เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 1

หนวยท 1 ธรรมชาตการคดของมนษยกบสมองทงสองซก

อ.อกนษฐ ศรภธร

การด าเนนชวตของมนษยในยคแหงการกาวกระโดด การพฒนาทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเจรญกาวหนาอยางยงยวด เพยงเสยววนาทประดษฐกรรมอนทนสมยทเกดจากความ ชาญฉลาดของมนษยชาตเพมขนอยางรวดเรว ท าใหโลก สงคมและสงแวดลอมเปลยนแปลงไป สงผลกระทบโดยตรงกบมวลมนษยทตองตกเปนฝายวงตามกระแสของความเจรญกาวหนานน เมอรปแบบการด าเนนชวตประจ าวนเปลยนแปลงไป มนษยจ าเปนตองเลอกและปรบเปลยน รปแบบการรบขอมลขาวสารและประดษฐกรรมตางๆ ใหเหมาะสม ภายใตเงอนไขขอบงคบของสภาวการณดงกลาว มนษยจ าเปนตองไดรบการพฒนาทางความคดใหมากขน ทงนเนองจากบคคลทมความสามารถทางการคดพจารณาไตรตรอง สามารถแกปญหาและตดสนใจไดอยางถกตองสมเหตสมผลเทานน จงจะด ารงชวตในสงคมไดอยางมความสข การศกษาเพอท าความเขาใจเกยวกบธรรมชาตการคดของมนษย เพอพฒนาความสามารถในดานน จงเปนสงจ าเปนเพราะสามารถเรยนรไดอยางไมสนสดและสงทตองท าความเขาใจเปนอนดบแรก คอ สมองทเปนอวยวะสวนหนงทส าคญของรางกาย เพราะสมองเปนศนยรวมของใยประสาทจากอวยวะตางๆ เปรยบเสมอนศนยประสานงาน (Associative center) เพอท าหนาทควบคมการท างานของอวยวะตางๆ ในรางกายรวมถงความคดและความจ า หนาทส าคญของสมองม 3 ขนตอน ซงประกอบดวยขนตอนแรกคอ การรบรขอมลจากภายนอกทเรยกวาสงเราจาก 3 สภาวการณ คอ สงเราทเปนปญหา สงเราทเปนความตองการและสงเราทชวนสงสย จากนนกเขาสขนตอนทสองคอ การตความจากสงเราเพอพจารณา กลนกรองเพอใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจ ซงเกดจากการประมวลประสบการณเดม การเรยนรทผานมาในชวตของแตละบคคล และขนตอนสดทายคอ การสงการไปยงอวยวะในสวนตางๆ ของรางกายเพอตอบสนองตอสงเรานน

ธรรมชาตการคดของมนษย

การคดเกดขนตลอดเวลาตราบใดทสมองของคนเรายงท างานเปนปกต จนกลายเปนความเคยชนทท าใหเราเกดความรสกวาเราไมไดคดเรองใดเลย ท าใหเกดความเขาใจทผดๆ วาคนเราจะคดกตอเมอตงใจคดเรองใดเรองหนงอยางจรงจงเทานน อาจกลาวไดวา เราคดตลอดเวลาและไม

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 2

สามารถหามใหหยดคดไดนนเอง ซงสอดคลองกบแนวคดของ ศาสตราจารย ดร. เกรยงศกด เจรญวงศศกด กลาววา การคดเปนเรองปกตทเกดขนในชวตประจ าวน คนทกคนตองคดหากเราตองการไดผลลพธทดทสด ในสงทตองการตดสนใจดงนน จงไมมคนปกตคนใดอยไดโดยไมคด ธรรมชาตของการคดหรอภาพนกเกยวกบการคดของแตละบคคล ซงมความแตกตางกนและมความคดเหนเกยวกบธรรมชาตของการคดดงตอไปน (อรพรรณ พรสมา , 2543 : 3-4)

เปนกระบวนการของสมองทตอบโตตอสงเรา เปนสงทจบตองไมได แตแสดงใหผอนรบรได มความหลากหลายทงเปาหมายและวธการคด เปนกจกรรมเพอสงเสรมการพฒนาสมองทแทรกอยในทกกจกรรมของชวต ชาต แจมนช (2546 : 2-6) กลาววา ธรรมชาตของการคด คอ เรองของการคดโดยทวไป

จะมธรรมชาตของตนเองดงตอไปน เปนกระบวนการทางสมองทเกดขนเกอบตลอดเวลา เปนกระบวนการทมความตอเนองเปนล าดบขนตอน มจดมงหมาย มวธการและขนตอนการคด เปนความสามารถทางสมองทปรากฏไดในลกษณะของพฤตกรรมทก าหนด

อาจกลาวไดวา ธรรมชาตของการคดของมนษยเปนกลไกทางสมองทเกดขนอยางตอเนองตลอดเวลา เราไมสามารถหามไมใหสมองพกหรอหยดการท างานได เชนเดยวกบทเราไมสามารถหามไมใหคดได ดงนนการคดจงมอทธพลตอการด าเนนชวตของมนษยทกคน เพราะการคดเปนจดเรมตนของการกระท า เพอท าใหการคดนนเปนรปธรรมมากขน ผลของการคดท าใหเกดพฤตกรรมการแสดงออกของแตละบคคลเปนสงเดยวทสามารถบอกไดวาบคคลนนก าลงคดอะไรอยในขณะนน

ความหมายของการคด

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ไดอธบายความหมาย การคด ไววา การคด หมายถง ท าใหปรากฏเปนรปหรอประกอบใหเปนรปหรอเปนเรองขนในใจ ใครครวญ ไตรตรอง เชน เรองนยากจงคดไมออก คาดคะเน เชน คดวาเชานฝนอาจตก ค านวณ เชน คดในใจ มง จงใจ ตงใจ เชน อยาคดรายเขาเลย นก เชน คดละอาย ดวอ (Dewey , 1933 อางถงใน ทศนา แขมมณและคณะ , 2540) กลาวไววา การคดมลกษณะตอเนองเปนกระแสและการคดไมใชการรบรดวยประสาทสมผสเพยงอยางเดยว ฮวการด (Hilgard , 1962 อางถงใน ปราโมทย จนทรเรอง , 2536) ไดใหความหมายของ

