��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

ส่วนที่ ๒

สถาบันศาสนาเป็นสถาบันที่มีความสำคัญต่อประเทศชาติเป็นอย่างยิ่ง

ที่จะช่วยกล่อมเกลาจิตใจและเป็นร่มเงาให้แก่ผู้คนในสังคม การที่ประเทศชาติ

ผ่านยุคสมัยในอดีตมาได้ด้วยดีนั้น ก็เพราะว่าผู้คนในสังคมได้ประพฤติปฏิบัติ

ตามหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา อันเป็นศาสนาหลักของประเทศไทย

ทุกภาคส่วนของสังคมนั้นได้ให้ความสำคัญจากอดีตมาถึงปัจจุบัน แต่เนื่องจาก

ในสภาวะเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นในยุคโลกาภิวัตน์ เหตุการณ์ต่าง ๆ ของทุกประเทศ

ในโลกส่งผลกระทบไปถึงประเทศต่าง ๆ ซึ ่งเป็นห่วงโซ่มาถึงประเทศไทย

เป็นการบั่นทอนสิ่งที่ดีงามทั้งหลายในสังคม โดยเฉพาะเรื่องคุณธรรมจริยธรรม

ในสังคมไทยที่นับวันจะเสื่อมถอยลงปรากฏจนเป็นปัญหาใหญ่ๆอย่างเห็นชัด

เช่น ปัญหายาเสพติด ปัญหาอาชญากรรม ปัญหาทุจริต ปัญหาการกระจาย

ความรวดเร็วของอบายมุข ปัญหาของจิตใต้สำนึก ความรับผิดชอบต่อส่วนรวม

ซึ่งปัญหาเหล่านี้มีความจำเป็นที่ทุกภาคส่วนจะต้องเร่งกันส่งเสริมคุณธรรม

จริยธรรมให้กับทุกคนในสังคมไทย อันได้แก่ เด็ก เยาวชน และประชาชน

โดยทั่วไปโดยเฉพาะเด็กและเยาวชน ถ้าหากปราศจากภูมิคุ ้มกันที่ดีในเรื ่อง

คุณธรรมจริยธรรมก็ยากที่จะเยียวยาในอนาคตได้ ในขณะเดียวกันในสังคมไทย

ก็มีกลุ่มบุคคลองค์กรที่อุทิศตนโดยเสียสละแรงกายแรงทรัพย์ และเวลาเพื่อ

พระพุทธศาสนาได้เห็นหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนามีคุณค่ายิ่งต่อตัว

บุคคลและสังคม ผู ้ที ่ประพฤติตามจริยธรรมในสังคมนั ้นจะไม่ท้อถอยและ

ประสบความสุขความเจริญประสบความสำเร็จเป็นแบบอย่างที่ดีต่อคนในสังคม

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม ได้รูปแบบ แนวทาง แนวคิด

ในเรื ่องการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคม จากการจัดประชุมสัมมนา

วิชาการเรื่องรูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย ด้วยการระดม

ความคิดเห็นจากกลุ่มผู้ทำคุณประโยชน์ต่อพระพุทธศาสนาทุกประเภท โดยได้

แนวคิด วิธีการและรูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม แบ่งออกเป็น๕ ด้าน

คือ

๑.ส่งเสริมการศึกษาพระพุทธศาสนา

๒ ส่งเสริมการเผยแผ่พระพุทธศาสนา

๓.ส่งเสริมการปฏิบัติธรรม

๔.สงเคราะห์ประชาชนและส่งเสริมการพัฒนาชุมชนโดยใช้หลักธรรม

ทางพระพุทธศาสนา

๕.สมาคมองค์กรมูลนิธิสถาบันและหน่วยงานที่มีกิจกรรมส่งเสริม

พระพุทธศาสนา

๑. ส่งเสริมการศึกษาพระพุทธศาสนา

การส่งเสริมการศึกษาพระพุทธศาสนา จากแนวคิดของผู้ทำคุณประโยชน์

ที่เข้าร่วมประชุมให้ความสำคัญกับกลุ่มเป้าหมาย๒กลุ่มคือ

กลุ่มที่ ๑ คือ พระภิกษุสงฆ์ สามเณร ให้การสนับสนุนให้ศึกษา

หลักธรรม และมีวินัยทางการปฏิบัติอย่างเคร่งครัด เพราะการกำกับให้มี

วัตรปฏิบัติเคร่งครัดก็เป็นปัจจัยที่ก่อให้เกิดศรัทธาในพระสงฆ์ผู้ปฏิบัตินอกจากนี้

ส่งเสริมให้เป็นพระวิทยากร ที่ได้รับการอบรมให้สามารถสอนผู้อื ่นได้อย่างมี

ค ุณภาพ ส่งเสร ิมกิจการคณะสงฆ์ โดยอาราธนาพระภิกษุมาสอนวิชา

พระพุทธศาสนาในโรงเรียนให้มีพระภิกษุสอนนักเรียนทุกระดับชั้น (ส่งเสริม

โครงการพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน) อาราธนาพระภิกษุมาสวดมนต์ทุกเช้า

