41

เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย
Page 2: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

เสนอโดย

กระทรวงสาธารณสข

Page 3: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ชอหนงสอ ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทยพ.ศ.2559-2568

ทปรกษา นพ.อษฎางค รวยอาจณ

นพ.ววฒน โรจนพทยากร

นพ.สรศกด กนตชเวสศร

พญ.จรพร คงประเสรฐ

พญ.วรวรรณ ชยลมปมนตร

บรรณาธการ ธดารตน อภญญา

คณะบรรณาธการ กลมโรคไมตดตอเรอรงกรมควบคมโรค

เรยบเรยง ธดารตน อภญญา

เผยแพรโดย สำานกโรคไมตดตอกรมควบคมโรคกระทรวงสาธารณสข

จดทำาโดย สำานกโรคไมตดตอกรมควบคมโรคกระทรวงสาธารณสข

โทร.025903987โทรสาร025903988

Website:ThaiNCD.com

พมพครงท 1 ตลาคม2559

จำานวนพมพ 5,000เลม

จดพมพโดย สำานกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศกในพระบรมราชปถมภ

Page 4: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

กยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทยพ.ศ.2559-2568

คำ�นำ�

โรคไมตดตอเรอรงเปนปญหาสขภาพทสำาคญระดบประเทศและระดบโลกซงนบวนจะทวความรนแรงเพมขน

โดยสาเหตสำาคญหนงคอพฤตกรรมการบรโภคทไมเหมาะสมทำาใหไดรบสารอาหารบางอยางมากเกนความตองการ

ของรางกาย เชน ไขมน คารโบไฮเดรต และเกลอโซเดยม เปนตน สำาหรบหลกฐานวชาการในปจจบนนยนยนวา

การบรโภคเกลอโซเดยมมากเกนความตองการมความสมพนธตอการเกดโรคความดนโลหตสง โรคไต และโรคหลอด

เลอดสมองอยางมนยสำาคญ

จากการสำารวจการบรโภคเกลอแกงในประเทศไทยปพ.ศ.2552พบวาคนไทยไดรบโซเดยมจากการรบ

ประทานอาหารมากถง4,351.69มลลกรมซงถอวาคนไทยบรโภคเกลอเกนกวา2เทาโดยปกตปรมาณเกลอแกงท

สามารถบรโภคไดโดยไมกอใหเกดผลกระทบตอสขภาพในแตละวนไมควรเกน1ชอนชาหรอคดเปนปรมาณโซเดยม

2,000มลลกรม

สมชชาสขภาพแหงชาตครงท8ไดเลงเหนความสำาคญของปญหาทจะเกดขนจงมมตรบรองนโยบายการ

ลดการบรโภคเกลอและโซเดยมเพอลดโรคไมตดตอ(NCDs)และขอใหกระทรวงสาธารณสขโดยกรมควบคมโรคกรม

อนามยสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยาและสำานกงานบรหารยทธศาสตรสขภาพดวถชวตไทยเปนเจาภาพหลก

รวมกบเครอขายลดบรโภคเคมผมสวนไดสวนเสยและภาคเครอขายอนๆทเกยวของดำาเนนการจดทำา“ยทธศาสตร

การลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย เสนอกลไกการดำาเนนงานระดบชาตในการประสานงานและ

บรณาการการขบเคลอนยทธศาสตรสนบสนนการจดทำาแผนปฏบตการเพอเปนแนวทางในการดำาเนนงานตามนโยบาย

ลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทยเพอลดภาระโรคจากกลมโรคไมตดตอ(NCDs)และลดคาใชจายในการ

รกษาพยาบาลทงในระดบบคคลครอบครวและประเทศชาต

กระทรวงสาธารณสข

Page 5: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทยพ.ศ.2559-2568ข

หนา

คำานำา

บทท 1 วกฤตการณเกลอและโซเดยมตอการเกดโรคไมตดตอ (NCDs) 1

1.1ความสำาคญของเกลอและโซเดยมตอรางกาย 3

1.2ปญหาสขภาพจากการบรโภคเกลอและโซเดยมเกน 4

1.3ความคมคาและประสทธภาพ(cost-effectiveness) 7

ของการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประชากร

บทท 2 สถานการณการบรโภคเกลอและโซเดยม 9

2.1สถานการณการบรโภคเกลอและโซเดยมในระดบโลก 11

2.2สถานการณการบรโภคเกลอและโซเดยมในระดบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต 12

2.3สถานการณการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย 13

2.4 ผลกระทบของยทธศาสตรการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมตอยทธศาสตร 16

การควบคมปองกนโรคขาดสารไอโอดน

2.5ขอเสนอแนวทางการดำาเนนงานลดการบรโภคเกลอและโซเดยมโดยองคการอนามยโลก 17

บทท 3 ยทธศาสตรการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย (พ.ศ. 2559-2568) 19

เอกสารอางอง 27

ภาคผนวก 31

มตสมชชาสขภาพแหงชาตครงท8 33

เรองนโยบายการลดบรโภคเกลอและโซเดยมเพอลดโรคไมตดตอ(NCDs)

ส�รบญ

Page 6: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

1ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

วกฤตก�รณเกลอและโซเดยมตอ

ก�รเกดโรคไมตดตอ (NCDs)

Page 7: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-25682

Page 8: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

3ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

วกฤตก�รณเกลอและโซเดยมตอ

ก�รเกดโรคไมตดตอ (NCDs)

1.1 ความสำาคญของเกลอและโซเดยมตอรางกาย

เกลอแกง(salt)หรอสารประกอบทางเคมทเรยกวา โซเดยมคลอไรด (sodium chloride)”ประกอบดวย

โซเดยมไอออน(Na+)รอยละ40และคลอไรดไอออน(Cl-)รอยละ60โดยนำาหนกดงนนเกลอ1กรมจะประกอบดวย

โซเดยม0.4กรมซงแรธาตทง2ชนดมความสำาคญตอรางกาย(1) โดยเฉพาะโซเดยมนนเปนแรธาตทมความสำาคญใน

การรกษาระดบสมดลของระบบของเหลวในรางกายเพมWHO)

โดยปกตรางกายไดรบโซเดยมผานทางการบรโภคเปนหลกโดยเฉพาะเกลอแกงหรอโซเดยมคลอไรด(NaCl)

ซงปกตใชในการปรงอาหารใหมรสชาตเคมและเปนสวนประกอบหลกของเครองปรงทใหรสเคมเชนนำาปลาซอวนอก

จากนยงพบโซเดยม(Na+)ทอยในรปสารประกอบอนๆทอาจไมมรสชาตเคมไดอกดวยไดแกโซเดยมตามธรรมชาต

ของอาหาร โซเดยมจากกระบวนการผลตในอตสาหกรรมอาหารและโซเดยมทอยในรปแบบอนๆ เชนผงชรส (โมโน

โซเดยมกลตาเมท)หรอผงฟ (โซเดยมไบคารบอเนต) เปนตน (1,2) จากทกลาวมาขางตนจะเหนวาการกลาวถงเฉพาะ

‘เกลอ’หรอ‘โซเดยม’จะไมครอบคลมถงปรมาณโซเดยมทงหมดดงนนในยทธศาสตรฯฉบบนจะใชคำาวาเกลอและ

โซเดยมเพอสอสารใหครอบคลมถงโซเดยมทงหมดทรางกายไดรบ

ปรมาณโซเดยมทบรโภคเพยงพอตอวน องคการอนามยโลกกำาหนดไวไมเกน 2,000 มลลกรมตอวน

การไดรบมากหรอนอยเกนไปสงผลเสยตอรางกายทงสน แตปญหาสวนใหญเกดจากทไดรบในปรมาณทสงกวาความ

ตองการตอวนแมโซเดยมจะเปนแรธาตจำาเปนทรางกายไมสามารถสรางไดแตรางกายกไมสามารถเกบสะสมโซเดยม

ไวไดตองขบสวนทเกนจากความตองการทงทงหมดสงผลใหไตตองทำางานหนกและในขณะทมระดบโซเดยมจำานวน

มากอยภายในรางกายกจะทำาใหระดบความดนโลหตสงขนสงผลกระทบเปนลกโซตออวยวะอนๆตามมาดวยเหตน

การประชม Codex Committee on Nutrition and Foods for Special Dietary Uses (CCNFSDU)

ครงท 31 ณ สหพนธสาธารณรฐเยอรมนเมอเดอนพฤศจกายน 2552 ทประชมเหนชอบใหโซเดยมเปนสารอาหาร

ทมความสำาคญลำาดบแรกทควรมการกำาหนดคา NutrientReferenceValuesonNon-communicablediseases

หรอNRVs-NCDของโซเดยมท2,000 มลลกรม ซงเปนไปตามขอแนะนำาขององคการอนามยโลกนอกจากนยง

มขอมลจากInstituteofMedicineของประเทศสหรฐอเมรกาไดกำาหนดคาความตองการโซเดยมทเพยงพอตอการ

ทำางานของหวใจไวเพยง1,500มลลกรมตอวน(1)

Page 9: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-25684

1.2 ปญหาสขภาพจากการบรโภคเกลอและโซเดยมเกน

การไดรบโซเดยมในปรมาณทสงเกนความตองการอยางตอเนอง สงผลตอการเพมขนของระดบความดน

โลหตเปนปจจยเสยงทสำาคญในการเกดโรคหวใจและหลอดเลอด โรคไต โรคความดนโลหตสง และเพมความรนแรง

ของโรคเบาหวานขอมลสถานการณโดยองคการอนามยโลกในปค.ศ.2009พบวาโรคไมตดตอ(NCDs)เหลานเปน

สาเหตการเสยชวตหลกของทกประเทศทวโลก ถงรอยละ 63 ของอตราการเสยชวตทงหมด(3) มากกวาการเสยชวต

จากการบาดเจบโรคตดเชอภาวะทพโภชนาการและการเสยชวตของมารดาและเดกรวมกนและทนากงวลเปนอยาง

