจจบน เขต 3 ต าบล คอต าบลชยบร อ าเภอเมองพทลง - ทาเสมด ปจจบน ต าบลทาเสมด อ าเภอชะอวด จ.นครศรธรรมราช - เมองพระรถ ปจจบน หมท 1 ต าบลควนมะพราว อ.เมองพทลง - บานควนมะพราว ปจจบน หมท 2 ต าบลพญาขน อ.เมองพทลง - บานมวง ปจจบน หมท 2 ต าบลพญาขน อ.เมองพทลง - บานโคกสง ปจจบน หมท 4 ต าบลล าป า อ.เมองพทลง

แผนภาพท 7-17 ศลปะหนงตะลง และการตงถนฐานของชาวพทลง

ทมา : http://banchongphetchu.blogspot.com/2012/02/blog-post.html https://www.matichon.co.th/education/news_189187

http://www.thaiheritage.net/nation/oldcity/phattkalung2.htm

ตอมาใน พ.ศ. 2476 ไดมการจดระเบยบบรหารสวนภมภาคเปนจงหวดและอ าเภอ ไดยกเลกการปกครองแบบมณฑลเทศาภบาล ท าใหเมองพทลงมฐานะเปนจงหวดหนง ในปจจบนจงหวดพทลง แบงเขตการปกครองออกเปน 10 อ าเภอ 1 กงอ าเภอ

แผนภาพท 7-18 ภาพเขาอกทะลในปจจบน

ทมา : http://shutterexplorer.com/2017/01/07/phatthalung-south/

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

416

ประเดนยทธศาสตรของการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวพทลง

ภาพลกษณของจงหวดพทลง

เมองพทลงนนมภาพลกษณทไมชดเจน และไมไดรบการโปรโมตทางการทองเทยว แตมภาพจ าในทางดานเกษตรกรรมขาวสงขหยด และวฒนธรรม ทงหนงตะลงและมโนราห ท าใหเมองพทลงถกจดจ าในการเปนเมองเกษตรกรรมและไมไดรบความสนใจมากนก

ลาสดใน พ.ศ. 2558 จงหวดพทลงไดโปรโมตการทองเทยวภายใตชองาน “มหศจรรยแหงพทลง” หรอ Enchanting Phatthalung จากการทจงหวดพทลงมแหลงทองเทยวชมชน คอ การทองเทยวเชงอนรกษ การทองเทยวเชงเกษตร และการทองเทยวเชงวฒนธรรม โดยตองการสงเสรมใหชมชนมการสรางงาน สรางอาชพ กอใหเกดรายได พรอมดงชมชนเขามามสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยว เพอรวมตอนรบนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางประเทศ ดวยการทองเทยว “เขา ปา นา เล” ซงสวนใหญเปนการทองเทยวเชงอนรกษและการทองเทยวเชงเกษตร มทงน าตก ภเขา ลองแกง เปนเมองโนรา หนงตะลง มส านกตกศลาวดเขาออ ซงเปนส านกทางพทธาคมและไสยศาสตรทขนชอมากทสดของภาคใต ทส าคญยงเปนแหลงอนรกษพนธสตวปาหายาก คอ “สมเสรจ” อกดวย โดยแหลงทองเทยวทส าคญและนกทองเทยวไมควรพลาด ไดแก

- “อศจรรยแหงแสง แหลงยกยอ”, ปาไผสรางสข “ตลาดชมชนของคนหวใจสเขยว”, ตลาดใตโหนด - “ตลาดสเขยวเลยวเขามากสขใจ”, ลองแกงหนานมดแดง - “ความสนกบนสายน าทหามพลาด”, ขน า คอฟฟ - “รานกาแฟววดทสดในพทลง”, รานขนมหวานปาก - “อรอยมาก ถกปากถกตงค”, นาโปแก - “ปอดแหงใหมของคนพทลง”, ควนนกเตน - “จบกาแฟ แลหมอก หยอกตะวน” - การสงเสรมใหเมองพทลงนนมภาพลกษณในการทองเทยวเชงอนรกษ เชงเกษตรอนอดมสมบรณไป

ดวยอาหารและธรรมชาตทครบครนในจงหวด

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

417

แผนภาพท 7-19 ภาพลกษณของจงหวดพทลง

ทมา : http://www.samilatimes.co.th/?p=34575

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

418

การวเคราะหศกยภาพของเมองพทลงและล าป า

โครงขายคมนาคมและกจกรรมในพนท

เมองพทลงนนรองรบกจกรรมภาคเศรษฐกจของเมอง การคาขายและส านกงาน กจกรรมทเกดขนมเพอรองรบคนเมองพทลงและคนในจงหวดพทลงเอง ไมไดรองรบในดานการทองเทยวเทาใดนก โดยกจกรรมมการกระจายตวไปตามแนวถนนราเมศวร ซงเปนถนนเสนหลกของเมองพทลงถงพนบรเวณล าป า ท าใหเมองพทลงมลกษณะคลายกางปลา มขนาดบลอกถนนทกวางทจะสามารถเดนเทาได และเมองพทลงนนไมสามารถรบรไดผานถนนเพชรเกษม ท าใหกจกรรมทตองการรองรบการทองเทยวหรอแวะผานจะแยกตวออกไปตามถนนเพชรเกษม โดยตดขาดจากตวเมองพทลง

การเดนทางเขาถงแหลงทองเทยวตองอาศยรถยนตสวนตว หรอการจางเหมามาเฉพาะกลมเปนหลก เพอสภาพพนฐานของเมองและจงหวดขาดระบบขนสงมวลชน นอกจากนการเดนทางตามแหลงทองเทยวขาดมาตรฐาน อาท ตองอาศยเรอประมงมารบนกทองเทยวเพอจะเดนทางเทยวชมทะเลนอย แตขาดทาเรอหรอจดขนลงทเหมาะสม

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

419

แผนภ

าพท

7-20

โครง

ขายค

มนาค

มในพ

นท

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

420

แผนภ

าพท

7-21

ต าแ

หนงธ

รกจใ

นพนท

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

421

การวเคราะหศกยภาพของเมองพทลง

จดแขงและโอกาส

- เมองพทลงมคณคาทางวฒนธรรมเชน มโนราห และหนงตะลง - มภเขาอกทะล และเขาหวแตก เปนแหลงทองเทยวเชงนเวศและแหลงทองเทยวทางโบราณคด - มวดวงและโบราณสถานในพนท ตงแตสมยยคกอนประวตศาสตร - มสถานรถไฟอยกลางเมองพทลง - เปนเมองทางผานของนกทองเทยวทวงลงภาคใต - อยตดทะเลสาบสงขลา ทะเลสาบ 3 น า อนอดมสมบรณทางธรรมชาต

จดออนและอปสรรค

- ขาดการรบรถงตวเมองพทลง ไมมปาย ประตตอนรบ เอกลกษณ และตวเมองไมตดถนนหลก - ถนนราเมศวร ท าใหเมองและมลกษณะกางปลา และขาดออกจากกนในแนวเหนอใต - พนทราชการกลางเมอง ท าใหกจกรรมไมตอเนอง - ขาดขนสงเชอมตอภายในเมอง และพนทขางเคยง - ภเขาอกทะล และเขาหวแตก ยงไมไดรบการพฒนาอยางเหมาะสม และเขาถงไดยาก

ทงน เมอเปรยบเทยบกบเมองคแขงใกลเคยง จะพบวา เมองตรงมขนาด และบทบาทใกลเคยงกน แตมศกยภาพการทองเทยวสงมากกวาเมองพทลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

422

แผนภ

าพท

7-22

การ

วเครา

ะหศก

ยภาพ

ของเม

องพท

ลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

423

สรปประเดนยทธศาสตรของการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวพทลง

อดต: เมองศนยกลางพาณชยกรรมและงานราชการของจงหวด

เมองพทลงมบทบาทส าคญส าหรบพนทรอบขางในฐานะเปนเมองศนยกลางดานพาณชกรรมและศนยกลางดานบรหารราชการในระดบจงหวด การทองเทยวไมไดเปนฐานเศรษฐกจหลกของเมอง แมวาอาจมแหลงทองเทยวธรรมชาตอยหลายแหงกตาม แตกไมไดถอวาเปนกจกรรมหลกของจงหวดพทลง

ปจจบน: การทองเทยวยงเงยบ ๆ แตกเรมมนกทองเทยวเขามามากขน

เมอเปรยบเทยบกบเมองทองเทยวอน ๆ ของประเทศไทยแลว ยงถอวาพทลงเปนเมองมยงเงยบ ๆ ในดานการทองเทยว ทงในดานจ านวนนกทองเทยวและประเภทกจกรรมการทองเทยวทเนนการชมธรรมชาตเสย เปนสวนใหญ อยางไรกตาม นกทองเทยวเรมเขามาจงหวดพทลงมากขนนน โดยมากไปเทยวในพนทนอกเมอง ทงแหลงทองเทยวธรรมชาต เชน ทะเลนอย และตลาดนดวนหยดสดสปดาห เนองจากพทลงอยไมไกลมาจากหาดใหญ ตรง และนครศรธรรมราช นกทองเทยวจงมกเดนทางผานเมองพทลงไปเลย แทบไมแวะเขามาในพนทเมอง และไมพกคางในโรงแรมในเมอง จากการสอบถามเจาหนาทโรงแรมในเมองพทลง พบวา แขกทมาเขาพกมกเปนเซลลขายสนคาหรอตดตอธรกจกบหนวยงานราชการในเมอง หรอไมกมาพกแรมในชวงวนรบปรญญาของมหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง

ในปจจบน จงหวดพทลงมงเนนการทองเทยวแบบเนบชา (Slow travel) ซงมจดแขงคอดานสงแวดลอม เชน ทะเลสาบ พนทชมน า ปาไม น าตก ซงตงอยนอกเมอง และในดานวฒนธรรม นบตงแตอาหารการกน การแสดงมโนราหและหนงตะลง ซงหาดไดยากแลว รวมไปถงกฬาและบอนชนวว ซงถอเปนเอกลกษณเฉพาะตวของพนทน กจกรรมเหลานในปจจบนยงคงตงอยในพนทนอกเมองพทลง

คแขงดานการทองเทยวของพทลงมตงแตหาดใหญ ซงเปนศนยกลางการทองเทยวในภมภาคน คนมาเลเซยเชอสายจนมาเทยวหาดใหญจ านวนมาก แตนอยมากทขบรถเลยมาถงพทลง ในขณะทสงขลา ตรงและกนตง กมแหลงทองเทยวทดงดดนกทองเทยวไปไดมาก การพฒนาการทองเทยวของพทลงจงตองสรางจดยน (positioning) ดานการตลาดใหชดเจนเพอสรางความแตกตางจากแหลงทองเทยวอน ๆ ในภมภาคน

อนาคต: สรางเสรมศกยภาพเพอขยายและยกระดบตลาดการทองเทยว

เมองพทลงยงคงตองไดรบการพฒนาและออกแบบเมองอยางจรงจง เพอใหสามารถแสดงบทบาทเปนศนยกลางการทองเทยวเชงสงแวดลอมและวฒนธรรมระดบอนภาคได จากมมมองของแนวคดการสรางแบรนดจงหวดพทลงอาจเรมพอทจะมเคาโครงของการทองเทยวเชงสงแวดลอมและวฒนธรรมอยบาง โดยเฉพาะการ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

424

ทองเทยวในทะเลนอย แตส าหรบตวเมองพทลงนน ยงไมเหนภาพลกษณหรอแบรนดทชดเจนใด ๆ จงถอเปนประเดนความทาทายและกจกรรมเบองตนทตองด าเนนการตอไป

แพรงทางเลอกทส าคญส าหรบการตดสนใจเชงนโยบายทจะใชเปนกรอบในการพฒนาและออกแบบเมองคอ พทลงจะตองการขยายฐานรองรบการทองเทยวแบบหมคณะมากนอยขนาดไหน โดยเฉพาะนกทองเทยวจากประเทศจน ตอนนพทลงมศกยภาพในการตอบรบนกทองเทยวแบบเฉพาะกลม (niche) อยแลว แตศกยภาพทมอยในปจจบนยงไมสามารถรองรบนกทองเทยวแบบหมคณะ (mass) ไดเทาใดนก โจทยทตองตอบคอ พทลง จะตองการออกแบบและพฒนาเมองเพอรบนกทองเทยวแบบกลมใหญหรอไม และเปนไปไดมากนอยขนาดไหน

ในเชงโครงสรางพนฐานและพนทรองรบในเมอง

หากวเคราะหตามองคประกอบเมองทมอยในปจจบน ทงในสถาปตยกรรม ภมทศน และกจกรรมในพนทเมอง ตวเมองพทลงเองอาจยงไมมแรงดงดดใหนกทองเทยวมงมาเยยมเยอนโดยตรง เนองจากมแหลงทองเทยวใกลเคยงทมความนาสนใจมากกวา โดยเฉพาะส าหรบนกทองเทยวแบบกลมทวร เชน กลมทวรคนจน อยางไร กตาม นกทองเทยวอาจเขามาแวะพกหรอคางแรมในเมองได ถาราคาสกบรสอรตรมทะเลสาบหรอแหลงทองเทยวขางนอกเมองได

แผนภาพท 7-23 ฉากทศนการพฒนาเมองแมสาย

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

425

แผนภาพท 7-24 การเปลยนแปลงของจงหวดพทลง ตามฉากทศน “เมองตองรก – หมดหมายปลายทาง”

ขอเสนอในการออกแบบและพฒนาเมองเบองตน

จากทไดวเคราะหมาขางตน โจทยส าหรบงานวจยในสวนนคอจะพฒนาและออกแบบเมองพทลงอยางไรใหสงเสรมการแวะพกและคางแรมในเมองพทลงมากขน ในขณะเดยวกน กสนบสนนและสงเสรมการทองเทยวตามเสนทางและเครอขายแหลงทองเทยวในจงหวดพทลงและพนทขางเคยงใหดยงขนไปอก ตามหลกการแลว การพฒนาและออกแบบเมองในภาพรวมตองเนนวสยทศนระยะยาวทประสานผลประโยชนดานตาง ๆ เขาดวยกน ไมไดเนนเฉพาะสาขาธรกจหรอเปาหมายดานหนงดานเดยว อยางไรกตาม ส าหรบงานวจยนทเนนดานการทองเทยว วตถประสงคในระยะสนและระยะกลางของการออกแบบและพฒนาเมองคอ เพอเพมจ านวนนกทองเทยวทแวะเยอนและพกคางในเมองพทลง

ดงทไดกลาวไปแลวในขางตน กจกรรมในดานการวางแผนทส าคญคอการพฒนาแบรนดของเมองพทลงทสามารถใชเปนกรอบในการพฒนาและออกแบบเมองตอไปได แมวางานวจยในครงนไมไดเนนการสรางแบรนดของพทลงเปนหลก แตคณะผวจยกตองมกรอบแนวคดบางอยางในการออกแบบเมอง จงไดวเคราะหและสรางแบรนดจ าลองทใชในการออกแบบเมอง เพอเปนตวอยางส าหรบการด าเนนการจรงโดยหนวยงานและองคกรทเกยวของในเมองพทลงตอไป

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

426

ขอเสนอเชงกลยทธในการพฒนาเมองและออกแบบเมองทตอบรบกบแบรนดของเมองพทลงทจะสรางขนมาใหมนน มดงตอไปน

1) การสรางองคประกอบและภาพลกษณของการทองเทยว การอยอาศยและพาณยกรรมในเมองพทลงใหมความชดเจนและมเสนหเฉพาะยาน ดวยการวางผงระดบยาน ซงมหลกการพนฐานคอการแบงพนทเมองเปนยาน แลวสรางอตลกษณและความแตกตางระหวางยาน พรอมกบการสรางความเชอมโยงระหวางยาน ตวอยางเชน ยานรอบสถานรถไฟ ยานรอบวดคหาสวรรค รวมไปถงพนทรมน าบรเวณล าป า เปนตน

1) การออกแบบภมทศนเมอง โดยเฉพาะพนทสาธารณะใหตอบรบทงส าหรบนกทองเทยว ผคางแรมและประชาชนในเมอง เมองพทลงมเขาอกทะลทมศกยภาพทจะพฒนาตอเปนจดหมายตา (landmark) ทดของเมองได นอกเหนอไปจากการพฒนาเสนทางขนเขาอกทะลทนกทองเทยวอาจสนใจเยยมชม

2) การสรางพนทสาธารณะเพอกจกรรมเชงวฒนธรรม เนองจากพทลงมกจกรรมประเพณและวฒนธรรมทมความเดนเฉพาะตวอย แตในปจจบนกจกรรมเหลานไมไดเกดในพนทเมอง แตอยนอกเมองเสย เปนสวนใหญ โจทยในการออกแบบเมองในสวนน จงอยทการสรางพนทส าหรบกจกรรมเหลาน โดยอาจไมตองเปนพนทถาวร แตสามารถใชแสดงและด าเนนกจกรรมไดบางชวงเทศกาลและชวงเวลา อาท หนงตะลงมวฒนธรรมในการแขงขนกน ซงสามารถน ามาจดในเชงเทศกาลหรอการแขงขนได ในกรณนจ าเปนตองมพนทจดงานแขงขนหนงตะลง แตพนทเดยวกนนกสามารถใชการแสดงมโนราห ไดเชนกน ทงน เพอเปนการดงดดใหคนพกคางในเมองพทลง กอาจจดกจกรรมเหลานในชวงวนหยด สดสปดาหและในชวงเยนและกลางคน

3) การสรางจดหมายตาหรอสงดงดดใหนกทองเทยวแวะเขาเมองพทลง ดวยลกษณะเสนทางการสญจร รถต รถทวรตาง ๆ ไมผานตวเมองพทลง ท าใหคนสวนมากยงขาดการรบรถงการมอยเมองพทลง ฉะนนควรจะมการพฒนา Gateway ทสอถงแบรนดของเมอง หรอพฒนาพนทกอนจะถงตวเมองพทลง ใหรบรวาจะถงตวเมองพทลงแลว

แนวคดการพฒนาจงหวดพทลง

การพฒนาจงหวดพทลงภายใตแนวคด City Branding ในการเปนบรบทของจงหวดพทลงทซงสะทอนถง “ใตแท” ท าใหจงหวดพทลงคงไวซงความเปนใตแท และไมไดเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา ไมไดรบอทธพลจากชาวตางชาต โดยแยกออกเปน ดงเดม สะทอนถงวธการพดของชาวใต อกทงแนวคดมความสนกระชบ 3 แนวคดในการพฒนา ดงน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

427

เดด SCENIC & FOOD

- ววเดด 3 ภเขา 3 ทะเลสาบ มภเขาแทรกอยกลางเมอง อนเปนเอกลกษณ และต านานของเมอง อกทงตดกบทะเลนอย และทะเลสาบสงขลา (หลวง) อนเปนทะเลสาบ 3 น า

- อาหารเดด พกผอน และหยดเวลา ใหความรสกแกผมาเทยวในรปแบบเมองเลก ๆ ทไมไดเปลยนแปลงตามกาลเวลา ยงคงไวคงอาหารใตอนอรอยเดด

ดง CULTURAL & PERFORMANCE

- วฒนธรรมวถใต และพดเสยงดง สามารถหาซอของทระลกทเปนวถดงเดม ซงแตกตางจากจงหวดโดยรอบอนเปลยนแปลงเพอตอบรบนกทองเทยว

- ตนก าเนดมโนราห – หนงตะลง (เสยงกลอง และเครองดนตร) สามารถหาซอของทระลกทเปนวถดงเดม และรานอาหารใตจรง ๆ

ด า ECOLOGY

- วถชวตชาวนาและขาวสงขหยด พาหนะภายในเมองคอจกรยานพวงขาง และพนทโดยรอบลอมรอบดวยพนทนาขนาดกวาง อกทงยงมของดเกษตรกรรมอนเปนตวแทนของภาคใต

- ควายน า – นก – ปลาโลมาอรวด เมองทอยรวมกบสตว และแหลงอนอดมไปดวยระบบนเวศทเพยบพรอม

แผนภาพท 7-25 แนวคดการพฒนาจงหวดพทลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

428

แผนภาพท 7-26 แนวคดการพฒนาจงหวดพทลง

ภาพลกษณของเมองจงหวดพทลงจะถกจดจ าดวยการเปนเมองทองเทยวเชงอนรกษ เกษตรกรรมและ เชงนเวศ โดยไดสมผสเมองขนาดเลก ทไมถกเปลยนไปตามกาลเวลา สมผสการทองเทยวเชงเกษตรกรรมอน โดดเดนของจงหวดพทลง และสมผสธรรมชาตหลากหลายรปแบบ ทงพกผอน และผาดโผน และสมผสถง ตนก าเนดของหนงตะลง

แผนภาพท 7-27 แนวคดการพฒนาจงหวดพทลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

429

แนวคดการพฒนาเมองพทลงและล าป า

จงหวดพทลงนนมแหลงทองเทยวทไดรบความนยมจากทงชาวไทยและชาวตางชาต เชน ทะเลนอย หรอสะพานเฉลมพระเกยรต เปนตน แตตวเมองพทลงกลบไมถกรบรในดานการทองเทยว เนองจากเมองพทลงไมไดอยในเสนทางการทองเทยว อกทงขาดกจกรรมการทองเทยวทนาสนใจมากเพยงพอ

การพฒนาเมองพทลงเพอการทองเทยวจงจ าเปนตองมพฒนาควบคไปกบการพฒนาบรเวณล าป า เพอดงนกทองเทยวทนยมทองเทยวรอบทะเลสาบสงขลาใหเขามาทางบรเวณล าป า และเดนทางตอมาในเมองพทลง ผสานเมองพทลงและล าป า เขากบการทองเทยวรอบทะเลสาบสงขลา โดยอยในเสนทางการแวะชวงเวลากลางวนกอน กอนทจะพฒนาเพอรองรบการพกคางทเมองพทลง

อกสงทส าคญในพฒนาการทองเทยวของเมองพทลงคอ การสรางการรบรถงตวเมองพทลง ดวยประต ปาย และการพฒนาเขาอกทะล อนเปนสญลกษณของจงหวดพทลง เพอรบรถงต าแหนงของเมองพทลงในชวงเวลากลางคน และเปนแหลงทองเทยวของเมองพทลงในชวงเวลากลางวน

แผนภาพท 7-28 แนวคดการพฒนาเมองพทลงและล าป า

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

430

กรณศกษาการพฒนาพนทรอบภเขา การออกแบบพนทเขาในเมองไดอางองถงกรณศกษาดงตอไปน

- Suzhou Lion Mountain Park, Suzhou, China - Catbells Light Festival, Cumbria, England - Table Mountain, Cape Town, South Africa - Tianmen Heaven Gate, Zhangjiejie, China - โคมไฟหนงตะลง ผชวยศาสตราจารยเรวต สขสกาญจน มหาวทยาลยวลยลกษณ - การออกแบบเฟอรนเจอรจากหนงใหญ นายสมชชา อภสทธสขสนต มหาวทยาลยราชภฏธนบร

แผนภาพท 7-29 กรณศกษาการพฒนาพนทรอบภเขา

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

431

ผงแนวคดการพฒนาเมองพทลงและล าป า

การพฒนาเมองพทลงและล าป านนมงเนนการพฒนากจกรรมการทองเทยวภายในเมอง เพอสรางเสนหในการทองเทยว โดยอาศยอตลกษณของเมอง ภเขา และทะเลสาบ โดยพฒนาดงน

- พฒนาพนทรอบสถานรองรบการเขาถงดวยรถไฟและเชอมตอภเขา - พฒนาวดวง หาดแสนสข และชมชนรมคลองเพอเปนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมและจดท าเสนทาง

ขนสงทางเรอภายในทะเลสาบ - พฒนาประตเมองเพอ สรางการรบรถงเมองพทลง - พฒนาลานหนาศาลากลาง เพอเปนลาน ส าหรบจดเทศกาล และการแสดงของเมอง - พฒนาเขาอกทะลและเขาหวแตกเปนแหลงทองเทยว และเปน Landmark ของเมองพทลง - พฒนารถ Shuttle Bus เชอมตอ ภายในเมองพทลง และเมองล าป า

พฒนาพนทใกลเคยงวทยาลยนาฏศลปพทลง และถนนมโนราห เพอเปนพนทศนยการเรยนรวถชวตชาวพทลง สามารถสมผสวถการด านา และสถาปตยกรรมพนถนได

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

432

แผนภ

าพท

7-30

ผงแ

นวคด

การพ

ฒนาเม

องพท

ลงแล

ะล าป

า

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

433

ผงแสดงการใชงานพนทของนกทองเทยว

- พฒนาทพกราคาถกรอบสถานรองรบนกทองเทยว Backpacker ในอนาคต - พฒนาทพกรองรบนกทองเทยวทเดนทางดวยขนสงสาธารณะ (ชาวตางชาต) ในทพกรปแบบโรงแรม - พฒนากจกรรมการทองเทยว เพอรองรบนกทองเทยวชาวไทย และชาวตางชาตทเดนทางอยโดยรอบ

ใหแวะเขามาเทยว - พฒนากจกรรมและทพกเพอรองรบนกทองเทยวชาวไทยลกษณะครอบครว โดยมทพกรปแบบบงกะโล

และ รสอรต

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

434

แผนภ

าพท

7-31

ผงแ

สดงก

ารใช

งานพ

นทขอ

งนกท

องเท

ยว

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

435

ผงแนวคดการพฒนาเมองพทลงและล าป า ระยะท 1

- พฒนาล าป า เพอสรางกจกรรม และท าใหเสนทางการทองเทยวรอบทะเลสาบสงขลา เปลยนไปและเขาเมองพทลง

- พฒนาประต และภเขา เพอสรางการรบรถงเมองพทลง

ผงแนวคดการพฒนาเมองพทลงและล าป า ระยะท 2

- พฒนาภเขาอกทะล และเขาหวแตก เพอสรางกจกรรม และท าใหคนเขาเมองพทลงมากขน - พฒนาระบบขนสงเชอมตอกบล าป า

ผงแนวคดการพฒนาเมองพทลงและล าป า ระยะท 3

- พฒนาพนทลานหนาศาลากลางเพอจดงานเทศกาลและการแสดง สรางกจกรรมทางเลอกในการทองเทยว

- พฒนาแหลงทองเทยวโดยรอบเมองพทลง เชน พนทศนยการเรยนรวถชาวพทลง

ผงแนวคดการพฒนาเมองพทลงและล าป า ระยะท 4

- พฒนากจกรรมรอบสถาน การคาขาย พพธภณฑหนงตะลง จดแนะน านกทองเทยว และทพกรปแบบ Homestay และ Hostel

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

436

แผนภ

าพท

7-32

ผงแ

นวคด

การพ

ฒนาเม

องพท

ลงแล

ะล าป

า ระย

ะท 1

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

437

แผนภ

าพท

7-33

ผงแ

นวคด

การพ

ฒนาเม

องพท

ลงแล

ะล าป

า ระย

ะท 1

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

438

แผนภ

าพท

7-34

ผงแ

นวคด

การพ

ฒนาเม

องพท

ลงแล

ะล าป

า ระย

ะท 3

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

439

แผนภ

าพท

7-35

ผงแ

นวคด

การพ

ฒนาเม

องพท

ลงแล

ะล าป

า ระย

ะท 4

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

440

แนวคดการพฒนาเมองพทลง

ผงแนวคดการพฒนาเมองพทลง

การพฒนาเมองพทลงนนพฒนาโดยมงเนนการพฒนากจกรรมการทองเทยว การรบร และระบบขนสงภายในพนทใหมความเชอมตอกบพนทโดยรอบ โดยมแนวทางการพฒนาดงน

พฒนาพนทภเขาอกทะลและเขาหวแตก โดยรองรบกจกรรมแตกตางกนดงน

เขาอกทะล VIEWPOINT AND LANDMARK

เขาอกทะลนนเปนภาพจ าส าคญของจงหวดพทลง ดงปรากฏในตราประจ าจงหวด ดวยลกษณะของภเขาทมเอกลกษณ และมความสงโดดเดน ท าใหสามารถมองเหนไดจากหลายจดในจงหวดพทลง ท าใหเขาอกทะล สามารถสะทอนถงเมองพทลงไดเปนอยางด โดยมงเนนการพฒนาเปนแหลงทองเทยว เชน เจดยเขาอกทะล จดชมววรเขาอกทะล จดชมววเมอง และกระเชา เปนตน

เขาหวแตก LEISURE MOUNTAIN

ปรบปรงเขาหวแตกเพอเปนจดชมภเขาอกทะล เชน การการถายรปเปนทระลก อกทงรองรบกจกรรมส าหรบเมองพทลงดานการออกก าลงกาย เนองจากต าแหนงของภเขาอยใจกลางเมองพทลง งายตอการเขาถง ใกลกบยานทอยอาศย สถานศกษาและตลาดมากกวาเขาอกทะล โดยสามารถเชอมตอกบวดคหาสวรรค สรางคณคาและการทองเทยวกระจายสแหลงทองเทยวโดยรอบ

- พฒนาศนยใหขอมลนกทองเทยวรองรบนกทองเทยว โดยสะดวกทงตอการเชอมตอขนสงรปแบบอน - พฒนาแกนพนทสเขยว บนถนนคหาสวรรค เพอสรางกจกรรมรอบภเขา ฟนฟความส าคญของภเขา - พฒนาลานหนาศาลากลาง เพอเปนลานส าหรบจดเทศกาล และการแสดงของเมองและผสานเมอง

ในแนวเหนอใตไวดวยกน - พฒนาพนทสาธารณะขนาดเลก เพอใชเปนพนทสาธารณะแกคนเมอง และผสานพนทแนวเหนอใตของ

ถนนราเมศวรเขาไวดวยกน - พฒนาพนทโดยรอบสถานรถไฟ เพอรองรบกจกรรมการทองเทยว เชน พพธภณฑหนงตะลง ตลาด

รถไฟ รานอาหาร และธรกจทพกโดยรอบ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

441

แผนภ

าพท

7-36

ผงแ

นวคด

การพ

ฒนาเม

องพท

ลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

442

ผงรายละเอยดพนทบรเวณเขาอกทะล – พนททองเทยวเอกลกษณเมองพทลงและชมววเมอง

พฒนาพนทเขาอกทะล เพอเปนแหลงทองเทยวในเวลากลางวน ดวยพฒนาพนทโดยรอบเขา และฟนฟบรณะเจดยเขาอกทะลทอยบนยอดกลบขนมาอกครง นอกจากนนยงพฒนาใหเขาอกทะลเปนจดหมายตา ในการรบรถงตวเมองพทลงจากพนทโดยรอบทะเลสาบสงขลาในเวลากลางคน โดยมการพฒนาพนทบรเวณตนเขาเปนศนยใหขอมลเขาอกทะล และบรการชวยเหลอการขนเขา เพออ านวยความสะดวกแกนกทองเทยวในการเดนขนเขา นอกจากนนยงพฒนา Chairlift หรอกระเชาขนาดเลก เพออ านวยความสะดวกแกนกทองเทยวทกเพศทกวย ใหสามารถขนถงยอดเขาได

พนทภายในภเขาจะถกพฒนาใหมจดแวะพกส าหรบผตองการเดนขนเขาเปนชวง ๆ โดยมการเปดแนวมองเพอชมววเมองพทลงตลอดทาง และสามารถรบชมแบบ 360 องศาไดทยอดเขาอกทะล พรอมกบการสกการะเจดยเขาอกทะล นอกจากนนยงเสนอแนะในการตดตงไฟทางและองคประกอบเมอง เพอใหแสงสวางและนงพก โดยถายทอดจากอตลกษณของเมองพทลง อกทงไฟทางจะเปนการท าแนวเสนทางขนเขาอกทะล สามารถรบชมในยามกลางคนไดอยางสวยงาม

