2-1

หนวยท2หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของ

ประชาชนศาสตราจารยพชยศกดหรยางกร

อาจารยณฐนนทนอศวเลศศกด

2-2

แผนผงแนวคดหนวยท2

2.1.1 ความหมายของหลกความสงบเรยบรอย

และศลธรรมอนดของประชาชน

2.1.2 ลกษณะของหลกความสงบเรยบรอยและ

ศลธรรมอนดของประชาชน

2.2.1 บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและ

ศลธรรมอนดของประชาชนในระบบ

กฎหมายเอกชน

2.2.2 บทบาทของหลกความสงบเรยบรอย

และศลธรรมอนดของประชาชนในระบบ

กฎหมายมหาชน

หลกความสงบ

เรยบรอยและ

ศลธรรมอนด

ของประชาชน

2.1 แนวคดเกยวกบหลก

ความสงบเรยบรอย

และศลธรรมอนด

ของประชาชน

2.2 บทบาทของหลก

ความสงบเรยบรอย

และศลธรรมอนด

ของประชาชน

2-3

หนวยท2

หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของ

ประชาชน

เคาโครงเนอหาตอนท2.1 แนวคดเกยวกบหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

2.1.1ความหมายของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

2.1.2ลกษณะของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

ตอนท2.2 บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

2.2.1บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบ

กฎหมายเอกชน

2.2.2บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบ

กฎหมายมหาชน

แนวคด1. โดยทมนษยอยรวมกนเปนสงคมจงยอมมความประสงคจะใหสงคมทตนอาศยมความ

สงบสข การกระทำใดๆ ทสงผลกระทบตอความสงบสขของสงคมจงเปนสงทไมอาจ

ยนยอมใหเกดขนและกลายเปนขอหามทสงคมใชบงคบแกเอกชนซงเรยกวาหลกความ

สงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

ความสงบเรยบรอยของประชาชนเปนคำทมความหมายอยางกวางและเปนเรองยากทจะ

ใหคำจำกดความทชดเจนแนนอนแตเปนทเขาใจกนวาความสงบเรยบรอยของประชาชน

เปนเรองทเกยวของกบผลประโยชนโดยทวไปของประเทศชาตหรอประชาชนโดยสวนรวม

สวนศลธรรมอนดของประชาชน หมายถง ธรรมเนยมประเพณทดงามของสงคมท

ประชาชนถอปฏบตเพอใหเกดความสงบสขของสงคมอนเปนประโยชนสวนรวมและถอ

เปนสวนหนงของความสงบเรยบรอยของประชาชน

2. หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนสะทอนอยในกฎหมายไทยมา

เปนเวลายาวนานโดยศาลไมยอมรบบงคบการใหเปนไปตามสญญาบางชนดดวยเหตผล

ตางๆกนเชนเปนสญญาทมความประสงคอนไมตองดวยกฎหมายเปนสญญาทฝาฝน

ตอรฐประศาสโนบายเปนสญญาทเปนปรปกษตอความประสงคของกฎหมายเปนสญญา

ผดทำนองคลองธรรมขดตอทางราชการฝายยตธรรม

2-4

ในสวนของกฎหมายเอกชนซงแมจะเปนกฎหมายทกำหนดเกยวกบความสมพนธ

ระหวางเอกชนตอเอกชนกยงมบทบญญตหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนด

ของประชาชนไว เชน สภาพและความสามารถของบคคล การทำนตกรรมตองเปนไป

ตามแบบครอบครวและอำนาจในครอบครว สำหรบกฎหมายมหาชนซงเปนกฎหมาย

ทกำหนดสถานะและความสมพนธระหวางรฐหรอหนวยงานของรฐกบเอกชนในฐานะ

ทเปนฝายปกครองเอกชนเพอดำเนนการเกยวกบประโยชนสาธารณะจงถอวาเปนกฎหมาย

ทเกยวกบความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนโดยตรง เชน กฎหมาย

