เรื่อง การไทเทรตกรด เบส · 2018-08-30 · การไทเทรต กรด-เบส น ู่มือ กา รใ ช้สื่อประสม

คมอการใชสอประสม หนวยการเรยนร เรอง กรด-เบส

ชนมธยมศกษาปท 6

นางสาวศศธร ตนด

โรงเรยนจนวทยาคม อ าเภอจน จงหวดพะเยา ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 36

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

เรอง การไทเทรตกรด-เบส

1

ค าน า

คมอสอประสมหนวยการเรยนรกรด-เบส ระดบชนมธยมศกษาปท 6 ชดท 6 เรอง การไทเทรต เลมนไดจดท าขนเพอใชประกอบการเรยนวชาเคม 4 ว 33221

คมอการใชสอประสม จะสงเสรมใหนกเรยนไดศกษาเนอหา ท าการศกษาปฏบตกจกรรมตาง ๆ ดวยการเรยนรรวมกนเปนกลมและดวยตนเอง ดวยความซอสตยสจรตอกทงยงเปนการฝกใหนกเรยนไดคดและแกปญหา โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรตลอดจนการมเจตคตทางวทยาศาสตรทด

การจดท าเอกสาร คมอสอประสมหนวยการเรยนรกรด-เบส ระดบชนมธยมศกษาปท 6 ชดท 6 เรอง การไทเทรตในครงนหวงเปนอยางยงวาจะเปนประโยชนตอผทสนใจในการเรยนรจากการปฏบตจรง และสามารถคนควาหาความรดวยตนเองไดเปนอยางด ขอขอบคณทกทานไว ณ โอกาสน ทใหความรวมมอ ใหค าปรกษา ค าแนะน า ตลอดจนความชวยเหลอตางๆ จนท าให คมอสอประสมหนวยการเรยนรกรด-เบส ระดบช นมธยมศกษาปท 6 ชดท 6 เรอง การไทเทรต เลมน ส าเรจลลวง ไดดวยด

ศศธร ตนด

2

สารบญ

หนา 1. ค าชแจงการใชสอประสม ......................................................................................... 4 2. ผลการเรยนร .............................................................................................................. 6 3. จดประสงคการเรยนร ................................................................................................ 6 4. สาระการเรยนร .......................................................................................................... 7 5. แนวคด ....................................................................................................................... 7 6. สอประสมท 6.1 เรอง การไทเทรตหาจดยตระหวางกรดแกกบเบสแก ดวยฟนอลฟทาลน ......................................................................................................

8

7.แนวทางการบนทกสอประสมชดท 6.1 เรอง การไทเทรตหาจดยตระหวางกรดแกกบเบสแกดวยฟนอลฟทาลน .............................................................................................

10

8.เกณฑการใหคะแนนสอประสมชดท 6.1 เรอง การไทเทรตหาจดยตระหวางกรดแกกบเบสแกดวยฟนอลฟทาลน ......................................................................................... 9. สอประสมท 6.2 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวยยนเวอรแซลอนดเคเตอร.........................................................................................

13

16

10. แนวทางการบนทกสอประสมท 6.2 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ยนเวอรแซลอนดเคเตอร ...............................................

18

11. เกณฑการใหคะแนนสอประสมท 6.2 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ยนเวอรแซลอนดเคเตอร ...............................................

21

12. สอประสมชดท 6.3 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ชดการตรวจ pH-Kid .................................................................................

24

14. เกณฑการใหคะแนนสอประสมชดท 6.3 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ชดการตรวจ pH-Kid ....................................... 13. แนวทางการบนทกสอประสมท 6.3 เรอง การไทเทรตหาจดสมยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ชดการตรวจ pH-Kid .....................................................

28

31

15. สอประสมท 6.4 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ชดการตรวจ pH-Data logger ................................................................................ 16. แนวทางการบนทกสอประสมชดท 6.4 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ชดการตรวจ pH-Data logger ........................................

35

39

3

17. เกณฑการใหคะแนนสอประสมท 6. 4 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ชดการตรวจ pH-Data logger ........................................

43

18. สอประสมท 6.5 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย โปรแกรมการทดลองเคมเสมอนจรง ............................................................... 19. แนวทางการบนทกสอประสมท 6.5 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย โปรแกรมการทดลองเคมเสมอนจรง ............................

46

50

20. เกณฑการใหคะแนนสอประสมท 6. 5 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย โปรแกรมการทดลองเคมเสมอนจรง ............................

54

21. สอประสมท 6.6 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดกบเบสในชวตประจ าวน ................................................................................................................ 22. แนวค าตอบสอประสมท 6.6 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดกบเบสในชวตประจ าวน ...............................................................................................

57

59

23. แบบทดสอบหลงเรยน ............................................................................................ 62 24. กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน ................................................................... 25. กระดาษเฉลยค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน ..........................................................

66 67

26. แบบบนทกคะแนนสอประสมหนวยการเรยนรกรด-เบส ชดท 6 เรอง การไทเทรต กรด-เบส ..................................................................................................................

68

27. บรรณานกรม .......................................................................................................... 28. ภาคผนวก ...............................................................................................................

69 70

4

ค าชแจงการใชคมอการใชสอประสม หนวยการเรยนร กรด-เบส ระดบชนมธยมศกษาปท 6

การไทเทรต กรด-เบส

คมอการใชสอประสม หนวยการเรยนร กรด-เบส ระดบชนมธยมศกษาปท 6 ชดท 6 การไทเทรต กรด-เบส ประกอบดวย 1.ใบกจกรรมในคมอการใชสอประสมหนวยการเรยนร เรอง กรด-เบส ชนมธยมศกษาปท 6 ชดท 6 การไทเทรต กรด-เบส จ านวน 6 กจกรรม ใชประกอบกจกรรมการเรยนรตามแผนการจดการเรยนร จ านวน 1 แผน (แผนการจดการเรยนรท 10 ) 2. สอประสมหนวยการเรยนร เรอง กรด-เบส ชนมธยมศกษาปท 6 ชดท 6 การไทเทรต กรด-เบส มลกษณะทหลากหลาย เพอพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สงเสรมนกเรยนใหมความคดสรางสรรค และความกระตอรอรนปฏบตกจกรรม

3. สอประสมหนวยการเรยนร เรอง กรด-เบส ชนมธยมศกษาปท 6 ชดท 6 การไทเทรต ใชในการด าเนนกจกรรมเวลาทงหมด 6 ชวโมง โดยประกอบดวยสอยอย ดงน สอประสมท 6.1 เรอง การไทเทรตหาจดยตระหวางกรดแกกบเบสแกดวยอนดเคเตอร สอประสมท 6.2 เรอง เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวยยนเวอรแซลอนดเคเตอร สอประสมท 6.3 เรอง เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ชดการตรวจ pH-Kid สอประสมท 6.4 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ชดการตรวจ pH-Data logger สอประสมท 6.5 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย โปรแกรมการทดลองเคมเสมอนจรง สอประสมท 6.6 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดกบเบสในชวตประจ าวน

5

4. นกเรยนแตละกลม รวมกนศกษาผลการเรยนร จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนรและตรวจสอบสอ วสด อปกรณ ตามรายการทก าหนดในกจกรรมยอย ดงน สอประสมท 6.1 เรอง การไทเทรตหาจดยตระหวางกรดแกกบเบสแกดวยอนดเคเตอร สอประสมท 6.2 เรอง เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวยยนเวอรแซลอนดเคเตอร สอประสมท 6.3 เรอง เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ชดการตรวจ pH-Kid สอประสมท 6.4 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย ชดการตรวจ pH-Data logger สอประสมท 6.5 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแกดวย โปรแกรมการทดลองเคมเสมอนจรง สอประสมท 6.6 เรอง การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดกบเบสในชวตประจ าวน โดยใหนกเรยนตรวจสอบสอและอปกรณตาง ๆ ใหครบกอนปฏบตกจกรรม 5. นกเรยนแตละกลม รวมกนศกษาเนอหาในคมอสอประสม หนวยการเรยนร กรด-เบส ระดบชนมธยมศกษาปท 6 ชดท 6 การไทเทรต กรด-เบส ใหเขาใจ และปฏบตกจกรรมดวยความตงใจ 6. นกเรยนศกษาขนตอนการท ากจกรรม 7. เมอปฏบตกจกรรมเสรจสนแลว นกเรยนประเมนผลโดยท าแบบทดสอบหลงเรยนของสอประสม หนวยการเรยนร กรด-เบส เรอง ชดท 6 การไทเทรต จ านวน 10 ขอ

6

ทดลองและอธบายปฏกรยาระหวาง กรด-เบส บอกจดทกรดกบเบสท าปฏกรยาพอดกน โดยใชอนดเคเตอรส าหรบการไทเทรต กรด-เบสแตละคไดอยางเหมาะสมและวเคราะหหาปรมาณสารโดยการไทเทรต

1. บอกความหมายของการไทเทรต สารละลายมาตรฐาน และจดสมมลได 2. ท าการไทเทรตเพอหาจดยตและจดสมมลได 3. ค านวณหาปรมาณกรดหรอเบสทท าปฏกรยาพอดกนโดยใชขอมลจากการไทเทรตได 4. ระบประเภทของกรด-เบสทท าปฏกรยาพอดกนโดยพจารณาจากกราฟของการไทเทรตได 5. ท านายคา pH ของสารละลาย โดยประมาณ ณ จดยต จากการไทเทรตกรด-เบสแตละคทก าหนดใหได 6. หาจดสมมล คา pH และปรมาตรของสารละลายกรดหรอเบส ณ จดสมมลจากกราฟของการไทเทรตทก าหนดใหได 7. เลอกอนดเคเตอรทเหมาะสมส าหรบการไทเทรตกรด-เบสแตละคทก าหนดใหและบอกเหตผลได 8. น าหลกการไทเทรตกรด-เบสไปใชประโยชนในชวตประจ าวนได

ผลการเรยนร

จดประสงคการเรยนร

7

1. การไทเทรต 2. จดยต จดสมมล 3. การเลอกใชอนดเคเตอรกบการไทเทรต

1. การไทเทรต เปนกระบวนการหาปรมาณของสารในสารละลายตวอยางททราบ ปรมาตร ซงท าปฏกรยาพอดกบสารละลายมารตรฐานททราบความเขมขนและปรมาตรแนนอน

2. จากการไทเทรต จดยต เปนภาวะทใกลเคยงกบจดทกรดและเบสท าปฏกรยาพอดกน จดยตอาจพจารณาไดจากการเปลยนสของอนดเคเตอร ภาวะทกรดและเบสท าปฏกรยาพอดกน หรอภาวะท H3O

+ ท าปฏกรยาพอดกบ OH- ดวยจ านวนโมลเทากน เรยกวา จดสมมล จดยตและจดสมมลอาจเปนภาวะทใกลเคยงกนหรอภาวะเดยวกนได ถาเลอกใชอนดเคเตอรทเหมาะสม 3. อนดเคเตอรทเหมาะสมในการไทเทรตกรด-เบส คอ อนดเคเตอรทเปลยนสในชวง pH ตรงกบหรอใกลเคยงกบ pH ของสารละลายของผลตภณฑทเกดจากกรดหรอเบสคนนๆ 4. ขณะทไทเทรต กรด-เบส pH ของสารละลายจะเปลยนแปลงไป เมอน าคา pH ของสารละลายกบปรมาตรของกรดหรอเบสทเตมลงไปมาเขยนกราฟ จะได กราฟของการไทเทรต จดสมมลหาไดจากกราฟของการไทเทรต โดยแบงครงเสนกราฟในชวงทชนทสด ณ จดสมมล สามารถบอกคา pH และปรมาตรของสารละลายกรดหรอเบสทเตมลงไปได โดยลากเสนจากจดสมมลใหตงฉากกบแกนตงและแกนนอนของกราฟ การไทเทรตสามารถน าไปใชหาปรมาณสารองคประกอบทมอยในสารบางชนดได

สาระการเรยนร

แนวคด

8

สอชดท 6.1 เรอง การไทเทรตหาจดยตระหวางกรดแกกบเบสแก

ดวยฟนอลฟทาลน

จดประสงคการเรยนร 1. ท าการทดลองเพอศกษาการหาจดยตโดยวธการไทเทรตได

2. ค านวณหาความเขมขนของสารละลาย HCl ทท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย NaOH 3. เพมทกษะการใชเครองมอและอปกรณการไทเทรต

สออปกรณและแหลงเรยนร 1. เนอหาความรเรอง การไทเทรตกรด-เบสจากหนงสอเรยนและหองสมดโรงเรยน

2. สารเคมและอปกรณ

รายการ ตอ 1 กลม

สารเคม

1. สารละลายกรดไฮโดรคลอรกเขมขน 0.1 mol/dm3

2. สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดเขมขน 0.1 mol/dm3

3. ฟนอลฟทาลน

30 cm3 50 cm3 9 หยด

อปกรณ

1. ปเปตต ขนาด 10 cm3 2. บวเรตต ขนาด 50 cm3

3. ขวดรปกรวย ขนาด 100 cm3 4. บกเกอรขนาด 100 cm3 5. หลอดหยด 6. กรวยแกว 7. ขาตงพรอมทจบหลอดทดลอง 8. ลกยาง (ส าหรบสวมปเปตต)

1 อน

1 อน

3 ใบ

1 ใบ

1 อน

1 อน

1 ชด 1 อน

9

วธทดลอง 1. ปเปตตสารละลาย HCl ปรมาตร 10 cm3 ใสขวดรปกรวยขนาด 100 cm3 แลวหยด ฟนอลฟทาลนลงไป 2-3 หยด 2. บรรจสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 ในบวเรตต ไขสารละลายใหเตมปลายลางของบวเรตต (ขอควรระวง ไมควรใหมฟองอากาศในบวเรตต และตองใหขดว ดปรมาตร ของบวเรตตอยในระดบสายตาเสมอ เมอตองการอานปรมาตร) และปรบระดบของสารละลาย ใหตรงกบขดใดขดหนงของบวเรตต แลวบนทกปรมาตรไว 3. หยดสารละลาย NaOH จากบวเรตตลงในสารละลาย HCl ทอยในขวดกรวยท าละหยดพรอมกบเขยาขวดใหสารละลายผสมกน ท าเชนนจนกระทงสารละลายเรมเปลยนสเปนสชมพออนอยางถาวร บนทกปรมาตรของสารละลาย NaOH 4. ทดลองซ าขอ 1-3 อก 2 ครง บนทกผล 5. หาปรมาตรเฉลยของสารละลาย NaOH ทใช ท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl ตารางบนทกผลการทดลอง

ครงท ปรมาตรของ HCl (cm3) ปรมาตรของ NaOH(cm3) 1 10 2 10 3 10

เฉลย

ค าถามทายการทดลอง

1. ขณะทเตมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดลงในกรดไฮโดรคลอรก pH ของสารละลายผสมมการเปลยนแปลงอยางไร

......................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................... 2. ณ จดยต สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดทใช มปรมาตรเทาใด ......................................................................................................................................................

