หนา | 0

ศลปะ ส าหรบการมชวตอยในโลก

ทานพทธทาสภกข โดย: นกขมนฟาไกล

หนา | 1

ผเขยน ขอน าเสนอ การบรรยายธรรมของทานพทธทาสภกข

เรอง ศลปะแหงการครองชวต

บางบทบางสวนมาน าเสนอเพอเปนธรรมทาน.

หนา | 2

พทธบรษท

พงรความหมายของศลปะ

ทานทงหลายเปนอนมาก ไมเคยฟงบรรยายตงแตตนยอมมความ

สงสยขนในใจวามศลปะอะไรกนทเกยวกบธรรมะหรอวาธรรมะจะมา

เปนศลปะในการมชวตไดอยางไร ?

ค าวา ศลปะ คนพวกอนเขาจะมค าจ ากดความหมายอยางไรกตาม

ใจเขา ส าหรบเราพวกพทธบรท จ ากดความหมายของค าวาศลปะไววา

ความส าเรจ ทบวกกนเขากบ ความงดงาม และ บวกกนเขากบ

ความมฝมอในการประพฤตหรอกระท า ถารวมกนไดทง ๓ อยาง

แลว กเรยกวาเปน ศลปะ .

พระพทธองคจงทรงย านกย าหนาวา “ เธอจงประกาศพรหมจรรย

ใหมความงดงามในเบองตน ความงามในทามกลางและความงาม

ในเบองปลาย ” ถาทานมอง พระพทธองค ในแงน กจะเหนไดทนท

หนา | 3

วาทรงเปนศลปนหรอมวญญาณแหงศลปน และ มงหมายใหพวกเรา

ใชความเปนศลปน คอ มประโยชนจากศลปะ

นยงจะตองบวกกบ ความมฝมอ หมายถง มนกระท าไดโดยยาก

เปนงานฝมอทละเอยดออนทท าไดโดยยาก

ความหมายของค าวา ศลปะ แปลวา ส าเรจประโยชน บวกกนอย

กบ ความงดงาม และ ความมฝมอ.

ความงาม

- ความงามจงจคนใหสนใจคนใหท าตาม นเปนความงาม

ในทางนามธรรม.

- ความงามทางธรรม ไมใชงามดวยเขยวๆ แดงๆ สสน

วรรณะลวดลาย แตมนเปนความงดงามของการ

ประพฤต ของมายาท ของการกระท า เมอเขาเหนแลวก

ยนด พอใจ เลอมใส สมครใจเอาอยาง.

หนา | 4

มฝมอ

- ฝมอ คอกระท ายาก ถามนงายไปหมดหรอไมตองการฝมอ

ทกคนกเปนศลปนไปหมด ทนมนจะท าไดแตคนมฝมอ ซง

แสดงอยในตวแลววาไมใชคนโง.

ระวงใหด คนโงจะท าอะไรใหมฝมอไมได แลวคนกยอมโงยอมไมท า

อะไรใหมฝมอ นมนกมอยมากในโลกนหรอจะเปนธรรมดาไปเสยท

เดยว.

หนา | 5

ทบทวน

ศลปะแหงการครองชวต

ทนกมาดถงหวขอทวา “ ศลปะส าหรบการมชวตอยในโลก ”

กคอ คนจะมชวตอยในโลกน ขอใหอยอยางมศลปะ.

ชวตในฐานะวตถแหงศลปะ ออกจะฟงยากส าหรบคนทวไป เพราะวา

เขาเอาวตถจรงๆ กนเสยโดยมาก มาเปนวตถแหงศลปะ คอ เปนวตถ

สงของ เปนไมเปนไล เปนโลหะ เปนกระดาษ เปนกอนหน เปนอะไร

กตาม เปนวตถแหงศลปะ อยางทเรากไดเหน ไดยน ไดฟง อยวามน

เปนวตถแหงศลปะแตเดยวน ตวชวต โดยเฉพาะสวนทเปนนามธรรม

เราสามารถทจะเอามาเปนวตถทตงแหงศลปะ กคอ ท าชวตนนให

งดงาม

หนา | 6

ศลปะแหงการมชวตอยเหนอปญญา หมายความวา ชวตเตมไป

ดวยปญหา นเปนชวตธรรมดา ถาท าใหอยเหนอปญหาได นนเปนชวต

ทมศลปะ

ศลปะ หมายถง วตถ, การกระท า, ความคด และ การแสดงออก

ทานกพอจะเขาใจไดวา ค าวา ศลปะ น ไมไดหมายความถงเรองทาง

วตถอยางเดยวเสยแลว นน หมายถง การกระท า กรยาแหงการ

กระท า หมายถง ความคด และ การแสดงออกแหงความคด.

