หน่วยที่ - pattayatech.ac.th · ของเหลว และแก๊ส รู้วิธีเลือกวัสดุเชื้อเพลิงไปใช้งานใหเ้กิดประโยชน์อย่างเหมาะสม

แผนการจดการเรยนร หนวยท 6 ชอวชา วสดชางอตสาหกรรม รหส 2100 - 1002 สอนครงท 9 ชอหนวย วสดเชอเพลง จ านวน 2 ชวโมง

สาระส าคญ

ตนก ำเนดพลงงำนทใชส ำหรบอตสำหกรรมในปจจบนประมำณ 90 ℅ ไดมำจำกกำรเผำไหมของเชอเพลง เชน กำรใหควำมรอน กำรผลตกระแสไฟฟำ กำรท ำงำนของเครองจกรกลและเครองยนต ฯลฯ เชอเพลงทใหพลงงำนมทง 3 สถำนภำพ คอ ของแขง ของเหลว และแกส แหลงก ำเนดของเชอเพลงสวนใหญไดมำจำกธรรมชำตกำรเผำไหมของเชอเพลงกอใหเกดควำมรอนและมลพษในอำกำศเพรำะฉะนนกำรใชเชอเพลงจงควรค ำนงถงควำมประหยด กำรใชอยำงคมคำเกดประโยชนอยำงคมคำประโยชนสงสด และตองใหมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด

หวขอเรอง วสดเชอเพลง 1. ความหมายของเชอเพลง 2. ประเภทของเชอเพลง 3. เชอเพลงแขง (Solid Fuels) 4. เชอเพลงเหลว (Liquid Fuels) 5. เชอเพลงแกส (Gas Fuels)

จดประสงคการเรยนร จดประสงคทวไป เพอใหนกศกษามความรความเขาใจ ลกษณะเชอเพลงทมใชในปจจบนทงของแขง

ของเหลว และแกส รวธเลอกวสดเชอเพลงไปใชงานใหเกดประโยชนอยางเหมาะสม จดประสงคเชงพฤตกรรม

1. นกศกษาสามารถอธบายประเภทและกรรมวธผลตเชอเพลงได 2. นกศกษาสามารถบอกประเภทและกรรมวธผลตเชอเพลงได 3. นกศกษาสามารถบอกประโยชนของเชอเพลงได 4. นกศกษาสามารถบอกแนวทางในการเลอกใชเชอเพลงไดอยางเหมาะสม 5. นกศกษาสามารถอธบายถงผลกระทบตอสงแวดลอมจากการใชเชอเพลงได


คณธรรมจรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค 1. ความมมนษยสมพนธ 2. ความมวนย 3. ความรบผดชอบ 4. ความเชอมนในอนาคต

กจกรรมการเรยนการสอน ขนเตรยม ( 15 นาท )

1. ครเชคชอนกศกษา และเชคความเรยบรอยในการแตงกายกอนเรยนใครผดระเบยบจะถกบนทกลงใบสงเกตพฤตกรรมการเรยนรายบคคล อบรมคณธรรม จรยธรรม สงทงานใหแกนกศกษา

ขนน าเขาสบทเรยน ( 10 นาท ) 2. ครถามนกศกษาวสดอะไรทตดไฟไดงายทสด (นกศกษาตอบ ไม, น ามน) 3. ครถามนกศกษาไมกบน าเปนวสดเชอเพลงแบบไหน (นกศกษาตอบ ไมเปนวสด

เชอเพลงแบบแขง สวนน ามนเปนวสดเชอเพลงแบบเหลว) 4. ครสรปวา สปดาหน เราจะเรยนเรอง วสดเชอเพลง ซงเชอเพลงทเหนอยใน

ปจจบนจะแบงบอกประเภทเปน 3 ประเภทคอ เชอเพลงแขง เชอเพลงเหลว และแกส ขนสอนและกจกรรม ( 50 นาท )

5. นกศกษาท าแบบประเมนผล การเรยนรกอนเรยนหนวยท 6 6. ครบรรยายเนอหาสาระความร ใชเครองฉาย PowerPoint และของจรงไม น ามน 7. นกศกษา ฟงครบรรยาย และใหนกศกษามสวนรวมในการแสดงความคดเหนโดย

ครถาม นกศกษาตอบสลบตลอดเวลา 8. แจกใบมอบหมายงานท 6.1


ขนสรป ( 25 นาท ) 9. ครและนกศกษาชวยกน สรป เนอหาในบทเรยน 10. ครประเมนในแบบสงเกตพฤตกรรมรายบคคล 11. นกศกษาท าแบบทดสอบหลงเรยนหนวยท 6 12. นกศกษาท างานทครมอบหมาย ใบมอบงานท 6.1

ขนวดและประเมนผล ( 20 นาท ) 13. ตรวจใบงาน 6.1 14. ตรวจแบบประเมนผลการเรยนรกอน / หลงเรยน 15. ครสงเกตพฤตกรรม ในการเรยนและปฏบตงานทครมอบหมาย

สอการเรยนการสอน 1. เอกสารประกอบการจดการเรยนร ทครผสอนจดเรยบเรยง คอ วชาวสดชาง

อตสาหกรรม ( 2100 - 1002) 2. ใบมอบงานท 6.1 3. แบบทดสอบกอน / หลงเรยน 4. ของจรง ( ถาน, ไม, น ามน ) 5. สอการสอน Power Point วชา วสดชางอตสาหกรรม ( 2100 – 1002 )

เครองมอวดผล 1. แบบทดสอบกอน / หลงเรยน หนวยการเรยนท 6 2. ใบมอบหมายงานท 6.1 3. แบบสงเกตพฤตกรรม การประเมนคณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค

เกณฑการประเมน 1. เกบผลงานจากใบมอบงาน เพอใหเปนคะแนนเกบสวนหนงในปลายภาคขนไป 2. แบบประเมนผลการเรยนรกอน / หลงเรยน เกณฑผานท าถกตด 50 % 3. แบบสงเกตพฤตกรรมรายบคคล เกณฑผานตองไมมชองปรบปรง 4. แบบประเมนคณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค ( ภาคผนวก )

