การพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

โดย นางสาวพนารตน ศรปญญากร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ ภาควชาหลกสตรและวธสอน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

โดย นางสาวพนารตน ศรปญญากร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ ภาควชาหลกสตรและวธสอน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE DEVELOPMENT OF LEARNING PACKAGES ON SUFFICIENCY ECONOMY FOR LOWER SECONDARY SCHOOL LEARNER

By Panarat Sripanyakorn

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF EDUCATION

Department of Curriculum and Instruction Graduate School

SILPAKORN UNIVERSITY 2010

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ การพฒนาชด การเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ” เสนอโดย นางสาว พนารตน ศรปญญากร เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ

……........................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.มาเรยม นลพนธ 2. รองศาสตราจารยอนงคพร สมานชาต 3. ผชวยศาสตราจารย ดร.ครบน จงวฒเวศย

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.สเทพ อวมเจรญ) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารยสมประสงค นวมบญลอ) (ผชวยศาสตราจารย ดร.มาเรยม นลพนธ) ............/......................../.............. ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ครบน จงวฒเวศย) (รองศาสตราจารยอนงคพร สมานชาต) ............/......................../.............. ............/......................../..............

ง

49253310 : สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ ค าส าคญ : การพฒนาชดการเรยนร/เศรษฐกจพอเพยง พนารตน ศรปญญากร : การพฒนาชดการเรยนร เ รอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผ เ รยน ชนมธยมศกษาตอนตน. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : ผศ.ดร.มาเรยม นลพนธ, รศ.อนงคพร สมานชาต และ ผศ.ดร.ครบน จงวฒเวศย. 246 หนา.

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร 2) พฒนาและ หาประสทธภาพชดการเรยนรใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 3) ทดลองใชชดการเรยนร และ 4) ประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร กลมตวอยาง คอ ผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย เขตสายไหม กรงเทพมหานคร กลมวดหนองใหญ จ านวน 30 คน ทดลองใชในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 ระยะเวลา 12 ชวโมง แบบแผนการทดลอง คอ One Group Pretest-Posttest Design เครองมอทใชไดแก 1) แบบสอบถามความคดเหน 2) ชดการเรยนร 3) แบบทดสอบวดผลการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยง กอนและหลงใชชดการเรยนร และ 4) แบบประเมนผลงานผเรยน วเคราะหขอมลดวย คารอยละ (%) คาเฉลย ( ) คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) คา t-test แบบ Dependent และการวเคราะหเนอหา ผลการวจยพบวา 1. ผเรยนและผเกยวของเหนวา ชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ควรใชภาษาทเขาใจงาย มตวอยางกจกรรมเศรษฐกจพอเพยง มเนอหาทใหความร มภาพประกอบและสสนสวยงาม มการวดผลประเมนผลหลงชดการเรยนรแตละชด 2. ชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน (ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค ค าชแจงในการใชชดการเรยนร บทบาทของผเรยน ใบความร ใบงาน แบบทดสอบ ชดการเรยนร) ม 3 ชด คอ 1) ประวตความเปนมา และความหมายของเศรษฐกจพอเพยง 2) ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง 3) การประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ าวน และชดการเรยนรมประสทธภาพ 81.33/86.11 3. ครจดกจกรรมการเรยนรโดยใหผเรยน เรยนรจากชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงดวยตนเอง โดยศกษาจากคมอผ เ รยน โดยมครเปนผ คอยใหค าแนะน าชแนะ ซงผ เ รยนมความสนใจในการเรยนรดวย ชดการเรยน 4. ผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มผลการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน กอนและหลงการใชชดการเรยนรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยหลงการใชชดการเรยนร ผเรยนมผลการเรยนรสงกวากอนการใชชดการเรยนร ผเรยนมความสามารถในการประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ าวนอยในระดบสง ผเรยนมความเหนตอชดการเรยนร อยในระดบเหนดวยมาก โดยมความเหนวาผเรยนไดรบประสบการณตรงและสามารถน าไปใชในชวต ประจ าวนได

ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553 ลายมอชอนกศกษา…………………………………………….…….. ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. …………..……… 2. ………...……….……. 3. …………….............

จ

49253310 : MAJOR : CURRICULUM AND SUPERVISION KEY WORDS : LEARNING PACKAGES/SUFFICIENCY ECONOMY PANARAT SRIPANYAKORN : THE DEVELOPMENT OF LEARNING PACKAGES ON SUFFICIENCY ECONOMY FOR SECONDARY SCHOOL LEARNERS. THESIS ADVISORS : ASST.PROF.MAREAM NILLAPUN, Ed.D., ASSOC.PROF.ANONGPORN SMANCHAT, MS. AND ASST.PROF.KIRIBOON JONGWUTIWES, Ph.D. 246 pp. The purposes of this research were 1) to study the fundamental data for the development of learning packages 2) to develop and find the efficiency of the learning packages to meet the hypothetical criterion of 80/80 3) to implement the learning packages and 4) to evaluate and improve the learning packages. The samples consisted of 30 secondary school students of the Non-formal education at Saimai area, Bangkok. The implementations were conducted for 12 hours during the second semester of the academic year 2009. The research design was One Group Pretest-Posttest Design. The research instruments were: 1) questionnaires, 2) the learning packages, 3) learning achievement test on of sufficiency economy and 4) students work assessment forms. The data were analyzed by percentage (%), mean ( ), standard deviation (S.D), t-test dependent, and content analysis. The research findings were as follow : 1. Students and stakeholders suggested that the learning packages on sufficiency economy for secondary school learners should use simple language and give examples of activities with knowledgeable content and colorful pictures. In addition, evaluation should be included. 2. The learning packages on sufficiency economy for secondary school learners data consisted of 3 topics as follow; 1) the background and definition of sufficiency economy, 2) system and means of sufficiency economy and 3) the application of sufficiency economy in daily life. Each topic consisted of introduction, 3) objectives, learning instructions, students' role, worksheets and evaluation forms. The efficiency of the learning packages met the criterion of 81.33/86.11. 3. Teacher managed the learning activities by the students self-study in group from the learning packages from handbook under teacher’s adviced. Students were interested in learning with the learning packages. 4. The student learning achievement scores before and after using learning packages were statistically significant different at .05 level. The students applied the sufficiency economy in their daily life at a high level. The students’ opinion revealed that the learning packages were appropriate in high level to help them with some direct experience and also apply it in their life.

Department of Curriculum and Instruction Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2010

Student’s signature…………………………………….….

Thesis Advisors’ signature 1. ……………………. 2. ……………………. 3. …………………….

ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธ เรอง การพฒนาชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ฉบบนส าเรจลลวงเพราะผ วจยไดรบความกรณาอยางสงจาก ผ ชวยศาสตราจารย ดร.มาเรยม นลพนธ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผใหค าแนะน า ค าปรกษา ตลอดจนดแลอยางใกลชดจนวทยานพนธเสรจสมบรณ ผชวยศาสตราจารย ดร.ครบน จงวฒเวศย และรองศาสตราจารยอนงคพร สมานชาต ซงเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผคอยชวยเหลอและใหค าแนะน าทเปนประโยชนอยางยงตอผวจย ผวจยจงขอกราบขอบพระคณทกทานเปน อยางสง ขอขอบคณผชวยศาสตราจารย ดร.สเทพ อวมเจรญ ทกรณาเปนประธานกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ และรองศาสตราจารยสมประสงค นวมบญลอ ผทรงคณวฒ ทกรณาใหค าแนะน าในการแกไขขอบกพรอง ตลอดจนคณาจารยในสาขาวชาหลกสตรและการนเทศ และคณาจารยผสอนทกทานทประสทธประสาทวชา ขอขอบคณผเชยวชาญทง 3 ทาน ทชวยตรวจสอบเครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก อาจารยมนทา เกรยงทวทรพย คร ค.ศ.3 ศนยวทยาศาสตรเพอการศกษารงสต ส านกงาน สงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย อาจารยเชาวลต ธาดาสทธเวท คร ค.ศ.3 สถาบนการศกษาทางไกล ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย และ อาจารยเบญจวรรณ อวมมณ คร ค.ศ.3 โรงเรยนวดศลามล สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครปฐมเขต 2 ทไดกรณาเปนผเชยวชาญในการพจารณาตรวจแกไขเครองมอทใชในการวจยครงนใหมความสมบรณมากยงขน ขอขอขอบคณ นายชยธวฒน กระนนท ผอ านวยการศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร และพๆนองๆ ทกทานทใหความอนเคราะหชวยเหลอ สนบสนน และอ านวยความสะดวกในการเกบขอมล รวมทงผเรยนทใหความรวมมอในการทดลองอยางด ขอขอบคณพ ๆ เพอน ๆ นอง ๆ สาขาวชาหลกสตรและการนเทศทกทาน และขอขอบคณสมาชกในครอบครวทกคนทใหความชวยเหลอและเปนก าลงใจในการท าวทยานพนธตลอดมา ผวจยหวงเปนอยางยงวา วทยานพนธฉบบนจะเปนประโยชนตอครผสอน ตลอดจนผ ทสนใจโดยทวไป

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย .................................................................................................................. ง บทคดยอภาษาองกฤษ ............................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ ................................................................................................................... ฉ สารบญตาราง .......................................................................................................................... ญ บทท 1 บทน า ....................................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา .................................................................................. 1 กรอบแนวคดในการวจย .......................................................................................................... 5 วตถประสงคของการวจย ........................................................................................................ 11 ขอค าถามของการวจย .............................................................................................................. 11 สมมตฐานของการวจย ............................................................................................................ 11 ขอบเขตของการวจย ................................................................................................................ 12 นยามศพทเฉพาะ ..................................................................................................................... 13 2 วรรณกรรมทเกยวของ ............................................................................................................. 15 หลกสตรการศกษานอกโรงเรยน ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2554 ..................................................................................................................... 15 หลกการ ................................................................................................................................... 16 จดหมาย ................................................................................................................................... 16 สาระและมาตรฐานการเรยนร .................................................................................................. 17 การจดสาระการเรยนร ............................................................................................................. 19 การจดการเรยนการสอนส าหรบผใหญ ................................................................. 26 จตวทยาการเรยนรส าหรบผใหญ ............................................................................................. 27 หลกการเรยนรส าหรบผใหญ ................................................................................................... 29 วธการสอนผใหญ .................................................................................................................... 30 หลกการจดการศกษานอกระบบ .............................................................................................. 31 ปรชญาทเกยวของกบการศกษานอกระบบ .............................................................................. 34 คดเปน ...................................................................................................................................... 34

ซ

บทท หนา กระบวนการคดเปน ................................................................................................................. 35 การศกษาดวยตนเอง ................................................................................................................ 37 เศรษฐศาสตร ........................................................................................................................... 37 ความรเกยวกบเศรษฐศาสตร .................................................................................................... 37 ฐานความรของการศกษาเศรษฐศาสตร.................................................................................... 39 เศรษฐศาสตรส าหรบผบรโภค ................................................................................................. 40 เศรษฐศาสตรส าหรบผผลต ...................................................................................................... 40 ประโยชนของวชาเศรษฐศาสตร .............................................................................................. 41 เศรษฐกจพอเพยง ..................................................................................................................... 42 การจดการศกษาตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง ........................................................................ 42 การพฒนาคนตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง ............................................................................ 42 ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง ............................................................................................ 43 หลกแนวคดของเศรษฐกจพอเพยง ........................................................................................... 43 ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง .................................................................................................. 44 ชดการเรยนร ........................................................................................................................... 46 ความหมายของชดการเรยนร ................................................................................................... 46 หลกการ ทฤษฎ และปรชญาการพฒนาชดการเรยนร .............................................................. 47 ประเภทของชดการเรยนร ........................................................................................................ 50 องคประกอบของชดการเรยนร ................................................................................................ 51 วธพฒนาชดการเรยนร ............................................................................................................. 53 การหาประสทธภาพ และเกณฑประสทธภาพของชดการเรยนร ............................................. 56 ประโยชนของชดการเรยนร ..................................................................................................... 57 งานวจยทเกยวของ ................................................................................................................... 59 งานวจยทเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง ......................................................................................... 59 งานวจยทเกยวกบการพฒนาชดการเรยนร ............................................................................... 61 3 วธการด าเนนงานวจย ............................................................................................................... 65 ขนตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร ............................................ 65 ขนตอนท 2 การพฒนาและหาประสทธภาพชดการเรยนร...................................................... 72

ฌ

บทท หนา ขนตอนท 3 การทดลองใชชดการเรยนร................................................................................. 75 ขนตอนท 4 การประเมนชดการเรยนร ................................................................................... 84 4 การวเคราะหขอมล ................................................................................................................... 85 ตอนท 1 ผลการศกษาขอมลพนฐาน ....................................................................................... 85 ตอนท 2 ผลการพฒนาและหาประสทธภาพชดการเรยนร ..................................................... 94 ตอนท 3 ผลการทดลองใชชดการเรยนร ................................................................................. 98 ตอนท 4 ผลการประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร...................................................... 100 5 สรปผลการวจย อภปราย และขอเสนอแนะ ........................................................................... 106 สรปผลการวจย ........................................................................................................................ 106 อภปรายผล .............................................................................................................................. 107 ขอเสนอแนะ ............................................................................................................................ 113 ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยไปใช ................................................................................. 113 ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ......................................................................................... 113

บรรณานกรม ........................................................................................................................... 115 ภาคผนวก

ภาคผนวก ก เครองมอทใชในการวจย .......................................................................................................... 119 ภาคผนวก ข รายชอผเชยวชาญตรวจเครองมอการวจย ................................................................................. 228 ภาคผนวก ค หนงสอขอทดลองเครองมอวจย และหนงสอขอความ

อนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล .................................................................................

230 ภาคผนวก ง การวเคราะหขอมล ................................................................................................................... 233 ภาคผนวก จ ตวอยางผลงานของผเรยน 241

ประวตผวจย ............................................................................................................................ 246

ญ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 โครงสรางหลกสตรระดบมธยมศกษาตอนตน ........................................................................ 22 2 สรปวธด าเนนการวจยขนตอนศกษาขอมลพนฐานในการใชชดการเรยนร ............................. 71 3 สรปวธการด าเนนการขนการพฒนาและการหาประสทธภาพชดการเรยนร ........................... 74 4 สรปขนตอนการทดลองใชชดการเรยนร ................................................................................. 77 5 ผลการวเคราะหแบบทดสอบกอนและหลงเรยน ..................................................................... 78 6 เกณฑการแปลความหมายของความคดเหน ............................................................................ 81 7 เกณฑการประเมนความสามารถของผเรยน ............................................................................ 83 8 สรปวธด าเนนการประเมนและปรบปรงชดการเรยนร ............................................................ 84 9 จ านวนและรอยละเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ............................................ 88 10 การวเคราะหขอมลเกยวกบความตองการของผเรยนทมตอชดการเรยนร ................................ 89 11 จ านวน และรอยละของผใหสมภาษณ ..................................................................................... 92 12 แสดงผลการหาประสทธภาพชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน แบบรายบคคล ............................................................ 95 13 แสดงผลการหาประสทธภาพชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน แบบกลมเลก ............................................................... 96 14 แสดงผลการหาประสทธภาพชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน แบบภาคสนาม ............................................................ 98 15 เปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน กอนและหลงเรยนดวยชดการเรยนร .................................................. 101 16 คาเฉลยของการประเมนความสามารถในการปฏบตและประยกต หลกเศรษฐกจพอเพยง ............................................................................................................. 101 17 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ความคดเหนของผเรยนทมตอ ชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษา

ตอนตน ....................................................................................................................................

102 18 คาดชนความสอดคลอง (IOC) จากการประเมนโครงรางชดการเรยนร ................................... 234 19 คาดชนความสอดคลอง (IOC) จากการประเมนโครงรางแผนการจดการเรยนร ..................... 235

ฎ

ตารางท หนา 20 คาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลการเรยนร ..................... 236 21 แสดงประสทธภาพของชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย เขตสายไหม จงหวดกรงเทพมหานคร แบบรายบคคล จ านวน 3 คน (ก าหนดเกณฑ 60/60) .......................................................................................

237 22 แสดงประสทธภาพของชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย เขตสายไหม จงหวดกรงเทพมหานคร แบบรายบคคล จ านวน 9 คน (ก าหนดเกณฑ 70/70) .......................................................................................

238 23 แสดงประสทธภาพของชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย เขตสายไหม จงหวดกรงเทพมหานคร แบบรายบคคล จ านวน 30 คน (ก าหนดเกณฑ 80/80) .....................................................................................

239

บทท 1

บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ การศกษามบทบาทและความส าคญยงตอวถชวตของคนและสงคม สงคมไทยไดม การเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวทงในดานเศรษฐกจ สงคมการเมอง วทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงกระแสความเปลยนแปลงน สงผลใหมการน าเทคโนโลยสารสนเทศสมยใหม มาใชใน การด าเนนชวตประจ าวนของมนษย ภายใตสภาวการณเชนนการน าประเทศใหกาวหนาสยคขอมลขาวสารไดนนจ าเปนตองพฒนาคน ปจจยในการพฒนาคน คอการศกษา ซงถอวาเปนรากฐานส าคญของการพฒนาประเทศ เพราะการศกษาถอวาเปนกระบวนการทส าคญในการพฒนาคนใหมคณภาพ มคณธรรม ซอสตย สจรต มความรบผดชอบและใฝหาความรสามารถน าความรมาเปนพนฐานในการด ารงชวตประจ าวนในสงคมไดอยางมความสข (แผนการศกษาแหงชาต 2545 – 2549) “การศกษาเปนปจจยส าคญในการสรางและพฒนาความร ความคด ความประพฤตดและคณธรรมของบคคล สงคมบานเมองใดใหการศกษาทดแกเยาชนไดอยางครบถวน ลวนพอเหมาะกนทก ๆ ดาน สงคมและบานเมองนนกจะมพลเมองทมคณภาพซงสามารถธ ารงรกษาความเจรญมนคงของประเทศชาตไว และพฒนาใหกาวหนาตอไปไดโดยตลอด” (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช พระราชทานแกคณะครและนกเรยนทไดรบพระราชทานรางวลฯ วนจนทรท 27 กรกฎาคม 2524) การพฒนาคณภาพของคนไทยและการเพมพนความเขมแขงทางดานปญญาของสงคมไทยใหสามารถแกปญหาใหพนไปจากภาวะวกฤตทางเศรษฐกจและสงคมทก าลงเผชญอย การปฏรปการศกษาจงเปนวาระแหงชาตทมความส าคญยง ซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2540 ไดก าหนดนโยบายพนฐานแหงรฐ ในสวนทเกยวกบการศกษาในมาตรา 81 ไววา “รฐตองจดการศกษา อบรม และสนบสนนใหเอกชนจดการศกษาอบรมใหเกดความรคคณธรรม จดใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาแหงชาตปรบปรงการศกษาใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ และสงคม สรางเสรมความรและปลกฝงจตส านกทถกตองเกยวกบการเมอง การปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข สนบสนนการคนควาวจยในศลปะวทยาการตาง ๆ เรงรดพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการพฒนาประเทศ พฒนา

1

2

วชาชพคร และสงเสรมภมปญญาทองถน ศลปะ และวฒนธรรมของชาต รวมทงในการจดการศกษาของรฐใหค านงถงการมสวนรวมขององคกรปกครองทองถนและเอกชนตามทกฎหมายบญญต และใหความคมครองการจดการศกษาอบรมขององคการวชาชพและเอกชนภายใต การก ากบ ดแลของรฐ” นบไดวาการปฏรปการศกษา ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ซงเปนกฎหมายวาดวยการศกษาฉบบแรกของประเทศไทยจะเปนเครองมอส าคญใน การพฒนาคณภาพของคนไทย ใหสามารถน าพาประเทศชาตไปสความเจรญทางดานสงคม เศรษฐกจและการเมองได แนวโนมการพฒนาสเศรษฐกจยคใหมของสงคมโลกทเปนเศรษฐกจฐานความร (Knowledge - Based Economy : KBE) มการใชความรและนวตกรรมเปนปจจยหลกในการผลตและพฒนา เพมขดความสามารถในการแขงขนของแตละประเทศ การพฒนาความรและการเรยนรจงเปนปจจยทส าคญทสดในการพฒนาปจเจกบคคลใหเปนทน และก าลงคนเกอกลตอการยกระดบมาตรฐานการครองชพใหสงขนและเปนก าลงส าคญทเขามามสวนรวมอยางแขงขนในกจกรรมพฒนาทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของประเทศ (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2545 : 2) การบรหารทรพยากรใหเกดประโยชนอยางมประสทธภาพหรอเปนไปตามเปาหมายตองอาศยหลกเศรษฐศาสตร หลกเศรษฐศาสตรย งชวยในการศกษาพฤตกรรมของมนษยใน การตดสนใจเกยวกบกจกรรมตาง ๆ อยางเปนระบบและมระเบยบ กฎเบองตนของเศรษฐศาสตร กคอ เราเชอวาทรพยากรทมอยในโลกมอยจ ากด แตมนษยเรามความตองการทไมจ ากด ดงนนเศรษฐศาสตร กคอ ศาสตรทวาดวยการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหคมคา และสอดคลองตามความตองการของมนษยใหมากทสด ดงจะเหนไดในปจจบนมการกระตนใหประชาชนคนไทยตระหนกในเรองเศรษฐกจพอเพยง ซงไดรบพระราชทานแนวคดการใชชวตทเปนทางสายกลางใหคนไทยทกคน และเปนกญแจในการแกไขปญหาเศรษฐกจไดทกยคทกสมย ซงรฐบาลควรจะขยายแนวคดเศรษฐกจพอเพยงนเขาสหลกคดของคนในชาตใหมากทสด “ทฤษฎเศรษฐกจพอเพยง” ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวนนคอ ทฤษฎเศรษฐศาสตรทยงใหญทสดของโลก แตยงมคนไทย อกเปนจ านวนมากยงไมเขาใจ และน าแนวคดนมาปรบใชในชวตประจ าวนของเรา หลายคนเขาใจวาทฤษฎเศรษฐกจพอเพยง คอ การน าไปใชเฉพาะทางดานการเกษตรแตในหลกปฏบตตามทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงนนสามารถน าไปใชไดกบทกกจกรรม โดยยดหลกทางสายกลาง คอ พอประมาณ มเหตผล มภมค มกนในตวทด และประกอบดวย 2 เงอนไข คอ 1) เงอนไขความร คอ (รอบร รอบคอบ ระมดระวง) และ 2) เงอนไขคณธรรม (ซอสตย สจรต ขยน อดทน สตปญญา แบงปน) อนจะน าไปสชวต/เศรษฐกจ/สงคม/สงแวดลอม ทด มความสมดล มนคงและยงยน ซงสาระหลกของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 อยในสาระท 3

3

เศรษฐศาสตร ในกลมสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ภายใตมาตรฐาน ส 3.1 ซงก าหนดให “เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการของเศรษฐกจพอเพยงเพอ การด ารงชวตอยางมดลภาพ สอดคลองกบหลกการจดการศกษานอกโรงเรยนขอ 1.3 ก าหนดวาเปนการศกษาทมงใหผเรยนคดเปน แกปญหาเปน เนนการเรยนรแบบบรณาการและการฝกปฏบตจรง สอดคลองกบวถชวต น าไปใชในการด าเนนชวตและประกอบอาชพไดทนท และยงสอดคลองกบจดหมายทก าหนดไววาเปนผผลตและผบรโภคทมประสทธภาพ มคานยมการเปนผผลตมากกวาการเปนเพยงผบรโภค รวมท งยงสอดคลองกบจดหมายของหลกสตรสถานศกษา ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม จงหวดกรงเทพมหานครในเรองของจตส านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและพฒนาสงแวดลอมทย งยน ซงสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (กระทรวงศกษาธการ 2551 : 7) ดานคณลกษณะอนพงประสงค คอ ความเปนอยอยางพอเพยง จากความส าคญดงกลาว กระทรวงศกษาธการจงไดมการบรณาการเศรษฐกจพอเพยง สการเรยนการสอน โดยไดก าหนดขอบเขตทชดเจนในการเรยนการสอนหรอมาตรฐานการเรยนรเศรษฐกจพอเพยงของแตละชนป เพอใหผเรยนเขาใจหลกเศรษฐกจพอเพยงและสามารถน าไปประยกตใชไดอยางเหมาะสมกบแตละวย จะเหนไดวาการททงหนวยงานภาครฐและเอกชนไดพยายามสงเสรมและสนบสนนใหประชาชนตระหนกรและเขาใจในหลกเศรษฐกจพอเพยงทมทงการเผยแพรและประชาสมพนธ การจดอบรมใหความรของหนวยงานตาง ๆ ทมมาอยางตอเนอง การใหความรความเขาใจทถกตองและชดเจนแกเยาวชนเปนสงส าคญสถานศกษาควรจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมการเรยนรผานกจกรรมเขาไปในทกสาระการเรยนร จากการสอบถามและสมภาษณครศนยการเรยนชมชน ในสถานศกษาสงกด ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร จ านวน 3 คน โดยสอบถามขอมลยอนหลงตงแตปการศกษา 2548-2550 เกยวกบความรความเขาใจของผเรยนสาระเศรษฐศาสตร พบวา ผเรยนสวนใหญขาดความรความเขาใจเรองเศรษฐกจพอเพยงอยางถกตองและชดเจน และจากการสรปผลผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร ความรพนฐานในวชาพฒนาสงคมและชมชน เรองเศรษฐกจพอเพยง ผเรยนไมเขาใจเนอหาทถกตองและชดเจนจนสามารถน าไปปฏบตและประยกตใชไดอยางถกตองตามหลกของเศรษฐกจพอเพยง และสมควรทจะปลกฝงใหผเรยน มความรความเขาใจในหลกเศรษฐกจพอเพยงอยางถกตอง ชดเจน และน าไปปฏบตและประยกตใชไดตอไป ดวยสาเหตนในการด าเนนการสอนของครเพอใหบรรลตามจดประสงคการเรยนรทก าหนดไว

4

จ าเปนตองใชวธการสอนหลายแบบผสมผสานกนไปจะใชวธใดเพยงอยางเดยวยอมไมประสบผลส าเรจ สงทชวยใหผเรยนรไดตรงตามจดประสงคหรอจดมงหมายคอการน าเทคโนโลยทางการศกษามาชวยในการเรยนการสอนเพอเพมประสทธภาพการศกษาใหสงขนสามารถตรวจสอบได ตลอดจนชวยใหผเรยนมคณภาพเทาเทยมกน (ชม ภมภาค 2538 : 98) ประกอบกบการจดการศกษานอกโรงเรยนเนนการศกษาดวยตนเองนอกเวลา การใชนวตกรรมโดยเฉพาะชดการเรยนรท าใหผเรยนน าไปศกษาเพมเตมไดดวยตนเอง การสรางชดการเรยนรเปนนวตกรรมและเทคโนโลยทมประโยชนกบผสอน และผเรยนชวยใหการเรยน การสอนในหองเรยนนาสนใจ กระตนผเรยนใหอยากเรยนร โดยการใชสอหลายชนดใหเหมาะกบแตละวตถประสงค ท าใหผเรยนไดรบรขอมลตาง ๆ ไดรวดเรวและมประสทธภาพชวยใหการเรยนการสอนในวชาตาง ๆ อยในแนวทางเดยวกน และท าใหศกษาเนอหาทมอยไดอยางมประสทธภาพ (วชย ดสสระ 2530 : 154) ดงนนการจดการศกษาโดยใชชดการเรยนรนบวาเปนปจจยส าคญประการหนงทสงผลใหกระบวนการเรยนการสอนทมประสทธภาพสงขน รวมทงชดการเรยนร จะชวยใหผสอนไดรบความสะดวกในการสอน และชวยผเรยนไดรบความส าเรจในการเรยนร (บญเกอ ควรหาเวช 2542 : 110-111) เนองจากชดการเรยนรท าใหผเรยนรเรวขนประหยดเวลาในการบรรยาย ชวยใหเกด การถายทอดความคดระหวางการเรยน ตอบสนองผเรยนทมความแตกตางกนทางดานความสามารถ ในการเรยน ความสนใจและความถนดทางการเรยนทไมเทากน รวมทงเปนการแกปญหา การขาดแคลนสอการสอนอปกรณชวยสอนตาง ๆ ชดการเรยนรจะชวยลดภาระของผสอน โดยผสอนด าเนนการตามค าแนะน าในแตละขนตอน มจดมงหมายชดเจนทพฤตกรรมของผเรยน การสรางชดการเรยนการสอนจะท าใหเกดประสทธภาพในการสอนอยางเชอถอได และจะเปนประโยชนเพอตอบสนองการเรยนการสอนรวมทงพฒนาการศกษา และแนวทางการด าเนนการเพอใหการจดการศกษานประสบความส าเรจไดก าหนดใหจดการเรยนการสอนใหยดหยนตามเหตการณ และสภาพทองถน ยดผเรยนเปนส าคญเนนกระบวนการกลม กระบวนการคดอยางมเหตผล และจดการเรยนการสอนใหผเรยนปฏบตจรงใหมากทสด (วนชย ฉลายเจรญวงศ 2540 : 3) นอกจากน ชดการเรยนรยงสามารถน าไปใชไดกบนกศกษาการศกษานอกโรงเรยนทงวธเรยนแบบพบกลมและแบบทางไกล เนองจากเปนการใหผเรยนศกษาดวยตนเองจงเหมาะกบสภาพการเรยนรของผเรยนนอกระบบโรงเรยนทไมมเวลาเขาชนเรยนปกต แตสามารถศกษาคนควานอกเวลาไดดวยตนเองตามกจกรรมทก าหนดให จากความส าคญของชดการเรยนร และสภาพปญหาของผเรยนทขาดความรความเขาใจ ทถกตองและชดเจนในหมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน สาระเศรษฐศาสตรดงกลาว ผวจยเหนวาการน าชดการเรยนรมาใชสามารถสรางความสนใจ และชวยใหผลการเรยนรของผเรยนสงขนได

5

และสามารถตอบสนองกลมผเรยนการศกษานอกโรงเรยนได โดยผเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเองและท ากจกรรมตามทก าหนดไว จงมความสนใจทจะพฒนา ชดการเรยนรทมล าดบขนตอนงาย ๆ ทท าใหเกดความคดรวบยอด ตลอดจนมแบบทดสอบเพอฝกในดานความรความจ า ความเขาใจ การน าไปใช และใชวธการเรยนการสอนแบบยดผเรยนเปนส าคญเนนกระบวนการกลม โดยการศกษาปญหาการจดการเรยนการสอนหมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน น ามาวเคราะหสภาพปญหาและออกแบบนวตกรรมการเรยนการสอน เพอศกษาชดการเรยนรทสราง และพฒนาขนสามารถแกปญหา และเพมผลการเรยนรของผเรยน หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนใหสงขน

กรอบแนวคดในกำรวจย ในการศกษาคนควา การพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน โดยผวจยไดท าการศกษาคนควา จากแนวคดและงานวจยตาง ๆ เพอเปนแนวทางการพฒนาชดการเรยนร ซงมรายละเอยดดงน คอ ชยยงค พรหมวงศ (2538 : 119) ไดเสนอขนตอนในการสรางและพฒนาชดการเรยนการสอนไว ดงน 1) การก าหนดหมวดหมเนอหาและประสบการณอาจก าหนดเปนหมวดหมวชาหรอบรณาการเปนแบบสหวทยการตามทเหนเหมาะสม 2) การก าหนดหนวยการสอน แบงเนอหาวชาออกเปนหนวยการสอนโดยประมาณเนอหาวชาทครสามารถถายทอดความรแกนกเรยนไดในแตละครง 3) การก าหนดหวเรองผสอนนาจะตองถามตนเองวาในการสอนแตละหนวยควรใหประสบการณแกผเรยนอะไรบาง แลวก าหนดออกมาเปนหวเรอง 4) การก าหนด มโนทศนและหลกการ มโนทศนและหลกการทก าหนดขนจะตองสอดคลองกบหนวยและหวเรองโดยสรปแนวคด สาระและหลกเกณฑส าคญไว เพอเปนแนวทางการจดเนอหามาสอนใหสอดคลองกน 5) การก าหนดวตถประสงคใหสอดคลองกบหวเรอง เปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตองมเงอนไขและเกณฑการเปลยนแปลงพฤตกรรมไวทกครง 6) การก าหนดกจกรรมการเรยนใหสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรมซงจะเปนแนวทางเลอก และการผลตสอการสอน 7) การก าหนดแบบประเมน ตองประเมนและใหตรงกบวตถประสงคเชงพฤตกรรมโดยใชแบบทดสอบองเกณฑเพอใหผสอนทราบวา หลงจากการผานกจกรรมมาเรยบรอยแลว นกเรยนไดเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรตามวตถประสงคทตงไวหรอไม และ 8) การเลอกและผลตสอการสอนวสดอปกรณและวธการทครใหถอวาเปนสอการสอนทงสน เมอผลตสอการสอนของแตละหวเรองแลว กจดสอการสอนเหลานนไวเปนหมวดหม กอนน าไปทดลองหาประสทธภาพ

6

สวน วชย วงษใหญ (อางถงใน ภลลภ อนทมาตร 2543 : 6) ไดเสนอขนตอนการผลต ชดการเรยนรดงน 1) ศกษาเนอหาสาระของวชาทน ามาสรางเปนชดการเรยนรอยางละเอยด 2) เลอกทจะท าชดการเรยนรแบบใด โดยค านงถงขอก าหนดวาผเรยนคอใคร 3) ก าหนดหนวยการเรยน การสอนโดยประมาณเนอหาสาระทจะถายทอดความร 4) ก าหนดความคดรวบยอด 5) ก าหนดจดประสงคการเรยนร 6) วเคราะหงาน 7) เรยงล าดบกจกรรม 8) สอการสอน 9) การประเมน และ 10) การทดลองชดการเรยนรเพอหาประสทธภาพ ส าหรบ รงทวา จกรกร (อางถงใน วนเพญ มค าแสน 2543 : 8) ไดแบงขนตอนการผลต ชดการเรยนรไว 15 ขนตอนดงน 1) ก าหนดเรองเพอท าชดการเรยนรอาจก าหนดตามเรองในหลกสตรหรอก าหนดเรองใหมตามความเหมาะสมกได 2) จดหมวดหมเนอหาและประสบการณ แลวแตความตองการและเหมาะสม 3) จดหนวยการสอน จะแบงออกเปนกหนวย หนวยหนง ๆ ควรใชเวลาเทาไร 4) ก าหนดหวเรอง จดแบงหนวยการสอนใหเปนหวขอยอย ๆ เพอความสะดวกแกการเรยนร 5) ความคดรวบยอดหรอหลกการ ตองก าหนดใหชดเจนวาผเรยนมความคดรวบยอดหรอหลกการอะไร 6) ก าหนดจดประสงคในการสอน ซงหมายถงจดประสงคในการสอนทวไปและจดประสงคเชงพฤตกรรม มเกณฑการตดสนแนนอน 7) การวเคราะหงาน โดยน าจดประสงคเชงพฤตกรรมแตละขอมาวเคราะหกจกรรมวาควรท าอยางไร แลวจดกจกรรมใหสอดคลองกบจดประสงคทก าหนดไว 8) ล าดบกจกรรมการเรยน พจารณาจากจดประสงค ทกกจกรรมใหเสรมสรางความสนใจและความสามารถของนกเรยน 9) ก าหนดแบบประเมนผล ควรหาวธการประเมนอยางแนนอนกบจดประสงคทก าหนด 10) เลอกการผลตสอการสอน สอทผลตควรจดใหเหมาะสมกบผเรยนและจดใหเปนหมวดหม 11) หาประสทธภาพของชดการเรยนร โดยการทดลองใชเพอแกไขกอนน าไปใชจรง 12) ชดการสอน/กจกรรมส ารอง เพอเสรมความรส าหรบเดกทเรยนเรว หรอกลมทท ากจกรรมเสรจกอน 13) สรางขอทดสอบกอนและหลงเรยน พรอมเฉลยเพอประเมนวานกเรยนบรรลตามจดประสงคทก าหนดหรอไม 14) ขนาดรปแบบของชดการสอนควรมขนาดมาตรฐานเพอสะดวกในการใชและเกบรกษา โดยพจารณาดานประโยชน ประหยดสะดวก คงทนถาวร และ 15) การใชชดการเรยนร ใชตามประเภทและจดประสงคทตงขน ชดการเรยนร จะมทงคมอครและวธการทผเรยนจะตองปฏบตเมอใชชดการเรยนร นอกจากแนวความคดของนกการศกษาทกลาวมาแลว ยงมผทท าการศกษาวจยเกยวกบ ชดการเรยนร ดงเชนงานวจยของสรพร สายแวว (2533 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง การสรางชดการเรยนรทมประสทธภาพวชาสงคมศกษา ส 204 เพอนบานของเรา เรอง วฒนธรรมและความเปนอยของ อนเดย จน ญปน ชนมธยมศกษาปท 2 ตามหลกสตรมธยมศกษาตอนตน พทธศกราช 2521 ซงมล าดบขนตอนการสรางชดการเรยนร ดงน 1) ส ารวจความคดเหนของครและนกเรยน

7

2) ศกษาเอกสาร ต ารา การสรางชดการสอน 3) ผลตสอการท าชดการเรยนร 4) ทดสอบประสทธภาพของชดการเรยนรกอนน าไปใชจรง ผลการวจยพบวา ชดการการเรยนรทผวจยสรางขนเรอง วฒนธรรมและความเปนอยของอนเดย จน และญปน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 คะแนนการทดสอบหลงเรยนดวยชดการเรยนรสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตท .01 ความคดเหนทมตอการสอนโดยใชชดการเรยนรอยในระดบเหมาะสมมากทสด ซงสอดคลองกบผลการวจยของ องสนา พไสยสามนตเขต (2538 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการเรยนร เรองการปกครองระบอบประชาธปไตย วชาสงคมศกษา ชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชเทปบนทกภาพเปนสอหลก ไดสรางชดการเรยนรโดยมล าดบขนตอนดงน 1) ส ารวจขอมลความตองการ 2) สรางชดการเรยนรตามระบบการผลตชดการเรยนรแผนจฬา 3) ทดลองใชและหาประสทธภาพ 4) ประเมนผลการใชเครองมอผลการวจยพบวาชดการเรยนรทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑทตงไว 80/80 ทง 6 ชดการสอน คอ 84.00/80.00, 83.00/80.50, 84.10/80.00, 84.75/82.50, 83.10/83.50 และ 82.30/81.25 ตามล าดบ คะแนนทดสอบหลงเรยน สงกวากอนเรยน จากการเรยนดวยชดการเรยนรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ความคดเหนของนกเรยนทเรยนดวยชดการเรยนร มคาเฉลยอยในระดบเหมาะสมมาก ในท านองเดยวกนกบผลการวจยของพรพมล บญนมตร (2541 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การสรางชดการเรยนรเรอง กฎหมายแพงส าหรบเยาวชน ในรายวชา ส 043 กฎหมายนาร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 2 โรงเรยนวดราชาธวาสกรงเทพมหานคร ผวจยไดล าดบขนตอนการสรางชดการเรยนร ดงน 1) ส ารวจปญหาของนกเรยนดานผลสมฤทธทางการเรยน ศกษาคมอคร หลกสตร 2) ด าเนนการสรางชดการเรยนร 3) น าชดการเรยนรไปทดสอบหาประสทธภาพ และ 4) วเคราะหประสทธภาพของชดการเรยนร ผลการวจยพบวา ชดการเรยนรทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑทตงไว 80/80 และผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนจากชดการเรยนรสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ส าหรบงานวจยของกหลาบ หงษทอง (2546 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการเรยนรเรอง กฎหมายทเกยวของกบชมชน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ไดสรางชดการเรยนรโดยมล าดบขนตอนดงน ขนท 1 ศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร ขนท 2 การพฒนาและหาประสทธภาพชดการเรยนร ขนท 3 การทดลองใชชดการเรยนร และขนท 4 การประเมนและปรบปรงชดการเรยนร ผลการวจยพบวาชดการเรยนรทสรางขนเรอง กฎหมายทเกยวของกบชมชน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 คะแนนการทดสอบหลงเรยนดวยชดการเรยนรสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ. 01 และวราภรณ ธญญผล (2546 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการเรยนรเรอง สมนไพรในชมชน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ไดสรางชดการเรยนรโดยมล าดบขนตอนดงนขนท 1 การศกษาขอมลพนฐานและความ

8

ตองการในการพฒนาชดการเรยนร ขนท 2 การพฒนาและหาประสทธภาพของชดการเรยนร ขนท 3 การทดลองและใชชดการเรยนร และขนท 4 การประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร ผลการวจยพบวาชดการเรยนรทสรางขน เรอง สมนไพรในชมชน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 2 มคาประสทธภาพ 81.762/80.15 นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบเรองสมนไพรในชมชนกอนและหลงใชชดการเรยนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยหลงการใชชดการเรยนรนกเรยนมความรความเขาใจสงกวากอนการใชชดการเรยนร ความคดเหนของนกเรยน ทมตอการใชชดการเรยนอยในเกณฑด จากการศกษากระบวนการดงกลาวขางตน ในการพฒนาชดการเรยนรน ผวจยไดสงเคราะหเปนกรอบแนวคดโดยมขนตอนการผลตชดการเรยนร 4 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร ซงมรายละเอยดในการด าเนนการดงน 1. วเคราะหหลกสตรการศกษานอกโรงเรยนขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และหลกสตรสถานศกษาศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม จงหวดกรงเทพมหานคร

2. ศกษาเอกสาร ต ารา งานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการเรยนร 3. ศกษาความตองการของผเรยน เกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหา สอ การวดและประเมนผล การน าไปใชของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 4. ศกษาความคดเหนเกยวกบการพฒนาชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จากผเกยวของไดแก ผเ ชยวชาญดานการพฒนาชดการเรยนร ผบรหารรศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย กรรมการสถานศกษา ศกษานเทศก และครศนยการเรยนชมชน ขนตอนท 2 การพฒนาและหาประสทธภาพชดการเรยนร ผวจยมขนตอนการพฒนาชดการเรยนรฉบบราง ประกอบดวย 1) คมอคร ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค การออกแบบการเรยนร ค าชแจงประกอบการใชชดการเรยนร แผนการจดการเรยนร ใบความรส าหรบคร แบบสงเกตพฤตกรรมผเรยน แบบประเมนผลงานผเรยน 2) คมอส าหรบผเรยน ประกอบดวยค าน า วตถประสงค ค าชแจงส าหรบผเรยนบทบาทของผเรยน ขนตอนในการเรยนรดวยชด การเรยนร ใบความร ใบงาน แบบฝกหด แนวการตอบใบงาน/แบบฝกหด และแบบทดสอบ จากนนน าไปหาประสทธภาพ E1/E2 ขน Individual Tryout แลวปรบปรงแกไข และหาประสทธภาพขน Small Group Tryout แลวปรบปรงแกไข

9

ขนตอนท 3 การทดลองใชชดการเรยนร ผวจยมขนตอนทดลองใชชดการเรยนร โดยผวจยน าชดการเรยนรไปทดลองใชกบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร จ านวน 30 คน แลวหาประสทธภาพแบบ Field Tryout ขนตอนท 4 การประเมนและปรบปรงชดการเรยนร ผวจยด าเนนการประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร จากการศกษาดงกลาวขางตนผวจยไดสงเคราะหกระบวนการพฒนาเพอใชเปนแนวทางในการก าหนดกรอบแนวคดในการพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานครโดยมกระบวนการในการพฒนาตอไปน คอ 1) ศกษาขอมลพนฐาน 1.1) วเคราะหหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และหลกสตรสถานศกษาสาระเศรษฐศาสตร 1.2) ศกษาเอกสาร ต ารา งานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการเรยนร 1.3) ศกษาความตองการของผเรยน เกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหา สอ การวดและประเมนผล การน าไปใชของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน และ 1.4) ศกษาความคดเหนเกยวกบการพฒนาชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยง จากผเชยวชาญการพฒนาชดการเรยนร ผบรหารศนยการศกษานอกโรงเรยน ศกษานเทศก ครศนยการเรยนชมชน กรรมการสถานศกษา 2) การพฒนาชดการเรยนร 2.1) ชดการเรยนรฉบบราง ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค คมอคร ประกอบดวย แผนการเรยนร ใบความรส าหรบคร แบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนการสอน คมอผเรยน ประกอบดวย ใบงานส าหรบผเรยน แบบทดสอบ สอประกอบชดการเรยนร 2.2) ประเมนชดการเรยนรฉบบรางโดยใหผเชยวชาญตรวจสอบ (IOC) แลวปรบปรงแกไข 2.3) น าไปหาประสทธภาพ E1/E2 แลวน าไปปรบปรงแกไข 3) ทดลองใชชดการเรยนรกบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานครจ านวน 30 คน และ 4) ประเมนผลและปรบปรงชดการเรยนรทพฒนาขนซงไดแก ดานความรความเขาใจ ความสามารถในการปฏบตกจกรรมของผเรยน และความคดเหนของผเรยนทมตอชดการเรยนร ซงผวจยก าหนดเปนกรอบแนวคดในการวจยดงแผนภมท 1

10

แผนภมท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ชดการเรยนรฉบบ สมบรณ

ผลการประเมน

11

วตถประสงคของกำรวจย 1. เพอศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 2. เพอพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนใหมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 3. เพอทดลองใชชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 4. เพอประเมนผลการเรยนร ความสามารถในการน าไปปฏบตและประยกตใช และความคดเหนทมตอชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

ขอค ำถำมของกำรวจย 1. ผลการศกษาความตองการขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานครเปนอยางไร 2. ชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร ประกอบดวยอะไรบาง และมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 หรอไม 3. ชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนช นมธยมศกษาตอนตน ของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร มการด าเนนการเปนอยางไร 4. ผลการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ของ ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร หลงการใชชดการเรยนรสงกวากอนการใชชดการเรยนรหรอไม ผเรยนมความสามารถในการน าไปปฏบตและประยกตใชอยในระดบใด และผเรยนมความคดเหนตอชดการเรยนรอยในระดบใด

สมมตฐำนของกำรวจย 1. ชดการเรยนร เ รอง เศรษฐกจพอเพยง ทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 2. ผลการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนกอนและหลงใชชดการเรยนรแตกตางกน

12

ขอบเขตของกำรวจย ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก ผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษา นอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร กลมวดเกาะสวรรณาราม จ านวน 24 คน กลมวดหนองใหญ จ านวน 30 คน กลมวดออเงน จ านวน 20 คน กลมแฟลตออเงน จ านวน 18 คน กลมวดหนองผกช จ านวน 19 คน กลมวดเจรญธรรมาราม จ านวน 24 คน และ กลมวดพรพระรวงประสทธ จ านวน 27 คน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 รวมจ านวน 162 คน กลมตวอยำงทใชในกำรวจย ไดแก ผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร กลมวดหนองใหญ จ านวน 30 คน โดยวธสมอยางงาย ตวแปรทใชในกำรศกษำ ตวแปรตน ไดแก ชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ตวแปรตำม ไดแก 1. ผลการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง หนวยการเรยนรท 1 ความเปนมาและความหมายของเศรษฐกจพอเพยง หนวยการเรยนรท 2 ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง และหนวยการเรยนรท 3 แนวทางการประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน 2. ความสามารถในการน าไปปฏบตและประยกตใช 3. ความคดเหนทมตอชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง เนอหา ชดการเรยนรซงผวจยไดวเคราะหจากหลกสตรสถานศกษาศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ชนมธยมศกษาตอนตน สาระเศรษฐศาสตรซงไดก าหนดขอบขายของเนอหาเกยวกบ ความเปนมาและความหมายของระบบเศรษฐกจพอเพยง ระบบและวธการของระบบเศรษฐกจพอเพยง และแนวทางการประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน

ระยะเวลำทใชในกำรวจย ระยะเวลาทใชในการทดลองใชชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร ใชเวลา 12 คาบ คาบละ 50 นาท ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552

13

นยำมศพทเฉพำะ 1. ชดกำรเรยนร หมายถง สอการเรยนการสอนวชาพฒนาสงคมและชมชน สาระ

เศรษฐศาสตร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ของศนยการศกษา นอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร ทผวจยพฒนาขน และมองคประกอบ 2 สวน คอ สวนท 1 คมอคร ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค ค าชแจงประกอบ การใชชดการเรยนร แผนการจดการเรยนร ใบความรส าหรบคร เฉลยใบงาน เฉลยแบบทดสอบ แบบประเมนผลงานผเรยน สวนท 2 คมอผเรยน ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค ค าชแจงส าหรบผเรยน บทบาทของผเรยน ใบความร ใบงานส าหรบผเรยน แบบทดสอบ

2. กำรพฒนำชดกำรเรยนร หมายถง กระบวนการสรางหนวยการเรยนรทผเรยนสามารถเรยนไดดวยตนเอง โดยศกษาค าชแจงและท ากจกรรมตามขนตอนทก าหนดไวในชดนน เรอง เศรษฐกจพอเพยง และทดลองใชเพอปรบปรงประสทธภาพกอนทจะน ามาใชจรง โดยด าเนนการตามขนตอน 4 ขน ดงน คอ ขนท 1 วจย (research) : การศกษาความตองการและขอมลพนฐาน ขนท 2 พฒนา (development) : การพฒนาชดการเรยนร ขนท 3 วจย (research) : ทดลองใชชดการเรยนร และขนท 4 พฒนา (development) : ประเมนผลและปรบปรงชดการเรยนร

3. ประสทธภำพของชดกำรเรยนร หมายถง ชดการเรยนรทผวจยสรางขนแลวน าไปหาประสทธภาพ โดยก าหนดเกณฑมาตรฐาน 80/80 80 ตวแรก หมายถง คาเฉลยรอยละ 80 ของคะแนนทผเรยนท าไดจากการท าแบบทดสอบระหวางเรยน 80 ตวหลง หมายถง คาเฉลยรอยละ 80 ของคะแนนทผเรยนท าไดจากการท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. ผลกำรเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยง หมายถง คะแนนความรความเขาใจของผเรยนทเรยนวชาเศรษฐศาสตร เรอง เศรษฐกจพอเพยง ซงวดไดจากคะแนนทผเรยนท าแบบทดสอบวดผลการเรยนปลายภาคเรยนในเรองความเปนมาและความหมายของระบบเศรษฐกจพอเพยง ระบบและวธการของระบบเศรษฐกจพอเพยง และแนวทางการประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน

5. ควำมสำมำรถในกำรปฏบตและประยกตใช หมายถง คะแนนการกระท าและ การปฏบตตนตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 3 หลกการ คอ ความพอประมาณ ความมเหตผล และการสรางภมคมกนในตวทด และ 2 เงอนไข คอ ความร และคณธรรม

14

6. ควำมคดเหนของผเรยน หมายถง การแสดงออกถงความรสกนกคดของผเรยนทมตอชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยง เกยวกบรปแบบ สอ การวดและประเมนผล การน าไปใชของชดการเรยนร โดยใชแบบสอบถามความคดเหนทผวจยสรางขน

7. ผเรยน หมายถง ผก าลงศกษาชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร ทก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552

15

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

ในการวจยเรองการพฒนาชดการเรยนร เ รอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผ เรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ขอบเขตของการเสนอผลการศกษาคนควาจากเอกสาร และงานวจยทเกยวของมดงน 1. หลกสตรการศกษานอกโรงเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และหลกสตรสถานศกษาศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน 2. การจดการเรยนรส าหรบผใหญ ประกอบดวย จตวทยาการเรยนรส าหรบผใหญ หลกการเรยนรส าหรบผใหญ วธการสอนผใหญ หลกการจดการศกษานอกระบบ ปรชญา ทเกยวของกบการศกษานอกระบบ และการศกษาดวยตนเอง 3. เศรษฐศาสตร ประกอบดวย ความหมายของเศรษฐศาสตร ความส าคญของเศรษฐศาสตร ขอบขายของเศรษฐศาสตร ฐานความรของการศกษาเศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตรส าหรบผบรโภค และเศรษฐส าหรบผผลต 4. เศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวย การจดการศกษาตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง การพฒนาคนตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง หลกแนวคดของเศรษฐกจพอเพยง และปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 5. ชดการเรยนร ประกอบดวย ความหมายของชดการเรยนร หลกการ ทฤษฎ และปรชญาการสรางชดการเรยนร ประเภทของชดการเรยนร องคประกอบของชดการเรยนร วธสรางชดการเรยนร การหาประสทธภาพ และเกณฑประสทธภาพของชดการเรยนร และ ประโยชนของชดการเรยนร 6. งานวจยทเกยวของ

หลกสตรกำรศกษำนอกโรงเรยน ตำมหลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 4422

กระทรวงศกษาธการ (2546) ไดมค าสงท กศน 296 /2546 ลงวนท 11 มนาคม 2546 เรอง ใหใชหลกเกณฑและวธการในการจดการศกษานอกโรงเรยนตามหลกสตรการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2544 พอใหการจดการศกษานอกโรงเรยนมความเหมาะสม สอดคลองกบ

15

16

ธรรมชาต ละความตองการของกลมเปาหมาย ผพนเกณฑการศกษาภาคบงคบและผทพลาดโอกาสไมไดรบการศกษาในระบบโดยเรมตงแตปการศกษา 2546 เปนตนไป กลมเปาหมายของการศกษานอกโรงเรยนคอผทพนเกณฑการศกษาภาคบงคบ มอายยางเขาปท 17 สวนใหญมอาชพ และมประสบการณมากพอสมควรแลวจงตองมวธการจดการศกษาใหสอดคลองกบธรรมชาต จตวทยา ความเชอละวธการเรยนรของผใหญรวมทงจดมงหมายทตองการการเรยนร เพอน าความรไปใชประโยชนในการพฒนาคณภาพชวตและการประกอบอาชพไดทนท

หลกกำร 1. เปนการศกษาส าหรบผทพนเกณฑการศกษาภาคบงคบ

2. เปนการศกษาทมงเนนส าหรบกลมเปาหมายผทพลาดโอกาสและขาดโอกาสทจะไดรบ การศกษาในระบบ หรอในพนทสถานศกษาในระบบไมสามารถจดการศกษาในระบบ 12 ปได 3. เปนการศกษาทมงใหผเรยนคดเปน แกปญหาเปน เนนการเรยนรแบบบรณการและฝกปฏบตจรงสอดกคลองกบวถชวต น าไปใชในการด าเนนชวตและประกอบการอาชพไดทนท 4. เปนการศกษาทมงพฒนาศกยภาพของผเรยนใหเหนคณคา และมความเชอมนในตนเอง สามารถพ งตนเองได ตลอดจนแสวงหาความรในการพฒนาตนเองและสงคมไดอยางตอเนองตลอดชวต 5. เปนการศกษาทใหคณคาจากความร ประสบการณและอาชพของผเรยน โดยสามารถน ามาเทยบโอนเปนผลการเรยนตามหลกสตรได 6. สงเสรมใหบคคล ชมชน องคกร ในสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา

จดหมำย เพอใหการจดการศกษานอกโรงเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 สามารถพฒนาผเรยนใหเปนมนษยทสมบรณ เปนคนด มปญญา มความสข มความเปนไทยและมศกยภาพในการประกอบอาชพและการด าเนนชวต จงก าหนดจดหมายซงเปนคณลกษณะทพงประสงคของผส าเรจการศกษาดงน 1. เหนคณคาและมวนยในตนเอง ปฏบตตนตามหลกธรรมของพทธศาสนาหรอศาสนาทตนเองนบถอ มคณธรรม จรยธรรม ละคานยมทพงประสงค

2. มความรและความเขาใจประวตศาสตรชาตไทย ชมชน และทองถน ภมใจในความเปนไทยใชภาษาไดถกตองตามหลกภาษา สบสานศลปวฒนธรรมไทย ประเพณ กฬา ภมปญญาไทย

17

เปนพลเมองดยดมนในวถชวตและการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข

3. รกประเทศชาตและทองถน มงท าประโยชนและสรางสงทดงามใหกบสงคม 4. มวสยทศน มความสามรถในการวเคราะห สงเคราะห สภาพปญหาของตนเอง

ชมชนและสงคม โดยใชกระบวนการ “คดเปน” ในการแกปญหาไดอยางเปนระบบและแนนอน 5. มความคดสรางสรรค มความสามารถในการแสวงหาความรและสรางองคความร

มทกษะในการด าเนนชวตและรกการเรยนรตลอดชวต 6. เหนคณคาและรจกการเลอกใชวทยากร ภมปญญา และเทคโนโลยในการพฒนา

องคความรใหทนตอความเจรญและการเปลยนแปลงของสงคมโลก 7. มทกษะและเจตคตทดตอการประกอบอาชพ เปนแบบอยางหรอเปนผน าดาน

การพฒนาอาชพเพอการพงพาตนเองและพฒนาคณภาพชวตใหดยงขน 1. รกการออกก าลงกาย รจกรกษาสขภาพของตนเองใหแขงแรง มบคลกภาพทดและ

มสนทรยภาพในการด าเนนชวต 9. มความสามารถในการพฒนาชมชนใหเขมแขงย งยน พรอมทจะแขงขนในสงคม

โลกอยางมสนต 10. เปนผผลตและผบรโภคทมประสทธภาพ มคานยมการเปนผผลต มากกวาการเปนเพยงผบรโภค 11. มจตส านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและพฒนาสงแวดลอมทย งยน

ระดบกำรศกษำ มหลกเกณฑและวธการจดการศกษานอกโรงเรยน ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 แบงการศกษาออกเปน 3 ระดบ คอ

1. ระดบประถมศกษา 2. ระดบมธยมศกษาตอนตน 3. ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

สำระและมำตรฐำนกำรเรยนร สำระกำรเรยนร การก าหนดสาระการเรยนร การศกษานอกโรงเรยนไดยดกรอบสาระการเรยนร การศกษานอกโรงเรยน โดยยดกรอบสาระการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน

18

พทธศกราช 2544 ประกอบดวย องคความร ทกษะ กระบวนการเรยนร และคณลกษณะหรอคานยมคณภาพจรยธรรมของผเรยน ม 1 หมวดวชา แบงเปน 2 กลมหมวดวชา ดงน 1. กลมหมวดวชาพนฐาน ประกอบดวย

1.1 หมวดวชาภาษาไทย 1.2 หมวดวชาคณตศาสตร

1.3 หมวดวชาวทยาศาสตร 1.4 หมวดวชาภาษาตางประเทศ\ 2. กลมหมวดวชาประสบการณ ประกอบดวย 2.1 หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน (สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม) 2.2 หมวดวชาพฒนาทกษะชวต 1 (สขศกษาและพละศกษา) 2.3 หมวดวชาพฒนาทกษะชวต 2 (ศลปะ) 2.4 หมวดวชาพฒนาอาชพ (การงานอาชพและเทคโนโลย)

มำตรฐำนกำรเรยนร การจดการศกษาตามหลกเกณฑและวธการจดการศกษานอกโรงเรยน ตามหลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดก าหนดมาตรฐานการเรยนรของหมวดวชา 1 หมวดวชา ทงนไดมการเพมเตมมาตรฐานการเรยนร ในหมวดวชาพฒนาอาชพ เพอใหเหมาะสมกบธรรมชาตของผเรยนทเปนผใหญ

1. มาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐาน เปนมาตรฐานการเรยนรในแตละหมวดวชา เ มอผ เ รยนเรยนจบการศกษา

ขนพนฐานไดยดถอมาตรฐานการเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ทงนนไดมการเพมเตมมาตรฐานการเรยนรในหมวดวชาการพฒนาอาชพ เพอใหเหมาะสมกบธรรมชาตของผเรยนทเปนใหญ 2. มาตรฐานการเรยนรระดบการศกษา

เปนมาตรฐานการเรยนรในแตละหมวดวชา เมอผเรยน เรยนจบในแตละระดบการศกษา ไดแกมาตรฐานการเรยนรระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน และมธยมศกษาตอนปลาย ซงไดปรบและพฒนามาตรฐานการเรยนรใหเหมาะสมกบลกษณะทางธรรมชาตของกลมเปาหมายผเรยนการศกษานอกโรงเรยน ทงนมาตรฐานการเรยนรระดบระดบการศกษาของ แตละหมวดจะก าหนดไวในเอกสารกรอบมาตรฐานการเรยนรทจ าเปนส าหรบการพฒนาคณภาพของผเรยนทกคน ส าหรบมาตรฐานการเรยนรทสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของชมชนและสงคม การสรางคณลกษณะอนพงประสงค ตลอดจนมาตรฐานการเรยนรทสอดคลอง

19

กบความสนใจ ความสามารถและความถนดของผเรยนใหสถานศกษาเพมเตมไดตามความเหมาะสม

กำรจดสำระกำรเรยนร การจดการศกษาตามหลกเกณฑและวธการจดการศกษานอกโรงเรยน ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดยดสาระการเรยนร โดยโรงเรยนไดมการปรบสาระ การเรยนรในแตละระดบการศกษาใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายผเรยนการศกษานอกโรงเรยน ดงน 1. สาระการเรยนรทตองเรยนในแตละระดบการศกษา สาระการเรยนรการศกษา นอกโรงเรยนม 1 หมวดวชา ประกอบดวย กลมหมวดวชาพนฐาน 4 หมวดวชา ไดแก หมวดวชาภาษาไทย หมวดวชาคณตศาสตร หมวดวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และหมวดวชาภาษาตางประเทศ และกลมหมวดวชาประสบการณ 4 หมวดวชา ไดแก หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน หมวดวชาพฒนาทกษะชวต 1 หมวดวชาทกษะชวต 2 และหมวดวชาพฒนาทกษะอาชพ ซงผเรยนทกระดบการศกษาตองเรยนใหครบท งกลมหมวดวชาพนฐานและกลมวชาประสบการณ