หนา | 7

ชวตตองเนองอยกบศลปะ

จงจะงดงามนาด

ศลปะส าหรบการมชวต คอ การบอกใหรวา ชวตตองเนองอยกบ

ศลปะ มความสงบสข ชนดทมความงดงาม

ทานลองเปนอยอยางไมมศลปะ ดกได แลวชวตของทานมนกจะ

กลายเปนนรกไปทนท คอ มนกระท าไปในทางทไมมอะไรงดงามเลยใน

การกระท าทางกายกด ทางวาจากด ทางจตใจกด สตปญญาความคด

เหกด มนจะผดหมด ทมนไมงามนนคอผด มนไมสพเรจประโยชน

แลวมนกเปนทกขและเดอดรอน แลวกท าไดงายๆท าโดยไมตองม

ความรความคดความพยายามอะไร นคอ ชวตทไมมศลปะ กจะ

กลายเปนแหลงแหงความทกขทรมานไปเสยเอง แลวลองมองดไปท

ความทกข ใครเหนวางามบาง ? แลวความหมานของค าวา “ ทกข ”

น แสดงอยชดแลววา ดแลวนารงเกลยด

หนา | 8

ค าวา “ ทกข” แปลวา ดแลวนาเกลยด แมวาจะไมมชวตวญญาณ

อะไร มนนาเกลยดอยทมนมความเปลยนแปลง หลอกลวง จงพด

ไดวา ขนชอวาความทกขแลว ไมวาในแงไหน มนนาเกลยดไปเสย

ทงนน ความทกขทเจบปวด ครวญครางรองโอดโอยอยนมนกเหนชด

แลววานาเกลยดนาชงไมงาม คอไมงาม ดคนรองไห ดคนเปนทกข

แลวมนกไมรสกงาม

นแมแตกอนหน ทมนไมมชวตวญญาณไมรองครวญครางโอดโอย

อะไร แตถาดแลวมนกมลกษณะแหงความทกข คอเปลยนแปลง

แลวนาเกลยด แลวมนไมงาม นหมายความวา บคคลนนดดวยสายตา

ทประกอบไปดวยปญญาตามทางธรรม กเหนวาสงขารทงปวง ทม

ชวตจตใจหรอไมมชวตจตใจ มนก ไมนาพอใจ ไมนางดงามอะไร

เพราะมนเปลยนแปลงเรอย จงเรยกวา ทกข

สงขารทงปวงเปนทกข มนเปนทกขในความหมายน คอในความหมาย

ดแลวมนไมงาม

หนา | 9

ฉะนนเราจงถอเอาความหมายของค าวา “ สข ” วาตรงกนขาม คอ

มนนาด หรอ มนงดงาม แลวความสขอนแทจรงนน คอ ความสงบสข

เปนสนตกยงงาม มความหมายมากในทางธรรม

เราจงมสตปญญาอนละเอยดออนกนเสยบางทจะมความรเรองอน

ละเอยดออนอกเหมอนกน คอ เรองของศลปะ เรองทท าอะไรๆ ใหมน

งดงาม อยาสกแตวามกนอมปากอมทองแลว มนกพอแลว มนตองม

การเปนอยทงดงามดวย แลวกไมใชงดงามแตเพยงทางกายนอก ทาง

วตถ มเครองแตงตวสวย มบานสวย มอะไรสวย แลวมนจะพอ นน

มนไมพอ มนตองมเจาของบานทสวยดวย เจาของบานทมความ

งดงามอยทกาย วาจา ใจ ดวย ทงหมดจงจะเปนชวตทงดงาม

หรอท นาด

ถาอยางสตวเดรขฉานไมมความคดนกหรอความรสกหรอ

มนสมอง ลกขนมาถงความงดงามชนดนมนจงไมมความรสกทเปน

ศลปะ

หนา | 10

แตเดยวนเราเปนคน เปนมนษย แปลวามใจสง มนควรจะสง

พอทจะรจกความเปนมนษยนน วามนสง วามนสวย วามนงาม คอ

ความทตองมศลปะนนเอง.

