รายวชา 499721 ค าศพทเฉพาะทางดานการแพทย

• Antiglobulin test (AGT)

• Patrick test

• Dipstick

• BUN

• Ultrasound

• Electro-olfactogram

• Mammography

• Medical ultrasonography

• Fluoroscopy

• Insulin-like growth factor I

• RDW

• Electronic aspirin

• 24-hour urine study

• Spectrophotometer

Medical Laboratory

1.Antiglobulin test (AGT)

ค ำอำน: (An″tĭ-glob´u-lin test)

ชนดและทมำของค ำศพท:

- Built from Greek or Latin word parts

- “anti-“ (Gr.) = against, opposite of - “glob-“ (Latin.) = sphere

ควำมหมำย/ค ำจ ำกดควำม

1. an antibody that occurs naturally or is prepared in laboratory animals to be used against human globulin.

2. an antibody to a heterologous antibody, such as goat antihorse IgG antibody

ค ำศพทบญญตไทย: -

Antiglobulin test มความส าคญในการวเคราะหเลอดไมวาจะเปนธนาคารเลอดหรอในหองปฏบตการ ม 2 วธคอ

Direct Antiglobulin Test (DAT) Indirect Antiglobulin Test

Direct Antiglobulin Test (DAT) มประโยชนทางการแพทยคอสามารถใชใน - การตรวจวนจฉย hemolytic disease of new born - การตรวจวนจฉยโรค Autoimmune hemolytic anemia - การตรวจวนจฉยโรค drug induced hemolytic anemia ซงเกดจากการสรางแอนตบอดตอยาบางชนดเชนยา penicillin

Indirect Antiglobulin Test - ตรวจหาและแยกชนดแอนตบอดตอหมเลอดใน serum - ตรวจหาชนดของแอนตเจนบนเมดเลอดแดง - ดความเขากนไดของเลอดผปวยและผบรจาคในหลอดทดลอง

กำรเกดปฏกรยำแบบจ ำเพำะระหวำงแอนตเจนของหมเลอดกบ

แอนตบอด Sensitized red cell (ยงไมเกดกำรจบกลมตกตะกอนใหเหน)

ขนตอนกำรลำง เอำแอนตบอดอสระออกใหเหลอเฉพำะ

Sensitized red cell

กำรเตมน ำยำ Antihuman globulin (AHG); AHG นจะไปเชอมตอกบ

แอนตบอดทจบกบเซลลเมดเลอดแดงอยแลว จงท ำใหเกดกำรจบ

กลมตกตะกอนใหเหน

SOURCE: http://quizlet.com/11833282/immunological-reactions-and-techniques-flash-cards/

2.Patrick test

ค ำอำน: Pat·rick's test (pāt'rĭks)

ชนดและทมำของค ำศพท:

Eponym related to Hugh Talbot Patrick

ควำมหมำย/ค ำจ ำกดควำม

A test for arthritis of the hip.

ค ำศพทบญญตไทย: -

วธกำรทดสอบ

ใหผปวยนอนหงาย

ขอสะโพกขางหนงอยในทางอ กางออก และหมนออกดานนอก

วางขอเทาอยบนเขาของขาขางทเหยยด

มอหนงกดทบรเวณขอเขา อกมอหนงกดทบรเวณสนปกสะโพก

ถาผปวยมอาการปวด แสดงวาการตรวจใหผลบวก

3. Dipstick

ค ำอำน: ˈdɪpˈstɪk

ชนดและทมำของค ำศพท:

English modern language

ควำมหมำย/ค ำจ ำกดควำม

A graduated rod for measuring the depth or amount of liquid

in a container, as of oil in a crankcase.

