บทเรยนท 6 การวเคราะหและออกแบบระบบบทนำา

ความรในการวเคราะหและออกแบบระบบมความสำาคญ เพราะเปนปจจยในการสรางและพฒนาระบบสารสนเทศ การวเคราะห ระบบเปนเรองทนาสนใจ เพราะนกวเคราะห ระบบตองตดตอกบคนหลายคน ไดรถงการจดการและการทำางานในองคการ

ทำาใหเรามความรเกยวกบระบบคอมพวเตอรหลายแบบมากขน ผทสามารถวเคราะหระบบไดดควร มประสบการณ ในการ เขยนโปรแกรม มความรทางดานธรกจ ความรเกยวกบระบบเครอขายและฐานขอมล ซงใชเปนความรในการออกแบบระบบท

มความแตกตางกนออกไปตาม สภาพงาน ดงนนหนาทของนกวเคราะหกคอการศกษาระบบ แลวใหคำาแนะนำาในการปรบปรง และพฒนาระบบนนจนเสรจสมบรณ ซงการทำางานทงหมดตองมลำาดบขนตอน และการ ศกษาวธการวเคราะหและการ

ออกแบบระบบในแตละขนตอนทำาใหเราเขาใจระวเคราะหระบบนนๆ ดยง และสามารถออกแบบระบบใหมโดยไมยากเยนนก

โดยสามารถตดสนใจวา ระบบใหมควรใชคอมพวเตอรประเภทไหน ใชโปรแกรมอะไร ออกแบบ Input/Output อยางไรเปนตน

ระบบ ระบบคอกลมขององคประกอบตางๆ ททำางานรวมกนเพอจดประสงคอนเดยวกนระบบอาจจะประกอบดวย บคคลากร เครอง

มอ เครองใช พสด วธการ ซงทงหมดนจะตองมระบบ จดการอนหนงเพอใหบรรลจดประสงคอนเดยวกน เชน ระบบการเรยน การสอน มจดประสงคเพอใหนกเรยนไดรบความรในเนอหาวชาทสอน

6.1 ตวอยางระบบการเรยนการสอน

การวเคราะหระบบและการออกแบบ (System Analysis and Design) การวเคราะหและ ออกแบบระบบคอ วธการทใชในการสรางระบบสารสนเทศขนมาใหมในธรกจใดธรกจหนง หรอระบบยอยของธรกจ นอกจาก

การสรางระบบ สารสนเทศใหมแลว การวเคราะหระบบชวยในการแกไขระบบสารสนเทศเดมทมอยแลวใหดขนดวยกได การ

วเคราะหระบบกคอ การหาความตองการ (Requirements) ของระบบสารสนเทศวาคออะไร หรอตองการ เพมเตมอะไรเขามาในระบบ และการออกแบบกคอ การนำาเอาความตองการของระบบมาเปน แบบแผน หรอเรยกวา

พมพเขยวในการสรางระบบสารสนเทศนนใหใชงานไดจรง ตวอยางระบบสารสนเทศ เชน ระบบการขาย ความตองการของ ระบบกคอ สามารถตดตามยอดขาย ไดเปนระยะ เพอฝายบรหารสามารถปรบปรงการขายไดทนทวงท ตวอยางรายงานการ

ขายทกลาวมาแลวจะชใหเหนวาเราสามารถตดตามการขายไดอยางไร

นกวเคราะหระบบ (System Analyst หรอ SA) นกวเคราะหระบบคอ บคคลทมหนาทวเคราะหและ ออกแบบระบบ ซงปกตแลวนกวเคราะหระบบควรจะอยในทมระบบสารสนเทศขององคกร หรอธรกจนนๆ การทมนกวเคราะห

ระบบในองคกรนนเปนการไดเปรยบเพราะจะรโดยละเอยดวา การทำางานในระบบนนๆ เปนอยางไร และอะไรคอความตองการ ของระบบ ในกรณทนกวเคราะหระบบไมไดอยในองคกรนน กสามารถวเคราะหระบบได เชนกนโดยการศกษาสอบถามผใช

และวธการอนๆ ซงจะกลาวในภายหลง ผใชในทนกคอเจาของ และผทเกยวของในระบบสารสนเทศนนเอง ผใชอาจจะเปน คน เดยว หรอหลายคนกได เพอใหนกวเคราะหระบบทำางานไดอยางคลองตวมลำาดบขนและเปาหมายทแนนอน นกวเคราะหระบบ

ควรทราบถงวา ระบบสารสนเทศนนพฒนาขนมาอยางไร มขนตอนอยางไรบาง

การจดการขอมล

วงจรการพฒนาระบบ (System Development Lift Cycle) ระบบสารสนเทศทงหลายม วงจรชวตทเหมอนกน ตงแตเกดจนตาย วงจรนจะเปนขนตอนทเปนลำาดบตงแตตนจนเสรจ เรยบรอย เปนระบบทใชงานได

ซงนกวเคราะหระบบตองทำาความเขาใจใหดวาในแตละขนตอนจะตองทำาอะไร และทำาอยางไร ขนตอนการพฒนาระบบมอยดวย

กน 7 ขนตอนคอ1. เขาใจปญหา (Problem Recognition)

2. ศกษาความเปนไปได (Feasibility Study)3. วเคราะห (Analysis)4. ออกแบบ (Design)5. สราง หรอพฒนาระบบ (Construction)6. การปรบเปลยน (Conversion)7. บำารงรกษา (Maintenance)

การวเคราะห การวเคราะหระบบในวงจรการพฒนาระบบนนเรมตนจากการศกษาระบบเดม แลวนำาขอมลทไดจากการศกษา มาหาความ

ตองการ (Requirements) หรอสงทจะตองปรบปรง ในระบบหรออกอยางหนงคอ วธแกปญหาของระบบ การวเคราะหจะเรมหลงจากททราบปญหา และผานขนตอนการศกษาความเปนไปไดแลว

รวบรวมขอมล การศกษาระบบเดมนน นกวเคราะหระบบเรมตนจากการศกษาเอกสารตางๆ เชน คมอตางๆ หลงจากนน เปนการรวบรวมแบบฟอรมและรายงานตางๆ เชน ในระบบบญชเจาหนจะมแบบฟอรมใบบรรจ ผลตภณฑ ใบทวงหน รายงาน

เพอเตรยมเงนสนเปนตน นอกจากนนจะตองคอยสงเกตดการทำางานของผทเกยวของในระบบทศกษา ทายทสดอาจจะตอง มการสมภาษณผทมหนาท รบผดชอบงานทเกยวของในระบบ หรอบางกรณอาจจะตองใชแบบสอบถามมาชวยเกบขอมลดวย

กได วธการทงหมดเรยกวา เทคนคการเกบรวบรวมขอมล (Fact Gathering Techniques)

คำาอธบายขอมล (Data Description) เมอนกวเคราะหระบบศกษาระบบมากเขาจะพบวา มขอมลมากมายท ตองจดใหเปนหมวดหม เชน ขอมลของลกคาคนหนงจะรวมขอมล รายละเอยดอนๆ เชน เลขทลกคา ชอ ทอย เบอรโทรศพท

การจายเงน การซอสนคาเปนตน ทงหมดเปนเพยงไฟลเดยวเทานน ในกรณหลายๆ ไฟลจะตองมวธเกบเพอความ เปน

ระเบยบในการตดตามนยามของขอมลเครองมอทชวยเกบคำาอธบายขอมลกคอ พจนานกรมขอมล (Data Dictionary) คำาอธบายวธการ (Procedure Description) กรรมวธทตดตามการเปลยนแปลงของขอมลจะตองร

วา ขอมลผานการประมวลผลอยางไรบาง คอทราบวา "ทำาอะไร" บางในระบบ และมวธการอยางไร เชน การจายเงนเจาหน เรามกฎเกณฑ หรอวธการอยางไรบางในการตดสนใจวาจะจายใหใครกอนหลง ซงวธการบางอยางมรายละเอยดไมมากนก

เชน ถาลกคาสงซอของ เราเพยงแตเชความของในสตอกเพยงพอกบจำานวนทลกคาสงหรอไม ซงเคาจำาไดทนทวาจะตองทำา อะไร แตกรณทวธการตดสนใจมรายละเอยดเพมมากขนอยาง เชน การจายเงนเจาหนจะมหลายขนตอนไดแก จำานวนเงนมาก

นอยแคไหน ถามากเกนไปตองรออนมตจากผบรหาร ถาไมเกนจำานวนกำาหนดกมาเชความสวนลดหรอไม หรอจำานวนวนทคางจายวานานแคไหนเปนตนซงการตดสนใจมหลายขนตอนและรายละเอยดมากเกนกวาทจะจำาได

รปท 6.2 DFD ของระบบเงน

รายละเอยดของวธการตางๆ เหลาน อาจจะเขยน หรอรายยาวเปนเรยงความเรองหนงกได แตกมปญหาวาเกบ รายละเอยด ไมไดครบถวน ลองเปรยบเทยบกบสถาปนกออกแบบบานโดยอธบายรายละเอยดไมไดครบถวน ลองเปรยบเทยบกบ

สถาปนกออกแบบบานโดยอธบายรายละเอยดไดครบถวย และเหนภาพลกษณอยางชดเจนดวยสำาหรบ นกวเคราะหกใชวธ

เขยนแบบเขามาชวยเหมอนกน การเขยนแบบเพออธบายวธการตางๆ ทใชในระบบชวยในการตดตาม การเปลยนแปลงของ

ขอมลเรยกวา แผนภาพแสดงกระแสขอมล (Data Flow Diagram : DFD) การจดการขอมล

คำาอธบายการประมวลผล (Process Description) ตองมเพราะถงแมวาแผนภาพแสดงกระแสขอมล

(DFD) เปนเครองมอพนฐานทใชในการวเคราะหวาจะตองทำาอะไรบาง หรอจะตองประมวลผลอะไรบางแตในแตละขน

ตอนถงแมจะ แยกยอยลงมา แลวกยงมรายละเอยดทลกลงไปอก การประมวลผลทลกลงไปนนใน DFD อธบายราย ละเอยดดวย "คำาอธบายการประมวลผล" (Process Description) คำาอธบายนบอกอยางแนชดวา

อนพตถกเปลยนเปนเอาตพตอยางไร ตวอยางการเปลยนยางรถยนตในบททแลวในขนตอน ขยบรถยนตขนเราจะเขยนเปนคำาอธบายการประมวลผลเปนประโยคโครงสรางไดดงน

การสรางแบบขอมล (Data Modeling) คอ การออกแบบฐานขอมลนนเอง นกวเคราะหระบบตองออกแบบ วาจะเกบขอมลอยางไร และการดงขอมลมาใชจะใชวธอะไร การจะออก แบบฐานขอมลไดนกวเคราะหระบบตองรแนชดแลววา

ขอมลทใชทงหมดมอะไรบาง ตวอยางฐานขอมลอาจจะเปนแบบตารางธรรมดา (Relational Database) และการดงขอมลมาใช โดยมคยเปนตวใชคนหาเปนแบบอนเดกซไฟล (Index File)

เปนตนซงสวนใหญของฐานขอมลในปจจบนนใชแบบ ตารางเพราะวางายทจะทำาความเขาใจ

การสรางแบบจำาลองระบบ (System Modeling) คอ นำาทกสงทกอยางทไดจากพจนานกรมขอมล แผนภาพแสดงกระแสขอมล ฐานขอมล มารวมกนเปนระบบใหม และทสำาคญกคอ ความตองการใหมของระบบจะถกเพมเตม

เขามาในระบบใหมน ซงระบบใหมนจะเปนระบบทเราตองการ นอกจากนนตองประมาณวา จะตองใชบคลากร อปกรณ และ พสดอะไรบาง และใชเปนจำานวนเทาไร

ขอมลเฉพาะของปญหา (Problem Specification) ในทายทสดนกวเคราะหระบบจะรวบรวมสงททำามา ทงหมดเขยนเปนรายงานฉบบหนง เรยกวา ขอมลเฉพาะของปญหา ซงประกอบดวยพจนานกรมขอมล แผนภาพแสดง

กระแสขอมล ขอมลเฉพาะการประมวลผล ฐานขอมล และแบบระบบใหม รายงานนจะถกใชอางองตลอดโครงการพฒนาระบบ ถาเอกสารนถกตองและละเอยดเพยงพอ การออกแบบในขนตอไปจะงายมากแตถาตรงกนขามเอกสารนมรายละเอยดไม

เพยงพอ เชอไดเลยวาระบบทเสรจออกมาจะตองมปญหาแนนอน

การจดการโครงการ (Project Management) เนองจากการทำาหนาทเปนนกวเคราะหระบบ จะเหนวาม งานทจะตองทำามากพอสมควร ดงนนการควบคมการทำางานเพอไมใหเกน เวลาทวางแผนเอาไวตลอดโครงการเปนเรองท

จำาเปนมากเพราะวาถาใชเวลามากเกนกวาทวางแผนไว กหมายความวาคาใชจายจะตองบานปลายแนนอนการวางแผน และ ควบคม โครงการไดดกโดยการวางแผนตารางเวลาสำาหรบงานยอยๆ ซงเราทราบอยแลววามอะไรบาง เครองมอทชวยในการ

วางแผนและตดตามควบคมโครงการไดแก แกนตชารต (Gantt Chart) แผนภาพแกนตชารตจะมรายละเอยดของงานทจะทำาและเวลา

รปท 6.3 ตวอยางแกนตชารต

ผงงานระบบ (System Flowchart) เปนการใชแผนภาพทใชแสดงอนพท เอาตพต และการประมวลผล

(Process) ของระบบ ในบางกรณเราใชผงงานระบบแทนแผนภาพ แสดงกระแสขอมล ในบางกรณกใชดวยกน ตวอยาง ผงงานระบบสำาหรบแกไขขอมลในจานแมเหลก

โมเดลทางกายภาพและทางตรรกภาพ (Physical and Logical Model) เมอเราพดถงลอจคลจะ หมายถง การกระทำาอยางใดอยางหนงทเราพดถงโดยทไมสนใจวาจะทำาอยางไร เชน เราพดวา เราพดวาเรยงลำาดบขอมล เรา

จะ ไมสนใจวาจะทำาการเรยงลำาดบขอมลทำาไดอยางไร เราเรยกการกระทำาแบบนวาลอจคล อกนยหนงกคอ 'ทำาอะไร" ในขณะ ท ฟสคลจะม ความหายตรงกนขาม คอ จะตองทราบวา การจะทำาอะไรนนจะตองทำาอยางไรเชน การเรยงลำาดบขอมลตอง

ทราบวา จะตองใชโปรแกรม Utility ชวยในการเรยงลำาดบสรปกคอ ลอจคลไมสนใจวา "จะทำาอยางไร" แตฟสคล ตองคำานงถงวา "จะตองทำาอยางไร"

รปท 6.4 ตวอยางแผนภาพลอจคลและฟสคลสำาหรบพมพรายงาน

เทคนคในการรวบรวมขอมลเพอหาความจรงของระบบ ถาตองการออกแบบระบบใหมจะตองเขาใจวาระบบเดมเปนอยางไร ทำางานอยางไร มขนตอนการทำางานอยางไร ปญหากคอ

