97
ประจําปี 2560 คู ่มือ การควบคุมภายใน ( Internal Control ) องค์การอุตสาหกรรมป่ าไม้ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ประจาป 2560

คมอ การควบคมภายใน

( Internal Control )

องคการอตสาหกรรมปาไม

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

Page 2: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คานา

ควบคมทาไม ทาไมตองควบคม อธบายงายๆ คอดแลใหอะไรตามททาอยนนใหเปนไปตามระบบ ระเบยบ แบบแผน จารตประเพณ กฎเกณฑ กฎหมาย ขอบงคบ คาสง สงการ อนๆ อกมากมาย และทตองควบคมเพอไปใหถงเปาหมายทตงใจหรอวางไวนนเอง

การควบคมเปนการบรหารจดการใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทองคกรกาหนด ทงนตองทาการควบคมอยางมประสทธภาพและเพยงพอ และตองกระทาทกวนในทกภาระหนาท

การควบคมภายในเปนกระบวนการภายในองคกรทจดทาขนเพอใหมนใจวา มขอมลขาวสารทชดเจน เชอถอได มการดาเนนงานบรรลตามนโยบาย แผนงาน กระบวนการ กฎหมาย กฎเกณฑ ขอสญญา เพอการปกปองทรพยสน/ผลประโยชน มการใชทรพยากรอยางรคณคา ประหยด สาเรจตามวตถประสงค เปาหมายทกาหนดไวในการดาเนนงานหรอโครงการ

การควบคมภายในเปนหนาทของทกคน ฝายบรหาร ตองมนใจวามการใชมาตรการควบคมทเหมาะสมในทกขนตอนการดาเนนงาน และเปนผรบผดชอบในการจดทามาตรการควบคมภายในเพอใหบรรลภารกจและวตถประสงคขององคกร ฝายพนกงาน มหนาทตองปฏบตตามมาตรการควบคมทกาหนด รายงานปญหาขอขดของตางๆ ทพบเจอ มการเขารบการฝกอบรมเพอเพมความตระหนกรและความเขาใจ รวมถงปฏบตตามขนตอนทเหมาะสมในการปกปองทรพยสน/ผลประโยชนมใหสญหายเสยหาย

ระบบการทางานของการควบคมภายในจะดาเนนการไดอยางตอเนองตองมการตดตามการควบคมตลอดเวลา และใชการประเมนผลดวยวธการประเมนตนเอง ( Self-Assessment) หรอบคคลภายนอกเปนผประเมน (Peer Reviews) รวมดวย หากปรากฏวาภารกจยงไมบรรลวตถประสงค ควบคมไมไดผล ความเสยงหรอจดออนยงคงมเกดขนอย จาเปนตองปรบปรงแกไขหรอหามาตรการอนมาควบคมตอไป

สรปสนๆ เพอความเขาใจอยางงายๆ ใครเปนผรบผดชอบ/มภาระหนาทปฏบตการควบคม

- ทกคนในองคกร อะไรทตองควบคม

- การดาเนนการใดๆ กตามจดทาโดยฝายบรหารเพอใหบรรลวตถประสงคและผลสาเรจของงาน เมอไรตองทาการควบคม

- ตลอดเวลา ทใด/อะไรบางตองทาการควบคม

- แนวทาง ขนตอนการปฏบตงานตางๆ ทงหมด ทาไมตองมการควบคม

- เพอใหมนใจวาภารกจประสพผลสาเรจ แนใจไดอยางไรวามการควบคมและหนวยงานมการดาเนนการอยางตอเนอง

- มการตดตามและประเมนผล

Page 3: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

สารบญ ท

คานา สารบญ บทท 1. ความเปนมา……………………………………………………………………………………………..1 บทท 2. คาจากดความ…………………………………………………………………………………………..2 บทท 3. วตถประสงคของการควบคมภายใน…………………………………………………………….3 ขอจากดของการควบคมภายใน บทท 4. บทบาทและความรบผดชอบ………………………………………………………………………5 บทท 5. องคประกอบของการควบคมภายใน……………………………………………………………7 1. สภาพแวดลอมของการควบคม……………………………………………………………7 2. การประเมนความเสยง……………………………………………………………………….8 3. กจกรรมการควบคม…………………………………………………………………………..9 4. สารสนเทศและการสอสาร………………………………………………………………..11 5. การตดตามผลและการประเมนผล……………………………………………………..12 บทท 6. รปแบบรายงานและตวอยางรายงาน..................................................................13 รปแบบรายงานการควบคมภายในของ อ.อ.ป………………………………………….15 ตวอยางรายงานการควบคมภายในของ อ.อ.ป………………………………………….23 ภาพ การจดทารายงานการประเมนผลการควบคมภายใน ……………………………....14 ภาคผนวก

ก. โครงสรางการบรหารงานของ อ.อ.ป. ข. โครงสรางการบรหารความเสยงและประเมนผล

การควบคมภายในของ อ.อ.ป. ค. คาสงแตงตงคณะกรรมการบรหารความเสยงและประเมนผล

การควบคมภายใน อ.อ.ป. ง. ระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน

วาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ.2544 จ. มาตรฐานการควบคมภายใน

บรรณานกรม

Page 4: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 1 -

บทท 1

ความเปนมา

ในป พ.ศ. 2490 (ค.ศ. 1947) สถาบนผสอบบญชรบอนญาตแหงสหรฐอเมรกา (American Institute of Certified Public Accountants : AICPA) เปนผกาหนดเรองการควบคมภายในและการปรบปรงแกไข จนทาใหผบรหารบางทานเขาใจวาการควบคมภายในเนนเฉพาะดานการบญชและการเงนโดยมนกบญชและผสอบบญชเปนผรบผดชอบตอการควบคมภายในเทานน จนกระทงในป พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) สหรฐอเมรกาประกาศใชกฎหมาย Foreign Corrupt Practices Act : FCPA กาหนดใหผบรหารตองเปนผรบผดชอบในการควบคมภายใน

ในป พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission : COSO ซงเปนคณะกรรมการรวมของสถาบนวชาชพ 5 สถาบนในประเทศสหรฐอเมรกา ไดแก สถาบนผสอบบญชรบอนญาตแหงสหรฐอเมรกา (American Institute of Certified of Public Accountants : AICPA) สถาบนผตรวจสอบภายในสากล (Institute of Internal Auditors : IIA) สถาบนผบรหารการเงน (Financial Executives Institute : FEI) สมาคมนกบญชแหงสหรฐอเมรกา (American Accounting Association : AAA) และสถาบนนกบญชเพอการบรหาร (Institute of Management Accountants : IMA) รวมกนศกษาพฒนาความหมายและแนวคดของการควบคมภายใน ตามรายงานทเรยกวา COSO Internal Control – Integrated Framework กาหนดความหมายและกรอบโครงสรางของ การควบคมภายใน รวมทงเสนอใหผบรหารรายงานเกยวกบการควบคมภายใน (Management Reporting on Internal Control)

สาหรบประเทศไทย คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนพจารณาเหนสมควรกาหนดมาตรฐานการควบคมภายในเพอใหมแนวทางในการจดระบบการควบคมภายในใหเปนไปอยาง มประสทธภาพและประสทธผล อนจะสงผลใหเกดประโยชนสงสดในการดาเนนงานและแกการ ใชจายเงนและทรพยสนของประเทศชาตโดยรวม จงไดออกระเบยบเพอใชเปนแนวทางในการ จดวางระบบการควบคมภายใน ดงน

1) “ระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนดมาตรฐาน การควบคมภายใน พ.ศ. 2544”ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบกฤษฏกาเลม 118 ตอนท 99 ก ลงวนท 26 ตลาคม 2544

2) “มาตรฐานการควบคมภายใน ”ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบกฤษฏกา เลม 118 ตอนท 44 ก ลงวนท 26 ตลาคม 2544

Page 5: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 2 -

บทท 2

คาจากดความ

1. การควบคมภายในตามแนวคดของ COSO เปนแนวคดทไดรบการยอมรบและมการนาไปประยกตในระดบสากล และรวมถงประเทศไทยดวย COSO ไดใหความหมายไวดงน

การควบคมภายในคอกระบวนการซงรวมกนทาใหบงเกดผลโดยคณะกรรมการ ผบรหารและบคคลอน ๆ ขององคกร ถกออกแบบขนมาเพอใหความเชอมนอยางสมเหตสมผลเกยวกบการบรรลวตถประสงค

2. “มาตรฐานการควบคมภายใน ” ฉบบลงวนท 26 ตลาคม 2544 โดยสานกงานการตรวจเงนแผนดน ใหความหมายของ “การควบคมภายใน” วา

กระบวนการปฏบตงานทผกากบดแล ฝายบรหารและบคลากรจดใหมขน เพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การดาเนนงานของหนวยงาน จะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการดาเนนงาน ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรตในหนวยรบตรวจ ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบและมตคณะรฐมนตร

กลาวโดยสรป การควบคมภายในเปนกระบวนการภายในองคกรทจดทาขนเพอใหมนใจวา

- มขอมลขาวสารทชดเจน เชอถอได

- การดาเนนงานบรรลตามนโยบาย แผนงาน กระบวนการ กฎหมาย กฎเกณฑ ขอสญญา ฯลฯ

- เพอการปกปองทรพยสน/ผลประโยชน

- มการใชทรพยากรอยางรคณคา ประหยด

- สาเรจตามวตถประสงค เปาหมายทกาหนดไวในการดาเนนงานหรอโครงการ

Page 6: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 3 -

บทท 3

วตถประสงคของการควบคมภายใน

การควบคมภายในทดควรมลกษณะทสามารถจดการความเสยงขององคกรใหอยในระดบทยอมรบได (Risk appetite และ Risk tolerance) และชวยใหผบรหารมความมนใจอยางมเหตผล (Reasonable assurance) ในการดาเนนการใหบรรลวตถประสงคขององคกร

การควบคมภายในมวตถประสงค ดงน 1. การดาเนนงานอยางมประสทธภาพและประสทธผล (Effectiveness and Efficiency of

operations) หมายถง การทองคการมรายได กาไร ผลตอบแทนตามเปาหมายโดยใชเงนลงทนอยางคมคา

2. รายงานทางการเงนมความนาเชอถอ ( Reliability of financial reporting) หมายถง รายงานทแสดงฐานะการเงนและผลการดาเนนงานขององคกร รวมถงการเปดเผยขอมลทเกยวของ มความถกตอง ครบถวน ปฏบตตามมาตรฐานการบญชทรบรองโดยทวไป และไมทาใหผใชรายงานทางการเงนไดรบขอมลทผดพลาดอยางมสาระสาคญ

3. การปฏบตตามกฎหมายและกฎระเบยบทเกยวของ ( Compliance with applicable laws and regulations) หมายถง องคกรสามารถเขาใจและปฏบตตามก ฎหมายและระเบยบตางๆ ทเกยวของกบการดาเนนธรกจ

ขอจากดของการควบคมภายใน

การควบคมภายในสรางความมนใจในระดบทสมเหตสมผล จะชวยปองกนไมใหเกดการสญเสย สญเปลา หรอการดาเนนงานไมบรรลวตถประสงค แตการควบคมภายในมขอจากดหลายประการ ซงเหตททาใหการควบคมภายในลมเหลว มดงน

1. การใชวจารณญาณ หรอดลพนจในการตดสนใจทางธรกจ มกสงผลใหเกดขอจากดตอประสทธผลของระบบการควบคมภายใน

2. ผบรหารใชอานาจหรออภสทธสงการเปนอยางอนหรอใหยกเวนเกฏเกณฑในสงทตนสงการใหปฏบต

3. ผปฏบตงานแตละคนซงอยภายใตระบบการควบคมไมปฏบตตามระบบการควบคมภายในทองคกรกาหนด

4. พนกงานมากกวาหนงคนรวมมอหรอสมคบกนลบๆ และโดยทจรตกระทาการฉอโกงโดยไมปฏบตตามระบบการควบคมภายในทองคกรกาหนด แลวหาประโยชนรวมกน

5. การควบคมภายในทไดรบการออกแบบดทสด ไมสามารถชวยปองกนไมใหเกดสงทไมพงปรารถนาทางการบรหาร เนองจากผปฏบตขาดความเขาใจกลไกของการควบคมทจดขนนน ซงอาจเปนเพราะไมมคมอการปฏบต หรอมแตเขยนไวไมชดเจน หรอผปฏบตไมระมดระวงในการปฏบตงาน

6. การจดใหมระบบการควบคมภายในบางครงอาจทาใหเกดตนทนสง ไมคมกบการประโยชนทไดรบ

Page 7: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 4 -

การควบคมภายในแบงออกเปน

1. การควบคมแบบเปนทางการ (Hard Controls) เปนการควบคมทมการกาหนดไวเปนลายลกษณอกษรหรอเปนการกระทาเพอการควบคมกระบวนการปฏบตงานตางๆ ทมองเหนไดอยางชดเจน เชน การกาหนดนโยบายและคมอการปฏบตงาน การแบงแยกหนาท การอนมตรายการ และการใชรหสลบ เปนตน

2. การควบคมอยางไมเปนทางการ (Soft Controls) เปนการควบคมทชวยเสรมสรางสภาพแวดลอม การควบคมใหเกดขนดวยคานยมทด ความเปดเผย ความไววางใจ ความรวมมอกน ความซอสตย ความมจรยธรรม ความร ความสามารถ ภาวะความเปนผนา และจตสานกในการปฏบตหนาทตามความรบผดชอบอยางโปรงใสและตรวจสอบไดของบคลากรในองคกร ซงมลกษณะเปนนามธรรมและมองเหนไดไมชดเจน เชน การประชมชแจงผลการดาเนนงาน การสอสารแบบสองทางและการแสดงตวอยางทดของผนา เปนตน

Page 8: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 5 -

บทท 4

บทบาทและความรบผดชอบ

การควบคมภายในเปนสวนประกอบทแทรกอยในการปฏบตงานตามปกต การควบคมภายในเปนสงทตองกระทาอยางเปนขนตอน มใชผลสดทายของการกระทา แตเปนกระบวนการทตอเนองและแทรกอยในการปฏบตงานตามปกต จงควรนาการควบคมภายในมาใชเปนสวนหนงของการบรหารงานซงไดแก การวางแผน การดาเนนการ และการตดตามผล

การควบคมภายในเกดขนไดโดยบคลากรทกระดบของหนวยงานซงเปนผมบทบาทสาคญในการทาใหมการควบคมภายในเกดขน ฝายบรหารเปนผรบผดชอบในการจดใหมระบบการควบคมภายในทด โดยการกาหนดวตถประสงค การวางกลไกการควบคม และการกาหนดกจกรรมตางๆ รวมทงการตดตามผลการควบคมภายใน สวนบคลากรอนรบผดชอบตอการปฏบตตามระบบการควบคมภายในทเกดขน

บทบาทและความรบผดชอบของฝายบรหารของ อ.อ.ป. ตอการควบคมภายใน

1) คณะกรรมการบรหารกจการของ อ.อ.ป.

• กาหนดนโยบาย ใหคาแนะนา และใหความเหนชอบแผนการควบคมภายใน

• สงเสรม และสนบสนนใหมการดาเนนการทเหมาะสม เพอการควบคมภายใน

2) คณะกรรมการตรวจสอบ อ.อ.ป.

• กากบดแล และตดตามการควบคมภายในอยางเปนอสระ

• ตดตามประสทธภาพการทางานคณะกรรมการบรหารความเสยงและประเมนผลการควบคมภายในของ อ.อ.ป.

• สอสารกบคณะกรรมการบรหารความเสยงและประเมนผลการควบคมภายในของ อ.อ.ป. เพอความเขาใจในบรบทของความเสยงและเชอมโยงกบการควบคมภายใน เพอใหเกดความมนใจวามการควบคมภายใน และการบรหารความเสยงทเหมาะสม เพอจดการความเสยง ทวทงองคกร รวมถงมการกากบดแลกจการทด

3) ผอานวยการ และผอานวยการสานก

• สงเสรมนโยบายการบรหารความเสยงและการควบคมภายใน และกากบใหมนใจวากระบวนการบรหารความเสยงไดรบการปฏบตทวทง อ.อ.ป.

• กากบ ดแล ตดตาม ประเมนผล ใหมการจดทารายงานการควบคมภายในของ อ.อ.ป. ใหเปนไปตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน วาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ.2544”ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบกฤษฏกาเลม 118 ตอนท 99 ก ลงวนท 26 ตลาคม 2544 และ มาตรฐาน

Page 9: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 6 -

การควบคมภายใน ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบกฤษฏกา เลม 118 ตอนท 44 ก ลงวนท 26 ตลาคม 2544

• จดวางระบบการควบคมภายใน และการประเมนการควบคมดวยตนเอง (Control Self-Assessment) โดยระบและประเมนความเสยง วางแผนปองกนและควบคมในแตละกระบวนงานตามหนาทความรบผดชอบ รวมถงการบงคบบญชา ควบคม ตดตามเพอใหการดาเนนงานเปนไปตามแผนทกาหนด

• สงเสรมใหพนกงานในหนวยงานตระหนกถงความสาคญของการบรหารความเสยงและควบคมภายใน มสวนรวมในการประชมสมมนาเชงปฏบตการ เพอจดทาแผนบรหารความเสยงและควบคมภายในของสานก

• แตงตงผรบผดชอบแผนบรหารความเสยงและการควบคมภายในของสานก เพอตดตาม และรายงานการประเมนผลการควบคมภายในตามแผนการทกาหนด

ในการดาเนนการควบคมภายใน อ.อ.ป.จดตงคณะกรรมการบรหารความเสยงและประเมนผลการควบคมภายในขนมาบรหารจดการและตดตามประเมนผล แบงเปน 2 ระดบ คอ ระดบองคกร และระดบหนวยงาน

1. คณะกรรมการบรหารความเสยงและประเมนผลการควบคมภายในของ อ.อ.ป. มหนาท o กากบ ดแล และควบคมกระบวนการบรหารความเสยงและควบคมภายในของ

อ.อ.ป. โดยพจารณาวตถประสงค การระบ การประเมน การจดการและจดทาแผน การรายงานตดตามผล และการประเมนผลการบรหารความเสยง ใหอยในระดบท อ.อ.ป. ยอมรบได ตลอดจนทบทวนการบรหารความเสยงและควบคมภายใน

o จดทานโยบายและคมอการบรหารความเสยงและควบคมภายในของ อ.อ.ป.

o สรปและนาเสนอการบรหารความเสยงและควบคมภายในของ อ.อ.ป.ตอ คณะกรรมการตรวจสอบ อ.อ.ป. และคณะกรรมการบรหารกจการของ อ.อ.ป.

2. คณะกรรมการบรหารความเสยงและประเมนผลการควบคมภายในของสานก o รวมวางแผนงานและดาเนนการตามแผนงาน นโยบาย การควบคมภายใน

ตามทคณะกรรมการบรหารความเสยงฯ กาหนด o กากบ ดแล และตดตามใหสานก ปฏบตตามกระบวนการควบคมภายใน o สนบสนน และสงเสรมใหมการบรหารระบบการควบคมภายในใหม

ประสทธภาพเปนมาตรฐาน

Page 10: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 7 -

บทท 5

องคประกอบของการควบคมภายใน

การควบคมภายใน ประกอบดวย องคประกอบทสาคญ 5 ประการ ทมความเกยวเนองสมพนธกน องคประกอบเหลานไดมาจากแนวทางทผบรหารดาเนนธรกจและมการเชอมโยงเขากบกระบวนการทางการบรหาร ดงน

1. สภาพแวดลอมของการควบคม มการสรางบรรยากาศของการควบคม เพอใหเกดทศนคตทดตอการควบคมภายในโดยสงเสรมใหบคลากรทกคนภายในองคกรเกดจตสานกทดในการปฏบตงานในความรบผดชอบและตระหนกถงความจาเปนและความสาคญของการควบคมภายใน รวมทงดารงรกษาไวซงสภาพแวดลอมของการควบคมทด ประกอบดวย

1.1 ความสจรตและความมจรรยาบรรณของผบรหารและพนกงาน

• มการจดทาขอกาหนดดานจรรยาบรรณของคณะกรรมการ ผบรหารและพนกงาน และการสอสารขอกาหนดดานจรรยาบรรณผบรหารและพนกงานภายในองคกรรบทราบ รวมทง การจดกจกรรม/การประกวด/การรณรงคเรองจรรยาบรรณ

• มระบบการควบคมและ/หรอระบบการตรวจสอบเกยวกบการกระทาทไมเปนไปตามกฎระเบยบขอบงคบขององคกร ประกอบดวย การระบชองทางการรบขอรองเรยน การระบหนวยงานทรบผดชอบ การกาหนดระยะเวลาในการตอบสนองขอรองเรยน การสรปและจดทารายงานบทวเคราะห เสนอผบรหาร ตลอดจนมการจดทาแนวทางทพงปฏบตหรอมาตรฐานการปฏบตงานและการแจงใหพนกงานภายในองคกรรบทราบ และการกาหนดขอหามของฝายบรหารและพนกงานมใหปฏบตตนในลกษณะทกอใหเกดความขดแยงผลประโยชนกบองคกรอยางเปนลายลกษณอกษร เปนตน

1.2 โครงสรางการจดองคกร

• โครงสรางองคกรทชดเจน มสายบงคบบญชา และความสมพนธระหวางหนวยงานภายในองคกรทเหมาะสม ชดเจน และสอดคลองกบขนาดและการดาเนนงานขององคกร

1.3 การมอบอานาจและหนาทความรบผดชอบ

• มการจดทาคมอมอบหมายอานาจหนาทแกคณะกรรมการ การอบรม/สมมนา เพอสรางความเขาใจแกคณะกรรมการเรองบทบาทหนาทความรบผดชอบและเกยวกบองคกร

• มการทาหลกฐานเอกสารอางอง โดยระบบงานใดทมความสาคญจาเปน ควรมจดทาหลกฐานเปนเอกสาร หรอ หนงสอไว เชน การจดทาคมอ/โครงสรางการควบคมภายใน การจดทาคมอการปฏบตงานไวใหสมบรณเพยงพอของการปฏบตงานนน (คมอการอนมตรายการแนววธปฏบตงานทด) เปนตน การปฏบตตามคมอมาตรฐานการปฏบตงาน รวมทงการสอบทาน/ทบทวนเอกสารหลกฐานนนเปนปจจบนเสมอ

• มการแบงแยกหนาทงาน เพอมใหหนวยงานหรอบคคลเดยวกนปฏบตหนาททง 4 หนาท ทกขนตอนของงานทเสยงตอความเสยหาย

Page 11: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 8 -

ก) การอนมตรายการ/การใหความเหนชอบ ข) การประมวลผล/การบนทกรายการ ค) การดแลรกษาทรพยสนทเกยวของ ง) การดาเนนงาน

• มการมอบหมายอานาจหนาทและความรบผดชอบใหแกบคลากรในแตละตาแหนงอยางเหมาะสม (Check & Balance)

• มการกาหนดขอบเขตระดบของอานาจอนมตใหชดเจนเปนลายลกษณอกษรและการสอสารใหพนกงานภายในองคกรทราบ

• มระบบการตดตามงานระหวางผบรหารระดบสงและระดบปฏบตการ ครบทง 4 ขนตอน ไดแก

ก) รปแบบรายงานทเปนทางการ ข) ขนตอนวธปฏบตชดเจน ค) การดาเนนการกรณมปญหาอปสรรค ง) ความถของรายงาน