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 3

การคดไววา เปนพฤตกรรมทเกดขนในสมอง โดยมกระบวนการใชสญลกษณแทนสงของหรอสถานการณตางๆ หรอเปนกระบวนการทเปนภาพหรอสญลกษณของสงของหรอสถานการณตางๆ ใหปรากฏขนในการคดหรอจตใจ ไบเออร (1987) ไดใหความหมายของการคดไววา การคด คอการคนหาความหมาย ผทคด คอ ผทก าลงคนหาความหมายของอะไรบางอยาง นนคอก าลงใชสตปญญาของตน ท าความเขาใจกบการน าความรใหมทได ปราโมทย จนทรเรอง (2536) ไดใหความหมายของการคดไววา การคด คอ พฤตกรรมภายในทเกดขนจากกระบวนการท างานของสมอง ท าใหมการรวบรวมและจดระบบขอมล รวมทงประสบการณ ท าใหเกดเปนรปเปนรางหรอมโนภาพทเปนเรองราวในใจและพดหรอแสดงออกมา

ทศนา แขมมณและคณะ (2540) ไดใหความหมายของการคดไวในหนงสอ การคดและการสอนเพอพฒนากระบวนการคดไววา การคดเปนกระบวนการทางสมองม 2 ลกษณะใหญ ๆ คอ การคดอยางมจดมงหมายกบการคดไปเรอย ๆ อยางไมมจดมงหมาย การคดอยางมจดมงหมายเปนกระบวนการทางสมองทเกดขนเมอมสงเราทเปนปญหาหรอความตองการมากระทบท าใหจตและสมอง น าขอมลหรอความรทมอยมาหาวธการทมประสทธภาพ เพอท าใหปญหาหรอความตองการนนลดนอย ลงไปหรอหมดไป

เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2545) ไดใหความหมายของการคดไววา การคด หมายถง กจกรรมทางความคดทมวตถประสงคเฉพาะเจาะจง เรารวาเราก าลงคดเพอจดประสงคใดบางอยางและสามารถควบคมใหคดจนบรรลเปาหมายได

ค าหมาน คนไค (2545) ไดใหความหมายของการคดไววา การคด หมายถง กรยาทแสดงดวยสมอง อาจจะเกดขนจากการรบรหรอไมกได เรองทคดอาจเปนทงเรองในอดต ปจจบนและอนาคต

ชาต แจมนช (2546) ไดใหความหมายของการคดไววา การคด หมายถง การคดเปนกระบวนการท างานของสมองโดยใชประสบการณมาสมพนธกบสงเราและขอมลหรอสงแวดลอม เพอแกปญหา แสวงหาค าตอบ ตดสนใจ หรอสรางสรรคสงใหม

จากความหมายของการคดขางตน พอสรปไดวา การคดเปนกระบวนการรบรของสมองแลวท าใหเกดเปนรปหรอเรองราวขนในภาพความคด เรองราวดงกลาวอาจเปนเรองทเกดขนแลวในอดต เรองทก าลงเกดในปจจบนหรอเรองทเปนอนาคต โดยมการปฏสมพนธกนระหวางประสบการณเดมและสงเรานน ๆ การคดมหลายลกษณะดวยกน แตละลกษณะนนจะมจดมงหมายและวธการคดทแตกตางกนเพอใหบรรลจดมงหมายของการคดอนไดแก ค าตอบ วธการแกปญหาเพอใชประกอบการตดสนใจ

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 4

สาเหตของการคด

สาเหตทท าใหเกดการคดมมากมายหลายสาเหต เมอเปรยบเทยบกบสถานการณในชวต ประจ าวนแลวนน อาจกลาวไดวา สาเหตของการคดนนเกดจาก ความตองการทางกายภาพของคนเราไมวาจะเปนความหว ความกระหายและการด ารงชวตใหอยรอดกระตนใหคด นอกจากนยงมสาเหตมาจากความสงสย ปญหาทเราตองการคนหาค าตอบตลอดจนความตองการสงแปลกใหมซงอาจรวมถงความตองการการเปลยนแปลงในชวต เนอหาทจะน าเสนอตอไปนเปนสาเหตของการคดทเกดจาก สงเรา

สงเรา คอ ทกสงทกอยางทเปนตวกระตนผานประสาทสมผสทงหา ท าใหบคคลเกดความสนใจทจะรบร เปนสอทน าไปสสาเหตของการคด อาจเปนสงทมชวตหรอไมมชวตทปรากฏอยในสภาพทวๆ ไป ธรวฒน นาคะบตรและคณะ ไดแบงสงเราออกเปน 3 สภาวการณ คอ สงเราทเปนปญหา สงเราทเปนความตองการและสงเราทชวนสงสย

สงเราทเปนปญหา คอ เปนสภาวการณทมากระทบในรปแบบของ ค าถาม เหตการณหรอสถานการณตาง ๆ ทบคคลยงไมสามารถแกไขไดโดยทนททนใด เปนสภาพทยงไมมทางเลอกหรอแนวทางการแกไข อยในสภาวะทตองการการตดสนใจ บคคลจ าเปนตองเรยนรถงแนวทางและวธการแกไขปญหาดวยเหตผลทเหมาะสมทสด สงผลให บคคลจ าเปนตองคดหาแนวทางและวธการทท าใหปญหาเหลานนเบาบางลงหรอหมดไป สงเราทเปนปญหานถาบคคลไมคดหาวธการแกไขปลอยใหลวงเลยผานไปกบวนเวลากไมสามารถแกปญหานนได

สงเราทเปนความตองการ คอ สงเราทเปนความตองการพนฐานของการอยรอดของชวต ประกอบดวยความตองการทางกายและความตองการทางจตและสงคม ทงหมดทกลาวมาลวนเปนความตองการในสงทดขน เชน การมสภาพความเปนอยทดขน มหนาทการงานทมนคง เปนทยอมรบของคนในสงคม หรอแยกเปนความตองการยอยๆ ในแตละสถานการณในชวตประจ าวน เชน การไดงานมากขนภายในเวลาเทาเดม การมรายไดมากขน มขอผดพลาดในการท างานนอยลงและมความปลอดภยในชวตและทรพยสนมากขนเปนตน สงเราทเปนความตองการนกระตนใหบคคลตองการการคด เพอใหความตองการนนหมดไปหรอประสบความส าเรจในสงทมงหวงนนเอง บคคลมความตองการแตกตางกน ถามแคความตองการแตไมคดกไมมผลใดๆ

สงเราทชวนสงสย คอ สงทท าใหบคคลรสกแปลกใจ ประหลาดใจ ลงเลไมปกใจเชอโดยทนททนใด เปนสงแปลกใหมทมากระตนใหเกดความสงสย อยากรอยากเหน ตองการค าตอบ