จะเกบขอมลอยางไร สงทเราทราบในขณะนคอ ถาตองการออกแบบระบบใหม จะตองเขาใจวาระบบเดมเปน อยางไร ทำางาน อยางไร ปญหากคอจะเกบขอมลอยางไรจงจะทำาใหเขาใจระบบเดม การเกบขอมลมดวยกนหลายวธซงจะกลาวในทนเพยงบาง

วธเทานน นอกจากนนจะมตวอยาง การเกบรวบรวมขอมลดวยวธสมภาษณและใชแบบสอบถามของระบบบญชเจาหนซงเปนตวอยางของระบบทจะใชในการศกษาตอไปดวย

เรมตนของการเกบขอมลคอ รวบรวมขอมลคอ รวบรวมแบบฟอรมของอนพททงหมดทกรอกขอมลแลว และทยงไมไดกรอก

ขอมล นอกจากนนตองเกบรวบรวมรายงานทงหมด (Output Reports) พรอมทงบอกดวยวารายงาน และ แบบฟอรมอนพตแตละฉบบถกสรางขนในสวนใดของระบบบอยครงแคไหน จำานวนมากนอยเทาไร และใครเปนผใช รายงาน

และแบบฟอรมเหลานน เมอมแบบฟอรมและรายงานอยในมอแลวจงเรมศกษาเอกสารตางๆ ของระบบ รวมทงวธการทำางานของระบบ โปรแกรมทม

อย ไฟลขอมล และการเชอมโยงของไฟล ปญหากคอ เอกสารวธการทำางาน ของระบบ โปรแกรมทมอย ไฟล ขอมล และการ เชอมโยงของไฟล ปญหากคอ เอกสารวธการทำางานของระบบนนทนสมยมากนอยแคไหน หรอมการเกบเอกสารเหลานนหรอ

ไมเปนตน ดงนนนสงทนก วเคราะหระบบจะตองทำาถดไปคอ สงเกตการทำางานจรงดวยตนเอง ทำาใหเราทราบวาการทำางาน จรงๆ ในระบบเปนอยางไร

กอนทจะเรมสงเกตการณ นกวเคราะหระบบตองขออนญาตจากผทเราจะสงเกตการทำางานของเขา รวมทงผบงคบบญชา ดวย ระหวางการสงเกตการณเราจะตองอยหางๆ จากการทำางานและจะตอง ไมขดขวางการทำางานของเขาดวย แตสงหนงท

เราตองจำาไวคอ ผทอยภายใตการสงเกตการณของเราจะทำางานไมปกตเหมอนเวลาทเขาทำาตามปกต อาจจะทำามากเกนไป ทำางานดวยความประมาท หรอทำาดวย ความระมดระวงมากกวาปกต วธทดทสดคอ ลงมอทำาดวยตวเองทำาให เขาใจการ

ทำางานดกวาการสงเกตการณเทานน

วธการเกบขอมลทมประโยชนมากอก 2 วธกคอ

1. การสมภาษณ

2. ใชแบบสอบถามการสมภาษณ (Interview) การรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณเปนทนกวเคราะหสอบถามผบรหารและผใชระบบ

ดวยตวเองเกยวกบระบบปจจบนและถามความคดเหนแตละคนวาอยากใหระบบใหม เปนอยางไร

หลกในการสมภาษณ (Principles of Interviewing). มผลตอความสำาเรจ หรอลมเหลวของ โครงการขนอยกบความชำานาญในการสมภาษณของนกวเคราะหระบบ การสมภาษณเปนวธการดงความคด เหนของผใชทม

ตอระบบ ถาผใช ไมชอบหนานกวเคราะหกจะทำาใหเขาไมชอบโครงการปรบปรงระบบใหมดวย แตในทางตรงกนขาม ถานก วเคราะหทำาตวให ผใชนบถอกจะทำาใหโครงการดำาเนนไปอยาง ราบรนซงจะเปนการประกนไดวาโครงการจะสำาเรจลงดวยด

นกวเคราะหระบบตองแสดงความจรงใจตอผใชและแสดงใหเขาเหนวา เราจะเขามาแกปญหาให โดยทการ แกปญหาจะทำาดวย กนและจะชวยใหงานของเขางายยงขน ความรวมมอของผใช เปนสงสำาคญมากในการพฒนาระบบ ศาสตราจารย หลยส

เดวด แหงมหาวทยาลยแคลฟอรเนย เชอวา "ไมมผใดทจะออกแบบระบบการทำางานใหผอนได" ดงนนบทบาทของผ เชยวชาญกคอชวยใหเขาเหลานนออกแบบระบบของตวเอง เพราะฉะนนสงทถกตองกคอ ใหผใชมสวนในการออกแบบระบบ

ของเขาเองดวย ระหวางการสมภาษณไมควรออกความเหนใดๆ หรอใหคำาแนะนำา ใหสญญาใดๆ ทงสน การสมภาษณเปนการ รวบรวมความ

จรงของระบบเทานน คำาตอบจะตามมาภายหลง การวจารณ คำาสญญา หรอการประเมนใดๆ กตามระหวางการสมภาษณ จะ

เปนสงทยอนกลบมาฆาเราไดในภายหลง เปนสงทงายมากทจะพดวา " ออ คณแตตองการใหรายงาน ฉบบนมขอมลสนคาท

อยระหวางการซอ ไมมปญหา สงทเราจะตองทำากคอ แกไขโปรแกรมเพยงเลกนอยเทานนใชเวลาเพยงหนง หรออยางมาก 2 ชวโมงเทานน" แตภายหลง นกวเคราะหระบบทพดประโยคนพบวาไมมการเกบขอมลสนคาทอยระหวาง การสงซอเลย ผล

ของการใหสญญาแบบนกคอ ผใชหมดความนบถอนกวเคราะหผนน เราควรหลกเลยง สถานการณแบบนนโดยพดวา "แลวดฉนจะตดตามเรองนใหนะคะ" แลวกถามเรองอนๆ ตอไป

สงทสำาคญทจะลมเสยมไดคอ เราจะตองทำาตวเปนมออาชพตลอดเวลา ไมวาเหตการณจะเปนอยางไร ตองควบคมอารมณ ของตวเองตลอดเวลา จะตองไมแสดงอารมณโกรธ หรอใดๆ กตาม นกวเคราะหระบบทไมสามารถควบคมตวเองได จะทำาใหผ

ใชหมดความนบถอไดเหมอนกน การสมภาษณผใชแตละคนจะไมเหมอนกน ทงนแตละคนจะมบคลกภาพ นสยใจคอแตกตางกนไป ดงนนการ เขาหาและ

สมภาษณจงแตกตางกน การใชวธเขาหาผใชทกคน เหมอนกนจงไมใชวธทถกตอง บางคนพดนอย บางคนไมยอมพด บาง คนดมากเมอถามอะไร ถาตอบไมไดกจะสรางคำาตอบขนมาเอง ดงนนการสมภาษณจงเปนศลปอยางหนง ขนอยกบความ

ชำานาญของนกวเคราะหแตละคนดวย

การเตรยมการสมภาษณ (Preparation for an Interview) กอนการสมภาษณ เราตองเตรยม ตวพอสมควร ทเดยว จะตองเตรยมแบบฟอรมขอมลและรายงานใหพรอมระหวาง การสมภาษณ ถาตองการอางองถง

เอกสารใดจะไดมพรอมไมตองเสยเวลาคนหาเอกสาร รายงาน หรอแบบฟอรมทจะตองใช นอกจากนนควรดวา ผใชทจะไป สมภาษณมตำาแหนง อะไรในองคการกอนการสมภาษณจะตองขออนญาตจากผบงคบบญชาและนดลวงหนาดวย

เราตองกำาหนดจดประสงคของการสมภาษณ เชน ขอมลอะไรทเราตองการ อาจจะเตรยมคำาถามไวลวงหนาแลว สงไปใหผใช

กอนวนสมภาษณ 3-4 วน เพอใหผใชเตรยมตวตอบ คำาถามเหลานน

ในบางกรณ อาจจะขอใหผใชเกบสถตการทำางานของเขาทกวนเปนเวลาสก 1 เดอนเพอทจะไดขอมลทแมนยำายงขนและบาง ครงเขาอาจจะไมทราบวาทจรงแลวปรมาณการทำางาน ของเขาในแตละวนเปนเทาไร การเกบสถตจะทำาใหตวเขาเอง ไดรบ

ขอมลทถกตองดวย เมอเรมตนการสมภาษณถาเปนไปไดเราควรจะสมภาษณลกคาในททำางานของเขาเพราะวาเอกสารตางๆ มพรอมการ

สมภาษณควรจะสมภาษณทละคนแบบตวตอตว ถามบคคลท สามอาจจะทำาใหผใชสมภาษณอดอดได การเรมสมภาษณควร จะทำาตวใหงาย ทำาบรรยากาศใหดขนดวยการพดเรองทวๆ ไป หรอเรองเกยวกบผใหสมภาษณโดยดจากสงตางๆ ทอยใน

หองทำางานเขา อาจจะเรมตนดวยการถามเกยวกบรางวลทเขาไดรบ เรองครอบครว (ถามรปตดอยในหองทำางาน) เรอง กฬา เปนตน

หลงจากนนใหอธบายถงจดประสงคของการสมภาษณ นนกคอผใหสมภาษณมประสบการณความเชยวชาญในธรกจททำาอย แตนกวเคราะหระบบไมมความรในเรองนน จะตองให เขารวาระบบใหมนนกคอ ระบบของเขาเอง เปนระบบทเขาสรางขน เรา

เปนเพยงแตเปนผชวยเทานนและในเวลาเดยวกนเราจะตองทำาใหผใชแนใจวา สงทเขาตองการเปน ความลบจะถกปกปดเปนอยางดตองทำาใหเขาเชอมนและเชอถอในตวเรา

ระหวางการสมภาษณ ตวคำาถาม- คำาตอบเปนหวใจของการสมภาษณ คำาถามทใชอาจจะแตกตางกนขนอยกบหนาทและความ

รบผดชอบของผใหสมภาษณ (ผใช) ถาเปนฝายบรหาร ผจดการ เราจะถามเกยวกบนโยบายขององคกร รายละเอยดวธการ ทำางานจะถามไดจากเสมยน ตวอยางเชน ถามประธานบรษทวามนโยบายเกยวกบหนสนของบรษท อยางไร แต จะถามเสมยน

วาคำานวณหาหนสนของบรษทไดอยางไร ระหวางการสมภาษณอาจจะมการจดบนทกหรอใชเทปอดไวดวยกได แตควรจะขออนญาตผใหสมภาษณเสยกอน คำาถามแรก

ทใชควรจะพถพถนหนอย ควรจะเปนเรองกวางๆ อยางเชน คำาถามเกยวกบหนาทและความรบผดชอบ ซงจะเหนไดจาก

ตวอยางคำาถามในการสมภาษณทกลาวมาแลว คำาถามนเปนเรองทผใหสมภาษณคนเคยอยแลว เพราะฉะนน เขาจะใหความรวมมออยางด

เมอการสมภาษณดำาเนนไปเรอยๆ คำาถามทใชกควรจะเฉพาะเจาะจงมากขน ตวอยางเชน คำาถามวา "จากรายงานทงหมดท คณไดรบ มขอมลใดทคณไมเคยใชเลย" หรอ "จากรายงานเตรยมเงนสดทคณไดรบมขอมลใดทไมเคยใชเลย" คำาถาม

แรกอาจจะกวางเกนไป ซงอาจจะทำาใหผใหสมภาษณตองเสยเวลารวบรวมจากรายงานทงหมด ถงแมวา การตงคำาถามท

"เฉพาะเจาะจง" เราตองตงหลายคำาถาม แตกจะไดรบรายละเอยดมากยงขนดวย คำาถามแบบไหนทควรจำาใชนนอยกบรายละเอยด คำาถามทเหมาะสมควรจะเกยวกบหนาทความรบผดชอบในปจจบน ขอมลทม

อย วเคราะหปรมาณงาน และการควบคมระบบ เปนตน นอกจากนนควรเปดโอกาสใหผใหสมภาษณวจารณระบบในปจจบนวา เปนอยางไร และในความคดเหนของเขาควรจะปรบปรงระบบไดอยางไร ขอมลอะไรทไดมาแลว ไมเคยใช หรอขอมลอะไรบางท

ตองการในการทำางาน วธการอะไรบางทควรจะปรบปรงใหมประสทธภาพมากขน หรอควรจะยกเลกไปเลย เราควรเกบขอมล สถต แบบฟอรมตางๆ เพอสนบสนนความคดของผใหสมภาษณ หรอเพอพสจนวาความคดอนนนไมถกตอง นอกจากนนเขา

อาจจะใหความเหนเกยวกบการเมองในองคกรเพมมากขนกได

หลงจากคำาถามแลวอยางลมทจะ "ฟงคำาตอบ" และแทนทจะฟงคำาตอบอยางเดยวเราควรจะพยายามดงสวนสำาคญของคำา ตอบเพอใชเปนคำาถามตอไป คงมหลายครงทเราไดรบการ แนะนำาใหรจกคนใดคนหนง แลวกลมชอของเขา ทงนเพราะวามว

แตกงวลวาจะพดอะไรตอไปด

ขอผดพลาดอนๆ ทอาจจะเกดไดระหวางการสมภาษณไดแก นกวเคราะหระบบพดมากกวาฟง ถามคำาถามนำาเชน "นเปนวธ การสงซอทแยมาก คณไมคดวา" หรอระหวางผให สมภาษณกำาลงพดขดจงหวะเขา หรอถามคำาถามทใหคำาตอบอยแลว เชน

" ดฉนคดวาคณคงจะใชวธFIFO ดงนน" เราควรจะหยดรบฟงคำาตอบถงแมวาทราบคำาตอบอยแลว สงท นกวเคราะห

ระบบจะตองเรยนรกคอ " เมอไรทควรจะเปดใจใหกวาง และเมอไรทควรจะปดปาก" ในกรณทผใหสมภาษณไมใหความรวมมอ เราควรยตการสมภาษณ ถาพยายามจะดำาเนนการสมภาษณตอไป กรงจะทำาใหเสย

เวลาโดยเปลาประโยชน และสงทไมควรทำากคอบอก ผบงคบบญชาเขาเกยวกบเรองน เพราะสงทตองการ กคอ ความรวมมอ ซงจะทำาใหเราไดขอมลทถกตอง เราควรพยายามนดครงทสองเพราะวาเขาอาจจะมอารมณไมดในวนนนถา วนทสองยง

เหมอนเดมกควรจะเปลยนแหลงขอมลใหมไดแลว สรปการใหสมภาษณ เมอจบการสมภาษณ นกวเคราะหระบบควรจะสรปปากเปลาขอมลทงหมด รวมทงประเดนสำาคญตางๆ

เพอใหแนใจวาไมมการเขาใจผดเกดขน และบอกผ ใหสมภาษณทราบวาจะสงรายงานสรปการสมภาษณมาใหภายหลง เพอ ตรวจสอบใหแนใจอกครงอกครงหนง และทายทสดอยาลมขอบคณผใชสมภาษณทไดสละเวลาอนมคาของเขา ในการ

สมภาษณครงน หลงการใหสมภาษณเมอเสรจสนตองถอดคำาพดคำาตอคำา เราควรสงสำาเนาสรปการสมภาษณพรอมดวยจดหมายขอบคณไป

ใหผทเราสมภาษณเพอใหเขาตรวจสอบอกครงหนง ถา หากยงมสงทขาดตกบกพรองหรอขอมลไมเพยงพอ เราทราบไดทนท จากสรปรายงานน ซงอาจจะสงใบนดเพอขอสมภาษณอกครงหนงกได