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

หรือสวดมนต์ประจำสัปดาห์ นำแผ่เมตตาสมาธิ อาราธนาพระภิกษุมาบรรยายธรรม

ให้คณะครูและนักเรียนฟังเป็นครั้งคราว จัดหาทุนทรัพย์ส่งเสริมในด้านบุคลากร

คือ ทุนการศึกษาและอุปกรณ์ทางการศึกษาและอุปกรณ์ทางการศึกษา

สนับสนุนให้พระภิกษุสามเณรศึกษาปริยัติธรรมและทางคดีโลกเพื่อพัฒนา

บุคลากรให้มีความรู้ความสามารถ เปิดให้มีการเรียนการสอนพระปริยัติธรรม

ภายในวัดเท่าที ่มีกำลัง สนับสนุนพระภิกษุสามเณร ไปศึกษาเล่าเรียนยัง

สำนักเรียนที่อื่นจัดหาอุปกรณ์เสริมในการเรียนการสอน

กลุ่มที่ ๒ คือ ฆราวาส การส่งเสริมให้มีการศึกษาพระพุทธศาสนา

กำหนดเป็นนโยบายในการจัดการศึกษา ส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้เรียน บุคลากร

ของสถาบันได้ศึกษาพระพุทธศาสนา มีการสอนศีลธรรมในสถานศึกษาต่าง ๆ

เชิญชวนเยาวชนมาเรียนธรรมศึกษาตรี โท เอก ในวัด เปิดสอนธรรมศึกษา

ภายในวัด และกำหนดให้เป็นวิชาบังคับสำหรับเด็กได้ศึกษาตั้งแต่เยาว์วัย

มีการวัดผลโดยวิธีต่าง ๆ วัดพฤติกรรมทั้งให้ถือเป็นวิชาที่สำคัญที่สุด และ

เมื ่อจบชั ้นมัธยมศึกษาตอนต้น นักเรียนทุกคนจะต้องสอบธรรมศึกษาเอก

ให้ได้เป็นอย่างน้อย จัดระบบ

ก า รศ ึ กษา ให ้ ม ี ห ล ั ก สู ต ร

ท ี ่ ม ี ก า ร เ ร ี ย น ก า ร ส อ น

พระพุทธศาสนาในสถานศึกษา

ทั้งโรงเรียนและมหาวิทยาลัย

อย่างเป ็นรูปธรรม ให ้เด ็ก

เยาวชน และประชาชนศึกษา

พระพุทธศาสนาให้เข้าใจแล้ว

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

นำความรู้ที่ศึกษานั้นไปปฏิบัติให้เกิดผลสนับสนุนให้โรงเรียนทำกิจกรรมส่งเสริม

การให้ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะเน้นหนักในเรื่อง

การปฏิบัติธรรมควบคู่กันไปด้วย จัดเป็นหลักสูตรนอกโรงเรียนให้กับผู้นำท้องถิ่น

หรือองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น รวมทั้งบุคลากรภายในวัด ได้แก่ จัดอบรมแก่นแท้

ของพระพุทธศาสนาให้ไวยาวัจกรอย่างมีระบบ โดยเฉพาะส่งเสริมให้เข้าวัด

และเรียนธรรมะ ประกาศตนเป็นพุทธมามกะในสถานศึกษา นำนักเรียนไปทำ

พิธีทางพระพุทธศาสนาในวันสำคัญต่าง ๆ ที่วัด กำหนดให้การรับราชการต้อง

ผ่านการสอบภาคความรู้ความสามารถทั่วไปของการสอบคัดเลือกก.พ.ให้มีการ

สอบวัดระดับของความรู้ด้านคุณธรรมจริยธรรมเช่นการสอบ

นอกจากนี้ยังให้ความสำคัญกับการจัดสิ่งแวดล้อมให้มีบรรยายกาศ

แห่งการศึกษาพระพุทธศาสนาให้มีสัญลักษณ์ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์

ประจำทุกห้องเรียน จัดทำมุมหนังสือธรรมะทั่วไป และหนังสือธรรมศึกษาตรี

โท เอกจัดโครงการรักการอ่านหนังสือธรรมะประวัติความเป็นมาของวันสำคัญ

ทางพระพุทธศาสนา จัดให้มีกิจกรรมศาสนาในวันสำคัญต่าง ๆ ครูจัดทำ

แผนการจัดการเรียนรู้บูรณาการพุทธธรรมตามหลักไตรสิกขา จัดโครงการจิตใจ

สะอาด จัดกิจกรรมให้มีการเรียนรู้พระพุทธศาสนา เช่น จัดประกวดการพูด

สุนทรพจน์และบรรยายธรรมเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาและธรรมะในโรงเรียน

และในเขตการศึกษาต่าง ๆ จัดประกวดการอ่านทำนองสรภัญญะตอบปัญหา

ธรรมะ แข่งขันเพชรยอดมงกุฎพระพุทธศาสนา จัดค่ายธรรมศึกษา ธรรมทัศนาจร

และค้นคว้าเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของวัดสำคัญ จัดกิจกรรม “ยิ้มไหว้