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 5

บคคลตองการการคด เพอตอบขอสงสยและเพอท าใหตนเองยอมรบในสงนนๆ เชนเดยวกบ สงเราทเปนปญหา ถาบคคลเกดความสงสยและไมคดหาวธการทจะท าใหความสงสยนนหมดไปกไมสามารถตอบขอสงสยนนๆ ได จากสาเหตของการคดขางตนอาจกลาวโดยสรปไดวา สาเหตของการคดนนมมากมายหลายสาเหต อาท ความตองการทางกายภาพซงเปนความตองการขนพนฐานภายในของแตละบคคล ความอยากรอยากเหน ขอสงสย ปญหาทตองการหาค าตอบ ตลอดจนความอยรอดของชวตกระตนใหคนเราคดผานประสาทสมผสทง 5 นอกจากนสงทส าคญทสดทเปนสาเหตหรอกระตนใหเกดการคดคอ สงเรา แบงได 3 สภาวะ สงเราทเปนปญหา เราจ าเปนตองคดเพราะถาไมคดกไมสามารถแกปญหานนได สงเราทเปนความตองการ ความตองการดงกลาวอาจแคอยากม อยากได อยากเปนแตไมคดกได แตถาอยากไดในสงทตองการจงตองการการคดเพอหาวธไดมาในสงทตองการ และสงเราสดทาย คอ สงเราทเปนขอสงสย แคความสงสยแตอาจไมตองการหาค าตอบกได แตถาตองการหาค าตอบซงกตองการการคด เพอใหมาซงค าตอบนนๆ

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 6

ผลของการคด

ผลของการคด คอ สงทไดจากกระบวนการประมวลผลของสมอง ประกอบดวย ค าตอบ วธการหรอแนวทางการปฏบตเพอน าไปใชในการแกปญหา ปจจยสนบสนนการตดสนใจ การคาดการณสงทจะเกดขนในอนาคต การเพมพนสตปญญาและความเขาใจทสามารถอธบายและใหเหตผลได ท าใหเกดองคความรใหม แนวความคดใหมๆ สงทสรางสรรคและมประสทธภาพ เพอท าใหปญหา ความตองการและความสงสยนนหมดไป ดงแผนภมตอไปน

แผนภมท 1.1 แสดงกระบวนการคดของมนษย

ความตองการ ชวนสงสย

ปญหา

สงเรา

ค าตอบ วธการแกไขปญหา ขนตอนปฏบตงาน ขอตดสนใจ

ความเขาใจ การคาดการณในอนาคต องคความรใหม ๆ และสงทสรางสรรค

จต (ใสใจ) สมอง (คด)

ผลของการคด

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 7

คณคาของการคด

การคด ท าใหสามารถตอบค าถามบางประการได การคด ท าใหไดวธการทมประสทธภาพในการแกปญหาหรอลดความตองการ

ซงดกวาวธการทปลอยไปตามธรรมชาต (เปนไปตามการสม) หรอวธลองผดลองถก การคดทมคณภาพ จะใหผลของการคดทมประสทธภาพ ชวยใหลดเวลาในการแกปญหา

ลดการใชทรพยากรในการแกปญหา และชวยใหการด าเนนชวตเปนไปอยางถกตอง การคดทด ชวยใหมการด าเนนชวตทด ถกตองและมคณคา

อปสรรคของการคด

โดยทวไปขณะทเราก าลงคดเพอจดมงหมายในเรองใดเรองหนง มกจะมอปสรรคหรอขอขดแยงทท าใหการคดนนไมเปนไปตามจดมงหมายทตงเอาไว ซงอาจมสาเหตมาจากตวผคดเองหรอสภาพแวดลอมตางๆ เพอท าใหการคดนนบรรลจดมงหมายดงทต งไว ควรพจารณาอปสรรคตอไปน ดงน (ณรงค มนเศรษฐวทย , 2540 อางถงใน สวทย มลค า , 2547 : 142 - 143 )

1. สภาพแวดลอมทไมเอออ านวยตอการคด

โดยเฉพาะสภาพแวดลอมทท าใหเสยสมาธ เ ชน สถานทมผ คนพลกพลาน ใกลแหลงก าเนดเสยงดง ท าใหเกดการหนเหความสนใจไปยงทดงกลาว ในเรองของสภาพอากาศกมผล ไมวาจะรอนหรอเยนเ กนไป ลวนมผลตอการคดทงสน ดงนนการจดสภาพแวดลอมหรอสรางบรรยากาศทเหมาะสมจงเปนสงส าคญทท าใหการคดนนบรรลตามจดประสงคทตองการ

2. สขภาพรางกายและจตใจ

หากเรามสขภาพรางกายไมด อาจท าใหจตใจหงดหงดเปนกงวล และในทางกลบกนถาเรามสภาพจตใจทออนแอยอมสงผลท าใหสภาพรางกายออนแอตามไดเชนเดยวกน จากทกลาวมาขางตนลวนเปนอปสรรคตอการคดท าใหการคดหยอนประสทธภาพลง รางกายทแขงแรงยอมสงผลตอสภาพจตใจทเขมแขง รางกายและจตใจ ถาสามารถผสานรวมเปนหนงเดยวไดจะสงผลใหการกระท าใดๆ ของบคคลเตมเปยมไปดวยประสทธภาพ

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 8

3. ขาดประสบการณทเปนพนฐานของการคด

การคดหากตองการใหมโนภาพมความชดเจนกระจางชด ตองมประสบการณเกยวกบเรองทคดมากอน จะชวยใหเหนภาพทชดเจนขน ถาไมเคยพบเหนมากอนกจะท าใหเกดอปสรรคคอนกไมออก ประสบการณจงมความจ าเปนและมประโยชนตอการเรยนรอยางมาก

4. มอคตเขาครอบง า

การคดของบคคลในบางครงจะมความล าเอยงสวนตวเขามาเกยวของ ความล าเอยงจะท าใหบคคลไมคดถงหลกของเหตและผล ตดสนใจตามอารมณ ความรสกนกคดของตนเอง เชน การแสดงความคดเหนเกยวกบเรองของการเมอง ถาชอบกจะสนบสนนแตถาไมชอบกจะตอตาน ดงนนจงกลาวไดวาอคตเปนอปสรรคตอการคด การขจดอคตดงกลาวตองพยายามฝกใหมจตใจทเปนกลาง

