พมพแจกเปนธรรมบรรณาการดวยศรทธาของญาตโยม

หากทานไมไดใชประโยชนจากหนงสอนแลว

โปรดมอบใหกบผอนทจะไดใช จะเปนบญเปนกศลอยางยง

ชยสาโร ภกข

ชยสาโร ภกข

ศาสตรไหนสนต

พมพแจกเปนธรรมทาน

สงวนลขสทธหามคดลอกตดตอนหรอนำไปพมพจำหนาย

หากทานใดประสงคจะพมพแจกเปนธรรมทานโปรดตดตอกองทนสอธรรมะทอส และมลนธปญญาประทป

๑๐๒๓/๔๖ซอยปรดพนมยงค๔๑สขมวท๗๑เขตวฒนากทม.๑๐๑๑๐โทรศพท๐-๒๗๑๓-๓๖๗๔www.thawsischool.com,www.panyaprateep.org

พมพ ครง ท ๑ ธนวาคม๒๕๕๒จำนวน๑๐,๐๐๐เลม

ขอขอบคณและอนโมทนาผถอดเทปและพมพตนฉบบ

คณสภาวดจนทรทตณอยธยา

ศลปกรรมวชชเสรมสวสดศร

จด ทำ โดย กองทนสอธรรมะทอสและมลนธปญญาประทป

ดำเนนการพมพโดยบรษทควพรนทแมเนจเมนทจำกดโทรศพท๐-๒๘๐๐-๒๒๙๒โทรสาร๐-๒๘๐๐-๓๖๔๙

คำนำ

มลนธ การศกษาเพอสนตภาพ พระธรรมปฎก (ป. อ. ปยตโต) รวมกบมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาไดจดพมพหนงสอเร อง บทบาทพระพทธศาสนา กบการเสรมสรางสนตภาพ และสนตสขในสงคม และเรองพทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกท ยงยนของคนรนใหม โดยพระอาจารย ชยสาโร เนองใน วโรกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ วนท ๕ ธนวาคม ๒๕๕๐ ซงไดจดพมพเผยแผตงแตธนวาคม๒๕๕๑

คณะศษยานศษยเหนสมควรพมพแจกเปนธรรมทานในวงกวางมากยงขน จงไดขออนญาตพระอาจารยชย สา โร และมลนธการศกษาเพอสนตภาพพระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต)ซงไดรบอนญาตเปนอยางด

ขอกราบขอบพระคณพระอาจารยชยสาโร และ มลนธฯ และขออนโมทนาทกทานทมสวนชวยทำใหการจดทำหนงสอนสำเรจลลวงไปดวยความเรยบรอย

คณะศษยานศษยธนวาคม๒๕๕๒

สมโมทนยกถาของพระธรรมโกศาจารย ๑(ประยรธมมจตโต)

บทบาทพระพทธศาสนากบการเสรมสราง ๙สนตภาพและสนตสขในสงคม

พทธศาสนหรอไสยศาสตรทางเลอกทยงยน ๒๗ ของคนยคใหม

สารบญ

เรยนทานชยสาโร และทานพระเถรานเถระ

ทกรป ขอเจรญพรทานประธานมลนธการศกษาเพอ

สนตภาพทานนเชต สนทรพทกษ ทานอธการบด

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ทานรองเลขาธการ

คณะกรรมการอาชวศกษา ทานสาธชนและนกศกษา

ทกทาน

เปนวาระทควรแกการชนชมยนดอนโมทนาทคณะกรรมการการศกษาเพอสนตภาพฯไดจดงานนขนตอเนอง เปนการถวายอาจรยบชาแดทานเจาคณอาจารยพระพรหม คณาภรณ(ป.อ.ปยตโต)ในนามของมลนธการศกษาเพอสนตภาพและตองชนชมคณะกรรมการทมงมนดำเนนการ ตอเนองมาโดยตลอดและในงานนกไดคดสรรพระสงฆททำงานเพอสนตภาพและโดยการเผยแผพระพทธศาสนา

*บรรยายเนองในพธมอบรางวลการสงเสรมการศกษาเพอสนตภาพพระธรรมปฎก

(ป.อ.ปยตโต)ประจำป๒๕๔๙แดพระชยสาโรวนพธท๒๒พฤศจกายน๒๕๔๙

ณหอประชมสนนทานสรณมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

สม โม ทน ย กถา ของ พระ ธร รม โกศ า จาร ย ( ประยร ธมม จต โต ) *

๘

: ศาสตรไหนสนต2

กเปนการศกษาพทธศาสนาเพอสนตภาพของโลกถวาย รางวลดานสงเสรมการศกษาเพอสนตภาพแดทาน พระชยสาโร

ในการดำเนนการครงนมเรองควรแกการอนโมทนาหลายประการประการหนงกคอนำใหสาธารณชนไดใหความสนใจชวตและงานของทานอาจารยพระพรหมคณาภรณ(ป. อ. ปยตโต) ซงมสาระเพอสนตภาพโดยตรง และเปนโอกาสทจะไดยกยองบคคลททำงานดานการเผยแผพระพทธศาสนา ทงโดยการสอนใหร ทำใหด และกอย ให เห น ช ว ตของท าน เปนการส งข าวสาร เพ อสนตภาพโดยแท นนกคอชวตของทานพระชยสาโร ซงเราไดถวายรางวลในวนน ทานไดอทศตนเพอพระพทธ-ศาสนา ทำงานเปนแบบอยาง การถวายรางวลแดทานยงรวมถงเปนการยกยองพระททำงานรวมกบทานในสำนกศษยหลวงพอชาไปโดยปรยาย เพราะขาวสารเพอ สนตภาพผานสายสำนกของทานพระชยสาโรหรอสาย สำนกหลวงพอชานน ไดแพรกระจายไปทวโลกไปทวโลกจรงๆในทกภมภาค

เราไปทไหนในโลกกจะไดเหนบทบาทของพระซงเปนศษยสายหลวงพอชา ทำงานเพอเผยแผพระพทธศาสนา

สมโมทนยกถา : 3

เปนแบบอยางแหงชวตทเรยบงายดงามตามหลกเศรษฐกจ พอเพยงของพระเจาอยหว และนาชนชมกตรงทวาไดรกษาแนวปฏบตททานหลวงพอชาไดวางเอาไวสบตอเนองอยางเปนระบบเปนองคกร และตรงนเองทเปนพลงของพระพทธศาสนาทชใหเหนวาในยคทพทธศาสนามอายกาลมาจนถงสองพนหารอยสสบเกาปน คำสอนของพระพทธเจายงมความหมาย ยงเปนทตอนรบและเขาถงจตใจของชาวโลก โดยสายหลวงพอชานเปนแบบและชวตของทานพระชยสาโรกเปนอทาหรณใหเราไดเหนพทธธรรมคำสอนของพระพทธเจาทเผยแผออกไปนน เมอไดกลอมเกลาเขาถงจตใจของคนทงโลกแลวกจะเปนไปเพอสนตภาพทงนเพราะวาโอวาทปาตโมกขคำสอนของพทธศาสนาทพระพทธเจาประทานไวในวนมาฆบชา ประโยคแรกภาษาบาลวา ขนต ปรม

ตโป ตตกขา “ความอดทนคอความอดกลนเปนตบะอยางยง” พทธศาสนาสอนเรองขนตเรองความอดทน เราตองอยรวมกนดวยขนตธรรมเพอสนตภาพ

สงทองคการยเนสโกซงถวายรางวลแดทานเจาคณ อาจารยพระพรหมคณาภรณนนไดประกาศใหชาวโลก ยดมนในสนตภาพ เรยกวาการประกาศเรอง Tolerance

๘

: ศาสตรไหนสนต4

Toleranceกคอความอดทนแตถาแปลใหครบตองเปน ขนต ความอดทนและโสรจจะความสงบเสงยมนนคอ สงทองคการยเนสโกประกาศเรองToleranceถาชาวโลกม Toleranceสนตภาพจะเกดขนในความหมายของยเนสโก

คำวาToleranceคออะไรกคอความเคารพซงกน และกน การยอมรบความแตกตางดานเชอชาต ศาสนาการเมองเมอยอมรบแลวสามารถจะเคารพซงกนและกน เหนคณคาของกนและกน ถ า โลกนม การยอมรบการเคารพกจะเกดขนตโสรจจะ หรอ Tolerance แตถา โลกนไมยอมรบซงกนและกน เหนใครทคดไมเหมอน เรากทนไมได แตงตวไมเหมอนเรากไมอยากจะอยรวม โลก นบถอศาสนาตางจากเรากตองไลใหพนเขตแดน นนไป ถาหากวาชาวโลกเปนอยางนสงครามกตอง เกดขน เพราะเรามความแตกตางกนอยแลวทงเชอชาตศาสนาความคดแมกระทงความเชอในทางการเมอง

ถาหากวาเรายอมรบคนทแตกตางจากเราได ทนกนได อยาวาแตในระดบชาตเลย ระดบครอบครวกอยกนได สามภรรยาทแยกทางกน พอไปถามวาทำไมถงเลกกน คำตอบคอทนกนไม ได ถาทนกนไมไดในระดบชมชน ชมชนกแตกแยก ทนกนไมได

สมโมทนยกถา : 5

ในระดบประชาคม ในระดบประเทศ ประเทศเรากแตกและอาจจะ เกดการปะทะใชความรนแรง ทนกนไมไดในประชาคมโลก กเกดสงครามระหวางประเทศพระพทธศาสนาสอนใหทนก น ได ยอมรบความ แตกตาง แมสำหรบผทนบถอศาสนาตางจากเรา นน คอเหตทวาทำไมการสอนของพระพทธศาสนาแกชาวโลก แมชาวตางศาสนากคอ การสอนขาวสารทเปนไปเพอ สนตภาพ

ครงหนง เสนาบดชอสหะ นบถอศาสนานครนถสมยนคอศาสนาเชน ไปตอวาพระพทธเจาตาง ๆ นานา พระพทธเจารบฟงดวยขนตธรรมแลวตอบชแจงใหเกด ความเขาใจวาขอกลาวหาเหลานนผดพลาดอยางไร เมอ สหะเสนาบดได เหนไดฟงการตอบการชแจงอยางม ขนตธรรมของพระพทธเจาแลว เกดความเลอมใส เปลยนมานบถอพระพทธศาสนาในวนนน จากนนสหะ เสนาบดซ ง เปนร ฐมนตร ในสมยน น ได กราบทล พระพทธเจาวา จะปฏบตอยางไรตอนกบวชศาสนาทตน เคยนบถอคอนครนถหรอศาสนาเชนพระพทธเจาตอบวา แมเธอจะเปนอบาสกในพระพทธศาสนานบถอพระรตน-ตรย แตบานของเธอเปนหนงบอนำใหนกบวชแหง

๘

: ศาสตรไหนสนต6

นครนถไดมาดมกนกขอใหเธอไดปฏบตหนาทใหทานเปน ดจบอนำแกนกบวชแหงนครนถนนตอไป พระพทธเจา ไมไดบอกวาบดนเธอเปนชาวพทธแลวหามยงเกยวหาม สงสรรค หรอแมกระทงใหกำจดคนนอกศาสนาไปจาก บานของทาน แตพระพทธเจาไดสอนขนตธรรมอนสงสด ในเรองของความแตกตางทางศาสนาวา สามารถทจะใหทานอปถมภบำรงตอไปได แตไมใชวาเพอทำบญในพทธศาสนา เราสงเคราะหเขาได นนกคอเหตวาพระพทธศาสนาอยรวมกบชาวโลกได พระพทธเจา จงตรสวาเราไมทะเลาะกบใครแตใครอาจจะมาทะเลาะกบ เราบางเพราะเหนแตกตางกนกม

การยอมรบความแตกตางอยรวมกน ตางเชอชาต ตางศาสนา เคารพซงกนและกนนน เปนคำสอนใน พระพทธศาสนา เรมในประโยคแรกของโอวาทปาฏโมกข เปนคำประกาศเรอง Tolerance ของยเนสโก ทถวาย รางวลการศกษาเพอสนตภาพแดทานเจาคณอาจารย สมยนนกคอพระธรรมปฎก(ป.อ.ปยตโต)ปจจบนคอ พระพรหมคณาภรณ(ป.อ.ปยตโต)

คณะกรรมการพจารณาเหนแลววาทานพระชยสาโรทานไดเผยแผพทธศาสนาทเปนไปเพอขนตธรรม เพอ

สมโมทนยกถา : 7

ความยอมรบคณคาของมนษย แมจะตางเชอชาตตางศาสนา ตวทานเองมาจากตางวฒนธรรม แตคนไทยเรากยอมรบ ทานเปนสมาชกในประเทศไทยเปนพทธบรษทภกษบรษทในพระพทธศาสนาโดยมทงการยอมรบ และความเคารพนนเปนการแสดงให เหนถงขนตธรรมโสรจธรรมและสนตภาพจงเปนการนาอนโมทนาเปนอยางยงทคณะกรรมการมลนธการศกษาเพอสนตภาพฯ ไดถวายรางวลในดานนแกทานพระชยสาโร จงขออนโมทนาไวณ โอกาสนและหวงเปนอยางยงวา บญกศลทเราไดบำเพญรวมกนในการประกาศธรรมในนามของมลนธการศกษาเพอสนตภาพฯ นน ขอทกทานไดถวายบญกศลนเปนอาจรยบชาแดทานเจาคณอาจารยพระพรหมคณาภรณ(ป.อ.ปยตโต)