อภปรายและสรปผลการทดลอง ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

10

แนวทางการบนทกท 6.1 เรอง การทดลองไทเทรตหาจดยตระหวางกรดแกกบเบสแก

ดวยฟนอลฟทาลน

จดประสงคการเรยนร 1. ท าการทดลองเพอศกษาการหาจดยตโดยวธการไทเทรตได

2. ค านวณหาความเขมขนของสารละลาย HCl ทท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย NaOH ได

3. เพมทกษะการใชเครองมอและอปกรณการไทเทรต

สออปกรณและแหลงเรยนร 1. ใบความร เรอง การไทเทรตกรด-เบส



สารเคม

1. สารละลายกรดไฮโดรคลอรกเขมขน 0.1 mol/dm3


3. ฟนอลฟทาลน

30 cm3 50 cm3 9 หยด

อปกรณ


3. ขวดรปกรวย ขนาด 100 cm3 4. บกเกอรขนาด 100 cm3 5. หลอดหยด 6. กรวยแกว 7. ขาตงพรอมทจบหลอดทดลอง 8. ลกยาง (ส าหรบสวมปเปตต)

1 อน

1 อน

3 ใบ

1 ใบ

1 อน

1 อน

1 ชด 1 อน

11

วธทดลอง 1. ปเปตตสารละลาย HCl ปรมาตร 10 cm3 ใสขวดรปกรวยขนาด 100 cm3 แลวหยดฟนอลฟทาลนลงไป 2-3 หยด 2. บรรจสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 ในบวเรตต ไขสารละลายใหเตมปลายลางของบวเรตต (ขอควรระวง ไมควรใหมฟองอากาศในบวเรตต และตองใหขดวดปรมาตรของบวเรตตอยในระดบสายตาเสมอ เมอตองการอานปรมาตร) และปรบระดบของสารละลายใหตรงกบขดใดขดหนงของบวเรตต แลวบนทกปรมาตรไว 3. หยดสารละลาย NaOH จากบวเรตตลงในสารละลาย HCl ทอยในขวดกรวยท าละหยดพรอมกบเขยาขวดใหสารละลายผสมกน ท าเชนนจนกระทงสารละลายเรมเปลยนสเปนสชมพออนอยางถาวร บนทกปรมาตรของสารละลาย NaOH 4. ทดลองซ าขอ 1-3 อก 2 ครง บนทกผล 5. หาปรมาตรเฉลยของสารละลาย NaOH ทใช ท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl ตารางบนทกผลการทดลอง

ครงท ปรมาตรของ HCl (cm3) ปรมาตรของ NaOH(cm3) 1 10 10.30 2 10 10.10 3 10 10.20

เฉลย 10.20



ชวยแรกเปนสารละลาย HCl ซงมสมบตเปน กรด คา pH จะยงคอนขางต า เมอเตมสารละลาย NaOH ลงไปท าปฏกรยาไฮโดรไลซสกบสารละลาย HCl คา pH จะมคาเพมขนเรอยๆ และเมอท าปฏกรยาพอดกนจนถงจดยต pH จะเปนกลาง และจะกลายเปนเบส

2. ณ จดยต สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดทใช มปรมาตรเทาใด ได 10.20 cm3

12

อภปรายและสรปผลการทดลอง 1. ในภาวะเรมตน จะเหนวาฟนอลฟทาลนไมเปลยนส เนองจากอยในสารละลายกรด

HCl 2. เมอหยดสารละลาย NaOH ลงไป จะท าใหปรมาณ HCl ลดลง pH ของระบบจง

เพมขน จนกระทงสารละลายเปลยนเปนสชมพออนอยางถาวร แสดงวา HCl เขาท าปฏกรยาหมดการไทเทรตขณะนนถงจดยตแลว

3. จดยตของการไทเทรตสารละลาย HCl กบสารละลาย NaOH ควรม pH เทากบ 7 แตในการทดลองนใชฟนอลฟทาลนเปนอนดเคเตอร ซงเปลยนสในชวง pH 8.3-10.0 แสดงวาในสารละลายผสมมเบสเกนไปเลกนอย เมอวด pH ทจดยต จงควรม pH ประมาณ 8.3 เปนอยางนอย เนองจากเปนชวงท ฟนอลฟทาลนเปลยนเปนสชมพ ควรเนนใหนกเรยนเขาใจถงความหมายของจดยต เพราะ จดยต ทไดจากการทดลองน จงเปนภาวะทใกลเคยงกบสารละลายกรดและสารละลายเบสท าปฏกรยาพอดกน แตอาจจะใชหรอไมใชภาวะทสารละลายกรดและสารละลายเบสท าปฏกรยาพอดกน

4. ปรมาตรเฉลยของสารละลาย NaOH ทท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl มคาเทากบ 10.20 cm3 เมอน าไปค านวณหาความเขมขนของสารละลาย HCl ตามวธการ ไดความเขมขนของสารละลาย HCl เทากบ 0.102 mol/dm3

13

เกณฑการใหคะแนน

ประเดนการ

ประเมน

ระดบคะแนน น าหนก

คะแนนรวม 4 3 2 1

1. การด าเนนงานปฏบตตามสอประสม

วางแผนอยางเปนขนตอน เปนระบบ เลอกใชอปกรณเหมาะสม มเนอหาเกยวกบ ชวต ประจ าวน ท างานเสรจสมบรณ

วางแผนอยางเปนขนตอน เปนระบบ เลอกใชอปกรณเหมาะสม มเนอหาเกยวกบชวตประจ าวน ท างานส าเรจมบางสวนบกพรอง

วางแผนอยางเปนขนตอน ขาดระบบ เลอกใชอปกรณไมเหมาะสม มเนอหาเกยวกบชวตประจ าวน ท างาน ไมเสรจ ตามก าหนด

วางแผนขาดขนตอน ไมเปนระบบ เลอกใชอปกรณ ไมเหมาะสม ขาดเนอหาเกยวกบชวตประจ าวน ท างาน ไมเสรจตามก าหนด

1 4

14


ประเมน



2.ความมงมนในการท างาน

-ความสนใจในการท ากจกรรม - การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน - การตอบค าถาม - การยอมรบฟงความคดเหนผอน - ท างานตามทไดรบมอบหมาย

-ความสนใจในการท ากจกรรม - การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน - การตอบค าถาม - การยอมรบฟงความคดเหนผอน - ท างานตามทไดรบ มอบหมายแตไมครอบคลมทงหมด

-มความสนใจในการท ากจกรรม - การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน - การตอบค าถาม - การยอมรบฟงความคดเหนผอน - ท างานตามทไดรบ มอบหมายเพยงบางสวน

-มความสนใจในการท ากจกรรม - การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน - การตอบค าถาม - การยอมรบฟงความคดเหนผอน - ท างานตามทไดรบ มอบหมายแตขาดความสอดคลองกบหวขอ

1 15

15


ประเมน



3.การน าเสนอ

การน าเสนอมล าดบขนตอนนาสนใจ สอไดเหมาะสม ใชภาษาทสอความหมายไดเขาใจ ชดเจน ไมวกวนและออกเสยงอกขระไดถกตอง มลลาทาทางเหมาะสม แตงกายเรยบรอย มความเชอมน ในตนเอง

การน าเสนอมล าดบขนตอนนาสนใจแต สอไมเหมาะสม ใชภาษาทสอความหมายเขาใจ ชดเจนไมวกวนออกเสยงอกขระไดไมถกตอง มลลาทาทางเหมาะสม แตงกาย ไมเรยบรอย มความเชอมนในตนเอง

การน าเสนอมล าดบขนตอนแตไมนาสนใจ ใชภาษาทสอความหมายไดเขาใจ ออกเสยงอกขระ ไมถกตองเปนสวนใหญ มลลาทาทางเหมาะสม แตงกาย ไมเรยบรอย มความเชอมนในตนเอง