2. กจกรรมพฒนาคณภาพชวต (กพช. ) เปนกจกรรมทจดขนเพอใหผเรยนไดน าเศรษฐกจพอเพยง ประสบการณ และทกษะทไดจากการเรยนรตามหลกสตรไปพฒนาความสามารถของตนตามศกยภาพเพมเตมจากกจกรรมทจดใหเรยนรในหมวดวชาตาง ๆ เพอใหผเรยนไดพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม โดยใชกระบวนการคดเปนในการด าเนนกจกรรมและกระบวนการกลมอนจะสงผลใหผเรยนเปนคนด มคณธรรม และมความสข ซงเปนกจกรรมทเปนเงอนไขทผเรยนทกคนตองท ากอนจบหลกสตร โดยผเรยนจะท ากจกรรมดงกลาวทกภาคเรยนหรอภาคเรยนใดภาคเรยนหนงกได รวมตลอดหลกสตรไมนอยกวา 100 ชวโมงโดยสามารถน าความรทไดจากการอบรมหรอการเขารวมกจกรรมทเปนประโยชนตอสงคมมานบรวมเปนกจกรรมพฒนาคณภาพชวตได ทงนกจกรรมพฒนาคณภาพชวตสามารถแบงออกไดเปน 2 ลกษณะ ดงน 2.1 กจกรรมการพฒนาตนเองและครอบครว เปนกจกรรมทมงพฒนาผเรยนทงทางรางกายจตใจ สตปญญา และสงแวดลอมทางครอบครว เพอน าไปสคณภาพชวต อยรวมในสงคมและชมชนไดอยางมความสข 2.2 กจกรรมพฒนาชมชนและสงคม เปนกจกรรมทสงเสรมการพฒนาชมชนใหเขมแขง ตลอดจนพฒนาสงแวดลอม โดยอาศยการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรของชมชน

20

หลกสตรสถำนศกษำศนยกำรศกษำนอกระบบและกำรศกษำตำมอธยำศยเขตสำยไหม กรงเทพมมหำนคร

วสยทศน หลกสตรสถานศกษานเปนหลกสตรในการจดการศกษาเพอสรางคณภาพในการท างาน

และการด าเนนชวตของกลมเปาหมายนอกระบบโรงเรยน

พนธกจ เพอใหการจดการศกษาเปนไปตามวสยทศน และสอดคลองกบสาระและมาตรฐาน การเรยนรของหลกสตร จงก าหนดพนธกจการจดการศกษา ดงน 1. จดการศกษาเพอพฒนาคณภาพชวตของประชาชนดวยวธเรยนแบบพบกลม 2. ใหมการควบคมคณภาพการจดการศกษาใหเปนไปตามมาตรฐานการเรยนรของหลกสตร 3. สงเสรมใหมการแลกเปลยนประสบการณการเรยนรรวมกน

จดหมำย หลกสตรสถานศกษาตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร น ตองการพฒนาผเรยนใหเปนมนษยทสมบรณ เปนคนด ม ปญญา มความสข มความเปนไทย มศกยภาพใน การประกอบอาชพและการด าเนนชวต จงก าหนดจดหมายซงเปนคณลกษณะอนพงประสงคของผส าเรจการศกษา ดงน 1. มคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคทดงามของชมชนและสงคม

2. รกประเทศชาตและทองถนของตนเอง รวมพฒนาชมชนใหเขมแขง ย งยน 3. มการใชกระบวนการ “คดเปน” ในการแกไขปญหาอยางเปนระบบและตอเนอง 4. มความคดสรางสรรค มความสามารถในการแสวงหาความร และสรางองคความร

มทกษะในการด าเนนชวตและรกการเรยนรตลอดชวต 5. รกการออกก าลงกาย รจกรกษาสขภาพของตนเองใหแขงแรง มบคลกภาพทด และ

มสนทรยภาพในการด าเนนชวต 6. มจตส านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและพฒนาสงแวดลอมทย งยน

21

โครงสรำงหลกสตร ศนยการ ศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย เขตสายไหม จงหวดกรงเทพมหานครไดก าหนดโครงสรางหลกสตรและเวลาเรยนตามหลกเกณฑ และวธการจดการศกษานอกโรงเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ออกเปน 3 ระดบ คอ ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษาตอนตน และระดบมธยมศกษาตอนปลาย ดงน กระบวนกำรเรยนรกำรศกษำนอกโรงเรยนตำมหลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2544 กระบวนการเรยนรการศกษานอกโรงเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 เนนใหครผสอนและผเรยนรวมกนวางแผนจดกระบวนการเรยนรตงแตกอนหรอเมอเรมเปดภาคเรยน โดยด าเนนการดงน 1. รวมศกษามาตรฐานการเรยนรและวเคราะหเนอหาสาระการเรยนรหมวดวชาทผเรยนลงทะเบยนเรยน 2. วางแผนการจดกจกรรมการเรยนรรวมกน 3. จดท าแผนการจดกจกรรมการเรยนร (พบกลม) ตลอดภาคเรยนรวมกน 4. ผเรยนรวมกลมกนศกษาคนควา เขยนรายงาน (รายบคคล/รายกลม) ตามภารกจทไดรบมอบหมายแลวน าความรทไดมาน าเสนอรายงานตอเพอนผเรยนกลมยอยอน ๆ ในการพบกลมตามตารางทก าหนด 5. ผเรยนตองท าโครงงานและน าเสนอผลการท าโครงงานตอเพอนผเรยนกลมอน ๆ ในการพบกลม 6. ผเรยนตองท าขอทดสอบความรยอย ๆ (quiz) หลงการเรยนรแตละครงไปแลว 7. ผเรยนเขารบการเรยนรในเสอหาสาระทครผสอน สอนเสรมเพมเตมความร (เนอหายาก) ตามแผนทรวมกนจดท าไว 1. ผเรยนเขารบการเรยนรในเนอหาสาระทครผสอน จดวทยากร/ผร/ผเชยวชาญเฉพาะสาขาวชามาสอนเสรมความร (ในเนอหาทยากมาก) ตามแผนทรวมกนจดท าไว 9. ผเรยนเรยนรดวยตนเองจากการปฏบตจรง ซงจะตองคดวเคราะห สงเคราะห แสวงหาความรดวยตนเองจากกลม จากสอการเรยน หรอจากแหลงความรตาง ๆ

10. ผเรยนวางแผนการเรยนรของตนเอง แบงเวลาการศกษาเรยนรดวยตนเองและเวลาเขารวมกลมท ากจกรรม ฯลฯ ใหชดเจน

22

โครงสรำงหลกสตรตำมหลกเกณฑและวธกำรจดกำรศกษำนอกโรงเรยนระดบมธยมศกษำตอนตน

ตารางท 1 โครงสรางหลกสตรระดบมธยมศกษาตอนตน

กลมหมวดวชาพนฐาน (หนวยกต)

กลมหมวดวชาประสบการณ (หนวยกต)

กจกรรมพฒนาคณภาพชวต (กพช.)

1. ภาษาไทย )6( 2. คณตศาสตร )6( 3. วทยาศาสตร )6( 4. ภาษาตางประเทศ )6(

1. พฒนาสงคมและชมชน )1( 2. พฒนาทกษะชวต 1 (8) 3. พฒนาทกษะชวต 2 (8) 4. พฒนาอาชพ )1(

ไมนอยกวา 100 ชวโมง

ผ เ รยนตองเรยนกลมหมวดวชาพนฐาน 4 หมวดวชาประกอบดวยภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร และภาษาตางประเทศ รวม 24 หนวยกต และกลมหมวดวชาประสบการณ 4 หมวดวชาประกอบดวย หมวดพฒนาสงคมและชมชน พฒนาทกษะชวต 1 พฒนาทกษะชวต 2 และพฒนาอาชพ รวม 3 หนวยกต รวมตลอดหลกสตรไมนอยกวา 56 หนวยกต และตองท ากจกรรมพฒนาคณภาพชวต (กพช.) ไมนอยกวา 10 ชวโมง

สำระและมำตรฐำนกำรเรยนร การก าหนดสาระและมาตรฐานการเรยนร หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน (สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม) ไดยดสาระและมาตรฐานการเรยนรตามหลกสตรการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2542 โดยมรายละเอยด ดงน สำระ

สาระทเปนองคความรของหมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ประกอบดวย สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการด าเนนชวตในสงคม สาระท 3 เศรษฐศาสตร สาระท 4 ประวตศาสตร สาระท 5 ภมศาสตร

มำตรฐำนกำรเรยนรตำมหลกสตร สำระท 3 เศรษฐศำสตร

23

มาตรฐาน ส 3.1 : เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลต และ การบรโภคการใชทรพยากรทมอยจ ากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเศรษฐกจพอเพยงเพอการด ารงชวตอยางมดลยภาพ

มาตรฐาน ส 3.2 : เขาใจระบบและสถาบนทางเศรษฐกจตาง ๆ ความสมพนธของระบบเศรษฐกจและความจ าเปนของการรวมมอกนทางเศรษฐกจในสงคมโลก

มำตรฐำนกำรเรยนรชวงชน มำตรฐำน ส 3.1

เขาใจและสามารถบรหารจดการ ในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากรทมอยจ ากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเศรษฐกจพอเพยงเพอการด ารงชวตอยางมคณภาพ มำตรฐำนกำรเรยนร 1. เขาใจความหมายของเศรษฐศาสตร ปจจยการตดสนใจเลอกใชทรพยากรเพอ การผลต โดยค านงถงตนทนและผลประโยชนทจะไดรบอยางคมคาและมคณธรรม 2. รความหมายความแตกตางและวธการน าทรพยากรทางเศรษฐศาสตรมาใชใน การผลตสนคาและบรการอยางมประสทธภาพ 3. สามารถตดสนใจเลอกในฐานะผบรโภค โดยพจารณาจากประโยชนทไดรบอยางคมคา 4. เขาใจเกยวกบระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยงและสามารถน าไปประยกตใชกบชวตประจ าวนได 5. เขาใจและสามารถด าเนนการระบบสหกรณ จากสาระท 3 เศรษฐศาสตร พบวามรายละเอยดทสอดคลองกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในมาตรฐานท 3.1 คอ เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลต และ การบรโภคการใชทรพยากรทมอยจ ากดไดอยางมประสทธภาพ และคมคา รวมทงเศรษฐกจพอเพยง เพอการด ารงชวตอยางมดลยภาพ

24

แผนภ

าพท 2 โครงส

รางห

ลกสต

รการศก

ษานอ

กโรงเรย

น

25

ค ำอธบำยรำยวชำ พฒนำสงคมและชมชนสำระเศรษฐศำสตร อธบาย วเคราะห สงเคราะหความหมายความส าคญวชาเศรษฐศาสตรเบองตน การใชทรพยากรเพอการผลต การบรโภคและการแกปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ เขาใจเรองระบบวธการสหกรณ การประยกตเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการด าเนนชวต รความหมาย บทบาทหนาทของผบรโภค หลกการ/วธการเลอกบรโภค การแลกเปลยนสนคา บทบาทหนาทของสถาบนการเงน การคลง แผนการพฒนาเศรษฐกจ รวมทงความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางประเทศ

กรอบสำระกำรเรยนร สำระท 3 เศรษฐศำสตร สถานศกษาไดจดท ากรอบสาระการเรยนรเพอใชเปนแนวทางการจดกจกรรมการเรยนการสอน ระดบมธยมศกษาตอนตนมรายละเอยดดงน 1. ความหมายและความส าคญทางเศรษฐศาสตร

2. หลกการและขนตอนการตดสนใจเลอกใชทรพยากรเพอการผลต 3. คณธรรมทเกยวของ 4. กจกรรมทางเศรษฐกจ 5. พฤตกรรมของผบรโภค 6. สทธและคมครองผบรโภค 7. แหลงขอมลการคมครองผบรโภค 1. ความเปนมา หลกการ วธการของระบบสหกรณ 9. ระบบสหกรณของประเทศไทย 10. การด าเนนงานระบบสหกรณในสถานศกษา ชมชน 11. ความเปนมา ความหมายของระบบเศรษฐกจพอเพยง 12. ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง 13. แนวทางการประยกตระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน จากค าอธบายรายวชาในหลกสตรสถานศกษาของศนยการศกษานอกระบบและ

การศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร และการจดท ากรอบสาระการเรยนร พบวา เศรษฐกจพอเพยงเปนสาระการเรยนรทมความส าคญ ทไดถกก าหนดไวในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และหลกสตรของสถานศกษา ซงผวจยมความสนใจและน ามาพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

26

กำรจดกำรเรยนกำรสอนส ำหรบผใหญ การศกษานอกระบบโรงเรยน (Non – Formal Education) เปนแนวทางหนงในการจดการศกษาซงเปดโอกาสใหกบผทไมไดเขารบการศกษาในระบบโรงเรยนตามปกต ไดมโอกาสศกษาหาความร พฒนาตนเอง ใหสามารถด ารงตนอยในสงคมไดอยางมความสข เปนการจดการศกษาในลกษณะออนตวใหผเรยนมความสะดวกเลอกเรยนไดหลายวธจงกอใหเกดประโยชนตอตวผเรยนและสงคมเปนอยางยง การศกษานอกโรงเรยนมความหมายครอบคลมถงมวลประสบการณการเรยนรทกชนดทบคคลไดรบจากการเรยนร ไมวาจะเปนการเรยนรตามธรรมชาตการเรยนรจากสงคม และการเรยนรทไดรบจากโปรแกรมการศกษาทจดขนนอกเหนอไปจากการศกษาในโรงเรยนตามปกต เปนกจกรรมทจดขนเพอเปดโอกาสใหบคคลทมไดอยในระบบโรงเรยนปกต ไดมโอกาสแสวงหาความร ทกษะ ทศนคต เพอมงแกปญหาในชวตประจ าวน ฝกฝนอาชพ หรอการพฒนาความรเฉพาะเรองตามทตนสนใจ (อาชญญา รตนอบล 2542 : 1) การศกษานอกระบบโรงเรยน เปนการศกษาทมงจดใหกลมเปาหมายไดพฒนาชวตและสงคม โดยมหลกการจดการศกษาเพอใหเกดการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต จงเปนการเปดโอกาสใหผทดอยโอกาสพลาดหรอขาดโอกาสทางการศกษาในระบบโรงเรยน ไดมโอกาสศกษาหาความร ฝกทกษะ ปลกฝงเจตคตทจ าเปนในการด ารงชวต และการประกอบสมมาชพ อกทงสามารถปรบตวใหทนกบความเปลยนแปลงของวทยาการตาง ๆ ทเจรญกาวหนาไปอยางรวดเรวไดอยางมความสขตามควร แกอตภาพ (กรมการศกษานอกโรงเรยน, 2531 อางถงในอาชญญา รตนอบล, 2542 : 3) งานดานการศกษานอกระบบโรงเรยนหมายถง การจดกจกรรมการศกษาทจดขนนอกระบบโรงเรยน โดยมกลมเปาหมายผรบบรการและวตถประสงคในการเรยนรชดเจน กจกรรมการศกษาดงกลาว มทงทจดกจกรรมโดยเอกเทศ และเปนสวนหนงของกจกรรมอน หนวยงานทจดการศกษานอกโรงเรยนนน เปนทงหนวยงานทมหนาททางการศกษานอกระบบโรงเรยนโดยตรง และหนวยงานอน ทงภาครฐและภาคเอกชน ตลอดจนชมชนทอาศย การศกษาเปนเครองมอน าไปสวตถประสงคในการพฒนาทรพยากรมนษยและสงคม ในทางทฤษฎจงไดนบเนองเอาการศกษานอกโรงเรยนเปนระบบหนงของการศกษาตลอดชวต ทมสวนเชอมโยงอยางแนบแนนและตอเนองกบการศกษาในระบบโรงเรยนและการศกษาตามอธยาศย ท าใหการศกษานอกระบบโรงเรยนเปนความหวงของวงการศกษา และเปนกลไกทส าคญของรฐในการพฒนาคณภาพของคนสวนใหญในประเทศได (รณรงค เมฆานวฒน , 2543 : 6 – 7) การศกษานอกระบบโรงเรยนจงถอเปนกระบวนการของการศกษาตลอดชวต ซงมภารกจส าคญทจะตองใหประชาชนไดรบการศกษาอยางเสมอภาค โดยเฉพาะการศกษาขนพนฐาน ซงจ าเปนตอการด ารงชวตตามมาตรฐานของสงคมทเปน

27

สทธทคนทกคนพงไดรบการศกษา นอกจากนนยงจะตองไดรบการศกษาทตอเนองจากการศกษาขนพนฐานของชวต เพอน าความรไปพฒนาอาชพของตน (กองสงเสรมปฏบตการ , 2541 : 1 ) ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 15 การศกษานอกระบบ หมายถง การศกษาซงจดขนนอกระบบปกต ทจดใหกบประชาชนทกเพศทกวย ไมมการจ ากดพนฐานการศกษาอาชพประสบการณหรอความสนใจ โดยมจดมงหมายทจะใหผเรยนไดรบความรในดานพนฐานแกการด ารงชวต ความรทางดานทกษะ การประกอบอาชพและความรดานอน ๆ เพอเปนพนฐานในการด ารงชวต การจดการศกษามความยดหยนในการก าหนดจดมงหมาย รปแบบ วธการจดการศกษาระยะเวลาของการศกษา การวดผลและประเมนผล ซงเงอนไข การส าเรจการศกษา โดยเนอหาและหลกสตร จะตองมตามเหมาะสมสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของผเรยนแตละคน มาตรา 4 ในพระราชบญญตสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย พ.ศ. 2551 ระบวาการศกษานอกระบบ หมายถงกจกรรมการศกษาทมกลมเปาหมายผรบบรการและวตถประสงคของการเรยนรทชดเจน มรปแบบ หลกสตร วธการจดและระยะเวลาเรยนหรอฝกอบรมทยดหยนและหลากหลายตามสภาพความตองการและศกยภาพในการเรยนรของกลมเปาหมายน นและวธการวดผลและประเมนผลการเรยนรทมมาตรฐานเพอรบคณวฒทางการศกษา หรอเพอจดระดบผลการเรยนร สรป การศกษานอกระบบเปนการศกษาทมความยดหยนและหลากหลายรปแบบ ไมมขอจ ากดเรองอายและสถานทโดยมงหมายใหเปนการศกษาเพอพฒนา คณภาพมนษย มการก าหนด จดมงหมาย หลกสตร วธการเรยนการสอน สอ การวดผลและประเมนผลทสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของกลมเปาหมาย จดเปน 3 ประเภทใหญ ๆ คอ ประเภทความรพนฐานสายสามญ ประเภทความรและทกษะอาชพ และประเภทขอมลความร ทวไป

จตวทยำกำรเรยนรส ำหรบผใหญ การเรยนรของผใหญมความแตกตางจากเดก ในการเรยนการสอนของผใหญ ผสอนตองเขาใจหลกการสอนและทฤษฏการเรยนรส าหรบผใหญเปนพนฐาน ซงไดมนกวชาการไดกลาวถงหลกการเรยนรส าหรบผใหญเปนพนฐาน ซงไดมนกวชาการไดกลาวถง หลกการเรยนรส าหรบผใหญไวดงน

โนลล (Knowles 1971 : 30-48) ไดกลาวถงทฤษฏและหลกการเรยนรส าหรบผใหญสรปไดดงน

28

1. ผใหญจะเกดการเรยนรไดด ถาหากวาสงทเรยนตรงกบความสนใจและความตองการเพราะฉะนนควรมการเรมตนในสงทผใหญตองการและสนใจโดยเฉพาะการจดกจกรรมเพอใหเกดการเรยนร

2. สภาพการเรยนรของผใหญ การเรยนรของผใหญจะไดผลด ถาใหผใหญเปนศนยกลาง ดงนนการจดการเรยนการสอน ควรค านงถงสภาพแวดลอมทเกยวของกบชวตของผใหญเปนหลก

3. การวเคราะหประสบการณ เนองจากประสบการณเปนแหลงการเรยนรทส าคญส าหรบผใหญ ดงนน หลกส าคญในการจดการศกษาผใหญ คอ การวเคราะหประสบการณของผใหญทกอยางอยางละเอยดเพอน าประสบการณเหลานนไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

4. ผใหญตองการน าตนเอง โดยธรรมชาตผใหญตองการน าตนเองและความรสกวาตนเองสามารถน าตนเองได ฉะนนบทบาทของครผใหญควรใหนกเรยนเรยนรดวยตนเอง ครไมควรเนนการถายทอดความรเพยงอยางเดยว

5. ความแตกตางระหวางบคคล ทกคนเกดมามความแตกตางกนและความแตกตางระหวางบคคลเพมขนเรอย ๆ เมออายสงขน ดงนนการสอนผใหญตองค านงถงการจดกระบวน การเรยนการสอนการก าหนดการเรยน สถานทเรยน และประสบการณทเหมาะสม กรมการศกษานอกโรงเรยน (2539:35) ไดกลาวถงหลกการการเรยนรของผใหญสรปไดวา ผใหญจะเรยนรไดดเมอไดมสวนรวมในกจกรรมไดเตมท ประสบการณเดมและสตปญญาของผ เ รยนชวยใหเกดการเรยนร เ รองทเรยนเปนปญหาทเขาสนใจ ตองการ และพบเหนในชวตประจ าวน สงทเหนนนเปนประโยชนสามารถน าไปใชได ไดฝกปฏบตจรง การใหก าลงใจและการเสรมแรงอยางตอเนองสม าเสมอ จะท าใหผใหญเกดการเรยนรไดด ความเขาใจกนระหวางผเรยนกบผสอน การสอนทสอดคลองกบลกษณะทส าคญเฉพาะของผใหญจะท าใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

สรกล เจนอบรม (2542 : 46-47) ไดกลาวถงหลกการเรยนรของผใหญวา จาก การศกษาวจยอยางตอเนองของนกศกษาผใหญมความเหนตรงกนวา รปแบบการเรยนรดวยการน าตนเอง (self directed learning) นาจะเปนวธทดเหมาะสมส าหรบการใหการศกษาแกผใหญ จากผลการวจยเกยวกบผลการเรยนรของผใหญ งานวจยของอลเลน ทช โตรอนโต (Allen Toughs, Toronto 1979) ไดแสดงใหเหนชดเจนวา เมอผใหญตองการจะเรยนรสงหนงสงใด เขาสามารถไดรบความรจากสงทเขาตองการได 3 ลกษณะ คอ เรยนดวยตนเองกบเรยนโดยมครสอน และงานวจยไดชชดเจนวาผใหญจะเรยนรดวยการน าตนเองสงมาก เพราะการเรยนรดวยการน าตนเองของผใหญน จะท าใหเขารสก รจรง ความรทไดศกษาคนควารดวยตนเอง (หรออาจจะมการชแนะ

29

แนวทางบางนน) จะเปนความรทอยตดตวถาวรมากกวาทเรยนโดยมครสอนเปนผบอกเปนผใหความรอยตลอดเวลา จากแนวคดทางทฤษฎการเรยนรส าหรบผใหญ สรปไดวา ผใหญตองการเรยนรดวยการน าตนเองเรยนดวยตนเองตามธรรมชาต บางครงอาจตองมครคอยชน า หรอกระตนใหเกด การเรยนรระหวางวธเรยนดวยตนเองจะท าใหเขารสก รจรง และเรองนน จะเปนเรองทตรงกบความตองการ ตรงกบความเขาใจ และสามารถน าไปใชในชวตประจ าวน บรรยากาศในการเรยนร และการเสรมแรงจะชวยใหผใหญเกดการเรยนร

หลกกำรเรยนรส ำหรบผใหญ สวฒน วฒนวงศ (2547 : 7-26) ไดใหแนวคดไววา การเรยนรในสถานการณหนง ๆ อาจเกดขนไดมากกวาหรอดกวาในอกสถานการณหนง ซงในเรองนเกยวของกบหลกการและทฤษฎการเรยนร อนเปนแนวทางทนกการศกษาและวทยากรการฝกอบรมควรจะไดค านงถง ซงองคประกอบหรอหลกการ 10 ประการ ทจะมสวนสนบสนนและสงเสรมการเรยนรของผใหญ และจะเปนการชวยใหการฝกอบรมประสบความส าเรจดวยด ปจจยทสงเสรมการเรยนรของผใหญเหลานมสวนสมพนธกนอยางมากในการเรยนรและการฝกอบรมผใหญ โดยจะค านงถงสงตอไปน 1. ควรพจารณาและใหความส าคญกบ แรงจงใจในการเรยน (motivation to learn) 2. สภาพแวดลอมในการเรยนร ( learning environment) ตองมความสะดวก สบาย เหมาะสม ตลอดจนไดรบความไววางใจและการใหเกยรตผเรยนหรอผเขารบการฝกอบรม 3. ควรค านงถง ความตองการในการเรยนของแตละบคคล และรปแบบของ การเรยนร (learning styles) 4. ตองค านงถง ความรเดมและประสบการณ (experience) อนมคณคา 5. ควรไดพจารณาถงการดแล และใหความส าคญกบ เนอหาและกจกรรมใน การเรยนร (learning content and activities) 6. ใหความส าคญเกยวกบ ปญหาทสอดคลองกบความจรง (realistic problem) และน าการเรยนรไปใชในการแกปญหา 7. ตองใหการเอาใจใสกบการมสวนรวมท งทางดาน สตปญญา และทางดานรางกาย ในการจดกจกรรมการเรยนร 8. ควรใหม เวลาอยางเพยงพอ ในการเรยนรโดยเฉพาะ การเรยนรขอมลใหม การฝกทกษะใหม ๆ และการเปลยนแปลงทศนคต 9. ใหโอกาสในการ ฝกภาคปฏบตจนเกดผลด หรอ การน าความรไปประยกตได

30

10. ใหผเรยนไดแสดงศกยภาพ หรอสมรรถภาพในการเรยนร จนกระทงเขาไดแลเหนถงความกาวหนาวา สามารถบรรลเปาหมาย ได จากหลกการเรยนรส าหรบผใหญ สรปไดวา การเรยนรของผใหญจะประสบผลส าเรจไดดวยด มองคประกอบส าคญ ไดแก การสรางแรงจงใจในการเรยน การจดสภาพแวดลอมใน การเรยนร การศกษาความตองการของผเรยน ตองค านงถงความรและประสบการณเดมของผเรยน จดเวลาใหเพยงพอและเหมาะสม ใหผเรยนไดฝกทกษะโดยการปฏบตจรงจากสถานการณจ าลองและสามารถน าความรทไดรบไปใชในชวตประจ าวนได วธกำรสอนผใหญ (teaching methods) จารวส ไดจ าแนกวธการสอนผใหญออกเปน 3 ประเภทดวยกน คอ วธการสอนโดยใชครเปนศนยกลาง วธการสอนโดยใชนกศกษาเปนศนยกลาง และวธการสอนโดยใชนกศกษาเปนศนยกลางรายบคคล (Jarvis 1983 : 130-156, อางถงใน สวฒน วฒนวงศ 2547) 1. วธการสอนโดยใชครเปนศนยกลาง (teacher-centered methods) เปนวธการทมครผสอนหรอวทยากรท าหนาทเปนผน าและผด าเนนการ จดเปนวธการสอนทจะพยายามใหความร ขอมลและขอเทจจรงแกผเรยนหรอผเขาอบรมเปนส าคญ โดยอาจมการใชศลปะในการตงค าถามของครหรอวทยากร เปนการกระตนใหผเรยนเกดการสนองตอบในการเรยน อยางไรกตามผสอนบางคนหรอในการสอนบางครงกไมสามารถใชเทคนคในการตงค าถามได ทงนอาจเปนเพราะวาไมมเวลา หรอเปนเพราะวาผเรยนมจ านวนมากจนไมสามารถทจะถามไดอยางทวถงทกคน 2. วธการสอนโดยใชนกศกษาเปนศนยกลาง (student-centered methods) เปนว ธการสอนทมลกษณะทผ เ รยนสามารถจะเรยนรรวมกนในระหวางพวกเขากนเองเปน สวนใหญ ทงนกจะเปนการน าเอาความรจากประสบการณของผเรยนมาสสถานการณการเรยน การสอนดวยเพอน (peer teaching) แตกมบางคนกลาวแยงวาวธการสอนแบบนมลกษณะคลายกบ “คนตาบอดจงน าทางคนตาบอดดวยกน” อยางไรกตาม ความจรงแลวกมความรหลายสงหลายอยางทผเรยนเองสามารถจะเปนแหลงความรไดอยางด ซงกรณนครผสอนกจะท าหนาทเปน “ผอ านวยความสะดวกในการเรยนร (facilitator)” 3. วธการสอนโดยใชนกศกษาเปนศนยกลางรายบคคล ( individual student-centered methods) เปนวธการทมทงสวนคลายและแตกตางจากแบบท 2 ทงนเปนวธการสอนซงเนนเฉพาะผเรยนแตละบคคลเทานน เพอผเรยนจะสามารถน าไปใชใหเกดการเรยนรไดอยางเหมาะสมกบตนเอง โดยมลกษณะทหลากหลายในวธการเรยน จากการเลอกเรยนดวยตนเอง (self-selected learning) หรอการใหผสอนก าหนดกจกรรมได

31

หลกกำรจดกำรศกษำนอกระบบ หลกการจดการศกษานอกระบบ ยดหลกการและความมงหมายโดยภาพรวมตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ควบคกบหลกการการศกษานอกระบบ หลกความเสมอภาค การมสวนรวมในความรบผดชอบ กระบวนการเรยนร ความหลากหลาย ความยดหยน การบรณาการ การกระจายอ านาจ เพอใหการศกษานอกระบบเกดประโยชนสงสดแกประชาชน ความเชอพนฐานของการจดการศกษานอกระบบ เปนความเชอทแสดงจดยนอยางชดเจนวา การศกษาอาจเกดขนไดทกหนทกแหง ไมเฉพาะในโรงเรยนเทานน การศกษานอกระบบอาจพจารณาได 2 มต คอ มตท 1 เปนการศกษาทจดขนนอกเหนอจากทจดในโรงเรยน โดยมหลกสตรวธการจด การเรยนการสอน การวดและประเมนผลเชนเดยวกน แตกมความยดหยนสามารถปรบใหเหมาะสมกบสภาพของชมชน ผเรยนสามารถน าเนอหาจากสภาพแวดลอม หรอความตองการของผเรยนมาก าหนดเปนหลกสตรกได แนวคดดงกลาวใหความส าคญกบความเปนมนษยทมเลอดเนอ มชวต จตใจ มอารมณ มศกดศรของความเปนมนษย มเสรภาพทจะเลอกและตดสนใจ สามารถรบผดชอบตอสงทตนตดสนใจ เปนมนษยทพฒนาไดดวยตนเอง มใชเครองจกรหรอผจ านนทจะถกใครบงคบชน าได โดยไมยนยอม มนษยเปนผทสามารถคดเองได สามารถคดเปน รจกผดชอบชวด ประเดนส าคญ คอ มนษยสามารถเรยนรไดดวยตนเอง มใชถกสอน เมอเขาปรารถนาทจะเรยน กจะขวนขวายทจะเรยน และสามารถเรยนรไดอยางลกซงจนน าความรนนไปใชใหเกดประโยชนแกตนเอง ครอบครว และชมชนของตนได มตท 2 เปนการศกษาทจดขนส าหรบผทอยนอกระบบโรงเรยน เปนผทไมสามารถเขาถงบรการทโรงเรยนจดใหได โดยขอจ ากดตาง ๆ ทงทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง ตลอดจนทางดานรางกาย จตใจ ทส าคญคอสวนใหญเปนผใหญ ซงมความรและประสบการณในการใชชวตและการท างานมาระดบหนง สามารถรบผดชอบตนเองได การจดการศกษาจงใชหลกการสอนผใหญ (andragogy) เปนหลกการส าคญ นนกคอ เปนการจดการศกษาทเนนการมสวนรวมของผเรยน และครผสอนในการวางแผนการเรยนรวมกน ตองเขาใจเหตผลของการเรยน มเปาหมายของการเรยนทชดเจน ผเรยนสามารถเลอกวธเรยนทเหมาะสมกบตนเองได ผเรยนจงเปนศนยกลางของการเรยนรทจะรวมตดสนใจกบกลมเพอนและครวาจะเรยนอะไร อยางไร มสวนรวมใน การประเมนผลการเรยนของตนเอง ผจดการศกษาส าหรบผทอยนอกระบบโรงเรยนจะตองเขาใจธรรมชาต จตใจและอารมณของกลมเปาหมายและจดโอกาสใหเรยนดวยตนเอง เรยนจากของจรง เอาความรและประสบการณจากการท างานมาเปนสวนหนงของการเรยนรดวย การออกแบบการจด