ขออำนาจแหงคณพระศรรตนตรยและบญกศลแหง ธรรมทานทเราบำเพญนจงมารวมกนเปน ตบะ เดชะ พลวปจจยอำนวยพรใหทานเจาคณอาจารยไดปราศจาก ทกขโศกโรคภยอนตรายทงปวง มบญบารมธรรมในพระพทธศาสนาเพมเตมยง ๆ ขนไป สถตเปนรมโพธ รมไทรของเราชาวพทธทงหลายและชาวโลกทงหลาย ตลอดนจนรนดรกาลเทอญ

* ปาฐกถาธรรม โดยพระอาจารยชยสาโร พธมอบรางวลการศกษาเพอสนตภาพ

พระธรรมปฎก (ป. อ. ปยตโต) ประจำป ๒๕๔๙ แดพระอาจารยชยสาโร

วนท ๒๒ พฤศจกายน ๒๕๔๙ ณ หอประชมสนนทานสรณ มหาวทยาลย

ราชภฏสวนสนนทา

กราบ นมสการ พระ เดช พระคณ ทาน เจา คณ

พระ ธร รม โกศ า จาร ย พระ เถรานเถระ ทกๆ รป

ขอเจรญพรญาตโยมทกๆคนวนนเปนวนทอาตมารสกวาไมประสบความสำเรจอยางหนง เนองจากตงใจจะพยายามเปนพระด แตไมเดนแตตอนนกลายเปนดเดนไปตองยอมรบ ทแรกไมเขาใจเหมอนกน เมอไดทราบวาทานกรรมการจะมอบรางวลใหกบอาตมา เพราะดผลงานของตวเองรสกวานอยแตตอนหลงไดคดพจารณาเหมอนกบททานเจาคณพดเมอกนวาเรารบรางวลในฐานะเปนตวแทนของวดหนองปาพงวดปานานาชาตซงมพระภกษสงฆทไดสรางประโยชนสรางความสขแกสงคมไทยและไดเผยแผหลกพระพทธศาสนาในตางประเทศไดผลพอสมควร

บทบาท พระพทธ ศาสนา กบ การ เสรม สราง สนตภาพ และ สนตสข ใน สงคม

*

๘

: ศาสตรไหนสนต10

สวนในสงคมไทยนน ลกศษยหลวงพอชา ทานไดสรางความสงบภายในจตใจของทานแตละองคแลว จงไดเผยแผหลกทถกตองเพอใหเพอนมนษยไดรบและนำไป ใช เปนหลกการทสำคญมากวา การสอสาร การเผยแผการสรางประโยชน หรอการสรางคณธรรม เชน สนตสขและสนตภาพขนมาในสงคมนน ไมใชเรองการใหเหตผลวาสนตสขหรอวาสนตภาพดอยางนนอยางนแตผสอสาร ผเผยแผตองเปนผทสงบผทเสยสละความหลงใหลในสงไรสาระเพอบรรลถงสงมแกนสารสาระเสยกอนมฉะนนคำพดจะมนำหนกนอย

หลวงพอชาจบการศกษาแคป.๑ แตทานมลกศษยจากตางประเทศจำนวนมาก ทจบปรญญาตร ปรญญาโทปรญญาเอก ทานเปนทยอมรบของผรทวโลก เพราะทานพดอะไรทานสอนอะไรเรารสกวาถงใจเพราะทานพดจากประสบการณจรง สำหรบอาตมาเองนนตงแตไดมโอกาสกราบนมสการมอบตวเปนลกศษยทานเมอเกอบ๓๐ปทแลว กหมดสงสยในความเปนไปไดของสนตภาพความเปนไปไดของสนตสขวาไมเหลอวสยของมนษยทจะเขาถง

หลกคำสงสอนของพระพทธศาสนา มเอกลกษณ มบางสงบางอยาง ทคอนขางจะแปลกจากศาสนาทวไปใน

บทบาทพระพทธศาสนา กบการเสรมสรางสนตภาพและสนตสขในสงคม : 11

โลก และการทเราไดคยกนในเรองเอกลกษณของศาสนาหรอสงททำใหศาสนาเราไมเหมอนศาสนาอนนน ไมใชวาตองการจะยกตนขมทาน หรอทจะสรางความแตกแยก แตเราจะนำหลกพระพทธศาสนามาใชเพอสงเสรมสนตภาพสนตสขไดกตองจบหลกใหถก

ศาสนาพทธของเรานนสามารถเปนศาสนาสากลไดเพราะวาศาสนาพทธเปนศาสนาทเอามนษยเปนศนยกลางและเอาธรรมชาตของมนษยเปนทตงเพราะฉะนนชาวพทธเราไมมปญหาอะไรเลยกบคนทนบถอศาสนาอน หรอทไมนบถอศาสนาเลยเพราะเราถอวาเครองวดคนไมใชวดจากสงทเชอ เครองวดคน คอ กาย วาจา ใจ เราเอาธรรมชาตของความโลภความโกรธความหลงธรรมชาตของความไมโลภไมโกรธไมหลงเปนหลกเราถอวาคนนบถอศาสนาไหนกตามถาเปนผทพยายามฝกฝนตวเองใหความโลภความโกรธ ความหลงลดนอยลง เรากอนโมทนา ถาเปนคนไมนบถอศาสนาอะไรเลยแตมความเพยรพยายามทจะฝกฝนตวเองใหสงเศราหมองลดนอยลงเรากอนโมทนาในสวนทเขาทำได

ศาสนาพทธไมมการแบงเขาแบงเรา มการยอมรบเครองพสจนงาย ๆ กคอ ททานเจาคณบรรยายเมอกน

๘

: ศาสตรไหนสนต12

เรอง Tolerance เปนทนาแปลกวาภาษาไทยหาคำแปล ศพทนไมคอยไดเพราะToleranceเปนคำศพทใหมทเกดขนในยโรปใน๑๐๐ปทผานมาเพอแกปญหาความขดแยง ระหวางศาสนาในโลกตะวนตก ในเมอชาวพทธในเมองไทยไมเคยมปญหากบ Intolerance กเลยไมตองมคำศพทหรอมปญหานมาใหแกเราอยากจะดคนดชมชนดสงคมใหเขาใจเราตองดพฤตกรรมของบคคลนนชมชนสงคม ประเทศนน ทกคนทอยในอำนาจ หรอคนทดอยกวาหรอมจำนวนนอยกวา

สงทนาสงเกตในเมองไทย คอคนทนบถอศาสนาอนไมวาศาสนาอะไรกตาม ตลอดหลายรอยปไมเคย มประวตเลย ทชาวพทธคดจะเบยดเบยน หรอทจะบงคบใหเปลยนศาสนาใหเปนพทธเหมอนกบพวกเรา หรอทจะ ไลออกจากประเทศ การยอมรบศาสนาอน การยอมรบในความแตกตาง จงเปนเอกลกษณของสงคมไทยทนาภมใจ อยางยง อาตมาเคยเดนทางมาไมรกสบประเทศแลว ไมเคยเหนทไหนในโลกทจะมการยอมรบในความหลากหลายเทากบเมองไทย และสงดงามนมาจากไหน ถาไมไดมาจากอทธพลของพระพทธศาสนา

ในสมยกอนคนไทยเปนพทธเหมอนกบวา ได

บทบาทพระพทธศาสนา กบการเสรมสรางสนตภาพและสนตสขในสงคม : 13

ซมซบเขาไป เหมอนกบอยในอากาศ อยในบรรยากาศ ในสมยนนเปนพทธศาสน คอ มนสาดเขามาโดยไมคอยรตว เหมอนฝนสาดระเบยงบาน แตกไมคอยมการศกษาเทาทควร ยงตอมาสงคมเรมเปลยน ชนชนนำของประเทศไปเรยนหนงสอในโรงเรยนของศาสนาอน จบแลวไปเรยนตอทเมองนอก กลบมาแลวกเปนเรองธรรมดาวา ผนำประเทศทกวงการไมมความรความเขาใจอนลกซงในหลกพทธศาสนา ถงแมวาจะมศรทธาในจตใจเปนการสวนตวแตการทจะเขาใจหลกพระพทธศาสนาในลกษณะระบบการศกษาทอดมสมบรณ ทจะนำไปพฒนาคนใหเกดสนตภาพสนตสขมนอยมาก

ถาเราดระบบการพฒนาสงคม พฒนาเศรษฐกจของเมองไทยในสามสบ สสบปทแลว แทบจะไมมรองรอยของพทธศาสนาเลย ทมในระยะหลง ๆ กเพราะพระบาทสมเดจพระเจาอยหวได พระราชทานแนวเศรษฐกจพอเพยง นแหละดทสดทเราเหนมา ฉะนน ตองเขาใจวาศาสนาในโลกนสวนมากจะยกศรทธาเปนคณธรรมหลก คณธรรมสำคญทสดในศาสนาสวนมากคอ ศรทธาความเชอ ศาสนาเหลานนมกจะมปญหากบคนทมความเชอไมเหมอนกบตนวาจะปฏบตตอศาสนาอน

๘

: ศาสตรไหนสนต14

อยางไรเพราะการเอาความเชอเปนคณธรรมสำคญกทำให“มเรามเขา”ทนทเพราะฉะนนความแบงแยกมนมอยในตวอยในโครงสรางของศาสนา

สวน ของ ศาสนา พทธ เรา เอา ธรรมชาต ของ

คน มา พด เอาการ ศกษา การ พฒนา ความ สมพนธ

กบ โลก วตถ ความ สมพนธ กบ สงคม เอาการ พฒนา

ทาง จตใจ ทาง ความ รสก ทาง อารมณ การ พฒนา

ปญญา เปน หลก การ ของ ศาสนา ถาม วา สนตภาพ

เปน สง ท ด ไหม ทก คน ไม วาท ไหน ก ตอง บอก วา ด

และ ถา อยาง นน ทำไม สนตภาพ ไม คอย จะ เกด ขน

สก ท ใน หลก ทาง พทธ ศาสนา บอก วา ตอง ใช ปญญา

ตอง มา ด ให ด วา สนตภาพ จะ เกด ขน ดวย เหต ปจจย

อะไร อะไร เปน อปสรรค ท ทำให สนตภาพ ไม เกด ขน

หรอ เกด ขน แลว อย ไม นาน ม เหต ปจจย อะไร บาง ท จะ

สนบสนน ให สนตภาพ ท เกด ขน อย ได นาน อะไร เปน

เหต ปจจย ท ทำให สนตภาพ ท เกด ขน แลว เสอม หาย ไป

พทธศาสนาของเราเนนในเรองนเนนในการศกษาใหจบหลกความเปลยนแปลงตามเหตตามปจจยและใชความเพยรพยายาม ใชสตปญญาในการปองกนไมใหเหตปจจยของความไมสงบ หรอไมสนตสขเกดขน แตถาเกดขนแลว

บทบาทพระพทธศาสนา กบการเสรมสรางสนตภาพและสนตสขในสงคม : 15

มความฉลาดมความเพยรพยายามมหลกในการระงบเหตปจจยเหลานนฉลาดเรยนรในวธทจะสรางสนตภาพทยงไมเกดขนและทจะรกษาสนตภาพทเกดขนแลวอนนกคอหลกความเพยรพยายามในทางพระพทธศาสนาบางคนบางทานยงมองพทธศาสนาวาเปนเรองปจเจกชนมาก บอกวาพทธศาสนาสอนใหทกคนนงหลบตาทำจตใจใหสงบทกคนสงบแลวสงคมมนจะสงบไปเองจรงๆแลวพระพทธเจาไมเคยสอนอยางนนเลย

พระพทธเจาทานสอนหลกพระธรรมวนยวนยคออะไรวนยคอระบบความเปนอยในสงคมทเออตอการพฒนาในทางธรรม ตองไปดวยกน ในทางพทธศาสนาสอนวาทสำคญทสดกคอจตใจของเราเราตองพฒนาทจตใจแตเราจะพฒนาในจตใจไดเราตองพยายามสรางสงแวดลอมทเออทสดตอการพฒนาทางจตใจเออทสดตอการงดเวนจากการทำบาปกรรมหรอการเบยดเบยนการเอารดเอาเปรยบกนสรางสงแวดลอมไมวาจะเปนระดบรฐธรรมนญ กฎหมายขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรมคานยมในสงคมทจะสอดคลองกบการดำเนนไปสเปาหมายของสงคม

เปาหมายของสงคมเราไมควรจะจำกดอยแค ๕ ป๑๐ ป แตควรจะมเปาหมายสงคมเปนรอย ๆ ป วาจะให

๘

: ศาสตรไหนสนต16

สงคมของเราเปนอยางไรพอพดระยะยาวความคดเราตองเปลยนทนทไมไดพดถงอตสาหกรรมประเภทหนงประเภทใด ไมไดพดเรองสงเสรมการทองเทยว เราจะพดถงวาเราตองการใหสงคมของเราเปนอยางไร และตองพดถงเรองหลกธรรมพทธศาสนาเปนศาสนาทมองมนษยในแงดเพราะถอวามนษยมศกยภาพทจะพฒนาตน