นอกจากนนจะมการปรบปรงภมทศนทางเขาถงเขาอกทะล ใหมความสะดวกสบาย แสงไฟสองสวางสะอาดปลอดภย และปลกตนไมใหรมเงาแกทางเดน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

443

แผนภ

าพท

7-37

ผงร

ายละ

เอยด

พนทบ

รเวณเ

ขาอก

ทะล

– พน

ททอง

เทยว

เอกล

กษณเ

มองพ

ทลงแ

ละชม

ววเม

อง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

444

ภาพจ าลองบรเวณเขาอกทะล

พนททองเทยวเอกลกษณเมองพทลงและชมววเมอง การพฒนาเสนทางภายในเขาอกทะล

ในพนทเขาอกทะลนนมกลมถ าตงแตสมยยคกอนประวตศาสตร และส านกสงฆอกสองส านกอยภายในภเขา เปรยบเสมอนพนทศกษาประวตศาสตรและพนทพกผอน ปฏบตธรรม เหมอนการไดหยดเวลาทเขาอกทะลโดยเปนกจกรรมทางเลอกใหกบภเขาอกทะล โดยมการจดท าปายบอกทางและจดแวะพกภายในภเขา

แผนภาพท 7-38 ภาพจ าลองบรเวณเขาอกทะล

ภาพทศนยภาพพนทบรเวณทะเลสาบสงขลา – การตดตงแสงไฟและเจดยเขาอกทะล

มมมองจากบรเวณหนาวดคลองก าหร า (ฝงตะวนออกของทะเลสาบสงขลา)

- การบรณะแสงไฟของเขาอกทะล เพอเปน Landmark ของเมองพทลงในเวลากลางคน

- สงเสรมความสวยงามในทะเลสาบสงขลา และสรางรายได แกธรกจโดยรอบทะเลสาบ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

445

แผนภาพท 7-39 มมมองจากบรเวณหนาวดคลองก าหร า (ฝงตะวนออกของทะเลสาบสงขลา) (ภาพกอน)

แผนภาพท 7-40 มมมองจากบรเวณหนาวดคลองก าหร า (ฝงตะวนออกของทะเลสาบสงขลา) (ภาพหลง)

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

446

รายละเอยดโครงการพฒนาพนทบรเวณเขาอกทะล

- โครงการกอสรางศนยขอมล และบรการนกทองเทยวเขาอกทะล o ขนาดทดน 24,000 ตรม. o ขนาดทจอดรถ 12,000 ตรม. o เวนคนทดนจ านวน 36 แปลง

- โครงการกอสรางสถานกระเชาหอยขา (Chairlift) ขนาด 2 คน o ขนาดทดน 3,500 ตรม. o เวนคนทดนจ านวน 7 แปลง

- โครงการฟนฟบรณะเจดยเขาอกทะล และตดแสงไฟ - โครงการปรบปรงภมทศนเสนทาง แสงไฟและจดพกผอนบนเขาอกทะล - โครงการตดแสงไฟภายในถ าในเขาอกทะล เพอชมจตรกรรม - โครงการปรบปรงถนนเขาเขาอกทะล ซอยเจรญดษฐอนทร

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

447

แผนภ

าพท

7-41

ราย

ละเอ

ยดโค

รงกา

รพฒน

าพนท

บรเวณ

เขาอ

กทละ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

448

ผงรายละเอยดพนททองเทยวเอกลกษณเมองพทลงและชมววเมอง – พนทตลาดและศนยใหขอมล

การพฒนารอบสถานรถไฟพทลง จะพฒนาเพอเชอมตอวดคหาสวรรค หรอเขาหวแตก กบเขาอกทะลเขาดวยกน โดยมสถานรถไฟพทลงเปนตวกลาง โดยใชหลกการพฒนาพนทรอบสถานรถไฟใหมกจกรรมผสมผสานรองรบผใชงานทงคนเมองและนกทองเทยวไดหลากหลายเวลามากยงขน เชน สวนสาธารณะรมคลองเลยบทางรถไฟ ตลาดรถไฟ รานอาหาร ธรกจทพก และพพธภณฑหนงตะลง ทจะมการปรบเปลยนเปนพนทการแสดงหนงตะลงในชวงเวลากลางคนได

นอกจากนนจะมปรบปรงภมทศนถนนคหาสวรรคทเชอมตอสวดคหาสวรรคใหมการเปดโลงมากยงขน และปรบภมทศนภายในวดและเขาหวแตก ใหสามารถกระจายตวกบพนทตนเขาโดยรอบเขาหวแตกได เขาหวแตกจะถกพฒนาเพอรบชมเขาอกทะล และรองรบกจกรรมพกผอนของคนเมอง เชน วงเทรล เปนตน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

449

แผนภ

าพท

7-42

ผงร

ายละ

เอยด

พนทท

องเท

ยวเอ

กลกษ

ณเมอ

งพทล

ง ชมว

วเมอง

– พ

นทตล

าดแล

ะศนย

ใหขอ

มล

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

450

ภาพทศนยภาพพนทวดคหาสวรรคและสถานรถไฟ – พนทตลาดและศนยใหขอมล

แกนสเขาอกทะล - พนทรมคลองเลยบทางรถไฟ (เวลากลางวน)

- จดท าสวนสาธารณะเลยบทางรถไฟ และทางขามคลอง เพอการเชอมตอสองฝง - หอศลปหนงตะลง ส าหรบชมเรองราวความเปนมาของหนงตะลง และเปนการสรางกจกรรม เปดส

แกนเขาอกทะล - พฒนาเขาอกทะล และบรณะเจดย เพอเปนสถานททองเทยวของเมองพทลง

แผนภาพท 7-43 แกนสเขาอกทะล - พนทรมคลองเลยบทางรถไฟ (เวลากลางวน) (ภาพกอน)

แผนภาพท 7-44 แกนสเขาอกทะล - พนทรมคลองเลยบทางรถไฟ (เวลากลางวน) (ภาพหลง)

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

451

ภาพทศนยภาพพนทวดคหาสวรรคและสถานรถไฟ – พนทตลาดและศนยใหขอมล

แกนสเขาอกทะล - พนทรมคลองเลยบทางรถไฟ (เวลากลางคน)

- จดท าสวนสาธารณะเลยบทางรถไฟเพอสวนส าหรบนงพก และนงปกนกจากตลาดบรเวณสถานรถไฟ - หอศลปหนงตะลง จดแสดงหนงตะลง ฟนฟเอกลกษณของพทลง และสรางกจกรรมรอบสถาน - จดตงแสงไฟเขาอกทะล เปลยนบทบาทจากแหลงทองเทยวเปน Landmark ของเมองพทลงและลมน า

ทะเลสาบสงขลา

แผนภาพท 7-45 แกนสเขาอกทะล - พนทรมคลองเลยบทางรถไฟ (เวลากลางคน) (ภาพกอน)

แผนภาพท 7-46 แกนสเขาอกทะล - พนทรมคลองเลยบทางรถไฟ (เวลากลางคน) (ภาพหลง)

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

452

รายละเอยดโครงการพฒนาพนทวดคหาสวรรคและสถานรถไฟ

- โครงการกอสรางพพธภณฑหนงตะลง และมโนราห o ขนาดทดน 9,000 ตรม.

o ขนาดทจอดรถ 6,000 ตรม.

o เวนคนทดนจ านวน 11 แปลง

- โครงการกอสรางศนยขอมลและบรการนกทองเทยวจงหวดพทลง o ขนาดทดน 2,000 ตรม.

- โครงการปรบปรงภมทศนสวนสาธารณะรมคลองเลยบทางรถไฟ - โครงการปรบปรงภมทศนบรเวณตลาดโตรง หนาสถานรถไฟ บรเวณลานหนาโรงเรยนเทศบาลจงฮว - โครงการปรบปรงลานหนาสถานรถไฟ และตดถนนซอย - โครงการปรบปรงภมทศน ถนนคหาสวรรค และถนนนวาส - โครงการพฒนาทางขามถนนคหาสวรรค

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

453

แผนภ

าพท

7-47

ราย

ละเอ

ยดโค

รงกา

รพฒน

าพนท

วดคห

าสวร

รคแล

ะสถา

นรถไ

ฟ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

454

ผงรายละเอยดพนทหนาศาลากลางและพระพทธนรโรคนตรายฯ – พนทจดงานเทศกาลเมอง

การพฒนาพนทหนาศาลากลางของจงหวดพทลงนนรองรบการจดงานเทศกาลของเมองพทลง โดยปจจบนพนทลานหนาศาลากลางนนไมไดรบการใชงานเตมศกยภาพ อกทงท าใหพนทราชการแยกตวออกจากเมอง การปรบปรงภมทศนลานหนาศาลากลางจงถกแยกออกเพอเปนสวนสาธารณะของคนเมองพทลงทมาใชงานโรงพยาบาล และสามารถปรบเปลยนเปนพนทจดงานเทศกาล นทรรศการกลางแจงได ในขณะทพนทอกสวนจะถกใชงานในการเปนสนามกฬาของจงหวดพทลงดงเดม

นอกจากนนจะมการปรบปรงภมทศนถนนเขาพระพทธนรโรคนตรายฯ ใหเออแกการเดนเทา เพอเชอมการเดนเทาเขากบโรงพยาบาลผานถนนราเมศวร และสรางความสงาแกพระพทธนรโรคนฯไดอกดวย ในสวนของถนนราเมศวรจะปรบปรงภมทศนดวยการขยายทางเทาและตนไม ใหคนสามารถใชงานไดสะดวกยงขน ปรบการเดนรถเปนการเดนรถทางเดยว เพอใหการเดนขามถนนของผใชงานโรงพยาบาลสะดวกยงขน และพนทลานหนาศาลากลาง และโรงพยาบาล จะกลายเปนพนทใจกลางของเมองพทลง ทเอออ านวยใหผใชงานโรงพยาบาลทงคนชรา รวมถงโรงเรยนโดยรอบสามารถใชงานพกผอน อกทงการขนรถไดสะดวกยงขน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

455

แผนภ

าพท

7-48

ผงร

ายละ

เอยด

พนทห

นาศา

ลากล

างแล

ะพระ

พทธน

รโรค

นฯ –

พนท

จดงา

นเทศ

กาลเ

มอง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

456

ภาพทศนยภาพพนทหนาศาลากลางและพระพทธนรโรคนตรายฯ – พนทจดงานเทศกาลเมอง

พนทลานหนาพระพทธนรโรคนตรายฯ

- จดท าพนททางเทาตอเนอง เพอสะดวกตอการเดนเทา ขจกรยาน เพอการทองเทยว และเชอมตอกบโรงพยาบาลพทลง

- เปดแกนอเนกประสงคสพระพทธนรโรคนตรายฯ เพอการถายรป และจดงาน โดยมฉากหลงเปนเขาหวแตกอกหนงเอกลกษณของพทลง

- ปรบสนามหญา เปนสวนสาธารณะเพอรองรบกจกรรมของคนเมองพทลง เชน การออกก าลงกาย

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

457

แผนภาพท 7-49 พนทลานหนาพระพทธนรโรคนตรายฯ (ภาพกอน)

แผนภาพท 7-50 พนทลานหนาพระพทธนรโรคนตรายฯ (ภาพหลง)

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

458

รายละเอยดโครงการพฒนาพนทหนาศาลากลางและพระพทธนรโรคนตรายฯ

- โครงการกอสรางสวนสาธารณะลานการเรยนรหนงตะลง – อเนกประสงค o ขนาดทดน 18,000 ตรม.

- โครงการกอสรางลาน พระพทธนรโรคนตรายฯ - โครงการกอสรางทางขามคนเดน ขามถนนราเมศวร - โครงการจดการเสนทางการเดนรถภายในศนยราชการ เพอเดนรถทางเดยว - โครงการจดท า Shuttle Bus เชอมตอจากสถานขนสงพทลงถงพนทล าป า - โครงการกอสรางสถานจอดรถ Shuttle Bus - โครงการปรบปรงภมทศนถนน ปลกตนไมใหรมเงา

o ถนนราเมศวร

o ถนนชวยทกขราษฎร

o ถนนยตธรรม

o ถนนคหาสวรรค

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

459

แผนภ

าพท

7-51

ราย

ละเอ

ยดโค

รงกา

รพฒน

าพนท

หนาศ

าลาก

ลางแ

ละพร

ะพทธ

นรโร

คนฯ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

460

แนวคดการพฒนาพนทบรเวณล าป า

ผงแนวคดการพฒนาพนทบรเวณล าป า

การพฒนาพนทบรเวณล าป านนจะปรบเปลยนเปนพนททองเทยววฒนธรรมและชมชนรมคลอง โดยใชศกยภาพของการตดทะเลสาบสงขลา การมชมชนขนาดเลกและโบราณสถานใหพนท โดยมการพฒนาดงน

- พฒนาพนทเชอมระหวางวดวง และวดวหารเบก เพอเปนประตตอนรบสบรเวณล าป า - พฒนาศนยชมชนล าป า เพอเปนจดจอดรถส าหรบนกทองเทยว และประชาสมพนธ สามารถเชา

จกรยานเพอทองเทยวภายในชมชนได อกทงเปนพนทคาขายของคนในชมชน - พฒนาพพธภณฑระบบนเวศทะเลสาบสงขลาตอนบน เพอแสดงถงความหลากหลายของระบบนเวศ

ภายในจงหวดพทลง เชน โลมาอรวด ควายน า นกนางแอน เปนตน - พฒนาเสนทางเรอภายในคลองล าป า และภายในทะเลสาบสงขลา สรางการเชอมตอกบระบบขนสง

รปแบบอน - พฒนาถนนอภยบรรกษ ใหมความรมรนและนาเดน ดวยการปลกตนไมใหรมเงา - สนบสนนการปรบเปลยนบานรมคลองล าป า เปนธรกจทพกโฮมสเตยรมน า หรอรานอาหารเปนตน

นอกจากนนดวยลกษณะของพนทล าป าทมความยาวขนานไปกบคลองล าป า ท าใหจ าเปนตองพฒนาทางเลอกในการเดนทางเพมเตมในพนท ดงน

- เสนทางรถ Shuttle Bus เพอเชอมตอกบเมองพทลง และภายในพนท โดยจดจอดรถมความสมพนธกบวดวง ศนยชมชน เสนทางรถเลยบทะเลสาบ และหาดแสนสข

- เสนทางรถจกรยาน เนองจากบรเวณล าป า มความยาว และแมน าตดผาน ท าใหตองเดนเปนระยะทางไกล การใชจกรยานจงเปนทางเลอกทเหมาะสม สามารถเลาะชมชนได เพอสรางการพฒนาใหเกดขนภายในพนทชมชน

- เสนทางเดนรมคลองล าป า พฒนาทางเดนรมคลองล าป า เพอสรางการสมผสกบวถรมคลองล าป า และปรบหนาอาคารกลบสแมน า

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

461

แผนภ

าพท

7-52

ผงแ

นวคด

การพ

ฒนาพ

นทบร

เวณล า

ป า

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

462

ผงรายละเอยดพนทบรเวณล าป า – พนททองเทยววฒนธรรมและชมชนรมคลอง

ดวยศกยภาพดงเดมของล าป านนจะม ศกยภาพในเชงกายภาพทงการตดพนทรมคลองล าป า และทะเลสาบสงขลา แตยงขาดการสนบสนนกจกรรม และโครงขายทเหมาะสม การปรบปรงพนทจงมงเนนการพฒนาโครงขาย และปรบปรงภมทศนเพอรบชมทศนยภาพ และการเขาถงพนท เชน ชมชน วด วง เปนตน

แผนภาพท 7-53 ต าแหนงสถานทส าคญในแผนท ผงรายละเอยดพนทบรเวณล าป า – พนททองเทยววฒนธรรมและชมชนรมคลอง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

463

แผนภ

าพท

7-54

ผงร

ายละ

เอยด

พนทบ

รเวณล

าป า –

พนท

ทองเท

ยววฒ

นธรร

มและ

ชมชน

รมคล

อง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

464

ภาพทศนยภาพพนทบรเวณล าป า – พนททองเทยววฒนธรรมและชมชนรมคลอง

พนทบรเวณคลองล าป า วดวง - ศนยชมชน

- บานภายในชมชนสามารถปรบเปลยนเปน Homestay และหนหนาเขาสคลองได - สะพานขามคลอง สามารถกลายเปนจดชมวว คลองล าป าได เพอมองภเขาอกทะล - สามารถนงเรอภายในคลองล าป า เพอชมวถรมคลอง และศาสนสถานของล าป าได - พฒนาศนยชมชน เพอใหขอมล และเปนจดจอดรถ และจดเชาจกรยาน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

465

แผนภาพท 7-55 พนทบรเวณคลองล าป า – วดวง – ศนยชมชน (ภาพกอน)

แผนภาพท 7-56 พนทบรเวณคลองล าป า – วดวง - ศนยชมชน (ภาพหลง)

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

466

รายละเอยดโครงการพฒนาพนทบรเวณล าป า – พนททองเทยววฒนธรรมและชมชนรมคลอง

- โครงการกอสรางศนยชมชนล าป า บรเวณตดคลองล าป า

o ขนาดทดน 3,700 ตารางเมตร

o พนทจอดรถขนาด 1,500 ตารางเมตร

o เวนคนทดนจ านวน 7 แปลง

- ศนยการเรยนรระบบนเวศทะเลสาบสงขลาตอนบน บรเวณเกาะล าป า และปรบปรงภมทศนโดยรอบ

- โครงการท าสะพานจกรยานขามคลองล าป า บรเวณจดตดถนนอภยบรรกษ และถนนปากประ

- โครงการปรบปรงภมทศนบรเวณวดวง วดวหารเบก วดยางงาม และพพธภณฑวงเจาเมองพทลง

- โครงการพฒนาสถานจอดรถ Shuttle Bus ทงหมด 6 จด ไดแก

o หนาวดวง และวดวหารเบก 2 จด

o หนาพพธภณฑวงเจาเมองพทลง 2 จด

o บรเวณจดตดกบถนนปากประ 1 จด

o บรเวณหนาหาดแสนสข

- โครงการพฒนาเรอ Shuttle Boat ในคลองล าป า และทะเลหลวง และจดจอดเรอ Shuttle Boat

- โครงการพฒนาทางเดนเลยบรมคลองล าป า

- โครงการพฒนาเสนทางจกรยานถนนอภยบรรกษ

o รปแบบแบงพนททางจกรยาน หามจอดรถ ขนาด 1.5 เมตร

- โครงการปรบปรงภมทศนถนนอภยบรรกษ

o ปลกตนไมสองฝงแนวถนนอภยบรรกษ เพอเพมรมเงาแกการเดนเทาและจกรยาน

o ปรบปรงฟตบาทสองฝงแนวถนนอภยบรรกษ

- โครงการปรบปรงทางขามถนน ทงหมด 3 จด ไดแก

o ทางขามหนาวดวง และวดวหารเบก

o ทางขามหนาพพธภณฑวงเจาเมองพทลง

o ทางขามถนนอภยบรรกษบรเวณจดตดกบถนน ปากประ

- โครงการตดถนนภายในบรเวณชมชนล าป า

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

467

แผนภ

าพท

7-57

รายล

ะเอย

ดการ

พฒนา

พนทบ

รเวณล

าป า –

พนท

ทองเท

ยววฒ

นธรร

มและ

ชมชน

รม

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

468

ภาพทศนยภาพพนทเกษตรโดยรอบเมองพทลง – พนทศนยการเรยนรวถชาวพทลง

ถนนมโนราห ใกลวทยาลยนาฏศลปพทลง

- พฒนาศนยการเรยนรวถชาวพทลง โดยออกแบบแสดงความสมพนธ “เขา นา เล” อนเปนเอกลกษณการตงถนฐานของพทลง อกทงมการสราง พง หรอบอ อนเปนความสมพนธของชมชนและแหลงน าในอดต

- โดยเปดพนทสามารถรบชมเขาอกทะล อนเปน Landmark ของเมองพทลงได - อาคารของศนยการเรยนร น าลกษณะของสถาปตยกรรมพนถนของพทลงมาออกแบบ เชน ขน า

(ชาวเขา) ศาลา และเจาะชองเปด

แผนภาพท 7-58 ภาพทศนยภาพพนทเกษตรโดยรอบเมองพทลง – พนทศนยการเรยนรวถชาวพทลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

469

องคประกอบเมอง ดานศลปะและวฒนธรรม

จงหวดพทลงนนมเอกลกษณของการมหนงตะลงในพนท โดยผานการตความหนงตะลงออกมาเปน 2 อยางส าคญ เพอน าเสนอการแสดงหนงตะลงทจะปรบเปลยนไปตามชวงเวลากลางวนและเวลากลางคน โดยเวลากลางวนจะใชการยอมสทสดใส โดยหนงตะลงของพทลงนนนยมใชสเพยง 5 ส สขาว แดง เหลอง เขยว และน าเงน และชวงเวลากลางคนนนหนงตะลง จะเปนการแสดงทเลนกบแสงและเงา โดยถอดลวดลายการฉลหนงตะลงออกมาเปนชองแสง

อกอตลกษณทส าคญของจงหวดพทลง คอการมภเขาสงตระหงาน ท าใหภาพเสนขอบฟาของภเขา จะเปนอกสงทนาจดจ าในการทองเทยวพทลง โดยน ารปแบบความโคงของภเขาลดทอนออกมาเปนลวดลายคลน และยงสามารถแสดงถงการเปนเมองรมทะเลสาบสงขลา ทะเลนอยไดอกดวย นอกจากนนจะเลอกใชวสดดวยหน และกระจก เพอสรางความกลมกลนกบภเขาและทะเลสาบในพนท

แผนภาพท 7-59 ภาพการแสดงอตลกษณทส าคญของจงหวดพทลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

470

การออกแบบองคประกอบเมองทางดานศลปะจงน า 3 อตลกษณทส าคญมาออกแบบ เพอสรางทางเลอกใหกบองคประกอบของเมองทางดานศลปะ ผานอนสาวรย 3 รปแบบไดแก

- อนสาวรยควาย สะทอนถงวถเกษตรกรรม การด าน า และขาวสงขหยด - อนสาวรยปลาโลมาอรวด สะทอนถงเมองล าป าและทะเลสาบสงขลา และแหลงอยอาศยของปลาโลมา

อรวด - อนสาวรยนกพบ สะทอนถงทะเลนอย เกาะส เกาะหา แหลงชมนกอนมระบบนเวศทอดมสมบรณ

แผนภาพท 7-60 การออกแบบองคประกอบเมองทางดานศลปะ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

471

การออกแบบองคประกอบเมองดานสงอ านวยความสะดวก นนพฒนาทงหมด 4 อยางไดแก

- มานงพกผอน เพอใชในพนทเมองพทลง สวนสาธารณะหรอภายในภเขา - ไฟทาง เพอใชในการใหแสงสวาง และเปนการจดแสดงไฟใหกบภเขาอกดวย - ปายบอกทาง เพอใชในการเดนทางภายในเมองพทลง และภายในภเขา - ประตเมองพทลง เพอสรางการรบรถงเมองพทลงจากถนนเพชรเกษม

แผนภาพท 7-61 การออกแบบองคประกอบเมองดานสงอ านวยความสะดวก

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

472

การพฒนาประตเมองพทลงบรเวณถนนเพชรเกษมและทางหลวง #41

การน าอตลกษณของหนงตะลง ซงสมพนธกบชวงเวลากลางวน กลางคนมาออกแบบประตเมอง โดยน าลวดลายหนงตะลงมาออกแบบเชน ลายดอกจด ลายดอกมข ลายผา และลายปลายผาเปนตน ในชวงเวลากลางวนจะสามาถรบชมประตเมองดวยสสนแบบหนงตะลง และใชเวลากลางคนจะสามารถมองเหนปายผานแสดงไฟทลอดทะลชองแสงออกมา

แผนภาพท 7-62 การพฒนาประตเมองพทลงบรเวณถนนเพชรเกษมและทางหลวง #41

แผนภาพท 7-63 ชดสและลวดลายจากอตลกษณของหนงตะลง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

473

รปตดบรเวณถนนเพชรเกษมและทางหลวง #41 – การพฒนาประตเมองพทลง

พนทบรเวณคลองหลาและคลองทาโพธ

รปตดแสดงต าแหนงของประตเมองพทลง พรอมทางจกรยานทจะพฒนาควบค ในการน าเสนอการออกก าลงกายและกจกรรมผาดโผน (เดด) ในจงหวดพทลง และมจดแวะพกใกลกบประตเมอง เพอถายรปหรอแวะพก

แผนภาพท 7-64 รปตดพนทบรเวณคลองหลาและคลองทาโพธ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

474

ภาพทศนยภาพพนทบรเวณถนนเพชรเกษมและทางหลวง #41 – การพฒนาประตเมองพทลง

ทางหลวงหมายเลข 41 บรเวณคลองหลา

- การปรบปรงพนททางเทา ทางจกรยาน และจดแวะพก - การตดตงประตเมองพทลง เพอสรางการรบร ถงเมองพทลง โดยน าอตลกษณมาเปนรปแบบประต

แผนภาพท 7-65 ทางหลวงหมายเลข 41 บรเวณคลองหลา (ภาพกอน)

แผนภาพท 7-66 ทางหลวงหมายเลข 41 บรเวณคลองหลา (ภาพหลง)

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

475

สรปและอภปราย

ความทาทายของการพฒนาและออกแบบเมองพทลงใหกลายเปนเมองทองเทยวอยทการปรบเปลยนโครงสรางพนฐานเดมทตอบสนองเศรษฐกจและการผลตภาคการเกษตร ซงเนนการใชเวลา แรงงาน และการใชประโยชนทดนเปนจ านวนมาก มาเปนใหทนกบการทองเทยวแบบ 4.0 ทเนนขอมล ประสบการณ และการเขาถงทไรรอยตอ กรณศกษาเมองพทลงถอเปนกรณตวอยางส าหรบเมองขนาดเลกหรอกลางทไมไดมภาพลกษณหรอการตระหนกรแบบเมองทองเทยวมากอน ซงมอยเปนจ านวนมากในประเทศไทย การศกษาการออกแบบเมองทองเทยวพทลงในบทน จงตงอยบนสมมตฐานทตางออกไปจากกรณศกษาเมองภเกต เมองแมสายและเมองเชยงของ โดยมความทาทายคอ การออกแบบเมองจะชวยสรางความตระหนกรและเรยกรองความสนใจใหกบเมองในชวงการเปลยนผานทางเศรษฐกจจากภาคการเกษตรไปสงานบรการการทองเทยว ตลอดจนมสวนชวยในการก าหนดทศทาง ประสานรปแบบ และลดชองวางของการใชประโยชนทรพยากรการทองเทยวและการเกษตรทมอยใหเกดประโยชนสงสดไดอยางไร

การวเคราะหภาพอนาคตและการสรางฉากทศนของความเปนเมองทองเทยงพทลงมความแตกตางจากกรณเมองภเกต และเมองแมสายและเชยงของ คอ พทลงไมไดมการรบรวาเปนเมองทองเทยวในวงกวาง อกทงพนทและประชากรเมองมขนาดเลกและไมมแหลงทองเทยวทส าคญในตวเอง และความพรอมของสาธารณปโภคและสาธารณปการเพอการทองเทยวอยในระดบต า ตลอดจนกจกรรมหลกของเมองยงไมใชงานภาคบรการ ภาพอนาคตของเมองทองเทยวพทลงจงออกมาเปน 3 ภาพ คอ

1) ถาไมท าอะไรกยงคงสภาพเปนเมองทางผานเหมอนเดม แตถาประชากรลดจากแรงดงดดของการจางงานในเมองใหญและการหดตวของเศรษฐกจการเกษตร เมองพทลงกจะเปนเมองทถกลมในฐานะเมองทองเทยวไปในทสด

2) การเปนเมองทางผานในยคขอมลขาวสาร เปนสงทสามารถกระตนท าให เกดการทดลองแวะด แวะพก เพราะอยบนเสนทางการเดนทางและแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทส าคญของภาคใต อยางไรกตาม ถาไมมการออกแบบหรอการด าเนนการในเชงประจกษ เมองพทลงกจะเสยโอกาสทางเศรษฐกจนไป

3) หากมการจดเตรยมโครงการและการออกแบบเมองทดแลว เสนหตาง ๆ ทมอยจะท าใหเมองพทลงในฐานะเมองทองเทยวจะกลายเปนจดหมายปลายทางใหมของนกทองเทยวเฉพาะกลม และจะท าใหเกดเศรษฐกจใหมขนมาในทองถน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

476

ในประเดนเรองของเมองทางผานและการเปนทวางจากการรบรระหวางเมองใหญและเมองทองเทยวทอยโดยรอบ โจทยส าคญของการออกแบบเมองทองเทยวพทลงจงอยทการวเคราะหเสนทางการเดนทางและการเขาถงพนท ซงมความเขมขนอยพอประมาณ ดงนนกอนการกระตนการพกคางดวยการออกแบบเมอง กลยทธแรกคอตองสรางการตระหนกรถงการเขาถงพนทเมองพทลง หรอการสรางการรบรต าแหนงของเมองใหไดไปพรอมกบการสรางการรบรเมองในฐานะแบรนดของเมองการทองเทยว

การสรางแบรนดของเมองพทลง

จากการทบทวนวรรณกรรม การส ารวจในพนท และการประชมกลมยอย ท าใหทราบทงในเชงประจกษและการบอกเลาของผเขารวมกระบวนการการออกแบบเมองวา ตวตนของพทลงทคนเมองเองนกถงและอยากใหเปนโครงสรางของตวตนของเมองมอย 6 ประการ ไดแก

1) ต ารบและรสชาตของอาหารใตทแตกตางจากพนทอน รวมถงความใหมสดของวตถดบทมาจากทะเลนอย และการทองเทยวแบบหยดเวลา

2) ภมทศนทมทงนา ปา เขาและทะเลนอย ทม 3 ภเขา และ 3 ทะเลสาบ ใหเปนทจดจ า 3) ระบบนเวศทสมบรณของทะเลนอยทมทงควายน า นกน า และโลมาอรวด ซงตองอาศยหญาทะเลเปน

แหลงอาหารส าคญ 4) วถชวตชาวนาทมฤดเกบเกยว มการชนวว และมขาวสงขหยดเปนผลตภณฑประจ าทองถนทส าคญ 5) เมองทเปนตนก าเนดของมโนราหและหนงตะลง 6) ความจรงใจ ตรงไปตรงมา พดจาชดเจน เสยงดง

โครงสรางตวตนหรออตลกษณเมองทง 6 ขอดงกลาว สามารถสรปเปนตวตนของแบรนดเมองได 3 ขอ โดยยมเอาค าจากการประชมกลมยอยทผเขารวมชาวพทลงนยามตนเองวา "ด ดง ด า" มาปรบเปลยนเปน "เดด ดง ด า" และเลอกใชค าวา "ใตแท" เพอสอถงเสนหของพทลงทเปนชมชนเกษตรดงเดม เปนตนทางและตนแหลงของวฒนธรรมเดมของคนใต ซงแตกตางจากจงหวดทอยโดยรอบ

การออกแบบเมองพทลง

จากโครงสรางและจดยนของแบรนดเมองดงกลาว การออกแบบเมองจงทเนนการพฒนาใหเมองพทลงเปนเมองนาลองหรอตองลองใหไดกอน เพราะถาลองแลวจะรก โจทยส าคญของการออกแบบเมองคอการก าหนดเสนทางการทองเทยวทมเมองพทลงเปนศนยกลางหรอจดดงดดทส าคญเพอจะเชอมโยงกบแหลงทองเทยวอน ๆ ทอยใกลเคยง และเพอสรางวงรอบของการเดนทางทองเทยวทสามารถขยายตวจากการทศนาจรแวะเทยว จน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