1.4 ความร ทกษะ และความสามารถของบคลากร

• มเอกสารกาหนดลกษณะงาน โดยเฉพาะงานทเกยวของกบสวนงานทสาคญ เชน งานทเกยวของกบความเสยง งานทเกยวของกบดานการเงนและบญช เปนตน

• มการฝกอบรมและการพฒนาบคลากร การประเมนการฝกอบรมบคลากรทเกยวของกบการควบคมภายใน เชน การอบรม/ศกษากฎ ระเบยบ มต ครม. ทเกยวของ หนงสอแนะนามาตรฐาน การวางระบบควบคมภายใน การประเมนระบบการควบคมภายใน การอบรม Control Self- Assessment เปนตน

1.5 นโยบายและวธบรหารดานบคลากร

• กาหนดใหมนโยบายและแนวทางการปฏบตงานเกยวกบการบรหารทรพยากรบคคล ตงแตการสรรหาบคลากร การฝกอบรมและการพฒนาบคลากร การเลอนขนเงนเดอน การเลอนตาแหนง และการประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรอยางชดเจนและเปนธรรม โดยการประเมนนโยบายและวธบรหารบคลากรมงเนนทเกยวของการควบคมภายในโดยตรง

2. การประเมนความเสยง

2.1 การกาหนดวตถประสงค 2.1.1 มการกาหนดวตถประสงคและเปาหมายการดาเนนงานขององคกรอยาง

ชดเจนและวดผลได ประกอบดวยดานตางๆ ดงน - ดานการปฏบตงาน เชน การดาเนนงานใหมประสทธภาพและ

ประสทธผล การควบคมคาใชจาย การเพมรายได การเพมกาไร - ดานรายงานการเงน เชนการจดทารายงานการเงน เชน

การจดทารายงานทางเงน ใหมความถกตองและเชอถอได

Page 12: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 9 -

- ดานการปฏบตตามกฎระเบยบ เชน ตองปฏบตตามกฎหมายและ ระเบยบตางๆ อยางเครงครด

2.1.2 มการเผยแพรและชแจงเปาหมายการดาเนนงานขององคกรให บคลากรทกระดบทราบและเขาใจตรงกน

2.1.3 มการกาหนดของการดาเนนงานในระดบกจกรรมทสอดคลองและ สนบสนนวตถประสงคระดบองคกร

2.1.4 วตถประสงคระดบกจกรรมองคกรมความชดเจนปฏบตไดและวดผลได

2.2 การประเมนความเสยง 2.2.1 มการประเมนความเสยงอยางเปนระบบ 2.2.2 มการกาหนดนโยบายการบรหารความเสยง 2.2.3 มกระบวนการบงชและประเมนความเสยงซงปฏบตแบบเดยวกนทวทง

องคกร 2.2.4 มวธการตอบสนองความเสยงทอยในแนวปฏบตแบบเดยวกนเพอทาให

ความเสยงอยในระดบทยอมรบได 2.2.5 มโครงสรางการบรหารความเสยงทมผรบผดชอบพฒนาและใหความร

เรองการบรหารความเสยงแกพนกงานทวทงองคกร 2.2.6 ทกหนวยงานนากระบวนการบรหารความเสยงไปปฏบต 2.2.7 มกระบวนการตดตามการบรหารความเสยงเพอทาใหมนใจวาการ

บรหารความเสยงมประสทธภาพและประสทธผลสงสด 2.2.8 มกระบวนการประเมนและบรหารความเสยงจากการทจรตโดยเฉพาะ

การทจรตทเกยวของกบรายงานการเงน

3. กจกรรมการควบคม (Control Activities) กจกรรมการควบคมเปนการดาเนนงานเพอสนบสนนนโยบายและขนตอนการปฏบตงานเพอสรางความมนใจวาการบรหารความเสยงดาเนนการอยางถกตอง สมบรณและเปนไปตามกาหนดเวลา แบงอยางกวางๆ ได 3 ประเภทคอ

การควบคมแบบสงการ ( Directive Control) เปนกรอบการดาเนนการ ใชไดทกสถานการณ อาทเชน โครงสรางองคกร นโยบาย ระเบยบปฏบต คาสงในการบรหารจดการ ขอเสนอแนะ/แนวทาง จดหมาย/หนงสอเวยน รายละเอยดงาน/ตาแหนง เปนตน

การควบคมแบบปองกน (Preventive Control) เปนการปองกนมใหเกดเหตการณไมพงประสงคตางๆ หรอลดความเสยงจากความผดพลาด เสยหาย เชน การแบงแยกหนาท การกระทบยอดบญชตามชวงระยะเวลาทกาหนด กาหนดเขตหวงหาม การเกบรกษาเงนสด การเกบรกษาเงนสดชวงเวลากลางคน แผนงาน/เปาหมาย/งบประมาณ/ผลการดาเนนการเทยบกบงบประมาณ คมอการปฏบตงาน การตรวจสอบภมหลง/ประวตกอนการจางพนกงานใหม เปนตน

Page 13: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 10 -

การควบคมแบบคนพบ (Detective Control) เปนการตรวจหาเหตการณไมพงประสงคตางๆ เพอหามาตรการทถกตองเหมาะสมมาดาเนนการ เชน การวเคราะหเรองราว การจดทาขนตอนการตรวจสอบวสดอปกรณใหม การจดทาลาดบขนเงนเดอน การเปลยนแปลงอตราเงนเดอน การประสานการควบคมควบคมการเขาถงขอมล การตรวจสอบเปนระยะๆ เปนตน

เพอใหองคกรบรรลวตถประสงคทกาหนดและลดความเสยงทจะเกดขน จงควรจดใหมการกจกรรมการควบคมตอไปน

I. การอนมต

• โดยกาหนดขอบเขตระดบของอานาจในการอนมตใหชดเจนเปน ลายลกษณอกษรของพนกงานทกระดบ และมการสอสารใหพนกงานภายในองคกรรบทราบ

II. การสอบทานงาน

• การสอบทานรายงานทางการเงนและรายงานผลการดาเนนงานทมใชการเงน รวมทงขอมลขาวสารอยางสมาเสมอ เชน รายเดอน รายไตรมาส และ ทก 6 เดอน เปนตน รวมทง รายงานของผลการสอบทาน

• การสอบทานการกระทาทไมเปนไปตามกฎ ระเบยบ ขอบงคบขององคกร และการสอบทานกรณความขดแยงทางผลประโยชน รวมทงการสรปรายงานผลการสอบทานทงกรณการกระทาทไมเปนไปตามกฎฯ และกรณความขดแยงทางผลประโยชน เพอนาเสนอผบรหาร/คณะกรรมการ ทเกยวของ และสอสารใหกบบคลากรในองคกรรบทราบถงเหตการณทอาจกอใหเกดความขดแยงทางผลประโยชนอยางทวถง

• การสอบทานรายงานโดยผบรหารสงสดและระดบรอง ทมงเนนการบรรลวตถประสงคขององคกร เชน การเปรยบเทยบผลการดาเนนงานกบผลงานในอดตและเปาหมายตามแผนงาน/ประมาณการ การเปรยบเทยบกบงบประมาณ การสอบทานโดยเปรยบเทยบกบขอมลคแขง และการกาหนดตวชวดความสาเรจ เปนตน

III. การดแลปองกนทรพยสนทมความเสยงสง เชน เงนสด ทรพยสนทมคา เอกสารหลกฐาน และระบบงานทสาคญ และขอมลสารสนเทศขององคกร เปนตน

• มการระบถงลกษณะงานหรอทรพยสนทมความเสยงหลกขององคกร (ตาม ลกษณะของการประกอบธรกจขององคกร) และมการจากดการเขาถง ทรพยสนทมความเสยง เชน กาหนดระดบของพนกงานทเขาถง

• การดแลรกษาทรพยสนอยางรดกมและเพยงพอ เชน ระบบรกษาความ ปลอดภยโดยใชการดหรอแผงสญญาณ การใชรหสผาน การจดเวรยาม รกษา เปนตน

• การจดทาทะเบยนทรพยสน และใหมการตรวจนบทรพยสนเทยบกบ ทะเบยน/หลกฐานทางบญช

• การกระทบยอด เชน การเปรยบเทยบรายการในบญชทรพยสนทมอย การ เปรยบเทยบรายการในบญชกบขอมลทไดรบจากภายนอก และกา ร

Page 14: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 11 -

เปรยบเทยบรายการในบญชกบทะเบยนคม ซงเมอมการคนพบผลตางจาก กระทบยอด ใหมการดาเนนการแกไขผลตางทเกดขน

• การจดทางบพสจนยอดเงนฝากธนาคาร ยอดเงนสดรบจากการรบชาระหน ในทะเบยนเงนสดรบเทากบ ยอดรวมรบชาระหนในบญชลกหนรายตว

IV. การควบคมระบบสารสนเทศ แบงออกเปนการควบคมทวไป และการควบคมเฉพาะระบบงาน

• การควบคมทวไปทเกยวกบการปฏบตงานของศนยขอมล การจดหา และ ดแลรกษาซอฟตแวรระบบงาน การพฒนาและดแลรกษาระบบงานทอยใน ระบบสารสนเทศขององคกร โดยมการ

ก. แบงแยกโครงสราง ข. การควบคมประมวลผล ค. การจดหาระบบฯ

• การควบคมเฉพาะระบบงานทเกยวกบการควบคมการประมวลของ ระบบงาน เพอใหเกดความมนใจวาขอมลทผานมาสระบบงานดงกลาว ไดรบการบนทก การประมวลผล และรายงานอยางถกตองและครบถวน ประกอบดวย

ก. การควบคมขอมลเขา (Input Control) ข. การประมวลผลขอมล/บนทกรายการ (Processing Control) ค. การควบคมผลลพธ/รายงาน (Output Control)

• การแบงแยกในหนวยงานอยางเหมาะสม โดยไมมอบใหบคลากรใด บคลากรหนงปฏบตงานเกยวกบการประมวลผลขอมลทสาคญหรอความ เสยงตอความเสยหาย กรณการควบคมทวไป และการควบคมเฉพาะระบบ

4. สารสนเทศและการสอสาร

• มระบบสารสนเทศและรายงานการผลตเพอสนบสนนการบรหารและ ตดสนใจของฝายบรหาร

• มการระบ รวบรวม และนาไปใชโดยผทเกยวของ โดยขอมลนนอยใน รปแบบและเวลาทชวยสนบสนนการดาเนนกจกรรมตางๆไดเปนเปนอยางด

• ระบบการสอสารชวยสนบสนนใหเกดความเขาใจตอวตถประสงค ความ เสยงและการควบคมภายในทตองนาไปปฏบต

• มชองทางการสอสารเปนอยางดระหวางผบรหารและพนกงาน โดยทาให ความเสยง ปญหาและจดออนของกระบวนการไดรบการบงชและแกไข ปรบปรงไดทนทวงท

• คณะกรรมการและผบรหารมการสอสารกนเปนอยางด เพอใหทกคนได รบทราบขอมลและสามารถปฏบตหนาทของตนไดอยางมประสทธภาพ

Page 15: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 12 -

• มการสอสารกบบคคลภายนอก เชน ลกคา ผจาหนายสนตา ผออกกฎ เพอ ไดทราบถงจดออนและปญหาในการดาเนนงานของบรษทและนาจดออน นนมาแกไขปรบปรง

5. การตดตามผลและการประเมนผล (Monitoring) การตดตามผลการปฏบตงาน อยางตอเนองและสมาเสมอ ทาใหมนใจวาระบบการควบคมภายในทวางไวเพยงพอ เหมาะสม มประสทธภาพ และมการปฏบตจรง การควบคมภายในดาเนนงานไปอยางมประสทธผล ขอตรวจพบจากการตรวจสอบและการสอบทานอนๆ ไดรบการปรบปรงแกไขอยางเหมาะสมและทนเวลา และการควบคมภายในไดรบการปรบปรงแกไขใหสอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลงไป การตดตามประเมนผลประกอบดวย

5.1 การตดตามผลการควบคมระหวางปฏบตงาน เปนกจกรรมทรวมอยในการบรหารจดการ และการควบคมดแลการปฏบตงานตามปกตประจาวนของแตละหนวยงาน ทฝายบรหารและบคลากรทกระดบตองมความรบผดชอบรวมกนในการจดใหมกจกรรมการตดตามประเมนผลการควบคมภายในของสวนงานยอยทตนเองรบผดชอบ

5.2 การประเมนผลการควบคมเปนรายครง ( Separate Evaluation) เปนกจกรรมทจดขนเปนครงคราวตามงวดเวลาทกาหนดหรอตามความเหมาะสม โดยผบรหารหนวยงานจดไหมการประเมนผลการควบคมภายในโดยผบรหารหนวยงานยอย และผปฏบตงานในแตละสวนงานยอยประเมนงานของตนเอง โดยพจารณาถงความมประสทธผลของการควบคมในกจกรรมทตนรบผดชอบ รวมทงการตรวจประเมนจากหนวยงานตรวจสอบภายในหรอผตรวจสอบภายนอก ประกอบดวย

5.2.1 การประเมนการควบคมดวยตนเอง (Control Self Assessment : CSA ) เปนการประเมนผลโดยการกาหนดใหกลมผปฏบตงานมสวนรวมในการประเมนการควบคมภายในของสวนงานนนๆ เพอประสทธผลดานการดาเนนงาน การรายงานทางการเงน และ การปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบและมตคณะรฐมนตร และการวเคราะหความเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงค ดงน

ก. มการจดทารายงานตางๆ ตามระเบยบ คตง.เชน ปอ.1 ปอ.2 เปนตน และจดสงให สตง. ทนตามกาหนด ข. มการดาเนนงาน/แกไขปรบปรง ตามขอเสนอแนะหรอตามแผน

ปรบปรงระดบองคกร (ปอ. 3) ของปกอนหนา ค. มการประเมนการควบคมดวยตนเอง (Control Self-

Assessment : CSA ) และระบงานทจดทา CSA 5.2.2 การประเมนการควบคมอยางเปนอสระ (Independent Assessment:

IA) เปนการประเมนโดยผตรวจสอบภายในและผตรวจสอบภายนอก หรอทปรกษาภายนอก การจดทารายงานการประเมนการควบคมอยางเปนอสระ (ปส.) การตดตามผลการดาเนนงานตามขอเสนอแนะ โดยหนวยงานทเขาทาการประเมนการควบคมอยางเปนอสระ การประเมนการควบคมอยางเปนอสระครบทกหนวยงานททา CSA และมการตดตามขอเสนอแนะ

Page 16: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 13 -

บทท 6

รปแบบรายงานและตวอยางรายงาน

รปแบบรายงานเกยวกบการควบคมภายในแบงออกเปน ระดบหนวยงานยอย

ก) รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน – แบบ ปย.1 เพอนาเสนอผลการประเมนแตละองคประกอบของของการควบคมภายในของแตละสานก

ข) รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน – แบบ ปย.2 เพอบนทกกระบวนการในการประเมนผลการควบคมภายใน ระบการควบคมทมอย การประเมนผลการควบคม ความเสยงทมอย การควบคมภายในทตองปรบปรงและรบผดชอบ

ค) รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน – แบบ ปย.3 เพอรายงานผลการปรบปรงระบบการควบคมภายในตามแบบ ปย.2

ระดบองคกร ก) หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน – แบบ ปอ.1

เปนการรบรองการควบคมภายใน เพอใหความเหนวาระบบการควบคมภายในทใชอยมประสทธผล และมความเพยงพอทจะสนบสนนการดาเนนงานใหบรรลผลสาเรจ ตามวตถประสงคหรอไม เพยงใด

ข) รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน – แบบ ปอ.2 เปนการสรปผลการประเมนแตละองคประกอบของการควบคมภายในจากการประเมนกจกรรมตางๆ

ค) รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน – แบบ ปอ.3 เพอนาเสนอจดออนของระบบการควบคมภายในหรอความเสยงทยงมอย พรอมแผนการปรบปรงระบบการควบคมภายใน จากการประเมนระดบสานกตามแบบ ปย.2

ง) รายงานผลการตดตามการปฏบตงานตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน – แบบ ปอ.3 (ตดตาม) เพอการตดตามสถานการณดาเนนการตามแผนการปฏบตงานตามแบบ ปอ.3 เปนรายไตรมาส

นอกจากนนยงม รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน – แบบ ปส. ซง ผอานวยการสานกตรวจสอบภายใน ดาเนนการรายงานผลการสอบทานการประเมนระบบการควบคมภายในขององคกรวาดาเนนการตามวธการทกาหนดหรอไม เพยงใด พรอมขอเสนอแนะ เพอปรบปรงการควบคมภายในใหมความเพยงพอและมประสทธผลยงขน

Page 17: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 14 -

การจดทารายงานการประเมนผลการควบคมภายใน

ปย.1 ทก สานกฯ

จดทารายงาน สง

กก.บส. ภายใน 31 ธ.ค.

ปย.2 ทกสานกฯ

จดทารายงาน

สง กก.บส.

ภายใน 31 ธ.ค.

รวบรวม ปย.1 จดทา

เปน ปอ.2

และจดทา ปอ.1

รายงาน ผอ.ออป.

ปอ.3 กก.บส.

รวบรวมจดทา

รายงาน ผอ. ออป.

ปส. ส.ตส. จดทา

รายงานเสนอ

ผอ.ออป

ผอ.ออป.

ลงนาม

ปย.2 ทกสานกฯ

จดทาแผนการ

รายงาน สง กก.บส.

ภายใน 31 ธ.ค.

ปอ.3 เลขาฯ

กก.บส. รวบรวม

จดทาแผนการ

รายงานเสนอ

กก.บส. พจารณา

ใหความเหนชอบ

กก.ตส. พจารณา

ใหความเหนชอบ

กก.ออป. พจารณา

ใหความเหนชอบ /

เพอโปรดทราบ

ผอ.ออป ลงนาม

เลขาฯ กก.บส.จดเกบ

เพอใหผบรหารหรอ

หนวยงานภายนอก

ตรวจสอบ

สง คตง.

ภายใน 31 มนาคม

ผอ.ออป.

รบทราบ

1

2

3

4

Page 18: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

- 15 -

รปแบบรายงานการควบคมภายในของ อ.อ.ป. แบบ ปย. 1

สานก................................ รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน

ณ วนท.............เดอน.....................พ.ศ. .....................

องคประกอบของการควบคมภายใน ผลการประเมน / ขอสรป

1. สภาพแวดลอมการควบคม …............................................................... …...............................................................

2. การประเมนความเสยง …............................................................... …...............................................................

3. กจกรรมการควบคม …............................................................... …...............................................................

4. สารสนเทศและการสอสาร …............................................................... …...............................................................

5. การตดตามประเมนผล …............................................................... …...............................................................

ผลการประเมนโดยรวม ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................

(ลายมอชอ)........................................................... ผอานวยการสานก...............................

วนท................ เดอน..................พ.ศ. ................

คาอธบายรายงาน แบบ ปย.1 1. ชอสานก 2. ชอรายงาน รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน - ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาในการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 4. คอลมน (1) องคประกอบของการควบคมภายใน - ระบขอมลสรปการควบคมภายในของแตละองคประกอบ 5. คอลมน (2) ผลการประเมน/ขอสรป - ระบผลการประเมน/ขอสรปของแตละองคประกอบของการควบคมภายใน พรอมจดออน หรอ ความเสยงทยงมอย 6. สรปผลการประเมนโดยรวมขององคประกอบของการควบคมภายใน 7. ชอผอานวยการสานก

Page 19: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

16

แบบ ปย. 2 สานก................................................

รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน สาหรบปสนสดวนท ............... เดอน............................. พ.ศ. ...................

กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/กจกรรม/ดานของงานทประเมนและวตถประสงคของการ

ควบคม

การควบคมทมอย การประเมนผล

การควบคม ความเสยงทยง

มอย การปรบปรงการ

ควบคม กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ

หมายเหต

(ลายมอชอ).............................................................

ผอานวยการสานก.......................................................

วนท................ เดอน..................พ.ศ. .................

คาอธบายรายงาน แบบ ปย.2 1. ชอสานก 2. ชอรายงาน รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน - ระบสาหรบงวดปสนสดวนท 31 เดอนธนวาคม พ.ศ.25xx (รายงานตามปปฏทน) 4. คอลมน (1) กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ.................และวตถประสงคของการควบคม - ระบวตถประสงคของกจกรรมหรอดานของงานทกาลงประเมน ถาเปนกระบวนการปฏบต งานหรอโครงการใหระบขนตอนทสาคญของกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการนน รวมทงวตถประสงคของแตละขนตอน ทงน หนงกจกรรม/ดานของงาน/ขนตอนการปฏบตงาน อาจมไดหลายวตถประสงค 5. คอลมน (2) การควบคมทมอย - สรปขนตอน/วธปฏบตงาน/นโยบาย/กฎเกณฑทใชปฏบตอยสาหรบกจกรรมตาง ๆ 6. คอลมน (3) การประเมนผลการควบคม - ประเมนวาการควบคมทมอยตามคอลมน (2) เพยงพอและมประสทธผลหรอไม โดยตอบ คาถามตอไปน

➢ การกาหนด/สงอยางเปนทางการใหปฏบตตามการควบคมหรอไม

➢ มการปฏบตจรงตามการควบคมหรอไม

➢ ถามการปฏบตจรง การควบคมชวยใหงานสาเรจตามวตถประสงคทกาหนดหรอไม

➢ ประโยชนทไดรบ คมคากบตนทนของการควบคมหรอไม 7. คอลมน (4) ความเสยงทยงมอย - ระบความเสยงทยงมอยทมผลกระทบตอความสาเรจตามวตถประสงคของการควบคมดานใด-ดานหนงหรอหลายดาน คอ

➢ ดานการดาเนนงาน (Operation) = O

➢ ดานความถกตองเชอถอไดของรายงานทางการเงน (Financial Reporting) = F

➢ ดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ฯลฯ (Compliance) = C 8. คอลมน (5) การปรบปรงการควบคม - เสนอแนะการปรบปรงการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงตามคอลมน (4) 9. คอลมน (6) กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ - ระบผรบผดชอบในการแกไขปรบปรง และวนทดาเนนการปรบปรงแลวเสรจ 10. คอลมน (7) หมายเหต - ระบขอมลอนทตองการแจงใหทราบ เชน วธดาเนนการและเอกสารหลกฐานทเกยวของ 11. ชอผรายงาน ตาแหนงและวนท - ระบชอผอานวยการสานก...............และลงวนท เดอน ป พ.ศ. ทจดทาเสรจสน

Page 20: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

17

สถานการณดาเนนการ

= ดาเนนการแลว เสรจตามกาหนด = ดาเนนการแลว เสรจลาชากวากาหนด

= ยงไมไดดาเนนการ = อยระหวางดาเนนการ

คาอธบายรายงาน แบบตดตาม ปย.2 1. ชอหนวยงาน 2. ชอรายงาน รายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน - ระบงวดรายงานเปนรายไตรมาส 4. คอลมน (1) วตถประสงคของการควบคม - ระบวตถประสงคของกจกรรมหรอดานของงานทกาลงประเมน ถาเปนกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการ ใหระบขนตอนหลกทสาคญของกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการนน รวมทงวตถประสงคของแตละขนตอนหลก ทงน หนงกจกรรม/ดานของงาน/ขนตอนการปฏบตงาน อาจมไดหลายวตถประสงค 5. คอลมน (2) ความเสยงทยงมอย - ระบความเสยงทยงมอย โดยสรปมาจาก แบบ ปย.2 คอลมน (4) 6. คอลมน (3) งวด/เวลาทพบจดออน - ระบงวด/เวลาทพบหรอทราบความเสยงทยงมอยตามทระบในคอลมน (2) 7. คอลมน (4) การปรบปรงการควบคม - ระบการปรบปรงการควบคม เพอปองกนหรอลดความเสยงทยงมอย โดยสรปผลมาจาก แบบ ปย.2 คอลมน (5) 8. คอลมน (5) กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ - ระบสานกผรบผดชอบในการแกไขปรบปรง และวนทดาเนนการปรบปรงแลวเสรจ 9. คอลมน (6) สถานการณดาเนนการ - ระบสถานการณเปนรปสญลกษณ 10. คอลมน (7) วธการตดตามและสรปผลการประเมน/ขอคดเหน - ระบขอมลอนทตองการแจงใหทราบ เชน วธดาเนนการ และเอกสารหลกฐานทเกยวของ

แบบตดตาม ปย.2

หนวยงาน................................................

รายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในของงวดกอน - ระดบหนวยงาน

สาหรบงวดตงแตวนท……เดอน.............พ.ศ........ถงวนท......เดอน..............พ.ศ........

วตถประสงคของการควบคม

จดออนของการควบคมหรอความเสยง

ทยงมอย

งวด/เวลาทพบจดออน

การปรบปรง กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ

สถานการณดาเนนการ

วธการตดตามและสรปผลการประเมน/ขอคดเหน

Page 21: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

18

แบบ ปอ. 1

หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน

เรยน คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน

องคการอตสาหกรรมปาไม ไดประเมนผลการควบคมภายในสาหรบปสนสดวนท........เดอน..............พ.ศ.........ดวยวธการท องคการอตสาหกรรมปาไมกาหนดโดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การดาเนนงานจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการดาเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการดาเนนงาน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตร และนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร

จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในของ องคการอตสาหกรรมปาไมสาหรบปสนสดวนท............เดอน................พ.ศ. .............เปนไปตามระบบการควบคมภายใน ทกาหนดไว มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรก

ลายมอชอ........................................................

ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม

วนท.............. เดอน................พ.ศ. .................

คาอธบายรายงานแบบ ปอ. 1 1. ชอรายงาน หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน 2. ผรบรายงาน ไดแก คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผกากบดแลหนวยรบตรวจ และคณะกรรมการตรวจสอบ หรอคณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ (ถาม) 3. วรรคแรก - ระบชอองคการอตสาหกรรมปาไมซงเปนหนวยงานรบตรวจ งวดเวลาของการประเมนระบบ- การควบคมภายใน - ระบขอบเขตของการประเมนการควบคมภายในตามทองคการอตสาหกรรมปาไมกาหนด 4. วรรคสอง - สรปผลการประเมนระบบการควบคมภายในวาเปนไปตามทองคการอตสาหกรรมปาไมกาหนด มความเพยงพอ บรรลวตถประสงคของการควบคมภายในหรอไม 5. ผรายงาน ไดแก ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม และวนทรายงาน

Page 22: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

19

แบบ ปอ. 2

องคการอตสาหกรรมปาไม

รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน

ณ วนท.............เดอน.....................พ.ศ. .....................

องคประกอบของการควบคมภายใน ผลการประเมน / ขอสรป

1. สภาพแวดลอมการควบคม .…............................................................... .…...............................................................

2. การประเมนความเสยง .…............................................................... ……............................................................

3. กจกรรมการควบคม .…............................................................... ……............................................................

4. สารสนเทศและการสอสาร .…............................................................... ……............................................................

5. การตดตามประเมนผล .…............................................................... ……............................................................

ผลการประเมนโดยรวม .........................................................................................................................................................................................................................................................................................

(ลายมอชอ)............................................................ ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม วนท................ เดอน..................พ.ศ. ...............

คาอธบายรายงาน แบบ ปอ. 2 1. ชอองคการอตสาหกรรมปาไม 2. ชอรายงาน รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน - ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาในการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 4. คอลมน (1) องคประกอบของการควบคมภายใน - ระบขอมลสรปการควบคมภายในของแตละองคประกอบ 5 คอลมน (2) ผลการประเมน/ขอสรป - ระบผลการประเมน/ขอสรปของแตละองคประกอบของการควบคมภายในพรอมจดออน หรอความเสยงทยงมอย 6. สรปผลการประเมนโดยรวมขององคประกอบของการควบคมภายใน 7. ชอผรายงาน ไดแก ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม และวนทรายงาน

Page 23: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

20

แบบ ปอ. 3 องคการอตสาหกรรมปาไม

รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ณ วนท ......................... เดอน............................. พ.ศ. ...............

กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/กจกรรมดานของ

งานทประเมนและวตถประสงคของการ

ควบคม (1)

ความเสยงทยงม

อย

(2)

งวด/เวลาทพบ

จดออน

(3)

การปรบปรงการ

ควบคม

(4)

กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ

(5)

หมายเหต

(6)

(ลายมอชอ).............................................................. ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม

วนท................ เดอน..................พ.ศ. ................. คาอธบายรายงาน แบบ ปอ. 3 1. ชอองคการอตสาหกรรมปาไม 2. ชอรายงาน รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน - ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาของแผนการปรบปรงการควบคมภายใน 4. คอลมน (1) กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ .................. และวตถประสงคของการควบคม - ระบวตถประสงคของกจกรรมหรอดานของงานทกาลงประเมน ถาเปนกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการ ใหระบขนตอนหลกทสาคญของกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการนน รวมทงวตถประสงคของแตละขนตอนหลก ทงน หนงกจกรรม/ดานของงาน/ขนตอนการปฏบตงาน อาจมไดหลายวตถประสงค 5. คอลมน (2) ความเสยงทยงมอย - ระบความเสยงทยงมอย โดยสรปมาจาก แบบ ปย.2 คอลมน (4) 6. คอลมน (3) งวด/เวลาทพบจดออน - ระบงวด/เวลาทพบหรอทราบความเสยงทยงมอยตามทระบในคอลมน (2) 7. คอลมน (4) การปรบปรงการควบคม - ระบการปรบปรงการควบคม เพอปองกนหรอลดความเสยงทยงมอย โดยสรปผลมาจากแบบ ปย.2 คอลมน (5) 8. คอลมน (5) กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ - ระบผรบผดชอบในการแกไขปรบปรง และวนทดาเนนการปรบปรงแลวเสรจ 9. คอลมน (6) หมายเหต - ระบขอมลอนทตองการแจงใหทราบ เชน วธดาเนนการ และเอกสารหลกฐานทเกยวของ 10. ชอผรายงาน ไดแก ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม และวนทรายงาน

Page 24: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

21

สถานการณดาเนนการ

= ดาเนนการแลว เสรจตามกาหนด = ดาเนนการแลว เสรจลาชากวากาหนด

= ยงไมไดดาเนนการ = อยระหวางดาเนนการ

คาอธบายรายงาน แบบ ปอ. 3 (ตดตาม) 1. ชอองคการอตสาหกรรมปาไม 2. ชอรายงาน รายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน - ระบงวดรายงานเปนรายไตรมาส 4. คอลมน (1) วตถประสงคของการควบคม - ระบวตถประสงคของกจกรรมหรอดานของงานทกาลงประเมน ถาเปนกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการ ใหระบขนตอนหลกทสาคญของกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการนน รวมทงวตถประสงคของแตละขนตอนหลก ทงน หนงกจกรรม/ดานของงาน/ขนตอนการปฏบตงาน อาจมไดหลายวตถประสงค 5. คอลมน (2) ความเสยงทยงมอย - ระบความเสยงทยงมอย โดยสรปมาจาก แบบ ปย.2 คอลมน (4) 6. คอลมน (3) งวด/เวลาทพบจดออน - ระบงวด/เวลาทพบหรอทราบความเสยงทยงมอยตามทระบในคอลมน (2) 7. คอลมน (4) การปรบปรงการควบคม - ระบการปรบปรงการควบคม เพอปองกนหรอลดความเสยงทยงมอย โดยสรปผลมาจาก แบบ ปย.2 คอลมน (5) 8. คอลมน (5) กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ - ระบสานกผรบผดชอบในการแกไขปรบปรง และวนทดาเนนการปรบปรงแลวเสรจ 9. คอลมน (6) สถานการณดาเนนการ - ระบสถานการณเปนรปสญลกษณ 10. คอลมน (7) วธการตดตามและสรปผลการประเมน/ขอคดเหน - ระบขอมลอนทตองการแจงใหทราบ เชน วธดาเนนการ และเอกสารหลกฐานทเกยวของ

แบบตดตาม ปอ.3

องคการอตสาหกรรมปาไม

รายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในของงวดกอน - ระดบองคกร

สาหรบงวดตงแตวนท……เดอน.............พ.ศ. .......ถงวนท......เดอน..............พ.ศ. .......

วตถประสงคของการควบคม

จดออนของการควบคมหรอความเสยง

ทยงมอย

งวด/เวลาทพบจดออน

การปรบปรง กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ

สถานการณดาเนนการ

วธการตดตามและสรปผลการประเมน/ขอคดเหน

Page 25: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

22

แบบ ปส.

รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายใน ของผตรวจสอบภายใน

เรยน ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม

ขาพเจาไดสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของ (ชอสานก) สาหรบปสนสดวนท........เดอน................พ.ศ............... การสอบทานไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ ผลการสอบทานพบวา การประเมนผลการควบคมภายในเปนไปตามวธการทกาหนด ระบบการควบคมภายในมความเพยงพอและสามารถบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน

(ลายมอชอ).............................................................

ผอานวยการสานกตรวจสอบภายใน

วนท.............. เดอน….................. พ.ศ............

คาอธบายรายงาน แบบ ปส. 1. ชอรายงาน รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน 2. ผรบรายงาน ไดแก ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม 3. วรรครายงาน - ระบงวดเวลาของการประเมนผลการควบคมภายใน - ระบขอบเขตของการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในวาไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ - สรปผลการสอบทาน 4. ชอผรายงาน ไดแก ผอานวยการสานกตรวจสอบภายใน

Page 26: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

23

ตวอยาง

รายงานการควบคมภายในของ อ.อ.ป. สานกอานวยการ

รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน ณ วนท 20 เดอน มกราคม พ.ศ. 2555

องคประกอบการควบคมภายใน (1)

ผลการประเมน/ขอสรป (2)

1. สภาพแวดลอมการควบคม ผบรหารและบคลากร มทศนคตทดและสนบสนนการปฏบตหนาทภายในองคกร มวธการตดตามผลการปฏบตงานทมอบหมายอยางมประสทธผล มความมงมนทจะใชการบรหารแบบมงผลสมฤทธของงาน มการสอบทานความเหมาะสมของบคลากรในหนวยงานเปนระยะ ๆ มการวเคราะหพนความรทางการศกษา และทกษะทจาเปนในการปฏบตงานอยางเพยงพอ ฝายบรหารสงเสรมและสนบสนนวฒนธรรมองคกรทมงเนนความซอสตยและจรยธรรม มการดาเนนการกบผทไมปฏบตตาม มการกาหนดระดบความร ทกษะ ความ สามารถ และใหการฝกอบรมตามความตองการของพนกงานอยางเหมาะสม มการจดโครงสราง และแบงสายงานการบงคบบญชาทชดเจน มการมอบหมายอานาจหนาทและความรบผดชอบ ใหผปฏบตงานอยางชดเจน เปนลายลกษณอกษร

สภาพแวดลอมการควบคมของ สานกอานวยการในภาพรวมเหมาะสมและมสวนทาใหการควบคมภายในมประสทธผล อยางไรกตาม ควรเพมจานวนบคลากรใหเพยงพอตอการปฏบตงาน เพอใหงานมประสทธภาพมากยงขน ซงสานกฯ จะไดดาเนนการตอไป

2. การประเมนความเสยง มการกาหนดวตถประสงคขององคกรทชดเจนและมการกาหนดวตถประสงคระดบกจกรรมทสอดคลองและเชอมโยงกบวตถประสงคและแผนยทธศาสตรขององคกร นอกจากนน ยงมการกาหนดกจกรรมการควบคม เพอจดการกบความเสยงหรอเพอลดความเสยงทงจากปจจยภายในและภายนอกใหอยในระดบทยอมรบได รวมทง มการแจงใหบคลากรทกคนทราบเกยวกบวธการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยง

สานกอานวยการมการประเมนความเสยงตามวธทกาหนดตามเอกสารคาแนะนา โดยการนามาตรฐานการควบคมภายในไปใชในเชงปฏบต และใชแบบประเมนองคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายในของคณะกรรม- การตรวจเงนแผนดน ทงน สานกฯ ไดใหความรกบบคลากร รวมทงใหความสาคญในเรองการประเมนความเสยงในทกกจกรรม

3. กจกรรมการควบคม ฝายบรหารกาหนดใหมกจกรรมเพอการควบคมทมประสทธภาพและประสทธผล กาหนดใหมการกาหนดขอบเขตอานาจหนาทและวงเงนอนมตของผบรหารแตละระดบไวเปนลายลกษณอกษร มระเบยบ ขอบงคบอยางชดเจน มการกาหนดใหมแผนการดาเนนงาน และแผน ปฏบตการของทกหนวยงาน กาหนดใหมการแบงแยกหนาทการปฏบตงานทสาคญ โดยผขออนมตและผอนมตมใชคนเดยวกน รวมทงมการตดตาม ตรวจสอบการปฏบตงาน ใหเปนไปตามระเบยบและขอบงคบ

ในภาพรวมมกจกรรมควบคมทเหมาะสม เพยงพอ สอดคลองกบกระบวนการบรหารความเสยงโดยกจกรรมการควบคมเปนสวนหนงของการปฏบตงานตามปกต อกทงยงมการประชมและตดตามการปฏบตงานอยางตอเนอง อยางไรกตาม อาจมบางจดทบคลากรยงขาดความรอบคอบในการปฏบต งาน เนองจากมความเกยวพนกบหลายสวน/งาน จงไดกาหนดวธการปรบปรงขนใหม

4. สารสนเทศและการสอสาร มวธปฏบตในการสอสารใหพนกงานทราบหนาทและความรบผดชอบเกยวกบการควบคมภายในอยางม ประสทธผล มระบบการตดตอสอสารทงภายในและภายนอกอยางเพยงพอ มการใหขอมลทมประโยชนกบการปฏบตงานอยางทนกาลเพอใหปฏบตงานอยางมประ สทธผลโดยจดใหมการประชมพนกงานเปนประจา มการแจกจายหนงสอขาวของหนวยงานรวมทงแจงขอมลเกยว กบนโยบายและระเบยบปฏบตใหพนกงานทราบทวกน

สานกอานวยการมขอมลสารสนเทศและการสอสารทเหมาะสม เพยงพอ โดยเนนการจดประชมอยางสมาเสมอ เพอชแจงขอมลขาวสาร สอสารทาความเขาใจใหตรงกน ทาใหบคลากรทกคนมขอมลขาวสารททนสมยอยเสมอ ความเสยงทยงมอย จะเปนการปฏบตงานทางดานรถยนตสวนกลาง ทพนกงานขบรถยนตบางสวนยงขาดความรความเขาใจในการทาหนาทพนกงานขบรถทดและปลอดภย

5. การตดตามประเมนผล ฝายบรหาร กาหนดใหมการตดตามประเมนผลการควบคมภายในและประเมนคณภาพการปฏบตงาน โดยกาหนดวธปฏบตงานเพอตดตามการปฏบตตามระบบการควบคมภายในอยางตอเนอง และเปนสวนหนงของกระบวนการปฏบตงาน โดยมการเรงรดงาน มการกาหนดใหมการประเมนผลการปฏบตงานเปนชวงเวลา กาหนดใหมการเปรยบเทยบผลงานกบเปาหมายตามแผนงาน หากตรวจพบขอบกพรองจงมนใจวาจะสามารถแกไขไดทนเวลา

การตดตามประเมนผลการควบคมภายในของสานกอานวยการ ถอปฏบตตามแนวทาง การตดตามประเมนผลการควบคมภายใน และ มการตดตามประเมนผลอยางตอเนอง เมอสนป จะมการประเมนผลการปฏบตงานรวมทงองคกรอกดวย

ผลการประเมนโดยรวม สรปผลโดยรวม สานกอานวยการ มโครงสรางการควบคมภายในครบ 5 องคประกอบของการควบคมภายใน ทเออตอการดาเนนการตามระบบควบคมภายใน ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล อยางไรกตาม มบางกจกรรมทตองปรบปรงกระบวนการควบคม เพอใหการปฏบตงานมประสทธภาพยงขน จงไดกาหนดวธการและแผนการปรบปรงการควบคมภายในทเหมาะสมไวแลว (ลายมอชอ)....................................................... ผอานวยการสานกอานวยการ วนท 20 / มกราคม /2555

แบบ ปย.1

Page 27: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

24

สานกกฎหมาย รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน ( หนวยสนบสนน )

สาหรบปสนสดวนท 30 เดอน ธนวาคม พ.ศ. 2559

กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ /กจกรรม/ดานของงานทประเมน และวตถประสงคของการควบคม

การควบคมทมอย การประเมนผล

การควบคม ความเสยงท

ยงมอย การปรบปรง การควบคม

กาหนดเสรจ/ ผรบผดชอบ

หมายเหต

7.1. ดานสารบรรณ

▪เพอใหเจาหนาทสารบรรณปฏบตงานดวยระบบสาร

บรรณอเลกทรอนคสไดอยางถกตอง รวมถงการ

จดเกบเอกสารอยางเปนระบบ

▪สนบสนนใหผปฏบตงานเขาอบรม

ความรในการใชระบบสารบรรณ

อเลกทรอนคส ป 2559

▪มคมอการปฏบตงานระบบสารบรรณ

▪ตรวจสอบและตดตามผลการ

ดาเนนงานจากบนทกหรอหนงสอ

ดวยระบบสารบรรณอเลกทรอนคส

▪การจดเกบเอกสาร ยงไมเปนระบบ

เนองจากมจานวนเอกสารทเพมมากขน ไม

เพยงพอตอพนทในการจดเกบสงผลใหคนหา

เอกสารยาก

▪จดทาบญชเพอควบคมแฟมเอกสารใน

แตละประเภทเพอใหมพนทจดเกบและ

คนหาไดงายอยางเปนระบบ

ส.กม. ▪เอกสารจดวางอยางเปน

ระบบตามหมวด และ

คนหางาย

7.2 ดานการพสด

▪เพอใหเจาหนาทพสด จดซอจดจางเปนไปอยางถกตอง

ตามระเบยบพสด

▪ปฏบตตามขอบงคบ อ.อ.ป. วาดวยการ

พสด พ.ศ. 2548

▪การดาเนนการดานพสดเปนไปอยาง

ถกตองและมความเขาใจระเบยบพสด

เปนอยางด

▪ขาดความรความเขาใจทชดเจนในการดาเนนงาน

หรอขนตอนดานพสด

▪ศกษาขอมลการปฏบตงานดานพสด

▪ตรวจสอบขอมลขนตอนการอนมตเบกจาย

ใหถกตอง

ส.กม. การดาเนนงานดานพสด/

จดซอจดจางถกตองตาม

ระเบยบ

7.3 ดานบญชและการเงน

▪เพอใหปฏบตงานดานบญช มความรความเขาใจและ

สามารถดาเนนงานไดอยางถกตอง

▪ศกษาและปฏบตตามคมอระเบยบ

หลกเกณฑคาสงและแนวทางปฏบตทางดาน

บญชและการเงน

▪ความรความเขาใจ คมอระเบยบ

หลกเกณฑ คาสงและแนวทางปฏบตงาน

ทางดานบญชและการเงน

▪ขาดความรความเขาใจในการดาเนนงานดาน

การเงนเนองจาก ขาดพนฐานความรดานบญชและ

การเงนทชดเจน

▪ศกษาความรความเขาใจ คมอระเบยบ

หลกเกณฑ คาสงและแนวทางปฏบตงาน

ทางดานบญชและการเงนใหมากขน

ส.กม. ▪การดาเนนงานดานบญช/

การเงนถกตองตามระเบยบ

7.4 ดานบรหารงานบคคล

▪สรางทศนคตทดและสนบสนนการปฏบตหนาทภายใน

องคกรรวมทงการตดตามผล การตรวจสอบและการ

ประเมนผล

▪สรางทศนคตทดตอการดาเนนงานของ

ผปฏบตงาน

▪ขนตอน/ผลการดาเนนงานการตดตาม

งาน รวมถงความเขาใจในเนองานท

รบผดชอบ

▪ขาดความเขาใจหรอตความหมายของเนองานม

ชดเจน

▪ศกษาและทาความเขาใจ/วเคราะหงานท

ไดรบมอบหมายใหชดเจน จากผเชยวชาญ

ส.กม. ▪ผลลพธทไดจากการ

ดาเนนงาน ถกตอง เรยบรอย

7.5 ดานการปฏบตงานตามภารกรรมหลกของสานก

▪นตกรรม สญญา คด วนย ความรบผดชอบทางละเมด

และเรองทเกยวของกบกฎหมาย

▪ดาเนนการตามกฎระเบยบ ขอบงคบของ

อ.อ.ป.

▪ขนตอนการดาเนนงานตงแตเรมตน

ระหวางอยในชวงพจารณา จนกระทงการ

ไดขอสรปทชดเจน

▪ระยะเวลาดาเนนงานลาชาเนองจากตองใช

ระยะเวลาในการพจารณาจากลหลายหนวยงาน

▪การประสานงานทรวดเรวถกตองชดเจน

และมประสทธภาพ

ส.กม. ▪ผลลพธทไดจากการ

ดาเนนงาน ถกตองเรยบรอย

ไดขอสรปทชดเจน

7.6 ผลการประเมนองคประกอบการควบคมภายในป

2559 ทยงไมไดดาเนนการ

▪ การควบคมคาใชจาย

▪คาใชจายทมการควบคมอยางเหมาะสม ▪การแสดงยอดคาใชจายของ ส.กม. ใน

แตละเดอนไมใหตดลบ

▪คาใชจายตางๆ ในแตละเดอนสงผลใหคาใชจาย

บางรายการตดลบ

▪ควบคมใชจายใหเพยงพอและหากยอดจาย

ตดลบดาเนนการขอโอนงบจากสานกอน

ส.กม. ▪ควบคมคาใชไดถกตองและ

เหมาะสม

7.7 ผลการตอบแบบสอบถามการควบคมภายในป 2559 ท

ยงไมไดดาเนนการ

▪การรายงานพสดทหมดความจาเปนการจาหนายพสดหรอ

หากใชตอไปจะสนเปลองคาใชจาย

▪มทะเบยนบญชทรพยสนควบคม ▪การดแลรกษาและการใชพสด/ทรพยสน

หรอทรพยากรภายในองคกรใหเกด

ประโยชนสงสด

▪การใชพสดทรพยสนทมอายมากแลวยอมมอาย

และคาเสอมราคาในการดแลบารงรกษา

▪สารวจพสด/ทรพยสนทเสอมสภาพและ

สงผลตอการเพมคาใชจายในองคกร

ส.กม. ▪ควบคมทะเบยนทรพยสน

และพสดทมความจาเปน

หรอหมดความจาเปน

(ลายมอชอ)................................................