5. การเรงรดใหคดภายในเวลาทจ ากด

ส าหรบบางคนทไมเคยฝกทกษะการคดมากอน การเรงรดใหคดโดยใชเวลาเปนตวจ ากด ในบางครงอาจท าใหเกดความรสกวาเครยดเกนไป ท าใหรสกเบอหนาย คดไมออก ซงท าใหไดผลของการคดไมดเทาทควร

6. ความลมเหลวในการคดทสะสมมาเปนเวลานาน

บคคลทเปนเชนน มสาเหตมาจากการคดไมออก ไมเคยคดแกปญหาได จงท าใหเกดความรสกทอแทใจ อาจท าใหตกรอบการคดวาถาคดตอไปกคงจะลมเหลวหรอคดไมออกเชนเคย และถายงคดกยงคดไมออกเปนเชนนบอยครงเขา จะท าใหเกดอคตตอการคดอาจเลกคดไปในทสด

7. ขาดก าลงใจ

ผทคดไมออกมกเกดความทอแท สงส าคญประการหนง คอ ขาดก าลงใจจากผใกลชด เมอเลาปญหาใหฟงมกจะเฉยไมใหขอคดเหนหรอขอเสนอแนะ ท าใหหมดก าลงใจไมอยากคดอกตอไป

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 9

สมอง

สมองชนนอกมสเทาเรยกวา เกรย แมตเตอร (Gray matter) สมองชนนเปนศนยรวมของเซลลประสาทและแอกซอน (Axon) ชนดทไมมเยอหม สมองชนในมสขาวเรยกวา ไวท แมตเตอร (White matter) เปนสวนของใยประสาททงอกออกมาจากเซลลประสาท รปรางของสมองจะแบงออกเปน 2 ซกเหมอนอวยวะสวนอนๆ ของรางกายทมทงซกซายและซกขวา มน าหนกประมาณ 2 ½ - 3 ปอนด 1 หรอประมาณ 1.1 – 1.3 กโลกรม ซงประกอบดวยเซลลสมองประมาณรอยลานลานเซลล 2 ดงรปท 1.1 แสดงการเจรญเตบโตของเซลลสมอง เรมจาก สองอาทตยหลงจากการปฏสนธจนเปนเซลลสมองของผใหญ

รปท 1.1 แสดงการเจรญเตบโตของ เซลลสมอง ทมา : (พชรวลย เกตแกนจนทร อางใน สภาสถาบนราชภฏ , ม.ป.ป. : 6.)

--------------------------------------------------------- 1 กลยา กาญจนาภรณ. “พฤตกรรมมนษยและการพฒนาตน” หนา 28 , 2542. 2 พชรวลย เกตแกนจนทร. “การบรหารสมอง” หนา 2 , 2542.

สมอง (Brain) เ ปน ชอ เ รยกสวน ทอยภายในกะโหลกศรษะมลกษณะนมๆ หยนๆ เปนลกคลน เปนทรวมประสาทใหเกดความรสก ฯลฯ อธบายไวในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2525 (2531 : 785) สมองเปนสวนทมขนาดใหญทสดในระบบประสาทสวนกลางทประกอบสมองและไขสนหลง แบงออกเปน 2 ชน คอ ทมา : http://www.alz.org/brain/images/00a.jpg

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 10

การท างานของสมองทง 2 ซก

ถงแมวาสมองจะมสวนประกอบทซบซอนมากมาย สมองแตละสวนตางกมหนาทแตกตางกนออกไปแตการท างานของสมองทง 2 ซก มความเชอมโยงสมพนธกน การศกษาคนควาเพอเรยนรเกยวกบการท างานของสมองไมใชเรองยากเกนความสามารถของมนษย มนกการศกษาและนกวทยาศาสตรหลายตอหลายทานทมความสนใจและท าการศกษาในเรองน อาทเชน

โรเจอร สเปอรร ( Roger Sperry ) ผเชยวชาญดานประสาทวทยา (Neurobiologist) จากสถาบนเทคโนโลยแหงแคลฟอรเนย เจาของรางวลโนเบลในป ค.ศ.1981 ไดศกษาระบบและโครงสรางการท างานของสมอง โดยการทดลองกบคนไขทแกนเชอมสมองสองซก (Corpus collosum) ไดรบบาดเจบภายหลงการผาตด ปรากฏวาสมองทงสองซกเรยนรแยกกนอยางเปน เอกเทศ ท าใหเขาคนพบความแตกตางในการท างานระหวางสมองซกซายและสมองซกขวา ( อางใน เกรยงศกด เจรญวงศศกด. 2545 : 11 )

การท างานของสมองซกซาย

สมองซกซาย มการท างานเกยวของกบความสามารถดานสตปญญา ความร ความจ า การใชเหตผล การคดวเคราะห ทกษะการค านวณเกยวกบตวเลข ทกษะทางดานวทยาศาสตร การใชภาษาทงการพด การอาน การเขยน การควบคมพฤตกรรมการแสดงออก รวมถงการฟง การมองเหน ควบคมการท างานของอวยวะทางซกขวาของรางกาย อาจกลาวไดวาสมองซกซาย มลกษณะการท างานทางดานวทยาศาสตรเปนสวนใหญ

จากทกลาวมาขางตน เราใชสมองซกซายท าหนาทในการวเคราะห แยกแยะเพอท าการศกษาสวนยอยๆ ทประกอบกนเปนสวนรวมทงหมด มประสทธภาพในการวเคราะหขอมลดานภาษา ไมวาจะเปนการพด การฟง การอานหรอการเขยน ความสามารถในการคดอยางเปนระบบเปนขนตอน ความเปนเหตเปนผลในเชงตรรกวทยา ความสามารถในการคดค านวณและการจดจ าขอมลตางๆ บคคลทใชสมองซกซายมากกวาซกขวา จะเปนบคคลทมลกษณะการคดอยางเปนระบบเปนขนตอน รจกคดวเคราะหแยกแยะเปนล าดบขนจากจดหนงไปยงจดหนง รวมถงการ แกปญหาอยางมขนตอน มเปาหมายในการคดและการปฏบต มความสามารถในการจดจ าโดยสามารถเรยงล าดบเหตการณไดอยางตอเนอง มความสามารถในการใชภาษาไดกระชบตรงประเดนไมออมคอม บคคลทไดรบการพฒนาหรอสงเสรมเฉพาะสมองซกซายเพยงดานเดยว จะสงผลตอวถการด าเนนชวต อาจเปนบคคลทฉลาดแตใชความฉลาดไปในทางทเอารดเอาเปรยบผอน เพราะจนตนาการไมออกวาคนทถกเอาเปรยบมความรสกอยางไร ท าใหสงคมเตมไปดวยการแขงขนและ