หนา | 11

ชวตอยในโลกไดอยางงดงาม

ตองมธรรมะ

ทนกตามหวขอทยกขนไวขางตนนนวา ศลปะส าหรบการมชวต

อยในโลก ฉะนนฟงใหดวา มชวตอยในโลกกตองมชวตอยในโลกอยาง

งดงาม ไมใชอยางทจะปลอยตามบญตามกรรมได เราควรจะพจารณา

ดกนในเบองตนเสมอวา โลกนมนคออะไร ?

ค าวา “ โลก” มนเลยไปถง สตยโลก คอ สงทมชวตทมารวมๆ

เขาดวยกนทงหมดนนเอง บรรดาสงมชวตทงหลาย เอาชวตนมา

รวมๆกนเขาแลวกคอ โลก

การด ารงชวตอยางไรจงจะงดงาม คอจะเปนสขสบายไมมความ

ทกขนนคอปญหา

หนา | 12

ฉะนน โลก กคอ สงทมปญหา วาจะอยกนอยางไรจงจะงดงาม

มนไมเพยงแตชวตทมารวมๆกนอยเฉยๆเสยแลว มนไดสรางปญหา

ขนมา เพราะการทมาอยรวมๆกน นมนไมงดงาม ถาไมมธรรมะส าหรบ

การอยรวมๆกนอยางถกตอง ฉะนนเราตองมธรรมะขอน ซงเราเรยก

กนเสยใหมวา ศลปะส าหรบการด ารงชวตอยในโลก.

หนา | 13

ปญหาของโลกมทง

ตามธรรมชาตและววฒนาการ

โลกนมปญหาตามธรรมชาต ชวตมปญหาอยตามธรรมชาตมา

ครบถวน ขอใหมองดกนในแงนกอน วาโลกนมนมปญหาอยตาม

ธรรมชาต มากพออยแลวเหมอนกน คอวาเราเกดมาน มนตองตอส

อยตลอดเวลา ตงแตอยในทองแม มนกมการดนรนตอส คลอด

ออกมา กคอการดนรนตอส ตองตอสกบดนฟาอากาศ ตองตอสกน

กบทกอยางทมาแวดลอม ตองตอสกบโรคภยไขเจบ ตามปกต

ธรรมดาเรากตองกนอาหาร เรากตองหาอาหาร เราตองบรหาร

รางกายใหมนถกตอง มนจงจะรอกชวตอยได ฉะนนตามธรรมชาตมน

กมปญหาอยแลว

ทนพอเกดมาแลว มาอยรวมกนเปนโลก ปญหาทมากไปกวา

ธรรมชาตมนกเกดขน ทเรยกวา ปญหาทางการเมอง หมายความวา

หนา | 14

เมอมาสมพนธกนเขา มนมปญหาใหมแปลกออกไป ท เรยกวา

ววฒนาการไปกวาธรรมชาต เดยวนมนษยเราในโลก มววฒนาการดวย

สตปญญา มนนมน อยางนนอยางน จนเฟอ จนเกน จนเกดกเลส

จะตองตอสกบกเลสยากมากไปกวาเดม ซงเพยงแตตอสกบธรรมชาต

เดยวนตองมาตอสกบกเลส คอ ความโงของมนษย ทท าอะไรทไมควร

จะท าขนมามากมาย ใหมปญหาเกดขนมากมาย เกยวกบการ

กนอาหาร เกยวกบการนงหม เกยวกบการอยอาศยใชสอย เกยวกบ

การบ าบดโรคภยไขเจบ นปญหามนกมากกวาแตกอน.

หนา | 15

ตองด ารงชวตอยในโลก

โดยไมเปนอนตราย

โลก คอ กลมแหงปญหาซบซอน ยงเหยงสางไมออก

เมอเรามหนาททจะตองอยในโลกน จะตองด ารงชวตอยในโลกน ซง

เตมไปดวยปญหา เราจะตองอยในทามกลางปญหาโดยไมตองเปน

อนตราย ไมตองถกกระทบกระเทอนดวยปญหา จะเรยกวาศลปะหรอ

ไม ?

