5-1

หนวยท 5สทธ เสรภาพ: หลกทวไป

ผชวยศาสตราจารยสรรตน ประจนปจจนก

ผเขยน ผชวยศาสตราจารยสรรตนประจนปจจนก

วฒ น.บ.,D.E.A.(droitpublic)UniversitèdeStrasbourgIII

ตำาแหนง ผชวยศาสตราจารยประจำาสาขาวชานตศาสตร

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

หนวยทเขยน หนวยท5

5-2

แผนผง แนวคด หนวย ท 5

5.1.1 ความหมายของสทธเสรภาพ

5.1.2 ประเภทของสทธเสรภาพ

5.2.1 พฒนาการทวไปของแนวคดเกยวกบ

สทธเสรภาพ

5.2.2 พฒนาการของแนวคดเกยวกบ

สทธเสรภาพตามรฐธรรมนญไทย

5.3.1 ขอบเขตการใชและขอจำากดของ

สทธเสรภาพ

5.3.2 การคมครองสทธเสรภาพ

สทธเสรภาพ:

หลกทวไป

5.1 ความหมายและ

ประเภทของสทธ

เสรภาพ

5.2 พฒนาการแนวคด

เกยวกบสทธ

เสรภาพ

5.3 ขอบเขตการใชและ

การคมครองสทธ

เสรภาพ

5-3

หนวยท 5

สทธ เสรภาพ: หลกทวไป

เคาโครงเนอหาตอนท5.1 ความหมายและประเภทของสทธเสรภาพ

5.1.1 ความหมายของสทธเสรภาพ

5.1.2 ประเภทของสทธเสรภาพ

ตอนท5.2 พฒนาการแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพ

5.2.1 พฒนาการทวไปของแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพ

5.2.2 พฒนาการของแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพตามรฐธรรมนญไทย

ตอนท5.3 ขอบเขตการใชและการคมครองสทธเสรภาพ

5.3.1 ขอบเขตการใชและขอจำากดของสทธเสรภาพ

5.3.2 การคมครองสทธเสรภาพ

แนวคด1. รฐธรรมนญของประเทศเสรประชาธปไตยทกรฐมกจะมบทบญญตรบรองสทธเสรภาพ

ดานตางๆ เพอใหประชาชนสามารถใชสทธ เสรภาพนนพฒนาบคลกภาพของตนเองได

ตามทใจปรารถนา

2. พฒนาการของแนวความคดเรองสทธ เสรภาพนน เรมพฒนามาจากสทธเสรภาพของ

ชนชนกลางของยโรปและคลคลายขยายตวเรอยมาจนถงปจจบน

3. การใชสทธเสรภาพตองมขอบเขตองคกรของรฐมอำานาจทจะจำากดการใชสทธเสรภาพ

ของประชาชนไดทงนเพอเปนการคมครองสทธ เสรภาพของผอน หรอรกษาไวซง

ประโยชนมหาชน

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท5จบแลวนกศกษาสามารถ

1. อธบายความหมายและประเภทของสทธเสรภาพได

2. วเคราะหพฒนาการของแนวความคดเกยวกบสทธเสรภาพได

3. วเคราะหขอบเขตการใชและการคมครองสทธเสรภาพได

5-4

กจกรรม1. กจกรรมการเรยน

1)ศกษาแผนผงแนวคดหนวยท5

2)อานแผนการสอนประจำาหนวยท5

3)ทำาแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท5

4)ศกษาเนอหาสาระจาก

4.1)แนวการศกษาหนวยท5

4.2)หนงสอประกอบการสอนชดวชากฎหมายรฐธรรมนญและสถาบนการเมอง

ชนสง

5)ปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

6)ตรวจสอบคำาตอบของแตละกจกรรมจากแนวตอบ

7)ทำาแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท5

2. งานทกำาหนดใหทำา

1)ทำาแบบฝกหดทกขอทกำาหนดใหทำา

2)อานเอกสารเพมเตมจากแหลงวทยาการ

แหลงวทยาการ1.สอการศกษา

1) แนวการศกษาหนวยท5

2)หนงสออานประกอบการสอนชดวชากฎหมายรฐธรรมนญและสถาบนการเมอง

ชนสง

2.1) วรพจนวศรตพชญ(2538)สทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญพมพครงท2

กรงเทพมหานครสำานกพมพวญญชน

2.2)บรรเจด สงคะเนต (2543)หลกพนฐานของสทธเสรภาพและศกดศรความ

เปนมนษย ตามรฐธรรมนญ พ.ศ.2540 พมพครงท1กรงเทพมหานครสำานก

พมพวญญชน

2.3) หยดแสงอทย(2538)หลกรฐธรรมนญทวไปพมพครงท9กรงเทพมหานคร

สำานกพมพวญญชน

5-5

2.5) บญศรมวงศอโฆษ(2549) กฎหมายรฐธรรมนญ กรงเทพฯโครงการตำารา

และเอกสารประกอบการสอนคณะนตศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

2.6) วรเจตนภาครตน (2543) เงอนไขการตรากฎหมายจำากดสทธและเสรภาพ

ของประชาชน:“มาตร”ในการควบคมตรวจสอบความชอบดวยรฐธรรมนญ

ของกฎหมายวารสารนตศาสตรฉบบท2ปท30หนา184-193

2.7) สมคดเลศไพฑรย(2543)หลกความเสมอภาควารสารนตศาตรฉบบท2ป

ท30หนา160-183

2. หนงสอตามทอางไวในบรรณานกรม

การประเมนผลการเรยน1. ประเมนผลจากการสมมนาเสรมและงานทกำาหนดใหทำาในแผนกจกรรม

2. ประเมนผลจากการสอบไลประจำาภาคการศกษา

5-6

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

วตถประสงค เพอประเมนความรเดมของนกศกษาเกยวกบเรอง“สทธเสรภาพ:หลกทวไป”

คำาแนะนำา อานคำาถามตอไปนแลวเขยนคำาตอบลงในชองวางทกำาหนดให นกศกษามเวลาทำา

แบบประเมนผลตนเองชดน30นาท

1. จงอธบายความหมายของสทธเสรภาพ

2. จงอธบายพฒนาการแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพ

3. จงอธบายขอบเขตการใชสทธเสรภาพ

5-7

ตอนท 5.1

ความหมายและประเภทของสทธ เสรภาพ

โปรดอานแผนการสอนประจำาตอนท5.1แลวจงศกษาสาระสงเขปพรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรองเรองท5.1.1 ความหมายของสทธเสรภาพ