ยงคอเปนสาเหตหลกของการเสยชวตกอนวยอนควร(กอนอาย70ป)และมแนวโนมวาเพมขนอยางตอเนองคาด

การณวาการเสยชวตจากโรคไมตดตอของประชากรโลกจะเพมขนจาก36ลานคนในพ.ศ.2551เปน44ลานคนใน

ปพ.ศ.2563การเสยชวตของประชากรไทยจากโรคไมตดตอในปพ.ศ.2552พบวาอยในสดสวนทสงกวาทวโลกคอ

รอยละ73ของการเสยชวตกอนวยอนควร(4)

1.2.1ผลกระทบตอการเกดโรคไมตดตอตางๆจากการไดรบโซเดยมในปรมาณทสงเกน

ความตองการ

โรคความดนโลหตสง (Hypertension: HT)

การศกษาเรองความสมพนธระหวางการบรโภคเกลอโซเดยมกบการเกดโรคความดนโลหตสงเรมตน

โดยLouisDahlและคณะในปพ.ศ.2503พบวาการไดรบเกลอโซเดยมมความสมพนธเชงเสนตรงระหวางปรมาณ

เกลอทไดรบและความชกของโรคความดนโลหตสง(5)ซงจะนำาไปสโรคอนๆทเปนภาวะแทรกซอนศนยควบคมโรคของ

สหรฐอเมรกาแนะนำาปรมาณเกลอโซเดยมทบรโภคไดโดยไมเกดอนตราย คอโซเดยม 2 กรมตอวนหรอเทากบเกลอ

5กรมตอวน(6)ในทางปฏบตปรมาณขางตนจะเทยบเทาเกลอแกง1ชอนชาหรอเทยบเทานำาปลา3-4ชอนชาตอวน

นอกจากนผลการสำารวจทเกยวกบปรมาณการไดรบเกลอโซเดยมแสดงใหเหนวาประชากรทวโลกไดรบปรมาณเกลอ

โซเดยมสงกวาแนะนำามากกวา2เทา

โรคหวใจและหลอดเลอด (Cardiovascular diseases: CVD)

การไดรบโซเดยมในปรมาณทสงเกนความตองการเปนสาเหตหลกททำาใหเกดโรคหลอดเลอดหวใจ

(coronaryheartdisease)โรคอมพฤกษอมพาต(strokes)ถงรอยละ49และรอยละ62ของการเกดโรคทงหมด

จากการศกษาของMozaffarianและคณะพบวาการเสยชวตจากโรคหลอดเลอดหวใจจำานวน1,650,000รายทเกด

ขนในปค.ศ.2010มสาเหตมาจากการบรโภคโซเดยมเหนอระดบอางองคอ2กรมตอวนหรอเกลอ5กรมตอวน(7)

การลดปรมาณโซเดยมในผใหญใหไดรบโซเดยมนอยกวา2กรมตอวนมผลตอการลดระดบความดนโลหตและโอกาส

ตอการเกดโรคCVD

โรคไตวายเรอรง (Chronic kidney disease: CKD)

การทรางกายไดรบโซเดยมในปรมาณทสงทำาใหมผลกระทบโดยตรงตอไตซงไตเปนอวยวะหลกททำาหนาท

กำาจดโซเดยมโดยทำาใหไตเสอมเรวขนจากการทำางานหนกและโปรตนรวในปสสาวะและความเสอมนนจะคงอยตลอด

ไปแมจะมการลดปรมาณโซเดยมลงในภายหลงนอกจากนภาวะความดนโลหตสงกเปนอกปจจยสำาคญททำาใหไตเสอม

ดวยซงลวนแตมสาเหตจากการไดรบเกลอและโซเดยมปรมาณสงดงนนการลดความดนโลหตและโปรตนในปสสาวะ

จะปองกนการสญเสยการทำางานของไต(8)และภาวะแทรกซอนเชนโรคหวใจและหลอดเลอด(9)

Page 10: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

5ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

โรคเบาหวาน (Diabetes Mellitus: DM)

การศกษาพบวาในผปวยโรคเบาหวานซงมความบกพรองของการทำางานของอนซลนนนการลดปรมาณ

การบรโภคเกลอโซเดยมลงมผลตอการเพมระดบการทำางานของอนซลนดขนสงผลใหควบคมโรคเบาหวานไดดยงขน(10)

1.2.2ภาระโรคจากปญหาสขภาพทเกดขนจากการบรโภคเกลอโซเดยมในปรมาณทสงเกนความ

ตองการของประเทศไทย

ในประเทศไทย จำานวนผปวยจากกลมโรคไมตดตอเพมขนอยางรวดเรว การระบาดของโรคไมตดตอ

(NCDs)สงผลกระทบทางเศรษฐกจอยางมากทงในระดบจลภาคและมหพภาคเนองจากเปนสาเหตของการสญเสยผลต

ภาพ(productivity)หลายประเภททงการเสยชวตกอนวยอนควรการขาดงานการขาดประสทธภาพขณะทำางานเกด

ความพการการสญเสยโอกาสในการถกจางงานเนองจากการเจบปวยและยงรวมถงภาระคาใชจายสำาหรบการรกษา

พยาบาลอกดวยความสญเสยทางเศรษฐกจจากโรคไมตดตอสงถง198,512ลานบาทในป2552จำาแนกเปนจากโรค

หวใจและหลอดเลอด78,976ลานบาทจากจากโรคเบาหวาน24,489ลานบาทรวมมลคาความสญเสยทงหมดคด

เปนรอยละ 2.2 ของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GDP)(11)

การบรโภคเกลอและโซเดยมในระดบสงจงเปนปจจยเสรมใหเกดภาระโรคจากปญหาสขภาพดวยโรค

ไมตดตอดงน

โรคเบาหวานและความดนโลหตสง

ขอมลจากการสำารวจสขภาพประชากรไทยป พ.ศ. 2557 พบโรคเบาหวานมแนวโนมจำานวนผเปน

เพมมากขนจากรอยละ6.9ในปพ.ศ.2552เปนรอยละ8.9หรอ4.5ลานคนในปพ.ศ.2557ซงเพมขนประมาณ1ลานคน

และโรคความดนโลหตสงจากรอยละ21.4ในปพ.ศ.2552เปนรอยละ24.7หรอ13ลานคนในปพ.ศ.2557หรอ

เพมขนประมาณ1.5ลานคน(12)

ขอมลจากสำานกนโยบายและยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสข(13)ในปพ.ศ.2556พบวามผเสยชวต

จากสาเหตความดนโลหตสงจำานวน5,165คนซงสงกวาขอมลการตายปพ.ศ.2555ทมจำานวนเพยง3,684คน

และมแนวโนมของผปวยทเขารบการรกษาในสถานบรการสาธารณสขของกระทรวงสาธารณสขดวยโรคความดนโลหต

สงเพมขนอยางตอเนองในทกภาคเมอเปรยบเทยบปพ.ศ.2546และ2556พบวาอตราผปวยในดวยโรคความดน

โลหตสงเพมจาก389.8ตอประชากรแสนคน(จำานวน218,218ราย)เปน1,621.7ตอประชากรแสนคน(จำานวน

1,047,979ราย)หรอเพมขนกวา4เทาเชนเดยวกบโรคเบาหวานทมผเสยชวตจากโรคเบาหวานในป2556จำานวน

9,647รายหรอเฉลยวนละ27คนคดเปนอตราตายดวยโรคเบาหวาน14.9ตอแสนประชากรและมผปวยดวยโรค

เบาหวานเขาพกรกษาตวในสถานบรการสาธารณสขของกระทรวงสาธารณสข จำานวน 698,720 ครง คดเปนอตรา

ปวยดวยโรคเบาหวาน1,081.2ตอแสนประชากร

โรคหวใจและหลอดเลอดในป2557มผเสยชวตจากกลมโรคดงกลาว58,681คนหรอเฉลยชวโมงละ

7คนคดเปนอตราตายของโรคหวใจและหลอดเลอดเทากบ90.34ตอแสนประชากรโดยแบงเปนสาเหตโรคหลกดงน

สาเหตจากโรคหวใจขาดเลอด จำานวน 18,079 คนหรอเทากบ 27.83 ตอแสนประชากรและโรคหลอดเลอดสมอง

จำานวน25,114คนผปวยในทไดรบรกษาตวในโรงพยาบาลของกระทรวงสาธารณสขในระหวางปพ.ศ.2546-2556

พบวามจำานวนผปวยจากกลมโรคดงกลาวเพมขนโดยโรคหวใจขาดเลอดเพม4.2เทาโรคหลอดเลอดสมองเพม3.9เทา

โรคไตเรอรง เปนโรคทเปนปญหาสาธารณสขสำาคญโรคหนงซงมจำานวนผปวยเพมขนตลอดมาทงใน

ประเทศทพฒนาแลวและประเทศทกำาลงพฒนาโรคไตเรอรงมกเปนโรคแทรกซอนจากโรคเบาหวานหรอความดนโลหต

สง ซงเปนโรคทคอนขางชกในวถชวตของคนในเมองปจจบน โดยพบวาไตเรอรงรอยละ 40 เกดจากเบาหวาน และ

Page 11: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-25686

รอยละ 20 เกดจากความดนโลหตสง สมาคมโรคไตแหงประเทศไทยไดดำาเนนโครงการคดกรองและประมาณการณ

เบองตนในผปวยโรคไตในปพ.ศ.2551โดยไดทำาการสมตวอยางประชากรจาก10จงหวดจากทกภาคทวประเทศไทย

พบความชกของโรคไตเรอรงในทกระยะในประชากรผใหญอยทประมาณรอยละ17.5(14)

จากขอมลขางตนคาดวา มโรคไตเรอรงในประชากรไทยทมอายตงแต 18 ปขนไปทวประเทศจำานวน

ประมาณ7ลานคนโดยครงหนงเปนผปวยโรคไตเรอรงระยะเรมตนและอกครงหนงเปนผปวยโรคไตเรอรงระยะปาน

กลางถงรนแรงแตทนากงวลคอความตระหนกของผปวยวาเปนโรคไตเรอรงนนมอยนอยมากกลาวคอในจำานวนผปวย