บนทกหลงการสอน ( ดภาคผนวก...................... )


ใบมอบงานท 6.1 เรอง วสดเชอเพลง

ค าชแจง ใหนกศกษา แบงกลมแกเปน 5 กลม ไปศกษาคนควาหารปตวอยางทเปนสธรรมชาตของน ามน จากทก าหนดใหในตารางดานลาง เตมความรในชองวาง

เชอเพลง ส ลกษณะงานทใช

1. น ามนแบนซน 91

2. น ามนแบนซน 95

3. น ามนแกสโซฮอล

4. น ามนดเซล

5. น ามนไบโอดเซล

6. น ามนปาลม

7. น ามนเตา

8. น ามนสบด า

9. แอลกอฮอล

10. น ากาด

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดชางอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 6 เรอง วสดเชอเพลง แผนกวชา ชางกลโรงงาน

หวขอเรอง สาระส าคญ วทยาลยเทคนคพทยา

วสดเชอเพลง สาระส าคญ

ตนก ำเนดพลงงำนทใชส ำหรบอตสำหกรรมในปจจบนประมำณ 90 ℅ ไดมำ จำกกำรเผำไหมของเชอเพลง เชน กำรใหควำมรอน กำรผลตกระแสไฟฟำ กำรท ำงำน

ของเครองจกรกลและเครองยนต ฯลฯ เชอเพลงทใหพลงงำนมทง 3 สถำนภำพ คอ ของแขง ของเหลว และแกส แหลงก ำเนดของเชอเพลงสวนใหญไดมำจำกธรรมชำต กำรเผำไหมของเชอเพลงกอใหเกดควำมรอนและมลพษในอำกำศเพรำะฉะนนกำรใช

เชอเพลงจงควรค ำนงถงควำมประหยด กำรใชอยำงคมคำเกดประโยชนอยำงคมคำ ประโยชนสงสด และตองใหมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด

สาระการเรยนร

6. ความหมายของเชอเพลง 7. ประเภทของเชอเพลง 8. เชอเพลงแขง (Solid Fuels)

9. เชอเพลงเหลว (Liquid Fuels)

10. เชอเพลงแกส (Gas Fuels)

ผลการเรยนรทคาดหวง 6. อธบายประเภทและกรรมวธผลตเชอเพลงได 7. บอกประเภทและกรรมวธผลตเชอเพลงได

8. บอกประโยชนของเชอเพลงได 9. บอกแนวทางในการเลอกใชเชอเพลงไดอยางเหมาะสม

10. อธบายถงผลกระทบตอสงแวดลอมจากการใชเชอเพลง


หวขอเรอง ควำมหมำยและประเภทของเชอเพลงแขง วทยาลยเทคนคพทยา

6.1 เชอเพลง

เชอเพลง หมายถง วสดหรอสารทผานการรวมตวกบออกซเจนทอณหภมสงแลวใหพลงงานความรอนและสามารถเปลยนเปนพลงงานรปอน เชน แสงสวาง ไฟฟา พลงงานกล ฯลฯ พลงงานเหลานสรางคณประโยชนมากมายมหาศาลแกมนษย ท าใหโลกเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยอยางรวดเรว ในขณะเดยวกนเชอเพลงทถกใชกมโอกาสหมดไปจากโลก ผลกระทบจากการใชเชอเพลงคอ การเกดมลภาวะและการท าลายสภาพแวดลอม ซงเราทกคนตองค านงถงเปนอยางยงสงทควรกระท าคอ การใชเชอเพลงอยางประหยดและใชใหเกดประโยชนสงสด

6.2 ประเภทของเชอเพลง เชอเพลงทใชอยในปจจบนแบงออกเปน 3 ประเภท

1. เชอเพลงแขง (Solid Fuels) 2. เชอเพลงเหลว (Liquid Fuels) 3. เชอเพลงแกส (Gas Fuels)

6.3 เชอเพลงแขง (Solid Fuels)

เชอเพลงแขง ไดแก ถานหน ถานโคก ถานไม ฟน และวสดการเกษตร ตามรายละเอยดดงน

1. ถานหน เปนเชอเพลงธรรมชาต เกดจากซากพชซากสตวทบถมกนภายใตอณหภมและแรงกดดนเปนเวลานบลานป จนกลายเปนถานหน 4 เกรด โดยแบงตามอายการเกด ดงนคอ

1) ถานพต อายการเกดนอย สน าตาลรวนคลายไม ใหความรอนต า 2) ถานลกไนต อายการเกด 30-50 ป สน าตาลด า มความชนและก ามะถนเจอ

ปนอยมาก ตดไฟยากเมอตดไฟแลวจะเกดแกสซลเฟอรไดออกไซด ซงมฤทธกดรนแรง จงไมนยมใชในโรงงานอตสาหกรรม


หวขอเรอง เชอเพลงแขง วทยาลยเทคนคพทยา

3) บตมนส มไฮโดรคารบอนมาก ใหความรอนสง นยมใชในโรงงาน

อตสาหกรรม 4) แอนตราไซต อายการเกดมาก ใหความรอนสง เปนถานเกรดดทสด หา

ยากจงมราคาแพง ในประเทศไทยมเฉพาะถานพตกบลกไนต พบท อ.แมเมาะ และ อ.งาว จ.