32

กจกรรมการเรยนการสอนจะตองค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ทงดานรางกาย ความคด จตใจ สตปญญา และสภาพแวดลอม ความเชอพนฐานทส าคญประการหนงของการจดการศกษานอกระบบ ซงเปนลกษณะทโดดเดนของประเทศไทย คอ ความเชอทวามนษยทกคนตองการความสขเปนเปาหมายสงสดของชวต การคดตดสนใจ การเลอกกระท าหรอไมกระท าใด ๆ ลวนใชเหตผล ขอมลประกอบการคดอยางรอบดานอยางนอย 3 ดาน คอ ขอมลเกยวกบตนเอง ทงดานรางกาย สขภาพ อนามย จตใจ ฐานะความเปนอย ขอมลเกยวกบสงคม ทงสงคม วฒนธรรม ประเพณและสภาพแวดลอมทางกายภาพตาง ๆ รวมทงขอมลทางวชาการคอความรในเรองทเกยวของกบการตดสนใจนน ๆ การคดแบบคดเปนจงเปนการใชขอมลประกอบการคดอยางรอบดาน น ามาสการตดสนใจเลอกทจะเชอ เลอกทจะกระท า โดยสามรถอธบายเหตผลของตนเองได ซงความคดของแตละคนไมจ าเปนตองเหมอนกนเสมอไป การจดการศกษานอกระบบ จงตองสงเสรมใหผเรยนคดและตดสนใจดวยตนเอง หวใจส าคญ คอ การยอมรบและเคารพในการตดสนใจของผเรยน ซงเปนรากฐานของความเปนประชาธปไตย ในระดบพนฐานดวย กลมเปาหมายการศกษานอกระบบสวนมากเปนเยาวชนและผใหญ ซงเปนผมวฒภาวะ มประสบการณ มความรบผดชอบในการประกอบอาชพ ดแลครอบครว และมขอจ ากดมากมาย ในการเรยนร ซงลกษณะดงกลาวท าใหการจดกระบวนการเรยนรไมเหมอนกบเดก เพราะมอะไร ทแตกตางกนหลายอยาง เชน ความคดอาน ประสบการณ ความพรอม การจดกจกรรมการเรยน การสอนจงจ าเปนตองใหสอดคลองกบความตองการและธรรมชาตของผเรยน สงเสรมใหผเรยนมสวนรวม น าความรและประสบการณทมอยมาแลกเปลยนเรยนรกน และสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง การศกษานอกระบบเปนกระบวนการของการศกษาตลอดชวต มภารกจส าคญทมงใหประชาชนไดรบการศกษาอยางทวถง โดยเฉพาะการศกษาพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตตามมาตรฐานของสงคมซงเปนสทธทคนทกคนพงไดรบ นอกจากนนยงจะตองไดรบการศกษาทตอเนองจากการศกษาพนฐานน าความรไปพฒนาอาชพ พฒนาคณภาพชวตและพฒนาชมชนและสงคมในทสด การจดกระบวนการเรยนร การศกษานอกระบบจงยดหลกการส าคญ 5 ประการ คอ หลกความเสมอภาคทางการศกษา หลกการพฒนาตนเองและการพงพาตนเอง หลกการบรณาการการเรยนรและวถชวต หลกความสอดคลองกบความตองการของผเรยน และหลกการเรยนรรวมกนและการมสวนรวมของชมชน ดงน (ส านกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน 2546 : 3-4)

33

1. หลกความเสมอภาคทางการศกษา กลมเปาหมายของการศกษานอกระบบสวนมากเปนผพลาดโอกาส และผดอยโอกาสทางการศกษา ซงอาจมความแตกตางทางดานสถานภาพในสงคม อาชพเศรษฐกจ และขอจ ากดตาง ๆ ในการจดการศกษาและกระบวนการเรยนรการศกษานอกระบบตองไมมการเลอกปฏบต หากแตสรางความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษาและ การเรยนรอยางเทาเทยมกน 2. หลกการพฒนาตนเองและการพงพาตนเอง การจดการศกษานอกระบบจะตองจดการเรยนการสอน และกระบวนการเรยนรเพอใหผเรยนไดพฒนาศกยภาพของตน สามารถเรยนร เกดความส านกทจะพฒนาตนเองได เปนคนคดเปน ปรบตวเพอใหทนกบกระแส การเปลยนแปลงของสงคม โดยเรยนรอยตลอดเวลา เรยนดวยตนเอง พงพาตนเอง เพอใหสามารถด ารงชวตอยางเปนปกตสขทามกลางการเปลยนแปลงของสงคม 3. หลกการบรณาการการเรยนรกบวถชวต หลกการนอยบนพนฐานของการจด การเรยนรทสมพนธกบสภาพปญหา วถชวต สภาพแวดลอมและชมชนทองถนของผเรยน ซงปน หลกการทส าคญในการจดท าหลกสตรสถานศกษา สงดงกลาวสงผลโดยตรงตอการจดกระบวน การเรยนร การจดการเรยนรเปนลกษณะของการบรณาการจงมความเหมาะสม โดยบรณาการสาระตาง ๆ เพอการเรยนร และบรณาการวธการจดการเรยนการสอน เพอน าไปสการพฒนาการคณภาพชวตของผเรยนอยางเปนองครวม 4. หลกความสอดคลองกบปญหาความตองการและความถนดของผเรยน หลกการนเปนการสงเสรมใหผเรยนรจกความตองการของตนเอง สามารถจดการศกษาใหกบตนเองไดอยางเหมาะสม คร กศน. มบทบาทในการสงเสรมกระบวนการเรยนรดวยตนเองของผเรยน โดยใหผเรยนรวมก าหนดวตถประสงค สาระการเรยนร วธการเรยน และการประเมนผลการเรยนรของตนเอง ซงเปนกระบวนการการศกษานอกระบบทผเรยนเปนส าคญ 5. หลกการเรยนรรวมกนและการมสวนรวมของชมชน การเรยนรรวมกนในกลมผเรยนนบวาส าคญ เปนการสงเสรมและสรางกลยาณมตรในกลมผเรยน กอใหเกดความรวมมอความผกพน เอออาทร การชวยกนและกน ปลกฝงวนยในตนเอง ฝกความรบผดชอบ ซงเปนสงทควรเกดขนส าหรบผเรยนทมวฒภาวะ ส าหรบการมสวนรวมของชมชน กนบวาเปนหลกการส าคญในการจดการศกษานอกระบบ ชมชนสามารถเขามารวมในการจดท าหลกสตร สถานศกษา การจดสรรทรพยากรเปนแหลงเรยนร และสนบสนนในเรองอน ๆ เพอผลตผเรยนทเปนสมาชกทดของชมชนตอไป

34

ปรชญำทเกยวของกบกำรศกษำนอกระบบ การจดการศกษานอกระบบมปรชญาการศกษาทเกยวของซงเปนพนฐานของความคดในการจดกจกรรมทควรเรยนรท าความเขาใจ ไดแก (ส านกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน 2547 : 30-31) 1. ปรชญาพพฒนาการนยม (progressivism) เนนแนวความคดในเรองการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต ซงเปนการพฒนาอยตลอดเวลา มงการพฒนาคณภาพชวต พฒนาสงคม 2. ปรชญามนษยนยม (humanism) ใหความส าคญกบความเปนมนษย ตระหนกถงความแตกตางระหวางบคคล ยอมรบในความแตกตางนน การพฒนาคนจงมงไปทการพฒนาเปนรายบคคล จงตองค านงถงความตองการของบคคลและยอมรบความรและประสบการณของบคคล ซงจะเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร 3. ปรชญาอตถภาวนยม (existentialism) เนนความเคารพในเสรภาพสวนบคคล การยอมรบผลของการกระท าและการตดสนใจใหความส าคญกบความรบผดชอบของตนเองตอ การกระท าทางสงคม การจดการศกษาจงมงเสรมสรางพลงในการพฒนาและการตดสนใจของบคคล 4. ปรชญาการศกษาในกลมปฏรปกาวหนา (radicalism) กลมปรชญานเปนทรวมของแนวคดทวพากษการศกษาทจดอยโดยทวไป มงใชการศกษาเปนกลไกของการแกปญหาและแสวงหาทางออกในสงคม เชน กลมทปฏเสธระบบโรงเรยน (deschooling) ของอวาน อลลช กลมของเปาโล แฟร ทวพากษการศกษาซงสะทอนนยของการกดข จ าเปนทจะตองสรางมโนส านกใหมในการเรยนร เปนตน หากจะพจารณาถงการศกษานอกระบบทจดในประเทศไทยแลว อาจกลาวไดวาการจดการศกษานอกระบบของไทยมไดยดมนในหลกปรชญาใดปรชญาหนงโดยตรง แตไดผสมผสานแนวคดจากหลกปรชญาตาง ๆ เขามาในแนวความคดของการจดการศกษานอกระบบ นอกจากนนยงผสมผสานแนวคดภมปญญาอารยธรรมตะวนออก เขามาเปนพนฐานความคดจดการศกษา นอกระบบ แนวความคดเชงปรชญาทโดดเดนของการศกษานอกระบบของประเทศไทย คอ แนวคดเรองคดเปน ซงเปนไดทงปรชญาในตวเอง และเปนความเชอพนฐานของการจดการศกษานอกระบบของประเทศไทย

คดเปน แนวความคดเรองคดเปนมองคประกอบทส าคญในเชงปรชญา 3 สวน กลาวคอ เปาหมายสงสดของชวตมนษย คอ ความสข มนษยจงแสวงหาวธการตาง ๆ เพอทจะมงไปสความสขนน แตเนองจากมนษยมความแตกตางกนโดยพนฐานทงทางกายภาพ อารมณ สงคม จตใจ

35

และสภาวะแวดลอม ท าใหความตองการของคนแตละคนมความแตกตางกน การใหคณคาและความหมายของความสขของมนษยจงแตกตางกน การแสวงหาความสขทแตกตางกนนน ขนอยกบการตดสนใจของคนแตละคน การตดสนใจนน จ าเปนจะตองใชขอมลอยางรอบดาน ซงโดยหลกการของการคดเปน มนษยควรจะใชขอมลอยางนอย 3 ดาน คอ ขอมลตนเอง ซงเปนขอมลเกยวกบตนเอง ทงทางดานกายภาพ สขภาพอนามยความพรอมตาง ๆ ขอมลสงคม ซงเปนขอมลเกยวกบสภาพแวดลอม ครอบครว สงคม วฒนธรรม ความเชอ ประเพณ คานยมตลอดจนกรอบคณธรรม จรยธรรม และขอมลทางวชาการ คอความรทเกยวของกบเรองทตองคด ตดสนใจนน ๆ วามหรอไมเพยงพอทจะน าไปใชหรอไม การใชขอมลอยางรอบดานนจะชวยใหการคดตดสนใจเพอแสวงหาความสขของมนษยเปนไปอยางรอบคอบ เรยกวธการคดตดสนใจนวา “คดเปน” และเปนความคดทมพลวต คอ ปรบเปลยนไดเสมอ เมอขอมลเปลยนแปลงไป เปาหมายชวตเปลยนไป

กระบวนกำรคดเปน กระบวนการคดเปนอาจจ าแนกใหเ หนข นตอนตาง ๆ ทประกอบกนเขา เ ปนกระบวนการคดได ดงน (ส านกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน 2547 : 31-32) ขนท 1 การระบปญหาทก าลงเผชญอย

ขนท 2 การศกษารวบรวมขอมลเ กยวกบปญหาเพอท าความเขาใจปญหาและสถานการณนน ๆ โดยจ าแนกขอมลออกเปน 3 ประเภท คอ ขอมลสงคม : ไดแก ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมทอยรอบ ๆ ตวปญหา สภาพสงคมของแตละบคคล ต งแตครอบครว ชมชนและสงคมท งในแงเศรษฐกจ การเมองการปกครอง สงแวดลอม วฒนธรรม ประเพณ ความเชอ คานยม เปนตน ขอมลตนเอง : ไดแก ขอมลเกยวกบตวบคคล ซงจะเปนผตดสนใจ เปนขอมล ทงทางดานกายภาพ ความพรอมทงทางอารมณ จตใจ เปนตน ขอมลทางวชาการ : ไดแก ขอมลดานความรในเชงวชาการทจะชวยสนบสนนใน การคดการด าเนนงาน ขนท 3 การสงเคราะหขอมลทง 3 ดาน เขามาชวยในการคดหาทางแกปญหาภายในกรอบแหงคณธรรม ประเดนเดนของขนตอนนคอระดบของการตดสนใจทจะแตกตางกนไปแตละคนอนเปนผลเนองมาจากขอมลในขนท 2 ความแตกตางของการตดสนใจดงกลาว มงไปเพอความสขของแตละคน ขนท 4 การตดสนใจ เปนขนตอนส าคญของแตละคนในการเลอกวธการหรอทางเลอกในการแกปญหา ขนอยกบวาผลของการตดสนใจนนพอใจหรอไม หากไมพอใจกตองทบทวนใหม ขนท 5 เปนการปฏบตตามสงทไดคดและตดสนใจแลว

36

แผนภาพท 3 แสดงกระบวนการคดเปน

37

กำรศกษำดวยตนเอง การศกษาดวยตนเองเปนกระบวนการเรยนรเพอความอยรอด ของชวตทงในปจจบน

และในอนาคตเปนการเรยนรทยอมรบสภาพความแตกตาง ของแตละบคคล เปนการเรยนรทเคารพในศกยภาพของผเรยนและเปนการเรยนรทสนองตอบตอความตองการและความสนใจของผเรยน โดยยอมรบวาผเรยนทกคนมความสามารถทจะเรยนรสงตาง ๆ ดวยตนเองได เพอใหสามารถใหตนเองสามารถด ารงอยไดในสงคมทก าลงเปลยนแปลงไดอยางมความสข (กองพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 2543 : 4) จากนยามและความหมายของการศกษาดวยตนเองดงกลาว สรปไดวาการเรยนรดวยตนเอง คอ กระบวนการแสวงหาความรใหม ๆ และพฒนาทกษะทเรยนจากการเรยนรดวยตนเอง โดยรบการชวยเหลอแนะน าและสนบสนนจากเพอน คร และวทยากร การเรยนรดวยตนเอง มองคประกอบทส าคญดงน

1. วเคราะหและก าหนดจดมงหมายในการเรยนร 2. การก าหนดจดมงหมายในการเรยนร 3. การหาแหลงวทยาการการเรยนและกจกรรมการเรยนร 4. การเลอกวธการเรยนและกจกรรมการเรยนร 5. การก าหนดวธการประเมนผลการเรยนร

เศรษฐศำสตร

ควำมรเกยวกบเศรษฐศำสตร ควำมหมำยของเศรษฐศำสตร “เศรษฐศาสตร” เปนค าแปลมาจากค าในภาษาองกฤษวา Economics ซงมรากศพทมาจากภาษากรกวา Oikonomikos ซงแปลวามทกษะในการจดการเรองครอบครว ตอมาเมอครอบครวเตบโตเปนชมชน จงหวด ภาค และประเทศ ความหมายของเศรษฐศาสตร จงไดขยายความกวางไปกวาเดม (ชดการเรยนทางไกลระดบมธยมศกษาตอนตน หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน กรมการศกษานอกโรงเรยน 2546 : 113)

ความหมายของเศรษฐศาสตร ในปจจบนมผใหความหมายตาง ๆ ดงน พอล เอ. แซมมวลสน (Paul A.Samuelson) นกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกน (การศกษา

นอกโรงเรยน 2546 : 113) ไดใหความหมายไววา “เศรษฐศาสตรเปนการศกษาถงวธการทมนษยและสงคม โดยการใชเงนหรอไมกตามเลอกใชทรพยากรการผลตอนมจ ากด ซงทรพยากรเหลานน

38

อาจน าไปใชในทางอนไดหลายทางเพอผลตสนคาตาง ๆ ตดตอกนไปแลวจ าหนายจายแจกสนคาเหลานนไปยงผบรโภคทงในเวลาปจจบนและอนาคตส าหรบชมชนกลมตาง ๆ ในสงคม หนงในนยามความหมายเศรษฐศาสตร ทยอมรบทวโลกคอ “เศรษฐศาสตร” เปนศาสตรทวาดวยการจดสรรทรพยากรทมอยจ ากดเพอน าไปผลตเปนสนคาและบรการตอบสนองความตองการของมนษยทมอยไมสนสด ใหเกดประโยชนสงสดแกสงคม ความหมายเศรษฐศาสตรเปนการใหค านยามทเนนความจ ากดของทรพยากรทมอยจรง สงผลใหการผลตสนคาและบรการมความจ ากดตามไปดวย ไมเพยงพอตอบสนองความตองการของมนษย ดงปรากฏประชากรบางสวนของโลกตองเผชญกบความอดอยาก ความขาดแคลน นคอปรากฏการณความจรงในโลกมนษย ในทางเศรษฐศาสตรเรยกความจรงถงความไมสมดลระหวาง ทรพยากรทมจ ากด กบความตองการของมนษยทไมสนสดวา กฎวาดวยความขาดแคลน (the law of scarcely) หากไมมวธการจดสรร และรจกใชทรพยากรอยางมประสทธภาพเพอสงคมแลว ปญหาความจ ากด ความขาดแคลน การแยงชงทรพยากร และความขดแยงในสงคม กยงปรากฏชดอยาง ทกวนนและในอนาคต ในดานหนงเศรษฐศาสตรจงมความส าคญในฐานะสอนใหมนษยตระหนกและรจกใชทรพยากรอยางประหยดเพอสวนรวม แตเพราะความโลภของมนษยทไรขดจ ากดและเหนแกตว จงท าใหการใชทรพยากรตามความหมายเศรษฐศาสตร กบการใชทรพยากรในโลกแหงความเปนจรงกลบเดนสวนทางกน สรปไดวาเศรษฐศาสตร หมายถงการเลอกใชทรพยากร และการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดและหายาก ในการผลตสนคาและบรการใหมประสทธภาพ เพอตอบสนองความตองการของมนษยทไมมทสนสด

ควำมส ำคญของเศรษฐศำสตร ความส าคญของเศรษฐศาสตรสามารถจ าแนกไดเปน 3 ลกษณะ ดงน 1. ผบรโภค ชวยใหประชาชนสามารถปรบตวใหเขากบสภาวการณทางเศรษฐกจของ

ประเทศของโลกไดทน รและเขาใจในนโยบายทางเศรษฐกจของรฐบาลจะสงผลตอประชาชนอยางไร ชวยใหแกปญหาเศรษฐกจภายในครอบครว เชนการวางแผนการใชจาย การหารายได การบรโภค การประหยดและออม การเลอกประกอบอาชพ เปนตน

2. ผผลต ชวยใหผผลตสนคาและบรการมความสามารถในการวเคราะหและวางแผนในการผลตวาจะผลตอะไร ผลตเปนจ านวนเทาใด ผลตอยางไร ผลตเพอใคร จะมวธจดสรรสนคาไปสกลมเปาหมายโดยวธการใดทจะท าใหสะดวก รวดเรว ประหยดคาขนสง จะก าหนดราคาสนคาและบรการอยางไรใหคมทนและเปนธรรม จะมการโฆษณา ประชาสมพนธสนคาและบรการ

39

อยางไรใหเปนทรจกแพรหลาย จะมแผนในการพฒนาสนคาและบรการเพอเปนการลดตนทน และสามารถแขงขนในตลาดได

3. รฐบาล จะชวยใหรฐบาลเขาใจพฤตกรรมของผบรโภค ผผลต ปจจยในการก าหนดราคาสนคาตาง ๆ ความสมพนธระหวางตลาดตาง ๆ ในระบบเศรษฐกจ การก าหนดนโยบายและมาตรการ เพอมาใชแกปญหาและพฒนาเศรษฐกจใหเกดการยอมรบของประชาชนและตางประเทศ

ขอบขำยของเศรษฐศำสตร เศรษฐศาสตรมขอบขายเปน 2 ดานใหญ ๆ คอ 1. เศรษฐศาสตรจลภาค (micro economics) เปนการศกษาถงหนวยเศรษฐกจยอย ซงเปนสวนหนงของหนวยหรอระบบเศรษฐกจทงระบบ เชน การศกษาพฤตกรรมของมนษยใน การบรโภค ความชอบ การเลอก ความพงพอใจของแตละบคคลทมตอสนคาและบรการการศกษาพฤตกรรมของผผลตในการตงราคา การคดตนทนการผลต และการจ าแหนกแจกจายสนคาและบรการไปยงผบรโภค เปนตน 2. เศรษฐศาสตรมหภาค (macro economics) เปนการศกษาถงหนวยเศรษฐกจเปนสวนรวม เชน การผลต รายได การบรโภค การออม การลงทน การจางท างาน การภาษอากร การธนาคาร รายไดประชาชาต การคาระหวางประเทศ เปนตน ซงทงเศรษฐศาสตรจลภาคและมหภาคจะมความเกยวเนองกนและส าคญเทาเทยมกน เพราะถาบคคลในกลมยอยมภาวะทางเศรษฐกจด โดยผผลตสนคาขายสนคาไดมก าไรด ผซอมก าลงซอด การหมนเวยนของเศรษฐกจเปนไปอยางคลองตว จะสงผลตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศดวย

ฐำนควำมรของกำรศกษำเศรษฐศำสตร การศกษาเศรษฐศาสตรควรเขาใจแนวคด และค าศพท เพอเปนพนฐานในการศกษา ดานตาง ๆ ดงน 1. ความตองการ หมายถง ความตองการของมนษยทจะไดสงตาง ๆ มาบรโภค เพอตอบสนองความจ าเปนในการด ารงชวต และเพออ านวยความสะดวกตาง ๆ ซงความตองการจะเปนกลไกส าคญเบองตนทกอใหเกดกจกรรมตาง ๆ ทางเศรษฐกจตามมาอกมากมาย 2. ทรพยากร หมายถง สงทงหลายทสามารถน ามาใชในการผลตหรอสรางใหเกดเปนสนคาและบรการ ทรพยากรแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 2.1 ทรพยากรมนษย เปนทรพยากรทส าคญเปนอยางยงในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

40

2.2 ทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรทมนษยสรางขน ทรพยากรธรรมชาตเปนทรพยากรทมอยอยางจ ากด เชน แรธาต ทดน น ามน ปาไม แหลงน า เปนตน ทรยากรทมนษยสรางขนเปนทรพยากรทผลตขนจากการใชทรพยากรธรรมชาตเปนวตถดบ เชน เครองมอเครองใช เครองจกร อาหาร เสอผา เปนตน

เศรษฐศำสตรส ำหรบผบรโภค มนษยมความตองการทไมมทสนสดแตทรพยากรมจ านวนจ ากด จงท าใหมนษยสามารถบรโภคอปโภคไดเทาทมก าลงซอ ในทางเศรษฐศาสตรมกกลาวถงความตองการหรอทเรยกวา อปสงค (Demand) ซงหมายถง ความตองการซอสนคาและบรการทมนษยตองตดสนใจภายใตทรพยากรทมอยอยางจ ากด เมอผบรโภคตดสนใจซอสนคาหรอบรการ ยอมแสดงความพอใจในสนคาและบรการนน แตจะสนใจมากนอยเพยงใดกตองขนอยกบก าลงซอทตนมอยดวย ความตองการของผบรโภคทจะบรโภคสนคาและบรการชนดใดชนดหนง มปรมาณมากหรอนอยขนอยกบราคาของสนคาและบรการนน ๆ ถงแมผบรโภคจะมรายไดมากเพยงพอทจะซอสนคาชนดนนได แตรายไดกเปนสงทมอยอยางจ ากด ผบรโภคจงตองจดสรรรายไดของตนในการบรโภคสนคาและบรการทมอยมากมาย หลากกลายชนด ซงถาสนคานนแพงขน ผบรโภคทจะปรบปรมาณอปสงคทมตอสนคาชนดนนใหลดลงหรอในกรณทสนคาชนดหนงมราคาลดลงมาก ผบรโภคกจะมปรมาณอปสงคทมตอสนคาชนดนนเพมมากขน

เศรษฐศำสตรส ำหรบผผลต ในขณะทผบรโภคตดสนใจโดยมขอจ ากดทางดานงบประมาณ เพอใหไดความพงพอใจสงสดสวนผผลตกมขอจ ากดทางดานการผลต เพราะมทรพยากรทเปนปจจยในการผลตจ ากด ดงนน ผผลตกจะพยายามใชทรพยากรเหลานนใหไดคมคาและประหยดทสด ผประกอบการบางรายอาจจะไมไดหวงผลก าไรเพยงอยางเดยว แตอาจมจดมงหมายอนเพอตองการเพมยอดขายจนเปนทนยมในตลาดใหไดมากทสด เมอผผลตประสงคทจะด าเนนธรกจใหไดผลตอบแทนสงสด ผผลตจ าเปนตองอาศยหลกประสทธภาพการบรหารจดการในการใชทรยากรอยางคมคาและประหยดทสด ตนทนการผลตทเกดขนจะมมากเกนควร ถามการใชเศรษฐกจพอเพยงงานวตถดบอยางปลอยปละละเลย อาจท าใหเกดความสญเสยของทรพยากรไปโดยเปลาประโยชน เมอตนทนการผลตสงกจะสรางปญหาใหกบผประกอบการทตองการแขงขนกบผผลตรายอน ๆ ทมการปรบปรงธรกจของตนและมตนทน การผลตทต ากวาผผลตทมตนทนการผลตสงมกมก าไรสะสมไวไมเพยงพอตอการพฒนาปรบปรงกจการใหเจรญกาวหนา ท าใหตองสญเสยตลาดและลมเลกธรกจนน ๆ ไปในทสด

41

การบรหารตนทนการผลตใหต าเปนการชวยเพมประสทธภาพของการด าเนนธรกจไมใชการใชปจจยการผลตใหนอยทสด เพราะการใชปจจยการผลตนอยกท าใหไดผลผลตนอย ตามไปดวย ดงนน จงควรใชปจจยการผลตในปรมาณทเหมาะสม โดยอาจจะผลตใหไดผลผลตมาก เมอเปรยบเทยบกบปจจยการผลตทใชไป ก าไรของผผลตมองคประกอบ ดงน 1. รายไดจากการขายผลผลตทปอนสตลาด 2. ตนทนการผลตทอยในรปของคาจางเศรษฐกจพอเพยงงาน ตนทนคาเครองมอ คาวตถดบ คาดอกเบย และคาบรหารจดการ เปนตน

ประโยชนของวชำเศรษฐศำสตร เศรษฐศาสตรเปนความรทเกยวกบการด ารงชวตประจ าวนของมนษย คอการท างาน เพอหาเลยงตนเองและครอบครว การซอหาสนคาและบรการตาง ๆ รวมถงกระบวนการผลต ซงจะชวยท าใหเขาใจการด าเนนงานของระบบเศรษฐกจ ดงตอไปนคอ 1. ชวยใหการด ารงชวตประจ าวนเปนไปอยางมหลกเกณฑและมเหตผล เพอหลกเลยงความขาดแคลน ความเดอดรอน และเพอตอบสนองความตองการใหมากทสด 2. เศรษฐศาสตรเปนความรพนฐานทจ าเปนซงเปนประโยชนตอผประกอบอาชพ ตาง ๆ ซงสามารถใชความรเกยวกบเศรษฐศาสตรไปชวยเพมประสทธภาพในการท างาน 3. ท าใหหนวยธรกจเขาใจผบรโภควาท าไมจงเลอกซอสนคาและบรการชนดนน ๆ 4. ชวยใหเขาใจบทบาทของรฐบาลในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ 5. เขาใจหนาทและความรบผดชอบ ของสถาบนทางเศรษฐกจตาง ๆ จากการศกษาสาระดงกลาวขางตน สรปไดวา เศรษฐศาสตรหมายถงการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหมประสทธภาพ เพอน าไปผลตเปนสนคาอปโภค บรโภค ตอบสนองความตองการของมนษยทไมมทสนสด และเศรษฐศาสตรถอไดวาเปนศาสตรทวาดวยการประหยดหรอการออม ซงมความส าคญคอท าใหมนษยรจกการปรบตวเขากบภาวะเศรษฐกจ ชวยแกปญหาดานเศรษฐกจภายในครอบครว และชวยในการวางแผนการผลตสนคา ตลอดจนสามารถน าหลกเศรษฐศาสตรมาใชในการก าหนดนโยบายเพอแกปญหาและพฒนาเศรษฐกจของประเทศได สรป เศรษฐศาสตรแบงเปน 2 ดานใหญ ๆ คอ เศรษฐศาสตรจลภาค และเศรษฐศาสตรมหภาค โดยเนนดานการตอบสนองความตองการของมนษย และการใชทรพยากรทมอยในการผลตสนคาและบรการอยางมการวางแผนเพอใหเกดความคมคาและประหยดทสด

42

เศรษฐกจพอเพยง

กำรจดกำรศกษำตำมแนวคดเศรษฐกจพอเพยง ปรยานช พบลสราวธ (2550 : 2-3) กลาวไววา เปาหมายส าคญของการจดการศกษาตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยงคอ การปลกฝงใหเดกและเยาวชนรจกการใชชวตทพอเพยง เหนคณคาของทรพยากรตาง ๆ ฝกการอยรวมกบผอนอยางเออเฟอเผอแผและแบงปน มจตส านก รกษสงแวดลอมและเหนคณคาของวฒนธรรมคานยม เอกลกษณ/ความเปนไทย การจดการศกษาตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง ด าเนนการไดใน 2 สวน คอ 1. การบรหารสถานศกษาในดานตาง ๆ 2. การจดการเรยนรของผเรยน ซงประกอบดวย การสอดแทรกสาระเศรษฐกจพอเพยงในหลกสตรและสาระเรยนรในหองเรยน การประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยงในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนนอกหองเรยน การบรรลเปาหมายดงกลาวขางตน ครเปนบคลากรทส าคญในการถายทอดความร และปลกฝงหลกคดตาง ๆ ใหแกเดก โดยครตองเขาใจอยางถกตอง สามารถวเคราะหความพอเพยงหรอไมพอเพยงของตนเองและครอบครวไดและท าตวเปนแบบอยางทดในการด าเนนชวตแบบพอเพยง

กำรพฒนำคนตำมแนวคดเศรษฐกจพอเพยง การพฒนาคนตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยงคอการพฒนาใหแตละคนมหลกคดและ