477

น าไปสการแวะพกเชอมโยงกบทรปการเดนทางทองเทยวทมอยแลวของจงหวดโดยรอบ อาท สรางความเชอมโยงของทะเลตรง กบทะเลนอย หรอหาดใหญ สงขลา ล าป า

ตวอยางโครงการออกแบบเมองเพอรองรบการทองเทยว

ดงนน แนวทางการออกแบบเมองทส าคญจงมงเนนใหเกดการแวะพก โดยการสรางทหมายตาหรอจดหมายตาทเปนทงสญลกษณและภาพจ าเชงสถานท โครงการการพฒนาพนทเขาอกทะลจงไดรบเลอกขนมาเปนโครงการแรกทควรรบด าเนนการในเชงการออกแบบเพอรองรบการทองเทยว เนองจากเขาอกทะลเปนสญลกษณประจ าจงหวดและสามารถมองเหนไดในระยะไกล ท าใหเหมาะกบการขบเนนใหเปนภมสญลกษณพรอมกบเสรมสรางสมรรถนะใหกลายเปนแหลงทองเทยวททกคนตองแวะมาไปในตว

เปาหมายทส าคญของการออกแบบเมองอกประการหนงคอ การเชอมเมองพทลงในปจจบนเขากบประวตศาสตรและแหลงทองเทยวรมทะเลนอยและทะเลสาบสงขลา โครงการพฒนาพนทล าป าทเชอมโยงเมองพทลงกบพนทวงเจาเมองเดม รวมถงการพฒนาพนทบรเวณรมทะเลนอยทพอมอยบางแลว นบเปนโครงการทควรท าตอเนองกนมา

เมองพทลงยงเหมอนเมองขนาดเลกในตางจงหวดทวไป ซงผเดนทางมกขบรถผานไปอยางรวดเรวโดยไมมการตระหนกรในเชงสถานท ประตเมองทส าคญนอกจากจะเปนพนทจากทางหลวงแลว จดทส าคญคอ ยานราชการทผานเขาเมองไปสทะเลนอยได พนทในจดนจงตองออกแบบเปนพนทรบแขก หรอเปนจดเปลยนผานส าคญ นอกเหนอจากการเปนพนทในการใหบรการสาธารณะแตเพยงอยางเดยว การออกแบบลานกจกรรม หรอถนนสายวฒนธรรม รวมถงการจดเทศกาลประจ าเมองจะเปนทงการออกแบบฮารดแวรและซอฟตแวรใหท างานพรอมกน อาท การสงเสรมจดเทศกาลมโนราหและหนงตะลงเปนเทศกาลประจ าเมองใหเปนเทศกาลทมความส าคญระดบชาต โดยการปรบปรงและใชลานหนาเมอง และสงเสรมใหมการเรยนรมโนราห ทงการเรยนการสอนรวมถงศนยศลปวฒนธรรมเฉพาะเรอง กจกรรมเหลานจะชวยสงเสรมภาพลกษณทางวฒนธรรมทสอดคลองกบแบรนดของเมองทองเทยวไดมากยงขน

พนทเสนอแนะสดทายคอ ในสวนทเปนการพฒนาในยานตลาด ทเชอมโยงวดส าคญกบพนทสถานรถไฟ เนองจากในอนาคต การพฒนาระบบรถไฟรางคอาจท าใหการเดนทางโดยรถไฟสะดวกยงขน ซงจะสงผลตอจ านวนนกทองเทยว อยางไรกตาม เรองการเดนทางและการขนสงยงเปนปญหาอยมากส าหรบเมองขนาดเลกดงเชนพทลง เพราะแมมผประกอบการอยบาง แตกมขอจ ากดในการเรยกใชหรอใหบรการ อกทงจ านวนประชากรและจ านวนนกทองเทยวกไมมากพอทจะจดบรการรถสาธารณะใหทวถงและสะดวก ดงนน การใชเทคโนโลยเชอมโยงระหวางนกทองเทยวหรอนกทศนาจรกบผใหบรการขนสงจงเปนบรการพนฐานทส าคญทตองสงเสรมตอไป

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

478

ขอเสนอแนะสดทายในการออกแบบเมองเพอสงเสรมภาพลกษณของการทองเทยวของเมองพทลง คอการเลอกใชภาษาหรอมรดกศลปวฒนธรรมเดมทมอยใหกลายเปนภาษาในการออกแบบเมองใหได สงตาง ๆ เหลานสามารถใชเปนรายละเอยดของการออกแบบอปกรณถนน โดยมแรงบนดาลใจมาจากแสง ส และการเลนเงาในวฒนธรรมหนงตะลงและมโนราห เพอใหทกอณเมองไดรบออกแบบใหตอบรบและสอดคลองกบแบรนดของเมองทองเทยวทไดวางไว

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

479

บทท 8 สรปบทเรยนและขอเสนอแนะ

บทน า

เนอหาในบทนน าเสนอภาพรวมของขอคนพบและขอเสนอแนะเชงนโยบายทแปลงออกมาเปนยทธศาสตรในการพฒนาและออกแบบเมองทองเทยวในจงหวดกรณศกษา รวมทงยทธศาสตรในระดบประเทศ ซงไดจากการวเคราะหขอมลทตยภมจากเอกสารและสงพมพ และขอมลปฐมภมทไดจากการลงส ารวจพนท ประกอบกบผลลพธทไดจากทดลองด าเนนกระบวนการวางแผนและออกแบบเมองทองเทยวในพนทกรณศกษาทง 3 จงหวด คอ ภเกต เชยงรายและพทลง รวมถงบทเรยนทไดจากการเขารวมสงเกตการณและวเคราะหเบองตนในกรณศกษาอก 2 แหงทเปนสวนหนงของแผนงานใหญของโครงการน คอเมองเชยงใหมและเมองล าปาง

ขอคนพบ

ขอคนพบหลกทไดจากการส ารวจและวเคราะหพนทกรณศกษาและทดลองด าเนนกระบวนการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยว มดงตอไปน

กบดกเมองทองเทยวรายไดปานกลาง

กบดกรายไดปานกลาง (middle-income trap) เปนแนวคดหนงทไดยนบอยมาไดระยะหนงแลวในวงการวชาการและวงการวางแผนนโยบายการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย แนวคดดงกลาวหมายถง สภาวะทรายไดตอหวของประชากรในประเทศไมไดเพมอยางรวดเรวอยางทเคยเปนมากอนหนานน ประเทศไทยเองไดหลดพนจากการเปนประเทศยากจนมาไดระยะหนงแลว แตกตดอยในกลมประเทศรายไดปานกลางมานาน และดเหมอนจะเปนเรองยากและใชเวลานาน กวาจะสามารถพฒนาเปนประเทศทมรายไดสงในระดบเดยวกบกลมประเทศทพฒนาแลวในอเมรกาเหนอ ยโรป และเอเชย ดงเชน ญปน เกาหลใต และสงคโปร ขอเสนอหลกในเชงนโยบายทมงผลกดนใหเศรษฐกจของประเทศไทยกาวพนกบดกรายไดปานกลางไดนน คอการเพมการลงทนในการศกษาและการวจยและพฒนาเพอสรางนวตกรรมดานตาง ๆ รวมถงการพฒนาประสทธภาพแรงงานอยางตอเนอง เพอทายสดจะสามารถผลตสนคาและการบรการทมมลคาเพมสงขนตอไปได

ขอคนพบหลกของการศกษาในครงนคอเมองทองเทยวชนน าของประเทศไทย ไมวาจะเปนภเกตหรอเชยงใหม และอาจรวมไปถงเมองทองเทยวชนน าอน ๆ ทไมไดเปนกรณศกษาในครงน เชน พทยา ถอวาอยในสภาพตดกบดกเมองทองเทยวรายไดปานกลาง (middle-income tourist trap) กลาวคอ ผลตภณฑดานการทองเทยว โดยเฉพาะในระดบเมองนน ดเหมอนวายงไมมมลคาสงเทาใดนก (แมวาในภาพรวมอาจมการใชจายของนกทองเทยวอาจตดอนดบโลก ทงในมลคารวมและคาเฉลยตอหว) อกทงโครงสรางพนฐานและนวตกรรมเมองท

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

480

สงเสรมการทองเทยวกยงดไมเดนเทาใดนก แมวาบางพนทในจงหวดภเกตหรอเมองทองเทยวชนน าอน ๆ จะมโรงแรม รานอาหาร และผบบารระดบหลายดาว ซงมดาราและคนมชอเสยงระดบโลกมาพกคางและใชบรการบาง แตในภาพรวมของการทองเทยวกยงเนนกจกรรมทมลคาไมสงมาก เมอเปรยบเทยบกบเมองทองเทยวในระดบโลกอน ๆ เมองทองเทยวชนน าระดบโลกทอาจใชเปนคเทยบกบภเกตไดคอ ประเทศโมนาโก (Monaco) และ เมองกาน (หรอคานส – Cannes) ในฝรงเศส เกาะเกาะมาจอรกา (Mallorca, Majorca) ในสเปน เมองไมอาม (Miami) ในสหรฐอเมรกา เปนตน จากการสมภาษณผประกอบการในจงหวดภเกต ไดรบความเหนจ านวนมากวา แมวาจ านวนนกทองเทยวทมาภเกตอาจเพมมากขนเรอยมา แตคณภาพของนกทองเทยวไมไดดขนกวาเดม มหน าซ าอาจแยกวาเดม

สภาวะกบดกเมองทองเทยวรายไดปานกลางของเมองทองเทยวในประเทศไทยยงปรากฏชดในดานขดความสามารถในการรองรบของโครงสรางพนฐาน ดานการอนรกษสภาพธรรมชาตและสงแวดลอม และดานอตลกษณของเมองทองเทยว ถงแมวาเรองความสวยงามและเอกลกษณของเมองเปนปจจยทขนอยกบความพงพอใจสวนบคคล แตหากประเมนเทยบกบเมองทองเทยวชนน าระดบโลกแลว พนทเมองทองเทยวของไทยอาจยงไมเทยบเทากบเมองทองเทยวชนน าระดบโลก องคประกอบเหลานมผลอยางยงตอความเปนเมองทองเทยวชนน าระดบโลก ดงทจะอธบายเพมเตมในหวขอประเดนยทธศาสตรในการพฒนาเมองทองเทยวชนน าในสวนตอไป

ในขณะเดยวกน เมองรองบางแหงมศกยภาพในการรองรบการทองเทยวไดมากกวาทเปนอยในปจจบน ทง แมสาย เชยงของ ล าปางและพทลง แตในปจจบนยงไมไดมการพฒนาพนทเมองใหสงเสรมการทองเทยวอยางจรงจงเทาใดนก นโยบายและมาตรการสงเสรมการทองเทยวทมอยมกเนนไปทกจกรรมการจดงานเปนครงคราว แตไมไปไกลถงการออกแบบและปรบเปลยนสภาพกายภาพของเมองเพอพฒนาและรองรบการทองเทยวรปแบบใหม ๆ ใหดยงขนไปอก จนกระทงกลายเปนเมองทองเทยวชนน าในระดบโลกได อนง การเปนเมองทองเทยวชนน าไมไดหมายความวา ตองรบนกทองเทยวจ านวนมากเสมอไป แตขนอยกบวา เมองทองเทยวนนจะสามารถสรางผลตภณฑดานการทองเทยวทมมลคาสง และมนกทองเทยวมาเยยมเยอนอยางสม าเสมอ โดยไมเกนขดความสามารถในการรองรบของเมองจนท าใหเกดปญหาดานสงแวดลอมและผลกระทบตอชมชน

หากตงนยามเชงปฏบตการวา เมองทองเทยว 4.0 ส าหรบประเทศไทยคอ เมองทองเทยวชนน าทเทยบเทาไดกบเมองทองเทยวในระดบโลก ทงในดานปรมาณและคณภาพดานโครงสรางพนฐานของเมอง ดานการใชนวตกรรมและเทคโนโลยใหม ๆ ดานระดบแบรนด และดานความเปนธรรมในการกระจายผลประโยชนจากการทองเทยว คงกลาวไดวา เมองทองเทยวในประเทศไทยยงไมพฒนาถงระดบเมองทองเทยว 4.0 แตอาจอยในระดบประมาณ 2.0 เทานน ทงในดานโครงการสรางพนฐาน ดานแบรนดของเมอง และดานภมทศนเมอง แมกระทงภเกตทถอวาเปนแหลงทองเทยวทมชอเสยงระดบโลกและมนกทองเทยวมาเยยมเยอนมาเปนจ านวนมาก แตเมอเทยบกบเมองทองเทยวระดบโลกอน ๆ แลว กยงตองพฒนาอกมาก และหากไมพฒนาตอไป ระดบความเปนเมอง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

481

ทองเทยวชนน ากอาจถดถอยลงไดในอนาคต แผนภาพขางลางแสดงระดบความเปนเมองทองเทยวระดบโลกของเมองทองเทยวทเปนกรณศกษาในแผนงานวจยน เมอเปรยบเทยบกบเมองทองเทยวชนน าระดบโลก

แผนภาพท 8-1 ระดบการพฒนาเมองทองเทยว

หากวเคราะหเมองทองเทยวจากมมมองของแนวคดวฏจกรชวตผลตภณฑ (product life cycle) อาจเปรยบไดวา เมองทองเทยวถอเปนผลตภณฑแบบหนงทยอมตองประสบกบวฏจกรเดยวกน กลาวคอ เมอผผลตไดพฒนาสนคาจนไดรบความนยมและเตบโตขนจนอมตวแลว หากไมมการปรบเปลยนผลตภณฑหรอธรกจ กจะน าไปสการถดถอยตอไปในอนาคต เนองจากผบรโภคอาจตองการสงใหม ๆ และคแขงสามารถผลตและเสนอผลตภณฑทนาสนใจกวาและดกวาได ดวยเหตดงกลาว ผผลตหรอผขายจงตองพยายามพฒนาผลตภณฑดวยแนวคดใหมหรอนวตกรรมบางอยางทท าใหผบรโภคยงคงตองการใชสนคานนอยตอไป ดงทแสดงในแผนภาพ 8-2 ขางลางน แนวคดดงกลาวจงน ามาสการสรางยทธศาสตรทมงหาเทคโนโลยหรอผลตภณฑใหม หรอทเรยกกนทวไปวาการหาเสนเอาเครฟใหม (the new S-curve)

ตามแนวคดดงกลาว หากเมองทองเทยวในประเทศไทยตองการพฒนาใหสามารถกาวพนกบดกเมองทองเทยวระดบปานกลางได กจ าเปนตองพฒนาขดความสามารถในการรองรบดานโครงสรางพนฐาน ดานการใชนวตกรรมและเทคโนโลยใหม ๆ รวมถงการสรางแบรนดหรออตลกษณทเปนพนฐานของการผลตและน าเสนอผลตภณฑดานการทองเทยวใหม ๆ ใหกบนกทองเทยวทมความตองการทหลากหลายมากขนและเปลยนแปลงไปไดอยางรวดเรวมากขนอกดวย

ความเปนเมองทองเทยว ระดบโลก

ระยะเวลาทไดพฒนา เปนเมองทองเทยว

เชยงใหม

พทลง

แมสาย

ภเกต รเวยรา

เชยงของ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

482

แผนภาพท 8-2 วฏจกรชวตผลตภณฑกบการสรางเสนเอสเครฟใหม

ประเดนยทธศาสตรดานความสามารถในการรองรบ การกระจายภาระและผลประโยชน อตลกษณเมอง

เมองทองเทยวแตละแหงมประเดนยทธศาสตรทแตกตางกนตามบรบทของแตละพนท โดยขนอยกบระดบการพฒนา ขนาดและโครงสรางของเมอง เงอนไขดานภมศาสตรและสงแวดลอม สภาพเศรษฐกจและสงคม รวมไปถงระบบราชการและการเมองในแตละพนท ประเดนความทาทายหลกของเมองทองเทยวทสรปไดจากกรณศกษาภเกต รวมกรณศกษาเชยงใหมและล าปาง ซงอยในแผนงานเดยวกนในงานวจยน มอย 3 ดานดวยกน คอดานขดความสามารถในการรองรบนกทองเทยว ดานการกระจายภาระและผลประโยชน และดานอตลกษณของเมอง ตามรายละเอยดดงตอไปน

ขดความสามารถดานโครงสรางพนฐานของเมองทองเทยวพฒนาไมทนความตองการ

ปญหาส าคญทสดของเมองทองเทยวในประเทศไทยคอ โครงสรางพนฐานเมองไมสามารถรองรบความตองการของนกทองเทยวทเปลยนไปอยางรวดเรวไดทงในดานปรมาณและคณภาพ ทงดานการคมนาคมขนสง ซงสงเกตไดชดจากการจราจรทตดขดและระบบการขนสงมวลชนสาธารณะทไมตอบสนองความตองการทงของนกทองเทยวและผอยอาศยในเมอง รวมไปถงการใชเทคโนโลยดจทลและเทคโนโลยอน ๆ ทเออตอความสะดวกสบายของนกทองเทยว กยงไมน าสมยมากเทาใดนก เนองจากรฐบาลกลางหรอหนวยงานทองถนไมสามารถ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

483

โครงสรางพนฐานไดทนทวงทดวยสาเหตปจจยหลายประการ เชน การลงทนทสง ความลาชาและอปสรรคในการด าเนนโครงการ ขอจ ากดดานความรและความสามารถในการรเรมและบรหารแผนงานและโครงการดานโครงสรางพนฐาน ฯลฯ ความทาทายส าคญในดานโครงสรางพนฐานในเมองทองเทยวมตงแตปญหาการสญจรทงส าหรบนกทองเทยวและผอยอาศยในเมอง ปญหาการจดการขยะและน าเสย ปญหาการขาดแคลนน าใช และปญหาคณภาพอากาศในเมอง ทงน ปญหาขดความสามารถในการรองรบของเมองจะพบเหนไดชดในชวงหนาฤดการทองเทยวและในชวงเทศกาลส าคญของแตละเมอง อาท จ านวนผโดยสารทตองรอเทยวบนอยในสนามบน จ านวนผโดยสารทตองรอรถแทกซหรอลมซนของสนามบน รวมไปถงภาพของกองขยะทลนอยตามทางเทาและจดทงขยะในเมอง เปนตน ปญหาขดความสามารถในการรองรบนยงทวคณมากขน เมอตองรองรบประชากรเมองทอยอาศยและท างานในพนทเมองเดยวกน

ผลประโยชนกบภาระทเกดจากการทองเทยวไมไดรบการจดสรรอยางเปนธรรม

ความทาทายส าคญอกประการหนงคอ การจดสรรและการประสานประโยชนและภาระทเกดขนจากการทองเทยวระหวางกลมผมสวนไดสวนเสยตาง ๆ นบตงแตนกทองเทยว นกลงทนและผประกอบการดานการทองเทยว คนทอยอาศยในเมอง ไปจนถงรฐบาลทองถน ปญหาหนงคอเรองทอยอาศย ผอยอาศยในเมองทองเทยวชนน าเกอบทกแหงก าลงประสบปญหาราคาทอยอาศยทแพงมากขน เนองจากการพฒนาทดนเพอกจกรรมการทองเทยวและพาณชยกรรมตาง ๆ ในพนทแหลงงาน ท าใหราคาทดนเพมสงขนมาก จนคนในเมองไมสามารถจายไดและตองยายไปอยทหางไกลออกไปจากแหลงงาน แนวโนมหนงทเกดขนอยางชดเจนในเมองทองเทยวชนน าของประเทศไทยคอ การซอทดนและทอยอาศยของคนตางชาต โดยเฉพาะในชวงหลงคอคนจนแผนดนใหญ ทงการซอขายเพอรองรบนกทองเทยว และเพอการอยอาศยระยะยาวและอยางถาวร

ปญหาดานทตงของทอยอาศยสบเนองตอไปยงปญหาและความทาทายในการพฒนาเมองดานอน ๆ เชน ดานการสญจรเดนทาง เนองจากเมองในประเทศไทยแทบทกแหงประสบปญหาระบบขนสงสาธารณะทมประสทธภาพ โดยเฉพาะในเมองทองเทยวชนน า เชน ภเกตและเชยงใหม ท าใหผคนทวไปตองหนไปใชพาหนะสวนบคคล ทงรถยนตและรถจกรยานยนตสวนตว เปนผลใหเกดปญหาการจราจรตดขด

ปญหาดานการกระจายผลประโยชนและภาระอกเรองหนง สบเนองมาจากแนวโนมการขยายตวของธรกจทองเทยวเขาไปในยานชมชนเดม ทงทพกคางและสถานประกอบการทรองรบนกทองเทยว แนวโนมดงกลาวไดท าใหเกดปญหาหลายอยาง นบตงแตในกรณทกจกรรมการทองเทยวไปขดกบความสงบสขในการใชชวตประจ าวนของคนในพนท ไปจนถงขนบธรรมเนยมประเพณและวถชวตของผคนทวไป ปญหาความขดแยงทเกดขนนน มทงระหวางนกทองเทยวกบคนภายในพนท และระหวางคนภายในพนทกนเอง ซงมทงทไดรบประโยชนจากกจกรรมการทองเทยวและทไดรบผลกระทบจากการทองเทยว ตวอยางทเหนไดชดคอในพนทเมองเกาเชยงใหมและหลาย ชมชนทแตเดมเปนแหลงทอยอาศยเปนหลก ผลกระทบสบเนองเหลานสะทอนใหเหนวา การเตบโตของธรกจการ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

484

ทองเทยวมผลกระทบตอเมองในหลายดาน จงตองมนโยบายและมาตรการรองรบและบรหารจดการผลกระทบทเกดขนอยางจรงจงและเปนระบบ

อตลกษณของความเปนเมองทองเทยวไมไดรบการรกษาหรอเสรมสรางใหดยงขน

การพฒนาเมองเพอตอบรบกบการทองเทยวทเพมขนอยางรวดเรวไดท าใหอตลกษณของเมองทงในดานกายภาพและสงคมวฒนธรรมเปลยนแปลงไป ในหลายเมองทอตลกษณของเมองในดานสถาปตยกรรมและวฒนธรรมเปนจดดงดดนกทองเทยวทส าคญ เชน เมองเชยงใหม การสญเสยอตลกษณเมองนบเปนประเดนทาทายทตองมการวางแผนและพฒนาเมองเพอรบมอตอไป แมกระทงในเมองทไมไดมจดขายอยทวฒนธรรมดงเดม ดงในกรณของเมองตามชายหาดในจงหวดภเกต การไรซงการออกแบบเมองทรกษาอตลกษณทชดเจน กจะท าใหภาพลกษณของเมองไมมความเดนชด และหากไมมการออกแบบและควบคมก ากบตอไป กจะท าใหภาพลกษณของเมองเหลานไมมทศทางและอตลกษณเปนของตนเอง จนอาจท าใหความนาสนใจและแรงดงดดของเมองนอยลง

สนทรพยดานภมสณฐานเมองยงไมไดออกแบบและพฒนาตอใหเปนทนส าหรบการทองเทยว

นโยบายสงเสรมการทองเทยวของประเทศไทยทผานมาเนนไปทการพฒนาแหลงทองเทยว การจดกจกรรมและงานดานการตลาดเปนหลก ในขณะทการวางแผนพฒนาและออกแบบเมองทผานมายงไมคอยไดใชภมสณฐานของเมองเพอการพฒนาดานการทองเทยวเทาใดนก ภมสณฐานของเมองทมมาโดยธรรมชาต เชน แมน า ภเขา หรอแมแตทมนษยสรางขนมา เชน ตรอกซอกซอย ลวนแลวแตเปนสนทรพย (assets) ทสามารถออกแบบและพฒนาตอใหเปนทน (capital) ทใชสรางรายไดจากการทองเทยวใหกบธรกจและประชาชนทวไปได ตวอยางจากกรณศกษาคอ เขาอกทะลในเมองพทลง แมน าสายและภเขาทโอบลอมรอบเมองแมสาย รวมไปถงพนทภเขากลางเกาะและขมเหมองในภเกต ภมสณฐานของเมองเหลานยงเปนพนฐานของภาพลกษณทพฒนาเปนอตลกษณและ แบรนดของเมองตอไปได สาเหตหนงทภมสณฐานเมองถกมองขามไปในกระบวนการออกแบบและพฒนาเมอง อาจเพราะคนในทองถนมความคนชนจนรสกเฉย ๆ กบภมสณฐานนน ในขณะทนกวางแผนนโยบายจากสวนกลางไมสนใจและมองขามเอกลกษณของเมองสวนนนไป จงกลายเปนสนทรพยทถกละเลยและยงไมไดรบการพฒนาเปนทนส าหรบการทองเทยว

อนาคตของเมองรองขนอยกบการทองเทยว

ขอคนพบประการหนงจากการศกษาเมองทองเทยวขนาดกลางและขนาดเลกในครงนคอ เมองเหลานก าลงประสบกบความทาทายส าคญในทศทางการพฒนาของเมองในอนาคต กลาวคอ เมองขนาดกลางและเลกจ านวนมากทวประเทศไทยก าลงประสบปญหาประชากรมแนวโนมคงทหรอลดลง เนองจากอตราการเกดต าและคนหนมสาวยายออกไปอยเมองใหญและไมกลบมาบานเกด นอกจากนแลว ฐานเศรษฐกจไมหลากหลาย ไมมธรกจใหมทขบเคลอนเศรษฐกจของเมองไปในอนาคต ความทาทายส าหรบเมองเหลานคอ จะท าอยางไรไมใหจ านวนประชากร

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

485

ลดลงไปเรอย ๆ และเศรษฐกจถดถอยลงไปอก ความทาทายดงกลาวแตกตางจากเมองทองเทยวชนน า เชน ภเกตและเชยงใหม ซงยงคงมประชากรวยหนมสาวยายเขาอยเสมอ ในจดน การทองเทยวถอวาเปนทางออกหนงทอาจท าใหเมองขนาดกลางและขนาดเลกอาจพอรบมอกบความทาทายดานประชากรและเศรษฐกจดงกลาวได

อยางไรกตาม เมองทองเทยวระดบรองลงมา ทงแมสาย เชยงของ และล าปาง รวมไปถงเมองพทลงกยงคงตองพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบการทองเทยวอกมาก ความทาทายดานการพฒนาและออกแบบเมองมบางประเดนทเหมอนกบเมองทองเทยวชนน า เชน ปญหาขดจ ากดในการรองรบนกทองเทยว โดยเฉพาะดานการจราจรตดขดและการขาดระบบขนสงมวลชนทด และปญหาขยะมลฝอย โดยเฉพาะในบางสถานการณทเมองตองรองรบนกทองเทยวจ านวนมากกวาปกต เชน กรณเมองเชยงของทตองรบนกทองเทยวจนทขบรถลงมาทางบก อยางไรกด ในแตละพนทกมประเดนความทาทายเฉพาะพนทนน เชน การออกแบบเมองและกจกรรมทเสรมสรางอตลกษณและภาพลกษณใหมของเมอง เพอดงดดนกทองเทยวใหแวะพกหรอคางแรมในเมองมากขนกวาเดม ดงในกรณของพทลงและแมสาย สวนในกรณของล าปาง ซงยงคงเอกลกษณของเมองเดมไวไดอยนน จ าเปนตองมการปกปอง รกษาหรอฟนฟสภาพเดมของเมองไวใหดทสด เนองจากเปนจดเดนของเมองทอาจถกปรบเปลยนไปได ถาการทองเทยวเรมเตบโตอยางรวดเรวและไมมแผนการพฒนาและออกแบบเมองรองรบไวกอน

การสรางแบรนดของเมองยงเนนไปทการสงเสรมผลตภณฑ และการมสวนรวมนอย

หลายจงหวดในประเทศไทยไดพยายามสรางแบรนดของตนเองขนมา นบวาเปนแนวทางทถกตองและสมควรสงเสรมใหท าตอไป แตกยงมขอจ ากดทงในดานกรอบแนวคดและกระบวนการทสามารถพฒนาตอได ประการแรกคอ การพฒนาแบรนดของพนทยงคงเนนไปทการจดท าสญลกษณ โลโกและมาสคอต (mascot) ทสามารถน ามาใชในการโฆษณา ประชาสมพนธและการผลตภณฑทมการผลตและซอขายในเมอง แตยงไมพบวา มการถายน าเอาแบรนดทไดท ามาแลวนน มาพฒนาตอเปนกรอบแนวคดในการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวเทาใดนก ในบางทอาจมการท าองคประกอบเมองหรอเฟอรนเจอรสาธารณะ (street furniture) โดยใชรปรางของสตวทพบมากในพนทหรออนสาวรยของคนส าคญตามประวตศาสตรของเมอง แตมกไมสะทอนแบรนดของเมองทไดพฒนามา การก าหนดแบรนดของเมองมผลอยางยงตอการก าหนดอตลกษณของยาน รวมไปถงสถาปตยกรรมและกจกรรมทจะสงเสรมใหเกดขนในเมอง นอกจากน การท าแบรนดทผานมายงเนนไปทขอบเขตการปกครองระดบจงหวด ไมไดเฉพาะระดบเมอง อาจท าใหความคมชดของแบรนดลดนอยไปบาง ทงนทงนน กขนอยกบเปาหมายและวตถประสงคในการใชแบรนดของแตละองคกร

ขอจ ากดประการทสองเกยวเนองกบกระบวนการพฒนาแบรนด ตามหลกการและประสบการณในตางประเทศ การสรางแบรนดของพนท ไมวาระดบจงหวด เมองหรอยาน ควรเปดใหผมสวนไดสวนเสยและผใชประโยชนจ านวนมากและหลากหลายเขามารวมใหไดมากทสด แตกระบวนการสรางแบรนดของเมองทองเทยวไทยทผานมา ยงไมคอยเปดกวางเทาใดนก เทาททราบ โดยสวนใหญเปนการวาจางทปรกษาเอกชนหรออาจารย

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

486

มหาวทยาลยในการคดและเสนอแบรนดของแตละแหงขนมา การมสวนรวมของตวแทนภาคตาง ๆ อาจมอยไมมากนก ความรสกในการเปนเจาของ (ownership) ของแบรนดทพฒนามาจงไมมากพอ ท าใหการน าแบรนดไปใชประโยชนตอยงอยในวงจ ากด ในบางกรณมหลายแบรนดในพนทเดยวกน จนเกดภาพทสบสนและขดแยงกน

ความทาทายดานองคกรและการสรางหนสวนในการบรหารจดการเมอง

ความทาทายส าคญทพบในทกกรณศกษาคอ องคกรปกครองสวนทองถนมอปสรรคและขอจ ากดในการวางแผนพฒนาและบรหารจดการเมอง สาเหตหนงคอ นโยบาย กรอบกฎหมายและแนวทางปฏบตของหนวยงานสวนกลางทไมเกอหนนใหหนวยงานทองถนสามารถบรหารจดการเมองของตนเองไดอยางเตมท โดยทองถนไดรบมอบพนธกจเพมขนในดานการพฒนาเมองและการทองเทยว แตไมไดมทรพยากรเกอหนนเพมเตมจากสวนกลาง ในหลายกรณ นโยบายสวนกลางและสวนภมภาคขดกบนโยบายและความตองการของทองถน อกสาเหตหนงทเกยวเนองกนคอ องคกรปกครองสวนทองถนมขดจ ากดในความสามารถดานการวางแผนและบรหารจดการเมอง