ล าปาง อ.คลองทอมจ.กระบ อ.ล จ.ล าพน ส าหรบ จ.เชยงใหม จ.ตาก จ.พะเยา และ จ.นาน นนพบบางสวน การเกบรกษาถานหนตองปองกนการลกไหมดวยตวเอง โดยวางถานหนใหโปรง (กอนเลกโต สลบเปนชน ๆ อยากองสง) อยาวางใกลทรอน ถาเกบนาน ๆ ควรอดใหแนนและราดปดผวดวยน ามนดบ หมนตรวจสอบอณหภมอยาใหเกน50 C ถาเปนถานใหมควรตากทงไวกอน 2 -3 สปดาห

2. ถานโคก ผลตจากถานหนดวยวธการกลนท าลาย โดยการน าถานหนมาเผาในหองสญญากาศจนรอนแดง ท าใหแกสไฮโดรคารบอนระเหยออกมา ผานการกลนเปนของเหลว ใชเปนสวนผสมของสารอตสาหกรรมเคม เชน ปย น ายายอมผา ฯลฯ สวนถานทรอนแดง น าไปจมลงในน าจะไดถานโคกทมลกษณะเปนรพรน

3. ถานไม ลกษณะกอนสด า ไดจากการน าไมมาเผาในเตาถานและปลอยใหเยนตวนยมใชในการหงตมและอตสาหกรรมในครอบครว

4. ฟน ไดจากการน าเศษไมมาตดเปนทอน ๆ และผาใหไดขนาดตามตองการ ฟนใหความรอนในลกษณะเปนเปลวไฟ ไมนยมใชหงตมเพราะจะท าใหกนหมอด า แตจะนยมใชในงานอตสาหกรรม เชน ตมน าในหมอน า ยอมสผา ฯลฯ


หวขอเรอง เชอเพลงแขง - เชอเพลงเหลว วทยาลยเทคนคพทยา

5. วสดการเกษตร ไดแก ฟางขาว ชานออย แกลบ ขเลอย ซงขาวโพด ขาวฟาง ไมลมลกทผานการเกบเกยวแลว ฯลฯ วสดเหลอใชเหลานปจจบนนยมน ามาเปนเชอเพลงใหความรอนแกหมอน า (Boiler) ในโรงงานอตสาหกรรม และผลตพลงงานไฟฟา

รปท 6.1 การเผาถานไม รปท 6.2 วสดเหลอใชทางการเกษตร เชน แกลบ ฟางขาว

6.4 เชอเพลงเหลว (Liquid Fuels) เชอเพลงเหลว ไดแก น ามนเบนซน น ามนดเซล น ามนเครองบน น ามนกาด

น ามนเตาแอลกอฮอล และไบโอดเซล เชอเพลงเหลวเปนทนยมใชกนอยางแพรหลายในปจจบนเพราะเกบไดงายตามรปรางภาชนะ ขนถายและจดสงสะดวก รกษาความสะอาดงาย เพมลดปรมาณการใชไดงายและปลอดภยกวาเพราะไมตดไฟไดเอง สวนกรรมวธผลตจะไดกลาวเปน 3 เรองหลก คอ

1.เชอเพลงเหลวจากน ามนดบ คอ น ามนเบนซน น ามนดเซล น ามนเครองบน น ามนกาด และน ามนเตา

2.เชอเพลงเหลวจากธรรมชาต คอ แอลกอฮอล น ามนปาลม และสบด า

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.thaiclickshop.com/item/F1105918.jpg&imgrefurl=http://www.thaiclickshop.com/mbdetail.php?id=F1105918&h=525&w=700&sz=50&hl=th&start=2&usg=__2W-6XBG-HfdJ_ZhTSxERzLI0x_o=&tbnid=hXiTLpHSsbY3MM:&tbnh=105&tbnw=140&prev=/images?q=%E0%B8%96%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%89&gbv=2&hl=th

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.technoinhome.com/vspcite/site/wb03/jpg/002/wb0300295014fba7.jpg&imgrefurl=http://www.technoinhome.com/vspcite/front/board/show.php?page_id=2&tbl=tblwb03&gid=20&page_size=10&stext=&id=295&PHPSESSID=7f83492ef24e66a4013dbec389d2b13e&h=225&w=300&sz=13&hl=th&start=10&usg=__97qco8iuox3FXijynExSvSGy938=&tbnid=EnoHGUtUG49EuM:&tbnh=87&tbnw=116&prev=/images?q=%E0%B8%9F%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7&gbv=2&ndsp=18&hl=th&sa=N


หวขอเรอง เชอเพลงเหลว วทยาลยเทคนคพทยา

3. น ามนผสม คอ แกสโซฮอล และไบโอดเซล

รปท 6.3 ตวอยางน ามนปาลมดบ ไบโอดเซลและ แกสโซฮอล

1 . เ ช อ เพลง เหลวจากน ามนดบ น ามนดบหรอน ามนปโตรเ ลยม ประกอบดวยคารบอนประมาณ 83 -87 ℅ ไฮโดรเจน 11-15 ℅ ก ามะถน 6 ℅ ไนโตรเจน 0.5 เกลอแร 0.1 ℅ เกดจากการทบถมของซากสตวทะเลเปนเวลานบลานปและกลนตวเปนของเหลวโดยมชนหนปดครอบไว เรยกวาบอน ามน มนษยจะท าการขดเจาะและดดขนมาในลกษณะเปนของเหลวสด า เรยกวา น ามนดบหรอน ามนปโตรเลยม น ามนทขดเจาะไดในโลกมฐานอย 3 ประเภท คอ

1 ฐานพาราฟน (Parafin Based) กากสดทายทไดจากการกลน คอ พาราฟนทใชส าหรบท าเทยนไข สารขผงตาง ๆ

2 ฐานแอสฟลต (Asphalt Based) หรอเรยกอกชอหนงวา ฐานเนฟธนก (Nephthenic Based) กากสดทายทไดจากกการกลน คอ แอสฟลตใชส าหรบท ายางมะตอยลาดพนถนน

3 ฐานผสม (Mixed Based) คอ ฐานน ามนดบทประกอบดวยพาราฟนและแอสฟลต – ผสมกนอย

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.biodiesel.eng.psu.ac.th/webboard/data/imagefiles/R652-1.jpg&imgrefurl=http://www.biodiesel.eng.psu.ac.th/webboard/view.php?No=652&h=800&w=600&sz=126&hl=th&start=5&usg=__xHebLLvpc0RwyY6AR60R59N3NUg=&tbnid=6s-oTGp_8GvZlM:&tbnh=143&tbnw=107&prev=/images?q=%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B9%8C%E0%B8%A1%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%9A&gbv=2&hl=th&sa=G