ทักทาย” “กิจกรรมธรรมสุภาษิต” ส่งเสริมการอ่านคำบาลีและความรู ้

เกี่ยวกับพุทธสุภาษิตโครงการ “สืบสานวิถีไทยในโรงเรียนวิถีพุทธ” จัดแหล่ง

เรียนรู้ โรงเรียนวิถีพุทธ “กิจกรรมเข้าค่ายวิถีพุทธ” จัดอบรมเยาวชนให้รู้จัก

การอาราธนาพุทธศาสนพิธี เป็นต้นโครงการอบรมบาลีก่อนสอบชั้นป.ธ.๗-๘-๙

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

จัดทำโครงการฝึกอบรมคุณธรรมจริยธรรมเยาวชน และโครงการอบรมบรรพชา

สามเณรหมู่ภาคฤดูร้อนให้พุทธศาสนิกชนได้เข้าถึงพระธรรมคำสอนให้เห็นโทษ

ของอบายมุขเสพติดเป็นอันตราย ทำให้การดำรงชีวิตขาดคุณภาพ ให้หันมา

ประหยัดยึดหลักพอเพียงขององค์ในหลวงและส่งเสริมให้เข้าใจในหลักธรรม

ความสันโดษลดการเบียดเบียนตั้งอยู่ในศีล ควรมีหลักสูตรการอบรมให้กับ

ผู้บริหารและวัดผลให้ความดีความชอบ (เป็นส่วนหนึ่ง) ในการพิจารณาขั้น

ตำแหน่ง ทั้งนักเรียนและบุคลากรในโรงเรียน จัดให้มีหลักสูตรทางพระพุทธ

ศาสนาที่เป็นการส่งเสริมกิจการทางพุทธศาสนา โดยเฉพาะการบริหารกิจการ

คณะสงฆ์ จัดให้มีการเรียนการสอนที่เนื่องด้วยวิชาการทางด้านพระพุทธศาสนา

และบูรณาการเข้ากับศาสตร์ต่างๆ

๒. ส่งเสริมการเผยแผ่พระพุทธศาสนา

ในการธำรงไว้ซึ ่งพระพุทธศาสนา ให้ดำรงอยู ่อย่างวัฒนาสถาพร

และยั่งยืน จำเป็นต้องมีการส่งเสริมการเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้กว้างขวาง

สู่ประชาชนทุกหมู่เหล่าด้วยวิธีการที่หลากหลายดังนี้

- ส่งเสริมสนับสนุนให้มีการใช้สื่อทุกประเภท สนับสนุนให้หน่วยงาน

องค์กรทางพระพุทธศาสนาเผยแผ่พระพุทธศาสนา โดยจัดรายการธรรมะ

ทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย วิทยุชุมชน และวิทยุโทรทัศฯ วิทยุ

ทางสถานีวิทยุกระจายเสียงกองทัพบก กองทัพเรือ กองทัพอากาศ จัดทำแผ่นพับ

เช่น กำหนดช่วงระยะเวลาการ On Air (รายการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม)

ทางสถานีวิทยุโทรทัศน์ช่วงเวลาของเด็กและเยาวชน รายการสนทนาธรรม

แก่นสารชีวิต

- ส่งเสริมการใช้กิจกรรมทางศาสนาและวัฒนธรรม เป็นสื่อในการ

เผยแผ่พระพุทธศาสนา เช่น จัดให้มีเทศน์มหาชาติค่ายพุทธบุตร ค่ายคุณธรรม

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

จริยธรรม ฯลฯ จัดทำสมุดบันทึก การคิดวิเคราะห์ตามหลักอริยสัจ มอบแก่

นักเรียน ป.๓ และ ป.๖ จัดทำพุทธภาษิต ข้อคิดคำกลอน ธรรมวันละนิด

ตอบปัญหาธรรมในโรงเรียน จัดเทศน์มหาชาติ บรรพชาสามเณร ไถ่ชีวิตโค

กระบือหรือมีงานบุญใด ๆ ในโรงเร ียน แสดงละครพื ้นบ้าน ละครชาดก

พระมหาชนก เพลงพระราชนิพนธ์โครงการส่งเสริมและเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรม

และการดนตรีในเด ือนธันวาคมทุกปีให ้เข ้าชมฟรีโดยไม่เส ียค ่าใช ้จ ่าย

จัดโครงการรวมดวงใจศิลปินเพื่อพระพุทธศาสนา

- ส่งเสริมให้มีการใช้สื ่อบุคคล เช่น จัดหาวิทยากรที ่มีความรู ้

ทางจริยธรรมและคุณธรรม สอนแนวทางการปฏิบัติ เพื่อให้นักเรียนได้ใช้ความรู้

ที่เรียนมา สอนนักเรียน ครู และผู้ปกครองนักเรียนที่สนใจได้เรียนรู้หลักธรรม

จัดส่งพระภิกษุไปสอนตามโรงเรียนต่างๆ

- ส่งเสริมให้การส่งเสริมเผยแผ่พระพุทธศาสนาจัดเป็นวาระแห่งชาติ

กำหนดไว้ในส่วนของนโยบายภาครัฐ ในการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม

ตลอดจนให้มีองค์กรที่รับผิดชอบควบคุมตรวจสอบอย่างชัดเจน

- ส่งเสริมให้มีการสร้างแบบอย่างที่ดีสำหรับเด็กและเยาวชนเพื่อให้

เด็ก เยาวชน และประชาชนเห็นคุณค่าของพระธรรมนำไปขยายในวิถีชีวิต

และนำไปประพฤติปฏิบัติตนตามหลักเบญจศีลเบญจธรรมเพื่อเป็นแบบอย่างที่ดี

- ส่งเสริมให้มีการจัดตั้งเพิ ่มจำนวนศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนา

วันอาทิตย์ในวัดเป็นแหล่งเรียนรู้หลักธรรมในพระพุทธศาสนา สามารถบ่มเพาะ

อบรมขัดเกลานิสัยให้เป็นคนดีมีคุณธรรมได้เป็นอย่างดี

- ส่งเสริมให้มีการนำกิจกรรมทางศาสนาเข้าสู่ชุมชนในทุกระดับชั้น

โดยให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ ่นมีส่วนร่วมในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา

ให้เข้าถึงจิตใจของชาวบ้านในชุมชนจนเกิดการปฏิบัติตาม โดยมีพระสงฆ์

เข้ามามีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมทางศาสนาในชุมชนโดยมีองค์กรปกครอง

ส่วนท้องถิ่นเป็นผู้ให้การอุปถัมภ์กิจกรรมการเผยแผ่ของพระสงฆ์

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

- ส ่งเสร ิมให้ม ีการปร ับปร ุงการเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้ม ี