ความทาทายดงกลาวเกยวเนองกบเรองบทบาทของหนวยงานสวนภมภาคในการบรหารจดการภายในทองถน ขอสงเกตหนงจากการศกษานคอ ทศทางและแนวทางการพฒนาการทองเทยวในเมองขนาดเลกมกก าหนดโดยหนวยงานสวนกลางและสวนภมภาค และในบางกรณองคกรทองถนถกครอบง าโดยหนวยงานสวนกลาง ท าใหองคกรปกครองสวนทองถนไมสามารถด าเนนการไดอยางยดหยนและสะทอนความตองการของพนทไดอยางเตมท และตองพงพาหนวยงานสวนกลางมากเกนไป นโยบายการทองเทยวและการพฒนาเมองในหลายพนทมกขบเคลอนโดยผวาราชการหรอนายอ าเภอ แมวาในหลายแงมม แนวทางดงกลาวอาจมประสทธภาพและเหมาะสม แตมกเกดปญหาการเปลยนแปลงนโยบายเมอเปลยนผบรหารในจงหวดหรออ าเภอ ท าใหไมเกดการสานตองานดานการทองเทยวและการพฒนาเมองตอไปได ในบางครงกเกดปญหาความไมลงรอยกนระหวางผบรหารสวนภมภาคกบสวนทองถนในดานนโยบายและแนวคดการออกแบบและพฒนาเมอง

ความทาทายดานการพฒนาเมองเพอการทองเทยวยงสมพนธอยางยงกบบทบาทของภาคเอกชนภายในพนท เมองไหนทภาคธรกจเขมแขงและใหความส าคญกบการพฒนาเมอง เมองนนกจะเกดการขบเคลอนเพอผลกดนการเปลยนแปลงได แมวาผบรหารทองถนในเมองทองเทยวขนาดเลกบางแหงอาจใกลชดกบภาคเอกชนอยบางกตาม แตดเหมอนวานโยบายดานการทองเทยวและการพฒนาเมองกยงก าหนดโดยหนวยงานสวนกลางและสวนภมภาคเปนหลก ปญหาดงกลาวเกดขนกบเมองทองเทยวขนาดกลางและขนาดใหญเชนกน อยางไรกตาม ภายใตขอจ ากดดานการวางแผนนโยบายแบบรวมศนยทเปนอยในปจจบน ผประกอบการภาคเอกชนทงในดานธรกจทองเทยวและดานการพฒนาอสงหารมทรพยในเมองทองเทยวขนาดใหญ เรมแสดงบทบาทส าคญในการผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงในเมอง ดงในกรณของภเกต แตในบางกรณ กลมผประกอบการเอกชนไมสามารถรวมตวกนได ท าใหเกดการแยกงานและแยงงานกนท าจนไมเกดเอกภาพในการพฒนาเมองทเหมาะสมได

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

487

ขอจ ากดในกรอบความคด วธการและเครองมอทใชในการวางแผน

ขอคนพบในภาพรวมของการศกษานเปนไปตามสมมตฐานทตงไวเมอเรมตนโครงการ กลาวคอ แมวาแตละพนทไดด าเนนนโยบาย แผนงาน และโครงการในการจดการเมองเพอตอบรบกบการทองเทยว แตโดยมากไมไดวางแผนระยะยาวทมวสยทศนในการพฒนาและออกแบบเมองทองเทยวอยางชดเจน ในบางพนทอาจดเหมอนจะมการตงวสยทศนและเปาหมายในการพฒนาดานทองเทยวอยบาง แตมกไมไดถายทอดออกมาเปนเปาหมายดานการพฒนาและออกแบบเมองอยางเปนระบบ สวนวสยทศนดานการทองเทยวทอางถงอยบางนน กดเหมอนไมไดมกระบวนการมสวนรวมของภาคการพฒนาในเมองเทาใดนก ในหลายแหงเปนวสยทศนทก าหนดขนเองโดยผบรหารในหนวยงานราชการสวนกลางและสวนภมภาค นบตงแตระดบรฐมนตร ผวาราชการ ลงมาถงระดบนายอ าเภอ สะทอนใหเหนถงกระบวนการวางแผนแบบบนลงลาง ขอจ ากดดานกระบวนการสรางวสยทศนและการวางแผนดานการทองเทยว ท าใหทองถนไมสามารถสรางหนสวนในการพฒนาเมองทองเทยวของตนเองอยางแทจรง

กระบวนทศนส าคญในการออกแบบและพฒนาเมองคอ การมองภมสณฐานและสงตาง ๆ ทเมองมอยเปนสนทรพยทพฒนาตอเปนทนเพอการทองเทยวได ดงนน ออกแบบและพฒนาเมองจงถอเปนการลงทนเพออนาคต ไมใชเพยงแคการเพอแกไขปญหาทมอยในปจจบนเพยงอยางเดยว แผนการพฒนาพนทเมองส าหรบการทองเทยวจ านวนมาก ยงไมไดค านงถงโอกาส ความเสยงและความไมแนนอนของปจจยทอาจเกดขนในอนาคต จงท าใหกรอบแนวคดและกระบวนการวางแผนทมอยมองเพยงภาพระยะสน และอาจไมสามารถรบมอหรอสรางโอกาสใหม ๆ จากปจจยและแนวโนมททรงพลงในอนาคตไดดนก สวนการวางผงเมองในแตละพนทกเนนเรองการควบคมโดยผานการวางผงเมองรวมเปนหลก และไมน าไปสการพฒนาเชงพนท อาจเนองดวยขอจ ากดดานการใชเครองมอทางผงเมองบางประการ

ในบางพนททมการรวมกลมของผประกอบการดานการทองเทยวและนกธรกจในพนท กเหนถงความพยายามในการน าเอาปจจยดานการพฒนาเมองเขามาเปนสวนหนงของการวางแผนการทองเทยว แตกอาจยงจ ากดอยในรปแบบของการแกไขปญหาเฉพาะหนาทเปนอปสรรคตอการทองเทยว และยงไมมการวางแผนเชงพนทอยางชดเจนเทาใดนก โดยเฉพาะการวางแผนพฒนาและออกแบบเมองในระดบยาน แมวาเมองทองเทยวหลายแหงไดออกแบบพนทสาธารณะและเสนทางทองเทยวดวยการเดนและจกรยาน แตยงไมไดสรางความเชอมโยงระหวางยทธศาสตรการพฒนาเมองในภาพรวมกบการออกแบบพนทสาธารณะเทาใดนก โดยเฉพาะการวางแผนและออกแบบเมองในระดบยาน ซงนาจะเปนประเดนเชงยทธศาสตรทตองด าเนนการตอไป

อนง ขอบเขตเนอหาในการศกษาครงนเนนการออกแบบและพฒนาเมองเปนหลก จงไมไดเชอมโยงกบการใชเทคโนโลยดจทลตาง ๆ ทควรเชอมโยงกบการออกแบบดานโครงสรางพนฐานของเมองดวย

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

488

ขอเสนอแนะเชงยทธศาสตรส าหรบพนทกรณศกษา

ส าหรบพนทกรณศกษาใน 3 จงหวด สามารถสรปขอเสนอแนะในเชงยทธศาสตรระยะกลาง (5-10 ป) ตามประเดนยทธศาสตรหลก 3 ดานคอ ดานขดความสามารถในการรองรบ ดานอตลกษณของเมอง และดานการกระจายผลประโยชนและภาระจากการทองเทยว หลกการพนฐานในการพฒนายทธศาสตรมอย 2 ประการ คอ การออกแบบและพฒนาเมองอยางยงยน และการออกแบบเมองเพอเปลยนภมสณฐานเมองทเปนสนทรพย (assets) ทมอยแตเดม ใหกลายเปนทน (capital) ในการสรางรายไดจากการทองเทยว

1. จงหวดภเกต

ยทธศาสตรทคณะผศกษาเสนอใหด าเนนการในจงหวดภเกต มดงตอไปน

ยทธศาสตรการพฒนาพนทรอบสถานรถไฟรางเบา

ปญหาดานขดความสามารถในการรองรบทเขาใกลในระดบวกฤตในปจจบน คอดานการสญจรเดนทางของนกทองเทยวและคนทอยอาศยในเมอง โครงการระยะกลางทมงแกปญหาน ซงคาดวาจะเรมไดเมอเสนทาง ต าแหนงทตงสถานและรายละเอยดอน ๆ ของโครงการรถไฟรางเบาไดก าหนดลงตวแลว คอการพฒนาพนทรอบสถานรถไฟรางเบา วธการนเปนวธการส าคญในการเพมความเปนไปไดดานการเงนและดานเศรษฐกจใหกบโครงการขนสงมวลชนแบบราง ซงมงเพมขดความสามารถในการรองรบดานการสญจรของเมองภเกต และลดความตองการในการเดนทางดวยพาหนะสวนตวในเสนทางหลกระหวางสนามบนกบศนยกลางพาณชยกรรมของจงหวด องคประกอบส าคญทควรบรรจในยทธศาสตรนคอ การพฒนาทอยอาศยความหนาแนนปานกลางและหนาแนนสงทระดบราคาไมสงมาก เพอรองรบความตองการดานทอยอาศยของผคนในเมอง ซงในปจจบนตองซอบานหรอ หองชดในราคาทแพงมากขนและตงอยหางไกลจากแหลงงานมากขน อยางไรกตาม ยทธศาสตรนจ าเปนตองมยทธศาสตรการเพมระบบขนสงมวลชนรอง (feeder system) มาประกอบดวย โดยเฉพาะการรบสงนกทองเทยวและคนท างานเขาแหลงทองเทยวตามชายหาดตาง ๆ ทงหาดปาตอง กะตะ กะรน ระบบรถประจ าทางนาจะเปนทางเลอกทเหมาะสมส าหรบระบบขนสงมวลชนรอง

ยทธศาสตรการฟนฟและพฒนาพนทเมองเกาและเมองเดม

ยทธศาสตรหนงทมงเพมขดความสามารถในการรองรบไปพรอมกบการอตลกษณใหมใหกบเมองทองเทยวภเกต คอการฟนฟและพฒนาพนทเมองเดมภเกต ซงเคยรงเรองมากอน แตไดสญเสยความคกคกและมชวตชวาไป หลงจากทชายหาดตาง ๆ ไดกลายเปนแหลงทองเทยวส าคญ และกจกรรมการคาปลกไดเขาไปอย ในหางสรรพสนคา พนทเปาหมายส าคญคอพนทเมองเกาภเกต ซงมคณคาดานสถาปตยกรรมและประวตศาสตร และพนทบรเวณสะพานหน ซงมศกยภาพสงทงในดานท าเลทตงรมทะเล ดานขนาดแปลงทดน ดานกรรมสทธทดนท

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

489

เปนของรฐเปนสวนใหญ และในดานความเปนไปไดในการเชอมตอกบแหลงทองเทยวอน ๆ ของภเกต ทงน เมองภเกตจ าเปนตองฟนฟและพฒนาพนทเมองทมอยแตเดมใหดยงขน เพอทงยกระดบขดความสามารถในการรองรบของเมอง เพอตอบรบการพฒนาธรกจทองเทยวดาน MICE และทอยอาศยความหนาแนนระดบปานกลางและสง เพอตอบรบกบปญหาการขาดแคลนทอยอาศยทจายไดของคนในเมอง การฟนฟและพฒนาเมองเดมยงจะชวยยกระดบอตลกษณและแบรนดของพนทเมองเดมใหดยงขน โดยเปนการเพมทางเลอกดานประสบการณทองเทยวใหกบนกทองเทยวทหลากหลายมากยงขน

นอกเหนอจากการสรางทอยอาศยทอยในระดบราคาทคนในเมองจายไดแลว การฟนฟเมองเกายงมองคประกอบอน ๆ ทมงบรรเทาปญหาดานการกระจายรายไดจากการทองเทยวใหกบผคนในเมองไดมากยงขน ผประกอบการรายเลกรายนอยในรานคา รานอาหารและการบรการอน ๆ ในพนทเมองเกาสามารถเปนสวนหนงของการฟนฟเมอง และถอเปนเสนหของยานทแตกตางไปจากกจกรรมบรเวณชายหาดได

ยทธศาสตรการพฒนาพนทเชอมตอระหวางเมองเกาภเกตกบพนทอน ๆ

พนทเมองเกาภเกตเรมไดรบความนยมมากขนในหมนกทองเทยวทตองการท ากจกรรมอน ๆ นอกจากการพกผอนตามชายหาด แตการเชอมของยานเมองเกากบพนททองเทยวหลกคอชายหาดตาง ๆ ยงไมคอยดนก อกทงถาในอนาคตมการฟนฟและพฒนาบรเวณสะพานหนขนใหมแลว การสรางความเชอมตอระหวางพนทเมองเกากบพนทสะพานหนจะยงส าคญมากขน การเชอมตอทวาน ไมไดหมายถงเพยงแคการสรางระบบการสญจรทสะดวก ปลอดภย ทนสมยและราคาเหมาะสม แตหมายรวมถงการพฒนาพนทโดยรวมระหวางยานส าคญอกดวย

ยทธศาสตรการพฒนาและออกแบบขมเหมอง

ขมเหมองทมอยยงไมไดใชประโยชนไดอยางเตมทเทาใดนก แตมศกยภาพทจะสามารถพฒนาและออกแบบใหใชประโยชนทตอบโจทยในหลายดาน ทงการเกบกกน าส าหรบอปโภคและบรโภค การปองกนและบรรเทาน าทวม การสรางทอยอาศยคณภาพด และการสรางพนทนนทนาการส าหรบนกทองเทยวและคนอยอาศยในเมอง เนองจากขมเหมองเปนกรรมสทธของเอกชน ภาครฐจงควรวางแผนยทธศาสตรในการเชอมตอระบบขมเหมองกบระบบประปา ระบบถนน และโครงสรางพนฐานสเขยว (Green infrastructure) สวนอน ๆ ของเมอง พรอมกบศกษามาตรการทจะสงเสรมใหภาคเอกชนปรบเปลยนพนทรอบขมเหมองใหใชประโยชนไดอยางหลากหลายและเตมทมากยงขน

ยทธศาสตรรกษาและยกระดบอตลกษณของยานทองเทยว

จดแขงหนงของภเกตคอมทางเลอกของแหลงทองเทยวทหลากหลาย ซงตอบโจทยความตองการของนกทองเทยวทงในดานประสบการณและดานราคา แตละหาดกดเหมอนมเอกลกษณเฉพาะตวอย อยางไรกตาม หากไมมการรกษาและยกระดบอตลกษณของบางหาดและบางยานไว กมแนวโนมวาทกพนทจะพฒนาไปในทศทาง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

490

เดยวกน ดวยเหตน ยทธศาสตรส าคญทควรเรมด าเนนการคอ การรกษาและยกระดบอตลกษณของยาน ซงควรด าเนนการในทก ๆ ยานทคดวาส าคญ แตละยานกควรมกรอบแนวคดในการออกแบบและพฒนาทมความเฉพาะตวของยานนน โดยเนนกระบวนการมสวนรวมในการสรางแผนและผงของแตละพนท ในงานน คณะผศกษาน าเสนอตวอยางของการออกแบบพนทในบรเวณหาดกะรน ซงเสนอใหใชกรอบแนวคดกจกรรมสรางสรรคและศลปะในการออกแบบและพฒนายาน

2. จงหวดเชยงราย

ยทธศาสตรทคณะผศกษาเสนอใหด าเนนการส าหรบจงหวดเชยงรายแบงออกเปนขอเสนอส าหรบเมองแมสายและส าหรบเมองเชยงของ ซงตอบรบกบนโยบายของรฐบาลในการสงเสรมการทองเทยวเมองรองทวประเทศ ยทธศาสตรทเสนอแนะในงานนมดงตอไปน

เมองแมสาย

ตวเมองแมสายแมจะอยในเสนทางทองเทยวหลกของนกทองเทยวระหวางเชยงราย ดอยตง แมสายและสามเหลยมทองค า แตการทแมสายขาดมหาวทยาลย และกลมคนวยรน วยท างาน ท าใหเมองขาดกจกรรมททนสมย และความคดสรางสรรค ประจวบกบบทบาทเหนอสดแดนสยามทออนลง จงมความจ าเปนตองพฒนาพนทเมองโดยยงสามารถใชท าเลเดมไดอยางเตมประสทธภาพมากยงขน ยทธศาสตรหลกของการพฒนาและออกแบบเมองแมสายเนนการประสานเขากบพนทฝงพมามากขน เพอเชอมตอกนทงภาคเศรษฐกจ บรการ และการทองเทยว

ยทธศาสตรการเชอมตอพนทการคาชายแดน

โครงการภายใตยทธศาสตรนประกอบดวยการพฒนาแนวแนวถนนพหลโยธน เพอการคา และทองเทยวดวยการเดน และการพฒนาตลาดสายลมจอย และธรกจบรการเพอรองรบนกทองเทยวชาวจนและขาวไทย 1 คน รวมไปถงการพฒนาดานพรมแดนท 2 เพอรองรบการสงออกดวยรถขนาดใหญ การปรบพนทดงกลาวควรด าเนนการไปพรอมกบการสงเสรมผลตภณฑและการบรการใหม ๆ ในพนทเมองแมสาย เพอสรางความหลากหลายใหกบฐานเศรษฐกจการคาของเมอง

ยทธศาสตรการสรางการทองเทยวมมมองใหมในเมองแมสาย

ยทธศาสตรส าคญในการสรางความหลากหลายใหกบการทองเทยวในแมสายคอ การพฒนากจกรรมการทองเทยวขนใหมภายในเมองแมสาย โดยมงเนนในมมมองของแมสายทแตกตางไปจากมมมองเดม ๆ ของนกทองเทยวและคนทวไป แนวคดหลกของโครงการภายใตยทธศาสตรนคอ การผสานพรมแดน ดอย แมน า และเมองเขาดวยกน ตวอยางโครงการพฒนาทตอบรบกบยทธศาสตรน ไดแก

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

491

• การพฒนาจดชมววถ าผาจมและดอยเวา และสรางการเชอมตอสดอยโดยรอบ

• การพฒนาพนทแนวแมน าสาย และสรางพนทสาธารณะภายในตวเมองแมสาย

• การเพมพนทจอดรถโดยภาคเอกชนและเชอมตอกบยานการคาและแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม

• การเพมธรกจทพกและกจกรรมทองเทยวแบบพรมแดนภายในตวเมองแมสาย โดยอาศยประตพรมแดนแมสายเปนภาพสะทอนระหวางไทยและพมา

• การพฒนาแหลงทองเทยวบนดอยโดยรอบเมองแมสาย เพอสานพนทเมองกบภเขาเขาดวย สรางกจกรรมการทองเทยวทางเลอก และกจกรรมสนทนาการรองรบนกทองเทยวทตองการมาคางคนในพนท ตลาด รานอาหาร และทพกคณภาพด

จะเหนไดวา โครงการตวอยางเหลานมทงทมงเพมขดความสามารถในการรองรบนกทองเทยวของเมอง แมสาย ไปพรอมกบการพฒนาอตลกษณใหมของเมองทแตกตางจากเดม ในขณะเดยวกน การสรางพนทสาธารณะส าหรบทกคน รวมไปถงการเพมชองทางในการคาขายและบรการใหกบนกทองเทยวกลมใหม ๆ กถอเปนองคประกอบหนงของการสรางโอกาสและกระจายประโยชนจากการทองเทยวใหกบคนในพนทดวย

ยทธศาสตรสรางพนทพหวฒนธรรม

ความเปนรอยตอพรมแดนท าใหแมสายมบรรยากาศของเมองพหวฒนธรรมไปในตว และเปนจดแขงทสามารถน ามาพฒนาตอเปนสวนหนงของอตลกษณและแบรนดของเมองไดด นอกเหนอจากการพฒนาสนคาสรางสรรคดวยการพฒนาจากอตลกษณของชนเผา เพอสะทอนถงสงคมพหวฒนธรรมแลว ในดานการพฒนาและออกแบบเมอง ควรมการพฒนาเพอกจกรรมพหวฒนธรรมอยางชดเจน เชน พนทบรเวณหนาทวาการอ าเภอและสนามกฬากลางอ าเภอแมสาย พนทบรเวณชมชนจนยนนานและวดแมสาย รวมไปถงการออกแบบองคประกอบเมองทสะทอนถงอตลกษณและแบรนดของเมองแมสายทชดเจนยงขน การสรางพนทพหวฒนธรรมเหลานไมไดมงเพยงเพอการจดกจกรรมการแสดงเทานน แตสามารถใชเปนพนทขายสนคาผลตภณฑของชมชนได จงนบเปนยทธศาสตรหนงทมงไปทการกระจายรายไดและประโยชนจากการทองเทยวใหกบคนในพนท

เมองเชยงของ

ส าหรบเมองเชยงของนน ยทธศาสตรการพฒนาและออกแบบเมองจะเนนการรองรบกจกรรมทองเทยวเปนหลก โดยแยกออกจากการพฒนาและออกแบบเมองในพนทใกลสะพานมตรภาพไทย-ลาวแหงท 4 และเขตเศรษฐกจพเศษเชยงของ ยทธศาสตรการพฒนาเมองเชยงของจะใชพนทรมน าโขงเปนแกนหลก โดยแบงออกเปนยทธศาสตรหลก 4 ประการ ไดแก

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

492

ยทธศาสตรการเชอมตอยานทงหมดดวยพนทรมแมน าโขง

เนองจากพนทหลกทรองรบการทองเทยวของเชยงของอยรมแมน าโขง การออกแบบและพฒนาเมองเกาเชยงของจงตองเนนพนทนเปนหลก โครงการหลก ๆ คอการปรบปรงภมทศน การเขาถง และกจกรรมรมแมน า อาท โครงการปรบปรงภมทศนรมแมน าโขง 3.5 กโลเมตร โครงการปรบปรงภมทศนทาเรอเชยงของและทาเรอบคโครงการฟนฟบรณะอาคารราชการเพอเปนศนยจดนทรรศการและพนทอเนกประสงค โครงการปรบปรงภมทศนลานปลาบกส าหรบการจดงานนทรรศการและเทศกาล เปนตน

ยทธศาสตรการอนรกษและฟนฟพนทภายในเมองเกาเชยงของ

เนองจากเชยงของยงเสนหของเมองทองเทยวทไมวนวายมาก มความสบายของการทองเทยวและการด าเนนชวตอยมาก แตหากปลอยใหมการเปลยนแปลงดานกายภาพและกจกรรมทองเทยวมากเกนไป กจะท าใหเสนหของเมองเชยงของทมอยลดลงและเลอนหายไปได ดวยเหตน จงควรด าเนนโครงการฟนฟบรณะและอนรกษพนทภายในเมองเกาเชยงของใหสามารถตอบรบกจกรรมทเปลยนแปลงไป แตยงคงเสนหเดมของเมองไวได เชน การพฒนาพนทส าหรบการทองเทยวเชงวฒนธรรมในบรเวณวดหาดไคร เนองจากอตลกษณความเปนเมองเการมแมน าโขงเปนองคประกอบส าคญของแบรนดของเมองเชยงของ ยทธศาสตรการอนรกษและฟนฟเมองเกาควรเรงด าเนนการไปพรอมกบการเชอมตอพนทบรเวณรมแมน าโขง

ยทธศาสตรการพฒนาพนทรองรบการทองเทยวในอนาคต

ในอนาคตเมอเมองเชยงของไดรบความนยมจากนกทองเทยวเพมมากขน จะสรางความตองการดานทพกและโรงแรม รานคา สงอ านวยความสะดวก และสาธารณปการตาง ๆ มากขน แตเนองจากเมองเกาเชยงของมขดความสามารถในการรองรบไมสงมาก อกทงยงควรรกษาเสนหของเมองเกาไว จงตองมการจดพนทใหมทสามารถรองรบกจกรรมและนกทองเทยวในอนาคต พนททเหมาะสมคอ พนทนอกคเมองเดมของเชยงของ

ยทธศาสตรการจดการทจอดรถและขนสงสาธารณะ

เมอด าเนนยทธศาสตรการพฒนาและออกแบบเมองทแบงเมองเชยงของออกเปนพนทเกาและใหมแลว ยทธศาสตรดานการสญจรเดนทางในเมองจะเพมความส าคญมากขน ทงในดานการควบคมปรมาณการจราจรดวยรถยนตสวนตว ไปจนถงการสงเสรมการเดนเทา การใชจกรยาน หรอแมแตสกตเตอรไฟฟาทอาจตอบรบกบความตองการของนกทองเทยวทไมตองเดนทางไกลภายในเมอง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

493

3. จงหวดพทลง

ส าหรบจงหวดพทลงนน คณะผศกษาไดเสนอยทธศาสตรการพฒนาและออกแบบเมองทองเทยวทมงใหเกดการแวะพกและคางแรมในพนทเมองพทลง เชนเดยวกนกบในกรณของจงหวดเชยงราย ยทธศาสตรทเสนอในงานนจะตอบรบและสอดคลองกบนโยบายการพฒนาเมองรองใหเปนทองเทยวใหมของประเทศไทย

ยทธศาสตรการสรางองคประกอบและภาพลกษณของการทองเทยวระดบยาน

เมองพทลงในปจจบนยงไมมอตลกษณเฉพาะยานทดงดดนกทองเทยวอยางชดเจน จงควรวางผงระดบยาน ทงส าหรบการทองเทยว การอยอาศยและพาณยกรรมใหมความชดเจนและมเสนหเฉพาะยาน หลกการพนฐานคอการแบงพนทเมองเปนยาน แลวสรางอตลกษณและความแตกตางระหวางยาน พรอมกบการสรางความเชอมโยงระหวางยาน ตวอยางเชน ยานรอบสถานรถไฟ ยานรอบวดคหาสวรรค รวมไปถงพนทรมน าบรเวณล าป า ซงครอบคลมตงแตการพฒนาวดวง หาดแสนสข และชมชนรมคลอง เพอเปนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมและจดท าเสนทางขนสงทางเรอภายในทะเลสาบ ฯลฯ อนง ในปจจบนการเชอมตอระหวางตวเมองพทลงกบล าป ายงไมคอยดเทาใดนก นกทองเทยวยงตองพงพาหนะสวนตว ในอนาคตจงควรมระบบขนสงสาธารณะหรอระบบขนสงแบบใหม เชน การใชแอปพลเคชนเรยกรถ เพอลดความจ าเปนในการเชารถยนตหรอจกรยานยนต

ยทธศาสตรเสรมสรางภมทศนเมองใหเปนจดหมายตา

ยทธศาสตรส าคญของการพฒนาและออกแบบเมองเพอการทองเทยว คอการปรบปรงหรอพฒนาภมทศนโดยเฉพาะพนทสาธารณะ ใหมความสวยงาม นาสนใจ และนาถายรปเกบไวเปนทระลกหรอแบงปนกบผอน ทงส าหรบนกทองเทยว ผคางแรมและประชาชนในเมอง เมองพทลงมเขาอกทะลทมศกยภาพทจะพฒนาตอเปนจดหมายตาทดของเมองได พรอมกนน ควรพฒนาเสนทางขนเขาอกทะลทนกทองเทยวอาจสนใจเยยมชมความเปนธรรมชาตในเสนทางขนเขาและการชมทวทศนทมองเหนไดจากยอดเขา นอกจากน ควรมการพฒนาพนทบรเวณทางขนเขาอกทะล นบตงแตการพฒนาพนทรอบสถานรถไฟรองรบการเขาถงดวยรถไฟและเชอมตอภเขา รวมไปถงการพฒนาเสนทางขนเขาหวแตก การออกแบบเมองในรปแบบดงกลาวถอเปนยทธศาสตรหนงในการสรางภาพลกษณทจะน าไปสอตลกษณและแบรนดของเมองทน าไปตอยอดในดานการตลาดได

ยทธศาสตรพฒนาพนทกจกรรมเชงวฒนธรรม

อกยทธศาสตรหนงในการดงดดการแวะพกและคางแรมของนกทองเทยวคอ การสรางพนทสาธารณะเพอกจกรรมเชงวฒนธรรม เนองจากพทลงมกจกรรมประเพณและวฒนธรรมทมความเดนเฉพาะตวอย แตในปจจบนกจกรรมเหลานไมไดเกดในพนทเมอง แตอยนอกเมองเสยเปนสวนใหญ โจทยในการออกแบบเมองในสวนนจงอยทการสรางพนทส าหรบกจกรรมเหลาน โดยอาจไมตองเปนพนทถาวร แตสามารถใชแสดงและด าเนนกจกรรมไดบางชวงเทศกาลและชวงเวลา อาท หนงตะลงมวฒนธรรมในการแขงขนกน ซงสามารถน ามาจดในเชงเทศกาลหรอ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

494

การแขงขนได ในกรณนจ าเปนตองมพนทจดงานแขงขนหนงตะลง แตพนทเดยวกนนกสามารถใชการแสดงมโนราหไดเชนกน ทงน เพอเปนการดงดดใหคนพกคางในเมองพทลง กอาจจดกจกรรมเหลานในชวงวนหยดสดสปดาหและในชวงเยนและกลางคน กจกรรมดงกลาวอาจรวมไปถงการแสดงการชนววสาธต เปนตน

พนทหนงทมศกยภาพในการพฒนาเพอกจกรรมดงกลาว ไดแก ลานหนาศาลากลางทสามารถปรบปรงเปนลานส าหรบจดเทศกาลและการแสดงของเมอง พนทใกลเคยงวทยาลยนาฏศลปพทลงและถนนมโนราห เพอพฒนาเปนพนทศนยการเรยนรวถชวตชาวพทลง สถาปตยกรรมพนถน รวมไปถงประสบการณสมผสวถการด านา เปนตน

ยทธศาสตรการสรางการรบรของนกทองเทยวทเดนทางผานเมอง

เนองจากนกทองเทยวจ านวนหนงขบรถผานพทลงไปโดยไมไดแวะพกหรอคางแรม ดวยลกษณะเสนทางการสญจรรถตและรถทวรตาง ๆ ไมผานตวเมองพทลง ท าใหคนสวนมากยงขาดการรบรถงการมอยเมองพทลง ฉะนน การสรางจดหมายตาหรอสงดงดดใหนกทองเทยวแวะเขาเมองพทลง โดยอาจพฒนาซมประต หรอ Gateway ทแสดงอตลกษณหรอแบรนดของเมอง อกวธการหนงคอการพฒนาพนทกอนจะถงตวเมองพทลง เพอใหผเดนทางรบรวาจะถงตวเมองพทลงแลว และดงดดใหแวะเยยมเขาไปในตวเมองพทลง

ขอเสนอแนะเชงยทธศาสตรระดบประเทศ

ขอเสนอในภาพรวมของงานวจยนคอ ความอยรอดและการเตบโตของธรกจทองเทยวไทยในอนาคตจะขนอยกบความสามารถในการออกแบบ พฒนา และบรหารจดการพนทเมอง เพอเพมขดความสามารถในการรองรบของโครงสรางพนฐานในเมองใหสะดวก สะอาด สวยงาม ปลอดภย และทนสมย พรอมกบสรางความยงยนดานทรพยากรธรรมชาตทมกไดรบผลกระทบจากกจกรรมการทองเทยว และการกระจายผลประโยชนอยางเปนธรรมระหวางคนกลมตาง ๆ ในพนททองเทยว ไปจนถงการรกษาและพฒนาอตลกษณเฉพาะของเมองทเปนไปตามบรบททเหมาะสม ดงนน ความเปนเมองทองเทยว 4.0 ทเปนเปาหมายของแผนยทธศาสตรการพฒนาการทองเทยว จงไมจ ากดอยเพยงแคการใชเทคโนโลยดจทลททนสมยใหเกดประโยชนเทานน แตตองรวมไปถงการออกแบบและพฒนาเมองทสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาเมองโดยรวม รวมถงแบรนดของเมองทไดคนในเมองไดรวมกนพฒนาขนมา เพอรกษาและสรางเสรมอตลกษณของเมองทดงดดนกทองเทยวไปพรอมกน