ขนสดทายของการสมภาษณคอ วเคราะหขอมลทเราไดมาทงหมด แลววเคราะหวาขอมลนนถกตองมากนอย เพยงใด ม

ขอมลทลำาเอยงหรอไม ซงปกตแลวกจการธรกจทกๆ ธรกจ มกจะม "สงเคลอบแฝง" อย ผใหสมภาษณบางคนอาจจะให ขอมลทไมถกตอง ดงนนนกวเคราะหระบบทไมมประสบการณอาจจะถกหลอกได สงทนกวเคราะหระบบทดควรจะทำากคอ ดง

ขอมลทถกตองออกจากการสมภาษณนนๆ หรอจากแหลงอนๆ ทเปนไปได การเปรยบเทยบขอมลทถกตอง หลายๆ แหลงจะ ทำาใหไดขอมลทถกตองมากขน ผลการวเคราะหควร จะเกบเปนความลบ เพราะวาคงไมมลกคาคนไหนพอใจทจะถกเปดเผย

บางสงบางอยางออกมา หลกการสมภาษณทงหมดนสามารถใชกบทกๆ คนในโครงการทเกยวของเหมอนกนหมดไมวาจะเปนผจดการ หรอพนกงาน

หยบของในคลง ทกคนควรจะไดรบการปฏบต เหมอนกนหมดสรปผลลพธจากการรวบรวมขอมล

1. สำาเนาของรายงานและแบบฟอรม อนพททงหมดทเกยวของ

2. ศกษาเอกสารของระบบทงหมด วธการทำางาน โปรแกรม ไฟล และการเชอมโยงของไฟล

3. สงเกตดการทำางานจรงของระบบ เพอทราบขนตอนการทำางานทแทจรง

แผนภาพกระแสขอมล

แผนภาพกระแสขอมล (DFD) เปนเครองมอทใชกนอยางแพรหลายในการเขยนแบบระบบใหม โดยเฉพาะกบระบบท

"หนาท" ของระบบมความสำาคญและมความสลบซบซอนมากกวาขอมลทไหลเขา

รปท 6.5 DRD ตาง

สวนประกอบของDFDDFD มองคประกอบ 4 อยาง ซงใชสญลกษณตาง ๆ แทนดงตอไปน

1. สญลกษณแทนการประมวลผล (Process) เปนวงกลม

2. สญลกษณแทนกระแสขอมลเปนลกศร

3. สญลกษณแทนแหลงเกบขอมลเปนเสนขนาน 2 เสน โดยมชอกำากบ

4. สเหลยมผนผาเปนสญลกษณแทนสงทอยนอกระบบ

การประมวลผลโพรเซส (Process) การประมวลผลโพรเซส (Process) คอ งานทจะตองทำาแทนดวย วงกลมและมขออยภายในวงกลม เชน

การประมวลผลจะเปลยนขอมลขาเขาเปนผลลพธ นนหมายความวาจะตองมการกระทำาบางอยางตอขอมลทำาใหเกดผลลพธ ขนมา โดยปกตแลวขอมลทนำาเขาสโพรเซสจะแตกตาง จากขอมลเมอออกจากโพรเซส

โพรเซสเปนตวอยางหนงของ "กลองดำา" หมายถงวา เราทราบวาขอมลเปนอะไรผลลพธอะไรทเราตองการ และหนาทโดย ทวๆ ไปของโพรเซส แตจะไมทราบวาโพรเซสนนทำางาน อยางไร หลกการของกลองดำาหลกการของกลองดำามประโยชนในการ

เขยน แผนภาพแสดงการเปลยนแปลงของขอมลโดยทยงไมตองทราบในรายละเอยดวาโพรเซสนนมรายละเอยด อะไรบางซงสามารถหารายละเอยดเหลานไดในภายหลง

ชอโพรเซสเปนตวบอกวาโพรเซสนนทำาหนาทอะไร คำาทใชควรมความหมายทแนนอน ควรจะใชคำากรยา เชน คำานวณ แกไข พมพ เปนตน ถาการทำางานใดทเราไมสามารถ หาคำาแทนไดอยางเหมาะสม อาจจะหมายความวา งานนนๆ ไมใชโพรเซสกได

กระแสขอมล (Data Flow) กระแสขอมลแทนดวยลกศรโดยทมชอขอมลกำากบอยบนลกศรนน

ขอมลทไหลระหวางโพรเซสตาง ๆ และอาจเคลอนทมาจากสงทอยนอกระบบกได ขอมลทเคลอนทอาจจะเปนเพยงขอมล เดยวๆ เขน เลขทสนคา หรอกลมของขอมล เชน ขอมล พนกงาน ขอมลลกคา เปนตน กลมของขอมลควรจะเปนเรอง

เดยวกน หรอสมพนธกน ตวอยางเชน ขอมลลกคาอาจจะมรายละเอยดเปนชอลกคา เลขท ทอย แตไมควรรวมจำานวน สนคา

ในคลงอยในขอมลเดยวกน ถาตองการอางองขอมลทงสองทไมเกยวของกนใหเขยนแยกเปนลกศร 2 อน

รปท 6.6 ขอมล 2 อนไมเหมอนกนจะตองแยกลกศรออก

ขอมลแตละอนหรอกลมขอมลควรจะมชอของตวเองทไมเหมอนกน ควรหลกเลยงใชชอทกวางเกนไป เชน "ขอผดพลาด" เพราะวาในระบบหนงๆ อาจจะม "ขอผดพลาด" เกดขนหลายๆ แหง เราควรใชชอเฉพาะเจาะจงมากกวาน เชน "เลขทลกคา

ไมถกตอง" "ไมมสนคานในคลง" หรอ "ไมมสนคาในคลง" เปนตน ในระบบใหญๆ ตองแยก รายละเอยดเหลานออกใหชดเจน

แหลงเกบขอมล (Data Store) แทนดวยเสนขนานสองเสนและมชอกำากบ ขอมลจะถกเกบในไฟลและถกเรยกใช เมอตองการ โดยปกตแลวไฟลอาจจะอยในจานแมเหลก หรอเทปแมเหลก ถาหวลศรวงเขาสไฟลแสดงวา มการเขยนขอมล

หรอการแกไขขอมลในไฟลดงในรปขางลางน ถาลกศรวงออกจากไฟลแสดงวามการอานขอมล การตงชอ ไฟลควรเปนคำานาม

รปท 6.7 การแกไขขอมล

สงทอยนอกระบบ (Terminator) สงทอยนอกระบบแทนดวยสเหลยมผนผา ซงมชอกำากบอยดวย สวนใหญจะ เปนตวบคคล หรอองคกรตางๆ สงทอยนอกระบบอาจจะเปนทสงขอมล เขาสระบบ หรออาจจะเปนทรบขอมลจากระบบกได

เราไมสนใจการทำางานภายในของสงทอยนอกระบบ ถงแมวาจะมการตดตอผานทางขอมล เราจะสนใจเฉพาะขอมลทเขาส ระบบ หรอออกจากระบบสภายนอกเทานน

เมอเราทราบสวนประกอบของการเขยนแผนภาพ DFD แลว ลองเอาสญลกษณเหลานมาเขยนรวมกนเปน DFD ของระบบทงระบบดงน

DFD ระดบสงสด (Context Level Data Flow Diagram) เพอใหเขาใจการเขยน

DFD ไดด เราทดลองเขยนแผนภาพนกบระบบบญชเจาหน จากรปเปน DFD ระดบสงสดของบญช เจาหนซงมชอ

เรยกอกอยางหนงวา "Context Diagram" ซงระดบนจะบอกวาระบบทเราสนใจมอนพทเปนอะไรผลลพธ ทไดจากระบบ และขอมลทเกยวของกบระบบ ภายนอก

รปท 6.8 Context

แผนภาพระดบสงสดของ DFD แสดงถงขอบเขตของระบบ ขอมล และผลลพธของระบบตอไปจะกลาวถงวธการสราง

DFD

สงทอยภายนอกระบบกบ DFD ระดบสงสด DFD ระดบสงสดเทานนทจะแสดงสวนทอยภายนอกระบบ สวนนม

ความสำาคญเพราะวาเปนสวนทบอกวาระบบนนๆ ไดรบขอมล มาจากทใด และผลลพธตางๆ ถกสงไปทใดบาง DFD ใน ระดบลกลงไปจะไมแสดงสงทอยนอกระบบคอ ไมมสงนเปนสวนประกอบ

โดยปกตหรอถาเปนไปได เราจะวางแหลงทมาของขอมลไวทางซายมอของ DFD และสวนภายนอกทรบผลลพธของ ระบบจะอยทางขวามอ ทงนเพอใหอยในรปแบบของกระแสขอมล จากซายไปขวา แตในหลายๆ กรณไมอาจเขยนตามแนวทาง

นได เนองจากบางครงอนพทและผลลพธอาจเปนสงเดยวกน ในกรณนเราจะวางขอมลและผลลพธในททเหมาะสม ซงอาจะจะอยเหนอโพรเซสหรอใตโพรเซสกได

การเกบขอมลกบ DFD ระดบสงสด จากรป DFD ระดบสงสดจะไมมสญลกษณการเกบขอมลปรากฏอย แต ไมได หมายความวาระบบนไมมการเกบขอมล แตการเกบขอมลจะ อยภายในระบบ หรอภายในโพรเซส ดงนนจงไมปรากฏอยใน

DFD ระดบน การเกบขอมลจะปรากฏอยใน DFD ระดบลกลงไปหรอในชนลกหลานตอๆ ไป ดงแสดงดงรป

รปท 6.9 DFD ระดบสงสดและระดบ

โพรเซสกบ DFD ระดบสงสด ในแผนภาพ DFD ระดบแมจะมเพยงโพรเซสเดยวคอ การจายใบทวงหน DFD ระดบนเปนการตงชอการทำางานรวมของทงระบบ โดยปกตขอ โพรเซสในระดบนอาจจะตงเปนคำานามกไดซงตางจาก กฏ

เกณฑทกลาวมาแลววาโพรเซสควรจะตงชอเปนคำากรยา การตงขอโพรเซสเปนคำานามมอยเฉพาะใน DFD ระดบแมเทานน

กระแสขอมลกบ DFD ระดบแม กระแสขอมลใน DFD ระดบแม จะแสดงอนพทจากระบบภายนอกสระบบของเราและ ผลตผลลพธออกจากระบบของเราออกสภายนอก ตวอยางเชน ใบทวงหนจากผขายสระบบการจายเงนใบทวงหน จากระบบ

เรากจายเงนใหกบผขาย ซงจะมขอมลเลขทบญชจากฝายบญชเขาสระบบและระบบจะผลตรายงานเพอการ ตรวจสอบ และ ใบ

สำาคญแสดงบญชเจาหน ในทนลกศรหนงอนใชแทนขอมล 2 อยาง ซงเราไมอนญาตในการเขยน DFD ระดบลก แตใน

ทนเราอนญาต เพราะวาการใชลกศรหนงอนแทนขอมล หนงอยางจะทำาใหDFD ดรกเกนไป ในทำานอง เดยวกนกบขอมล สฝายบรหารจะมรายงานเพอเตรยมเงนสดกบรายงานเพอการตรวจสอบบญชเจาหนอยบนลกศร อนเดยวกนและม รายงาน

เพอการตรวจสอบบญชวงออกจากระบบเหมอนกน 2 แหงคอ เขาสฝายบญช และฝายบรหาร ในทนรายงานนควรจะเปน

ฉบบสำาเนา (Copy) ซงมรายละเอยดเหมอนกนนนเอง

ภาพรวมของ DFD ระดบลกตามมาอนแรกจะเปนภาพการทำางานของระบบทงหมดเรยกวา " ภาพรวมของ DFD (Overview DFD)"

รปท 6.10 ภาพรวม DFD ของการจายเงนในทบวง

DFD ระดบแมไมเพยงพอทจะบอกรายละเอยดการทำางานทงหมดของระบบได ดงนนจงจำาเปนทตองแตกเปน ลกหลาน

ตอไป ซงจะทำาใหได DFD ตางระดบขน DFD ระดบลกอนแรกตดกบระดบแมเปนภาพรวมของการทำางานดงรป ความสมพนธในทนจะเปนแบบ "แม/ลก" และ DFD ในระดบลกน กอาจจะเปนแมของลกในระดบถดไป และสามารถ

แตกแยกยอยลงไปไดเรอยๆ ภาพรวมของ DFD นจะไมมสญลกษณของระบบภายนอกเขามาเกยวของ เพราะวาระบบ

ภายนอกปรากฏอยเฉพาะใน DFD ระดบสงสดอยางเดยวเทานน

การเกบขอมลกบ DFD ระดบลก การเกบขอมลอนแรกในภาพนคอ ไฟลใบสงซอ ทำาไมจงจำาเปนตองมการเกบขอมลอน นทงนเพราะวาขอมลนจะตองเกบไวระยะเวลาหนงซง จะตองนำามาใชในภายหลง เรมตงแตมการสงซอจนกระทงเสรจสนการ

จายเงน นอกจากนนในกรณทขอมลถกปอนเขามาแบบหนง แตเราตองเรยกใชอกแบบหนง ลกษณะนจำา เปนตองมการเกบ ขอมลเหมอนกน เชน ขอมลผขาย เปนตน

เมอเราทราบวาตองมการเกบขอมล คราวนเราจะทราบไดอยางไรวาเมอมนจะปรากฏใน DFD มกฎวาการเกบ ขอมลควร

จะปรากฏในระดบสงสด ( นอกเหนอจาก DFD ระดบแรก) โดยทจะตองมโพรเซสอยางนอย 2 โพรเซส เรยกใชไฟล

นนๆ สำาหรบไฟลสงซอมโพรเซส 2 โพรเซส เรยกใช เพราะฉะนนเราเขยนไวใน DFD ระดบนได แตถามเพยงโพรเซส

เดยวเรยกใช เราจะเกบไวแลวแสดงใน DFD ระดบตำาลงไปกวานอก เมอสรางไฟลในระดบใดแลว DFD ในระดบตำา ลงไปกวานอก เมอสรางไฟลในระดบใดแลว DFD ในระดบท ตำาลงไปสามารถเรยกใชไฟลนนๆ ไดทนท ซงบางครงกมอง

เหน ชดเจน แตโดยมากจะมองเหนไดยาก สงทควรทำากคอ ลองเขยน DFD หลายๆ ครง จนกวาจะได DFD ทเรา พอใจ วธทด ทสดของการแบงโพรเซสคอ พยายามใหขอมลทไหลระหวาง 2 โพรเซสมจำานวนนอยทสด ซงจะทำาใหระบบ

ทงหมดดงายขน

โดยปกตแลวเราจะแบงโพรเซสตามหนาทของ DFD ทเหนในรปไดจากการเขยนแลวหลายครง ในทสดกไดรปน ขนมา

การทดลองเขยนครงแรกนนรวมโพรเซสท 3 และ 4 เขาดวยกนและสวนหนงของโพรเซสท 3 ในการตรวจสอบการ อนมตไปรวมอยในโพรเซสท 2 ในกรณนเราจะสามารถใชขอมลทเหมอนกนหลายอยางไดในโพรเซสท 4 แตการ ทำางานใน

