รายงาน

ผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา ป 2548

โดย กลมประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา

สานกพฒนากฎหมายการศกษา สานกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงาน

ผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา ป 2548

โดย กลมประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา

สานกพฒนากฎหมายการศกษา สานกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

344.07 สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ส 691 ร รายงานผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา ป ๒๕๔๘, กรงเทพฯ :

สกศ., ๒๕๔๙. 96 หนา

ISBN : 974-559-868-2 ๑. การศกษา-กฎหมาย ๒. การประเมน-กฎหมายการศกษา II ชอเรอง รายงานผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา ป ๒๕๔๘ สงพมพ สกศ. อนดบท ๔๐/๒๕๔๙ พมพครงท ๑ พฤษภาคม ๒๕๔๙ จานวน ๑,๐๐๐ เลม ผจดพมพเผยแพร สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๙๙/๒๐ ถนนสโขทย แขวงดสต เขตดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐ โทร : ๐ ๒๖๖๘ ๗๑๒๓ ตอ ๑๑๑๕ โทรสาร : ๐ ๒๒๔๓ ๒๗๗๕ Web Site : http://www.onec.go.th ผพมพ บรษทพรกหวานกราฟฟค จากด 90/6 ซ.จรญสนทวงศ 34/1 ถ.จรญสนทวงศ แขวงอรณอมรนทร เขตบางกอกนอย กรงเทพฯ 10700 โทร. ๐ ๒๔๒๔ ๓๒๔๙, ๐ ๒๔๒๔ ๓๒๕๒ ๐-๒๔๒๔ ๓๒๔๙, ๐ ๒๔๒๔ ๓๒๕๒

สารบญ หนา

คานา บทสรปสาหรบผบรหาร ก บทท 1 บทนา 1 - หลกการและเหตผล 1 - วตถประสงค 3 - วธดาเนนงาน 4 - ผลทคาดวาจะไดรบ 5 บทท 2 วธดาเนนการ 6 - กลมตวอยาง 7 - เครองมอและวธการเกบรวบรวมขอมล 8 - การวเคราะหขอมล 10 บทท 3 ผลการดาเนนงาน 11 - การจดการศกษาขนพนฐานอยางทวถงมคณภาพ และไมเกบคาใชจาย 11 - สทธและโอกาสในการไดรบการศกษาขนพนฐานของผพการ ผดอยโอกาสและผทมความสามารถพเศษ 20 - การศกษาภาคบงคบ 28 - การเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด 32 - บทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา 36 - บทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา 42 - การจดการศกษาโดยครอบครว 48 - การจดการศกษาโดยสถานประกอบการ 51 บทท 4 สรปผลการประเมนและขอเสนอแนะ 54 - สรปผลการวเคราะหขอมล 54 - ขอเสนอแนะ 65 ภาคผนวก 70

คานา การตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา เปนภารกจทสาคญของสานกงานเลขาธการสภาการศกษา ในการตดตามประเมนผลการนากฎหมายการศกษาไปสการปฏบต เพอใหทราบถงปญหา อปสรรคตางๆ ทเกดขนและรวมกนทกฝายทเกยวของเพอหาแนวทางการแกไขปรบปรง พฒนากฎหมายการศกษาใหฝายปฏบตสามารถนาไปใชไดอยางสอดคลองและเหมาะสมกบสภาพการณทแทจรงของหนวยปฏบตในทกสวนของประเทศ

ในการดาเนนการของสานกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดดาเนนการรวมกบหนวยงานทเกยวของ อนไดแก หนวยงานหลกของกระทรวงศกษาธการ สานกงานเขตพนทการศกษา สถานศกษา กระทรวงมหาดไทย และกรงเทพมหานคร โดยการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา ทงในสวนกลางและสวนภมภาค โดยใชรปแบบทหลากหลายไดแก การจดประชมสมมนา การเกบขอมลจากแบบสอบถาม การสมภาษณผบรหารสถานศกษา ผบรหารเขตพนทการศกษา ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน และการศกษาดงานในพนทจรง ดาเนนการนาขอมลมาวเคราะหและสงเคราะหสรปเปนรางรายงาน และจดประชมเชงปฏบตการโดยเชญทกฝายทเกยวของรวมประชมพจารณา ใหขอเสนอแนะ ตรวจสอบและปรบปรงรายงานใหถกตองเหมาะสม ในการจดประชมสมมนาเพอประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา ในครงนไดรบความอนเคราะหจากผบรหารเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา และทกฝายทเกยวของ ไดตอบแบบสอบถาม ใหสมภาษณ และเขารวมประชมสมมนาฯ ทาให สกศ.ไดรบขอมลทเปนประโยชนอยางมากตอการดาเนนการ สานกงานเลขาธการสภาการศกษาจงขอขอบคณผเกยวของทกทานทใหความอนเคราะห ขอมลทเปนจรงทาใหรายงานฉบบนบรรลผลตามเปาหมาย และหวงเปนอยางยงวาเอกสารฉบบนจะกอเกดประโยชนตอการพฒนากฎหมายการศกษาตอไป (นายอารง จนทวานช) เลขาธการสภาการศกษา

ก

บทสรปสาหรบผบรหาร

ความเปนมา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ถอเปนกฎหมายแมบทในการบรหารและจดการศกษาอบรมของชาตซงออกตาม มาตรา 81 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ทาใหมการตรากฎหมายเกยวกบการศกษาอกหลายฉบบทงทเปนพระราชบญญต พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ระเบยบ ขอบงคบ และประกาศ เพอรองรบการดาเนนการพฒนาการศกษาสอดคลองกบการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ และสงคมของประเทศ สานกงานเลขาธการสภาการศกษา มภารกจหลกเกยวกบการเสนอนโยบาย แผน และมาตรฐานการศกษาของชาต ตลอดจนการใหความเหนหรอคาแนะนาในเรองกฎหมายการศกษา รวมทงเสนอความเหนเกยวกบการจดใหมกฎหมาย หรอปรบปรงแกไขกฎหมาย หรอยกเลกกฎหมายเกยวกบการศกษา ในการดาเนนการตดตามการบงคบใชกฎหมายการศกษาในป 2547 ทผานมานน ไดตดตามประเมน 8 ประเดน ไดแก 1) การแบงเขตพนทการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542และทแกไขเพมเตม(ฉบบท 2) พ.ศ. 2545

2) การบรหารจดการของเขตพนทการศกษาตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546

3) การบรหารโรงเรยนนตบคคลตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ.2546

4) การกระจายอานาจตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 5) รปแบบการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 6) การจดการศกษาภาคบงคบตามพระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545 7) การระดมทรพยากรทางการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.

2542 8) การขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพครตามพระราชบญญตสภาครและ

บคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546

ข

การประเมนทงดานความรและความเขาใจกฎหมายการศกษาของผปฏบตและผทเกยวของ ผลการประเมนพบปญหาอปสรรคและไดเสนอแนะใหหนวยงานทรบผดชอบดาเนนการปรบปรงแกไขและมการนาไปสการปฏบต ซงไดผลเปนทนาพอใจ

สาหรบการตดตามประเมนการบงคบใชในป 2548 น มวตถประสงค เพอประเมนความกาวหนาของการบงคบใชกฎหมายการศกษาในปจจบน เพอใหทราบปญหาอปสรรคทเกดจากการบงคบใชกฎหมายการศกษา รวมทงเปนการกาหนดนโยบายและขอเสนอแนะเกยวกบการปรบปรง แกไขพฒนากฎหมายการศกษาและการนากฎหมายไปปฏบตใหเหมาะสมและเกดประโยชนสงสด ประเดนการประเมนชดใหมนไดจากการสอบถามผทรงคณวฒและผบรหารหนวยปฏบตทเกยวของสรปเปนประเดนปญหาในการปฏบตตามกฎหมายทกาหนดเปน 8 ประเดน ไดแก

1) การจดการศกษาขนพนฐานอยางทวถงมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย 2)สทธและโอกาสในการไดรบการศกษาขนพนฐานของผพการผดอยโอกาสและผท

มความสามารถพเศษ 3) การศกษาภาคบงคบ 4 ) การเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด 5) บทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา 6) บทบาทและอานาจหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา 7) การจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว และ 8) การจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ

วธดาเนนการ

การดาเนนการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา จาเปนตองศกษาใหครอบคลมประเดนสาระของกฎหมาย และครอบคลมทกพนททงสวนกลางและสวนภมภาค

การตดตามประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาครงน เปนการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษาทเปนกฎหมายแมบท จานวน 3 ฉบบ ไดแก พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 พระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 และ

ค

กฎกระทรวงทเกยวของทออกตามกฎหมายแมบทดงกลาว โดยศกษาจากกลมเปาหมายทหลากหลาย ประกอบดวย ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คณะกรรมการเขตพนทการศกษา คณะกรรมการสถานศกษา ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผปกครอง ผเรยน คร ผแทนหนวยงานหลกของกระทรวงศกษาธการ ผแทนเจาของสถานประกอบการ และลกจางสถานประกอบการ ดาเนนการเกบรวบรวมขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ วธการเกบรวบรวมขอมลประกอบดวย การสารวจโดยแบบสารวจ การสมภาษณกลมเปาหมายทงในสวนกลาง และในสวนภมภาค การศกษาดงาน และการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามและแบบสอบถามประเมนคา (Rating Scale) จากกลมเปาหมายในสวนภมภาคครอบคลมทกภมภาคและกลมตวอยางทเปนตวแทนประชากรในทกกลม มการจดประชมเชงปฏบตการเพอตรวจสอบขอมล รวมทงมการจดประชมสมมนาเพอระดมความคดจากทกภาคสวนทมสวนรบผดชอบและทเกยวของ เพอรวมพจารณาปญหาอปสรรค ตลอดจนใหขอเสนอแนะแนวทางการแกไขปญหาและการนาไปสการปฏบตเพอใหไดผลตามทกฎหมายกาหนด

การรวบรวมและวเคราะหขอมล

เครองมอและวธการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 1. แบบสอบถามประเมนคา (Rating scale) สงแบบสอบถามทางไปรษณยครอบคลมกลมตวอยางและจากผเขารวมประชมสมมนา 2. แบบสอบถาม (Questionaire) สงแบบสอบถามทางไปรษณยครอบคลมกลมตวอยางและจากผเขารวมประชมสมมนา

3. แบบสมภาษณ (Interview Form) เกบรวบรวมจากการออกศกษาเจาะลกเฉพาะประเดน 4. แบบสรปผลการประชมเชงปฏบตการ (Work shop conclusion) จดประชมเพอตรวจสอบขอมลจากผแทนหวหนาหนวยงานในสวนกลางและหนวยปฏบตในพนท 5. แบบสรปผลการสมมนาระดมความคดเหน (Seminar Conclusion) จดสมมนาการระดมความเหนเพอพจารณาปญหาอปสรรคและกาหนดขอเสนอแนะการ

ง

แกไขปญหาและแนวทางการนาไปสการปฏบต เพอใหบรรลเจตนารมณตามทกฎหมายกาหนด

สรปผลการตดตามประเมนผลการบงคบใชกฎหมาย ผลการวเคราะหขอมลทงจากแบบสอบถาม การสมภาษณ และจากการจด

ประชมสมมนา สรปประเดนสาคญของการประเมนได ดงน 1. การจดการศกษาขนพนฐานอยางทวถงมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย การจดการศกษาขนพนฐานทกฎหมายมมาตรการกาหนดใหรฐจดใหอยางนอย 12

ปอยางทวถง ผลการประเมนพบวา ดาเนนการไดยงไมทวถง อยในระดบรอยละ 78.9 สวนคณภาพการศกษากลมตวอยางมความเหนวา ผลการดาเนนงานมคณภาพรอยละ 70.5 และในเรองอตรากาลงคร อาจารยทไดรบจดสรรจากสวนกลาง ตลอดจนคณวฒของคร พบวารอยละ 92.62 ของผตอบใหความเหนวาอตรากาลงครทไดรบการจดสรรจากสวนกลางนนยงไมเพยงพอ โดยมเหตผลชใหเหนวาจานวนครทไดรบจดสรรไมสอดคลองกบปรมาณงาน จานวนนกเรยนและชนเรยนทตองรบผดชอบ สาหรบการจดบรการการศกษาขนพนฐานโดยไมเกบคาใชจาย พบวารอยละ 36.8 ไมเกบคาใชจาย และมการเกบคาใชจายรอยละ 63.2 โดยเกบเปนคาเรยนคอมพวเตอร ภาษาองกฤษ คาไฟฟาสาหรบหองปฏบตการคอมพวเตอร และหองปฏบตการภาษาองกฤษ คาจางครสอนพเศษในวชานอกเหนอหลกสตรอนๆ คากจกรรมการเรยนการสอนพเศษ คาอปกรณกฬา และคาบารง

2. สทธและโอกาสในการไดรบการศกษาขนพนฐานของผพการผดอย โอกาสและผทมความสามารถพเศษ

จากแบบสอบถามเกยวกบการจดการศกษาใหแกผพการในประเดนความทวถง พบวาการดาเนนงานสามารถจดไดอยางทวถง รอยละ 65.8 ยงไมทวถงรอยละ 34.2 ในการจดการศกษาของหนวยงานจดการศกษา พบวามการนารปแบบและวธการจดการศกษาทเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการจาเปนของผเรยนทพการ รอยละ 61.0

การไดรบสงอานวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนๆ ตามความเหมาะสมจาเปนทผพการควรไดรบ พบวา มการดาเนนการจดสงอานวยความสะดวก สอ

จ

บรการและความชวยเหลออนๆ ตามความเหมาะสมจาเปนทผพการควรไดรบ รอยละ 69.3 สาหรบการใหโรงเรยนสามารถจดการศกษาไดทง 3 ระบบนน โรงเรยนโดยสวนใหญยงมการจดการศกษาเฉพาะในระบบเทานน จงอาจกลาวไดวาการจดการศกษาทยงไมทวถง เนองจากการพฒนารปแบบการจดการศกษาเพอใหเออกบผเรยนทดอยโอกาสใหสามารถไดรบบรการการศกษาเปนพเศษ ยงมการดาเนนการนอย สงผลใหผเรยนกลมดงกลาวทตองการไดรบการดแลเปนพเศษไมไดรบโอกาสในการไดรบการศกษา

การดาเนนการจดการศกษาในรปแบบและวธการทเหมาะสมกบศกยภาพของผเรยนทมความสามารถพเศษ พบวามการดาเนนการจดการศกษาในรปแบบและวธการทเหมาะสมกบศกยภาพของผเรยนทมความสามารถพเศษ รอยละ 54.8

3. การศกษาภาคบงคบ การแจงใหผปกครองไดรบทราบลวงหนากอนเดกเขาเรยนในสถานศกษาเปนเวลา

ไมนอยกวาหนงป พบวา มการดาเนนการแจงเปนหนงสอใหผปกครองของเดกทราบกอนเดกเขาเรยนในสถานศกษาเปนเวลาไมนอยกวาหนงป รอยละ 75.4 และไมไดแจงรอยละ 24.6 สาเหตเนองจากการกาหนดเขตพนทความรบผดชอบระหวางสานกงานเขตพนทการศกษากบองคกรปกครองสวนทองถนเฉพาะโรงเรยนใหญๆ ในพนทเขตเมองยงไมชดเจน และเหนวาการแจงและไมแจงมผลไมตางกน การแจงเปนภาระแกเขตพนทการศกษา

4. การเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด พบวาสถานศกษามการจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด รอยละ

61.3 และพบวารอยละ 40.17 มความเหนวาสถานศกษาบางแหงเทานน ทยดผเรยนมความสาคญทสด

โดยสรปผลการดาเนนงานในหมวด 4 แนวการจดการศกษาในมาตรา 22 ซงกาหนดใหการเรยนการสอนตองยดผเรยนมความสาคญทสด ทงดานการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม การสงเสรม สนบสนนสอเทคโนโลยเพอใหผเรยนสามารถเรยนไดเตมตามศกยภาพ ตลอดจนการสงเสรมสนบสนนและกากบในระดบเขตพนทการศกษา ยงดาเนนการไดอยในระดบรอยละ 50-60 เทานน สงผลใหพฒนาการดานคณภาพของผเรยนทเกดจากการปฏรปการเรยนร โดยผจดตองจดการเรยนการสอนทยดผเรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได โดยจดกระบวนการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต

ฉ

และเตมตามศกยภาพ ความพงพอใจในคณภาพการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสดของเขตพนทการศกษา กลมตวอยางมความเหนวา ผลการดาเนนงานในดานนบรรลผลสาเรจเพยงรอยละ 74.30

5. บทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา จากผลการประเมน พบวาหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการเขตพนท

การศกษาทกาหนดในกฎกระทรวงนเหมาะสมดแลว รอยละ 70.5 และยงไมเหมาะสม รอยละ 29.5 ผลการประเมนความพงพอใจในการปฏบตงานของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา พบวามความพงพอใจ รอยละ 69.8 สวนการนามตของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาไปเพอการพฒนาการศกษา พบวามการนามตของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาไปปฏบตเพอการพฒนาการศกษา รอยละ 77.1 โดยสรปผลการประเมนในเรองการสรรหาคณะกรรมการเขตพนทการศกษาและการดาเนนงานตามบทบาทหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา สวนใหญเหนวาหลกเกณฑและวธการสรรหาเหมาะสมด อยางไรกตามการสรรหาผทรงคณวฒ ผแทนกลมวชาชพ ควรสรรหาใหไดผแทนทเปนผทรงคณวฒและกลมวชาชพอยางแทจรง และการเลอกประธานกรรมการควรใหกรรมการเลอกกนเอง คณะกรรมการเขตพนทการศกษาทไดมกไมเขาใจบทบาทหนาทของตนเองโดยเฉพาะบทบาทในการพฒนาการศกษาและมกสรรหาไดจากกลมขาราชการดวยกนเอง ผแทนกลมตางๆ มกมลกษณะกระจกไมกระจาย เสนอใหมการกาหนดบทบาทหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาใหชดเจน โดยควรมการฝกอบรมใหความรและสรางความเขาใจใหคณะกรรมการเขตพนทการศกษาไดปฏบตหนาทของตนไดเตมตามบทบาทหนาททกฎหมายกาหนด ขนตอนและวธการสรรหาควรโปรงใสบรสทธยตธรรมปราศจากการแทรกแซงจากภายนอก

6. บทบาทและอานาจหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา หลกเกณฑและวธการสรรหากรรมการสถานศกษาเหมาะสมดแลว พบวารอยละ

66.3 เหนวาหลกเกณฑและวธการสรรหากรรมการสถานศกษาเหมาะสมดแลว ผลการประเมนดานความพงพอใจในการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษาพบวามความพงพอใจ รอยละ 69.6

ช

การประเมนผลการดาเนนงานของสถานศกษาในเรองการนามตของคณะกรรมการสถานศกษาไปใชเพอการพฒนาการศกษาของสถานศกษาอยในระดบรอยละ 74.9 และ การสนบสนนจากสวนกลางในการดาเนนงานของคณะกรรมการสถานศกษา รอยละ 62.1 โดยสรปผลการประเมนในเรอง หลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการสถานศกษาและผลการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษา สวนใหญมความเหนวา หลกเกณฑและวธการสรรหาเหมาะสมด อยางไรกตามการสรรหากรรมการสถานศกษามกจะไดกรรมการทขาดความรความเขาใจในดานการศกษา และไมเหนความสาคญของการศกษา หลายโรงเรยนสรรหากรรมการโดยการเชญบคคลมาสมครเนองจากผแทนตามกฎหมายนนหายาก กรรมการหลายโรงเรยนมภารกจสวนตวมากไมมเวลาใหกบโรงเรยนในการพฒนาการศกษา การกาหนดคณสมบตเฉพาะเกนไปทาใหสรรหายาก เสนอใหปรบปรงหลกเกณฑและวธการสรรหาโดยใหโรงเรยนมสวนรวม และควรจดใหมการฝกอบรมกรรมการสถานศกษาเพอพฒนาความรความเขาใจ เกยวกบบทบาทหนาทใหเหนความสาคญของการศกษาและสามารถสละเวลามาปฏบตงานไดเตมท ควรจดทาคมอแนวทางการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษา และคร/อาจารยในสถานศกษา นอกจากน กรรมการสถานศกษา ควรไดรบการสนบสนนคาตอบแทนตามสมควร

7. การจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว โดยสรปผลการดาเนนงานตามทกฎหมายกาหนดใหครอบครวมสทธในการจด

การศกษาขนพนฐานได โดยใหครอบครวทประสงคจะจดการศกษาไปเสนอคาขออนญาตจดการศกษาตอสานกงานเขตพนทการศกษานน จากผลการประเมนในเรองน พบวา เขตพนทการศกษามความพรอมในระดบรอยละ 69.3 และเขตพนทการศกษาไดสงเสรมสนบสนนการจดการศกษาโดยครอบครวอยในระดบรอยละ 58.8 ในขณะทสวนกลางใหการสนบสนนการดาเนนงานของเขตพนทการศกษาในเรองดงกลาวอยในระดบรอยละ 58.1 จงสรปไดวาการดาเนนงานในเรองดงกลาวอยในระดบปานกลางคอนขางตา 8. การจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ โดยสรปการดาเนนงานในเรองสทธการจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ เขตพนทการศกษาดาเนนการไดในระดบปานกลางคอนขางตา กลาวคอ มความพรอมในดานการอานวยความสะดวกในระดบรอยละ 66.9 มการสงเสรมสนบสนน

ซ

การจดการศกษาโดยสถานประกอบการอยในระดบรอยละ60.4 และสวนกลางไดสนบสนนเขตพนทในเรองดงกลาวอยในระดบรอยละ 61.1 ในขณะทพนกงาน/ลกจางของสถานประกอบการมความตองการใหสถานประกอบ การจดการศกษาขนพนฐานให ในระดบรอยละ 47.60 และเหนวาสถานประกอบการมความพรอมในการจดการศกษาอยในระดบรอยละ 23.80 เทานน

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะทวไป 1.1รปแบบการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา ผลการวเคราะหขอมล จากขอมลในระดบพนท และขอเสนอแนะของผเขารวมประชมสมมนา พบวารปแบบการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา ควรมความหลากหลาย รปแบบทสาคญควรประกอบดวย 2 สวน คอ การ ศกษาเชงคณภาพ และการศกษาเชงปรมาณ โดยการศกษาเชงคณภาพควรประกอบ ดวยการศกษาสมภาษณเชงลกกบผทเกยวของโดยตรงในพนท การจดประชมสมมนาในระดบพนทในสวนภมภาคมากกวาการจดในสวนกลาง และการจดรบฟงความคดเหนในลกษณะของการประชาพจารณ สวนการศกษาเชงปรมาณนน หากเปนขอมลทเปนตวเลขในภาพรวมควรใชขอมลจากสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและจากสถานศกษาประกอบกน สวนขอมลทวไปและขอมลความคดเหน ปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะตางๆ ควรจดทาเปนแบบสอบถามใหผเกยวของตอบ

1.2 ประเดนการประเมน ในการกาหนดประเดนการประเมนนน แมวาประเดนการประเมนทไดมการดาเนนการไปแลวในครงกอน แตถาพจารณาเหนวาเปนประเดนทสาคญและสงผลกระทบตอการปฏรปการศกษาในภาพรวม และอยในความสนใจ รวมทงมผลกระทบตอสงคมสง ควรจะไดรบการพจารณาตดตามและประเมนผลในประเดนดงกลาวอกครงหนง เพอเปนการตรวจสอบวา ประเดนนนไดรบการแกไขหรอพฒนาตามขอเสนอแนะของผลการประเมนในครงกอนหรอไม อยางไร