นอกจากน เปาหมายเชงยทธศาสตรของการพฒนาเมองทองเทยวไมไดอยเพยงแคการเพ มจ านวนนกทองเทยวและมลคาทางเศรษฐกจทไดจากการทองเทยว แตตองรวมไปถงการใชการทองเทยวเปนแรงขบเคลอนการขยายฐานทางเศรษฐกจของเมองใหกวางและหลากหลายมากขน มมลคาสงขน และเปนธรรมมากขน โดยเฉพาะในเมองขนาดกลางและขนาดเลก หนวยงานและภาคทเกยวของกบการพฒนาเมองและการทองเทยวจงตองเปลยนกระบวนทศนในการพฒนาพนทใหครอบคลมพนทใหกวางขน โดยขยายเปนระดบเมองและยาน ตาม

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

495

หลกการพฒนาและออกแบบเมองทยงยน ขอเสนอในภาพรวมดงกลาว สามารถแปลงออกมาเปนขอเสนอเชงยทธศาสตรระดบประเทศ ไดดงตอไปน

1) ยทธศาสตรการเพมขดความสามารถขององคปกครองสวนทองถนในการวางแผนพฒนาเมองทองเทยว 2) ยทธศาสตรการสงเสรมใหภาคเอกชนเขามาสวนรวมในการพฒนาเมองทองเทยว 3) ยทธศาสตรการเพมขดความสามารถในการรองรบการทองเทยวของเมอง 4) ยทธศาสตรการสงเสรมกระบวนการมสวนรวมในการมองและก าหนดภาพอนาคตเมองทองเทยว 5) ยทธศาสตรการสรางอตลกษณและแบรนดของเมองทองเทยวอยางมสวนรวม 6) ยทธศาสตรการสงเสรมการพฒนาและออกแบบเมองทองเทยวในระดบยาน 7) ยทธศาสตรการเสรมสรางองคความรและทกษะในการพฒนาและออกแบบเมองทองเทยว

ยทธศาสตรแตละดานมแนวคดและโครงการโดยคราวดงตอไปน

ยทธศาสตรการเพมขดความสามารถขององคปกครองสวนทองถนในการวางแผนพฒนาเมองทองเทยว

ในปจจบนองคกรปกครองสวนทองถนมหนาทและพนธกจดานการโยธาธการและผงเมองอยแลว แตขดความสามารถในการวางแผนพฒนาและออกแบบเมองยงมอยจ ากด นบตงแตดานกรอบแนวคด วธการ ไปจนถงทรพยากรบคคลและดานงบประมาณ รวมไปถงขอจ ากดดานความรดานการทองเทยวและทกษะในการทถายทอดออกมาเปนแผนและผงการพฒนาเมอง แมวาหนวยงานสวนภมภาคยงควรมบทบาทส าคญในดานการพฒนาพนทในระดบทองถน แตกควรสงเสรมใหองคกรระดบทองถนรบบทบาทในการพฒนาเมองและการทองเทยวมากยงขนกวาปจจบน อกทงงานดานผงเมองทด าเนนการอย ยงเนนดานการควบคมการใชประโยชนทดนเปนหลก ไมไดมองไปถงภาพของการพฒนาเมองในอนาคต จงควรสงเสรมขดความสามารถในการวางแผนพฒนาและออกแบบเมองในรปแบบทไดน าเสนอไปในงานศกษาน

หนงในแผนงานทอาจด าเนนการไดตามยทธศาสตรนคอ การสรางความรวมมอดานวชาการระหวางภาคส าคญ ไดแก กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการทองเทยวและกฬา องคกรปกครองสวนทองถน และสถาบนการศกษาทมการสอนดานการผงเมองและการออกแบบทตงอยในพนทใกลเคยง ความรวมมอดงกลาวควรมงไปทการยกระดบขดความสามารถในการวางแผนพฒนาและออกแบบเมองทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถน โดยไมใหกลายเปนโครงการหนงทท าใหทองถนตองพงสวนกลางหรอสวนภมภาคมากขน และใหเนอหาครอบคลมมากกวาเปนการถายทอดกระบวนการจดท าผงเมองรวมดงทด าเนนการอยแลวในปจจบน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

496

ยทธศาสตรการสงเสรมใหภาคเอกชนเขามาสวนรวมในการพฒนาเมองทองเทยว

การขบเคลอนใหเกดการพฒนาและออกแบบเมองทองเทยวจ าเปนตองมแรงผลกดนและเกอหนนจากภาคเอกชนในพนท ทงผประกอบการดานการทองเทยว ดานการพฒนาอสงรมทรพย และสาขาเศรษฐกจอน ๆ ตวอยางทเดนชดจากกรณศกษาในงานนคอบรษท ภเกตพฒนาเมอง จ ากด โครงสรางพนฐานเมองในหลายดานจ าเปนตองมการลงทนรวมกบระหวางภาครฐกบภาคเอกชน จงตองมการออกมาตรการดานการเงนและการคลงทเออตอการลงทนของภาคเอกชนดวย ในหลายเมองมสมาคมผประกอบการทเกยวของอยแลว อาท สมาคมผประกอบการพฒนาอสงหารมทรพย ซงมกเปนกลมทนส าคญในพนท จงควรเปดโอกาสและสรางกระบวนการวางแผนพฒนาและออกแบบเมองรวมกบกลมธรกจเหลาน สวนในเมองขนาดกลางและขนาดเลก เชน พทลง ยงมขอจ ากดของผประกอบธรกจทองเทยว กตองมการสงเสรมธรกจในดานนใหมากยงขน

ในขณะเดยวกน กตองเปดใหประชาสงคมในเมองเขามามสวนรวมในกระบวนการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวไปพรอมกน เพอใหแนวทางและผลลพธทไดเปนทยอมรบของทกภาคสวน และเปนประโยชนตอสงคมโดยรวม ไมใชเฉพาะนกธรกจในพนทเทานน ดงนน การจดตงองคกรในระดบทองถนในรปแบบบรรษทพฒนาเมอง ซงมการรวมหนสวนกนระหวางหลายภาค ไมเฉพาะภาคเอกชนดงในกรณของภเกต แตรวมไปถงหนวยงานทองถน และมตวแทนดานประชาสงคมเขารวมดวย นบเปนชองทางหนงทควรศกษาและทดลองด าเนนการตอไป

ยทธศาสตรการเพมขดความสามารถในการรองรบการทองเทยวของเมอง

การแกไขปญหาดานขดความสามารถในการรองรบนกทองเทยวทเพมมากขนอยางรวดเรวจ าเปนตองมยทธศาสตรเมองทชดเจนและเปนระบบ หลกการพนฐานของการเพมขดความสามารถในการรองรบของเมองคอ สวนใดทเอกชนสามารถท าไดและดกวาหนวยงานภาครฐ กควรเปดโอกาสใหเอกชนท า โดยอยภายใตการก ากบของรฐเพอใหเกดประสทธภาพและความเปนธรรมส าหรบนกทองเทยวและสงคมโดยรวม ตวอยางทชดเจนในสวนนคอโรงแรมและสถานทพกคาง ซงภาคเอกชนสามารถเพมลดระดบการรองรบนกทองเทยวไดตามกลไกตลาด รฐไมมความจ าเปนสรางหรอจดหาสนคาในสวนน แตสวนใดทเอกชนท าไมไดเอง กตองเปนหนาทของรฐในการสนบสนนดานการเงนการคลง กฎระเบยบ และองคกร รวมไปถงการสรางหนสวนและการรวมลงทน ตวอยางในดานนคอ บรการพนฐานสาธารณะตาง ๆ ตงแตการขนสง การจดการขยะและน าเสย และการประปา เนองจากโครงสรางพนฐานของเมองมอยหลายดาน ในทนจะเสนอเพยงประเดนตวอยางในดานการสญจร ซงมผลโดยตรงตอประสบการณของนกทองเทยว

เพมขดความสามารถดานการสญจร

ปญหาส าคญอนดบแรกทเกดขนในเมองทองเทยวและมผลกระทบโดยตรงตอประสบการณของนกทองเทยวคอระบบการสญจรยงไมสะดวกสบาย ปลอดภยและเชอใจไดเทาทควร ปญหาทส าคญคอเมองทองเทยวในประเทศ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

497

ไทยนอกเหนอจากกรงเทพมหานครแลว แทบทงหมดขาดระบบการขนสงมวลชนทมประสทธภาพและตอบรบความตองการของทงนกทองเทยวและคนทอยอาศยในเมอง แมวาในเมองเหลานจะมบรการรถต รถแทกซและการขนสงรปแบบอนอย แตกท าใหตนทนในการเดนทางแพง และท าใหเกดปญหาจราจรตดขด

พฒนาระบบรถประจ าทาง

ในปจจบน เมองทองเทยวชนน าทงภเกตและเชยงใหม เรมใหความส าคญกบระบบขนสงมวลชนมากขน โดยมนโยบายและแผนการพฒนาระบบรถไฟรางเบา (light rail) ในพนทเมอง แตยทธศาสตรส าคญทสามารถด าเนนการไดในระยะสนและระยะกลางคอ การพฒนาระบบรถประจ าทางในเมอง โดยเฉพาะรถประจ าทางทวงรบผโดยสารระหวางสนามบน สถานขนสงรถประจ าทาง กบแหลงทพกและทองเทยวส าคญในเมอง อยางไรกตาม โดยพนฐานแลว ธรกจขนสงสาธารณะนนยากทจะคมทนหรอท าก าไรได โดยเฉพาะในเมองขนาดกลางและขนาดเลก ดงนน เงอนไขส าคญของยทธศาสตรในสวนนคอ รฐตองสนบสนนระบบขนสงมวลชนในเมองดานการเงนการคลง โดยอาจรวมทน ใหเงนอดหนน หรอใชมาตรการอน ๆ เพอใหการบรการดงกลาวยงสามารถด าเนนตอไปได แมอาจไมคมคาดานการเงน (financially feasible) แตคมคาทางดานเศรษฐกจ (economically feasible)

สงเสรมระบบการขนสงทางเลอก

นกทองเทยวอาจไมตองการขนรถโดยสารสาธารณะเสมอไป โดยเฉพาะคนทมเวลาจ ากดหรอตองการทองเทยวแบบอสระ ในปจจบนมธรกจใหเชารถยนตหรอรถจกรยานยนตอยมากแลว บทบาทของรฐในสวนนจงควรมงไปทการควบคมดแลนกทองเทยวใหไดรบบรการทปลอดภยและเปนธรรม อยางไรกตาม ระบบขนสงทางเลอกใหม ๆ ทเรมไดรบความนยมในหมนกทองเทยวคอ การใชแอปพลเคชนในการเรยกรถ (rail hailing services) ซงมทงการเรยกรถยนตสวนตว รถแทกซ รถจกรยานยนต หรอแมแตรถแดงทเชยงใหม เปนตน แตปจจบน ระบบบรการเรยกรถเหลานหลายสวนยงถอวาผดกฎหมาย ถงแมวาในเชงพฤตนย จะมผใชบรการอยเปนจ านวนมาก และมบรษทรายใหญระดบประเทศและระดบโลกลงทนถอหนในบรษททใหบรการดงกลาวแลว เมองทองเทยวชนน า นบตงแตกรงเทพมหานคร ภเกต เชยงใหม รวมไปถงในตวเมองเชยงราย กมบรการเรยกรถผานแอปพลเคชนเหลานแลว แนวโนมทชดเจนคอจะมนกทองเทยวและคนทวไปใชบรการดงกลาวมากยงขน ดวยเหตน จงเปนเรองเรงดวนทกรมการขนสงทางบก กระทรวงคมนาคม จะตองด าเนนการศกษาเพอใหไดบทสรปและทางออกเกยวกบระบบการขนสงทางเลอกดงกลาว

นอกจากน การใหบรการเชารถจกรยานสาธารณะทงแบบทมสถานและไมมสถาน (dockless bike sharing) เรมไดรบความนยมบางในเมองทองเทยว เชน เชยงใหม โดยเฉพาะส าหรบคนจนแผนดนใหญทคนชนกบ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

498

บรการสาธารณะดงกลาว รวมไปถงบรการเชาสกตเตอรไฟฟา ซงเปนอกทางเลอกใหมทเรมพบเหนแลวในหลายเมองทวโลก และเรมมใหบรการในเมองเชยงใหม อยางไรกตาม ยงไมไดมการวางแผนรองรบการบรการขนสงทางเลอกเหลานอยางเปนระบบ ทงในเรองโครงขาย พนทจอด กฎระเบยบ รวมไปถงผลประโยชนและภาระทเกดขนกบเมอง ประเดนเหลานจ าเปนตองมการศกษาและวางแผนพฒนาและออกแบบเมองไวกอน ดงนน หนวยงานทเกยวของทงกรมการขนสงทางบก กระทรวงคมนาคม และองคกรปกครองสวนทองถน จงควรเรมพจารณาและก าหนดยทธศาสตรเกยวกบการขนสงทางเลอกเหลาน

ยทธศาสตรการสงเสรมกระบวนการมสวนรวมในการมองและก าหนดภาพอนาคตเมองทองเทยว

แมวากระบวนการวางแผนนโยบายในระดบเมองไดเปดกวางใหประชาชนเขามามสวนรวมมากขน แตกยงอยในขอบเขตทจ ากด อกทงกรอบแนวคดและวธการสรางการมสวนรวมยงเนนปญหาทเกดขนอยในปจจบน การวางแผนเมองทองเทยวส าหรบอนาคตจ าเปนตองมองภาพกวางและไกลกวาทเปนอยในปจจบน จงควรมการสรางกระบวนการมสวนรวมในการมองและก าหนดภาพอนาคตของเมองรวมกนของคนในเมอง

กจกรรมหนงทควรสงเสรมในยทธศาสตรนคอ การจดการประชมเพอคาดการณเชงยทธศาสตรแบบมสวนรวม (participatory strategic foresight workshops) ในแตละทองถน ในอดมคต หากองคกรปกครองสวนทองถนสามารถเปนเจาภาพในการด าเนนกระบวนการดงกลาวได กจะท าใหสามารถน าผลลพธทไดไปสานตอเปนแผนยทธศาสตรและโครงการพฒนาของแตละพนทได อยางไรกตาม หากองคกรปกครองสวนทองถนไมสามารถรบงานสวนนได กอาจใหสถาบนการศกษา กลมประชาคม หรอกลมธรกจในพนทท าหนาทเปนเจาภาพ แตตองเนนการมสวนรวมของภาคตาง ๆ อยางครอบคลม โดยในเบองตนอาจใชเงนทนสนบสนนจากหนวยงานทใหทนวจยเชงพนท เชน ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ ฯลฯ แตทายทสด ตองผลกดนใหมการก าหนดการด าเนนงานสวนนตอไปไวในงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน

ยทธศาสตรการสรางอตลกษณและแบรนดของเมองทองเทยวอยางมสวนรวม

เมองทองเทยวชนน าจ าเปนตองมแบรนดของเมองทสอถงอตลกษณทงในระดบเมองและยาน แตการพฒนาแบรนดของเมองทผานมามกด าเนนการโดยนกวชาการหรอบรษททปรกษาเปนหลก จงไมไดรบการยอมรบหรอใชประโยชนอยางแพรหลายในเมองนน ๆ โดยเฉพาะอยางยงการถายเอาแนวคดจากแบรนดมาออกแบบและพฒนาเมองตอ ดงนน จงควรมกระบวนการพฒนาแบรนดของเมองหรอบางยานของเมองทเปดใหผมสวนไดสวนเสยกลมตาง ๆ ในเมองเขามามสวนรวม เพอใหเกดความรเปนเจาของในแบรนดทพฒนาขนมา และน าไปประยกตใชตอในสายงานของตนเองไดอยางเตมท

กจกรรมการพฒนาแบรนดทเปนสวนหนงของยทธศาสตรนควรด าเนนการรวมกนระหวางองคกรปกครองสวนทองถน กบกระทรวงทองเทยวและกฬา โดยเฉพาะการทองเทยวแหงประเทศไทย ซงไดวาจางทปรกษาในการ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

499

พฒนาแบรนดของหลายจงหวดไปแลว หากสามารถใหสอสาธารณะตาง ๆ ทงของรฐ เชน สถานโทรทศนไทย พบเอส หรอสอออนไลนของเอกชน เขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาแบรนดไดตงแตตน กจะสามารถวาง กลยทธดานการตลาดและประชาสมพนธไดมประสทธภาพมากยงขน

ยทธศาสตรการสงเสรมการพฒนาและออกแบบเมองทองเทยวในระดบยาน

การวางผงเมองในประเทศไทยทผานมามกเนนไปทการจดท าผงเมองรวม และมงไปทการใชมาตรการผงเมองในเชงควบคมการใชประโยชนทดนและอาคารเปนหลก ความทาทายส าคญของเมองทองเทยวทไดกลาวไปแลวในตอนตนคอ การกระจายผลประโยชนและภาระทเกดจากการทองเทยว โดยเฉพาะเมอการทองเทยวขยายเขาไปในแหลงชมชนอยอาศยเดมมากขน และสรางผลกระทบตอชมชน ยทธศาสตรหนงทมงจดการกบความทาทายดงกลาวคอ การวางแผนและผงในระดบยานทมการทองเทยวเกดขน เพอบรรเทาผลกระทบทเกดขนจากการทองเทยว และรบมอกบการทองเทยวและการเปลยนแปลงอน ๆ ทอาจเกดขนในอนาคต ในการน อาจใชวธการวางแผนแบบฉากทศนหรอการมองอนาคตรวมกนของคนในพนทกได ประโยชนของการวางแผนและผงระดบยานมใชเพยงผลผลตทเปนแผนผง ซงถอเปนขอตกลงพนฐานของชมชน แตคอกระบวนการมสวนรวมทคนในชมชนสามารถปรกษาหารอ ตอรองและสรางฉนทามตรวมกน

ทงน เมอไดแผนผงในระดบยานแลว กควรมการจดท าแนวทางการออกแบบ (design guidelines) ของยานนน โดยอาจหาชองทางใชมาตรการทางกฎหมาย เชน การออกขอบญญตทองถนในการควบคมอาคาร หรอมาตรการดานการคลง เชน การใหเงนอดหนน หรอการลดภาษทดนและสงปลกสรางใหกบเจาของอาคารในการสรางหรอรกษาอาคารใหเปนไปตามแนวทางการออกแบบทไดก าหนดขนมา จากนนควรมโครงการน ารองทพฒนาบางยานของเมองตามทไดออกแบบไว และเมอผลลพธไดรบการตอบรบทด จงขยายขอบเขตการด าเนนโครงการไปยานอน ๆ ตอไปได

หนวยงานทควรรบผดชอบเปนเจาภาพในกระบวนการนคอองคกรปกครองสวนทองถน แตเนองจากพนทเมองในประเทศไทยโดยสวนใหญไมไดมการจดตงประชาคมในระดบยานทพบปะกนดวยวตถประสงคดานการวางแผนส าหรบอนาคต ยทธศาสตรเชงองคกรทส าคญในสวนนคอ การเสรมสรางประชาคมในระดบยานทมผมสวนไดสวนเสยในระดบยานเขามารวมกระบวนการวางแผนและผงในระดบยานรวมกน

ยทธศาสตรการเสรมสรางองคความรและทกษะในการพฒนาและออกแบบเมองทองเทยว

คอขวดหลกของการด าเนนยทธศาสตรตาง ๆ ทไดกลาวมาขางตนคอ ขอจ ากดดานบคลากรในประเทศไทยทมความรและทกษะดานการวางแผนพฒนาและออกแบบเมองทเขาใจความทาทายดานการทองเทยว ขอจ ากดดงกลาวมทงดานจ านวนและดานขดความสามารถของบคลากร

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

500

แผนงานหนงทควรด าเนนการในยทธศาสตรนคอ การฝกอบรมใหความรและทกษะเบองตนกบเจาหนาทดานโยธาหรอดานอน ๆ ทเกยวของในองคกรปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะในเมองทองเทยวขนาดใหญและขนาดกลาง โดยมผเชยวชาญจากสถาบนการศกษาในพนทมารวมเปนพเลยงหรอท างานรวมกน พรอมกนน ควรสงเสรมใหนสตนกศกษาในดานการผงเมอง การออกแบบเมอง/สถาปตยกรรมผงเมอง รวมถงศาสตรดานการออกแบบอน ๆ มความรและทกษะในดานการวางแผนพฒนาและออกแบบเมองมากยงขน เพอเปนแรงก าลงในการวางแผนและออกแบบเมองทองเทยวตอไป

อกแผนงานหนงคอ การสงเสรมงานวจยเกยวกบเสนทางประสบการณของนกทองเทยว งานวจยดานการทองเทยวในปจจบนอาจยงไมลงรายละเอยดในระดบยานไดละเอยดมากพอทจะวางแผนพฒนาและออกแบบเมองไดด โดยเฉพาะพฤตกรรมการทองเทยวทลงรายละเอยดในระดบพนท และแบงกลมตามคณลกษณะของนกทองเทยว ไปจนถงเสนทางประสบการณ (customer journeys) กอนและหลงจากทไดมาเยยมเยอนสถานททองเทยวแลว ขอมลสวนนจะเปนประโยชนทงในการออกแบบแบรนดของเมองและดานการตลาด และในการวางแผนพฒนาและออกแบบเมอง นกวจยควรทดลองใชวธการวจยทใชขอมลมหาศาลตามโซเชยลมเดยใหมากขน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

501

เอกสารอางอง

ภาษาไทย กรมการทองเทยว. (2556). ผลการส ารวจสดสวนพฤตกรรมการเดนทางทองเทยวในจงหวดภเกตป 2556 (ออนไลน). http://www.tourism.go.th/assets/portals/1/files/-10202556.pdf. 3 สงหาคม 256 กรมการทองเทยว. (2557). ผลการส ารวจสดสวนพฤตกรรมการเดนทางทองเทยวในจงหวดพทลงป 2557 (ออนไลน) http://www.tourism.go.th/assets/portals/1/files/South%2009%20Profile%20Phatthalung% 202014.pdf, 2 สงหาคม 2561. กรมการทองเทยว. (2561). สถตนกทองเทยวป 2559 (ออนไลน). http://www.tourism.go.th/view/1/สถต นกทองเทยว/สถตนกทองเทยว/200/TH-TH. 2 สงหาคม 2561. กาญจนา เทพแกว. (2557). เรองสอสาร-การทองเทยว. กรงเทพฯ : ภาพพมพ. กลดา เพชรวรณ. (2556). การทองเทยวเชงเทศกาล. เชยงใหม : สถาบนศกษานโยบายสาธารณะ

มหาวทยาลยเชยงใหม. คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, ส านกงาน. (2560). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาตฉบบทสบสอง พ.ศ. 2560 – 2564. กรงเทพฯ : ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร.

โครงการจดตงส านกงานเศรษฐกจชายแดน มหาวทยาลยแมฟาหลวง. 2560. นกทองเทยวตางชาตในวนท เชยงของซบเซา (ออนไลน). http://rs.mfu.ac.th/obels/?p=1505, 1 สงหาคม 2561.

โครงการพทกษมรดกสยาม (2555). ถนฐานยานเกา (ตอง)อยอยางไรในกระแสการพฒนา. บทสรปการเสนา, 20 มนาคม 2556 และ 17 มนาคม 2555 ณ สยามสมาคมในพระบรมราชปถมภ. กรงเทพฯ : ม.ป.ท.

จตตศกด ธรรมาภรณพลาศ. (2558). การออกแบบเมองเบองตน (Urban Design Basic). กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชาตร ประกตนนทการ. (2559). Themed Environments ในวฒนธรรม Selfie Culture. จลสารวชาการการทองเทยว (TAT Review), 2(1/2559), 38-46.

ชศกด วทยาภค. (2554). การทองเทยวกบการพฒนา : พนจหลวงพระบางผานการทองเทยวเชงวฒนธรรม. เชยงใหม : ศนยวจยและบรการวชาการ คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

เทยมสรย สรศรภกด. (2559). รายงานวจยเพอทองถนฉบบสมบรณโครงการปรทศนสถานภาพความรเรองความเหลอมล าในเมองทองเทยว. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

502

ธงชย โรจนกนนท. (2557). การออกแบบเมอง การวเคราะหรปทรงและโครงสรางเมอง. กรงเทพฯ : กรมโยธาธการและผงเมอง.

บณยสฤษฏ อเนกสข. (2557). ยล เยยม เยอน เหยา : แนวคดและทฤษฎวาดวยการทองเทยวเชงวฒนธรรม. พษณโลก : มหาวทยาลยนเรศวร.

ปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา, ส านกงาน. (ม.ป.ป.). รายงานฉบบสมบรณโครงการจดท าและขบเคลอนแผนปฏบตการพฒนาการทองเทยวในเขตพฒนาการทองเทยวของเขตมรดกโลกดานวฒนธรรม เขตวถชวตลมแมน าเจาพระยาตอนกลาง และจดท าแผนทกลมเมองทองเทยว. กรงเทพฯ : ส านกงานปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงการทองเทยวและกฬา.

ปยะพงษ บษบงก. (2557). นโยบายพฒนาเมองในประเทศไทยในทศวรรษทผานมา. กรงเทพฯ: สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตร มหาวทยาลยรงสต.

พนต ภจนดา และ ยศพล บญสม. (2559). คมอออกแบบและวางผงแนวคดเมอง เมองทองเทยวดานนนทนาการและบนเทง. กรงเทพฯ : ส านกงานกองทนสนบสนนการเสรมสรางสขภาพ.

พศตม ลาศขะ. (2559). เทยงบาหร วฒนธรรม “ฮป-ฮป” การเมองเรองพนทของประชาชน, 16 พฤษภาคม 2560. http://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1453953569.

โพสตทเดย. 2561. ปรบแผนทองเทยวหาดใหญ แบงกชาตมนใจปลายปนฟนตว (ออนไลน). https://www.posttoday.com/social/local/544627, 2 สงหาคม 2561

ไพโรจน คงทวศกด. (2552). เมองโลก การบรโภค การตอรอง: สงคมวทยาเมองฉบบรวมสมย. เชยงใหม : ภาควชาสงคมวทยาและมนษยวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

มงสรรพ ขาวสอาด และอภวฒน รตนวราหะ. (2557). ฉากทศนชวตคนไทย พทธศกราช 2576. เชยงใหม : สถาบนศกษานโยบายสาธารณะ มหาวทยาลยเชยงใหม.

มลนธสงเสรมโอลมปกวชาการและพฒนามาตรฐานวทยาศาสตรศกษา (สอวน.) (2557). ภมศาสตรมนษย. กรงเทพฯ : ดานสทธาการพมพ.

ยงธนศร พมลเสถยร. (2556). การปรบปรงฟนฟเมองและการอนรกษเมอง. กรงเทพฯ : ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วมลสทธ หรยางกร. (2554). การสรางสรรคสภาพแวดลอมชมชนเมองนาอยอาศย : ปญหาทมองไมเหนและแนวทางแกไข. วารสารวจยและสาระสถาปตยกรรม/การผงเมอง, 8(2), 9-26.

วมลสทธ หรยางกร. (2557). การออกแบบชมชนเมองในอนาคต : การทาทายในศตวรรษท 21 the future of urban design : challenges in the 21st century. ธนาคารอาคารสงเคราะห, 77 (เม.ย. - ม.ย. 2557), 37-44.

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

503

วมลสทธ หรยางกร. (2558). การบรหารจดการเมองและมหานครของไทย. เอกสารประกอบการบรรยายหลกสตรผบรหารระดบสงดานการบรหารงานพฒนาเมอง (มหานคร รนท 4) วนท 30 พฤษภาคม 2558 ณ โรงแรมเรเนซองส ราชประสงค กรงเทพฯ.

วฒชย กฤษณะประกรกจ. (2559). สนทรยของความปลอม. จลสารวชาการการทองเทยว (TAT Review), 2(1/2559), 20-27.

ศนยวจยเศรษฐกจและพยากรณทางการเกษตร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยแมโจ. 2557. เชยงของ...ความพรอมตอการเปนแหลงทองเทยวชายแดนแหงใหม (ออนไลน). http://www.maejopoll.mju.ac.th/goverment/20111119104835_2011_maejopoll/Doc_2557 0403120203_584804.doc, 1 สงหาคม 2561.

ส านกงานสถตจงหวดเชยงราย. 2560. วเคราะหและสรปสถานการณจากชดขอมลเรองการทองเทยว (ออนไลน). http://chiangrai.nso.go.th, 1 สงหาคม 2561.

ส านกงานสถตจงหวดภเกต. 2561. วเคราะหและสรปสถานการณจากชดขอมลกลางเรองการทองเทยว (ออนไลน). http://phuket.nso.go.th/images/new/mindmap_statEX/data/vtour.pdf, 3 สงหาคม 2561.

สรมา ศรมาตยนนท. (2010). ฮองกงเมองแหงเอเชย. มหาวทยาลยกรงเทพ. สมตรา ศรวบลย. (2007). การสรางแบรนดเมอง : อกแงมมหนงของการสอสารแบรนด. มหาวทยาลยกรงเทพ. อภวฒน รตนวราหะ (2562) ปรทศนสถานภาพความรดานอนาคตศกษา. รายงานฉบบสมบรณ เสนอตอ

ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย. อรรถจกร สตยานรกษ. (2559). จ ากดนกทองเทยวจนโดยดวน, 17 พฤษภาคม 2560.

https://prachatai.com/journal/2016/02/64319. เอกอนนต จนทรเอยม. (2547). จตวญญาณดงเดมกบวถชวตรปแบบใหม. ปรญญานพนธสถาปตยกรรม

มหาบณฑต, มหาวทยาลยศลปากร. กรงเทพฯ. ภาษาองกฤษ Anholt, S. (2008). Nation branding, place branding, destination branding, country branding,

Competitive Identity ... what does it all mean? [On-line]. Available: http://simonanholt.com

Ashworth, G. (2011). Questioning the Urban in Urban Tourism. In Urban and Landscape Perspectives: New Perspectives for Tourism and Leisure (pp. 207-220). U.S.A.: Springer.

Athens Cocreation ).2013 City Branding: The Case of Copenhagen and Paris. https://athenscocreation.wordpress.com/

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

504

Butler, R.W. (1980). The Concept of a Tourism Area Cycle of Evolution: Implications for the Management of Resources. Canadian Geographer, 24(1980), 5-12.

CEOs for Cities (2006) Branding Your City. URL: https://ceosforcities.org/wp-content/uploads/2015/12/Branding-Your-City.pdf

Cooper, Chris. (2008). Tourism: principle and practices. 4th ed. Milan: Italy. Dinnie, K. (2011). City Branding Theory and Cases. London: Palgrave Macmillan UK. Harvey, D. (1990). The Condition of Postmodernity. Oxford: Blackwell. Hayllar, B., Griffin, T. and Edwards, D. (2008). Urban Tourism Precincts: Engaging with the Field. In

City Spaces – Tourist Places: Urban Tourism Precincts (pp. 3-18). U.S.A.: Elsevier. Inayatullah, S. (2004). The Causal Layered Analysis (CLA) Reader: Theory and Case Studies of

an Integrative and Transformative Methodology. Taipei: Tamkang University Press. Keller, K. L. (2002). Branding and Brand Equity. Cambridge, MA: Marketing Science Institute. Kelly, I. (2008). Precincts within the Urban Form: Relationships with the City. In City Spaces –

Tourist Places: Urban Tourism Precincts (pp. 107-126.). U.S.A.: Elsevier. Lynch, K. (1960). The Image of the City. Cambridge, MA: Harvard University Press. Maciocco, G. (2011). Places for Leisure: Places for City. In Urban and Landscape Perspectives:

New Perspectives for Tourism and Leisure (pp. 19-43). U.S.A.: Springer. Mommas, H. (2003). City Branding. In Greg Kerr. April-June 2006. ‘From destination brand to

location brand’. Brand Management, vol. 13, no.4/5, 276-283. National Intelligence Council (2012). Global Trends 2030: Alternative Worlds. Washington, D.C.:

National Intelligence Council. Ritchie, J. R. and Ritchie, J. B. (1998). The branding of tourism destinations. In Annual Congress of

the International Association of Scientific Experts in Tourism, Morocco, September. Seppo K. R. (2003). Success Factors of Place Marketing: A Study of Place Marketing Practices in

Northern Europe and the United States. Shepard, W. (2016). Slum Tourism: How It Began, The Impact It Has, And Why It Became So

Popular. Forbes. Jul 16, 2016. Smart Cities Team (2013). City Branding: The case of Lyon (France).

https://www.slideshare.net/SmartCitiesTeam/city-branding-the-case-of-lyon-france-and-stockholkm-sweden.