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://202.142.219.4/venergy/pic/ENE1x10.jpg&imgrefurl=http://202.142.219.4/vcafe/62205/1&h=640&w=525&sz=45&hl=th&start=1&usg=__cZVMvTXAFbgu5EnWfqmbkF_XlQw=&tbnid=DDcOM3GkqYzbLM:&tbnh=137&tbnw=112&prev=/images?q=%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B9%8C%E0%B8%A1%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%9A&gbv=2&hl=th&sa=G



1.1 กระบวนการปรบปรงคณภาพน ามน เพอใหไดคณภาพเหมาะสมกบการใชงานกระบวนการดงกลาว ไดแก

ก) การปรบปรงใหบรสทธ คอ การก าจดสงเจอปนทไมตองการ เชน เขมา น า ก ามะถน ฯลฯ ออกจากน ามนท าใหสะอาดและมคณภาพดขน

ข) การกลน คอ การใหความรอนแกน ามนดบจนเดอดกลายเปนไอ โดยทวไปใชอณหภมประมาณ 400 C เพอใหไอน ามนกลนตวเปนของเหลว คอ น ามนส าเรจตามล าดบขนในแผนผงการกลนน ามน

ค) การแปรรป คอ การใชกระบวนการทางเคมเปลยนโครงสรางโมเลกลของน ามน เพอใหไดคณภาพของน ามน เชน การแปรรปน ามนเตาใหเปนน ามนเบนซน เปนตน

ง) การผสม คอ การน าน ามนทไดจากการกลนไปผสมกบสารเคมบางอยางเพอเพมคณภาพของน ามน หรอการน าน ามนส าเรจไปผสมกบน ามนจากพชเพอใหไดน ามนชนดใหม เชน ไบโอดเซล แกสโซฮอล เปนตน

รปท 6.4 มนษยจะท าการขดเจาะและดดน ามนดบขนมาใชในรปพลงงานตาง ๆ



1.2 น ามนส าเรจ คอ น ามนทไดจากกระบวนการผลตและผานการเพมคณภาพ ไดแก

1.2.1 น ามนเบนซน หรอน ามนแกสโซลน เปนน ามนทใชเปนเชอเพลงของรถยนตนยมใชมากทสดในปจจบน แบงตามคาประสทธภาพ การปองกนการนอกหรอคาออกเทน (Octane Number) ออกเปน 2 ประเภท คอ เบนซน 91 (ธรรมดา) มลกษณะสแดง กลนฉน ระเหยงาย ราคาถกกวา ใชในเครองยนตแกสโซลนทวไปทตองการอตราเรงปกต เบนซน 95 (ซเปอร) ลกษณะสเหลองออน กลนฉน ระเหยงาย ราคาแพงกวาใชในเครองยนตแกสโซลนทตองการอตราเรงและความเรวสง ไมมอาการนอกในขณะตดและเรงเครองยนต ชวยใหประสทธภาพการท างานของเครองยนตสงขน

สารเพมคาออกเทน (Octane Number) ในสมยแรก ๆ ใชสารตะกวซงสรางมลพษในอากาศแตในปจจบนไดน าสารออกซเจนเนตทไมสรางมลพษในอากาศมาใชแทนในราคาทสงกวา

ก. สารตานทานการเ กดการนอก เพ อ ปองกนการนอก เพมประสทธภาพการเผาไหม

ข. สารปองกนการท าปฏกรยากบออกซเจน เพอปองกนการเกดตะกอนและยางเหนยว ในขณะทน ามนยงไมไดใชงานและเกบไวนาน

ค. สารปองกนการกดกรอนและสนม เพอปองกนสนมและการกดกรอนในถงน ามนและเครองยนต

ง. สารชะลางท าความสะอาด เพอใหระบบและชนสวนสะอาด เครองยนตเดนเรยบ

จ. สารเคลอบบาลน ชวยหลอลนบาลนไมใหสกหรอเรว ฉ. สารแยกน า เพอชวยแยกน าออกจากน ามนเบนซนไดเรวขน



ขอควรระวงในการใชน ามนเบนซนเนองจากน ามนเบนซนระเหยเรว มฤทธ

กดและตดไฟงายอยาเกบไวใกลแหลงความรอน เปลวไฟ ประกายไฟ ควรเกบในทอากาศถายเทสะดวก ไมใชน ามนเบนซนลางมอ ไมใหถกสวนใดสวนหนงของรางกาย ไมสดดมไอระเหย ไมสดควนไอเสย ไมตดเครองยนตในทอบอากาศ ไมตดเครองยนตไวนาน การเชอมถงน ามนควรบรรจน ามนใหเตมเพอไลไอน ามนออกใหหมดกอนเชอม เพราะไอน ามนเบนซนจะท าใหถงน ามนระเบดได

1.2.2 น ามนดเซลหรอน ามนโซลา จดอยในประเภทน ามนหนก ลกษณะสใสปนเหลอง-เทา มความหนดสง ระเหยตวชา ไมไวไฟ เมอฉดเปนฝอยทก าลงอดสงสามารถตดไฟไดเองคาคณภาพในการจดตดไฟของน ามนดเซลเรยกวา คาซเทน (Cetane Number) ยงตวเลขยงมากแสดงถงการจดตดไฟไดเรว ท าใหเครองยนตสตารทตดงาย เครองยนตรอนเรว เรงไมมเสยงนอกน ามนดเซลแบงตามประเภทการใชงานได 2 ประเภท คอ น ามนดเซลหมนเรวคาซเทน 47 ขนไป ใชกบเครองยนตดเซลในรถยนต และน ามนดเซลหมนชาคาซเทนไมต ากวา 45 ใชกบเครองยนตดเซลรอบปลานกลางและรอบต า เชน เครองเรอประมง เรอโดยสาร เรอเดนสมทรและเครองปนไฟ เปนตน