ประสิทธิภาพและได้ประสิทธิผลยิ่งขึ ้น ให้เป็นที่สนใจและเป็นประโยชน์แก่

ประชาชนและเยาวชน โดยปรับปรุงสื่อการสอนกลวิธีการสอนหลักธรรมที่สอน

ให้เหมาะสมกับบุคคลและสถานการณ์ ทั ้งการสอนโดยพ่อแม่ ผู ้ปกครอง

ครูอาจารย์ พระสงฆ์ วิทยากร ทั้งทางสถานีวิทยุ สถานีโทรทัศน์ เคเบิลทีวี

จัดพิมพ์หนังสือธรรมะผลิตCDธรรมะจัดเว็บไซต์ทางอินเทอร์เน็ต

- ส่งเสริมให้มีการประสานงานสร้างเครือข่ายระหว่างหน่วยงาน

ทางพระพุทธศาสนาต่าง ๆ พร้อมทั้งจัดให้มีระบบการประชาสัมพันธ์กิจกรรม

ให้เป็นที่รู ้กันอย่างกว้างขวาง เพื่อให้ประชาชนให้การสนับสนุนทั้งกำลังกาย

กำลังทรัพย์ในกิจกรรมเผยแผ่พระพุทธศาสนาต่างๆ

- ส่งเสริมสนับสนุนให้มีการศึกษาและปฏิบัติธรรมในวัดทุกวัด

และสถานที่ปฏิบัติธรรมทุกแห่ง เพื่อฝึกจิตให้มีสมาธิและนำไปสู่การเผยแผ่

พระพุทธศาสนาให้เข้าถึงและพัฒนาประชาชนอย่างต่อเนื่อง

๓. ส่งเสริมการปฏิบัติธรรม

การปฏิบัติธรรม ฝึกจิตให้สงบและเป็นสมาธินั ้น เป็นหัวใจของ

พระพุทธศาสนาที่พุทธศาสนิกชนทุกคนควรเรียนรู ้ และนำไปปฏิบัติให้เกิด

ประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว และสังคม การปฏิบัติธรรมจึงเป็นเสมือนรูปแบบหนึ่ง

แห่งการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทยดังนี้

- ส่งเสริมให้สถานศึกษาทุกแห่งทุกระดับ จัดกิจกรรมปฏิบัติธรรม

เปิดโอกาสให้เด็ก เยาวชนและประชาชนได้ศึกษาการปฏิบัติธรรมทั้งภาคทฤษฎี

และภาคปฏิบัติอย่างต่อเนื ่อง โดยมีการจัดทำเป็นหลักสูตรฉบับมาตรฐาน

โดยเฉพาะส่งเสริมให้นักเรียนในระดับอุดมศึกษามีการปฏิบัติวิปัสสนาในวัด

อุโบสถ โดยปฏิบัติตามไตรสิกขา คือ ศีล สมาธิ ปัญญา ภาวนาจิตให้เป็นแบบอย่าง

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

แก่นักเรียนระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา และคนทั่วไป และส่งเสริม

ให้มีการจัดการบวชเนกขัมมจาริณีหรือเข้าค่ายปฏิบัติธรรมในสถานศึกษา

ทุกแห่งอย่างน้อยปีละ ๑ ครั้ง ๆ ละไม่ต่ำกว่า ๕ วัน จัดทำโครงการปลุกจิตคิดเป็น

อบรมจริยธรรมคุณธรรมให้แก่นักเรียนหลังสวดมนต์ไหว้พระ ครั้งละ ๕ นาที

ทุกวันถ้าเป็นวันพระให้สมาทานศีล๕ทั้งโรงเรียนตลอดจนส่งเสริมให้มีการจัด

ประสบการณ์และสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนให้เอื้อต่อการปฏิบัติธรรมนำนักเรียน

เข้าค่ายธรรมะหรือค่ายคุณธรรม เพื่ออบรมคุณธรรมจริยธรรม โดยมีการมอบ

รางวัล “คนดี” ให้กับผู้มีความตั้งใจอันแน่วแน่ที่จะปฏิบัติธรรมอย่างสม่ำเสมอ

เป็นการยกย่องคนดีในโรงเรียน ซึ ่งผู ้อบรมสามารถนำหลักธรรมคำสอนไป

ประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน นำไปพัฒนาตนเองให้มีศักยภาพในการเรียนและ

การทำงานดีขึ้น รวมทั้งสามารถปฏิบัติศาสนกิจเบื้องต้นได้อย่างถูกต้อง รู้จัก

ใช้คำพูดในการสนทนากับพระสงฆ์ให้เหมาะสม จัดให้นักเรียนฝึกการประมาณ

ตนและมารยาทการรับประทานอาหารส่งเสริมการกินอยู่ดูฟังจัด “กิจกรรม

แสดงธรรมแห่งปัญญา” ทุกวันพระ คณะครู นักเรียน ใส่ชุดขาวเข้าโบสถ์

สวดมนต์และพัฒนาวัด “กิจกรรมชาวพุทธร่วมใจ” คณะครู ผู้ปกครอง และ

นักเรียนร่วมทำบุญตักบาตรทุกวันพระต้นเดือน โดยอาราธนาพระภิกษุไปเป็น

ประธาน ส่งเสริมการปฏิบัติในสถานศึกษาทุกระดับ ครูอาจารย์สอนให้นักเรียน

ปฏิบัติธรรม สวดมนต์ไหว้พระ บำเพ็ญจิตภาวนา นำไปปฏิบัติที่วัด เข้าค่าย

คุณธรรมและพัฒนาจิตใจร่วมกับการปฏิบัติธรรมเพื่อความเป็นพุทธศาสนิกชน

ในโอกาสวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา และถวายเป็นราชสักการบูชาในวัน