การน าเสนอไมเปนล าดบขนตอน ใชภาษาทไมสอความหมาย ขาดความเชอมนในตนเอง

3 12

16

สอท 6.2 เรอง การไทเทรตหาจดสมมลระหวางกรดแกกบเบสแกดวย

ยนเวอรแซลอนดเคเตอร

จดประสงคการเรยนร 1. ท าการทดลองเพอหาจดสมมลของปฏกรยาระหวางสารละลาย HCl กบสารละลาย

NaOH ได

2. เขยนกราฟของการไทเทรตและการหาจดสมมลจากกราฟได

3. บอกคา pH และปรมาตรของสารละลาย NaOH ทท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl ณ จดสมมลได

4. อธบายความแตกตางระหวางจดยตกบจดสมมลได




สารเคม 1. สารละลายกรดไฮโดรคลอรกเขมขน 0.1 mol/dm3


3. ยนเวอรแซลอนดเคเตอร

25 cm3 35 cm3 5 หยด

อปกรณ


3. ขวดรปกรวย ขนาด 100 cm3 4. หลอดหยด 5. กระดาษกราฟ 6. ขาตงพรอมทจบหลอดทดลอง 7. ลกยาง (ส าหรบสวมปเปตต)

1 อน

1 อน

1 ใบ

1 อน

1 แผน

1 ชด 1 อน

17

วธทดลอง 1. ปเปตตสารละลาย HCl ปรมาตร 10 cm3 ใสขวดรปกรวยขนาด 100 cm3 แลวหยด ยนเวอรแซลอนดเคเตอรลงไป 2-3 หยดจนเปนสสมออน 2. บรรจสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 ในบวเรตต ไขสารละลายใหเตมปลายลางของบวเรตต (ขอควรระวง ไมควรใหมฟองอากาศในบวเรตต และตองใหขดว ดปรมาตร ของบวเรตตอยในระดบสายตาเสมอ เมอตองการอานปรมาตร) และปรบระดบของสารละลาย ใหตรงกบขดใดขดหนงของบวเรตต แลวบนทกปรมาตรไว 3. หยดสารละลาย NaOH จากบวเรตตลงในสารละลาย HCl ทอยในขวดกรวยท าละหยดพรอมกบเขยาขวดใหสารละลายผสมกน ท าเชนนจนกระทงสารละลายเรมเปลยนสเปนสมวงออนอยางถาวร บนทกปรมาตรของสารละลาย NaOH 4. ทดลองซ าขอ 1-3 อก 2 ครง บนทกผล 5. หาปรมาตรเฉลยของสารละลาย NaOH ทใช ท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl ตารางบนทกผลการทดลอง

ครงท ปรมาตรของ HCl (cm3) ปรมาตรของ NaOH(cm3) 1 10 2 10 3 10

เฉลย

ค าถามทายการทดลอง 1. ขณะทเตมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดลงในกรดไฮโดรคลอรก pH ของสารละลาย

ผสมมการเปลยนแปลงอยางไร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. ณ จดยต สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดทใช มปรมาตรเทาใด ...................................................................................................................................................... 3. อภปรายและสรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

18

แนวทางการบนทกการใชสอท 6.2 เรอง การทดลองไทเทรตหาจดยตระหวางกรดแกกบเบสแก

ดวยยนเวอรแซลอนดเคเตอร

-


NaOH ได




สออปกรณและแหลงเรยนร 1. หนงสอแบบเรยน และหองสมดโรงเรยนจนวทยาคม






25 cm3 35 cm3 5 หยด

อปกรณ



1 อน

1 อน

1 ใบ

1 อน

1 แผน

1 ชด 1 อน

19

วธทดลอง 1. ปเปตตสารละลาย HCl ปรมาตร 10 cm3 ใสขวดรปกรวยขนาด 100 cm3 แลวหยดยนเวอรแซลอนดเคเตอรลงไป 2-3 หยด จนเปลยนเปนสสมออน 2. บรรจสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 ในบวเรตต ไขสารละลายใหเตมปลายลางของบวเรตต (ขอควรระวง ไมควรใหมฟองอากาศในบวเรตต และตองใหขดวดปรมาตรของบวเรตตอยในระดบสายตาเสมอ เมอตองการอานปรมาตร) และปรบระดบของสารละลายใหตรงกบขดใดขดหนงของบวเรตต แลวบนทกปรมาตรไว 3. หยดสารละลาย NaOH จากบวเรตตลงในสารละลาย HCl ทอยในขวดกรวยท าละหยดพรอมกบเขยาขวดใหสารละลายผสมกน ท าเชนนจนกระทงสารละลายเรมเปลยนสเปนสมวงออนอยางถาวร บนทกปรมาตรของสารละลาย NaOH 4. ทดลองซ าขอ 1-3 อก 2 ครง บนทกผล 5. หาปรมาตรเฉลยของสารละลาย NaOH ทใช ท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl ตารางบนทกผลการทดลอง

ครงท ปรมาตรของ HCl (cm3) ปรมาตรของ NaOH(cm3) 1 10 10.30 2 10 10.10 3 10 10.20

เฉลย 10.20



ชวยแรกเปนสารละลาย HCl ซงมสมบตเปน กรด คา pH จะยงคอนขางต า เมอเตมสารละลาย NaOH ลงไปท าปฏกรยาไฮโดรไลซสกบสารละลาย HCl คา pH จะมคาเพมขนเรอยๆ และเมอท าปฏกรยาพอดกนจนถงจดยต pH จะเปนกลาง และจะกลายเปนเบส

2. ณ จดยต สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดทใช มปรมาตรเทาใด ได 10.20 cm3

20

อภปรายและสรปผลการทดลอง 1. ในภาวะเรมตน จะเหนวายนเวอรแซลอนดเคเตอรเปลยนสเปนสสมออน เนองจากอยในสารละลายกรด HCl 2.เมอหยดสารละลาย NaOH ลงไป จะท าใหปรมาณ HCl ลดลง pH ของระบบจงเพมขน จนกระทงสารละลายเปลยนเปนสมวงออนอยางถาวร แสดงวา HCl เขาท าปฏกรยาหมดการไทเทรตขณะนนถงจดยตแลว

3.จดยตของการไทเทรตสารละลาย HCl กบสารละลาย NaOH ควรม pH เทากบ 7 แตใน การทดลองนใชยนเวอรแซลเปนอนดเคเตอร ซงเปลยนสเปนสมวงในชวง pH 8.3-10.0 แสดงวาในสารละลายผสมมเบสเกนไปเลกนอย เมอวด pH ทจดยต จงควรม pH ประมาณ 4. เปนอยางนอย เนองจากเปนชวงท ยนเวอรแซลอนดเคเตอรเปลยนเปนสมวงออน ควรเนนใหนกเรยน เขาใจถงความหมายของจดยต เพราะ จดยต ทไดจากการทดลองน จงเปนภาวะทใกลเคยงกบสารละลายกรดและสารละลายเบสท าปฏกรยาพอดกน แตอาจจะใชหรอไมใชภาวะทสารละลายกรดและสารละลายเบสท าปฏกรยาพอดกน

5. ปรมาตรเฉลยของสารละลาย NaOH ทท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl มคา เทากบ 10.20 cm3 เมอน าไปค านวณหาความเขมขนของสารละลาย HCl ตามวธการ ไดความเขมขนของสารละลาย HCl เทากบ 0.102 mol/dm3

21



ประเมน








1 4

22


ประเมน








1 15

23


ประเมน








3 12

24

สอท 6.3 เรอง การไทเทรตหาจดสมมลระหวางกรดแกกบเบสแกดวย pH-kid


NaOH ได









3. ฟนอลฟทาลน 4. pH-kid

25 cm3 35 cm3 5 หยด 1 อน

อปกรณ


3. ขวดรปกรวย ขนาด 100 cm3 4. หลอดหยด 5. กระดาษกราฟ 6. ขาตงพรอมทจบหลอดทดลอง 7. ลกยาง (ส าหรบสวมปเปตต) 8. pH-Kid

