1

จดหมายขาว สถาบนวจยและเทคโนโลย ปตท.

บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน)

แผงเซลลแสงอาทตยแบบมองทะลผานทมสสนสวยงามและลดการสงผานความรอนเปนการพฒนาตอยอดเทคโนโลยจากแผงเซลลแสงอาทตยชนด Building Integrated Photovoltaic (BIPV) ซงเปนแผงเซลลแสงอาทตยทใชกระจกใสแบบเรยบเปนแผน ปดปองกนดานหลง แสงแดดและความรอนสามารถทะลผานเหมาะส าหรบการใชเปนองคประกอบอาคารในเขตภมอากาศหนาว ซงจะไมเหมาะส าหรบการใชในเขตอากาศรอนแบบประเทศไทยทมปรมาณแสงอลตราไวโอเลต (Ultraviolet: UV) และความรอนทเกดขนจากรงสความรอนหรอรงส

อนฟราเรด (Infrared : IR) คอนขางสง

แผงเซลลแสงอาทตยแบบโปรงแสง ทมสสนสวยงาม

ผลงานวจย “เทคโนโลยแผงเซลลแสงอาทตยแบบมองทะลผานทมสสนสวยงามและลดการสงผานความรอน (Colorful PV)” โดย ดร.ณฐพงษ บรรกษสนตกล นกวจย ฝายเทคนคพลงงานประยกตและเครองยนตทดสอบ ไดรบรางวลสดยอดเทคโนโลยเครองจกรกลยอดเยยมป 2557 และ รางวลท 1 เทคโนโลยเครองจกรกลยอดเยยมสาขาเครองจกรกลดานพลงงานและสงแวดลอม จากปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย อยางเปนทางการเมอวนท 18 ก.ค. 57

บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) ไดรวมมอกบ ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (เนคเทค) ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ด าเนนการวจยและพฒนาแผงเซลลแสงอาทตยชนดผลกซลคอนแบบมองทะลผาน (Colorful PV) โดยมวตถประสงคหลกเพอวจยพฒนาแผงฯใหสามารถใชเปนวสดตกแตงอาคารทสามารถผลตไฟฟาได ตอบสนองความตองการของผใชในรปแบบใหม ให พลงงานไฟฟาทางเลอกและสรางความสวยงามใหกบอาคารและสงปลกสราง เปดจนตนาการสรางสรรคผลงานการออกแบบสงปลกสรางอยางไมจ ากด

จดหมายขาว สวญ. ปท 9 ฉบบท 3 (ก.ค.-ก.ย. 57)

2 จดหมายขาว สวญ.

ปท 9 ฉบบท 3 (ก.ค.-ก.ย. 57)

น าเสนอผลงานวจยในงาน 2014 JSAE Annual Congress (Spring)

ดร.กฤษฎา วรรณทอง นกวจย ฝายเทคนคพลงงานประยกตและเครองยนตทดสอบ บรรยายเรอง “Diesel Dual Fuel Technology” ในงาน Automotive Summit 2014 ภายใตธม “GREEN MOBILITY CHANGING THE WORLD” เมอวนท 19-20 ม.ย. 2557 ณ ศนยประชมฯ BITEC ซงเปนงานประชมประจ าประดบสงดานเทคโนโลยยานยนต ของประเทศไทยและกลมประเทศอาเซยน

คณศรนทรทพย แววหงส ผจดการฝาย พรอมดวย ดร.สวฒน สงเลศสงฟา นกวจย ฝายวจยและบรหารจดการสงแวดลอม ไดเขารวมน าเสนอผลงานวจยเรอง “Production and Application of Lipopeptide Biosurfactant for Dispersing Oil Spill in Sea Water” ในงาน 5th World Congress on Biotechnology ณ ประเทศสเปน ซงไดรบความสนใจจากผเขารวมสมมนาเปนจ านวนมาก เมอวนท 26 ม.ย. 2557 โดยผลงานวจยนเปนการน าของเสยกลเซอรอลจากกระบวนการผลตไบโอดเซลมาใชเปนสารต งตนในการผลตสารลดแรงตงผวชวภาพ หรอ Biosurfactant ซงผลการทดสอบคณสมบตการกระจายคราบน ามนในทะเลพบวา Biosurfactant มประสทธภาพในการกระจายคราบน ามนในทะเลได เทยบเทากบ Commercial dispersant และยงมความเปนพษตอสงมชวตต ากวา Commercial dispersant อกดวย ปจจบน วสญ. ก าลงศกษาความเปนไปไดทจะพฒนาเปนผลตภณฑ Bio-dispersant เพอใชในการจดการคราบน ามนรวไหลในทะเล เพอใชประโยชนภายในกลม ปตท. ตอไปในอนาคต นอกจากน ผประสานงานจากโครงการ Horizon 2020 ของ EU ได สนใจและรวมพดคยกบ ผจ.วสญ. และ ดร.สวฒน ถงความรวมมอในการศกษาวจยการใช Biotechnology ในดานสงแวดลอมท EU ก าลงแสวงหาความรวมมอจากหนวยงานตางๆ ตอไป