เรองนเราพสจนไดงาย ๆ วาเราแตละคนคงจะเคยมนสยไมดบางอยางในอดต ทรสกวาอดไมไดและครอบงำจตใจอยางมาก แตตอนหลงดวยเหตใดเหตหนงเราสามารถละได เลกได ในทำนองเดยวกนทกวนน เราคงจะไดเหนบางสงบางอยางทดทงามในชวต ซงแค ป ๒ ป ทแลวไมมเลย เพยงแคนกเปนการพสจนวามนษยเราเปลยนไดปรบตวไดไมใชวาเรามอะไรไมดในชวตตองเปนอยางนนตลอดไปและไมใชวาเรามสงทดงามในชวตและสงนนจะตองเปนของเราตลอดไป

พระพทธองคสอนวา สงทงหลายทงปวง มความเปลยนแปลงเปนธรรมดา มความเสอมเปนธรรมดาเพราะฉะนนเราตองอยดวยความไมประมาท พระเดชพระคณพระพรหมคณาภรณ ทานเคยเทศนในเรองนวาสงคมไทยเรามกจะเอาคำสอนของพระพทธเจามาแค

บทบาทพระพทธศาสนา กบการเสรมสรางสนตภาพและสนตสขในสงคม : 17

บางสวน อยางเชน เรองของความไมเทยง คน ไทย จะ

ทำใจ กบ ความ ไม เทยง ได เกง มาก อะไรๆ ก ไม แน มน

เปลยน อย เรอยๆ แต แทนท จะ เอา ความ เขาใจ ใน

เรอง ความ เปน อนจจง เปน ฐาน ของ การ ปฏบต ใน

หลก ความ ไม ประมาท กลบ ตรง กน ขาม กลบ มอง

วา สง ทง หลาย ทง ปวง ไม แนนอน สง ทง หลาย ทง ปวง

เปลยน อย ตลอด เวลา เพราะ ฉะนน ยง ไม ตอง ทำ อะไร

เดยว มน ก ด ไป เอง

ปญหา ใน สงคม ไทย หลาย อยาง ไมใช เพราะ เปน

พทธ มาก เกน ไป แต เพราะ เปน พทธ นอย เกน ไป เพราะเราทานยารกษาโรคของพระพทธเจาไมครบชดเมอเราทานไมครบชด นานๆ เขากเลสกดอยา คนเกดความสงสยวา ยานดรเปลาทานมานานแลวไมเหนหายใชทานแตวาทาน ไมครบ ทานแตบางสวน ถาเราตองการสนตภาพใหเกดขน กอนอนเราตองเชอวาสนตภาพเกดขนไดและเปนสงทควรจะเกดขน และควรตงเปนเปาหมายสวนตว เปาหมายของครอบครว เปาหมายของชมชน ของสงคมประเทศชาต เปาหมายของโลก

ถาเราตงสงใดเปนเปาหมายแลว จะทำใหเรามหลกในการเลอกเฟนวา เราจะทำอะไร เมอไหร จด

๘

: ศาสตรไหนสนต18

ลำดบความสำคญของสงตาง ๆ ได นเพราะมเปาหมายถาเราไมมเปาหมายเราจดลำดบไมคอยได มกจะไปตามอารมณ ตองการสนตภาพจรงไหม เหนวาควรจะมไหม แลวพรอมทจะเสยสละ เพอจะไดพฒนาตวเอง ฝนความรสกบางอยาง เพราะไมใชวามนจะเกดขนงาย ๆอยางเชนหองน ๕๐๐ คน ถาตองการใหเกดความสงบนง ตองชวยกนทง ๕๐๐คน แตถาตองการความวนวาย นแค๒-๓คนกไดแลว

จะเหนวาความสงบเกดยากกวาความไมสงบเพราะฉะนนตองตงอกตงใจแลวมาศกษาไมใชดทจตอยางเดยวตองดทกายดทวาจาดวยตองฝกในทกดานมสตคออยกบตวเองไดอยกบตวเองเปนเพราะเราจะเรยนรเรองธรรมชาตของตวเอง เราจะไดละธรรมชาตบางอยาง หรอจะบำเพญธรรมชาตบางอยางเราตองเขาหองเรยนกอนหองเรยนคอปจจบนขณะถาเราสามารถอยในปจจบนอนนนไมใชวาเปนเปาหมายสงสดของการปฏบตแตเปนเงอนไขของการเรยนรเรองธรรมชาตของตวเอง เรยนรเรองธรรมชาตของตวเองคอเรยนรเรองธรรมชาตของคนเพราะความรสกนกคดของ คนมนเหมอนกนกเลสกเหมอนกนคณธรรมกเหมอนกน

ยง ศกษา เรอง ของ ตว เอง ยง เขาใจ คน อน ยง

บทบาทพระพทธศาสนา กบการเสรมสรางสนตภาพและสนตสขในสงคม : 19

เขาใจ คน อน ยง จะ ม ความ รสก เมตตา ม นำใจ เกด ขน

น เปน ผล ของ ความ ร ความ เขาใจ เปน ผล ของ ปญญา

ฉะนน จะ สงเกต วา คน ท ม การ ศกษา ท ถก ตอง ตาม

หลก พทธ ศาสนา จะ ม ความ รสก เอาใจ เขา ใสใจ เรา

ได ถาขาดการศกษาทางพทธศาสนา นยาก สวนมากจะเอาแตตวเราความตองการของเราหรอของพรรคพวกของเราผลประโยชนสวนตวเอาความสขชวแวบเปนหลกในการแสวงหา สงใดทชอบฉนกทำ สงใดทไมชอบฉนกไมอยากทำอนนนกยงเปนความคดของเดก

ความ คด ของ ผใหญ คอ สง น ทำ ลำบาก ไม สนก

ดวย แต เปน สง ท ควร ทำ เรา จะ ตอง ทำ สง น สนก ด

แต วา ใน ระยะ ยาว เกด ผล ไม ด เพราะ ฉะนน เรา ตอง

อดทน ตอง ไม ทำ อน น เปนการ ด คณภาพ ของ คนในกรณคณภาพสงของ คณภาพรถยนต คณภาพเทคโนโลยตาง ๆ เราดออกไดงาย แตคณภาพคนกตองดใหออก ดใหเปนเหมอนกนการ ท คน ทำ สง ท ถก ตอง ทงๆ ท ไม ถกใจ น คอ

เอกลกษณ ของ คน ม การ ศกษาพอเราศกษาฝกจตใจใหสงบไดในระดบหนงจตใจกเปดกวางออกรบธรรมชาตของคนอนเกดความรสกวาเรากเหมอนๆกน

เราเปนเพอนมนษย เกด แก เจบ ตาย ไมมใครใน

๘

: ศาสตรไหนสนต20

โลกน ตองการความทกขแมแตนดเดยว ไมมใครในโลกนทจะปฏเสธความสขแมแตนดเดยว เหมอนกนหมด ไมวาพดภาษาอะไร ไมวานบถอศาสนาอะไร เหมอนกนหมดเหมอนกนในความเปนมนษยทมความเกด แก เจบ ตายเปนธรรมดาพทธศาสนาสอนวาหลกทมนคงหนกแนนของสนตภาพอยทความรความเขาใจธรรมชาตของมนษยเราจะรธรรมชาตของมนษยดวยการศกษาคอศกษาเรองกายเรองวาจาเรองใจ

การศกษากาย วาจา เรามศลธรรมชวย ศล ธรรม

ใน พทธ ศาสนา ไมใช สง ท ขาง บน สง ลง มา ไมม ระบบ

ให รางวล คน ด ลงโทษ คน ไม ด แต เรา ตอง รบ ศล

แตละ ขอ ดวย ความ สมคร ใจ เอา เปน เครอง ฝก

พฤตกรรม เปน บท สกขา บท ศกษา การ งด เวน จาก

การ ฆา สตว เปน บท ศกษา ชวต บท ฝก ตว เอง พอ เรา

ฝก พฤตกรรม ใน หลก น แลว คอ ไม ฆา สตว แม จะ เปน

สตว เลก สตว นอย สตว ท เรา รงเกยจ ท เรา กลว เมอ ไม

ทำ ตาม ความ คด ท จะ ทำ ลาย บอยๆ เขา ก จะ เกด นสย

ใหม ธรรมชาต ใหม ธรรมชาต ท จะ ไม ฆา เกด ขน นำ

ไป ส เมตตา เราฝกตวเองดวยศลฝกตวเองดวยสมาธและการ

บทบาทพระพทธศาสนา กบการเสรมสรางสนตภาพและสนตสขในสงคม : 21

เจรญสตใหไดสมผสความสงบ จะไมมการปฏเสธเลยนะคนทปฏเสธวาเรองสมาธไมจำเปน คอคนทไมเคยสงบคนทเคยสงบไมปฏเสธหรอก ทสำคญกคอ การ ท เรา

หลงใหล อย ใน ความ สข ทาง เนอ หนง ความ สข ท ม โทษ

เชน น เพราะ อะไร ก เพราะ เรา ไมม ความ สข ท ด กวา เปน

ทาง เลอก

การปฏบตธรรม การแบงเวลาในแตละวนใหจต ใจของเราไดสงบ ไมตองคดไมตองวนวายกบสงตาง ๆ นนจะทำใหเราไดพสจนกบตวเองวา โอ จรงดงทพระ พทธเจาทานสอนวา ความสงบเปนสขอยางยง เมอ เรา ม

ความ สงบ ภายใน แลว ความ ดนรน วนวาย ท จะ แสวงหา

ความ สข นอก ตว เรา ก นอย ลง ไป เปน ธรรมดา มน ไม

หาย ไป ท เดยว หรอก แต อยาง นอย เรา สามารถ ควบคม

ภายใน กรอบ ของ ศล ธรรม ไม เบยดเบยน ใคร ไม สราง

ความ ทกข ความ เดอด รอน กบ ครอบครว กบ ชมชน น

คอ บทบาท ของ ความ สงบ ภายใน สนตภาพในสงคมจะเกดขน กเกดขนจาก กาย

วาจา ใจ ของเราแตละคน แตในระดบชมชม สงคม เรากตองสงเสรม ใหมวฒนธรรม มกฎหมาย มรฐธรรมนญทชวยในการเขาถงเปาหมายนใหได เราตองระมดระวง

๘

: ศาสตรไหนสนต22

เรองคานยม ในเรองของความสข ความทกข ความคด ผดทแพรหลาย โดยเราไมคอยจะรสกตว เพราะโลกทศน คานยมกเปนเรองของสมมาทฏฐมจฉาทฏฐ

อรยมรรคมองค ๘ เรมตนดวย สมมาทฏฐ ถาเราปลอยใหคานยมในทางบรโภค คานยมในทางเสพวตถกลายเปนเรองทยอมรบกนทวไป กยากทจะแกไข ฉะนนเรองสนตภาพจะเกดขนหรอไมเกดขน สงหนงทควรพจารณากคอ ทำไมคนชอบสงครามเหลอเกน ทำไมผชายโดยเฉพาะทชอบทำสงคราม คออาตมาเคยสนใจศกษาเรองน อานประวต อานการบนทกของทหารในสงครามโลกครงท ๑ ท ๒ หรอสงครามตาง ๆ วา ทำไมผชาย สนกกบสงคราม กไดขอคดหลายอยาง อยางหนงกคอ คนสวนมากในสงคมทไมมการพฒนาตวเอง ลก ๆ จะรสกวาชวตวางเปลาไรความหมายรสกวาเหวไมรวาอยทำไมพอเปนทหารทำสงครามมนรสกวาเราเปนคนสำคญขนมาแลวและมเปาหมายทชดเจนคอการชนะศตร

ในชวตประจำวนอยในสงคมทวไปกมการดนรน การแขงขนทกวนนความรสกเปนพเปนนองความสามคคกนมนอยแตพอทำสงครามคอตองอดทนดวยกนทำอะไรดวยกน ยากลำบากดวยกนคนกชอบความรสกของความเปนเพอน

บทบาทพระพทธศาสนา กบการเสรมสรางสนตภาพและสนตสขในสงคม : 23

ฝาฟนอปสรรคดวยกน สดวยกน อาตมาเชอวาการทคนมความยนดในการฆาจรง ๆ นนอยแตการเปนทหารการสรบไดความรสกทดอยางอน และทำไมคนจงชอบในรปแบบนเพราะไมไดในรปแบบทควรจะไดจากชวตประจำวน

นกเปนขอคดอยางหนง เพราะถาเราตองการสนตภาพเราตองศกษาในสงทเปนอปสรรค เปนปรปกษ เปนศตรเปนสงตรงขามกบสนตภาพเพอเราจะไมใหสงนน เกดขน เราตองศกษาธรรมชาตของตวเอง ไมใชทฤษฎไมใชหนงสออยางเดยวนนกเปนแผนทเสรจแลวตองนำมาปฏบตการนำมาปฏบตคอสนใจศกษาประสบการณชวตทกอยางทงสวนทชอบสวนทไมชอบสวนทสนกสวนทไมสนก เรยนรถอวาทกสงทกอยางเปนบทเรยนหมด เราจะมความสข