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

505

Spirou, C. (2011). Urban Tourism and Urban Change. U.S.A.: Routledge. Tschirhart, M. (2002) “Iden-tity Management and the Branding of Cities.” Campbell Public Affairs

Institute, Syracuse University. URL : www.pmranet.org/conferences/georgetownpapers/Tschirhart.pdf.

UNWTO. (2012). Global Report on City Tourism – Cities 2012 Project. Madrid: UNWTO. Urry, J. (2002). The Tourist Gaze. 2nd ed. London: Sage. Voros, J. (2003). A generic foresight process framework. Foresight, 5(3), 10-21. Wearing, S. et al. (2010). Tourist Cultures: Identity, Place and the Traveler. Sage Publications. Young, B. (1983). Touristization of Traditional Maltese Fishing-Farming Villages. Tourism

Management, 4(1983), 35-41.

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

506

แผน 4-3 แสดงเสนทางรถโพถองในเมองภเกต

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

507

ภาคผนวกท 1

แผนทแสดงการกระจายตวของอตราสวนนกทองเทยวในแตละจงหวด

อตราสวนนกทองเทยวตอประชากรทงจงหวด

อตราสวนนกทองเทยวตอประชากรในเทศบาลทงจงหวด

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

508

ความหนาแนนของนกทองเทยวตอพนททงจงหวด

ความหนาแนนของนกทองเทยวตอพนทเทศบาลทงจงหวด

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

509

ภาคผนวกท 2

กรณศกษาการสรางแบรนดเมอง

เนอหาในสวนนสรปประสบการณและแนวทางการพฒนาแบรนดเมองในตางประเทศ 5 แหง คอ เมองนวยอรก

เมองบารเซโลนา เมองฮองกง กรงโซล และเมองซดนย

1. เมองนวยอรก สหรฐอเมรกา

มหานครนวยอรกเปนทรจกกนดวาเปนเมองศนยกลางเศรษฐกจของโลก ใน ค.ศ. 1970 เมองนวยอรกตดสนใจปรบเปลยนภาพลกษณจากเดมทเปนศนยกลางทางเศรษฐกจและการเงน มาเปนการทองเทยว จงไดวาจางบรษทโฆษณาชอ Wells, Rich and Greene และนกออกแบบกราฟกผมชอเสยง คอ Milton Glaser เปนผออกแบบสญลกษณและค าขวญ “I Love NY” ซงเปนสญลกษณทใชในการรณรงคโฆษณาเพอสรางแบรนดใหกบเมอง ซงนบวาเปนแบรนดทเปนทรจกและจดจ าของคนทวโลกมาจนทกวนน (Pfefferkorn, 2005)

ตอมาในราวตนทศวรรษ 1980 ประชาชนทอาศยอยในนวยอรกเรมยายออก การลงทนลดลงเนองจากปญหาอาชญากรรม จนกระทงตนทศวรรษ 1990 เปนตนมา นวยอรกจงสามารถแกภาพลกษณใหมเปนศนยกลางธรกจระหวางประเทศ การคา การทองเทยวและวฒนธรรม โดยจากกรณศกษานจะเหนวาการสรางแบรนดของนวยอรก ตงแตอดตจนถงปจจบนลวนมาจากความตองการทจะสรางภาพลกษณใหมใหกบเมองในแตละชวงเวลาทเมองประสบปญหา เพอสรางความเชอมนใหมใหกบเมองโดยเรว ไมวาจะเปนชวงปลายศตวรรษท 20 ทนวยอรกเผชญปญหาดานอาชญากรรม หรอเหตการณ 9/11 เมอ ค.ศ. 2001 ทท าใหประชาชนหวาดกลวภยจากผกอการราย เปนตน การจดการแบรนดของนวยอรกเปนรปแบบแบรนดแบบผสมผสาน (Schirhart, 2002) โดยมทงแบรนดเมอง แบรนดของกรม กองตาง ๆ เชน NYPD (New York Police Department) หรอแบรนดของทมกฬา เชน NY Yankees เปนตน แตละแบรนดลวนมลกษณะเฉพาะตวทงสน จงตองมการบรหารจดการทมลกษณะเฉพาะ แตไมวาจะเปนการจดการรปแบบใดกตาม สงหนงทเหมอนกนคอ การสรางการรบรและการมสวนรวมของทกฝาย

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

510

ภาพท 1 สญลกษณ “I Love NY”

ทมา : https://www.iloveny.com/

ภาพท 2 จดหมายตาส าคญของมหานครนวยอรก Times Square

ทมา : http://www.travelandleisure.com/slideshows/worlds-most-visited-tourist-attractions#3

อยางไรกดหากพจารณาการสรางภาพลกษณกบการพฒนาเมอง ซงหมายรวมไปถงโครงสรางพนฐานตาง ๆของมหานครนวยอรก จะเหนไดวา มหานครนวยอรกไดมงเนนการพฒนาโครงสรางพนฐานและพฒนาเมองทท าใหเมองกลายเปนศนยกลางทางเศรษฐกจและการเงนของโลกมาแตแรก การสรางภาพลกษณของมหานครนวยอรกจงไมใชการพฒนาโครงสรางพนฐานจ านวนมากทตอบสนองตอการสรางภาพลกษณหรอแบรนดของเมอง แตเปนการปรบเปลยนเพมเตมโครงสรางพนฐาน องคประกอบของเมองในดานอน ๆ ตลอดจนหนวยงานตาง ๆ เพอสงเสรมภาพลกษณทจะดงดดการทองเทยวใหกบเมอง ซงอาจจะกลาวไดวามหานครนวยอรกนนเปนกรณศกษาทไมไดสรางแบรนดขนมาใหมแตเปนการรแบรนด (Re-Branding) ของเมองเพอตอบสนองและดงดดการทองเทยว

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

511

2. เมองบารเซโลนา ประเทศสเปน

เมองบารเซโลนาเปนเมองทมประชากรจ านวนมากเปนอนดบทสองของประเทศสเปน บารเซโลนายงเปนเมองทผคนจดจ าจากภาพลกษณทดในระดบนานาชาต โดยทมาของชอเสยงและภาพลกษณของเมองมาจากการทมความเปนเมองทเปดรบและรองรบผคนไดจากทกชาตทกภาษา มการน าความสรางสรรคและนวตกรรมมาใชกบเมอง วฒนธรรมกบคณภาพชวตของผคนในเมอง กเปนอกสวนหนงทเปนแกนส าคญของการสรางแบรนดใหกบเมองบารเซโลนา เมองบารเซโลนายงเปนเมองทตดอนดบทสของเมองทดงดดการด าเนนการธรกจของทวปยโรป โดยเปนรองเพยงเมองลอนดอน เมองปารสและเมองแฟรงกเฟรต และยงเปนเมองทเหมาะสมตอการจดการประชมระดบนานาชาตเปนล าดบทสามในทวปยโรป เปนรองแคเมองปารสและเมองเวยนนา ปจจยเหลานเปนตนทนส าคญทท าใหเมองบารเซโลนาสามารถสรางแบรนดของเมองได

ปจจยดานแรกทจ าเปนตองพจารณาในการสรางแบรนดของเมองบารเซโลนาคอ การสรางแบรนดใหกบเมองนนเปนกระบวนการปรบเปลยนเมองทตองอาศยวสยทศนในระยะยาว กระบวนการ และโครงการทสอดคลองและหลากหลายเพอใหกอรปรางแบรนดของเมองใหชดเจนขน เมองบารเซโลนาอาศยชวงเวลาในการเปนเจาภาพจดงานโอลมปกใน ค.ศ. 1992 ในการเปนโครงการส าคญทจะสรางแบรนดใหมใหกบเมอง โดยใชระยะเวลาหลายปกอนหนานน ในการด าเนนการเพอใหไดเปนเจาภาพการจดกฬาโอลมปก โดยสวนทปรบเปลยนเปนสงแรก คอ แผนยทธศาสตรของเมองและผงเมอง ท าใหเกดแผนพฒนาพนทส าคญ เชน พนทโครงสรางพนฐาน สนามบน ทาเรอ ถนน การเปดพนทเมองไปสชายฝงทะเล การปรบปรงฟนฟเมองและการน าความเปนชมชนกลบมาอกครง สรางระบบสาธารณสขและการศกษาททนสมย และแผนในการสรางธรกจแบบใหมและพนททางวฒนธรรมใหกบเมอง องคประกอบเหลานเปนสวนแรกทท าใหการสรางแบรนดของเมองนประสบความส าเรจ

การจดงานกฬาโอลมปกของเมองบารเซโลนาท าใหเกดการสรางภาพลกษณใหกบเมองและน าเสนอภาพลกษณตอนานาชาตถงการเปนเมองททนสมย สรางสรรคและมความคดทใหม จนท าใหเกดคณภาพชวตของผอาศยทดซงท าใหเกดการมสวนรวมและความภาคภมใจของผอาศย ทงน กระบวนการมสวนรวมของพลเมองในเมองบารเซโลนานนเปนอกสวนหนงทท าใหการสรางแบรนดของเมองประสบความส าเรจ มการด าเนนงานทกกระบวนการจากการมผน าทองถนทมวสยทศนและมาจากการเลอกตงของพลเมอง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

512

ภาพท 3 สญลกษณการแขงขนโอลมปก ค.ศ. 1992 ท เมองบารเซโลนา ประเทศสเปน

ทมา : http://www.barcelonaolimpica.net/barcelona92/simbolos-cultura-e-identidad/

el-diseno-y-la-imagen-de-los-juegos/2260-2/

อกเหตผลหนงทเปนสวนสรางความส าเรจใหกบการสรางแบรนดใหกบเมองบารเซโลนาคอ การผสมผสานความแตกตางและเอกลกษณของแตละพนทไดอยางลงตวทงดานประวตศาสตร วฒนธรรม ภาษา อาหาร ภมทศนและสภาพภมอากาศทหลากหลาย ท าใหเกดภาพลกษณทตอนรบและเปดกวางตอผคนทหลากหลายและยงสะทอนการมคณภาพชวตของผอยอาศยในเมองน

ภาพท 4 ทศนยภาพของปรบปรงฟนฟเมองเพอเปนยานนวตกรรมในเมองบารเซโลนา

ทมา : http://xavierferras.blogspot.com/2012/04/22-barcelona-innovation-model-to-export.html?m=1

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

513

ในปจจบน เมองบารเซโลนาเปนเมองทผคนจดจ าไดในระดบโลก ปจจยทส าคญในการสรางแบรนดของเมองคอ การพยายามปรบปรงพนทเมองอยางตอเนอง เพอตอบสนองตอการสรางภาพลกษณของเมองโดยอาศยวสยทศนของผน าจากทองถนทเขมแขงรวมกบการมสวนรวมของพลเมอง และอาศยชวงเวลาทส าคญเปนหมดหมายในการสรางแบรนดใหกบเมองคอ การเปนเจาภาพจดการแขงขนโอลมปกใน ค.ศ. 1992 ท าใหมแรงจงใจในการปรบปรงเมองทงหมด ท าใหการจดกฬาโอลมปกสามารถสอสารภาพลกษณของเมองบารเซโลนาทปรบปรงใหม ไปสสายตาชาวโลกไดอยางรวดเรวและกวางขวาง เหลานเปนปจจยทท าใหการสรางแบรนดของเมองบารเซโลนาประสบความส าเรจได

3. เมองฮองกง เขตบรหารพเศษฮองกงแหงสาธารณรฐประชาชนจน

เขตบรหารพเศษฮองกงไดจดใหมการเปดตวโครงการ Brand HK ในเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2001 ตอผเขารวมงาน FORTUNE Global Forum จากนานาประเทศ โดยมการวางแผนปรบกลยทธส าหรบการสรางตราสนคา (Branding Strategy) มาประยกตใชกบการสรางภาพลกษณและจดยนทชดเจนใหกบเมองฮองกงอกทงยงมการใชกลยทธทางการสอสาร (Communication Strategy) การสอสารดวยภาพและขอความตาง ๆ (Visual Identity and Brand line) ทบงบอกถงเอกลกษณความเปนฮองกง

ทางเขตบรหารพเศษฮองกงไดด าเนนการส ารวจภาพลกษณของเมองฮองกงขนใหมใน ค.ศ. 2008-2009 โดยกลมทไดเขารวมกบการส ารวจ ไดแก ผทท างานในภาครฐบาลหรอเกยวของกบรฐบาล กลมผน าทางความคดและมการส ารวจกบกลมประชาชนชาวฮองกงทวไปซงไดผลสรปวา เมองฮองกงเปนเมองททนสมยเตมไปดวยสสนและแรงขบเคลอนของภาคอตสาหกรรมตาง ๆ มความหลากหลายของมตทางวฒนธรรมและมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ซงจากผลการส ารวจนเองท าใหการสรางสรรค Brand Hong Kong เปนไปอยางชดเจน การสอสารของ Brand Hong Kong ผานทางสญลกษณมงกรและขอความ “Asia’s world city” ชวยตอกย าภาพลกษณของเมองฮองกงในความเปนเมองทเปยมดวยเสนหแหงเอเชยใหเดนชดอยางตอเนองเปนระยะเวลาหลายป แบรนดของเมองฮองกงสามารถสอสารใหเหนถงคณลกษณะและบคลกอนเปนเอกลกษณ อนเปนเสนหของเมองทท าใหเมองเมองฮองกงเปนเมองพเศษทมเอกลกษณนาจดจ า โดยประกอบไปดวยคณลกษณะดงตอไปน

- ความหลากหลายทางเชอชาตและมตทางดานวฒนธรรม (Cosmopolitan) : เมองฮองกงมลกษณะเดนของความเปนเมองนานาชาตทยอโลกทงใบเอาไว โดยมความเปนสากลทผสมผสานระหวางขอดของวฒนธรรมตะวนตกและตะวนออกไดอยางลงตว

- ความปลอดภย (Secure) : เมองฮองกงมความโดดเดนในเรองของการเคารพกฎหมายและการใหความยตธรรมตอระบบการพพากษา เปนสงคมทปลอดการคอรรปชนในทก ๆ ฝาย ไมวาจะเปนภาครฐบาลหรอภาคเอกชน ซงสามารถท าใหประชาชนรสกปลอดภย มนคง อกทงยงเปนการสราง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

514

ความเชอมนตอการลงทนหรอประกอบธรกจในฮองกงใหธรกจพฒนาไปไดอยางตอเนองและสามารถแขงขนในระดบโลกได

- การเชอมตอ (Connected) : เมองฮองกงเปนจดศนยรวมทสามารถตดตอและเชอมโลกทงใบไวในเมองแหงนดวยระบบสาธารณปโภคขนพนฐานชนเยยม รวมถงระบบเครอขายการตดตอสอสารทมประสทธภาพซงท าใหฮองกงเปนเสมอนประตสการตดตอกบจนและเมองตาง ๆ ทวโลก

- ความหลากหลาย (Diverse) : เมองฮองกงเปนสงคมแบบพหนยม (Pluralistic) ทเปดกวางตอความหลากหลายทางดานวฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณ อกทงยงผสานความแตกตางระหวางความเปนเมองทนสมยทมตกสงระฟาและเทคโนโลยทล ายค รวมกบความเปนเมองแบบชนบททมทรพยากรทางธรรมชาตทหลากหลายไวไดอยางลงตว

- การเคลอนไหวอยางไมหยดยง (Dynamic) : เมองฮองกงเปนเมองทเตมไปดวยพลงแหงการเคลอนไหวกระตอรอรน ยดหยน เปนเมองทพรอมส าหรบการกาวไปขางหนาพรอมกบการเปลยนแปลงของโลก

ภาพท 5 สญลกษณ “Asia’s world city”

ทมา : https://www.brandhk.gov.hk/html/en/

คณลกษณะขางตนภายใตแนวคด “Asia’s World City” เปนวสยทศนส าคญทก าหนดทศทางการพฒนาเมองของฮองกงในการด ารงรกษา สงเสรมหรอเพมเตมคณลกษณะของเมองตาง ๆ ตอไป ซงจ าเปนตองการสราง แบรนดใหกบเมอง ทงการเนนย าการจดการดานโครงสรางพนฐานทจ าเปน ซงตองท าใหเกดการเชอมตอทมประสทธภาพทงในลกษณะของการเดนทางและการสอสาร การผสมผสานความเปนเมองศนยกลางทางธรกจและเมองทมสภาพแวดลอมทดไวไดอยางลงตว

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

515

ภาพท 6 ทศนยภาพของเมองฮองกงทผสานการเปนเมองศนยกลางทางธรกจและการทองเทยวเชงวฒนธรรม

ทมา : http://www.travelandleisure.com/slideshows/worlds-most-visited-tourist-attractions#3

การสรางแบรนดของเมองฮองกงนนเปนการสรางภาพลกษณเพอเปาหมายของเมองสองประการ ไดแก การดงดดการลงทนจากการเปนเมองศนยกลางทางเศรษฐกจและการเงน และการดงดดการทองเทยวทางวฒนธรรม ซงจ าเปนตองสนบสนนทงดานกายภาพ เชน โครงสรางพนฐาน และทไมใชกายภาพ เชน การสงเสรมภาพลกษณดานวฒนธรรมอาหารของเมองฮองกงซงเปนการสรางภาพลกษณทแขงแรง อยางไรกด การสรางแบรนดในดานตาง ๆ ของเมองฮองกง จ าเปนตองใหทกฝายไมวาจะเปนภาครฐ เอกชนหรอประชาชนทวไป เหนถงทศทางของแบรนดของเมองฮองกงไปพรอม ๆ กน ปจจยนเปนสวนทส าคญยงส าหรบการสรางแบรนดของเมองฮองกงทสะทอนถงเอกลกษณจดยนและความเปนอนหนงอนเดยวกนในการสรางแบรนดของชาวฮองกง ในการน ทางเขตบรหารพเศษฮองกงไดมการจดท าคมอเผยแพรในเวบไซต เพอเปนแนวทางใหทกฝายใชการเผยแพรและประชาสมพนธการสรางแบรนดของเมองฮองกง

4. กรงโซล ประเทศเกาหลใต

ประเทศเกาหลใตมกายภาพของเมองทเพยบพรอม และมประสทธภาพในการพฒนาทางดานเศรษฐกจ ตรงกนขามกบการพฒนาทางดานการทองเทยวทอาจดลาหลง สาเหตหนงเกดจากการขาดพนทเมองทเหมาะสม กรงโซล เมองซงเปนภาพจ าของประเทศเกาหลใต เปนจดยทธศาสตรทางดานเศรษฐกจ และมทรพยากรพรอมในการพฒนาเมอง จงเปนเมองตนแบบใหกบเมองอนในเกาหลใต เพอใหเกดการพฒนาเมองไดดวยตนเองอยางยงยน

ประเทศเกาหลใตกอตงหนวยงานเฉพาะกจ ชอวา Seoul Metropolitan Government (SMG) ในป ค.ศ. 1995 เพอท าแบรนดดงใหกบกรงโซล และควบรวมหลากหลายหนวยงานเขาไวดวยกน โดย SMG ไดใชงานฟตบอลโลกใน ค.ศ. 2002 ซงเกาหลและญปนเปนเจาภาพรวมกน ในการประชาสมพนธกบประชาชนเกาหล ในการรวมกนสรางภาพลกษณแงบวกและภาพลกษณใหมใหกบกรงโซล มากกวาการเปนแคเมองหลวงของประเทศ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

516

2006 : ปแรกของการท าการตลาด

ภายหลง ค.ศ. 2002 SMG มงเนนท าการตลาดภายในประเทศเปนหลกในหลายชองทาง ไดแก นตยสารประจ าเดอน เพลงประชาสมพนธกรงโซล และการสรางอตลกษณใหมของเมอง คอ “Hi-Seoul” โดยในระดบนานาชาต มการตดตงปายไฟตามสนามบนของเมองใกลเคยง เชน เมองโตเกยว เมองปกกง และเมองฮองกง เพอดงดดกลมทวรใหเขามาเทยว โดยมการพฒนาพนททองเทยวรองรบ ไดแก คลองชองกเยชอน และพนทอน ๆ

ใน ค.ศ. 2006 SMG ไดเปลยนอตลกษณของกรงโซลเพอรองรบในระดบนานาชาต คอ “Be @Seoul” ดวยค าขวญ “Refresh your Soul in Seoul” โดยสรางภาพลกษณในการเปนเมองชนหนงในระดบโลก ทเตมไปดวยวฒนธรรม ทนสมยดวยเทคโนโลย และเปนเมองทรบผดชอบตอสงแวดลอม ซงเกดจากการส ารวจภาพจ าของ กรงโซลในสายตาชาวตางชาต ไดแก การมบทบาททางดานเศรษฐกจ และเทคโนโลยเหนอกวาเมองอน ๆ นอกจากนน ยงมความหลากหลายทางวฒนธรรม ทอยรวมกนมากวา 600 ป SMG จงเนนย าจดแขงเดมของเมองใหมความเดนชดแกชาวตางชาตมากยงขน

ยทธศาสตรทงสองใชเงนทนในการพฒนากวา 2.5 ลานดอลลารสหรฐ โดยมงเนนกลมลกคาเอเชย ยโรป และประเทศอน ๆ โดยมสดสวน 53 34 และ 13 ตามล าดบ โดยใชสอกลางแจง สอโทรทศน และสอสงพมพในการท าการตลาด โดยมผลตอบรบจากชาวจนคอนขางด สรางความประทบใจ และเหนการอยรวมกนระหวางอดตและปจจบนของกรงโซลในขณะทผลตอบรบในประเทศอนนน มองวามเนอหาเยอะเกนไป ท าใหภาพลกษณของกรงโซลคลมเคลอ แตอยางไรกตาม สอทไดพฒนาออกไปกยงคงท าใหเกดการจางงาน และสรางรายไดใหกบคนใน กรงโซลเปนจ านวนมาก

2007 : การเปลยนแปลงทางการตลาดในระดบนานาชาต

ใน ค.ศ. 2007 นายกเทศมนตรคนใหมโอ เซ-ฮน ตองการสรางอตลกษณใหมใหกบเมองอกครง คอ “Soul of Asia” ดวยค าขวญ “Seoul is the Center of Asia” โดยสรางภาพลกษณในการเปนเมองทองเทยว อดมไปดวยแหลงทองเทยว สงทนาสนใจ และเปนเมองทมความะสะอาด เพยบพรอม จากการส ารวจใน ค.ศ. 2007 กรงโซลมลกษณะทางภมศาสตร และกจกรรมการทองเทยวใกลเคยงกบเมองใกลเคยง เชน จน ญปน สงคโปร และฮองกง ซงถอเปนเมองคแขงกบกรงโซล ดงนนกรงโซลจงจ าเปนตองสรางขอแตกตาง นนคอ การเปนเมองนองใหม ยงไมมนกทองเทยวไดมาสมผสมากนก โดยกลมลกคาหลกคอ กลมนกทองเทยวชาวจนทตองการมาสมผสประสบการณในกรงโซล และแฟชนแบบเกาหล และกลมนกทองเทยวชาวญปน ทตองการมาสมผสวฒนธรรมแบบเกาหลอยางใกลชด ในขณะทกลมนกทองเทยวชาวเอเชยตะวนออกเฉยงใต จะเปนการทองเทยวตามกระแสดาราเกาหล เปนหลก โดยไดก าหนดต าแหนงครองใจของกรงโซลใหเปน “Emotional Modernity” เพอใหกรงโซล มภาพลกษณทออนไหว และสมผสไดตอกลมเปาหมายมากขน ดวยการใชเครองมอ ภาพยนตร 2 เรอง และสอสงพมพ โดย

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

517

กระจายและปรบตวตามแตละภมภาค และพฤตกรรมของประชากรนน ๆ โดยมสดสวนใหญสดคอ ชองโทรทศนเคเบลทว CNN ไลล าดบลงมา คอ สอกลางแจง สออนเตอรเนต และสอสงพมพ โดยเปนจดเรมตน ในการเปลยนมาใชสออนเตอรเนตในการสอสารแบรนดกบกลมนกทองเทยวในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมากขน

2008 : การเพมงบประมาณในการท าการตลาด

SMG เลงเหนวาอตสาหกรรมการทองเทยวเปนอตสาหกรรมทมรายไดสงจากตางชาต และสรางอาชพใหแกคนภายในประเทศ น าไปสการเลอกพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวเปนอตสาหกรรมหลกในการฟนฟเศรษฐกจของกรงโซล เพอเพมจ านวนนกทองเทยวและดงดดนกลงทนตางชาต โดยมโครงการพฒนาเมองเพอรองรบการลงทนในอนาคต ไดแก โครงการบรณะแมน าฮน ทประตเมองฝงใต และโครงการฟนฟพนทสาธารณะภายในเมองทยานเมยงดง และยานอนซาดง เมอเทยบเงนทนในการสรางภาพลกษณใหกบเมองของเมองขางเคยงอยางฮองกง หรอสงคโปรนน ซงใชเงนกวา 50 ลานดอลลารสหรฐตอป ในขณะทกรงโซล มเงนทนเพยง 1–5 ลานดอลลารสหรฐ ใน ค.ศ. 2007 จงเปนเหตใหกรงโซลตองเพมเงนทนในการสรางภาพลกษณใหกบเมองเปนประวตการณ เปน 40 ลานดอลลารสหรฐ เพอทดเทยมกบเมองคแขง โดยเงนทนสวนมากถกน าไปใชในการท าการตลาดในระดบนานาชาตเปนหลก โดยต าแหนงครองใจใหมของกรงโซล คอ “My Soul Story” ซงเกดจากพฤตกรรมของนกทองเทยวทเปลยนแปลงไป จากการมาเยอน เปนการสมผสประสบการณอยางใกลชดกบกรงโซล โดยมเรองราวแตกตางกนไปตามแตละภมภาค ไดแก “Stylish Story” เรองราวแฟชนส าหรบชาวจน “Humanistic Story” เรองราวประวตศาสตรและผคน ส าหรบชาวญปน “Fantastic Story” เรองราวจากดาราเกาหลส าหรบชาวเอเชยตะวนออกเฉยงใต และ “Inspirational Story” เรองราวจากแรงบนดาลใจส าหรบชาวยโรปและอเมรกน

SMG เลอกใชเครองมอทใชในการสอสารหลก คอ “การพดปากตอปาก” เรมมาจากแนวคดการสอสารโดยคนพนถน สามารถสอสารและสมผสประสบการณไดดกวา โดยการพดตอปากสามารถจ าแนกออกเปน 2 กลมคอ ผลกดนใหกลมคนทวไปในแตละประเทศแนะน าวธการทองเทยวในกรงโซล และการเลอกดาราหรอคนมชอเสยงในแตละประเทศ มาเลาประสบการณการทองเทยวในกรงโซล นอกจากนนยงจบมอกบสโมสรฟตบอล Manchester United เพอเปนชองทางการสอสารกบแฟนคลบของสโมสรฟตบอล กวา 190 ลานคนในเอเชย และ 330 ลานคนในระดบโลก โดยสามารถประชาสมพนธกวา 200 ประเทศ ผานการแขงขนของสโมสรฟตบอลกวา 20 ครง

การท าการตลาดภายใน ค.ศ. 2008 ท าใหใน ค.ศ. 2009 กรงโซลเปนจดหมายปลายทางอนดบหนงในสายตาชาวจน ชาวญปน และชาวไทย พฒนาการรบรถงกรงโซลไดมากขนถงรอยละ 24 และจ านวนนกทองเทยวเพมขนรอยละ 7 จากปกอน เปนจ านวนนกทองเทยว 6.9 ลานคน และท าใหอตสาหกรรมอนของกรงโซลพฒนาไปดวย

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

518

ภาพท 7 สญลกษณแนวคด Infinitely yours, Seoul

ทมา : http://english.seoul.go.kr/policy-information/culture-tourism/seoul-brand/1-overview-of-seoul-brand/

2009 : ต าแหนงครองใจใหมของกรงโซลในระดบโลก

ใน ค.ศ. 2009 SMG มเปาหมายในการเพมประสทธภาพจากภาพลกษณเดมของเมอง โดยยงคงรกษากลมเปาหมายเดมเอาไว แตเปลยนต าแหนงครองใจใหม เปน “Trendy City” “24 Hour-Lively City” “Digitalization City” และ “Infinitely yours, Seoul” ซงค าขวญใหมนนตองการสอถง กรงโซลซงมความหลากหลายทางวฒนธรรม สามารถทองเทยวไดอยางปลอดภย และสะดวกสบายไดทกเวลา และทกสถานท สามารถสมผสประสบกาณในกรงโซลไดอยางไรขดจ ากด

โดยไดมค าขวญยอยภายใตการเปน “Infinitely yours, Seoul” เชน “Infinite Pleasure” โดยพฒนาอตสาหกรรมภาพยนตรเปนหนงในปจจยดงดดการทองเทยว ท าใหมผคนในแถบเอเชยสนใจในตวภาพยนตร และมยอดเขาชมฉากเบองหลงเปนจ านวนมาก และเกดการแพรกระจายโดยผเขาชมและเหลาแฟนคลบเอง อกทงการวพากยวจารณเชงบวกในแตละวดโอ ท าใหเกดภาพลกษณแงบวกใหกบกรงโซลมากยงขน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

519

ภาพท 8 แสดงทศนยภาพของกรงโซลทตองการสอภาพลกษณททนสมยภายใต “Infinitely yours, Seoul”

ทมา : http://english.seoul.go.kr/policy-information/culture-tourism/seoul-brand/1-overview-of-seoul-brand/

SMG ไดท าการตลาดผานโครงการ “Seoul Infinite Dream Series” ผาน 4 โครงการยอย ไดแก

8) “Seoul Infinite Match” การคดเลอกผโชคดจ านวน 5 คนมารวมเลนฟตบอลกบนกเตะมออาชพจากสโมสรฟตบอล Manchester United โดยเลอกจากผสมครกวา 5,000 คน และท าใหมผเขาชมกวา 1 ลานคน เกดเปนกระแสและไดรบความสนใจจากชาวตางชาตเปนจ านวนมาก และยงไดรบการประชาสมพนธผานชองทางดานกฬาในระดบโลกดวย

9) “Seoul Infinite Dream Story” การจด Fan Meeting กบดาราเกาหลทตนชนชอบ โดยเขยนเลาถงเหตผลถงการพบกบดาราเกาหลทตนตองการผานเวบ Yahoo โดยมเพยง 2 คนทจะไดรบเลอกจากผสมครกวา 10,000 คน และท าใหมผเขาชมกวา 120 ลานคน