เรองท5.1.2 ประเภทของสทธเสรภาพ

แนวคด1. สทธหมายถงอำานาจทกฎหมายรบรองใหแกบคคลในอนทจะกระทำาเกยวของกบทรพย

หรอบคคลอนสวนเสรภาพหมายถงอำานาจของบคคลในอนทจะกำาหนดตนเอง

2. สทธอาจแบงไดหลายรปแบบตามหลกเกณฑทแตกตางกน

วตถประสงคเมอศกษาตอนท5.1จบแลวนกศกษาสามารถ

1. อธบายความหมายของสทธเสรภาพได

2. อธบายการแบงประเภทของสทธเสรภาพได

5-8

เรองท 5.1.1 ความหมายของสทธ เสรภาพ

สาระสงเขป1. ความหมายของสทธ (Right)

มผใหความหมายของสทธไวหลายทานอาท

ศาสตราจารยดร.หยดแสงอทยไดใหความหมายของคำาวาสทธวา“สทธเปนการกอใหเกดหนาท

แกบคคลอนในอนทจะตองปฏบตการใหเปนไปตามประโยชนทกฎหมายรบรองและคมครองใหรวมถงมหนาท

ทจะไมรบกวนตอสทธหรอหนาททจะกระทำาการหรองดเวนกระทำาการอยางใดอยางหนงใหเปนไปตามสทธ

ทงนแลวแตประเภทของสทธนนๆดวย”1

สวนศาสตราจารยดร.วษณเครองามไดใหความหมายของคำาวา“สทธ”วาประโยชนทกฎหมาย

รบรองและคมครองให

สวน รองศาสตราจารย ดร.วรพจน วศรตพชญ ไดใหความหมายของคำาวา “สทธ” นน หมายถง

อำานาจทกฎหมายรบรองและใหความคมครองแกบคคลในอนทจะเรยกรองใหบคคลอนกระทำาการอยางใด

อยางหนงสทธจงกอใหเกดหนาทแกบคคลอนดวย

ดร.ปรดเกษมทรพยไดใหความหมายของคำาวา“สทธ”คอความชอบธรรมทบคคลอาจใชยนกบ

บคคลอนเพอคมครองหรอรกษาผลประโยชนอนเปนสวนทพงไดของบคคลอน

2. ความหมายของเสรภาพ (liberty)

ดร.วษณ เครองาม ไดใหความหมายของคำาวา “เสรภาพ” หมายถง ความมอสระทจะกระทำาหรอ

งดเวนกระทำาการ

ดร.วรพจนวศรตพชญไดใหความหมายของคำาวา“เสรภาพ”หมายถงสภาพการณทบคคลมอสระ

ในการทจะกระทำาการอยางใดอยางหนงตามความประสงคของตน

ในความหมายดงกลาวเสรภาพจงหมายถงอำานาจในการกำาหนดตนเองโดยอสระของบคคล

ความแตกตางระหวาง “สทธ” และ “เสรภาพ” จงอยทวาสทธเปนอำานาจทบคคลมเพอเรยกรอง

ใหผอนกระทำาการหรอละเวนกระทำาการอนใดอนหนง ดงนน สทธเปนอำานาจทถกตองใชในความสมพนธ

ระหวางตนเองกบผอนในการตดสนใจทจะกระทำาการอยางใดอยางหนงหรอไมกระทำาการอยางใดอยางหนง

โดยปราศจากการแทรกแซงหรอครอบงำาของบคคลอน

แตทอาจทำาใหเกดความสบสนคอ กรณของสทธในเสรภาพกลาวคอ โดยลำาพงของเสรภาพนน

ไมกอใหเกดหนาทแกบคคลอนเชนเสรภาพในการนบถอศาสนาซงบคคลยอมมเสรภาพในการทจะนบถอ

ศาสนาใดกได หรอไมนบศาสนาใดกได ในแงนจะเหนวาเสรภาพนไมกอใหเกดหนาทแกบคคลใดแตหาก

เปนสทธในเสรภาพนนยอมหมายความวา บคคลนนยอมมสทธทจะใชเสรภาพตามทรฐธรรมนญรบรองใน

1หยดแสงอทยความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไปกรงเทพมหานครสำานกพมพประกายพรก2535หนา224

5-9

ความหมายน ยอมกอใหเกดความผกพนตอบคคลอน กลาวคอ บคคลยอมมหนาทจะไมไปละเมดการใช

เสรภาพตามรฐธรรมนญของบคคลนน

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอ สทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญ โดย วรพจน

วศรตพชญ และหนงสอหลกฐานของสทธ เสรภาพ และศกดศรความเปนมนษยตามรฐธรรมนญ พ.ศ.

2540 โดย บรรเจด สงคะเนต)

กจกรรม 5.1.1

ทานเขาใจความหมายของสทธเสรภาพวาอยางไรจงอธบาย

บนทกคำาตอบกจกรรม 5.1.1

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 5 ตอนท 5.1 กจกรรม 5.1.1)

5-10

เรองท 5.1.2 ประเภทของสทธ เสรภาพ

สาระสงเขปสทธเสรภาพอาจจำาแนกเปนประเภทตางๆไดโดยหลกเกณฑตางๆกนเชนจำาแนกตามวตถหรอ

เนอหาแหงสทธและเสรภาพ จำาแนกตามการกำาเนดแหงสทธและเสรภาพ จำาแนกตามอาการใชสทธและ

เสรภาพเปนตน

1.สทธเสรภาพจำาแนกตามเนอหา

หากอาศยวตถแหงสทธและเสรภาพเปนเกณฑในการจำาแนกประเภทของสทธและเสรภาพ อาจ

จำาแนกได6ประเภทคอ

1) สทธและเสรภาพสวนบคคล

2) สทธและเสรภาพในทางความคดและการแสดงออกซงความคด

3) สทธและเสรภาพทางสงคมและเศรษฐกจ

4) สทธและเสรภาพในการรวมกลม

5) สทธและเสรภาพในทางการเมอง

6) สทธในอนทจะไดรบการปฏบตจากรฐอยางเทาเทยมกน

2.สทธเสรภาพจำาแนกตามการกำาเนด

การจำาแนกประเภทของสทธเสรภาพตามการกำาเนดอาจแยกได2ประเภทคอ

1) สทธมนษยชน(HumanRights)ซงไดแกบรรดาสทธเสรภาพทถอวาตดตวมนษยทกคน

แตกำาเนดและไมอาจถกพรากไปจากราษฎรได เชนสทธในชวตรางกาย เสรภาพในเคหสถาน เสรภาพใน

การเดนทางเสรภาพในการตดตอสอสารตอกนเปนตน

2) สทธพลเมอง (Citizen’sRights)คอ สทธในอนทจะเขาไปมสวนรวมในกระบวนการ

สรางเจตนารมณของรฐหรออกนยหนงคอสทธเสรภาพทางการเมองนนเอง เชน เสรภาพในการรวมตว

เปนพรรคการเมอง สทธเลอกตงและสมครรบเลอกตง เสรภาพในการชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธ

สทธในการสมครเขารบราชการเปนตน

3.สทธเสรภาพจำาแนกตามอาการใชสทธและเสรภาพ

สทธเสรภาพอาจจำาแนกตามอาการทใชแลวอาจจำาแนกไดเปน2ประเภทคอ

1) สทธเสรภาพในมโนธรรมหรอสทธเสรภาพในทางความคด(LibertyofConscience)

เชนเสรภาพในการนบถอศาสนาหรอเสรภาพทจะไมนบถอศาสนาใดๆเสรภาพในการศกษาอบรม

2) สทธเสรภาพในการกระทำา(LibertyofAction)คอสทธเสรภาพในอนทจะเคลอนไหว

ตางๆของรางกายตามทไดคดและตกลงใจ

5-11

4.สทธเสรภาพจำาแนกโดยพจารณาจากเงอนไขในการจำากดสทธเสรภาพ

การแยกประเภทของสทธ เสรภาพ โดยพจารณาจากเงอนไขของการจำากดสทธ เสรภาพ เปนการ

พจารณาวาสทธ เสรภาพนนเปนสทธทอยภายใตเงอนไขของกฎหมายหรอไม หรอหากอยภายใตเงอนไข

กฎหมายในการจำากดสทธเสรภาพอยในเงอนไขประเภทใดซงแยกไดเปน3ประเภทดงน

1) สทธในการปองกนตนเอง(Statusnegatives)ซงหมายถงการใชสทธของปจเจกชนจะ

ตองปราศจากการเขามาละเมดใดๆ ของรฐ การใชสทธประเภทนเปนเรองปจเจกชนสามารถดำาเนนการได

เอง โดยรฐไมตองเขามาดำาเนนการใดๆสทธประเภทนปรากฏออกมาในรปของสทธในการปองกนไมใหรฐ

ใชอำานาจกระทำาการอยางใดอยางหนงในกรณทมการละเมดหรอจะมการละเมดจากรฐจงอาจใชสทธเรยก

รองใหรฐละเวนจากการกระทำาดงกลาวได เชน เสรภาพในการนบถอศาสนา เสรภาพในเคหสถาน เสรภาพ

ในการสอสารเปนตน

2) สทธในการเรยกรองใหรฐดำาเนนการ(StatusPositivus)หมายถงสภาพการณทการใช

สทธของปจเจกบคคลมอาจบรรลจดมงหมายไดหากปราศจากการเขามาดำาเนนการอยางใดอยางหนงของฝาย

รฐสทธประเภทนปรากฏออกมาในรปของสทธประเภทเรยกรองใหรฐกระทำาการเพอใหราษฎรไดรบประโยชน

ทางใดทางหนงเชนสทธในการไดรบการศกษาขนพนฐานสทธในการไดรบบรการสาธารณสขเปนตน

3) สทธในการมสวนรวม(Statusactives)หมายถงสภาพการณทปจเจกบคคลใชสทธของ

ตนในการเขาไปมสวนรวมในการสรางเขตอำานาจทางการเมองหรอเขาไปมสวนรวมสรางเขตอำานาจกบองคกร

ของรฐเชนสทธของรฐเลอกตงสทธในการลงสมครรบเลอกตงสทธในการสมครเขารบราชการสทธในการ

จดตงพรรคการเมองเปนตน

5. การแบงสทธ เสรภาพโดยพจารณาจากเงอนไขในการจำากดสทธ เสรภาพ ซงอาจแยกได 3

ประเภทคอ

1) สทธ เสรภาพภายใตเงอนไขกฎหมายทวไป สทธ เสรภาพประเภทนอาจถกจำากดสทธ

เสรภาพไดโดยกฎหมาย โดยรฐธรรมนญไมไดกำาหนดเงอนไขของกฎหมายไวเปนพเศษวาการจำากดสทธ

เสรภาพจะตองอยภายใตเงอนไขใดบาง

2) สทธเสรภาพภายใตเงอนไขของกฎหมายพเศษรฐธรรมนญไดกำาหนดใหการจำากดสทธ

เสรภาพประเภทนจะกระทำาไดเฉพาะตามเงอนไขทรฐธรรมนญไดกำาหนดไวเทานน

3) สทธ เสรภาพทไมอยภายใตเงอนไขกฎหมาย หมายความวา รฐธรรมนญไดใหความ

คมครองยงสทธ เสรภาพประเภทนอยางสมบรณ โดยฝายนตบญญตไมอาจออกกฎหมายมาจำากดสทธ

เสรภาพนไดตวอยางเชนเสรภาพในการนบถอศาสนา

6.สทธเสรภาพทรฐธรรมนญรบรองไวมขนาดแตกตางกนซงแบงไดเปน3ระบบคอ

1) รบรองสทธเสรภาพไวเดดขาดคอไมยอมใหออกกฎหมายจำากดสทธเสรภาพเลยเชน

เสรภาพในการนบถอศาสนา

2) รบรองสทธ เสรภาพไวอยางกลาง คอยอมใหตดสทธ เสรภาพโดยการออกกฎหมาย

เฉพาะบางประเภทหรอเฉพาะกรณเชนกฎหมายทออกใชในกรณทมฉกเฉน

3) รบรองสทธเสรภาพไวภายใตบงคบแหงกฎหมาย

5-12

7.สทธเสรภาพซงแบงตามหมวดหมของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยซงแบงไดดงน

1) สทธเสรภาพสวนบคคล

2) สทธในกระบวนการยตธรรม

3) สทธในทรพยสน

4) สทธเสรภาพในการประกอบวชาชพ

5) เสรภาพในการแสดงความคดเหนของบคคลและสอมวลชน

6) สทธเสรภาพในการศกษา

7) สทธในการไดรบบรการสาธารณสขและสวสดการจากรฐ

8) สทธในขอมลขาวสารและการรองเรยน

9) เสรภาพในการชมนมและการสมาคม

10)สทธชมชน

11)สทธพทกษรฐธรรมนญ

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอ สทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญ โดย วรพจน

วศรตพชญ หนงสอหลกพนฐานของสทธ เสรภาพ และศกดศรความเปนมนษยตามรฐธรรมนญ พ.ศ.