ฌ

1.3 ระยะเวลาในการดาเนนงาน ระยะเวลาในการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษานน พบวากฎหมายบางฉบบอาจตองมการตดตามอยางตอเนองทกเดอน แตบางฉบบอาจมการตดตามเพยงปละครง หรอสองครงเทานน ดงนนควรมการวางแผนและกาหนดความสาคญของกฎหมาย โดยกาหนดแผนในการตดตามประเมนอยางชดเจน ไมควรตดตามประเมนกฎหมายหลายฉบบเกนไปในครงเดยวกน

2. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

2.1 การสรางความรความเขาใจ จากการประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา พบวาม

ประเดนปญหาสาคญประการหนงของการปฏบตตามกฎหมาย คอผปฏบตไมมความความเขาใจในรายละเอยดสาระสาคญของกฎหมาย จงมผลกระทบตอการปฏบตตามกฎหมาย ผปฏบตจานวนมากสะทอนวา กฎหมายบางฉบบทไมเกยวของโดยตรง หรอทยงไมถงเวลาทตองปฏบตกจะไมศกษา ไมทาความเขาใจในกฎหมายฉบบนน และทนาเปนหวงมากพบวากฎหมายบางฉบบทตองปฏบตโดยเรงดวนนน บคลากรไมเขาใจกฎหมาย อานไมเขาใจ รวมทงบางหนวยงานไมมเอกสารกฎหมายเพอศกษา จากผลการประเมนดงกลาวสะทอนใหเหนถงการประชาสมพนธ การสรางความรความเขาใจในสาระสาคญของกฎหมายยงไมทวถง องคกรหลกของกระทรวงศกษาธการมความจาเปนตองเรงประชาสมพนธ และสรางความรความเขาใจใหกบหนวยงานในระดบพนทอยางตอเนอง รปแบบการสรางความรความเขาใจทกลมตวอยางตองการเรยนร ประกอบดวย 1) การประชมสมมนา 2) การฝกอบรมเชงปฏบตการ 3) การเรยนรระบบออนไลน (อนเทอรเนต) 4) การเรยนดวยตนเอง (เอกสารกฎหมาย /คมอ/สงพมพ/สอตางๆ)

2.2 การนาผลการประเมนไปสการปฏบต ประเดนทหนวยงานทเกยวของ หรอรบผดชอบไดนาไปพฒนาปรบปรง และ

หาแนวทางแกไข เชน ปญหาการขาดแคลนเอกสารกฎหมาย ปญหาการประสานงาน เปนตน เพอสนบสนนใหหนวยงานระดบปฏบตสามารถปฏบตหนาทตามทกฎหมายกาหนดได

ญ

อยางมประสทธภาพ การนาผลการตดตามประเมนความกาวหนาไปสการปฏบตจาเปนตองไดรบการตอบสนองจากหนวยงานในระดบนโยบาย เพอประสทธภาพของการสงการ และการสนบสนนการดาเนนงานในดานตางๆอยางเปนระบบ โดยมแนวทางในการดาเนนการ ดงน 1) นาเสนอผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา เสนอสภาการศกษา เปนวาระเพอทราบ 2) แจงผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาใหองคกรหลกของกระทรวงศกษาทราบ 3) แจงผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาใหเขตพนทการศกษาทราบ ทง 175 เขต 4) ประสานองคกรหลก เพอผลกดนการนาผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาไปสการปฏบต 2.3 ผรบผดชอบดาเนนงาน ควรมหนวยงานทงสวนกลางและสวนภมภาครวมรบผดชอบดาเนนงานรวมกน สกศ.ไมควรดาเนนการเพยงฝายเดยว นอกจากน สวนกลาง โดยเฉพาะองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการตองรวมดาเนนการดวย เพอรบทราบขอมล ตลอดจนการตอบคาถาม การใหคาปรกษากบผปฏบตในระดบพนท เพอความเขาใจทตรงกน โดยมแนวทางในการดาเนนการ ดงน 1) สานกงานเลขาธการสภาการศกษา เปนแกนกลางในการดาเนนการตดตามประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา โดยเชญผรบผดชอบจากทกองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการรวมเปนคณะกรรมการดาเนนการ 2) ประสานสานกงานเขตพนทและสถานศกษาเปนเครอขายรวมในการดาเนนการตงแตเรมกระบวนการจนเสรจสนโครงการ 3) ประสานองคกรปกครองสวนทองถนทจดการศกษา เขามามสวนรวมในการดาเนนการ

ฎ

2.4 กาหนดใหการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาเปนนโยบายหลก องคกรหลกของกระทรวงศกษาธการ ทง 5 องคกร จะตองกาหนดเปนนโยบายหลก และประสานงานรวมผลกดนการบงคบใชกฎหมายการศกษาอยางจรงจงและตอเนอง หากมการดาเนนการเพยงองคกรใดองคหนงเทานน จะไมสามารถเกดผลในทางปฏบตไดอยางมประสทธภาพ หากองคกรหลกทเปนระดบนโยบายใหความสาคญจะทาใหหนวยงานในระดบพนทใหความสาคญและปฏบตตาม จะเกดผลดตอการปฏบตตามกฎหมาย ซงกฎหมายจะเปนเครองมอทสาคญในการสนบสนนใหการปฏรปการศกษาใหบรรลผลสาเรจไดอยางมประสทธภาพ และเปนทศทางเดยวกนทงประเทศ โดยมขอเสนอทเปนแนวทางในการดาเนนการ ดงน 1) สานกงานเลขาธการสภาการศกษา และองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการ กาหนดใหการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาเปนภารกจทสาคญภารกจหนงของหนวยงานทตองดาเนนการทกป 2) สานกงานเลขาธการสภาการศกษา นาเสนอผลการประเมนใหสภาการศกษาทราบทกป และนาเสนอผลการประเมนดงกลาวใหองคกรหลกและหนวยงานทเกยวของทราบทกป 2.5 การปรบปรงแกไขกฎหมายการศกษา แนวทางการปรบปรงแกไขกฎหมายการศกษาทเปนปญหาอปสรรคตอการปฏบตงานของหนวยงานในระดบพนท มดงน 1) กฎกระทรวงกาหนดจานวนกรรมการ คณสมบต หลกเกณฑ และวธการสรรหา การเลอกประธานกรรมการและกรรมการ วาระการดารงตาแหนง และการพนจากตาแหนงของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา พ.ศ. ๒๕๔๖ - แกไขประเดนเรองคณสมบตของกรรมการใหเหมาะสม และไมเปนปญหาในการปฏบตงานของสานกงานเขตพนทการศกษา

2) กฎกระทรวงกาหนดจานวนกรรมการ คณสมบต หลกเกณฑ และวธการสรรหา การเลอกประธานกรรมการและกรรมการ วาระการดารงตาแหนง และการพนจากตาแหนงของคณะกรรมการสถานศกษา พ.ศ. ๒๕๔๖

ฏ

- แกไขประเดนเรองคณสมบตของกรรมการใหเหมาะสม และไมเปนปญหาในการปฏบตงานของสถานศกษา - แกไขประเดนเรอง การแตงตงประธานคณะกรรมการสถานศกษาทสงกดองคกรปกครองสวนทองถน ในการปฏบตควรใหนายกเทศมนตรเปนผแตงตงจะเหมาะสมกวาเปนผดแลรบผดชอบโดยตรง ไมใชแตงตงโดยผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษา

3) จดใหมกฎหมายเกยวกบการระดมทรพยากรของสถานศกษา อาจออกเปนกฎกระทรวงทระบแนวทางปฏบตเกยวกบการระดมทรพยากรทชดเจน เพอใหสถานศกษามแนวทางในการระดมทรพยากรไดอยางถกตองตามกฎหมาย

4) จดใหมกฎหมายเกยวกบการลดหยอนหรอยกเวนภาษเปนการเฉพาะในดานการจดการศกษาหรอการสนบสนนการศกษา

บทท 1

บทนา

1. หลกการและเหตผล การศกษาทมคณภาพเปนเครองมอหรอกระบวนการสาคญในการพฒนาคน ทงในดานความร ความคด ความสามารถ รวมทงดานอารมณ สงคม พฤตกรรม เจตคต คานยม และ คณธรรม ตงแตรากฐานชวตและตอเนองตลอดชวต คณสมบตของบคคลดงกลาวเปนปจจย และพลงสาคญในการพฒนาประเทศทกดานไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม หรอการเมอง ยงสงคมมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ดวยความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสาร การคมนาคม และเทคโนโลยดานอนๆ รวมทงการแขงขนทางเศรษฐกจททวความรนแรงยงขนทกขณะ คณภาพของประชากรกยงทวความสาคญมากขน ประเทศตางๆ ทงทเปนประเทศทเจรญกาวหนามากแลว และประเทศทกาลงพฒนาตางทมเททรพยากรในการปฏรปหรอพฒนาการศกษา เพอพฒนาคนใหเปนพนฐานสาคญในการพฒนาประเทศอยางยงยน ใหประเทศสามารถพงตนเอง รวมมอ หรอแขงขนไดอยางมศกดศรในสงคมโลก

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 กาหนดใหมบทบญญตเกยวกบการศกษาไวหลายมาตราซงเปนจดเรมตนของการปฏรปการศกษา โดยเฉพาะอยางยงในมาตรา 81 บญญตใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาแหงชาต เพอปรบปรงการศกษาใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม โดยใหทกสวนของสงคมเขามามสวนรวมในการจดการศกษา ทาใหเกดกระบวนการจดทากฎหมาย วาดวยการศกษาแหงชาตขน สงผลตอการพฒนาการศกษาทงระบบอนจะกอใหเกดการพฒนาทรพยากรมนษย และการพฒนาประเทศทยงยน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 เปนกฎหมายแมบทในการบรหารและจดการศกษาอบรม สงผลใหมการตรากฎหมายเกยวกบการศกษาอกหลายฉบบทงทเปนพระราชบญญต พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ระเบยบ ขอบงคบ และ

2

ประกาศ เพอรองรบการดาเนนการพฒนาการศกษาเพอใหเกดผลอยางเปนรปธรรมโดยเรวดวยการปฏรปการศกษาในทก ๆ ดาน ดงนน กฎหมายจงเปนเครองมอสาคญยงและมบทบาทอยางมากทจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงระบบการจดการศกษาของประเทศ

การจะทาใหกฎหมายเกยวกบการศกษามประสทธภาพนน ตองมการบงคบใชกฎหมายอยางจรงจง หนวยงานทรบผดชอบทงสวนกลางและเขตพนทการศกษาจะตองดาเนนการตดตามประเมนการบงคบใชกฎหมาย และรายงานผลการดาเนนงานอยางตอเนอง เพอใหทราบถงปญหาอปสรรคเกยวกบการดาเนนงานตามกฎหมาย เพอเปนขอมลในการปรบปรงแกไขยกเลกหรอกาหนดใหมการยกรางกฎหมาย ตลอดจน อานวยความสะดวกและทาใหเกดความคลองตวในการปฏรปการศกษาใหบรรลตามเปาหมายทกาหนด สานกงานเลขาธการสภาการศกษา มภารกจหลกเกยวกบการเสนอนโยบาย แผน และมาตรฐานการศกษาของชาต ตลอดจนการใหความเหนหรอคาแนะนาในเรองกฎหมายการศกษา รวมทงเสนอความเหนเกยวกบการจดใหมกฎหมาย หรอปรบปรงแกไขกฎหมาย หรอยกเลกกฎหมายเกยวกบการศกษา จงมความจาเปนทจะตองดาเนนการตดตามประเมนการบงคบใชกฎหมาย เพอประเมนสถานภาพของการบงคบใชกฎหมายการศกษา ตลอดจนปญหาอปสรรคในการบงคบใชกฎหมาย รวมทงแสวงหายทธศาสตรเพอเปนแนวทางในการแกไขปญหา เสนอแนะการพฒนากฎหมายเพอนาไปสการปรบปรงแกไขกฎหมายการศกษา และทเกยวของใหสอดคลองและเปนประโยชนในการดาเนนการปฏรปการศกษาของชาต โดยใชกรอบแนวคดดงกลาวเปนแนวทางในการบงคบใชกฎหมาย เพอนาไปสการบงคบใชใหเกดผลในทางปฏบต

การดาเนนการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา จาเปนตองศกษาใหครอบคลมประเดนสาระของกฎหมาย และครอบคลมทกพนททงสวนกลางและสวนภมภาค อยางตอเนองทกเดอนเพอการพฒนาปรบปรงแกไขกฎหมายการศกษา ซงนบวาเปนยทธศาสตรสาคญในการปฏรปการศกษา ในปจจบนมกฎหมายทประกาศบงคบใชแลวหลายฉบบทตองดาเนนการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมาย เพอใหทราบปญหาอปสรรคและผลกระทบท

3

เกดจากการบงคบใชกฎหมายดงกลาว คนหาจดแขงจดออนของกฎหมายแตละฉบบ เพอนามาศกษาวเคราะหกาหนดนโยบายการนาไปสการปฏบต และเสนอแนะการพฒนาปรบปรงแกไขใหเหมาะสมเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด 2. วตถประสงค

2.1 เพอตดตามประเมนผลการบงคบใชกฎหมายการศกษาทไดประกาศบงคบใชแลว

2.2 เพอศกษาปญหาอปสรรคทเกดจากการบงคบใชกฎหมายการศกษา 2.3 เพอเสนอแนะนโยบายเกยวกบการปรบปรง แกไข และพฒนากฎหมาย

การศกษาและการนากฎหมายไปปฏบตใหเหมาะสมและเกดประโยชนสงสด 3. เปาหมาย

3.1 กลมเปาหมาย กลมเปาหมายในการเกบรวบรวมขอมลทงจากแบบสอบถาม การสมภาษณ และเขารวมประชมเชงปฏบตการ ประกอบดวย

3.1.1 ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 3.1.2 ผบรหารสถานศกษา 3.1.3 ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน 3.1.4 ผปกครอง 3.1.5 ผเรยน 3.1.6 คร 3.1.7 ผแทนหนวยงานหลกของกระทรวงศกษาธการ 3.1.8 ผแทนเจาของสถานประกอบการ 3.1.9 ลกจางสถานประกอบการ 3.1.10 คณะกรรมการเขตพนทการศกษา 3.1.11 คณะกรรมการสถานศกษา 3.1.12 ขาราชการสานกงานเลขาธการสภาการศกษา

4

3.2 ประเดนกฎหมาย การตดตามประเมนการบงคบใชกฎหมายครงน ไดกาหนดกรอบในการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา ทเปนกฎหมายแมบท จานวน 3 ฉบบ และกฎกระทรวงทเกยวของ โดยมกฎหมายหลกทสาคญ ไดแก

3.2.1 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 3.2.2 พระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545 3.2.3 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ.

2546 นอกจากนยงดาเนนการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎกระทรวง และประกาศทเกยวของกบพระราชบญญตทง 3 ฉบบขางตนทกฉบบ เพอใหครอบคลมประเดนและสาระทสมบรณยงขน 4. วธดาเนนการ

4.1 ศกษา วเคราะหสาระสาคญของกฎหมายการศกษาและทเกยวของทกฉบบ 4.2 นาเรยนปรกษาทานเลขาธการเพอรบนโยบายและรบคาแนะนาในการดาเนนการประเมน

4.3 กาหนดประเดนการประเมนจากสาระสาคญของกฎหมายทตองการประเมน

4.4 จดทาเครองมอการเกบรวบรวมขอมล 4.5 ประสานความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของในการเกบรวบลรวมขอมล ทงจากแบบสอบถาม การสมภาษณ การศกษาดงาน และเขารวมประชมเชงปฏบตการ 4.6 เกบรวบรวมขอมลภาคสนาม และการจดประชมเชงปฏบตการ

4.7 รวบรวมวเคราะหขอมล และประมวลผลขอมล 4.8 สรปผลการประเมนและเขยนรายงาน

4.9 กาหนดขอเสนอเชงนโยบายเพอการปรบปรงแกไขกฎหมายและแนวทาง การนากฎหมายไปสการปฏบตใหเหมาะสม

5

4.10 นาเสนอผลการดาเนนงานเสนอทานเลขาธการสภาการศกษา และเสนอสภาการศกษาเปนวาระเพอทราบ

5. ผลทคาดวาจะไดรบ 5.1 ทราบสถานการณปจจบนและความกาวหนาของการปฏบตตามกฎหมายของหนวยงานทรบผดชอบและทเกยวของ 5.2 ไดขอมลเกยวกบปญหาอปสรรคในการนากฎหมายการศกษาไปบงคบใช 5.3 ไดขอเสนอแนะ/แนวทางเพอการปรบปรง แกไขและพฒนากฎหมายใหมความเหมาะสมตอการปฏบตมากขน เพอเสนอตอสภาการศกษาและหนวยงานทเกยวของ

บทท 2

วธดาเนนการ

การตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษาในครงน ไดใชระเบยบวธวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) เปนกรอบในการดาเนนการ โดยมรายละเอยดและวธการดาเนนการ ดงน 1. การคดเลอกพนทเปาหมาย

1.1 พนทเปาหมายในการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามครอบคลมทกภมภาค ทงสวนกลางและสวนภมภาค

1.2 พนทเปาหมายในการศกษาขอมลภาคสนามโดยการสมภาษณผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร นกเรยน ผแทนองคกรปกครอง สวนทองถน และบคคลทเกยวของ โดยสมคดเลอกพนทศกษา จานวน 5 จงหวด ไดแก นครราชสมา นครปฐม นนทบร ปทมธาน และสมทรสาคร

1.3 ดาเนนการจดประชมเชงปฏบตการ 3 ครง - ครงท 1 จดประชมสมมนาเพอตดตามประเมนความกาวหนาการ

บงคบใชกฎหมายการศกษา ในวนท 10 กมภาพนธ 2548 ณ กรงเทพมหานคร โดยเชญตวแทนกลมตางๆ ในทกภมภาคของประเทศเขารวมประชมสมมนา

- ครงท 2 จดประชมสมมนานาเสนอผลการตดตามประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา และเพอตรวจสอบขอมลจากผมสวนเกยวของทงหมด ในวนท 31 พฤษภาคม 2548 ณ โรงแรมบางกอก กอลฟ สปา รสอรท จงหวดปทมธาน

- ครงท 3 จดประชมสมมนาเพอกาหนดแนวทางการพฒนากฎหมายตามผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา ในวนท 18-19 สงหาคม 2548 ณ โรงแรมลองบชชะอา จงหวดเพชรบร โดยเชญตวแทนกลมตางๆ ในทกภมภาคของประเทศเขารวมประชมสมมนา

7

2. กลมตวอยาง 2.1 กลมตวอยางในการตอบแบบสอบถาม จานวน 1,088 คน ประกอบดวย

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา จานวน 124 คน 2. ผบรหารสถานศกษา จานวน 193 คน 3. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน จานวน 75 คน 4. ผปกครอง จานวน 64 คน 5. ผเรยน จานวน 70 คน 6. คร จานวน 386 คน 7. ผแทนหนวยงานหลกของกระทรวงศกษาธการ จานวน 20 คน 8. ผแทนเจาของสถานประกอบการ /ลกจาง จานวน 65 คน 9. คณะกรรมการเขตพนทการศกษา จานวน 45 คน 11. คณะกรรมการสถานศกษา จานวน 46 คน

2.2 กลมตวอยางในการประชมเชงปฏบตการ ประกอบดวย 1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา จานวน 35 คน

2. ผบรหารสถานศกษา จานวน 35 คน 3. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน จานวน 35 คน 4. ผปกครอง จานวน 23 คน 5. ผเรยน จานวน 23 คน 6. คร จานวน 35 คน 7. ผแทนหนวยงานหลกของกระทรวงศกษาธการ จานวน 15 คน 8. ผแทนเจาของสถานประกอบการ จานวน 20 คน 9. ลกจางสถานประกอบการ จานวน 20 คน 10. ขาราชการสานกงานเลขาธการสภาการศกษา จานวน 10 คน

รวมทงสน จานวน 251 คน

8

2.3 กลมตวอยางในการตอบแบบสอบถาม จานวน 50 คน โดยการสมสมภาษณผเกยวของ จานวน 5 จงหวด ไดแก นครราชสมา นครปฐม นนทบร ปทมธาน และสมทรสาคร ประกอบดวย

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา จานวน 5 คน 2. ผบรหารสถานศกษา จานวน 10 คน 3. คร จานวน 15 คน 4. นกเรยน จานวน 15 คน 5. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน จานวน 5 คน

3. เครองมอและวธการเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมลไดใช เครองมอและวธการเกบรวบรวมขอมลทหลากหลายเพอใหไดขอมลทถกตองมากทสด โดยมรายละเอยดดงน

3.1 แบบสอบถาม (Questionaire) ใชเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณ จากกลมเปาหมายทกกลม โดยมขนตอนการดาเนนงาน ดงน

3.1.1 ศกษาวเคราะหประเดนสาระของกฎหมายทตองการตดตามประเมนทกฉบบ

3.1.2 จดทารางแบบสอบถามทมสาระครอบคลมกฎหมายทจะประเมน 3.1.3 ปรกษาผเชยวชาญและผบรหารเพอตรวจสอบและใหขอเสนอแนะ

เพอการแกไขปรบปรง 3.1.4 ทดลองเครองมอ โดยนาเครองมอไปทดสอบกบกลมเปาหมาย 3.1.5 ปรบปรงแกไขเครองมอ 3.1.6 นาเครองมอไปเกบรวบรวมขอมล รายละเอยดของแบบสอบถามทใชในการเกบรวบรวมขอมล มดงน 1. สาระของกฎหมาย ประเดนคาถามจะครอบคลมกฎหมาย จานวน 3

ฉบบ ไดแก 1. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 2. พระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545 3. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 รวมทงการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎกระทรวง และประกาศทเกยวของกบพระราชบญญตทง 3 ฉบบขางตน

9

2. กลมเปาหมาย คาถามทใชในแตละกลมเปาหมายจะแตกตางกนตามความรบผดชอบและทเกยวของโดยตรง

3. ลกษณะคาถาม ในแบบสอบถามแตละฉบบจะมประเดนคาถาม 2 ลกษณะ คอ

- คาถามปลายเปด จะเปนคาถามในลกษณะขอเทจจรงของการดาเนนงานของแตละกลมเปาหมายทตอบ

- คาถามปลายปด จะเปนคาถามลกษณะของการสอบถามความคดเหนเปนแบบประมาณคา (Ratting scale) โดยม 10 ระดบ ดงน

ระดบ 1 หมายถง ผลการดาเนนงานอยในชวง 1-10 % ระดบ 2 หมายถง ผลการดาเนนงานอยในชวง 11-20 % ระดบ 3 หมายถง ผลการดาเนนงานอยในชวง 21-30 % ระดบ 4 หมายถง ผลการดาเนนงานอยในชวง 31-40 % ระดบ 5 หมายถง ผลการดาเนนงานอยในชวง 41-50 % ระดบ 6 หมายถง ผลการดาเนนงานอยในชวง 51-60 % ระดบ 7 หมายถง ผลการดาเนนงานอยในชวง 61-70 % ระดบ 8 หมายถง ผลการดาเนนงานอยในชวง 71-80 % ระดบ 9 หมายถง ผลการดาเนนงานอยในชวง 81-90 % ระดบ 10 หมายถง ผลการดาเนนงานอยในชวง 91-100 % 3.2 แบบสมภาษณ ใชเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพ

โดยการสมภาษณผบรหารและผเกยวของ โดยมขนตอนการดาเนนงานดงน 3.2.1 ศกษาวเคราะหประเดนสาระของกฎหมายทตองการตดตาม

ประเมนทกฉบบ 3.2.2 จดทารางแบบสมภาษณทมสาระครอบคลมกฎหมายทจะประเมน 3.2.3 ปรกษาผเชยวชาญและผบรหารเพอตรวจสอบและใหขอเสนอแนะ

เพอการแกไขปรบปรง

10

3.2.4 ทดลองเครองมอ โดยนาเครองมอไปทดลองสมภาษณกบกลมเปาหมาย

3.2.5 ปรบปรงแกไขแบบสมภาษณ 3.2.6 นาแบบสมภาษณไปสมภาษณผบรหารและผเกยวของ

3.3 การประชมเชงปฏบตการ จดประชมเชงปฏบตการเพอประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษาและรบฟงขอคดเหนจากทกกลม โดยมขนตอนการดาเนนงาน ดงน 3.3.1 จดทารายละเอยดโครงการเสนอผบรหาร 3.3.2 ประสานวทยากรผทรงคณวฒ เพอเขารวมอภปรายผลการดาเนนงานและปญหาอปสรรคทเกดขน ในงานประชมเชงปฏบตการ ประกอบดวย ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร ผเรยน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน และผทรงคณวฒจากกรรมการสภาการศกษา 3.3.3 เชญกลมเปาหมายเขารวมประชมเชงปฏบตการ ประกอบดวยตวแทนกลมตางๆ ไดแก สานกงานเขตพนทการศกษา สถานศกษา องคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานหลกจากกระทรวงศกษาธการ หนวยงานการศกษาในกระทรวงมหาดไทย หนวยงานการศกษาในกรงเทพมหานคร สถานประกอบการ ผปกครอง ผเรยน และหนวยงานทเกยวของ 3.3.4 จดประชมเชงปฏบตการ 3.3.5 สรปผลการประชมเชงปฏบตการ 4. การวเคราะหขอมล 4.1 ขอมลเชงปรมาณ ขอมลทไดจากแบบสอบถาม ดาเนนการสรปและวเคราะหขอมลโดยใชสถตขนพนฐาน 4.2 ขอมลเชงคณภาพ ขอมลทไดจากแบบสอบถามปลายเปด แบบสมภาษณ และจากสรปผลการระดมความคดเหน ดาเนนการสงเคราะหและสรปประเดนสาระนาเสนอเปนความเรยง

บทท 3

ผลการศกษา

จากการเกบขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพจากเครองมอแบบสอบถาม

แบบสมภาษณ โดยกลมตวอยางประกอบดวย ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผปกครอง ผเรยน คร ผแทนหนวยงานหลกของกระทรวงศกษาธการ คณะกรรมการเขตพนทการศกษา คณะกรรมการสถานศกษา ผแทนเจาของสถานประกอบการ และลกจางสถานประกอบการ โดยวเคราะหในแตละประเดนคาถาม ดงน

1. การจดการศกษาขนพนฐานอยางทวถงมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย 2. สทธและโอกาสในการไดรบการศกษาขนพนฐานของผพการ ผดอยโอกาสและ

ผทมความสามารถพเศษ 3. การศกษาภาคบงคบ 4. การเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด 5. บทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา 6. บทบาทและอานาจหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา 7. การจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว 8. การจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ

ผลการวเคราะหขอมลดงกลาวไดขอสรปในแตละประเดน ดงตอไปน

1. การจดการศกษาขนพนฐานอยางทวถงมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ในหมวด สทธและหนาท

ทางการศกษา มาตรา 10 กาหนดให “ การจดการศกษาตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐาน ไมนอยกวาสบสองปทรฐตองจดใหอยางทวถง และมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย...”

12

จากการตดตามประเมนผลการบงคบใชกฎหมายในเรองดงกลาวมประเดนในการตดตามประเมนผล จาแนกได 3 ประเดนในเรองการจดการศกษา ขนพนฐาน คอ

1. ความทวถง 2. คณภาพการศกษา 3. การไมเกบคาใชจาย

ผลการประเมนในการดาเนนการตามประเดนกฎหมาย ไดผลดงน 1.1 ความทวถง

ผลการประเมนในดานความทวถงในการจดการศกษาขนพนฐาน โดยการสอบถามความเหนจากผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารย ผปกครอง ผเรยน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน คณะกรรมการเขตพนทการศกษา และคณะกรรมการสถานศกษา ปรากฏผลตามตารางท 1

ตารางท 1 ความคดเหนดานความทวถงของการจดการศกษาขนพนฐาน

ทวถง ไมทวถง รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผปกครอง 5. ผเรยน 6. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน 7. คณะกรรมการเขตพนทการศกษา 8. คณะกรรมการสถานศกษา 9. กลมสถานประกอบการ

96 155 325 40 50 58 38 40 41

77.4 80.3 84.1 62.5 71.4 77.3 84.4 86.9 63.0

28 38 61 24 20 17 7 6 24

22.6 19.7 15.9 37.5 28.6 22.7 15.6 13.1 37.0

124 193 386 64 70 75 45 46 65

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 843 78.9 225 21.1 1,068 100.0

13

จากตารางท 1 กลมตวอยางมความเหนวา ความทวถงในการจดการศกษาขนพนฐาน อยในระดบรอยละ 78.9 ซงสอดคลองและใกลเคยงกบขอมลการดาเนนการจดการศกษาขนพนฐาน โดยพจารณาจากจานวนนกเรยนทไดรบการศกษาขนพนฐานทงหมดตอประชากรกลมอายในวยเรยน (3-17 ป )

จากการตรวจสอบขอมลของศนยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานปลด กระทรวงศกษาธการ ในปการศกษา 2547 พบวามประชากรเขารบการศกษาขนพนฐานตงแตระดบกอนประถมศกษาถงระดบมธยมศกษาตอนปลาย รวมทงสน 18,337,460 คน หรอคดเปนรอยละ 70.47 ของประชากรกลมอายในวยเรยน ดงนน จงกลาวไดวายงมประชากรอกรอยละ 29.53 หรอประมาณ 7,683,018 คน ทยงไมไดรบการศกษาขนพนฐาน ดงขอมลตามตารางท 2 ตารางท 2 อตราสวนนกเรยนตอประชากรจาแนกตามระดบการศกษา ปการศกษา 2547

ปการศกษา 2547 ระดบการศกษา กลมอาย (ป) ประชากร (คน) นกเรยน (คน) รอยละ

การศกษาขนพนฐาน ระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา

3-17 3-5

6-11 12-17

26,020,478 2,991,132 5,801,424 5,772,489

18,337,460 1,824,384 5,966,215 4,407,264

70.47 60.99

102.84 76.35

ทมา ศนยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ 2547

1.2. คณภาพการศกษา ผลการประเมนในดานคณภาพการจดการศกษาขนพนฐาน โดยการสอบถามความเหนจากผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารย ผปกครอง ผเรยน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน คณะกรรมการเขตพนทการศกษา คณะกรรมการสถานศกษา ตลอดจนผแทนเจาของสถานประกอบและลกจางสถานประกอบการ ปรากฏผลตามตารางท 3

14

ตารางท 3 ความคดเหนดานคณภาพของการจดการศกษาขนพนฐาน

มคณภาพ ไมมคณภาพ รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผปกครอง 5. ผเรยน 6. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน 7. คณะกรรมการเขตพนทการศกษา 8. คณะกรรมการสถานศกษา 9. กลมสถานประกอบการ

78 140 295 44 45 47 34 34 42

62.9 72.5 75.1 68.7 64.2 62.6 75.5 73.9 64.6

46 53 91 20 25 28 11 12 23

37.1 27.5 24.9 31.3 35.8 37.4 24.5 26.1 35.4

124 193 386 64 70 75 45 46 65

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 759 70.5 309 29.5 1,068 100.0 จากตารางท 3 กลมตวอยางมความเหนวา คณภาพการจดการศกษาขน

พนฐาน อยในระดบรอยละ 70.5 ไมมคณภาพรอยละ 29.5 ผลการศกษาขอมลทาใหทราบวาในการจดการศกษาใหมคณภาพนน ครเปนปจจยหนงทสงผลตอการจดการศกษาอยางมคณภาพ ทงในเรองของความเพยงพอ คณวฒ และคณภาพของคร

ในประเดนเรองการพฒนาคณภาพการศกษานน จากการสอบถามและสมภาษณกลมเปาหมายพบวา สถานศกษายงไมสามารรถจากดปรมาณจานวนนกเรยนทเหมาะสมในแตละชนเรยนไดอยางแทจรง ยงมจานวนนกเรยนในแตละชนมากเกนกวาอตราทกาหนดไวในแตละชนเรยน โดยสถานศกษาจาเปนตองรบนกเรยนเพมในแตละชนดวยเหตผลและความจาเปนหลายประการ โดยเฉพาะในสถานศกษาขนาดใหญและมชอเสยง

และจากการตดตามประเมนผลในเรองอตรากาลงคร โดยการสอบถามจากผรบผดชอบและผทเกยวของทตอบแบบสอบถามดงกลาว รอยละ 92.62 ใหความเหนวา

15

อตรากาลงครทไดรบจดสรรจากสวนกลางยงไมเพยงพอ โดยใหสาเหตหรอเหตผลและขอเสนอแนะในเรองดงกลาว ดงน

สาเหตของอตรากาลงครไมเพยงพอ 1. จานวนครทไดรบจดสรรไมสอดคลองกบปรมาณงาน จานวนผเรยนและ

ชนเรยนทตองรบผดชอบ 2. นโยบายของรฐบาลในเรองการลดอตรากาลงขาราชการเปนผลให 2.1 ไมไดรบอตรากาลงครทดแทนครเกษยณ หรอไดรบทดแทนนอยมาก 2.2 อตราครตอนกเรยนไมเปนไปตามกฎเกณฑทกาหนด 2.3 อตรากาลงครในสถานศกษาขนาดเลกยงขาดแคลนมากขน 3. ขอจากดในเรองกฎระเบยบและแนวทางปฏบตซงไมเออตอการแกไข

ปญหาเรองครขาดแคลน ในเรอง 3.1 การเกลยกาลงอตราครในพนททขาดและเกน 3.2 การยายของครตามสทธทกฎหมายกาหนด 4. ครตองรบผดชอบภาระงานอน ๆ เชน งานพสด งานธรการ ในขณะทภาระ

งานสอนทมมากขนตามแนวทางการปฏรปการศกษา ทงในดานการทาแผนการสอน การจดทาหลกสตรทองถน หลกสตรสถานศกษา และการตดตามเดกเปนรายบคคล

5. ครไมไดสอนตามวฒ ตลอดจนขาดแคลนครทเชยวชาญชานาญการเฉพาะสาขาเฉพาะดาน

ขอเสนอแนะ 1. จดสรรอตรากาลงครและอตราจางอยางเรงดวนเพอแกไขปญหาในระยะเรมตน 2. สารวจความตองการใชครเพอกาหนดหลกเกณฑอตรากาลงครใหเหมาะสม

กบจานวนผเรยน 3.บรรจและจดสรรอตรากาลงครใหตรงตามเกณฑทกาหนด และสอดคลอง

กบปรมาณงานและสาขาวชาทขาดแคลน 4.จดสรรอตรากาลงครทดแทนในตาแหนงวางทเกษยณราชการและท

เกษยณตามโครงการเปลยนเสนทางชวตในทกอตราทวาง 5.จดสรรอตรากาลงหรอจดจางอตรากาลงเจาหนาทดานงานพสด งาน

ธรการ และอน ๆ เพอใหครไดปฏบตหนาทการสอนโดยเฉพาะ

16

6.จดสรรอตรากาลงครหรออตราครจางใหกบโรงเรยนขนาดเลกทขาดแคลนคร หรอครไมครบชน โดยเรงดวน

7.จดทาแผนการใชอตรากาลงครในทกระดบทงสวนกลาง เขตพนทการศกษา และสถานศกษา โดยใหครปฏบตการสอนรวมกนระหวางโรงเรยนในระดบเขตพนทการศกษา เพอเปนการแกปญหาการขาดแคลนคร และใชทรพยากรบคคลอยางมประสทธภาพ

8. ควรนาสอเทคโนโลยมาใชในการจดการเรยนการสอน โดยจดทาเปนโมดลเปนเรองๆ เชอมโยงกนในหลายวชา รวมทงการจดทาคมอประกอบเปนแนวทางในการสอนใหครไดศกษา ซงจะทาใหครเปลยนบทบาทจากเดมเปนครผคอยใหคาแนะนา ชวยเหลอเดก จะสามารถแกปญหาขาดครในวชาทขาดแคลน และมตนทนตา แนวทางแกไขปญหาการขาดแคลนคร จากผลการศกษาในเรองปญหาการขาดแคลนคร สามารถกาหนดแนวทางเพอการแกไขปญหาการขาดแคลนครได ดงน ควรมการจดแบงกลมโรงเรยน เปน 3 ขนาด คอ ขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก เพอการแกไขปญหาไดถกตองเหมาะสมยงขน สาหรบโรงเรยนขนาดเลกนน สามารถพฒนาไดเปน 4 รปแบบ คอ 1) โรงเรยนขนาดเลกทอยหางไกลมาก และจาเปนตองมอย ใหดาเนนการพฒนาโดยการอบรมครใหสามารถบรณาการและการการใชสอเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอนไดเหมาะสมยงขน 2) จดโรงเรยนขนาดเลกใหเปนโรงเรยนสาขา โดยมโรงเรยนขนาดใหญใหการชวยเหลอสนบสนน 3) การจดกลมโรงเรยน ใหโรงเรยนขนาดเลกทอยใกลเคยงกนจดเปนกลมโรงเรยนและใหมโรงเรยนทเปนศนยกลาง และมการนาเทคโนโลยมาใชในการเรยนการสอน มการหมนเวยนครผสอนในระหวางกลม รวมทงการอานวยความสะดวกในการเดนทางใหกบครและนกเรยน

17

4) จดโรงเรยนตามชวงชน โดยการจดโรงเรยนตามชวงชนสาหรบโรงเรยนขนาดเลกทอยใกลกน และมการกระจายเทคโนโลยไปตามความเหมาะสมของแตละชวงชน 1.3 การไมเกบคาใชจาย การตดตามประเมนผลการจดการศกษา โดยการสอบถามจากผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน คณะกรรมการเขตพนทการศกษา คณะกรรมการสถานศกษา และคร โดยกลมตวอยางไดประเมนการจดการศกษาขนพนฐานในประเดนการไมเกบคาใชจาย ปรากฏผลตามตารางท 4 ตารางท 4 จานวนและรอยละของผใหและผรบบรการทตอบขอมลดานการเกบและไม เกบคาใชจาย

เกบคาใชจาย ไมเกบคาใชจาย รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน 5. คณะกรรมการเขตพนทการศกษา 6. คณะกรรมการสถานศกษา

68 119 250 47 34 32

54.8 61.6 64.7 62.6 75.5 69.5

56 74 136 28 11 14

45.2 38.4 35.3 37.4 24.5 30.5

124 193 386 75 45 46

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 550 63.2 319 36.8 869 100.0 จากตารางท 4 กลมตวอยางมความเหนวา มเพยงรอยละ 36.8 ทไมเกบคาใชจาย

และรอยละ 63.2 มการเกบคาใชจาย โดยกลมตวอยางใหความเหนเกยวกบการเกบคาใชจายในภาพรวมวา เนองจาก งบประมาณทรฐจดสรรใหไมเพยงพอกบคาใชจายจรงทสถานศกษารบผดชอบอย สาหรบการเกบเปนคาใชจายอะไร เหตผลทตองเกบคาใชจายและขอเสนอแนะในเรองคาใชจายการศกษา ดงกลาว มดงน

18

คาใชจายทเกบ 1. เปนคาเรยนคอมพวเตอร และภาษาองกฤษ 2. คาไฟฟาสาหรบหองปฏบตการคอมพวเตอร และหองปฏบตการ

ภาษาองกฤษ 3. คาจางครสอนพเศษในวชานอกเหนอหลกสตร

4. คากจกรรมการเรยนการสอนพเศษ คาอปกรณกฬา และคาบารงหองสมด

5. คาบารงสมาคมศษยเกาผปกครอง – คร เหตผลทเกบคาใชจาย 1. โรงเรยนขาดงบประมาณ หรอไดรบการสนบสนนงบประมาณจากรฐไม

เพยงพอกบการจดกจกรรมการเรยนการสอน เพอเพมคณภาพการศกษาของนกเรยนใหไดตามเปาหมาย

2. เพอเปนคาใชจายในการจางครพเศษ ครเชยวชาญเฉพาะดานเฉพาะสาขามาสอนนกเรยนแทนอตรากาลงครทขาดแคลน ตลอดจนเพอการเพมคณภาพการศกษาของนกเรยน

3. เงนอดหนนรายหวไมเพยงพอกบปรมาณงานและภาระงานทโรงเรยนตองรบผดชอบ

4. ผปกครองยนดใหการสนบสนนคาใชจายเพอพฒนาคณภาพการศกษา 5. เพอเปนการระดมทรพยากรจากผปกครอง ชมชน ในการแบงเบาภาระ

ของโรงเรยน ขอเสนอแนะ 1. รฐควรจดสรรงบประมาณและเงนอดหนนรายหวใหเพยงพอเหมาะสมกบ

ปรมาณงานและภาระงานทโรงเรยนตองรบผดชอบ 2.จดใหมแผนการจดสรรและแผนการใชงบประมาณในทกระดบทงระดบ

สวนกลาง ระดบจงหวด เขตพนทการศกษาและระดบสถานศกษา เพอใหมการประสานการใชทรพยากรงบประมาณรวมกนและเกดประสทธภาพสงสด

3.ใหองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมรบผดชอบในการจดสรรงบประมาณทองถนเพอการจดการศกษา โดยกาหนดเปนกฎหมายอยางชดเจน

19

4. โรงเรยนขนาดเลกและขนาดเลกมากควรไดรบการดแลเปนพเศษและควรไดรบการสนบสนนหรอความชวยเหลอเปนพเศษ โดยเฉพาะดานงบประมาณและอตรากาลงครในสดสวนทสงกวาโรงเรยนขนาดใหญ เนองจากควรไดรบการพฒนาเปนพเศษ เพอใหพฒนาไดทดเทยมกบโรงเรยนโดยทวไป

5. เอกชน สถานประกอบการ และบรษทและสถาบนธรกจเอกชน ควรมการรบภาระในเรองคาใชจายในการจดการศกษาในแตละเขตพนททสถาบนเอกชนธรกจนน ๆตงอย โดยกาหนดเปนกฎหมายเพอเกบภาษการศกษาอยางเหมาะสมชดเจน

6. จดใหมกฎหมายเกยวกบการระดมทรพยากรเปนการเฉพาะ เพอใหสถานศกษาสามารถระดมทรพยากรไดอยางถกตองตามกฎหมาย

7. ปรบแกกฎหมายอนๆ ทเกยวของใหเหมาะสมกบสภาพความเปนจรง เพอใหโรงเรยนรฐและโรงเรยนเอกชนสามารถดาเนนการจดการเรยนการสอนไดอยางมคณภาพ

1.4 งบประมาณทสถานศกษาไดรบจดสรรจากรฐ

การตดตามประเมนผลในเรอง ความเพยงพอของงบประมาณทสถานศกษาไดรบจดสรรจากสวนกลาง โดยสอบถามจากผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารย ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ซงเปนผมหนาทในการจดการศกษาโดยตรง ปรากฏผลตามตารางท 5 ตารางท 5 จานวนและรอยละของผจดการศกษาทใหความคดเหนดานงบประมาณ

เพยงพอ ไมเพยงพอ รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน

19 13 16 5

15.4 6.8 4.2 6.7

105 180 370 70

84.6 93.2 95.8 93.3

124 193 386 75

100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 53 6.9 725 93.1 778 100.0

20

จากตารางท 5 พบวา รอยละ 93.1 ของกลมตวอยางมความเหนวางบประมาณทโรงเรยนไดรบจดสรรยงไมเพยงพอกบคาใชจายจรงทสถานศกษาตองดาเนนการ ซงเปนขอมลทชใหเหนวาสถานศกษาจาเปนจะตองเกบคาใชจายสาหรบผเรยนการศกษาขนพนฐาน โดยมเหตผลและขอเสนอแนะดงน เหตผล 1. งบประมาณทไดรบจดสรรไมสมดลกบคาใชจายจรงของโรงเรยน 2. ขาดงบประมาณดานการพฒนาคณภาพการศกษาโดยเฉพาะในเรอง การเรยนการสอนคอมพวเตอรและภาษาองกฤษ 3. เงนอดหนนรายหวไมเพยงพอกบรายจายจรงทโรงเรยนใชจดการศกษา 4. ไมไดรบการสนบสนนงบประมาณดานสงกอสรางและครภณฑ ขอเสนอแนะ 1. ควรจดสรรงบประมาณใหเพยงพอสอดคลองสมดลกบคาใชจายทโรงเรยนตองจายจรง 2. จดสรรงบประมาณดานการพฒนาการศกษาและดานครภณฑเพมขน 3. จดสรรงบประมาณเงนอดหนนทเปนคาใชจายรายหวเพมขนใหเหมาะสมกบคาใชจายจรงทโรงเรยนตองจาย 4. ควรจดสรรงบประมาณใหแกโรงเรยนขนาดเลกและหางไกลทรกนดารในสดสวนทมากกวาโรงเรยนปกตทวไป 5. จดสรรงบประมาณเพอจดซอสอ อปกรณ นวตกรรม เทคโนโลยและ คอมพวเตอรเพอการพฒนาการศกษาใหทนสมยกบการพฒนาของโลก 6. จดทาแผนการจดสรรและแผนการใชงบประมาณในทกระดบ เพอใหการใชทรพยากรงบประมาณรวมกนระหวางสถานศกษาในเขตพนทเดยวกน เปนไปอยางประหยด และเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด

2. สทธและโอกาสในการไดรบการศกษาขนพนฐานของผพการผดอยโอกาส และผทมความสามารถพเศษ เพอใหการจดบรการการศกษาขนพนฐานเปนไปตามเจตนารมณและเปาหมายเพอความทวถงและเพอใหกลมเปาหมายทมความตองการการศกษาเปนพเศษ

21

(Special Education Needs : SEN) ซงตองไดรบสทธและโอกาสในการไดรบการศกษาเปนพเศษ สามารถเขาถงการบรการได อนไดแก กลมผพการ ผดอยโอกาส และกลมผทมความสามารถพเศษ ดงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 10 ทกาหนดให “...การจดการศกษาสาหรบบคคลซงมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม การสอสารและการเรยนรหรอมรางกายพการ หรอทพพลภาพหรอบคคลซงไมสามารถพงตนเองไดหรอไมมผดแลหรอดอยโอกาส ตองจดใหบคคลดงกลาวมสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐานเปนพเศษ” “การจดการศกษาสาหรบบคคลซงมความสามารถพเศษตองจดดวยรปแบบทเหมาะสมโดยคานงถงความสามารถของบคคลนน” และในหมวด 3 ระบบการศกษาในมาตรา 15 กาหนดให “การจดการศกษามสามรปแบบ คอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย... สถานศกษาอาจจดการศกษาในรปแบบใดรปแบบหนงหรอทงสามรปแบบกได ใหมการเทยบโอนผลการเรยนทผเรยนสะสมไวในระหวางรปแบบเดยวกนหรอตางรปแบบได ไมวาจะเปนผลการเรยนจากสถานศกษาเดยวกนหรอตางรปแบบได ไมวาจะเปนผลการเรยนจากสถานศกษาเดยวกนหรอไมกตาม รวมทงจากการเรยนรนอกระบบตามอธยาศย การฝกอาชพ หรอจากประสบการณการทางาน” การประเมนดานสทธและโอกาสในการไดรบการศกษาขนพนฐานของผพการ ผดอยโอกาส และผมความสามารถพเศษ จะศกษาในประเดนตาง ๆ ดงน 1. ความทวถงของการจดการศกษาใหแกผพการ 2. รปแบบและวธการจดการศกษาทเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการและจาเปนของผพการ 3. สงอานวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออน ๆ ตามความเหมาะสมจาเปนทผพการควรไดรบ 4. รปแบบและวธการจดการศกษาทเออใหผดอยโอกาสสามารถเขารบบรการการศกษาได 5. รปแบบและวธการจดการศกษาทเหมาะสมสอดคลองกบศกยภาพของผเรยนทมความสามารถพเศษ