1.2.3 น ามนเครองบน คอ น ามนทใชเปนเชอเพลงของเครองบน จ าแนกตามลกษณะเครองยนตเครองบนเปน 2 ชนด คอ น ามนเครองบนใบพดและน ามนเครองบนไอพน

1. น ามนเครองบนใบพด (Aviation Gasolone) เนองจากเครองยนตของเครองบนใบพดใชระบบการท างานแบบเดยวกบเครองยนตแกสโซลน น ามนเครองบนจงใชน ามนเบนซนทมความบรสทธมากกวาและมคาออกเทนสงกวาน ามนเบนซนทใชกบเครองยนตทวไป

2. น ามนเครองบนไอพน (Jet Fuels) เครองบนไอพนใชเครองยนตกงหนเทอรไบนเปนตนก าลงขบเคลอน การท างานของเครองเทอรไบนจะใชวธการฉดน ามนใหเปนฝอยผานประกายไฟเผาไหม



เปนแกสรอนไปปนใบพดเครองกงหนเทอรไบนจ านวนหลายรอยชด ใหหมนดวยความเรวสงน ามนเชอเพลงเครองบนไอพนจดอยในประเภทน ามนกาด มคณสมบตทวไป คอ สะอาด เผาไหมหมด ใหประสทธภาพความรอนสง มคาคงตวระหวางเกบและระหวางการใชงานสงไมมสารกดกรอนเจอปน มอตราการระเหยทพอเหมาะ มความดนไอต า ไมระเหยมากในถงเกบและไหลไดงายทงในทต าและทสง น ามนเครองบนไอพน ปจจบนแบงเปน 2 เกรดคอ

น ามนเครองบนไอพนพาณชย (JP-1) ใชส าหรบเครองบนโดยสารและเครองบนพาณชยทวไปทใชอตราเรงและความเรวไมสงนก

น ามนเครองบนไอพนทหาร (JP-4) ใชกบเครองบนรบ เครองบนขบไลทตองใชอตราเรงและความเรวสงมาก ๆ

รปท 6.5 ตวอยางน ามน Aviation Gasoline และ Jet Fuels



1.2.4 น ามนกาด (Kerosene Oil) เปนน ามนส าเรจทไดจากการกลนน ามนดบชวงจดเดอดทอณหภม 177-232 C เปนของเหลวใส สะอาด มก ามะถนต า มกลนเหมน ในอดตใชเปนเชอเพลงตะเกยงส าหรบใหแสงสวางปจจบนมไฟฟาเขามาแทนท จงมการใชน ามนกาดส าหรบใหความรอนในงานอตสาหกรรม เตาอบ กระเบองเคลอบ สขภณฑ ถวยชาม เครองลายคราม อบอาหารแหง อบส และใชเปนตวละลายในงานอตสาหกรรมสตาง ๆ สวนน ามนกาดส าเรจผผลตไดเตมสฟาลงน ามน เพอใหผใชสามารถสงเกตถงความแตกตางไดงายยงขน

รปท 6.6 น ามนกาด

1.2.5 น ามนเตา ( Burner Oil ) เปนน ามนส าเรจทไดจากสวนลางของหอกลน ลกษณะคลายกบน ามนดเซล แตมความขนและความหนดมากกวา ราคาถกกวา นยมใชความรอนในหมอน า ( Boiler ) เตาเผา เตาถลงเหลก ดวยวธอนใหรอนเพอลดความหนด ปมและฉดใหเปนฝอยผานประกายไฟ โดยใชลมเปาหมนวนเปนตวชวยใหน ามนแตกตวเปนฝอย เผาไหมไดหมดและใหประสทธภาพความรอนสง น ามนเตาทใชในประเทศไทยแบงตามสวนผสมของก ามะถนออกเปน 2 ประเภท คอ

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.chemistryland.com/Biodiesel/SmallScale/PourOilIntoFlask.jpg&imgrefurl=http://www.chemistryland.com/Biodiesel/SmallScale/SmallScaleProductionBiodiesel.htm&h=423&w=512&sz=64&hl=th&start=2&usg=__YHRhd5dii_tdSsnAGjg1_bNtei8=&tbnid=juI6iQF0UWnldM:&tbnh=108&tbnw=131&prev=/images?q=Kerosene+Oil&gbv=2&ndsp=18&hl=th&sa=N

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.chemistryland.com/Biodiesel/SmallScale/PourOilIntoFlask.jpg&imgrefurl=http://www.chemistryland.com/Biodiesel/SmallScale/SmallScaleProductionBiodiesel.htm&h=423&w=512&sz=64&hl=th&start=2&usg=__YHRhd5dii_tdSsnAGjg1_bNtei8=&tbnid=juI6iQF0UWnldM:&tbnh=108&tbnw=131&prev=/images?q=Kerosene+Oil&gbv=2&ndsp=18&hl=th&sa=N



ก) มเปอรเซนตก ามะถนสง 2 -3 ℅ และประเภท ข) มเปอรเซนตก ามะถนไม

เกน 2 ℅ ในแตละประเภทแบงตามคาความหนด อณหภมเทไหล และคาความรอน เปนประเภทละ 5 เกรด คอ เกรดท 1 ,2 , 3 , 4, 5 การเกบรกษาออกจากถงและลางถงตามระยะเวลาทก าหนด

รปท 6.7 น ามนเตา

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.geocities.com/csirinda/untitled.jpg&imgrefurl=http://www.geocities.com/csirinda/p1.html&h=475&w=600&sz=76&hl=th&start=1&usg=__VbfGhcUJ9tpOzu4hH4qzyRhX8Ks=&tbnid=IqnW8CvTV0qJwM:&tbnh=107&tbnw=135&prev=/images?q=%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%B2&gbv=2&hl=th&sa=G

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.geocities.com/csirinda/untitled.jpg&imgrefurl=http://www.geocities.com/csirinda/p1.html&h=475&w=600&sz=76&hl=th&start=1&usg=__VbfGhcUJ9tpOzu4hH4qzyRhX8Ks=&tbnid=IqnW8CvTV0qJwM:&tbnh=107&tbnw=135&prev=/images?q=%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%B2&gbv=2&hl=th&sa=G