2540 โดย บรรเจด สงคะเนต หนงสอการอางศกดศรความเปนมนษยหรอใชสทธและเสรภาพของบคคล

ตามมาตรา 38 โดยบรรเจด สงคะเนต หนงสอ หลกรฐธรรมนญทวไป โดย หยด แสงอทย)

กจกรรม 5.1.2

จงอธบายความหมายของคำาวาสทธมนษยชนและสทธพลเมอง

บนทกคำาตอบกจกรรม 5.1.2

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 5 ตอนท 5.1 กจกรรม 5.1.2)

5-13

ตอนท 5.2

พฒนาการแนวคดเกยวกบสทธ เสรภาพ

โปรดอานแผนการสอนประจำาตอนท5.2แลวจงศกษาสาระสงเขปพรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรอง เรองท5.2.1 พฒนาการทวไปของแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพ

เรองท5.2.2 พฒนาการของแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพตามรฐธรรมนญไทย

แนวคด1. พฒนาการของแนวคดเกยวกบสทธ เสรภาพ เรมจากสทธจำากดอำานาจรฐ เปลยนไปส

แนวคดทวาประชาชนมสทธเรยกรองตอรฐเพอใหรฐดำาเนนการอยางใดอยางหนงในอน

ทจะทำาใหประชาชนมชวตทผาสขมโอกาสใชสทธอยางเทาเทยมกน

2. รฐธรรมนญไทยมพฒนาการเกยวกบสทธเสรภาพเปลยนแปลงมาเปนลำาดบนบตงแตม

การเปลยนแปลงการปกครองพ.ศ.2475

วตถประสงคเมอศกษาตอนท5.2จบแลวนกศกษาสามารถ

1. วเคราะหพฒนาการของแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพได

2. วเคราะหพฒนาการแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพในประเทศไทยได

5-14

เรองท 5.2.1 พฒนาการทวไปของแนวความคดเกยวกบสทธ เสรภาพ

สาระสงเขปพฒนาการของแนวคดเกยวกบสทธ เสรภาพนมาจากพฒนาการแนวคดเกยวกบสทธ เสรภาพใน

ยคกลางของยโรปซงในชวงนนมการตอสเรยกรองระหวางชนชนกลางกบพวกขนนางและกษตรยโดยมการ

บงคบใหพวกขนนางและกษตรยยอมใหหลกประกนสทธ เสรภาพบางประการแกตน ซงขอตกลงดงกลาว

มกจะกระทำาในรปของเอกสารตางๆขอเรยกรองทไดรบการกลาวถงกนมากในการตอสของชนชนกลางคอ

MagnaCartaซงเปนขอตกลงทเกดจากการทพวกขนนางไมพอใจพระเจาจอหนทมกเกบภาษตามอำาเภอ

ใจ จงเกดการตอสกนขน พระเจาจอหนเปนฝายแพจงไดยอมลงนามในMagnaCarta โดยมเนอหาวา

พระมหากษตรยจะเกบภาษบางอยางโดยไมไดรบความเหนชอบจากพวกขนนางไมไดหลงจากนนกมเอกสาร

หลายฉบบซงเกดจากการทพระมหากษตรยตองยอมจำากดพระราชอำานาจเชนPetitionofRight,Billof

Rightซงทำาใหประชาชนสามารถอางสทธตางๆได

ตอมาในศตวรรษท16แนวความคดของทฤษฎกฎหมายธรรมชาต(NaturalLaw)ไดรบการยอมรบ

อยางมาก โดยแนวคดนไดแสดงออกถงการตอตานกษตรยทไมใหใชพระราชอำานาจผดทำานองคลองธรรม

โดยอางกบหลกกฎหมายทวา “บคคลทกคนเกดมายอมเสมอภาคกนและมสทธบางประการ เชน สทธใน

ชวต รางกายทรพยสนตดตวมา สทธนไมอาจจำาหนายจายโอนได” และหลกกฎหมายธรรมชาตนยงเปน

แนวคดทสอดคลองกบสทธปจเจกชนนยม (Individualism) แนวคดดงกลาวนำาไปสเอกสารทสำาคญคอ

คำาประกาศสทธมนษยชนและพลเมองของฝรงเศสลงวนท26สงหาคม1789(LaDèclarationdesdroits

del’hommeetcitoyenค.ศ.1789)

ความมงหมายทแทจรงของนกคดทไดเสนอความคดเรองสทธตามธรรมชาตกเพอจำากดอำานาจของ

“รฐ”หรอ“ผมอำานาจทางปกครอง”โดยไดอธบายวาเราเกดมาตางกมสทธตดตวบางประการทรฐหรอผม

อำานาจปกครองไมอาจลวงละเมดไดจงเทากบประชาชนมสทธในการจำากดอำานาจรฐนนเอง

นอกจากนนคำาสอนของศาสนาโดยเฉพาะศาสนาครสตศาสนาพทธและศาสนาอสลามไดมสวน

สงเสรมและสนบสนนแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพของมนษยดวย

ตอมาแนวคดแบบปจเจกนยมไดรบการวพากษวจารณจากแนวคดทางการเมองของลทธสงคมนยม

แบบมารกซสตทำาใหความหมายดงเดมของสทธ เสรภาพมการขยายเพมเตมรวมทงแนวคดทางเศรษฐกจ

แบบใหมกทำาใหความหมายดงเดมของสทธเสรภาพแปรเปลยนไปโดยมการยอมรบโดยทวไปวานอกจาก

ประชาชนจะมสทธจำากดอำานาจรฐแลวประชาชนยงม“สทธเรยกรองตอรฐ”เพอใหรฐดำาเนนการอยางหนง

อยางใดอนจะทำาใหประชาชนมหลกประกนขนตำาสดทจะดำารงชวตอยในสงคมไดอยางผาสกรวมทงมโอกาส

ใชสทธ เสรภาพอยางทดเทยมกน สทธเรยกรองตางๆ อาจเรยกอกอยางหนงวา “สทธทางเศรษฐกจและ

ทางสงคม”เชนสทธทจะมงานทำาสทธทจะมการพกผอนหยอนใจสทธทจะมทพกอาศยอนถกสขลกษณะ

เปนตน

5-15

นอกจากนนผทรงสทธเสรภาพเดมจำากดอยเฉพาะบคคลในความหมายทเปน“บคคลแตละบคคล”