เมอโลกมนมปญหามาก มนกเหมอนกบวามนระเกะระกะไปดวย

หนาม หรอ ดวยของแหลมขม ทจะยอกจะต าคนทอยในโลก ลองคด

สกแวบหนงกพอจะเหนไดวาเราจะตองระมดระวงตวมากขนทกท

ความปลอดภยไมรหายไปไหนหมด โดยเฉพาะในบานในเมองทเจรญ

เตมไปดวยอนตราย แมกลางวนแสกๆบนถนนหนทางกระทงอยใน

บานเรอนในหองในหบของตน กยงมอนตราย

หนา | 16

ทนมนยงมอนตรายชนดอนทมองไมเหนตว เชน โรคภยไขเจบ

ความหมดเปลอง ความวนาศฉบหายวบต อะไรตางๆ น อกมากมาย

หลายอยาง นเราเรยกวา โลกสมนนมนเตมไปดวยอนตราย เราจะอย

โลกนโดยไมประสบอนตรายไดอยางไรกน เราตองเกงมาก เราตอง

ฉลาดมาก จงจะมชวตอยในโลกน ชนดทไมไปโดนกนเขากบหนามหรอ

อนตรายทมอยทวโลก

หนา | 17

อยในโลกโดย

ไมถกเขยวของโลก

มรปภาพในตกโรงมหรสพทางวญญาณอยภาพหนงซงมความหมาย

มาก การอยในโลกเหมอนกบลนงทอยในปากง ไมถกเขยวง มนเปน

ภาพพจนหรออปมา ทใหความหมายดมาก

ลนงมนอยในปากง คอ อยระหวางเขยวง แตมนไมเคยถกกบ

เขยวง เพราะวา อยอยางมศลปะ จะโดยเจตนาหรอโดยไมเจตนานน

เราไมตองไปร เรารแตวาลนงไมเคยถกเขยวง ฉะนน เราจงอยในโลก

นใหเหมอนลนง มนไมถกเขยวง

เราอยในโลกทเตมไปดวยเขยวของโลก พษสงอนตรายของโลก

นเตมไปหมด แลวเรากไมถกกบเขยวของโลก นเรยกวาเขยวของโลก

อยในระหวางเขยวของโลก โดยไมถกเขากบเขยวของโลกคนหนมสาว

ระวงใหด มโอกาสทจะถกกบเขยวของโลกมากวา จะตองศกษาให

หนา | 18

เขาใจวาอะไรเปนอะไร แลวกอยอยางเฉลยวฉลาด ไมถกกนกบเขยว

ของโลก ไมตองมานงรองไห ไมตองไปกระโดนน าตาย ไมตอง

แขวนคอตาย ไมตองยงตวตาย นกเรยกวามนอยในโลกอยางไม

ถกเขยวของโลก ทานไปคดดเถอะ จะเหนไดวามนยงจ าเปนยงขน

ทกท ส าหรบโลกยคปจจบนน นกขอหนงแลว เรามชวตอยในโลกโดย

ไมถกเขยวของโลก.

หนา | 19

อยในโลก

โดยกนเหยอแลวไมตดเบด

ทนมองดอกแงถดไป ขอทสอง อยในโลกโดยการกนเหยอแลวไม

ตดเบด

โลกนมนเตมไปดวยเหยอลอให เกดความอรอย ทางตาบาง

ทางหบาง ทางลนบาง ทางผวหนงบาง ทางจตใจบาง เตมไป

ดวยความเอรดอรอยทจะลอ แลวสตยเหลานกทนไมได กกนเขาไป

แลวกตดเบด คอความทกข เราจะท าอยางไรทจะเปนเหมอนปลาทมน

ฉลาดเปนพเศษกนแตเหยอแลวไมตดเบด.

เดยวนมนเปนปลาโง ทงนนแหลพ ไปกนเหยอเหลานนเขาแลวกตด

เบด คอความทกข ไมมากกนอย ไมทางกายกทางจต โดยมากกคอ

ความทกข เพราะไปเปนทาสของเหยอคอตดเบด

หนา | 20

พงรจกเหยอของโลก

โลกนม ๓ เรอง ใหจ ากนไวเปนหลกงายๆวา สาม ก.