รฐธรรมนญกฎหมายปกครองกฎหมายภาษอากรกฎหมายอาญา

อนง แมวาหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนจะเปนถอยคำ

ทมความหมายกวางและยากทจะกำหนดคำจำกดความใหชดเจนแตการทกฎหมายไดนำ

หลกดงกลาวมาบญญตไวกทำใหเกดความแนนอนในเหตผลทศาลจะไมบงคบการให

เกดผลตามกฎหมาย

วตถประสงค เมอศกษาหนวยท2จบแลวนกศกษาสามารถ

1.อธบายแนวคดเกยวกบหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนได

2. อธบายบทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในกฎหมาย

เอกชนและกฎหมายมหาชนได

กจกรรม1.กจกรรมการเรยน

1)ศกษาแผนผงแนวคดหนวยท2

2)อานแผนการสอนประจำหนวยท2

3)ทำแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท2

4)ศกษาเนอหาสาระ

5)ปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

6)ตรวจสอบกจกรรมจากแนวตอบ

7)ทำแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท2

2-5

2. งานทกำหนดใหทำ

1)ทำแบบฝกหดทกขอทกำหนดใหทำ

2)อานเอกสารเพมเตมจากบรรณานกรม

แหลงวทยาการ1.สอการศกษา

1)แนวการศกษาหนวยท2

2)หนงสอประกอบการสอน

2.1) จด เศรษฐบตร (2552)หลกกฎหมายแพงลกษณะนตกรรมและหนพมพ

ครงท2แกไขเพมเตมโดยศ.จตตตงคภทยคณะกรรมการสมมนาและวจย

คณะนตศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

2.2) จำป โสตถพนธ (2543)คำอธบายหลกกฎหมายนตกรรมสญญา พมพ

ครงท5ปรบปรงใหมวญญชน

2.3) เทพวทรพระยา(2502)คำอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ

1-2มาตรา1ถง250เนตบณฑตยสภา

2.4) ดาราพรถระวฒน(2538)กฎหมายสญญา:สถานะใหมของสญญาปจจบน

และปญหาขอสญญาทไมเปนธรรมมหาวทยาลยธรรมศาสตร

2.5)ศกดสนองชาต(2524)คำอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวย

นตกรรมและสญญาพมพครงท2แกไขเพมเตมนตบรรณาการ

2.6) เสนย ปราโมช (2527)ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตกรรม

และหนเลม1(ภาค1-2)พทธศกราช2478แกไขเพมเตมพ.ศ.2505ไทย

วฒนาพานช

2.7)หยดแสงอทย(2535)ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไปพมพครงท11

ประกายพรก

2.8)อครวทยสมาวงศ(2550)คำอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวย

นตกรรมและสญญาพมพครงท4เนตบณฑตยสภา

2.หนงสออานเพมเตม

1)บวรศกดอวรรณโณ(2538)กฎหมายมหาชนเลม1ววฒนาการทางปรชญาและ

ลกษณะของกฎหมายมหาชนยคตางๆพมพครงท3แกไขเพมเตมนตธรรม

2-6

2) (2538) กฎหมายมหาชน เลม 2 การแบงแยกกฎหมายมหาชน-เอกชน

และพฒนาการกฎหมายมหาชนในประเทศไทยพมพครงท 3 แกไขเพมเตม

นตธรรม

3) Arthur T.von Mehren, Prof. InternationalEncyclopediaofComparative

LawVolumeVII Contract inGeneral.Martinus Nijhoff Publishers,

1989.

3.หนงสอตามทอางไวในบรรณานกรม

การประเมนผลการเรยน1.ประเมนผลจากการสมมนาเสรมและงานทกำหนดใหทำในแผนกจกรรม

2.ประเมนผลจากการสอบไลประจำภาคการศกษา

2-7

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนวตถประสงค เพอประเมนความรเดมในการเรยนรของนกศกษาเกยวกบเรอง “หลกความสงบเรยบรอย

และศลธรรมอนดของประชาชน”

คำแนะนำ อานคำถามแลวเขยนคำตอบลงในชองวางนกศกษามเวลาทำแบบประเมนชดน30นาท

1. จงอธบายความหมายของคำวา“ความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน”

2. จงอธบายบทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบกฎหมายไทย

2-8

ตอนท2.1

แนวคดเกยวกบหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของ

ประชาชน

โปรดอานแผนการสอนประจำตอนท2.1แลวจงศกษาสาระสงเขปพรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรองเรองท2.1.1 ความหมายของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

เรองท2.1.2 ลกษณะของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

แนวคด1. ความสงบเรยบรอยของประชาชนเปนคำทมความหมายอยางกวางและเปนเรองยากทจะ

ใหคำจำกดความทชดเจนแนนอนแตกเปนทยอมรบกนวาเปนขอหามซงสงคมบงคบแก

เอกชนเพอสงคมจะไดดำรงอยไดเพอคมครองปกปองรกษาเอกชนซงอยในสงคมนนเอง

ความสงบเรยบรอยของประชาชนจงเปนเรองทเกยวของกบผลประโยชนโดยทวไป

ของประเทศชาตหรอประชาชนโดยสวนรวมมใชของเอกชนคนใดหมใดโดยเฉพาะ สวน

ศลธรรมอนดของประชาชนหมายถง ธรรมเนยมประเพณทดงามของสงคมทประชาชน

ถอปฏบตเพอใหเกดความสงบสขของสงคม อนเปนประโยชนสวนรวมและถอเปน

สวนหนงของความสงบเรยบรอยของประชาชน ดวยเหตน การใดทขดตอความสงบ

เรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนการนนยอมไมอาจเกดผลตามกฎหมายและ