แตหลงสงครามโลกครงท 1 เปนตนมา ไดเกดแนวความคดทวากลมบคคล เชน “ครอบครว” “ชมชน”

ยอมมสทธบางประการอนทควรจะไดรบการปกปองดวยนอกจากนนรฐธรรมนญของประเทศสวนใหญกม

บทบญญตรบรองเสรภาพในการจดตงสมาคมเสรภาพในการจดตงพรรคการเมองเปนตนซงถอวาเปนการ

รบรองสทธของกลมบคคล

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอหลกพนฐานของสทธ เสรภาพ และศกดศรความเปน

มนษยตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2540 โดย บรรเจด สงคะเนต)

กจกรรม 5.2.1

จงอธบายพฒนาการแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพ

บนทกคำาตอบกจกรรม 5.2.1

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 5 ตอนท 5.2 กจกรรม 5.2.1)

5-16

เรองท 5.2.2 พฒนาการของแนวคดเกยวกบสทธ เสรภาพตาม

รฐธรรมนญไทย

สาระสงเขปในการพฒนาแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพของประเทศในสงคมแบบตะวนตกเปนการตอสเรยกรอง

เนองจากความขดแยงระหวางบคคล2ระดบคอกลมผปกครองกบกลมผใตปกครองแตแนวคดเกยวกบ

สทธ เสรภาพของประเทศไทยนนมาพรอมกบแนวคดและอดมการณทางการเมองการปกครองแบบ

ประชาธปไตยทเปนของตะวนตกทแผขยายเขามานบแตมการคาขายกบตางประเทศการพฒนาประเทศให

มความทนสมยในทกดานตามอยางตะวนตกทำาใหแนวคดดงกลาวแทรกซมเขาสแนวคดและวฒนธรรมไทย

รปแบบของแนวคดเรองสทธเสรภาพไดปรากฏขนในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเปนครงแรก

ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 และมการบญญตรบรองสทธ เสรภาพของ

ประชาชนเอาไวในรฐธรรมนญทกฉบบ แตอยางไรกตาม รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พ.ศ. 2540)

เปนรฐธรรมนญทมการขยายสทธเสรภาพของประชาชนออกไปอยางมากแตอยางไรกตามแมรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย(พ.ศ.2540)จะบญญตรบรองสทธเสรภาพไวมากแตมกจะบญญตวารายละเอยด

ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญตแตในทางปฏบตไมไดมการตรากฎหมายขนตามรฐธรรมนญซงนกกฎหมาย

สวนใหญเหนวาเมอยงไมมการบญญตกฎหมายบทบญญตของรฐธรรมนญทรบรองสทธเสรภาพไวกยงไม

สามารถใชบงคบไดดงนน ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พ.ศ. 2550) ไดบญญตใหสทธ เสรภาพ

ทบญญตไวในรฐธรรมนญผกพนโดยตรงตอองคกรผใชอำานาจรฐ ดงนน แมจะไมมการออกกฎหมายลก

เพอรองรบการใชสทธดงกลาว แตกถอวาสทธตางๆ เหลานนมผลบงคบใชแลว ซงไดบญญตรบรองสทธ

เสรภาพไดบญญตไวในมาตรา27บคคลสามารถใชสทธทางศาลเพอบงคบใหรฐตองปฏบตตามบทบญญต

ในหมวด3ไดโดยตรง

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายรฐธรรมนญ โดย บญศร มวงศอโฆษ)

กจกรรม 5.2.2

รฐธรรมนญของประเทศไทยฉบบใดทมการบญญตรบรองสทธ เสรภาพของประชาชนไว

อยางกวางขวาง

5-17

บนทกคำาตอบกจกรรม 5.2.2

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 5 ตอนท 5.2 กจกรรม 5.2.2)

5-18

ตอนท 5.3

ขอบเขตการใช และการคมครองสทธ เสรภาพ

โปรดอานแผนการสอนประจำาตอนท5.3แลวจงศกษาสาระสงเขปพรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรอง5.3.1ขอบเขตการใชและขอจำากดของสทธเสรภาพ