22

การตดตามประเมนผลตามประเดนตาง ๆ ดงกลาวขางตน มผลการประเมนดงน 2.1 ความทวถงของการจดการศกษาใหแกผพการ การประเมนความทวถงในการจดการศกษาใหแกผพการ โดยการสอบถามความเหนจากผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผแทนสวนการศกษาองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนหนวยงานจดการศกษาในสวนกลาง รวมทงผปกครองและผเรยน โดยใหกลมตวอยางดงกลาวประเมนระดบความทวถงของการจดการศกษาใหแก ผพการตามความเหนทเปนจรงและประสบการณตรงของตนเอง ปรากฏผลตามตารางท 6 ตารางท 6 จานวนและรอยละของผใหและผรบบรการทใหความเหนดานความทวถงใน การจดการศกษาใหแกเดกพการ

ทวถง ไมทวถง รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผปกครอง 5. ผเรยน 6. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน

67 121 254 45 61 53

54.0 62.6 65.8 70.3 87.1 70.6

57 72 132 19 9 22

46.0 37.4 34.2 29.7 12.9 29.4

124 193 386 64 70 75

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 601 65.8 311 34.2 912 100.0

จากตารางท 6 กลมตวอยางมความเหนวา ความทวถงในการจดการศกษาใหแกผพการนน สวนใหญกลมตวอยางมความเหนวาสามารถจดไดอยางทวถง รอยละ 65.8 ยงไมทวถงรอยละ 34.2

23

2.2 รปแบบและวธการจดการศกษาสาหรบผพการ ผลการประเมนในประเดนรปแบบและวธการจดการศกษาท

เหมาะสมและสอดคลองกบความตองการจาเปนของผเรยนทพการ พบวา ผตอบทเปนผแทนกลมผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารย ผแทนสวนการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน รวมทงผแทนหนวยงานจากสวนกลาง ผปกครองและผเรยน ปรากฏผลตามตารางท 7 ตารางท 7 จานวนและรอยละของผใหและผรบบรการการศกษาทใหความเหนความ เหมาะสมการจดการศกษาใหแกเดกพการ

เหมาะสม ไมเหมาะสม รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผปกครอง 5. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน

65 119 245 11 47

52.4 61.6 63.4 55.0 62.6

59 74 141 9 28

47.6 38.4 36.6 45.0 37.4

124 193 386 64 75

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 487 61.0 311 39.0 798 100.0 จากตารางท 7 กลมตวอยางมความเหนวา ในการจดการศกษาของหนวยการจดการศกษา มการนารปแบบและวธการจดการศกษาทเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการจาเปนของผเรยนทพการ รอยละ 61.0 และดาเนนการยงไมเหมาะสม รอยละ 39.0

2.3. สงอานวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนๆ การประเมนในประเดนการไดรบสงอานวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนๆ ตามความเหมาะสมจาเปนทผพการควรไดรบ โดยการสอบถามกลมตวอยางผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ปรากฏผลตามตารางท 8

24

ตารางท 8 จานวนและรอยละการจดสงอานวยความสะดวก สอ และบรการใหแกเดก พการ

ผลการดาเนนงาน จานวน รอยละ ดาเนนการ ไมไดดาเนนการ

86 38

69.3 30.7

รวม 124 100.0

จากตารางท 8 กลมตวอยางมความเหนวา มการดาเนนการจดสงอานวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนๆ ตามความเหมาะสมจาเปนทผพการควรไดรบ รอยละ 69.3 ไมไดดาเนนการ รอยละ 30.7

จากผลการประเมนโดยการสอบถามซาไปยงกลมตวอยางทเปนผแทนผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารย ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน รวมทงผเรยนการศกษาพเศษ พบวา รอยละ 21.62 ประเมนวาผพการทกคนไดรบสงอานวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนๆ รอยละ 74.48 ประเมนวา ผพการบางคนไดรบฯ และรอยละ 0.90 ประเมนวา ผพการทกคนไมไดรบฯ ทงนผประเมนไดใหเหตผลและขอเสนอแนะในเรองดงกลาวโดยสรปได ดงน สาเหต

1. งบประมาณทไดรบการจดสรรเพอจดหาสอ สงอานวยความสะดวกและความชวยเหลอตาง ๆยงไมเพยงพอสมดลกบความตองการและจานวนผเรยนทพการ

2. สานกงานเขตพนทการศกษา มไดเปนผรบผดชอบเรองนโดยตรง เปนหนาทของศนยการศกษาพเศษ

3. การประสานงานระหวางสานกงานเขตพนทการศกษายงไมเออใหการดาเนนงานในเรองดงกลาวไดผลตามเปาหมาย

ขอเสนอแนะ 1. รฐควรสนบสนนงบประมาณเพอจดหาสอ อปกรณ สงอานวยความ

สะดวกและความชวยเหลออนใหเหมาะสมสอดคลองกบจานวนผเรยนตามความตองการจาเปนและจดสรรตามรายหวจรงของผเรยนทพการ

25

2. ถารฐจะจดสรรเปนสอ อปกรณตาง ๆ ควรจดสรรใหเพยงพอและตรงกบความตองการของผเรยน

3. การสนบสนนใหมโครงการเรยนรวม ควรกาหนดผเรยนเฉพาะสวนทสามารถเขาโครงการเรยนรวมไดเทานน และควรสนบสนนงบประมาณ สอ อปกรณ บคลากรผเชยวชาญเฉพาะดานใหเพยงพอกบโรงเรยนรวมดวย

4. ควรจดใหมโรงเรยนการศกษาพเศษอยางนอยอาเภอละ 1 โรง 5. ควรกาหนดโครงสรางหรอจดใหมระบบการบรหารจดการทเปนเอกภาพระหวางสานกงานเขตพนทการศกษาและศนยการศกษาพเศษในแตละจงหวด เพอใหการจดการศกษาสาหรบเดกพการ มแผนงาน เปาหมายแนวทางการดาเนนงานทชดเจน

6. สงเสรมสนบสนนโครงการจดการศกษาแบบเรยนรวมใหเพมมากขนอยางทวถง โดยสนบสนนสอ สงอานวยความสะดวกและความชวยเหลออยางเพยงพอ

7. การจดงบประมาณเพอจดหาสอ สงอานวยความสะดวกและความชวยเหลออนๆ อาจจดสรรในรปคปอง อดหนนพเศษแตควรแยกงบประมาณ เพอการกอสรางและครภณฑ ออกตางหาก

2.4 รปแบบและวธการจดการศกษาทเออใหผดอยโอกาสเขารบบรการการศกษา

ตามทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 กาหนดใหสถานศกษาสามารถจดการศกษาไดทงสามรปแบบคอ ทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย ตลอดจนใหโรงเรยนสามารถบรณาการรปแบบการจดการศกษาทง 3 รปแบบ ไดตามความเหมาะสม รวมทงกาหนดใหมการเทยบโอนผลการเรยนระหวางรปแบบและระหวางสถานศกษาไดนน กเพอใหโรงเรยนสามารถจดการศกษาในรปแบบทผสมผสานไดอยางเหมาะสมเพอใหเออกบสภาพแวดลอม ความพรอมของกลมผเรยนดอยโอกาส ทไมสามารถเขามารบการศกษาไดเหมอนกบเดกปกตโดยทวไป ทงนโรงเรยนอาจจดรปแบบการเรยนดงกลาว หลกสตร เวลาเรยน ตลอดจนสถานทใหเหมาะสมสะดวกตอผเรยนทมลกษณะการดารงชวตตางกบเดกปกตทวไปและมความตองการเปนพเศษเพอใหไดมโอกาสเปนพเศษ สามารถเขารบบรการการศกษาได

26

การประเมนรปแบบการจดการศกษาของสถานศกษา โดยสอบถามความเหนจากกลมตวอยางทมหนาทจดการศกษา ซงประกอบดวย ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารย ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ตลอดจนผปกครองทมเดกเรยนอยในโรงเรยนกลมตวอยาง ปรากฏผลตามตารางท 9

ตารางท 9 รอยละของรปแบบของการจดการศกษาใหกบผดอยโอกาส

รปแบบการจดการศกษา (รอยละ) กลมเปาหมาย ในระบบ ทง

3 รปแบบ ในระบบและตามอธยาศย

ในระบบและนอกระบบ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผปกครอง 5. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน

79.9 71.2 78.1 82.4 80.1

7.2 6.5 7.6 5.6 5.7

4.1 3.8 4.5 2.6 2.9

17.9 19.2 18.5 17.3 18.6

เฉลยในแตละรปแบบ 78.3 6.5 3.5 18.3

จากตารางท 9 กลมตวอยางมความเหนวา โรงเรยนมการจดการศกษาทง 3 รปแบบ รอยละ 6.5 โรงเรยนมการจดการศกษา 2 รปแบบ คอในระบบและนอกระบบ รอยละ 18.3 โรงเรยนจดการศกษา 2 รปแบบ คอ ในระบบและตามอธยาศย และรอยละ 3.5 และโรงเรยนจดการศกษาไดเพยงในระบบเทานน รอยละ 78.3

จากผลการประเมนพบวา โรงเรยนโดยสวนใหญยงมการจดการศกษาเฉพาะในรปแบบเทานน จงอาจกลาวไดวาการจดการศกษาทยงไมทวถง เนองจากการพฒนารปแบบการจดการศกษา เพอใหเออกบผเรยนทดอยโอกาสใหสามารถไดรบบรการการศกษาเปนพเศษ ยงมการดาเนนการนอยหรอมการพฒนาการนอย สงผลใหผเรยนกลมดงกลาวทตองการไดรบการดแลเปนพเศษไมไดรบโอกาสในการไดรบการศกษา

27

2.5 รปแบบและวธการจดการศกษาสาหรบผเรยนทมความสามารถพเศษ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกาหนดใหการจด

การศกษาสาหรบบคคลซงมความสามารถพเศษตองจดดวยรปแบบเหมาะสมโดยคานงถงความสามารถของบคคลนน เนองจากกลมผเรยนทมความสามารถพเศษตองไดรบบรการการศกษาดวยรปแบบและวธการทเหมาะสมกบศกยภาพของผเรยน ผเรยนกลมนนบเปนกลมผเรยนทเปนทรพยากรบคคลทสาคญของประเทศ ถาไดรบการจดการศกษาในรปแบบทเหมาะสมกบศกยภาพกจะเปนมนสมองซงเปนกาลงสาคญในการพฒนาประเทศตอไป ในทางตรงกนขามการจดสภาพการเรยนรดวยวธทไมเหมาะสมและไมสอดคลองกบศกยภาพของผเรยนจะทาใหเกดปญหา ผเรยนอาจเบอหนายการเรยนและอาจกาวราวสรางปญหาในชนเรยน กลบกลายเปนผเรยนทเปนปญหา สรางความยงยากแกคร ผสอนได การประเมนผลดานการจดการศกษารปแบบและวธการทเหมาะสมและสอดคลองกบศกยภาพของผเรยนทมความสามารถพเศษ โดยการสอบถามความเหนจากกลมตวอยางทมหนาทจดการศกษาซงประกอบดวย ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารย ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน และผรบผดชอบจากสวนกลาง ตลอดจนกลมผปกครอง และนกเรยน โดยผประเมนผลการดาเนนการในเรองดงกลาว ปรากฏผลตามตารางท 10

ตารางท 10 จานวนและรอยละความคดเหนตอการจดการศกษาใหผทมความสามารถ พเศษในรปแบบและวธการทเหมาะสมและไมเหมาะสม

เหมาะสม ไมเหมาะสม รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผปกครอง 5. ผเรยน 6. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน 7. ผเกยวของในสวนกลาง

68 106 216 32 35 43 11

54.8 54.9 55.9 50.0 50.0 57.3 55.0

56 87 170 32 35 32 9

45.2 45.1 44.1 40.0 50.0 42.7 45.0

124 193 386 64 70 75 20

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 511 54.8 421 45.2 932 100.0

28

จากตารางท 10 กลมตวอยางมความเหนวา มการดาเนนการจดการศกษาในรปแบบ

และวธการทเหมาะสมกบศกยภาพของผเรยนทมความสามารถพเศษ รอยละ 54.8 และดาเนนการยงไมเหมาะสม รอยละ 45.2 3. การศกษาภาคบงคบ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 17 กาหนดให “ ใหมการศกษาภาคบงคบจานวนเกาปโดยใหเดกทมอายยางเขาปทเจด เขาเรยนในสถานศกษาขนพนฐานจนอายยางเขาปทสบหก เวนแตสอบไดชนปทเกาของการศกษาภาคบงคบ หลกเกณฑและวธการนบอายใหเปนไปตามทกาหนดในกฎกระทรวง” การประเมนดานการจดการศกษาภาคบงคบ จะศกษาในประเดนตาง ๆ ดงน 1. อตราสวนนกเรยนตอประชากรในวยเรยนการศกษาภาคบงคบ 2. การแจงเปนหนงสอใหผปกครองทราบลวงหนา จากการตดตามประเมนผลตามประเดนตาง ๆ ดงกลาวขางตน มผลการประเมน ดงน

3.1 อตราสวนนกเรยนตอประชากรในวยเรยนการศกษาภาคบงคบ การประเมนความทวถงในการใหบรการการศกษาภาคบงคบตาม

เจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทมเปาหมายใหเดกทกคนทมอายในวยเรยนการศกษาภาคบงคบไดรบการศกษาในระดบการศกษาภาคบงคบ 9 ป ไดแก ระดบประถมศกษา 6 ป และระดบมธยมศกษาตอนตน 3 ป

ผลการประเมนโดยพจารณาจากอตราสวนนกเรยนตอประชากรในวย เรยนการศกษาภาคบงคบ พบวา อตราสวนจานวนนกเรยนชนประถมศกษาและ ชนมธยมศกษาตอนตนตอจานวนประชากรอาย 6-17 ป มอตราสวนรอยละ 98.92 ตวเลขดงกลาวแมวาจานวนนกเรยนทเขาเรยนในระดบการศกษาภาคบงคบโดยแทจรง จะมจานวนนกเรยนทมอายตากวาและสงกวาอายตามเกณฑการศกษาภาคบงคบรวมอยดวยกตาม แตการจดบรการการศกษาภาคบงคบยงคงไมทวถง นนแสดงวายงมประชากรในวย

29

เรยนอกประมาณรอยละ 1.08 หรอเปนจานวนประมาณ 205,856 คน ทยงไมไดรบการศกษาภาคบงคบตามทกฎหมายกาหนด ดงตารางท 11, 12 และ13 ตารางท 11 อตราการเขาเรยนชนประถมศกษาปท1 และมธยมศกษาปท1 ปการศกษา 2547

ประชากร ระดบชน อาย จานวน

นกเรยน รอยละ

ประถมศกษาปท 1 6 ป 961,458 985,682 102.52 มธยมศกษาปท 1 12 ป 964,967 963,637 99.86 ทมา 1. จานวนนกเรยน จากศนยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวง ศกษาธการ ป 2547 2. จานวนประชากร จากสานกงานการทะเบยน กรมการปกครอง ป 2546 ตารางท 12 อตราสวนนกเรยนตอประชากรในวยเรยนการศกษาภาคบงคบ จาแนกตาม ระดบการศกษา ปการศกษา 2547

ระดบการศกษา กลมอาย ประชากร นกเรยน รอยละ ประถมศกษา 6-11 ป 5,801,424 5,966,215 102.84 มธยมศกษาตอนตน 12-14 ป 2,931,017 2,672,082 91.17

รวม 6-14 ป 8,732,441 8,638,297 98.92

ทมา 1. ขอมลจานวนนกเรยน จากศนยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวง

ศกษาธการ ป 2547 2. ขอมลจานวนประชากร จากสานกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

30

ตารางท 13 อตราสวนนกเรยนตอประชากรจาแนกตามระดบการศกษา ปการศกษา 2547

ปการศกษา 2547 ระดบการศกษา กลมอาย (ป)

ประชากร (คน)

นกเรยน (คน) รอยละ

การศกษาขนพนฐาน ระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา

-มธยมศกษาตอนตน -มธยมศกษาตอนปลาย

3-17 3-5

6-11 12-17 12-14 15-17

26,020,478 2,991,132 5,801,424 5,772,489 2,931,017 2,841,472

18,337,460 1,824,384 5,966,215 4,407,264 2,672,082 1,735,182

70.47 60.99

102.84 76.35 91.17 61.07

ประเภทสามญศกษา 15-17 2,841,472 1,046,248 36.82 ประเภทอาชวศกษา 15-17 2,841,472 686,085 21.15 การศกษาระดบอดมศกษา 18-21 3,938,711 1,965,657 49,91

รวมทงหมด 3-21 29,959,189 20,303,117 67.77 ทมา 1. ขอมลจานวนนกเรยน จากศนยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวง ศกษาธการ ป 2547

3.2 การแจงเปนหนงสอใหผปกครองทราบลวงหนา

พระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545 มาตรา 5กาหนดให “ใหคณะกรรมการเขตพนทการศกษาหรอองคกรปกครองสวนทองถน แลวแตกรณประกาศรายละเอยดเกยวกบการสงเดกเขาเรยนในสถานศกษา และการจดสรรโอกาสเขาศกษาตอระหวางสถานศกษาทอยในเกณฑการศกษาภาคบงคบโดยใหปดประกาศไว ณ สานกงานเขตพนทการศกษา สานกงานองคกรปกครองสวนทองถนและสถานศกษา รวมทงตองแจงเปนหนงสอใหผปกครองของเดกทราบกอนเดกเขาเรยนในสถานศกษาเปนเวลาไมนอยกวาหนงป”

31

การประเมนผลการดาเนนงานของหนวยงานทมหนาทปฏบตตามมาตรการทกฎหมายกาหนด ในเรองการแจงใหผปกครองไดรบทราบลวงหนาในเรองดงกลาว โดยการสอบถามจากเจาหนาททมหนาทรบผดชอบและทเกยวของในเรองดงกลาว ประกอบ ดวยผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารย ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน และผปกครอง ปรากฏผลตามตารางท 14 ตารางท 14 จานวนและรอยละการแจงใหผปกครองทราบลวงหนา

แจง ไมแจง รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผปกครอง 5. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน

91 145 304 43 52

73.3 75.1 78.7 67.1 69.3

33 48 82 21 23

26.7 24.9 21.3 32.9 30.7

124 193 386 64 75

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 635 75.4 207 24.6 842 100.0

จากตารางท 14 กลมตวอยางมความเหนวา มการดาเนนการแจงเปนหนงสอใหผปกครองของเดกทราบกอนเดกเขาเรยนในสถานศกษาเปนเวลาไมนอยกวาหนงป รอยละ 75.4 และไมไดแจงรอยละ 24.6

3.2.1 สาเหตทไมไดแจง

1.มปญหาในเรองการกาหนดเขตพนทความรบผดชอบระหวางสานกงานเขตพนทการศกษากบองคกรปกครองสวนทองถนเฉพาะโรงเรยนใหญๆในพนทเขตเมอง

2.เหนวา การแจงและไมแจงมผลไมตางกน การแจงเปนภาระแกเขตพนทการศกษา

3.มอบใหสถานศกษาทาหนาทแจงเนองจากสถานศกษามขอมลของนกเรยนและอยในพนททใหบรการซงตองรบผดชอบชดเจน

32

3.2.2 ขอเสนอแนะ 1. ควรกาหนดเขตพนทบรการใหชดเจน โดยเฉพาะโรงเรยนใหญๆในเมอง

และโรงเรยนขนาดใหญทมความนยมตงอยใกลกน 2. ควรใหเปนหนาทของโรงเรยนเปนผแจง โดยเขตพนทการศกษาเปนผ

กาหนดเขตพนทการศกษารบผดชอบใหชดเจน 3. การกาหนดการแจงเปนระยะกอน 1 ป นานเกนไปควรเปน 1-2 เดอน

โดยใหมการแจงเปนระยะๆ รวมทงตดตามผลการแจง 4. ควรลดจานวนแบบฟอรมตางๆ ลง มเทาทจาเปนจรงๆ เนองจาก

สนเปลองงบประมาณและเพมภาระงานโดยไมจาเปน 5. ควรตดตามตวเดกใหเขาเรยนและการใหความชวยเหลอผปกครองให

สามารถสงเดกเขาเรยนหรอจดการศกษาใหเออและเพมโอกาสใหเดกกลมดอยโอกาสเปนพเศษ ซงสาคญกวาการแจง

4. การเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 4 แนวการจด

การศกษา มาตรา 22 กาหนดให “การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดและถอวาผเรยนมความสาคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ

ในกระบวนการปฏรปการเรยนรทยดผเรยนมความสาคญทสดนน การจด การเรยนการสอนใหจดเนอหาสาระใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ซงหมายถง การจดการเรยนการสอนทมงใหผเรยน ไดลงมอปฏบตจรง ใหผเรยนคดเปน ทาเปน ปลกฝงคณธรรมในทกสาขาวชา โดยมเปาหมายใหผเรยนไดรบการพฒนาเตมศกยภาพ สามารถเรยนรไดดวยตนเอง รจกแสวงหาความรไดอยางตอเนองตลอดชวต เปนมนษยทสมบรณ เปนคนด เปนคนเกง และมความสขอยางแทจรง

33

การประเมนผลการดาเนนงานตามขอกาหนดกฎหมายในประเดนการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด ดงกลาวขางตนจะประเมนใน 2 เรอง

1. ประเมนสถานศกษาทจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนมความสาคญทสด 2. ประเมนองคประกอบทนาไปสการจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความ

สาคญทสดใน 4 ประเดนไดแก 2.1 การจดสภาพแวดลอมใหเหมาะสมตอการเรยนร

2.2 การใชสอเทคโนโลยทเหมาะสมตอการเรยนร 2.3 การสนบสนนจากเขตพนทการศกษาใหสถานศกษาสามารถจด การเรยนการสอนโดยยดผเรยนมความสาคญทสด

2.4 ความพงพอใจในคณภาพของผเรยนจากผลการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด

จากการตดตามประเมนผลตามประเดนตาง ๆ ดงกลาวขางตน มผลการประเมน ดงน

4.1สถานศกษาทจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด การประเมนผลการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนสาคญทสด

ของสถานศกษา โดยการสอบถามความเหนจากกลมตวอยางซงประกอบดวย ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผบรหารสถานศกษา และคร/อาจารย ปรากฏผลตามตารางท 15 ตารางท 15 จานวนและรอยละการจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด

ดาเนนการ ไมไดดาเนนการ รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน

73 115 251 38

58.8 59.5 65.0 50.6

51 78 135 37

41.2 40.5 35.0 49.4

124 193 386 75

100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 477 61.3 301 38.7 778 100.0

34

จากตารางท 15 กลมตวอยางมความเหนวา สถานศกษาทกแหงมการจดการเรยนการสอนทยดผเรยนเปนสาคญ รอยละ 61.3 ไมไดดาเนนการรอยละ 38.7 และจากขอมลการศกษาทาใหทราบวามสถานศกษาจานวนมากทยงมการจดการเรยนการสอนแบบเดม โดยมสาเหตทสาคญ ดงน สาเหต

1. คร/อาจารยทสอนขาดความรความเขาใจและขาดความพรอม 2. คร/อาจารยยงไมไดรบการพฒนาและปรบพฤตกรรมการสอน 3. คร/อาจารยไมปรบพฤตกรรมการสอน เนองจากรอการเปลยนแปลง

ระบบ และตดพฤตกรรมการสอนแบบเดม 4. ผปกครองและชมชนยงตองการใหนกเรยนเรยนแบบทองจาเพอการ

สอบแขงขน 5. โรงเรยนขนาดเลกขาดอตรากาลงครและงบประมาณ ครมภาระงานมาก

ไมสามารถจดการเรยนการสอนทมงผเรยนมความสาคญทสดได ขอเสนอแนะ

1. เรงดาเนนการพฒนาฝกอบรมคร/อาจารยเพอใหมความรความเขาใจและสามารถจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนมความสาคญทสดอยางจรงจง

2. จดทาหลกสตร แผนการเรยนรแบบบรณาการในโรงเรยนนารองเพอสรางเครอขายขยายความรความเขาใจ

3. จดสรรงบประมาณ บคลากร สอ อปกรณการเรยนการสอนและเทคโนโลยใหเพยงพอ โดยเฉพาะโรงเรยนขนาดเลกทมครไมครบชนตองเรงแกปญหาใหไดกอน โดยจดสรรในสดสวนทมากกวาโรงเรยนทมความพรอม

4. จดใหมสอการเรยนการสอนทางไกล และสนบสนนอปกรณเทคโนโลยดาน ICT สาหรบโรงเรยนขนาดเลก

5. จดใหมแผนปฏบตการในทกระดบเพอมงพฒนาการเรยนการสอนทมงผเรยนมความสาคญทสด มการตดตามประเมนผลจดการเรยนการสอนคร ตลอดจนการประเมนผลการการบรหารจดการของผบรหารโรงเรยนในประเดนดงกลาว

35

4.2 องคประกอบการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด การประเมนองคประกอบการจดการเรยนการสอนทมงยดผเรยนมความสาคญทสด โดยการสอบถามความเหนจากผปฏบตและทเกยวของกบการจดการเรยนการสอนซงประกอบดวย ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารย และกรรมการสถานศกษา ตลอดจนผรบบรการการศกษาไดแก ผปกครอง และผเรยน เพอรวมกนประเมนจดลาดบการใหบรการเกยวกบองคประกอบการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด ซงประกอบดวย 2.1 การจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบการเรยนรของนกเรยน 2.2 การใชสอเทคโนโลยทเหมาะสมกบการเรยนรของนกเรยน 2.3 เขตพนทการศกษาสนบสนนใหสถานศกษาสามารถจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด 2.4 เขตพนทการศกษามความพงพอใจในคณภาพของผเรยนจากผลการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสดอยในระดบใด ผลการประเมนโดยสอบถามความเหนจากกลมตวอยางทมหนาทจดบรการการศกษาและทเกยวของตลอดจนผรบบรการ ปรากฏผลดงน 2.1 การจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบการเรยนรของนกเรยน อยในระดบรอยละ 68.80 2.2 การใชสอเทคโนโลยทเหมาะสมกบการเรยนรของนกเรยน อยในระดบรอยละ 58.90 2.3 เขตพนทการศกษาไดใหการสนบสนนใหสถานศกษามความพรอมและสามารถจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด อยในระดบรอยละ 54.70 2.4 เขตพนทการศกษามความพงพอใจตอคณภาพของนกเรยนจากผลการจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด จานวนรอยละ 74.30 โดยสรปผลการดาเนนงานในหมวด 4 แนวการจดการศกษาในมาตรา 22 ซงกาหนดใหการเรยนการสอนตองยดผเรยนมความสาคญทสด ทงดานการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม การสงเสรมสนบสนนสอเทคโนโลยเพอใหผเรยนสามารถเรยนไดเตมตามศกยภาพ

36

ตลอดจนสงเสรมสนบสนนและกากบในระดบเขตพนทการศกษา ยงดาเนนการไดอยในระดบรอยละ 50-60 เทานน สงผลใหพฒนาการดานคณภาพของผเรยนทเกดจากการปฏรปการเรยนร โดยผจดตองจดการเรยนการสอนทยดผเรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได โดยจดกระบวนการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ ความพงพอใจในคณภาพการเรยนการสอนทยดผเรยนสาคญทสดของเขตพนทการศกษาอยในระดบ รอยละ 74.30

5. บทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 5 การบรหารและการจดการศกษา สวนท 1 การบรหารและการจดการศกษาของรฐ มาตรา 38 กาหนดให” ในแตละเขตพนทการศกษา ใหมคณะกรรมการและสานกงานเขตพนทการศกษา มอานาจหนาทในการกากบ ดแล จดตง ยบ รวม หรอเลกสถานศกษาขนพนฐาน ในเขตพนทการศกษาประสานและสงเสรมองคกรปกครองสวนทองถนใหสามารถจดการศกษาสอดคลองกบนโยบายและมาตรฐานการศกษา สงเสรมและสนบสนนการจดการศกษาของบคคล ครอบครว องคกรชมชม องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนสงคมอนทจดการศกษา ในรปแบบทหลากหลายในเขตพนทการศกษา คณะกรรมการเขตพนทการศกษา ประกอบดวย ผแทนองคกรชมชน ผแทนองคกรเอกชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนสมาคมผประกอบวชาชพคร ผแทนสมาคมผประกอบวชาชพบรหารการศกษา ผแทนสมาคมผปกครองและคร และผทรงคณวฒดานการศกษา ศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม …”

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 หมวด 2 การจดระเบยบบรหารราชการเขตพนทการศกษา มาตรา 33 การบรหารและการจดการศกษาขนพนฐานใหยดเขตพนทการศกษา โดยคานงถงปรมาณสถานศกษา จานวนประชากร วฒนธรรม และความเหมาะสมดานอนดวย เวนแตการจดการศกษาขนพนฐานตามกฎหมายวาดวยการอาชวศกษา...”

37

มาตรา 36 กาหนดให ในแตละเขตพนทการศกษา ใหมคณะกรรมการและ สานกงานเขตพนทการศกษา มอานาจหนาทในการกากบดแล จดตง ยบ รวม หรอเลกสถานศกษาขนพนฐานในเขตพนทการศกษา ประสาน สงเสรม และสนบสนนสถานศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษา ประสานและสงเสรมองคกรปกครองสวนทองถน ใหสามารถจดการศกษาสอดคลองกบนโยบายและมาตรฐานการศกษา สงเสรมและสนบสนนการจดการศกษาของบคคล ครอบครว องคกรชมชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนสงคมอนทจดการศกษาในรปแบบทหลากหลายในเขตพนทการศกษา และปฏบตหนาทอนทเกยวของกบอานาจหนาททระบไวขางตน ทงน ตามทกาหนดในกฎกระทรวง

คณะกรรมการเขตพนทการศกษาประกอบดวย ผแทนองคกรชมชน ผแทน องคกรเอกชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนสมาคมผประกอบวชาชพคร ผแทนสมาคมผประกอบวชาชพบรหารการศกษา ผแทนสมาคมผปกครองและคร และผทรงคณวฒดานการศกษา ศาสนา ศลปะและวฒนธรรม

จานวนกรรมการ คณสมบต หลกเกณฑ วธการสรรหา การเลอกประธาน กรรมการและกรรมการ วาระการดารงตาแหนง และการพนจากตาแหนงใหเปนไปตามทกาหนดในกฎกระทรวง

ใหผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษาเปนกรรมการและเลขานการ ของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา...”และในมาตรา 37 กาหนดให”ใหมสานกงานเขตพนทการศกษา เพอทาหนาทในการดาเนนการใหเปนไปตามอานาจหนาทของคณะกรรมการตามทกาหนดไวในมาตรา 36 และใหมอานาจหนาทเกยวกบการศกษาตามทกาหนดไวในกฎหมายนหรอกฎหมายอน และมอานาจหนาท ดงน

(1) อานาจหนาทในการบรหารและการจดการศกษา และพฒนาสาระของ หลกสตรการศกษาใหสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานของสานกงาน คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

(2) อานาจหนาทในการพฒนาดานวชาการและจดใหมระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษารวมกบสถานศกษา

38

(3) รบผดชอบในการพจารณาแบงสวนราชการภายในสถานศกษาของสถานศกษาและสานกงานเขตพนทการศกษา

(4) ปฏบตหนาทอนตามทกฎหมายกาหนด สานกงานตามวรรคหนง มผบรหารเปนผบงคบบญชาขาราชการและรบผดชอบในการปฏบตราชการของสานกงานใหเปนไปตามนโยบาย แนวทาง และแผนการปฏบตราชการของกระทรวง ในกรณทมกฎหมายอนกาหนดอานาจหนาทของผบรหารไวเปนการเฉพาะ การใชอานาจและการปฏบตหนาทตามกฎหมายดงกลาวใหคานงถงนโยบายทคณะรฐมนตรกาหนดหรออนมตแนวทางและแผนการปฏบตราชการของกระทรวงดวย ในสานกงานตามวรรคหนงจะใหมรองผบรหารเปนบงคบบญชาขาราชการรองจากผบรหารเพอชวยปฏบตราชการกได รองผบรหารหรอผดารงตาแหนงทเรยกชออยางอนในสานกงานมอานาจหนาทตามทผบรหารกาหนดหรอมอบหมาย” การประเมนผลการดาเนนงานตามทกฎหมายกาหนดเกยวกบคณะกรรมการเขตพนทการศกษา ดาเนนการประเมนใน 2 เรอง คอ

1. ความเหมาะสมของหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการเขตพนทการศกษาทกาหนดในกฎกระทรวง

2. ประเมนผลการดาเนนงานและการสงเสรมสนบสนนการดาเนนงานตามบทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา ซงจะพจารณาใน 2 ประเดน คอ

2.1 ระดบความพงพอใจตอการปฏบตหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา

2.2 การนามตของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาไปสการปฏบตในการพฒนาการศกษา

39

จากการตดตามประเมนผลตามประเดนตาง ๆ ดงกลาวขางตน มผลการประเมน ดงน 5.1 ความเหมาะสมของหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการเขตพนทการศกษาทกาหนดในกฎกระทรวง การประเมนความเหมาะสมของหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการเขตพนทการศกษาทกาหนดในกฎกระทรวง โดยการสอบถามจากกลมตวอยาง ทมหนาทจดการศกษาในเขตพนทการศกษาและมหนาทเกยวของกบบทบาทหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาซงประกอบดวย ผบรหารเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน และคร/อาจารย ปรากฏผลตามตารางท 16 ตารางท 16 จานวนและรอยละความคดเหนตอหลกเกณฑและวธการสรรหา คณะกรรมการเขตพนทการศกษา

เหมาะสม ไมเหมาะสม รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน

95 135 266 53

76.6 69.9 68.9 70.6

29 58 120 22

23.4 30.1 31.1 29.4

124 193 386 75

100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 549 70.5 29 29.5 778 100.0

จากตารางท 16 กลมตวอยางมความเหนวา หลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการเขตพนทการศกษาทกาหนดในกฎกระทรวงนเหมาะสมดแลว รอยละ 70.5 และยงไมเหมาะสม รอยละ 29.5 โดยมสาเหตและขอเสนอ ดงน สาเหต

1. ผทรงคณวฒทไดยงไมเหมาะสม มการแทรกแซงจากการเมอง 2. การเลอกประธานกรรมการควรใหกรรมการเลอกกนเอง 3. ผทรงคณวฒทเลอกไดมคณสมบตไมตรงกบเจตนารมณของกฎหมาย

40

4. ผแทนบางกลมยงไมเหมาะสม เชน ผแทนสมาคมมลกษณะกระจกไมกระจายในสาขาอาชพ

5. คณะกรรมการเขตพนทการศกษาไมเขาใจบทบาทหนาทของตนเอง โดยเฉพาะไมเขาใจเกยวกบการพฒนาการศกษา ไมมเวลาพอ ขาดการประชม

6. กรรมการบางทานไมมความร ความเขาใจในดานการศกษาทดพอ

ขอเสนอแนะ 1. ควรกาหนดบทบาทหนาทใหชดเจนและควรสงเสรมสนบสนนให

คณะกรรมการเขตพนทปฏบตงานตามบทบาทหนาททกาหนด 2. ผแทนของกลมวชาชพควรมลกษณะกระจายไมกระจกอยเฉพาะบาง

กลม 3. ผทรงคณวฒในแตละดานควรเปนผทรงคณวฒทมความเชยวชาญใน

ดานนนจรงๆ และหลากหลายตามเปาหมายทกาหนด สวนใหญทสรรหาไดเปนขาราชการหรอนอกราชการ

4. ควรกาหนดขนตอนและวธการสรรหาทโปรงใส บรสทธ ยตธรรม ปราศจากการแทรกแซงทางการเมอง

5. ควรจดใหมการฝกอบรมเพอพฒนาความรความเขาใจแนวคดการดาเนนงานและบทบาทหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา

5.2 การประเมนผลการดาเนนงานและการสงเสรมสนบสนนการดาเนนงานตามบทบาทหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา การประเมนผลการดาเนนงานและการสงเสรมสนบสนนการดาเนนงานตามบทบาทหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา โดยการสอบถามจากกลมตวอยางทปฏบตงานอยในเขตพนทการศกษาและมสวนเกยวของกบคณะกรรมการเขตพนทการศกษา ซงประกอบดวย ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารยและกรรมการสถานศกษา ผลการดาเนนงานของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา ปรากฏผลตามตารางท 17 และ 18

41

ตารางท 17 จานวนและรอยละความพงพอใจในการปฏบตงานของคณะกรรมการ เขตพนทการศกษา

พงพอใจ ไมพงพอใจ รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. คณะกรรมการสถานศกษา

89 135 266 33

71.7 69.9 68.9 71.7

35 58 120 13

28.3 30.1 31.1 28.3

124 193 386 46

100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 523 69.8 226 30.2 749 100.0

จากตารางท 17 กลมตวอยางมความเหนวา ความพงพอใจในการปฏบตงานของคณะกรรมการเขตพนทการศกษามรอยละ 69.8 และไมพงพอใจ รอยละ 30.2 ตารางท 18 จานวนและรอยละการนามตคณะกรรมการเขตพนทการศกษาไปปฏบต

นาไปปฏบต ไมนาไปปฏบต รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. คณะกรรมการสถานศกษา

94 147 304 33

75.8 76.1 78.7 71.7

30 46 82 13

24.2 23.9 21.3 28.3

124 193 386 46

100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 523 77.1 171 22.9 749 100.0

จากตารางท 18 กลมตวอยางมความเหนวา มการนามตของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาไปปฏบต เพอการพฒนาการศกษา รอยละ 77.1 ไมมการนาไปปฏบต รอยละ 22.9

42

โดยสรปผลการประเมนในเรองการสรรหาคณะกรรมการเขตพนทการศกษาและการดาเนนงานตามบทบาทหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา พบวา รอยละ 70.5 ของกลมตวอยาง เหนวา หลกเกณฑและวธการสรรหาเหมาะสมด อยางไรกตามการสรรหาผทรงคณวฒ ผแทนกลมวชาชพ ควรสรรหาใหไดผแทนทเปนผทรงคณวฒและกลมวชาชพอยางแทจรง และการเลอกประธานกรรมการควรใหกรรมการเลอกกนเอง คณะกรรมการเขตพนทการศกษาทไดไมเขาใจบทบาทหนาทของตนเองโดยเฉพาะบทบาทในการพฒนาการศกษาและสรรหาไดจากกลมขาราชการดวยกนเอง ผแทนกลมตางๆ มลกษณะกระจกไมกระจาย เสนอใหมการกาหนดบทบาทหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาใหชดเจน โดยมการฝกอบรมใหความรและสรางความเขาใจใหคณะกรรมการเขตพนทการศกษาไดปฏบตหนาทของตนไดเตมตามบทบาทหนาททกฎหมายกาหนด ขนตอนและวธการสรรหาควรโปรงใสบรสทธยตธรรมปราศจากการแทรกแซงจากภายนอก 6. บทบาทและอานาจหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 5 การบรหารและการจดการศกษา สวนท 1 การบรหารและการจดการศกษาของรฐ มาตรา 40 กาหนดให “ ใหมคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน สถานศกษาระดบอดมศกษาระดบตากวาปรญญา และสถานศกษาอาชวศกษาของแตละสถานศกษาเพอทาหนาทกากบและสงเสรมสนบสนนกจการของสถานศกษา ประกอบดวย ผแทนผปกครอง ผแทนคร ผแทนองคกรชมชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนศษยเกาของสถานศกษา ผแทนพระภกษสงฆและหรอผแทนองคกรศาสนาอนในพนท และผทรงคณวฒ

สถานศกษาระดบอดมศกษาระดบตากวาปรญญาและสถานศกษา อาชวศกษาอาจมกรรมการเพมขนได ทงน ตามทกฎหมายกาหนด

จานวนกรรมการ คณสมบต หลกเกณฑ วธการสรรหา การเลอกประธาน กรรมการและกรรมการ วาระการดารงตาแหนง และการพนจากตาแหนง ใหเปนไปตามทกาหนดในกฎกระทรวง

ใหผบรหารสถานศกษาเปนกรรมการและเลขานการของคณะกรรมการ สถานศกษา...”

43

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 หมวด 2 การจดระเบยบบรหารราชการเขตพนทการศกษา ในมาตรา 38 กาหนดให “ใหมคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน สถานศกษาระดบอดมศกษาระดบตากวาปรญญา และสถานศกษาอาชวศกษาของแตละสถานศกษา เพอทาหนาทกากบและสงเสรมสนบสนนกจการของสถานศกษา ประกอบดวยผแทนผปกครอง ผแทนคร ผแทนองคกรชมชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนศษยเกาของสถานศกษา ผแทนพระภกษสงฆและหรอผแทนองคกรศาสนาอนในพนท และผทรงคณวฒ

จานวนกรรมการ คณสมบต หลกเกณฑ วธการสรรหา การเลอกประธาน กรรมการและกรรมการ วาระการดารงตาแหนง และการพนจากตาแหนง ใหเปนไปตามทกาหนดในกฎกระทรวง

องคประกอบ อานาจหนาท หลกเกณฑ วธการสรรหา และจานวนกรรมการ ในคณะกรรมการสถานศกษาสาหรบสถานศกษาบางประเภททมสภาพและลกษณะการปฏบตงานแตกตางไปจากสถานศกษาขนพนฐานโดยทวไป อาจกาหนดใหแตกตางไปตามสภาพและลกษณะการปฏบตงาน ตลอดทงความจาเปนเฉพาะของสถานศกษาประเภทนนได ทงน ตามทกาหนดในกฎกระทรวง

ใหผบรหารสถานศกษาเปนกรรมการและเลขานการของคณะกรรมการ สถานศกษา

ความในมาตรานไมใชบงคบแกสถานพฒนาเดกปฐมวยและศนยการเรยน นอกจากนน ในมาตรา 39 ยงกาหนดให “ สถานศกษาและสวนราชการ

ตามมาตรา 34 (2) มอานาจหนาทตามทกาหนดไวใหเปนหนาทของสวนราชการนนๆ โดยใหมผบรหารสถานศกษา หรอหวหนาสวนราชการทเรยกชออยางอนเปนผบงคบบญชาขาราชการและมอานาจหนาท ดงน

(1) บรหารกจการของสถานศกษาหรอสวนราชการใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบของทางราชการและของสถานศกษาหรอสวนราชการ รวมทงนโยบายและวตถประสงคของสถานศกษาหรอสวนราชการ

(2) ประสานการระดมทรพยากรเพอการศกษา รวมทงควบคมดแลบคลากร

44

การเงน การพสด สถานท และทรพยสนอนของสถานศกษาหรอสวนราชการใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบและขอบงคบของทางราชการ

(3) เปนผแทนของสถานศกษาหรอสวนราชการในกจการทวไป รวมทงการ จดทานตกรรมสญญาในราชการของสถานศกษาหรอสวนราชการตามวงเงนงบประมาณทสถานศกษาหรอสวนราชการไดรบตามทไดรบมอบอานาจ

(4) จดทารายงานประจาปเกยวกบกจการของสถานศกษาหรอสวนราชการ เพอเสนอตอคณะกรรมการเขตพนทการศกษา

(5) อานาจหนาทในการอนมตประกาศนยบตรและวฒบตรของสถานศกษา ใหเปนไปตามระเบยบทคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานกาหนด

(6) ปฏบตงานอนตามทไดรบมอบหมายจากรฐมนตรวาการกระทรวง ศกษาธการ ปลดกระทรวง เลขาธการสภาการศกษา เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา เลขาธการคณะกรรมการการอาชวศกษา และผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา รวมทงงานอนทกระทรวงมอบหมาย….”