ไมอาจบงคบการใหเปนไปตามนนได

2. หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนเปนหลกพนฐานท ม

อยในกฎหมายทกระบบเนองจากเปนสงสำคญททำใหสงคมดำรงอยได และมความ

เกยวของกบประโยชนโดยทวไปของประเทศชาตหรอประชาชนโดยสวนรวม จงเปนบท

บงคบเดดขาดตองหามมใหมการฝาฝนและผฝาฝนจะไดรบโทษหรอเกดผลรายนอกจากนน

โดยทหลกดงกลาวมความหมายกวางเปลยนแปลงไปตามสภาพสงคมและกาลสมย จง

เปดโอกาสใหศาลใชดลพนจเพอใหเกดความยดหยนและความเปนธรรมแกคความ

2-9

วตถประสงคเมอศกษาตอนท2.1จบแลวนกศกษาสามารถ

1. อธบายความหมายของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนได

2.อธบายลกษณะของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนได

2-10

เรองท2.1.1 ความหมายของหลกความสงบเรยบรอยของประชาชน

สาระสงเขปคำวา“ความสงบเรยบรอยของประชาชน”(publicpolicyหรอpublicorder)และคำวา“ศลธรรม

อนดของประชาชน”(goodmoral) เปนคำทมความหมายกวางขวางมากและเปลยนไปไดตามนโยบายของ

รฐสภาวะทางสงคมเศรษฐกจรวมทงทศนะของมหาชนทเปลยนไปตามยคสมยจงเปนเรองยากทจะใหคำ

จำกดความไดหรอกำหนดไดวา กรณใดบางทเปนเรองความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

อยางไรกตามศ.ดร.จดเศรษฐบตรไดใหคำอธบาย “ความ สงบ เรยบรอย ของ ประชาชน”ไววา“เปน ขอ หาม

ซง สงคม บงคบ แก เอกชน เปนการ แสดง ให เหน วา สงคม ยอม อย เหนอ เอกชน ทงน เพอ สงคม จะ ได ดำรง อย ได

และ จะ ได คมครอง ปก ปก รกษา เอกชน ซง อย ใน สงคม นนเอง”ความสงบเรยบรอยของประชาชนจงเปนเรอง

ทเกยวของกบผลประโยชนโดยทวไปของประเทศชาตหรอประชาชนโดยสวนรวมมใชของเอกชนคนใดหม

ใดโดยเฉพาะ สวนคำวา “ศล ธรรม อน ด ของ ประชาชน” หมาย ถง ธรรมเนยม ประเพณ ท ด งาม ของ สงคม ท

ประชาชน ถอ ปฏบต เพอ ให เกด ความ สงบ สข ของ สงคม ศลธรรมอนดของประชาชนมกจะมความเกยวพน

ใกลชดกบความสงบเรยบรอยของประชาชนจงทำใหการกระทำใดทขดตอศลธรรมอนดของประชาชนยอม

จะขดตอความสงบเรยบรอยของประชาชนดวย ดวยเหตน การใดทขดตอหลกความสงบเรยบรอยหรอ

ศลธรรมอนดของประชาชนจงไมอาจเกดผลตามกฎหมายและไมอาจบงคบการใหเปนไปตามนนได

จดประสงคของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนคอความเรยบรอยทางการ

เมองการปกครอง เพอคมครองสถาบนตางๆ ในสงคมอนไดแก รฐ ครอบครว และเอกชน รวมทงความ

เรยบรอยทางเศรษฐกจเพอรกษาประโยชนของสงคมและเอกชนหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอน

ดของประชาชนมปรากฏอยในกฎหมายตางๆทงกฎหมายเอกชนเชนกฎหมายแพงกฎหมายพาณชยและ

กฎหมายมหาชนเชนกฎหมายรฐธรรมนญกฎหมายปกครองกฎหมายอาญากฎหมายภาษอากรกฎหมาย

ทเกยวกบเศรษฐกจหรอสงคมตลอดจนการกระทำทางปกครอง

โดยทหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนมความหมายกวางและเปลยนแปลง

ได ไมอาจกำหนดไวใหชดเจนในกฎหมายได จงเปนเรองทศาลจะตองพจารณาเปนรายกรณๆ ไปเพอให

เกดความเปนธรรมแกคความ ซงจากคำพพากษาศาลฎกาอาจจำแนกเรองทขดตอความสงบเรยบรอยและ

ศลธรรมอนดของประชาชนไดดงตอไปน

1.การขดขวางมใหเปนไปตามครรลองของกระบวนการยตธรรมเชนขอตกลงหามนำคดมาสศาล

ไมวาคดแพงหรอคดอาญาสญญาเลกคดอาญาแผนดนโดยไมใหฟองไมใหแจงความหรอถอนฟองหรอชวย

ใหผกระทำผดไมมความผด

2.การยยงสงเสรมใหเปนความกนหรอการซอขายความเชนการแสวงหาประโยชนจากการทบคคล

อนเปนความกนโดยการออกทนรอนยยงสงเสรมใหเขาเปนความหรอรบซอความจากเขาโดยตนมไดมสวน

ไดเสยตามกฎหมาย

2-11

3.การหามประกอบการแขงขนในการทำอาชพหรอจำกดสทธเสรภาพในการประกอบอาชพ เชน

ขอตกลงจำกดการประกอบอาชพทกอาชพทงหมดหรอมกำหนดระยะเวลาหามประกอบอาชพอนเปนการปด

การทำมาหาไดของฝายใดโดยเดดขาดจนไมอาจดำรงชพอยได

4.คาจางทนายความทแบงเอาสวนจากทรพยสนทเปนมลพพาท

5.เรองอนๆ

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอหลกกฎหมายแพงลกษณะนตกรรมและหนโดยจด

เศรษฐบตร;หนงสอคำอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ1-2มาตรา1ถง250โดยพระยา

เทพวทร; และหนงสอประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตกรรมและหน เลม 1 (ภาค 1-2) โดย

มรว.เสนยปราโมช)

กจกรรม2.1.1

ทานเขาใจความหมายของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนอยางไร

จงอธบาย

บนทกคำตอบกจกรรม2.1.1

(โปรดตรวจคำตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท2ตอนท2.1กจกรรม2.1.1)

2-12

เรองท2.1.2ลกษณะของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรม

อนดของประชาชน

สาระสงเขปหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนมลกษณะสำคญดงตอไปน

1.เปนหลกพนฐานทมอยในกฎหมายทกระบบเนองจากเปนเรองทเกยวกบสงคม เศรษฐกจ และ

ศลธรรมอนเปนสงสำคญททำใหสงคมดำรงอยได

2.เปนหลกทเกยวของกบประโยชนโดยทวไปของประเทศชาตหรอประชาชนโดยสวนรวมจงตองหาม

มใหมการฝาฝน แมวากฎหมายนนจะไมมบทบญญตเกยวกบความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของ

ประชาชนกำหนดไวโดยชดแจงกตามและศาลสามารถหยบยกขนพจารณาไดเองแมไมมคความฝายใดฝาย

หนงกลาวอางขนกตาม

3.ถอยคำมความหมายไมแนนอน (unbestimmteRechtsbegriffe) มขอบเขตอยางกวางและ

เปลยนแปลงไปตามนโยบายของรฐหรอสภาพสงคมทมการเปลยนแปลงตามกาลสมยเพอใหเปนบทบญญต

ทยดหยนและใหศาลมโอกาสใชดลพนจไดมาก อนจะทำใหการรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด

ของประชาชนบรรลผล

4.เปนกฎหมายทยตธรรม (jus aequum) เนองจากหลกความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด

ของประชาชนมความหมายอยางกวางและยากทจะใหคำจำกดความ จงไมมการกำหนดขอเทจจรงอนเปน

องคประกอบไวแนชด โดยปลอยใหศาลมดลพนจในการวนจฉยเปนรายกรณๆ ไป เพอใหเกดความเปน

ธรรมแกคความ

5. เปนกฎหมายทเปนบทบงคบ(juscogens)ไมยอมใหคกรณตกลงแกไขเปลยนแปลงเปนอยาง

อนเปนบทบงคบเดดขาดซงผทฝาฝนยอมไดรบโทษหรอเกดผลรายเสมอ

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไปโดยศ.ดร.หยดแสงอทย)

กจกรรม2.1.2

จงอธบายลกษณะของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

2-13

บนทกคำตอบกจกรรม2.1.2

(โปรดตรวจคำตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท2ตอนท2.1กจกรรม2.1.2)