คณชลชฎา ทพยเดโช ผช านาญการ ฝายวจยและพฒนาผลตภณฑปโตรเลยมและเชอเพลงทางเลอก พรอมกบ คณคมกฤช สวะรา นกวจย ฝายเทคนคพลงงานประยกตและเครองยนตทดสอบ ได รวมน าเสนอผลงานวจย เรอง “Harmonization of FAME and HVO as components of Diesel Fuels on Advanced Diesel Common-rail Technology” ในงาน 2014 JSAE Annual Congress (Spring) ณ เมอง Yokohama ประเทศญป น โดยผลงานวจยน เปนความรวมมอระหวาง ปตท. และ บรษท DENSO ประเทศญป น ทไดด าเนนการศกษาผลกระทบของน ามนดเซลชวภาพและกรดไขมนของเอสเทอร ทมตอระบบเชอเพลง Diesel Common-rail เทคโนโลยปจจบน จากผลการทดสอบ พบวา เชอเพลงทมสวนผสมของBHD (20%) และ FAME (5%) สามารถผานการทดสอบ Endurance Test 750 ชวโมงของ DENSO ไดโดยไมมผลกระทบตอระบบเชอเพลงและหวฉด ทงนเพอสรางความมนใจใหกบผบรโภคทง ผผลตเชอเพลงและผผลตระบบเชอเพลงในรถยนต

Diesel Dual Fuel Technology ในงาน Automotive Summit 2014

ผลงานวจยในงาน 5th World Congress on Biotechnology

3 จดหมายขาว สวญ.

ปท 9 ฉบบท 3 (ก.ค.-ก.ย. 57)

จากปญหาเกยวกบมลพษทกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม สงผลใหมการพฒนาเทคนคการตรวจวดมลพษตางๆ ทมประสทธภาพสง ท างานไดรวดเรว และมราคาถก นอกจากน ในชวง 2-3 ปทผานมา ไดมความคดรเรมและออกกฎหมายส าหรบการควบคมมลพษทางสงแวดลอมมากขน รวมถงประเดนทางวทยาศาสตรและสงคมทนบวนจะเพมมากขนเรอยๆ ซงการน าวธการวเคราะหทใชกนอยในปจจบนมาประยกตใชส าหรบกบการวเคราะหมลพษทางสงแวดลอมนน ยงมปญหาและอปสรรคบางประการ ทงน ตวรบรชวภาพ หรอ Biosensor (ประกอบดวยจลชพทผานการตดตอพนธกรรม ทสามารถสรางผล Output ออกมาเมอมการตอบสนองสารเคมเปาหมายทตองการตรวจวด) นบเปนอกทางเลอกหนงทนาสนใจในการน ามาเปนตวตรวจวด

ตวรบรชวภาพ หรอ Biosensor ส าหรบการตรวจวดทางสงแวดลอม

The chemicals used to deice planes create environmental concerns due to runoff and contamination. Photo courtesy of the Port of Portland

Biosensors ยคใหมนนมความกาวล าทางนวตกรรมไปมาก เชน การน านาโนเทคโนโลยมาใชรวมเพอตรวจวดสารทมความเขมขนนอยมากถงระดบสวนในพนลานสวน (Parts per Billion: ppb) ซงตวอยางของ Biosensors ทน ามาใช

กนมาทสดในปจจบน คอ เอนไซมกลโคสออกซเดส ทตองมการน าเซลลมาตรงไวบนผวอเลกโทรด ซงท าหนาทเปนตวเรงปฏกรยาไฟฟาเคมส าหรบปฏกรยาออกซเดชนของกลโคส อยางไรกด ไดมการน า Biosensors มาใชงานทหลากหลาย เชน การตรวจวดดานความมนคง ความปลอดภย และสงแวดล อม ต วอย า ง เชน Portland International Airport ในรฐโอเรกอน ไดใช Biosensors ในการตรวจวดน าทออกจากระบบละลายน าแขงกอนปลอยสส งแวดลอม แตถงแมวา Biosensors จะเปนเทคนคทมประสทธภาพในการน ามาใชงาน หากแตราคาจ าหนายและคาใชจายในการดแลรกษาในปจจบนยงคงสงอย