10) "Seoul Infinite Dream Concert” การจด Fan Meeting กบดาราเกาหลทตนชนชอบเชนเดยวกน แตคดเลอกผานการประกวดทางเวบ Youtube โดยมเพยง 2 คนทจะไดรบเลอกจากผสมครกวา 2,000 คน และท าใหมผเขาชมกวา 400,000 คน

11) “Seoul Infinite Dream Jump” การจดแขงขนสกในระดบโลกทจตรสกวางฮวามน โดยมลานสกสงกวา 34 เมตร อยใจกลางกรงโซล

โครงการ Seoul Infinite Dream Series ไดบนทกวดโอผเขาแขงขนและผโชคดทงหมดตลอดการเทยวชมเมองและความสขทไดรบจากการสมผสสงทฝน เพอประชาสมพนธและสรางกระแสตอบรบแงบวกใหกบเมอง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

520

5. เมองซดนย ประเทศออสเตรเลย

เมองซดนยเปนเมองทดเสมอมาในสายตาระดบโลก แตปจจบนกลบยอมจ านนกบเมองอน ๆ ในออสเตรเลย และในระดบไดนานาชาต กลมนกธรกจ และกลมผมสวนไดสวนเสยในเมองซดนย จงรวมมอกนในการพฒนาและก าหนดแนวทางใหมใหมความแขงแกรงยงขน โดยเรมจากการท าแบรนดดงใหกบเมอง และใชเงนทนกวา 1,000 ลานดอลลารสหรฐ ส าหรบด าเนนการพฒนาเมอง ทงโครงสรางพนฐาน งานเทศกาล และกจกรรมประจ าป และท าเพอรองรบงานฟตบอลฟฟา ซงออสเตรเลยจะเปนเจาภาพใน ค.ศ. 2018 หรอ ค.ศ. 2022

เมองซดนยเปนเมองในระดบโลกแหงเดยวของออสเตรเลย เปรยบเสมอนประตแหงออสเตรเลย รองรบนกทองเทยวกวาครงทเขามาในประเทศ อกทงรองรบอตสาหกรรมการเงน ธรกจสรางสรรค ศลปะการแสดง และดานการสอสาร บรษทชนน าของออสเตรเลย กวา 500 บรษทลวนตงอยในเมองซดนย นอกจากนน เมองซดนยยงมทาเรอทสวยงาม มโรงอปรากร (Sydney Opera House) ทเปนเอกลกษณ สะพาน และชายหาดทสวยงาม ท าใหเมองไดรบการประเมนเปนเมองทมแบรนดดงดทสดในระดบโลกตดตอกน 2 ป จนมค ากลาววา “วนทพระเจาไดสรางซดนยนน เปนวนทยอดเยยมมากส าหรบเขา” แตในชวงกลาง ค.ศ. 2008 เหลาผมสวนไดสวนเสยกลบตองการพฒนา และก าหนดแนวทางใหมกบเมอง สาเหตเพราะเมองซดนยไดรบการส ารวจ การรายงานมาตลอดวาเปนเมองทเพยบพรอมทงกายภาพ และกจกรรม นนท าใหเมองซดนยหยดนง และเปราะบางตอเมองคแขงทก าลงพฒนาอยางมาก จงเปนสาเหตให “เมองทดทสดในโลก” จ าเปนตองเรมท าแบรนดใหกบเมองอกครง

เมองซดนย เปนเมองใหญทแยกสวนออกจากกน จากการมแมน าขนาดใหญผานกลางเมอง ท าใหเอกลกษณ และวฒนธรรมของคนแตกตางกน นนท าใหคนขาดจตส านกในฐานะพลเมองตอเมอง แมวาเมองซดนยจะมการจดกจกรรมในระดบโลกหลายครง ในระยะ 10 ปทผานมา แตยงคงขาดโครงการทท าใหคนเมองไดมสวนรวมตอเมองมากขน ซงการรวมมอกนของผมสวนไดสวนเสยจะท าใหเมองซดนยไดเกดการลงทนทเหมาะสม และท าใหเมองซดนยไดกลบมาเปนผน า และประสบส าเรจอยางทไมเคยมมากอน

แรงบนดาลใจเรมจากนกธรกจชนน าของเมองซดนย John O’Neill ซงเปนประธานคณะกรรมการบรหารแบรนดเมองซดนย ใน ค.ศ. 2008–2009 โครงสรางการบรหารขององคกรออกแบบใหมหนวยวจยและพฒนา โดยไมมเจาของ หรอผรเรมความคดอยางแทจรง แตเปนของผมสวนรวมทกคน ท าใหสามารถระดมทนไดหลายลานดอลลารสหรฐ โดยมผสวนไดสวนเสยทงหมด 13 กลม ทงรฐบาลกลาง รฐบาลทองถน และภาคเอกชน

นอกจากนนเขายงใหความส าคญกบการวจยอยางมาก ดวยการเชญผ เชยวชาญจากแอตแลนตา Terrence Burns และผดแลดานการตลาดของฟตบอลโลกทเมองซดนยประจ า ค.ศ. 2000 John Moore เปนผใหค าแนะน า และรวบรวมขอมลจ านวนมาก โดยมการตรวจอยางเขมขนจากภาคอตสาหกรรมและคคาภายในเมอง สดทายนน เขาสนบสนนใหมโครงสรางขององคกรทเหมาะสม คอ The Greater Sydney Partnership เพอเปนองคกรตวแทนในการดแลรกษาภาพลกษณเมอง โดยไมไดถกควบคมจากภาครฐ และไมมใครเปนเจาของ แตเปน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

521

ชองทางในการตดตอกบภาคสวนอน ๆ ได ทงภาครฐ สภา หรอระดมทนได การวจยเรมตนจากเงนชวยเหลอของผมสวนรวม รวบรวมจากการสมภาษณตวตอตวระหวางผเชยวชาญ และผน าทางแนวคดจากภาคเศรษฐกจและอตสาหกรรมจากทวโลกจ านวน 100 คน ทงภายในออสเตรเลยและในระดบนานาชาตในระยะเวลา 6 เดอน

เมองซดนยนนมทนเดมจากการเปนเมองทคนทวโลกหลงรก ทรพยากรธรรมชาตทโดงดงในระดบโลก และยงเปนเมองทมชวตชวา มวถชวตทนาอจฉาสามารถท างานและดแลสขภาพไดอยางพอด เปรยบเสมอนการมศนยกลางทางเศรษฐกจอยในรสอรตชนด เมองซดนยยงเปนเมองทสนบสนนความคดสรางสรรค ท าใหเมองนนถกโอบกอดไปดวยความหลากหลาย และอสระทางความคด ตลอดระยะเวลากวา 200 ปของเมองซดนยนน ถกด าเนนการอยางระมดระวง และกลาทจะหยบยมความคดจากเมองตนแบบ และพฒนาเพอใหมประสทธภาพและลงตวกบเมองซดนยมากขน ซงนนเปนพนฐานส าคญใหกบเมองมาตงแตการจดงานกฬาโอลมปคทซดนยเมอป ค.ศ. 2002 แตจากการส ารวจแลว กลบพบวา เมองซดนยนนเปรยบเสมอน “นางแบบทไมไดทาลปสตก” ขาดกลยทธทสม าเสมอ และความทาทายทางดานโครงสรางพนฐาน ซดนยจงสรางอตลกษณใหมใหกบเมอง คอ “Vibrant Magnetism” ผานต าแหนงครองใจ 4 อยางคอ

12) “Can do” attitude – “Work hard, Live Large” ชวตทสมดลระหวางการท างานและใชชวต 13) Uninhibited outlook การสรางสรรคความคด 14) Progressiveness ความกาวหนา 15) Natural Attraction แหลงทองเทยวทางธรรมชาต แนวคดดงกลาวเกดจากการหลอมรวมความหลากหลายของซดนยเขาไวดวยกน สรางภาพลกษณ และ

ความรสกใหมจากภาพจ าอนเปนเอกลกษณ และชอเสยงของซดนยในสายตาระดบโลก

เมองซดนย ใน ค.ศ. 2010

เมองซดนยใน ค.ศ. 2010 เปรยบเสมอนขนตอนแรกของการกาวเขาสวยรน ภาพลกษณ พฤตกรรม และกายภาพของเมองทนาตนเตนตลอดทศวรรษทก าลงจะมาถง โดย Miles Young ผบรหารสงสดของ Ogilvy Group กลาวถงการสรางต าแหนงครองใจใหมใหกบซดนย 2 อยาง ไดแก “Big Boxes” โครงการวางโครงสรางพนฐานของเมอง ไดแก โครงการพฒนาพนทยาน Barangaroo เปลยนลานคอนกรตวางเปลาขนาด 22 เฮกตาร เปนศนยกลางธรกจแหงใหมรมน า และเชอมตอระหวางยาน The Rocks และยาน Darling Harbour ดวยเงนทน 6 พนลานดอลลาร ประกอบดวยพนทพาณชยกรรม ทพกอาศย สวน และศนยรวมความบนเทง

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

522

นอกจากนนยงมโรงแรม 5 ดาว ซงจะเปนสญลกษณแหงใหมของซดนย โครงการพฒนาพนท The Central Park เปลยนพนทใจกลางเมองซดนยขนาด 6 เฮกตาร เปนพนทพาณชยกรรม ทพกอาศย และตลาดคาปลก ดวยเงนทน 2 พนลานดอลลารสหรฐ โดยเปนสวนทมขนาดใหญสดในออสเตรเลย มระบบการใหความรอน ความเยน และพล ง งานใหกบ พนท ด วยต ว เอง นอกจากน นย งมการ พฒนาย าน Circular Quay, Rozelle Bay, The harborfront Museum of Contemporary Art เพอเปนยานทสะทอนถงอตลกษณใหมของเมอง

ภาพท 9 ทศนยภาพของการพฒนาพนทยาน Barangaroo เมองซดนย

ทมา : http://www.crownsydney.com.au/the-precinct

โครงการพฒนาเมองทเกดขน ถกสรางเพอผลกดนต าแหนงครองใจอยางท 2 คอ “Cultural Incubator” ในการเปนพนทจดงานเทศกาลประจ าปขนาดใหญ “Vivid Sydney” โดยมค าขวญเปน “Festival of Light, Music and Ideas” เพอเปนพนทแสดงผลงานและอสระทางความคดของคนซดนย

ภาพท 10 ทศนยภาพงานเทศกาลแสงสเสยงบรเวณโดยรอบโอเปราเฮาส เมองซดนย ทมา : https://www.australianetworknews.com/sydney-nightlife-to-undergo-major-change-discounted-parking-

more-freedom-to-women-at-night/

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

523

ในชวงเดอนตลาคมของซดนย จะมเทศกาล “Crave Sydney” เพอน าเสนอวถชวต และอาหารของคนซดนยใหคนภายนอกเขามารวมใชได เชน การปคนค กจกรรมสนทนาการททาเรอ โดยผสมผสานวถชวตดงเดม กบความเปนสากล ซงการพฒนาดงกลาว ตองการสรางการรบรถงความสวยงามของเมองใหกบนกทองเทยว และคนซดนยเอง และเปนการพฒนาเพอรองรบการจดงานฟตบอลฟฟาใน ค.ศ. 2018 หรอ ค.ศ. 2022 ไดดวย ใน ค.ศ. 2010 กลม The Greater Sydney Partnership ไดมการควบรวมกบบรษทในซดนยกวา 70 บรษททจะไดรบประโยชนเชงธรกจจากภาพลกษณใหมของซดนย โดยไดรบการท าการตลาด และการประชาสมพนธเพอเปนสวนหนงและสรางแรงบนดาลใจใหกบซดนย และนจะเปนกาวแรกของการเปลยนภาพลกษณของซดนย

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

524

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

525

ภาคผนวกท 3

รายละเอยดการประชมกลมยอยกบผมสวนไดสวนเสย ภเกต

รายละเอยดการประชมกลมยอยกบผมสวนไดสวนเสยทเมองภเกต

วนศกรท 27 มถนายน พ.ศ. 2561 เวลา 09:00–12:00 น. ณ โรงแรมดาราโฮเตล อ.เมองภเกต จ.ภเกต รายชอผเขารวมประชม หนวยงานราชการ/องคกรปกครองสวนทองถน นายถาวร จรพฒนโสภณ รองนายกเทศมตรนครภเกต นางสาวณฐธดา สมหมาย สถาปนก/ผงเมองเทศบาลนครภเกต นายจอมฉฐม ศรอกษร สถาปนก/ผงเมองเทศบาลนครภเกต นายรกเกยรต ดดพณ นกผงเมอง ส านกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดภเกต นายสรภพ นารรกษ วศวกรโยธา เทศบาลนครภเกต ภาคเอกชน/ภาคธรกจ/วชาการ นายวชร จารอรยานนนท กรรมการบรหาร บรษทภเกตพฒนาเมอง จ ากด นายธนวต อองเจรญ กรรมการสมาคมธรกจทองเทยวภเกต ผศ.ดร.กลดา เพชรวรณ คณะการบรการและการทองเทยว

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตภเกต อ.สญญา ฉมพมล คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏภเกต ดร.เชดชย กลนธงชย คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏภเกต อ.พสทธ ตนตพสฐกล คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏภเกต นายไพรสณฑ พรอมพงศ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏภเกต

ทมงานวจย ศ.ดร.มงสรรพ ขาวสอาด ผอ านวยการแผนวจย รศ.ดร.กอบกล รายะนาคร หวหนาโครงการยอย 1 ดร.อครพงศ อนทอง นกวจยแผนงาน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

526

ผศ.คมกรช ธนะเพทย นกวจยหลกโครงการยอย 2 ดร.ดนยธญ พงษพชราธรเทพ นกวจยหลกโครงการยอย 4 ผศ.ภรวจน เดชอม ผชวยนกวจยโครงการยอย 2

รายงานการประชม

คณะผวจยไดศกษาสถานการณการทองเทยวจากแหลงขอมลตาง ๆ และลงพนทส ารวจเพอสรปประเดนปญหา ความทาทาย โอกาส และอปสรรคในการออกแบบและพฒนาเมองกรณศกษา จากนนจงจดท ารางแนวทางการออกแบบและพฒนาเมองเพอน าไปใชการประชมกลมยอยกบผแทนหนวยงานและผน าในพนทศกษา คอ จงหวดภเกต เมอวนท 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2561 ผลการประชมโดยสรปมดงน

- ควรพฒนาระบบคมนาคมขนสงภายในเมองซงเปนจดออนทส าคญของเมองภเกตมายาวนาน ใหท าการเชอมตอจดตาง ๆ ในเมองท าไดยาก ขาดทจอดรถ จดรบสงรถโดยสารทเ ออตอการเดนทางของนกทองเทยว ท าใหเมองภเกตตองพงพารถยนตสวนบคคล รถต และรถโดยสารนกทองเทยว จงกอใหเกดปญหาการจราจรตามมา

- พนทเมองเกายงไมเปนทรจกและใชประโยชนเพอการทองเทยวยงไมเตมศกยภาพ และควรจะม Design guideline ทชดเจนเพอการใหการอนรกษเมองเกาภเกตมความชดเจนมากยงขน

- ประชากรแฝงและจ านวนนกทองเทยวจ านวนมาก แตงบประมาณทได รบจากรฐบาลกลางนอยมาก ท าใหทองถนไมสามารถบรหารจดการเมองไดอยางเตมท เมองภเกตจงมปญหาดานคณภาพสงแวดลอม ปจจบน มแนวโนมวาจะเกนขดความสามารถในการรองรบ เชน การจดการขยะ การจดการน าเสย เปนตน

- การวางแผนพฒนาเมองทผานมาขาดการมสวนรวมอยางแทจรง มขอจ ากดทางกฎหมายทท าใหการขบเคลอนแผนสการปฏบตไมเปนรปธรรมเทาทควร ทส าคญ การวางแผนพฒนาเมองด าเนนการไมทนตอการเตบโตของเมองภเกต

- คเทยบทดส าหรบเมองภเกต คอ สงคโปร โดยเฉพาะการบรหารจดการเมองอยางมประสทธภาพทงทมความหนาแนนของประชาการสงกวาเมองภเกตมาก จดเดนส าคญคอ การวางแผนโครงสรางพนฐานและระบบคมนาคมขนสงเปนอยางด รวมถงการบรหารจดการสงแวดลอมเมองเพอสรางคณภาพชวตทด นอกจากสงคโปรแลว เมองจอรจทาวน ปนง ยงเปนอกเมองหนงทประสบความส าเรจในการจดการสงแวดลอมใหเปนเมองนาอย นาเดน และนาเทยว

- สภาพโดยทวไปของเมองภเกตในปจจบนไมสอดคลองกบทศทางของตลาดทตองการ คอ ตลาดนกทองเทยวคณภาพ ขอบกพรองในเรองความปลอดภย พนทสเขยวทเรมนอยลงจากความเปนเมองท

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

527

แผขยายออกไปอยางไรทศทาง รวมถงปญหาคณภาพสงแวดลอม จะท าใหคณภาพของการทองเทยวในเมองภเกตมแนวโนมถกบนทอนลง

- ควรประสานชองวางในการท างานรวมกนระหวางภาครฐและภาคเอกชน โดยเฉพาะเรองการขนสงภายในเมองทบรษทภเกตพฒนาเมองมงเนนเปนพเศษ แตยงมขอจ ากดในเรองการเชอมตอคอนขางมาก เชน ทาอากาศยานนานาชาตภเกตไมมทจอดรถโดยสาร เปนตน รวมถงปญหาการเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงาน

- จดออนส าคญ คอ การเขาถงเมองและจดทองเทยวตาง ๆ ซงในปจจบน แมจะมรถยนตกท าไดยากมากเพราะไมมจดเชอมตอและทจอดรถทเพยงพอ ท าใหตองวนหาทจอดรถนาน โดยเฉพาะภายในเขตเมองเกา ในขณะทศนยการคาขนาดใหญหรอ Community mall อยางเชนจงซลอน สามารถเขาถงไดงาย มทจอดรถเพยงพอ นกทองเทยวจงไปใชบรการเปนจ านวนมากและจบจายใชสอยมากกวาเขตเมองเกา

- นกทองเทยวรจกเขตเมองเกานอยมาก เนองจากขาดความรวมมอกนอยางแทจรง ท าใหนกทองเทยวทมาเยอนภเกตแทบไมไดใชเวลาในเมองเกาเลยทงทมสงดงดดใจเปนจ านวนมาก

- พนทบรเวณสะพานหนมศกยภาพ แตควรจะตกลงกนใหชดเจนกอนวาจะพฒนาพนทอยางไรและตองศกษาขอกฎหมายใหชดเจนกอน ทผานมา การท าผงเมองรวมของภเกตขาดการมสวนรวม หนวยงานภาครฐใชวธการวาจางบรษทภายนอกมาศกษาวจยและท าผงเมองรวมซงมกจะใหความส าคญกบนโยบายรฐหรอสวนกลางมากกวาความตองการของทองถน ท าใหทองถนไมสามารถขบเคลอนการพฒนาเมองไดเทาทควร ทส าคญ การพฒนาเมองภเกตยงไมมโมเดลหรอแบบจ าลองภาพในอนาคตของเมองออกมาใหเหนแนชด ปจจบน ผงเมองรวมภเกตหมดอายและอยในระหวางการจดท าผงเมองรวมฉบบใหม จงตองการใหการมสวนรวมของประชาชนมมากขน

- ขอกฎหมายจากสวนกลางเปนอปสรรคส าคญในการพฒนาเมอง เชน โรงแรมขนาดเลกยงถอวาผดกฎหมายอย แตทจรงแลวจดเปนธรกจทองถนทพฒนาทพกจากการปรบปรงอาคารเกา หรอเรองความสงของอาคารทไมสามารถสรางอาคารสงมาก ๆ ได ท าใหเกดอาคารขนาดยอมกระจายตวไปทวเกาะเมองภเกต เปนตน ประเดนความสงของอาคารควรยดหลกทวาสรางอาคารใหสงโดยใชทดนนอยเพอรกษาพนทสเขยวและสงแวดลอมทดของเมองเอาไว

- ปญหาประชากรแฝงยงไมไดรบการบรหารจดการเทาทควร จงสงผลกระทบตอระบบสาธารณปโภคในภาพรวม นอกจากน ยงกระทบกบระบบการคลง เนองจากงบประมาณทไดรบจากสวนกลางนนคดตามรายหวของประชากรทมอยเพยง 300,000 – 400,000 คน ในขณะทประชากรทอยในเมองภเกตแตละวนมไมนอยกวา 1 ลานคน สาธารณปโภคจงไมเพยงพอตอการใหบรการ ทส าคญ เมองภเกตเปนเมองทโตไวมาก สงเกตไดจากเทยวบนทเพมสงขนโดยตลอด

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

528

- การพฒนาพนทเขตเมองเกาภเกตนนเคยมการศกษาแลว แตดวยการทมเจาของทดนและอาคารเปนจ านวนมาก ท าใหการเจรจาและประสานงานใชเวลาคอนขางนาน ปจจบน เทศบาลเมองเรมคยกบเจาของทดนและอาคารในประเดนการเชอมอาคารททะลสองฝงถนนบางแลว และหากม Design guideline จะชวยใหการพฒนาเขตพนทเมองเกามความชดเจนมากขน

- รายงานผลการศกษาและแนวทางการพฒนาเมองมหลายฉบบ แตนโยบายการพฒนาเมองมกจะผนแปรไปตามวาระของผบรหาร สดทายท าใหเมองเตบโตแบบไรทศทาง พนทเมองรกล าพนทธรรมชาต และเกดผลเสยตอสงแวดลอมตามมามากมาย เชน น าทวม น าเสย ขยะลนเมอง เปนตน นอกจากน ความเขาใจเกยวกบการพฒนาเมองทไมตรงกน ท าใหการขบเคลอนการพฒนาท าได ยาก ในขณะเดยวกน การทองเทยวกเตบโตเรวมาก แลวกจดการไดยากเชนเดยวกน

- ขนาดของจงหวดภเกตแทบไมแตกตางจากประเทศสงคโปรซงมความหนาแนนของประชากรมากกวา แตสามารถบรหารจดการเมองและสงแวดลอมไดมประสทธภาพมากกวา จดเดนของประเทศสงคโปรคอ การลงทนโครงสรางพนฐานอยางเตมทและมระบบการบรหารจดการทด แตจงหวดภเกตมแตละระบบการบรหารจดการทคดไวแลว แตไมมโครงสรางพนฐานมาสนบสนน

- งบประมาณทไดรบมวงเงนไมสงมากนก เนองจากคดตามสดสวนประชากร ท าใหไมสามารถลงทนพฒนาโครงสรางพนฐานขนาดใหญรองรบการทองเทยวและการขยายตวของเมองได ประกอบกบทดนอยในกรรมสทธของหลายหนวยงานและราคาทดนปรบตวสงขนอยางตอเนอง ท าใหการลงทนทงในปจจบนและอนาคตจ าเปนตองใชงบประมาณคอนขางสง นอกจากน มผลการศกษาเกยวกบการลงทนโครงสรางพนฐานหลายโครงการแลว เชน อโมงค รถฟารางเบา ศนยประชม เปนตน แตไมสามารถขบเคลอนไดเนองจากขอจ ากดเรองกฎหมายจากสวนกลาง จงควรเสนอใหเมองภเกตเปนเขตเศรษฐกจพเศษ เมองพเศษ หรอพนทพเศษเพอใหมระบบการบรหารจดการทเปนเอกเทศและสามารถจดการตนเองไดโดยไมตององกบกฎหมายจากสวนกลางมากนก

- เหนดวยกบการใชคลองบางใหญเปนแกนในการออกแบบพนทเมองเนองจากสามารถใชประโยชนไดหลากหลายลกษณะและเชอมโยงกบจดตาง ๆ ของเมองเปนอยางด ตวอยางเชน สวนสาธารณะ เปนตน ซงไดออกแบบไวพอควร แตคลองบางใหญมขอเสย คอ ปญหาน าเนาเสย ปจจบน สามารถจดการน าเสยจากเขตเทศบาลไดแลว แตยงไมสามารถจดการน าเสยจากทองถนได สวนพนทหากกะรนมศกยภาพเปน Creative beach ได เนองจากทดนสวนใหญเปนของภาคเอกชน ทงน เคยมการศกษากอนหนานแลว ไดผลการศกษาทคลายคลงกน

- ควรมจดทองเทยวนอกฤดทองเทยวหรอการทองเทยวยามราตรเพอลดความเปนฤดกาลทางการทองเทยว เชน สวนสนก การทองเทยวยามราตรในเขตเมองเกาทเนนวฒนธรรม เปนตน โดยอาจจะเรมตนจากการทดลองจดดกอนเพอสรางความคนเคยและการมสวนรวมกบคนในชมชนในระยะแรก

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

529

- ปจจบนมนกทองเทยวแบบ FIT มากขน นกทองเทยวแบบ Group tour นอยลงและท ายากขน แตทงหมดเปนการจองผานระบบออนไลน ท าใหคนในทองถนแทบไมไดรบผลประโยชนจากการทองเทยวเลย และสาเหตทรถตดในเมองภเกตเกดจากจ านวนรถตทมมากขนจากการขนสงนกทองเทยวแบบ FIT รถตสวนใหญมงไปทาเรอทางฝงตะวนตกของเกาะภเกตเพอขนสงนกทองเทยวไปยงเกาะตาง ๆ จงท าใหรถตดกระทบไปทวทงจงหวด นอกจากนยงมปญหาเรองทจอดรถทไมเพยงพอ ตองไปอาศยจอดตามทตาง ๆ จงไมคอยเปนระเบยบเรยบรอยและสงผลเสยในภาพรวม

- การพฒนาไปสเมองทองเทยวอาจจะตองแบงพนทใหชดเจนวาสวนใดคอ พนททตองรกษาความสงบ และสวนใดเปนพนทนนทนาการ หรอบนเทง เพอลดผลกระทบเชงลบตอคนในชมชน และนอกจากประเทศสงคโปรแลว เมองจอรจทาวน (George Town) รฐปนง ประเทศมาเลเซยอาจเปนคเทยบทดส าหรบเมองภเกตเนองจากมการจดการสงแวดลอมทด บรรยากาศในตวเมองนาเดนเทยว และมการพฒนาเชงพนทอยางเหนไดชด แตสงทส าคญทสด คอ ตองท าใหเมองนาอยกอน

- เมองภเกตเปนแคฐานทพกของนกทองเทยวเทานน แตการทองเทยวจรง ๆ อยทเกาะหรอจงหวดขางเคยงหมด นกทองเทยวใชเวลาในการทองเทยวเขตเมองเกาหรอตวเมองนอยมากหรอแทบจะไมรจกเลยกวาได

- ในอดตเคยมแผนจะจดสรางศนยการประชมรองรบการทองเทยวแบบไมซ (MICE Tourism) บรเวณหาดไมขาว ใกลกบทาอากาศยานนานาชาตภเกต แตมกลมอทธพลในพนทออกมาเคลอนไหวกอน จงท าใหโครงการนถกยกเลกไป

- สภาพของเมองโดยรวมไมสอดคลองกบตลาดนกทองเทยวคณภาพ แมวาจะมกระแสการดแลสงแวดลอมชดขน แตในภาพรวมกยงไมดเทาทควร ท าใหเมองภเกตไมดงดดนกทองเทยวคณภาพสงอกตอไปและมแนวโนมวาคณภาพจะลดลงเรอย ๆ โดยเฉพาะเรองความปลอดภยในการทองเทยว เชน ทางเทา รถมอเตอรไซด อบตเหตและอาชญากรรมทสงเปนอนดบตน ๆ ของประเทศ เปนตน นอกจากน ตนไมใหญในภเกตเรมนอยลง การทตนไมใหญหรอพนทสเขยวในภเกตนอยลงท าใหอณหภมสงขนและสงผลตอการทองเทยว

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

530

เชยงราย

รายละเอยดการประชมกลมยอยกบผมสวนไดสวนเสยทเมองแมสาย

วนพฤหสบด ท 21 มถนายน พ.ศ. 2561 ณ หองประชมเทศบาลต าบลแมสาย อ.แมสาย จ.เชยงราย

รายชอผเขารวมประชม หนวยงานราชการ/องคกรปกครองสวนทองถน

นายไศลยนต ศรสมทร นายกเทศมนตรเทศบาลต าบลแมสาย นายสคนธ ชมภรกษ เลขานการนายกฯ เทศบาลต าบลแมสาย นายสาคร สรยะโชต รองนายกฯ เทศบาลต าบลแมสาย นายสมพล ธาตอนอน เทศบาลต าบลแมสาย นายเจษฎา ค าเครอ เทศบาลต าบลแมสาย นายสนธ กญญานาย นกประชาสมพนธ เทศบาลต าบลเวยงพางค า นายอนปน วงศสภาพ รองนายกฯ เทศบาลต าบลหวยไคร น.ส.สดา ปฏเสข รองปลดฯ อบต.โปงผา นายบดนทร เทยมมาส ปลดอ าเภอแมสาย น.ส.ชนาดาพร พทธวงศ ปกครองอ าเภอแมสาย

ภาคเอกชน/ภาคธรกจ/วชาการ นายชชาต ใจแกว มหาวทยาลยแมฟาหลวง นายทศพล ศรนช ผชวยนกวจยโครงการแผนงานฯ จ.เชยงราย นายรชต ไชยวรรณ นายเกงกาจ ศรปาน หจก.พรชยแมสาย นายเศวตยนต ศรสมทร รองประธานหอการคา จ.เชยงราย

ทมงานวจย นายโสภณ ชมชาญ ผเชยวชาญดานการใชประโยชนทดน ดร.ณฐกร วทตานนท นกวจยโครงการแผนงานฯ จ.เชยงราย ผศ.คมกรช ธนะเพทย นกวจยหลกโครงการยอย 2 อ.สภาพมพ คชเสน นกวจยหลกโครงการยอย 2

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

531

ดร.พรสรร วเชยรประดษฐ นกวจยหลกโครงการยอย 2 ดร.เปยมสข สนท นกวจยหลกโครงการยอย 2 นายภรวจน เดชอม ผชวยนกวจย โครงการยอย 2 นายพงศกร สงวนศกด ผชวยนกวจยแผนงานฯ น.ส.สพรรณกา แกวนอย ผชวยนกวจยแผนงานฯ นายกรกฏ โพษตลมปกล ผชวยนกวจย โครงการยอย 2

รายงานการประชม นายโสภณ ชมชาญ ผเชยวชาญดานการใชประโยชนทดน กลาวเปดการประชมแทน ศ.ดร.มงสรรพ ขาวสอาด

หวหนาแผนงาน ผศ.คมกรช ธนะแพทย (ชวงท 1) น าเสนอภาพรวมของโครงการ ความเปนมาและความส าคญของ วตถประสงคของการวจย กรอบแนวคด โดยสามารถสรปใจความส าคญไดดงน

ความเปนมาและความส าคญของปญหาของงานวจย - การทองเทยวเปนหนงในเศรษฐกจส าคญ และมแนวโนมเพมขนในอนาคต - การเปลยนแปลงรปแบบการทองเทยว ผานเครองมอดจทล - การกระจายรายไดจากการทองเทยว - การปรบเปลยนกระบวนทศนในการพฒนาพนทรองรบการทองเทยว (จด เสน ระนาบ) นโยบาย ยทธศาสตร ทเกยวของ - ผงประเทศผงภาค และแผนพฒนายทธศาสตรจงหวด ไดกลาวถงการชเรองเมองศนยกลางการคา

การลงทนระหวางประเทศ โดยมการทองเทยวในเชงวฒนธรรมลานนา และการเปนเมองเกษตรกรรมชนด เมองเกษตรสเขยว เปนตวสนบสนน