ก. กน , ก.กาม , ก.เกยรต

เรองกน เรองกาม เรองเกยรต นเปนเหยอของโลก ในโลกได

ทงนน

เรองท ๑ เรองกน กอยาใหมนตดเบด เกดปญหาขนเพราะการกน

วนาศไปเพราะการกน โดยเฉพาะอยางยง กนทไมตองกน เชน กน

เหลา หรอ กนอะไรทมนมากเกนความจ าเปน ทมนไมตองกน แมแต

กนอาหารทกนกนจนเกน จนเสยนสยทจะตองกนเกน กนแพงจน

เงนเดอนไมพอใช นกอยาใหมลกษณะเหมอนกบตดเบดในโลก

เกยวกบการกน

หนา | 21

เรองท ๒ เรองกาม นมนไมใชเรองจ าเปน แตมนกเกนกวาทมนษย

จะบงคบได เพราะธรรมชาตมนเปนผก าหนดมา มนใสอวยวะภายใน

ของคนเราบางอยางมา ตอมแกลนดประเภทนน ซงจะตองเกด

ความรสกในทางกาม หรอ ทางวเพศขนมา อยางทจะหลกเลยงไมได

แลวธรรมชาตอนสงสด หรอพระเจานฉลาดเหนอมนษยใสรสอรอย

สงสดในสงทเรยกวากาม เพอใหคนหลง แลวกตกเปนทาสของกาม

แลวกท าหนาททนาเกลยดนาชง สกปรก เหนดเหนอยทสด คอการ

สบพนธ

ถาไมมอะไรมาหลอกมาลอกนขนดหนก คอรสแหงกามแลวคนกไม

สบพนธ พนธมนกสญ ธรรมชาตไมตองการใหสญพนธ หรอพระเจา

ไมตองการใหสญพนธกใสเรองกามมาในชวตนอยางเหนยวแนน อยาง

ทกคนกตกอยใตอ านาจ ฉะนนถาเราไมรเทาทน กนเหยอไมตดเบด

บรโภคกามโดยไมตองรบโทษทกขเพราะกาม กด กเรยกวาความ

งดงามได

หนา | 22

เรองท ๓ คอ เรองเกยรต คนเราหลงใหลในเกยรต ถาเรองกนหมด

ไปแลว เรองกามหมดไปแลว กมาตดเรองเกยรต หลงเกยรต ยอม

ตายเพราะเกยรต นมนกไมงดงาม ถาจะมเกยรตอยางทไมตองทเรศ

ตา มนกจะนากและงดงาม

ฉะนน กนเหยอแลวกไมตดเบดของเรองกน เรองกาม และ เรองเกยรต

นเปนศลปะอยางยงในการทจะมชวตอย๔ในโลกน นเปนอกแงหนงท

ตองมอง เพอด ารงชวตอยในโลกใหงดงาม.