5.3.2การคมครองสทธเสรภาพ

แนวคด 1. การใชสทธเสรภาพนนใชไดเทาทไมละเมดสทธของผอนไมเปนปฏปกษตอรฐธรรมนญ

รวมทงไมขดตอศลธรรมอนดของประชาชน

2. การคมครองสทธเสรภาพอาจกระทำาโดยผานองคกรศาลและองคกรทไมใชศาล

วตถประสงคเมอศกษาตอนท5.3จบแลวนกศกษาสามารถ

1. อธบายขอบเขตของการใชสทธเสรภาพได

2. อธบายการคมครองสทธเสรภาพได

5-19

เรองท 5.3.1 ขอบเขตการใชและขอจำากดของสทธ เสรภาพ

สาระสงเขปสทธเสรภาพตามรฐธรรมนญมผลผกพนโดยตรงตออำานาจนตบญญตอำานาจบรหารและตลาการ

ของรฐนนๆ นนคอ สทธ เสรภาพตามรฐธรรมนญยอมคมครองเฉพาะการกระทำาของปจเจกบคคลทอย

ภายในรฐนน หรออาจกลาวไดอกนยหนงคอ ใชบงคบกบองคกรของรฐอนเปนองคกรทมความผกพนตอ

รฐธรรมนญของรฐเทานน

อยางไรกตามรฐธรรมนญของประเทศเสรประชาธปไตยมกมการบญญตรบรองสทธ เสรภาพไว 2

ลกษณะคอรบรองไวอยางสมบรณ(Absolute)คอเปนการรบรองไวโดยไมมเงอนไขอกลกษณะคอรบรอง

ไวอยางสมพทธ(Relative)คอรฐสงวนไวซงอำานาจในอนทจะจำากดการใชสทธหรอเสรภาพนนในภายหลงได

โดยหลกแลวเฉพาะสทธเสรภาพในมโนธรรมหรอในทางความคดเทานนทรฐธรรมนญบญญตรบรองไวอยาง

สมบรณสวนสทธเสรภาพในการกระทำารฐธรรมนญจะไมรบรองอยางสมบรณอยางไรกตามการจำากดสทธ

เสรภาพของบคคลทรฐธรรมนญรบรองนนรบรองไวจะกระทำามได เวนแตโดยอาศยอำานาจตามบทบญญต

แหงกฎหมายเฉพาะเพอการทรฐธรรมนญนกำาหนดไวและเทาทจำาเปน และจะกระทบกระเทอนสาระสำาคญ

แหงสทธ เสรภาพมได กฎหมายดงกลาวตองมผลใชบงคบเปนการทวไป และไมมงหมายใหใชบงคบแก

กรณใดกรณหนงหรอแกบคคลใดบคคลหนงเปนการเฉพาะเจาะจงทงตองระบบทบญญตแหงรฐธรรมนญ

ทใหอำานาจในการตรากฎหมายนนดวย

ดงนนบทบญญตเกยวกบสทธ เสรภาพของประชาชนตามรฐธรรมนญยอมกอใหเกดความผกพน

ตอองคกรทงหลายของรฐทจะใชอำานาจโดยไมละเมดบทบญญตดงกลาว

1. ความผกพนตอองคกรนตบญญตตอบทบญญตเกยวกบสทธ เสรภาพ

โดยทวไปองคกรนตบญญตมความผกพนในการตรากฎหมายมใหกระทบตอสทธ เสรภาพทงยง

กอใหเกดความผกพนในอนทจะตองตรากฎหมายกำาหนดรายละเอยดในเรองทรฐธรรมนญกำาหนดใหสทธ

เสรภาพแกประชาชนเพอใหสทธ เสรภาพดงกลาวมผลเปนจรงไดในทางปฏบต นอกจากนนสทธ เสรภาพ

ยงกอใหเกดขอจำากดในการออกกฎหมายนนคอหากมการออกกฎหมายทจำากดสทธ เสรภาพจะตองระบ

บทบญญตแหงรฐธรรมนญทใหอำานาจในการตรากฎหมายนอกจากนนกฎหมายทจำากดสทธเสรภาพตองม

ผลเปนการทวไปและไมมงหมายใหใชบงคบแกกรณใดกรณหนงหรอแกบคคลใดบคคลหนงเปนการเฉพาะ

เจาะจง การจำากดสทธ เสรภาพตามรฐธรรมนญจะกระทบกระเทอนถงสาระสำาคญแหงสทธมได มฉะนน

กฎหมายดงกลาวอาจขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

2. ความผกพนตอองคกรบรหารตอบทบญญตเกยวกบสทธ เสรภาพ

องคกรบรหารซงในทหมายถงรฐบาลและฝายปกครองในสวนของรฐบาลนนไมวาจะเปนการกระทำา

ในลกษณะทวไปของฝายบรหารเชนการกำาหนดนโยบายหรอแผนงานใดๆกตองไมไปละเมดสทธ เสรภาพ

5-20

ของประชาชนทงตองไมขดกบหลกความเสมอภาคดวยหากการกระทำาใดของรฐบาลขดตอกฎหมายรฐบาล

ยอมตองถกตรวจสอบโดยศาล แตหากการกระทำานนเปนการกระทำาทางการเมองกอาจตองรบผดทางการ

เมองสวนการกระทำาในลกษณะของการออกกฎหมายของฝายบรหารเชนพระราชกำาหนดพระราชกฤษฎกา

กฎกระทรวง เปนตนโดยหลกฝายบรหารจะออกกฎหมายเหลานมาจำากดสทธ เสรภาพของประชาชนไมได

เพราะการจำากดสทธเสรภาพดงกลาวถอเปนเรองทอยในอำานาจหนาทของฝายนตบญญตโดยตรงนอกจาก

นนฝายปกครองตองผกพนตอบทบญญตเกยวกบสทธ เสรภาพตามหลกความชอบดวยกฎหมายของการ

กระทำาของฝายปกครอง(PrincipleofthelegalityofAdministrationAction)นนคอรฐบาลหนวยงาน

และเจาหนาทของรฐจะกระทำาการใดๆทอาจมผลกระทบตอสทธเสรภาพของเอกชนคนใดคนหนงไดตอเมอ

มกฎหมายใหอำานาจและเฉพาะในขอบเขตทกฎหมายกำาหนดเทานนโดยเฉพาะอยางยงในกรณทมกฎหมาย

ใหอำานาจดลพนจแกฝายปกครองดงนนกฎหมายจงเปนทงแหลงทมา(Source)และขอจำากด(Limitation)

ของอำานาจกระทำาการตางๆขององคกรฝายบรหารการกระทำาใดทองคกรฝายบรหารดำาเนนการไมชอบดวย

หลกขางตนยอมอาจถกเพกถอนได

3. ความผกพนตอองคกรตลาการตอบทบญญตเกยวกบสทธ เสรภาพ

องคกรตลาการตองผกพนตอบทบญญตเกยวกบสทธ เสรภาพในอนทจะตองตรวจสอบวาองคกร

นตบญญตองคกรบรหารไดดำาเนนการอนเปนการละเมดสทธเสรภาพหรอไมและในการวนจฉยขอพพาท

ตางๆ องคกรตลาการเองกตองวนจฉยใหสอดคลองกบสทธ เสรภาพตามทบญญตในรฐธรรมนญเชนกน

ศาลจะตองไมใชหรอตความกฎหมายไปในทางทเปนการละเมดสทธเสรภาพเสยเอง

นอกจากนนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยยงบญญตถงความผกพนของสทธเสรภาพตอองคกร

ตามรฐธรรมนญและหนวยงานของรฐดวย ซงตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยหมวด 11 องคกร

ตามรฐธรรมนญไดแบงองคกรตามรฐธรรมนญเปน2ประเภทคอองคกรอสระตามรฐธรรมนญซงไดแก

คณะกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนและองคกรอนตามรฐธรรมนญซงไดแกองคกรอยการคณะกรรมการสทธ

มนษยชนแหงชาต สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงองคกรเหลานนกถกผกพนในบทบญญต

เกยวกบสทธเสรภาพตามรฐธรรมนญดวยเชนกน

ในดานของปจเจกบคคลการใชสทธ เสรภาพมขอบเขตตามมาตรา28แหงรฐธรรมนญคอบคคล

ใชสทธ เสรภาพไดเทาทไมละเมดสทธ เสรภาพของบคคลอนไมเปนปฏปกษตอรฐธรรมนญหรอไมขดตอ

ศลธรรมอนดของประชาชน

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอหลกกฎหมายรฐธรรมนญ โดย หยด แสงอทย บทความ