คณสมบตหลก ๆ ของปโตรเลยมของไทย

คณสมบต

น ามนเบนซน

ไรสารตะกว

น ามนดเซล หมนเรว

น ามนกาดหมายเหต

(1)

น ามนเตา หมายเหต

(2)

วธการทดสอบ

ASTM ธรรมด

า พเศษ

ความหนาแนนท 15◦c

กก.ลบ.ม. 810 -870 < 840 < 995 D1298

คาออกเทน Research

RON > 92.0 > 97.0 D2699

Motor Mon > 82.0 > 86.0 D2700

คาดรรชนซเทน > 47 D613/ D976

คาความหนดท

40◦c

เซนตสโตกส

1.8-4.1 D445

คาความหนดท

50◦c เซนตสโตกส

80 - 280 D445

จดไรควน มม. > 22 D1322

จดไหลเท ◦c < 10 < 3.0 D97

ปรมาณก ามะถน % น าหนก < 0.2 < 3.0 D1552/ D129 % น าหนก < 0.10 < 0.10 > 0.20 D2622

ปรมาณไรสาร

อะโรเมตกส

% ปรมาตร < 50 < 50

ปรมาณเบนซน % ปรมาตร < 3.5 < 35 D3606

สารออกซเจน % ปรมาตร < 11 5.5-1.1 D4815

( MTBE )

จดวาบไฟวธ PMcc ◦c > 52 > 60 D93

จดวาบไฟวธ Tagcc ◦c > 38 D56

การกลน D86



คณสมบตหลก ๆ ของปโตรเลยมของไทย(ตอ)

คณสมบต

น ามนเบนซน

ไรสารตะกว

น ามนดเซล หมนเรว

น ามนกาดหมายเหต

(1)

น ามนเตา หมายเหต

(2)

วธการทดสอบ

ASTM ธรรมด

า พเศษ

10 % ปรมาณ

การระเหย ◦c < 70 < 70 < 205


การระเหย

◦c 70-100 70-100


การระเหย

◦c 170 < 170

จดเดอดสดทาย ◦c 200 < 200 > 300

สวนทเหลอ ◦c < 2.0 < 2.0 D323

สวนทกลนได ◦c > 357

ความดนไอ กโลปาสคาล 48.3 - 62 62.0 48.3 D2699

2. เชอเพลงเหลวจากธรรมชาต ทใชงานอยในปจจบน ไดแก 1. แอลกอฮอล ไดจากการน าออย มนส าปะหลง ขาวฟาง มาผาน

กระบวนการผลตเปนแอลกอฮอล ลกษณะเปนน ามกลนฉน ตดไฟงาย ใหความรอนสงใกลเคยงกบน ามนเบนซน ใชเปนเชอเพลงในหองทดลอง ยาฆาเชอ งานอตสาหกรรมส ในปจจบนแอลกอฮอลมาผสมกบน ามนเบนซนในอตรา 10-20 % ใชกบเครองยนตแกสโซลนไดผลดเรยกน ามนเชอเพลงนวา “แกสโซฮอล” (Gasohol)

2. น ามนปาลม ผลตไดจากการน าผลปาลมมารดและผานกระบวนการท าใหบรสทธจะไดน ามนปาลมใชผสมกบน ามนดเซล ใชกบเครองยนตดเซล เรยกน ามน

นวา “ไบโอดเซล” (Bio Diesel)


หวขอเรอง เชอเพลงเหลว - เชอเพลงแกส วทยาลยเทคนคพทยา

3. สบด า ผลตจากผลสบด า โดยการน ามาบด รด และผานกระบวนการท าใหบรสทธ จากการทดลอง สามารถใชแทนน ามนดเซลไดเปนอยางด ก าลงอยระหวางการรณรงคใหเกษตรกรในประเทศและประเทศเพอนบานปลกเพอผลตเปนน ามนเชอเพลงทดแทนน ามนดเซล

รปท 6.8 เมลดสบด าและน ามนจากสบด า

3. น ามนผสม ทใชงานอยในปจจบนไดแก

1) แกสโซฮอล (Gasohol) คอ น ามนผสมทมน ามนเบนซนอย 80 – 90 % แอลกอฮอล 10-20℅ ใชเปนเชอเพลงของเครองยนตแกสโซลนไดผลด ก าลงอยในระหวางการรณรงคเพอขยายปรมาณการใชงานใหเพมมากขน

2) ไบโอดเซล (Bio Diesel) คอ น ามนผสมทมสวนผสมของน ามนดเซลกบน ามนปาลม ใชเปนเชอเพลงของเครองยนตแกสโซลนไดผลด ก าลงอยในระหวางการรณรงคใหเกษตรกรเพมผลผลตปาลมและขยายปรมาณการใชงานใหเพมมากขน

6.5 เชอเพลงแกส (Gas Fuels) เชอเพลงแกส ประกอบดวยสารไฮโดรคารบอน (HC) ในรปของแกสบวเทน

แกสโพรเพนและสารเจอปนอน ๆ ถกน ามาใชแทนน ามนและถานหนดวยราคาถกกวาใหความรอนสงถง 11,800 กโลแคลอร/กก.