2-14

ตอนท2.2

บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของ

ประชาชน

โปรดอานแผนการสอนประจำตอนท2.2แลวจงศกษาสาระสงเขปพรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรองเรองท2.2.1บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบ

กฎหมายเอกชน

เรองท2.2.2บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบ

กฎหมายมหาชน

แนวคดหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนเปนหลกพนฐานสำคญทปรากฏอย

ทงในกฎหมายเอกชน(PrivateLaw)และกฎหมายมหาชน(PublicLaw)กลาวคอ

1. กฎหมายเอกชนซงแมจะเปนกฎหมายทกำหนดเกยวกบความสมพนธระหวางเอกชน

ตอเอกชน จะมความเกยวของกบความสงบเรยบรอยของประชาชนอยบางกรณซงตอง

พจารณาเปนเรองๆ ไป เชน บทบญญตเกยวกบสภาพและความสามารถของบคคล

บทบญญตทกำหนดใหการทำนตกรรมตองเปนไปตามแบบบทบญญตเกยวกบครอบครว

และอำนาจในครอบครว

2. กฎหมายมหาชนซงเปนกฎหมายทกำหนดสถานะและความสมพนธระหวางรฐหรอหนวยงาน

ของรฐกบเอกชนในฐานะทเปนฝายปกครองเอกชนเพอดำเนนการเกยวกบประโยชน

สาธารณะ เชน กฎหมายรฐธรรมนญกฎหมายปกครอง กฎหมายภาษอากร กฎหมาย

อาญาจงถอวาเปนกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

โดยตรง

2-15

วตถประสงคเมอศกษาตอนท2.2จบแลวนกศกษาสามารถ

1. อธบายบทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบ

กฎหมายเอกชนได

2. อธบายบทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบ

กฎหมายมหาชนได

2-16

เรองท2.2.1บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรม

อนดของประชาชนในระบบกฎหมายเอกชน

สาระสงเขปกฎหมายเอกชนเปนกฎหมายทกำหนดความสมพนธระหวางเอกชนตอเอกชนในฐานะทเทาเทยมกน

การทบคคลเขาทำนตกรรมสญญาใดๆตอกนยอมทจะผกพนบงคบกนตามหลกความศกดสทธของเจตนา

ปรชญาของกฎหมายเอกชนจงอยทวาเมอไมมกฎหมายหามยอมทำไดซงหลกนมอยในประมวลกฎหมาย

แพงทวโลกและปรากฏเปนลายลกษณอกษรครงแรกในคำประกาศสทธมนษยชนและพลเมองฝรงเศส ใน

มาตรา๕ซงบญญตวา“กฎหมาย ม สทธ หาม การก ระ ทำ ก แต เฉพาะ ท เปนการ กระทำ ให สงคม เดอด รอน สง

ท กฎหมาย ไม ได หาม ไว ยอม ทำได และ บคคล ไม อาจ ถก บงคบ ให กระทำ ใน สง ท กฎหมาย ไม ได สง ให กระทำ”

อยางไรกตามหากวตถทประสงคเปนการขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนนตกรรม

สญญานนจะตกเปนโมฆะเนองจากกฎหมายยอมไมสนบสนนการกระทำทฝาฝนความสงบเรยบรอยหรอ

ศลธรรมอนดของประชาชน

หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนทปรากฏในกฎหมายเอกชนมตวอยาง

ดงน

1.บทบญญตเกยวกบสภาพและความสามารถของบคคล เชน ผเยาว คนไรความสามารถคน

เสมอนไรความสามารถซงกำหนดขนเพอคมครองประโยชนของผทออนแอกวา

2.บทบญญตเกยวกบแบบของนตกรรมเชนการทำนตกรรมเกยวกบทดนหรออสงหารมทรพย

ซงเปนทรพยทมคามากในทางเศรษฐกจจงควรจะกระทำดวยความรอบคอบมการใครครวญถงผลประโยชน

ทจะไดรบอยางแทจรงและยงเปนประโยชนแกรฐและบคคลภายนอกดวยเชนทำใหเกดความสะดวกในการ

เรยกเกบภาษอากรรวมทงทำใหผมสวนไดเสยมโอกาสขอดขอมลได

3.บทบญญตเกยวกบครอบครวและอำนาจในครอบครวเชนการหมนการสมรสการกำหนดให

ชายมภรรยาไดเพยงคนเดยวหนาทของบดามารดาสถานะทางกฎหมายของบตรนอกสมรส

4.บทบญญตเกยวกบประโยชนสาธารณะเชนทรพยสนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน

5.บทบญญตทเกยวกบการคมครองบคคลภายนอก เชน บทบญญตเกยวกบการเพมทนลดทน

ของบรษทจำกดเพอใหบคคลภายนอกทจะตดตอกบบรษททราบวาบรษทมทนเทาใด

6.บทบญญตเพอปองกนมใหบคคลทจรต เชน กฎหมายประกนภยทกำหนดใหผรบประกนภย

ไมตองรบผดในความเสยหายทเกดขนกบทรพยทเอาประกนภยเนองจากการกระทำโดยทจรตหรอประมาท

เลนเลออยางรายแรงของผเอาประกนภยหรอผรบประโยชน

2-17

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอหลกกฎหมายแพงลกษณะนตกรรมและหนโดยจดเศรษฐบตร;

หนงสอคำอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ1-2มาตรา 1ถง 250 โดยพระยาเทพวทร;

หนงสอคำอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตกรรมและสญญา โดยศกด สนองชาต;

หนงสอคำอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตกรรมและสญญา โดยอครวทย สมาวงศ;

หนงสอคำอธบายหลกกฎหมายนตกรรม-สญญาโดยดร.จำปโสตถพนธ;หนงสอกฎหมายสญญา:สถานะ

ใหมของสญญาปจจบนและปญหาขอสญญาทไมเปนธรรม โดยรศ.ดร.ดาราพรถระวฒน;นอกจากนน

ในเรองเกยวกบความสมพนธระหวางการแสดงเจตนาและแบบของนตกรรมสามารถหาความรเพมเตม

ไดจากInternationalEncyclopediaofComparativeLawVolumeVIIContractinGeneralChapter

10FormalRequirements)

กจกรรม2.2.1

ทานเขาใจบทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบ

กฎหมายเอกชนอยางไรโปรดอธบาย

บนทกคำตอบกจกรรม2.2.1

(โปรดตรวจคำตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท2ตอนท2.2กจกรรม2.2.1)

2-18

เรองท2.2.2บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรม

อนดของประชาชนในระบบกฎหมายมหาชน

สาระสงเขปกฎหมายมหาชนเปนกฎหมายทกำหนดสถานะของความสมพนธระหวางรฐหรอหนวยงานของรฐ

ระหวางกนหรอกบเอกชนในฐานะทเหนอกวาเอกชน โดยใหอำนาจรฐหรอหนวยงานของรฐดำเนนการเพอ

ประโยชนสาธารณะได จงทำใหกฎหมายมหาชนเปนกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอยและศลธรรม

อนดของประชาชนโดยตรง ไดแก กฎหมายรฐธรรมนญกฎหมายปกครองกฎหมายภาษอากร กฎหมาย

อาญาตลอดจนกฎหมายทเกยวกบเศรษฐกจหรอสงคมเชนกฎหมายคมครองแรงงานหรอแรงงานสมพนธซง

แทรกแซงสญญาจางแรงงานระหวางลกจางนายจางกฎหมายคมครองผบรโภคซงแทรกแซงกฎหมายซอขาย

และเชาซอซงจำกดสทธเสรภาพของเอกชนเพอคมครองสงคมดงนนการใดทขดกบบทบญญตของกฎหมาย

ดงกลาวจงขดกบหลกความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนไมอาจเกดผลตามกฎหมายและไม

อาจบงคบการใหเปนไปตามนนไดรวมทงอาจไดรบผลรายจากการกระทำดงกลาว

หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนทปรากฏในกฎหมายมหาชนมตวอยาง

ดงน

1.บทบญญตเกยวกบความเรยบรอยทางการเมองเชนกฎหมายการเลอกตงกฎหมายวาดวยการ

รกษาความมนคงในราชอาณาจกรกฎหมายคมครองความลบในทางราชการ

2.บทบญญตเกยวกบความสมพนธและความมนคงของสถาบนครอบครวเชนกฎหมายคมครอง

เดกกฎหมายคมครองผถกกระทำดวยความรนแรงในครอบครว

3.บทบญญตเกยวกบเศรษฐกจและสงคม เชน กฎหมายภาษอากร กฎหมายหามเรยกดอกเบย

เกนอตรากฎหมายกยมเงนทเปนการฉอโกงประชาชนกฎหมายคมครองแรงงานกฎหมายแรงงานสมพนธ

กฎหมายคมครองผบรโภค

4.กฎหมายซงบญญตวาการกระทำใดเปนความผดและมโทษทางอาญา เชน ประมวลกฎหมาย

อาญา

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอหลกกฎหมายแพงลกษณะนตกรรมและหนโดยจดเศรษฐบตร;

หนงสอคำอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ1-2มาตรา1ถง250โดยพระยาเทพวทร;หนงสอ

คำอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตกรรมและสญญาโดยศกดสนองชาต;หนงสอคำอธบาย

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตกรรมและสญญาโดยอครวทยสมาวงศ;และนอกจากนนในเรอง

เกยวกบความหมายและการแบงประเภทกฎหมายมหาชนสามารถหาความรเพมเตมไดจากกฎหมายมหาชน

2-19

เลม1ววฒนาการทางปรชญาและลกษณะของกฎหมายมหาชนยคตางๆและกฎหมายมหาชนเลม2การแบง

แยกกฎหมายมหาชน-เอกชนและพฒนาการกฎหมายมหาชนในประเทศไทยโดยศ.ดร.บวรศกดอวรรณโณ)

กจกรรม2.2.2

ทานเขาใจบทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบ

กฎหมายมหาชนอยางไรโปรดอธบาย

บนทกคำตอบกจกรรม2.2.2

(โปรดตรวจคำตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท2ตอนท2.2กจกรรม2.2.2)

2-20

แนวตอบกจกรรมหนวยท2

หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

ตอนท2.1แนวคดเกยวกบหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

แนวตอบกจกรรม2.1.1

ความสงบเรยบรอยของประชาชน (public policyหรอ public order)และศลธรรมอนดของ

ประชาชน(goodmoral)เปนคำทมความหมายกวางขวางและเปลยนแปลงไปตามยคสมยจงเปนเรองยาก

ทจะใหคำจำกดความทสมบรณได

ในการทำความเขาใจความหมายของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน จง

ตองพจารณาจากจดประสงคของหลกดงกลาวคอความเรยบรอยทางการเมองการปกครองเพอการคมครอง

สถาบนตางๆ ในสงคมอนไดแก รฐครอบครวและเอกชนรวมทงความเรยบรอยทางเศรษฐกจเพอรกษา

ประโยชนของสงคมและเอกชนซงสะทอนวา หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนเปน

เรองทเกยวของกบผลประโยชนโดยทวไปของประเทศชาตหรอประชาชนโดยสวนรวม และสงผลใหการ

ใดทขดตอหลกความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนไมอาจเกดผลตามกฎหมายและไมอาจ

บงคบการใหเปนไปตามนนได

การพจารณาวา การใดขดตอหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน เปนอำนาจ

ของศาลทจะใชดลพนจในการพจารณาเพอใหเกดความเปนธรรมแกคความ

แนวตอบกจกรรม2.1.2

หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนเปนหลกพนฐานทมอยในกฎหมายทก

ระบบมความเกยวของกบประโยชนโดยทวไปของประเทศชาตหรอประชาชนโดยสวนรวมจงตองหามมให

มการฝาฝน ไมวากฎหมายนนจะมบทบญญตเกยวกบความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

กำหนดไวโดยชดแจงหรอไมกตาม และศาลสามารถหยบยกขนพจารณาไดเองแมไมมคความฝายใดฝาย

หนงกลาวอางขนกตาม

โดยทหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนเปนถอยคำมความหมายไมแนนอน

(unbestimmteRechtsbegriffe) มขอบเขตอยางกวาง และเปลยนแปลงไปตามนโยบายของรฐหรอยค

สมยจงเปนการยากทจะกำหนดขอเทจจรงอนเปนองคประกอบไวแนชดโดยปลอยใหศาลมดลพนจในการ

วนจฉยเปนรายกรณๆไปอนเปนกฎหมายทยตธรรม (jusaequum)รวมทงเปนกฎหมายทเปนบทบงคบ

2-21

(jus cogens) ไมยอมใหคกรณตกลงแกไขเปลยนแปลงเปนอยางอน เปนบทบงคบเดดขาด ซงผทฝาฝน

ยอมไดรบโทษหรอเกดผลรายเสมอ

ตอนท2.2บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

แนวตอบกจกรรม2.2.1

แมวาการทบคคลเขาทำนตกรรมสญญาใดๆตอกนยอมผกพนบงคบกนตามหลกความศกดสทธ

ของเจตนา แตหากวตถทประสงคเปนการขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

นตกรรมสญญานนจะตกเปนโมฆะ เนองจากกฎหมายไมสนบสนนการกระทำทฝาฝนความสงบเรยบรอย

หรอศลธรรมอนดของประชาชน

โดยทกฎหมายเอกชนเปนกฎหมายทกำหนดความสมพนธระหวางเอกชนตอเอกชนหลกความสงบ

เรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนจงปรากฏในกฎหมายเอกชนเทาทจำเปนเพอคมครองผลประโยชน