เรอง เงอนไขการตรากฎหมายจำากดสทธและเสรภาพของประชาชน: “มาตร” ในการควบคมตรวจสอบความ

ชอบดวยรฐธรรมนญของกฎหมาย ในวารสารนตศาสตร ฉบบท 2 ปท 30 (2543) หนา 184 - 193 โดย วรเจตน

ภาครตน บทความเรอง หลกความเสมอภาค ในวารสารนตศาสตร ฉบบท 2 ปท 30 (2543) หนา 160 - 183

โดย สมคด เลศไพฑรย)

5-21

กจกรรม 5.3.1

การใชสทธมขอบเขตอยางไรจงอธบาย

บนทกคำาตอบกจกรรม 5.3.1

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 5 ตอนท 5.3 กจกรรม 5.3.1)

5-22

เรองท 5.3.2 การคมครองสทธ เสรภาพ

สาระสงเขปเมอรฐไดรบรองสทธเสรภาพดวยการบญญตไวในรฐธรรมนญยอมทำาใหกฎหมายหรอองคกรทงท

เกดขนจากรฐธรรมนญจะลวงละเมดบทบญญตทรบรองสทธเสรภาพนนไมไดเพราะสทธเสรภาพตามทได

รบรองในรฐธรรมนญมสถานะเปนสวนหนงของรฐธรรมนญซงเปนกฎหมายสงสดซงองคกรใดๆของรฐไม

วาจะเปนองคกรนตบญญตองคกรบรหารรวมทงองคกรตลาการจะตองใหความเคารพและใหความคมครอง

โดยการใชอำานาจขององคกรเหลานนจะตองผกพนอยภายใตหลกความชอบดวยรฐธรรมนญและในกรณ

ทองคกรเหลานนใชอำานาจหนาทของตนละเมดสทธ เสรภาพของบคคลตามทรฐธรรมนญไดบญญตรบรอง

ไวการกระทำาดงกลาวยอมถกตรวจสอบไดโดยองคกรตลากรดงนนจงเหนไดวาการคมครองสทธเสรภาพ

ของประชาชนเปนเรองทสำาคญเพราะหากไมมระบบคมครองสทธ เสรภาพของประชาชนสทธ เสรภาพของ

ประชาชนทรบรองไวในรฐธรรมนญยอมถกละเมดโดยงายซงยอมเทากบประชาชนไมมสทธเสรภาพทแทจรง

1. การคมครองสทธ เสรภาพโดยผานกระบวนการศาล

รฐธรรมนญไดบญญตหลกการคมครองสทธเสรภาพโดยศาลไวในมาตรา28โดยใหบคคลซงถก

ละเมดสทธเสรภาพทรฐธรรมนญรบรองไวสามารถยกบทบญญตแหงรฐธรรมนญนเพอใชสทธทางศาลหรอ

ยกขนเปนขอตอสในศาลได

1.1 ศาลรฐธรรมนญการคมครองสทธ เสรภาพของประชาชนโดยศาลรฐธรรมนญสามารถ

ดำาเนนการโดยผานการตรวจสอบรางกฎหมายกอนการประกาศใชบงคบ ซงสามารถควบคมไดทงใน

แง “เนอหา”และ”วธการ”ในการตรากฎหมายนนวามกรณใดทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม คำาวา

“กฎหมาย” นนหมายถงทง พระราชบญญต พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญพระราชกำาหนด และ

นอกจากนนในกรณทศาลยตธรรม ศาลปกครองในการใชบทบญญตแหงกฎหมายนน และศาลเหนเอง

หรอคกรณโตแยงวาบทบญญตของกฎหมายนนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญและยงไมมคำาวนจฉยของศาล

รฐธรรมนญเกยวกบบทบญญตนนและยงไมมคำาวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญต

ดงกลาวใหศาลรอการพจารณาและสงความเหนนนตามทางการเพอศาลรฐธรรมนญจะไดพจารณาวนจฉย

1.2ศาลยตธรรมมบทบาทอยางมากในการคมครองสทธเสรภาพของประชาชนโดยเฉพาะ

อยางยงสทธ เสรภาพทเกยวกบกระบวนการยตธรรมทางอาญาทมกฎหมายบญญตใหศาลทมเขตอำานาจ

พจารณาคดอาญา(ศาลอาญา)เขามบทบาทในการคมครองสทธเสรภาพของประชาชนอยางมาก

1.3ศาลปกครองมอำานาจหนาทในการพจารณาการกระทำาตางๆ ของฝายปกครองทมผล

กระทบตอสทธเสรภาพของประชาชน

อยางไรกตามมขอสงเกตคอการคมครองสทธเสรภาพของประชาชนโดยศาลนนจะทำาไดเฉพาะเมอ

เกดขอพพาทเทานน และตองเปนคดทอยในเขตอำานาจของศาลเทานน นอกจากนนผมอำานาจในการฟอง

5-23

คดกยงถกจำากดเชนศาลรฐธรรมนญนนประชาชนไมสามารถนำาคดขนสศาลไดโดยตรงสวนศาลยตธรรม

เฉพาะผเสยหายเทานนจงจะฟองคดได แมผมสทธฟองคดตอศาลปกครองจะกวางกวาศาลยตธรรมแตก

มไดหมายความวาประชาชนทวไปจะสามารถฟองคดปกครองได นอกจากนนยงมปญหากรณทไมมองคกร

ใดทมอำานาจตรวจสอบความถกตองของคำาพพากษาของศาลสงสด หากศาลสงสดใชหรอตความเกยวกบ

สทธเสรภาพไมเปนในทศทางทเปนไปตามรฐธรรมนญศาลสงสดแตละศาลอาจใชหรอตความสทธเสรภาพ

แตกตางกนกไดซงอาจเกดปญหาในเรองความเปนเอกภาพในเรองการตความเกยวกบสทธ เสรภาพตาม

รฐธรรมนญ

2. การคมครองสทธ เสรภาพโดยองคกรอนทไมใชศาล

2.1ผตรวจการแผนดนเปนองคกรอสระตามรฐธรรมนญผตรวจการแผนดนมอำานาจพจารณา

เรองทประชาชนรองเรยนวาไดรบความเดอดรอนจากการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐซงกอใหเกดความ

เสยหายตอประชาชนโดยไมเปนธรรมไมวาการนนจะชอบหรอไมชอบดวยอำานาจหนาท ซงผตรวจการ

แผนดนมอำานาจเสนอเรองพรอมความเหนตอศาลรฐธรรมนญหรอศาลปกครองเพอวนจฉยในกรณเหนวา

บทบญญตแหงกฎหมายกฎ ขอบงคบหรอการกระทำาใดของบคคลผเปนเจาหนาทของรฐมปญหาเกยวกบ

ความชอบดวยรฐธรรมนญ แตอยางไรกตามผตรวจการแผนดนไมมอำานาจในการชขาดขอรองเรยนและ

บงคบกบองคกรของรฐหรอหนวยงานของรฐโดยตรงผตรวจการแผนดนสามารถทำาไดเพยงเสนอความคดเหน

และขอเสนอแนะในการปรบปรงแกไขปญหาทตรวจสอบโดยสงใหหนวยงานของรฐนนดำาเนนการหรอ

เสนอแนะใหปรบปรงหรอแกไขกฎหมายผตรวจการแผนดนไมมอำานาจบงคบโดยตรงตอหนวยงานของรฐ

หรอเจาหนาทของรฐแตตองสงเรองใหผบงคบบญชาพจารณาสงการ

2.2คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตเปนองคกรอนตามรฐธรรมนญมอำานาจหนาทใน

การตรวจสอบและรายงานการกระทำาหรอการละเลยการกระทำาอนเปนการละเมดสทธมนษยชนหรอไมเปนไป

ตามพนธกรณระหวางประเทศเกยวกบสทธมนษยชนทประเทศไทยเปนภาคแตอยางไรกตามการดำาเนนการ

ของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไมมสภาพบงคบ เพราะสามารถทำาไดเพยงใหขอเสนอแนะตอ

องคกรตางๆเทานน

นอกจากนนคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมสทธเสนอเรองพรอมความเหนตอศาล

รฐธรรมนญ ในกรณทเหนชอบตามทมผรองเรยนวาบทบญญตแหงกฎหมายใดกระทบสทธมนษยชนและ

มปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ (พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของ

ศาลรฐธรรมนญมาตรา257(2))

และคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตสามารถเสนอเรองพรอมความเหนตอศาลปกครองใน

กรณทเหนชอบตามทมผรองเรยนวากฎคำาสง หรอการกระทำาใดในทางปกครองกระทบสทธมนษยชนและ

มปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญหรอกฎหมาย (พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธ

พจารณาของศาลรฐธรรมนญมาตรา257(3))

5-24

คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมสทธฟองคดแทนผเสยหายได เมอไดรบการรองขอจาก

ผเสยหายและเปนกรณทเหนสมควรเพอแกไขปญหาการละเมดสทธมนษยชนเปนสวนรวม(พระราชบญญต

ประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญมาตรา257(4))

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอหลกพนฐานของสทธ เสรภาพ และศกดศร

ความเปนมนษยตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2540 โดย บรรเจด สงคะเนต)

กจกรรม 5.3.2

การคมครองสทธเสรภาพกระทำาไดทางใดบางจงอธบาย

บนทกคำาตอบกจกรรม 5.3.2

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 5 ตอนท 5.3 กจกรรม 5.3.2)

5-25

แนวตอบกจกรรมหนวยท 5

สทธ เสรภาพ: หลกทวไป

ตอนท 5.1 ความหมายและประเภทของสทธ เสรภาพ

แนวตอบกจกรรม 5.1.1

นกศกษาสามารถตอบไดตามความเขาใจ

แนวตอบกจกรรม 5.1.2

สทธมนษยชนหมายถงสทธเสรภาพทถอวาตดตวมนษยทกคนมาแตกำาเนดและไมอาจถกพราก

ไปจากราษฎรไดเชนสทธในชวตรางกายเสรภาพในเคหะสถานเปนตน

สวนสทธพลเมองหมายถงสทธในการมสวนรวมในกระบวนการสรางเจตนารมยของรฐหรออกนยหนง

คอสทธเสรภาพทางการเมองนนเอง

ตอนท 5.2 พฒนาการแนวคดเกยวกบสทธ เสรภาพ

แนวตอบกจกรรม 5.2.1

พฒนาการแนวคดเกยวกบสทธ เสรภาพ เรมจากการจำากดอำานาจรฐ เปลยนไปสแนวคดทวา

ประชาชนมสทธเรยกรองตอรฐ

แนวตอบกจกรรม 5.2.2

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย(พ.ศ.2540)เปนรฐธรรมนญทมการรบรองสทธเสรภาพของ

ประชาชนอยางกวางขวาง

ตอนท 5.3 ขอบเขตการใช และการคมครองสทธ เสรภาพ

แนวตอบกจกรรม 5.3.1

การใชสทธนนใชไดเทาทไมละเมดสทธของบคคลอน ไมเปนปฏปกษตอรฐธรรมนญรวมทงไมขด

ตอศลธรรมอนดของประชาชน

5-26

แนวตอบกจกรรม 5.3.2

การคมครองสทธเสรภาพนนอาจกระทำาไดโดยผานองคกรศาลและองคกรทไมใชศาลเชนคณะกรรมการ

สทธมนษยชนเปนตน

5-27

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน

วตถประสงค เพอประเมนความกาวหนาในการเรยนรของนกศกษาเกยวกบเรอง“สทธเสรภาพ:หลกทวไป”

คำาแนะนำา อานคำาถามตอไปนแลวเขยนคำาตอบลงในชองวางทกำาหนดใหนกศกษามเวลาทำาแบบประเมนผล

ตนเองชดน30นาท

1. จงอธบายความหมายของสทธเสรภาพ

2. จงอธบายพฒนาการแนวคดเกยวกบสทธเสรภาพ

3. จงอธบายขอบเขตการใชสทธเสรภาพ

5-28

เฉลยแบบประเมนผลตนเองหนวยท 5

กอนเรยนและหลงเรยน1. นกศกษาสามารถตอบตามความเขาใจ

2. พฒนาการของแนวคดเกยวกบสทธ เสรภาพเรมจากการจำากดอำานาจของรฐเปลยนไปสสทธเรยกรอง

ตอรฐ

3. ขอบเขตในการใชสทธเสรภาพนนใชไดเทาทไมละเมดสทธของผอนไมเปนปฏปกษตอรฐธรรมนญรวมทง

ไมขดตอศลธรรมอนดของประชาชน