1 อน

1 อน

1 ใบ

1 อน

1 แผน

1 ชด 1 อน

1 เครอง

25

วธทดลอง 1. ปเปตตสารละลาย HCl ปรมาตร 25 cm3 ใสขวดรปกรวยขนาด 100 cm3 2. หยดยนเวอรแซลอนดเคเตอร 5 หยด เขยา แลวน าไปเปรยบเทยบกบสของยนเวอร แซลอนดเคเตอรในสารละลายทม pH ตางๆ บนทกคา pH ของสารละลาย 3. ไขสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 จากบวเรตต ลงในสารละลายในขอ 2 ครงละ 5 cm3 4 ครง บนทกคา pH ของสารละลายผสมทกครงทเตมสารละลาย NaOH ลงไป 4. เตมสารละลาย NaOH ตอไปอกครงละ 1 cm3 บนทกคา pH ทกครงทเตมและไทเทรตตอไปจนกระทงสารละลายเปลยนเปนสมวงน าเงน บนทกคา pH ของสารละลาย 5. หลงจากจดยตแลวเตมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดครงละ 1 cm3 ตอไปอก 3 ครง บนทกคา pH 6. เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางคา pH ของสารละลายกบปรมาตรของโซเดยมไฮดรอกไซดทเตมลงไป ตารางบนทกผลการทดลอง

ปรมาตรสารละลาย

NaOH ทเตมลงไป (cm3)

pH



pH

0 26 5 27

10 28 15 29 20 30 21 31 22 32 23 33 24 34 25 35

26

กราฟแสดงการไทเทรตระหวางสารละลายกรด HCl เขมขน 0.1 mol/dm3 ปรมาตร 25 cm3 ปรมาตร 25 cm3 ดวยสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 ค าถามทายการทดลอง

1. จากกราฟ pH ณ จดสมมลมคาเทาใด ………………………………………………………………………………………….

2. จากกราฟ ณ จดสมมล ใชสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด 0.1 mol/dm3 จ านวนเทาใด ………………………………………………………………………………………….

3.จดยตของปฏกรยาระหวาง HCl กบ NaOH จากการทดลอง 6.1 และจดสมมลจากการทดลอง มคา pH เทากนหรอไม อยางไร

………………………………………………………………………………………….

27

อภปรายและสรปผลการทดลอง …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………….

28



ประเมน








1 4

29


ประเมน








1 15

30


ประเมน








3 12

31

แนวทางการบนทกสอท 6.3 เรอง การไทเทรตหาจดสมมลระหวางกรดแกกบเบสแกดวย pH-kid

จดประสงคการเรยนร 1. ท าการทดลองเพอหาจดสมมลของปฏกรยาระหวางสารละลาย HCl กบสารละลาย NaOH ได

2.เขยนกราฟของการไทเทรตและการหาจดสมมลจากกราฟได








3. ฟนอลฟทาลน 4. pH-kid

25 cm3 35 cm3 5 หยด 1 อน

อปกรณ


3. ขวดรปกรวย ขนาด 100 cm3 4. หลอดหยด 5. กระดาษกราฟ 6. ขาตงพรอมทจบหลอดทดลอง 7. ลกยาง (ส าหรบสวมปเปตต) 8. pH Kid

1 อน

1 อน

1 ใบ

1 อน

1 แผน

1 ชด 1 อน

1 อน

32

วธทดลอง 1.ปเปตตสารละลาย HCl ปรมาตร 25 cm3 ใสขวดรปกรวยขนาด 100 cm3 2.หยดยนเวอรแซลอนดเคเตอร 5 หยด เขยา แลวน าไปเปรยบเทยบกบสของยนเวอร แซลอนดเคเตอรในสารละลายทม pH ตางๆ บนทกคา pH ของสารละลาย 3. ไขสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 จากบวเรตต ลงในสารละลายในขอ 2 ครงละ 5 cm3 4 ครง บนทกคา pH ของสารละลายผสมทกครงทเตมสารละลาย NaOH ลงไป 4. เตมสารละลาย NaOH ตอไปอกครงละ 1 cm3 บนทกคา pH ทกครงทเตมและไทเทรตตอไปจนกระทงสารละลายเปลยนเปนสมวงน าเงน บนทกคา pH ของสารละลาย 5. หลงจากจดยตแลวเตมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดครงละ 1 cm3 ตอไปอก 3 ครง บนทกคา pH 6. เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางคา pH ของสารละลายกบปรมาตรของโซเดยมไฮดรอกไซดทเตมลงไป ตารางบนทกผลการทดลอง



pH



pH

0 1 26 9 5 1-2 27 9

10 1-2 28 9 15 1-2 29 10 20 1-2 30 11 21 2 31 12 22 2-3 32 12 23 2-3 33 12 24 3-4 34 12 25 7 35 12

33

กราฟแสดงการไทเทรตระหวางสารละลายกรด HCl เขมขน 0.1 mol/dm3 ปรมาตร 25 cm3 ปรมาตร 25 cm3 ดวยสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 แหลงทมา : http://www.il.mahidol.ac.th/e-media/acid-base/C11-1.HTM ค าถามทายการทดลอง

1. จากกราฟ pH ณ จดสมมลมคาเทาใด pH ประมาณ 7

2. จากกราฟ ณ จดสมมล ใชสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด 0.1 mol/dm3 จ านวนเทาใด ปรมาตรของสารละลาย NaOH ประมาณ 25 cm3

3.จดยตของปฏกรยาระหวาง HCl กบ NaOH จากการทดลอง 6.1 และจดสมมลจากการทดลอง มคา pH เทากนหรอไม อยางไร

มคาทใกลเคยงกนมากจนถอวาเปนจดเดยวกน

34 อภปรายและสรปผลการทดลอง 1.จากกราฟจะได pH ทจดสมมลของการไทเทรตระหวางสารละลาย HCl กบ สารละลาย NaOH ประมาณ 7 ซงใกลเคยงกบ pH ทจดสมมลของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแก 2.จากกราฟสารละลาย NaOH ทท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl มปรมาตรประมาณ 25 cm3 3.จากผลการทดลองและจากกราฟของการไทเทรต สามารถบอกจดยตและจดสมมลไดส าหรบการไทเทรตสารละลายคน ปรมาตรของสารละลาย NaOH ทใช ณ จดยต และจดสมมลมคาใกลเคยงกนมากจนถอวาเปนจดเดยวกน ส าหรบจดยตและจดสมมลของการไทเทรตระหวางกรดแกและเบสแกคอนๆกจะไดผลเชนเดยวกน

35


pH Data Logger


NaOH ได










25 cm3 35 cm3 5 หยด

อปกรณ

1. เครอง pH Data logger 2. ปเปตต ขนาด 25 cm3 2. บวเรตต ขนาด 50 cm3


1 เครอง 1 อน

1 อน

1 ใบ

1 อน

1 แผน

1 ชด 1 อน

36

วธทดลอง 1. ปเปตตสารละลาย HCl ปรมาตร 25 cm3 ใสขวดรปกรวยขนาด 100 cm3 2. หยดยนเวอรแซลอนดเคเตอร 5 หยด เขยา แลวน าไปเปรยบเทยบกบสของยนเวอรแซล