หนา | 23

อยในโลก

โดยผชนะโลก

ทนแงถดไป ขอทสาม อยากจะพดวาอยในโลกโดยเปนผชนะโลก พด

ไดวา คนในโลกทงหมดกวาได อยในโลกอยางผพายแพ พายแพตอ

อ านาจของโลก สงหลอกลวงยวยวนของโลก ทนทกขงอมแงมกน

ไปทงนน นเราจะมศลปะ อยในโลกอยางผชนะเหนอโลกตลอกดเวล

ลา เราจะไมพายแพแกโลก เราตองหนโลก

ค าวา หนโลก นนเปนค าพดทโงเขลาทสด เชนวา บวชหน

โลกน เปนไปไมไดในทางพทธศาสนา บวชนเพอเอาชนะโลก เพอหา

วธทจะเอาชนะโลก ไมใชบวชหนโลก บวชหนโลกนนคนโง พดตาม

ความคดของเขาเอง เดยวนอยในโลกไมตองหนโลก เพราะวาอยอยาง

ผชนะโลก มชยชนะเหนอโลกทกอยาง เรองกน เรองกาม เรอง

เกยรต เรองเปนอยในแบบไหน เรากเปนผชนะได โลกไมมบบคนเรา

หนา | 24

เพราะฉะนนเราไมตองหนโลกไปบวชดอก ธรรมะมไวส าหรบใหคนอย

ในโลกอยางผมชยชนะ อยในโลกดวยชยชนะ

นคอธรรมะของพทธเจา ธรรมะของพทธเจามวตถประสงค ใหคนอย

ในโลกโดยมชยชนะอยเหนอโลก ฉะนนคนทไมรจกมน ใชไมเปน กพาย

แพ แลวกวาหนโลกไปบวช ยยงโง ๒ – ๓ เทา

ธรรมะตองการใหอยในโลกน เอาชนะทกอยาง เรองกน เรอง

กาม เรองเกยรต เรองอะไรกตามทมนมอยในโลก เราจะตองอยอ

ยางชนะ ไมใชชนะอยางบาบน ชนะอยางโงเขลา อนนนมนกใชไมได

มนต องชนะจร ง ๆ ค อ มน ไมสร างปญหาข นมา อย ไ ด

สะดวกสบาย

ถาอยในโลกดวยความพายแพ มนกเหมอนตกนรกแหละ มนตก

นรกอยทในโลก ซงอยดวยความพายแพ ถาวาเราอยในโลกดวยชย

ชนะ มศลปะ แลวกเหมอนอยในสวรรค ไดเหมอนกน มวธกระท าให

จตใจอยดวยความพอใจ ความสกสบาย เยอกเยนเปนผาสก นชนะ

โลก มหลกธรรมะมากพอ ทจะเอามาใช ใหเปนผชนะโลก อยในโลก

หนา | 25

สงทท าใหอยในโลก

ดวยความพายแพ

ทเราจะพายแพกคอ สงทมนมคณคาในทางหลอกลวง ยวยวน

ทหลอกลวงนกม และทมสภาวะตามธรรมชาตมนกม ทานรไวเถดวา

มอย ๒ ฝายทเราจะแพมน

ฝายท ๑ กคอ ทมนษย หลงยดถอปฏบตกนขนมาเอง เขา

เรยกกนวา โลกธรรม-ธรรมทมอย ในโลก คอสงทมอย ในโลก

เรยกวา โลกธรรม ยกตวอยางไวเปนเรอง ไดลาภ แลวก เสอมลาภ

ไดยศไดเกยรต แลวก เสอมยศเสอมเกยรต, ไดสรรเสรญ แลวก ได

นนทา, แลวก ไดสขไดทกข, กแยกกนเปน ๔ เรยกวา โลกธรรม ๘

ใครบางทไมกระทบกนเขากบโลกธรรม ถาเราอยในโลกมนตอง

กระทบกนเขากบโลกธรรม เพราะวาในโลกมสงนเปนลกษณะของมน

หนา | 26

เราไดลาภแลวเสอมลาภ คนโงมนแพทงขนทงลอง เมอไดลาภ

มนกเอามาส าหรบเปนบาเปนหลง ไปยดมนถอมน หงหวง อจฉา

รษยาอะไร เพราะการไดลาภ แลวกวตกกงวลในลาภทไดมา แลวมน

กเปนโรคประสาทเพราะลาภทมนไดมานนเอง นมนพายแพแกการได

ลาภ

ทนพอเสยลาภมนกมารองไหรองหม ตอกชกหว เปนทกข

ทรมานไปฆาตวตายเพราะการเสยลาภกม เปนทกอยางยง นมนกแพ

แกโลกในการเสยลาภ ไดลาภมากแพ เสยลาภไปกแพ แพทงขนทง

ลองนเปนเรองของคนโง

ทไดยศแลวเสอมยศ มนกเหมอนกนอก ไดยศส าหรบมาโงมา

หลง มาเปนสนขบา แลวกเสอมยศไป มนกมาเปนทกขทรมานอย น

เรยกวาแพทงขนทงลอง

นไดสรรเสรญไดนนทา เขาสรรเสรญมนกเหลองเจง โงกวาเดม

เขานนทาวารายมนกฌโกรธแคนและเปนทกข มนแพทงขนทงลอง

หนา | 27

ไดความสขความทกข ไดสขมาส าหรบโง ไดความทกขมาส าหรบ

ทนทรมาน

ฉะนนเราจะรเทาทนสงเหลานทงหมด มามาท าใหเกดแพทงขน

ทงลองอยางนได อยางนเรยกวาเราชนะโลกในแงของการปรงแตงใน

โลก หรอ ทมนษยท าขนมา สมมตขนมา อยาไปแพมน.