พทธ ศาสนา เปน อรย ทรพยากร ของ ประเทศ

เปน ทน เปน หลก เพราะ พระพทธ ศาสนา เปน ระบบ

การ ศกษา ท อดม สมบรณ ทสด ท เคย ปรากฏ อย ใน โลก

ตราบ ใด ท เรา นำ หลก คำ สง สอน ของ พระพทธเจา มา

ใช ใน ชวต ประจำ วน เรยก วา เรา ได รบ ประโยชน ท ลำคา และเรากไดเปรยบคนในประเทศอน ในศาสนาอนมากอาตมาเชอมนวาการเกดเปนชาวพทธในเมองไทยเรยกวา

๘

: ศาสตรไหนสนต24

มบญมบารมสงพอสมควร ฉะนนอาตมาจงขอรองอยาใหเปนแบบใกลเกลอกนดาง ขอ ให เรา เหน ประโยชน ของ

พระพทธ ศาสนา ให เอา มา ใช คำ สอน ไมใช ม ไว เพอ

บชา ม ไว เพอ เอา ไป ใช เปน ลกษณะ เครอง มอ เครอง

มอ พฒนา ตว เอง นำ ออก จาก ความ มด ไป ส ความ สวาง

นำ ออก จาก ความ วนวาย ไป ส ความ สงบ เรามพทธศาสนาและโอกาสทจะศกษาจะปฏบตมมาก

สมยกอนรอยกวาปทแลว การคมนาคมในประเทศไทยไมงายเลยโอกาสทจะเดนทางไปหาครบาอาจารยนยากถงจะไปไดกไมรวาทานอยทไหนเพราะไมมหนงสอพมพ ไมมวทย ไมมทว ไมมหนงสอธรรมะ ไมมอะไรทงสน ถามโอกาสไปกราบพระปฏบตดปฏบตชอบในสมยกอนเรยกวาโชคดพเศษเปนบญเปนบารมแตในสมยนมนงายเหลอเกนเปดทวกดไดเปดวทยกฟงไดนงในรถมซดเลอกวาจะฟงพระอรหนตองคไหนกได นบวาไดเปรยบคนในสมยกอนมากถงจะอยหางวดกยงมโอกาสพทธศาสนาจงเปนหลกเปนรากเหงาของสงคมไทย

เรากลบมาหาของดของเดมเรากมสงทจะนำโลกไดโดยไมตองไปตดตาม ไมตองไปรบจากเมองนอกทกสงทกอยาง ไทยกมของทวาดทสดแลว แตวาเราไมคอยจะไดด

บทบาทพระพทธศาสนา กบการเสรมสรางสนตภาพและสนตสขในสงคม : 25

ไมคอยไดศกษา จะเหนไดวาพวกเรามพทธศาสนามาอยรอบตว แมแตในภาษา คนเราแมอาจจะไมคอยเขาวดแตเวลาทำอะไรวน ๆ วนวาย ยง ยงยงไง ยงเปนจลกฐน คอหลกศาสนาอยในภาษา หรอวาถาเปนนกศกษาปสดทายบางคนเขาเรยกวาอะไร เขาเรยกวาแกวดใชไหม ถงจะไมเขาวดกเปนคนแกวดได

พทธศาสนามอยรอบตว เพยงแตวาเราตองลมหลมตาเรยนรเอาไปใชใหเกดประโยชนเกดประโยชนแกตวเองแลวกมประโยชนทจะแบงปนใหกบคนอนไดความสงบไดความสขภายในตวเราเปนของจรงแลวเรากมความสงบมความสขทจะใหคนอนชวย ๆ กนเปนกลยาณมตรตอกน ชวยกนสรางสงคมใหกลยาณมตร สงเสรมใน สง ทดงาม ของ ซงกนและกนไมตองไปเพงโทษไมตองไปจบผดในเรองเลกเรองนอยเรองหยมหยมอยาไปถอสาขอใหปลอยวาง

ขอใหเราใหกำลงใจในสงทดงามเพราะวาเราทกคนมศกยภาพทจะเขาถงความสงบและทจะชวยกนสรางครอบครวชมชนสงคม ทสงบสขไดขอใหเราทกคนประสบความสำเรจในการนำหลกธรรมคำสงสอนของพระพทธเจามาใชใหเกดประโยชน ใหเกดความสขใหเกดสนตภาพและสนตสขในสงคมไทยในสงคมโลกตลอดกาลนาน

ขอ เ จร ญพร ญา ต โ ย ม ทก ๆ คน

กอนอนขออนโมทนาเจาภาพในงานวนน คอ มลนธ การศกษาเพอสนตภาพ พระธรรมปฎก (ป. อ. ปยตโต)และมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาขออนโมทนาทไดจด กจกรรมทเปนประโยชนตอสงคม และเพอเปนการเผยแผหลกพระพทธศาสนาอาตมาเชอมนวาประเทศไทยสงคมไทยจะอยรอดดวยหลกพระพทธศาสนาของเราเปนพนฐานเปนทตง เปนทพง ในวนนอาตมาไดรบนมนตใหกลาวถงเรอง“พทธศาสนกบไสยศาสตร”

ขอเรมตนดวยการตงขอสงเกตอยางหนงวาพระ พทธศาสนาของเราเผยแผในประเทศใดกตาม การเผยแผของพทธศาสนามเอกลกษณ มความแตกตางกบ ศาสนาสวนใหญ เรองนดจากพระวนยของสงฆไดวา พระพทธองคทรงหามไมใหพระภกษสอนธรรมะแกผ ท

*โดยพระอาจารยชยสาโรณหอประชมสนนทานสรณ

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาวนท๓ธนวาคม๒๕๕๐

พท ธ ศา สน หรอ ไสยศาสตร ท าง เล อ ก ท ย งยน ข อ ง ค น ยค ให ม *

๘

: ศาสตรไหนสนต28

ไมสนใจ หรอไมไดขอฟงไวกอน หมายถงวา ความรเรม ตองมาจาก ฝายฆราวาส พระเราจะไปเคาะประตเรยกชาวบานออกมาฟงคำสงสอนของพระพทธเจาไมไดเราจะใชคำวา ขออภย “ยดเยยด” หนงสอบงคบใหคนอานกไมไดคอทกสงทกอยางตองมาจากฝายทยงไมศรทธา ใหเกดความสนใจ พระเราไปอยเมองนอกกเชนเดยวกน ในสายหลวงพอชา ไมใชวาพวกเราคดวาอยากจะไปเผยแผ ทประเทศนน ประเทศน แตตองมคฤหสถเปนชมรม เปนผมศรทธาอยางมนคงมาหลายปแลวทจะนมนตไปสรางวด เราจงจะไปได ในการเผยแผพทธศาสนานอกจากไมเคยใชความรนแรง เราไมเคยมกจกรรมชกชวนใหคนนบถอศาสนาอนใหเขามาเปนพทธมามกะเราถอวาผด เปนความไมเคารพในผทมความเชอถอ อยแลว หนาทของเรา คอ เราพรอมทจะแบงปนความร ความเขาใจดวยหลกธรรมใหกบผทสนใจ

ตอนทพระอาจารยสเมโธ พระฝรงองคแรกทไดไปอยกบหลวงพอชา ไดรบมอบหมายใหไปอยทองกฤษหลงจากไดรบนมนตจากมลนธทนน หลวงพอชาสงกำชบใหพระตองออกบณฑบาตทกวน ทง ๆ ทไมมใครใสบาตร

29พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

แมแตคนเดยว หลวงพอชาใหเหตผลวา บณฑบาต ชวง

แรก น ไม ได บณฑบาต เอา อาหาร แต บณฑบาต เอา

คน ชวงแรกพระทานอยในวหาร กลางเมองลอนดอนหางจากวหารสก ๒-๓ กโลเมตร มสวนสาธารณะใหญเรยกวา Hamstead Heath เวลาทานออกบณฑบาตตอน เชา กเทากบไดบรหารรางกายในสวนสาธารณะ แทนท จะอดอดอยในวหาร

วนหนงทานไดพบคฤหสถคนหนงกำลงวงออกกำลงกาย เขาเหนพระ เขาสะดงและเดนเขาไปหา ถามวาเปนพระในพทธศาสนาใชไหม ผมมเรองจะขอปรกษา แลวตามไปทวหารบอกวา เขาไดรบ ปาไมแหงหนงเปนมรดก แตมเงอนไขวาจะตองอนรกษไว เขาไมมทน เขาไมมปญญาจะดแล กเลยอยากจะยก ปานใหกบมลนธ หรอวากลมใดกลมหนง ทเชอวาจะสามารถดแลรกษาตามเจตนารมณของคณพอผใหมรดกมาจงอยากถวายพระ

นจงเปนจดเรมตนของวดปาจตตะวเวก ซงเปนวดสาขาสำคญของวดหนอง ปาพงในตางประเทศ เปนตวอยางของการเผยแผ ไมไดไปหา ไมไดชกชวนเขา ไมไดคดจะตองไปใหเขาเปลยนความคด ไมไดมองวา เขาผด เราถก เราตองพยายามชวยใหเขาเปลยนความคด

๘

: ศาสตรไหนสนต30

ใหเหมอนกบเรา ไมเคยคดอยางนน เราถอวาเรามของด ทเราศรทธา แตใครสนใจจะเรยนรเรากยนดจะสอน แตเปนเรองของเขาทจะถามหา

ในประวตศาสตรของพทธศาสนาไมเคยมความรนแรง การปะทะ การทำสงครามทางศาสนา เพอเผยแผอาณาจกรของศาสนาพทธเลย อนนเปนจดหนงทนา ภาคภมใจอยางยง โดยเฉพาะผทเคยเรยนประวตศาสตร ของโลกตะวนตก จะเหนความแตกตางกนอยางชดมากแตเมอพทธศาสนาเปนอยางนผลทออกมากคอวา ศาสนาดงเดมหรอความเชอดงเดมของผทหนมานบถอพทธศาสนากยงมเหลออยบาง

พทธศาสนาในประเทศไทย ความเชอถอเดมของคนไทยกเกยวกบเรองผ กบพราหมณ มศาสนาผ ศาสนาพราหมณเผยแผกอน เปนความเชอถอเดม พอพระพทธ-ศาสนาเรมมอำนาจคนสวนมากถอวาเปนพทธกไมมความพยายามในฝายสงฆทจะทำลายความเชอดงเดม แตพทธเรากจะเนนในการกระทำ ในการใหเหตผล และทสำคญมากคอใหเหนวาความแตกตางระหวางศาสนาพทธศาสนาผศาสนาพราหมณเปนอยางไร

หลกสำคญคอเปนมตรกบคนทกคนไมมความคดท

31พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

จะบงคบทจะชกชวนทจะใหสนบนทจะใชวธการใด ๆใหคนทนบถอศาสนาอน มความเชอถออน ๆ ใหมาเปนพทธแตยนดทจะใหเหตผลวาการเปนพทธมนดอยางไรแตเมอคนทมาเปนพทธแลวกตองเขาใจวาความเชอถอเกยวกบเรองผเรองแบบพราหมณนนมนมสวนใดทสอดคลองกบหลกพทธ อยในระดบทพออยดวยกนได และสวนใดทขดกบหลกพทธศาสนา

เรองนเราอาจจะไดศกษาอยางด จากกรณการสถาปนากรงเทพมหานครขนมาในรชกาลท ๑ กอนหนานนพธกรรมทางพราหมณได ขยายตวไว มากแต พอกรงศรอยธยาแตก กมนกปราชญนำโดย

รชกาลท ๑ ทถอวาเหตปจจยททำใหเกดความ

เสยหายอยางมหาศาลนกคอ การทเราปลอยให

ความคดงมงายตางๆ มาครอบงำหลกพทธศาสนา

และทเหนเปนรปธรรม คอ พธกรรมตางๆ

รชกาลท ๑ ทานทรงพจารณาพธกรรมตาง ๆในพระราชวง พธกรรมไหนททานเหนวาผดกบหลกพทธศาสนาเชนการฆาสตวบชายญหรออะไรกแลวแต ทขดกบหลกพทธศาสนาทานทรงระงบไมใหม แตสวนใดทไมขด ทไปดวยกนได ทานกรกษาไวเพอความเปนมตร

๘

: ศาสตรไหนสนต32

เพอไมใหเกดความขดแยงในสงคม ฉะนนไมใชใจกวางแบบไมมหลกไมใชใจแคบอยางทจะชวนใหเกดปญหาในหลาย ๆ พธทอาตมาเรยกวาเปน “Buddhist Sandwich” คอ จะนมนตพระมานงเปนพยาน มสวดมนต อาจจะเรมตนดวยพธทางพราหมณและลงทายดวยเรองของพระสงฆพทธกบพราหมณไปดวยกนไดแตพทธกบพราหมณแมจนกระทงพทธกบผ กอยดวยกนไดอยางไมเกดผลรายตอเมอมการศกษาวา หลกศาสนาพทธเปนอยางไร หลกศาสนาพราหมณเปนอยางไรหลกศาสนาผมนเปนอยางไรไมอยางนนมนจะพรามวไปหมด

เมอ ๒๐-๓๐ ปทแลว มการประชมนานาชาตในกรงเทพฯ เรองความสมพนธระหวางศาสนาพทธ ศาสนาพราหมณและศาสนาผในประเทศไทยไดบทสรปอาจารยทเปนประธานสรปวา คนไทยเปนพทธ ๑๐๐ เปอรเซนตเปนพราหมณ ๑๐๐ เปอรเซนต เปนผ ๑๐๐ เปอรเซนตคอเวลาคดเปนพทธกเปนพทธเตมท แตเวลาคดเปนพราหมณกเปนพราหมณเตมท เวลาคดเรองผ กมความเปนศาสนาผเตมท คอมความขดแยงอยตามหลกเหตผลแตเมอไมยอมหรอไมสนใจทจะดความคดหรอความเชอถอของตวเอง จะถามวาตรงกนไหม หรอขดแยงกนไหม

33พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

มนกอยดวยกนได แตอยดวยกนไดแบบโมหะ ไมไดอยกนไดดวยปญญา

ในการเผยแผพระพทธศาสนาเรากตองยอมรบวา จะเปนพทธศาสนาเหมอนในหนงสอพทธธรรมของทานเจาคณพระพรหมคณาภรณทวประเทศไทย กคงเปนไปไมได จะใหทกคนในประเทศไทยมสมาธ มความเหนทถกตอง มการประพฤตปฏบตสอดคลองกบหลกพระ พทธศาสนากคงเปนไปไมได แตเมอเปนเชนนนแลว เรายอมรบความจรงขอนแลวเรากควรจะคดวาทำอยางไรจงจะเปนพทธทถกตองใหมากทสดแมจะไมถง๑๐๐เปอรเซนต

ในยคปจจบนสงทเราสงเกตไดจากความเปลยน แปลงอยางรวดเรว ในสงคมโลก ๒๐-๓๐ ปทผานมา ในขณะทโลกมความสลบซบซอนมากขน ๆ มสงทเราไมเขาใจมากขน ๆ และสงทไมเขาใจมหลายประการทมผลโดยตรงตอชวตของตวเอง ทำใหจตใจของคนกลบไปเหมอนชาวบาน เมอหลายรอย หลายพนปทแลว คอ ในสมยโบราณคนสวนมากทำนาและอยกบธรรมชาตแตธรรมชาตมความเปลยนแปลงทไมแนนอน เราไมสามารถจะรไดวา ปนฝนดหรอไมดดนฟาอากาศจะเปนอยางไรนำทวมฝนแลงอยางไรคอ มนษยเปนเหยอของธรรมชาต ความรสกไมปลอดภย

๘

: ศาสตรไหนสนต34

ความรสกเกรงกลวเปนหวงชวตตนเองหวงลกหวงหลานตองการอะไรสกอยางเพอจะไดดบความทกขทอยในใจ

คนมความเชอวาถาทำอยางน ประกอบพธกรรมอยางนน เราจะปลอดภย เราจะเจรญ และเปนไปไดเหมอนกนวา บางครง บางคราว กไดตรงกบทเราประสงค ทำใหเกดความเชอถอตาง ๆ ความเชอถอทเกดจากการดบความทกขในจตใจในเมออยในโลกทตวเองไมเขาใจและมผลตอความสขความทกขในชวตประจำวนอยตลอดเวลา

ในสมยปจจบนหลงจากมความเจรญทางวทยาศาสตรดานตาง ๆ มานานแลวแตคนสวนมากรสกวาอยในสงคมทเปลยนแปลงรวดเรวแตเราไมมอำนาจทจะควบคมและทจะปกปองตวเอง ครอบครวของตวเอง หรอแมกระทง สงคม วฒนธรรม ทกสงทกอยางมนเปลยนไป รสกขาดทพงทางใจ สงทจะดบความทกข ความเปนหวง ความกงวลโดยเรวตองการผลโดยเรวและผทตองการผลโดยเรวสวนมากอยากจะเชออะไรสกอยาง ใชพลงความเชอกดดนหรอวาไลความสงสยความทกขออกจากใจ

ใน ๓๐ ปทผานมา แทนทความงมงายจะคอย ๆลดนอยลง ๆ อยางผทมความเชอมนในวทยาศาสตรเทคโนโลยเคยคาดหวง กกลายเปนตรงกนขาม ความ

35พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

งมงายความหลงใหลในศาสนากลบเพมขน ๆจนกระทงเกดปญหาทวโลกอกรอบหนง ชาวพทธเราตองยอมรบวา สงตาง ๆ ทเกดขนในสงคมยอมเปนผลจากเหตปจจยตางๆ แตสวนสำคญ คอ จตใจของคน ถาหากวาทกวนนในสงคมไทยเราถอวามปญหาเรองไสยศาสตร หรอคนหลงงมงายในสงทเปนอปสรรคตอความเจรญอยางแทจรงตามหลกคำสอนพระพทธเจานนตองยอมรบวาตองมเหตมปจจยแสดงวาคนสวนมากไมไดหรอไมสามารถทจะไดจากพระพทธศาสนาเทาทควร เทาทตองการ เขารสกขาดอะไรสกอยาง

ทกวนนพทธศาสนาไมไดใหในสงทเขาตองการเพราะฉะนนเขาตองไปหาทอน ถามองอยางนกคอ ความบกพรองของพระพทธศาสนาเราเอง ในเมอศาสนาสวนมากจะเอาศรทธา ความเชอ เปนหลกใหญสดในศาสนาจนกระทงทกวนนศาสนาทเราเคยแปลวาReligionในเมองนอกเขามกจะใชคำวา Faith แทนคำวา Religion เขาไมไดเรยกวา ศาสนานน ศาสนาน แตเขาเรยกวา Faith นนFaith น ดงนนจงมแนวโนมทจะมองวา ศาสนาเปนเรองความเชอ

เมอชาวพทธเราไมไดศกษาไมเขาใจหลกพทธเมอ

๘

: ศาสตรไหนสนต36

นกวชาการหรอวาใครกตามทอยเมองนอกหรอไดรบอทธพลจากเมองนอกพดถงศาสนาโดยรวมวาเปนระบบความเชอพทธศาสนากถกมองตรงตามหลกการศาสนาอน ทง ๆ ทหลกของพทธศาสนามอะไรทแตกตาง ทไมเหมอนศาสนาเหลานนเลยนกเกดความสบสนปทแลวทมการถกเถยงกนเรองจะใหพทธศาสนาเปนศาสนาประจำชาตกเชนเดยวกนหลายคนไมเหนดวยเพราะมองศาสนาผานความคดมมมองของตะวนตกโดยไมสามารถจะจบเอกลกษณของพระพทธศาสนาทเปนความแตกตางจากศาสนาอน

ทกวนนเราตองสำนกวา สำหรบชาวพทธ การทเราพดในสงทไมเหมอนศาสนาอนนน ไมจำเปนตองนำไปสความขดแยงความแตกแยกเสมอไปเพราะศาสนาพทธเรากสามารถยกประวตศาสตรของตนขนมาไดเปนการพสจนเปนพยานทชดเจนวาพทธศาสนาไมเคยคดเปนศตรกบใครประเทศไทยเปนพทธรอยละ๙๐มไหมเคยมไหมทองคกรของพทธคดทจะพยายามใหคนทนบถอศาสนาอนเปลยนเปนพทธ เรองแบบนไมไดอยในสมองของชาวพทธเราเลยการทเราจะพดถงเอกลกษณของเราถาหากวาเปนศาสนาอนทเนนศรทธาใชมนกจะเปนปญหาถาหากวาเราถอวาเราถกเขาผดเปนการสงเสรมความรสกวาเราวาเขาเรา

37พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

กไมตองการใหเกดปญหา แตถาหากวาเราไมจบหลกพทธศาสนาแลวและไม

สามารถทจะตอบคำถามวา ทำไมเราเลอกทจะเปนพทธมากกวาทจะนบถอศาสนาอน หรอมากกวาทจะไมมศาสนาอะไรเลย ทำไมเราถงตองเปนพทธ เพออะไรทำไม เราตองการอะไรจากพระพทธศาสนา เราใหอะไรกบพระพทธศาสนาเราตองเรมสงเสรมใหมการพดคยกนในเรองน เมอเราไดกำหนดวา การเปนพทธมามกะทแทจรงควรจะเปนอยางไร ความคด มมมอง ความเชอถอทสนบสนน ทำใหเราเปนพทธศาสนกชนทดเปนอยางไรความคดทเปนอปสรรคเปนอยางไร จะทำใหปญหาตาง ๆ นคลคลายไดมาก

ทกวนนความไมชดเจนมอยมาก อยางเชน การหอยจตคาม ความเชอถอทอยเบองหลงทขดกบหลก พทธศาสนากมอย ทง ๆ ผทหอยกเชอมนวาตวเองเปนพทธ เราตองคยกนวา มนอยดวยกนไดไหม มนขดกนไหม คำถาม ท สำคญ อยาง ยง ขอ หนง คอ ชาว พทธ

เรา ตองการ ให ศาสนา พทธ ม บทบาท ใน ประเทศไทย ท

ชดเจน หรอ ไม ตองการ ใช หลก พทธ ศาสนา มา พฒนา

สงคม หรอ ไม ตองการ ใช หลก พทธ ศาสนา พฒนา ตว

๘

: ศาสตรไหนสนต38

เรา เอง หรอ ไม เพราะถาไมเกดฉนทะในการทจะนำหลกพทธศาสนามาพฒนาไมวาในระดบสงคมชมชนตวบคคลแลวกคงไมมอะไรเปลยนแปลง

เมอคนมความทกข เรากรวาคนไมอยากเปนทกขอยากจะหายจากทกขเรว ๆ อยากจะหายจากทกขทนทเมอคนเปนทกขอยากหายจากความทกขหรอตองการอะไรสกอยางจะเปนเงนเปนทองเปนโชคเปนลาภเปนอะไรและอยากไดเรว ๆความคดอยางนทมกจะนำไปสความงมงายเพราะคนทจะงมงายมากทสด คอ คนทตองการอะไรสกอยางและตองการเรว

ถาเราไมตองการใหชาวพทธในเมองไทยหลงอยกบพวกไสยศาสตรเราตองมทางเลอกทบอกวาคณกำลงเปนทกข กำลงตองการอะไรควรจะปฏบตตอสงเหลานในทางทสอดคลองกบหลกพทธอยางไร และมนจะดกวาอยางไรไมใชเพยงแตบอกวาไมไดไมถกอยางนมนจงจะถกอนนกคงคยกนไมจบสกท

ในการพดคยเรองความงมงาย เรองไสยศาสตรเรองจตคามรามเทพ กมปญหาวา สวนมากแลวพดแบบคนตาบอด เพราะสถาบนการศกษาไมไดชวยเทาทควรอยากใหชวยอยางไรอยางเชนในเรองของจตคาม

39พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

เปนตนคนมความเชอวาหอยแลวจะมโชคมลาภเปนตนสถาบนการศกษากนาจะชวยสงคมดวยการวจยหาคนทหอยสก ๕๐๐ คน คนทไมหอยสก ๕๐๐ คน ตดตามดสก๓เดอน๖เดอนเทยบเคยงดผลการวจยระหวางคนทหอยกบทไมหอยทำเปนการวจยกจะเปนประโยชนตอสงคมมากและความเชอถออยางอนกเชนเดยวกนเพราะตอนนเราไมมสถต เราไมมหลกฐาน เรามแตพดกนวาเพอนคนหนงเขาไดแลว และเขากรำรวย คนหนงรถชนเขาไมตาย นาจะตาย คนอนเขาตายหมด เขาไมตาย กพดตามทเขาวา แตตามหลกวทยาศาสตรเรากเอาเปนเครองพสจนไมได

ถาเราตองการหาขอยตในเรองพวกน เราตองไปเกบขอมลใหมไวเปนตวอยาง ความเชอถอทกสงทกอยาง ทำอยางน ทำพธกรรมอยางน จะเปนการสะเดาะเคราะห จะเปนอะไรตออะไร พวกเรากตองเกบขอมลวา ใช หรอไมใชอยางไร ทกวนน ฝายหนงบอกวาไมใชหรอกงมงายฝายหนงกวาใชคนนนทำแลวไดผลคนนก ไดผลเราจะคยกนในลกษณะอยางนอกกป ๆ กเหมอนเดม กภพกชาตกเหมอนเดม คนเชอกเชอ คนไมเชอกไมเชอ นาจะใชหลกวทยาศาสตรมาชวย

๘

: ศาสตรไหนสนต40

พทธ ศาสนา เปน ศาสนา ท ไม กลว วทยาศาสตร

เปน ศาสนา เดยว ท ไม เคย เปน ศตร กบ วทยาศาสตร

ถอวา วทยาศาสตร เปน เพยง การ เกบ ขอมล ใน สวน ท วด

ได ขอ จำกด ของ วทยาศาสตร ก คอ เขา ไม ถง ธรรมชาต

สวน ท วด ไม ได วทยาศาสตร อย กบ สง ท วด ได แต พทธ

ศาสนา บอก วา จะ เนน สง ท วด ได ก วด ไป แต อยา ไป สรป

วา สง ท วด ได คอ ทงหมด เทานน เอง อน น จะ เปน ความ

จองหอง ความ หลง ตว ของ วทยาศาสตร คด วา สง ท

วด ไม ได ไมม ความ หมาย คด วา สง ท วด ไม ได คอ

งมงาย หลาย สงหลายอยางทเราวดไมได แตมความหมายม

มากมายอยางเชน ความรก ความรกวดไดไหม การจะบอกวามนมสารนน สารน อยในสมอง คนมความรกจะมความเปลยนแปลงของสารบางอยางในสมอง แตนนกไมใชตวความรสกวารก ความรสกวาชง ความรสกตาง ๆ สงทเปนนามธรรม วทยาศาสตรเขาไมถง แตพทธศาสนเขาถงมานานแลว