โรคไตเรอรงระยะท3ซงมอยประมาณ3ลานคนนนมเพยงรอยละ5.0เทานนทรวาตนเองเปนโรคไตเรอรงแมกระทง

ผปวยโรคไตเรอรงระยะท 4มอยเพยงรอยละ20.0ทรวาตนเองเปนโรคไตเรอรงถอวาเปนอปสรรคในการดแลการ

ชะลอการเสอมของไตพบวาจำานวนผปวยโรคไตเรอรงยงคงเพมขนทกป และมจำานวนผปวยโรคไตวายระยะสดทาย

ทงหมดซงตองการรกษาดวยการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยมลางไตทางชองทองหรอปลกถายไตเพมขนจาก419.9

ตอประชากร1,000,000คนในปพ.ศ.2550เปน905.9ตอประชากร1,000,000คนในพ.ศ.2555

ปจจบนคาใชจายในการบำาบดทดแทนไตโดยการลางไตทางชองทองหรอการฟอกเลอดดวยเครองไต

เทยมเฉลยประมาณ240,000บาทตอคนตอปโดยคาใชจายนยงไมรวมถงคาใชจายดวยยา คาใชจายทางออมอนๆ

สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตตองใชงบประมาณในการลางไตเปนการเฉพาะแยกจากงบบรการทางการแพทย

เหมาจายรายหว(capitation)โดยในปงบประมาณ2558สงถง5,247ลานบาทและจะเพมสงขนเปน6,318ลาน

บาทในพ.ศ.2559ซงถารวมงบประมาณสำาหรบบรการผปวยไตวายเรอรงในสทธอนๆไดแกสทธประกนสงคมและ

สวสดการขาราชการแลวรฐจำาเปนตองใชงบสงกวา10,000ลานบาทตอป

จากสถานการณความรนแรงและภาระโรคจากโรคไมตดตอ (NCDs) และปญหาการบรโภคเกลอและ

โซเดยมในระดบนานาชาตองคการอนามยโลกจงไดกำาหนดใหการลดเกลอโซเดยมเปน1ใน9เปาหมายระดบโลกใน

การควบคมปญหาโรคไมตดตอ(NCDs)ภายในพ.ศ.2568(15)โดยกำาหนดใหลดการบรโภคเกลอและโซเดยมลงรอยละ

30ภายในพ.ศ.2568ดงแผนภาพท1ซงประเทศไทยโดยการประชมสมชชาสขภาพแหงชาต ครงท 6 ใน พ.ศ.

2557 ไดทำาการรบรองทง 9 เปาหมายดงกลาวใหเปนเปาหมายในการดำาเนนงานของประเทศไทยซงถอเปนความ

ทาทายของสงคมไทยในการจดการปญหาNCDsอยางยงและเพอใหเกดการลดภาระโรคจากโรค NCDsโดยการลด

การบรโภคเกลอและโซเดยมในปรมาณสงในประชากรไทยอยางจรงจงจงไดมมตสมชชาสขภาพแหงชาตครงท8พ.ศ.

2558เรองนโยบายการลดบรโภคเกลอและโซเดยมเพอลดโรคไมตดตอ(NCDs)จดใหมและขบเคลอนยทธศาสตรการ

ลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทยพ.ศ.2559-2568ทเปนรปธรรมตอไป

แผนภาพท 1 เปาหมายการดำาเนนงาน9ขอเพอลดการเกดโรคไมตดตอNCDsในระดบโลกภายในปพ.ศ.2568

Page 12: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

7ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

1.3 ความคมคาและประสทธภาพ (cost-effectiveness) ของการลดการบรโภคเกลอและ

โซเดยมในประชากร

การใชนโยบายสาธารณะเพอลดการบรโภคเกลอในประชากรนนมประสทธภาพและคมคาตอการลงทนมผล

การศกษาในหลายประเทศใหผลสอดคลองกนถงความคมคาและแสดงใหเหนถงผลของการลดบรโภคเกลอตอสขภาพ

รวมทงประหยดคาใชจายของระบบบรการสขภาพตวอยางเชน

ในประเทศสหรฐอเมรกา การลดการบรโภคเกลอในประชากรวนละ 3 กรมจะสงผลใหเพมชวตคณภาพ

194,000-392,000 ปสขภาวะทมคณภาพ หรอ quality-adjusted life years (QALYs)* และประหยดคารกษา

พยาบาล 10,000-24,000 ลานดอลลารตอป(16) นนหมายถงการไดรบผลตอบแทน 6-12 ดอลลารตอทกดอลลารท

ใชในมาตรการควบคม และการลดการบรโภคเกลอมความคมคามากกวาการใชยาลดความดนโลหต ซงในประเทศ

สหรฐอเมรกามาตรการทไดผลตองอาศยการลดเกลอในอาหารแปรรปหรอสำาเรจรปเชนเดยวกบประเทศอาเจนตนา

ทพบวาการลดบรโภคเกลอในประชากรเปนมาตรการทคมคาทสดในการปองกนโรคไมตดตอเรอรง(17)

ในประเทศทมรายไดตำาถงปานกลางการลดบรโภคเกลอรอยละ15ในประชากรจะปองกนการเสยชวตได

13.8ลานคนในเวลา10ปโดยใชคาใชจายเพยง0.4ดอลลารตอคนตอป(18)ซงการศกษานยงไมไดรวมผลประโยชน

ทางเศรษฐกจและสงคมทเกดจากการลดการเจบปวยความพการและการเสยชวตรวมทงคาใชจายทเกดขนจากการ

ปรบสตรอาหารในภาคอตสาหกรรม ตวอยางจากการลดบรโภคเกลอในประเทศอนเดยนนสามารถลดโรคหวใจและ

หลอดเลอดไดโดยไมกระทบตอโครงการเสรมไอโอดนเพอปองกนภาวะขาดไอโอดน(19)

ในประเทศแถบตะวนออกกลางการรณรงคโดยใชทงมาตรการใหความรการตดฉลากทผลตภณฑอาหาร

และการบงคบปรบสตรเพอลดเกลอในอาหารสำาเรจรปสามารถลดการบรโภคเกลอไดประมาณรอยละ30และมความ

คมคา(20) โดยประมาณวาในระยะเวลา 10ป จะประหยดคาใชจายประมาณ6ลานดอลลาร และสงผลใหเพมชวต

คณภาพ2,700QALYsในประเทศปาเลสไตนประหยดคาใชจาย39ลานดอลลารและสงผลใหเพมชวตคณภาพ6,450

QALYsในประเทศซเรยประหยดคาใชจาย235ลานดอลลารและสงผลใหเพมชวตคณภาพ31,000QALYsในประเทศ

ทนเซยและประหยดคาใชจาย1,300ลานดอลลารและสงผลใหเพมชวตคณภาพ308,000QALYsในประเทศตรก

*Quality-adjustedlifeyearsหรอQALYsหมายถงมสขภาวะทมคณภาพ

Page 13: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-25688

Page 14: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

9ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

สถ�นก�รณก�รบรโภคเกลอ

และโซเดยม

Page 15: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256810

Page 16: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

11ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

2.1 สถานการณการบรโภคเกลอและโซเดยมในระดบโลก

มการศกษาจากหลายประเทศทวโลกยนยนวาประชากรในแตละประเทศทวโลกไดรบเกลอและโซเดยมเกนความตองการตอวน (ปรมาณโซเดยมทบรโภคเพยงพอตอวน องคการอนามยโลกกำาหนดไวไมเกน 2,000 มลลกรม ตอวน) จากการประเมนการบรโภคเกลอและโซเดยมดวยการเกบปสสาวะ24ชวโมงซงเปนวธมาตรฐานทองคการอนามยโลกแนะนำาพบวาในสหรฐอเมรกามการบรโภคโซเดยม4,202มลลกรมตอวนในชายและ3,272มลลกรมตอวนในหญง(1998),ประเทศสหราชอาณาจกรอยท3,818มลลกรมในชายและ3,013มลลกรมในหญง(2006),ประเทศแอฟรกาใตอยท3,112มลลกรมในชายและ3,393มลลกรมในหญง(2006)(21)