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 11

เอาชนะ เหนแตประโยชนสวนตว ไมรจกค าวาแพ ไรซงคณธรรม และในทางตรงขาม ถาขณะทสมองซกซายก าลงเจรญเตบโตแตไมไดรบการพฒนาสงเสรมหรอเกดปญหาในชวงนน จนท าใหสมองซกซายไมเจรญเตบโต ความสามารถทางดานวทยาศาสตร ความร ความจ ากจะถกกดทบ ท าใหเกดจดดอยในดานน

การท างานของสมองซกขวา

สมองซกขวา มการท างานเกยวของกบการจนตนาการ ความคดสรางสรรค อภปรชญา อารมณ จตใตส านก การคดทมลกษณะเปนภาพโดยรวมหรอการคดสงเคราะห ความสามารถทางดานดนตร ศลปะและควบคมการท างานของอวยวะทางซกซายของรางกาย อาจกลาวไดวาสมองซกขวามลกษณะการท างานในดานศลปะเปนสวนใหญ

สมองซกขวาท าหนาทรวบรวมสวนยอยๆ เขาดวยกนเปนการมองภาพรวมทงหมดหรอจะกลาวไดวา เปนการสงเคราะหนนเอง มจนตนาการ ความคดรเรมสรางสรรค สมองซกขวายง ควบคมดานอารมณ มการตอบสนองตอเสยงดนตรและศลปะ บคคลทใชสมองซกขวามากกวาซกซาย จะเปนบคคลทชอบจนตนาการ ชอบการเปลยนแปลงไมจ าเจ รกอสระ ชอบเสยงดนตรและมความถนดทางดานศลปะ แตมขดจ ากดในเรองของภาษาคอชอบพดจาออมคอมไมตรงประเดนแตเปนคนเจาบทเจากลอน บคคลทไดรบการสงเสรมพฒนาเฉพาะสมองซกขวาเพยงดานเดยว จะมแนวโนมทจะเปนศลปนหรอนกแสดง มจตใจทดงาม มคณธรรมจรยธรรม เหนคณคาของตนเองและผอน เขาใจความรสกของบคคลรอบขาง เลอนลอยและไมรจกการท ามาหากน เพราะไมชอบการคดค านวณหรอการกระท าทเปนระบบขนตอน ถาสงคมใดมบคคลประเภทนมากๆ อาจท าใหสงคมนนไมมการพฒนา เพราะพอใจในสงทมอย ในทางตรงกนขามถาขณะทสมองซกขวาก าลงเจรญเตบโต แตไมไดรบการพฒนาสงเสรมหรอเกดปญหาในชวงนน อาจสงผลใหบคคลมจดดอยดานจนตนาการ ความคดรเรมสรางสรรค

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 12

ทมา : http://photos3.flickr.com/3975200_b34337dacb.jpg

แผนภมท 1.2 แสดงการท างานทเกยวของของสมองซกซายและสมองซกขวา

แมหนาทการท างานของสมอง 2 ซกจะมความแตกตางกน แตกไมไดหมายความวาสมองแตละซกแบงแยกกนท าหนาทโดยไมสามารถประสานสมพนธกนในการท างาน1

จากการคนพบของ โรเจอร สเปอรร ไดท าการทดลองกบคนไข ท าใหเราทราบถงระบบการท างานทแตกตางของสมองซกซายและสมองซกขวาและการทดลองของเอลเบรต (Elbert) และคณะ ท าการศกษาโดยการถายภาพสมองดวยระบบแมเหลก พบวานกไวโอลนและนกดนตร ประเภทสาย จะมสมองสวนทท าหนาทเกยวกบประสาทสมผสของนวมอขางซายใหญกวาคนปกต (ศนสนย ฉตรคปต , 2542 : 108) จากการศกษาและการคนพบขางตน ท าใหงายตอการคนควาเพอพฒนาศกยภาพของสมองในแตละซก แตการท างานของสมองจรงๆ แลวมความสลบซบซอนมากโดยเฉพาะในคนปกตการท างานของสมองทงสองซกจะเชอมโยงสมพนธกนทงการใชเหตผล การวเคราะหของสมองซกซายและจนตนาการสรางสรรค การสงเคราะหของสมองซกขวา จะมการท างานของสมองทงสองซกจะสลบไปมาเพอใหการพฒนาสมองมความสมดลบคคลควรพฒนาสงเสรมสมองทงสองซกควบคกนไป เพอการพฒนาคณภาพชวตสามารถด ารงอยในสงคมยคแหงการกาวกระโดดไดอยางเปนปกตสข ลองพจารณาสถานการณทเปนตวอยางดงตอไปน ------------------------------------------------------ 1 สมศกด สนธระเวชญ . “Mind Mapping กบคณภาพการศกษา” , หนา 15 , 2543.

สมองซกซาย

สมองซกขวา

สตปญญา ความร ความจ า ๏ การใชเหตผล ๏ ทกษะการค านวณ ๏ ทกษะทางวทยาศาสตร ๏ การใชภาษา ๏ ควบคมการท างาน ๏ ของอวยวะรางกาย ซกขวา การวเคราะห ๏

๏ จนตนาการ

๏ ความคดสรางสรรค

๏ อภปรชญา

๏ อารมณ

๏ จตใตส านก ๏ ดนตร ศลปะ

๏ ควบคมการท างาน ของอวยวะรางกาย

ซกซาย ๏ การสงเคราะห

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 13

สถานการณท 1 ใหนกศกษาคดถงดอกกหลาบ 1 ดอก

เรมจากการท างานของสมองซกขวา จะสรางภาพดอกกหลาบผดขนมาในภาพความคด 1 ดอกทนทหลงจากทเสรจสนค าสง เปนภาพรวมของดอกกหลาบทมองเหนท งดอกทกองคประกอบ และไมถงเสยววนาทตอมา การท างานของสมองซกซายจะเรมวเคราะห แยกแยะกหลาบดอกนนวามสอะไร ประกอบดวยกลบดอก ใบ กง ล าตนและหนาม เปนตน

สถานการณท 2 การชมการแสดงดนตร ขณะทก าลงมการบรรเลง

การท างานของสมองซกขวา - เกดอารมณคลอยตามเสยงดนตร เพลดเพลนมความสข - เกดจนตนาการเปนภาพในความคด เปนตน