หลกปฏบตในการด าเนนชวตอยางพอเพยง โดยใชคณธรรมน าความรเพอพฒนาตนเอง ครอบครวชมชน และชาต ใหสามารถพงพาตนเองไดและกาวหนาไปพรอมกบความสมดล ตลอดจนพรอมรบตอการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ แนวทางการพฒนาคนตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง เปนการฝกใหคดพด - ท าอยางพอด พอเหมาะ พอควร บนหลกเหตผล ไมประมาท โดยใชสตและปญญาในทางทถกตองเพอเพมทางเลอกและพฒนาศกยภาพของแตละคน ใหสามารถอมชตวเองและครอบครวได โดยไมเบยดเบยนตวเองและผอน และอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางสงบสข – รรกสามคค อยรวมกบธรรมชาตไดอยางสมดลและยงยน และมคานยมทดงาม รวมรกษาคณคาของความเปนไทย การขบเคลอนแนวคดเศรษฐกจพอเพยงใหเปนวฒนธรรมหลกในการใชชวตของคน ในสงคม ตองมกระบวนการหลอหลอม ใหทกคนมความเชอมนและสามารถน าหลกการน ไปประยกตใชไดจรงในชวตประจ าวนและการศกษาเปนเครองมอส าคญทจะท าใหเกดกระบวนการดงกลาว

43

น ำส

ควำมหมำยของเศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจพอเพยง หมายถง แนวทางการด ารงชวตและปฏบตตนของประชาชนใน ทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ มความพอประมาณ มเหตผลในการผลตสนคาและบรการเพอเลยงสงคมไดโดยรจกการพงพาตนเองเปนส าคญ ลดการพงพาปจจยการผลตอน ๆ ทตนมไดเปนเจาของ เศรษฐกจพอเพยงเปนการพอเพยงทงระดบตนเอง ครวเรอน ชมชนและประเทศชาตไมเดอดรอน ไมขดสน มเพยงพอทจะสนองความตองการไดโดยไมขาดแคลน ท าใหพงตนเองได โดยมตองพงพาผอน

หลกแนวคดของเศรษฐกจพอเพยง เงอนไขคณธรรม ทตะตองเสรมสราง ประกอบดวย ความตระหนกในคณธรรม มความซอสตยสจรต มความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการด าเนนชวต ไมโลก และไมตระหน

องคประกอบของเศรษฐกจพอเพยง

ทมำ : www.sufficiencyeconomy.org

เงอนไขความร

(รอบร รอบคอบ ระมดระวง) เงอนไขคณธรรม

(ซอสตยสจรต ขยน อดทน แบงปน)

ชวต / เศรษฐกจ / สงคม / สงแวดลอม / วฒนธรรม

พอเพยง

พอประมำณ

มเหตผล

มภมคมกน

ในตวทด

ทำงสำยกลำง

กำวหนำอยำง สมดล / มนคง / ยงยน

44

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2550 :11-14) ใหความหมายไววา การพฒนาตามหลกเศรษฐกจพอเพยง คอ การพฒนาทตงอยบนพนฐานของทางสายกลาง และความไมประมาท โดยค านงถง ความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนทดในตว ตลอดจนใชความร ความรอบคอบ และคณธรรม ประกอบการวางแผน การตดสนใจและการกระท า

ปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง หลกในการพจารณาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงม 5 สวน ดงน

สวนท 1 กรอบแนวคด เปนปรชญาทชแนะแนวทางการด ารงอยและปฏบตตนในทางทควรจะเปน โดยมพนฐานมาจากวถชวตด งเดมของสงคมไทย สามารถน ามาประยกตใชไดตลอดเวลา และเปนการมอบโลกเชงระบบทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา มงเนนการรอดพนจากภยและวกฤต เพอความมนคนและความยงยนของการพฒนา สวนท 2 คณลกษณะ เศรษฐกจพอเพยงสามารถน ามาประยกตใชกบการปฏบตตนได ในทกระบบ โดยเนนการปฏบตบนทางสายกลาง และการพฒนาอยางเปนขนตอน สวนท 3 ค ำนยำม ความพอเพยงจะตองประกอบดวย 3 คณลกษณะ พรอม ๆ กน ดงน ควำมพอประมำณ หมายถง ความพอด ทไมนอยเกนไป และไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ ควำมมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบความพอเพยงน น จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของตลอดจนค านงถงผลทคาดวาจะเกดขน จาการกระท านน ๆ อยางรอบคอบ กำรมภมคมกนทดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและ การเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนโดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทงใกลและไกล สวนท 4 เงอนไข การตดสนใจและการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ใหอยในระดบพอเพยงนน ตองอาศยทงความร และคณธรรมเปนพนฐาน กลาวคอ เงอนไขควำมร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตาง ๆ ทเกยวของอยางรอบดาน ความรอบคอบทจะน าความรเหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงกนเพอประกอบการวางแผนและความระมดระวงในขนปฏบต

45

เงอนไขคณธรรม ทตะตองเสรมสราง ประกอบดวย ความตระหนกในคณธรรม มความซอสตยสจรต มความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการด าเนนชวต ไมโลภ และ ไมตระหน

สวนท 5 แนวทำงปฏบต / ผลทคำดวำจะไดรบ จากการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช คอ การพฒนาทสมดลและยงยน พรอมรบตอการเปลยนแปลงในทกดาน ทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ความรและเทคโนโลย

เศรษฐกจพอเพยง (http://school.obec.go.th/bpr/101.htm : 17 ม.ค. 2551) เปนปรชญาทชถงแนวการด ารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบตงแตระดบครอบครว ระดบชมชนจนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหด าเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะ การพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตนความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผลรวมถงความจ าเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงนจะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยง ในการน าวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและ การด าเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาตโดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎและนกธรกจในทกระดบใหมส านกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวางทงดานวตถ สงคมสงแวดลอมและวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด เศรษฐกจพอเพยง อาจขยายความไดวาเปนการด าเนนชวตหรอวถชวตของคนไทยใหอยอยางพอประมาณตน เดนทางสายกลาง มความพอดและพอเพยง กบตนเอง ครอบครว และชมชน โดยไมตองพงพาปจจยภายนอกตาง ๆ ทเราไมไดเปนเจาของ สงส าคญตองรจกการพงพาตนเองโดยไมท าใหผอนเดอดรอน และรจกการน าทรพยากรทเรามอยมาใชใหเกดประโยชนในการด าเนนชวตประจ าวน เชน รจกการน าปจจยพนฐานมาใชในการด าเนนชวตอยางมความสขความสบาย และพอเพยงกบตนเอง กลาวโดยสรป เศรษฐกจพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล การมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงท งภายนอกและภายใน โดยอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวง ทงนจะตองมส านกในคณธรรม ความซอสตยสจรต มความรอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ จงถอวามความพอเพยงอยางแทจรง

46

ชดกำรเรยนร

ควำมหมำยของชดกำรเรยนร ชดการเรยนร หรอชดการสอนมาจากค าในภาษาองกฤษ มการเรยกใชหลายค า เชน learning package, instructional package หรอ educational package และภาษาไทยใชชดการเรยนร บทเรยนส าเรจรป บทเรยนโปรแกรม ชดการเรยนรเปนนวตกรรมทางการศกษา ประกอบดวยวธการ และการน าสอการสอนใหสอดคลองกบวชา หนวย หวเรอง และวตถประสงคเพอชวยเปลยนพฤตกรรม การเรยนรใหมประสทธภาพ ซงนกการศกษาไดใหความหมายของชดการเรยนรไวดงน ชดการเรยนร หมายถง การรวบรวมสอการเรยนส าเรจรป ซงสวนมากจะประกอบดวยค าชแจง ชอเรอง จดมงหมาย กจกรรม และการประเมนผลนกเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเองตามความสามารถ และความสนใจ เพอพฒนาการเรยนรของตนใหบรรลเปาหมายทตงไว โดยครเปน ผคอยใหค าแนะน าชวยเหลอ (สมชย อนอนนต 2536 : 24; สมพร ประมวลศลปชย 2543 : 36 และ Good 1973 : 306) ชดการเรยนร หมายถง ชดการเรยนรจดเปนสอการสอนชนดหนงซงเปนชดของ สอประสม (Multi Media) ทจดขนส าหรบหนวยการเรยนตามหวขอ เนอหา และประสบการณของแตละหนวยทตองการจะใหผเรยนไดรบ สามารถชวยใหผเรยนไดรบความรอยางมประสทธภาพ และยงชวยใหผสอนเกดความมนใจพรอมทจะสอนอกดวย (บญเกอ ควรหาเวช 2542 : 91)

ชดการเรยนร หมายถง ชดการเรยนรเปนสออปกรณทจดไวอยางเปนรปแบบ มจดมงหมายแนชด มการก าหนดเนอหา และกจกรรมตาง ๆ ซงน ามาจดกจกรรมในการเรยน การสอน ท าใหนกเรยนเกดความรในเรองทสอน และเพออ านวยความสะดวกใหกบครและนกเรยนในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ (ศรมา เผาวรยะ 2544 : 12; พรทพย ศกดสทธประถม 2544 : 11 และ Moore 1977 : 329) จากความหมายของชดการเรยนรดงกลาวสรปไดวา ชดการเรยนการร หมายถง สอการเรยนส าเรจรปทรวบรวมอยางสมบรณตามแบบแผนทวางไวทผเรยนสามารถเรยนไดดวยตนเองเปนรายบคคลหรอกลมยอยตามความสามารถ ความสนใจ เพอบรรลจดประสงคทตงไว โดยผเรยนท ากจกรรมในบทเรยนดวยตนเอง ครเปนผคอยใหค าแนะน าชวยเหลอ ในชดการเรยนรประกอบค าชแจง ชอเรอง จดมงหมาย เนอหา กจกรรม การวดผลประเมนผลดวยแผนการสอน คมอคร แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนใบกจกรรม (ค าสง เนอหา และแบบฝกหด)

47

หลกกำร ทฤษฎ และปรชญำกำรพฒนำชดกำรเรยนร นกการศกษาไดเสนอ หลกการ ทฤษฎ และปรชญา ทสามารถน ามาใชในการพฒนา ชดการเรยนรไวดงน ชยยงค พรหมวงศ (2533 : 119-120) เสนอหลกการในการน าชดการเรยนรมาใชในระบบการศกษาไว 5 ประการ คอ 1. การประยกตทฤษฎความแตกตางระหวางบคคล การเรยนการสอนควรจะตองค านงถงความตองการ ความถนดและความสนใจของผเรยนเปนส าคญ วธสอนทเหมาะสมทสด คอการจดการสอนรายบคคล หรอการศกษาตามเอกตภาพ และการศกษาดวยตนเอง ซงจะเปดโอกาสใหผเรยนมอสระในการเรยนตามระดบสตปญญาความสามารถ และความสนใจโดยมครคอยแนะน าชวยเหลอตามความเหมาะสม 2. ความพยายามทจะเปลยนแนวการเรยนการสอนไปจากเดม การจดการเรยน การสอนแตเดมนนเรายดครเปนหลก เปลยนมาเปนการจดประสบการณใหผเรยนเรยนเอง โดย การใชแหลงความรจากสอหรอวธการตาง ๆ การน าสอการเรยนการสอนมาใชจะตองจดใหตรงกบเนอหา และประสบการณตามหนวยการเรยนการสอนของวชาตาง ๆ โดยนยมจดในรปของชด การเรยนร การเรยนในลกษณะนผเรยนจะเรยนจากครเพยงประมาณ 1 ใน 4 สวน สวนทเหลอผเรยนจะเรยนจากสอดวยตนเอง 3. การใชสอการเรยนการสอนไดเปลยนแปลง และขยายตวออกไป การใชสอ การเรยนการสอน ปจจบนไดคลมไปถงการใชวสดสนเปลอง เครองมอตาง ๆ รวมทงกระบวนการและกจกรรมตาง ๆ แตเดมนนการผลต และการใชมกจะออกมาในรปตางคนตางผลต และใชเปนแหลงความรส าหรบผเรยนแทนการใชครเปนผถายทอดความรใหแกผเรยนตลอดเวลา แนวโนมการใชของคร คอ เปลยนจากการใชสอเพอชวยครสอน คอครเปนผหยบใชอปกรณตาง ๆ มาเปนใชสอการเรยนการสอนเพอชวยผเรยน คอ ใหผเรยนหยบ และใชสอการเรยนการสอนตาง ๆ ดวยตนเอง โดยอยในรปของชดการเรยนร 4. ปฏกรยาสมพนธระหวางผสอนกบผเรยน แตกอนความสมพนธระหวางผสอนกบผเรยนในหองเรยนลกษณะเปนทางเดยว คอ ผสอนเปนผน า และผเรยนเปนผตาม ผสอนมไดเปดโอกาสใหผเรยน ผเรยนจะมโอกาสไดพดกตอเมอผสอนใหพด การตดสนใจของผเรยน สวนใหญมกจะตามผสอน ผเรยนเปนฝายเอาใจผสอนมากกวาผสอนเอาใจผเรยน ผสอนวจารณหรอพดเยาะเยยผเรยนในชน โดยเฉพาะในกรณทผเรยนตอบไมถก แตถาผเรยนท าอะไรดควรแกการชมเชย ผสอนจะนงเฉยเสย เพราะถาชมตดตอผเรยนจะเหลง ดงนนผเรยนไทยสวนใหญจงพกเอาประสบการณทไมนาพงพอใจเมอเตบใหญขน ในสวนทเกยวกบความสมพนธระหวางผเรยนกบ

48

ผเรยนนนแทบจะไมมเอาเลย เพราะผสอนสวนใหญไมชอบใหผเรยนคยกนผเรยนจงไมมโอกาสฝกฝนท างานรวมกนเปนหมคณะ เชอฟง และเคารพความคดเหนของผอนเมอเตบใหญจงท างานรวมกนไมได นอกจากนปฏกรยาสมพนธระหวางผเรยนกบสภาพแวดลอม ทอยกบชอลก กระดานด า และแบบเรยนในหองเรยนแคบ ๆ หรอในสนามหญา ผสอนไมเคยพาผเรยนออกไปสสภาพนอกโรงเรยน การเรยนการสอนจงจดอยเพยงในหองเรยนเปนสวนใหญ แนวโนมในปจจบน และอนาคตของกระบวนการเรยนร จงตองน าเอากระบวนการกลมสมพนธมาใชในการเปดโอกาสใหผเรยนประกอบกจกรรมรวมกน ทฤษฎกระบวนการกลมจงเปนแนวคดทางพฤตกรรมศาสตร ซงน ามาสการจดระบบการผลตสอออกมาในรปของชดการเรยนร 5. การจดสภาพสงแวดลอม การเรยนรไดยดหลกจตวทยาการเรยนมาใชโดยจดสภาพการณออกมาเปนการสอนแบบโปรแกรม หมายถง ระบบการเรยนการสอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดมโอกาสรวมในกจกรรมการเรยนดวยตนเอง มทางทราบวาการตดสนใจหรอการท างานของตนถกหรอผดอยางไร มการเสรมเศรษฐกจพอเพยงบวกทใหผเรยนภาคภมใจมไดท าถกหรอ คดถก อนจะท าใหกระท าพฤตกรรมนนซ าอกในอนาคต และใหคอยเรยนรไปทละขนตอนตามความสามารถและความสนใจของผเรยนเองโดยไมมใครบงคบ การจดสภาพการณทเอออ านวยตอการเรยนรตามนยดงกลาวขางตน จะมเครองมอชวยใหบรรลจดมงหมายปลายทาง โดยการจด การสอนแบบโปรแกรม และชดการเรยนรเปนเครองมอส าคญ ไชยยศ เรองสวรรณ (2536 : 199) ไดกลาวถงหลกการและทฤษฎทเกยวของกบชด การเรยนรไวดงน 1. หลกการเกยวกบสอประสม ชดการเรยนรเปนสอประสม ซงหมายถงการใชสอหลาย ๆ อยางทเสรมซงกนและกนอยางมระบบมาใชเปนแนวทางการเรยนรและกจกรรมการเรยน ท าใหผเรยนไดเรยนรจากสอไดอยางเหมาะสม

2. ทฤษฎเกยวกบความแตกตางระหวางบคคล ชดการเรยนรทเปนสอกจกรรม การเรยนการสอนจดท าขนเพอสนองความสามารถความสนใจ และความตองการของผเรยนเปนส าคญ ทฤษฎทวาดวยความแตกตางระหวางบคคล จงน ามาใชเปนทฤษฎพนฐานในการจดท า และการใชชดการเรยนร 3. ทฤษฎการเรยนร ชดการเรยนรเปนสอการเรยนทเชอถอได จงน าออกใชและเผยแพร กจกรรมการเรยนการสอนโดยใชชดการเรยนรไดอาศยวถระบบเปนหลกทงสน ทงนเพอใหกจกรรมการเรยนการสอนนนด าเนนไปไดอยางสมพนธกนทกขนตอน บญเกอ ควรหาเวช (2542 : 92-94) ไ ดกลาวถงแนวคด และหลกการในการน าชด การเรยนรมาใชในระบบการศกษาพอสรปได 5 ประการ คอ

49

1. การน าทฤษฎความแตกตางระหวางบคคลมาใช เพอเปดโอกาสใหผเรยนมอสระในการเรยนตามระดบสตปญญา ความสามารถ และความสนใจ โดยมครคอยแนะน าชวยเหลอตามความเหมาะสม 2. การเปลยนแนวการเรยนการสอนจากทยดครเปนหลก เปนการน าสอการสอนมาใชโดยจดใหตรงกบเนอหาและประสบการณตามหนวยการสอนของวชาตาง ๆ การเรยนในลกษณะน ผเรยนจะเรยนจากครประมาณ 1 ใน 4 สวน สวนทเหลอผเรยนจะเรยนจากสอดวยตนเอง 3. มการจดระบบการใชสอการสอนหลาย ๆ อยางมาผสมผสานกนใหเหมาะสมและใชเปนแหลงความรส าหรบผเรยนแนวโนมใหมจงเปนการผลตสอการสอนแบบประสมใหเปน ชดการเรยนรอนจะมผลตอการใชของคร คอเปลยนจากการใชสอเพอชวยครสอน เปนการน าสอ มาเพอใหผเรยนเรยนดวยตนเอง 4. เปนการสรางความสมพนธระหวางผสอนและผเรยนและผเรยนกบสภาพแวดลอม แนวโนมในปจจบน และอนาคตของกระบวนการเรยนรจงตองน าเอากระบวนการกลมสมพนธ มาใชในการเปดโอกาสใหผเรยนประกอบกจกรรมรวมกน ทฤษฎกระบวนการกลมจงเปนแนวคดทางพฤตกรรมศาสตรซงน ามาสการจดระบบการผลตสอออกมาในรปของชดการเรยนร 5. ระบบการเรยนการสอนเปดโอกาสใหผเรยนมโอกาสรวมในกจกรรมการเรยนดวยตนเอง และทราบผลการตดสนใจ หรอการท างานของตนวาถก หรอผดอยางไร มการเสรมเศรษฐกจพอเพยงบวกทท าใหผเรยนภาคภมใจอนจะท าใหกระท าพฤตกรรมนนซ าอกในอนาคต และใหคอยเรยนรไปทละขนตอนตามความสามารถ และความสนใจการจดสภาพการณทเออตอการเรยนรน จะชวยใหบรรลจดหมายปลายทางโดยการจดการเรยนการสอนแบบโปรแกรม และใชชดการเรยนรเปนเครองมอส าคญ คารดารเรลล (Cardareli 1973 : 150) ไดกลาวถงปรชญาในการสรางชดการเรยนการสอนดวยตนเองวา 1. ผเรยนจะไดรบการเรยนตามเอกตภาพ โดยขนอยกบความตองการ ความสนใจและความสามารถของตนเอง 2. ในบทบาทของครคอ เปนผวนจฉย วางเงอนไข เราความสนใจ และใหความสะดวกสบายแกผเรยน 3. บทบาทของนกเรยนจะเปนผมความคดอสระทจะเลอกตดสนใจยอมรบและตอบสนองส าหรบการศกษาของตนเอง 4. บรรยากาศของหองเรยนดวยชดการเรยนรนจะตองเปดเผย สงเสรมความคดสรางสรรค การคนควาส ารวจ การปฏสมพนธเพอใหเกดความเจรญงอกงามขนหลาย ๆ ดาน

50

จากหลกการ ทฤษฎ และปรชญาการพฒนาชดการเรยนรทกลาวมาขางตนน สรปไดวาหลกการ ทฤษฎ และปรชญาของชดการเรยนรนนเกดจากความคดในเรองของความแตกตางระหวางบคคล โดยเฉพาะตองการเรยนรทเนนการเรยนดวยตนเอง โดยการจะเปลยนการเรยนจากครเปนศนยกลางเปนนกเรยนเปนศนยกลาง แนวคดในการจะประหยดเกยวกบการใชสอใน การเรยนการสอน เพอใหครสามารถใชรวมกนไดเปนการประหยดแนวคดทตองการใหเกดปฏสมพนธในการเรยนระหวางนกเรยนกบนกเรยนดวยการน ากระบวนการกลมมาใช และแนวคดทเกดจากการน าหลกจตวทยาการเรยนมาใชโดยจดสภาพแวดลอมท าใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมเปนการเราใจ เปนการเรยนจากงายไปหายาก และเปนการเสรมเศรษฐกจพอเพยง โดยการใหทราบผลการเรยนในทนท

ประเภทของชดกำรเรยนร นกการศกษาไดจดแบงประเภทชดการเรยนรออกเปนประเภทตาง ๆ ทงเหมอนกนและแตกตางกนแตโดยสวนใหญจะมความคลายคลงกน ดงน วณา วโรตมะวชาญ (2536 : 223) ไดแบงประเภทของชดการเรยนรไว 3 ประเภท คอ 1. ชดการเรยนรส าหรบการบรรยายของคร ใชกบนกเรยนกลมใหญทงชนใหเรยนรไปพรอม ๆ กน โดยไมค านงถงความแตกตางระหวางบคคลมากนก 2. ชดการเรยนรส าหรบท ากจกรรมรวม หรอศนยการเรยน โดยแบงนกเรยนในหองใหเปนกลมเลกลง การเรยนจะเรยนในลกษณะเรยนเปนกลมดวยตวเองเปนสวนใหญ 3. ชดการเรยนรรายบคคล จดใหนกเรยนเรยนตามความสามารถของตวเอง เพอแกปญหาเรองความแตกตางระหวางบคคล เชน บทเรยนแบบโปรแกรมอรพรรณ ตนบรรจง และสาโรจน แพงยง (2531 : 112) ไดแบงชดการเรยนรเปน 4 ประเภท ดงน

3.1 ชดการเรยนรส าหรบคร จดส าหรบครโดยเฉพาะใชเปนเครองมอประกอบการสอนของครซงสอนนกเรยนสวนใหญหรอทงชน และเปดโอกาสใหนกเรยนรวมกจกรรมบาง สวนมากครเปนผแสดง และมบทบาทในการทจะท าใหบทเรยนนนบรรลเปาหมายชดการเรยนรส าหรบครน ประกอบดวย คมอ และสอการเรยนการสอนไวพรอม

3.2 ชดการเรยนรตามเอกตภาพ หรอชดการเรยนรรายบคคลเปนชดการเรยนรทใหนกเรยนเรยนดวยตนเอง

3.3 ชดการเรยนรทใชกบศนยการเรยนเปนการเรยนการสอนตามเอกตภาพนกเรยนแตละคนจะเลอกเรยนอยางอสระ และเรยนไปตามศนยตาง ๆ จนครบ

3.4 ชดการเรยนรผสม เปนชดการเรยนรทใหนกเรยนศกษาดวยตนเองหรอครใช กไดตามความเหมาะสม

51

จากการจ าแนกประเภทชดการเรยนรของนกการศกษาดงกลาวมาแลว สรปไดวา ชดการเรยนรแบงออกเปน 5 ประเภทดงน 1) ชดการเรยนรประเภทค าบรรยาย 2) ชดการเรยนรส าหรบคร3) ชดการเรยนรรายบคคล 4) ชดการเรยนรกลมกจกรรม และ 5) ชดการเรยนรแบบผสม

องคประกอบของชดกำรเรยนร ชดการเรยนรมหลายประเภท องคประกอบของชดการเรยนรแตละประเภทจงมความแตกตางกน แตองคประกอบพนฐานของชดการเรยนรจะมลกษณะคลายคลงกนดงทนกการศกษาไดกลาวไวดงน ดวน (Duane 1975 : 105) ไดกลาวถงองคประกอบทส าคญของชดการเรยนรไว 7 ประการ ดงน 1. หลกการ และเหตผล อธบายถงจดมงหมายของชดการเรยนร และความส าคญทผเรยนตองศกษา ซงจะเชอมโยงประสบการณเดมของผเรยนกบประสบการณใหมหลกการ และเหตผลดงกลาวจะอธบายดวยวาอะไรคอสงทตองเตรยม และท าไมตองเรยน 2. ค าอธบายเนอหาจะชใหเหนระดบ และความซบซอนของเนอหาความคดรวบยอด ทกษะหรอทศนคตทผเรยนจะตองแสดงใหเหนหลงจากจบชดการเรยนร เนอหาสาระส าคญจะถกจ าแนกเปนเนอหายอย ๆ ชดการเรยนรจ านวนมากสรางขนเพอเสนอความคดรวบยอดทกษะหรอทศนคต 3. วตถประสงคเชงพฤตกรรม จะเขยนความคดรวบยอด ทกษะ และทศนคตออกมาเปนรปแบบทผเรยนสามารถอธบาย และแสดงใหเหนไดภายหลงจบชดการเรยนร ซงวตถประสงคเชงพฤตกรรมดงกลาว จะพดถงสงทผเรยนตองกระท า เงอนไขการกระท า และเกณฑขนต าของพฤตกรรมทพงประสงค ดงนนผเรยนจะรวาตองเรยนรอะไร และจะถกทดสอบอะไรในตอนทายของชดการเรยนร วตถประสงคเชงพฤตกรรมเปนแนวทางส าหรบผสรางชดการเรยนรและผเรยน โดยจะใชวตถประสงคเชงพฤตกรรมในการวางแผนการเรยน เลอกแหลงการเรยนทจะท าใหบรรลวตถประสงคหลกจากทผเรยนทราบวตถประสงคแลวสามารถตดสนใจไดวาวตถประสงคใด ทบรรลแลว และเนนในวตถประสงคทยงไมผานเพอไมใหเสยเวลา 4. กจกรรมการเรยนการสอน ผสอนออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนใหเหมาะสมและเปนล าดบขนของการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอนนนจะมทงการอาน การดการฟง การอภปราย การมสวนรวม หรอแบบฝกหดตาง ๆ ทสอดคลองกบวตถประสงคกจกรรมนนจะมหลายอยางทงนเพอชวยใหผเรยนเปลยนพฤตกรรมการเรยนนไดอยางมประสทธภาพ 5. กจกรรมเสนอแนะเพมเตม กจกรรมนจะเปดโอกาสใหผเรยนไดคนหา หรอศกษากจกรรมการเรยนทอยในระดบลกลงไป กจกรรมเหลานจะชวยขยายการสอนอาจจะแนะน าเพมเตม

52

จะท าใหผเรยนไดพฒนาทศนคต ความเชอ หรอความรสกทเกยวของกบเนอหาและสามารถน า สงเหลานไปใชในชวตจรง 6. เครองมอประเมนผลกอนเรยน ประเมนผลดวยตนเอง และประเมนผลหลงเรยน 6.1 ประเมนผลกอนเรยน (Pre test) เปนการทดสอบเพอใหครผสอนทราบวาผเรยนมความรพนฐานในเนอหาทจะสอนมากนอยเพยงใด เพอทจะน ามาพจารณาแนวทางวาจะตองสอนอะไรใหแกผเรยนบาง 6.2 การประเมนผลดวยตนเอง (Self test) ใหผเรยนประเมนความกาวหนาของตนเองภายหลงจบกจกรรมการเรยนแลว แบบทดสอบนอาจจะเปนแบบทดสอบยอย หรอเปนค าแนะน าใหผเรยนไดทบทวนวตถประสงคเชงพฤตกรรม เพอประเมนความกาวหนาของตนเองวาบรรลวตถประสงคหรอไม 6.3 การประเมนผลหลงเรยน (Post test) แบบทดสอบหลงเรยนใชเมอผเรยนเรยนชดการเรยนรจบลงเพอดวาผเรยนบรรลผานเกณฑขนต าหรอไม แบบทดสอบหลงเรยนมกใชเมอผเรยนพรอมทจะแสดงใหเหนวาเขาผานวตถประสงคแลว ถาผเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน ไมผานจะไดรบค าแนะน าใหยอนกลบไปเรยนตามกจกรรมอกครง จนกวาจะผานวตถประสงค เครองมอประเมน 3 แบบน คลายกนในแงของการประเมนพฤตกรรมผเรยนในรปของวตถประสงคเชงพฤตกรรม เครองมอประเมนน อาจจะรวม หรอไมรวมค าถามทเกยวของกบกจกรรมเสนอแนะแตโดยทวไปเครองมอประเมนทง 3 แบบ จะถกน ามาใชกอนจะมกจกรรม 7. คมอครนจะถกสรางขนไวในชดการเรยนร เพอใหขอมลเกยวกบเนอหาและการใชชดการเรยนร คมอจะรวมถงค าอธบายขอมล ซงจะชวยใหครอนๆ ทจะใชชดการเรยนร รวมทง มค าเฉลยของเครองมอประเมนผล รายการสอทถกตองค าอธบายถงสงทคร และผเรยนจะตองเตรยมในการด าเนนกจกรรมการเรยนการสอน กดานนท มลทอง (2536 : 80-81) ไดกลาวถงชดการเรยนร สอประสมประกอบดวยสอตาง ๆ ขนกบจดมงหมายของบทเรยนและวตถประสงค โดยทวไปจะอยในกลองหรอแฟม ซงประกอบดวย 1. คมอ ส าหรบผสอนในการใชชดการเรยนร และส าหรบผเรยนใชชดการเรยนร 2. ค าสง เพอก าหนดในการสอนหรอการเรยน 3. เนอหาบทเรยนจดอยในรปของสไลด ฟลมสตรป เทปบนทกเสยง วสดกราฟก มวนวดทศน หนงสอเรยน เปนตน 4. กจกรรมการเรยน เปนการใหผเรยนท ารายงานกจกรรมทก าหนดใหหรอคนควา ตอจากทเรยนไปแลว เพอความรทกวางขวางขน

53

บญเกอ ควรหาเวช (2542 : 95-96) ไดกลาวถงองคประกอบทส าคญของชดการเรยนร ดงน 1. คมอคร เปนคมอ และแผนการสอนส าหรบผสอน หรอผเรยนตามแตชนดของ ชดการเรยนร ภายในคมอจะชแจงวธการใชชดการเรยนรเอาไวอยางละเอยด อาจจะท าเปนเลมหรอแผนพบกได 2. บตรค าสงหรอค าแนะน า จะเปนสวนทบอกใหผเรยน หรอประกอบกจกรรม แตละอยางตามขนตอนทก าหนดไวมอยในชดการเรยนรบตรค าสง ซงประกอบดวย