ผอานวยการกฎหมาย วนท 30 ธนวาคม 2559

แบบ ปย.2

Page 28: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

25

สานกกฎหมาย รายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในของงวดกอน – ระดบหนวยงาน

สาหรบงวดตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2559 ถงวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2559 วตถประสงคของการ

ควบคม จดออนของการควบคมหรอความ

เสยงทยงมอย งวด/เวลาทพบ

จดออน การปรบปรง กาหนดเสรจ/

ผรบผดชอบ สถานการณดาเนนการ

วธการตดตามและสรปผลการประเมน/ขอคดเหน

7.1 การบงคบคด เพอใหการบงคบคดเปนไปตามคาพพากษา

1) ลกหนตามคาพพากษาไมปฏบตตามคาพพากษา ซงตองมการสบหาหลกทรพยเพอบงคบชาระหนจงทา

ใหการบงคบคดลาชา

ธ.ค. 59 1.1) จดใหมการรายงานสรปผลการดาเนนคดใหผบงคบบญชาทราบเปนระยะโดยอยางนอยไตรมาสละ 1 ครง เพอพจารณาใหขอเสนอแนะ ควบคมการดาเนนงานดงกลาวใหบรรลวตถประสงค

ส.กม. ธ.ค. 59 - สบหาหลกทรพยหรอทรพยสนของลกหน ทสานกงานทดนจงหวดตามภมลาเนาของลกหน

7.2 การควบคมคาใชจาย เพอปรบลดคาใชจายในการบรหารงานใหอยในระดบท

เหมาะสมและเพอใหสอดคลองกบแกนการบรหารความเสยงดานการเงนของ

อ.อ.ป.

1) คาใชจายบรหารภายในหนวยงาน

บางงานไมไดมการตงงบประมาณไว

ธ.ค. 59 1.1) ตรวจสอบการตงงบประมาณใหมความเหมาะสม

และเพยงพอตอการดาเนนงานของหนวยงาน

1.2) ควบคมการดาเนนงานภายในหนวยงานเพอลด

คาใชจายทไมจาเปน เชน

- จดใหมการสอบทานเอกสารอยางนอย 2 ครงกอน

การออกรายงานหรอบนทก

- ใหแนบเอกสารประกอบหรอบนทกเทาทจาเปน

เทานน

- ใหใชกระดาษสองหนาในการรางบนทกหรอหนงสอ

และบนทกภายในแจง ส.กม.

-ใหเปดไฟฟาในเวลา 08.30 น – 12.00 น และ เวลา

13.00 น – 16.00 น

- ใหเปดปดเครองปรบอากาศในเวลา 08.30 น –

12.00 น และเวลา 13.00 น – 16.30 น

-ใหการเดนทางใหใชรถของ อ.อ.ป. ในการปฏบต

ยกเวน กรณจาเปน

ส.กม. ธ.ค. 59 - หากงบประมาณไมเพยงพอดาเนนการ

ขอโอนยายจากสานกอน

- มการตรวจทานเอกสารหรอบนทกกอน

ทกครง โดยใชกระดาษสองหนาในการ

รางบนทก เพอลดคาใชจายและเปนการ

ประหยดกระดาษภายในสานกงาน

- มการปฏบตการเปดปดไฟตามเวลา

ดงกลาว

- มการเปดปดเครองปรบอากาศตาม

เวลาดงกลาว

- การเดนทางไปราชการมการใชรถของ

อ.อ.ป. แตหากมกรณจาเปนหรอเรงดวน

จงใชรถสวนตวเปนครงคราว

สถานการณดาเนนการ

= ดาเนนการแลว เสรจตามกาหนด = ดาเนนการแลว เสรจชากวากาหนด (ลายมอชอ)................................................

= ยงไมไดดาเนนการ = อยระหวางดาเนนการ ผอานวยการสานกบญชและการเงน

แบบตดตาม ปย.2

Page 29: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

26

แบบ ปอ. 1

หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน

เรยน คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน องคการอตสาหกรรมปาไม ไดประเมนผลการควบคมภายใน สาหรบปสนสดวนท 31 ธนวาคม

2554 ดวยวธการทองคการอตสาหกรรมปาไมกาหนดโดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการดาเนนงานจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผล และประสทธภาพของการดาเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการดาเนนงาน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตร และนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร

จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในขององคการอตสาหกรรมปาไมสาหรบปสนสดวนท 31 ธนวาคม 2554 เปนไปตามระบบการควบคมภายในทกาหนดไว มความเพยงพอ และบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรก

อนง การควบคมภายในยงคงมจดออนทมนยสาคญ ดงน 1. การทาไมสวนปาไมไดตามเปาหมาย เนองจากมความคลาดเคลอนในดานขอมลกาลงผลต 2. ความลาชาในการขอใบอนญาตจากกรมปาไมอยางถกตองตามระเบยบ 3. ดานสารสนเทศภมศาสตรเพอบรหารจดการ ยงไมไดจดทาฐานขอมลสวนปา 4. การบงคบคด ลกหนตามคาพพากษาไมปฏบตการชาระหนตามคาพพากษาซงตองมการสบ

หาหลกทรพยเพอบงคบชาระหนเกดความลาชา 5. การจดการปรบปรงโครงการใหมๆ ฐานขอมลมอยแลวแตไมเคยนามาใชประโยชนเพอ

พฒนาเทคนคใหเหมาะสมในเชงธรกจซงองคการอตสาหกรรมปาไม จะไดดาเนนการปรบปรงการควบคมภายในโดยกาหนดไวในแผนปฏบตงานประจาปตอไป

(ลายมอชอ)...................................................... ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม

วนท ............เดอน...................พ.ศ. ................

Page 30: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

27

องคการอตสาหกรรมปาไม สรปผลการประเมนองคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายในระดบองคกร

ณ วนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2554 องคประกอบการควบคมภายใน

(1) ผลการประเมน/ ขอสรป

(2) 1. สภาพแวดลอมการควบคม ผบรหารตองสรางสภาพแวดลอมการควบคมภายในทด เหมาะสมตอการปฏบตงานทาใหการดาเนนงานเปนไปตามวตถประสงค ผปฏบตงานปฏบตตามระเบยบไดอยางถกตอง ใหความสาคญตอรายงานทางการเงน การกระจายอานาจ การตดตามผล การดาเนนงาน ความซอสตย จรยธรรม พนกงานตองมความรความสามารถในการปฏบตงานในหนาทและการปฏบตงานอนๆ มกระบวนการในการบรหารจดการทรพยยากรมนษยขององคกร

ผบรหาร บรหารจดการองคกร โดยมงเนนประสทธผล ประสทธภาพ ของการปฏบตงาน มการกาหนดใหรายงานการผลต จาหนายสนคา และบรการเปนประจาทกเดอนพรอมปญหาอปสรรคในทประชมหวหนาหนวยงาน โดยทประชมไดกาหนดแนวทางแกไขปญหาอปสรรค ดานกจกรรมสนบสนน กจกรรมเชงสงคม เชงอนรกษ มการรายงานผลตอองคการอตสาหกรรมปาไม ตามความเหมาะสมของกจกรรมและมการพจารณาแกไขปญหาอปสรรคเชนเดยวกน

องคการอตสาหกรรมปาไมมการกาหนดโครงสรางองคกรเปนลาดบชนของการบงคบบญชาและการปฏบตงานจนถงระดบงาน พรอมทงการมอบอานาจในการปฏบตงานเปนลาดบขนตอเนองกนไป เชนกน ในระดบพนกงาน ทกตาแหนงจะมการกาหนดภารกรรม ( หนาทในการปฏบตงาน ) ทกตาแหนง องคการอตสาหกรรมปาไมมการบรหารงานดานบคลากร โดยพฒนาบคลากรตามความตองการของบคลากร ความเหมาะสมตอการปฏบตงานและตามงบประมาณทรองรบ มการจดสวสดการตางๆ เชน การรกษาพยาบาล การจดทพกอาศยทใหกบพนกงานจดสภาพแวดลอมการปฏบตงานใหเหมาะสมกบการปฏบตงาน

2. การประเมนความเสยง องคการอตสาหกรรมปาไมตองมการกาหนดวตถประสงคในการดาเนนงานทงในระดบองคกรและระดบกจกรรม ตองมการระบความเสยงขององคกรทอาจเกดจากปจจยภายในและภายนอก มการวเคราะหความเสยงทอาจเกดขน พจารณาถงสาเหตทจะทาใหเกดความเสยงนนๆ และกาหนดกจกรรมการดาเนนงาน เพอแกไข ปองกน สาเหต ของความเสยงนนๆ อนจะทาใหเกดความเสยงนนๆ ลดลงไป หรอไมเกดขนเลย

เมอสนสดป 2559 ในดานการควบคมภายในไดประเมนความเสยงของกจกรรมดานตางๆ ดงน

1.ดานการพสด

รฐบาลประกาศใช พรบ. การจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. 2560 ซงหนวยงานภาครฐตองใชในการจดซอวสดและการกอสราง

องคการอตสาหกรรมปาไมมการกาหนดวตถประสงคการดาเนนงานในระดบองคกรปรากฏในแผนการดาเนนงานประจาป และแผนยทธศาสตร ในระดบแผนงาน/ระดบกจกรรม กาหนดอยในแผนงาน/โครงการ ของแตละโครงการทจดทาขน องคการอตสาหกรรมปาไม ไดมอบหมายใหหนวยงานระบความเสยงของแตละหนวยงานเพอใชในการประเมนความเสยง และพจารณาความเสยงจากแผนการดาเนนงานขององคการอตสาหกรรมปาไม แผนยทธศาสตรตลอดจนขอตกลงการประเมนผลการดาเนนงานระหวางรฐบาลไทยกบองคการอตสาหกรรมปาไม ( KPI ) แลวจงประเมนความเสยงและความสมพนธของความเสยงและสาเหต แลวจงจดทาแผนบรหารความเสยงขององคการอตสาหกรรมปาไมเพอแกไขสาเหตทอาจเกดขน การบรหารความเสยง แผนงานท 2 แผนการดาเนนการตามโครงการเรงดวนในแผนยทธศาสตร องคการอตสาหกรรมปาไม ป 2559-2564 และแผนงานท 3 แผนการบรหารกาไรจากการดาเนนงาน ( EBIDA ) ดาเนนการตามกจกรรม การปองกนความเสยงแลว แตระดบผลกระทบไมลดลง จงไดนามาบรหารตอเนองในป 2560 1.ดานการพสด ผปฏบตงานยงไมมความรเกยวกบ พรบ. การจดซอจดจาง และการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. 2560 อยางเพยงพอ อาจทาใหการปฏบตงานมความลาชาได

แบบ ปอ.2

Page 31: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

28

องคประกอบการควบคมภายใน (1)

ผลการประเมน/ ขอสรป (2)

2.ดานบญชและการเงน

2.1 องคการอตสาหกรรมปาไมมกาหนดการปดบญชรายไตรมาส และรายปโดยปดบญชระดบเขต และระดบ อ.อ.ป. 2.2 องคการอตสาหกรรมปาไม ดาเนนกจกรรมเชงสงคม โดยรบงบประมาณอดหนนจากรฐบาล

3.ดานการบรหารจดการ

ในป 2559 องคการอตสาหกรรมปาไมดาเนนการปรบปรงโครงสรางองคกร ตามแผนยทธศาสตร แตยงไมแลวเสรจ จงดาเนนการตอเนองในป 2560

4. ดานการบรหารงานบคคล

องคการอตสาหกรรมปาไมมการประเมนสมรรถนะของพนกงานเปนประจาทกป เพอใหทราบสมรรถนะภายในการปฏบตงาน

5.ดานการผลตไมสกสวนปาและไมโตเรว

การทาไมสกขององคการอตสาหกรรมปาไมมการกาหนดเปาหมายในการผลตเปนประจาทกปและการทาไมจะตองไดรบอนญาตจากสวนราชการทเกยวของ

6.ดานการผลตนายางพารา

องคการอตสาหกรรมปาไมมการกาหนดเปาหมายการผลตเปนประจาทกป 7.ดานอตสาหกรรมไม องคการอตสาหกรรมปาไมผลตและจาหนาย

ผลตภณฑไม และมการกาหนดเปาหมายการ

จาหนายเปนประจาทกป

2. ดานการบญชและการเงน 2.1 อตสาหกรรมปาไมอยธยาและบางโพปดบญชลาชา เนองจากตองใชตวเลขตนทนวตถดบจากองคการอตสาหกรรมปาไมภาคจงจะปดบญชได 2.2 หนวยงานไมสามารถจดสงเอกสารการเบกจายและหลกฐานประกอบไดอยางรวดเรวและถกตอง 3. ดานการบรหารจดการ การจดทาโครงสรางองคกรไมแลวเสรจตามกาหนด 4. ดานการบรหารงานบคคล บคลากรมสมรรถนะ ไมเปนไปตามทองคกรคาดหวง 5. ดานการผลตไมสกสวนปาและไมโตเรว ผลตไมสก, ไมโตเรว ไมเปนไปตามเปาหมายเนองจากไดใบรบอนญาตจากสวนราชการทเกยวของลาชา 6. ดานการผลตนายางพารา องคการอตสาหกรรมปาไมผลตนายางพาราไดตากวาเปาหมาย เนองจากราคายางพาราตกตา เกษตรกรผกรดยางพาราไดรบรายไดจากสวนแบงการกรดตาทาใหเกษตรกรเปลยนไปประกอบอาชพอน เปนจานวนมาก เกษตรผกรดยางจงมจานวนนอย 7. ดานอตสาหกรรมไม -ภาวะเศรษฐกจถดถอยทาใหกาลงซอของลกคาลดนอยลง -เจาหนาทการขายยงไมเพยงพอ

3. กจกรรมการควบคม

ผบรหารตองกาหนดนโยบายและแผนงานและระเบยบวธการปฏบตงาน เพอการปฏบตงานผบรหารระดบตางๆ ตองมการสอบทานงานทไดดาเนนการแลว โดยเปรยบเทยบผลงานกบเปาหมายการดาเนนงาน การประมวลผลขอมลรายงานผลตองมขอมลถกตอง อานาจการอนมตของผบรหารแตละระดบมการกาหนดเปนลายลกษณอกษร ดานการดแลทรพยสนมการดแลทรพยสน แตละชนดดวยวธการทเหมาะสม พรอมทงการสารวจทรพยสนตามรอบระยะเวลา และจดทาเอกสารหลกฐานประกอบการดาเนนงาน การตดตามประเมนผล

องคการอตสาหกรรมปาไมได มการจดทาระเบยบ ขอบงคบ เพอการปฏบตงานตงแตในอดตและการปรงปรงแกไขตลอดมา เพอใหเหมาะสม สอดคลองกบการดาเนนงาน มการสอบทานการปฏบตงานจากการรายงานผลการปฏบตงานทงดานการผลต – จาหนายสนคา และรายงานผลการดาเนนงานตามแผนงานโครงการตางๆ ตลอดจน ผบรหารระดบสงและผบรหารของหนวยงานออกตรวจตดตามการปฏบตงานในพนท มการสอบทานการปฏบตงานดานการเงน โดยสานกบญชและการเงน และสานกตรวจสอบภายใน และสอบทานงานดานการปฏบต โดยสานกตรวจสอบภายใน องคการอตสาหกรรมปาไมไดมอบอานาจการอนมตและอานาจการบรหารงานใหกบผบรหารระดบตางๆ ตามสายบงคบบญชา เปนการกระจายอานาจใหกบทกหนวยงานดานการดแลทรพยสน ทกหนวยงานตองดแลรกษาทรพยสนทมทงทเปนสนคาและเปนพสด เพอใหองคการอตสาหกรรมปาไม โดยสานกบญชและการเงนจะใหทกหนวยงานสารวจและจดทาทะเบยนทรพยสน และรายงานทรพยสนทมอย ปละ 1 ครงในชวงสนป องคการอตสาหกรรมปาไมมการจดทาคมอการปฏบตงานหลก งานสายสนบสนน งานดานการบรหารองคกร และจดทาเอกสารหลกฐานเพอใชอางองในการปฏบตงานตลอดจนแผนผงการปฏบตงานเพอเปนแนวทางในการปฏบตงาน

Page 32: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

29

สรปผลการประเมน :- องคการอตสาหกรรมปาไม ไดดาเนนการประเมนผลการควบคมภายในทง 5 องคประกอบ ตามาตรฐานของการควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนแลว มประสทธผลและเพยงพอทจะทาใหปฏบตงานประสบผลสาเรจตามวตถประสงค ซงยงพบวามบางกจกรรมทยงคงตองปรบปรงกระบวนการควบคมเพอใหการปฏบตงานมประสทธภาพและประสทธผลยงขน

(ลายมอชอ)……………………………..

ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม วนท........เดอน....................พ.ศ. .............

องคประกอบการควบคมภายใน (1)

ผลการประเมน/ ขอสรป (2)

4. สารสนเทศและการสอสาร

ผบรหารควรจดใหมระบบสารสนเทศและการสอสารใหผปฏบตงานสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ถกตองสะดวก รวดเรว รายงานผลการดาเนนงานทงทางดานการเงนและไมใชการเงน มความนาเชอถอ การจดการ การประมวลผล การเผยแพรสารสนเทศ โดยระบบคอมพวเตอร อนเตอรเนต มความสะดวกและรวดเรว จงไดนาระบบคอมพวเตอรและอนเตอรเนต มาใชในการระบบสารสนเทศ

การสอสาร การสอสารระหวางหนวยงานในกรงเทพฯ และตางจงหวดยงคงใชทางไปรษณย โทรศพท เพอสอสาร ระหวางกน

หนวยงานในองคการอตสาหกรรมปาไมยงคงเกบขอมลและใชคอมพวเตอรในการประมวลผลจดทาการสรป ขอมล และจดทารายงาน องคการอตสาหกรรมปาไมมการใชระบบสารบรรณอเลคทรอนคสเพอจดการงานดานสารบรรณใชระบบสารสนเทศดานการประเมนผลใหการทางานของระบบคอมพวเตอรองคการอตสาหกรรมปาไม ชาลง จงงดใชระบบดงกลาวน โดยไดแกไขใหหนวยงานรายงานผล ผานโปรแกมสเปรคชท บนอนเตอรเนต ในป 2559 แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศองคการอตสาหกรรมปาไมจะหมดอายลง และจะตองจดทาฉบบใหม แตรฐบาลมนโยบายใหจดทาแผนดจตล ขององคกรแทนเพอใชในการดาเนนงานขององคกร ซงตองใชระยะเวลาในการจดทาและจาเปนตองจางทปรกษาในการจดทาจงไดขออนมตคณะกรรมการบรหารกจการองคการอตสาหกรรมปาไมและคณะกรรมการฯ ใหการอนมตใหใชแผนแมบทฯ ตอไปอก 1 ป คอในป 2560 ดวย และองคการอตสาหกรรมปาไมไดเสนอของบประมาณจากรฐเพอจดทาแผนดจตล แลว ดานการสอสาร องคการอตสาหกรรมปาไมใชการสอสารทางไปรษณย โทรศพท และจดหมายอเลกทรอนคส ระหวางในสานกงานกลางและตางจงหวด ในป 2559 องคการอตสาหกรรมปาไมไดเรมใชระบบประชมทางไกลในการประชมหวหนาหนวยงานหรอการประชมคณะทางานตางๆ รวมทงใช IP Phone ซงเปนโทรศพทผานระบบอนเตอรเนตในการตดตอทางไกล และใชการสอสารโดย แอพพลเคชน ไลน ดวย

5. การตดตามประเมนผล ผบรหารตองกาหนดใหมการตดตามประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงาน เพอตรวจสอบการปฏบตงานใหเปนไปตามเปาหมาย องคการอตสาหกรรมปาไม มการกาหนดเปาหมายการดาเนนงานไปตามลาดบขนของการดาเนนงานผบรหารในแตละลาดบขน จะตดตามควบคมการปฏบตงานใหเปนไปตามเปาหมาย

องคการอตสาหกรรมปาไมมการกาหนดเปาหมายการดาเนนงานไปตามลาดบขนของหนวยงานโดยมการตดตามประเมนผลการดาเนนงานดงน

- การตดตามประเมนผลระหวางการปฏบตงาน โดยผบรหารแตละลาดบขน ควบคมตดตามผลการดาเนนงานเปรยบเทยบกบเปาหมาย

- การตดตามประเมนผลเปนรายครง โดยทกหนวยงานประเมนผลการควบคมภายในตวเองและสานกงานตรวจสอบภายใน ตดตามตรวจสอบผลการดาเนนงานของทกหนวยงาน

Page 33: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

30

แบบ ปอ.3 องคการอตสาหกรรมปาไม

รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน สาหรบงวดตงแตวนท 1 ตลาคม 2559 ถงวนท 31 ธนวาคม 2559

กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/กจกรรม/ดานของงานทประเมน และวตถประสงคของการควบคม

ความเสยงทยงมอย

งวด/เวลาท พบจดออน

การปรบปรงการควบคม

กาหนดเสรจ/ ผรบผดชอบ

หมายเหต

1. ดานการพสด

วตถประสงค

1.1 เพอใหเจาหนาทพสดปฏบตงาน

เกยวกบ พ.ร.บ. การจดซอจดจางและการ

บรหารพสดภาครฐไดอยางถกตอง

1.1.1 ผปฏบตงานยงไมมความรเกยวกบ

พ.ร.บ. ดงกลาวอยางเพยงพอ อาจทาให

ปฏบตไมถกตองตาม พ.ร.บ. การจดซอจด

จางฯ

31 ธ.ค. 59

1.1.1.1 จดทาบนทกเวยนซกซอมความ

เขาใจแนวทางการปฏบตตาม พ.ร.บ. การ

จดซอจดจางฯ แจงทกหนวยงาน

1.1.1.2 จดอบรมเจาหนาทพสดโดยม

เจาหนาทจากกรมบญชกลางเปนผให

ความร

พ.ค. 60

สอ.

ม.ย. 60

2.ดานบญชและการเงน

2.1 การใชจายเงนงบประมาณเปนไป

อยางมประสทธภาพตามระเบยบ ของ

บงคบทกาหนด

2.1.1 การจดสงเอกสารประกอบการเบก

จายเงนไมสามารถดาเนนการไดอยาง

รวดเรว

31 ธ.ค. 59 2.1.1.1 เรงรดเบกจายและใหจดทาเอกสาร

ใหครบถวน ถกตองสมบรณ

ธ.ค. 60

ส.ศ.

2.2 เพอใหงานดานบญชและการเงน

ปฏบตงานดวยความถกตองโปรงใสชดเจน

2.2.1 ทางสวนอยธยาและสวนบางโพปด

งบบญชลาชาเพราะเปนทสดทายของ

อ.อ.ป. จะไดตวเลขตนทนไมจากทตางๆ

ทสงไมให

31 ธ.ค. 59 2.2.1.1เรงรดเจาหนาทใหดาเนนการปดงบ

บญชใหเสรจครบถวนสมบรณ

ธ.ค. 60

สวนบางโพ

สวนอยธยา

(ลายมอชอ)...............................................