การศกษาภาพรวมทเปนตวแทนของประชากรทวโลกคอการศกษา INTERSALT Study(22)ซงเปนการศกษาเพอประเมนปรมาณการไดรบโซเดยมในประชากรดวยวธการเกบปสสาวะ24ชวโมงเพอสรางฐานขอมลมาตรฐานของปรมาณการไดรบโซเดยมของประชากรทวโลกโดยเลอกกลมตวอยางจากหญงและชายในชวงอาย20-59ปใน52กลมประชากร32ประเทศทวโลกใชเวลาในการศกษาทงสน2ปผลการศกษาพบวาผชายไดรบโซเดยมมากกวา ผหญงโดยผชายอยในชวง100-250มลลโมล(2,400-6,000มลลกรม)ตอวนในขณะทผหญงอยในชวง100-200มลลโมล(2,400-4,800มลลกรม)ตอวนกลมประชากรทไดรบโซเดยมตำาสดคอกลมYanomamoในประเทศบราซลโดยในผชายพบ0.8มลลโมล(19.2มลลกรม)ตอวนและ1.0มลลโมล(24มลลกรม)ตอวนในผหญงและสงสดทTianjinประเทศจนโดยในผชายพบ259มลลโมล(6,216มลลกรม)ตอวนและ233มลลโมล(5,592มลลกรม) ตอวนในผหญง แหลงของเกลอและโซเดยมทสำาคญในการบรโภคของแตละประเทศมความแตกตางกนตามลกษณะภมประเทศและวฒนธรรมเชนกลมของประเทศพฒนาแลวสวนใหญไดรบเกลอจากอาหารทผานกระบวนการสงถงรอยละ75ซงอาหารกลมนมโซเดยมอยในปรมาณสงแมจะไมมรสเคมกตามและจากการวเคราะหผลประโยชนพบวา ผลตภณฑอาหารทมเกลอเปนสวนประกอบในปรมาณทสงแลวเปนทยอมรบของผบรโภคนนประโยชนทางการคาไมไดตกอยเฉพาะผลตภณฑหรอผประกอบการจำาหนายเกลอเทานนแตขยายผลประโยชนไปกลมผลตภณฑอาหารอนดวยโดยการประชมMobilizingforDietarySaltReductionPoliciesandStrategies intheAmericas: Expert&CountryConsultation(23)แสดงใหเหนถงวงจรดงกลาวไวดงนถาผลตภณฑอาหารมเกลอเปนสวนประกอบ รอยละ40โดยปรมาตรหากเปนผลตภณฑกลมเนอสตวการมเกลอปรมาณมากทำาใหนำาหนกมากขนจากโปรตนทอมนำาและการบรโภคผลตภณฑดงกลาวจะกระตนใหกระหายนำาสงผลดตอกลมผลตภณฑเครองดมไมวาจะเปนนำาอดลมนำาแรและความเคยชนตอรสเคมนเองทำาใหผลตภณฑกลมอนๆทมเกลอในปรมาณมากไดรบการยอมรบไปดวย ดงนนการดำาเนนยทธศาสตรเพอลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในองกฤษ(24) จงไดกำาหนดเปาหมายใหสอดคลองกบแหลงในการไดรบโซเดยม โดยกำาหนดเปาหมายลดลงรอยละ 40 ในกลมอาหารทผานกระบวนการและการเตมบนโตะอาหาร นอกจากนยงมการพฒนารปแบบการสอสารสาธารณะทหลากหลายอกดวย ผลจากการ ดำาเนนงาน3ปสามารถลดการบรโภคเกลอจาก9.5เหลอ8.6กรมตอวนหรอลดลงรอยละ10เชนเดยวกบออสเตรเลยทไดมการกำาหนดยทธศาสตรสำาคญคอยทธศาสตรดานอตสาหกรรมอาหารดานการสอสารและดานการสนบสนนการดำาเนนงานภาครฐเพอลดการไดรบเกลอเหลอ6กรมตอวนผานมาตรการการสอสารสาธารณะการผลกดนฉลาก

โภชนาการและการลดเกลอในสตรอาหาร(25)

สถ�นก�รณก�รบรโภคเกลอและโซเดยม

Page 17: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256812

2.2 สถานการณการบรโภคเกลอและโซเดยมในระดบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ประชากรในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเสยชวตดวยโรคไมตดตอเรอรงกวา7.9ลานคนในปค.ศ.2008

ในจำานวนน3.6ลานคนมเหตมาจากโรคหวใจและหลอดเลอดเปนการเสยชวตกอนอาย60ปถงรอยละ34(26)ซงม

ปจจยเสยงหลกจากภาวะความดนโลหตสงและการไดรบเกลอและโซเดยมในปรมาณทสงกวาความตองการเปนสงท

สงผลตอการเพมระดบความดนโลหตอยางชดเจนโดยความชกของความดนโลหตสงในประเทศตางๆในภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตปค.ศ.2008พบวา1ใน3ของประชากรวยผใหญมภาวะความดนโลหตสงแสดงตามแผนภาพท2

และปรมาณเกลอทบรโภคเฉลยตอคนตอวนสงกวาปรมาณอางองทองคการอนามยโลกแนะนำาดงแผนภาพท3(27)

แผนภาพท 2 อบตการณของโรคความดนโลหตสงในประเทศของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตปพ.ศ.2551

แผนภาพท 3 ปรมาณเกลอทบรโภคเฉลยตอคนตอวนในบางประเทศของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

Page 18: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

13ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

2.3 สถานการณการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย

การศกษาวจยหรอสำารวจปรมาณโซเดยมในระดบประชากรของประเทศไทยนน ไมไดมการวางแผนหรอ

ดำาเนนการในเรองนอยางจรงจงเหมอนในตางประเทศแตเนองจากแนวโนมของโรคเรอรงทมความรนแรงโดยเฉพาะ

โรคความดนโลหตสงทเปนปจจยเสยงหลกสำาคญของโรคหวใจและหลอดเลอดการประเมนการไดรบเกลอนนไดมการ

ดำาเนนการและขอมลอยบางโดยกรมอนามยซงเปนหนวยงานหลกของกระทรวงสาธารณสขทมหนาทในการดำาเนน

งานสำารวจภาวะโภชนาการของประเทศโดยการสำารวจภาวะอาหารและโภชนาการของประเทศไทยโดยกรมอนามย

นนพบวาคนไทยสวนมากรอยละ98บรโภคเครองปรงรสทกวนโดยเครองปรงรสทนยมมากทสดคอนำาปลารองลงมา

คอกะปและเกลอตามลำาดบทงนการบรโภคเครองปรงรสไดเพมขนจากวนละ7.0กรมตอคนตอวนในปพ.ศ.2503

(ครงท1)เปน20.5 กรมตอคนตอวนในปพ.ศ.2538(ครงท4)สำาหรบในปพ.ศ.2546ครงท5นนปรมาณการ

ใชเครองปรงรสทสำารวจนนพบวามการบรโภคเพยง 4.1 กรมตอคนตอวน(28)

ซงขอมลรายงานทมปรมาณการใชเครองปรงรสทตำาลงนนาจะเปนผลมาจากวธการสำารวจอาหารทเปลยนไป

อยางไรกตามปรมาณการใชเครองปรงรสทมรายงานดงกลาวนนไมสามารถคำานวณหาปรมาณโซเดยมทมการบรโภค

ไดเนองจากไมมรายละเอยดมากพอของเครองปรงรสทกลาวถงโดยเฉพาะอยางยงนำาปลาและเกลอซงเปนแหลงของ

โซเดยมหลกในอาหารทคนไทยนยมบรโภคไมไดมการคำานวณเปนปรมาณโซเดยมแตอยางใด

ในป พ.ศ. 2550 ไดมการรเรมในการสำารวจการบรโภคโซเดยมคลอไรดของประชากรไทยดำาเนนการ

โดยกองโภชนาการกรมอนามยกระทรวงสาธารณสขรวมมอกบคณะสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลยมหดลพบวา

ปรมาณการบรโภคโซเดยมคลอไรดของประชากรไทยทสำารวจในป พ.ศ. 2550 ประชากรไทยไดรบโซเดยมคลอไรด

โดยเฉลย 10.9 ± 2.6 กรม โดยมาจากเครองปรงรสตางๆ 8.0 ± 2.6 กรม คดเปนรอยละ80.3ของโซเดยมคลอ

ไรดทงหมดทไดรบและเมอคำานวณเทยบกลบเปนปรมาณของโซเดยม(รอยละ40ของปรมาณโซเดยมคลอไรด)พบ

วาประชากรไทยไดรบโซเดยมจากอาหารทบรโภคสงถง4,351.7 มลลกรมตอคนตอวน(29)

แตมขอสงเกตวาปรมาณโซเดยมทไดนนาจะมคาตำากวาปรมาณโซเดยมทบรโภคจรงเนองจากเปนปรมาณ

โซเดยมทไดจากเครองปรงรสและแหลงอาหารทมโซเดยมคลอไรดสงเทานน ไมไดมการรวมปรมาณโซเดยมทมอยใน

อาหารอนๆทมการบรโภคหรอจากผงชรส(โมโนโซเดยมกลตาเมท)ทนยมใชอยางแพรหลาย

นอกจากการการสำารวจของกรมอนามยแลวยงมการศกษาวจยเชงปรมาณเรอง สถานการณการบรโภค

เกลอโซเดยมในประชากรไทย ของสำานกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค ในป พ.ศ. 2550(30)เพอศกษาสถานการณ

การบรโภคและแบบแผนความเชอเกยวกบการบรโภคโซเดยม และความเชอทเกยวกบความสมพนธของการบรโภค

โซเดยมกบภาวะสขภาพและการเกดโรคความดนโลหตสงในประชากรไทยอายระหวาง15 - 59ปจากพนทในการ

ศกษาทงสน4จงหวดคอเชยงใหมนครราชสมานครปฐมและสราษฎรธานจำานวน2,227ตวอยางดวยเครองมอ

และวธการตางๆ2ชนดในการเกบขอมลคอ

การสำารวจพฤตกรรมการบรโภคโซเดยม

การเกบปสสาวะ24ชวโมงเพอหาปรมาณโซเดยมทไดจากการขบทงทางปสสาวะ

และเปนการศกษาวจยเดยวทมการเกบขอมลจากปสสาวะรวมดวยพบวา

(1)กลมตวอยางมความถของการบรโภคอาหารทมปรมาณโซเดยมสงมากกวา3ครงตอสปดาห

(2)ในเรองความรความเขาใจนนพบวากลมตวอยางรอยละ25ระบวารจก“โซเดยม”และสามารถ

ระบประเภทอาหารทพบโซเดยมไดคออาหารและเครองปรงรสทมรสเคมผงปรงรสและอาหารสำาเรจรปแตมสวน

นอยเทานนทระบไดวามตามธรรมชาตของอาหารดวย

Page 19: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256814

(3)คามธยฐานของปรมาณโซเดยมในปสสาวะ24ชวโมงเทากบ2,955.5มลลกรมตอวนโดยพบวารอยละ

87.5ของกลมตวอยางมคาสงกวา2300มลลกรมตอวน

(4)กลมตวอยางอาย 36-45ปมปรมาณการขบออกของโซเดยมคอ 149.0 มลลโมลตอวนสงวากลม

ตวอยางวยอนๆสะทอนใหเหนวาเปนกลมอายทมการบรโภคโซเดยมสงกวาชวงอายอน

(5)เพศชายมปรมาณการขบออกของโซเดยมคอ131.0สงกวาเพศหญงคอ128.5มลลโมลตอวน

เลกนอยกลมพอบานแมบานมปรมาณโซเดยมขบออกในปสสาวะมากกวากลมอน(155มลลโมลตอวน)

(6)กลมตวอยางทอยในเขตเทศบาลมการขบโซเดยม 128.0 มลลโมลตอวน สงกวาผทอยนอกเขต

เทศบาลทมการขบโซเดยม130.0มลลโมลตอวน

การสำารวจสขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรางกายครงท 4 พ.ศ. 2551-2552(31)ทดำาเนนการโดย