Biosensors ทส าคญๆ ส าหรบน ามาใชในการตรวจวดมลพษทางสงแวดลอม เชน

a) Gas Biosensors - Microbial Biosensors ไดรบการพฒนาขนมาเพอท าหนาทในการตรวจจบกาซตางๆ เชน ซลเฟอรไดออกไซด (SO2) มเทน (CH4) คารบอนไดออกไซด และอนๆ ส าหรบ Biosensors จาก Thiobacillus ซงเปนแบคทเรยชนดหนง (Thiobacillus-based Biosensors)จะใชในการตรวจจบ SO2 สวน CH4 ใชแบคทเรย Methalomonas ในการตรวจจบ และ CO2 จะใช Pseudomonas สายพนธหนงในการตรวจวดระดบของ CO2

b) Immunoassay Biosensors – มการน าอมมโนอเลกโทรดมาใชงานเปน Biosensors เพอการตรวจจบมลพษทมความเขมขนต า ยกตวอยางเชน สารแอนตบอด หรอสารภมตานทานส าหรบตรวจสารฆาแมลงโดยเฉพาะนน สามารถตรวจจบ Triazines, Malathion และ Carbamates ทความเขมขนต าไดโดยใชวธการอมมวโนเอสเสย (การวเคราะหสารทใชหลกการเสมอนสารนนๆ เปนแอนตเจนหรอสารทกระตนการสรางแอนตบอด)

c) BOD Biosensor - Biological oxygen demand (BOD) เปนการวเคราะหระดบสารมลพษอนทรย ซงปกตจะใชระยะเวลา 5 วนในการบมเชอ แตเมอใชยสต Trichosporon cutaneum รวมกบ Oxygen Probe เปน Biosensors จะใชเวลาเพยง 15 นาทเทานน

d) Miscellaneous Biosensors – มการพฒนาอเลกโทรดจากกราไฟต มาใชรวมกบแบคทเรย Cynobacterium และ Synechococcus เพอวดคาการยบยงการเคลอนทของอเลกตรอนระหวางการสงเคราะหดวยแสงอนเนองจากมลพษ เชน ยาฆาแมลง หรอถาตองการตรวจจบฟนอล กสามารถใชเอนไซม Phenol Oxidase ทไดจากมนฝรงและเหดเปน Biosensors ได นอกจากนไดมการพฒนา Biosensors ส าหรบการตรวจ Polychlorinated biphenyls (PCBs) และ Chlorinated Hydrocarbons รวมถงสารประกอบอนทรยอนๆ และตวอยางสดทายคอ การตรวจจบ Organophosphorus Compounds ในน าดวย Biosensors ทใชเอนไซม Acetylcholine Esterase ทไดจากแอนตบอด Bovine RBC

4 จดหมายขาว สวญ.

ปท 9 ฉบบท 3 (ก.ค.-ก.ย. 57)

สนใจจดหมายขาว สถาบนวจยและเทคโนโลย ปตท.

สามารถดาวนโหลดไดท

http://www.pttplc.com/th/About/rti/Pages/rti-publications.aspx

•ผชวยกรรมการผจดการใหญ สถาบนวจยและเทคโนโลย ปตท.

•ผจดการฝายแผนและบรหารงานวจย

•ผจดการฝายวจยและพฒนาผลตภณฑปโตรเลยมและเชอเพลงทางเลอก

•ผจดการฝายเทคนคพลงงานประยกตและเครองยนตทดสอบ

•ผจดการฝายวจยและพฒนาเทคโนโลยกระบวนการปโตรเลยมและปโตรเคม

•ผจดการฝายวจยธรณวทยาและวศวกรรมปโตรเลยม

•ผจดการฝายวจยและบรหารจดการสงแวดลอม

Sources: http://cdn.intechopen.com/pdfs-wm/16445.pdf http://www.sensorsandsystems.com/article/features/27796-biosensors-for-environmental-monitoring.html http://www.biotechnology4u.com/biotechnology_environment_use_biosensors_detect_environmental_pollutants.html http://www.mdpi.com/1424-8220/13/10/13928

ปจจบนไดมการพฒนาในทงเชงของฟสกส เคม และชวภาพกนอยางมากมายเพอน าไปสการพฒนา Biosensors ใหมๆ ซงแนวทางทไดรบความสนใจและคาดวาจะน ามาใชไดด เชน วธการใหมในการผลตตวรบร (Recognition Elements) วธการใหมในการการตรงตวรบ (Receptors) ไวท Biosensors และวธการใหมส าหรบการผลตสญญาณ เปนตน นอกจากน ยงมการน าสวนประกอบทางชวภาพมาใชรวมกบทรานสดวเซอรกนมาก เพอน ามาใชงานเปน Biosensors อกดวย