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://aopdm04.doae.go.th/saboo/Untitled-4.gif&imgrefurl=http://aopdm04.doae.go.th/saboo/saboo.htm&h=450&w=600&sz=99&hl=th&start=5&usg=__ToUhP1LN84FlPYK-9GT2wqHRNdE=&tbnid=5gxg-AgE9gJ58M:&tbnh=101&tbnw=135&prev=/images?q=%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%9A%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%94%E0%B8%B3&gbv=2&hl=th&sa=G

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://sakonnakhon.doae.go.th/muang/htm/soap/pict/soap-4.jpg&imgrefurl=http://supotpongpiaw.blogspot.com/2008/02/jatropha-curcas-linn.html&h=398&w=297&sz=37&hl=th&start=20&usg=__mXKTxEC3VAgbwHrpea9ey1WNnV8=&tbnid=6Fpl5d65as84yM:&tbnh=124&tbnw=93&prev=/images?q=%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%9A%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%94%E0%B8%B3&start=18&gbv=2&ndsp=18&hl=th&sa=N

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://aopdm04.doae.go.th/saboo/Untitled-4.gif&imgrefurl=http://aopdm04.doae.go.th/saboo/saboo.htm&h=450&w=600&sz=99&hl=th&start=5&usg=__ToUhP1LN84FlPYK-9GT2wqHRNdE=&tbnid=5gxg-AgE9gJ58M:&tbnh=101&tbnw=135&prev=/images?q=%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%9A%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%94%E0%B8%B3&gbv=2&hl=th&sa=G

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://sakonnakhon.doae.go.th/muang/htm/soap/pict/soap-4.jpg&imgrefurl=http://supotpongpiaw.blogspot.com/2008/02/jatropha-curcas-linn.html&h=398&w=297&sz=37&hl=th&start=20&usg=__mXKTxEC3VAgbwHrpea9ey1WNnV8=&tbnid=6Fpl5d65as84yM:&tbnh=124&tbnw=93&prev=/images?q=%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%9A%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%94%E0%B8%B3&start=18&gbv=2&ndsp=18&hl=th&sa=N


หวขอเรอง เชอเพลงแกส วทยาลยเทคนคพทยา

ปรบปรมาณใชไดสะดวก มควนและเขมานอย แกสเชอเพลงทใชงานอยใน

ปจจบนไดจาก 1. แกสธรรมชาต ซงมลกษณะการเกดรวมกบน ามนดบและเกดในลกษณะ

แกสอยางเดยว ดงรป

รปท 6.9 แหลงก าเนดแกสธรรมชาตและน ามนดบ



การน าแกสธรรมชาตมาใชงานตองผานกระบวนการแยกแกสเพอใหไดแกสชนดตาง ๆ ส าหรบน าไปใชงานไดตามตองการดงรายระเอยดตามรปท 6.11

รปท 6.10 แผนผงแสดงกระบวนการขดเจาะแกสธรรมชาตเพอน าไปใชงาน



รปท 6.11 กระบวนการผลต

2. แกสจากการกลนน ามน เรยกวา แกสปโตรเลยม คอ สวนทกลายเปนไอลอยขนสวนบนของหอกลนในสถานะของแกส แกสปโตรเลยมจะถกน ามาผานกระบวนการแยกแกสเพอใหไดแกสส าเรจไปใชงานในลกษณะตาง ๆ ตามความตองการ

การน าแกสไปใชงานท าได 2 ลกษณะ คอ 1) การอดเปนแกสดวยความดนสงเกบภายในถงหรอสงไปตามทอระยะทางสน ๆ 2) การอดลงในถงดวยความดนจนกลายเปนของเหลวเมอเปดใชงานจงจะกลายเปนแกส



3. การน าแกสไปใชงาน ถกน าไปใชในลกษณะงานตาง ๆ ดงน

1) แกสหงตมหรอแกสปโตรเลยมเหลว (Liquefied Petroleum Gas) “LPG” ประกอบดวยแกสบวเทนและโพรเทน ในอตราสวน 50 : 50 ถง 70 : 30 แหลงทมามทงจากแกสธรรมชาตและจากโลงกลน น าหนก 1.5 – 2 เทาของอากาศ บรรจในถงโดยการอดดวยความดนสงจนเปนของเหลว ท าใหเกดความสะดวกในการเกบและขนยาย เมอตองการใชงานจะเปดวาลว ความดนจะลดลง ของเหลวจะกลายเปนแกสไหลผานวาลวออกไปใชงานไดตามตองการแกสหงตมนยมเรยกวา แกส “LPG” ตามชอยอของแกส แกสหงตมเปนแกสไมมส ไมมกลนมการเผาไหมสมบรณ เปลวไฟสฟา ใหความรอนสง ไมมเขมา และควนด า แกสหงตมไดเตมสารเอทลเมอรแคปเทน (Ethyl Mercaptan)ท าใหมกลนฉน เพอเตอนภยกรณแกสรวซม

รปท 6.12 แกสหงตม



2) แกสยานยนต (Natural Gas for Vehicles) “NGV” เปนแกสธรรมชาตอด

ภายใตความดนสง แตยงคงความเปนแกสอย ถกน ามาใชเปนเชอเพลงในรถยนต และมปมบรการส าหรบเตมแกสเชอเพลงดงกลาวโดยเฉพาะ

รปท 6.13 ปจจบนมผนยมหนมาใชแกส NGV และมปมใหบรการเตมแกสเพมมากขน

ในปจจบนสวนหนงไดมการน าแกสหงตมมาใชเปนเชอเพลงในรถยนตทใชเครองยนตแกสโซลนแทนน ามนเบนซน จงพอสรปไดวาแกสยานยนตในปจจบนใชทงแกส “NGV” และแกส “LPG” ตามความตองการของเจาของรถ แกส NGV มน าหนกเบาเมอมการรวจะลอยขนสง สวนแกส LPG ซงหนกกวาอากาศถาเกดการรวจะสะสม เมอมประกายไฟจะตดไฟและระเบด การใชแกส NGV จงมความปลอดภยมากกวา

4. ขอควรระวงในการใชและเกบรกษาเชอเพลงแกส 1) แกสหงตมตองตงถงบนพนเรยบ สายแกสยาว 1.5-2 เมตร ถงหางจากหวเตา

อยางนอย 1.5 เมตร บรเวณนนตองมอากาศถายเทไดสะดวก หางจากประกายไฟ



2) แกสรถยนตตดตงถงไหหางอปกรณไฟฟาทเกดประกายไฟและความรอน

เชน ทจดบหร ระบบจดระเบด ฯลฯ ตดตงใหหางจากจดกระแทก เชน ใตทองรถ หนารถ ปลายสดของทายรถ การจอดรถทตดตงแกสควรจอดในทรม อากาศโปรงถายเทไดสะดวก การเตมควรเตมเฉพาะสถานบรการทไดมาตรฐาน และถงแกสควรใชถงทไดมาตรฐานและสภาพใหมเทานน