สำานกงานสำารวจสขภาพประชากรไทยสถาบนวจยระบบสาธารณสขไดรายงานผนวก‘การสำารวจการบรโภคอาหารของ

ประชาชนไทย’ออกมาเปนครงแรกในปพ.ศ.2554โดยไดสมภาษณเกยวกบความถในการบรโภคอาหาร(frequency

offoodconsumption)ในกลมตวอยางอาย2-14ปจำานวน8,462คนและ15ปขนไปจำานวน20,470คนสมภาษณ

เกยวกบอาหารบรโภคทบทวนความจำายอนหลง24ชวโมงจากกลมตวอยางจำานวน2,969คนมวตถประสงคเพอทราบ

แบบแผนการบรโภคอาหารประเภทตางๆและประเมนปรมาณของการไดรบพลงงานและสารอาหารของกลมตวอยาง

ประชากรไทยในการสำารวจครงนไดมการประเมนปรมาณการบรโภคโซเดยมดวยโดยใชวธการซกประวตการบรโภค

อาหารยอนหลง 24 ชวโมงพบวามการบรโภคโซเดยมสงกวาปรมาณทแนะนำากลาวคอไดรบมากกวา 2,400 มลลกรม

ตอวน โดยคามธยฐานของการบรโภคโซเดยมอยท 3,264 มลลกรมตอวนโดยทผใหญมคามธยฐานการบรโภค

อยระหวาง2,961.9-3,633.8มลลกรมตอวนรายละเอยดปรมาณการบรโภคแยกตามอายและเพศแสดงในตารางท1

ตารางท 1แสดงผลการบรโภคโซเดยม(มลลกรมตอคนตอวน)จำาแนกตามกลมตวอยาง

อาย

(ป)

เพศชาย เพศหญง

จำานวน

(n)มธยฐาน คาเฉลย

คาเบยง

เบน

มาตรฐาน

จำานวน

(n)มธยฐาน คาเฉลย

คาเบยง

เบน

มาตรฐาน1-3 69 1,804.6 2,154.4 1,604.1 55 1,468.9 2065.1 1,34.24-5 69 2,262.6 2,569.8 1,643.0 63 1,819.5 2131.1 1,401.26-8 101 2,682.5 3,017.7 1,873.7 91 2,523.5 2904.5 2,087.89-12 159 2,651.1 3,194.3 2,806.3 196 2,720.0 3242.5 2,252.113-15 86 2,776.5 3,147.7 2,070.4 84 2,746.3 2824.5 1,701.816-18 43 3,386.9 4,602.7 3,581.2 34 2,890.6 3536.9 2,098.219-30 72 3,633.8 3,926.0 2,127.7 55 3,337.6 4249.2 3,299.931-50 248 3,470.1 4,259.6 2,937.4 313 3,471.2 4119.7 4,556.351-59 132 2,961.9 3,947.0 3,121.7 115 3,251.9 3682.5 2,740.260-69 287 3,366.9 4,001.5 2,741.9 274 3,237.9 3814.5 2,687.070-79 160 2,831.8 3,606.1 2,483.1 170 2,963.0 3735.1 2,768.7>80 41 3,249.1 4,059.8 3,617.5 43 2,851.6 3625.5 2,828.5

แหลงขอมล: การสำารวจสขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรางกายครงท4พ.ศ.2551-2552

Page 20: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

15ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

และรายงานวจยการสำารวจสถานการณการแสดงขอมลโภชนาการและปรมาณโซเดยมบนฉลากอาหาร

ในผลตภณฑอาหารสำาเรจรปทพรอมบรโภคทนท ป 2555-2558(32)โดยการสำารวจปรมาณโซเดยมทแสดงบนฉลาก

โภชนาการของผลตภณฑอาหารและเครองดมในภาชนะบรรจปดสนท ของสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

พบวาแหลงของเกลอและโซเดยมทประชาชนไทยไดรบจากผลตภณฑอาหารสำาเรจรปทพรอมบรโภคทนทมากทสด

คอบะหมกงสาเรจรปโดยอยในชวง1,000-1,200มลลกรมตอหนงหนวยบรโภคและนอยทสดคอชอกโกแลต

โดยอยในชวง0-300มลลกรมตอหนงหนวยบรโภครายละเอยดแสดงในตารางท2

ตารางท 2แสดงปรมาณโซเดยมทแสดงบนฉลากโภชนาการของผลตภณฑอาหารและเครองดมในภาชนะบรรจปด

สนท(มลลกรมตอหนงหนวยบรโภค)จำาแนกตามกลมผลตภณฑ

ผลตภณฑ ปรมาณโซเดยม

บะหมกงสำาเรจรป 1,000-2,000

อาหารแชเยนแชแขง 400-1,500

โจกกงสำาเรจรป 400-1,200

ผลตภณฑกลมปลาเสน 300-900

เครองปรงรสเชนซอสซอวนำาปลาผลปรงรส 201-300

ขนมอบเชนขนมปงกรอบเวฟอรคกกเคก 20-300

สาหราย 30-400

ขนมขบเคยวเชนมนฝรงอบกรอบขาวโพดควทอดขาวเกรยบ 100-600

เครองดมเชนนำาผกนำาผลไมชากาแฟ 0-300

นมและผลตภณฑนม 0-200

ชอกโกแลต 0-100

แหลงขอมล: รายงานวจยการสำารวจสถานการณการแสดงขอมลโภชนาการและปรมาณโซเดยมบนฉลากอาหารในผลตภณฑอาหาร

สำาเรจรปทพรอมบรโภคทนทป2555-2558

Page 21: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256816

2.4 ผลกระทบของยทธศาสตรการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมตอยทธศาสตรการควบคม

ปองกนโรคขาดสารไอโอดน

ภาวะขาดไอโอดนเปนปญหาสาธารณสขทสำาคญในประชากร 1.9 ลานคนใน 54 ประเทศทวโลกโดย

เฉพาะอยางยงในหญงตงครรภและเดกเนองจากการบรโภคเกลอทมไอโอดนไมเพยงพอสงผลกระทบตอสมองตอม

ไทรอยดพฒนาการสตปญญาและการรบรองคการอนามยโลกไดกำาหนดปรมาณไอโอดนทบรโภคเพยงพอตอวนใน

ประชากรอายมากกวา2ปไว100-200ไมโครกรมตอวนและตดตามการไดรบเพยงพอจากการตรวจปรมาณไอโอดน

ในปสสาวะโดยกำาหนดสองมาตรการหลกทวโลกในการควบคมปองกนการขาดไอโอดนไดแก(1)มาตรการสนบสนน

การรบประทานไอโอดนเสรม(supplement)ในกลมเสยงไดแกหญงตงครรภและเดกและ(2)มาตรการเตมไอโอดน

(iodinefortification)ในอาหารโดยเฉพาะอยางยงในเกลอธรรมชาต

สำาหรบประเทศไทยไดมการสนบสนนเพอปองกนการขาดไอโอดน โดยมประกาศกระทรวงสาธารณสข

วาดวยเรอง เกลอบรโภค(33)โดยนยามวาเกลอบรโภคหมายความวาเกลอแกงทใชเปนอาหารหรอใชเปนสวนผสม

หรอเปนสวนประกอบของอาหาร และเกลอบรโภคตองมปรมาณไอโอดนไมนอยกวา 20 มลลกรม และ ไมเกน 40

มลลกรมตอเกลอบรโภค1กโลกรมและประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ผลตภณฑปรงรสทไดจากการ

ยอยโปรตนของถวเหลอง(34) และนำาปลา(35)เพอกำาหนดใหมการเพมเตมไอโอดนไวดงน(1)มปรมาณไอโอดนไมนอย

กวา2มลลกรมและไมเกน3มลลกรมตอ1ลตรสำาหรบผลตภณฑทมการเตมไอโอดนในกระบวนการผลตหรอ(2)ม

ปรมาณไอโอดนตามทไดรบความเหนชอบจากสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาสำาหรบผลตภณฑทมการใชเกลอ

บรโภคเสรมไอโอดนเปนสวนผสม โดยเกลอบรโภคนนตองมมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง

เกลอบรโภคดงนนจะเหนวาสารไอโอดนไดรบการเสรมเพอปองกนการในแหลงทประชาชนไทยเขาถงไดงายอยแลว

การกำาหนดยทธศาสตรการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมเพอลดโรคไมตดตอ(NCDs)อาจทำาใหประชาชน

เกดความสบสนในเรองการสอสารทขดแยงวาสงผลตอภาวะขาดสารไอโอดนเพมขนองคการอนามยโลกจงไดแนะนำา

ใหมการดำาเนนการรวมกนของการลดโรคไมตดตอ (NCDs) และการควบคมโรคขาดสารไอโอดน โดยการสอสารให

ชดเจนวา ประชากรควรบรโภคเกลอนอยกวา 5 กรมตอวน และเกลอทบรโภคนนตองเปนเกลอเสรมไอโอดนซง

การดำาเนนการดงกลาวจะไมกระทบตอโครงการเสรมไอโอดนเพอปองกนภาวะขาดไอโอดน(36) และยงแนะนำาวาการ

ลดบรโภคเกลอและโซเดยมลงรอยละ30ของปรมาณทเคยบรโภคจะไมทำาใหเกดภาวะขาดสารไอโอดนหรอกระทบ

ตอโครงการเสรมไอโอดนเพอปองกนภาวะขาดไอโอดนในกรณทประชาชนมการบรโภคเกลอและเครองปรงรสเสรม

ไอโอดนอยางแพรหลายเปนประจำาอยแลว อยางไรกตาม จำาเปนตองมการเฝาระวง ประเมนตดตามทงภาวะขาด

ไอโอดนและการบรโภคเกลอโซเดยมเกนในประชากรรวมดวย

Page 22: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

17ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

2.5 ขอเสนอแนวทางการดำาเนนงานลดการบรโภคเกลอและโซเดยมโดยองคการอนามยโลก

ขอมลปจจบน พบวาการใชนโยบายสาธารณะเพอลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประชากรนน ม