ฝานท ๒ ทวาในแงของธรรมชาต สภาวะธรรมตามธรรมชาตน

กอยาไปแพมน เชนวา ตองเกด ตองแก ตองเจบ ตองตาย อยาง

น อยาตองไปรองไหเปนทกขเพราะเหตนน มนจะโง มนเปนของ

ธรรมดาทวาจะตองเกด ตองแก ตองเจบ ตองตาย หรอ มอะไร

แทรกอยระหวางนนอกมากมาย อยาไปแพมน

วชชาของพระพทธเจาไดทรงประทานมาใหครบถวนแลวส าหรบ

จะเอาชนะ ความเกด ความแก ความเจบ ความตาย คอ ขอท

พระพทธองคทรงก าชบอยางยงวา พวกเธอจงไปประกาศพรหมจรรย

ใหมความงามในเบองตน ทามกลาง และ เบองปลาย นนแหละ

หนา | 28

ถาภกษเหลานนไปประกาศพรหมจรรยไดตามนนจรงกคอการไป

แจกยา หรอ เครองคมกน ใหมนษยไมตองเปนทกข เพราะ การเกด

แก เจบ ตาย แลวกรบเอาพรหมจรรยหรอยาอนวเศษน เอามาใช

ประจ าชวตของเรา เรากไมตองแพแกโลก ในสภาวะธรรมชาต เชน

การทตองเกด ตองแก ตองเจบ ตองตาย

เดยวนอะไรนดหนงกเปนทกขเดอดรอน รองหมรองไห เพราะ

ความเจบไข แมแตเพราะความชรา กดนรนทรมานอย ตอสอยางโง

เขลา มนกยงมปญหามาก แมความตายน มนกไมควรจะมปญหา

มาก ใหเดอดรอนกระวนกระวาย ควรจะตายอยางมศลปะ คอ ตาย

อยางชนดทไมมความหมายอะไร มาขเขญจตใจของเราใหเปนทกข เรา

สามารถจะหวเราะเยาะความตายหรอพดอกทหนงกวา กวกมอเขามา

ๆ ตอสกน นตายอยางมศลปะ

ถามธรรมะจรง มนตายเสรจแลวกอนแตรางกายตาย ตวก

ตวตน นมนตายเสรจแลวกอนแตรางกายตาย นนคอผลปฏบตตาม

พระธรรมค าสอนของพระพทธเจา ฉะนนความตายเลยไมม

หนา | 29

ความหมายเอาชนะความตายได เอาชนะมจจราชได เพราะการปฏบต

ธรรมะสงสดในพระพทธศาสนา คอ เรอง สญญตา เรองอนตตา

นนเอง

ภาพเรอง หนวดเตา เขากระตาย

นอกบ แตวาคนโงดไมร เรองแน

เพราะคนโงไมอยากจะดเรองนดวย

พอไดยนกสนหวเสยแลว เพราะเขา

ท าไวใหคนฉลาดด ขอรองใหดกน

เสยใหมอกทวา เรอง หนวดเตา

เขากระตาย นอกบ นนมนเปน

อยางไร นนแหละคอเรองชนะความตาย เอาละ เปนอนวาเรา

ด ารงชวตอยในโลก โดยมชยชนะอยเหนอโลกตลอดเวลา ไมตองแพ

แกโลก ไมตองหนโลก ซงมนหนไปไหนไมได มนพดแตปาก ทงในแง

ของการปรบปรงแตงโดยมนษย กระทงในแงของการเปนไปเองตาม

ธรรมชาต ของสงทมนเปนธรรมชาต

หนา | 30

นคอการด ารงชวตในดลก ชนดทไมพายแพแกโลก อยเหนอโลก

อยอยางไมถกเขยวของโลก อยอยางกนเหยอแลวไมตดเบด

อยอยางชนะปญหาทกอยางในโลก อยางทกลาวมาแลว .

การบรรยายธรรมประจ าวนเสารแหงภาควสาขบชา ครงท ๔

ทานพทธทาสภกข

สวนโมกขพลารา , ไชยา

หนา | 31