ค ำศพทบญญตไทย: -

abnormal proteinuria :

• protein ปสสำวะมำกกวำ 150 mg/day

• albumin มำกกวำ 30 mg/day

urine dipstick

• ตรวจ macroalbuminuria

• วดไดเฉพำะ albumin เทำนน

คดกรองและกำรวนจฉยโรคไตจำกเบำหวำน

วธการวด protein Urine dipstick 1+ (30-100 mg/dL) หรอ 300-1000 mg/Lถำ 1 วนมปสสำวะประมำณ 1L กเทำกบ 1วน มalbumin รวออกมำ 300-1000 mg จดเปน macroalbuminuria 2+ (100-300 mg/dL) 3+ (300-1000 mg/dL) 4+ มำกกวำ 1000 mg/dL

4.Blood Urea nitrogen(BUN) test

ค ำอำน: bē-ˈyü-ˈen ˈbləd yu -ˈrē-ə nī-trə-jən test

ชนดและทมำของค ำศพท:

n. [acronym] (Med.) Blood เลอด, โลหต Urea สารชนดหนงในปสสาวะ Nitrogen สารทเกดจากการสลายโปรตน

ควำมหมำย/ค ำจ ำกดควำม

A common blood test, the blood urea nitrogen (BUN) test reveals important information about the concentration of nitrogen in blood present in the form of urea; used as a measure of kidney function.

ค ำศพทบญญตไทย: การตรวจยเรยไนโตรเจนในเลอด

Blood Urea nitrogen(BUN) test

การตรวจคาBlood Urea Nitrogen หรอทเรยกวา BUN เปนการวดปรมาณไนโตรเจนในกระแสเลอด รางกายจะยอยสลายโปรตนทตบ ชนตน สารของเสย จะอยในรปสารยเรย (urea) และจะน าของเสยดงกลาวนไปก าจดผานไต

คำปกต คาปกตโดยทวไปคอ 6 – 20 mg/dL[งดอาหารอยางนอย 8 ชม.] Adults: 10–20 mg/dL Children: 5–18 mg/dL

คำสงผดปกต • อาจเกดจากการท างานของไตผดปกต • โรคเบาหวาน หรอความดนโลหตสง • ภาวะหวใจขาดเลอดเฉยบพลน • ภาวะชอกจากความดนโลหตต าจนเลอดไปเลยงไตไมพอ • ภาวะขาดน า dehydration หรอการดมน านอยเกนไป • ไดรบอาหารประเภทโปรตนสงมากเกนไป

5.Ultrasound

ค ำอำน: ul tra -sound

ชนดและทมำของค ำศพท:

Ultra (latin) =beyoud Sonus(latin)=voice

ควำมหมำย/ค ำจ ำกดควำม

1. Ultrasonic sound. 2. The use of ultrasonic waves for diagnostic or therapeutic purposes,specifically to visualize an internal body structure, monitor a developing fetus or generate localized deep heat to the tissues.

ค ำศพทบญญตไทย: อลตรำซำวน

Ultrasound คอ การน าคลนเสยงความถสงมาใชประโยชนในการตรวจอวยวะตางๆ ของรางกาย

ขอบงชในกำรตรวจ - ดควำมผดปกตทวๆ ไป เชน นวในไต, นวในถงน าด, กอนเนอในตบ เปนตน - เพอยนยนกบกำรตรวจอนๆ วาพบกอนเนอ สามารถบอกประเภท เปนสวนของอวยวะใด หรอตดตอกบอวยวะใดบาง - ตดตำมดควำมเปลยนแปลงของรอยโรค

- เพอดเพศ, ควำมผดปกต, ขนำดของทำรกในครรภ

- ดควำมผดปกตของเสนเลอดด า, เสนเลอดแดง วามการอดตน, โปงหรอขอด เปนตน

กำรตรวจรำงกำยดวย Medical ultrasonography มดงน

1. กำรตรวจอวยวะในชองทองสวนบน (Ultrasound Upper Abdomen) เปนการตรวจดอวยวะชองทองสวนบน ไดแก ตบ, ตบออน, มาม, ถงน าด, ทอน าด, ไต และชองทองทวๆ ไป

2. กำรตรวจอวยวะในชองทองสวนลำง (Ultrasound Lower Abdomen) เปนการตรวจดอวยวะของชองทองดานลาง ไดแก มดลก, รงไข (ในหญง), ตอมลกหมาก (ในชาย), กระเพาะปสสาวะ, ไสตง, และบรเวณชองทองสวนลางอนๆ