สำคัญของชาติ จัดให้โรงเรียนเป็นศูนย์กลางในการปฏิบัติธรรมทั้งนักเรียนร่วม

กับผู้ปกครองในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา โดยให้มีพระสงฆ์ประจำโรงเรียน

เข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินงาน ส่งเสริมนักเรียนปฏิบัติธรรม จัดกิจกรรม

วันพระในโรงเรียนมีการอาราธนาและทบทวนศีล๕ จัดรายการเสียงตามสาย

�0รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

ที่โรงเรียนด้วยการอ่านบทความด้านธรรมะที่เหมาะกับวัยและเหตุการณ์ปัจจุบัน

ในรายการ “ธรรมะทันสมัย” และเป็นนิทานธรรมะในรายการ “ธรรมะ

สอนใจ” นักเรียนนั่งสมาธิฟังครูอบรมก่อนเข้าเรียน ส่งเสริมให้นิสิตไปปฏิบัติ

วิปัสสนากรรมฐานโดยให้ความสำคัญกับเรื ่องนี้เป็นพิเศษ โดยการเริ ่มจาก

ตนเองคือปฏิบัติธรรมด้วยตนเองเพื่อพัฒนาตนและรู้แนวทางเพื่อแนะนำคนอื่น

ให้ปฏิบัติตาม อีกทั้งยังช่วยเหลือองค์กรต่าง ๆ ที่มีกิจกรรมปฏิบัติธรรม เช่น

การสนับสนุนสถานที่เป็นต้น

- ส่งเสริมให้ภาคเอกชน เห็นความสำคัญของการปฏิบัติธรรม

โดยส่งเสริมให้หน่วยงานและสถานประกอบการต่าง ๆ จัดปฏิบัติธรรมในทุกเย็น

วันเสาร์ ๆ ละ ๑ ครั้ง ๆ ละ ๑ ชั่วโมง โดยบรรยายธรรมและปฏิบัติแผ่เมตตา

สมาธิ ส่งเสริมวิถีชีวิตชาวพุทธให้ดำรงชีวิตด้วยสติปัญญา ไม่งมงายและ

ให้โอกาสแก่ชีวิตได้ร่มเย็นประสงค์ดีกับผู้อื่น

- ส่งเสริมให้พระภิกษุสงฆ์ ส่งพระภิกษุไปศึกษาและปฏิบัติ

กรรมฐานเพื่อนำมาเผยแผ่แก่ผู้มาปฏิบัติที่วัด มอบหมายให้พระภิกษุที่มีความรู้

ความสามารถในด้านการปฏิบัติมาอบรมให้แก่ผู้ปฏิบัติธรรมและนักเรียนปฏิบัติ

ในชั ่วโมงเรียนวิชาพระพุทธศาสนา โดยปฏิบัติ ดังนี ้ ๑) กราบพระแบบ

เบญจางคประดิษฐ์๒)สวดมนต์ย่อ๓)นั่งสมาธิ๔)แผ่เมตตาทุกครั้งที่เข้าเรียน

ในห้องจริยศึกษาของโรงเรียน ให้พระภิกษุเป็นแกนนำในการฝึกปฏิบัติธรรม

โดยอาราธนาพระสงฆ์ร่วมจัดค่ายธรรมะในโรงเรียน

- ส่งเสริมให้ทุกภาคส่วนของสังคมจัดกิจกรรมบริหารจิต

นั่งสมาธิและสวดมนต์ เช่น จัดทำโครงการเข้าค่ายคุณธรรมจริยธรรมเพื่อนำ

บุคลากรทั้งภาครัฐและเอกชนไปปฏิบัติธรรมบริหารจิต จัดทำโครงการส่งเสริม

การฝึกอบรมปฏิบัติธรรมที ่บ้านพักส่วนตัวของอาจารย์และสาธุชนทั ่วไป

โดยมีการทำวัตร-สวดมนต์-ปฏิบัติธรรมเจริญจิตภาวนาแผ่เมตตาอุทิศส่วนกุศล

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

จัดโครงการปฏิบัติกรรมฐานตามแนวสติปัฏฐานในโอกาสต่าง ๆ ๓ วัน และ

๗ วัน ให้รัฐจัดสรรเวลาในช่วงเวลาทางการหลังเวลา๐๘.๐๐ น. และ ๑๘.๐๐ น.