การท างานของสมองซกซาย - วเคราะหแยกแยะเสยงเครองดนตรแตละชนด - จดจ าทวงท านอง เปนตน

สถานการณท 3 ขณะอานหนงสอนวนยาย

การท างานของสมองซกขวา - จนตนาการเปนภาพในความคดไดแก ตวละคร สงของและสถานท - อารมณตวละคร - อารมณคลอยตาม เปนตน

การท างานของสมองซกซาย - วเคราะหโครงสรางของประโยคความถกตองตามหลกไวยากรณ - ล าดบเหตการณกอนหลง - จดจ าประโยคหรอค า เปนตน

สถานการณท 4 การเจยวไข

การท างานของสมองซกขวา - ภาพไขเจยวรอน ๆ บนจาน - จนตนาการถงความหอมของไขเจยว - จนตนาการถงความอรอยหรอรดชาดของไขเจยว เปนตน

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 14

การท างานของสมองซกซาย - ค านวณการใสเครองปรง เชน ปรมาณน าปลา - ความรอนของน ามน - เวลาขณะเจยว เปนตน

ปจจยทเกยวของกบการพฒนาศกยภาพของสมอง

สมองเปนอวยวะทมความมหศจรรย จากศกยภาพทไรขดจ ากดของสมองอาจกลาวไดวาแทบจะไมมสงใดในโลกใบนทสมองของมนษยไมสามารถคดและท าไมได แตตองยอมรบในขอหนงทวา ศกยภาพของสมองของแตละบคคลมความแตกตางกน ขนอยกบการไดรบการฝกพฒนา และสงเสรมความสามารถทางสมองมากนอยเพยงใด หลายคนมความเขาใจวาการพฒนาศกยภาพของสมองสามารถพฒนาไดเฉพาะวยเดกและวยรน ซงเปนชวงอายทสมองมการเจรญเตบโตมาก ทสด แตแททจรงแลวการพฒนาศกยภาพของสมองสามารถพฒนาไดในทกวย แมแตในวยชราถาไดรบการพฒนาความสามารถทางสมองอยตลอดเวลา ประสทธภาพของสมองกไมไดลดหยอนไปตามวยเลยแมแตนอย อาจกลาวไดวาสมองสามารถพฒนาไดโดยไมมวยสนสด เมอเราทราบถงความแตกตางของสมองในแตละสวนแลว การใชสมองไดเตมศกยภาพจะตองสงเสรมและพฒนาและใชควบคกนไปทง 2 ซก ไมใชใชเพยงซกใดซกหนง เชน ไอนสไตน นกวยาศาสตรเอกของโลก หลายคนเขาใจวาบคคลคนนคงไดรบการพฒนาและสงเสรมเฉพาะสมองซกซายเพยงดานเดยว แตจากการศกษาประวตของไอนสไตน ขณะเรยนสอบตกวชาคณตศาสตรแตท าคะแนนสงในวชาดนตรและศลปะ และคงไมสามารถคนพบสตรการสรางระเบดปรมาณไดถาไมมความคดสรางสรรคอนฉบพลนของสมองซกขวา เปนตน

ปจจยทมสวนในการพฒนาศกยภาพของสมองประกอบดวย 8 ปจจยดงตอไปน 1. พนธกรรม 2. สงแวดลอม 3. อาหาร 4. น า 5. การหายใจ 6. ดนตร 7. คลายความเครยด 8. การบรหารสมอง

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 15

1. พนธกรรม

จากการคนพบสารทเรยกวา ดเอนเอ (DNA) ของนกวทยาศาสตร 3 ทาน จากมหาวทยาลย รอกกเฟลเลอร ไดแก ศาสตราจารยแมคลน แมคคาท (McLyne McCarty) ศาสตราจารยอาเวอร (Avery) และศาสตราจารยแมคคลาวด (Macleod) ท าใหทราบถงหนาทของดเอนเอ เปนสารเคมทเปนหนวยพนฐานของพนธกรรมหรอยน เปนปจจยภายในทเดกไดรบการถายทอดจากผเปนพอและแม เชอกนวาเมอพอและแมฉลาดจะสงผลไปยงรนลก ลกจะมฉลาดเหมอนผเปนพอและแม เพราะไดรบอทธพลจากพนธกรรม

มหลกฐานการศกษา คแฝดทถกแยกไปเลยงในครอบครวทแตกตางกน สถานทตางกน เมอโตขนพบวาทงคมสตปญญาใกลเคยงกน มอปนสย ความถนด ความสามารถในดานเดยวกน ซงเปนหลกฐานสนบสนนวาพนธกรรมมผลตอการพฒนาของสมอง (สภาสถาบนราชภฏ , ม.ม.ป. : 9)

2. สงแวดลอม

เปนปจจยภายนอกทมผลตอการพฒนาสมองของมนษย จากการศกษาคนควาของนกวจยหลายทานท าใหเราทราบวา สงแวดลอมมอทธพลท าใหสมองเกดการพฒนาและเปลยนแปลงได มผลตอความเฉลยวฉลาด ประสทธภาพของพฤตกรรมและการสรางเซลลประสาทในสมอง (นยพนจ คชภกด อางในโปรแกรมวชาคณตศาสตร สถาบนราชภฏสวนดสต , ม.ป.ป. : 5) งานวจยเกยวกบอทธพลของสงแวดลอมตอการพฒนาสมองในชวงแรกจะใชสตวในการทดลอง โดยแบงหนออกเปน 3 กลม กลมแรก เลยงในกรงมาตรฐานทวไป กลมทสอง เลยงในกรงเลกๆ กลมทสาม เลยงในกรงทมของเลน

เมอเลยงไดระยะเวลาหนง พบวา กลมทสามซงเปนกลมทไดรบการกระตนจากของเลน น าหนกของสมองจะมากกวากลมทไมไดรบการกระตน ไมใชเพราะจ านวนเซลลประสาทเพมขน แตเซลลประสาทมการสรางเสนใยประสาทออกมามากมายและมขนาดใหญขนประมาณ 20 เปอรเซนต และยงพบวาการเปลยนแปลงของสงแวดลอมยงสามารถกระตนใหเกดการเปลยนแปลงของจดเชอมตอของเซลลประสาท ซงจะมผลตอพฤตกรรมโดยเฉพาะเรองการเรยนร