3. กำรตรวจระบบทำงเดนปสสำวะ (Ultrasound KUB system)

4. กำรตรวจเตำนม (Ultrasound Breasts)

5. กำรตรวจตอมธยรอยด (Ultrasound of thyroid)

6. กำรตรวจอนๆ เชน กำรตรวจอลตรำซำวดเสนเลอด (Ultrasound Doppler)

7. กำรตรวจทำรกในครรภ (Obstretics) เพอตรวจดขนาดและอายครรภ เพศ ความผดปกตของอวยวะส าคญใหญๆ ของทารกในครรภ ปรมาณน าคร า ต าแหนงของรก เปนตน

การสงคลนเสยงความถสงออกจากเครองอลตราซาวด ผานผนงหนาทองเขาไปภายใน

ชองทอง เมอคลนเสยงไปกระทบอวยวะททบหรอมความหนาแนนแตกตางกนกจะสะทอน

กลบมาทเครองอลตราซาวด และแปลงเปนสญญาณภาพปรากฎบนจอมอนเตอร ซงสามารถ

ถายเปนภาพบนแผนเอกซเรยเกบไวได

6.Electro-olfactogram

ค ำอำน: e-lek″tro-ol-fak´to-gram

ชนดและทมำของค ำศพท: Built from Greek or Latin word parts Electr/o = electricity Olfact/o = pertaining to the sense of smell -gram = record

ควำมหมำย/ค ำจ ำกดควำม

a recording of electrical potential changes detected by an electrodeplaced on the surface of the olfactory mucosa as the mucosa is subjected to an odorous stimulus.

ค ำศพทบญญตไทย: -

Electro-olfactogram

7.Mammography

ค ำอำน: ma-mog´-ruh-fee

ชนดและทมำของค ำศพท: Built from Greek or Latin word parts Mamm/o = breast -graphy = process of recording

ควำมหมำย/ค ำจ ำกดควำม

The technique of using X-rays to examine the breast in the early detection of tumor.

ค ำศพทบญญตไทย: การถายภาพรงสเตานม

วธกำรตรวจ โดยมาตรฐานสากล ก าหนดใหการถายเอกซเรยเตานม จ านวน 2 ทา ในแตละขาง ไดแก ดานตรง และดานขาง สงทส าคญของการถายเอกซเรยเตานมคอ การจดทาทถกตอง ใหไดภาพเอกซเรยทมรายละเอยดครบทกสวน

ประโยชน สามารถตรวจมะเรงเตานมระยะแรก และรกษาใหหายขาดได

ซงมะเรงเตานมระยะแรกจะไมมอาการแสดง และคล าไมพบ ชวยวนจฉยโรคของเตานมชนดตางๆ ไดแก กอนเนองอกธรรมดา

กอนมะเรง ถงน า การอกเสบ การเกดหนปน ชวยหลกเลยงการผาตดทไมจ าเปน

ค ำอำน: ‘med-i-kəl ul·tra·so ’nog·ra·phies

ชนดและทมำของค ำศพท: Medicine (British) of or relating to medicine Ultra (From Latin) Extreme or immoderate, esp in beliefs or opinions Sono (From Latin sonus) sound Graphy (From Greek) a way of writing or showing something

ควำมหมำย/ค ำจ ำกดควำม A process that uses the reflection of high-frequency sound waves to make an image of structures deep within the body. Ultrasonography is routinely used to detect fetal abnormalities.