หลังเคารพธงชาติ ๒ ช่วงเวลาดังกล่าว ๕ วินาที เพื ่อทำกิจกรรมส่งเสริม

การปฏิบัติธรรมโดยให้ทุกสถานีวิทยุโทรทัศน์ทำตัววิ ่งในช่วงเวลาดังกล่าว

รวมทั้งก่อนปิดสถานีวิทยุและโทรทัศน์ให้ทุกช่องเชิญชวนสวดมนต์ปฏิบัติธรรม

ก่อนนอน ๑-๒ นาที รวมทั้งในโอกาสวันสำคัญในทางพระพุทธศาสนาหรือ

วันพิเศษในโอกาสต่าง ๆ ให้มีความเด่นชัดในการส่งเสริมให้ทำกิจกรรมปฏิบัติธรรม

เนื่องในวันสำคัญ โดยเฉพาะนำหลักธรรมที่ปฏิบัติอยู่เป็นประจำ คือ สังคหวัตถุ ๔

เพื่อสร้างความร่วมแรงร่วมใจ ความสามัคคี ความเรียบร้อยดีงามให้แก่สังคม

ชุมชน ส่งเสริมให้การเกื้อกูลกัน จัดให้มีการเข้าค่ายจริยธรรมอย่างต่อเนื่อง

ส่งเสริมการปฏิบัติธรรมให้แก่ลูกตั้งแต่เยาว์วัยโดยพ่อแม่ ผู้ปกครอง สอนให้รู้จัก

สวดมนต์ไหว้พระ นั่งสมาธิ ความมีเมตตากรุณาช่วยเหลือผู้อื่น มีความซื่อสัตย์

สุจริตเชื่อในกฎแห่งกรรมทำความดีไม่ทำความชั่วทำจิตใจให้บริสุทธิ์ส่งเสริม

ให้มีการเปิดเป็นสำนักปฏิบัติกรรมฐานทั้งที่วัดและองค์กรต่างๆโดยให้พระสงฆ์

เป็นวิทยากรร่วมในสำนักปฏิบัติธรรม จัดกิจกรรมให้พุทธศาสนิกชนหรือผู้สนใจ

การปฏิบัติธรรมได้มีโอกาสเรียนรู้และเข้าร่วมกิจกรรมการปฏิบัติธรรม ให้การ

สนับสนุนส่งเสริมร่วมมือการปฏิบัติธรรม

สนับสนุนให้ภาคเอกชน เข ้าร ่วม

ในการส ่ ง เสร ิมการปฏ ิบ ัต ิธรรม

โดยจะเป็นการจัดเตรียมสถานที่หรือ

หลักสูตรการเรียนและปฏิบัติธรรม

เพื ่อให้คนไทยโดยเฉพาะอย่างยิ ่ง

เยาวชนสามารถเข้าถึงได้อย่างสะดวก

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

และเกิดความภาคภูมิใจ จัดงบประมาณจากรัฐให้เพียงพอในการจัดหน่วย

ปฏิบัติธรรมทุกองค์กรของสังคม

- ส่งเสริมให้มีศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ทุกวัด

จัดกิจกรรมปฏิบัติธรรมสำหรับประชาชนทุกกลุ ่มอาชีพ ในวันหยุดราชการ

นอกเหนือจากวันพระเช่นวันอาทิตย์ตอนเย็นเป็นต้น

๔. สงเคราะห์ประชาชนและส่งเสริมการพัฒนาชุมชน โดยใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา

ผู ้ ท ำค ุณประ โ ยชน ์ ต ่ อ

พระพุทธศาสนาได ้ม ีการส ่งเสร ิม

สนับสนุนให ้ม ีการจ ัดทำโครงการ

ต่าง ๆ เพื่อการสงเคราะห์ประชาชน

และส่งเสร ิมการพัฒนาชุมชนโดย

ใช ้หล ักธรรมทางพระพุทธศาสนา

มาโดยตลอดในทุกช่วงของชีวิต และ

ได้มีข้อเสนอแนะดังนี้

- ส่งเสริมให้ชุมชนละเว้นจากอบายมุข ไม่มีการเล่นการพนันและ

ดื่มสุราในที่สาธารณะและวัด สงเคราะห์นักเรียน ผู้ปกครอง ประชาชนทั่วไป

ให้มีชีวิตอยู่ได้ไม่เป็นปัญหาแก่สังคมพร้อมทั้งให้น้อมนำพระธรรมที่ได้เรียนรู้

ได้เห็นและได้ฟังไปประพฤติปฏิบัติเพื่อให้กระทำความดี

- ส่งเสริมและดำเนินการเพื ่อขอความอนุเคราะห์จากพระสงฆ์

ให้มีการนำข้าวสารอาหารแห้งที่ได้จากการตักบาตรบริจาคจากผู้มีจิตศรัทธา

ไปมอบให้กับผู้ขาดแคลน ผู้ประสบอุทกภัย ทหาร ตำรวจที่บาดเจ็บในโรงพยาบาล

และสถานสงเคราะห์ต่างๆของทางราชการ

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

- ส่งเสริมและสนับสนุนให้ทุกภาคส่วนของสังคมให้ช่วยบริจาคเงิน

หนังสือ เพื่อช่วยเหลือนักเรียน โรงเรียน เยาวชนผู้ด้อยโอกาส ผู้ประสบอุทกภัย

วาตภัยคนชราโดยการนำสิ่งของไปเยี่ยมคนป่วยทหารตำรวจที่บาดเจ็บตาม

เทศกาลต่างๆเช่นปีใหม่มีการสงเคราะห์คนทั้งทางกายและจิตใจอย่างแท้จริง

สนับสนุนให้ทุกภาคส่วนของสังคมจัดพิธีรดน้ำขอพรให้กับผู้สูงอายุในชุมชน

ในวันขึ้นปีใหม่หรือวันสงกรานต์ เชิญผู้มีจิตศรัทธาบริจาคต้นเทียนเพื่อนำไป

ถวายวัดที่อยู่ใกล้ๆโรงเรียนถวายความอุปถัมภ์แก่พระสงฆ์ช่วยประชาสัมพันธ์

การจัดกิจกรรมทางพระพุทธศาสนาแก่ผู ้ปกครองและชุมชนทุกวันพระและ

วันสำคัญทางศาสนา เชิญชวนประชาชนในชุมชนร่วมบุญกุศลใส่บาตรในวันขึ้นปีใหม่

ร่วมกับนักเรียน ครูอาจารย์ และผู้ปกครองในโรงเรียนสร้างศรัทธาให้ชุมชน

ร่วมมือเสียสละบริจาคทรัพย์ถาวรวัตถุเพื่อประโยชน์ส่วนรวม ให้การสงเคราะห์

ทั้งทางวัตถุและทางจิตใจตามพระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