โดยทวไปของประเทศชาตหรอประชาชนโดยสวนรวมเชนบทบญญตเกยวกบสภาพและความสามารถของ

บคคลเพอคมครองประโยชนของผทออนแอกวา บทบญญตเกยวกบครอบครวและอำนาจในครอบครว

บทบญญตทเกยวกบการคมครองบคคลภายนอก

แนวตอบกจกรรม2.2.2

กฎหมายมหาชนเปนกฎหมายทกำหนดสถานะของความสมพนธระหวางรฐหรอหนวยงานของรฐ

ระหวางกนหรอกบเอกชนในฐานะทเหนอกวาเอกชนโดยใหอำนาจรฐหรอหนวยงานของรฐดำเนนการเพอ

ประโยชนสาธารณะไดจงทำใหกฎหมายมหาชนเปนกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอยและศลธรรมอน

ดของประชาชนโดยตรงไดแกกฎหมายรฐธรรมนญกฎหมายปกครองกฎหมายภาษอากรกฎหมายอาญา

ตลอดจนกฎหมายทเกยวกบเศรษฐกจหรอสงคม เชน กฎหมายคมครองแรงงานหรอแรงงานสมพนธซง

แทรกแซงสญญาจางแรงงานระหวางลกจางนายจางกฎหมายคมครองผบรโภคซงแทรกแซงกฎหมายซอขาย

และเชาซอซงจำกดสทธเสรภาพของเอกชนเพอคมครองสงคมดงนนการใดทขดกบบทบญญตของกฎหมาย

ดงกลาวจงขดกบหลกความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนไมอาจเกดผลตามกฎหมายและไม

อาจบงคบการใหเปนไปตามนนไดรวมทงอาจไดรบผลรายจากการกระทำดงกลาว

2-22

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยนวตถประสงค เพอประเมนความกาวหนาในการเรยนรของนกศกษาเกยวกบเรอง“หลกความสงบเรยบรอย

และศลธรรมอนดของประชาชน”

คำแนะนำ อานคำถามแลวเขยนคำตอบลงในชองวางนกศกษามเวลาทำแบบประเมนชดน30นาท

1. จงอธบายความหมายของคำวา“ความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน”

2. จงอธบายบทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบกฎหมายไทย

2-23

เฉลยแบบประเมนผลตนเองหนวยท2

กอนเรยน1.หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนเปนหลกกฎหมายทบงคบใหประชาชน

ตองสละประโยชนหรอสทธเฉพาะของตนเอง เพอประโยชนสาธารณะหรอศลธรรมอนด เพอใหบานเมอง

เกดความสงบเรยบรอย

2.หลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนเปนหลกทกำหนดขอจำกดในการใช

สทธเสรภาพของประชาชนกลาวคอเรองใดทขดกบหลกความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

ทำใหประชาชนไมอาจกระทำในเรองนนไดหากฝาฝนกระทำไปจะทำใหการททำไปนนเปนโมฆะหรอไมมผล

บงคบ

หลงเรยน1.แมวาการทบคคลเขาทำนตกรรมสญญาใดๆตอกนยอมผกพนบงคบกนตามหลกความศกดสทธ

ของเจตนา แตหากวตถทประสงคเปนการขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

นตกรรมสญญานนจะตกเปนโมฆะ เนองจากกฎหมายไมสนบสนนการกระทำทฝาฝนความสงบเรยบรอย

หรอศลธรรมอนดของประชาชน

2.บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบกฎหมายเอกชน

หลกความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนปรากฏในกฎหมายเอกชนเพอคมครองผลประโยชน

โดยทวไปของประเทศชาตหรอประชาชนโดยสวนรวมหากการใดทเอกชนทำโดยขดตอความสงบเรยบรอย

หรอศลธรรมอนดของประชาชนการนนยอมตกเปนโมฆะหรอไมมผลบงคบ

บทบาทของหลกความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในระบบกฎหมายมหาชน

เนองจากกฎหมายมหาชนกำหนดสถานะของความสมพนธระหวางรฐหรอระหวางรฐกบเอกชน ในฐานะท

รฐเหนอกวาเอกชนเนองจากรฐตองคมครองประโยชนสาธารณะกฎหมายมหาชนจงเปนกฎหมายทเกยวกบ

ความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนโดยตรงดงนนการใดทขดตอบทบญญตของกฎหมาย

มหาชนยอมขดตอหลกความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนและไมอาจเกดผลตามกฎหมาย

และไมอาจบงคบการใหเปนไปตามนนไดรวมทงอาจไดรบผลรายจากการกระทำดงกลาว