โพรเซสนจะมากมายทเดยว ดงนน DFD ในภาพขางบนจงดดกวา

การเขยน DFD รปหนงๆ ไมควรมจำานวนโพรเซสมากกวา 7 เลข 7 เปนเลขทสวยสำาหรบสมองคน เชน เบอร

โทรศพทเปนตน และเหมาะทจะเขยนบนกระดาษขนาด A4 (8.5*11 นว) แตถาจำาเปนมากทจะตองมมากกวา 7 โพรเซสก ไมเปนไร เราไมควรเขยนโพรเซสเดยวกนใน DFD รปเดยวกน DFD ในระดบนจะไมรวมโพรเซสจำาพวก

"Edit/แกไข" หรอ "Format/จดรปแบบ" การทำางานทำานองนจะเขยนอยใน DFD ระดบลกกวานอก จาก ตวอยางจะเหนวาทกโพรเซสตงชอโดยใชคำากรยาเปนคำาเรมตน ซงเราปฏบตตามกฎทกประการ

กระแสขอมลกบภาพรวมของ DFD กอนทจะพดถงขอมลทเคลอนไหวใน DFD เราลองมาพจารณาพจนานกรมขอมลคอ

ใบอนมตจายเงน = เลขทใบสงซอ

รายละเอยดการจายเงน = เลขทเชค + เลขทใบทวงหน + เลขทใบสงซอ

ใบทวงหนคางจาย = {เรคอรดใบทวงหนคางจาย} เรคอรดใบทวงหนคางจาย = เลขทใบทวงหน + เลขทใบสงซอ + จำานวนเงนในใบทวงหน + เลขทผขาย + สวนลด

+ กำาหนดวนชำาระเงน

ชอของขอมลจะตองไมเหมอนกน ลกศรของขอมลมเพยงขอมลเดยวเทานนกำากบอยหวลกศรบอกทศทางการเคลอนท ถาม การเคลอนทของขอมลออกจากไฟล หรอเขาสไฟลโดย ทขอมลทงหมดหรอขอมลสวนใหญของเรคอรดถกใช กไมจำาเปนจะ

ตองมขอขอมลกำากบลกศรหมายความวาขอมลทเคลอนทนนคอ ขอมลในไฟลนนเอง ถาใชเพยงบางสวนของ เรคอรดเทานน

กใหใสชอขอมลกำากบไวดวย ตวอยางในรป DFD ลกศรจากไฟลสงซอและไฟลใบทวงหนคางจายไมมชอ ขอมลกำากบ

แสดงวาขอมลทงเรคอรดจะตองถกใช แตขอจากไฟลผขายอนหนงมชอกำากบวา "ชอผขาย" เปนการแสดงวาฟลดชอผขายเทานนทตองการ

โพรเซสกบภาพรวมของDFD ภาพรวมของ DFD โดยทวไปมกจะมโพรเซสทงหมดดวยกน 5 โพรเซส โดยมเลขทกำากบดวย แตละโพรเซสทำางานของ

ตวเองแยกกน ปญหาของการเขยนโพรเซสคอ ทำาอยางไร จงจะ "แบง" งานออกจากกนได ในตวอยางอาจจะลบโพรเซสท

3 ออกแลวรวมเอาไวในโพรเซสท 4 กได หรอจะดงงานบางสวนในโพรเซสท 1 ไปรวมกบโพรเซสท 2 กไดอก เชนกน

การแบงจำานวนงานนนไมมคำาตอบวา "ถกหรอผด" ทแนนอนตายตว แตคำาตอบหนงอาจจะดกวาคำาตอบหนงกได เราอาจจะแบงการทำางานใหมซงจะทำาใหระบบนนดขนหรอเลวลง

การแบงจำานวนโพเซสใน DFD ไมมกฎเกณฑตายตว การแบงจำานวนนขนอยกบ " ความชำานาญหลงจากทม

ประสบการณมาพอสมควร" ถาเปรยบเทยบการเขยนโปรแกรมก เหมอนกบการแยกเขยนโปรแกรมยอยนนเอง ซงจะตอง อาศยประสบการณในการเขยนโปรแกรมมาชวยมากทเดยว ปญหาการแบงงานกคอ ขอบเขตของงานนนเอง

ถงจดนจะขอแนะนำาหลกการใหมอกอนหนงทควรทราบนนกคอ ความสมดล DFD ในระดบแมจะตองสมดลกบ DFD ในระดบลก ซงหมายความวาขอมลขาเขากบผลลพธในระดบ ลกจะตองเหมอนกนในระดบแม เชน ใบทวงหนซงเปนอนพทใน

DFD ระดบสงสด จะตองเปนอนพทในโพรเซสใดโพรเซสหนงใน DFD ระดบลกคอ ระดบภาพรวมการทำางาน ความ

สมดลนไมรวมขอมลทวงอยในภายใน DFD หนงๆ จะเปนขอมลภายในของแผนภาพนนๆ ไมเกยวกบ DFD ในระดบแม

เราลองมาพจารณา DFD ระดบแมและระดบลกทกลาวมาแลว จะเหนวาใบทวงหนรายงานอนมตการจายเงน เลขทบญช แยกประเภท รายงานเพอเตรยมเงนสด การจายเงน และใบสำาคญบญชเจาหนทงหมดนสมดลกนหมด ยกเวนรายงานตรวจ

สอบบญชเจาหนซงปรากฏในระดบแมสองครง แตในระดบลกปรากฏเพยงครงเดยว ทงนเปนเพราะวา ในระดบแมนน

รายงานทเหนเปน 2 ฉบบนนเปนสำาเนาของรายงานฉบบเดยวกน ซงไมจำาเปนจะตองสมดลกนระหวางระดบแมและลก

คราวนมาลองสงเกตดทศทางกระแสขอมลระหวาง DFD ทงสองระดบ จะเหนวาทศทางของลกศรจะไมตรงกนคอวงไป กนคนละทศทาง แตถงอยางไรกตามความหมายของกระแส ขอมลยงคงถกตองทกประการ การเขยนทศทางกระแสของ

ขอมลมกฎวา เขยนอยางตรงไปตรงมา ตราบใดทกระแสขอมลยงถกตอง แตถาจะใหดกคอพยายามใหอนพทไหลเชามาทาง ซายมอดานบนและผลลพธไหลออกมาทางมมลางขวาสดของหนากระดาษ และใหเขยนโยงไปใหถงรมกระดาษ เพอจะได

สงเกตความสมดลไดงาย สำาหรบขอมลทวงระหวางโพรเซส หรอวงเขาออกจากไฟลทสรางขนมาใหม DFD ระดบลางนน

จำาเปน เพราะวาเปนอนพทของโพรเซสตางๆ ตวอยางเชน มขอมล 3 ขอมล วงเขาสโพรเซส 4 ใน DFD ระดบลก และ โพเซสนจะสรางผลลพธเปนรายงานการตรวจสอบบญชเจาหน และใบสำาคญบญชเจาหน ขอมลอนดบหนงทเขาสโพรเซสท

4 คอ เลขทเชค ซงเปนขอมลอนหนงในรายงานการตรวจ สอบบญชเจาหนดวย สำาหรบเลขบญชแยกประเภท จะใชเปน

ขอมลสำาหรบการเตรยมรายงานใบสำาคญบญชเจาหน จะเหนไดวาโพรเซสท 4 นมขอมลทจำาเปนทงหมดในการผลตรายงาน ทงหมดของโพรเซสน

โพรเซสตางๆ จะตองเตรยมขอมลทจำาเปนในการผลตผลลพธ รายงาน หรอขอมลสำาหรบโพรเซสอนๆ พดงายๆ กคอ จะตองมขอมลทเพยงพอจงจะผลตผลลพธทตองการได

ในรป DFD ระดบลกนนขอมลรายงานการจายเงนจะวงมาตดกบขอมลทวงขนานกน 2 เสนเขาสโพรเซสท 3 เสน ขนาน 2 เสนทเขยนแบบน ( ) หมายถงขอมลชดเดยวกน ทมาจากแหลงขอมลทตางกน รายงานการจายเงนในทนคอ

รายงานฉบบทสรางขนในโพรเซสท 2 และทมาจากการอนมตจากฝายบรหารนนเอง ขอมลทมลกษณะแตกตางออกไป อก แบบหนงกคอ ขอมลอนหนงกระจายเขาสหลายโพรเซสดงในรปขางลางน เราควรจะพยายามใชหลกการเขยนแบบนเพอให

DFD งายขน

รปท 6.12 ขอมลหนงแหลงทกระจายสโปรเซสเซอร

การทำาความเขาใจ DFD ในระดบแมและลกมความสำาคญมากกอนทเราจะแตกลกหลานตอไปอก ซงกจะให หลกการอน เดยวกนกบทกลาวมาแลวในตวอยางทงหมด ถาเขาใจ การแยกยอยในระดบแมลงมาหาลก และการทำาความ สมดลกน กจะ

สามารถเขยน DFD อนอนๆ ตอไปไดงาย คราวนเราลองมาด DFD ในระดบหลาน โดยมDFD ภาพรวมเปนแม วธการสราง DFD

ทงหมดนเปนขนตอนในการสราง DFD ทมระบบมากขน1. กำาหนดสงทอยภายนอกระบบทงหมด และหาวาขอมลอะไรบางทเขาสระบบหรอออกจากระบบทเราสนใจสระบบทอยา

ภายนอก ขนตอนนสำาคญมากทงนเพราะจะทำาใหทราบ วาขอบเขตของระบบนนมอะไรบาง

2. ใชขอมลทไดจากขนตอนท 1 นำามาสราง DFD ตางระดบ3. ขนตอนถดมาอก 4 ขนตอนโดยใหทำาทง 4 ขนตอนนซำาๆ หลายๆ ครง จนกระทงได DFD ระดบตำาสด3.1 เขยน DFD ฉบบแรก กำาหนดโพรเซสและขอมลทไหลออกจากโพรเซส

3.2 เขยน DFD อนๆ ทเปนไปไดจนกระทงได DFD ทถกทสด ถามสวนหนงสวนใด ทรสกวาไมงายนกกให

พยายามเขยนใหมอกครงหนง แตไมควรเสยเวลาเขยน จนกระทงได DFD ทสมบรณแบบ เลอก DFD ทเหนวาดทสดในสายตาของเรา

3.3 พยายามหาวามขอผดพลาดอะไรหรอไม ซงมรายละเอยดในหวขอ " ขอผดพลาดใน DFD"3.4 เขยนแผนภาพแตละภาพอยางด ซง DFD ฉบบนจะใชตอไปในการออกแบบ และใชดวยกนกบบคคล อนๆ ทเกยวของในโครงการดวย

4. นำาแผนภาพทงหมดทเขยนแลวมาเรยงลำาดบ ทำาสำาเนา และพรอมทจะนำาไปตรวจสอบขอผดพลาดจากผรวมทมงาน ถา

มแผนภาพใดทมจดออนใหกลบไปเรมตนทขนตอนท 3 อกครงหนง5. นำา DFD ทไดไปตรวจสอบขอผดพลาดกบผใชระบบเพอหาวามแผนภาพใดไมถกตองหรอไม6. ผลตแผนภาพฉบบสดทายทงหมด

จะเหนวาการเขยน DFD นนตองมการเปลยนแปลงแกไขอยเกอบตลอดเวลา การเขยน DFD ดวยมออาจจะไม สะดวกนก ดงนนการเขยนดวยคอมพวเตอรจะงายในการแกไข ซงมโปรแกรมสำาเรจรปหลายโปรแกรมใชในการเขยน

DFD ทใชกนมากอยางแพรหลาย ระหวางเขยน DFD ตองสรางพจนานกรมขอมล และเขยนรายละเอยดขอมล เฉพาะ ของโพรเซส ขนตอนการเขยนทงหมดนจะชวยใหเราหาขอผดพลาดตางๆ ทอาจเกดขนไดดวย

ขอผดพลาดใน DFD การเขยน DFD อาจะเขยนไดหลายแบบ ผลลพธฉบบสดทายอาจจะไมเหมอนกนถาเขยนโดยนกวเคราะหระบบคนละคน

ถงอยางไรแนวทางการเขยน DFD ซงจะชวยให เราเขยน DFD ไดถกตองมากขนกมอยบาง ซงพอสรปไดดงน

1. ถา DFD ซบซอนมาก ทกๆ นวในกระดาษถกใชงานทงหมด แสดงวา DFD นนควรจะแตกยอยไปอกระดบหนงหรอมากกวาหนง

2. ขอมลทออกจากโพรเซส หรอผลลพธมขอมลขาเขาไมเพยงพอ เราจะตองพจารณาแผนภาพตอไปอก แตทส ำาคญไมควรใสขอมลทไมเคยใชเขามาในโพรเซสเปนอนขาด

3. การตงชอโพรเซสนนไมงายนก อาจจะมปญหา 2 อยางคอ โพรเซสนนควรจะแยกออกเปน 2 สวน หรอเรา ไมทราบ วามอะไรเกดขนบางในโพรเซสนนๆ ในกรณนเรา ตองศกษาระบบใหละเอยดยงขน

4. จำานวนระดบในแตละแผนภาพแตกตางกนมาก เชนโพรเซสท 1 มลก 2 ชน แตโพรเซสท 2 มลก 10 ชนแสดง วาการแบงจำานวนโพรเซสไมดนก จำานวนลกของโพรเซส ไมจำาเปนตองเทากน แตไมควรจะแตกตางกนมากนก

5. มการแตกแยกยอยขอมล รวมตวของขอมล หรอมการตดสนใจในโพรเซส แสดงวาโพรเซสนนไมถกตองการแยก ขอมล หรอรวมตวของขอมลเปนหนาทของพจนานกรม ขอมล การตดสนใจเปนรายละเอยดอยใน คำาอธบายโพรเซส

การสราง DFD ทดเปนงานทยากทสดสำาหรบนกวเคราะหระบบมอใหม หรอแมแตผทมประสบการณมาแลวกตาม

DFD ทไมดจะทำาใหผลลพธสดทายของระบบออกมาไมดเชนเดยว กนทงนเนองจาก DFD เปนรากฐานสำาหรบการออกแบบและพฒนาโปรแกรม

คำาอธบายการประมวลผล เราสามารถกำาหนอขอมลของระบบไวในพจนานกรมขอมล และแบงการทำางานเปนหนาทตางๆ ยอยลงไดดวย แผนภาพ

กระแสขอมล แตเมอแตกลกหลานของโพรเซส ถงระดบตำาทสดกยงไมทราบแนชดวาภายในโพรเซสแตละอยางนน ทำางาน จรงๆ อยางไรคำาอธบายการประมวลผลหรอคำาอธบายการทำางานของโพรเซสจงเขามามบทบาทตอนน

คำาอธบายการประมวลผล "Process Description" หรอเรยกอกอยางหนงวา "Minispecs" จะอธบาย รายละเอยดการทำางานภายในโพรเซสหนงๆ หรออกนยหนงกคอ โพรเซสนเปลยนอนพตเปนเอาตพตอยางไร โพร

เซสระดบลางสดใน DFD เราจะตองเขยนคำาอธบายวามนทำางานอยางไร

วธการทใชอธบายการประมวลผลทจะกลาวในทนมอยดวยกน 2 วธ คอ

1. ประโยคโครงสราง (Structure Sentences)2. การตดสนใจแบบตาราง (Decision Tables)