ค ำศพทบญญตไทย: การบนทกดวยคลนเสยงความถสง

8. Medical ultrasonography

9.Fluoroscopy

ค ำอำน ˈflur-ə-ˈskōp

ชนดและทมำของค ำศพท: Fluoro (New Latin) a combining form meaning “fluorescence”: fluoroscope. -Scopy (From Greek) suffix meaning "observation or a visual examination ควำมหมำย/ค ำจ ำกดควำม Examination of a person or object by means of a fluoroscope. And a fluoroscope is a device consisting of a fluorescent screen and an X-ray source that enables an X-ray image of an object, person, or part to be observed directly

ค ำศพทบญญตไทย: การดภาพรงสบนจอ

Fluoroscopy คอ การตรวจอวยวะตางๆ ของรางกายทตองมการใชสารทบรงสรวม

กบการถายภาพเอกซเรย

หลกกำร คอการฉายรงสผานอวยวะทตองการตรวจ

ไปกระทบตวรบรงสทอยตรงขามหลอดเอกซเรย เรยกวา

Image Intensifiertube ซงภายในประกอบไปดวยแผน

เรองแสงพวก Phosphor เชน สารแคลเซยมทงสเตท

ซงคแคดเมยมซลไฟต ขวไฟฟา เลนส อปกรณแปลง

รงสเอกซ ใหเปนแสงสวางและไฟฟาท าใหเกดภาพ

ทสามารถแสดงผานจอโทรทศน

ขอด 1.สามารถมองเหนภาพการตรวจของอวยวะท สนใจไดทนทผานจอโทรทศน 2.สามารถบนทกขอมลภาพไดหลายวธ ขอเสย 1.ผท าการตรวจหรอผชวยเหลอตองใสเสอตะกวปองกนรงส ขณะท าการตรวจ 2.ปรมาณรงสและระยะเวลา ทใชในการตรวจสงและนาน

ตวอยำงกำรตรวจแบบ Fluoroscopy Barium enema (B.E.) เปนการตรวจเอกซเรยพเศษ ทางรงสของลาไสใหญ (Colon)

ค ำอำน: in’su-lin-līk grōth fak’ tor wŭn

ชนดและทมำของศพท : English modern language

ควำมหมำยค ำจ ำกดควำม :

The juvenile form of insulin-like growth factor that is produced chiefly by the liver in response to growth hormone with production declining after puberty—abbreviation IGF-1

ค ำศพทบญญตไทย : สารทออกฤทธคลายอนซลน

10. Insulin-like growth factor I

insulin-like growth factor-I หรอ IGF- I คอ เปปไทดฮอรโมน ซงเกดจากการกระตนของโกรทฮอรโมน และตอมใตสมองสวนหนา ให IGF-I ไปออกฤทธทอวยวะเปาหมาย สตรโครงสรางคลายอนซลน และคณสมบตเหมอน Growth hormone ทกประการ IGF-1 ชวยในกำรวนจฉย - สาเหตของการเจรญเตบโตผดปกต - การท างานของตอมใตสมอง - การควบคมการรกษาภาวะพรอง Growth hormone โดยวเคราะหรวมกบ GH stimulation test - การม Growth hormone มากเกน

ค ำอำน: red sel dis-trə-byü’-shən width

ชนดและทมำของศพท :

- Acronym

- from “Red cell distribution width”

ควำมหมำยค ำจ ำกดควำม :

A measure of the variation in size of red blood cells.

ค ำศพทบญญตไทย : สารทออกฤทธคลายอนซลน

11. RDW

• Red blood cell distribution width; RDW หรอ RCDW เปนการวดความกวางของการกระจายตวของปรมาตรเมดเลอดแดง

• การวนจฉยสาเหตของโรคโลหตจางจะแปลผล RDW รวมกบปรมาตรของเมดเลอดแดงโดยเฉลย MCV

• คา RDW ค านวณจาก RDW = (คำเบยงเบนมำตรฐำนของ MCV ÷ คำเฉลยของ MCV) × 100 • คาปกตของ RDW คอ 11-15% • การเพมขนของ RDW แสดงวาเมดเลอดแดงมขนาดไมเทากน เรยกวา ภาวะเมดเลอดแดงหลากขนาด (anisocytosis)

ค ำอำน: ih-lek-tron’-ik as’-per-in

ชนดและทมำของศพท :

- NOT built from Greek or Latin word parts

- English modern English

ควำมหมำยค ำจ ำกดควำม :

A patient-powered tool for blocking sphenopalatine ganglion (SPG) signals at the first sign of a headache. The system involves the permanent implant of a small nerve stimulating device in the upper gum on the side of the head normally affected by headache. The lead tip of the implant connects with the SPG bundle, and when a patient senses the onset of a headache, he or she places a handheld remote controller on the cheek nearest the implant. The resulting signals stimulate the SPG nerves and block the pain-causing neurotransmitters.