2.1 ค าอธบายในเรองทจะศกษา 2.2 ค าสงใหผเรยนด าเนนกจกรรม 2.3 การสรปบทเรยน

บตรค าสงน มกนยมใชกระดาษแขงตดใหเปนบตรขนาด 6 x 8 นว 3. เนอหาสาระและสอ จะบรรจไวในรปของสอการสอนตางๆ อาจจะประกอบดวยบทเรยนโปรแกรม สไลด เทปบนทกเสยง ฟลมสตรป แผนภาพโปรงใส วสดกราฟก หนจ าลองของตวอยาง รปภาพ เปนตน ผเรยนจะศกษาจากสอการเรยนการสอนตาง ๆ ทบรรจอยในชด การเรยนรตามบตรก าหนดไวให 4. แบบประเมนผล ผเรยนจะท าการประเมนผลความรดวยตนเองกอน และหลงเรยนแบบประเมนทอยในชดการเรยนร อาจจะเปนแบบฝกหดใหเตมค าในชองวางเลอกค าตอบทถกจบคดผลจากการทดลอง หรอใหท ากจกรรม เปนตน 5. แบบทดสอบ เปนแบบทดสอบเกยวกบเนอหาบทเรยนนน เพอประเมนผล จากองคประกอบของชดการเรยนร ทนกการศกษาไดกลาวมา สรปไดวา องคประกอบของชดการเรยนรแตละชด ประกอบดวย 1) แผนการสอน 2) คมอคร 3) แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน และ 4) ใบกจกรรม (ค าสง เนอหา และแบบฝกหด) ซงชดการเรยนทผวจยสรางขน มองคประกอบ 2 สวน คอ สวนท 1 คมอคร ประกอบดวย แผนการเรยนร ใบความรส าหรบคร แบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนการสอน และสวนท 2 คมอนกเรยน ประกอบดวย ใบความร ใบงานส าหรบนกเรยน แบบทดสอบ สอประกอบชดการเรยนร

วธพฒนำชดกำรเรยนร นกการศกษาเสนอแนวทางในการสรางชดการเรยนร ไวดงน เคม (Kemp 1985 : 10) ไดเสนอวธการสรางชดการเรยนรไวดงน การน าเทคโนโลยทางการสอนมาใชในการจดระบบการสอน เพอใหเกดผลส าเรจในการเรยนรอยางมประสทธภาพ หรอเพอแกปญหาในการเรยนการสอน ยอมตองมการวางแผนอยางเปนระบบเพอการออกแบบ

54

การสอนขนมาใช โดยกระบวนการออกแบบการสอนจะประกอบไปดวยหลกการพนฐาน 4 ประการ คอ 1. ผเรยน โดยพจารณาจากลกษณะผเรยน เพอการออกแบบโปรแกรมการสอนอยางเหมาะสม 2. วตถประสงค โดยตงวตถประสงควาตองการจะใหผเรยน ไดเรยนรสงใดบางในการสอนนน 3. วธการ และกจกรรม โดยก าหนดวธการ กจกรรมในการเรยนรวาควรมอะไรบางเพอใหผเรยนสามารถเรยนรไดเรวทสด 4. การประเมนผล โดยก าหนดวธประเมนผล เพอตดสนใจการเรยนรนน ประสบความส าเรจตามจดมงหมายหรอไม ชยยงค พรหมวงศ (2533 : 107) ไดกลาวถง ขนตอนในการสรางชดการเรยนรไว 10 ขนตอน ดงตอไปน 1. ก าหนดหมวดหมเนอหา และประสบการณ อาจจะก าหนดเปนหมวดวชาหรอบรณาการเปนแบบสหวทยาการตามทเหนเหมาะสม 2. ก าหนดหนวยการเรยนการสอน แบงเนอหาวชาออกเปนหนวยการสอน โดยประมาณเนอหาวชาทจะใหครสามารถถายทอดความรแกนกเรยนไดในหนงสปดาห หรอ หนงครง 3. ก าหนดเรอง ผสอนจะตองถามตนเองวาในการสอนแตละหนวยควรใหประสบการณออกมาเปน 4 ถง 6 หวเรอง 4. ก าหนดความคดรวบยอด และหลกการ จะตองใหสอดคลองกบหนวยและหวเรอง โดยสรปแนวคด สาระ และหลกเกณฑส าคญไว เพอเปนแนวทางในการจดเนอหาทสอนไวสอดคลองกน 5. ก าหนดวตถประสงค ใหสอดคลองกบหวเรอง เปนจดประสงคทวไปกอนแลวเปลยนเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตองมเงอนไข และเกณฑพฤตกรรมไวทกครง 6. ก าหนดกจกรรมการเรยน ใหสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรมซงเปนแนวทางในการเลอก และการผลตสอการสอน กจกรรมการเรยน หมายถง กจกรรมทกอยางทผเรยนปฏบต เชน การอานบตรค าสง ตอบค าถาม เขยนภาพ ท าการทดลองทางสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมเลนเกมส 7. ก าหนดแบบประเมนผล ตองออกแบบการประเมนผลใหตรงกบวตถประสงคเชงพฤตกรรม

55

1. เลอก และผลตสอการเรยนการสอน วสดอปกรณและวธการทครใช ถอเปน การสอสารสอนทงสน เมอผลตสอการเรยนการสอนของแตละหวเรองแลว กจดสอเหลานนไวเปนหมวดหมในกลองทเตรยมไว กอนน าไปทดลองหาประสทธภาพ 9. หาประสทธภาพชดการเรยนร ชดการเรยนรทสรางขนมาผสรางตองก าหนดเกณฑขนลวงหนา โดยค านงถงหลกการทวาการเรยนรเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยน 10. การใชชดการเรยนร ชดการเรยนรทมประสทธภาพตามเกณฑทตงไวสามารถน าไปสอนผเรยนไดตามประเภท และระดบการศกษาโดยก าหนดขนตอน ดงน

10.1 ใหผเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 10.2 ขนน าเขาสบทเรยน 10.3 ขนประกอบกจกรรม

10.4 ขนสรปผลการสอน 10.5 ท าแบบทดสอบหลงเรยน

นอกจากขนตอนการสรางชดการเรยนรของนกการศกษาดงกลาวยงมผศกษาวจยในเรองชดการเรยนร และด าเนนการสรางดงตอไปน นรมต ภทรสวรรณกจ (2535 : 34) ไดด าเนนการสราง และหาประสทธภาพของชดการเรยนรดงตอไปน 1. ศกษาทฤษฎหลกการแนวความคดเกยวกบทกษะกระบวนการทางสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และชดการเรยนร 2. ศกษาการสราง และกจกรรมเพอพฒนาทกษะกระบวนการทางสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมเอกสารการสรางชดวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม พรอมทงขอค าแนะน าจากผทรงคณวฒการศกษา ผเชยวชาญในการสรางชดการเรยนร 3. ด าเนนการสรางชดการเรยนร โดยมเนอหาสอดคลองกบทกษะกระบวนการทางสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ของ สสวท. 5 ทกษะ ไมองเนอหาในแบบเรยน จ านวน 5 ชด ชดละ 1 ทกษะ 4. น าไปหาประสทธภาพ โดย

4.1 การทดลองรายบคคล ทดลองกบนกเรยน 1 คน น าผลมาปรบปรงแกไข 4.2 การทดลองกลมเลก จ านวน 10 คน ปรบปรงแกไขขอบกพรอง

4.3 การทดลองภาคสนาม น าไปทดลองใชจรงกบกลมตวอยางทไมใชกลมควบคม และกลมทดลอง เพอหาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80 / 80 เกศรา แกวจตร (2542 : 21) ไดพฒนาชดการเรยนร ดงน

56

1. ศกษาคนควาสงทเกยวของ กลาวคอ 1.1 ศกษาหลกสตร และแผนการสอนกลมวชาการงานพนฐาน และอาชพ 1.2 ศกษาเอกสาร ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 1.3 ท าการวเคราะหเนอหาและก าหนดจดประสงคเชงพฤตกรรม และใชจดประสงคเชงพฤตกรรมตามแผนการสอนของกรมวชาการ 2. ด าเนนการสรางชดการเรยนร ตามล าดบดงน 2.1 เขยนแผนการสอน 2.2 สรางกจกรรมการเรยนการสอน สอการเรยนการสอน และแบบฝกหดประจ าหนวยยอยแตละหนวย รวมไปถงการวด และประเมนผลทกหนวยปฏบตการ 2.3 การสรางชดการเรยนร โดยแบงเนอหาออกเปนเนอหายอย ๆ 2.4 น าชดการเรยนรเสนอตอผเชยวชาญ จ านวน 5 ทาน เพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหา ปรบปรงแกไขตามทผเชยวชาญใหขอเสนอแนะ 2.5 น าชดการเรยนรทปรบปรงแกไขแลว ไปด าเนนการหาประสทธภาพ 3. การหาประสทธภาพ มการด าเนนการดงน 3.1 การทดลองเปนรายบคคลกบนกเรยน จ านวน 3 คน แลวปรบปรงขอบกพรอง 3.2 การทดลองกลมเลกกบนกเรยน จ านวน 10 คน แลวปรบปรงขอบกพรอง 3.3 การทดลองภาคสนามกบนกเรยน จ านวน 30 คน หรอหาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 จากวธการพฒนาชดการเรยนรของนกการศกษา และผศกษาวจยชดการเรยนรดงกลาว สามารถสรปไดวาการสรางชดการเรยนรมกระบวนการ และขนตอนจดไวอยางมระบบ ผสรางตองศกษา และวางแผนด าเนนการอยางละเอยด รวมทงการหาประสทธภาพชดการเรยนรซงในการวจยครงนผวจยไดบรณาการวธการสรางชดการเรยนรของนกการศกษามาใชสรางชดการเรยนร วชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

กำรหำประสทธภำพ และเกณฑประสทธภำพของชดกำรเรยนร ชดการเรยนรทพฒนาเสรจครงแรกนนจ าเปนตองน าไปทดสอบหาประสทธภาพตามขนตอนตาง ๆ ซง ชยยงค พรหมวงศ (2533 : 492-493)ไดกลาวถงขนตอนการทดสอบประสทธภาพไวดงน ขนท 1 แบบเดยว เปนการทดลองกบผเรยน 1 คน โดยใช เดกออน ปานกลาง และ เดกเกง ค านวณหาประสทธภาพแลวปรบปรงใหดขน โดยปกตคะแนนทไดจากการทดลองแบบเดยวนจะไดคะแนนต ากวาเกณฑ

57

ขนท 2 แบบกลม เปนการทดลองกบผเรยน 5 ถง10 คน (คละผเรยนทเกงกบออน) ค านวณหาประสทธภาพแลวปรบปรง ในคราวนคะแนนของผเรยน จะเพมขนอกเกอบเทาเกณฑประมาณ 10 เปอรเซนต

ขนท 3 ขนปฏบตจรง เปนการทดลองกบผเรยนทงชน 30 ถง100 คน ค านวณหาประสทธภาพแลวท าการปรบปรง ผลลพธทไดควรใกลเคยงกบเกณฑทตงไวการก าหนดเกณฑส าหรบหาประสทธภาพของชดการเรยนรเพอเปนการประกนวาชดการเรยนรมประสทธภาพใน การสอน ซงนกการศกษาไดกลาวไว ดงน ชยยงค พรหมวงศ (2533 : 491) กลาววา เกณฑประสทธภาพ หมายถง ระดบประสทธภาพของชดการเรยนรทจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนร เปนระดบทผผลตชดการเรยนรทมคณคาทน าไปสอนนกเรยน และคมคาแกการลงทนผลตออกมาเปนจ านวนมาก ส าหรบการก าหนดเกณฑประสทธภาพ กระท าไดโดยการประเมนผลพฤตกรรมของผเรยน2 ประเภท คอ พฤตกรรมตอเนอง (กระบวนการ) และพฤตกรรมขนสดทาย (ผลลพธ) โดยก าหนดคาประสทธภาพเปน E1 คอ ประสทธภาพของกระบวนการ E2 คอ ประสทธภาพของผลลพธ ซงการทจะก าหนดเกณฑ E1/E2 ใหมคาเทาใดนน ครผสอนเปนผพจารณา โดยปกตเนอหาทเปนความรความจ า มกจะตงไว 80/80 85/85 หรอ 90/90 สวนเนอหาทเปนทกษะ หรอเจตนาศกษาอาจตงไวต ากวาน เชน 75/75 ทงน การยอมรบหรอไมยอมรบประสทธภาพของชดการเรยนรเมอทดลองชดการเรยนรภาคสนามแลวใหเทยบคา E1/E2 ทหาไดจากชดการเรยนกบ E1/E2 ของเกณฑ การยอมรบประสทธภาพของชดการเรยนรไมควรต ากวาเกณฑเกนรอยละ 5 แตโดยปกตก าหนดไวรอยละ 2.5 ซงการยอมรบประสทธภาพของชดการเรยนรม 3 ระดบ คอ สงกวาเกณฑ เทาเกณฑ และต ากวาเกณฑแตยอมรบวามประสทธภาพ จากการศกษาสรปไดวา การหาประสทธภาพของชดการเรยนรตองมขนตอนใน การปฏบต และตองมเกณฑในการประเมนประสทธภาพในการตดสนใจเลอกเกณฑประสทธภาพนน ขนอยกบความเหมาะสมความสอดคลอง และกระบวนการใชสอการเรยนการสอน ดงนน ผวจยจงก าหนดเกณฑมาตรฐานประสทธภาพ 80/80

ประโยชนของชดกำรเรยนร นกการศกษาไดกลาวถงประโยชน และคณคาของชดการเรยนรไวดงน

ชยยงค พรหมวงศ (2533 : 121) กลาวถงประโยชนของชดการเรยนรไว คอ 1. ชวยใหครผสอนถายทอดเนอหา และประสบการณทสลบซบซอนเปนนามธรรมสง

ใหเขาใจรวมเรวขน 2. ชวยเราความสนใจของนกเรยนตอสงทก าลงศกษา

58

3. เปดโอกาสใหผเรยนแสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจแสวงหาความรไดดวยตนเอง

4. ชวยสรางความพรอม และความมนใจตอผสอน 5. ท าใหการเรยนการสอนเปนอสระจากอารมณของผสอน ชดการเรยนรสามารถ

ท าใหผเรยนเรยนไดตลอดเวลา ไมวาจะมสภาพ หรอความขดของทางอารมณมากนอยเพยงใด 6. ชวยใหการเรยนเปนอสระจากบคลกภาพของผสอน เนองจากชดการเรยนร

ท าหนาทถายทอดความรแทนครแมครจะพด หรอสอนไมเกง ผเรยนสามารถเรยนไดอยางมประสทธภาพ

7. ในกรณขาดคร ครคนอนสามารถสอนแทนได โดยใชชดการเรยนร เพราะเนอหาวชาอยในชดการเรยนรเรยบรอยแลว ครสอนแทนไมตองเตรยมตวมาก

8. ส าหรบชดการเรยนรรายบคคล และชดการเรยนรทางไกล ผเรยนสามารถเรยนไดเองทบาน

ไชยยศ เรองสวรรณ (2536 : 235) ไดกลาวถงคณคาของชดการเรยนรไวดงน 1. ชวยใหผสอนถายทอดเนอหา และประสบการณทสลบซบซอน และมลกษณะเปน

นามธรรมสง เชน การท างานของเครองกล อวยวะของรางกาย การเตบโตของสตวชนต า เปนตน ซงผสอนไมสามารถถายทอดดวยการบรรยายไดด

2. ชวยเราความสนใจของนกเรยนตอสงทก าลงศกษา เพราะชดการเรยนรจะเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนของตนเอง และสงคม

3. เปดโอกาสใหผเรยนแสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจ แสวงหาความรดวยตนเอง และการมความรบผดชอบตอตนเอง และสงคม

4. ชวยสรางความพรอม และความมนใจแกผสอน เนองเพราะชดการเรยนรผลตไวเปนหมวดหมสามารถหยบไปใชไดทนทโดยเฉพาะผทไมคอยมเวลาในการเตรยมการสอนลวงหนา

5. ท าใหการเรยนการสอนของผเรยน เปนอสระจากอารมณของผสอน ชดการเรยนรสามารถท าใหผเรยนเรยนไดตลอดเวลา ไมวาผสอนจะมสภาพ หรอความขดของทางอารมณมาก หรอนอยเพยงใด

6. ชวยใหการเรยนเปนอสระจากบคลกภาพของผสอน เนองจากชดการเรยนรท าหนาทถายทอดความรแทนครได แมครทพดไมเกงกสามารถทจะสอนใหมประสทธภาพได

บญเกอ ควรหาเวช (2542 : 110-111) กลาวถงประโยชนของชดการเรยนรไวดงน 1. สงเสรมการเรยนเปนรายบคคล ผเรยนเรยนไดตามความสามารถ ความสนใจตาม

เวลา และโอกาสทเหมาะสม

59

2. ชวยขจดปญหาการขาดแคลนคร 3. ชวยในการศกษานอกระบบโรงเรยน เพราะผเรยนสามารถน าชดการเรยนรไป

ใชไดในทกสถานท และทกเวลา 4. ชวยลดภาระ และชวยสรางความพรอม และความมนใจใหกบคร 5. เปนประโยชนในการสอนแบบศนยการเรยน 6. ชวยใหครวดผลผเรยนไดตรงตามความมงหมาย 7. เปดโอกาสใหผเรยนแสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจ แสวงหาความรดวยตนเอง

และมความรบผดชอบตอตนเอง และสงคม 8. ชวยฝกใหผเรยนจ านวนมากไดรบความรแนวเดยวกนอยางมประสทธภาพ 9. ชวยฝกใหเคารพ นบถอ ความคดเหนของผอนจากคณคา และประโยชนของชด

การเรยนรดงกลาว สรปไดวา ชดการเรยนรเปนนวตกรรม และเทคโนโลยทางการศกษาทมความเหมาะสม

ทจะน าไปใชในการสอนไดเปนอยางด เพราะชดการเรยนรสามารถชวยแกปญหาทเกยวกบ การเรยนไดเปนอยางดและยงชวยอ านวยความสะดวกใหกบคร ซงเหมาะสมทจะน ามาใชในสภาพปจจบนมากจากประโยชนของชดการเรยนรทนกการศกษากลาวมาสรปประโยชนของชด การเรยนรไดดงน 1) ชวยลดภาระการสอนของคร 2) เปดโอกาสใหผเรยนใชความสามารถของตนเองในการแสวงหาความร 3) ชดการเรยนรเราความสนใจไมเกดการเบอหนายการเรยน 4) สงเสรมความส าเรจในการเรยนร 5) สามารถเรยนไดตามความพรอมของผเรยน 6) สามารถแกปญหาความแตกตางระหวางบคคล 7) ชวยถายทอดเนอหาประสบการณทซบซอน และ 8) สรางความพรอมใหผสอน และประหยดเวลาในการเตรยมการสอน

งำนวจยทเกยวของ

งำนวจยทเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง ผวจยไดท าการศกษางานวจยทเกยวของกบเศรษฐกจพอเพยง และสอดคลองกบการท าการวจยในครงนดงน พระมหาสงา พลสงคราม (2542 : บทคดยอ) ไดศกษาเปรยบเทยบเศรษฐศาสตรเชงพทธกบเศรษฐกจพอเพยงในสงคมไทย โดยวธการศกษาภาคเอกสารตามทปรากฏในคมภรและงานวจยเอกสารทเกยวของ สวนภาคสนามใชวธการสมภาษณนกวชาการ ผลการวจยพบวา เศรษฐศาสตรเชงพทธมไดเรมจากสมมตฐานทางเศรษฐศาสตร แตเปนหลกค าสอนเกยวกบ การด าเนนชวตทสอดคลองกบธรรมะ ในฐานะเปนปทสถานใหเกดดลยภาพระหวางมนษยกบ

60

ธรรมชาต มนษยกบสงคม และกายกบจต ตามหลกปฏบตสมมาอาชวะ โดยใชสตปญญาควบคมและก าหนดเปาหมายของกจกรรมทางเศรษฐกจใหด าเนนไปสการมคณภาพชวตและจตวญญาณ สวนเศรษฐกจพอเพยง มงเนนความพอเพยงของกจกรรมทางเศรษฐกจ เรมจากการผลตบนพนฐานการพงตนเอง ตามแนวทฤษฎใหม ขนท 1 พงตนเองระดบครอบครว ดวยการจดสรรพนทและแหลงน าใหเหมาะสมกบการผลต ขนท 2 การรวมกลมระดบชมชน ในรปของสหกรณ ขนท 3 ธรกจชมชน ขยายโครงสรางการผลตและการคา รวมกบภาครฐและเอกชน จะเหนไดวาเศรษฐศาสตรเชงพทธไดเสนอหลกศลธรรมเพอใชในการด าเนนชวตให เกดความพอด สวนเศรษฐกจพอเพยง ไดเนนระบบโครงสรางทางเศรษฐกจทสอดคลองกนระหวางการผลตกบ การบรโภคบนพนฐานของการพงตนเองระดบครอบครว ชมชน และสงคม ชยรนทร ชยวสทธ (2545 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอเสรมสรางคานยมตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยงใหนกเรยนและชมชนดวยโครงงานอาชพโดยมวตถประสงคเพอศกษาผลการใชววจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมในการพฒนาและตดตามการสรางเสรมคานยมตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยงใหนกเรยนท าโครงงานอาชพทชมชน มสวนรวมและศกษาความคดเหนของนกเรยนและชมชนในการด าเนนโครงงานอาชพทใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยง กลมเปาหมายคอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2544 ของโรงเรยนแมเจดยวทยาคม อ าเภอเวยงปาเปา จงหวดเชยงรายทเลอกท าโครงงานอาชพทางเกษตรกรรม ผลการวจยพบวา ในการท าโครงงานอาชพของนกเรยนน นยงมการใชจายอยางฟ มเฟอย ใชวสดอปกรณไมคมคา ไมประหยดและใชอยางสนเปลอง รวมทงยงไมมการแลกเปลยนพนธพช พนธสตว เครองมอและความรตาง ๆ แกกน หลงจากทนกเรยนไดเรยนรเรองแนวคดเศรษฐกจพอเพยงแลว ไดน าไปประยกตใชในโครงงานปรากฏวา นกเรยนมการใชจายในโครงงานอยางประหยด มการใชวสดอปกรณอยางคมคา มการแลกเปลยนพนธพช พนธสตว และความรตาง ๆ น าเศษสงเหลอในโครงงานมาใชประโยชน ปรกษากบคนในครอบครวและภมปญญาทองถนมากขน โดยทกคนในครอบครวใหความรวมมอสนบสนน สวนความคดเหนของนกเรยน ทมตอเนอหา กจกรรมการเรยนการสอนและครผสอนเปนไปในทางบวกและความคดเหนของชมชนทมตอการท าโครงงานอาชพของนกเรยนกเปนทางบวกเชนเดยวกน รชกร ประสระเตสง (2550 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การพฒนากระบวนการเรยนรดวยตนเอง วชาประวตศาสตร ส 43101 เรอง ภมปญญาไทย ชนมธยมศกษาปท 6 โดยใชหนงสออานเพมเตม “เสรมคณธรรมน าใจ ใชหลกเศรษฐกจพอเพยง” โดยมขนตอนการสรางดงน 1) ขนเตรยมการ 2) ขนด าเนนการ ผลการวจยพบวา 1) ประสทธภาพของหนงสออานเพมเตม “เสรมคณธรรมน าใจ ใชหลกเศรษฐกจพอเพยง” 82.79/85.30 : ซงสงกวาเกณฑ 80/80 ทก าหนดไว

61

2) การเปรยบเทยบความกาวหนาของผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงการศกษาหนงสออานเพมเตม พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงการศกษาหนงสออานเพมเตมสงกวากอนศกษา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ 3) การเปรยบเทยบคณลกษณะ อนพงประสงค จากการเสรมสรางคณธรรม จรยธรรม กอนและหลงการใชหนงสออานเพมเตม พบวา นกเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคทกดานเพมสงขน สรปไดวา จากผลการวจยเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง พบวาการน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการเรยนการสอนชวยใหผเรยนมความร ความเขาใจ เกยวกบเศรษฐกจพอเพยง ไดแก 1) ความพอประมาณ 2) ความมเหตผล 3) การมภมคมกนในตวทด มความร และมคณธรรม สามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนของตนเองและครอบครวได

งำนวจยทเกยวกบกำรพฒนำชดกำรเรยนร ผวจยไดท าการศกษางานวจยทเกยวของกบชดการเรยนร และสอดคลองกบการท า การวจยในครงน ทงในประเทศและตางประเทศ ดงน ประภาพร ศรค า (2536 : บทคดยอ) ศกษาเรอง การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร เรองการหาพนทของนกศกษาทางไกลในจงหวดฉะเชงเทรา ระดบมธยมศกษาตอนตน สงกดกรมการศกษานอกโรงเรยน ทเรยนดวยชดการเรยนรดวยตนเองและแบบเรยนของกรมการศกษานอกโรงเรยน โดยมขนตอนการสรางดงน 1) ศกษาวธการสรางชดการเรยนรจากต ารา เอกสารและงานวจยทเกยวของ 2) ศกษาหลกสตรและคมอคร 3) วางแผนสรางชดการเรยนร 4) สรางชดการเรยนร 5) ตรวจสอบแกไขขอบกพรองโดยอาจารยผควบคมวทยานพนธ 6) ปรบปรงและใหผทรงคณวฒตรวจสอบ และ 7) ทดลองใชชดการเรยนร ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทาง การเรยนวชาคณตศาสตร เรองการหาพนทของนกศกษาทางไกลกลมทเรยนโดยใชชดการเรยนร สงกวากลมทเรยนโดยใชแบบเรยนของกรมการศกษานอกโรงเรยน ทระดบนยส าคญทางสถตท .01 พรพมล บญนมตร (2541 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาการสรางชดการสอน เรองกฎหมายแพงส าหรบเยาวชน ในรายวชา ส 043 กฎหมายนาร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2โรงเรยนวดราชาธวาส กรงเทพมหานคร จ านวน 6 หนวย คอหนวยท1 เรองความรเบองตนเกยวกบกฎหมาย หนวยท2 เรองบคคลผวจยไดล าดบขนตอนการสรางชดการสอน ดงน 1) ส ารวจปญหาของนกเรยนดานผลสมฤทธทางการเรยน ศกษาหลกสตร คมอคร 2) ด าเนนการสรางชดการสอน 3) น าชดการสอนไปหาประสทธภาพ และ 4) วเคราะหประสทธภาพของชดการสอน ผลการวจยพบวา ชดการสอนทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑทตงไว 80/80 และผลสมฤทธทางการเรยนหลงจากเรยนจากชดการสอนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

62

หทยรตน อนด (2544 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการเรยนรเพอถายทอดภมปญญาทองถนส าหรบนกเรยนประถมศกษาโดยมล าดบขนตอนในการวจยดงน 1) ศกษาความตองการพนฐาน 2) สรางและหาประสทธภาพชดการเรยนร 3) ทดลองใชชดการเรยนร และ 4) ประเมนและปรบปรงชดการเรยนร ผลการวจยพบวาชดการเรยนรทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑทตงไว 80/80 ทง 5 ชด ผลสมฤทธทางการเรยนจากชดการเรยนรสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นกเรยนมความคดเหนทดตอชดการเรยนรและมทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเอง สามารถคนควาหาค าตอบและน ามาพฒนาเปนผลงานได อมพร เตมด (2545 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการเรยนรเรอง การอนรกษแหลงทองเทยวในชมชน ส าหรบนกเรยนประถมศกษา อ าเภอสวนผง จงหวดราชบร โดยมขนตอนการพฒนาชดการเรยนร 4 ขนตอน ดงน 1) ศกษาความตองการและขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร 2) พฒนาและหาประสทธภาพชดการเรยนร 3) ทดลองใชชดการเรยนร และ 4) ประเมนและปรบปรงชดการเรยนร ผลการวจยพบวาชดการเรยนทพฒนาขนมประสทธภาพ 80.10/80.25 และนกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษแหลงทองเทยวในชมชนกอนและหลงแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยหลงเรยนดวยชดการเรยนรมคะแนนสงกวากอนการใชชดการเรยนร นกเรยนมความคดเหนทดตอชดการเรยนรเรองการอนรกษแหลงทองเทยวในชมชน รสกรกและภมใจในทองถนของตนมากขน และนกเรยนมความสามารถในการท าชนงานอยในระดบด สมพศ กอบจตต (2548 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการเรยนรดวยตนเองเรอง กฎหมายนารในชวตประจ าวน โดยใชขอมลทองถน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ผวจยมขนตอนในการพฒนาชดการเรยนร ดงน 1) ศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร 2) พฒนาและหาประสทธภาพของชดการเรยนร 3) ทดลองใชชดการเรยนร และ 4) ประ เ มนและปรบปรง ชด การเรยนร ผลการวจยพบวา นกเรยนและผเกยวของเหนวาชดการเรยนรเรอง กฎหมายนารในชวตประจ าวน ควรใชขอมลทองถน ชดการเรยนรทพฒนาขนมประสทธภาพตามเกณฑ 83.850/87.01 และนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนเรอง กฎหมายนารในชวตประจ าวน โดยใชขอมลทองถน กอนและหลงการใชชดการเรยนรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยหลงการใชชดการเรยนรนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากอนการใชชดการเรยนร นกเรยนมความเหนตอชดการเรยนรอยในระดบเหนดวยมาก โดยมความเหนวาชดการเรยนรชวยใหเกดการเรยนรไดเรวขน ผลงานนกเรยนมคณภาพอยในระดบด กลส (Giles 1975) ไดท าการวจยเชงคณคาของชดการเรยนรแบบศนยการเรยนในระดบประถมศกษา พบวาชดการเรยนรแบบศนยการเรยนชวยเปดโอกาสใหนกเรยนไดรบประสบการณ

63

จากกจกรรมและสอการเรยนการสอนตาง ๆ ทครจดไวให เปนการสนองความตองการของนกเรยน ท าใหนกเรยนมความกระตอรอรน มความคดสรางสรรคเพมมากขน สวนการสอนตามปกตไดจดกจกรรมการเรยนการสอนเปนไปตามแผนการสอนทก าหนดไว ครผสอนมบทบาทเปนผบรรยาย อธบาย ควบคม ใหเปนไปตามแผนการสอนโดยไมค านงถงความแตกตางระหวางบคคล นกเรยนไมมอสระตอการท ากจกรรม ท าใหนกเรยนไมมความกระตอรอรน และไมมความอยากรอยากเหนในสงทเรยนในบทหนง ๆ แอนเดอรสน (Anderson 1982) ไดสรางชดการเรยนดวยตนเองเพอหาประสทธภาพทตงไว และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ในระดบประถมศกษา โดยใช ชดการเรยนดวยตนเองกบการสอนแบบบรรยาย ผลการวจยพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญ จากกลมทสอนโดยใชชดการเรยน การวางแผนการสอนและวธสอน แตไมมความแตกตางกนดานทศนคตทมตอวชาสงคมศกษา และผเรยนโดยมากชอบชดการเรยนดวยตนเอง ฮลเลย (Hulley Joan C. 1998 : Abstract, อางถงใน หทยรตน อนด 2544 : 64) ศกษาเรองการสรางชดการเรยนการสอนโดยการบรณาการวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และวชาสงคมศกษาของนกเรยนเกรด 5 ผลการศกษาพบวา ชดการเรยนรมเนอหาทางสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 3 เรอง ไดแก 1) สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมและเทคโนโลย 2) สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมกายภาพ 3) ประวตศาสตรและธรรมชาตของสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ซงเนอหาของแตละเรองน ามาจากหลกสตรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมของหลกสตรแมบทแหงชาต ชดการเรยนรประกอบดวย วตถประสงค สอการเรยนการสอนทสรางขน และการประเมนผล ครสามารถใชชดการเรยนการสอนจากการศกษาคมอคร ผลการใชชด การเรยนร พบวา ชวยใหครสามารถน าไปใชในการจดการเรยนการสอนในโรงเรยนไดอยางกวางขวาง สรปไดวา ผลจากการวจยเกยวกบชดการเรยนร มความหมายหลากหลายตามทนกการศกษาไดใหความหมายไว ซงพอจะสรปไดวาชดการเรยนร เปนสอการสอนทสรางขนเพอใช ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนซงประกอบดวยสอผสมหลาย ๆ อยางทมความสอดคลองกบเนอหา จดประสงคการเรยนร มการจดกจกรรมอยางหลากหลาย เพอใหผเรยนไดศกษาคนควา ผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเองโดยมครเปนผคอยใหความชวยเหลอแนะน า ใหผเรยนบรรลจดประสงคตามทก าหนดไวการจ าแนกประเภทของชดการเรยนรสามารถจ าแนกไดหลายลกษณะ เชน จ าแนกตามลกษณะของการน าไปใชวาใชในลกษณะใด เชน ชดการเรยนรแบบบรรยาย ชดการเรยนส าหรบกลมยอยชดการเรยนรรายบคคล และชดการเรยนรทางไกลเปนตน องคประกอบของชดการเรยนรมความแตกตางกนไปตามกจกรรมทก าหนด วตถประสงคการเรยนร