ประสทธภาพและคมคาตอการลงทนการศกษาในหลายประเทศใหผลสอดคลองกนโดยแสดงใหเหนถงผลของการลด

บรโภคเกลอตอสขภาพรวมทงประหยดคาใชจายของระบบบรการสขภาพ

ในปพ.ศ.2549องคการอนามยโลกเชญผเชยวชาญประชมทกรงปารสประเทศฝรงเศสกำาหนดทศทางใน

การดำาเนนการเพอบรรลเปาหมายของการลดการบรโภคเกลอและโซเดยม(37)ซงมการใหความสำาคญกบ3ยทธศาสตร

หลกทนาจะเปนกญแจนำาไปสความสำาเรจในการลดปรมาณการบรโภคโซเดยมในประชากรคอ

(1) การปรบเปลยนและพฒนาผลตภณฑใหมปรมาณเกลอโซเดยมลดลง

(2) การใหความรและทำาใหผบรโภคตระหนกร

(3)การเปลยนแปลงสงแวดลอมทเออตอการเลอกอาหารทมผลดตอสขภาพ

กลไกและกระบวนการจดการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย จากการวเคราะหพบวาใน

ปจจบนนยงมขอจำากดและความทาทายในแทบทกดานตงแตขาดกลไกการยกระดบการแกปญหาการลดบรโภคเกลอ

และโซเดยม ไมมยทธศาสตรการดำาเนนงานทชดเจนขาดความเปนเจาของและการมสวนรวมของภาคสวนตางๆ ใน

การจดการปญหารวมถงกลไกการประสานงานและการบรณาการผเกยวของการดำาเนนงานทมอยในปจจบนเปนการ

ดำาเนนงานตามภารกจและหนาทของหนวยงานทรบผดชอบซงขาดความเชอมโยงในการทำางานรวมกนบางสวนททบ

ซอนกนอกทงยงมขอจำากดดานระบบขอมลงบประมาณทรพยากรบคคลและองคความรการทำาการวจยและการนำา

ความรไปใชไมนำาไปสการกำาหนดยทธศาสตรและนโยบายไปปฏบตการรวมถงการตดตามประเมนผล

ตงแตปพ.ศ.2555ไดมการจดตงเครอขายลดบรโภคเคม โดยไดรบงบประมาณสนบสนนจากสำานกงาน

กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ มบทบาทในการขบเคลอนการดำาเนนงานอยางเขมขนและตอเนอง รวมกบ

กระทรวงสาธารณสขและภาคเครอขายทสำาคญจากมหาวทยาลยเกษตรศาสตรมหาวทยาลยมหดลสมาคมวชาชพ

ตางๆ โดยมวตถประสงคเพอสนบสนนการดำาเนนงานจากภาคสวนตางๆการพฒนาองคความรและนวตกรรมการ

วจยและการรณรงคสอสารเตอนภยผานชองทางตางๆรวมทงพฒนาความรวมมอกบภาคเครอขายรวมดำาเนนงาน

ผลงานในระยะทผานมานนมงานวจยและองคความรทสามารถนำาไปสนบสนนการดำาเนนงานไดเชนการ

ปรบสตรอาหารใหมความเคมลดลงโดยใชสารทดแทนความเคมพฒนาตนแบบผลตภณฑอาหารลดโซเดยมโดยใชการ

เทคนคดานกลนรสจากสมนไพรไทยพฒนาฐานขอมลโภชนาการทงสวนประกอบวตถดบเครองปรงและอาหารทองถน

การพฒนาฐานขอมลฉลากโภชนาการหลกสตรการใหความรเพอสนบสนนการปรบเปลยนพฤตกรรมและมการพฒนา

นวตกรรมและเครองมอทสำาคญคอแถบจมปสสาวะวดปรมาณเกลอและเครองวดปรมาณโซเดยมในอาหาร

แตพบวายงไมเพยงพอ ประชาชนทกชวงวยยงไมมความรและความเขาใจทดพอในการนำาไปใชปฏบต

การไดรบความรวมมอจากสอสารมวลชน สถานศกษาทกระดบและประชาชนในทองถนในการกระจายความรและ

รณรงคสรางคานยมลดการบรโภคเกลอในทองถนเพอปรบเปลยนพฤตกรรมนนมความสำาคญ อกทงผผลตอาหารทง

ธรกจอตสาหกรรมอาหารและรานคาในชมชนยงไมมการปรบเปลยนสตรอาหารใหลดปรมาณเกลอทำาใหผบรโภคไมม

ทางเลอกอาหารทดตอสขภาวะ

Page 23: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256818

องคกรสวนทองถนและสวนกลางควรเขามามบทบาทมากขนในการควบคมปรมาณเกลอในอาหารสำาเรจรป

และอาหารทปรงขนตามรานคาภตตาคารเพอใหมอาหารทมเกลอและโซเดยมตำารวมทงควรพฒนาฉลากและสญลกษณ

โภชนาการหนาผลตภณฑใหมความชดเจนและงายตอการเขาใจของผบรโภคนอกจากนควรสงเสรมและสนบสนนภาค

วชาการในการสรางและพฒนาเครองมอเพอการตดตามประเมนการบรโภคเกลอ รวมทงวจยและพฒนานวตกรรม

ในการใชสารทดแทนเกลอ ภาครฐรวมกบภาคทเกยวของตองดำาเนนการเฝาระวง กำากบและประเมนผลภาระโรค

พฤตกรรมและสงแวดลอมทเกยวเนองกบการบรโภคเกลอและโซเดยมในประชาชนเลศ

Page 24: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

19ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

ยทธศ�สตรก�รลดก�รบรโภค

เกลอและโซเดยมในประเทศไทย

(พ.ศ.2559-2568)

Page 25: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256820

Page 26: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

21ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

การจดทำาแผนยทธศาสตรการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทยนนสบเนองจากสถานการณ

ความรนแรงของโรคไมตดตอ(NCDs)เพมขนจากการไดรบเกลอและโซเดยมในปรมาณสงและมตสมชชาสขภาพแหง

ชาตครงท6พ.ศ.2557ทไดรบ9เปาหมายระดบโลกในการควบคมปญหาโรคไมตดตอ(NCDs)ภายในพ.ศ.2568ให

เปนเปาหมายในการดำาเนนงานของประเทศไทยมตสมชชาสขภาพแหงชาตครงท8พ.ศ.2558ทไดรบรองนโยบายการ

ลดบรโภคเกลอและโซเดยมเพอลดโรคไมตดตอ(NCDs)วตถประสงคหลกของนโยบายเพอลดการบรโภคเกลอโซเดยม

ซงเปน1ใน9เปาหมายดงกลาวลดการปวยการตายและผลกระทบทางเศรษฐกจและสงคมอนเนองมาจากการเพม

ขนของกลมโรคไมตดตอนำาไปสความรวมมอกบภาคเครอขายทสำาคญในการกำาหนดประเดนยทธศาสตรพรอมทงแผน

ปฏบตการและแนวทางในการดำาเนนงานเพอตอบสนองตอวสยทศนเปาหมายและสอดคลองกบสถานการณปจจบน

และเพอสนบสนนแผนบรการของกระทรวงสาธารณสข(serviceplan)ในการลดโรคไมตดตอเรอรงรวมถงโรคไตวาย

ระยะสดทาย

วสยทศน

ประชาชนมสขภาพดจากการบรโภคเกลอและโซเดยมลดลง

เปาประสงค

ประชาชนบรโภคเกลอและโซเดยมลดลงรอยละ30ภายในป2568

พนธกจ

1.สรางและขยายภาคเครอขายความรวมมอลดการบรโภคเกลอและโซเดยม

2.สงเสรมใหความรและสรางวฒนธรรมการบรโภคอาหารเกลอและโซเดยมตำา

3. เพมชองทางในการเขาถงอาหารและผลตภณฑทมเกลอและโซเดยมตำา

4.ผลกดนภาคอตสาหกรรมอาหารและรานอาหารใหผลตอาหารลดปรมาณโซเดยม

5. สงเสรมและสนบสนนการวจยนวตกรรมเพอลดการบรโภคโซเดยมรวมทงกระบวนการตดตามดวยตนเอง

ยทธศ�สตรก�รลดก�รบรโภคเกลอและ

โซเดยมในประเทศไทย (พ.ศ.2559-2568)

Page 27: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256822

ยทธศาสตรการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย (พ.ศ.2559-2568) ประกอบดวย

5ประเดนยทธศาสตร-SALTSดงน

1. ยทธศาสตร S (Stakeholder network) การสรางพฒนาและขยายภาคเครอขายความรวมมอ

2. ยทธศาสตร A (Awareness) การเพมความร ความตระหนก และเสรมทกษะใหประชาชน ชมชน

ผผลต/ผประกอบการบคลากรวชาชพทเกยวของและผกำาหนดนโยบาย

3. ยทธศาสตร L (Legislation and environmental reform) การปรบเปลยนสงแวดลอมเพอใหเกด

การผลตปรบปรงเปลยนแปลงและเกดผลตภณฑทมโซเดยมตำารวมทงเพมทางเลอกและชองทางการเขาถงอาหาร

ทปรมาณโซเดยมตำา

4. ยทธศาสตร T (Technology and innovation) การพฒนางานวจยและองคความรและการนำาส

ปฏบต

5. ยทธศาสตร S (Surveillance, monitoring and evaluation) การพฒนาระบบเฝาระวงตดตาม

และประเมนผลเนนตลอดกระบวนการผลผลตและผลลพธ

แผนภาพท 4 แสดงความเชอมโยงพนธกจและยทธศาสตรภายใตประเดนยทธศาสตรSALTSเพอบรรลตามวสยทศน

ประเดนยทธศาสตรและมาตรการสำาคญภายใตยทธศาสตร

แผนยทธศาสตรการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย มกรอบเปาหมายในการดำาเนนงาน