- มาตรการภาษส าหรบการทองเทยวเมองรอง ทจะกระตนการกระจายรายไดลงสระดบทองถน หรอเมองรองไดมากขน

ศกยภาพดานการทองเทยวของแมสาย - แมสายมศกยภาพดานการทองเทยวแนนอน เพยงแตตอนนนกทองเทยวยงมองแมสายเปนจด (point)

ของการทองเทยว แวะมาแลวกไปไมใชเปนเปาหมายทจะมาพก (destination) จงเกดค าถามขนมาวาท าอยางไรไมใหนกทองเทยวตดแมสายออกจากเสนทางการทองเทยวกอน จากนนคอยมาคดกนวาจะท าอยางไรใหนกทองเทยวพก 1 คนทแมสาย

- ถงจะพกทแมสายกสามารถนงรถไปขนเครองทสนามบนไดในเวลาทไมมาก

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

532

- ปจจบนรปแบบการทองเทยวไมไดมาแตเสาร - อาทตย อกแลว นกทองเทยวรนใหมนยมมาในวนธรรมดามากขน

สรปประเดน - การคาขายยงคงเปนเศรษฐกจหลกของแมสาย โดยเฉพาะ สนคาอปโภคบรโภคทชาวพมาขามมาซอ - การทองเทยวเปนสวนสงเสรม/รองรบ ใหคนมงานท าทมากขน โดยยงมโอกาสเตบโตในอนาคต - ปญหาเรองน าทวม - พนทการคาปจจบนยงไมถกปรบปรงพฒนาใหมความทนสมยมากขน - การใชทดนประเภทสวนสาธารณะกบตลาดอยหางกน

นายสมพล ธาตอนอน เทศบาลต าบลแมสาย - การทองเทยวเชงวฒนธรรมลานนา แตเดมลานนานนมความเชอมโยงทางวฒนธรรมทหลากหลาย (พหวฒนธรรม) จากการทลานนาเคยเปนเมองขน ทงเปนจดผาน ตงทพของหลาย ๆ ชนชาต ดวยความหลายหลายในสวนนอาจจะมาเปนตวชความนาสนใจในวฒนธรรมของลานนา

นายบดนทร เทยมมาส ปลดอาวโสเมองแมสาย - จดเดนของแมสาย คอ มความหลากหลายทางชาตพนธ เทศบาลจงจบจดแขงนมาสรางเปนงาน 10 ชาตพนธ ประกอบไปดวย ไทลอ ไทใหญ ไทยวน (ไทย-ยวน:คนลานนา) ไทลาว ไทเขน อาขา ไตหยา ดาระอง(ปะหรอง) ลาห และคนไทยเชอสายจน ทงนในปหลง ๆ จะเปน 10 ชาตพนธ + 2 (พมา และลาว) จดขนทศนยวจยและพฒนาชาน ามนและพชน ามนเปนประจ าทกปชวงหลงวนท 5 ธนวาคมเปนหนงในงานทดงคนเขามาทองเทยวแมสายไดมาก อ าเภอแมสายม 3 งานใหญทจะดงนกทองเทยวมาไดมาก ไดแก (1) งานขนปใหม (2) วนสงกรานต และ (3) งาน 10 ชาตพนธ โดยมฐานนกทองเทยวคอ คนในพนทเอง ชาวพมา และจน การประชาสมพนธของงาน10 ชาตพนธ ในการจดงานครงแรกไดเนนไปทกลมศกษาดงาน เมองานประสบความส าเรจมากขนจงไดเนนการประชาสมพนธในกลมเครอขาย เชน เครอขายของแตละชนเผาทงในไทย และพมา คองานยงอยในระดบจงหวดและระดบภาคอย จากการจดงานท าใหเกดการยอมรบในกลมชาตพนธกนมากขน แตละชาตพนธเรมมการแสดงออกเขามาสวนรวมกจกรรมมากขนเรมเกดการผสมผสานทางวฒนธรรม ทงทางแตงการ และอาหาร แตหากจะเรยนรหรอท าความรจกกบวฒนธรรมโดยตรงของแตละชาตพนธ กสามารถพบเจอไดเชน บานผาแตก (ไทใหญ + ไทลอ) ต าบลเกาะชาง บานส าบญเรอน (ไทลอ) ตลาดบรเวณในเมอง (จนยนนาน) เปนตน

ผบรหารโรงแรม ภาคเอกชน - จดหมายตา (Landmark) เชนปายเหนอสดแดนสยาม กยงคงมความส าคญ แตความส าคญมนอาจจะลดลงบาง แตjคดวากยงคงส าคญอย ทงนการสรางจดหมายตาแหงใหมอาจจะชวยไดมากขน ยกตวอยาง การแกะสลกหนบรเวณหนาดาน

นายเศวตยนต ศรสมทร รองประธานหอการคา จ.เชยงราย - คนแมสายไดมแนวคดเรองทจะพยายามใหคนมาพกทแมสายมากขนมานานแลว แตยงไมเปนผลส าเรจเทาทควร

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

533

ผศ.คมกรช ธนะแพทย (ชวงท 2) น าเสนอแนวคดการพฒนาเมองแมสาย โดยยกตวอยางพนทและรปแบบการพฒนาเพอสงเสรมการ

ทองเทยว (อางองตามเอกสาร “น าเสนอแมสาย 21 ม.ย 61”) โดยสามารถสรปใจความส าคญคอ บรรยากาศการทองเทยวแบบพรหมแดน และพหวฒนธรรม (ยามกลางคน) เชน จดชมววเมองแมสาย จากวดถ าผาจม ตลาดสนคาพหวฒนธรรม และวดถ าผาจม ดานพรมแดนแมสาย – ทาขเหลก

ผเขารวมประชมเสนอความคดเหนเพมเตม โดยแนะน าจดชมววพระธาตดอยเวา ชมชนเกาจนยนนานเดม มวฒนธรรมอาหารการกน การท าเสนหมซว การทองเทยวเชงเกษตร – งานสตรอเบอร และใหขอมลวาเคยมแนวคดการออกแบบสรางวงเวยนบรเวณหนาดานโดยน าต หรอส านกงานเจาหนาทออก เพอเปนจดส าคญ

ผศ.คมกรช ธนะแพทย ไดกลาวแนะน าการเรองการประชาสมพนธการทองเทยว จะเหนไดวางานเทศกาลส าคญทเปนตวดงดดนกทองเทยวของแมสายนน อยในชวงวนหยดยาวทงนน ท าใหการแขงขนสงเพราะตองแขงกบพนทจงหวดอน ตวอยางเชน หากพดถงวนสงกรานต ภาพจ าของคนทวไปคงนกขนได กคอ ถนนขาวสาร เปนตน ซงจะเปนความทาทายทตองคดกนตอ

นายโสภณ ชมชาญ ไดกลาวปดการประชม

รายละเอยดการประชมกลมยอยกบผมสวนไดสวนเสยทเมองเชยงของ

วนศกรท 22 มถนายน พ.ศ. 2561 เวลา 09.00 – 12.00 น. ณ โรงแรมไอบส สไตล เชยงของ รเวอร ฟรอนท อ.เชยงของ จ.เชยงราย

รายชอผเขารวมประชม หนวยงานราชการ/องคกรปกครองสวนทองถน

นายทศนย สธาพจน นายอ าเภอเชยงของ นายวรวฒ บวรตนา รองปลดเทศบาลต าบลเวยง นายสมเกยรต บดด เทศบาลต าบลศรดอนชย นายสงวน ส าเนยงเยน รองนายกฯ เทศบาลต าบลสถาน น.ส.ศรนภา รนนาศกด ผจก.ศนย OSS เชยงของ

ภาคเอกชน/ภาคธรกจ/วชาการ นายสงวน ซอนกลนสกล รองประธานหอการคาเชยงราย นายธนวา เทยมพนธ ประธานสภาวฒนธรรม อ.เชยงของ วชราภรณ ศรพนธ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

534

ธญญรตน นวลสรกล รานอาหารนางนวล นายชชาต ใจแกว พพธภณฑอารยธรรมลมน าโขง สชญา วกตเศรษฐ อนนาการเดน นายเกยรตศกด ชนงวย อนนาการเดน อลสา นวลใส ชมรมทองเทยวเชยงของ มาลวลย อนตะยศ ยพา หลวงสอน นายนเวศน พนสขเจรญ สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม ผศ.ดร.มานส ศรวณช คณะสถาปตย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ทมงานวจย นายโสภณ ชมชาญ ผเชยวชาญดานการใชประโยชนทดน ดร.ณฐกร วทตานนท นกวจยโครงการแผนงานฯ จ.เชยงราย ผศ.คมกรช ธนะเพทย นกวจยหลกโครงการยอย 2 อ.สภาพมพ คชเสน นกวจยหลกโครงการยอย 2 ดร.พรสรร วเชยรประดษฐ นกวจยหลกโครงการยอย 2 ดร.เปยมสข สนท นกวจยหลกโครงการยอย 2 นายภรวจน เดชอม ผชวยนกวจย โครงการยอย 2 นายพงศกร สงวนศกด ผชวยนกวจยแผนงานฯ น.ส.สพรรณกา แกวนอย ผชวยนกวจยแผนงานฯ นายกรกฏ โพษตลมปกล ผชวยนกวจย โครงการยอย 2

ความคดเหนของนายอ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย

- การพฒนาพนทบรเวณรมแมน าโขงในเขตพนทอ าเภอเชยงของไดรบงบประมาณในการพฒนาจาก กรมโยธาธการและผงเมองแลว 2 โครงการ มลคากวา 100 กวาลานบาท กรมโยธาธการและผงเมองเปนผออกแบบทงหมด โดยตงใจจะใหเปนจดชมววเพอสงเสรมการทองเทยว

- อ าเภอเชยงของเปนพนททมศกยภาพในการดงดดการทองเทยวมาก จงตองการจะพฒนาใน 3 ดาน หลก ๆ ไดแก (1) เมองกฬา แนวคดนเกดจากการทไปศกษาดงานทจงหวดบรรมยและไดเหนวาการพฒนาเมองสามารถเกดขนไดจากการกจกรรมกฬาประเภทตาง ๆ ในเบองตน ไดเตรยมความพรอมสงอ านวย

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

535

ความสะดวกทเกยวของกบกฬาไวบางแลว ไดแก สนามแขงวอลเลยบอล เสนทางจกรยาน (2) การใชศลปะ (street art) ในการเสรมบรรยากาศของเมองเชยงของ โดยการดงกลมศลปนทมความสามารถมาวาดรปตามจดตาง ๆ ใหเมองมเอกลกษณมากขน และ (3) การสงเสรม startup โดยมองวาเมองเชยงของมศกยภาพมากพอทจะดงดดคนรนใหมทสนใจท า startup ใหมารวมตวกนเปนนคม (valley) เพอทจะสรางเศรษฐกจของเมองเชยงของใหคกคก

- การพฒนาอ าเภอเชยงของในฐานะเขตเศรษฐกจพเศษยงมขอจ ากดในดานกฎหมายอยพอสมควร แตไดศกษาบทเรยนจากการพฒนา EEC เพอน ามาปรบใชตอไปในอนาคต ในปจจบน อ าเภอเชยงของไดจดท าแผนแมบทการขบเคลอนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษเชยงราย พนทอ าเภอเชยงของ โดยก าหนดใหเมองเชยงของเปนเมองศนยกลางการคมนาคมครบทกมต (ทาเรอ เสนทางทางบก เสนทางรถไฟ และเครองบน) รวมถงเปนเมองศนยกลางการทองเทยวครบวงจร (เทยวเชยงของ เทยวขามโขง เทยวทางธรรม) ขอบเขตการพฒนาตามแผนแมบทดงกลาวครอบคลมพนท 7 ต าบล ไดแก ต าบลเวยง (ศนยเศรษฐกจหนงเมองสองแบบ) ต าบลศรดอนชย (ศนยทองเทยวเชงวฒนธรรม) ต าบลครง (ศนยราชการแบบเบดเสรจ) ต าบลบญเรอง (ศนยพฒนาการศกษา) ต าบลหวยซอ (ศนยพฒนาเกษตรสเขยวและศนยสขภาพ) ต าบลสถาน (ศนยอตสาหกรรมเชงนเวศและการขนสงทางอากาศ ) และต าบลรมโขง (ศนยทองเทยวธรรมชาตรมน าโขง) รายละเอยดตามเอกสารแผนแมบทฯ

ความคดเหนจากผเขารวมประชมกลมยอย - ทผานมา งานวจยทางดานการผงเมองมอยางตอเนอง โดยความรวมมอกบมหาวทยาลยตาง ๆ หาก

สามารถเชอมโยงขอมลกนได จะชวยใหการวางแผนมความแมนย าและชดเจนมากขน แตสงทตองการมากทสด คอ การออกแบบเมอง โดยเฉพาะจดทองเทยวตาง ๆ ตงแตทาเรอบค รวมถงการออกแบบเมองเพอการอนรกษยานชมชนเมองเกาใหมความเปนระบบระเบยบเชนเดยวกบเมองเกาหลายแหงทไดรบการพฒนาแลว ทส าคญ คอ สายไฟฟาในเมองเชยงของควรน าลงใตดนเพอเสรมภมทศนเมองใหดยงขน

- ปญหาส าคญอยางหนงของอ าเภอเชยงของ คอ งบประมาณทใชในการพฒนาไมคอยเตมเมดเตมหนวย งบประมาณสวนใหญมกจะมงไปทอ าเภอแมสายและอ าเภอเชยงแสน การฟนฟเมองเกาและโบราณยงไมเหนผลเปนรปธรรม ไมวาจะเปนแนวก าแพงเมองเกาหรอคเมองโบราณเชยงของ ทงน ความเปนเมองรมแมน าโขง จะตองท าใหชดเจนมากกวาน โดยกระตนการมสวนของคนในชมชนใหหนมารวมกนพฒนาเมองมากขนควบคกน

- แนวโนมการทองเทยวในปจจบน คอ การทองเทยวโดยชมชน (community-based tourism : CBT) โดยเฉพาะการท าโฮมสเตยในแตละหมบานจะท าใหนกทองเทยวเกดความประทบไดมากกวาการทองเทยวทวไป เนองจากผกพนกบเจาบานและมโอกาสจะกลบมาทองเทยวเมองเชยงของอก การ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

536

ทองเทยวรปแบบนสามารถท าใหเกดการพกคางไดอยางนอย 3 วน 2 คน ทส าคญ จะตองพฒนา องคความรของคนในชมชนรวมกบปราชญชาวบานไปพรอมกนดวย

- ควรมจดหมายตา (landmark) เพอสงเสรมการทองเทยวทชดเจนกวาน - เสนอใหใชเมองเชยงของเปนสถานทถายท าภาพยนตร โดยเชอมโยงภาพลกษณการทองเทยวกบอ าเภอ

เมองเชยงรายและประเทศเพอนบาน เชน ลาว จนตอนใต เปนตน - อยากใหสงเสรมการทองเทยวของคนไทยมากกวาการดงดดคนลาว แตยงตดขดเรองขอกฎหมายสถาน

บนเทง ท าใหการทองเทยวยามค าคนหรอกจกรรมทองเทยวยามราตรไมสามารถท าไดมากเทาทควร - การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษพนทเชยงของยงไมเออตอการสงเสรมการทองเทยวอยางแทจรง และดวย

ขอจ ากดดานกฎหมายการคมนาคมขนสง ท าใหนกทองเทยวชาวจนไมเดนทางมามากเหมอนแตกอนทเขามาเปนคาราวานรถยนตทองเทยว

- การสรางสะพานมตรภาพไทยลาวท าใหเมองเชยงของตาย กลาวคอ จงหวดเชยงรายไดระบบโลจสตกสดขน แตเมองเชยงของกลบซบเซาลงมาก จะท าอยางไรใหนกทองเทยวจนหนกลบมาเทยวเมองเชยงของเหมอนเดม อตลกษณของเมองเชยงของแบบ 1 เมอง 2 แบบ สามารถปรบปรงใหดขนไดโดยทยงคงเอกลกษณทางวฒนธรรมดงเดม เชน ล าพน นาน เปนตน

- สภาพปจจบนของเมองเชยงของยงดรกรงรง มพนทรกรางมากมาย และขาดจดขายทชดเจน ดงนน ควรจะม Design guideline เพอควบคมการกอสรางและตอเตมอาคารตาง ๆ ภายในเมองเชยงของใหมทศทางมากขน

- การพฒนาเมองควรมงไปทการใชเมองเกาเปนฐานในการพฒนา กลาวคอ เปนการใชทนทางวฒนธรรมทมอยเดมใหมากทสด แตตองน ามารอยเรยงเรองราวใหมใหเปนรปธรรมชดเจน และตองชใหชมชนเหนวาจะไดรบประโยชนอะไรจากการพฒนาเมองและจะตองยอมรบกตกาในเรองใดบาง ตวอยางเชน กาดกองเกาทรเรมมาระยะหนงแลว ท าใหชมชนมจดขายทางการทองเทยวมากขน เปนตน แตกยงตองการใหขยายชวงเวลาและพนทของตลาด (ถนนคนเดน) ใหมากขนเพอเปนเอกลกษณทางวฒนธรรมของชมชน ทงน อาจจะยอนกลบไปสบคนขอมลในอดตกไดวาเมองเชยงของในยครงเรอง (พ.ศ. 2500 - 2517) วาเปนอยางไร แลวน าอาคารเกาทหลงเหลออยมาพฒนาเพอสรางจดขายดงดดนกทองเทยว แตอาจจะตองคดใหรอบดานวาจะน าเสนอกบนกทองเทยวกลมใด เพอก าหนดแนวทางการพฒนาทชดเจนขน

- ตองการใหเมองเชยงของเปนเมองทนกทองเทยวพกคางคน ปจจบนยงไมทราบสาเหตทแนชดวา ท าไมนกทองเทยวไมพกคางคนทเมองเชยงของและท าไมถงตองไปนอนทประเทศลาว ทงทการทองเทยวหลายรปแบบสามารถเออใหเกดการพกคางคนในพนทได เชน ทวรท าบญไหวพระ การทองเทยวของผสงวย การทองเทยวแบบพ านกระยะยาว (longstay) เปนตน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

537

- ควรดงกลมคนรนใหมใหเขามาท าธรกจทองเทยวสรางสรรคในพนท เชน การปรบปรงอาคารเกาเปน โฮสเตล บตคโฮเตล รานอาหาร รานกาแฟ เปนตน แตตองรอยเรยงและเชอมโยงกบวฒนธรรมดงเดมของชมชนใหได

- หนวยงานรฐลงทนสรางจดทองเทยวและอาคารตาง ๆ เปนจ านวนมาก แตขาดการบรหารจดการทด ท าใหไมมนกทองเทยวมาแวะชมเทาใดนกและกลายเปนพนทรกรางในทสด ตวอยางเชน ศนยการเรยนรพนธปลาน าจด ควรใชนกศกษาทเรยนทางดานประมงมาชวยจดการเรยนรส าหรบนกทองเทยวทเขามาแวะชม เปนตน

- องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางย งยน (องคการมหาชน) หรอ อพท.ก าลงเสนอใหพนทอ าเภอเชยงของในเขต 5 ต าบลเปนพนทพเศษเพอการทองเทยว ปจจบน อยในระหวางการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรและคงจะประกาศในไมชาน หากไดรบการประกาศเปนพนทพเศษคงจะมโครงการพฒนาเชงพนทเกดขนในเขตเมองเชยงของไมนอย

- ควรเจาะกลมนกทองเทยวทสนใจดานสขภาพ โดยเฉพาะอาหารการกน การพกผอน สมนไพร เกษตรอนทรย ซงจะมหมบานทเชยวชาญในแตละเรองแตกตางกนไป หากพฒนาการทองเทยวเชงส ขภาพใหเกดขนไดจรง จะชวยใหการกระจายรายไดเขาถงชมชนมากยงขน

ค าส าคญเพอใชในการออกแบบเมองเชยงของ - เทยวเชยงของ เมองแหงความสข สนกทกการเดนทาง - เทยวเชยงของ ชวต slow life ประตสจนตอนใต - นงรมโขง ชมฝงลาว ลมรสปลาน าโขง - เทยวเชยงของ ลองฝงโขง เชอมโยงวฒนธรรมพนบาน - เมองสขภาพ อตลกษณเกาแก หนงเมองสองแบบ - Good heart, Good health city, Long stay - แอวเชยงของ กนปลาน าโขง นอนหนงคน อายยนหมนป - แอวเชยงของ ผอปลาบก คกคกจกไก - แอวเชยงของ เมองนาอย มอขาวอน า - แอวศรดอนชย เหมอนไปสบสองปนนา - สวรรครมน าโขง ณ เชยงของ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

538

พทลง

รายละเอยดการประชมกลมยอยกบผมสวนไดสวนเสยทเมองพทลง

วนจนทรท 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2561 เวลา 09.00 – 12.00 น. ณ หองประชมศาลากลาง อ.เมอง จ.พทลง

รายชอผเขารวมประชมทจงหวดพทลง

หนวยงานราชการ/องคกรปกครองสวนทองถน นางสาวดวงพร บญครบ รองผวาราชการจงหวดพทลง นายกจจา เพชรกาศ ผอ านวยการกองชาง

องคการบรหารสวนจงหวดพทลง นางสาวฉตรประอร นยม พฒนาการจงหวด ส านกงานพฒนาชมชนจงหวดพทลง นางลภารมย หนสวสด ส านกงานพฒนาชมชนจงหวดพทลง นางสาวสายชอ องศพานช พาณชยจงหวดพทลง นางลดาวลย ชวยชาต ผอ านวยการการทองเทยวแหงประเทศไทย ส านกงานนครศรธรรมราช ภาคเอกชน/ภาคธรกจ/วชาการ นายสทธชย ลาภานพฒนกล นายกสมาคมธรกจการทองเทยวจงหวดพทลง นางนทกาญจน อพภาสกจ ผจดการโครงการประวตศาสตรทองถน

จงหวดพทลง นายพภษณะ อนจนทร อปนายกสมาคมธรกจการทองเทยวโดยชมชน

จงหวดพทลง นางรวยรน ขนจนทร เหรญญกสมาคมธรกจการทองเทยวโดยชมชน

จงหวดพทลง ดร.นาท รชกจประการ ผจดการบรษทประชารฐ จงหวดพทลง นางสาวสารป ฤทธช นกวชาการอสระ นายเทพรตน จนทพนธ ผอ านวยการวทยาลยภมปญญาทองถน

มหาวทยาลยทกษณ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

539

ดร.จเร สวรรณชาด รองอธการบดฝายวจยและบรการวชาการ มหาวทยาลยทกษณ ดร.จรตน เขยวชอม มหาวทยาลยราชภฏสงขลา

ดร.สพรรณ เขยวชอม มหาวทยาลยราชภฏสงขลา

ความเหนของผแทนสวนราชการและผแทนสถาบนการศกษาในพนท

- ปญหาหลกของเมองพทลงคอขาดศนยกลาง (center) ในการเชอมตอหลาย ๆ อยางในเมองเขาดวยกน ไดแก ระบบขนสงสาธารณะภายในจงหวดทจะมารองรบการทองเทยว พนทวฒนธรรมและธรรมชาต การเรยบเรยงเรองราวทางประวตศาสตรของทองถน

- ทผานมามการปรบยทธศาสตรจงหวดดานการทองเทยวบางแลว แตยงไมมการกลาวถงการพฒนาเมองเพอการทองเทยวเทาใดนก โดยเฉพาะในเรองการพฒนาโครงสรางพนฐานรองรบกจกรรมทองเทยวในพนทตาง ๆ

- ควรใชพนททะเลนอยมาน าการพฒนา แลวเชอมวด ตลาด โบราณสถาน ฯลฯ เขาไป ทผานมา ภาคเอกชนเปนผน าในการพฒนาเปนหลก โดยทภาครฐเปนผตาม เนองจากยงไมมขอมลจากงานวจยรองรบและสารสนเทศเพอการตดสนใจทดพอ นโยบายตาง ๆ จงมทศทางไมชดเจนเทาทควร ทงน อาจจะพฒนาพนททะเลนอยใหเปนศนยกลางการบรการนกทองเทยว ลกษณะคลายคลงกบฟารมโชคชย

- ความเปนเมองรถไฟทมพฒนาการตอจากการเปนเมองทาสามารถเชอมโยงเรองราวในอดตของเมองได ท าใหเมองพทลงเปนเมองทมเรองราวทางประวตศาสตรทนาสนใจ และหากมพพธภณฑเมอง (city museum) เขามาเสรมเชนเดยวกบจงหวดอน ๆ จะชวยใหเรองราวทางประวตศาสตรของเมองพทลงชดเจนขน โดยพพธภณฑเมองกสามารถเปนศนยกลางการบรการนกทองเทยวไดเชนเดยวกบททะเลนอย (วทยาลยภมปญญา มหาวทยาลยทกษณมขอมลภมปญญาและมรดกทางวฒนธรรมเปนจ านวนมาก และเปดสอนรายวชาทกษณศกษาใหกบนกศกษาทงมหาวทยาลย แตยงไมมไดน ามาออกมารอยเรยงใหเปนเรองราวทางการทองเทยว)

- จงหวดพทลงมจดแขงตรงทไมมฤดทองเทยวเชนเดยวกบจงหวดอน ๆ ปรมาณนกทองเทยวมลกษณะสม าเสมอตลอดป ซงเปนลกษณะรวมของเมองทองเทยวทางฝงอาวไทย ตางจากเมองทองเทยวฝ งอนดามนทมฤดทองเทยวชดเจน จดนเปนโอกาสในการพฒนากจกรรมทองเทยวรองรบไดตลอดทงปในลกษณะ “เมองลงเมองเดยวเทยวทงป”

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

540

- ขาดการทองเทยวยามค าคน หากตองการใหเกดการพกคาง นาจะตองมกจกรรมทองเทยวยามค าคนรองรบดวย เชน ถนนคนเดนทมสนคาชมชนจ าหนาย การประดบไฟ (light up) เพอเปนจดหมายตาทเขาอกทะล เปนตน แตตองมความปลอดภยและนาเทยวมากพอสมควร

- ควรมงานกจกรรมพเศษ/เทศกาล (special event) ขนาดใหญทเปนเอกลกษณของเมองพทลงและนกทองเทยวนกถง/ตองมาเยอน ในเบองตน มองวาการแสดงมโนราหและหนงตะลงเปนสงทน าเสนอได โดยมพนทจดแสดงทเหมาะสม

- ไมเหนดวยกบแนวคด “ดเดด ด า ดง” เนองจากใหความรสกทไมเปนมตร ไมนาเขาใกล และนากลว สวนทางกบการทองเทยวทตองมความนารก เปนมตร และมอธยาศยทดกบผ มาเยอน แตเหนดวยกบค าวา “ใตแท” เพราะสามารถสรางเอกลกษณใหแตกตางจากจงหวดในภาคใตอน ๆ ไดไมยากนก

- ภาพอนาคตของเมองในอก 10 ปขางหนา คอ เมองพทลงควรจะรองรบนกทองเทยวทงกลม Gen Y/Z และกลมผสงวยไดพรอม ๆ กน โดยเฉพาะกลมผสงวยมก าลงซอสง เมองควรจะมสงอ านวยความสะดวกทเออตอการทองเทยวและใชชวตของนกทองเทยวกลมน และนกทองเทยวควรจะมความสขในการทองเทยวจากคาครองชพทไมสงมากนก วฒนธรรม ธรรมชาตทสดใหมไรการปรงแตง มการปรบปรงคณภาพของสงแวดลอมใหดขน เชน การจดการขยะ ภมทศน สขภาวะ รวมถงการเปนเมองทสงเสรมสขภาพผานการเกษตรอนทรย ทงน เมอเมองไดรบการพฒนาแลว ภาคเอกชนตองปรบตวตามใหทนดวย

ความเหนของผแทนภาคเอกชน ชมชน และผแทนสถาบนการศกษาในพนท

- ควรมศนยบรการนกทองเทยวสกหนงแหงทเปนทพกนกทองเทยว จดจ าหนายสนคาชมชน รวมถงหองประชม ทงน องคการบรหารสวนจงหวดพทลงจดสรางไวแลว แตเขาถงยาก จงไมคอยมนกทองเทยวเขาไปใชบรการเทาใดนก

- ควรใชลกษณะเดนทางภมศาสตรในการสรางอตลกษณของเมองใหเกดขนชดเจน ดงค ากลาวทวา “พทลงดอน นครทา ตรงนา สงขลาบอ” สอความหมายวา ชอบานนามเมองในเขตจงหวดพทลง มกจะมค าวา “ดอน” หรอ “ควน” หรอ “โคก” แสดงถงภมประเทศทเปนทสง ไดแก ดอนประด อ าเภอปากพะยน ดอนทราย อ าเภอควนขนน ควนมะพราว อ าเภอเมอง ควนถบ ควนเพง โคกทราย โคกสง เปนตน นอกจากน ยงมความสมพนธกบจงหวดรอบขางแบบ “เกลอเขาเกลอเล” ระหวางพทลงกบสงขลาและนครศรธรรมราชทอยชายทะเล จงนยมแลกขาวปลาจากสงขลาและนครศรธรรมราชกบพชผกจากพทลง โดยเฉพาะมะพราวกบมะละกอ

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

541

- พนทเสนล าป ามวดโบราณจ านวนมากและวถชมชนทม เอกลกษณ โดยจะผนวกรวมกบยทธศาสตรการทองเทยวชมชนไดอยางไร ในปจจบน ยงไมคอยมธรกจชมชนเทาใดนก คณภาพสงแวดลอมโดยรวมยงมปญหาอย เชน ขยะ น าเนาเสย พนทเสอมโทรม เปนตน

- ศนยกลางการกระจายนกทองเทยวมส าคญตอการพฒนาเมองทองเทยวมากและเปนหวใจส าคญเลยกวาได เมองพทลงมชมชนหลายแหงทมศกยภาพเพยงพอทจะเปนศนยกลางการกระจายนกทองเทยว ท งน อยากใหสวนราชการชวยเสรมใน 3 เรองส าคญ ไดแก (1) เศรษฐกจ/ทน (2) การพฒนาการทองเทยวโดยชมชน และ (3) ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยเฉพาะสารเคมทางการเกษตรทไหลลงสทะเลนอย มผลตอระบบนเวศ แตทผานมา ยงเหนภาครฐไมคอยเอาจรงเอาจงเทาทควร

- ควรมระบบขนสงมวลชนทดเพอใหบรการไดทงคนในจงหวดพทลงเองและรองรบนกทองเทยว ทงน ชมชนพรอมทจะตอเชอมในลกษณะโลจสตกส

- เขตการพฒนาการทองเทยวไมเปนไปในทศทางเดยวกน กลาวคอ หากเปนกลมจงหวด จงหวดพทลงจะรวมอยกบจงหวดตรง หากเปน ททท. จงหวดพทลงจะรวมอยกบจงหวดนครศรธรรมราช ดงนน จงตองหาศนยกลางการพฒนาใชเชงนโยบายทเหมาะสม เพอใหการพฒนาเมองเปนรปธรรมอยางแทจรง

- ควรจะมเสนทางจกรยาน และสงอ านวยความสะดวกอน เชน แผนท ปายบอกทาง เปนตน

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

542

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

543

ภาคผนวกท 4

แผนสไลดน าเสนอ วนองคารท 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2562

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

544

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

545

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

546

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

547

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

548

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

549

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

550

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

551

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

552

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

553

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

554

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

555

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

556

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

557

โครงการวจยยอยท 2 แนวทางการออกแบบและพฒนาเมองทองเทยวส าหรบประเทศไทย 4.0: กรณศกษาภเกต เชยงราย และพทลง

558