รปท 6.14 การขนสงแกส

3) แกสหงตม ควรใชถงและแกสทบรรจส าเรจจากตวแทนจ าหนายทได

มาตรฐานไมควรน าถงเปลาไปบรรจเองเพราะปรมาณแกสทบรรจอาจจะมากเกนไปท าใหถงระเบดได

4) ตรวจสอบการรวของสายแกส วาลว ขอตอตางๆ ดวยวธใชน าผงซกฟอกลบถามฟองปดขนแสดงวามการรวทบรเวณนนใหรบแกไขทนท แกสหงตมถารวจะมกลนฉน ใหใชผาเปยกคลม ปดวาลว เปดประตหนาตางระบายอากาศ หามเปดสวตชอปกรณไฟฟาหรอท าใหเกดเปลวไฟเพราะอาจท าใหแกสระเบดได

รปท 6.15 ต าแหนงวางถงแกสรถยนต


หวขอเรอง แบบประเมนผลการเรยนร วทยาลยเทคนคพทยา

แบบประเมนผลการเรยนรหนวยท 6

ค าสง : จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. พลงงานทไดโดยตรงจากเชอเพลง คอ ขอใด ก. ความรอน ข. ไฟฟา ค. พลงงานกล ง. แสงสวาง 2. องคระกอบในการสนดาปของเชอเพลงมองคประกอบตรงกบขอใด ก. เชอเพลงและคารบอนทอณหภมสง ข. เชอเพลงและกาซเฉอยทอณหภมสง ค. เชอเพลงและออกซเจนทอณหภมต า ง. เชอเพลงและออกซเจนทอณหภมสง 3. ถานโคก ฟน เปนเชอเพลงประเภทใด ก. เชอเพลงแกส ข. เชอเพลงเหลว ค. เชอเพลงแขง ง. เชอเพลงชวภาค 4. ประสทธภาพปองกนการนอกมลกษณะสแดง กลนฉน ระเหยงาย ราคาถก ตรงกบน ามนส าเรจชนดใด ก. เบนซน 95 ข. เบนซน 91 ค. น ามนดเซล ง. แกสโซฮอล 5. ขอใดกลาวผดในขอน ามนเบนซนไดเตมสารเพมคณภาพดานตาง ๆ แลว ก. สารตานทานการเกดการนอก ข. สารปองกนการเกดการกดกรอนและสนม ค. สารชะลางท าความสะอาด ง. ถกทกขอ 6. ประสทธภาพลกษณะ สใส ปนเหลองเทา มความหนดสง ระเหยตวชา ไมไวไฟคอขอใด ก. เบนซน 91 ข. เบนซน 95 ค. น ามนดเซล ง. น ามนเตา 7. น ามนเครองบนไอพนใชน ามนจดอยในประเภทใด ก. ประเภทน ามนกาด ข. ประเภทน ามนเบนซน ค. ประเภทโซลา ง. น ามนเตา 8. กลนน ามนดบชวงจดเดอด 177-232 C เปนของเหลวใส สะอาด กลนเหมนตรงกบคณสมบตลกษณะน ามนในขอใด ก. เบนซน ข. น ามนกาด ค. ดเซล ง. น ามนเตา 9. แกสโซฮอลมสวนผสมของอะไร ก. น ามนเบนซน + แอลกอฮอล ข. แกส + แอลกอฮอล ค. NGV + แอลกอฮอล ง. น ามนดเซล+ แอลกอฮอล


หวขอเรอง แบบประเมนผลการเรยนร วทยาลยเทคนครพทยา

10. ไบโอดเซล มสวนผสมอะไร ก. น ามนดเซล + น ามนเบนซน ข. น ามนดเซล + น ามนปาลม ค. NGV + แอลกอฮอล ง. น ามนดเซล + แอลกอฮอล 11. ตนพชทสงเสรมใหปลกเพอน ามาผลตแอลกอฮอลไดแกตนอะไร ก. ออย ยาง มนส าปะหลง ขาวฟาง ข. ออย ยาง สน ขาวฟาง ค. ตนออย มนส าปะหลง ขาวฟาง ง. ถกทกขอ 12. สงเสรมใหเกษตรกรปลกสบด าเพอน ามาผลตน ามนชนดใด ก. น ามนเบนซน 91 ข. น ามนปาลม ค. น ามนเบนซน 95 ง. น ามนดเซล 13. แกสทใชหงตมปรงอาหารในครวเรอน คอ ขอใด ก. แกส NGV ข. แกส LPG ค. แกสโซลน ง. แกสโซฮอล 14. เพราะเหตใดเมอเกดแกสรว แกส NGV จงมอนตรายนอยกวาแกส LPG ก. แกส NGV เบาลอยขนสงไมสะสม ข. แกส LPG เบาลอยขนไปสะสมอากาศ ค. แกส LPG เปนของเหลว ง. แกส NGV ตดไฟชากวา 15. แกสมลพษทเกดจากการใชน ามนเชอเพลงคอขอใด ก. ออกซเจน ข. คารบอนมอนอกไซด ค. ไฮโดรเจนคารบอน ง. ไนโตรเจน


หวขอเรอง เฉลยแบบประเมนผลการเรยนร วทยาลยเทคนคพทยา

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยน

1. ก 6. ค 11. ค 2. ง 7. ก 12. ง 3. ค 8. ข 13. ข 4. ข 9. ก 14. ก 5. ง 10. ข 15. ข

Documents

หน่วยที่ - pattayatech.ac.th · ของเหลว และแก๊ส รู้วิธีเลือกวัสดุเชื้อเพลิงไปใช้งานใหเ้กิดประโยชน์อย่างเหมาะสม