64

และความแตกตางของผใช แตอยางไรกตามองคประกอบทคลายคลงกน ไดแก 1) บทน าหรอ ค าชแจง 2) จดมงหมายของชดการเรยนร 3) คมอคร ประกอบดวย แผนการสอน ใบความรส าหรบคร แบบประเมน และ 4) คมอนกเรยน ประกอบดวย ใบงาน ใบความร เอกสารอานประกอบ สอ แบบทดสอบ ชดการเรยนรมประโยชนตอการจด กจกรรมการเรยนการสอน กลาวคอ เราความสนใจของผเรยน ชวยเพมประสทธภาพในการเรยนรของผเรยน เปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง ชวยแกปญหาความแตกตางระหวางบคคล ชวยสรางเสรมการเรยนรอยางตอเนอง ตลอดจนชวยแกปญหาการขาดแคลนคร การสรางชดการเรยนรมความแตกตางกนตามแนวคดของนกการศกษา แตสรปไดวาขนตอนทส าคญประกอบดวย 4 ขนตอนใหญ ๆ คอ 1) การศกษาขอมลพนฐานเพอน ามาใชในการสรางชดการเรยนร 2) การสรางชดการเรยนรและหาประสทธภาพของชดการเรยนร 3) การทดลองใชชดการเรยนร และ 4) การประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนรเมอสรางชดการเรยนรเรยบรอยแลวตองน าไปหาประสทธภาพ ซงเกณฑประสทธภาพของชด การเรยนรนยมตงไวท 90/90 ส าหรบเนอหาทเปนความร ความจ า และไมต ากวา 80/80 ส าหรบเนอหาทเปนทกษะ หรอเจตคต นอกจากนจากผลการวจยเกยวกบชดการเรยนรทงภายในประเทศ และตางประเทศ พบวา ชดการเรยนรมประสทธภาพและเหมาะสมทจะน ามาใชในกจกรรมการเรยนการสอน เพอพฒนาการเรยนรของผเรยน โดยเนนใหผเรยนแสวงหาความรดวยตนเอง

สรป

การพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย เขตสายไหม จงหวดกรงเทพมหานคร ในการวจยครงนผวจยไดศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และหลกสตรสถานศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โดยมวตถประสงคทจะมงใหผเรยนทอยนอกระบบโรงเรยนไดรบการศกษาอยางตอเนอง ดวยกระบวนการแสวงหาความรดวยตนเอง และใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง โดยมครผสอนเปนผคอยใหค าแนะน าปรกษา และอ านวยความสะดวกในการเรยนใหกบผเรยน สวน ชดการเรยนร หมายถง เอกสารทผวจยท าขนเพอใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน กลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยเรยนเกยวกบ ความเปนมา ความหมายของระบบเศรษฐกจพอเพยง ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง และแนวทางการประยกตระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน

65

สวนประเภทของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ในครงนเปนชดการเรยนรส าหรบผเรยน โดยเนนใหผเรยนไดปฏบตกจกรรมและใหผเรยนท ากจกรรมเปนกลม การใชชดการเรยนรนครจงมบทบาทหนาททส าคญในการใหค าปรกษาชแนะแนวทางและเปนผอ านวยความสะดวกใหนกเรยนปฏบตกจกรรมและชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ประกอบดว ค าน า หรอค าชแจง จดมงหมายของ ชดการเรยนร คมอครประกอบดวย แผนการสอน ใบความรส าหรบคร แบบประเมน คมอผเรยนประกอบดวยใบงาน ใบความร เอกสารอานประกอบ สอ แบบทดสอบ ซงขนตอนในการพฒนา ชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผวจยมงหวงใหผเรยนไดศกษาหาความรดวยตนเองท าใหผเรยนเกดการเรยนรจากการไดลงมอปฏบตกจกรรม และท าใหผเรยนเหนความส าคญของระบบเศรษฐกจพอเพยงสามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนของตนเอง และชมชน ในดานการพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผ เรยน ชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร ผวจยใชเกณฑในการหาคาประสทธภาพ E1/E2 (80/80) เนองจากการจดกจกรรมการเรยนการสอนในชดการเรยนรเนนดานทกษะ และเจตคต การหาคาประสทธภาพ 80/80 มขนตอนด าเนนการดงน คอ 1) แบบรายบคคล (individual tryout) 2) แบบกลมเลก (small tryout) และ 3) แบบภาคสนาม (field tryout) น าชดการเรยนรทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใชจรงกบผเรยน จ านวน 30 คน น ามาหาคาประสทธภาพและปรบปรงแกไข และในการจดท ากจกรรม การเรยนการสอนใหเหมาะสมกบผเรยนนน ผวจยไดใชหลกการและทฤษฎความแตกตางระหวางบคคล และทฤษฎการเรยนรของผใหญ เพอเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรใหเหมาะสมกบความตองการและความสนใจของผเรยน และในดานเนอหาผวจยไดกลาวถง ความเปนมา ความหมายของระบบเศรษฐกจพอเพยง ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง และแนวทาง การประยกตระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน

66

บทท 3

วธกำรด ำเนนงำนวจย

การวจยเรองการพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน เปนการวจยและพฒนา (research and development) โดยมผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทลงทะเบยนเรยนวชาพฒนาสงคมและชมชน เปนหนวยวเคราะห (unit of analysis) โดยมขนตอนการด าเนนการวจยดงตอไปน ขนตอนท 1 การวจย (research) : การศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร ขนตอนท 2 การพฒนา (development) : การพฒนาและหาประสทธภาพของชด การเรยนร ขนตอนท 3 การวจย (research) : การทดลองใชชดการเรยนร ขนตอนท 4 การพฒนา (development) : การประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร

ขนตอนท 1 กำรศกษำขอมลพนฐำนในกำรพฒนำชดกำรเรยนร

วตถประสงค เพอศกษาความคดเหนและขอมลพนฐานเกยวกบการพฒนาชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

วธกำรด ำเนนกำร 1. วเคราะหหลกสตรการศกษานอกโรงเรยนขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และหลกสตรสถานศกษาศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร สาระเศรษฐศาสตร 2. ศกษาเอกสาร ต ารา งานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการเรยนร 3. ศกษาความตองการของผเรยนเกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหา สอ การวดและประเมนผล การน าไปใชของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

4. ศกษาความคดเหนเกยวกบการพฒนาชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จากผเกยวของไดแก

65

67

4.1 ผเชยวชาญดานการพฒนาชดการเรยนร 4.2 ผบรหารศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 4.3 กรรมการสถานศกษา 4.4 ศกษานเทศก 4.5 ครศนยการเรยนชมชน

เครองมอทใชในกำรวจย แบบสอบถามความคดเหนของผเรยนเกยวกบรปแบบ ขอบขาย เนอหา สอ การวดและประเมนผล การน าไปใชของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย ประสบการณการเรยนดวย ชดการเรยนร ความรเกยวกบ เรองเศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ซงเปนแบบสอบถามแบบตรวจสอบรายการ (check list) จ านวน 4 ขอ ตอนท 2 แบบสอบถามความคดเหน เกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหา เรองเศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน สอการเรยนการสอน การวดผลประเมนผล การน าไปใชของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน แบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (check list) จ านวน 5 ขอ ตอนท 3 แบบสอบถาม เกยวกบขอเสนอแนะอนๆ ซงเปน แบบปลายเปด (opened form) จ านวน 1 ขอ

ขนตอนกำรสรำงแบบสอบถำม การสอบถามความคดเหนของผเรยนทมตอชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มขนตอนการสรางดงน ขนตอนท 1 ศกษาเอกสารทเกยวของ เชน การสรางแบบสอบถาม การสรางชด การเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ขนตอนท 2 น าขอมลทไดจากขนตอนท 1 มาสรางเปนแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหาเนอหา สอการเรยนการสอน การวดผลประเมนผลและการน าชดการเรยนไปใช โดยก าหนดเปนค าถามแบบตรวจสอบรายการ (check List) และแบบปลายเปด (opened form) ขนตอนท 3 น าแบบสอบถามทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญ 5 คน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) ความเหมาะสมของภาษาทใชแลวน ามาหาคา

68

ดชนความสอดคลอง (Index of item Objective Congruence : IOC) โดยก าหนดเกณฑการใหคะแนน ดงน ใหคะแนนเทากบ +1 เมอแนใจวาแบบสอบถามนนมความสอดคลอง ใหคะแนนเทากบ 0 เมอไมแนใจวาแบบสอบถามนนมความสอดคลอง ใหคะแนนเทากบ -1 เมอแนใจวาแบบสอบถามนนไมมความสอดคลอง น าคะแนนทไดมาแทนคาในสตรดงน

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองของแบบสอบถามทสรางขน

แทน ผลรวมคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ N แทน จ านวนผเชยวชาญ และพจารณาความเหมาะสมจากคาเฉลยความคดเหนตงแต 0.50 ขนไปจงจะถอวาแบบสอบถามนนมความสอดคลอง (บญเชด ภญโญอนนตพงษ 2527 : 69) ซงแบบสอบถามความคดเหนนกเรยนทผวจยทสรางมคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.00 ขนตอนท 4 น าแบบสอบถามมาด าเนนการปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของอาจารย ทปรกษาและผเชยวชาญ โดยปรบปรงภาษาใหมความชดเจน สละสลวย ถกตองตามหลกการใชภาษาและเพมตวเลอกในแบบสอบถามใหมความหลากหลายมากขน เพอใหผเรยนไดมขอพจารณาตดสนใจมากขน ขนตอนท 5 น าแบบสอบถามทไดจากการตรวจสอบมาปรบปรงแกไขแลวน าไปทดลอง (try out) สอบถามผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานครซงมลกษณะใกลเคยงกลมตวอยางจรง ขนตอนท 6 น าผลทไดจากการทดลองสอบถามมาปรบปรงแกไขแลวน าไปใชสอบถามผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทลงทะเบยนเรยนวชาพฒนาสงคมและชมชน จ านวน 30 คน

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม น าขอมลจากแบบสอบถามของผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน เกยวกบความคดเหน ความตองการศกษาเรอง เศรษฐกจพอเพยง จ านวน 1 ฉบบ วเคราะหขอมลโดยการใชคารอยละ (%) แลวน าเสนอในรปแบบตารางประกอบค าบรรยาย และวเคราะหความคดเหนโดยการวเคราะหเนอหา (content analysis) และน าเสนอแบบพรรณนาความ

69

ศกษาความคดเหนของผเชยวชาญและผเกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหาเศรษฐกจพอเพยงสอการเรยนการสอน การวดผลและประเมนผล การน าไปใชของชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จ านวน 7 คน โดยใชแบบสมภาษณ ประกอบดวยผบรหาร 1 คน ศกษานเทศก 1 คน ครศนยการเรยนชมชน จ านวน 3 คน และคณะกรรมการสถานศกษา 1 คน โดยการใชแบบสมภาษณ แบบมโครงสราง (structure interview)

เครองมอทใชในกำรวจย แบบสมภาษณความคดเหนของ ผบรหาร ศกษานเทศก ครศนยการเรยนชมชน และคณะกรรมการสถานศกษา เกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหา สอการเรยนการสอน การวดผลประเมนผลและการน าชดการเรยนรไปใช ซงมรายละเอยด ดงน ตอนท 1 แบบสมภาษณเกยวกบขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงหนาท ประสบการณในการท างาน ประสบการณเกยวกบชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงจ านวน 6 ขอ ตอนท 2 แบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหา สอการวดผลประเมนผล และการน าชดการเรยนรไปใช จ านวน 3 ขอ ตอนท 3 แบบสมภาษณขอเสนอแนะอนๆ เกยวกบการพฒนาชดการเรยนร เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จ านวน 1 ขอ

ขนตอนในกำรสรำงแบบสมภำษณ ขนตอนท 1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการเรยนรและศกษาสภาพทวไปของการเรยนรดวยชดการเรยนร ขนตอนท 2 สรางแบบสมภาษณตามขอมลทไดจากขนท 1 โดยน ามาก าหนดประเดนส าหรบการสมภาษณ ขนตอนท 3 น าแบบสมภาษณทสรางขนไปใหอาจารยผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญพจารณา ในดานเนอหา และภาษา ตรวจสอบหาความเทยงตรงเชงเนอหา (content analysis) แลวน ามาปรบปรงแกไขเพอหาคาคาดชนความสอดคลอง (Index of item Objective Congruence : IOC) ซงแบบสมภาษณทผวจยสรางขนมคาดชนความสอดคลอง เทากบ 1.00 และด าเนนการปรบปรงแกไขแบบสอบถามทสรางขนตามค าแนะน าของอาจารยผควบคมวทยานพนธและ ผเชยวชาญ ดงน ปรบปรงค าถามตอนท 2 โดยระบวาเปนนกศกษาการศกษานอกโรงเรยน ปรบภาษาใหสละสลวยและถกตอง แกไขค าผด และปรบขอค าถามตอนท 2 จากขอ 5 ใหเปนขอ 4

70

ขนตอนท 4 น าไปสมภาษณ ผเชยวชาญ คอ ผบรหาร ศกษานเทศก ครศนยการเรยนชมชน และคณะกรรมการสถานศกษา

ขนตอนกำรสมภำษณ ขนตอนท 1 ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ถง ผบรหาร ศกษานเทศก ครศนยการเรยนชมชน และคณะกรรมการสถานศกษา เพอขอความรวมมอใน การสมภาษณ ขนตอนท 2 ประสานงาน ขอนดเวลา และสถานทสมภาษณ ขนตอนท 3 ผวจยสมภาษณดวยตนเอง ซงมขนตอนด าเนนการสมภาษณ ดงน 3.1 ขนเตรยมตวกอนไปสมภาษณ เตรยมแบบสมภาษณทสรางขน 3.2 ขนด าเนนการสมภาษณ ผวจยแนะน าตนเอง และบอกจดมงหมายของการสมภาษณแกผรบการสมภาษณ ผวจยสมภาษณโดยถามค าถามตามขอความในแบบสมภาษณทสรางขน ซงในการสมภาษณอาจถามค าถามใดกอนหรอหลงกไดตามความเหมาะสม 3.3 ขนบนทกผลการสมภาษณผวจยบนทกผลการสมภาษณทนทลงในแบบสมภาษณ 3.4 ขนปดการสมภาษณ เมอด าเนนการเรยบรอยแลว ผวจยกลาวขอบคณผใหสมภาษณ

กำรวเครำะหขอมลจำกกำรสมภำษณ น าขอมลทไดจากการสมภาษณเกยวกบความคดเหน รปแบบ ขอบขายเนอหา สอ การวดผลประเมนผล และการน าไปใช ของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน วเคราะหขอมลทวไป โดยใชคารอยละจากนนน าเสนอในรปตารางประกอบค าบรรยายวเคราะหความคดเหนโดยวเคราะหเนอหา (content analysis) แลวน าเสนอแบบพรรณนาความ

กำรวเครำะหขอมลจำกกำรศกษำกำรใชชดกำรเรยนร น าขอมลทไดจากจากการศกษา สมภาษณบคคล ทเกยวกบการใชชดการเรยนร น ามาวเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา (content analysis) แลวน าเสนอแบบพรรณนาความจากทกลาวมาผวจยจงไดสรปวธด าเนนการวจยในขนตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐานในการใชชด การเรยนร ไวดงตารางท 2

71

ตารางท 2 สรปวธด าเนนการวจยขนตอนศกษาขอมลพนฐานในการใชชดการเรยนร

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ

การวเคราะหขอมล เพอวเคราะหหลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และหลกสตรสถานศกษา

วเคราะห หลกสตรการศกษานอกโรงเรยน ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช2544 หมวดวชาพฒนา สงคมและชมชน หลกสตสถานศกษา สาระ เศรษฐศาสตร

หลกสตร วเคราะหขอมล โดยการวเคราะหเนอหา (content analysis) แลวน าเสนอ แบบพรรณนาความ

เพอศกษาเอกสาร ต ารา ทเกยวของกบการพฒนาชดการเรยนร

ศกษา เอกสาร

การพฒนาชดการเรยนร ความรเกยวกบเศรษฐศาสตร เศรษฐกจพอเพยง งานวจยทเกยวของ

เอกสารเกยวกบ การพฒนาชดการเรยนร วเคราะหขอมลโดย การวเคราะหเนอหา (content analysis) แลวน าเสนอแบบ พรรณนาความ

เพอศกษาความตองการ ของผเรยนเกยวกบ รปแบบ ขอบขายเนอหา สอ การวดผล ประเมนผล และการน าไปใชของ ชดการเรยนร

สอบถาม ผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ของศนยการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย เขตสายไหม กรงเทพมหานคร

แบบสอบถามวเคราะห ขอมลโดยวเคราะห คารอยละ (%) และ วเคราะหเนอหา (content analysis) แลวน าเสนอ แบบพรรณนาความ

เพอศกษาความคดเหน เกยวกบการพฒนา ชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง จาก ผเชยวชาญและผเกยวของ เกยวกบรปแบบ ขอบขาย เนอหา สอ การวดผล ประเมนผลและ การน าไปใชของ ชดการเรยนร

สมภาษณ ผบรหาร 1 คน ศกษานเทศก 2 คน ครศนยการเรยนชมชน จ านวน 3 คน คณะกรรมการสถานศกษา 1 คน

แบบสมภาษณวเคราะห ขอมลโดยวเคราะห คารอยละ และวเคราะห เนอหา (content analysis) แลวน าเสนอแบบ พรรณนาความ

72

ขนตอนท 2 กำรพฒนำและหำประสทธภำพชดกำรเรยนร

วตถประสงค เพอด าเนนการสรางและหาประสทธภาพของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

ขนตอนกำรด ำเนนกำร 1. วเคราะหผลจากการศกษาขอมลพนฐานในขนตอนท 1 ทกขนตอนเพอน ามาเปนแนวทางในการพฒนาชดการเรยนรฉบบราง 2. ด าเนนการสรางชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยในชดการเรยนรมองคประกอบดงน 1) คมอคร ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค ค าชแจงประกอบการใชชดการเรยนร แผนการจดการเรยนร ใบความรส าหรบคร เฉลยใบงาน เฉลยแบบทดสอบ แบบประเมนผลงานผ เ รยน และ 2) คมอส าหรบผ เ รยน ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค ค าชแจงส าหรบผเรยน บทบาทของผเรยน ขนตอนในการเรยนรดวยชดการเรยนร ใบความร ใบงาน และแบบทดสอบการใชชดการเรยนร เมอไดองคประกอบของชดการเรยนร ฉบบราง จงด าเนนการสรางชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จ านวน 3 ชด การเรยนร คอ ชดการเรยนรท 1 เรอง ประวตความเปนมา ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง ชดการเรยนรท 2 เรอง ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง ชดการเรยนรท 3 เรอง แนวทางการประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน 3. น าชดการเรยนรฉบบรางทไดปรบปรงแกไขแลวมาประเมนชดการเรยนรฉบบรางจากผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน ไดแก ผเชยวชาญดานชดการเรยนร ผเชยวชาญดานการศกษานอกโรงเรยน และผเชยวชาญดานเนอหาเศรษฐกจพอเพยง เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) แลวน ามาปรบปรงแกไข โดยปรบปรงเนอหาใหงาย เพอหาคาดชนความสอดคลอง (Index of item Objective Congruence : IOC) ไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.00 4. น าชดการเรยนร ทไดรบการปรบปรงแกไขดานภาษา ดานเนอหา ดานกจกรรม และรปภาพประกอบ ตามค าแนะน าจากผเชยวชาญเสนอตออาจารยทปรกษาวทยานพนธตรวจสอบอกครงเพอความสมบรณของชดการเรยนรกอนน าไปหาคาประสทธภาพ 5. น าชดการเรยนรทปรบปรงแกไขแลวตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญไปหาประสทธภาพ E1/E2 ซงการทดสอบหาประสทธภาพท าการทดลองใชกบนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน โดยมขนตอนการด าเนนการดงน

73

5.1 แบบรายบคคล (individual tryout) น าชดการเรยนรไปใชกบผเรยนซงมระดบความรแตกตางกน คอ เกง 1 คน ปานกลาง 1 คน และออน 1 คน รวม 3 คน เพอดความเหมาะสมของเนอหา ความยากงายของภาษา น าไปหาประสทธภาพ E1/E2 ใหไดตามเกณฑ 60/60 ไดคาประสทธภาพเทากบ 62.22/66.67 และด าเนนการปรบปรงแกไขเนอหา ภาษาทใช และปรบปรงรปภาพประกอบใหดขน 5.2 แบบกลมยอย (small troup tryout) น าชดการเรยนรทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานครทมความรแตกตางกน คอ ออน 3 คน ปานกลาง 3 คน และเกง 3 คน รวม 9 คน น าผลทไดจากการค านวณไปหาประสทธภาพ E1/E2 ใหไดตามเกณฑ 70/70 ไดคาประสทธภาพเทากบ 71.11/76.67 แลวน าไปปรบปรงแกไข โดยปรบปรงกจกรรมในใบงาน และระยะเวลาทใชในการจดกจกรรมใหเหมาะสมกบผเรยนกอนน าไปทดลองใชกบกลมจรง สถตกำรวเครำะหขอมล (ชยยงค พรหมวงศ 2540 : 247-248, อางถงใน ศรชย จรจรงชย 2545 : 78)

สตรท 1

E1 หมายถง คาประสทธภาพของกระบวนการเปนรอยละ หมายถง คะแนนรวมของแบบฝกหดหรองานทท าได

A หมายถง คะแนนเตมของแบบฝกหดทกแบบฝกหดรวมกน N หมายถง จ านวนผเรยน

สตรท 2 E 2 หมายถง คาประสทธภาพของผลลพธเปนรอยละ F หมายถง คะแนนรวมของการสอบหลงเรยน

B หมายถง คะแนนเตมของการสอบหลงเรยน N หมายถง จ านวนผเรยน

74

การค านวณหาประสทธภาพของชดการเรยนร โดยใชสตรทกลาวมาขางตนหาไดจากการน าคะแนนแบบฝกหดหรอผลงานในขณะประกอบกจกรรมการเรยนในแตละหนวยและคะแนนสอบหลงเรยนค านวณดวยการหาคา E1/E2 เพอเปรยบเทยบกบเกณฑทตงไวคอ 80/80 น าคาประสทธภาพทค านวณไดมาเทยบเกณฑดงนสงกวาเกณฑ เมอประสทธภาพของชดการเรยนรสงกวาเกณฑทตงไวมคาเกน 2.5% ขนไป เทากบเกณฑ เมอประสทธภาพของ ชดการเรยนรเทากบหรอสงกวาเกณฑทตงไวแตไมเกน 2.5 % ต ากวาเกณฑ เมอประสทธภาพของชดการเรยนรต ากวาเกณฑทตงไว แตไมต ากวา 2.5 % ถอวายงมประสทธภาพทยอมรบได 6. น าผลทไดจากการหาประสทธภาพมาปรบปรงแกไข เพอตรวจสอบความถกตองสมบรณทสดกอนน าไปทดลองใชจรงจากขนตอนการพฒนาและหาประสทธภาพชดการเรยนร ผวจยสามารถสรปวธการด าเนนการไดตามตารางท 3

ตารางท 3 สรปวธการด าเนนการขนการพฒนาและการหาประสทธภาพชดการเรยนร

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ

การวเคราะหขอมล เพอพฒนาชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน

การพฒนาชดการเรยนร ฉบบราง ประกอบดวย

คมอคร คมอนกเรยน

- ชดการเรยนรเรองเศรษฐกจ พอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน

เพอตรวจสอบความ เทยงตรงของชด การเรยนร

ตรวจสอบชดการเรยนร - ผเชยวชาญดาน ชดการเรยนร 1 คน

- ผเชยวชาญดาน การศกษานอกโรงเรยน 1 คน - ผเชยวชาญดานเนอหา เศรษฐกจพอเพยง 1 คน

ตรวจสอบชดการเรยนร วเคราะหขอมล โดย วเคราะหเนอหา (content analysis) และหาคาดชน ความสอดคลองของ ชดการสอน (IOC)

เพอปรบปรงแกไข ชดการเรยนร

แกไขปรบปรง ชดการเรยนร

- ชดการเรยนร วเคราะห ขอมลโดยการวเคราะห เนอหา (content analysis)

75

ตารางท 3 (ตอ)

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ การวเคราะหขอมล

เพอหาประสทธภาพ ของชดการเรยนร

น าชดการเรยนรท สรางขนไปทดลองใช กบผเรยนเปนรายบคคล (individual tryout)

ผเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน ทไมใช กลมตวอยางทมผล การเรยน เกง ปานกลาง และออน อยางละ 1 คน รวม 3 คน

ชดการเรยนร วเคราะห ขอมลโดยการวเคราะห คารอยละของคะแนนเฉลย ( ) คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคา E1/E2

เพอปรบปรงแกไข ชดการเรยนร

แกไขปรบปรง ชดการเรยนร

- ชดการเรยนร วเคราะห ขอมลโดยการวเคราะห เนอหา (content analysis)

เพอหาคาประสทธภาพ ของชดการเรยนร

น าชดการเรยนรท สรางขนไปทดลองใช กบผเรยนเปนกลม (small group tryout)

ผเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน ทไมใช กลมตวอยางทมผล การเรยน เกง ปานกลาง และออน อยางละ 3 คน รวม 9 คน

หาคารอยละของคะแนน เฉลย ( ) คาเบยงเบน มาตรฐาน (S.D.) หาคา E1/E2

เพอแกไขปรบปรง ชดการเรยนกอนน าไป ทดลองใชกบ กลมตวอยางจรง

แกไขปรบปรง ชดการเรยนร

- ชดการเรยนร วเคราะห ขอมลโดยการวเคราะห เนอหา (content analysis) แลวน าเสนอแบบ พรรณนาความ

ขนตอนท 3 กำรทดลองใชชดกำรเรยนร

วตถประสงค เพอทดลองใชชดการเรยนรและหาประสทธภาพของชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ประชากรทใชในการวจย ไดแก ผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษา นอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร กลมวดเกาะสวรรณาราม กลมวดหนองใหญ จ านวน 30 คน กลมวดออเงน จ านวน 20 คน กลมแฟลตออเงน จ านวน 18 คน

76

กลมวดหนองผกช จ านวน 19 คน กลมวดเจรญธรรมาราม จ านวน 24 คน และกลมวดพร พระรวงประสทธ จ านวน 27 คน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 รวมจ านวน 162 คน กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก ผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร กลมวดหนองใหญ จ านวน 30 คน โดยวธสมอยางงาย แบบการวจย ใชแบบการทดลอง แบบ Pre Experimental Design แบบกลมเดยว สอบกอนและหลง (one group pretest posttest design) (พวงรตน ทวรตน 2543 : 59-69)

T1 แทน การทดสอบกอนใชชดการเรยนร X แทน การทดลองใชชดการเรยนร T1 แทน การทดสอบหลงใชชดการเรยนร

ขนตอนในกำรด ำเนนกำรทดลอง ผวจยไดน าชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนใชกบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร จ านวน 30 คน โดยมเครองมอดงน 1. ชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จ านวน 1 ชดประกอบดวย 3 ชด ไดแก ชดการเรยนรท 1 เรอง ประวต ความเปนมา ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง ชดการเรยนรท 2 เรอง ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง ชดการเรยนรท 3 เรอง แนวทางการประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน 2. แบบทดสอบกอนและหลงใชชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จ านวน 2 ฉบบ

วธด ำเนนกำร 1. ผวจยน าชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนไปทดลองกบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร ทไมใชกลมตวอยางจรง จ านวน 30 คน ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 2. ศกษารายละเอยดของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ของแตละเรองใหเขาใจโดยละเอยด

T1 X T2

77

3. จดเตรยม สอ วสดอปกรณทตองใชในกจกรรมการเรยนการสอนตามแผนการเรยนรใหครบถวนเพอสะดวกในการจดกจกรรมการเรยนการสอนมความสมบรณตรงตามจดประสงค 4. ท าการทดสอบกอนเรยน (pretest) นกเรยนกลมทดลองโดยใชแบบทดสอบทผวจยสรางขน จ านวน 30 ขอ ใชเวลาในการด าเนนการ 1 ชวโมง 5. ด าเนนการทดลองใชชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ตามขนตอนดงน 5.1 ชแจงการใชชดการเรยนร โดยผวจยอธบายถงจดประสงคการเรยนดวย ชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน และประโยชนทไดรบจากการเรยนดวยชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 5.2 ทดสอบกอนเรยน 5.3 มอบหมายใหศกษาชดการเรยนรท 1 ถงชดการเรยนรท 3 ใหผเรยนศกษาดวยตนเอง โดยครมหนาทคอยใหน าแนะน าและชแนะแกผเรยนเมอผเรยนประสบปญหาในการเรยนรดวยตนเอง 6. หลงจากทผเรยนท ากจกรรมเสรจสนในแตละเรอง ผเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน (posttest) จนครบทกชดการเรยนแลวหาคาประสทธภาพของชดการเรยนแบบ field tryout E1/E2 ใชเกณฑมาตรฐาน 80/80 ขนตอนการทดลองใชชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน สรปการด าเนนการไดตามตารางท 4

ตารางท 4 สรปขนตอนการทดลองใชชดการเรยนร

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ

การวเคราะหขอมล เพอทดลองใช ชดการเรยนร เรองเศรษฐกจ พอเพยง ส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษา ตอนตน

ชแจงการใชชดการเรยน ทดสอบกอนเรยน (pretest) ด าเนนการทดลองใชชด การเรยนรโดยใหผเรยนศกษา ดวยตนเอง ทดสอบหลงเรยน (posttest) หาประสทธภาพของชด การเรยนร (field tryout)

นกเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน ศนยการศกษา นอกระบบและการศกษา ตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร จ านวน 30 คน

ชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน วเคราะหขอมลโดยการ วเคราะหคาเฉลย ( ) วเคราะห คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของ คา E1/E2 และวเคราะหเนอหา (content analysis) แลวน าเสนอ แบบพรรณนาความ