ผอานวยการ

วนท 20 มกราคม 2555

Page 34: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

31

สถานการณดาเนนการ

= ดาเนนการแลว เสรจตามกาหนด = ดาเนนการแลว เสรจลาชากวากาหนด

= ยงไมไดดาเนนการ = อยระหวางดาเนนการ

แบบ ปอ.3 (ตดตาม) องคการอตสาหกรรมปาไม

รายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในของงวดกอน - ระดบองคกร สาหรบงวดตงแตวนท 1 ตลาคม 2559 ถงวนท 31 ธนวาคม 2559

วตถประสงคของการควบคม จดออนของการควบคมหรอความเสยงท

ยงมอย งวด/เวลาทพบจดออน

การปรบปรง กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ

สถานการณดาเนนการ

วธการตดตามและสรปผลการประเมน/ขอคดเหน

1. แกไขปญหาการบกรกพนท

สวนปาโดยราษฎรมสวนรวม

1. ไมสามารถแกไขปญหาการบกรก

พนทสวนปาโดยราษฎรมสวนรวม

2558 1. ออกแบบสารวจขอมลการบกรกพนทสวนปา

2. สารวจสภาพการบกรกพนทสวนปาและฐานขอมลผมสวนไดสวนเสย

3. รวบรวมขอมลการสารวจสภาพการบกรกพนทสวนปาและฐานขอมล

ผมสวนไดสวนเสย

4. ประเมนความรนแรงในการบกรกพนทในแตละสวนปาและรวบรวม

รายชอสวนปาในแตละระดบความรนแรง

5. จดทาแผนปฏบตการ ”การแกไขปญหาการบกรกพนทสวนปา”

เสนอขอความเหนจาก อ.อ.ป.

6. แตงตงคณะกรรมการเพอพจารณาจดทามาตรการและแนวทางการ

แกไขปญหาการบกรกและทวงคนสวนปา

ส.วส.ม.ค. 59

สวนปาทเกยวของ

ก.พ.-ม.ค.59

อ.อ.ป.ภาคทเกยวของ

ม.ค.-เม.ย.59

ส.วส. เม.ย. 59

ส.วส. เม.ย. 59

ส.วส. เม.ย. 59

ผลการดาเนนงาน

อ.อ.ป. สามารถดาเนนการตาม

แผนการแกปญหาการบกรก

พนทสวนปาโดยราษฎรมสวน

รวม ไดแลวเสรจตามกาหนด

11 กจกรรม

Page 35: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

32

แบบ ปส. รายงานผลการสอบทานการประเมนการควบคมภายใน

โดย ผตรวจสอบภายใน

(ตามระเบยบฯ ขอ 6) แบบท 2 กรณพบขอบกพรองหรอขอสงเกตทมนยสาคญ

เรยน ผอานวยการองคการอตสาหกรรมปาไม ขาพเจาไดสอบทานการประเมนระบบการควบคมภายในของ สานกสงเสรมและพฒนาไมเศรษฐกจภาคเหนอบน สาหรบงวด

ตงแต วนท 5 กรกฎาคม 2553 ถงวนท 10 กรกฎาคม 2553 ตามแนวทางการตดตามประเมนผลการควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ซงกาหนดอยในเอกสารคาแนะนา :การจดทารายงานการควบคมภายใน ตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 ขอ 6 การสอบทานไดปฏบตอยางระมดระวงรอบคอบและเหมาะสม ผลการสอบทานไมพบวา สานกสงเสรมและพฒนาไมเศรษฐกจภาคเหนอบน ไมดาเนนการตามแนวทางการตดตามประเมนผลการควบคมภายในฯ ดงกลาวและตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 อยางไรกตามมขอสงเกตทมนยสาคญดงน 1. ดานบญชการเงน

ใหงานสวนปาทกสวน ดาเนนการในการลงสมดเงนสดใหตรงกบจานวนเงนคงเหลอและดาเนนการใหเปนขอมลปจจบน ใหเปนไปตามท อ.อ.ป. สงการโดยเครงครด หากมปญหาอปสรรคในการดาเนนการใหรวบรวมรายงาน อ.อ.ป. 2. ดานการจดซอจดจาง

2.1 ใหสานกสงเสรมและพฒนาไมเศรษฐกจแพร ตดตามเรงรดการดาเนนการสรางพนคอนกรต ขนาด 7,000 ตารางเมตร หนา 10 ซม ทหมอนไม อ.อ.ป. อ.รองกวาง จ.แพร ตามสญญาเลขท 3/2552 ลงวนท 16 ธนวาคม 2552 ใหเสรจสน ตามสญญาและขนตอนของระเบยบทเกยวของ ตอไป

2.2 การวางผงโรงงานควรยดหลก Logistics เปนสาคญเชนโรงเลอยควรอยใกลโรงอบไมและอดนายาไม เนองจากการขนสงไมแปรรปกด การขนสงเชอเพลง(ฟน ขเลอย) เพอใสเตาเผาหมอนา ถาระยะทางหางกนมากเชนทเปนอยจะเสยเวลาและคาใชจายในการขนสง การปรบปรงควรปรบผงโรงงานใหม โดยสรางโรงเลอยใกลโรงอบไม สวนโรงเลอยเดม (ยงไมไดตดตงเครองเลอย และอปกรณ) ใชเปนทเกบสนคาสาเรจรปรอจาหนาย

2.3 ดานหลงเตาอบไมควรกนเปนหองมดชด เพอปองกนฝนสาดตควบคมเตาอบซงเปนอนตรายตอระบบควบคม เตาอบไมได

2.4 ควรสรางหลงคาคมถงผสมและถงเกบนายาของโรงอดนายา เพอปองกนแดดและฝน 3. ดานการปลกสรางสวนปา

3.1 ใหทกงานสวนปา จดทาปายแสดงรายละเอยดของแปลงปลกสรางแตละแปลง พรอมแผนทแสดงตาแหนงของแปลงปลก ตดตงในจดทเหมาะสมสงเกตไดงาย

3.2 ใหงานสวนปาแมล ตดตอหนวยงานทเกยวของกบการวเคราะหดน ทาการวเคราะหดชนดนแปลงทปลกยางพารา วาชนดนเปนดานหรอไม เนองจากดจากตนสกแปลงใกลเคยงมสภาพชงกงน 4. ดานการควบคมภายใน

4.1 ใหสานกสงเสรมและพฒนาไมเศรษฐกจภาคเหนอบน สงการใหทกสวนปาจดทาเอกสารเกยวกบการตรวจรบผลงานการจางเหมาแตละรายการ และรวบรวมเอกสารทเกยวของกบการจายเงนคาจาง ไวใหครบถวน เพอใชในการสอบทาน

4.2 ใหสานกสงเสรมและพฒนาไมเศรษฐกจภาคเหนอบน สงการใหทกสวนปาในสงกดดาเนนมาตรการเกยวกบ นามนเชอเพลงเชนเดยวกบงานสวนปาแมล และสวนปาแมหอพระ 5. ดานการผลตและการจาหนาย

การผลตและจาหนายไมสกสวนปาไมเปนไปตามแผน เนองจากไดรบผลกระทบจากนโยบายของรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงเปนปจจยความเสยงจากภายนอก ไมสามารถควบคมได หนทางทจะใหทเลาเบาบางลง จงเปนหนาทของคณะผบรหารองคการอตสาหกรรมปาไม ทจะประสานชแจงทาความเขาใจเพอใหเงอนไขตางๆ ไดรบการผอนผนจนสามารถดาเนนการตอไปได และเกดความเสยหายนอยทสด

(ลงชอ) ผอานวยการสานกตรวจสอบภายใน

Page 36: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ตวอยางแบบประเมนองคประกอบ

ของการควบคมภายใน

Page 37: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ตวอยางแบบประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน

แบบประเมนองคประกอบการควบคมภายใน เปนเครองมอสาหรบการบรหารการควบคม

ภายในและการประเมนผลการควบคมภายใน เพอชวยใหผบรหารและผประเมนพจารณาตดสนไดวา

ระบบการควบคมภายในของหนวยรบตรวจไดรบการออกแบบอยางเหมาะสมและเพยงพอ หรอไม ควร

ปรบปรงแกไขในจดใด อยางไร

แบบประเมนฯ นแยกเปน 5 องคประกอบของการควบคมภายใน ในแตละองคประกอบ

ประกอบ ดวยขอความภายใตหวขอหลกๆ และหวขอยอยทเกยวเนองกบหวขอหลก ผใชหรอผประเมน

อาจปรบปรงแกไขเพมเตมขอความตามความเหมาะสม ชองวางใตหวขอ “ความเหน/คาอธบาย ” ใช

สาหรบจดบนทกขอคดเหนหรอคาอธบายในหวขอนนๆ

ขอคดเหนหรอคาอธบายจะไมเปนลกษณะ “ใช” หรอ “ไมใช” แตจะสรปรวมวาหนวยงาน

ใหความสาคญหรอปฏบตอยางไรในเรองนนๆ ซงจะชวยใหไดขอสรปเกยวกบการควบคมภายในของ

แตละองคประกอบของการควบคมภ ายใน สวนทวางตอนทายของแตละองคประกอบการ

ควบคมภายใน ใชสาหรบบนทกผลการประเมนโดยทวไป และระบวธการทควรปฏบต หรอควร

พจารณาองคประกอบนนๆ และชองวางตอนทายสดของแบบประเมนใชสรปผลการประเมนการ

ควบคมภายในโดยรวม

ในการพจารณาใหขอสรปผลการประเมนแตละองคประกอบของการควบคมภายใน ผ

ประเมนควรใชวจารณญาณวา

1. ขอความใตขอตางๆ ในแบบประเมน เหมาะสมทจะนาไปประยกตใชกบเหตการณตางๆ

ในองคกรหรอไม ถาไมเหมาะสม ควรปรบปรงแกไขเนอหาแบบประเมน ในหวขอยอยนนๆ กอน

2. หนวยทไดรบการประเมนมการปฏบตตามทระบ หรอไม อยางไร

3. การปฏบตจรงมจดออนของการควบคมภายใน หรอไม อยางไร

4. การปฏบตจรงมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงค หรอไม อยางไร

Page 38: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน ความเหน / คาอธบาย

1. สภาพแวดลอมของการควบคม

ผประเมนควรพจารณาแตละปจจยทมผลกระทบตอ

สภาพแวดลอมการควบคมเพอพจารณาวา หนวยรบตรวจ

มสภาพแวดลอมการควบคมทด หรอไม

1.1 ปรชญาและรปแบบการทางานของผบรหาร

มทศนคตทดและสนบสนนการปฏบตหนาทภายใน

องคกร รวมทงการตดตามผล การตรวจสอบและการ

ประเมนผล ทงจากการตรวจสอบภายในและการ

ตรวจสอบภายนอก

มทศนคตทเหมาะสมตอการรายงานทางการเงน

งบประมาณ และการดาเนนงาน

มทศนคตและการปฏบตทเหมาะสมตอการกระจาย

อานาจ

มทศนคตทเหมาะสมในการจดการความเสยงจากการ

วเคราะหความเสยงทเกยวของอยางรอบคอบ และการ

พจารณาวธการลดหรอปองกนความเสยง

มความมงมนทจะใชการบรหารแบบมงผลสมฤทธของ

งาน (Performance – Based Management)

1.2 ความซอสตยและจรยธรรม

มขอกาหนดดานจรยธรรมและบทลงโทษเปนลายลกษณ

อกษร และเวยนใหพนกงานทกคนลงนามรบทราบเปน

ครงคราว

พนกงานทราบและเขาใจลกษณะของพฤตกรรมท

ยอมรบและไมยอมรบและบทลงโทษตามขอกาหนดดาน

จรยธรรม และแนวทางการปฏบตทถกตอง

ฝายบรหารสงเสรมและสนบสนนวฒนธรรมองคกรท

มงเนนความสาคญของความซอสตยและจรยธรรม

ฝายบรหารมการดาเนนการตามควรแกกรณ เมอไมม

การปฏบตตามนโยบาย วธปฏบต หรอระเบยบ ปฏบต

Page 39: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน ความเหน / คาอธบาย

ฝายบรหารกาหนดเปาหมายการดาเนนงานทเปนไปได

และไมสรางความกดดนใหแกพนกงานในการปฏบตงาน

ใหบรรลตามเปาหมายทเปนไปไมได

ฝายบรหารกาหนดสงจงใจทยตธรรมและจาเปนเพอให

มนใจวาพนกงานจะมความซอสตยและถอปฏบตตาม

จรยธรรม

ฝายบรหารดาเนนการโดยเรงดวนเมอมสญญาณแจงวา

อาจมปญหาเรองความซอสตยและจรยธรรมของ

พนกงานเกดขน

1.3 ความร ทกษะและความสามารถของบคลากร

มการกาหนดระดบความร ทกษะและความสามารถ

มการจดทาเอกสารคาบรรยายคณลกษณะงานของแตละ

ตาแหนง และเปนปจจบน

มการระบและแจงใหพนกงานทราบเกยวกบความรทกษะ

และความสามารถทตองการสาหรบการปฏบตงาน

มแผนการฝกอบรมตามความตองการของพนกงาน

ทงหมดอยางเหมาะสม

การประเมนผลการปฏบตงานพจารณาจากการประเมน

ปจจยทมผลตอความสาเรจของงาน และมการระบอยาง

ชดเจนในสวนพนกงานมผลการปฏบตงานด และสวนท

ตองมการปรบปรง

1.4 โครงสรางองคกร

มการจดโครงสรางและสายงาน การบงคบบญชาท

ชดเจนและเหมาะสมกบขนาดและลกษณะการ

ดาเนนงานของหนวยรบตรวจ

มการประเมนผลโครงสรางเปนครงคราวและปรบเปลยนท

จาเปนใหสอดคลองกบสถานการณทมการเปลยนแปลง

มการแสดงแผนภมการจดองคกรทถกตองและทนสมย

ใหพนกงานทกคนทราบ

Page 40: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน ความเหน / คาอธบาย

1.5 การมอบอานาจและหนาทความรบผดชอบ

มการมอบหมายอานาจและหนาทความรบผดชอบใหกบ

บคคลทเหมาะสมและเปนไปอยางถกตอง และมการแจง

ใหพนกงานทกคนทราบ

ผบรหารมวธการทมประสทธภาพในการตดตามผลการ

ดาเนนงานทมอบหมาย

1.6 นโยบายวธบรหารดานบคลากร

มการกาหนดมาตรฐานหรอขอกาหนดในการวาจาง

บคลากรทเหมาะสม โดยเนนถงการศกษา ประสบการณ

ความซอสตยและมจรยธรรม

มการจดปฐมนเทศใหกบพนกงานใหม และจดฝก อบรม

พนกงานทกคนอยางสมาเสมอและตอเนอง

การเลอนตาแหนงและอตราเงนเดอน และการโยกยาย

ขนอยกบการประเมนผลการปฏบตงาน

การประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานไดพจารณา

รวมถงความซอสตยและจรยธรรม

มการลงโทษทางวนยและแกไขปญหา เมอมการไม

ปฏบตตามนโยบายหรอขอกาหนดดานจรยธรรม

1.7 กลไกการตดตามการตรวจสอบการปฏบตงาน

มคณะกรรมการตรวจสอบหรอคณะกรรมการตรวจสอบ

และประเมนผลภาคราชการ และมการกากบดแล การ

ปฏบตงานภายในองคกรใหเปนไปตามระบบการควบคม

ภายในทกาหนดอยางตอเนองและสมาเสมอ

มผตรวจสอบภายใน และมการรายงานผลการตรวจสอบ

ภายในตอหวหนาสวนราชการ

Page 41: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน ความเหน / คาอธบาย

1.8 อนๆ (โปรดระบ)

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

สรป / วธการทควรปฏบต

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

ชอผประเมน …………………………

ตาแหนง ………………………………

วนท ............../................/......................

Page 42: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน ความเหน / คาอธบาย

2. การประเมนความเสยง

กอนการประเมนความเสยงจะตองสรางความชดเจนเกยวกบ

วตถประสงคการดาเนนงานทงในระดบหนวยรบตรวจ

และระดบกจกรรม (เชน แผนงาน หรองานทไดรบมอบหมาย)

วตถประสงคของการประเมนองคประกอบการควบคมภายในน

เพอทราบกระบวนการระบความเสยง การวเคราะห และการบรหาร

ความเสยงวา เหมาะสม เพยงพอ หรอไม

2.1 วตถประสงคระดบหนวยรบตรวจ

มการกาหนดวตถประสงคและเปาหมายการดาเนนงาน

ของหนวยงานอยางชดเจนและวดผลได

มการเผยแพรและชแจงใหบคลากรทกระดบทราบและ

เขาใจตรงกน

2.2 วตถประสงคระดบกจกรรม

มการกาหนดวตถประสงคของการดาเนนงานในระดบ

กจกรรม และวตถประสงคนสอดคลองและสนบสนน

วตถประสงคระดบหนวยรบตรวจ

วตถประสงคระดบกจกรรมชดเจน ปฏบตได และวดผลได

บคลากรทกคนทเกยวของมสวนรวมในการกาหนดและ

ใหการยอมรบ

2.3 การระบปจจยเสยง

ผบรหารทกระดบมสวนรวมในการระบและประเมน

ความเสยง

มการระบและประเมนความเสยงทอาจเกดขนจากปจจย

ภายในและภายนอก เชน การปรบลดบคลากร การใช

เทคโนโลยสมยใหม การเกดภยธรรมชาต การ

เปลยนแปลงทางการเมองเศรษฐกจและสงคม เปนตน

Page 43: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน ความเหน / คาอธบาย

2.4 การวเคราะหความเสยง

มการกาหนดเกณฑในการพจารณาระดบความสาคญของ

ความเสยง

มการวเคราะหและประเมนระดบความสาคญหรอ

ผลกระทบของความเสยงและความถทจะเกดหรอโอกาส

ทจะเกดความเสยง

2.5 การกาหนดวธการควบคมเพอปองกนความเสยง

มการวเคราะหสาเหตของความเสยงทอาจเกดขนและ

กาหนดวธการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยง

มการพจารณาความคมคาของตนทนทจะเกดขนจากการ

กาหนดวธการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยง

มการแจงใหบคลากรทกคนทราบเกยวกบวธการควบคม

เพอปองกนหรอลดความเสยง

มการตดตามผลการปฏบตตามวธการควบคมทกาหนด

เพอปองกนหรอลดความเสยง

2.6 อนๆ (โปรดระบ)

……………………………………………………………

……………………………………………………………

สรป / วธการทควรปฏบต

……………………………………………………………

……………………………………………………………

ชอผประเมน …………………………

ตาแหนง ………………………………

วนท ............../................/......................

Page 44: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน ความเหน / คาอธบาย

3. กจกรรมการควบคม

ในการประเมนความเพยงพอของการควบคมภายในผประเมน

ควรพจารณาวา มกจกรรมการควบคมทสาคญเหมาะสม เพยงพอ และ

มประสทธผลหรอไม

3.1 กจกรรมการควบคมไดกาหนดขนตามวตถประสงคและผล

การประเมนความเสยง

3.2 บคลากรทกคนทราบและเขาใจวตถประสงคของกจกรรมการ

ควบคม

3.3 มการกาหนดขอบเขตอานาจหนาทและวงเงนอนมตของ

ผบรหารแตละระดบไวอยางชดเจนและเปนลายลกษณอกษร

3.4 มมาตรการปองกนและดแลรกษาทรพยสนอยางรดกมและ

เพยงพอ

3.5 มการแบงแยกหนาทการปฏบตงานทสาคญหรองานทเสยง

ตอความเสยหายตงแตตนจนจบ เชน การอนมต การบนทก

บญช และการดแลรกษาทรพยสน

3.6 มขอกาหนดเปนลายลกษณอกษร และบทลงโทษกรณฝาฝน

ในเรองการมผลประโยชนทบซอนโดยอาศยอานาจหนาท

3.7 มมาตรการตดตามและตรวจสอบใหการดาเนนงานของ

องคกรเปนไปตามกฎระเบยบ ขอบงคบ และมต

คณะรฐมนตร

3.8 อนๆ (โปรดระบ)

……………………………………………………………

……………………………………………………………

สรป / วธการทควรปฏบต

……………………………………………………………

……………………………………………………………..

ชอผประเมน …………………………

ตาแหนง ………………………………

วนท ............../................/.....................

Page 45: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน ความเหน / คาอธบาย

4. สารสนเทศและการสอสาร

การดาเนนการเกยวกบการควบคมภายในจะตองมสารสนเทศ

ทเกยวของและเชอถอได ผประเมนควรพจารณาความเหมาะสมของ

ระบบสารสนเทศและการสอสารตอความตองการของผใช และการ

บรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน

4.1 จดใหมระบบสารสนเทศและสายการรายงานสาหรบการ

บรหารและตดสนใจของฝายบรหาร

4.2 มการจดทาและรวบรวมขอมลเกยวกบการดาเนนงานการเงน

และการปฏบตตามกฎ ระเบยบ ขอบงคบ และมต

คณะรฐมนตรไวอยางถกตอง ครบถวน และเปนปจจบน

4.3 มการจดเกบขอมล /เอกสารประกอบการจายเงนและการ

บนทกบญชไวครบถวน สมบรณ และเปนหมวดหม

4.4 มการรายงานขอมลทจาเปนทงจากภายในและภายนอกให

ผบรหารทกระดบ

4.5 มระบบการตดตอสอสารทงภายในและภายนอกอยาง

เพยงพอ เชอถอได และทนกาล

4.6 มการสอสารอยางชดเจนใหพนกงานทกคนทราบและเขาใจ

บทบาทหนาทของตนเกยวกบการควบคมภายในปญหาและ

จดออนของการควบคมภายในทเกดขน และแนวทางการ

แกไข

4.7 มกลไกหรอชองทางใหพนกงานสามารถเสนอขอคดเหน

หรอขอเสนอแนะในการปรบปรงการดาเนนงานขององคกร

4.8 มการรบฟงและพจารณาขอรองเรยนจากภายนอก อาท

รฐสภา ประชาชน สอมวลชน

4.9 อนๆ (โปรดระบ)

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

Page 46: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน ความเหน / คาอธบาย

สรป / วธการทควรปฏบต

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

ชอผประเมน …………………………

ตาแหนง ………………………………

วนท ............../................/......................

Page 47: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน คาอธบาย/คาตอบ

5. การตดตามประเมนผล

ผประเมนควรพจารณาความเหมาะสมของระบบการตดตาม

ประเมนผลการควบคมภายในขององคกรในอนจะชวยใหบรรล

วตถประสงคของการควบคมภายใน

5.1 มการเปรยบเทยบแผนและผลการดาเนนงาน และรายงาน

ใหผกากบดแลทราบเปนลายลกษณอกษรอยางตอเนอง

และสมาเสมอ

5.2 กรณผลการดาเนนงานไมเปนไปตามแผน มการดาเนนการ

แกไขอยางทนกาล

5.3 มการกาหนดใหมการตดตามผลในระหวางการปฏบตงาน

อยางตอเนองและสมาเสมอ

5.4 มการตดตามและตรวจสอบการปฏบตตามระบบการ

ควบคมภายในทกาหนดไวอยางตอเนองและสมาเสมอ

5.5 มการประเมนผลความเพยงพอและประสทธผลของการ

ควบคมภายใน และประเมนการบรรลตามวตถประสงค

ขององคกรในลกษณะการประเมนการควบคม ดวย

ตนเอง และ/หรอการประเมนการควบคม อยางเปนอสระ

อยางนอยปละหนงครง

5.6 มการรายงานผลการประเมนและรายงานการตรวจสอบ

ของผตรวจสอบภายในโดยตรงตอผกากบดแลและ/หรอ

คณะกรรมการตรวจสอบ

5.7 มการตดตามผลการแกไขขอบกพรองทพบจากการ

ประเมนผลและการตรวจสอบของผตรวจสอบภายใน

5.8 มการกาหนดใหผบรหารตองรายงานตอผกากบดแลทนท

ในกรณทมการทจรตหรอสงสยวามการทจรต มการไม

Page 48: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จดทควรประเมน คาอธบาย/คาตอบ

ปฏบตตามกฎ ระเบยบ ขอบงคบ และมตคณะรฐมนตร

และมการกระทาอนทอาจมผลกระทบตอองคกรอยางม

นยสาคญ

5.9 อนๆ (โปรดระบ)

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

สรป / วธการทควรปฏบต

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

……………………………………………………………

ชอผประเมน …………………….