ในเรองการแกปญหาของสงคมอยางเรากถอวา คำสงสอนพระพทธเจาทนตอการพสจน ใครจะพสจนอยางไรพสจนไปเรายนดพสจนใหมากเถดเราจะไดมนใจวาขอมล

41พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

ทกลบมาจะไมมอะไรขดกบพระพทธศาสนาเพราะหลกพทธศาสนาตงไวบนการเขาถงความจรงของธรรมชาตไมไดเอาอดมการณมาพด แตเอาความจรงททกคนสามารถจะสมผสไดเปนทตง

ใน เมอ พทธ ศาสนา ไม ได เนน เรอง ความ เชอ ใน

คมภร หาก แต เนน เรอง การ เรยน ร จาก ธรรมชาต และ

การ ปรบ กาย วาจา ใจ ให สอดคลอง กบ หลก ธรรมชาต

ใน ทาง ท ทำให ความ ทกข นอย ลง ความ สข เพม มาก ขน

ก เปน ศาสนา ท เปน สากลเพราะศาสนาทเนนความเชอในคมภรจะมลกษณะความดตามทศาสดานยามแนนอน แตจะเปนสากลไปไมได เพราะวาจะตองมเราทเชอ และเขาทไมเชอ

สำหรบพทธศาสนาไมไดเนนวา เชอ หรอไมเชอเพราะวาคนทเชอในสงทด แตทำความชวได และคนทเชอในสงทไมด กทำความดได ชาวพทธเราถอการกระทำเปนใหญ คณจะเชออะไรกตาม แตอยาไปเบยดเบยนกนและกน อยาไปดถกดหมนกน ใหอยเปนมตร เปนเพอนกนไดไหม ถอวาการกระทำสำคญกวาความเชอบางคนถอวาความชวทเขาทำไมนาจะเรยกวาชวเพราะเขาทำสงทไมดนนเพอสงทดอนนเปนขออางทเรามกจะไดยน

๘

: ศาสตรไหนสนต42

บอย ๆความคดแบบนเปนแนวความคดทเปนอนตรายทางพทธบอกวา ถาเหตไมด ผลกไมด ไมวาจะเชอ

วาทำเพออดมการณ ทำเพอนน ทำเพอน ทำเพอชาต ทำเพอศาสนาแตทำดวยเจตนาประกอบดวยความโลภความโกรธ ความหลง เรยกวา “เปนกรรม” และกรรมกเปนกฎตายตวของธรรมชาตทไมขนอยกบวา เรานบถอหรอไมนบถอศาสนาไหน มนอยทวาความโลภ ความโกรธ ความหลงปรากฏอยในจตใจของตนหรอไม

ความโลภ โกรธ หลง ไมมชาต ไมมศาสนา

แตเปนธรรมชาตของมนษยทกคน และเปนตวกำหนด

คณภาพชวต ในเมอพทธศาสนาไดคนควาในเรองจตใจอยางลกซงตลอด๒,๕๐๐ปทผานมาแลวไมนาแปลกใจวานกจตวทยาจตศาสตรตางประเทศทกวนนหนมาสนใจพทธศาสนามาก เพราะวาสงคม วฒนธรรม ศาสนาของตะวนตก แทบจะไมมการคนควา แทบจะไมมความรเกยวกบธรรมชาตอนลกซงภายในจตใจของคน เขาไมไดคดวามนเปนสวนหนงของศาสนา แตของพทธเรามการคนความา นานแลวความรประสบการณเรามมาก

เรองความเชอในสงศกดสทธความเชอในไสย-ศาสตรตาง ๆ ขอหนงทเราตงอยอมรบวา ในเมอมคนทำ

43พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

สมาธ ฝกจตในระดบสง ในชนสมถะมานานแลวอทธฤทธปาฏหารย ความเเปลกประหลาด ความอศจรรยตาง ๆ เกดขนตลอดเวลา การปฏเสธวาสงเหลานไมมจรงกคง ไมมผลประเดนทสำคญของเราไมใชวามจรงหรอไมจรงเทวดามจรงหรอเปลา ผมจรงหรอเปลา อทธฤทธปาฏหารยมจรงหรอเปลา เรองนนไมสำคญเทากบการกำนดวาทาทตอสงทงหลายทเรามองไมเหนควรจะเปนอยางไรทานเจาคณพระพรหมคณาภรณบรรยายและสอนเรองนบอย ๆ เรองเทวดาตามหลกพทธศาสนา เราไมเคยปฏเสธเทวดา

ผทปฏบตด แมกระทงในสมยปจจบนนจำนวนไมนอยททานสามารถเหนและเรากไมไดปฏเสธเรองนแตมนสำคญทวาเรามองเทวดาอยางไรเราควรจะมความสมพนธกบเทวดาอยางไรมนถงจะถกตองตามหลกพทธศาสนาการยอมรบวาเทวดามจรงอนนชาวพทธกเชอผทนบถอศาสนาพราหมณศาสนาผเชอกนหมดอนนอยดวยกนไดแตทางศาสนาพราหมณตองบชายญขอนนขอนเสยสวนใหญ

แต พทธ เรา ถอวา เทวดา เปน ผใหญ เปน ผ อาวโส

เรา ก แสดง ความ เคารพ แมแต นกการ เมอง ท ทจรต

เรา ก ยง ไหว ทำไม เรา จะ ไหว เทวดา ไม ได เรา ไหว ได

๘

: ศาสตรไหนสนต44

แนนอน ถอวา เปน ผใหญ แต วา เรา ไม ได ขอ อะไร จาก

ทาน หรอก มน เสย ศกดศร เรา ท เกด เปน มนษย เปน ชาว

พทธ ททานอธบายเรองจตคามรามเทพกเปนเทพทเชอวาดแลพระบรมธาตทนครศรธรรมราช

ถา เรา ไป ด งาน สวน สนาม แลว เรา ไปแสดงความ

เคารพ องครกษ แต ไม ได เคารพ พระเจาอยหว จะ ถก

ตอง หรอ องครกษ จะ ม อะไร ศกดสทธ แค ไหน ก เปน ผ

ดแล เฉย ๆ ใน กรณ น เรา ก ถอวา ผ ท ควร แก ความ เคารพ

คอ พระเจาอยหว ทำนองเดยวกน ผทเราควรทำความเคารพคอพระพทธเจาพระบรมธาตแตสำหรบผทมาชวยดแลเรากขอบคณขอบคณทมาดแลเรากใหเกยรตอยแตไมไดถอวาเปนสงสงสด เราถอวาความศกดสทธทแทจรงอยทจตใจทบรสทธทปราศจากกเลส

เราทกคนไมวาเปนพระเปนโยมเราเปนพทธแลวกตองพยายามทำใหสงทไมดในชวตเราใหมนอยลงสงทดใหมเพมมากขนชำระจตใจของตนใหบรสทธศกษาคำสงสอนของพระพทธเจาเพอพฒนาชวต เชอมนในศกยภาพของมนษยทจะพนทกขทจะเขาถงความสขทแทจรงถอวาความเพยรพยายามเชนนเปนสงททำใหชวตของเรามความหมายมแกนสารเมอเราไดเรยนรจากธรรมชาตดตวเองบอย ๆ เรา

45พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

กจะเรมเหนวาสงทงหลายมนเกดขนมนตงอยดบไปตามเหตตามปจจยแลวเราจะปลอดภยเราจะมความสข

เมอเราสามารถกำหนดเหตปจจยตาง ๆ และปฏบต ถกตองตอเหตปจจยตาง ๆ สมมตวาเรามอะไรทเกดขนในชวตซงเปนสงไมด เรากดวามนเกดจากอะไร สวนใดท เราแกได เรากแกไป สวนใดทเราแกไมไดเรากอดทนสำหรบอนาคตกเชนเดยวกน เรารบผดชอบในสวน ท เราทำได และปลอยวางในสงทเราทำไมได เมอเราทำอยางน บางครงอาจจะไมทนใจ คดวาถาไปทำพธกรรมบชายญอะไร มนจะไดผลเรว ในบางครง บางคราวอาจ จะเปนไดอาจจะวเคราะหวาเปนเพราะพธกรรมหรอเพราะโดยบงเอญอนนกพดยากเพราะเรารไดวาสงทมพลงมากในชวตคนเราคอกำลงใจ

ขอยกตวอยางเชน ยารกษาโรค หรอวาเวลาเขาทดลองยา บางทเขาตองใหยาทตองการจะทดลองกบคนไขกลมหนง อกกลมหนงใหยาทไมมอะไร พวกททานยาทไมมอะไรแลวหาย ๒๐ เปอรเซนต ๓๐ เปอรเซนตไมไดทานอะไรเลย แตเชอวายาทกนเปนยาทด แสดงวาแคความเชอในตวยากทำงานแทนยาไดในบางเรองสำหรบคนบางคน เมอเราเชอในพธกรรม เชอในความ

๘

: ศาสตรไหนสนต46

ศกดสทธของสงนแลวถาจะมอะไรดขนมนไมไดดขนเพราะสงศกดสทธ หรอสงทเชอเสมอไป มนดขนเพราะตวความเชอตวความเชอเองมผลไมใชสงทเชอใชหรอไมกตองลองดในแงนตวความเชอกเปนประโยชน

ถาเราใชพธกรรมบางอยางเพอระดมความเชอ ใหม ความเชอมน มนกมผลด แตในระยะยาว เราจะแกปญหา ดวยปญญา คอการใชพธกรรม ใชหลกไสยศาสตร แกปญหาเฉพาะหนาไดในบางเรองเทานน ไมใชทกเรอง แตเหตใหเกดปญหามนกยงมอยเหมอนเดม เมอปญหา ขอนดบไปหายไปแลวกมปญหาใหมตองไปแกปญหาใหมเพราะวาตราบใดทเรายงมตวผลตปญหาภายในจตใจ คอตวอวชชาตวตณหามนกไมจบสกท

เรองการวเคราะหวา สงศกดสทธ สงลลบ มผลจรงหรอไม ไมตองตกลง หรอตดสนวาใชหรอไมใช อาจจะมสวนหนง กไมใชวาเรองเหลวไหลทงหมด ไมใชวาตองปฏเสธวาเหลวไหล มนจงจะอยหางไกล เราอาจจะยอมรบวา สงลลบ อาจจะมผลดกได อาจจะมพลงอะไรสกอยาง ทานปลกเสกมนมพลง เราไมปฏเสธ แตใน

ระยะ ยาว สง ท เรา ตอง รกษา คอ สมมา ทฏฐ ของ เรา

การ ท เรา ม อดมการณ ม ความ สามารถ ความ ชำน

47พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

ชำนาญ ใน การ ส ปญหา ท เกด ขน คอ เปนการ สราง

ความ รสก วา เรา เปน คน ท ส ปญหา ได เปน คน ไม พาย แพ

ม อะไร จะ ตอง แก ให ได ชนะ ให ได ความ รสก น จะ เกด ขน

จาก การ พยายาม จดการ กบ ปญหา ตว เอง อย รำไป

แตเมอใดกตามเราเรมเกดความคดวา บางเรองเรากสเอง บางเรองไปขอสงศกดสทธมาชวย ขอสงศกดสทธมาหอยคอ กำลงใจกจะไมมนคงสกท เราตองการจตใจทมนคงทเขมแขงความมนคงความเขมแขงเกดจากอะไรเกดจากการกระทำเกดจากการพยายามใชหลกศลสมาธ ปญญา มาชวย ศลคอการทเรากำหนดกรอบของการ กระทำของตวเอง ดวยความสมครใจ ดวยปญญา และสำรวมกาย วาจา ภายในกรอบทเรากำหนดไวสำหรบ ตวเองเกดความเชอมนวาเปนผทเปนตวของตวเอง

ถงแมวาเราจะอยในสงแวดลอมทชกชวนและยวยใหทำความไมด เรากรบผดชอบตวเองได เราสำรวมได อนนกจะทำใหเกดความรสกทดมาก อยางนกคอความมนคงทางอารมณความรสก เราตองมยทธศาสตรยทธวธในการบรหารอารมณตวเอง โดยเฉพาะความ โกรธ ความอจฉา พยาบาท ความคดกาวราว ความซมเศรา ความทอแทใจ พวกนทกอกวนจตใจอยตลอด

๘

: ศาสตรไหนสนต48

เวลา ยงดยงเหนความสำคญของเรองน เรายงจะเหนวา ถงแมวาไดสงศกดสทธ ไดเชาสมเดจองคนน องคน กไมมผลตออารมณความรสก

ลองดวาไดสงศกดสทธ มาครอบครองเปนของ ตวเอง แลวทำใหความอจฉา พยาบาท ความโกรธ ความโมโหนสยไมดตาง ๆหายไปหรอไมเหมอนเดมใชไหมอาจจะมความสบายใจวาทำความไมดแลวคงไมเปนทกขมากคงไมมใครลงโทษเรา แตมนกไมเสมอไป บางทไดผลรายดวยซำไปไดของศกดสทธเครองรางของขลงมาถอวาปลอดภยแลวกประมาททำบาปกรรมไมไดกลวผลทจะเกดขนอนนกเปนการทำรายตวเอง