- สนับสนุนให้มีการจัดการแสดงเกี่ยวกับละครพื้นบ้าน ดนตรีจาก

บทเพลงพระราชนิพนธ์สัญจรของนักเรียนในโรงเรียนต่าง ๆ ไปเปิดแสดง

ให้ชุมชนได้มีโอกาสชื่นชมความสามารถของลูกหลานของตนเอง โดยไม่เสีย

ค่าใช้จ่าย

- สนับสนุนให้มีจัดตั้งโรงบุญแจกอาหารให้กับผู้ยากไร้ได้อิ่ม๑มื้อ

ตามโครงการน้ำพระทัยพระราชทานวันเฉลิมพระชนมพรรษา รวมทั้งร่วมงาน

วันเฉลิมพระชนมพรรษากับหน่วยงานภาคเอกชนและรัฐบาลที่จัดขึ้น

- สนับสนุนให้มีการสอนปฏิบัติพัฒนาจิตเป็นพื ้นฐานเบื ้องต้น

อำนวยความสะดวกในการพัฒนาชุมชนโดยให้ความคิดเห็น ข้อเสนอแนะ

อันเป็นประโยชน์ในการพัฒนาส่งเสริมสนับสนุนให้ชุมชนพัฒนาและปฏิบัติตาม

แนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาไปประพฤติ

ปฏิบัติ ประกาศตนความเป็นชาวพุทธที ่พร้อมสนับสนุนงานสาธารณกุศล

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

ให้ยึดหลักสังคหวัตถุธรรมซึ่งเป็นหลักธรรมในการประสานเหนี่ยวรั้งใจคนให้เป็น

อันหนึ่งอันเดียวกัน และทำให้คนอยู่ร่วมกันด้วยความรักและปรารถนาดีต่อกัน

ให้ความร่วมมือสร้างความสามัคคีระหว่างชุมชน องค์กรให้มีความเป็นอันหนึ่ง

อันเดียวกัน นำธรรมะเป็นหลักการในการพัฒนาชุมชน โดยการพัฒนาจิตใจของ

คนในสังคมยามมีเหตุภัยพิบัติเกิดขึ้นได้ร่วมแรงร่วมใจช่วยกันจัดหาอุปกรณ์

เครื่องใช้เพื่อเอาไว้บรรเทาสาธารณภัย มีข้อเสนอให้งดเว้นอบายมุขตามหลัก

พระพุทธศาสนา

- สนับสนุนให้มีการจัดหน่วยอาสาพัฒนาชุมชน เพื่อสร้างเครือข่าย

ประชาชนและชุมชนชาวพุทธที่เข้มแข็ง สร้างระบบเครือข่ายเป็นการพัฒนา

ที่ยั่งยืน มุ่งส่งเสริมให้ชุมชนห่างไกลจากยาเสพติด ลด ละ เลิก อบายมุข การพนัน

ให้คำปรึกษาแก่ชุมชนแบบกัลยาณมิตร

- สนับสนุนโรงเรียนให้มีนโยบายให้สถานศึกษาเป็นศูนย์กลาง

ร่วมในการพัฒนาชุมชน นำนักเรียนร่วมพัฒนาศาสนสถานต่าง ๆ ในโอกาส

วันสำคัญทางพระพุทธศาสนาและโอกาสสำคัญต่าง ๆ มีการแลกเปลี่ยนความรู้

กับประชาคมในหมู่บ้านโดยชี้ให้ทุกคนเห็นคุณค่าของหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา

และนำไปปฏิบัติ ร่วมจัดกิจกรรมของชุมชน สนับสนุนให้เยาวชนได้เข้าบวช

สามเณรฤดูร้อน เพื่อให้เยาวชนได้คุ้นเคยในการเข้าสู่วัด และได้รับการศึกษา

และปฏิบัติธรรมตั้งแต่เยาว์วัย เพื่อปรับพื้นฐานทางจิตใจให้สูงขึ้น อันจะทำให้

เกิดแรงบันดาลใจที่จะคิดทำประโยชน์ต่อส่วนรวมในอนาคต

- สนับสนุนให้กิจกรรมพัฒนาชุมชนส่วนหนึ่งขอรับการสนับสนุน

จากหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน โดยของบประมาณจากรัฐให้ช่วยเหลือ

ชาวพุทธในทุกรูปแบบ รวมทั้งขอรับการช่วยเหลือในการพัฒนาชุมชนผ่านระบบ

องค์การบริหารส่วนตำบลองค์การบริหารส่วนจังหวัดและเทศบาล

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

๕. สมาคม องค์กร มูลนิธิ สถาบัน และหน่วยงาน ที่มีกิจกรรมส่งเสริมพระพุทธศาสนา

รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมปัจจัยที่มีความสำคัญมาก

คือ ความร่วมมือและการเป็นแกนนำในการพัฒนาชุมชนของสมาคม องค์กร

มูลนิธ ิ สถาบัน และหน่วยงานที ่ม ีก ิจกรรมส่งเสริมพระพุทธศาสนา ซึ ่ง

เป็นรูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทยรูปแบบหนึ่งที่แตกต่าง

จากกิจกรรมอื่น ๆ เนื่องจากองค์กรเหล่านี้เป็นองค์กรที่มีบทบาทต่อการพัฒนา

คุณธรรมจริยธรรมคนในสังคมไทยด้วยความตั้งใจจริงและไม่หวังผลตอบแทน

ใดๆนอกจากเพียงเพื่อให้สังคมชุมชนมีความสงบสุขและร่มเย็นการมีสมาคม

องค์กร มูลนิธิ สถาบัน และหน่วยงานที่มีกิจกรรมส่งเสริมพระพุทธศาสนา

เป็นแกนนำสำคัญของพระพุทธศาสนานับเป็นพลังมวลชนที่มีพลังมหาศาลและ

มีค่ายิ่งต่อความมั่นคงอย่างถาวรของพระพุทธศาสนาและยังเป็นพลังสำคัญยิ่ง

ในการขับเคลื่อนการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมของสังคมไทยให้บรรลุผลตาม