การประเมนผลการดาเนนงานตามทกฎหมายกาหนดเกยวกบ

คณะกรรมการสถานศกษา ดาเนนการประเมนใน 2 เรอง คอ 1. ความเหมาะสมของหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการสถานศกษาตามทกาหนดในกฎกระทรวง

2. ประเมนผลการดาเนนงานและการสงเสรมการดาเนนงานตามบทบาทหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา ใน 3 ประเดน คอ

2.1 ระดบความพงพอใจตอการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษา

2.2 การนามตของคณะกรรมการสถานศกษาไปพฒนาการศกษาในสถานศกษา

2.3 การสงเสรมสนบสนนการดาเนนงานของคณะกรรมการสถานศกษา

45

ผลการประเมนโดยสงเขป ดงน 6.1 ความเหมาะสมของหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการ

สถานศกษาทกาหนดในกฎกระทรวง การประเมนความเหมาะสมของหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการ

สถานศกษาทกาหนดในกฎกระทรวง โดยการสอบถามจากกลมตวอยางทปฏบตหนาทเกยวของกบการปฏบตงานคณะกรรมการสถานศกษาซงประกอบดวยผบรหารสถานศกษา และคร/อาจารยในสถานศกษา ปรากฏผลตามตารางท 19

ตารางท 19 จานวนและรอยละความคดเหนตอหลกเกณฑและวธการสรรหา คณะกรรมการสถานศกษา

เหมาะสม ไมเหมาะสม รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสถานศกษา 2. คร/อาจารย

135 249

69.9 64.5

58 137

30.7 35.5

193 386

100.0 100.0

รวม 384 66.3 195 33.7 579 100.0 จากตารางท 19 กลมตวอยางมความเหนวา หลกเกณฑและวธการสรรหากรรมการ

สถานศกษาเหมาะสมดแลว รอยละ 66.3 ยงไมเหมาะสม รอยละ 33.7 โดยกลมตวอยางใหความเหนวามสาเหตหลายประการและมขอเสนอแนะในเรองดงกลาว ดงน

สาเหต 1. ไมสามารถสรรหาบคคลทมความร ตามความสามารถและเขาใจในการ

จดการศกษาอยางแทจรง 2. กรรมการทไดไมเหนความสาคญของการจดการศกษา 3. การสรรหาในหลายโรงเรยนใชวธเชญมาสมคร 4. กรรมการสวนใหญมภารกจสวนตวมากไมสามารถสละเวลาใหกบการ

พฒนาการศกษา ขาดประชมบอย 5. การกาหนดคณสมบตเฉพาะมากไป เชน ผแทนพระภกษ เปนตน

46

6. สถานศกษาบางแหงยงขาดความรความเขาใจและบทบาทหนาทของตนเอง

ขอเสนอแนะ 1. ควรกาหนดหลกเกณฑและวธการสรรหาโดยใหสถานศกษามสวนรวม

ดวย 2. มคาตอบแทนแกกรรมการ เชน เบยประชม 3. ใหคณะกรรมการสถานศกษารายงานผลการดาเนนงานตอสาธารณชน

ไดรบร 4. จดใหมการฝกอบรมพฒนาความร ความเขาใจแกคณะกรรมการ

สถานศกษาเกยวกบบทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา 5. ปรบปรงหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการสถานศกษา

เพอใหไดกรรมการทมคณสมบตตามทกฎหมายกาหนด และใหไดผทมความสามารถ สละเวลามาพฒนาการศกษาใหแกสถานศกษาไดอยางเตมเวลา

6. จดทาคมอแนวทางการดาเนนงานและการปฏบตงานรวมกนระหวางผบรหารสถานศกษา คร/อาจารยในสถานศกษาและคณะกรรมการสถานศกษา 7. ควรมการแกกฎกระทรวงในประเดนเรอง การแตงตงประธานคณะกรรมการสถานศกษาทสงกดองคกรปกครองสวนทองถน ในการปฏบตควรใหนายกเทศมนตรเปนผแตงตงจะเหมาะสมกวาเปนผดแลรบผดชอบโดยตรง ไมใชแตงตงโดยผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษา

6.2 การประเมนผลการดาเนนงานและการสงเสรมสนบสนนการ ดาเนนงานตามบทบาทหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา

จากการสอบถามความเหนกลมตวอยางจากผปฏบตงานในโรงเรยนและผทมหนาทเกยวของกบการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษา ซงประกอบดวยผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร/อาจารย และคณะกรรมการสถานศกษา ตลอดจนเจาหนาททมสวนเกยวของจากสวนกลาง รวมทงผปกครองและนกเรยน ปรากฏผลตามตารางท 20 และ 21

47

ตารางท 20 รอยละความคดเหนตอการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษา

ความพงพอใจในการปฏบตงาน (รอยละ)

การสนบสนนจากสวนกลาง(รอยละ)

กลมเปาหมาย

พอใจ ไมพอใจ

รวม ไดรบ ไมไดรบ รวม

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผปกครอง 5. คณะกรรมการสถานศกษา 6. ขาราชการจากสวนกลาง

70.1 72.5 70.4 65.8 70.8 68.0

29.9 27.5 29.6 34.2 29.2 32.0

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

61.2 59.7 60.5 60.1 60.8 70.1

38.8 40.3 39.5 39.9 39.2 29.9

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

เฉลย 69.6 30.4 100.0 62.1 37.9 100.0 ตารางท 21 จานวนและรอยละการนามตคณะกรรมการสถานศกษาไปปฏบต

นาไปปฏบต ไมนาไปปฏบต รวม กลมเปาหมาย จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. คร/อาจารย 4. ผปกครอง 5. คณะกรรมการสถานศกษา 6. ขาราชการจากสวนกลาง

88 151 293 46 32 14

70.9 78.2 75.9 71.8 69.5 70.0

36 42 93 18 14 6

29.1 21.8 24.1 28.2 30.5 30.0

124 193 386 64 46 20

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

รวม 624 74.9 209 25.1 749 100.0

จากตารางท 20 และ 21 กลมตวอยางมความเหนวา มความพงพอใจในการปฏบตงานของคณะกรรมการ รอยละ 69.6 ไมพงพอใจในการปฏบตงาน รอยละ 30.4 และพบวาไดรบการสนบสนนจากสวนกลางในการดาเนนงานของคณะกรรมการ

48

สถานศกษารอยละ 62.1 ไมไดรบการสนบสนนรอยละ 37.9 และผลการศกษาในเรองการนามตคณะกรรมการสถานศกษาไปปฏบต พบวามนาไปปฏบตเพอการพฒนาการศกษาของสถานศกษา รอยละ 74.9 ไมไดนาไปปฏบต รอยละ 25.1 โดยสรปผลการประเมนในเรอง หลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการสถานศกษาและผลการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษาพบวามความเหมาะสมรอยละ 66.3 อยางไรกตามการสรรหากรรมการสถานศกษาจะไดกรรมการทขาดความรความเขาใจในดานการศกษา และไมเหนความสาคญของการศกษา หลายโรงเรยนสรรหากรรมการโดยการเชญบคคลมาสมคร กรรมการหลายโรงเรยนมภารกจสวนตวมากไมมเวลาชวยโรงเรยนในการพฒนาการศกษา การกาหนดคณสมบตเฉพาะเกนไปทาใหสรรหายาก ขอเสนอแนะ ควรปรบปรงหลกเกณฑและวธการสรรหาโดยใหโรงเรยนมสวนรวม จดใหมการฝกอบรมกรรมการสถานศกษา เพอพฒนาความรความเขาใจเกยวกบบทบาทหนาทใหเหนความสาคญของการศกษาและสามารถสละเวลามาปฏบตงานไดเตมท ควรจดทาคมอแนวทางการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาและคร/อาจารยในสถานศกษา และควรสนบสนนคาตอบแทนใหแกกรรมการสถานศกษา

7. การจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 2 เรองสทธและหนาท

ทางการศกษา มาตรา 12 กาหนดให “ นอกเหนอจากรฐ เอกชน และองคกรปกครองสวนทองถน ใหบคคล

ครอบครว องคกรชมชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนสงคมอน มสทธในการจดการศกษาขนพนฐาน ทงน ใหเปนไปตามทกาหนด ในกฎกระทรวง ”

กฎกระทรวงวาดวยสทธในการจดการศกษาขนพนฐาน โดยครอบครว พ.ศ.2547 ขอ 2 กาหนดใหครอบครว ซงประสงคจะจดการศกษายนคาขออนญาตจดการศกษาตอสานกงาน

49

คาขออนญาตตามวรรคหนง ตองมรายละเอยดดงตอไปน (1) ชอ ชอสกลของครอบครว (2) ชอ ชอสกลของผเรยน (3) สาเนาหรอภาพถายทะเบยนบานของครอบครวและผเรยน (4) ทตงและแผนผงสถานทซงใชจดการศกษา (5) สาเนาหลกฐานวฒการศกษา ไมตากวามธยมศกษาตอนปลายหรอ

เทยบเทาของผจดการศกษาเวนแตผจดการศกษาผานการประเมนโดยสานกงานวาเปนผมความรความสามารถหรอประสบการณในการจดการศกษา

(6) ระดบและประเภทการจดการศกษา (7) แผนการจดการศกษาทครอบครวและสานกงานรวมกนกาหนดตามความ

มงหมาย หลกการและแนวทางการจดการศกษาตามกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาต และ ขอ 3 กาหนดใหสานกงานเสนอคาขออนญาตจดการศกษาใหคณะกรรมการพจารณาโดยเรวและแจงผลการพจารณาคาขออนญาตจดการศกษาแกครอบครวทยนคาขออนญาตจดการศกษาภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบคาขออนญาตจดการศกษาตามขอ 2 การประเมนผลการดาเนนงานตามทกฎหมายกาหนดใหในเรองสทธการจดการศกษาโดยครอบครว โดยมประเดนประเมนประกอบดวย

1. ความพรอมของเขตพนทการศกษาในการอานวยความสะดวกแกผมายนคาขอจดการศกษาโดยครอบครว

2. การสงเสรมสนบสนนผจดการศกษาของครอบครวจากเขตพนทการศกษา

3. การใหการสนบสนนเขตพนทการศกษาใหมความพรอมในการอานวยความสะดวกแกผมายนคาขอจดการศกษาของครอบครวจากสวนกลาง ผลการศกษาปรากฏผลดงตารางท 22

50

ตารางท 22 จานวนและรอยละความคดเหนเกยวกบการจดการศกษาโดยครอบครว

ม ไมม รวม กจกรรม จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. สพท. มความพรอมในการอานวยความสะดวกแกครอบครวในการยนขอจดทะเบยน 2. สพท.สนบสนนครอบครวในการจดการศกษาขนพนฐาน 3. สวนกลางมการสนบสนน สพท.ในการดาเนนงาน

86 73 72

69.3 58.8 58.1

38 51 52

30.7 41.2 41.9

124 124 124

100.0 100.0 100.0

จากตารางท 22 พบวากลมตวอยางทเปนผบรหารเขตพนทการศกษาและผแทน

หนวยงานในสวนกลางทมสวนรบผดชอบในเรองดงกลาว โดยใหความเหนวา เขตพนทการศกษามความพรอมในการอานวยความสะดวกแกผทมายนความจานงขอจดการศกษาโดยครอบครว รอยละ 69.3 ไมมความพรอมรอยละ 30.7 เขตพนทการศกษาไดสงเสรมและสนบสนนการดาเนนงานของผทจดการศกษาโดยครอบครว รอยละ 58.8 ไมไดสงเสรมรอยละ 41.2 และพบวาสวนกลางไดสนบสนนใหเขตพนทในการอานวยความสะดวกแกผทมา ยนขอจดการศกษาโดยครอบครว รอยละ 58.1 ไมไดสนบสนน รอยละ 41.9 โดยสรปแลวผลการดาเนนงานตามทกฎหมายกาหนดใหในเรองสทธการจดการศกษาโดยครอบครว ซงกฎหมายกาหนดใหครอบครวมสทธในการจดการศกษาขนพนฐานได โดยใหครอบครวทประสงคจะจดการศกษาไปเสนอคาขออนญาตจดการศกษาตอสานกงานเขตพนทการศกษานน พบวา เขตพนทการศกษามความพรอมในระดบ 69.3 และเขตพนทการศกษาไดสงเสรมสนบสนนการจดการศกษาโดยครอบครวอยในระดบ 58.8 ในขณะทสวนกลางใหการสนบสนนการดาเนนงานของเขตในเรองดงกลาวอยในระดบ 58.1 จงสรปไดวาการดาเนนงานในเรองดงกลาวอยในระดบปานกลางคอนขางนอย

51

8. การจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ นอกจาก บทบญญตในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 2 เรองสทธและหนาททางการศกษา ซงในมาตรา 12 กาหนดใหครอบครวมสทธในการจดการศกษาดงกลาวแลว ยงบญญตใหสทธแกสถานประกอบการมสทธในการจดการศกษาขนพนฐานดวย กฎกระทรวงวาดวยสทธของสถานประกอบการในการจดการศกษาขนพนฐานใน ศนยการเรยน พ.ศ. 2547 ไดกาหนดสทธในการจดการศกษาโดยสถานประกอบการไวใน ขอ 2 โดยกาหนดให “ ใหสถานประกอบการมสทธจดการศกษาขนพนฐานในศนยการเรยนใหแกลกจางและบคคลทเกยวของตามความพรอม ความเหมาะสม และความตองการของสถานประกอบการนน ทงนไดกาหนดขนตอนการขอจดตงศนยการเรยนไวดงน ขอ 3 การจดตงศนยการเรยน ใหเจาของสถานประกอบการยนคาขอเปนหนงสอตอสานกงาน ขอ 4 เมอสานกงานไดรบคาขอตามขอ 3 ใหแจงสถานประกอบการจดทาแผนการจดการศกษาของศนยการเรยนรวมกบสานกงานหรอสถานศกษาทสานกงานมอบหมาย แผนการจดการศกษาตองมรายการอยางนอยดงน

(1) ชอศนยการเรยน (2) วตถประสงคของศนยการเรยน (3) ทตงศนยการเรยน (4) รปแบบการจดการศกษา (5) ระดบการศกษาทจด (6) หลกสตร (7) ระบบประกนคณภาพภายใน (8) บคลากรทางการศกษาของศนยการเรยน (9) ขอกาหนดเกยวกบคณะกรรมการศนยการเรยน

ขอ 5 เมอสานกงานใหความเหนชอบกบแผนการจดการศกษาตามขอ 4 แลว ศนยการเรยนจงจะดาเนนการจดการศกษาได ”

52

การประเมนผลการดาเนนงานตามกฎหมายในเรองสทธการจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ มประเดนการประเมนประกอบดวย

1. ความพรอมของเขตพนทการศกษา ในการอานวยความสะดวกแกผมายนคาขอจดการศกษาโดยสถานประกอบการ 2. การสงเสรมสนบสนนการจดการศกษาของสถานประกอบการจากเขตพนทการศกษา 3. การสนบสนนเขตพนทการศกษา ใหมความพรอมในการอานวยความสะดวกแกผมายนคาขอจดการศกษาของสถานประกอบการ และการประเมนความเหนจากพนกงาน/ลกจางสถานประกอบการในประเดนเกยวกบ

3.1 ความตองการไดรบการศกษาขนพนฐานทจดโดยสถานประกอบการ

3.2 ความพรอมในการจดการศกษาของสถานประกอบการ ผลการประเมนปรากฏผลตามตารางท 23 ตารางท 23 จานวนและรอยละความคดเหนเกยวกบการจดการศกษาของสถาน ประกอบการ

ม ไมม รวม กจกรรม จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. สพท. มความพรอมในการอานวยความสะดวกแกสถานประกอบการในการยนขอจดทะเบยน 2. สพท.สนบสนนสถานประกอบการจดการศกษาขนพนฐาน 3. สวนกลางมการสนบสนน สพท.ในการดาเนนงาน

83 75 77

66.9 60.4 61.1

41 49 47

33.1 39.6 38.9

124 124 124

100.0 100.0 100.0

53

จากตารางท 23 พบวากลมตวอยางทเปนผบรหารเขตพนทการศกษาและผแทนหนวยงานสวนกลางทมสวนรบผดชอบในเรองดงกลาว โดยมความเหนวาเขตพนทการศกษา มความพรอมในการอานวยความสะดวกแกผมายนความจานงขอจดการศกษาโดยสถานประกอบการ รอยละ 66.9 ยงไมมความพรอมรอยละ 33.1 เขตพนทการศกษาไดสงเสรมสนบสนนสถานประกอบการในการจดการศกษาขนพนฐาน รอยละ 60.4 ยงไมไดสงเสรมสนบสนน รอยละ 39.6 และผลการศกษาพบวาสวนกลางไดสนบสนนเขตพนทการศกษาใหมความพรอมในการอานวยความสะดวกแกผมายนคาขอจดการศกษาโดยสถานประกอบการ รอยละ 61.1 ไมสนบสนนรอยละ 38.9

โดยสอบถามจากกลมตวอยาง ทเปนผบรหารเขตพนทการศกษาและผแทนหนวยงานสวนกลางทมสวนรบผดชอบในเรองดงกลาว พบวา ผตอบแบบประเมนระดบการดาเนนงานในเรองดงกลาวไวดงน นอกจากน จากผลการประเมนในเรองดงกลาวโดยการสอบถามความเหนจากพนกงาน/ลกจางของสถานประกอบการพบวา 3.1 พนกงาน/ลกจางมความตองการรบการศกษาทจดโดยสถานประกอบการอยในระดบรอยละ 47.60 3.2 พนกงาน/ลกจางเหนวาสถานประกอบการมความพรอมในการจดการศกษาขนพนฐานอยในระดบรอยละ 23.80

โดยสรปการดาเนนงานในเรองสทธการจดการศกษาขนพนฐานโดยสถาน

ประกอบการ กลมตวอยางมความเหนวาเขตพนทการศกษาดาเนนการไดในระดบปานกลางคอนขางตา กลาวคอ มความพรอมในดานการอานวยความสะดวกในระดบรอยละ 66.9 มการสงเสรมสนบสนนการจดการศกษาโดยสถานประกอบการอยในระดบรอยละ 60.4 และสวนกลางไดสนบสนนเขตพนทการศกษาในเรองดงกลาวอยในระดบรอยละ 61.1

บทท 4

สรปผลการประเมน อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การตดตามประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาครงน เปนการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษาทเปนกฎหมายแมบท จานวน 3 ฉบบ ไดแก พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 พระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 และกฎกระทรวงทเกยวของทออกตามกฎหมายแมบทดงกลาว โดยศกษาจากกลมเปาหมายทเกยวของ ประกอบดวย ผบรหารสานกงานเขตพนทการศกษา ผบรหารสถานศกษา ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผปกครอง ผเรยน คร ผแทนหนวยงานหลกของกระทรวงศกษาธการ ผแทนเจาของสถานประกอบการ และลกจางสถานประกอบการ จานวนทงสน 1,088 คน โดยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ วธการเกบรวบรวมขอมลประกอบดวย การสมภาษณกลมเปาหมายทงในสวนกลาง และสวนภมภาค การศกษาดงาน และการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามจากกลมเปาหมายในสวนภมภาคครอบคลมทกพนท และไดดาเนนการจดประชมสมมนาเพอประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา 3 ครง สรปผลการประเมน ผลการวเคราะหขอมลทงจากแบบสอบถาม จากการสมภาษณ และจากการจดประชมสมมนา กลมตวอยางไดมความเหนสอดคลองกนในแตละประเดนของการประเมนสามารถสรปประเดนสาคญของการประเมนได ดงน 1. การจดการศกษาขนพนฐานอยางทวถงมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย การจดการศกษาขนพนฐานทกฎหมายมมาตรการกาหนดใหรฐจดใหอยางนอย 12 ปอยางทวถง ผลการประเมนพบวาดาเนนการไดยงไมทวถง โดยดาเนนการไดทวถงรอยละ 78.9 สวนคณภาพการศกษา พบวาดาเนนการไดมคณภาพรอยละ 70.5 และในเรองอตรากาลงคร อาจารยทไดรบจดสรรจากสวนกลาง ตลอดจนคณวฒของคร พบวา รอยละ 92.62 ของ

55

ผตอบใหความเหนวาอตรากาลงครทไดรบการจดสรรจากสวนกลางนนยงไมเพยงพอ โดยมเหตผลชใหเหนวาจานวนครทไดรบจดสรรไมสอดคลองกบปรมาณงาน จานวนนกเรยนและชนเรยนทตองรบผดชอบ สาหรบการจดบรการการศกษาขนพนฐานโดยไมเกบคาใชจาย พบวายงมการเกบคาใชจาย รอยละ 63.2 ไมมการเกบคาใชจายรอยละ 36.8 โดยเกบเปนคาเรยนคอมพวเตอร ภาษาองกฤษ คาไฟฟาสาหรบหองปฏบตการคอมพวเตอร และหองปฏบตการภาษาองกฤษ คาจางครสอนพเศษในวชานอกเหนอหลกสตรอนๆ คากจกรรมการเรยนการสอนพเศษ คาอปกรณกฬา และคาบารง

2. สทธและโอกาสในการไดรบการศกษาขนพนฐานของผพการผดอยโอกาสและผทมความสามารถพเศษ จากการศกษาพบวา การจดการศกษาใหแกผพการมความทวถงรอยละ 65.8 การดาเนนการจดการศกษาของหนวยงานทจดการศกษา ไดมการนารปแบบและวธการจดการศกษาทเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการจาเปนของผเรยนทพการ รอยละ 61.0 ในเรองสงอานวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนๆ ตามความเหมาะสมจาเปนทผพการควรได รบ พบวามการดาเนนการรอยละ 69.3 โรงเรยนโดยสวนใหญยงมการจดการศกษาเฉพาะในรปแบบเทานน จงอาจกลาวไดวาการจดการศกษาทยงไมทวถง เนองจากการพฒนารปแบบการจดการศกษาเพอใหเออกบผเรยนทดอยโอกาสใหสามารถไดรบบรการการศกษาเปนพเศษ ยงมการดาเนนการนอยหรอมการพฒนาการนอย สงผลใหผเรยนกลมดงกลาวทตองการไดรบการดแลเปนพเศษไมไดรบโอกาสในการไดรบการศกษา

การดาเนนการจดการศกษาในรปแบบและวธการทเหมาะสมกบศกยภาพของผเรยนทมความสามารถพเศษ พบวามการดาเนนการรอยละ 54.8

3. การศกษาภาคบงคบ การแจงใหผปกครองไดรบทราบลวงหนากอนเดกเขาเรยนในสถานศกษาเปนเวลาไมนอยกวาหนงป พบวามการดาเนนการแจงรอยละ 75.4 และไมไดแจง รอยละ 24.6 โดยมสาเหตจากการกาหนดเขตพนทความรบผดชอบระหวางสานกงานเขตพนทการศกษากบองคกรปกครองสวนทองถนเฉพาะโรงเรยนใหญๆในพนทเขตเมอง และเหนวาการแจงและไมแจงมผลไมตางกน การแจงเปนภาระแกเขตพนทการศกษา

56

4. การเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด พบวาสถานศกษามการจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด รอยละ 61.3 ซงแสดงวาสถานศกษาสวนใหญยดผเรยนสาคญทสด แตกมสถานศกษาจานวนมากทไมไดดาเนนการ

โดยสรปผลการดาเนนงานในหมวด 4 แนวการจดการศกษาในมาตรา 22 ซงกาหนดใหการเรยนการสอนตองยดหลกผ เ รยนมความสาคญท สด ทงดานการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม การสงเสรม สนบสนนสอเทคโนโลยเพอใหผเรยนสามารถเรยนไดเตมตามศกยภาพตลอดจนการสงเสรมสนบสนนจากหนวยงาน สงเสรม สนบสนนและกากบในระดบเขตพนทการศกษา ยงดาเนนการไดอยในระดบรอยละ 50-60 เทานน สงผลใหพฒนาการดานคณภาพของผเรยนทเกดจากการปฏรปการเรยนรโดยผจดตองจดการเรยนการสอนโดยยดหลกผเรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได โดยจดกระบวนการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพโดยยดหลกผเรยนสาคญทสด

5. บทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา พบวาหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการเขตพนทการศกษาทกาหนดในกฎกระทรวงนเหมาะสมดแลว รอยละ 70.5 กลมตวอยางมความพงพอใจในการปฏบตงานของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา รอยละ 69.8 และพบวามการนามตของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาไปเพอการพฒนาการศกษา รอยละ 77.1 โดยสรปผลการประเมนในเรองการสรรหาคณะกรรมการเขตพนทการศกษาและการดาเนนงานตามบทบาทหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาพบวา หลกเกณฑและวธการสรรหา เหมาะสมด อยางไรกตามการสรรหาผทรงคณวฒ ผแทนกลมวชาชพ ควรสรรหาใหไดผแทนทเปนผทรงคณวฒและกลมวชาชพอยางแทจรง และการเลอกประธานกรรมการควรใหกรรมการเลอกกนเอง คณะกรรมการเขตพนทการศกษาทไดมกไมเขาใจบทบาทหนาทของตนเองโดยเฉพาะบทบาทในการพฒนาการศกษาและมกสรรหาไดจากกลมขาราชการดวยกนเอง ผแทนกลมตางๆ มกมลกษณะกระจกไมกระจาย เสนอใหมการกาหนดบทบาทหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาใหชดเจน โดยมการฝกอบรมใหความรและสรางความเขาใจใหคณะกรรมการเขตพนทการศกษาไดปฏบตหนาทของตนไดเตมตามบทบาทหนาท