บางทพวกโจรผรายไดเครองรางของขลง ทำใหเขาประมาทมาก อาตมามเพอนแตกอนอยปกษใตเลาใหฟงมคนหนงเปนโจรมชอเสยงในทองถน ถกตำรวจยง ๓-๔ครง แตไมเขา เขากยงเอาใหญ เชอมนในตวเองมาก จนกระทงตำรวจจบเขาไดแลวกถกจบกดนำกดนำตายเพราะเครองรางของขลงกนไดแตกระสนแตกนนำไมได

ถาเราหวงพงสงนอกตวเรา กแกไดในสวนหนง ในบางเรอง แตกฎแหงกรรมกมอยเหมอนเดม ถงเวลากตองรบผลกรรม เราเชอในกฎแหงกรรม จะทำใหความคดทจะ

49ถาม - ตอบ :

วงไปหาสงนอกตวมาปลอบใจมาทำใหสบายใจกจะมนอยลง คดวาถงจะไดประโยชนในทนทแตกเปนการชวคราวประโยชนทแทจรง ทยงยน สำหรบตวเอง และคนรอบขางจะเกดจากการรบผดชอบกายวาจาใจของตวเองฝกใหมสตรจกปลอยวางอารมณทไมดและกมยทธศาสตรยทธวธในการสงเสรมสงดงามในจตใจอาจจะเปนความละอายตอบาปความเกรงกลวตอบาปความอดทนความขยนความเขมแขงความเมตตาความกรณาเปนตนโดยเฉพาะอยางยงใหเราไดสมผสสนตภาพภายใน

ถาเราไมเคยไดสมผสไมเคยเขาถงความสงบภายในเราจะอานคำวา “การศกษาเพอสนตภาพ” มนกยงไมซง เพราะไมรวาสนตภาพทแทจรงเปนอยางไรอาจจะเขาใจวาสนตภาพคอ ไมมสงคราม ไมมการฆากน ไมมการรบราฆาฟนกน คอสนตภาพ สนตภาพ ทแท จรง เรา แตละ คน สามารถ สมผส

ได ดวย การ ฝก จตใจ ให ปลอย วาง สง เหลว ไหล ทง หลาย

ม ตว ร เรยก วา ผ ร ผ ตน ผ เบก บาน ภายใน น คอ ความ

สงบ น คอ สนตภาพ เมอเราเหนความงดงามความเลศความประเสรฐความ

สงบภายในจตใจเหนวาสมกบทพระพทธองคทรงบญญตไววาเปนความสขอยางยงแลวกเรมมความพยายามทจะเสรมสราง

๘

: ศาสตรไหนสนต50

สนตภาพในครอบครวในชมชนในสงคมทเราอยอาศยแตถาเรายงไมรความหมายยงไมเขาถงตวสนตภาพนจะยาก

ขอกลาวถงสนตภาพอกขอหนงคอวา สนตภาพไมไดอยโดดเดยว สนตภาพ อย กบ คณธรรม อก ๒ ขอ

คอ ปญญา กบ ความ เมตตา กรณา ตอง อย ดวย กน

ตองการ สนตภาพ คอ ตอง หวง ด ตอ คน รอบ ขาง ทกๆ

คน ไม เลอก ทรก มก ท ชง ทก คน สมควร ท จะ รบ ความ

รก ความ หวง ด จาก เรา อน น จะ เปนการ ละลาย การ

แบง แยก วา เรา วา เขา เมอ เรา ม ความ หวง ด ตอ คน

ทก คน หวง ด ตอ ครอบครว ชมชน สงคม ตอ โลก

แลว ตอง ม ปญญา ใน การก ระ ทำ ท จะ เสรม สราง

อดมการณ ถา ม อดมการณ อยาง เดยว แต ไมม

ปญญา ใน เรอง วธ การ ใน เรอง เทคนค มน ก ไม ได ผล

และ ผ ท จะ ใช ปญญา เพอ สราง สง ท เปน ประโยชน ตอ

คน อน ภายใน จตใจ ของ เขา จะ ตอง รจก ความ สงบ

ได เพราะ ถา คด จะ ทำความ ด แต จตใจ ฟงซาน จะ

ขาด ความ รอบคอบ สดทาย ก จะ หมด กำลง ฉะนน

ประโยชน ตน ประโยชน ทาน ตอง ไป ดวย กน

ขอสรปวา ทกวนนพทธศาสนา และรวมถงสถาบนสงฆ ขาดการศกษาทถกตอง พระเราเองกขาดการศกษา

51พทธศาสน หรอ ไสยศาสตร ทางเลอกทยงยนของคนยคใหม :

ตวเองกไมไดเขาถงแกนแทของพทธศาสนาเทาทควร เมอพระซงเปนผนำสงคมพทธยงเขาไมถงหลก เราก ไมสามารถจะเผยแผจะสอสารใหคนทวไปไดทราบคฤหสถทวไปกยงไมคอยจะชดเจนวาการเปนพทธคออะไรมหนาทอยางไร ควรจะมการกระทำอยางไร การเปนพทธควรจะปรากฏในวถชวตอยางไร มนกมว ๆ ไปหมด กเอาแตกจกรรมบางอยางเชนเรองการใสบาตรเรองการขอศลขอธรรมการทอดกฐนและอะไรทเปนเปลอกของศาสนา

ศาสนา ของ เรา ตอง เรม ตน ดวย ความ เพยร

พยายาม ท จะ ละ สง ท ไม ด ใน ชวต บำเพญ สง ท ด

ชำระ จตใจ ของ ตน ให บรสทธ โดย ใช หลก คำ สง สอน

ของ พระพทธเจา เปน แผนท เปน วธ การ ตองถอวา

พทธศาสนาเปนระบบการศกษาทสมบรณทสด ท

เคย ปรากฏ อย ใน โลก มนษย เรา เปน ผ ท ม บญ อยาง

ยง ท เกด ใน เมอง พทธ ท สามารถ ศกษา ปฏบต คำ สง

สอน ของ พระ พทธ เจา ได อยาง งาย ทกวนน หนงสอซด มมากมาย เรองรายการวทย รายการทว คนทสนใจจะศกษา จะปฏบตธรรม ไดเปรยบคนในสมยโบราณอยางมากโอกาสมอยเพยงแตวาเราตองเหนความสำคญตองมฉนทะความสนใจทจะไดรบประโยชนจากพระพทธ

๘

: ศาสตรไหนสนต52

ศาสนาและทจะสรางประโยชนใหกบพระพทธศาสนา การ ท เรา จะ ม ชวต ท เรา ภาค ภมใจ ได ตอง ถาม ตว

เอง วา เรา ประกอบ อาชพ ประสบ ความ สำเรจ ทาง โลก

ม เงน ม ทอง ม ตำแหนง ม ลาภ ม ยศ ม สรรเสรญ ม สข มน

จะ ตอบ สนอง ความ ตองการ อน แทจรง ใน จตใจ ของ เรา ได จรง หรอ ไม หรอ เปน แค สวน ประกอบ อาตมาเหนวา เปนแคสวนประกอบเทานนเอง แตสงทจะสามารถ ตอบความตองการอนแทจรงของจตใจน เราจะไดรบจาก พระพทธศาสนา

เมอเรามนคงตอพระพทธศาสนาเขาใจหลกพระ พทธศาสนาไดดขน เขาใจเรองกฎตายตวของธรรมชาต เขาใจเรองกายเรองใจของตวเองไดมากขนคอมความร ความเขาใจในธรรมชาตมากขน ความเชอถอ ความหลงงมงายในสงอน ๆ จะคอย ๆ หายของมนไปเองแตในระหวางนเรากตองสรางอดมการณในการเปนทพงของตนและการเขาถงหลกพระพทธศาสนาใหดและโดยสงเกตตวเองวา เมอเราหวงพงสงนอกตวเรา เปนการเบยดเบยนจตใจของตวเอง ทำใหเราออนแอ ทำใหเราไมกาวหนาในธรรมเทาทควร

วนนกคงไดแสดงธรรมพอสมควร

53ถาม - ตอบ :

ถาม - ตอบ

พธกร : พธกรรมตาง ๆ เชนการไหวบรรพบรษการ สะเดาะเคราะหถอวาเปนสวนหนงของพทธศาสน หรอไสยศาสตรโปรดชแนะเพอแกความสบสนดวยครบ

พระชยสาโร : อนนกเขาใจความสบสนเพราะวาผทแนะนำ และผทนำในพธกรรมอยางน หลายครงกเปนพระสงฆเองทำใหญาตโยมกคงตองสบสนในเมอพระสงฆเปนผนำ หรอวาผแนะนำในพธกรรมดงกลาว อาตมากไมอยากจะพดซำทพดกอนหนานแตวาขอใหเราไดทราบหลกการงาย ๆทพระพทธองคทรงบญญตไวในสกกปญหสตรในทฆนกาย เปนโอกาสทพระอนทรมาสนทนาธรรม ถามพระพทธองคหลาย ๆ คำถามทสำคญกถามวาในเหตการณตาง ๆ นเราควรจะเกยวของหรอไมเกยวของอยางไรจะเปนเรองพธกรรมกดเรองการจะคบบคคลกดการทจะไปอยกบกลมนนกลมนกดอะไรทจะตองตดสนวาควรไมควรอยางไรเรามหลกการอะไรไหมทจะชวย

พระพทธ องค ตรส ไว วา เกยวของ กบ สง ใด บคคล

ใด เหตการณ ใด อะไร ก แลว แต ตอง ดใจ ตอง ด กศล

ธรรม อกศล ธรรม ท อย ใน ใจ ถา กศล ธรรม สง ท ด เพม

๘

: ศาสตรไหนสนต54

ขน อกศล ธรรม นอย ลง ใชได ถา อกศล ธรรม เพม ขน

กศล ธรรม นอย ลง ก อยา ไป ยง ด กวา กศลธรรม อกศลธรรม เรากตองฝกใหดในใจตวเอง เอางายสดวา มนรสกสะอาด รสกสกปรก รสกผองใส หรอรสกขนมว เพมความละอายตอความเกรงกลวตอบาปศลความสงบภายในจตใจสมมาทฏฐทอยในใจหรอวาทำใหเราประมาท ทำใหเราหลงใหลทำใหเราฟงซานวนวายทำใหเราสบสนทำใหกเลส

ตาง ๆเพมมากขนอนนเปนหลกทเราจะใชกบทก ๆเรอง เมอเราประกอบพธกรรมตาง ๆ ตองถามตวเองวา

ทำเพออะไรทำทำไมจตใจของเราในขณะทคดจะทำมนอย ในสภาพเชนไร พธกรรมนนจะขดกบหลกคำสอนของพระพทธเจาหรอไมเชนความเชอในเรองของกรรมหรอการ กระทำเปนตนเรากตองมหลกของเราหลกพจารณาของเราท ไปไหนตดตวไปดวยไมใชวามนจะมสตรตายตววานนไมใช นไมใชแตเรากตองพยายามสรางหลกภายในจตใจของตวเอง

พธกร: นมสการถามตอเนองขอรบการใชหลกของเหตผลใชความสบายกาย สบายใจ เปนทตง อนนจะใชหรอไมขอรบ

พระชยสาโร : กไมใช ไมเสมอไปนะวาสบายใจถาคนมมจฉาทฏฐกอาจจะทำสงทไมถก แลวสบายใจได

55ถาม - ตอบ :

เหมอนกน เพราะความสบายใจเปนผลทมความคดเหนความเชอถอเปนปจจย กอยทสมมาทฐ อยทเราเรยนรคำสอนของพระพทธเจาไปดวยเราจงจะไดวดจงจะเปรยบเทยบไดแตไมใชเรองจะไปเชออยางเดยวพระพทธ

ศาสนา ตองการ ให เรา เหน ความ สำคญ ของ การ ฝก ให

เกด ความ ร ความ เขาใจ ท เรา จะ ไป ใช เปน หลก ตดสนสง

ตางๆ ท เกด ขน ไมใช วา เชอ ใน พระพทธ พระธรรม

พระ สงฆ เปน อน จบ คอ มน ก ตอง มการพฒนา ตว เอง

ดวย ตอนนเราอยในสภาพทยงไมคอยรวาอะไรเปนอะไรแลวกเหนวานนเปนปญหาไหมทำอยางไรเราจงจะมหลกอนนกควรจะนำไปสการศกษา และปฏบตตามคำสอนพระพทธเจา

พธกร : การนมนตพระมาบานหรอสถานททำงานเพอจดประสงคปดรงควาน หรอไลผ เปนพทธศาสนหรอไสยศาสตร

พระชยสาโร : อนนเปนคำถามทนาสนใจ เพราะวาวชาอาคมบางอยาง อาจจะไปใชในทางทเปนประโยชนหรอไมขดกบหลกพทธศาสนากไดถาหากวาพระสงฆบางทานฝกวชาอยางน เรองการไลผ ถาเราถอวาผไมมจรง

๘

: ศาสตรไหนสนต56

หรอกมนเปนเรองอปาทานวธการไลผกเปนเรองงมงายไปแตถาวาผมจรงเรากมวชาบางอยางมนกชวยไดมนกแลวแตเจตนา อาตมาจะไมปฏเสธเรองนเหมอนกบเรองทสงเสรมใหหลงงมงายบางเรอง นถาสมมตวามผสมมตอยางนกได สมมตวามผแลวชาตกอนเปนมนษยทนบถอพทธศาสนาแลวกไปรบกวนชาวบานถาเหนพระมาสวดกคงเกรงใจพระเพราะเคยเปนพทธมากอนอยางนสวดได