ตาแหนง …………………………

วนท ............../................/..............

Page 49: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ชอหนวยรบตรวจ/สวนงานยอย

รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน

ณ วนท.............เดอน.....................พ.ศ. .....................

องคประกอบของการควบคมภายใน

ผลการประเมน / ขอสรป

1. สภาพแวดลอมการควบคม

1.1 .......................................................................

1.2 .......................................................................

ฯลฯ

2. การประเมนความเสยง

2.1 .......................................................................

2.2 .......................................................................

ฯลฯ

3. กจกรรมการควบคม

3.1 .......................................................................

3.2 .......................................................................

ฯลฯ

4. สารสนเทศและการสอสาร

4.1 .......................................................................

4.2 .......................................................................

ฯลฯ

5. การตดตามประเมนผล

5.1 .......................................................................

5.2 .......................................................................

ฯลฯ

Page 50: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ผลการประเมนโดยรวม

....................................................................................................................................................................

ชอผรายงาน........... .................. ...........................................

(ชอหวหนาหนวยรบตรวจ/หวหนาสวนงานยอย)

ตาแหนง....................................... .................. .....................

วนท... ......................./......... ......................../.... .................

Page 51: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายใน

Page 52: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายในและคาแนะนาการใชแบบสอบถาม

...........................................

วตถประสงค

แบบสอบถามการควบคมภายในนจดทาขนเพอใหทราบความเสยงทวไปทมผลกระทบตอการ

บรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน และใชประเมนความเพยงพอของระบบการควบคมภายใน เพอ

การปรบปรงแกไขตอไป

แบบสอบถาม

แบบสอบถามม 4 ชด คอ

ชดท 1 แบบสอบถามดานการบรหาร สาหรบสอบถามผบรหารทรบผดชอบดานบรหาร

ชดท 2 แบบสอบถามดานการเงน สาหรบสอบถามผบรหารและเจาหนาทผรบผดชอบดาน

การเงน

ชดท 3 แบบสอบถามดานการผลต สาหรบสอบถามผบรหารและเจาหนาทผรบผดชอบ ดาน

การผลต

ชดท 4 แบบสอบถามดาน อนๆ สาหรบสอบถามผบรหารและเจาหนาทผรบผดชอบดานบคลากร

ดานระบบสารสนเทศและดานพสด

แบบสอบถามทง 4 ชด เปนเพยงตวอยาง ผใชสามารถปรบปรงแกไขไดตามความเหมาะสม

การใชแบบสอบถาม

1. ผประเมนเปนผถามตามแบบสอบถาม ถามการปฏบตตามคาถามแสดงถงการควบคม

ภายในทดใหกรอกเครองหมาย “” ในชอง “ม/ใช” ถาไมมการปฏบตตามทถามใหกรอกเครองหมาย

“” ในชอง “ไมม/ไมใช ” ถาไมมกจกรรมทเกยวกบเรองทถามใหกรอกในชอง “ไมม/ไมใช ” โดยใช

อกษร NA ซงยอมาจาก Not Applicable และหมายเหตวา ไมมเรองทเกยวกบคาถาม

Page 53: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

2. คาตอบวา “ไมม/ไมใช” หมายถง มไดปฏบตตามคาถาม แสดงถงจดออนของระบบการควบคม

ภายใน ผประเมนควรทดสอบและหาสาเหต และพจารณาวามการควบคมอนทดแทนหรอไม

จากคาตอบทไดรบ ผสอบทานหรอผประเมนควรสงเกตการณการปฏบตงานจรง การ

วเคราะหเอกสารหลกฐาน หรอคาตอบของผทมความรในเรองทถามและเชอถอได เพอสรปคาตอบและ

อธบายวธปฏบตในแตละขอของคาถามในชอง “คาอธบาย/คาตอบ” เพอใหไดขอมลทถกตองทจะนามา

ประเมนความเพยงพอของระบบการควบคมภายใน

3. จากขอมลในชอง “คาอธบาย/คาตอบ ” จะนามาพจารณาประเมนความเพยงพอของ

ระบบการควบคมภายในของแตละดานและแตละเรองในดานนนๆ

Page 54: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

แบบสอบถามการควบคมภายใน

ชดท 1 ดานการบรหาร

ผทจะตอบแบบสอบถามดานนไดดทสด คอ ผบรหารทรบผดชอบดานการบรหารของหนวย

รบตรวจ การสรปคาถามคาตอบในชอง “คาอธบาย/คาตอบ ” จะนาขอมลจากการสงเกตการณการ

ปฏบตงาน การวเคราะหเอกสารหลกฐาน และการสมภาษณผมความรในเรองทสอบถาม

แบบสอบถามดานการบรหาร ประกอบดวยเรองตาง ๆ ดงน

1. ภารกจ

1.1 วตถประสงคหลก 1.2 การวางแผน 1.3 การตดตามผล

2. กระบวนการปฏบตงาน

2.1 ประสทธผล

2.2 ประสทธภาพ

3. การใชทรพยากร

3.1 การจดสรรทรพยากร

3.2 ประสทธผลของการใชทรพยากร

4. สภาพแวดลอมของการดาเนนงาน

4.1 การปฏบตตามกฎ ระเบยบและขอบงคบ

4.2 ความสอดคลองกบสภาพแวดลอมการดาเนนงาน

Page 55: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

แบบสอบถามการควบคมภายใน

ดานการบรหาร

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

1. ภารกจ

1.1 วตถประสงคหลก

หนวยรบตรวจมการกาหนดภารกจเปน

ลายลกษณอกษร

ภารกจทกาหนดมความชดเจน กะทดรด

และเขาใจงาย สอดคลองกบภารกจของ

องคกรทกากบดแล (อาท กระทรวง

ทบวง กรม จงหวด) เปนไปตามกฎหมาย

ระเบยบขอบงคบทเกยวของหรอไม

มการประกาศใหบคลากรของหนวยรบ

ตรวจทกคนทราบภารกจขององคกร

หรอไม

ฝายบรหารมการกาหนดวตถประสงคและ

เปาหมายการดาเนนงานของหนวยรบ

ตรวจหรอไม

วตถประสงคและเปาหมายการดาเนนงาน

ทกาหนดสอดคลองกบภารกจและ

สามารถวดผลสาเรจไดหรอไม

วตถประสงคการดาเนนงานมการแบง

ออกเปนวตถประสงคยอยในระดบ

กจกรรม หรอสวนงานยอยหรอไม

มการกาหนดวธการ เพอใหบคลากร

เขาใจในงานทปฏบตวาจะชวยใหบรรล

วตถประสงคของการดาเนนงานของ

สวนงานยอย ทเขาปฏบตงาน และบรรล

วตถประสงคตามภารกจขององคกร

หรอไม

1.2 การวางแผน

ฝายบรหารมการจดทาแผนเพอใหบรรล

ตามวตถประสงคและเปาหมายการ

Page 56: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

ดาเนนงานทกาหนดหรอไม

แผนทจดทามการกาหนดวตถประสงค

เปาหมาย วธการดาเนนงาน งบประมาณ

อตรากาลงและระยะเวลาดาเนนงานไวอยาง

ชดเจนหรอไม

มการสอสารใหกบบคลากรทรบผดชอบ

ปฏบตตามแผนทราบหรอไม

มการมอบหมายหนาทความรบผดชอบใน

การดาเนนการตามแผนใหแกเจาหนาท

หรอไม

1.3 การตดตามผล

มการประเมนความคบหนาของการบรรล

วตถประสงคการดาเนนงานขององคกร

เปนครงคราวหรอไม อยางไร

การประเมนความคบหนาไดรวมการเปรยบ

เทยบผลการใชจายเงนจรงกบงบประมาณ

และสาเหตของความแตกตางของจานวนเงน

ทใชจายจรงกบงบประมาณหรอไม

การประเมนความคบหนามการ

ดาเนนการในชวงเวลาและความถท

เหมาะสมหรอไม

มการแจงผลการประเมนใหบคลากรท

รบผดชอบทราบและแกไขปรบปรงการ

ดาเนนงานหรอไม

บคลากรทรบผดชอบไดรองขอใหมการ

ทบทวนหรอปรบปรงวตถประสงคการ

ดาเนนงานแผนและกระบวนการ

ดาเนนงานหรอไม

2. กระบวนการปฏบตงาน

2.1 ประสทธผล

กระบวนการปฏบตงานทสาคญในการ

ดาเนนงานตามภารกจไดรบการพจารณา

และกาหนดโดยฝายบรหารหรอไม

Page 57: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

ฝายบรหารมการตดตามผลเกยวกบประสทธ

ผลของกระบวนการปฏบตงานหรอไม

ในชวง 2 – 3 ป ทผานมามการประเมนผล

การดาเนนงานในระดบผลผลต ( Output)

หรอผลลพธ (Outcome) ขององคกรวา

บรรลตามวตถประสงคและเปาหมายท

กาหนด หรอไม

ขอเสนอแนะจากมาตรการปรบปรง

ประสทธผลของการดาเนนงานไดมการ

นาไปปฏบตและจดทาเปนเอกสารใน

รปแบบทสามารถแกไขปรบปรงไดงาย

และเปนปจจบนหรอไม

2.2 ประสทธภาพ

มการคานวณและเปรยบเทยบตนทนของ

การดาเนนงานกบผลผลตหรอผลลพธวา

มประสทธภาพหรอไม

มการเปรยบเทยบประสทธภาพดงกลาว

กบองคกรอนทมลกษณะการดาเนนงาน

เชนเดยวกน หรอไม

ขอเสนอแนะไดนามาปรบปรงแกไขทน

ตอเหตการณและมการดาเนนงานอยาง

เหมาะสมหรอไม

3. การใชทรพยากร

3.1 การจดสรรทรพยากร

ทรพยากรทมอยภายในองคกรไดรบการ

จดสรรใหกบกระบวนการดาเนนงาน

ทงหมดหรอไม

ทรพยากรทมการใชประโยชนนอยไดรบ

การแกไขปรบปรงใหดขนหรอไม

มการจดลาดบความสาคญของ

วตถประสงคการดาเนนงานหรอไม

การจดสรรทรพยากรไดถอปฏบตอยาง

Page 58: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

สมาเสมอเพอใหองคกรบรรลผลทดทสด

ในดานประสทธผลกบประสทธภาพ

หรอไม

3.2 ประสทธผลของการใชทรพยากร

คณลกษณะเฉพาะตาแหนง ของตาแหนง

ทสาคญ มการกาหนดหนาทไวชดเจน

และปฏบตงานตามทกาหนดหรอไม

มคมอแสดงการใชอปกรณ เครองมอ

ระบบสารสนเทศ และการบรหารเงน

งบประมาณหรอไม

มการกาหนดวธปฏบตเกยวกบการจดสรร

ทรพยากรแตละประเภท เพอสนบสนน

การบรรลวตถประสงคของการดาเนนงาน

หรอไม

กรณการดาเนนงานตากวาระดบทกาหนด

มการปฏบตทเหมาะสม เพอปรบปรงการ

ดาเนนงานหรอไม

บคลากรยอมรบมาตรฐานการปฏบตงาน

ทกาหนดวาจะตองปฏบตไดในระดบท

กาหนดหรอสงกวาหรอไม

มแผนการฝกอบรมทเพยงพอสาหรบ

บคลากร ในการฝกฝนทกษะและ

ความสามารถทจาเปนตอการปฏบตงาน

หรอไม

มแผนการจงใจใหบคลากรพฒนาทกษะ

และความสามารถของตนเองหรอไม

4. สภาพแวดลอมของการดาเนนงาน

4.1 การปฏบตตามกฎ ระเบยบและขอบงคบ

มการระบกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบและ

มาตรฐานทสาคญและจาเปนตอการ

ดาเนนงานหรอไม

มการกาหนดวธการปฏบตตามกฎหมาย

ระเบยบ ขอบงคบ และมาตรฐานท

กาหนดหรอไม

Page 59: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

มกลไกการตดตามการปฏบตตาม

กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ และ

มาตรฐานหรอไม

4.2 ความสอดคลองกบสภาพแวดลอมการ

ดาเนนงาน

มการระบปจจยภายนอกทมผลกระทบทม

นยสาคญตอการดาเนนงานในอนาคตของ

องคกรหรอไม (เชน แนวโนมการ

เปลยนแปลงดานเศรษฐกจ ดาน

เทคโนโลย และการออกกฎระเบยบ

ใหมๆ)

มการตดตามผลและวางแผนปองกนหรอ

ลดผลกระทบทจะเกดขนจากปจจย

ภายนอกหรอไม

สรป : การควบคมดานการบรหาร

...........(จากขอ 1 - 4 มการควบคมทเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวา การดาเนนงานดานการบรหารเปนไปตาม

ภารกจ กระบวนการปฏบตงานและการใชทรพยากรและสภาพแวดลอมของการดาเนนงานทมประสทธภาพและ

ประสทธผลหรอไม).......

ชอผประเมน …………………………….…………

ตาแหนง ……………………………….……………

วนท.................../......... ……............/... …….............

Page 60: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

แบบสอบถามการควบคมภายใน

ชดท 2 ดานการเงน

แบบสอบถามนจะชวยใหทราบขอมลเกยวกบ ความนาเชอถอของขอมลการเงน และ

รายงานการเงน ผทสามารถตอบแบบสอบถามชดท 2 ไดดทสด คอ ผบรหารระดบกลาง หรอกลม

ผบรหารจดการทคนเคยกบการดาเนนงานดานการเงนของหนวยรบตรวจ

แบบสอบถามดานการเงน ประกอบดวย

1. เงนสดและเงนฝากธนาคาร

1.1 การรบเงน

1.2 การเบกจายเงน

1.3 เงนสดในมอ

1.4 การนาเงนสงคลง

1.5 การบนทกบญช

1.6 เงนทดรอง

2. ทรพยสน

2.1 ความเหมาะสมของการใช

2.2 การดแลรกษาทรพยสน

2.3 การบญชทรพยสน

3. รายงานการเงน

3.1 ขอมลการเงน

3.2 รายงานการเงน

Page 61: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

แบบสอบถามการควบคมภายใน

ดานการเงน

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

1. เงนสดและเงนฝากธนาคาร

1.1 การรบเงน

มการแบงแยกหนาทดานการรบเงน มให

บคคลใดบคคลหนงมหนาทรบผดชอบ

มากกวาหนงลกษณะงานตอไปน

– การอนมตการรบเงนสด

– การเกบรกษาเงนสด

– การบนทกบญชเงนสดและเงนฝากธนาคาร

– การกระทบยอดเงนสดและเงนฝากธนาคาร

มการกาหนดแนวทางปฏบตในการรบสงเงน

ระหวางบคคลและหนวยงานเปนลายลกษณ

อกษรหรอไม

การรบสงเงนมเอกสารหลกฐานสนบสนน

ครบถวนและถกตองหรอไม

การรบเงนโดยการโอนผานระบบอเลกทรอนกส ม

การยนยนเปนลายลกษณอกษร โดยระบชอผ

จายเงนและจานวนเงน และวตถประสงคการ

จายหรอไม

มการกาหนดขอหามมใหนาเชคทรบไปขนเงน

สดหรอไม

มการบนทกบญชแยกรายการรบทเปนเงนสดกบ

รบเปนเชคหรอไม

มการกาหนดใหผชาระดวยเชคธนาคารระบสง

จายในนามหนวยรบตรวจและขดครอมเชค

หรอไม อยางไร

มการตรวจสอบความถกตองและเชอถอไดของ

เชคกอนรบหรอไม

เงนสดทไดรบมการบนทกบญชภายในวนท

ไดรบเงนนนหรอไม

Page 62: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

มการออกใบเสรจรบเงนสาหรบการรบเงน

ทกครงหรอไม

ใบเสรจรบเงนมการพมพหมายเลขกากบเลม

และใบเสรจรบเงนเรยงกนไปทกฉบบหรอไม

มการจดทาทะเบยนคมใบเสรจรบเงนหรอไม

มการสรปยอดเงนทไดรบทกวนเมอสนเวลา

รบเงนหรอไม

มการตรวจสอบจานวนเงนทรบกบหลกฐาน

การรบและรายการทบนทกไวในบญชทกสนวน

หรอไม

1.2 การเบกจายเงน

มการแบงแยกหนาทดานการเบกจายเงน มให

บคคลใดบคคลหนงมหนาทรบผดชอบ

มากกวาหนงลกษณะงาน ตอไปน

– การอนมตการจายเงนสดและเงนฝากธนาคาร

– การเกบรกษาเงนสด

– การบนทกบญชเงนสดและเงนฝากธนาคาร

– การกระทบยอดเงนสดและเงนฝากธนาคาร

มการกาหนดระเบยบเกยวกบการอนมตเบก

จายเงนอยางชดเจนหรอไม

การเบกจายเงนมใบสาคญหรอเอกสาร

หลกฐานประกอบทมการอนมตอยางถกตอง

หรอไม

มการตรวจสอบรายการจายเงนทบนทกไว ใน

บญชกบหลกฐานการจายทกสนวนหรอไม

มการกาหนดวงเงนและผมอานาจอนมตการ

จายเงนหรอไม

มมาตรการปองกนและเกบรกษาสมดเชค

ธนาคาร ทยงไมไดใชและตรายางชอผม

อานาจลงนามหรอไม

มการกาหนดใหผมอานาจมากกวาหนงคน

Page 63: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

รวมกนลงนามในเชคทสงจายหรอไม

มการตรวจสอบเอกสารหลกฐานประกอบการ

เบกจายกอนการลงนามในเชคสงจายหรอไม

เชคทลงนามแลวมการสงใหเจาหนาทอนท

มใชเปนผจดเตรยมเชค เพอชาระใหแกเจาหน

หรอไม

มการกาหนดใหการจายเงนโดยการโอนผาน

ระบบอเลกทรอนกสตองไดรบอนมตจาก

หวหนาสวนราชการหรอไม

มการเขยนหรอประทบตรายางวา “ชาระเงน

แลว” ไวในใบสาคญจายและหลกฐานการจาย

ทชาระเงนแลวหรอไม

1.3 เงนสดในมอ

มการเกบรกษาเงนสดไวอยางปลอดภย

หรอไม

มการนาเงนสดทไดรบ ฝากธนาคารภายใน

วนทไดรบเงน หรอ วนทาการถดไปหรอไม

การเปดบญชเงนฝากธนาคารเปนไปตาม

ระเบยบทกาหนดและไดรบอนมตจาก

หวหนาสวนราชการหรอไม

บญชเงนฝากธนาคารเปดในนามของหนวย

รบตรวจหรอไม

มการตรวจรบเงนสดคงเหลอเปนครงคราวหรอ

1.4 การนาเงนสงคลง

มการนาเงนสงคลงโดยวธการทปลอดภยและ

ภายในระยะเวลาตามทกฎหมายกาหนด

หรอไม

การนาเงนสงคลงมการสอบยนความถกตอง

ระหวางผสงกบผรบหรอไม

1.5 การบนทกบญช

มการบนทกเงนทไดรบในบญชเงนสดภายใน

Page 64: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

วนทไดรบเงนนน หรอวนทาการถดไป

หรอไม

มการบนทกเงนทนาฝากธนาคารในบญชเงน

ฝากธนาคารภายในวนทนาฝากหรอไม

มการกระทบยอดเงนฝากธนาคารทกสนเดอน

หรอไม

มการบนทกการจายเงนในบญชเงนสด หรอม

บญชเงนฝากธนาคารภายในวนทจายเงนนน

หรอไม

มการบนทกบญชเงนฝากคลงทนททมการ

นาสงคลงหรอไม

1.6 เงนทดรอง

การเกบรกษาเงนทดรองคงเหลอเปนไปตาม

ระเบยบทกาหนดหรอไม

มการกาหนดวธปฏบตในการใชจายเงนทด

รองไวอยางชดเจนหรอไม

การเบกชดใชเงนทดรองเปนไปตามคาใชจาย

ทเกดขนจรงหรอไม

มการตรวจนบเงนทดรองคงเหลอเปนครง

คราวหรอไม

มการกระทบยอดเงนทดรองทกสนเดอน

หรอไม

มการตดตามผลเพอคนหาและดาเนนการ

ยกเลกเงนทดรองทไมเคลอนไหวหรอไม

สรป : การควบคมเงนสดและเงนฝากธนาคาร

...........(จากขอ 1.1 - 1.6 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาการรบจายเงนสดและเงนฝากธนาคาร

เงนทดรองเปนไปอยางถกตองตรงตามระเบยบทกาหนด บนทกบญชถกตองครบถวนและสมาเสมอ

หรอไม)..................

Page 65: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ชอผประเมน …………………………….…………

ตาแหนง ……………………………….……………

วนท.................../......... ……............/... …….............

Page 66: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

2. ทรพยสน

2.1 ความเหมาะสมของการใช

มการแบงแยกหนาทมใหบคคลใดบคคลหนง

มหนาทรบผดชอบมากกวาหนงลกษณะงาน

ตอไปน

– การอนมตซอ โอน หรอจาหนายทรพยสน

– การใชทรพยสน

– การบนทกบญชทรพยสน

– การแกไขและกระทบยอดคงเหลอของ

ทรพยสน

การซอและเชาทรพยสนเปนไปตามระเบยบ

ทกาหนดหรอไม

มการกาหนดวตถประสงคของการใช

ทรพยสนไวอยางชดเจนหรอไม

การใชทรพยสนทมความสาคญหรอมลคา

สงไดมการกาหนดใหเฉพาะผไดรบอนญาต

เทานนทจะใชได

มการฝกอบรมวธการใชทถกตองใหแกผใช

ทรพยสนหรอไม

2.2 การดแลรกษาทรพยสน

มการกาหนดมาตรการปองกนและรกษา

ทรพยสนทสาคญ หรอมมลคาสงมใหสญหาย

หรอเสยหายหรอไม

มการตดหรอเขยนหมายเลขรหสหรอ

หมายเลขครภณฑไวททรพยสนทกรายการ

หรอไม

มการมอบหมายผรบผดชอบในการดแล

รกษาทรพยสนหรอไม

มการบารงรกษาทรพยสนตามระยะเวลาท

กาหนดหรอไม

มการจดเกบขอมลและเอกสารการประกน

Page 67: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

ทรพยสนไวอยางเหมาะสมหรอไม

2.3 การบญชทรพยสน

บญชหรอทะเบยนทรพยสนมรายละเอยด

หมายเลข รหส รายการ สถานทใช หรอ

สถานทเกบรกษา และราคาทกสนปหรอไม

มการตรวจนบทรพยสนประจาปหรอไม

มการจดทารายงานผลการตรวจนบ

ทรพยสนเปรยบเทยบยอดจากการตรวจนบ

กบทะเบยนคมและ/หรอบญชทรพยสน

หรอไม

สรป : การควบคมทรพยสน

...........(จากขอ 2.1- 2.3 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจทรพยสนทงหมดมอยครบถวน และไดรบ

การดแลรกษา รวมทงบนทกบญชอยางถกตองและครบถวนหรอไม).......................