เป้าหมาย บทบาทที่สำคัญของสมาคม องค์กร มูลนิธิ สถาบัน และหน่วยงาน

ที่มีกิจกรรมส่งเสริมพระพุทธศาสนามีมากมายดังนี้

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

- สมาคม องค์กร มูลนิธิ สถาบัน และหน่วยงานต่าง ๆ รวมทั้ง

องค์กรทางพระพุทธศาสนาตระหนักในบทบาทและภารกิจในการส่งเสริมทำนุบำรุง

พระพุทธศาสนา เพื่อให้พระพุทธศาสนาได้มีบทบาทในการแก้ไขปัญหาสังคม

เพื่อพัฒนาสังคมและชาติให้มีความมั่นคง องค์กรเหล่านี้ได้มีการกำหนดนโยบาย

ยุทธศาสตร์ และแผนปฏิบัติการในการส่งเสริมทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา

ที ่ช ัดเจน นำเสนอกิจกรรมและเป็นผู ้นำรับผิดชอบในการจัดกิจกรรมทาง

พระพุทธศาสนา เชิญชวนให้บุคคลทั่วไปเข้ามาร่วมงานหรือเป็นกรรมการร่วม

ในโครงการต่าง ๆ เช่น ทำความดีถวายในหลวง ประกวดมารยาทชาวพุทธ

ทำบุญตักบาตรในวันธรรมสวนะ ยกย่องคนดีศรีมงคล บรรพชาสามเณร

ภาคฤดูร้อน ของหายได้คืน ค่ายคุณธรรม ธรรมะวันละนิด คิดวิเคราะห์ตาม

หลักอริยสัจ๔องค์กรชาวพุทธชมรมผู้ใฝ่ในธรรม

- สมาคม องค์กร มูลนิธิ สถาบัน และหน่วยงานต่าง ๆ สนับสนุน

และเป็นผู้นำในการจัดกิจกรรมทางพระพุทธศาสนาและเผยแพร่ประชาสัมพันธ์

หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เช่น จัดทำวารสารเผยแพร่ความรู้หลักธรรม

นำชุมชนกราบพระ ๙ วัด เนื่องในวันสำคัญต่าง ๆ จัดทำโครงการเข้าค่าย

คุณธรรมจัดทำชุมชนคนดี บรรพชาสามเณร จัดกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา

ในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา

- สมาคม องค์กร มูลนิธิ สถาบัน และหน่วยงานต่าง ๆ สนับสนุน

ให้มีการจัดตั้งกองทุนพระพุทธศาสนา เพื่อบริจาคทาน ให้ที่พัก ตั้งโรงทาน

(อาหาร) อุปกรณ์ส่งเสริมการศึกษาการกีฬา เป็นวิทยากรให้คำปรึกษาในการจัด

งานบุญประเพณีต่าง ๆ อำนวยความสะดวกจัดหาทุนทรัพย์สนับสนุนกิจกรรม

ส่งเสริมคุณธรรมของสถานศึกษาวัดในโอกาสต่างๆ

- จัดตั้งศูนย์ส่งเสริมพระพุทธศาสนาณบ้านพักส่วนตัวมีนโยบาย

ที่ชัดเจนในการจัดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมมีแนวทางการนำหลักธรรมคำสอน

��รายงานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง รูปแบบการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในสังคมไทย

ทางพระพุทธศาสนาสู่การปฏิบัติในวิถีชีวิตของประชาชนทุกกลุ่มเป้าหมาย

ในสังคมไทยเช่นศูนย์ส่งเสริมพระพุทธศาสนาบ้านกัลย์ธรรม

- สนับสนุนให้โรงเรียน สถานศึกษา เป็นต้นแบบและแบบอย่างใน

การดำเนินงานให้กับองค์กรต่าง ๆ เป็นเสมือนโรงเรียนพี่เลี้ยงให้กับโรงเรียน

ที่ต้องการดำเนินกิจกรรมส่งเสริมพระพุทธศาสนา และนำครูและนักเรียนเข้าร่วม

กิจกรรมส่งเสริมพระพุทธศาสนา

- จัดตั้งเครือข่ายขยายเครือข่ายให้กว้างขวาง มีการแลกเปลี่ยน

ข่าวสารความรู้ระหว่างเครือข่ายซึ่งกันและกัน โดยการให้ความร่วมมือ เข้าร่วม

กิจกรรม ให้กลุ่มประชาชนทั่วไป โดยเฉพาะเด็ก เยาวชนซึ่งเป็นอนาคตของชาติ

เข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรมมากขึ ้น และส่งเสริมให้มีการใช้ความสามารถ

เฉพาะตัวมาช่วยสนับสนุนกิจกรรมส่งเสริมพระพุทธศาสนา

- รัฐบาลควรจัดงบประมาณให้การสนับสนุนสมาคมองค์กร มูลนิธิ

สถาบันและหน่วยงานต่างๆที่เป็นการกุศลเพื่อใช้เป็นเครือข่ายที่ในการเผยแผ่

พระพุทธศาสนาและการปฏิบัติธรรม โดยเฉพาะหน่วยงานที่ได้ขึ ้นทะเบียน

ไว้อย่างถูกต้องกับกรมการศาสนา เพื่อทำให้เกิดเอกภาพและสามารถติดตาม

ประเมินผลงานด้านพระพุทธศาสนาอย่างเป็นองค์รวม