ตงแตพ.ศ.2559-2568ประกอบดวย5ประเดนยทธศาสตรดงน

Page 28: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

23ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

ยทธศาสตร S (Stakeholder network) การสราง พฒนาและขยายภาคเครอขายความรวมมอ

เปาหมายยทธศาสตร

ไดรบความรวมมอจากผมสวนไดสวนเสย ในการกำาหนดแผนปฏบตการและดำาเนนงาน เพอใหบรรลเปา

หมายของแผนยทธศาสตร

ตวชวด

1.จำานวนภาคเครอขายจากหลายภาคสวน ทรวมดำาเนนงานกนเพอบรรลเปาหมายลดการบรโภคเกลอ

และโซเดยมในประเทศไทย

2.จำานวนแผนปฏบตการของแตละภาคเครอขายทสอดคลองกบยทธศาสตรการลดการบรโภคเกลอและ

โซเดยมในประเทศไทย

ผลผลต

มภาคเครอขาย ประกอบดวย หนวยงานภาครฐภาคเอกชนภาคประชาชนสมาคมวชาชพ มแผนปฏบต

การทสอดคลองกบยทธศาสตรฯภายในปพ.ศ.2561

มาตรการสำาคญ

1. สรางกลไกการดำาเนนงานและจดทำาแผนปฏบตการเพอควบคมการบรโภคเกลอและโซเดยมในระดบตางๆ

2.ขยายภาคเครอขายและสงเสรมความรวมมอในการลดการบรโภคเกลอและโซเดยม

3.สรางกลไกการดำาเนนงานเฝาระวงและควบคมการบรโภคทกระดบ

4.จดทำาแผนปฏบตการ เฝาระวงและควบคมการในการลดการบรโภคเกลอและโซเดยม ทกระดบสราง

พฒนาและขยายภาคเครอขายความรวมมอในการลดการบรโภคเกลอและโซเดยม

ผรบผดชอบหลก

1.กระทรวงสาธารณสข

2. เครอขายลดบรโภคเคม

3.สำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค

ยทธศาสตร A (Awareness) การเพมความร ความตระหนก และเสรมทกษะใหประชาชน

ชมชน ผผลต/ผประกอบการ บคลากรวชาชพทเกยวของและผกำาหนดนโยบาย

เปาหมายยทธศาสตร

1.ประชาชนมความร มความสามารถในการเลอกบรโภคอาหารทปรมาณเกลอและโซเดยม ไมสงผลเสย

ตอสขภาพ

2.ประชาชนมคานยมและวฒนธรรมในการบรโภคอาหารทปรมาณเกลอและโซเดยมตำา

3.ผผลตและผประกอบการมความรความตระหนกถงผลเสยของอาหารทปรมาณเกลอและโซเดยมสง

เพอนำาไปสการปรบสตรและ/หรอกระบวนการผลต

ตวชวด

1.รอยละของประชาชนทมความรความตระหนกเรองปรมาณเกลอและโซเดยมทไมสงผลเสยตอสขภาพ

2.รอยละของประชาชนมความสามารถและมทกษะในการเลอกบรโภคอาหารทปรมาณเกลอและโซเดยม

ไมสงผลเสยตอสขภาพ

Page 29: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256824

3.รอยละของผผลตและผประกอบการกลมเปาหมาย ทเขารวมกจกรรม การใหความรผลกระทบของ

อาหารทปรมาณเกลอและโซเดยมสง

ผลผลต

1.การสอสารทงในเชงกวางและทจำาเพาะเพอใหเกดความร ความตระหนกของประชาชนและกลมเปา

หมายเฉพาะ

2.การอบรมผผลตผประกอบการและกลมเปาหมายตางๆเพอใหมความรความตระหนกถงผลกระทบของ

อาหารทปรมาณเกลอและโซเดยมสง

มาตรการสำาคญ

1.สรางความตระหนกรในประชาชนทกกลมวยและผประกอบการทกระดบอยางตอเนองโดยเผยแพรขอมล

ขาวสารความรในรปแบบทประชาชนทกคนเขาถงและนำาไปใชปฏบตไดในการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมโดยลด

การปรงหรอเตมเครองปรงรส

2.สงเสรมการใหความรเกยวกบการลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในสถานศกษาทกระดบโดยการ

ปรบปรงหลกสตรหรอบรณาการการเรยนการสอนเกยวกบการลดการบรโภคเกลอและโซเดยม

3.รณรงคสอสารเชงนโยบาย(Advocacy)ทงในภาครฐและภาคเอกชน/อตสาหกรรม

ผรบผดชอบหลก

1.กระทรวงสาธารณสข

2.สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

3.สำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค

4. เครอขายลดบรโภคเคม

5.กรมประชาสมพนธ

6.องคกรปกครองสวนทองถน

7.กระทรวงศกษาธการ

ยทธศาสตร L (Legislation and environmental reform) การปรบเปลยนสงแวดลอมเพอ

ใหเกดการผลต ปรบปรง เปลยนแปลง และเกดผลตภณฑทมโซเดยมตำา รวมทงเพมทางเลอก

และชองทางการเขาถงอาหารทปรมาณโซเดยมตำา

เปาหมายยทธศาสตร

1.มกฎระเบยบการใหขอมลปรมาณโซเดยมในอาหารแกผบรโภค

2.มผลตภณฑทมโซเดยมตำาเปนทางเลอกใหกบประชาชนและกลมเปาหมายเฉพาะ

3.บรรทดฐานของอาหารทองถนทมโซเดยมลดลง

ตวชวด

1.จำานวนประเภทของผลตภณฑอาหารทมการแสดงขอมลปรมาณโซเดยม

2.จำานวนประเภทผลตภณฑทมการปรบสตรใหโซเดยมลดลง

3.จำานวนประเภทอาหารทองถนทมโซเดยมลดลง

Page 30: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

25ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

ผลผลต

1.มการปรบปรงกฎระเบยบในการแสดงขอมลปรมาณโซเดยมในอาหาร

2.มสตรในการปรบปรมาณโซเดยมในผลตภณฑอาหาร/อาหารทองถน

มาตรการสำาคญ

1.ทบทวนและปรบปรง พฒนา เพอกำาหนดมาตรฐานปรมาณเกลอและโซเดยมในอาหารทมความเสยง

ประเภทตางๆและสงเสรมสนบสนนใหมการออกกฎระเบยบขอบงคบเพอควบคมปรมาณโซเดยมในผลตภณฑอาหาร

2.ขยายการบงคบใชฉลากและสญลกษณโภชนาการในกลมผลตภณฑอาหารทมเกลอและโซเดยม

3.พฒนาและเผยแพรสตรอาหารทมการปรบลดปรมาณโซเดยมสำาหรบทกชวงวย

4.สงเสรมและสนบสนน การออกระเบยบของทองถน ในการควบคมกระบวนการผลตอาหารสำาเรจรป

เพอใหมอาหารทมเกลอและโซเดยมตำา

5.ควบคมกำากบระดบเกลอและโซเดยมในผลตภณฑอาหารทมเกลอและโซเดยมสง

6.กำาหนดมาตรการสงเสรมผลตภณฑอาหารทมเกลอและโซเดยมตำา

ผรบผดชอบหลก

1.กระทรวงอตสาหกรรม

2.องคกรปกครองสวนทองถน

3.กระทรวงสาธารณสข

4.สมาคมภตตาคาร

5.สมาคมนกกำาหนดอาหารแหงประเทศไทย

6.คณะกรรมการอาหารแหงชาต

ยทธศาสตร T (Technology and innovation) การพฒนางานวจยและองคความรและการนำา

สปฏบต

เปาหมายยทธศาสตร

งานวจยเพอสนบสนนการดำาเนนงานลดการบรโภคเกลอและโซเดยม

ตวชวด

จำานวนงานวจย/เครองมอ/นวตกรรม เพอสนบสนนการดำาเนนงาน เพอการเปลยนแปลงพฤตกรรมเพอ

สนบสนนการลดปรมาณโซเดยมในผลตภณฑอาหารและในการเฝาระวงตดตามประเมนปรมาณโซเดยมในอาหาร

และในประชากร

ผลผลต

1.จำานวนเครอขายผวจยเพอสนบสนนการดำาเนนงานลดการบรโภคเกลอและโซเดยม

2.การนำางานวจยไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมในเชงพาณชยแพรหลาย

มาตรการสำาคญ

1.สรางและพฒนาเครองมอเพอการตดตามประเมนปรมาณโซเดยมในอาหารและอนๆ

2.สงเสรมและสนบสนนการวจยและพฒนานวตกรรมในการใชสารทดแทนเกลอหรอสารเสรมรสชาตเคม

3.วจยและพฒนากฎหมายเพอสงเสรมผลตภณฑลดเกลอและโซเดยม

Page 31: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256826

ผรบผดชอบหลก

1.สำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

2.สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต(สวทช)กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

3.สำานกงานกองทนสนบสนนการวจยสถาบนวจยระบบสาธารณสข(สวรส)

4.สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

5.กระทรวงสาธารณสข

6.สถาบนการศกษา

7. เครอขายลดบรโภคเคม

ยทธศาสตร S (Surveillance, monitoring and evaluation)

การพฒนาระบบเฝาระวง ตดตามและประเมนผล เนนตลอดกระบวนการ ผลผลต และผลลพธ

เปาหมายยทธศาสตร

มระบบเฝาระวงตดตามและประเมนผลการดำาเนนงานเพอลดการบรโภคเกลอและโซเดยม

ตวชวด

1. มขอมลจำาเปนพนฐานในการเฝาระวงตดตามและประเมนผลในผลตภณฑอาหารทถกตองและเชอถอได

2.มขอมลจำาเปนพนฐานในการเฝาระวงตดตามและประเมนผลในประชาชนทถกตองและเชอถอได

ผลผลต

1.มหนวยงานทรบผดชอบหลกในการเฝาระวงตดตามและประเมนผลการดำาเนนงานเพอลดการบรโภค

เกลอและโซเดยม

2.มขอมลจำาเปนพนฐานในการเฝาระวงตดตามและประเมนผลการดำาเนนงานเพอลดการบรโภคเกลอ

และโซเดยมตอเนอง

3.มการนำาขอมลไปใชในการปรบเปลยนนโยบายมาตรการและการดำาเนนงาน

มาตรการสำาคญ

1.เฝาระวงปรมาณเกลอและโซเดยมในผลตภณฑอาหารประเภทตางๆ

2.เฝาระวงพฤตกรรมการบรโภคเกลอและโซเดยมในประชาชน

3.เฝาระวงสถานการณโรคไมตดตอซงเปนผลกระทบจากการบรโภคเกลอและโซเดยมของประชาชน

4.เฝาระวงปจจยแวดลอมทสงผลตอการบรโภคเกลอและโซเดยมในประชาชน

5.กำากบและประเมนผล

ผรบผดชอบหลก

1.สถาบนวจยระบบสาธารณสข(สวรส.)