ชอผประเมน …………………………….…………

ตาแหนง ……………………………….……………

วนท.................../......... ……............/... …….............

Page 68: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

3. รายงานการเงน

3.1 ขอมลการเงน

บญชแยกประเภทมการบนทกรายการ

ถกตองและครบถวนหรอไม

สามารถตดตามตรวจสอบรายการจาก

เอกสารประกอบรายการ หรอเอกสาร

เบองตนไปยงบญชแยกประเภทหรอไม

มการกระทบยอดบญชยอยกบบญชคมหรอ

บญชแยกประเภทมบญชยอย หรอ

รายละเอยดประกอบหรอไม

นโยบายการบญชเปนไปตามกฎหมายหรอ

ระเบยบหลกเกณฑทกาหนดหรอไม

มการสอบทานหรอตรวจสอบการบนทก

บญชเปนครงคราวหรอไม

มการฝกอบรมอยางเพยงพอใหแกเจาหนาท

การเงนและการบญชหรอไม

3.2 รายงานการเงน

รายงานทางการเงนจดทาขนตามระยะเวลา

ทกาหนดหรอไม

มการสอบทานและใหความเหนชอบ

รายงานทางการเงนโดยผมอานาจหรอไม

มการประเมนประโยชนจากรายงานการเงน

เปนครงคราวหรอไม

สรป : การควบคมรายงานการเงน

...................(จากขอ 3.1 และ 3.2 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาขอมลในรายงานการเงนทจดทา

มความถกตอง เชอถอไดและมประโยชนหรอไม)..........................

Page 69: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ชอผประเมน …………………………….…………

ตาแหนง ……………………………….……………

วนท.................../......... ……............/... …….............

แบบสอบถามการควบคมภายใน

ชดท 3 ดานการผลต

แบบสอบถามนจะชวยใหทราบถงกระบวนการแปรสภาพปจจยการผลตใหเปนสนคา

มาตรฐานตามทตองการใหมประสทธภาพ เพอใหถงมอลกคาดวยความพงพอใจสงสด ผทสามารถตอบ

แบบสอบถามชดนไดดทสด คอ ผบรหารระดบกลาง หรอผบรหารจดการเกยวกบการผลตทรบผดชอบ

เกยวกบการวางแผน การดาเนนการผลตและการบรหารคลงสนคา

แบบสอบถามดานการผลต ประกอบดวย

1. การวางแผนการผลต

2. การดาเนนการผลต

3. การบรหารคลงสนคา

Page 70: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

แบบสอบถามการควบคมภายใน

ดานการผลต

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

1. การวางแผนการผลต

มการวางแผนการผลตใหสอดคลองกบแผนการ

ขายหรอไม

มการกาหนดมาตรฐานตางๆ ขนใช เชน

มาตรฐานการปฏบตงาน ปรมาณการใชวตถดบ

หรอวสดสนเปลองตอหนวยสนคาทผลต หรอไม

การประมาณการใชปจจยการผลตตางๆ สอดคลอ

กบแผนการผลตและมาตรฐานทกาหนดไวหรอไม

การจดอตรากาลงสอดคลองกบแผนการผลต

และลกษณะการปฏบตงาน

2. การดาเนนการผลต

มการกาหนดอานาจในการสงผลตหรอไม

มการจดทาใบเบกวสดซงมการอนมตถกตอง

และตรงกบรายการผลตเพอเปนหลกฐานและ

ขอมลในการบนทกตนทนการผลตหรอไม

มการจดทารายงานผลแตกตางระหวางตนทน

ทเกดขนจรง กบตนทนการผลตหรอไม

มการกาหนดมาตรฐานของสนคา และ

ตรวจสอบกบการผลตจรงอยางสมาเสมอ

หรอไม

มการตรวจสอบคณภาพของสนคาตาม

มาตรฐานกอนรบผลผลตหรอไม

มการจดทารายงานสนคาทไมไดมาตรฐาน

พรอมการวเคราะหสาเหต

มการบรหารวสดคงคลง เชน วตถดบ อะไหล

และวสดอน ใหมปรมาณพอเหมาะอยเสมอดวย

วธการทเหมาะสม

Page 71: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

3. การบรหารคลงสนคา

มการแบงแยกหนาทและความรบผดชอบกน

อยางชดเจนระหวางการรบสนคา การสงสนคา

การผลต และการบนทกบญช

การรบจายสนคาเขาหรอออกจากคลง มเอกสาร

การอนมตโดยผมอานาจ ทกครงหรอไม

มนโยบายการตรวจนบสนคาคงเหลออยเปน

ประจาและสมาเสมอ

มการทารายละเอยดกระทบยอดระหวางผลทได

จากการตรวจนบกบบญชคมสนคา และมการ

อนมตโดยผรบผดชอบการปรบปรงบญช

มมาตรการในการตรวจสอบสนคาทเคลอนไหว

สนคาทลาสมยและสนคาขาดบญช

มการจดทาประกนภยใหครอบคลมมลคาของ

สนคาทอยในคลง

สรป : การควบคมดานการผลต

.............(จากขอ 1 – 3 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาการผลตมประสทธผลและ ประสทธภาพ

เปนไปดวยความประหยด หรอไม) ................

ชอผประเมน …………………………….…………

ตาแหนง ……………………………….……………

วนท.................../......... ……............/... …….............

Page 72: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

แบบสอบถามการควบคมภายใน

ชดท 4 ดานอนๆ

แบบสอบถามนเหมาะสาหรบผตอบแบบสอบถามทเปนผบรหารระดบผจดการหรอกลมผบรหาร

ซงคนเคยเกยวกบการบรหารบคลากร ระบบสารสนเทศและการบรหารพสดของหนวยรบตรวจ ขอสรปคาตอบ

จะตองมาจากการสงเกตการณ การวเคราะห และการสมภาษณผมความรในเรองน

แบบสอบถามดานอนๆ ประกอบดวย

1. การบรหารบคลากร

1.1 การสรรหา

1.2 คาตอบแทน

1.3 หนาทความรบผดชอบ

1.4 การฝกอบรม

1.5 การปฏบตงานของบคลากร

1.6 การสอสาร

2. ระบบสารสนเทศ

2.1 อปกรณคอมพวเตอร

2.2 การปองกนดแลรกษาสารสนเทศ

2.3 ประโยชนของสารสนเทศ

3. การบรหารพสด

3.1 เรองทวไป

3.2 การกาหนดความตองการ

Page 73: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

3.3 การจดหา

3.4 การตรวจรบและการชาระเงน

3.5 การควบคมและการแจกจาย

3.6 การบารงรกษา

3.7 การจาหนายพสด

Page 74: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

แบบสอบถามการควบคมภายใน

ดานอน ๆ

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

1. การบรหารบคลากร

1.1 การสรรหา

ฝายบรหารมการกาหนดทกษะและ

ความสามารถทจาเปนของตาแหนงงาน

สาคญไวอยางชดเจนหรอไม

การสอบคดเลอกบคลากรเพอบรรจแตงตง

มการทดสอบทกษะและความสามารถ

ตามทกาหนดไวของแตละตาแหนงงาน

หรอไม

มการเผยแพรขอมลอยางทวถงในการรบ

สมครบคลากรหรอไม

มการกาหนดกระบวนการคดเลอก เพอให

ไดบคลากรทเหมาะสมกบตาแหนงงาน

ทสดหรอไม

1.2 คาตอบแทน

มการจดทาแนวทางการปฏบตเรอง

คาตอบแทนหรอไม

มการบนทกเวลาปฏบตงานของบคลากร

และมหวหนางานลงนามรบรองใบลงเวลา

หรอไม

การเลอนขนเงนเดอนมการพจารณาอนมต

และจดทาเปนลายลกษณอกษรหรอไม

1.3 หนาทความรบผดชอบ

มการกาหนดหนาทความรบผดชอบของ

บคลากรแตละคนเปนลายลกษณอกษรอยาง

ชดเจนเพอใหบคลากรสามารถปฏบตงาน

ไดตามวตถประสงคการดาเนนงานหรอไม

การเปลยนแปลงทสาคญเกยวกบการ

Page 75: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

มอบหมายงานมการจดทาเปนลายลกษณ

อกษรหรอไม

หนาทความรบผดชอบของงานทสาคญมการ

อนมต โดยหวหนาสวนราชการหรอ

ผบรหารสงสดหรอไม

1.4 การฝกอบรม

มการพจารณาความตองการฝกอบรมของ

บคลากรเพอพฒนาทกษะหรอไม

มการจดสรรงบประมาณทรพยากร

เครองมอและการจดฝกอบรมใหกบ

บคลากรหรอไม

1.5 การปฏบตงานของบคลากร

มการกาหนดมาตรฐานการปฏบตงาน

หรอไม

มการประเมนการปฏบตงานตามมาตรฐาน

ทกาหนดเปนครงคราว และจดทาเปนลาย

ลกษณอกษรหรอไม

มการยกยองหรอใหรางวลแกบคลากรทม

ผลการปฏบตงานสงกวามาตรฐานทกาหนด

หรอไม

มการปฏบตเพอปรบปรงการปฏบตงานท

ตากวามาตรฐานทกาหนดหรอไม

1.6 การสอสาร

มการสอสารขอมลคาสงใหบคลากรระดบ

ปฏบตอยางตอเนองและสมาเสมอหรอไม

มการกาหนดวธการสอสารเพอใหบคลากร

สามารถสงขอเรยกรองหรอขอแนะนา

ใหกบฝายบรหารไดหรอไม

มการกาหนดใหฝายบรหารตดตามผลและ

ตอบขอเรยกรองและขอแนะนาของ

บคลากรหรอไม

Page 76: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

สรป : การควบคมดานการบรหารบคลากร

....................(จากขอ 1.1 - 1.6 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาบคลากรจะสามารถปฏบตงานให

บรรลตามวตถประสงคการดาเนนงานหรอไม)...............

ชอผประเมน …………………………….…………

ตาแหนง ……………………………….……………

วนท.................../......... ……............/... …….............

Page 77: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

2. ระบบสารสนเทศ

2.1 อปกรณคอมพวเตอร

มการกาหนดนโยบายการนาคอมพวเตอร

มาใชในการดาเนนงานหรอไม

มการกาหนดนโยบายของแตละสวนงาน

ยอยในการดแลรกษาอปกรณคอมพวเตอร

หรอไม

ผไดรบอนมตเทานนทสามารถเขาถง

อปกรณคอมพวเตอร

มขอแนะนาหรอใหการฝกอบรมการใช

อปกรณคอมพวเตอรกบผใชคนใหมหรอไม

เมออปกรณคอมพวเตอรเกดความเสยหาย

หรอทางานไมไดมการรายงานใหทราบและ

มการแกไขไดทนทหรอไม

มการบารงรกษาอปกรณคอมพวเตอรตาม

ระยะเวลาทกาหนดหรอไม

การจดซออปกรณคอมพวเตอรมการ

ประสานและวางแผนกบผเกยวของ เพอให

มนใจวาในระยะยาวคอมพวเตอรทจดซอจะ

เขากนไดกบคอมพวเตอรอนหรอไม

2.2 การปองกนดแลรกษาสารสนเทศ

มการกาหนดคณสมบตของผทรบผดชอบ

ดานความปลอดภยของระบบสารสนเทศ

ผทไดรบอนมตเทานนทสามารถเขาถง

แฟมขอมลและโปรแกรม

แฟมขอมลคอมพวเตอรทสาคญมการ

กาหนดใหจดทาแฟมสารองและเกบรกษา

หรอไม

มนโยบายควบคมความเสยงจากการใช

อนเตอรเนต หรอไม

Page 78: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

2.3 ประโยชนของสารสนเทศ

มการประเมนประโยชนของรายงาน ทประมว

จากระบบสารสนเทศเปนครงคราวหรอไม

ผใช มการสารวจประโยชนของสารสนเทศ

ทไดรบเปนครงคราวหรอไม

มการแจงใหผใชทราบเกยวกบประสทธภาพ

ใหมๆ ของระบบสารสนเทศอยางสมาเสมอ

หรอไม

สรป : การควบคมระบบสารสนเทศ

...............(จากขอ 2.1 - 2.3 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาระบบสารสนเทศจะชวยใหการ

ดาเนนงานบรรลวตถประสงคหรอไม)................................

ชอผประเมน …………………………….…………

ตาแหนง ……………………………….……………

วนท.................../......... ……............/... …….............

Page 79: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

3. การบรหารพสด

3.1 เรองทวไป

มการแบงแยกหนาทมใหบคคลใดบคคล

หนงมหนาทรบผดชอบมากกวาหนง

ลกษณะงาน ตอไปน

– การขออนมตจดซอจดจาง

– การจดซอจดจาง

– การตรวจรบสนคา/จดจาง

– การอนมตเบกจายเงน

– การบนทกบญชและทะเบยน

มระเบยบจดซอทครอบคลมถงเรองตอไปน

(กรณมไดใชระเบยบสานกนายกรฐมนตร

วาดวยการพสด)

– นโยบายการจดซอ เชน ซอจากผขาย

หรอผผลตโดยตรง

– วธการคดเลอก

– ขนตอนการจดหา

– การทาสญญา

มระบบการตรวจสอบเพอใหความมนใจวา

มการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑทกาหนด

3.2 การกาหนดความตองการ

มระเบยบหรอวธปฏบตเกยวกบการกาหนด

ความตองการพสดหรอไม

ผใชพสด เปนผกาหนดความตองการพสด

หรอไม

การแจงความตองการพสดหรอขอใหจดหา

ไดระบรายการหรอประเภทพสด ปรมาณ

พสด กาหนดเวลาตองการอยางละเอยดและ

ชดเจนหรอไม

Page 80: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

มการกาหนดระยะเวลา การแจงความ

ตองการพสดหรอขอใหจดหาไวอยาง

เหมาะสมและเพยงพอสาหรบการจดหา

เพอปองกนการจดหาโดยวธพเศษโดยอาง

ความเรงดวนหรอไม

3.3 การจดหา

มการจดหาพสดตามทแจงความตองการไว

หรอไม

กาหนดระยะเวลาการดาเนนการจดหาใน

แตละวธไวเหมาะสมและทนกบความ

ตองการหรอไม

มการจดทาทะเบยนประวตผขายรวมทง

สถตราคาและปรมาณไวหรอไม

จดใหมการหมนเวยนเจาหนาทจดหาหรอไม

จดทาราคากลางเพอใชเปรยบเทยบกบราคา

เสนอขายหรอไม

มการเปรยบเทยบราคาซอครงลาสดและ/

หรอราคาจากผขายหลายแหง เพอใหได

ราคาทดทสดหรอไม

การจดหากระทาโดยหนวยจดหา หรอ

พนกงานจดหา ตามใบแจงความตองการ

พสดหรอใบอนมตจดหาทไดรบอนมตแลว

หรอไม

กาหนดอานาจอนมต โดยพจารณาจากมลคา

ของพสดหรอบรการ เพอความคลองตวและ

รดกมในการปฏบตงานหรอไม

มการจดทาใบสงซอและสาเนาให

ผเกยวของ คอ ผตรวจรบของ ผแจงจดหา

Page 81: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

บญช หรอการเงน ฯลฯ หรอไม

กาหนดหลกเกณฑในการจดทาสญญา

ชดเจนและรดกมหรอไม

กาหนดรปแบบสญญาทเปนมาตรฐาน

หรอไม

ใบสงซอจดทาขนโดยเรยงลาดบหมายเลขไว

ลวงหนาและมการอนมตการสงซอหรอไม

3.4 การตรวจรบและการชาระเงน

มการกาหนดผมอานาจในการตรวจรบ

หรอไม

พสดทสาคญหรอมลคาสง ตรวจรบโดย

คณะกรรมการตรวจรบ หรอพสดทม

คณภาพพเศษ ตรวจรบโดยผชานาญในเรอง

นนโดยเฉพาะหรอไม

ตรวจนบจานวน และชนดของพสดทไดรบ

กบใบสงซอหรอใบสงของ พรอมลงนาม

ผตรวจรบอยางนอย 2 คน รวมกนหรอไม

ทดสอบคณภาพตามขอกาหนดในใบสงซอ

หรอสญญาซอหรอไม

มการบนทกบญชอยางทนกาลและไดรบ

การอนมตถกตองหรอไม

มการตดตามกบผขายสาหรบสนคาท ชารด

เสยหาย และไดรบไมครบหรอไม

เมอมการคนสนคา มเอกสารลดหนจาก

ผขายหรอไม

มการอนมตการชาระหนหรอไม

กาหนดหนวยงานททาหนาทในการตรวจ

จายชาระหนหรอไม

ใบสาคญทจายเงนแลว จะตองมการทา

เครองหมายหรอสญลกษณเพอปองกนการ

จายซ าหรอไม

Page 82: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

มหลกฐานทแสดงวาไดมการตรวจสอบใบสง

ของกบใบสงซอในเรองปรมาณ ราคา คาขนส

สวนลด (ถาม) เปนไปตามขอตกลงหรอไม

3.5 การควบคมและการแจกจาย

มการจดทาบญช/ทะเบยนรบ - จายพสด

แยกเปนประเภทและมหลกฐานประกอบ

ทกรายการหรอไม

มการตรวจสอบความถกตองของใบเบก

และลงบญช/ทะเบยนทกครงทมการจาย

พสดหรอไม

การเบกจายพสดไดรบอนมตจากหวหนา

หนวยพสดทไดรบการแตงตงเปนผสงจาย

พสดหรอไม

มการเกบใบเบกจายพสดไวเปนหลกฐาน

เพอนามาสอบยนความถกตองของพสด

คงเหลอกบบญช/ทะเบยนหรอไม

มกรรมการ ซงไมใชเจาหนาทพสด

ตรวจสอบการรบ/จายพสดคงเหลอประจาป

วาถกตองครบถวนตรงตามบญช/ทะเบยน

หรอไม

มการจดทารายงานผลการตรวจสอบการรบ

- จายพสดคงเหลอประจาปหรอไม

กรณพสดชารด เสอมสภาพ สญหายหรอ

หมดความจาเปนตองใชงาน มการแตงตง

คณะกรรมการสอบหาขอเทจจรง และ

ดาเนนการตามระเบยบหรอไม

กรณพสดสญหายหรอเสยหาย ใชการไมได

โดยไมทราบสาเหต มการสอบสวนหาตว

ผรบผดทางแพงและตดตามเรยกคาสนไหม

ทดแทนหรอไม

มการใหหมายเลขทะเบยนพสดหรอไม

Page 83: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

คาถาม ม / ใช ไมม / ไมใช คาอธบาย / คาตอบ

สถานทจดเกบพสด มการแตงตงเวรยาม

รกษาความปลอดภยหรอไม

สถานทจดเกบพสด มการประกนภยไวหรอไม

มสถานทจดเกบพสดเพยงพอหรอไม

3.6 การบารงรกษา

มการจดทาแผนการบารงรกษาพสดหรอไม

มการจดทารายงานผลการบารงรกษา

เปนไปตามแผนหรอไม

มการจดฝกอบรมหรอมคมอการบารงรกษา

ใหแกผใชพสดหรอไม

มการพจารณาขอเปรยบเทยบการ

บารงรกษาระหวางการดาเนนงานเองและ

การจางหนวยงานภายนอกหรอไม

3.7 การจาหนายพสด

มการรายงานพสดทหมดความจาเปนหรอ

หากใชตอไปจะสนเปลองคาใชจายมากและ

พสดทสญหายตอผมอานาจเพอพจารณาให

จาหนายพสดหรอไม

มการจดทารายงานการจาหนายพสดออก

จากบญชหรอไม

สรป : การควบคมการบรหารพสด

..............(จากขอ 3.1 - 3.7 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาการบรหารพสดเปนไปอยางม

ประสทธผล ประสทธภาพและประหยดหรอไม

ชอผประเมน …………………………….…………

ตาแหนง ……………………………….……………

วนท.................../......... ……............/... ……...........

Page 84: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ภาคผนวก

Page 85: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ก. โครงสรางการบรหารงานของ อ.อ.ป.

คณะกรรมการบรหารกจการของ อ.อ.ป.

ผอานวยการ

คณะกรรมการตรวจสอบ อ.อ.ป.

สานกตรวจสอบภายใน

รองผอานวยการ

รองผอานวยการ รองผอานวยการ

1. สานกอานวยการ 2. สานกบญชและการเงน 3. สานกกจกรรมสมพนธ 4. สานกทรพยากรมนษย 5. สานกนโยบายแผนและงบประมาณ 6. สานกวจยพฒนาและสารสนเทศ 7. สานกกฎหมาย 8. สานกนวตกรรมไมเศรษฐกจ 9. สานกธรกจและการตลาด

1. องคการอตสาหกรรมปาไม ภาคเหนอบน 2. องคการอตสาหกรรมปาไม ภาคเหนอลาง 3. องคการอตสาหกรรมปาไม ภาคกลาง 4. องคการอตสาหกรรมปาไม ภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ 5. องคการอตสาหกรรมปาไม ภาคใต 6. สถาบนคชบาลแหงชาต ในพระอปถมภฯ 7. สานกอตสาหกรรมไม

สายสนบสนน

สายผลต

Page 86: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ข. โครงสรางการบรหารความเสยงและประเมนผล การควบคมภายในของ อ.อ.ป.

คณะกรรมการบรหารกจการของ อ.อ.ป.

คณะกรรมการตรวจสอบ อ.อ.ป.

คณะกรรมการบรหารความเสยงและประเมนผลการควบคมภายในของ อ.อ.ป.

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ สานกอานวยการ

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ สานกธรกจและการตลาด

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ

สานกบญชและการเงน

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ องคการอตสาหกรรมปาไม ภาคเหนอบน

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ สานกกจกรรมสมพนธ

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ องคการอตสาหกรรมปาไม ภาคเหนอลาง

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ สานกทรพยากรมนษย

คณะกรรมการบรหารควาเมสยงฯ องคการอตสาหกรรมปาไม ภาคกลาง

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ สานกนโยบายแผนและงบประมาณ

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ องคการอตสาหกรรมปาไม ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ สานกวจยพฒนาและสารสนเทศ

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ องคการอตสาหกรรมปาไม ภาคใต

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ สานกกฏหมาย

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ สถาบนคชบาลแหงชาตฯ ในพระอปถมภ

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ สานกนวตกรรมไมเศรษฐกจ

คณะกรรมการบรหารความเสยงฯ สานกอตสาหกรรมไม

Page 87: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ค.คาสงแตงตงคณะกรรมการบรหารความเสยงและประเมนผล

การควบคมภายใน อ.อ.ป.