เราจะเลอกใชวธการอนใดอนหนงหรอใชปนกนกไดขนอยกบความเหมะสม แตไมวาจะเขยนดวยวธใดๆ เมอเขยนแลวควรจะมคณสมบตดงน

- เขยนแลวคำาอธบายนนสามารถนำามาตรวจสอบความถกตองกบผใชไดงาย การเขยนเปนประโยคโครงสรางอาจจะไมเหมาะ สมถาตองนำามาตรวจสอบกบผใชเพราะวา คำาอธบายนนจะยาวและ คำาอธบายเกยวกบเงอนไข หรอการทำางานซำากเขยนไม

สะดวก ตวอยางเชน เงอนไขทม AND, OR หรอ NOT เปนตน- เขยนแลวคำาอธบายนนควรจะใชสอสารกบผอนทเกยวของในระบบไดงายผอนทเกยวของอาจจะเปนผใช ผจดการ ผตรวจ

สอบ เปนตน การเขยนคำาอธบายเปนประโยค โครงสราง หรอเขยนเปนการ ตดสนใจแบบตารางนาจะเหมาะสมกบบคคลเหลา

นนเพราะวาทง 2 วธนนงายตอการทำาความเชาใจ ถงแมวาอาจจะยาวไปหนอยกตาม

โดยทวไปแลววธการเขยนแบบประโยคโครงสรางเปนทนยมใชกนมากทสด และในโครงการเดยวกนควรจะเลอกใชวธเดยวกน

เพอใหงายตอการสอสาร การจะเลอกใช วธการมากกวาหนงวธกอาจจะเปนไปไดทงนขนอยกบ 1. ความชอบของผใช2. ความชอบของผเขยน (นกวเคราะหระบบ) และ 3 ลกษณะการทำางานของโพรเซส

ประโยคโครงสราง วธนใชการอธบายเปนประโยคเขยนใหมลกษณะเปนโครงสราง คลายๆ การเขยนโปรแกรมโครงสรางดงตวอยางขางตน การ

เขยนประโยคโครงสรางเราใชคำาศพทตางๆ กน ซงอาจจะเลอกใชคำาตางๆ กนไดดงน

- ใชคำากรยาทเมอทำาแลวมความหมายวาไดผลลพธบางอยางออกมา เชน "คำานวณ" สงนนสงน หรอ "เปรยบเทยบ" สงนนกบสงนเปนตน คำากรยาทอาจจะเลอกใชได เชน

GET COMPUTEPUT DELETEFIND VALIDATEADD MOVESUBTRACT REPLACEMULTIPLR SETDIVIDE SORT เปนตน- ใชชอขอมลเปนคำานามในประโยค ตวอยางเชน วนชำาระใบทวงหน รายงานเพอเตรยมเงนสด เปนตน

- ใชคำาศพททแสดงความสมพนธระหวางขอมลเชน "และ" "หรอ" "เทากบ" "ไมเทากบ" "มากกวา" และ "นอยกวา" เปนตน- ใชคำาทบอกการเคลอนทของขอมลคลายกบคำาทใชในการเขยนโปรแกรมไดแก1. ถา..… มฉะนน (if…..else…..)2. …กรณ .. (case)3. ทำาซำา (Do3…..loop)4. ทำาตามลำาดบ (Sequence)วธการตดสนใจแบบตาราง

การตดสนใจแบบตารางเปนตาราง 2 มต โดยทแถวตงดานซายเปนเงอนไข และแถวนอนเปนรายละเอยดของ เงอนไขและ ผลการตดสน เงอนไขกคอ สงทมคาเปลยนแปลงได

สรปประโยคโครงสราง ประโยคโครงสรางและตารางตดสนใจเปนเครองมอทใชอธบายการทำางานภายในของโพรเซส เราควรจะเลอกวธทเขยน

อธบายการทำางานทดและเหมาะสมกบงานนนๆพจนานกรมขอมล

ทกๆ ระบบแมแตระบบทงายทสดกตองมขอมล ตวอยางเชน ระบบบญชเจาหนจะตองมขอมลทจ ำาเปนในการจายเงนแกเจา หนไดแก ชอ และทอยของเจาหน จำานวนเงนทตองชำาระ เปนตน ระบบทพฒนาเสรจตองตดตามขอมลเหลานได แตสำาหรบ

นกวเคราะหระบบจะเกบขอมล รปแบบ (format) หรอการใชงานขอมลเหลานอยางไร คำาตอบกคอ พจนานกรม ขอมลซงเปนทเกบรวบรวมขอมลทงหมดจะเปนทซงเราจะหาขอมลทตองการเกยวกบขอมลของระบบทงหมดได พจนานกรม

ขอมลควรสรางไวใชตงแตเรมโครงการโดยเรมตนจาก จำานวนขอมลนอยๆ และเรมเพมขนเรอยๆ โครงการเลกๆ จะมขอมล

ประมาณ 1,000 ขอมล สำาหรบโครงการใหญ อาจจะมมากถง 50,000 ขอมลดวยกนการจดพจนานกรมขอมลพจนานกรมขอมลถกเชยนเรยบเรยงสำาดบตามตวอกษรโดยไมสนใจวาขอมลนนจะเปนแบบไหนคอเขยนรวมปะปนกนทง

ขอมลเดยว ขอมลทไหลใน DFD หรอเกบในไฟล แลวนำามาเรยงลำาดบ (sorted) ตามตวอกษรแบบเรยงจาก นอยไปหามาก ปกตเราจะเขยนพจนานกรมดวยมอ แตปจจบนกมคอมพวเตอรซอฟแวรทชวยเราทำางานนไดดวย ปกตแลว

พจนานกรมาขอมลมขนาดใหญมาก จงเปนการสะดวกมากกวาถาใชคอมพวเตอรชวย การสรางแบบสำาหรบระบบใหม ในบทนเราจะใชเครองมอตางๆ ทไดกลาวมาแลวมาชวยในการสรางระบบใหม เครองมอเหลานไดแก พจนานกรม แผนภาพ

กระแสขอมล (Data Flow Diagram : DFD) คำาอธบายโพรเซสและฐานขอมล นกวเคราะหระบบจะ ใชแบบของระบบใหมน เพอทดสอบความคดและใหเหนภาพลกษณของระบบใหมดวย แบบของระบบใหมนคลายๆ กบแบบ

แปลนบานของสถาปนกนนเอง แบบแปลนนจะทำาใหเรานวาบานทเราจะปลกมนาตาเปนอยางไรกอนการลงมอกอสรางจรงกระบวนการสรางแบบของระบบใหมชวยใหเราปรบปรงระบบใหมใหดขนกวาระบบปจจบนทกำาลงใชงานอยดวย

ความคดหลายๆ ความคดทใชในทนมาจาก DeMarco (1979) และ McMenamin and Palmar (1985) ความคดทงหมดมความสมพนธกบความคดเดมของ Yourdon Inc. ซงเปนบรษทชนแนวหนาในเรองการวเคราะหระบบแบบโครงสราง

กอนทจะเรมการสรางระบบ เราลองมาทำาความเขาใจคำาวาลอจคลและฟสคล เราสมมตเราพดถง " จายเงนใบ ทวงหน" จะ เพยงวาทำาอะไร แตถาพดวาการจายเงนอาจจะทำา ไดหลายวธ เชน เขยนเชคดวยมอ หรอเขยนเชคดวยเครองคอมพวเตอร

อตโนมต หรออาจจะใชวธโอนเงนระหวางธนาคารกได ดงนนทพดวา "จายเงนใบทวงหน" จะเปน วธการ จายเงนทง3 วธ จะเปนฟสคล ลอจคล เปนกจกรรมสำาคญของระบบ ซงจะคงอยในระบบใหมทพฒนาขนมาดวย โดยไมขนอยกบเทคโนโลยใน

ทางปฏบต

ปกตนกวเคราะหระบบใชแบบระบบดวยกน 4 แบบในการทำางาน จากระบบปจจบนสระบบใหมโดยเรมตนจาก 1. ฟสคล ของระบบปจจบนแกไขเปน 2 ลอจคลของระบบปจจบน แลวจงเขยนเปน 3. ลอจคลบของระบบใหม และสดทาย ทเปน

4. . ฟสคลของระบบใหม แบบของระบบทง 4 มความสมพนธกนดงแสดงในรป

รปท 6.13 การสรางแบบระบบ

การออกแบบระดบกายภาพ การออกแบบใระดบกายภาพแตกตางจากระดบตรรกะในแงของการแสดงขนตอนของระบบ โดยจะใหความสำาคญเกยวกบ

รายละเอยดของขอมล ผลลพธ และการประมวลผล รวมถงชนดของสอทใชในการบรรจขอมลดวย มาดตวอยางการออกแบบทดกนสกตวอยางหนง ไดแก โปรแกรมในการคำานวณบญช เงนเดอนของบรษทแหงหนง ซงผลท

ไดจากการคำานวณนจะถกนำาไปปรบคาขอมล ในไฟลหลกของขอมลพนกงานดวย ดงแสดงไวดวยผงงาน

ระบบ(System Flowchart) การออกแบบระบบในระดบนจะระบถงขอมล และผลลพธทไดจากการทำางาน

รวมถงขนตอน ในการทำางานในกรณทเกดขอผดพลาดขนความสำาคญของผงงานระบบนเปรยบเสมอนเปน "พมพเขยว" ทจะใชในการพฒนาระบบตอไป

ขอมลของระบบน จากการวเคราะหสรปวา ขอมลไดแก ไฟลรายการเปลยนแปลงซงบรรจอยในเทปเรคอรดในไฟลทวานระบ จำานวนชวโมงทำางาของพนกงานแตละคน และเพอให การทำาบญชเงนเดอนเปนไปโดยประสทธภาพ เราจะนำาขอมลดงกลาว

มาเรยงลำาดบตามรหสประจำาตวพนกงานกนกอน สวนขอมลอกสวนหนงไดแก ไฟลขอมลหลกทเกบขอมลของพนกงานเอาไวขอมลทวานไดแก รหสพนกงาน ชอ ทอย และ

อตราคาแรงของพนกงานแตละคน เงนเดอนทไดรบ ตงแตตนป และเงนเดอนหลงหกภาษแลว เปนตน และก เชนเดยวกน คอเรคอรดในไฟลหลกนจะเรยงลำาดบไวตามรหสประจำาตวพนกงาน เพอใหสะดวกในการทำางาน

ผลลพธทตองการจากโปรแกรมบญชเงนเดอน ยอมไดแกการพมพเชคเงนเดอนทจะจายใหพนกงานและการ ปรบปรงคาเงน เดอนในไฟลหลกโดยการเพมคาเงนเดอนทไดรบ ในเดอนนนเขาไป นอกเหนอจากนนกไดแกรายงานเงนเดอนทจายไป

ทงหมด พรอมดวยรายงานขอผดพลาดตางๆ เชน มรหสพนกงานปรากฏในไฟลรายการเปลยนแปลงท ไมมตวตนในไฟล หลก เปนตน

รปท 6.16 ผงงานระบบสำาหรบโปรแกรมบญชเงนเดอน การประมวลผลเกดขนในสวนของโปรแกรมบญชเงนเดอน ไดแก ขนตอนของการอานไฟลรายการเปลยนแปลง และคนหาเร

คอรดของพนกงานทวาในไฟลหลกเพอคำานวณ เงนเดอนและเปลยนแปลงคานำาไฟลหลก ขอใหสงเกตวา ในการออกแบบระบบเราจะยงไมแสดงรายละเอยดของวธการทำางานของโปรแกรม

นอกเหนอจากการประมวลผลแลว การดำาเนนการทสำาคญทการออกแบบระบบทดจะมองขามไปเสยไมได ไดแก การควบคม การเกดขอผดพลาดตางๆ สวนของการควบคมไดแก การตรวจเชคขอมลในรายการเปลยนแปลง เชน การตรวจการสะกดคำา

ผด การตรวจดการใสขอมลวามรปแบบถกตองหรอไม และการตรวจสอบคาตวเลข เชน อาจจะนำาตวเลข ทงหมดทคยเขาไปแลวมารวมกนเชคดกบคารวมทหาเอาไวกอนเปนตน

หลงจากการออกแบบระบบไดเสรจสนเรยบรอยแลว นกวเคราะหระบบจะตองเสนอการออกแบบนเพอใหเจาของงานรบรอง วาเปนไปตามความตองการ จากนนจงเรมเขาสขน ตอนตอไปคอการสรางระบบนนเอง

รายละเอยดทตองการในนการออกแบบเฉพาะอยางมกจะขนอยกบการประยกตใช ตวอยาง เชนในรายงานความเชอถอดาน การเงนการออกแบบอาจตองรวมถงรายละเอยดของ ผกเกยวกบ ทอย หมายเลขโทรศพท การอางอง ความ เชอถอดานการ

เงน สนทรพยและหนสน เงนเดอน เปนตน ผพฒนาระบบตองมความรอบคอบคอไมใสรายละเอยดมากหรอ นอยจนเกนไป การใสรายละเอยดนอยไปอาจเปนผลใหการออกแบบลมเหลวในตอนสดทาย แนวคดการออกแบบถาทำาอยางหยาบๆ จะทำาให

ผใชไมประทบใจในระบบ หรอผใชอาจ จะไมอยากพฒนาการใชระบบเพมเตม และอาจจะใชงานไมได การใสรายละเอยดมากเกน ไป อาจทำาใหตองเสยเวลามาก และเปนสาเหตใหผใชกลวเพราะหาขอมลยาก หาไมพบเมอเปนเชนนผใชจ ำาเปนตองเรยกผ

ออกแบบมาทบทวนการทำางานให

การออกแบบสวนแสดงผลของระบบ (Designing systems outputs) มปจจย 6 ประการท ควรนำามาพจารณาในการออกแบบสวนแสดงผล ไดแก

เนอหา(Content)รปราง(Form)ปรมาณ(Volume)ทนเวลา(Timeliness)สอ(Media)รปแบบ(Format)

เราไดเรยนรการสรางผงงานโครงสรางมาแลวตอไปควรสามารถทจะตรวจสอบและประเมนไดวาผงงานโครงสราง ทไดมานน ดหรอไม เพอใชเปนหลกเกณฑในการตดสน ใจเลอกแนวทางการออกแบบตอไป

การตรวจสอบการยดเกราะเปนสงทใชวดวางานในแตละโมดลเปนอนหนงอนเดยวกนหรอไม เราจะตองตดสนใจวาโมดลใดม การยดเกาะอยางเหนยวแนนมาก ถาโมดลนน ไมสามารถแบงยอยไดอกแลว ตวอยางโมดลทมการยดเกาะสงไดแก โมดล

เขยนรายงานเปนตน สงทเราตองการในการออกแบบคอโมดลทมการยดเกาะสง ในทางตรงกนขามกน ถาโมดลททำางาน หลายอยางทไมเกยวของกนเชนโมดลเขยนรายงานน และคำานวณจะเปนโมดลทมการเกาะตำาซงไมใชโมดลทเราตองการนำาไป

ใชในการออกแบบ

ความเขาใจเกยวกบการยดเกาะคงจะชดเจนขนบางแลว ในขวงเวลาการวเคราะหเราพยายามแยกโพรเซสยอยลงไปเรอยๆ เพอใหไดโพรเซสตำาลงสดทำางานเพยงงานเดยว หลกการอนเดยวกนนกเปนหลกการทคลายคลงกบการสรางผงงาน