ค ำศพทบญญตไทย : -

11. Electronic aspirin

Electronic Aspirin

-The Electronic Aspirin is a technology under clinical investigation at Autonomic Technologies, Inc. (Redwood City, CA) is a patient-powered tool for blocking SPG signals at the first sign of a headache. -The system involves the permanent implant of a small nerve-stimulating device in the upper gum on the side of the head, which is normally affected by headache. -For patients, the implant procedure to get the almond-size device implanted is almost as easy as a wisdom tooth extraction. The device is situated behind the nasal passages and eye sockets, as the SPG bundle of nerves is actually outside the brain.

The implanted device has a tiny tail that sits against the nerves. When patients feel headaches coming on, they simply hold a smartphone-sized remote control to their cheek that sends a radio signal to the implanted device. This triggers a slight electrical charge to stimulate nerve cells. The patient can turn it on and off as needed. Moreover, the patient can leave it as is or take it out, when no longer necessary.

ค ำอำน: twen-tee-fawr ou-er yoo r-in stuhd-ee

ชนดและทมำของศพท : English modern language

ควำมหมำยค ำจ ำกดควำม :

A 24-hour urine collection is a simple diagnostic procedure that measures the components of urine.

ค ำศพทบญญตไทย : การตรวจปสสาวะ 24 ชวโมง

13. 24 hour urine study

วธกำร • เกบปสสาวะใหครบ 24 ชวโมง โดยปสสาวะครงแรกทง • ใสสารเคมเพอรกษาสภาพสงเกบตรวจ • เกบทอณหภม 2-8องศาเซลเซยส

ขอควรระวง : ยาหรออาหารบางชนดมผลตอการตรวจ

ประโยชน : เปนวธตรวจสอบการท างานของไตทรวดเรว สะดวกไมตองมการผาตด ไมท าใหเกดความเสยง

สงทตรวจได โปรตนในปสสาวะ 24 ชวโมง (Quantitative) Creatinine clearance Urine ammonia Urine citrate Urine oxalate Urine sulfate

ค ำอำน: spek-troh-foh-tom-i-ter

ชนดและทมำของศพท : built from Greek or Latin word parts

“spectro-” (Latin.) = indicating a spectrum “photo-” (Gr.) = relating to light “-meter” (Gr.) = measure

ควำมหมำยค ำจ ำกดควำม an apparatus for determining quantity of coloring matter in solution by measurement of transmitted light

ค ำศพทบญญตไทย : เครองวดควำมเขมของแสง

14. spectrophotometer

spectrophotometer

เครองมอทใชวดคาการดดกลนแสง (Optical density : O.D. หรอ Absorbance : A) หลกกำร

• สารแตละชนดจะดดกลนรงสในชวงความยาวคลนทแตกตางกน • การดดกลนแสงของสารตางๆเปนสดสวนโดยตรงกบความเขมขนของสาร

ประโยชน ใชตรวจวดความเขมขนของสาร เชน การวดปรมาณของDNA การวดปรมาณเอนไซมตางๆ เชน เอนไซม AST เพอวนจฉยความผดปกตของ

หวใจ เอนไซม ALPรวมกบ AST เพอวนจฉยความผดปกตของตบ

ตวอยำงของ spectrophotometer UV-VIS spectrophotometer สวนประกอบของ UV-VIS spectrophotometer Light source ใหรงสในชวงความยาวคลนทตองการ Monochromator ควบคมใหแสงมความยาวคลนเดยว ใชฟลเตอรปรซมหรอ เกรตตง Cell sample (Cuvettes) เซลลทใชบรรจสารละลาย Detector วดความเขมของรงสทถกดดกลนไดโอด Silicon diode detector