Page 88: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได
Page 89: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ง. ระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน วาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 โดยทสมควรกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน เพอใหหนวยรบตรวจมแนวทางในการ

จดระบบการควบคมภายในใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล อนจะสงผลใหเกดประโยชนสงสดในการดาเนนงาน และแกการใชจายเงนและทรพยสนของประเทศชาตโดยรวม

อาศยอานาจตามความในมาตรา 5 และมาตรา 15 (3) (ก) (ค) แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดนจงออกระเบยบไว ดงตอไปน

ขอ 1 ระเบยบนเรยกวา “ระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 ”

ขอ 2 ระเบยบนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป ขอ 3 ในระเบยบน “หนวยรบตรวจ” หมายความวา

(1) กระทรวง ทบวง กรม สวนราชการทเรยกชออยางอนทมฐานะเปนกระทรวง ทบวง หรอกรม

(2) หนวยงานของราชการสวนภมภาค (3) หนวยงานของราชการสวนทองถน (4) รฐวสาหกจตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณหรอตามกฎหมายอน (5) หนวยงานอนของรฐ (6) หนวยงานทไดรบอนมตอดหนน หรอกจการทไดรบเงน หรอทรพยสนลงทน

จากหนวยงานรบตรวจตาม (1) (2) (3) (4) หรอ (5) (7) หนวยงานอนใดหรอกจการทไดรบเงนอดหนนจากรฐทมกฎหมายกาหนดให

สานกงานการตรวจเงนแผนดนเปนผตรวจสอบ “หนวยงานของราชการสวนทองถน ” หมายความวา องคการบรหารสวนจงหวด

เทศบาล องคการบรหารสวนตาบล กรงเทพฯ เมองพทยา และองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายจดตงขน

“ผกากบดแล ” หมายความวา บคคลหรอคณะบคคลผมหนาทรบผดชอบในการกากบดแล หรอบงคบบญชาผรบตรวจหรอหนวยรบตรวจ

“ผรบตรวจ ” หมายความวา หวหนาสวนราชการ หวหนาหนวยงานหรอผบรหารระดบสง ผรบผดชอบในการปฏบตราชการหรอการบรหารของหนวยรบตรวจ

“ฝายบรหาร” หมายความวา ผรบตรวจ หรอผบรหารทกระดบของหนวยรบตรวจ “ผตรวจสอบภายใน ” หมายความวา ผดารงตาแหนงผตรวจสอบภายในของหนวยรบ

ตรวจ หรอ ดารงตาแหนงอนททาหนาทเชนเดยวกบผตรวจสอบภายใน “การควบคมภายใน ” หมายความวา กระบวนการปฏบตงานทผกากบดแล ฝายบรหาร

และบคคลกรของหนวยงานรบตรวจจดใหมขน เพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การดาเนนงานของหนวยรบตรวจจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการดาเนนงาน ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรตในหนวยรบตรวจ ดานความ

Page 90: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

เชอถอไดของรายงานทางการเงน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ และมตคณะรฐมนตร

ขอ 4 ใหผกากบดแล และหรอฝายบรหารเปนผรบผดชอบในการนามาตรฐานการควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนทายระเบยบน ไปใชเปนแนวทางสาหรบการจดวางระบบการควบคมภายในของหนวยรบตรวจใหเปนไปอยางมประสทธภาพ และบรรลตามวตถประสงคของการควบคมภายใน

ขอ 5 ใหหนวยรบตรวจจดวางระบบการควบคมภายใน โดยใชมาตรฐานการควบคมภายในทายระเบยบน เปนแนวทางใหแลวเสรจภายในหนงปนบแตวนทระเบยบนใชบงคบ โดยอยางนอยตองแสดงขอมล ดงน

(1) สรปภารกจและวตถประสงคการดาเนนงานทสาคญในระดบหนวยรบตรวจ และระดบกจกรรม

(2) ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมการควบคม โดยเฉพาะเกยวกบความซอสตยและจรยธรรมของผบรหารระดบสงและบคลากรในหนวยรบตรวจ

(3) ความเสยงทสาคญทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน

(4) ขอมลเกยวกบกจกรรมการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงทสาคญตาม (3)

(5) ผรบผดชอบประเมนระบบการควบคมภายใน และวธการตดตามประเมนผลใหหนวยรบตรวจรายงานความคบหนาในการจดวางระบบการควบคมภายในตอผกากบดแล และคณะกรรมการตรวจสอบของหนวยรบตรวจ (ถาม) ทกหกสบวน พรอมทงสงสาเนาใหสานกงานการตรวจเงนแผนดนดวย เวนแตสานกงานการตรวจเงนแผนดนจะขอใหดาเนนการเปนอยางอน ขอ 6 ใหผรบตรวจรายงานตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผกากบดแล และ

คณะกรรมการตรวจสอบเกยวกบการควบคมภายในอยางนอยปละหนงครง ภายในเกาสบวนนบจากวนสนปงบประมาณ หรอ ปปฏทน แลวแตกรณ เวนแตการรายงานครงแรกใหกระทาภายในสองรอยสสบวนนบจากวนวางระบบการควบคมภายในแลวเสรจ โดยมรายละเอยด ดงน

(1) ทาความเหนวาระบบการควบคมภายในของหนวยรบตรวจทอยมมาตรฐานตามระเบยบนหรอไม

(2) รายงานผลการประเมนความเพยงพอและประสทธผลของระบบการควบคมภายในในการบรรลวตถประสงคและเปาหมายทกาหนด รวมทงขอสรปผลการประเมนแตละองคประกอบของการควบคมภายใน ประกอบดวย

(ก) สภาพแวดลอมของการควบคม (ข) การประเมนความเสยง (ค) กจกรรมการควบคม (ง) สารสนเทศและการสอสาร (จ) การตดตามประเมนผล

(3) จดออนของระบบการควบคมภายในพรอมขอเสนอแนะแผนการปรบปรงระบบการควบคมภายใน

Page 91: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ขอ 7 ในกรณหนวยรบตรวจไมสามารถปฏบตตามระเบยบนได ใหขอทาความตกลงกบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน

ขอ 8 ในกรณหนวยรบตรวจมเจตนาหรอปลอยปละละเลยในการปฏบตตามระเบยบน หรอตามขอเสนอแนะของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนหรอสานกงานการตรวจเงนแผนดนโดยไมมเหตอนควร คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนสารถเสนอขอสงเกตและความเหนพรอมทงพฤตการณของหนวยรบตรวจนนใหกระทรวงเจาสงกด หรอผบงคบบญชา หรอผควบคมกากบรบผดชอบของหนวยรบตรวจ แลวแตกรณ เพอกาหนดมาตรการทจาเปนใหหนวยรบตรวจไปปฏบต

ในกรณกระทรวงเจาสงกด หรอผบงคบบญชา หรอผควบคมกากบหรอรบผดชอบของหนวยรบตรวจไมดาเนนการตามวรรคหนงภายในระยะเวลาอนสมควร คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนสามารถรายงานตอประธานรฐสภา เพอแจงไปยงคณะกรรมาธการของรฐสภาทเกยวของเพอพจารณาดาเนนการตามอานาจหนาท และแจงไปยงคณะกรรมาธการพจารณางบประมาณรายจายประจาปของรฐสภา เพอประกอบการพจารณารางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาป

ขอ 9 ใหประธานกรรมการตรวจเงนแผนดนรกษาการตามระเบยบน และใหคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนมอานาจตความและวนจฉยปญหาทเกดขนจากการบงคบใชระเบยบน

ในกรณมเหตอนสมควร คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนอาจยกเวนหรอผอนผนการปฏบตตามความในระเบยบนได

ประกาศ ณ วนท 28 กนยายน พ.ศ. 2544

(นายปญญา ตนตยวรงค) ประธานกรรมการตรวจเงนแผนดน

คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน

Page 92: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

จ. มาตรฐานการควบคมภายใน บทนา

1. การควบคมภายในเปนปจจยสาคญทจะชวยใหการดาเนนงานตามภารกจมประสทธภาพ ประหยด และมประสทธผล และชวยปองกนหรอลดความเสยงจากการผดพลาด ความเสยหาย ไมวาจะในรปของความสนเปลอง ความสญเปลาของการใชทรพยสน หรอการกระทาอนเปนการทจรต

2. มาตรฐานการควบคมภายในทกาหนดโดยคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนน ไดจดทาจากผลการตรวจสอบและประสบการณการตรวจสอบของสานกงานการตรวจเงนแผนดน รวมทงไดอนวตตามมาตรฐานสากล คอ รายงานของคณะกรรมการรวมของสถาบนวชาชพ 5 แหง และแนวทางปฏบตเกยวกบมาตรฐานการควบคมภายในของสถาบนการตรวจเงนแผนดนระหวางประเทศ ( International Organization of Supreme Audit Institutions–INTOSAI) มาปรบใชตามความเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของไทย

แนวคด 3. แนวคดเกยวกบการควบคมภายใน มดงน (1) การควบคมภายในเปนสวนประกอบทแทรกอยในการปฏบตงานตามปกต การ

ควบคมภายในเปนสงทตองกระทาอยางเปนขนตอน มใชเปนผลสดทายของการกระทา แตเปนกระบวนการทตอเนองและแทรกอยในการปฏบตงานตามปกตของหนวยรบตรวจ ฝายบรหารจงควรนาการควบคมภายในมาใชโดยรวมเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารงาน ซงไดแก การวางแผน การดาเนนการ และการตดตามผล

(2) การควบคมภายในเกดขนไดโดยบคลากรของหนวยรบตรวจ บคลากรทกระดบของหนวยรบตรวจเปนผมบทบาทสาคญในการทาใหมการควบคมภายในเกดขนในหนวยรบตรวจ ฝายบรหารเปนผรบผดชอบในการจดใหมระบบการควบคมภายในทด โดยการกาหนดวตถประสงค การวางกลไกการควบคม และการกาหนดกจกรรมตางๆ รวมทงการตดตามผลการควบคมภายใน สวนบคลากรอนของหนวยรบตรวจรบผดชอบตอการปฏบตตามกระบวนการควบคมภายในทกาหนดขน

(3) การควบคมภายในใหความมนใจอยางสมเหตสมผลวาจะบรรลตามวตถประสงคทกาหนด แมวาการควบคมภายในจะออกแบบไวดเพยงใดกตามกไมสามารถใหความมนใจวาจะทาใหการดาเนนงานบรรลตามวตถประสงคอยางสมบรณ เพราะการควบคมภายในยงมขอจากดจากปจจยอนซงมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของหนวยรบตรวจ เชน การใชดลยพนจผดพลาด การสมรรวมคดกน การปฏบตผดกฎหมาย ระเบยบและกฎเกณฑทกาหนดไว นอกจากนการวางระบบการควบคมภายในจะตองคานงถงตนทนและผลประโยชนทเกยวของกนวาผลประโยชนทไดรบจากการควบคมภายในจะคมคากบตนทนทเกดขน

คานยาม 4. “ หนวยรบตรวจ” หมายความวา

(1) กระทรวง ทบวง กรม สวนราชการทเรยกชออยางอนทมฐานะเปนกระทรวง ทบวง หรอ กรม

(2) หนวยงานของราชการสวนภมภาค

Page 93: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

(3) หนวยงานของราชการสวนทองถน ไดแก องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนตาบล กรงเทพฯ เมองพทยา และองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายจงตงขน

(4) รฐวสาหกจตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณหรอตามกฎหมายอน

(5) หนวยงานอนของรฐ ไดแก หนวยงานอสระ องคการมหาชน เปนตน

(6) หนวยงานทไดรบเงนอดหนน หรอกจการทไดรบเงน หรอทรพยสนลงทนจากหนวยรบตรวจตาม (1) (2) (3) (4) หรอ (5) ไดแก องคกรเอกชน เปนตน

(7) หนวยงานอนใดหรอกจการทไดรบเงนอดหนนจากรฐทมกฎหมายกาหนดใหสานกงานการตรวจเงนแผนดนเปนผตรวจสอบ

5. “ผกากบดแล” หมายความวา บคคลหรอคณะบคคลผมหนาทรบผดชอบในการกากบดแล หรอบงคบบญชาผรบตรวจหรอหนวยรบตรวจ

ในกรณหนวยรบตรวจระดบกรม ไดแก ปลดกระทรวง หรอผดารงตาแหนงเทยบเทา

ในกรณหนวยรบตรวจเปนรฐวสาหกจ ไดแก คณะกรรมการบรหารของรฐวสาหกจนน

ในกรณหนวยรบตรวจเปนหนวยงานในราชการสวนภมภาค ไดแก ผวาราชการจงหวด สวนในกรณหนวยรบตรวจเปนหนวยงานของราชการสวนกลางแตตงอยในสวนภมภาค ไดแก อธบด หรอผดารงตาแหนงเทยบเทา

ในกรณหนวยรบตรวจเปนหนวยงานของราชการสวนทองถน ไดแก ผวาราชการจงหวด นายอาเภอ

ในกรณหนวยงานอนของรฐ ไดแก บคคลหรอคณะบคคลทเปนผบงคบบญชาสงสดของหนวยงานนน

6. “ผรบตรวจ ” หมายความวา หวหนาสวนราชการ หวหนาหนวยงานหรอผบรหารระดบสง ผรบผดชอบในการปฏบตราชการหรอการบรหารของหนวยรบตรวจ

7. “ฝายบรหาร ” หมายความวา ผรบตรวจหรอผบรหารทกระดบของ หนวยรบตรวจ

8. ผตรวจสอบภายใน ” หมายความวา ผดารงตาแหนงผตรวจสอบภายในของหนวยรบตรวจ หรอ ดารงตาแหนงอนททาหนาทเชนเดยวกบผตรวจสอบภายใน

9. “การควบคมภายใน ” หมายความวา กระบวนการปฏบตงานทผกากบดแล ฝายบรหารและบคคลกรของหนวยงานรบตรวจจดใหมขน เพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การดาเนนงานของหนวยรบตรวจจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการดาเนนงาน ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรตในหนวยรบตรวจ ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ และมตคณะรฐมนตร

ขอบเขตการใช

Page 94: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

10. มาตรฐานการควบคมภายในจดทาขนเปนแมบทสาหรบหนวยรบตรวจทกหนวยใชเปนแนวทางจดวางระบบการควบคมภายในใหเหมาะสมกบลกษณะ ขนาด และความสลบซบซอนของสวนงานในความรบผดชอบและมการตดตามประเมนผลการควบคมภายในและปรบปรงการควบคมภายในใหมประสทธภาพและประสทธผลเปนทนาพอใจอยเสมอ อยางไรกตามการนามาตรฐานไปใชจะตองไมขดกบกฎหมาย นโยบาย และระเบยบททางราชการกาหนด

วตถประสงคของการควบคมภายใน 11. ผกากบดแล ฝายบรหารและบคลากรของหนวยรบตรวจตองใหความสาคญ

ตอวตถประสงคของการควบคมภายในตามมาตรฐานน ซงมวตถประสงคทสาคญ 3 ประการ คอ (1) เพอใหเกดประสทธผลและประสทธภาพของการดาเนนงาน

(Operation Objectives) ไดแก การปฏบตงานและการใชทรพยากรของหนวยรบตรวจใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรตในหนวยรบตรวจ

(2) เพอใหเกดความเชอถอไดของการรายงานทางการเงน ( Financial Reporting Objectives) ไดแก การจดทารายงานทางการเงนทใชภายในและภายนอกหนวยรบตรวจใหเปนไปอยางถกตอง เชอถอไดและทนเวลา

(3) เพอใหเกดการปฏบตตามกฎหมาย และระเบยบขอบงคบทเกยวของ (Compliance Objectives) ไดแก การปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ หรอมตคณะรฐมนตรทเกยวของกบการดาเนนงานของหนวยรบตรวจไดกาหนดขน 12. วตถประสงคของการควบคมภายในของแตละหนวยรบตรวจจะแตกตางกนไป

ขนกบฝายบรหารใหความสาคญกบวตถประสงคใดมากกวากน กลาวคอ บางหนวยงานอาจเนนเรองระวงปองกนการทจรต การรวไหล บางหนวยงานเนนการบรรลวตถประสงคทางการบรหาร บางหนวยงานอาจเนนเรองการใชประโยชนสงสดจากทรพยากร บางหนวยงานอาจเนนเรองการรายงานถกตอง ซงเปนเรองของนโยบาย ทศนคต ลกษณะหนวยงานหรอทกเรองผสมผสานกน การจดวางระบบการควบคมภายใน จงควรใหความสาคญกบการกาหนดวตถประสงคของการควบคมทกาหนด และปรบปรงการควบคมภายในใหมประสทธภาพ และประสทธผลอยเสมอ

องคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายใน 13. มาตรฐานการควบคมภายในประกอบดวยองคประกอบ 5 ประการ ซงผ

กากบดแลและฝายบรหาร จะตองจดใหมในการดาเนนงานเพอใหบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน

(1) สภาพแวดลอมของการควบคม ( Control Environment) (2) การประเมนความเสยง ( Risk Assessment) (3) กจกรรมการควบคม ( Control Activities) (4) สารสนเทศและการสอสาร ( Information and Communications) (5) การตดตามประเมนผล ( Monitoring) 14. สภาพแวดลอมของการควบคม “สภาพแวดลอมของการควบคม ” หมายถง ปจจยตางๆ ซงรวมกนสงผลใหมการ

ควบคมขนในหนวยรบตรวจ หรอทาใหการควบคมทมอยไดผลดขน หรอในทางตรงขามสภาพแวดลอมอาจทาใหการควบคมยอหยอนลงได

Page 95: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

ตวอยางปจจยเกยวกบสภาพแวดลอมการควบคมภายใน เชน ปรชญาและรปแบบการทางานของผบรหาร ความซอสตยและจรยธรรม ความร ทกษะและความสามารถของบคลากร โครงสรางการจดองคกร การมอบอานาจและหนาทความรบผดชอบ นโยบายและวธบรหารดานบคลากร เปนตน

ในการดาเนนการเกยวกบสภาพแวดลอมของการควบคมผกากบดแล ฝายบรหาร และบคลากรของหนวยรบ ตรวจตองสรางบรรยากาศของการควบคมเพอใหเกดทศนคตทดตอการควบคมภายใน โดยสงเสรมใหบคลากรทกคนในหนวยรบตรวจเกดจตสานกทดในการปฏบตงานในความรบผดชอบ และตระหนกถงความจาเปนและความสาคญของการควบคมภายใน รวมทงดารงรกษาไวซงสภาพแวดลอมของการควบคมทด

15. การประเมนความเสยง “ความเสยง ” หมายถง โอกาสทจะเกดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล

ความสญเปลา หรอเหตการณซงไมพงประสงคททาใหงานไมประสบความสาเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทกาหนด

“การประเมนความเสยง ” หมายถง กระบวนการทใชในการระบและการวเคราะหความเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของหนวยรบตรวจ รวมทงการกาหนดแนวทางทจาเปนตองใชในการควบคมความเสยง หรอการบรหารความเสยง ในการดาเนนการเกยวกบการประเมนความเสยง ฝายบรหารตองประเมนความเสยงทงจากปจจยภายในและภายนอกทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของหนวยรบตรวจอยางเพยงพอและเหมาะสม

16. กจกรรมการควบคม “กจกรรมการควบคม” หมายถง นโยบายและวธการตางๆ ทฝายบรหารกาหนดให

บคลากรของหนวยรบตรวจปฏบตเพอลดหรอควบคมความเสยง และไดรบการสนองตอบโดยมการปฏบตตาม

ตวอยางกจกรรมการควบคม เชน การสอบทานงาน การดแลปองกนทรพยสน การแบงแยกหนาทงาน เปนตน

ในการดาเนนการเกยวกบกจกรรมการควบคม ฝายบรหารตองจดใหมกจกรรมการควบคมทมประสทธภาพและประสทธผลเพอปองกนหรอลดความเสยหาย ความผดพลาดทอาจเกดขน และใหสามารถบรรลตามความตามวตถประสงคของการควบคมภายใน สาหรบกจกรรมการควบคม ในเบองตนจะตองแบงแยกหนาทงานภายในหนวยรบตรวจอยางเหมาะสม ไมมอบหมายใหบคคลใดบคคลหนงมหนาทรบผดชอบปฏบตงานทสาคญหรองานทเสยงตอความเสยหายตงแตตนจนจบแตถามความจาเปนใหกาหนดกจกรรมทเหมาะสมทดแทน

17. สารสนเทศและการสอสาร “สารสนเทศ ” หมายถง ขอมลขาวสารทางการเงน และขอมลขาวสารอน ๆ

เกยวกบการดาเนนงานของหนวยรบตรวจไมวาเปนขอมลจากแหลงภายในหรอภายนอก ในการดาเนนการเกยวกบสารสนเทศและการสอสาร ฝายบรหารตองจดใหมสารสนเทศอยางเพยงพอ และสอสารใหฝายบรหารและบคคลากรอน ๆ ทเหมาะสมทงภายในและภายนอกหนวยรบตรวจ ซงจาเปนตองใชสารสนเทศนนในรปแบบทเหมาะสมและทนเวลา

18. การตดตามและประเมนผล

Page 96: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

“การตดตามประเมนผล ” หมายถง กระบวนการประเมนคณภาพการปฏบตงานและประเมนสทธผลของการควบคมภายในทวางไวอยางตอเนองและอยางสมาเสมอ โดยการตดตามผลในระหวางการปฏบตงาน ( Ongoing Monitoring) และการประเมนผลเปนรายครง (Separate Evaluation) ซงแยกเปนการควบคมดวยตนเอง ( Control Self-Assessment) เชน การประเมนการควบคมโดยกลมผปฏบตงานภายในสวนนน ๆ และการประเมนการควบคมอยางอสระ ( Independent Assessment) เชน การประเมนโดยผตรวจสอบภายใน การประเมนผลการควบคมภายใน การประเมนผลการควบคมภายใน โดยผตรวจสอบภายนอก เปนตน

ในการดาเนนการเกยวกบการตดตามประเมนผล ฝายบรหารตองจดใหมการตดตามประเมนผล โดยการตดตามผลในระหวางการปฏบตงาน และการประเมนผลรายครงอยางตอเนองและสมาเสมอ เพอใหมความมนใจวา

o ระบบการควบคมภายในทวางไวเพยงพอ เหมาะสม มประสทธภาพและมการปฏบตจรง

o การควบคมภายในดาเนนไปอยางมประสทธผล o ขอตรวจพบจากการตรวจสอบและการสอบทานอนๆ ไดรบการปรบปรงแกไขอยาง

เหมาะสมและทนเวลา o การควบคมภายในไดรบการปรบปรงแกไขใหสอดคลองกบสถานการณท

เปลยนแปลงไป

Page 97: ค่มือ การควบคู ุมภายใน · การควบคุมภายในตามแนวคิดของ coso เป นแนวคิดที่ได

บรรณานกรม http://office.cpu.ac.th

http://www.thailca.com

แกวตา ชาญชยศรสกล. เอกสารประกอบการฝกอบรม หลกสตร “เพมประสทธภาพดานการบรหารจดการองคกร หวขอการบรหารความเสยงและการควบคมภายใน ”ระหวางวนท 7-8 สงหาคม 2555 ณ หองฝกอบรมสานกทรพยากรมนษย องคการอตสาหกรรมปาไม

คณะกรรมการบรหารความเสยงและประเมนผลการควบคมภายใน อ.อ.ป. แผนบรหารความเสยงประจาป 2555 ขององคการอตสาหกรรมปาไม

บรษท ทรสคอรปอเรวน จากด. รายงานการใหคาปรกษาระบบประเมนผลการดาเนนงานปบญช 2555

สานกงานการตรวจเงนแผนดน. แนวทาง : การจดวางระบบการควบคมภายในและการประเมนผลการควบคมภายใน (Formation and Evaluation of the Internal Control System) กรงเทพฯ : 2552