โครงสรางทดเชนเดยวกน

การออกแบบระดบกายภาพ การออกแบบใระดบกายภาพแตกตางจากระดบตรรกะในแงของการแสดงขนตอนของระบบ โดยจะใหความสำาคญเกยวกบ

รายละเอยดของขอมล ผลลพธ และการประมวลผล รวมถงชนดของสอทใชในการบรรจขอมลดวย มาดตวอยางการออกแบบทดกนสกตวอยางหนง ไดแก โปรแกรมในการคำานวณบญช เงนเดอนของบรษทแหงหนง ซงผลท

ไดจากการคำานวณนจะถกนำาไปปรบคาขอมล ในไฟลหลกของขอมลพนกงานดวย ดงแสดงไวดวยผงงาน

ระบบ(System Flowchart) การออกแบบระบบในระดบนจะระบถงขอมล และผลลพธทไดจากการทำางาน

รวมถงขนตอน ในการทำางานในกรณทเกดขอผดพลาดขนความสำาคญของผงงานระบบนเปรยบเสมอนเปน "พมพเขยว" ทจะใชในการพฒนาระบบตอไป

ขอมลของระบบน จากการวเคราะหสรปวา ขอมลไดแก ไฟลรายการเปลยนแปลงซงบรรจอยในเทปเรคอรดในไฟลทวานระบ จำานวนชวโมงทำางาของพนกงานแตละคน และเพอให การทำาบญชเงนเดอนเปนไปโดยประสทธภาพ เราจะนำาขอมลดงกลาว

มาเรยงลำาดบตามรหสประจำาตวพนกงานกนกอน

สวนขอมลอกสวนหนงไดแก ไฟลขอมลหลกทเกบขอมลของพนกงานเอาไวขอมลทวานไดแก รหสพนกงาน ชอ ทอย และ อตราคาแรงของพนกงานแตละคน เงนเดอนทไดรบ ตงแตตนป และเงนเดอนหลงหกภาษแลว เปนตน และก เชนเดยวกน

คอเรคอรดในไฟลหลกนจะเรยงลำาดบไวตามรหสประจำาตวพนกงาน เพอใหสะดวกในการทำางาน ผลลพธทตองการจากโปรแกรมบญชเงนเดอน ยอมไดแกการพมพเชคเงนเดอนทจะจายใหพนกงานและการ ปรบปรงคาเงน เดอนในไฟลหลกโดยการเพมคาเงนเดอนทไดรบ ในเดอนนนเขาไป นอกเหนอจากนนกไดแกรายงานเงนเดอนทจายไป

ทงหมด พรอมดวยรายงานขอผดพลาดตางๆ เชน มรหสพนกงานปรากฏในไฟลรายการเปลยนแปลงท ไมมตวตนในไฟล หลก เปนตน

รปท 6.16 ผงงานระบบสำาหรบโปรแกรมบญชเงนเดอน การประมวลผลเกดขนในสวนของโปรแกรมบญชเงนเดอน ไดแก ขนตอนของการอานไฟลรายการเปลยนแปลง และคนหาเร

คอรดของพนกงานทวาในไฟลหลกเพอคำานวณ เงนเดอนและเปลยนแปลงคานำาไฟลหลก ขอใหสงเกตวา ในการออกแบบระบบเราจะยงไมแสดงรายละเอยดของวธการทำางานของโปรแกรม

นอกเหนอจากการประมวลผลแลว การดำาเนนการทสำาคญทการออกแบบระบบทดจะมองขามไปเสยไมได ไดแก การควบคม การเกดขอผดพลาดตางๆ สวนของการควบคมไดแก การตรวจเชคขอมลในรายการเปลยนแปลง เชน การตรวจการสะกดคำา

ผด การตรวจดการใสขอมลวามรปแบบถกตองหรอไม และการตรวจสอบคาตวเลข เชน อาจจะนำาตวเลข ทงหมดทคยเขาไปแลวมารวมกนเชคดกบคารวมทหาเอาไวกอนเปนตน

หลงจากการออกแบบระบบไดเสรจสนเรยบรอยแลว นกวเคราะหระบบจะตองเสนอการออกแบบนเพอใหเจาของงานรบรอง วาเปนไปตามความตองการ จากนนจงเรมเขาสขน ตอนตอไปคอการสรางระบบนนเอง

รายละเอยดทตองการในนการออกแบบเฉพาะอยางมกจะขนอยกบการประยกตใช ตวอยาง เชนในรายงานความเชอถอดาน การเงนการออกแบบอาจตองรวมถงรายละเอยดของ ผกเกยวกบ ทอย หมายเลขโทรศพท การอางอง ความ เชอถอดานการ

เงน สนทรพยและหนสน เงนเดอน เปนตน ผพฒนาระบบตองมความรอบคอบคอไมใสรายละเอยดมากหรอ นอยจนเกนไป การใสรายละเอยดนอยไปอาจเปนผลใหการออกแบบลมเหลวในตอนสดทาย แนวคดการออกแบบถาทำาอยางหยาบๆ จะทำาให

ผใชไมประทบใจในระบบ หรอผใชอาจ จะไมอยากพฒนาการใชระบบเพมเตม และอาจจะใชงานไมได การใสรายละเอยดมากเกน ไป อาจทำาใหตองเสยเวลามาก และเปนสาเหตใหผใชกลวเพราะหาขอมลยาก หาไมพบเมอเปนเชนนผใชจ ำาเปนตองเรยกผ

ออกแบบมาทบทวนการทำางานให

การออกแบบสวนแสดงผลของระบบ (Designing systems outputs) มปจจย 6 ประการท ควรนำามาพจารณาในการออกแบบสวนแสดงผล ไดแก

เนอหา(Content)รปราง(Form)ปรมาณ(Volume)ทนเวลา(Timeliness)สอ(Media)รปแบบ(Format)

เราไดเรยนรการสรางผงงานโครงสรางมาแลวตอไปควรสามารถทจะตรวจสอบและประเมนไดวาผงงานโครงสราง ทไดมานน ดหรอไม เพอใชเปนหลกเกณฑในการตดสน ใจเลอกแนวทางการออกแบบตอไป

การตรวจสอบการยดเกราะเปนสงทใชวดวางานในแตละโมดลเปนอนหนงอนเดยวกนหรอไม เราจะตองตดสนใจวาโมดลใดม การยดเกาะอยางเหนยวแนนมาก ถาโมดลนน ไมสามารถแบงยอยไดอกแลว ตวอยางโมดลทมการยดเกาะสงไดแก โมดล

เขยนรายงานเปนตน สงทเราตองการในการออกแบบคอโมดลทมการยดเกาะสง ในทางตรงกนขามกน ถาโมดลททำางาน หลายอยางทไมเกยวของกนเชนโมดลเขยนรายงานน และคำานวณจะเปนโมดลทมการเกาะตำาซงไมใชโมดลทเราตองการนำาไป

ใชในการออกแบบ

ความเขาใจเกยวกบการยดเกาะคงจะชดเจนขนบางแลว ในขวงเวลาการวเคราะหเราพยายามแยกโพรเซสยอยลงไปเรอยๆ เพอใหไดโพรเซสตำาลงสดทำางานเพยงงานเดยว หลกการอนเดยวกนนกเปนหลกการทคลายคลงกบการสรางผงงาน

โครงสรางทดเชนเดยวกน

แบบของการยดเกาะ ขางลางนจะแบงการยดเกาะออกเปน 7 แบบดวยกนคอ

แบบ ระดบความตองการ คำาอธบาย

1. หนาท ด-การยดเกาะสง คนเดยว

2. ลำาดบ ด ขอมลรวมกน การเรยงลำาดบมความสำาคญ

3. การตดตอ ด ขอมลรวมกน การเรยงลำาดบไมมความสำาคญ

4. วธการ ด ไมมขอมลรวมกน การเรยงลำาดบมความสำาคญ

5. เวลา ด ไมมขอมลรวมกน ทำางานเวลาเดยวกน

6. เหตผล ด ทำางานขนานกน แตไมขนซงกนและกน

7. บงเอญ เลว-การยดเกาะตำา กจกรรมไมสมพนธกน

แบบของขอมล มอยดวยกน 5 แบบในผงงานโครงสราง ดงแสดงไวในตารางท 10.2 โดยทจะเรมจากแบบทดในตอนตนสแบบทเลวใน

ตอนทายตาราง ขอมล 2 แบบแรกนนยอมรบได ทเหลอ 3 แบบนนยอมรบไมได ดงนนควรหลกเลยงไมควรใชแบบนเวลาเราจะประเมนแบบของขอมลเราจะแยกประเภทขอมลทงจากบนลงลางหรอลางขนบน

แบบ ระดบความตองการ คำาอธบาย

1. ขอมลเดยว ด-หลวม ขอมลตวเดยว

2. ขอมลกลม ด ขอมลกลมในโครงสรางเดยวกน

3. การควบคม ด แฟลกควบคม

4. รวมกน ด เนอทรวมกน

5. ขอความ เลว- แนน การเปลยนแปลงภายในโมดล

การออกแบบฟอรม การออกแบบรปแบบรายงาน รปแบบขอมลขาเขา และรปแบบหนาจอ เปนเรองสำาคญทเดยว เพราะวาทงหมดคอ สงทผใช

เหนไดงายทสด และเปนสงทตดตอระหวางผใชกบ ระบบทงหมด และผใชจะใชสงทเหนเปนตวชวยตดสนวาระบบดหรอไม ถา สงทผใชเหนไมวาเปนรายงานหรอหนาจอคอมพวเตอร ถาดไมสวยงามดวนวายทำาใหผใชไมพอใจ ถงแมวาในระบบจรงๆ จะ

ทำางานไดดมากกตาม พดอกนยหนงกคอ ระบบของเราควรจะมลกษณะทวา " สวยทงรป จบกหอม" นนเอง เราจะตองเรมตนการออกแบบฟอรมตางๆ จากสงทผใชตองการซงเราควรจะไดขอมลมาตงแตการสมภาษณในชวงการ

วเคราะหแลว เราจะเรมตนออกแบบรายงานกอน แลวจงออกแบบแบบฟอรมของขอมลขาเขา หลงจากนนจงมาถง ขนตอน การออกแบบหนาจอคอมพวเตอร เพราะวาสวนนจะเปนทงแบบฟอรมสำาหรบขอมลขาเขาและสวนแสดง ผลลพธดวย

รายงานอาจจะแบงออกไดเปนหลายแบบขนอยกบวาใครเปนผใชขอมลทพมพในรายงานนนและจำานวนพมพ บอยครงเทาไร รายงานอาจจะแบงออกเปนชนดตางๆ ไดดงนคอ

รายงานภายใน (Internal Report) เปนรายงานทใชภายในองคกรและใชกบพนกงานในองคกรเปนสวนใหญ ดงนนการออกแบบกควรคำานงถงการใชงานและประโยชน ทจะไดในสายตาของผใช รวมทงเรองราคาดวย

รายงานภายนอก (External Report) เปนรายงานทเราสงใหหนวยงานภายนอก ตวอยางเขน ใบทวงหน ลกคา รายงานสำาหรบผถอหนและรายงานการปนผล รายงานแบบฟอรม ภาษสำาหรบรฐบาลเปนตน สงทควรคำานงถงนอก

เหนอประโยชนการใชงานแลว จะตองคำานงถงความถกตองตามกฎหมายและภาพลกษณขององคกร ตวอยางเขน รายงาน ประจำาป ของบรษท อาจจะตองมภาพสสวยงามแสดงตวเลขตางๆ เพอใหคนภายนอกมทศนคตทดตอองคกร สำาหรบ

รายงานแบบฟอรมภาษกตองผลตใหตรงกบทหนวยงานราชการตองการเปนตน

รายงานยกเวน (Exception Report) จะเปนรายงานทแสดงขอมลผดพลาดแตกตางจากขอมลธรรมดา ตวอยางเชน รายงานเลขทสนคาผดพลาดเปนตน

รายงานสรป (Summery Report) เปนรายงานแสดงของตวเลขบางตว และอาจจะเปนรายงานสรปจาก รายงานรายละเอยดบางฉบบ ตวอยางเชน รายงานสรปยอดขายประจำาปกคอ รายงานแสดงผลรวมยอดขายประจำาเดอน

เปนตน รายงานนจะมประโยชนตอฝายบรหารมาก เพราะผบรหารไมมเวลาดตวเลขแตละวนแตตองการดยอดสรปของแตละ เดอน และของทงป โดยเฉพาะตวเลขทแสดงจำานวนเงน

รายงานตารางเวลาการทำางาน (Scheduled Reports) รายงานนจะผลตตามคาบเวลา เชน รายวน ราย สปดาห รายเดอน และรายป ซงจะกำาหนดแผนการทำางานและกจกรรม ทจะตองทำาตามคาบเวลานนๆ รายงานนนจะถกสงตอ

ไปยง ผทมหนาทเกยวของกบกจกรรมตามตารางการทำางานนนๆ

รายงานตามคำาขอ (On-Demand Reports) เปนรายงานทจะพมพเมอมคำาขอเทานน ตวอยางเชน รายงานลกคาของบรษท เปนตน แตการพมพรายงานนอาจจะไมไดในทนททขอ เนองจากเวลาคอมพวเตอรอาจจะไมพอ เรา

อาจจะกำาหนดไววารายงานประเภทนจะพมพเพยงวนละครงตอนเยน เปนตน แบบของกระดาษ

กระดาษทใชพมพรายงานมอย 2 ประเภทคอ กระดาษธรรมดา และกระดาษทพมพขอความไวแลว (Preprinted forms) กระดาษธรรมดากคอ กระดาษเปลาวางๆ และเปนชนด ตอเนองซงมอยดวยกนหลายขนาด และอาจจะทำาเปน

หลายกอปป ดวยกได สำาหรบกระดาษทพมพขอความไวแลวนนจะมขอความบางขอความทพมพไวกอนแลว ซงขอความเหลาน ปกตจะไมเปลยนแปลง ตวอยางเชน เชคซงจะมชอธนาคารพมพอยในทกๆ ใบ ซงเปนขอความทไมเปลยนแปลง และจะม

ขอความบางสวนทจะพมพเพมเตมลงไป เชน ชอผรบเงน เปนตนการออกแบบรายงาน

ปกตเวลาเราออกแบบรายงานเราจะใชแบบฟอรมทมตาราง (Spacing Chart) ซงมลกษณะเปนชองๆ นำา มากรอกขอความทตองการจะพมพ ตวอยางแบบฟอรมตารางทใชในการ ออกแบบรายงาน เราจะใสขอความทไมมการ

เปลยนแปลง เชน ชอรายงานในแบบฟอรมลงในตำาแหนงทเราตองการใหขอความปรากฏในรายงาน ในกรณทขอมลท

เปลยนแปลงได เราจะใชตวอกษร "X" แทนตวหนงสอ และ "9" แทนตวเลข แลวจงเตมจำานวนบรรทดทตองการพมพ

ในหนานนๆ นอกจากนนอาจจะใสตวอกษรพเศษตางๆ เชน $, I, - หรอ . ดวยก ได เราจะกรอกขอมลเฉพาะบรรทด

แรกและบรรทด สดทายเทานน ระหวาง 2 บรรทดนนจะรางเสนโคงเพอเชอมโยง ซงจะหมายความวา รปแบบขอมลตรง กลางจะเหมอนกน กบบรรทดแรกและบรรทดสดทายนน รปแบบขอมลตรงกลางจะเหมอนกนกบบรรทดแรกและบรรทด