อนดเคเตอรในสารละลายทม pH ตางๆ บนทกคา pH ของสารละลาย 3. ไขสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 จากบวเรตต ลงในสารละลายในขอ 2 ครงละ 5 cm3 4 ครง บนทกคา pH ของสารละลายผสมทกครงทเตมสารละลาย NaOH ลงไป 4. เตมสารละลาย NaOH ตอไปอกครงละ 1 cm3 บนทกคา pH ทกครงทเตมและไทเทรตตอไปจนกระทงสารละลายเปลยนเปนสมวงน าเงน บนทกคา pH ของสารละลาย 5. หลงจากจดยตแลวเตมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดครงละ 1 cm3 ตอไปอก 3 ครง บนทกคา pH 6. เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางคา pH ของสารละลายกบปรมาตรของโซเดยมไฮดรอกไซดทเตมลงไป ตารางบนทกผลการทดลอง



pH



pH

0 26 5 27

10 28 15 29 20 30 21 31 22 32 23

33

24 34 25 35

37

กราฟแสดงการไทเทรตระหวางสารละลายกรด HCl เขมขน 0.1 mol/dm3 ปรมาตร 25 cm3 ปรมาตร 25 cm3 ดวยสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3


1. จากกราฟ pH ณ จดสมมลมคาเทาใด ...................................................................................................................................................... 2. จากกราฟ ณ จดสมมล ใชสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด 0.1 mol/dm3 จ านวนเทาใด ...................................................................................................................................................... 3.จดยตของปฏกรยาระหวาง HCl กบ NaOH จากการทดลอง 6.1 และจดสมมลจากการทดลอง 6.2 มคา pH เทากนหรอไม อยางไร ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

38

อภปรายและสรปผลการทดลอง

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

39


ดวยpH Data Logger











25 cm3 35 cm3 5 หยด

อปกรณ



8. pH Data Logger

1 อน

1 อน

1 ใบ

1 อน

1 แผน

1 ชด 1 อน

1 อน

40

วธทดลอง

1.ปเปตตสารละลาย HCl ปรมาตร 25 cm3 ใสขวดรปกรวยขนาด 100 cm3 2.หยดยนเวอรแซลอนดเคเตอร 5 หยด เขยา แลวน าไปเปรยบเทยบกบสของยนเวอรแซล




pH



pH

0 1 26 9 5 1-2 27 9

10 1-2 28 9 15 1-2 29 10 20 1-2 30 11 21 2 31 12 22 2-3 32 12 23 2-3 33 12 24 3-4 34 12 25 7 35 12

41


1.จากกราฟ pH ณ จดสมมลมคาเทาใด pH ประมาณ 7

2. จากกราฟ ณ จดสมมล ใชสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด 0.1 mol/dm3 จ านวนเทาใด ปรมาตรของสารละลาย NaOH ประมาณ 25 cm3 1. จดยตของปฏกรยาระหวาง HCl กบ NaOH จากการทดลอง 6.1 และจดสมมลจากการ

ทดลอง มคา pH เทากนหรอไม อยางไร มคาทใกลเคยงกนมากจนถอวาเปนจดเดยวกน

42

อภปรายและสรปผลการทดลอง 1.จากกราฟจะได pH ทจดสมมลของการไทเทรตระหวางสารละลาย HCl กบ สารละลาย NaOH ประมาณ 7 ซงใกลเคยงกบ pH ทจดสมมลของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแก 2.จากกราฟสารละลาย NaOH ทท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl มปรมาตรประมาณ 25 cm3 3.จากผลการทดลองและจากกราฟของการไทเทรต สามารถบอกจดยตและจดสมมลไดส าหรบการไทเทรตสารละลายคน ปรมาตรของสารละลาย NaOH ทใช ณ จดยต และจดสมมลมคาใกลเคยงกนมากจนถอวาเปนจดเดยวกน ส าหรบจดยตและจดสมมลของการไทเทรตระหวางกรดแกและเบสแกคอนๆกจะไดผลเชนเดยวกน

43



ประเมน








1 4

44


ประเมน








1 15

45


ประเมน








3 12

46


โปรแกรมทดลองเคมเสมอนจรง











25 cm3 35 cm3 5 หยด

อปกรณ



1 อน

1 อน

1 ใบ

1 อน

1 แผน

1 ชด 1 อน

47

วธทดลอง 1. ปเปตตสารละลาย HCl ปรมาตร 25 cm3 ใสขวดรปกรวยขนาด 100 cm3 2. หยดยนเวอรแซลอนดเคเตอร 5 หยด เขยา แลวน าไปเปรยบเทยบกบสของยนเวอรแซล




pH



pH

0 26 5 27

10 28 15 29 20 30 21 31 22 32 23 33 24 34 25 35

48

กราฟแสดงการไทเทรตระหวางสารละลายกรด HCl เขมขน 0.1 mol/dm3 ปรมาตร 25 cm3 ปรมาตร 25 cm3 ดวยสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 ค าถามทายการทดลอง

3. จากกราฟ pH ณ จดสมมลมคาเทาใด ...................................................................................................................................................... 2. จากกราฟ ณ จดสมมล ใชสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด 0.1 mol/dm3 จ านวนเทาใด ...................................................................................................................................................... 3.จดยตของปฏกรยาระหวาง HCl กบ NaOH จากการทดลอง 6.1 และจดสมมลจากการทดลอง 6.2 มคา pH เทากนหรอไม อยางไร ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

49

อภปรายและสรปผลการทดลอง ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

50


ดวย โปรแกรมทดลองเคมเสมอนจรง

จดประสงคการเรยนร 1. ท าการทดลองเพอหาจดสมมลของปฏกรยาระหวางสารละลาย HCl กบ

สารละลาย NaOH ได










25 cm3 35 cm3 5 หยด

อปกรณ


3. ขวดรปกรวย ขนาด 100 cm3 4. หลอดหยด 5. กระดาษกราฟ 6. ขาตงพรอมทจบหลอดทดลอง 7. ลกยาง (ส าหรบสวมปเปตต) 8. คอมพวเตอรพรอมโปรแกรมการทดลองเสมอนจรง

1 อน

1 อน

1 ใบ

1 อน

1 แผน

1 ชด 1 อน

1 เครอง

51

วธทดลอง 1.ปเปตตสารละลาย HCl ปรมาตร 25 cm3 ใสขวดรปกรวยขนาด 100 cm3

2.หยดยนเวอรแซลอนดเคเตอร 5 หยด เขยา แลวน าไปเปรยบเทยบกบสของยนเวอรแซล อนดเคเตอรในสารละลายทม pH ตางๆ บนทกคา pH ของสารละลาย 3. ไขสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 จากบวเรตต ลงในสารละลายในขอ 2 ครงละ 5 cm3 4 ครง บนทกคา pH ของสารละลายผสมทกครงทเตมสารละลาย NaOH ลงไป 4. เตมสารละลาย NaOH ตอไปอกครงละ 1 cm3 บนทกคา pH ทกครงทเตมและไทเทรตตอไปจนกระทงสารละลายเปลยนเปนสมวงน าเงน บนทกคา pH ของสารละลาย 5. หลงจากจดยตแลวเตมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดครงละ 1 cm3 ตอไปอก 3 ครง บนทกคา pH 6. เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางคา pH ของสารละลายกบปรมาตรของโซเดยมไฮดรอกไซดทเตมลงไป ตารางบนทกผลการทดลอง



pH



pH

0 1 26 9 5 1-2 27 9

10 1-2 28 9 15 1-2 29 10 20 1-2 30 11 21 2 31 12 22 2-3 32 12 23 2-3 33 12 24 3-4 34 12 25 7 35 12

52


1. จากกราฟ pH ณ จดสมมลมคาเทาใด pH ประมาณ 7 2. จากกราฟ ณ จดสมมล ใชสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด 0.1 mol/dm3 จ านวนเทาใด

ปรมาตรของสารละลาย NaOH ประมาณ 25 cm3 3.จดยตของปฏกรยาระหวาง HCl กบ NaOH จากการทดลอง 6.1 และจดสมมลจากการทดลอง มคา pH เทากนหรอไม อยางไร