2.กระทรวงสาธารณสข

3.สมาคมโรคไตแหงประเทศไทย

4.สำานกอนามยกรงเทพมหานคร

Page 32: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

27ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

เอกส�รอ�งอง

1. ธดารตน อภญญา. รายงานผลการทบทวนรปแบบการดำาเนนงานปองกนโรคไมตดตอในวถชวตดวยการลดการ

บรโภคเกลอ.พมพครงท1.กรงเทพมหานคร:โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก;2556.

2. วนทนย เกรยงสนยศ. ลดโซเดยม ยดชวต. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: โรงพมพองคการสงเคราะห

ทหารผานศก;2555.

3. WorldHealthOrganization.Globalstatusreportonnoncommunicablediseases2010.Geneva:

WorldHealthOrganization;2011.

4. สำานกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ.รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทยพ.ศ.2552.

นนทบร:สำานกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ;2555.

5. DahlLK.Possibleroleofsaltintakeinthedevelopmentofessentialhypertension.In:Cottier

P,BockD,editors.Essentialhypertension-anInternationalSymposium.Berlin:Springer-Verlag;

1960.

6. CentersforDiseaseControlandPrevention(CDC).Sodiumreductiontoolkit:aglobalopportunity

toreducepopulation-levelsodiumintake[Internet].2012[cited2013Jul20].Availablefrom:

http://www.cdc.gov/salt/sodium_toolkit.htm

7. MozaffarianD,FahimiS,SinghGM,etal.Globalsodiumconsumptionanddeathfromcardio-

vascularcauses.NEnglJMed2014;371:624-34.

8. VogtL,WaandersF,BoomsmaF,etal.Effectsofdietarysodiumandhydrochlorothiazideonthe

antiproteinuricefficacyoflosartan.JournaloftheAmericanSocietyofNephrology2008;19:999-

1007.

9. AburtoNJ,ZiolkovskaA,HooperL,etal.Effectoflowersodiumintakeonhealth:systematic

reviewandmeta-analyses.BMJ2013;346:f1.

10.FeldmanRD,PotterJF.Effectsofmoderatesodiumrestrictiononclinicandtwenty-four-hour

ambulatorybloodpressureinelderlyhypertensivesubjects.JHypertens1993;11:657-63.

11.สำานกวจยนโยบายสรางเสรมสขภาพ, สำานกพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ. รายงานสถานการณโรค

NCDsวกฤตสขภาพวกฤตสงคม.นนทบร:สำานกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ;2557.

12.วชย เอกพลากร. สำานกงานสำารวจสขภาพประชาชนไทย สำานกงานวจยเพอพฒนาหลกประกนสขภาพไทย

สถาบนวจยระบบสาธารณสข.รายงานการสำารวจสขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรางกายครงท5พ.ศ.2557.

(เอกสารกำาลงจดพมพ)

13.สำานกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข. สาเหตการเสยชวต [Internet]. [cited 2016 Aug 6].

Availablefrom:http://bps.ops.moph.go.th/Ill/ปวย52/ผปวยในป2552.xls

14.IngsathitA,ThakkinstianA,ChaiprasertA,etal.Prevalenceandriskfactorsofchronickidney

diseaseintheThaiadultpopulation:ThaiSEEKstudy.NephrolDialTransplant2010;25:1567-75.

Page 33: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256828

15.WorldHealthOrganization.Globalactionplanforthepreventionandcontrolofnon-commu-

nicablediseases2013-2020[Internet].[cited2013May22].Availablefrom:http://www.who.int/

nmh/publications/ncd-action-plan/en/

16.Bibbins-DomingoK,ChertowGM,CoxsonPG,etal.Projectedeffectofdietarysaltreductions

onfuturecardiovasculardisease.NEnglJMed2010;362:590.

17.RubinsteinA,GarciaMS,SoutoA,etal.Generalizedcost-effectivenessanalysisofapackageof

interventionstoreducecardiovasculardiseaseinBuenosAires,Argentina.CostEffectiveness

ResourceAllocation2009;7:10.

18.AsariaP,ChisholmD,MathersC,etal.Chronicdiseaseprevention:healtheffectsandfinancial

costsofstrategiestoreducesaltintakeandcontroltobaccouse.Lancet2007;370:2044-53.

19.BasuS,StucklerD,VellakkalS,EbrahimS.Dietarysaltreductionandcardiovasculardiseaserates

inIndia:amathematicalmodel.PLoSONE2012;7:e44037.

20.MasonH,ShoaibiA,GhandourR,etal.Acosteffectivenessanalysisofsaltreductionpoliciesto

reducecoronaryheartdiseaseinfourEasternMediterraneancountries.PLoSONE2014;9:e84445.

21.ElliottP,BrownI.Sodiumintakearoundtheworld.Backgrounddocumentpreparedforthe

forumandtechnicalmeetingonreducingsaltintakeinpopulations;5-7October2006,Paris,

France.Geneva:WorldHealthOrganization;2007.

22.INTERSALT Cooperative Group. INTERSALT: an international study of electrolyte excretion

andbloodpressure.Results for24hoururinarysodiumandpotassiumexcretion.BrMedJ

1988;297:319-28.

23.MacGregorGA.SaltFromEvidencetoImplementation[Internet].[cited2016Aug6].Available

from: http://www.amzh.hr/pdf/kvz2008/02%20MacGregor%20-%20Smanjenje%20unosa%20

soli%20-%20od%20dokaza%20do%20implementacije.pdf

24.ConsensusActiononSalt&Health.SaltReductioninUK[Internet].[cited2016Aug6].Available

from:http://www.actiononsalt.org.uk/UK%20Salt%20Reduction%20Programme/145617.html

25.WorldActiononSalt&Health.AustraliaSaltActionSummary[Internet].2012[cited2016Aug

6].Availablefrom:http://www.worldactiononsalt.com/worldaction/australia/index.html

26.WorldHealthOrganization,RegionalOfficeforSouth-EastAsia.Noncommunicablediseasesin

theSouth-EastAsiaRegion:Situationandresponse2011.India:WorldHealthOrganization:2011.

27.TimothyA.Meeting the2025saltand raisedblood reduction targets [Internet]. [cited2016

Sep05].Availablefrom:http://www.searo.who.int/entity/noncommunicable_diseases/events/

ncd_workshop_2014_salt_and_blood_pressure.pdf

28.สำานกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. รายงานการสำารวจภาวะอาหารและโภชนาการของ

ประเทศไทยครงท1-5[อนเทอรเนต].[เขาถงเมอ5ก.ย.2559].แหลงขอมล:http://nutrition.anamai.moph.

go.th/temp/main/upbook/files/910.pdf

Page 34: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

29ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

29.กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข.รายงานการสำารวจปรมาณการบรโภคโซเดยมคลอไรดของ

ประชากรไทย.นนทบร:กรมอนามย;2552.

30.ลอชย ศรเงนยวง, ธนตา วงษ จนดา, ฐนดา อภชนะกลชย. สถานการณการบรโภคเกลอโซเดยมในประชากร

ไทย: การศกษาเชงปรมาณ [อนเทอรเนต]. [เขาถงเมอ 22พ.ค. 2555]. แหลงขอมล: http://thaincd.com/

document/file/download/paper-manual/download1no167.pdf

31.สำานกงานสำารวจสขภาพประชาชนไทยสถาบนวจยระบบสาธารณสข.การสำารวจการบรโภคอาหารของประชาชน

ไทย[อนเทอรเนต].[เขาถงเมอ5ก.ย.2559].แหลงขอมล:http://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/3363

32.สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา.รายงานวจยการสำารวจสถานการณการแสดงขอมลโภชนาการและปรมาณ

โซเดยมบนฉลากอาหารในผลตภณฑอาหารสำาเรจรปทพรอมบรโภคทนทป2555-2558

33.สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา.ประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรองเกลอบรโภค

34.สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา.ประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรองผลตภณฑปรงรสทไดจากการ

ยอยโปรตนของถวเหลอง

35.สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา.ประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรองนำาปลา(ฉบบท2)

36.World Health Organization. Salt as a vehicle for fortification : Report of aWHO Expert

Consultation;2007Mar21-22;Luxembourg.Geneva:WorldHealthOrganization:2007

37.WorldHealthOrganization.Reducingsalt intake inpopulations: reportofaWHOforumand

technicalmeeting.WHOforumonreducingsalt inpopulations;2006Oct5-7;Paris,France.

Geneva:WorldHealthOrganization:2007.

Page 35: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256830

Page 36: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

31ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

มตสมชช�สขภ�พแหงช�ตครงท 8

นโยบ�ยก�รลดบรโภคเกลอและโซเดยมเพอ

ลดโรคไมตดตอ (NCDs)

Page 37: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256832

Page 38: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

33ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

มตสมชช�สขภ�พแหงช�ตครงท 8

นโยบ�ยก�รลดบรโภคเกลอและโซเดยม

เพอลดโรคไมตดตอ (NCDs)

Page 39: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256834

Page 40: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

35ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568

Page 41: เสนอโดยthaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ยุทธศาตร์... · ชื่อหนังสือ ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย

ยทธศาสตรลดการบรโภคเกลอและโซเดยมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-256836