สดทายนนเอง หวเรองของรายงานอาจจะประกอบดวยชอรายงาน วนททพมพ เลขทหนาของ รายงาน ขอมลในแตละแถง ควรจะมชองวางแทรกเพอใหดรายละเอยดไดสบายตามากขนและดไมแนนจนเกนไป

แบบฟอรมขอมลขาเขา ขอมลทเราจะปอนเขาสระบบกควรจะออกแบบใหอยในรปแบบทงายตอพนกงานปอนขอมลทจะพมพเขาสคอมพวเตอร

ตวอยางเชนใบทวงหนจะมขอความหลายอยาง ดงนนแบบ ฟอรมนจะตองออกแบบใหงายตอการแปลงจาก ใบทวงหนเดมให อยในรปทงายตอการกรอกขอมลและปอนเขาเครองคอมพวเตอร ปกตเราจะออกแบบใหพนกงานปอน ขอมลอาน แบบ

ฟอรมจากซายไปขวา จากบนลงลาง ขอมลทสมพนธกนควรอยดวยกน ตวอยางเชน ขอมลทอยจะม รายละเอยด บานเลขท

ซอย ถนน ตำาบล อำาเภอ และจงหวด เราควรจะแยก ขอความใหอยในหลายบรรทด เชน ประมาณ 3 บรรทด เพอผกรอกจะ ไดกรอกขอความไดครบถวน สำาหรบขอมลประเภทตวอกษรและตวเลข ถาเปนไปไดเราควรจะแยกเปน กลมออกจากน เพอผ

ปอนขอมลเปนชดๆ เชน ตวเลขทงหมดและจงปอนตวอกษรทงหมดซงจะทำาใหการเคลอนไหวของมอทำาไดสะดวกและไมเสยเวลาดวย

ในกรณขอมลทจะกรอกเปนขอมลทใหเลอก เราควรจะออกแบบเปนกรอบสเหลยมใหเชค เชน ตวอยางถามวาอาชพอะไร เรา อาจออกแบบดงน

การออกแบบจอภาพ จอภาพของคอมพวเตอรเปนไปไดทงตวรบขอมลและแสดงผลลพธ จอภาพมประโยชนสำาหรบแสดงผลลพธ ในกรณทเราไม

ตองการพมพรายงานบนกระดาษ แตตองการดผลอะไร บางอยาง เชน ดสถานะเครดตลกคาเฉพาะรายเปนตน นอกจากนน ปจจบนเรากนยมพมพขอมลเขาหรออนพตผานทางหนาจอ เชน ปอนขอมลการเคลอนไหวของสนคาเปนตน

ปกตหนาจอคอมพวเตอรมขนาด 80*25 (25 บรรทด บรรทดละ 80 ตวอกษร) ดงนนเราจะมจำานวนจำากดใน การแสดงขอความบนจอ แบบฟอรมจอภาพ (Screen Layout) ( คลาย ๆ Spacing Chart

ของการออกแบบรายงาน) จะชวยในการออกแบบจอภาพ โดยทเราจะกรอกขอความทจะใหปรากฏจอคอมพวเตอรในแบบฟอรมน

เมน เนองจากแตละระบบจะมโปรแกรมอยมากมาย ดงนนเราจะใชเมนเพอชวยเลอกงานทเราตองการจะทำา คลายกบการเลอก

อาหารจากเมนในรานอาหาร โดยทเมนบนจอภาพ จะมรายการตางๆ ทเราจะเลอกทำาได บรรทดสดทายจะเปนทท รอรบคำาสง

จากผใช ถาเราเลอกเลข 5 งานระบบบญชกจะถกเรยกใชและวงไปสเมนระดบถดไป เราเลอกเลข 3 เมนใหมกจะปรากฏขน มา ดงนนเมนกจะมระดบแยกยอยลกลงไปเรอย ๆ

แบบของขอมล มอยดวยกน 5 แบบในผงงานโครงสราง ดงแสดงไวในตารางท 10.2 โดยทจะเรมจากแบบทดในตอนตนสแบบทเลวใน

ตอนทายตาราง ขอมล 2 แบบแรกนนยอมรบได ทเหลอ 3 แบบนนยอมรบไมได ดงนนควรหลกเลยงไมควรใชแบบนเวลาเราจะประเมนแบบของขอมลเราจะแยกประเภทขอมลทงจากบนลงลางหรอลางขนบน

แบบ ระดบความตองการ คำาอธบาย

1. ขอมลเดยว ด-หลวม ขอมลตวเดยว

2. ขอมลกลม ด ขอมลกลมในโครงสรางเดยวกน

3. การควบคม ด แฟลกควบคม

4. รวมกน ด เนอทรวมกน

5. ขอความ เลว- แนน การเปลยนแปลงภายในโมดล

รปท 6.17 จอภาพของเมน จำานวนบรรทดในเมนไมควรจะมากเกนไป ประมาณ 7 บรรทดดเหมอนจะมากทสดและเวลาทเลอกเมนระดบลางแลวกควรจะ

วงกลบมาเมนแมของมนได เชน โดย การกด "ESC" คย เปนตน

การพฒนาโปรแกรมและการบำารงรกษา หลกการวเคราะหและออกแบบอยางเดยวยงมไดรบประกนความสำาเรจของระบบ เมอเสรจสนขนตอนการวเคราะหออกแบบ

แลว เราตองเรมพฒนาโปรแกรมสำาหรบระบบใหมน การพฒนาโปรแกรมในขนนจะรวมถงการเขยนโปรแกรม ทดสอบและ ปรบปรง เพอใหไดระบบทมประสทธภาพสงสด ในขณะเดยวกนเราจะเรมอบรมผใช และเตรยมสถานท ใหพรอมสำาหรบ

คอมพวเตอร (ในกรณทซอใหมหรอโยกยาย) ขนถดมาเมอเรมนำาโปรแกรมทเขยนไดมาใชงาน จะตองถาย ขอมลเดมเขาส ระบบใหมน แลวจงเรมตนใชงานระบบ ใหม การบำารงรกษาในขนตอนการพฒนาระบบจะรวมถงการบำารงรกษาประจำาวนคอ

ทดสอบวาระบบทำางานปกต ถาหากพบวายงมขอบกพรองทจดใด ระบบจะตองไดรบการแกไข

นกวเคราะหระบบจะตองคอยเปนพเลยงอยตลอดเวลาในขนตอนน โดยการชวยดแลการเขยนโปรแกรม ทดสอบ และเตรยม สถานท รวมถงมสวนชวยในการอบรมผใช และเตรยมคมอสำาหรบผใชดวย ระหวางการบำารงรกษานกวเคราะหระบบอายจะ

ตองรบฟงความคดเหนจากผใชและพรอมทจะแกไขใหเปนไปตามความตองการของผใชถาไดรบ การอนมตจากผบรหาร รายละเอยดของกจกรรมในขนตอนนมดงตอไปน

การสรางโปรแกรมและการประกนคณภาพ โปรแกรมเมอรจะทำาหนาทเขยนโปรแกรมสำาหรบระบบใหมทงหมด หรอแกไขโปรแกรมสำาเรจรปถาซอโปรแกรมมา ตวนก

วเคราะหระบบจะตองกำาหนดมาตรฐานของโปรแกรม โดยเขยนเปน "คมอสำาหรบโปรแกรมเมอร" ซงจะกำาหนด มาตรฐาน ของโปรแกรมและเอกสารไวในคมอน มาตรฐานของโปรแกรมไดแก การเขยนโปรแกรมจะตองเปนแบบ โปรแกรมโครงสราง

การตงชอขอมลกควรใหอยในรปแบบเดยวกนคอ โปรแกรมเมอรทกคนใชชอเดยวกนทงหมด สำาหรบชอโปรแกรมควรจะตง

ใหมรปแบบเหมอนกน เชน ใชตวอกษร 6 ตว โดยทสามตวแรกเปนตวอกษรและสามตวหลงเปนตวเลข เชน

(APY000) เปนตน การประกนคณภาพ

นกวเคราะหระบบจะตองรบประกนวา โปรแกรมทไดมานนจะตองมขอบกพรองนอยทสด ระหวางแตละขนตอนเราจะตองหา ขอบกพรองทอาจจะเกดขนได และกำาจดออกไปกอนท จะกาวสขนตอนถดไป เพราะวาขอบกพรองมอยในระบบมากเทาใด กจะ

ทำาใหราคาในการแกขอบกพรองมมากเทานน และจะขนอยกบระยะเวลาของการพฒนาระบบดวยวามขอ บกพรองเกดขนนาน

เทาไรแลวดวย ซงคาใชจาวในการแกไขระบบจะเพมขนดวยอตราแบบ "Exponential" ตวอยางเชน พบวาลม

ตรวจสอบอนพตทสำาคญตวหนงถาอยในขน วเคราะหระบบและจะแกไขจดบกพรองนจะเสยคาใชจายประมาณ 10 บาท

และอาจจะเพมเปน 100 บาท ถาพบขอบกพรองนในการออกแบบ และเพมเปน 1,000 บาท ถาพบในขน ตอนเขยน

โปรแกรมและทดสอบระบบ และอาจจะสงขนถง 10,000 บาท ถาพบหลงจากนำาโปรแกรมไปใชงานแลว สรปแลวกคอ แกไขในกระดาษนนงายและถกกวาแกไข ในโปรแกรมอยางแนนอน

ทบทวน การทบทวนจะชวยใหหาขอบกพรองไดในขนตอนแรกๆ ของการพฒนาระบบ ปกตการทบทวนจะทำางานกนเปนทมซงแตละ

คนจะทำาหนาทตางๆ กน ทมทบทวนจะประกอบดวย ผนำาเสนอ ผประสานงาน เลขา ผดแลการบำารงรกษา ผกำาหนดมาตรฐาน และตวแทนจากผใช ผนำาเสนอ มกจะเปนผเรมโครงการนนๆ ผประสานงานทำาหนาทจดการเกยวกบ กจกรรม ตางๆ กอนการ

ทบทวน เชน สงรายงานใหทกคนทรวมทม และเปนทมผประสารงานระหวางททบทวนระบบดวย เลขา ทำาหนาทจดบนทกและ สงรายงานใหผบรหารหลงจาก การทบทวน ผดแลการบำารงรกษาจะตรวจสอบโปรแกรมและคาดคะเนวาในอนาคตจะมปญหา

เกดขนไดบาง ผกำาหนดมาตรฐานจะทำาหนาทตรวจสอบวาโปรแกรมทเขยนไปเปน ไปตามมาตรฐานหรอไม ผแทนจากผใชจะ ตรวจสอบวาโปรแกรมทำางานตามทตองการหรอไม การทบทวนควรจะทำาในทกๆ ขนตอนของการวเคราะหและออกแบบระบบ

การเขยน โปรแกรมและเขยนคมอผใช การทบทวนจะชวยลดขอบกพรองลงจาก 3-5 จดใน 100 บรรทดของ โปรแกรม เหลอเพยง 3-5 จดใน 1,000 บรรทดของโปรแกรม

การทดสอบระบบ ถงแมวาเราจะทบทวนระบบแลวกไมไดหมายความวาระบบจะไมมขอบกพรองอกแลว ดงนนเราจะตองทดสอบระบบใหถถวน

อกทหนง ปกตแลวนกวเคราะหระบบจะไมทดสอบ ระบบดวยตวเอง แตจะเปนคนวางแผนและควบคมการทดสอบ ทดสอบระบบรวม

หลงจากระบบเสรจสมบรณแลว เราจะตองทดสอบระบบรวมทงหมดอกครงหนง ซงจะชวยใหเราหาขอผดพลาดอะไรเกดขน เราจะตองทำาการแกไขแลวทดสอบระบบรวมใหม อกครงหนง หลงจากนนทำาการทดสอบระบบเพอสงมอบงาน

(Acceptance Test) ใหลกคาไดหรอผใชไดเหนระบบการทำางานตามทตองการ สวนการทดสอบลำาดบ

สดทายคอ การทดสอบแบบขนาน (Parallel Operation) ซงหมายความวาระบบใหมจะทำางานไปพรอมๆ ระบบเดมโดยการใชขอมลจรงทเหมอนกน แลวเปรยบเทยบผลลพธทไดจากระบบทงสอง ถาผลลพธแตกตางกนในเวลาหนง

เวลาใดเราจะตองตรวจสอบวาระบบใหมมปญหาอะไรแลวทำาการแกไขใหถกตอง และทำาการเตรยมสถานท (Site Preparation) ทเหมาะสมกบการ ใชงานตอไป

คมอผใชและการอบรมผใชนกวเคราะหระบบจะตองมสวนเกยวของในการเตรยมคมอผใชและจดเตรยมการอบรมผใชในบางครงนกวเคราะหระบบจะเปน

ผดแลงานเหลานเอง หรอบางครงกทำาใหทำาเสย เองกมคมอผใช

ผใชจะมอย2 กลมคอ ผทไมมความรเกยวกบระบบเลย และผทมประสบการณแตตองใชคมอเมอตองการหาอะไรบางอยาง เปนบางครง ดงนนคมอผใชทมรายละเอยดทกอยาง ตงแตเรมตนจะเหมาะสมกบผใชคนแรก และคมอแบบสนๆ ทรวบรวม

รายละเอยดไวทงหมดจะเหมาะสำาหรบผใชกลมหลงดงนนคมอผใชควรจะเขยนขนในลกษณะทชวยใหผใช ทำาความเขาใจได งายทละขนๆ แลวลงทายดวยการรวบรวมรายละเอยดอยางสนๆ ทเรยกใชไดอยางรวดเรว

การอบรมผใช ในกรณทเปนระบบนนเปนระบบใหมทงหมด ดงนนคมอการใชอยางเดยวนนจะไมเพยงพอใหผใชเรมใชงานระบบไดดวยตว

เอง เนองจากระบบนนเปนระบบใหม เราจะตอง อบรมผใชหลายคนทเดยวในระยะเวลาสนๆ การอบรมทละคนจะเปนวธทด ทสดเพราะวาจะชแจงรายละเอยดและการทำาความเขาใจจะเปนอยางสะดวก ในขณะทการอบรมกลม จะเสยเวลานอยกวา

นำามาใชงานจรง การนำาระบบใหมมาใชงานจรงจะตองถายขอมลจรงเขาสระบบใหมใหหมด แลวจงเรมใหระบบใหมปฏบตงาน นกวเคราะหระบบ

จะตองคอยดแลอยตลอดเวลาเพอปองกนไมให ระบบทใชอยปจจบนกระทบกระเทอน การถายเทขอมล

วธการถายเทขอมลจากไฟลทมอยแลวจากระบบเกาเขาสระบบใหมวธหนงคอ ใชพนกงานปอนขอมลเขาไปในระบบใหม วธน แนนอนทสดจะตองเสยเวลามากและเปลองคาใชจาย แตถาเปนการเปลยนจากระบบทไมไดใชคอมพวเตอรเปนแบบทใช

คอมพวเตอรวธนเปนวธทหลกเลยงไมได ระหวางการถายเทขอมล ควรจะตองมการควบคมการถายเทนดวย เชน จำานวนขอมลเดมมอยเทาไร เมอถายเทเขาระบบใหม