57

ทกฎหมายกาหนด ขนตอนและวธการสรรหาควรโปรงใสบรสทธยตธรรมปราศจากการแทรกแซงจากภายนอก

6. บทบาทและอานาจหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา พบวา หลกเกณฑและวธการสรรหากรรมการสถานศกษาเหมาะสมดแลว รอยละ 66.3 ผลการประเมนดานความพงพอใจในการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษาพบวามความพงพอใจผลการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษา รอยละ 69.6 ในเรองการนามตของคณะกรรมการสถานศกษาไปใชเพอการพฒนาการศกษาของสถานศกษา พบวามการนามตคณะกรรมการไปปฏบต รอยละ 74.9 และมการสนบสนนจากสวนกลางในการดาเนนงานของคณะกรรมการสถานศกษารอยละ 62.1 โดยสรปผลการประเมนในเรอง หลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการสถานศกษาและผลการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษามความเหมาะสมดแลว อยางไรกตามการสรรหากรรมการสถานศกษามกจะไดกรรมการทขาดความรความเขาใจในดานการศกษา และไมเหนความสาคญของการศกษา หลายโรงเรยนสรรหากรรมการโดยการเชญบคคลมาสมคร กรรมการหลายโรงเรยนมภารกจสวนตวมากไมมเวลาชวยโรงเรยนในการพฒนาการศกษา การกาหนดคณสมบตเฉพาะเกนไปทาใหสรรหายาก เสนอใหปรบปรงหลกเกณฑและวธการสรรหาโดยใหโรงเรยนมสวนรวม จดใหมการฝกอบรมกรรมการสถานศกษาเพอพฒนาความรความเขาใจ เกยวกบบทบาทหนาทใหเหนความสาคญของการศกษาและสามารถสละเวลามาปฏบตงานไดเตมท ควรจดทาคมอแนวทางการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาและคร/อาจารยในสถานศกษา นอกจากนควรสนบสนนคาตอบแทนใหแกกรรมการสถานศกษาบาง ผลการประเมนความพงพอใจในการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษาอยในระดบปานกลาง

7. การจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว โดยสรปผลการดาเนนงานตามทกฎหมายกาหนดใหในเรองสทธการจดการศกษาโดยครอบครว ซงกฎหมายกาหนดใหครอบครวมสทธในการจดการศกษาขนพนฐานได โดยใหครอบครวทประสงคจะจดการศกษาไปเสนอคาขออนญาตจดการศกษาตอสานกงานเขตพนทการศกษานน จากผลการประเมนในเรองน พบวา เขตพนทการศกษามความพรอมรอยละ 69.3 และเขตพนท

58

การศกษาไดสงเสรมสนบสนนการจดการศกษาโดยครอบครวอยในระดบรอยละ 58.8 ในขณะทสวนกลางใหการสนบสนนการดาเนนงานของเขตในเรองดงกลาวอยในระดบรอยละ 58.1 จงสรปไดวาการดาเนนงานในเรองดงกลาวอยในระดบปานกลางคอนขางนอย 8. การจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ โดยสรปการดาเนนงานในเรองสทธการจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ เขตพนทการศกษาดาเนนการไดในระดบปานกลางคอนขางตา กลาวคอ มความพรอมในดานการอานวยความสะดวกรอยละ 66.9 มการสงเสรมสนบสนนการจดการศกษาโดยสถานประกอบการ รอยละ 60.4 และสวนกลางไดสนบสนนเขตพนทในเรองดงกลาว รอยละ 61.1 ในขณะทพนกงาน/ลกจางของสถานประกอบการมความตองการใหสถานประกอบ การจดการศกษาขนพนฐานให ในระดบรอยละ 47.60 และเหนวาสถานประกอบการมความพรอมในการจดการศกษาอยในระดบ 23.80 เทานน อภปรายผล จากการเกบรวบรวมขอมลโดยสอบถามจากกลมเปาหมาย และนาขอมลทไดมาวเคราะห ไดผลการประเมนซงมประเดนสาระทสาคญหลายประเดนเพอการนามาอภปรายผล โดยมรายละเอยดการอภปรายผลในแตละประเดน ดงน 1. การจดการศกษาขนพนฐานอยางทวถง มคณภาพและไมเกบคาใชจาย จากผลการศกษาโดยการสอบถามจากกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางทกกลมมความเหนสอดคลองไปในทศทางเดยวกนวา การจดการศกษาอยางทวถงรอยละ 78.9 และเมอตรวจสอบขอมลผลการจดการศกษาขนพนฐานของประเทศไทยกพบวา ประชากรในกลมวยเรยนไดรบการศกษาตงแตระดบกอนประถมศกษา ถงระดบมธยม ศกษาตอนปลาย รอยละ 70.4 ซงแสดงใหเหนวาทงจากการสอบถามกลมตวอยางและขอมลจรงของประเทศตางกมความสอดคลองใกลเคยงกนวา การจดการศกษาขนพนฐานยงไมสามารถดาเนนการไดอยางทวถง ซงเปนขอมลสาคญทเปนประโยชนเพอการกาหนดเปาหมายและวางแผนการจดการศกษาใหครอบคลมเพมมากขน และเปนทนาสงเกตวา ถงแมจะมกฎหมายกาหนดวาพอแม หรอผปกครองตองสงบตรหลานเขารบการศกษาขนพนฐานหากละเลยหรอฝาฝนกจะมความผด แตจากผลการประเมนกยงพบวามเดกทอยในวยเรยนทไมไดรบการศกษา ดวยเหตผลและปจจยทเกยวของตางๆ กฎหมายอาจจะเปน

59

เครองมอประเภทหนงทชวยใหผลการดาเนนงานบรรลผลสาเรจ แตอาจไมใชปจจยสาคญทงหมด จาเปนทจะตองมวธการดาเนนการ หรอมแนวทางแกไขทหลากหลายใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายในแตละพนท แตละสถานการณดวย

สาหรบดานคณภาพการศกษา พบวาสามารถจดไดอยางมคณภาพ รอยละ 70.5 จากขอมลแสดงใหเหนวา กลมเปาหมายทใหขอมลยงเหนวาคณภาพของการจดการศกษายงอยในระดบปานกลาง ซงปจจยทสงผลตอคณภาพการจดการศกษา นนอาจมหลายปจจย ทงเรองครผสอน ผเรยน หลกสตร สภาพแวดลอม และอนๆ และปจจยทสาคญทผตอบเหนวาสาคญมากกคอปจจยเรองคร สถานศกษาขาดแคลนคร ครขาดคณวฒทเหมาะสม และคณภาพของครยงไมเออตอการจดการเรยนรทมประสทธภาพได จากการสมภาษณครและผบรหารสถานศกษา กพบวาปจจยเรองครมผลกระทบตอคณภาพการจดการศกษาเปนอยางมาก นอกจากจะขาดแคลนครแลว ครยงมภาระงานทหนกมากตองทาหนาทการจดการเรยนการสอน พรอมๆ กบงานธรการ และงานอนๆมากมาย เปนผลใหไมมเวลามากพอ ขาดขวญกาลงใจ ขาดการสรางสรรคในการจดการเรยนการสอนทดใหกบเดก นบวาปจจยเรองครมผลกระทบโดยตรงตอคณภาพการจดการศกษาทสาคญปจจยหนง ผบรหารในทกระดบทเกยวของอาจตองมนโยบายและหาทางแกไขปญหาโดยเรวเพอการพฒนาคณภาพการศกษาใหดขน

การจดการศกษาโดยไมเกบคาใชจาย จากการสอบถามกลมตวอยางท เกยวของยงพบวายงมการเกบคาใชจาย รอยละ 63.2 แสดงใหเหนวายงมสถานศกษาจานวนมากเกบคาใชจายเพอการศกษาอยเปนจานวนมาก ถงแมวาตามกฎหมายจะไมสามารถเกบคาใชจายได แตกใชวธการเลยงโดยใหเหตผลวาเกบเปนคาใชจายในเรองของการเรยนเสรมบาง คาเรยนคอมพวเตอรบาง คาบารงกจกรรมตางๆ จากการสมภาษณผเรยนพบวา เมอเปรยบเทยบกบทผานมาทตองเสยคาเลาเรยนกบปจจบน พบวาผเรยนตองเสยคาใชจายเพมมากขนกวาเดม ขณะเดยวกนผลการสมภาษณผบรหารสถานศกษาพบวาสถานศกษามความจาเปนตองเกบคาใชจายเพมขน เนองจากขาดแคลนงบประมาณ และตองการระดมทนเพอแบงเบาภาระของสถานศกษาเอง รวมทงเปนความสมครใจของผปกครองทยนดจาย จากขอมลดงกลาวผมสวนเกยวของอาจตองเรงหาทางแกไข ทงนอาจตองมการกาหนดนโยบายทชดเจนและสอดคลองกบกฎหมายกาหนดดวย

60

2. การศกษาภาคบงคบ สาระสาคญของการประเมนการจดการศกษาภาคบงคบในครงน มงตดตามประเมนในเรองการแจงใหผปกครองทราบลวงหนา กอนเดกเขาเรยนในสถานศกษาเปนเวลาไมนอยกวาหนงป ซงผลการประเมนพบวามการแจงลวงหนาเพยง รอยละ 75.4 แสดงใหเหนวายงมการแจงไมครบทกคน หลายพนทยงไมไดดาเนนการแจง ทงทกฎหมายกาหนดวารฐจะตองแจงใหผปกครองทราบลวงหนาไมนอยกวาหนงปทกคน แตในทางปฏบตยงไมสามารถดาเนนการได จากการตดตามประเมนผลทงจากแบบสอบถาม จากการสมภาษณผเกยวของไดขอมลทสอดคลองตรงกนวา การดาเนนการมปญหาอปสรรคหลายประการ เชน เดกมการยายทอยบอย ไมสามารถตดตามตวเดกได นอกจากนหลายฝายเหนวาการแจงหรอไมแจงตางกไมมผลตอการเขาเรยนของเดกเพราะกฎหมายบงคบใหเดกเขาเรยนอยแลว แตเปนการเพมภาระใหกบหนวยปฏบตมากขน รวมทงยงขาดความชดเจนในการดาเนนงานระหวางเขตพนทการศกษา และองคกรปกครองสวนทองถน เมอพจารณาจากขอมล ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะของผเกยวของแลว อาจตองมการทบทวนกฎหมายทกาหนดใหมแจงลวงหนาเปนเวลาไมนอยกวาหนงนนเหมาะสมหรอไม เกดผลดและผลเสยหรอไมอยางไรหากไมมการดาเนนการตามทกฎหมายกาหนด เพราะสภาพปจจบนกยงไมสามารถดาเนนการไดตามทกฎหมายกาหนด 3. การจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด จากผลการประเมนโดยสอบถามผเรยน ครผสอน และผเกยวของ ตางใหความเหนทสอดคลองตรงกนวา สถานศกษามการจดการเรยนสอนทยดผเรยนมความ สาคญทสด รอยละ 61.3 จากผลการประเมนแสดงวาการจดการเรยนการสอนทเนนใหมการเรยนสอนโดยยดผเรยนสาคญทสดตามทกฎหมายกาหนดนน ยงไมสามารถดาเนนการไดจรง ยงมสถานศกษาอกจานวนมาทยงไมสามารถจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสดได ซงจากการสมภาษณครผสอน และผบรหารสถานศกษา พบวาสาเหตทสถานศกษายงไมสามารถจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสดได เนอง จากสาเหตหลายประการ เชน ครผสอนขาดความรความเขาใจในรปแบบการเรยนสอนตามทกฎหมายกาหนด ครยงขาดความพรอมในหลายๆ ดาน โรงเรยนขนาดเลกยงขาด

61

ครผสอน นอกจากนพบวา ผปกครองยงตองการใหผเรยนเรยนแบบทองจาเพอการสอบเรยนตอในมหาวทยาลยมากกวาการเรยนรแบบใหมแตสอบแขงขนไมได จากขอมลดงกลาว ทาใหไดแนวคดวา การจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสดนนจาเปนมงพฒนาไปทครผสอนเปนลาดบแรก เพราะวาครผสอนยงขาดความร ขาดแนวทางในการสอน รวมทงยงมทศนคตทไมดตอรปแบบใหม ยงไมเหนความสาคญของการจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด สงผลใหครมพฤตกรรมการสอนแบบเดม ผบรหารและผเกยวของจาเปนตองสรางความเขาใจทถกตอง และสงเสรมใหครผสอนมทศนคตและคานยมทดตอการจดการเรยนการสอนทยดผเรยนมความสาคญทสด 4. บทบาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาและคณะกรรมการสถานศกษา ผลการประเมนบทบาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา โดยเกบรวบรวมขอมลจากกลมเปาหมาย พบวากลมเปาหมายสวนใหญมความเหนทสอดคลองตรงกนวา หลกเกณฑการคดเลอกคณะกรรมการมความเหมาะสมด รอยละ 70.5 และมความพงพอใจในการปฏบตงานของคณะกรรมการ รอยละ 69.8 แสดงใหเหนวาภาพรวมของความเหนของกลมเปาหมายทมตอคณะกรรมการเขตพนการศกษา สวนใหญเหนวาเหมาะสมด แตผลการสมภาษณผเกยวของ พบวา คณะกรรมการเขตพนทการศกษาบางสวนยงไมเขาใจในบทบาทของตนเอง โดยเฉพาะบทบาทในการพฒนาการศกษา รวมทงพบวาการคดเลอกคณะกรรมการทเปนผทรงคณวฒมกมการกระจกตวในบางกลม บางตาแหนงมสรางปญหาในการปฏบตรวมกบสานกงานเขตพนทการศกษา เชน ตาแหนงประธานคณะกรรมการเขตพนทการศกษาทเปนผใตบงคบบญชาของผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษาในขณะทผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษาเปนเลขาฯ โดยตาแหนง ทาใหเกดปญหาอปสรรคในการเชงการบรหารงานได ปญหาอปสรรคทเกดขนดงกลาวหากพจารณาตามหลกการของกฎหมายทกาหนดอาจจะไมสรางปญหาอะไร เปนการดทมการเปดโอกาสอยางเสรใหทกฝายไดมโอกาสไดรบการคดเลอก แตในทางปฏบตจะเกดปญหาในเชงบรหาร จะสรางความยงยากและลาบากใจใหกบผบรหารของสานกงานเขตพนทการศกษา และความไมนาเชอถอ

62

เกดขน ผทมสวนเกยวของโดยตรงอาจตองนาสาระของกฎหมายมาพจารณาเพอหาแนวทางแกไข หรอปรบปรงใหเหมาะสมยงขน

ผลการประเมนบทบาทของคณะกรรมการสถานศกษา โดยเกบรวบรวมขอมลจากกลมเปาหมาย พบวากลมเปาหมายสวนใหญมความเหนทสอดคลองตรงกนวา หลกเกณฑการคดเลอกคณะกรรมการมความเหมาะสมด รอยละ 66.3 และมความพงพอใจในการปฏบตงานของคณะกรรมการ รอยละ 69.6 แสดงใหเหนวาภาพรวมของความเหนของกลมเปาหมายทมตอคณะกรรมการสถานศกษา สวนใหญเหนวาเหมาะสมด แตผลการสมภาษณผเกยวของ พบวา การคดเลอกคณะกรรมการมกจะไดผทขาดความรความเขาในเรองการศกษาอยางชดเจน คณะกรรมการสถานศกษามกไมมเวลาชวยสถานศกษาพฒนาการศกษาของโรงเรยน จากขอคนพบดงกลาวพอสรปไดวาในประเดนของการคดเลอกคณะกรรมการสถานศกษาตามกฎหมายทกาหนดนน ยงมประเดนทไมเหมาะสมบางประการทสถานศกษาเหนวาสมควรปรบปรง เพอใหไดคณะกรรมการสถานศกษามประสทธภาพในการพฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยนไดเหมาะสมยงขน โดยสรปแลวประเดนเรองการคดเลอกคณะกรรมการเขตพนทการศกษาและคณะกรรมการสถานศกษานน ถงแมวาสวนใหญจะเหนวาเหมาะสม แตยงมปญหาอปสรรคบางประการในการคดเลอกคณะกรรมการใหเปนไปตามกฎหมาย ทาใหไดคณะกรรมการบางสวนทมคณสมบตไมตรงตามทกาหนด จงสงผลตอการปฏบตงานและสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษา เพอใหคณะกรรมการเขตพนทการศกษา และคณะกรรมการสถานศกษาสามารถปฏบตงานรวมกบผเกยวของไดอยางมประสทธภาพ ลดปญหาการปฏบตงานทเกดขนระหวางคณะกรรมการดงกลาวกบขาราชการ แนวทางในการดาเนนการแกไขปรบปรงสาระของกฎหมายบางประเดนเกยวกบหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการดงกลาวจงนาจะมความเปนไปไดและเกดผลดตอการปฏบตงานมากทสด และเปนวธทสามารถแกไขไดรวดเรวเนองจากกฎหมายดงกลาวเปนเพยงกฎกระทรวงซงสามารถดาเนนการไดงายกฎหมายทเปนพระราชบญญต หรอพระราชกฤษฎกา 5. การจดการศกษาโดยครอบครว ผลการประเมนพบวา เขตพนทการศกษามความพรอมในการดาเนนการรองรบการจดการศกษาโดยครอบครว รอยละ 69.3 ซงอยในระดบปานกลาง แตจากการ

63

สมภาษณผเกยวของ โดยเฉพาะบคลากรในสานกงานเขตพนทการศกษา พบวา บคลากรของสานกงานเขตพนทการศกษายงขาดความชดเจนในการดาเนนงาน เนองจากการจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครวเปนเรองใหม ยงไมมแนวทางการดาเนนงานทชดเจน ทาใหเกดปญหาอปสรรคในการดาเนนงาน ในเชงสาระสาคญของกฎหมายพบวาไมมปญหาอปสรรคมากนก ปญหาจะอยทความชดเจน และแนวทางในการปฏบตงานมากกวาเรองอนๆ ดงนนทศทางการแกไขปญหาอปสรรคในการจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว นนผมสวนเกยวของอาจตองเรงสรางความเขาใจ สรางแนวทาง หรอกรณตวอยางเพอประกอบเปนแนวทางในการดาเนนงานใหกบสานกงานเขตพนทการศกษา และเปนแนวทางใหกบครอบครวทจะจดการศกษาดวย จากภาพรวมในการจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว ถงแมจะมการดาเนนการมากอนบางแลว อาจดาเนนการในรปของการศกษานอกระบบ หรอการศกษาตามอธยาศย แตยงไมรายละเอยดหรอแนวทางการดาเนนการทชดเจน และยงไมมระบบการประกนคณภาพการศกษาทสามารถเปนทยอมรบได แตอยางไรกตามการดาเนนการการจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว จดเปนการศกษาทางเลอกเพอใหประชาชนมโอกาสเลอกการศกษาทเหมาะสมกบตนเองมากขน รวมทงเปนการสงเสรมใหครอบครวมสวนรวมในการจดการศกษามากขนดวย เปนผลดตอการพฒนาการศกษา ดงนนหากหนวยงานทเกยวของ รวมกบครอบครวสามารถกาหนดแนวทางการดาเนนการไดชดเจน มรปแบบการจดการศกษาทชดเจนจนเปนทนาเชอถอ และไดรบการยอมรบทงเรองคณภาพการศกษา และคณภาพของผเรยน กจะทาใหการจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครวไดรบการยอมรบอยางกวางขวางและสรางทางเลอกในการศกษาใหกบผเรยนมากขน รฐกจะลดภาระในการจดการศกษาไดอกสวนหนง 6. การจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ ผลการประเมนพบวา เขตพนทการศกษามความพรอมในการดาเนนการรองรบการจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ รอยละ 66.9 ซงอยในระดบคอนขางตา สาเหตหลกเนองจากเปนรปแบบใหมของการจดการศกษาทรฐเปดโอกาสใหสถานประกอบการมสวนรวมในการจดการศกษาได ยงไมแนวทางการดาเนนงานทชดเจน กฎหมายทออกมาจะเปนแนวทางทกวาง ผปฏบตงานโดยเฉพาะเขตพนทการศกษาจงขาด

64

แนวทางทชดเจน ไมทราบรปแบบในการดาเนนงานวาควรจะเปนเชนใด รวมทงสถานประกอบการเองกยงไมมความชดเจนเชนกน และจากผลการสมภาษณผเกยวของ พบวาไมความรความเขาใจทถกตอง และขาดแนวทางการดาเนนงาน มผลใหเขตพนทการศกษาไมทราบวาจะดาเนนการเชนใด ไมกลาทจะตดสนใจดาเนนการในเรองตางๆ จากหลกการของกฎหมายทเปดโอกาสใหสถานประกอบการไดมสวนรวมในการจดการศกษาขนพนฐาน และเปนการยกระดบคณภาพการศกษาของแรงงานในสถานประกอบการของตนเอง ซงจะทาใหผลผลตโดยรวมของสถานประกอบการเพมมากขน สงผลดตอคณชวตของแรงงานในสถานประกอบการ แตอยางไรกตามถงแมกฎหมายจะเปดโอกาสใหสถานประกอบการมสวนรวมในการจดการศกษามากขน แตจากการสมภาษณกลมเปาหมายพบวาเปาหมายการจดการศกษาของสถานประกอบการ สวนใหญจะเนนไปทการพฒนาคณภาพฝมอและทกษะของแรงงานมากกวาทจะจดการศกษาขนพนฐาน นอกจากนกฎหมายยงไมมรายละเอยดและรปแบบการจดการศกษาขนพนฐานของสถานประกอบการทชดเจน รวมทงสทธประโยชนตางๆ ทสถานประกอบการจะไดรบกยงไมชดเจน โดยสรปแลวแนวทางในการสนบสนนใหสถานประกอบการเขามามสวนรวมในการจดการศกษา ตามทกฎหมายกาหนด เปนสงทดทรฐเปดโอกาสใหทกสวนของสงคมเขามามสวนรวมในการจดการศกษา และเปนการยกระดบคณภาพการศกษาของแรงงานไดอกวธหนง แตในทางปฏบตยงมปญหาอปสรรคทตองเรงดาเนนการแกไขกคอ บคลากรของเขตพนทการศกษายงขาดความชดเจน ขาดรปแบบและวธการดาเนนการทเปนรปธรรม ทาใหไมสามารถสนบสนนการการจดการศกษาขนพนฐานของสถานประกอบการได ดงนนแนวทางแกไขปญหาจงตองเรงสรางความรความเขาใจ กาหนดแนวทางการดาเนนการตามทกฎหมายกาหนดอยางชดเจน และสรางรปแบบการดาเนนงานของสถานประกอบการทเปนตวอยางของการจดการศกษาขนพนฐานเพอใหเขตพนทการศกษาและสถานประกอบการไดใชเปนแนวทางในการดาเนนงาน

65

ขอเสนอแนะ จากการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา ไดพบสถานการณปจจบนของการบงคบใชกฎหมายการศกษา ในระดบพนทและในสวนกลาง ซงผลการดาเนนงานโดยรวมมความกาวหนาอยในเกณฑทดเมอเทยบกบผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาในป 2547 ทผานมา จากผลการประเมนความกาวหนาดงกลาว มประเดนสาระสาคญทเปนขอเสนอแนะเพอการดาเนนงานครงตอไป และขอเสนอแนะเชงนโยบาย ดงน