มคาทใกลเคยงกนมากจนถอวาเปนจดเดยวกน

53

อภปรายและสรปผลการทดลอง 1.จากกราฟจะได pH ทจดสมมลของการไทเทรตระหวางสารละลาย HCl กบ สารละลาย NaOH ประมาณ 7 ซงใกลเคยงกบ pH ทจดสมมลของปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแก 2.จากกราฟสารละลาย NaOH ทท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl มปรมาตรประมาณ 25 cm3 3.จากผลการทดลองและจากกราฟของการไทเทรต สามารถบอกจดยตและจดสมมลไดส าหรบการไทเทรตสารละลายคน ปรมาตรของสารละลาย NaOH ทใช ณ จดยต และจดสมมลมคาใกลเคยงกนมากจนถอวาเปนจดเดยวกน ส าหรบจดยตและจดสมมลของการไทเทรตระหวางกรดแกและเบสแกคอนๆกจะไดผลเชนเดยวกน

54



ประเมน








1 4

55


ประเมน








1 15

56


ประเมน








3 12

57

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมสบคนวธการไทเทรตหาจดยตเพอหาความเขมขนดวยปฏกรยาระหวางกรดกบเบสในชวตประจ าวน

2. ใหนกเรยนบนทกผลการสบคนลงในทวางดานลางน และด าเนนการทดลองตามทไดสบคนมาเพอด าเนนการทดลองดวยการเลอกวธการตางๆ ตามทไดศกษามาจากสอประสมหนวยการเรยนรกรด-เบส เรอง การไทเทรต ชนมธยมศกษาปท 6

แบบวดและประเมนผล เรอง การไทเทรตหาจดยตเพอหาความเขมขน

ดวยปฏกรยาระหวางกรดกบเบสในชวตประจ าวน

58

59

การหาปรมาณสารลดกรดในยาลดกรดชนดทมแคลเซยมคารบอเนต

จดประสงคการทดลอง 1. ท าการทดลองเพอหาปรมาณของสารลดกรดในยาลดกรดได 2. ค านวณหาปรมาณรอยละโดยมวลของสารลดกรดในยาลดกรดได

สารเคมและอปกรณ


สารเคม

1. ยาลดกรดชนดทมแคลเซยมคารบอเนต

2. สารละลายกรดไฮโดรคลอรกเขมขน 1.0 mol/dm3 3. สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดเขมขน 0.1 mol/dm3 4. เมทลออเรนจ 5. น ากลน อปกรณ 1. บกเกอรขนาด 100 cm3

2. โกรงบด 3. กรวยกรอง 4. กระดาษกรอง 5. ขวดวดปรมาตรขนาด 100 cm3 6. ปเปตตขนาด 10 cm3 7. บวเรตต ขนาด 50 cm3 8. ตะเกยงแอลกอฮอลพรอมตะแกรงและทกนลม 9. ขวดรปกรวยขนาด 100 cm3 10. ขาตงพรอมทจบหลอดทดลอง 11. ลกยาง (ส าหรบสวมปเปตต)

2 เมด

20 cm3 10 cm3 1 cm3

60 cm3

1 ใบ 1 ชด 1 อน 1 แผน 1 ใบ 1 อน 1 อน

1 ชด 3 ใบ 1 ชด 1 อน

แนวค าตอบแบบวดและประเมนผลชดท 6 เรอง ออกแบบการหาปรมาณกรด หรอ เบสใน

ชวตประจ าวน

60

วธทดลอง 1. บดยาลดกรดชนดเมดใหละเอยด แลวชงมา 1 กรม (จดน าหนกอยางละเอยด) ใสในบกเกอร ขนาด 100 cm3 เตมน ากลนประมาณ 20 cm3 คนใหทว 2. เตมสารละลาย HCl เขมขน 1.0 mol/dm3 ครงละ 1 cm3 เขยา จนกระทงไมมฟองแกสเกดขน เตมสารละลาย HCl เพมอก 1 cm3 เขยา บนทกปรมาตร HClทใช 3. อนสารผสมในขอ 2 ใหรอนประมาณ 1 นาท กรองดวยกระดาษกรอง ลางบกเกอรดวยน ากลนปรมาณเลกนอย แลวเทลางสารทเหลอบนกระดาษกรอง 2-3 ครง 4. รนของเหลวทกรองไดลงในขวดวดปรมาตรขนาด 100 cm3 ลางบกเกอรดวยน ากลน ครงละ 5-10 cm32-3 ครง แลวเทรวมลงในขวดวดปรมาตร เตมน าจนถงขดมาตรฐานปดจก กลบขวดขนลง 2-3 ครง 5. ปเปตตสารละลายในขอ 4 มาจ านวน 10 cm3 ไทเทรตดวยสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3

โดยใชเมทลออเรนจเปนอนดเคเตอร บนทกปรมาตรของสารละลาย NaOH mใช 6. ท าการไทเทรตซ า 3 ครง จนไดผลใกลเคยงกน แลวหาปรมาตรเฉลยของสารละลาย NaOH ทใช ตวอยางผลการทดลอง 1.ใชสารละลาย HCl 1.0 mol/dm3 จ านวน 14 cm3 ท าปฏกรยากบยาลดกรด 1 g 2. น าสารละลายทกรองไดมาท าใหมปรมาตรเปน 100 cm3 แลวปเปตตมา cm3 ไทเทรตกบสารละลาย NaOH 0.1 mol/dm3 ไดผลดงน

การทดลองครงท ปรมาตรของสารละลาย NaOH ทใช (cm3) 1 3.4 2 3.6 3 3.5

เฉลย 3.5

61

อภปรายและสรปผลการทดลอง 1. ยาลดกรดชนดทมCaCO3 เปนองคประกอบ เมอเตมสารละลายกรด HCl ลงไปจะเกดปฏกรยาดงน CaCO3(s) + 2HCl(aq) CaCl2(aq) + H2O(l) + CO2(g) 2. ใชสารละลาย HCl 1.0 mol/dm3 จ านวน 14 cm3 ท าปฏกรยากบยาลดกรด 1 กรม จ านวน โมลของ HCl ทใชท าปฏกรยากบยาลดกรด 1 g เปนดงน = 1.0 mol x 14 cm3 x 1 dm3 1 dm3 1000 cm3

= 1.4 x 10-2 mol สารละลายทกรองไดท าใหมปรมาตรเปน 100 cm3 ปเปตตมา 10 cm3 ใหท าปฏกรยากบ

สารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 ปรากฏวาใชสารละลาย NaOH ปรมาตร 3.5 cm3 จ านวนโมลของ NaOH ทท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl 10 cm3 = 1.0 mol x 3.5 cm3 x 1 dm3 = 0.1 x 3.5 mol 1 dm3 1000 cm3 1000 เนองจาก NaOH กบ HCl ทท าปฏกรยากนดวยจ านวนโมลทเทากน ดงนนในสารละลาย HCl 10 cm3 ม HCl อย = 0.1 x 3.5 mol 1000 จ านวนโมลของ HCl ในสารละลาย 100 cm3 ม HCl อย = 0.1 x 3.5 mol x 100 cm3 1000 10 cm3 ดงนน HCl ทท าปฏกรยาพอดกบยาลดกรด 1 g = (1.4 x 10-2)-(3.5x 10-3) mol = 1.1 x 10-2 mol ยาลดกรดม CaCO3 เปนองคประกอบ ท าปฏกรยากบ HCl ดงสมการ

CaCO3(s) + 2HCl(aq) CaCl2(aq) + H2O(l) + CO2(g) จากสมการ ในยาลดกรดม CaCO3 = 1.1 x 10-2 mol = 5.5 x 10-3 mol 2 มวลของ CaCO3 ในยาลดกรด = 5.5x10-3 mol x 100 g 1 mol ยาลดกรด 1 g ม CaCO3 = 5.5x10-1 g รอยละของ CaCO3 ในยาลดกรด = 5.5x10-1 g x 100 g = 55 1 g ดงนน ในยาลดกรดตวอยางม CaCO3 รอยละ 55 โดยมวล