พธกร : ทานอาจารยกลาววา เมตตาทตองการสงตอบแทนนนยงไมเปนเมตตาคอมนยงเปนความรกทเปนสมทยนนหมายความวาอยางไรครบ

พระชยสาโร : เมตตา คอความรกทไมมเงอนไขไมตองการอะไรเปนเครองตอบแทน มนกออกจากจตใจทบรสทธ ไมใชสงปรงแตง เหมอนกบตนมะมวงทไมตองไปคดอะไรมากทจะผลตมะมวงใหใคร มนเปนธรรมชาตของตนมะมวงถงเวลามะมวงกเกดขนใคร ๆกกนไดไมวาเมตตากเปนเชนนนทนถาเรารกเพราะหวงหวงวาเขาจะรกเราหรอหวงวาเขาจะเอาใจเราหรอหวงวาอะไรมนกเปนขอบกพรองของมน เปนความรกกจรง แตมนเปนความ

57ถาม - ตอบ :

รกทมขอบกพรองอย พทธศาสนาบอกวา ตราบใดทความรสกยงมความ

อยาก ยงมความตองการ ยงมความรสกวาพรอง วาขาด อนนนจะเปนความรสกทนำไป ส ท กขในระดบใดระดบหนง ตอเมอมความรกในระดบหนง ความรกทยงมเงาตามตว หรอมขอบกพรอง เรากพยายามจะขดเกลาในความรกนน ใหมนมลกษณะของเมตตาทไมตองการเงอนไขเพมมากขนกเปนขอสงเกตวา ความ รก ม เงอนไข

มาก ก นำ ไป ส ทกข มาก ความ รก ท ม เงอนไข นอย ก

ทกข นอย ความ รก ท ไมม เงอนไข น จะ ไม ทกข เลย

พธกร : ทำไมพระสงฆถงไดสกยนตใหกบประชาชนทง ๆทเปนพธกรรมทางไสยศาสตร และการกระทำอยางนพระสงฆผดศลหรอไม

พระชยสาโร : ถาหากวาพระสงฆนำญาตโยมไปในการกระทำอนใด หรอพธกรรมอนใด ทขดกบหลกพทธศาสนาดวยหวงเอกลาภ ทานเรยกวา มจฉาชพถอวาในเรองนนเปนมจฉาชพของพระม๒อยางคอ ๑. ตองมการทำในสงทผดหลกพทธศาสนา หรอสงเสรมใหชาวบานงมงายและ

๘

: ศาสตรไหนสนต58

๒.มเจตนาเจตนาทมกเลสอยางเชนตองการเอกลาภคอถาพระสงฆทานเองทานเชอในเรองนทานกหลงบาปกรรมกไมหนกเทากบททานทำเพอตองการผลประโยชน ตอง วเคราะหเปนเรอง ๆไป

พธกร :มนษยเอาพลงออกมาใชจรง ๆเพยงแค๑เปอรเซนตจรงหรอเปลาคะแลวความเชอของแตละบคคลทวามอทธพลตอรางกาย คอ พลงทมนษยดงออกมาใช หรอเปลา

พระชยสาโร : เรอง ๑ เปอรเซนต กเปอรเซนต อาตมาไมทราบเรองนนแตคดวาคนเรามพลงในตวเองเกนกวาทเราทราบทเรายงเขาไมถงตวอยางงาย ๆคนทคดจะแสวงหาผลประโยชนสวนตวจะทำประโยชนของคนอนไมคอยจะไดแตถาคนทไมหวงสงตอบแทนอยางทพดเมอกนกมพลงชวยคนอนมากเพราะไมมเงอนไขในเมอมเงอนไขอยางเชนทำแลวเขาตองยกยองทำแลวเขาตองสรรเสรญทำแลวเขาตองเคารพ ทำแลวเขาตองยอมรบ กตองทำใหสมำเสมอ พลงในการทำงานจะนอย ถากเลสนอยลงพลงมนมากขนอนนกเปนแงหนงมมหนง

จตใจทพนจากกเลสตาง ๆ โดยเฉพาะกเลสทเราเรยก

59ถาม - ตอบ :

วานวรณความใครในกามความพยาบาทความงวงเหงาหาวนอนความฟงซานความลงเลสงสยจะเปนจตใจทม พลงมาก สวางไสวมกำลง เหมอนกบเราเคยรจกแตแสงเลก ๆ นอย ๆ ดวงเลก ๆ นอย ๆ เมอไดเหนพลงพระอาทตยเปรยบเทยบแลวมนคนละเรองกนจตใจ ของ เรา ทก วน น

ไมม พลง เพราะ พลง มน รว ไหล ออก ไป ทาง ตา ห จมก

ลน กาย ไป สนใจ วนวาย กบ สง ท เหลว ไหล มาก เกน ไป เราดไดวาคนหนงสมมตวาเกดมความทกขมาก ๆ อยางเชนอกหกหรอวาคดมากนงคดทงวนพอตอนเยนกเหนอยหมดแรงเลย ทง ๆ ทนงละเมออยทงวน อาจจะเหนอยมากกวาคนทออกไปวงมาราธอนกไดเพราะความคดมนเผาผลาญแคลอรมากหากคดนอยลงกไมใชวาไมใหคดเลยแตเราไมคดในเรองทวกวนในเรองทไมเกดประโยชน กจะมการเผาผลาญแคลอรนอยลงมพลงมากขน

พธกร:ครบนมสการขอบคณพระอาจารยครบการแสดงปาฐกถาธรรมในชดการศกษาเพอสนตภาพพระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) ครงท๗ในหวขอเรอง “พทธศาสนหรอไสยศาสตรทางเลอกทยงยนของคนไทยในสงคมยคใหม” กไดพอสมควรแกเวลานะครบเราไดมคำถามถามพระ

๘

: ศาสตรไหนสนต60

อาจารยแลวกไดรบคำตอบคอนขางจะชดเจนสำหรบทกคนนะครบทกคนคงจะมความซาบซงในพระพทธศาสนามากขนนะครบ ในโอกาสนจะขอกราบเรยนเชญทานประธานมลนธการศกษาเพอสนตภาพ ทานอาจารยนเชต สนทรพทกษ ไดกราบถวายเครองบชา เปนการกราบขอบพระคณในโอกาสททานพระอาจารยชยสาโรไดกรณาสละเวลามาแสดงปาฐกถาธรรมในเวลานนะครบ

พธกร : ในชวงสดทายนจะขอกราบเรยนเชญทานอาจารยดร.นเชต ทานกรณากลาวปดการแสดงปาฐกถาธรรมกราบเรยนเชญทานครบ

ดร . น เชต ส น ทร พทกษ : ผมตองขอกราบนมสการขอบพระคณทานพระอาจารยชยสาโรภกขเปนอยางสงไวในโอกาสนและตองขอบคณทก ๆ ทานทรวมเขามาฟงการ บรรยายธรรมวนน ซงผมคดวาเปนอาหารใจทหาคามไดผมไมอาจจะสรปอะไรได แตอยากจะเรยนวา เมอเราฟงจบแลวน เรากสามารถกำหนดทาทของเราตอปญหาตาง ๆ รอบขางเราไดชดเจนขน และกประเดนหนงทนาสนใจ ททานพระเดชพระคณไดพดไวกคอศาสนาพทธนนเปนมตร กบทกศาสนา กบทกสถานการณ แมกระทงกบ ผเรากเปน

61ถาม - ตอบ :

มตรไดกบพราหมณเรากเปนมตรไดเพราะฉะนนทาทตวน เปนทาททมคณคาอยางยงแลวกหลายอยางททานไดพดไปนนกเปนสงทประทบใจเหลอเกนและอนสดทายทตอบคำถามกคอวากเลสนอยมพลงมาก

เพราะฉะนนถาเราลดกเลสททานพดถงโลภะโทสะโมหะ ไมไดอยในชาตใด ศาสนาใดเทานน แตมนเปนสงทเกดขนกบมนษยทกคน เพราะถาเราลดตวนได พลงตาง ๆ กจะแขงแรงขน ถาลดนวรณตาง ๆ ลงไป ความเขมแขง ทางจตกจะเกดขน นำไปสการรกษาโรคภยตาง ๆ ใหกบ ตนเองใหกบปญหาตาง ๆทเราตองพบตองเยยวยา

ขอใหทกทานทมารวมฟงวนนจงเจรญในธรรมยงขนมความชดเจนในธรรมะของพระพทธเจาทจะสามารถนำไปสการแกปญหาสมกบทพระเดชพระคณทานบอกไววาโชคดทเราเกดในยคทมพทธศาสนาเปนเครองสองทางกควรจะใชธรรมะในพทธศาสนานน ใหเปนประโยชนกบชวตของ ตนเองอยางคมคาทสดทไดมบญทเกดมา

ขอถอโอกาสน ขอขอบคณอกครงหนง และขอปดการบรรยายธรรมในวนนนะครบขอบพระคณครบ

น า ม เ ด ม ฌอ น ชเ วอร ต น (S ha un C h i ver ton )

พ.ศ. ๒๕ ๐๑ เก ด ท ปร ะ เ ทศองก ฤษ

พ.ศ . ๒๕๒ ๑ ไ ดพบ กบ พ ระอาจา รยสเ ม โธ

(พระราชสเมธาจารย วดอมราวด

ประเทศองกฤษ) ทวหารแฮมสเตด

ประเทศองกฤษ

ถอเพศเปนอนาคารก (ปะขาว)

อยกบพระอาจารยสเมโธ ๑ พรรษา

แลวเดนทางมายงประเทศไทย

พ.ศ. ๒๕๒๒ บรรพชาเปนสามเณร ทวดหนองปาพง

จงหวดอบลราชธาน

พ.ศ. ๒๕๒๓ อปสมบทเปนพระภกษ ทวดหนองปาพง โดยม

พระโพธญาณเถร (หลวงพอชา สภทโท)

เปนพระอปชฌาย

พ.ศ. ๒๕๔๐-๒๕๔๔ รกษาการเจาอาวาส วดปานานาชาต

จงหวดอบลราชธาน

พ.ศ. ๒๕๔๕ - ปจจบน พำนก ณ สถานพำนกสงฆ

จงหวดนครราชสมา

ชยสาโร ภกข

มลนธ ปญญา ประทป

ค ว า ม เปน ม า มล นธป ญญา ประท ป จ ดต งโด ยค ณะผ บร หารโ รงเ รยนทอส ดว ยควา มรว ม ม อ จ ากคณะค ร ผ ปกค รอ งแล ะญาต โย มซงเ ปน ลกศ ษย พระอาจา รยช ย สาโ ร ก ระทรวง มหาด ไทยอน ญา ตให จดทะ เบ ยนเ ปนน ตบ คค ล อ ย า งเปนทาง การ เลขท ทะ เบยน กท. ๑๔๐๕ ต งแตวน ท ๑ เ มษา ยน ๒๕๕๑

วตถประ สงค ๑) สนบส นน การพฒ นาสถา บน การศ กษาว ถพทธท ม ระบบ ไ ต ร ส กขา ของพระ พทธ ศา สนาเปน หลก ๒) เผ ยแผหล กธรรม คำส อนผ านการจดการฝก อบรม และปฏบตธรรม และการเผยแผ สอธรรมะรปแบบตางๆ โดยแจกเปนธรรมทาน ๓) เพมพนความเขาใจในเรองความสมพนธระหวางมนษย และสงแวดลอม สนบสนน การพฒนาทยงยน และสงเสรมการดำเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๔) รวมมอกบองคกรการกศลอนๆ เพอดำเนนกจการทเปนสาธารณประโยชน

คณะ ท ปรกษา พระอาจารยชยสาโรเปนองคประธานทปรกษา โดยมคณะทปรกษาเปนผทรงคณวฒในสาขาตางๆ อาท ดานนเวศวทยา พลงงานทดแทน สงแวดลอม เกษตรอนทรย เทคโนโลยสารสนเทศวทยาศาสตรสขภาพ การเงน กฎหมาย การสอสาร การละคร ดนตร วฒนธรรม ศลปกรรม ภมปญญาทองถน

คณะกรรมการบรหาร มลนธฯ ไดรบเกยรตจากรองศาสตราจารยนายแพทยปรดา ทศนประดษฐ เปนประธานคณะกรรมการบรหาร และมคณบบผาสวสด รชชตาตะนนท ผอำนวยการโรงเรยนทอสเปน เลขาธการฯ

การ ดำเนน การ • มลนธฯ เปนผจดตงโรงเรยนมธยมปญญาประทป ในรปแบบโรงเรยนบมเพาะชวตเพอดำเนนกจกรรมตางๆ ดานการศกษาวถพทธ ใหบรรลวตถประสงคของมลนธฯ ขางตน โรงเรยนนตงอยท บานหนองนอย อำเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา • มลนธฯ รวมมอกบโรงเรยนทอส ในการผลตและเผยแผสอธรรมะ แจกเปนธรรมทาน โดยในสวนของโรงเรยนทอสฯ ไดดำเนนการตอเนองตงแต ป พ.ศ. ๒๕๔๕