1. ขอเสนอแนะเพอการดาเนนงานครงตอไป

1.1 รปแบบการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา จากผลการวเคราะหขอมล จากขอมลในระดบพนท และจากขอเสนอแนะของผเขารวมประชมสมมนา พบวารปแบบการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา ควรมความหลากหลาย รปแบบทสาคญควรม 2 สวน คอ การศกษาเชงคณภาพ และการศกษาเชงปรมาณ โดยการศกษาเชงคณภาพควรประกอบ ดวยการศกษาสมภาษณเชงลกกบผทเกยวของโดยตรงในพนท การจดประชมสมมนาในระดบพนทในสวนภมภาคมากกวาการจดในสวนกลาง และการจดรบฟงความคดเหนในลกษณะของการประชาพจารณ สวนการศกษาเชงปรมาณนน หากเปนขอมลทเปนตวเลขในภาพ รวมควรใชขอมลจากสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและจากสถานศกษาประกอบกน สวนขอมลทวไปและขอมลความคดเหน ปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะตางๆ ควรจดทาเปนแบบสอบถามใหผเกยวของตอบ 1.2 ประเดนการประเมน ในการกาหนดประเดนการประเมนนน แมวาประเดนการประเมนทไดมการดาเนนการไปแลวในครงกอน แตถาพจารณาเหนวาเปนประเดนทสาคญและสงผลกระทบตอการปฏรปการศกษาในภาพรวม และอยในความสนใจ รวมทงมผลกระทบตอสงคมสง ควรจะไดรบการพจารณาตดตามและประเมนผลในประเดนดงกลาวอกครงหนง เพอเปนการตรวจสอบวา ประเดนนนไดรบการแกไขหรอพฒนาตามขอเสนอแนะของผลการประเมนในครงกอนหรอไม อยางไร

66

1.3 ระยะเวลาในการดาเนนงาน ระยะเวลาในการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษานน พบวากฎหมายบางฉบบอาจตองมการตดตามอยางตอเนองทกเดอน แตบางฉบบอาจมการตดตามเพยงปละครง หรอสองครงเทานน ดงนนควรมการวางแผนและกาหนดความสาคญของกฎหมาย โดยกาหนดแผนในการตดตามประเมนอยางชดเจน ไมควรตดตามประเมนกฎหมายหลายฉบบเกนไปในครงเดยวกน

2. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

2.1 การสรางความรความเขาใจ จากการประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา พบวาม

ประเดนปญหาสาคญประการหนงของการปฏบตตามกฎหมาย คอผปฏบตไมมความความเขาใจในรายละเอยดสาระสาคญของกฎหมาย จงมผลกระทบตอการปฏบตตามกฎหมาย ผปฏบตจานวนมากสะทอนวา กฎหมายบางฉบบทไมเกยวของโดยตรง หรอทยงไมถงเวลาทตองปฏบตกจะไมศกษา ไมทาความเขาใจในกฎหมายฉบบนน และทนาเปนหวงมากพบวากฎหมายบางฉบบทตองปฏบตโดยเรงดวนนน บคลากรไมเขาใจกฎหมาย อานไมเขาใจ รวมทงบางหนวยงานไมมเอกสารกฎหมายเพอศกษา จากผลการประเมนดงกลาวสะทอนใหเหนถงการประชาสมพนธ การสรางความรความเขาใจในสาระสาคญของกฎหมายยงไมทวถง หนวยงานทเกยวของในระดบสวนกลาง โดยเฉพาะองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการมความจาเปนตองเรงประชาสมพนธ และสรางความรความเขาใจใหกบหนวยงานในระดบพนทอยางตอเนอง จากผลการตดตาม พบวารปแบบการสรางความรความเขาใจทกลมตวอยางตองการเรยนร ประกอบดวย 1) การประชมสมมนา 2) การฝกอบรมเชงปฏบตการ 3) การเรยนรระบบออนไลน (อนเทอรเนต) 4) การเรยนดวยตนเอง (เอกสารกฎหมาย /คมอ/สงพมพ/สอตางๆ)

67

2.2 การนาผลการประเมนไปสการปฏบต ขอคนพบจากการตดตามประเมนผลมประเดนสาคญหลายประเดนท

หนวยงานทเกยวของ หรอรบผดชอบไดนาไปพฒนาปรบปรง และหาแนวทางแกไข เชน ปญหาการขาดแคลนเอกสารกฎหมาย ปญหาการประสานงาน เปนตน เพอสนบสนนใหหนวยงานระดบปฏบตสามารถปฏบตหนาทตามทกฎหมายกาหนดไดอยางมประสทธภาพ การนาผลการตดตามประเมนความกาวหนาไปสการปฏบตจาเปนตองไดรบการตอบสนองจากหนวยงานในระดบนโยบาย เพอประสทธภาพของการสงการ และการสนบสนนการดาเนนงานในดานตางๆ อยางเปนระบบ จากผลการศกษาทงจากแบบสอบถาม การประชมสมมนา และการสมภาษณผเกยวของ มแนวทางในการดาเนนการ ดงน 1) นาเสนอผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา เสนอสภาการศกษา เปนวาระเพอทราบ 2) แจงผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาใหองคกรหลกของกระทรวงศกษาทราบ 3) แจงผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาใหเขตพนทการศกษาทราบ ทง 175 เขต 4) ประสานองคกรหลก เพอผลกดนการนาผลการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาไปสการปฏบต 2.3 ผรบผดชอบดาเนนงาน ในการดาเนนงานนน ควรมหนวยงานทงสวนกลางและสวนภมภาครวมรบผดชอบดาเนนงานรวมกน สกศ.ไมควรดาเนนการเพยงฝายเดยว นอกจากน สวนกลาง โดยเฉพาะองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการตองรวมดาเนนการดวย เพอรบทราบขอมล ตลอดจนการตอบคาถาม การใหคาปรกษากบผปฏบตในระดบพนท เพอความเขาใจทตรงกน จากผลการศกษาไดพบขอเสนอทเปนแนวทางในการดาเนนการ ดงน

68

1) สานกงานเลขาธการสภาการศกษา เปนแกนกลางในการดาเนนการตดตามประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา โดยเชญผรบผดชอบจากทกองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการรวมเปนคณะกรรมการดาเนนการ 2) ประสานสานกงานเขตพนทและสถานศกษาเปนเครอขายรวมในการดาเนนการตงแตเรมกระบวนการจนเสรจสนโครงการ 3) ประสานองคกรปกครองสวนทองถนทจดการศกษา เขามามสวนรวมในการดาเนนการ 2.4 กาหนดใหการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาเปนนโยบายหลก เพอใหการตดตามประเมนความกาวหนาการบงคบใชกฎหมายการศกษา เปนไปอยางมประสทธภาพ และมการปฏบตตามกฎหมายอยางจรงจง หนวยงานในระดบนโยบาย อนไดแกองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการ ทง 5 องคกรหลกจะตองกาหนดเปนนโยบายหลก และประสานงานรวมผลกดนการบงคบใชกฎหมายการศกษาอยางจรงจงและตอเนอง หากมการดาเนนการเพยงองคกรใดองคหนงเทานน จะไมสามารถเกดผลในทางปฏบตไดอยางมประสทธภาพ หากองคกรหลกทเปนระดบนโยบายใหความสาคญจะทาใหหนวยงานในระดบพนทใหความสาคญและปฏบตตาม จะเกดผลดตอการปฏบตตามกฎหมาย ซงกฎหมายจะเปนเครองมอทสาคญในการสนบสนนใหการปฏรปการศกษาใหบรรลผลสาเรจไดอยางมประสทธภาพ และเปนทศทางเดยวกนทงประเทศ

จากผลการศกษาไดพบขอเสนอทเปนแนวทางในการดาเนนการ ดงน 1) สานกงานเลขาธการสภาการศกษา และองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการ กาหนดใหการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาเปนภารกจทสาคญภารกจหนงของหนวยงานทตองดาเนนการทกป 2) สานกงานเลขาธการสภาการศกษา นาเสนอผลการประเมนใหสภาการศกษาทราบทกป และนาเสนอผลการประเมนดงกลาวใหองคกรหลกและหนวยงานทเกยวของทราบทกป 2.5 การปรบปรงแกไขกฎหมายการศกษา เพอใหการปฏบตตามกฎหมายเปนไปอยางมประสทธภาพ และลดปญหาทเกดขนจากการปฏบต เหนควรปรบปรงแกไขกฎหมาย ดงน

69

1) กฎกระทรวงกาหนดจานวนกรรมการ คณสมบต หลกเกณฑ และวธการสรรหา การเลอกประธานกรรมการและกรรมการ วาระการดารงตาแหนง และการพนจากตาแหนงของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา พ.ศ. ๒๕๔๖ - แกไขประเดนเรองคณสมบตของกรรมการใหเหมาะสม และไมเปนปญหาในการปฏบตงานของสานกงานเขตพนทการศกษา

2) กฎกระทรวงกาหนดจานวนกรรมการ คณสมบต หลกเกณฑ และวธการสรรหา การเลอกประธานกรรมการและกรรมการ วาระการดารงตาแหนง และการพนจากตาแหนงของคณะกรรมการสถานศกษา พ.ศ. ๒๕๔๖

- แกไขประเดนเรองคณสมบตของกรรมการใหเหมาะสม และไมเปนปญหาในการปฏบตงานของสถานศกษา - แกไขประเดนเรอง การแตงตงประธานคณะกรรมการสถานศกษาทสงกดองคกรปกครองสวนทองถน ในการปฏบตควรใหนายกเทศมนตรเปนผแตงตงจะเหมาะสมกวาเปนผดแลรบผดชอบโดยตรง ไมใชแตงตงโดยผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษา

3) จดใหมกฎหมายเกยวกบการระดมทรพยากรของสถานศกษา อาจออกเปนกฎกระทรวงทระบแนวทางปฏบตเกยวกบการระดมทรพยากรทชดเจน เพอใหสถานศกษามแนวทางในการระดมทรพยากรไดอยางถกตองตามกฎหมาย

4) จดใหมกฎหมายเกยวกบการลดหยอนหรอยกเวนภาษเปนการเฉพาะในดานการจดการศกษาหรอการสนบสนนการศกษา

ภาคผนวก

71

แบบสอบถาม สานกพฒนากฎหมายการศกษา สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดจดทาแบบสอบถามฉบบนขน โดยมวตถประสงคเพอใชเปนขอมลประกอบการตดตามประเมนความกาวหนากฎหมายการศกษา ขอมลททานตอบจะเปนประโยชนอยางยงตอการพฒนาการศกษาของชาตโดยรวม จงขอความกรณาใหทานตอบแบบสอบถามทกขอจากขอเทจจรงและประสบการณตรงของทาน ขอมลสวนบคคล 1. ตาแหนง 1 ผอานวยการสานกงานเขตพนท 2 ผบรหารสถานศกษา

3 คร/อาจารย 4 ผปกครอง 5 นกเรยน 6 ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน

7 ผแทนสถานประกอบการ 8 ผแทนพนกงาน/ลกจาง 9. อน ๆ โปรดระบ.......................................................

2. หนวยงาน...................................................................................................................... 3. เขตพนทการศกษาท....................จงหวด......................................................................... 4. ภาค กทม.และปรมณฑล กลาง เหนอ ใต ตะวนออกเฉยงเหนอ 5. สงกด..................................................โทรศพท................................โทรสาร......................... ขอมลผลการดาเนนงาน

โปรดทาเครองหมาย ลงใน ททานเหนวาเปนคาตอบทตรงกบความเปนจรงทสด และเตมขอความลงในชองวางตามขอเทจจรงจากประสบการณตรงในการปฏบตงานของทาน 1. การจดการศกษาขนพนฐานอยางทวถงมคณภาพและไมเกบคาใชจาย

1.1 สถานศกษาในเขตพนทของทานดาเนนงานจดการศกษาขนพนฐานโดย ไมเกบคาใชจาย เกบคาใชจาย เปนคาอะไรบาง(โปรดระบ)...................................................................

เหตผลทเกบคาใชจาย(โปรดระบ)……………………………………………………………. ขอเสนอแนะ...........................................................................................................

1.2 จานวนงบประมาณทไดรบจดสรรจากสวนกลางใหแกโรงเรยนเพอจดการศกษา มความเพยงพอ ยงไมเพยงพอ

ขอเสนอแนะ.....................................................................................................

72

1.3 อตรากาลงทไดรบจดสรรจากสวนกลางใหแกสถานศกษาในการจดการเรยนการสอน มความเพยงพอ ยงไมเพยงพอ เนองจาก .........................................................................................

ขอเสนอแนะ.................................................................................................................. 1.4 รปแบบการจดการศกษาของสถานศกษาในเขตพนทการศกษาททานรบผดชอบ จดทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย (คดเปนรอยละ................ของจานวนสถานศกษาทงหมดในเขตพนท)

จดทงในระบบและนอกระบบ (คดเปนรอยละ................ของจานวนสถานศกษาทงหมดในเขตพนท)

จดทงในระบบและตามอธยาศย (คดเปนรอยละ................ของจานวนสถานศกษาทงหมดในเขตพนท) จดเฉพาะในระบบ

ขอเสนอแนะ............................................................................................................ 2. การศกษาภาคบงคบ

2.1 คณะกรรมการเขตพนทการศกษาไดแจงเปนหนงสอใหผปกครองทราบลวงหนาวา เดกทอยในความปกครองมสทธเขารบการศกษาภาคบงคบทโรงเรยนใดหรอไม

แจง มไดแจง (ระบสาเหต).............................................................................................

ขอเสนอแนะ................................................................................................................. 3. การจดการศกษาใหแกผพการในเขตพนทการศกษาของทาน 3.1 ผพการไดรบสงอานวยความสะดวก สอบรการและความชวยเหลออนๆ ตามความเหมาะสม หรอไม

ผพการทกคนไดรบ ผพการบางคนไดรบ ผพการทกคนไมไดรบเลย ขอเสนอแนะ............................................................................................................ 4. การเรยนการสอนทยดหลกผเรยนสาคญทสด 4.1 สถานศกษาในเขตพนทของทานจดการเรยนการสอนโดยยดหลกผเรยนสาคญทสด หรอไม จดทกแหง จดบางแหง สาเหตเนองจาก ................................................................................ ขอเสนอแนะ............................................................................................................

73

5. บทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา 5.1 ทานเหนวาหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการเขตพนทการศกษาทกาหนดในกฎกระทรวงเหมาะสม หรอไม เหมาะสมดแลว

ยงไมเหมาะสม (ระบ).................................................................................. ขอเสนอแนะ...........................................................................................................

6. ขอเสนอแนะเกยวกบรปแบบการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) ประชมสมมนา แบบสอบถาม การสมภาษณ Focus Group การศกษาวจย การนเทศ/ศกษาดงาน อนๆ ................................ 7. ขอคดเหน และขอเสนอแนะอนๆ เกยวกบการพฒนากฎหมายการศกษา ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

74

ขอมลความคดเหนเกยวกบผลการดาเนนงาน โปรดทาเครองหมาย ลงในชองระดบคะแนนททานเหนวาถกตองตรงความเปนจรงทสด เกณฑการตอบ แบบสอบถามนเปนแบบประเมนคา โดยมระดบคะแนนตาสดจนถงสงสด (1-10 คะแนน) โดยมเกณฑการประเมน ดงน 1 หมายถง ระดบคะแนน 1-10 % 2 หมายถง ระดบคะแนน 11-20 % 3 หมายถง ระดบคะแนน 21-30 % 4 หมายถง ระดบคะแนน 31-40 % 5 หมายถง ระดบคะแนน 41-50 % 6 หมายถง ระดบคะแนน 51-60 % 7 หมายถง ระดบคะแนน 61-70 % 8 หมายถง ระดบคะแนน 71-80 % 9 หมายถง ระดบคะแนน 81-90 % 10 หมายถง ระดบคะแนน 91-100 %

ระดบคะแนนความคดเหน ประเดน/สาระกฎหมาย 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ในเขตพนทการศกษาของทาน 1. การจดการศกษาขนพนฐานอยางทวถงมคณภาพและไมเกบคาใชจาย 1) สามารถจดการศกษาขนพนฐานไดทวถง อยในระดบใด

2) การจดศกษาขนพนฐาน มคณภาพ อยในระดบใด 2. สทธโอกาสในการรบการศกษาขนพนฐานของผพการและเดกทมความสามารถพเศษ 1) การจดการศกษาใหแกเดกพการสามารถดาเนนการไดทวถง อยในระดบใด

2) ผพการไดรบการศกษาดวยรปแบบและวธการทเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการและจาเปน อยในระดบใด

3) ผมความสามารถพเศษไดรบการศกษาดวยรปแบบและวธการทเหมาะสม หรอไม เพยงใด

3. การจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว 1) เขตพนทการศกษามความพรอมในการอานวยความสะดวกแกผทยนคาขอจดการศกษาโดยครอบครวอยในระดบใด

75

ระดบคะแนนความคดเหน ประเดน/สาระกฎหมาย 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2) สวนกลางไดสนบสนนใหเขตพนทการศกษามความพรอมในการอานวยความสะดวกแกผทยนคาขอจดการศกษาโดยครอบครว อยในระดบใด

3) เขตพนทการศกษาไดสงเสรมและสนบสนนผทจดการศกษาโดยครอบครว อยในระดบใด

4. การจดการศกษาขนพนฐานโดยสถานประกอบการ 1) มความพรอมในการอานวยความสะดวกแกสถานประกอบการทยนขอจดการศกษาโดยครอบครวอยในระดบใด

2) สวนกลางไดสนบสนนใหมความพรอมในการอานวยความสะดวกแกผทยนขอจดการศกษาโดยสถานประกอบการ อยในระดบใด

3) ทานไดสงเสรมและสนบสนนผทจดการศกษาโดยสถานประกอบการ อยในระดบใด

5. การเรยนการสอนทยดหลกผเรยนสาคญทสด 1) จานวนสถานศกษาทจดสภาพแวดลอมเหมาะสมตอการเรยนร อยในระดบใด

2) จานวนสถานศกษาทใชสอเทคโนโลยเหมาะสมตอการเรยนร อยในระดบใด

3) เขตพนทการศกษาสนบสนนใหสถานศกษาสามารถจดการเรยนสอนโดยยดหลกผเรยนสาคญทสด อยในระดบใด

4)เขตพนทการศกษามความพงพอใจในคณภาพของผเรยน อยในระดบใด

6. บทบาทอานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา 1) คณะกรรมการเขตพนทการศกษาปฏบตตามบทบาทหนาทอยในระดบใด

2) มการนามตของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาไปใชเพอการพฒนาการศกษาอยในระดบใด

76

ระดบคะแนนความคดเหน ประเดน/สาระกฎหมาย 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

3) สวนกลางไดใหการสนบสนนการดาเนนงานของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาอยในระดบใด

4) เขตพนทการศกษาพอใจตอการปฏบตหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษาอยในระดบใด

7. บทบาทและอานาจหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา 1) คณะกรรมการสถานศกษาปฏบตตามบทบาทหนาท อยในระดบใด

2) มการนามตของคณะกรรมการสถานศกษาไปใชเพอการพฒนาการศกษาอยในระดบใด

3) สวนกลางไดใหการสนบสนนการดาเนนงานของคณะกรรมการสถานศกษาอยในระดบใด

4) เขตพนทการศกษาพอใจตอการปฏบตหนาทของคณะกรรมการสถานศกษาอยในระดบใด

ขอเสนอแนะอนๆ ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................

77

แบบสมภาษณ สานกพฒนากฎหมายการศกษา สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดจดทาแบบสมภาษณฉบบนขน โดยมวตถประสงคเพอใชเปนแนวทางในการสมภาษณผเกยวของ เพอเปนขอมลประกอบการตดตามประเมนความกาวหนากฎหมายการศกษา ขอมลการสมภาษณประกอบดวย ขอมลสวนบคคล 1. ตาแหนง 1 ผอานวยการสานกงานเขตพนท 2 ผบรหารสถานศกษา

3 คร/อาจารย 4 ผปกครอง 5 นกเรยน 6 ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน

7 ผแทนสถานประกอบการ 8 ผแทนพนกงาน/ลกจาง 9. อน ๆ โปรดระบ.......................................................

2. เขตพนทการศกษาท....................จงหวด......................................................................... 3. ภาค กทม.และปรมณฑล กลาง เหนอ ใต ตะวนออกเฉยงเหนอ ขอมลเกยวกบการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา 1. ทานทราบกฎหมายการศกษาทเกยวของกบการปฏบตงานทานมากนอยเพยงใด ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 2. กฎหมายการศกษาฉบบใดทมผลกระทบตอการปฏบตงานของทานมากทสด ไดแก ........................................................................................................................... เหตผล ........................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................

78

3. กฎหมายการศกษาฉบบใดทมผลกระทบตอการปฏบตงานของทานนอยทสด ไดแก ........................................................................................................................... เหตผล ........................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 4. ทานตองการเสนอแนะเพอการแกไข ปรบปรงกฎหมายการศกษาฉบบใดมากทสด (เรยงลาดบ) - พระราชบญญต

4.1 ............................................................................................................................... 4.2 .............................................................................................................................. 4.3 ............................................................................................................................... 4.4 .............................................................................................................................. - กฎกระทรวง

4.1 ............................................................................................................................... 4.2 .............................................................................................................................. 4.3 ............................................................................................................................... 4.4 .............................................................................................................................. - ประกาศ คาสง ระเบยบ ฯลฯ

4.1 ............................................................................................................................... 4.2 .............................................................................................................................. 4.3 ............................................................................................................................... 4.4 .............................................................................................................................. 5. ความคดเหนเกยวกบกระบวนการบงคบใชกฎหมายการศกษาของประเทศไทย ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................

79

6. จดออน หรออปสรรคสาคญของกระบวนการบงคบใชกฎหมายการศกษาของไทย คออะไรบาง ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... 7. แนวทางการพฒนากระบวนการบงคบใชกฎหมายการศกษาของไทย ควรเปนเชนใด ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... 8. ความจาเปนของการออกกฎหมายการศกษากบการปฏรปการศกษาของไทย ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... 9. ขอเสนอแนะเกยวกบรปแบบการประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษาททานเหฌนวาเหมาะสม ประชมสมมนา แบบสอบถาม การสมภาษณ Focus Group การศกษาวจย การนเทศ/ศกษาดงาน อนๆ ................................ ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 10. ขอคดเหน และขอเสนอแนะอนๆ เพอการพฒนาการบงคบใชกฎหมายการศกษาของไทย ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................

ผจดทารายงาน

ทปรกษา ดร. อารง จนทวานช เลขาธการสภาการศกษา ดร.สรพร บญญานนต รองเลขาธการสภาการศกษา ดร.สวฒน เงนฉา ประธานอนกรรมการดานกฎหมายการศกษา ดร.วเชยร เกตสงห ทปรกษาสภาการศกษา นายนพพร สวรรณรจ ผอานวยการสานกพฒนากฎหมายการศกษา

ผรบผดชอบโครงการ กลมประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา สานกพฒนากฎหมายการศกษา นายนพพร สวรรณรจ ผอานวยการสานกพฒนากฎหมายการศกษา

นายกองเกยรต สหวรรณางกร หวหนากลมประเมนการบงคบใชกฎหมายการศกษา ดร.สวสด ภทอง นกวชาการศกษา นายสมพงษ ผยสาธรรม นกวชาการศกษา นางสาวสนนท เออเชดกล นกวชาการศกษา

ผจดทารายงาน นายกองเกยรต สหวรรณางกร หวหนาโครงการฯ

ดร.สวสด ภทอง คณะทางาน นายสมพงษ ผยสาธรรม คณะทางาน นางสาวสนนท เออเชดกล คณะทางาน