จำานวนขอมลควรจะมเทากนเปนตน ถาไมตรงกนจะตองพมพออกมาแลวหาดวยมออกครงหนงเรมใชระบบใหม

วธทถกทสดในการนำาระบบใหมมาใชงานจรงกคอ ยกเลกระบบเกาในทนทแลวใชระบบใหมเขาแทนท วธนเสยงในกรณทระบบ ใหมมปญหา เรากจะไมมระบบเกามา เปรยบเทยบเพอหาขอผดพลาด

อกวธหนงในการนำามาใชงานจรงกคอ การทำางานแบบขนาน (Parallel Operation) ซงไดกลาวมาแลว วธนเปนวธทปลอดภยทสด แตกเสยคาใชจายมากทสดดวย เมอทำางานขนาน ไปสกพกจนครบวงจรธรกจ เรากตดระบบเกา

ออกไปได การบำารงรกษาและเปลยนแปลงการควบคม

เมอนำาระบบใหมมาใชงานจรงแลว เราตองเผชญหนากบการเปลยนแปลงถงแมวาเราตองการจะใหระบบเปนอยอยางทเหน

แตกเปนไปไมได ทงนเพราะโลกนไมเคยหยดนง เมอใชไปสกพก ผใชจะตองขอใหมสวนนนสวนนเพมเตม หนวยงานจรงๆ เปลยนแปลงนโยบายหรอตองการรายงานบางอยางเพมเตม คอมพวเตอรฮารดแวรและซอฟแวรใหมๆ ออกสตลาดไมวาจะ

เปนดวยสาเหตอะไร ระบบตองไดรบการเปลยนแปลง ซงนกวเคราะหระบบจะตองเตรยมระบบทจะตองรบการเปลยนแปลงท เพมขนได เมอรวมโปรแกรมทเพมเตมเขามาในระบบแลว สวนอนๆ ทเกยวของจะตองแกไขตามไปดวย ตวอยางเชน ขอมล

เฉพาะของปญหาและการออกแบบจะตองไดรบการแกไข ใหรวมของใหมไปดวย

เมอรวมโปรแกรมแลว เราจะตองทดสอบวาระบบทำางานตอไปนไดอยางถกตองหรอไม

1. ทดสอบการทำางานตามหนาท (Functional Testing) เปนการทดสอบวาโมดลทำางานตามท ออกแบบไวหรอไม เชน โมดลแยกสถานะใบทวงหนกจะตองแยกสถานะไดถกตอง ตามเงอนไขในโปรแกรมเปนตน

2. ทดสอบการกขอมล (Recovery Testing) เปนการทดสอบวาระบบสามารถดงขอมลทงเกา และใหม

กลบคนมาได เมอมปญหาเกดขน เชน ไฟลระหวางทใชโปรแกรมอย การทดสอบนสำาคญมากสำาหรบระบบ On-line ใหญๆ เชน ธนาคาร เปนตน

3. ทดสอบสมรรถภาพ (Performance Testing) เปนการทดสอบวาระบบจะทำางานและใหคำาตอลใน เวลาท รวดเรวตามทออกแบบไว

การวางแผนและควบคมโครงการ การทำางานดานการวเคราะหและออกแบบระบบมขนตอนการทำางานหลายขนตอนดวยกน ซงจะตองดำาเนนไปอยางมระบบ

นกวเคราะหระบบควรจะตองทราบวาจะจดการโครงการ ใหดำาเนนการไปอยางมระบบไดอยางไร เมอนกวเคราะหระบบเรมตน ทำางาน การวางแผนโครงการ และการควบคมโครงการใหดำาเนนไปตามแผนตองเรมตนในทนทเชนเดยวกน เรามาพดเรองน

ในหวขอสดทายกเนองจากความจรงทวาเราวางแผนงานไมได ถายงไมทราบวาการวเคราะหระบบนนตองทำาอะไรบาง ดงนน เมอเราเรยนรการวเคราะหและออก แบบระบบในตอนตนแลว มาถงหวขอนเราจงพรอมทจะกลาวถงการ วางแผนและควบคม

โครงการ การวางแผนโครงการ

การวางแผนโครงการคอ ความพยายามทจะคาดคะเนเวลาและคาใชจายทจะใชในการดำาเนนงานโครงการใด โครงการหนง รวมทงผลประโยชนทจะไดรบจากโครงการ ดวยแผนงานของโครงการจะรวมถงขนตอนการทำางาน กจกรรมทจะตองทำา

เวลาทใชในแตละกจกรรม รวมทงบคคลากรทเหมาะสมในแตละกจกรรมดวย แตละโครงการควรจะ วางแผนในรายละเอยดให มากกอนทจะเรมทำางานจรง และเมอดำาเนนงานจรงๆ แลวควรจะตดตามและควบคมใหเปนไปตามแผนท วางไวดวย

แผนงานของโครงการวเคราะหและออกแบบระบบจะประกอบแผนงานยอยของกจกรรมตอไปนคอ การวเคราะห การ ออกแบบ การพฒนาโปรแกรม เตรยมเอกสาร ฝกอบรม และการนำาระบบมาใชงานจรง แตละกจกรรมกจะประกอบดวยงาน

ยอยๆ แยกไปอก และทจะกลาวตอไป ในหวขอนไดแก การคาดคะเนเวลา และเตรยมตารางการทำางาน คาดคะเน คาใชจาย ผล ประโยชนทไดรบ และการวเคราะหคาใชจาย และผลประโยชน

การควบคมโครงการ การควบคมโครงการจะตรงขามกบการวางแผนโครงการ การควบคมโครงการเปนการตดตามการทำางานเมอ โครงการเรม

ตนแลว ซงจะทำาใหทราบวาการทำางานเปนไปตาม จดประสงคของแผนงานหรอไม เราจะตองตดตามการทำางานอยางตอเนอง เพอควบคมการทำางานใหเปนไปตามตารางแผนงานและคาใชจายใหอยในงบประมาณทตงไว การตดตาม การทำางานอยางตอ

เนองชวยใหเราคนพบปญหาหนงไดทนท (ถาม) และจะทำาใหการแกไขเปนไปไดงายและประหยดคาใชจายดวย เทคนคในการคาดคะเน

การวางแผนงานมประโยชนมาก ถาการคาดคะเนถกตอง การคาดคะเนทถกตองทงเวลาคาใชจาย และ ผลประโยชน จะเปนหว เลยวหวตอสำาคญของการสงมอบระบบใหตรงเวลา และคาใชจายไมบานปลาย แตเปนทนาเสยดายทไมมเทคนคทแนนอน

ตายตว ปกตแลวเทคนคทชวยในการคาดคะเนนนจะมาจาก "ความหยงร" หรอ "ประสบการณ" ทมอยแลว จากระบบท คลายคลงกน หรอมาจากความรทกวางขวางในระบบทวๆ ไป

วธการทดกวาทจะชวยในการคาดคะเนไดแก การนบลกษณะพเศษของระบบ ตวอยางเชน จำานวนระบบงานทจะตองทำา จำานวนระบบทจะเชอมตอกน รปแบบของโครงสรางขอมล แลวพยายามหาสตรสำาหรบคาดคะเนโดยยดมาตรฐานทวดได ในท

นเราจะพยายามคาดคะเนการวางแผน และควบคมโดยใชสตรแทนทจะใชวธ "หยงร"

สตรในการคาดคะเน สตรทเฉพาะเจาะจงจะชวยใหเราคาดคะเนสงตางๆ ในโครงการได แตสตรนจะตองกวางพอทจะใชไดกบทกๆ ระบบ ถาจะตอง

มการแกไขใหเขากบระบบใดระบบหนงกควร จะแกไขแตเพยงเลกนอยเทานน DeMacro แนะนำาวธท เรยกวา "แมทรกซ" (Matrix) มาชวยในการกำาหนดหนาทตางๆ หรอสวนประกอบในระบบ และใหนำาหนกกบหนาทเหลาน นำาหนก

ในทนอาจจะเปนคาใชจาย เวลา หรอผลประโยชนทจะไดรบจากระบบ วธการใชแมทรกซนจะชวยใหเราคาดคะเนจำานวนเงนและ เวลาทจะใชในการสรางระบบใดระบบหนง ได สำาหรบในทนเราจะไมกลาวถงความซบซอนของวธการแมทรกซ แตจะกลาว

เฉพาะสวนทเกยวของเทานน

แมทรกซอนแรกสดทจะคาดคะเนในการวเคราะหและออกแบบกคอ สวนประกอบของระบบในโมดลระดบลางสดของผงงาน โครงสราง ทงนเพราะวาโมดลระดบลางสดจะเปนตวทบอกถงขนาดของระบบ โมดลระดบลางอาจจะทำางานไมเหมอนกน เชน

โมดลบางอนทำาหนาทคำานาม แตบางโมดลทำาหนาทพมพรายงานเทานน ดงนนเราจะใหนำาหนก หรอเวลากบโมดลททำาหนาทคำานวณมากกวาโมดลททำาหนาทพมพรายงานเปนตน

แมทรกซอนทสองกไดแก สตรทเกยวของกบสงตอไปนคอ การตดสนใจ ไฟล ขอมลเดยว ขอมลซำา ขอมลใหเลอก รวมทงตว

ชระหวางกลมขอมล นอกจากนนจะตองพจารณา ถงชนดของระบบดวยวาเปนแบบไหน เชน ระบบ On-line จะตองให นำาหนกมากกวาระบบ Batch เปนตน

นำาหนก หรอเวลาทจะใหในแตละแมตรกซในตอนเรมตนน อาจจะยงไมถกตองนก เราจะตองพยายามทำาและ ปรบปรงใหดขน เรอยๆ จนกวาจะพอใจ ไมวานำาหนกทเราใหจะเปน เทาไรกตาม เราจะตองใสแฟกเตอรตวหนงเรยกวา แฟกเตอรปลอดภย

แฟกเตอรตวนจะชวยแกไขปญหา สงทไมคาดคดวาจะเกดชนในโครงการ ซงเปนผลใหโครงการเสรจ ลาชากวากำาหนด เราจะ

ตองใสแฟกเตอรปลอดภยนในสตรมาตรฐานในการจดการธรกจมาชวย สตรนจะมตวแปร 3 ตวคอ 1. เวลาทคาดวางาน จะเสรจอยางรวดเรวทสด 2. เวลาทคดวาการทำางานเสรจอยางแนนอน และ 3 . เวลาทมากทสดทงานนนจะเสรจสม

บรณราจะคำานวณเวลาเฉลยทจะใชในการทำางานนนจากสตรตอไปน

เวลาเฉลย = {(เวลาทนอยทสด) + 4(เวลาทงานควรจะเสรจ) + (เวลาทมากทสด)} / 6เวลาเฉลยนจะชวยแกปญหาใหงานเสรจลลวงแมวาจะมสงทไมคาดคดเกดขนในโครงการและไมทำาใหโครงการเสรจลาชาไปมากนก

คาดคะเนเวลาทจะใชในโครงการ

เครองมอทใชในการเขยนตาราง- เวลาการทำางานไดแก แผนภาพ "PERT" (Performance Evaluation and Review Technique) การทำางานในโครงการจะเขยนเปนแผนภาพ

เครอขาย (Network) ซงจะบอกถงลำาดบการทำางานแตละขนตอนในโครงการ แผนภาพเครอขายการทำางานทวๆ ไป

เครอขาย (Network) คอ แผนภาพทใชแสดงกจกรรมตางๆ ทจะตองทำาเพอใหโครงการสำาเรจลงอยางมระบบ

สวนประกอบของเครอขายจะมโหนด (Node) ซงใชแสดงเหตการณ ตางๆ โดยทแตละโหนดจะเชอมโยงดวยเสนตรง แสดงถงความสมพนธของกจกรรมตางๆ รวมทงเวลาทจะตองใชในการทำากจกรรมนนๆ การเขยนตารางเวลาการทำางานโดย

ใชเครอขายนมอย 2 วธ คอ CPM (Critical Path Method) และ PERT (Program Evaluation and Review Technique)CPM คอ เครองมอทางดานการจดการเพอใชในการกำาหนด การรวม และวเคราะห กจกรรมตางๆ ทจะตองทำาในโครงการอยางประหยดทสดและใหเสรจทนเวลา

การคาดคะเนคาใชจาย การประมาณคาใชจายจะคำานวณจากทรพยากรตางๆ ทจะตองใชในโครงการทรพยากรทจะกลาวถงไดแก บคลากร เครอง

คอมพวเตอร และเครองมอเครองใชอนๆ

คาใชจายในการพฒนาระบบ (Development Cost) คอ คาใชจายสำาหรบทรพยากรตางๆ เมอเรมตน สรางระบบ คาใชจายในการพฒนาชวงเรมตนได

คาใชจายระหวางการปฏบตงาน (Operating Cost) คอคาใชจายทจะเกดขนในแตละวนระหวางทใชงานระบบใหม

เพอใหการประเมนคาใชจายระบบใหม และดมประสทธภาพมากขน ควรจะนำาคาใชจายของระบบเกามา เปรยบเทยบดวย การ คำานวณคาใชจายของระบบเกาจะงายกวาของ ระบบใหม แตถงอยางไรกตามคาใชจายบางอยางของระบบเกากคำานวณเปน

ตวเงนไดยาก เชน คาใชจายจากการเสยโอกาสในกรณทผบรหารไมสามารถตดตามสถานะทางการ เงนของบรษทไดเนองจากไมมรายงานดานการเงนเปนตน

การคาดคะเนผลประโยชน ผลประโยชนทแนนอนจะไดจากระบบทเสรจสมบรณแลวจะแบงเปนผลประโยชนทมองเหน คอผลประโยชนทคำานวณเปนตว

เงนได เชน การลดคาใชจายในการทำางานลางเวลา และผลประโยชน ทมองไมเหน คอประโยชนทไมสามารถคำานวณเปนตว เงนได แตจะใหภาพลกษณในดานบวกของบรษท

การวเคราะหคาใชจาย- ผลประโยชน

การวเคราะหคาใชจาย- ผลประโยชนจะชวยในการประเมนทางเลอกตางๆ และการประเมนจะเปนหนาทของฝายบรหาร หนาท ของนกวเคราะหระบบคอ เตรยมตวเลขตางๆ ไวใหฝายบรหารตดสนใจ ถงอยางไรกตามนกวเคราะหระบบจะตองเขาใจถงวธ

การคำานวณตวเลขเหลานน และจะตองตระหนกถงขอเทจจรงวาตวเลขทเขาเตรยมไวนนมผลตอการลงทนขององคกร

สรปบทเรยนนคงชวยใหนกศกษาและผสนใจแนวทางในการเรมตนการวเคราะหระบบและออกแบบระบบสามารถมองภาพโดยรวม

ของระบบทเราตองการพฒนา และสามารถใชเครองมอในการ วเคราะหระบบ เชนเทคนคการรวบรวมขอมล คำาตองการของ ผใชระบบ การเขยนแผนภาพกระแสขอมล คำาอธบายการประมวลผล เพอเปนพมพเขยวหรอตนแบบในการสรางระบบใหม พรอมทง ไดแนวทางในการตรวจสอบแบบทออกมาดหรอไมโดยใชหลกการตรวจสอบผงโครงสราง แผนภาพลำาดบขน รป

แบบอนพต/ เอาตพต วธการออกแบบฟอรม แลวจงเรมการดำาเนนการ พฒนาโปรแกรม ตดตงระบบ โดยมการวางแผนและ ควบคมโครงการ ใหระบบงานทออกแบบใหมสำาเรจตามวตถประสงค