62

แบบทดสอบหลงเรยน

สอประสม หนวยการเรยนรกรด-เบส เรอง การไทเทรต ชนมธยมศกษาปท 6

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวเทานน โดยท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ (10 คะแนน) 1. ขอใดไมใชอปกรณทใชในการไทเทรต ก. ขวดรปกรวย กระดาษกรอง ข. ปเปต หลอดหยด ค. บวเรต หลอดหยด ง. ลกยาง ขวดน ากลน 2. ขอใดกลาวถง “จดสมมล” ไมถกตอง ก. ปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสแก จดสมมลจะม pH=7 ข. ปฏกรยาระหวางกรดออนกบเบสแก จดสมมลจะม pH ประมาณ 8-10 ค. ปฏกรยาระหวางกรดแกกบเบสออน จดสมมลจะม pH ประมาณ 4-6 ง. การหาจดสมมลของการไทเทรตสามารถค านวณไดกอนการทดลองไทเทรต 3. ขณะทไทเทรต จดทอนดเคเตอรในสารละลายกรด-เบสเปลยนสถาวรมชอเรยกวาอยางไร ก. จดยต ข. จดพอด ค. จดสมมล ง. จดสมดล

63

4. น าสารละลายกรดแก pH=3 ปรมาตร 10 cm3 มาผสมน าจนกระทงมปรมาตรเปน 890 cm3 แลวเตมเบสแกทม pH=10 จ านวน 10 cm3 ลงไป จะไดสารละลายทมคา pH เทาใด ก. 4 ข. 5 ค. 6 ง. 7 5. ยาลดกรดชนดหนง ม Mg(OH)2อยรอยละ 29 โดยมวลตอมวล นอกนนเปนแปง ถายานหนก 0.2 กรม จะตองใชยากเมด จงจะท าปฏกรยาพอดกบสารละลาย HCl 0.02 mol/dm3 จ านวน 300 cm3 (ก าหนดมวลอะตอมของ Mg=24, O = 16, H=1) ก. 2 ข. 3 ค. 4 ง. 5 6.จงหา pH ของสารละลาย เมอเตม NaOH 0.1 mol/dm3 10 cm3 ลงในสารละลาย HCl 0.1 mol/dm3 50 cm3 ( log 6.6 = 0.82) ก. 0.2 ข. 0.35 ค. 1.18 ง. 2.18

64

7. สารละลาย HNO3 ปรมาตร 10 cm3 ไทเทรตพอดกบสารละลาย NaOH 0.1 mol/dm3 ปรมาตร 18 cm3 จงหาความเขมขนของสารละลาย HNO3

ก. 0.18 ข. 1.34 ค. 1.96 ง. 2.03 8. การไทเทรตสารละลายHCl ในสารละลาย KOH เขมขน 0.1 mol/dm3 ไดขอมลดงน

การทดลองท ปรมาตรสารละลาย HCl (cm3) ปรมาตรของสารละลาย KOH (cm3) 1 10 9.9 2 10 10.2 3 10 9.7

จงหาความเขมขนของสารละลาย HCl ก. 0.01 ข. 0.10 ค. 0.34 ง. 0.95

65 9. กราฟการไทเทรตในขอใดเปนการไทเทรตระหวางกรดออนกบเบสแก

ก. ข.

ค. ง. 10. ท าการทดลองไทเทรตระหวางสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 กบสารละลาย CH3COOH เขมขน 0.1 mol/dm3 ปรมาตร 10 cm3 ไดผลการทดลองดงกราฟ จากกราฟ ขอใดกลาวไมถกตอง ก. จดสมมลมคา pH ประมาณ 8.7 ข. เกลอทเกดขนจากปฏกรยาการไทเทรตนเปนเกลอทไฮโดรไลซสแลวไดเบส ค. ควรเลอกใชเมทลออเรนจ( 3.2-4.4)เปนอนดเคเตอรในการระบจดยต ณ ต าแหนง A ง. สารละลาย NaOH ทใชในการไทเทรตพอดกบ CH3COOH มปรมาตร10 ลกบาศกเซนตเมตร

66

กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน สอประสม หนวยการเรยนรกรด-เบส เรอง การไทเทรต


ชอ...................................นามสกล.............................................เลขท....................ชน...................

ขอท ก ข ค ง

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10

รวมได......................คะแนน

67

กระดาษเฉลยค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน สอประสม หนวยการเรยนรกรด-เบส เรอง การไทเทรต


ชอ...................................นามสกล.............................................เลขท....................ชน...................

ขอท ก ข ค ง

1 x

2 x

3 x

4 x

5 x

6 x

7 x

8 x

9 x

10 x

รวมได......................คะแนน

68

แบบบนทกคะแนน ชนมธยมศกษาปท 4 สอประสม หนวยการเรยนรกรด-เบส เรอง การไทเทรต


ชอ...................................นามสกล.............................................เลขท....................ชน...................

ท สอประสม คะแนน

เตม ได 1. สอท 6.1 การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแก

กบเบสแกดวยอนดเคเตอร 31

2. สอท 6.2 การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแก กบเบสแกดวยยนเวอรแซลอนดเคเตอร

31

3. สอท 6.3 การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแก กบเบสแกดวย pH-Kid

31

4. สอท 6.4 การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแก กบเบสแกดวย pH-Data logger

31

5. สอท 6.5 การไทเทรตหาจดยตของปฏกรยาระหวางกรดแก กบเบสแกดวยโปรแกรมทดลองเคมเสมอนจรง

31

6. การประเมนผลการทดลอง เรอง การไทเทรตกรด-เบสในชวตประจ าวน

31

6. ความใจกวาง แสดงความคดเหน และรบฟงความคดเหน 9 7. สมรรถนะทส าคญของผเรยน(การใชเทคโนโลย) 9

คะแนนรวมสอและแบบประเมน 8. แบบทดสอบหลงเรยน 10

รวมคะแนน 90

69

บรรณานกรม

กรกช บญนคม.(2556). บทสรปเคมมธยมปลาย. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย. กรกช บญนคม. (2556).หวใจเคม 2. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย. นกรบ พมพชาวและคณะ. (2560). หลกเคมม.ปลาย 4-5-6 ฉบบสมบรณ. กรงเทพฯ : บรษท ธงค บ ยอนด บคส จ ากด. พงศธร นนทธเนศและคณะ. (2560). เคม ชนมธยมศกษาปท 4-6 หนงสอเรยนรายวชาเพมเตม. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน อจท.จ ากด. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2560).เคม เลม 3 หนงสอเรยนรายวชา เพมเตม ชนมธยมศกษาปท 4-6. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2560).เคม เลม 3 คมอครรายวชา เพมเตม ชนมธยมศกษาปท 4-6. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. สวฒน ธาดาวธ. (2559). เตรยมสอบ PAT 2 เคม. นนทบร : : บรษท ธงค บ ยอนด บคส จ ากด.

70

ภาคผนวก

71

สอประสมชดท................. เรอง....................................................................................

โดย 1................................................................เลขท.................... 2................................................................เลขท.................... 3................................................................เลขท.................... 4................................................................เลขท.................... 5................................................................เลขท.................... 6................................................................เลขท.................... 7................................................................เลขท.................... 8................................................................เลขท....................

ชนเรยน...............................

โรงเรยนจนวทยาคม อ าเภอจน จงหวดพะเยา ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 36 เชยงราย-พะเยา

Documents

เรื่อง การไทเทรตกรด เบส · 2018-08-30 · การไทเทรต กรด-เบส น ู่มือ กา รใ ช้สื่อประสม