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 16

คอลลน เบลคมอร (Collin Blackemore) นกวทยาศาสตรชาวองกฤษ ไดท าการวจยเพอตองการทราบวาสงเราหรอตวกระตนมผลตอการก าหนดวงจรประสาทไดแคไหน ท าการทดลองโดยเอาลกแมวทเกดใหมๆ ทมาจากครอกเดยวกน 3-4 ตว ซงไมมความแตกตางทางพนธกรรม กลมทหนง เอาไปเลยงในหองทเอาสขาวกบสด าทาใหเปนแถบสในแนวระนาบนอน และเลยงในหองปกตทมอปกรณทกอยางเชน มภาพ มของเลน อาหาร ฯลฯ กลมทสอง เลยงในหองทมสภาพแวดลอมไมแตกตางจากหองแรก แตทาสหองดวยสขาวด าในแนวตงเทานน สวนคานและอะไรทเปนขอบในแนวนอนจะถกลบไมใหเหน ฉะนน กลมทหนง เมอแมวมองไปทางไหนจะเหนขอบอยางเดยว คอเหนแตสงทมแตแนวนอนทงหมด และกลมทสอง จะเหนภาพในแนวตงขาวด าเหมอนมองแตเสาเทานนไมเหนขอบเลย

พอเลยงแมวทงสองกลมตงแตแรกเกด ไดประมาณ 50 วน แลวเอาลกแมวมาเดนบนโตะตามสภาพแวดลอมภายนอก โดยปลอยใหเดนไปเดนมาพบวา

แมวกลมทหนง ถาเดนไปเจอเสาหรอวตถทวางในแนวตงขวางอย แมวจะเดนชนเหมอนมองไมเหน แตเมอเดนมาถงขอบโตะมนจะหยด เพราะรวาเปนขอบโตะจะไมเดนตกลงไป

แมวกลมทสอง ถาเดนไปเจอเสาหรอวตถทวางในแนวตงขวางอย แมวจะเดนออม แตพอเดนมาถงขอบโตะแมวจะเดนตกโตะลงไปเหมอนไมเคยมองเหนมากอน

3. อาหาร

จากความเชอของคนสมยกอนเชอวา อาหารทรบประทานเขาไปในแตละมอนน เพอน าไป ใชเปนพลงงานในการด าเนนชวตในแตละวนและเปนปจจยภายนอกทท าใหรางกายเจรญเตบโต เทานน แตในปจจบนไดมผสนใจศกษาเกยวกบเทคโนโลยการอาหาร ศกษาเกยวกบสารอาหารเพอใชในการสงเสรมพฒนาทงรางกายและสมอง อาหารประเภทใดรบประทานเขาไปแลวท าใหมสขภาพด ไมเกดโทษตอรางกาย ท าใหฉลาด เปนตน การขาดสารอาหารนอกจากจะมผลตอการเจรญเตบโตของรางกายแลวยงมผลตอการพฒนาสมองดวย เดกทเปนโรคขาดสารอาหารท าใหเซลลประสาททก าลงเจรญเตบโตจะไมไดรบสารอาหาร ท าใหเซลลสมองไมสามารถแตกกงกานออกไปท าใหหยดการเจรญเตบโต อาจท าใหเดกคนนนพการทางสมองได

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 17

(ก) เซลลสมองของเดกปกต (ข) เซลลสมองของเดกทขาดสารอาหาร

รปท 1.2 แสดงการเปรยบเทยบเซลลสมองของเดกปกตและเดกขาดสารอาหาร ทมา : (นยพนจ คชภกด , 2534 : 28)

4. น า

โดยปกตเราควรดมน าบรสทธวนละ 6 - 8 แกว เซลลสมองจะสามารถท าหนาทอยางม ประสทธภาพในระดบสงไดถารางกายไดรบน าในปรมาณทเพยงพอ ท าใหเกดสมาธและสงผลใหเกดความสามารถทางดานความจ า

5. การหายใจ

สมองตองใชกาซออกซเจน (O2) ประมาณ 40 – 50 เปอรเซนต(สมศกด สนธระเวชญ , 2543 : 12) ของจงหวะการหายใจเขา การหายใจตามแบบทถกตอง คอ หายใจเขาใหลกจนมความรสกวามอากาศอยเตมปอด กอนทจะหายใจออกควรกลนหายใจไวชวคร แลวคอยๆ หายใจออกอยางชาๆ และสม าเสมอเปนจงหวะทแนนอน การหายใจแบบจงหวะทถกตองจะชวยท าใหเกดสมาธ สมองไดรบออกซเจนอยางเตมทจะเกดความรสกปลอดโปรง สงผลใหสมองท างานไดอยางมประสทธภาพมากขน

6. ดนตร

เสยงดนตรมอทธพลตออารมณ ความรสกของมนษย เปนสงทกระตนใหเกดการรบรและ การท างาน ของสมองทงสองซกใหสอดคลองสมพนธกน จงหวะของดนตรมมากมายหลายจงหวะ แตละจงหวะมผลตออารมณ ความรสกและระบบการท างานของรางกาย เชน บางจงหวะท าใหเกดความรสกผอนคลายสบายใจ ลดความดนภายในรางกายและชวยลดความตงเครยด เชนดนตรทม

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 18

จงหวะชาๆ ระดบเสยงคอนขางต า สวนดนตรทมจงหวะเรว ระดบเสยงสงๆ จะสงผลใหหวใจเตนเรวขน เกดความรสกตนตว ส าหรบคนทท างานหนกและตองใชสมองคดเปนสวนมาก ดนตรมสวนชวยใหท างานไดมากขนเพราะดนตรชวยใหระบบการท างานของรางกายเปนปกต ดงตารางตอไปน

ตารางท 1.1 การเปรยบเทยบอทธพลของเสยงดนตรตอระบบการท างานของรางกาย ขณะท างานทตองใชสมองคด ไมมเสยงดนตรชวย มเสยงดนตรชวย

1. ชพจรและการสบฉดโลหตสงขน 2. คลนสมองขนสง 3. กลามเนอตรงเครยด

1. ชพจรและการสบฉดโลหตลดลง 2. คลนสมองลดระดบลง 3. กลามเนอผอนคลาย

ทมา (สมศกด สนธระเวชญ , 2543 , หนา 23) จากตารางขางตนท าใหทราบวา เสยงดนตรชวยใหระบบการท างานของรางกายเปนปกต และยงชวยใหการท างานมประสทธภาพและไดงานมากขน เสยงดนตรดงกลาวจะตองเปนเสยงดนตรทมคณภาพหรออาจกลาวไดวาเปนเพลงทมคณภาพกได เพลงคณภาพเปนมลกษณะอยางไรนน พอจะสรปไดดงน เพลงทประกอบดวยจงหวะ ท านอง ความหนกเบาและการประสานเสยง เมอฟงแลวท าใหเกดความกลมกลนในอารมณ ท าใหเกดจนตนาการกวางไกลและการความลกซงทางความคด เพลงคณภาพจะชวยกระตนใหสมองหลงสาร เอนโดรฟน (Endorphin) ซงเปนสารแหงความสข สงผลตอการท างานในระบบตางๆ ของรางกาย ชวยลดความเครยดทงทางรางกายและจตใจ

นอกจากนเสยงดนตรหรอเสยงเพลงยงชวยกระตนการพฒนาสมองในชวงวยเดก เดกทไดรบการกระตนหรอสงเสรม โดยการใหฟงเพลงหรอเลนดนตรจะท าใหเกดผลตอพฤตกรรมในทางบวก คอ เดกจะมสมาธมากขนซงเปนประโยชนโดยเฉพาะกจกรรมทเกยวของกบการเรยนร ประเภทของดนตรทสงผลตอพฤตกรรมทางดานบวกเชน เพลงบรรเลงโดยโมสารด ชวยกระตนท าใหเกดความมนใจ ดนตรของไซคอฟสก ชวยสงเสรมความสมพนธ ซมโฟนหมายเลข 3 ของ สกอตทลซมด ซมเบอรไนด ดรม จะชวยสงเสรมจนตนาการและเพลงบรรเลงของชเบรตและเปยโนทรโอ ชวยเสรมสรางความมสมาธ เปนตน

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 19

7. คลายความเครยด

ความเครยดท าใหเกดความเสอมทางจต เปนสงกระตนใหสมองหลงสาร อดรนาลน (Adrenalin) หรอสารแหงความทกขนนเอง ถารางกายมปรมาณสารชนดนมากจะไปกระตนการท างานของอวยวะตางๆ ของรางกายใหเกดภาวะทผดปกต ไดแก ระบบการยอยอาหาร การขบถาย ระบบหายใจ ความดนโลหตสง สมรรถภาพทางเพศลดลงและท าใหการตดสนใจผดพลาดได การผอนคลายความเครยดจงจ าเปนอยางยงในสภาวะของสงคมปจจบนทเตมไปดวยสภาวการณทน ามาซงความเครยด การคลายความเครยดนอกจากจะท าใหสมองปลอดโปรงแลวยงชวยใหระบบการท างานตางๆ ของรางกายเปนปกต วธการคลายความเครยดมมากมายหลายวธแลวแตความพงพอใจ และวธทงายและประหยดทสดคอ การพกผอนใหเพยงพอ การออกก าลงกายหรอการหวเราะและรองเพลงเปนตน

8. การบรหารสมอง

สมองของคนเราจะท างานตลอดเวลาไมมการหยดพก แนวคดทจะพฒนาสมองเพอการใชสมองไดอยางเตมศกยภาพน น จงไมลมทจะบรหารสมอง เชนเดยวกบทเราออกก าลงเพอ วตถประสงค คอ ใหรางกายแขงแรง การบรหารสมองเปนการเชอมโยงระหวางการเคลอนไหวของรางกายกบการท างานของสมองโดยอาศยหลกการท างานของสมองทงสองซกคอ สมองซกซายควบคมการท างานของอวยวะในรางกายซกขวา และสมองซกขวาควบคมการท างานของอวยวะในรางกายซกซาย การเคลอนไหวของรางกายในทาตอไปน จะเปนการเคลอนไหวขามจดกงกลางของรางกายท าใหสมองท างานอยางไดผลมากขน เชน ทาเดนสวนสนาม การกาวเขยง การวง ฯลฯ ชวยปรบปรงพฤตกรรมการเรยนร ท าใหจตใจสงบ เชอมนและมประสทธภาพในการท างานมากขน

จากขอมลของสมองขางตนอาจกลาวโดยสรปไดวา สมองเปนอวยวะทส าคญมากตอชวตของคนเรา แบงออกเปนสองซกเหมอนอวยวะสวนอนของรางกายทมทงซกซายและซกขวา สมองซกซายท าหนาทเกยวกบการใหเหตผล ความสามารถทางวทยาศาสตรรวมถงความจ าและการคดวเคราะห สวนสมองซกขวาท าหนาทเกยวกบอารมณและจนตนาการสรางสรรคและการคดสงเคราะหเปนภาพรวม สมองทงสองซกถงแมจะท าหนาทแตกตางกนแตกท างานสมพนธควบคกนตลอดเวลา ปจจยทสงผลตอการพฒนาสมองมหลายปจจย ปจจยทโดดเดนไดแก พนธกรรม สงแวดลอมและอาหารเปนตน ธรรมชาตของการคดเปนกลไกทางสมองทเกดขนตอเนองเกอบตลอดเวลาเพราะเราไมสามารถหามไมใหคดได สาเหตทท าใหเกดการคด คอ สงเรา ไดแก สงเราทเปนปญหา สงเราทเปนความตองการและสงเราทชวนสงสย ผลของการคดเปนสงทไดจาก

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 20

กระบวนการประมวลผลของสมองเพอท าใหปญหา ความตองการและความสงสยนนลดลงหรอหมดไป สมองของคนเราสามารถพฒนาไดตลอดชวต ปจจยหลกทส าคญในการพฒนาสมองคอ พนธกรรม อาหารและสงแวดลอม นอกจากนยงมปจจยอนๆ อก อาท น า การหายใจ ดนตร การคลายความเครยดและการบรหารสมอง

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 21

แบบฝกหด

ใหนกศกษาตอบค าถามดงตอไปน

1. จงอธบายหนาททเกยวของของสมองซกซายและสมองซกขวามาพอสงเขป 2. ถาสมองทง 2 ซกไดรบการพฒนาไมเทากน จะมผลตอการด าเนนชวตของบคคลนน

อยางไร 3. จงยกตวอยางเหตการณในชวตประจ าวน ทแสดงถงการเชอมโยงสมพนธกนระหวาง

สมองทงสองซก 4. ปจจยทเกยวของกบการพฒนาศกยภาพของสมองประกอบดวยปจจยใดบาง 5. จงอธบายธรรมชาตและสาเหตของการคดเปนอยางไรมาพอสงเขป 6. อปสรรคของการคดประกอบดวยอะไรบางจงอธบายพอสงเขป

เอกสารประกอบการสอนรายวชาการคดและการตดสนใจ 22