78

ขนตอนท 4 กำรประเมนชดกำรเรยนร มกำรด ำเนนกำรตำมขนตอนดงน

วตถประสงค เพอประเมนคณภาพของชดการเรยนรทพฒนาขนและปรบปรงแกไข

วธด ำเนนกำร ทดสอบผลการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ซงมรายละเอยดดงตอไปน เครองมอทใชในกำรวจย

แบบทดสอบกอนและหลงเรยน เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จ านวน 45 ขอ เปนขอสอบแบบเลอกตอบ (multiple choice) ชนด 4 ตวเลอก มค าตอบทถกตองเพยงค าตอบเดยว เกณฑการใหคะแนน ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดหรอไมตอบได 0 คะแนน

ขนตอนกำรสรำงแบบทดสอบวดผลกำรเรยนร ขนตอนท 1 ศกษาหนงสอ เอกสาร ต ารา เกยวกบการสรางแบบทดสอบ ศกษาผล

การเรยนรทคาดหวงจากหลกสตร คมอคร คมอการวดและประเมนผล แลวด าเนนการวเคราะหขอสอบแยกตามเนอหาและจดประสงค รายละเอยดดงตารางท 5

ตารางท 5 ผลการวเคราะหแบบทดสอบกอนและหลงเรยน

ชดการเรยนร

จดประสงคของ

ความจ า

จดประสงคการวด (จ านวนขอ)

ชดการเรยนร ความร ความเขาใจ

การ น าไปใช

การประเมนคา

รวม

1. ความเปนมาและ ความหมายของ ระบบเศรษฐกจ พอเพยง

1. บอกความเปนมา ความหมาย ของหลกปรชญาเศรษฐกจ พอเพยงได 2. บอกองคประกอบของเศรษฐกจ พอเพยงได 3. บอกประโยชนของการน าหลก เศรษฐกจพอเพยงไปใชใน ชวตประจ าวนได

5 5 3 2 15

79

ตารางท 5 (ตอ)

ชดการเรยนร

จดประสงคของ

ความจ า

จดประสงคการวด (จ านวนขอ)

ชดการเรยนร ความร ความเขาใจ

การ น าไปใช

การประเมนคา

รวม

2. ระบบและ วธการของระบบ เศรษฐกจ พอเพยง

1. บอกความหมายของระบบและ วธการของเศรษฐกจพอเพยงได 2. บอกความส าคญของการท า บญชครวเรอนและสามารถ ท าบญชครวเรอนได 3. วเคราะหความสมพนธของ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเพอ ความสมดลดานตาง ๆ ได

3 5 5 2 15

3. แนวทางการ ประยกตใช ระบบเศรษฐกจ พอเพยงมาใช ในชวตประจ าวน

1. บอกแนวคดและประยกตใช หลกเศรษฐกจพอเพยงในการ ด าเนนชวตได 2. สามารถวเคราะหปญหาและ ความตองการของตนเองในการ ประยกตใชหลกเศรษฐกจ พอเพยงในการด าเนนชวตได

3 5 5 2 15

รวม 11 15 13 6 45

ขนตอนท 2 สรางแบบทดสอบวดผลผลการเรยนร ส าหรบใชในการทดสอบกอนเรยน (pretest) และทดสอบหลงเรยน (posttest) ซงเปนขอสอบชดเดยวกน ขนตอนท 3 น าแบบทดสอบทสรางเสรจไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ จ านวน 3 คน และผเชยวชาญดานเนอหา จ านวน 3 คน ตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา (content validity) เพอตรวจสอบวาตรงตามจดประสงคทก าหนดไวหรอไม น าความคดเหนของผเชยวชาญไปหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.00 และน าแบบทดสอบไปปรบปรงแกไขตามค าแนะน า โดยปรบขอค าถามใหกระชบ เขาใจงาย ไมก ากวม ปรบตวเลอกตอบใหมความใกลเคยง แกไขค าผด ขนตอนท 4 น าแบบทดสอบทง 2 ฉบบ ไปทดลองใชกบผเรยนทไมใชกลมตวอยาง แลวน าคะแนนทผเรยนแตละคนสอบมาวเคราะห หาความยากงาย (p) ซงเกณฑความยากงายของ

80

ขอสอบอยระหวาง 0.20-0.80 แบบทดสอบมคาความยากงายระหวาง 0.24-0.74 และน าไปหาคาอ านาจจ าแนก (r) โดยคาอ านาจจ าแนกตามเกณฑ ทก าหนดคอมคาตงแต 0.20 ขนไป แบบทดสอบมคาอ านาจจ าแนกระหวาง 0.24-0.59 น าขอสอบทไมถงเกณฑมาปรบปรงแกไขจนไดขอสอบ จ านวน 45 ขอ ขนตอนท 5 น าแบบทดสอบไปทดลองใช (try out) กบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ทไมใชกลมตวอยางจ านวน 30 คน น าคะแนนทไดทง 2 ชด มาวเคราะหหาความเชอมน (reliability) โดยหาตามสตร KR-20 ไดคาความเชอมนของแบบทดสอบเทากบ 0.13 ขนตอนท 6 น าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทหาความเชอมนแลวน าไปทดสอบกอนและหลงใชชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน กบผเรยนกลมตวอยาง

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบทดสอบวดผลกำรเรยนร 1. การวเคราะหหาคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยน เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน กอนและหลงใชชดการเรยนรใชรอยละ (%) คาเฉลย ( ) และ คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 2. เปรยบเทยบความแตกตางระหวางคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและ หลงเรยน โดยใชชดการเรยนร โดยใชคา t แบบไมอสระ (t-test dependent) 3. ศกษาความคดเหนของผเรยนเกยวกบการเรยนดวยชดการเรยนร เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

เครองมอทใชในกำรวจย แบบสอบถามความคดเหน ซงประกอบดวย 3 ตอนดงน

ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย อาชพ ซงเปนแบบตรวจสอบรายการ (check list) จ านวน 3 ขอ

ตอนท 2 แบบสอบถามความคดเหนของผเรยนหลงเรยนดวยชดการเรยนร เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา (rating scale) โดยก าหนดชวงความคดของผเรยนเปน 3 ระดบ คอ มาก ปานกลาง และนอย มคะแนน 3 2 1 ตามล าดบ จ านวน 13 ขอ สอบถามความคดเหนเกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหา สอ การวดผลและประเมนผล การน าไปใชของชดการเรยนร ตอนท 3 แบบสอบถามเกยวกบขอเสนอแนะอน ๆ จ านวน 1 ขอ เปนแบบสอบถามปลายเปด (open ended from) เขยนแบบพรรณาความ

81

ขนตอนกำรสรำงแบบสอบถำมควำมคดเหน ขนตอนท 1 ศกษาหนงสอ เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสรางแบบสอบถาม ขนตอนท 2 ศกษา พจารณาหวขอ จดมงหมายทตองการทราบเพอเปนขอบเขตใน การสรางแบบสอบถาม ขนตอนท 3 น าแบบสอบถามใหอาจารยผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) และหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.00 ขนตอนท 4 น าแบบสอบถามทแกไขแลวไปทดลองใช (try out) กบผเรยนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานครทไมใชกลมตวอยาง จ านวน 24 คน ขนตอนท 5 น าแบบสอบถามความคดเหนทสรางขน มาปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญเพอความสมบรณ แลวน าไปใชกบกลมตวอยาง

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม 1. วเคราะหหาคาความถ และคารอยละ (%) ของขอมลในแบบสอบถามตอนท 1 2. วเคราะหหาคาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของขอมลแบบสอบถามตอนท 2

มาก ใหคะแนน 3 คะแนน ปานกลาง ใหคะแนน 2 คะแนน นอย ใหคะแนน 1 คะแนน แปลความหมายของระดบคะแนนเฉลยความคดเหนโดยใชเกณฑแปลความหมาย

ของความคดเหนดงน

ตารางท 6 เกณฑการแปลความหมายของความคดเหน

คาเฉลย ระดบความคดเหน 1.00 - 1.49 เหนดวยนอย 1.50 - 2.49 เหนดวยปานกลาง 2.50 - 3.00 เหนดวยมาก

3. วเคราะหเนอหา (content analysis) ของขอมลแบบสอบถามตอนท 3 ประเมนความสามารถของผเรยนโดยการใหผเรยนจดท าปายนเทศเรองการน าหลก

เศรษฐกจพอเพยง 3 หลกการ คอ ความพอประมาณ ความมเหตผล และการสรางภมคมกนในตวทด

82

โดยอาศยทงความร และคณธรรมมาประยกตใชในชวตประจ าวน โดยการประเมนตามสภาพจรง (authetic assessment)

เครองมอ แบบประเมนความสามารถของผเรยน โดยประเมนความถกตองของเนอหา ความคดสรางสรรค และการน าไปใชประโยชน ซงแตละดานมคะแนนเตม 4 คะแนน คอ ดมาก = 4 ด = 3 พอใช = 2 และปรบปรง = 1

ขนตอนกำรสรำงแบบประเมนควำมสำมำรถของผเรยน ขนตอนท 1 ศกษาวธการสรางแบบประเมนความสามารถของผเรยน จากเอกสาร ต ารา งานวจย และเอกสารอน ๆ ทเกยวของกบการประเมนตามสภาพจรง (authetic assessment) ขนตอนท 2 น าขอมลทไดจากขนตอนท 1 มาวเคราะห เพอก าหนดโครงสรางขอบเขตของการประเมนความสามารถของนกเรยนตามสภาพจรง และด าเนนการสรางเครองมอ ขนตอนท 3 น าแบบประเมนความสามารถของผเรยนทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ จ านวน 3 คน และผเชยวชาญ 3 คน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) ความเหมาะสมของภาษาทใช และน าไปปรบปรงแกไขตามค าแนะน าใหดขน ขนตอนท 4 น าแบบประเมนความสามารถไปใชประเมนความสามารถของผเรยน ไดแกปายนเทศเรองการน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในชวตประจ าวน โดยประเมนความถกตองของเนอหา ความคดสรางสรรค และการน าไปใชประโยชน ซงแตละดานมคะแนนเตม 4 คะแนน คอ ดมาก = 4 ด = 3พอใช = 2 และปรบปรง = 1 รวม 12 คะแนน และก าหนดเกณฑตดสนระดบคณภาพดงนคะแนนรวม 10-12 = ดมาก คะแนนรวม 7-9 =ด คะแนนรวม 4 -6 = พอใช คะแนนรวม 1-3 = ปรบปรง เกณฑการประเมนผลงานนกเรยน รายละเอยดตามตารางท 7

83

ตารางท 7 เกณฑการประเมนความสามารถของผเรยน

เกณฑ

รายการ

ดมาก (4 คะแนน)

ด (3 คะแนน)

พอใช (2 คะแนน)

ปรบปรง ( 1 คะแนน)

ความถกตองของ เนอหา

จดท าปายนเทศไดโดยสามารถบอกล า ด บ ข น ต อ น มเ นอหาครอบคลม ครบถวน

จดท าปายน เทศไดโ ด ย ม เ น อ ห าครอบคลม โดยขาดอ ง ค ป ร ะ ก อ บ ใ ดองคประกอบหนง

จดท าปายนเทศไดโ ด ย ม เ น อ ห าครอบคลม โดยขาด อ ง ค ป ร ะ ก อ บ 2 ประเดน

ไมสามารถจดท าปายน เทศโดยมเนอหาครอบคลมได 1 ถง 2 องคประกอบ

ความคด สรางสรรค

ยกตวอยางถกตองตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ท ง 3 หวง 2 เงอนไข

ยกตวอยางถกตองตามหลกเศรษฐกจพอเพยงทง 3 หวง 1 เงอนไข

ยกตวอยางถกตองตามหลกเศรษฐกจพอ เพ ย ง เ พ ย ง 3 หวง

ย ก ต ว อ ย า ง ไ มถกตองตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

การน าไปใช ประโยชน

น าหลก เศรษฐกจพ อ เ พ ย ง ไ ป ใ ชป ร ะ โ ย ช น ใ นชวตประจ าวนของต น เ อ ง แ ล ะ เ ป นตวอยางใหผอน

น าหลก เ ศ รษฐ ก จพ อ เ พ ย ง ไ ป ใ ชป ร ะ โ ย ช น ใ นชวตประจ าว นของตนเองและครอบครว

น าหลก เศรษฐกจพ อ เ พ ย ง ไ ป ใ ชป ร ะ โ ย ช น ใ นชวตประจ าวน ได

ไ ม ส า ม า ร ถ น าห ล ก เ ศ ร ษ ฐ ก จพ อ เ พ ย ง ไ ป ใ ชป ร ะ โ ย ช น ใ นชวตประจ าวน

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบประเมนควำมสำมำรถ น าขอมลทไดจากแบบประเมนความสามารถของผเ รยนมาวเคราะหขอมลโดย การวเคราะหคาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

การปรบปรงแกไขชดการเรยนรใหสมบรณ โดยการวเคราะหขอมลจากการประเมน ชดการเรยนร แลวน ามาวเคราะหเนอหา เพอปรบปรงแกไขใหสมบรณยงขน

84

ขนตอนท 4 กำรประเมนและปรบปรงชดกำรเรยนร

สามารถสรปวธด าเนนการไดตามตารางท 8

ตารางท 8 สรปวธด าเนนการประเมนและปรบปรงชดการเรยนร

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ/การวเคราะหขอมล เพอประเมนผล การเรยนรเรอง เศรษฐกจ พอเพยง

เปรยบเทยบ - แบบทดสอบสมฤทธทางการเรยน วเคราะหขอมล โดยหาคารอยละ (%) คาเฉลย ( ) สวนเบยงเบน มาตรฐาน (S.D.) และคา t-test dependent

เพอศกษาความคดเหน เกยวกบการเรยนดวย ชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยง

สอบถาม ผเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน ศนยการศกษา นอกระบบและการศกษา ตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร กลมวดหนองใหญ จ านวน 30 คน

แบบสอบถามความคดเหน วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย ( ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการวเคราะหเนอหา (content analysis)

เพอประเมน ความสามารถในการน า หลกเศรษฐกจพอเพยง มาประยกตใชใน ชวตประจ าวน

ประเมน ผลงาน การจดท า ปายนเทศ

ผเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน ศนยการศกษา นอกระบบและการศกษา ตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร กลมวดหนองใหญ จ านวน 30 คน

แบบประเมนวเคราะหขอมล โดยใชคาเฉลย ( ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

ปรบปรงแกไขชด การเรยนร

การปรบปรง แกไขชด การเรยนร

ชดการเรยนร การวเคราะหเนอหา (content analysis)

สรป

การวจย เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน เปนการวจยและพฒนา (research and development) แบบแผนการวจยแบบ pre experimental design แบบกลมเดยวสอบกอนและหลง (one Group pretest posttest design) กลมตวอยางทใชในการวจยประกอบดวย

85

ผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานครจ านวน 30 คน ผวจยเกบขอมลดวยตนเอง จากนนน ามาวเคราะหขอมลโดยเปรยบเทยบผลการเรยนรหลงเรยนของนกเรยนทจดการเรยนรโดยชดการเรยนรดวยตนเอง ใชคา t-test แบบ ไมอสระ (t-test Dependent) สวนผลการวเคราะหหาคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยน เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน กอนและหลงใชชดการเรยนรใช รอยละ (%) คาเฉลย ( ) คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และขอมลทไดจากแบบสอบถามความคดเหน 5 ระดบ วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย ( ) คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และแบบพรรณนา ความคดเหนใชการวเคราะหเชงเนอหา (content analysis)

86

บทท 2

กำรวเครำะหขอมล

การพฒนาชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผวจยไดน าเสนอผลการวเคราะหขอมลเปน 4 ขนตอน ดงน ตอนท 1 ผลการศกษาขอมลพนฐาน

ตอนท 2 ผลการพฒนาชดการเรยนร ตอนท 3 ผลการทดลองใชชดการเรยนร ตอนท 4 ผลการประเมนและปรบปรงชดการเรยนร

ตอนท 1 ผลกำรศกษำขอมลพนฐำน

ผลการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน แบงออกเปน 4 ตอน คอ 1) ผลการศกษาแนวคด ทฤษฎ งานวจยและเอกสารเกยวกบการพฒนาชดการเรยนร 2) ผลการศกษาวเคราะหหลกสตรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 3) ผลการศกษาความคดเหนและความตองการของผเรยนเกยวกบการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยง เนอหา กจกรรม และการวดผลประเมนผล และ 4) ผลการศกษาความคดเหนครศนยการเรยนชมชน ผอ านวยการศนยสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม และศกษานเทศก เกยวกบการพฒนาชดการเรยนร ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลและสรปผลดงรายละเอยดดงตอไปน ผลการศกษาแนวคดทฤษฎงานวจย และเอกสารเกยวกบการพฒนาชดการเรยนร จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการเรยนร พบวา ชดการเรยนรเปนนวตกรรม และเทคโนโลยทางการศกษาทมความเหมาะสมทจะน าไปใชในการจดการเรยน การสอนไดเปนอยางด เพราะชดการเรยนรสามารถชวยแกปญหาทเกยวกบการเรยนไดและยงชวยอ านวยความสะดวกใหกบคร นอกจากนการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยการพฒนาชด การเรยนรมความเหมาะสมและมประสทธภาพทสด เนองจากผเรยนมบทบาทส าคญในการศกษาคนควาดวยตนเอง เปนการเรยนรทแทจรง โดยผเรยนไดปฏบตจรงและไดพบปญหา รวมท งวธแกไขปญหา และผเรยนกคนพบความรดวยตนเอง ดงนนผวจยจงน าผลการวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวกบการพฒนาชดการเรยนร มาเปนแนวทางในการพฒนาชดการเรยนร เรองเศรษฐกจ

85

87

พอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนผลการวเคราะหหลกสตรกลมสาระ การเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาระเศรษฐศาสตร ผลการวเคราะหหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม พบวา จดมงหมายของหลกสตรมงพฒนาผเรยนใหเปนมนษยทสมบรณ เปนคนด มปญญา มความสข มความเปนไทยและมศกยภาพในการประกอบอาชพและ การด าเนนชวต ซงก าหนดจดหมายเปนคณลกษณะทพงประสงคดงน เหนคณคาและมวนยในตนเอง ปฏบตตนตามหลกธรรมของพทธศาสนา หรอศาสนาทตนเองนบถอ มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค มความร และความเขาใจประวตศาสตรชาตไทย ชมชน และทองถน ภมใจในความเปนไทย ใชภาษาไดถกตองตามหลกภาษา สบสานศลปวฒนธรรมไทย ประเพณ กฬา ภมปญญาไทย เปนพลเมองดยดมนในวถชวตและการปกครองระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข รกประเทศชาตและทองถน มงท าประโยชนและสรางสงทดงามใหกบสงคม มวสยทศน มความสามารถในการวเคราะห สงเคราะหสภาพปญหาของตนเอง ชมชนและสงคม โดยใชกระบวนการ “คดเปน” ในการแกปญหาไดอยางเปนระบบและแนนอน มความคดสรางสรรค มความสามารถในการแสวงหาความรและสรางองคความร มทกษะในการด าเ นนชวตและรกการเรยนรตลอดชวต เหนคณคาและรจกการเลอกใชวทยากร ภมปญญา และเทคโนโลยในการพฒนาองคความรใหทนตอความเจรญและการเปลยนแปลงของสงคมโลก มทกษะและเจตคตทดตอการประกอบอาชพ เปนแบบอยางหรอเปนผน าดานการพฒนาอาชพเพอการพงพาตนเองพฒนาคณภาพชวตใหดยงขน รกการออกก าลงกาย มความสามารถในการพฒนาชมชนใหเขมแขงย งยน เปนผผลตและผบรโภคทมประสทธภาพ มคานยมการเปนผผลต มากกวาการเปนเพยงผบรโภค และมจตส านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและพฒนาสงแวดลอมทย งยน ดงนน ผวจยจงน าผลการวเคราะหหลกสตรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ดงกลาวขางตนมาใชเปนแนวทางในการพฒนาชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยค านงถงความตองการของผเรยน ชมชน และสงคม พฒนาทกษะทจ าเปนตอการด าเนนชวตเพอใหผเรยนสามารถน าความร ประสบการณและทกษะตาง ๆ ไปใชในชวตประจ าวน

ผลกำรศกษำควำมตองกำรของผเรยนเกยวกบชดกำรเรยนร จากการศกษาความตองการของผเรยนเกยวกบชดการเรยนร รปแบบ ขอบขายเนอหา สอ การวดและการประเมนผล และการน าไปใชของชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยใชวธตอบแบบสอบถามความตองการ ผวจยไดท าการสอบถามความตองการเกยวกบการใชชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษา

88

ตอนตน จากผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ศนยบรการการศกษานอกโรงเรยนเขตสายไหม กรงเทพมหานคร โดยวเคราะหขอมลจาก 1) ขอมลทวไป 2) ความตองการของผเรยนทมตอชด การเรยนร และ 3) ขอคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม

ฅกำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามไดแก ผเรยน จ าแนกตาม เพศ อาย อาชพ ประสบการณในการเรยนโดยใชชดการเรยนร และความรความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง วเคราะหขอมลโดยการใชคาสถตรอยละ รายละเอยดดงตารางท 9

ตารางท 9 จ านวนและรอยละเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ขอมลทวไป จ านวน รอยละ 1) เพศ - ชาย - หญง

11 19

36.67 63.33

รวม 30 100 2) อาย - ต ากวา 20 ป - ระหวาง 21-25 ป -ระหวาง 26-30 ป - ระหวาง 31-35 ป - อาย 36 ปขนไป

-

28 - - 2

-

93.33 - -

6.67 รวม 30 100

3) อาชพ - เกษตร - รบจางทวไป - ราชการ/วสาหกจ - ท างานโรงงาน - อน ๆ (แมบาน/ คาขาย)

-

19 - 5 6

-

63.33 -

16.67 20

รวม 30 100 4) ประสบการณในการใชชดการเรยนร - ไมเคยเรยนโดยใชชดการเรยนร - เคยเรยนโดยใชชดการเรยนร

18 12

60 40

รวม 30 100

89

จากตารางท 9 พบวาผเรยนตอบแบบสอบถามเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 63.33 รองลงมาเปนเพศชาย คดเปนรอยละ 36.67 อายระหวาง 21-25 ป คดเปนรอยละ 93.33 รองลงมาอาย 36 ปขนไป คดเปนรอยละ 6.67 สวนอาชพรบจาง คดเปนรอยละ 63.33 รองลงมาอาชพแมบานและคาขาย คดเปนรอยละ 20 ผตอบแบบสอบถามไมเคยเรยนโดยใชชดการเรยนร คดเปนรอยละ 60 และเคยเรยนโดยใชชดการเรยนร คดเปนรอยละ 40

ตอนท 2 ความตองการของผเรยนทมตอชดการเรยนร วเคราะหขอมลโดยการใชคาสถตรอยละ รายละเอยดดงตารางท 10

ตารางท 10 การวเคราะหขอมลเกยวกบความตองการของผเรยนทมตอชดการเรยนร

รายการ จ านวน รอยละ 1) รปแบบของชดการเรยนร (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) - มแบบทดสอบทายบทเรยน - มตวอยางลกษณะกจกรรมเศรษฐกจพอเพยง - มภาพประกอบและสสนสวยงาม - มตวอยางบคคลผน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบต - ใชภาษาทเขาใจงาย ชดเจน - มเนอหาทใหความร - อน ๆ (มซดประกอบ)

24 30 28 19 30 28 13

80.00 100.00 93.33 63.33 100.00 93.33 43.33

2) เนอหาของชดการเรยนร (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) - ความเปนมาและความหมายของระบบเศรษฐกจพอเพยง - ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง - องคประกอบของเศรษฐกจพอเพยง - ระบบและวธการของระบบเศรษฐกจพอเพยง - แนวทางการประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใช ใน ชวตประจ าวน

26 18 21 19 28

86.67 60.00 70.00 63.33 93.33

3) การน าชดการเรยนรไปใช (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) - เรยนรดวยตนเองเปนรายบคคล - เรยนรแบบกลมยอย 2 คน - เรยนรแบบกลมใหญ 4-5 คน - เรยนรจากแหลงเรยนรในชมชน - อน ๆ ไดแกมผคอยแนะน าการเรยนร

16 15 30 18 2

53.33 50.00 100.00 60.00 6.67

90

ตารางท 10 (ตอ)

รายการ จ านวน รอยละ การวดผลและประเมนผล (ตอบมากกวา 1 ขอ) - การแสดงสถานการณจ าลอง - การตรวจผลงาน/ชนงาน - สมภาษณ - สงเกตการตอบค าถาม การรวมอภปราย - สงเกตการท างานกลม - สงเกตการน าเสนอ - การท าแบบฝกหด - การท าแบบทดสอบ - การท ากจกรรมตอเนอง - อน ๆ (การตอบค าถามระหวางเรยน)

16 15 21 23 19 23 29 16 20 1

53.33 50.00 70.00 76.67 63.33 76.67 96.67 53.33 66.67 3.33

จากตารางท 10 พบวา ผเรยนตอบแบบสอบถามความตองการใชชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 1. รปแบบของชดการเรยนร ชดการเรยนรใชภาษาทเขาใจงายเทากบ มตวอยางลกษณะกจกรรมเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 30 คน คดเปนรอยละ 100 รองลงมาคอ มภาพประกอบเทากบมเนอหาทใหความร จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 93.33 มแบบทดสอบทายบทเรยน จ านวน 24 คน คดเปนรอยละ 80 มตวอยางบคคลผน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบต จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 63.33 และอน ๆ ไดแกมซดประกอบ จ านวน 13 คน คดเปนรอยละ 43.33 ตามล าดบ

2. เนอหาของชดการเรยนร เนอหาของชดการเรยนรประกอบดวยแนวทางประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 93.33 รองลงมาคอ ความเปนมาและความหมายของระบบเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 86.67 องคประกอบของเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 70 ระบบและวธการของระบบเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 63.33 และปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 18 คน คดเปนรอยละ 60 ตามล าดบ

3. การน าชดการเรยนรไปใช การน าชดการเรยนรไปใชในการจดกจกรรมโดยเรยนรแบบเปนกลมใหญ 4-5 คน จ านวน 30 คน คดเปนรอยละ 100 รองลงมาคอ เรยนรจากแหลงเรยนรในชมชน จ านวน 18 คน คดเปนรอยละ 60 เรยนรดวยตนเองเปนรายบคคล จ านวน 16 คน คดเปน

91

รอยละ 53.33 เรยนรแบบกลมยอย 2 คน จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 50 และอน ๆ ไดแกมผคอยแนะน าการเรยนรจ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 6.67 ตามล าดบ

4. การวดผลและประเมนผล ผเรยนตองการใหมการวดผลและประเมนผลดวยวธการท าแบบฝกหด จ านวน 29 คน คดเปนรอยละ 96.67 รองลงมาคอ สงเกตการตอบค าถามการรวมอภปราย เทากบสงเกตการน าเสนอ จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 76.67 การสมภาษณ จ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 70 การท ากจกรรมตอเนอง จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 66.67 การสงเกตการท างานกลม จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 63.33 การแสดงสถานการณจ าลอง เทากบการท าแบบทดสอบ จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 53.33 การตรวจผลงาน/ชนงาน จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 50 และอน ๆ คอการตอบค าถามระหวางเรยน จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 3.33 ตามล าดบ

ตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม วเคราะหขอมลโดยวเคราะหเนอหา (content analysis) แลวน าเสนอแบบพรรณนาความ โดยมรายละเอยดดงน

จากการศกษาความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตมจากค าถามปลายเปดพบวา ผเรยนสวนใหญไดเสนอแนะวาเนอหาในชดการเรยนรไมควรยาวจนเกนไป มตวอยางประกอบชดเจน เขาใจงายและใชเวลาในการศกษาชดการเรยนไมนานจนเกนไป

ผลการศกษาความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหาเศรษฐกจพอเพยง สอ การวดผลและประเมนผล และการน าไปใชของชดการเรยนร

จากการศกษาความคดเหนของผเชยวชาญซงประกอบดวยผอ านวยการศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม จ านวน 1 คน ครศนยการเรยนชมชน จ านวน 3 คน ศกษานเทศก จ านวน 2 คน และคณะกรรมการสถานศกษา จ านวน 1 คน เกยวกบความตองการพฒนาชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยการสมภาษณเกยวกบกบรปแบบ ขอบขายเนอหาเศรษฐกจพอเพยง สอ การวดผลและประเมนผล และการน าไปใช โดยวเคราะหขอมลจากขอมลทวไป ความคดเหนเกยวกบการพฒนาชดการเรยนรและขอเสนอแนะและขอคดเหนอน ๆ

กำรวเครำะหขอมลจำกกำรสมภำษณ ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสมภาษณ ไดแกผอ านวยการศนยสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม ครศนยการเรยนชมชน ศกษานเทศก และคณะกรรมการสถานศกษา โดยจ าแนกตาม เพศ อาย วฒการศกษา ต าแหนงหนาทปจจบน ประสบการณในการท างาน และประสบการณเกยวกบชดการเรยนร ดงตารางท 11

92

ตารางท 11 จ านวน และรอยละของผใหสมภาษณ

ขอมลทวไป จ านวน รอยละ 1) เพศ - ชาย - หญง

4 3

57.14 42.86

รวม 7 100.00 2) อาย - ระหวาง 30-40 ป - ระหวาง 41-50 ป - ระหวาง 51-60 ป - ระหวาง 61-70 ป

3 2 1 1

42.85 28.57 14.29 14.29

รวม 7 100.00 3) วฒการศกษา - ปรญญาตร - ปรญญาโท

3 4

42.86 57.14

รวม 7 100.00 4) ต าแหนงหนาทปจจบน - ผอ านวยการศนยฯ - ศกษานเทศก - ครศนยการเรยน - คณะกรรมการสถานศกษา

1 2 3 1

14.29 28.57 42.85 14.29

รวม 7 100.00 5) ประสบการณในการท างาน - 5-10 ป - 11-20 ป - 21-30 ป - 31-40 ป

3 1 2 1

42.85 14.29 28.57 14.29

รวม 7 100.00

จากตารางท 11 ผใหสมภาษณเปนเพศชาย จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 57.14 เปน เพศหญง จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 42.85 ดานอาย มอายระหวาง 30-40 ป จ านวน 3 คน คดเปน รอยละ 42.86 อายระหวาง 41-50 ป จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 28.57 อายระหวาง 51-60 ป จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 14.29 และอายระหวาง 61-70 ป จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 14.29

93

มต าแหนงหนาทปจจบน เปนครศนยการเรยน จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 42.86 ศกษานเทศก จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 28.57 และผอ านวยการศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตาม อธยาศยเขตสายไหมเทากบกรรมการสถานศกษา จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 14.29 ม ประสบการณในการท างาน 5-10 ป จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 42.86 มประสบการณในการท างาน 21-30 ป จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 28.57 มประสบการณในการท างาน 11-20 ป เทากบมประสบการณในการท างาน 31-40 ป จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 14.29 ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบการพฒนาชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนช นมธยมศกษาตอนตน จากการสมภาษณผอ านวยการศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม ครศนยการเรยนชมชน ศกษานเทศก และคณะกรรมการสถานศกษา วเคราะหเนอหา (content analysis) แลวน าเสนอแบบพรรณนาความ ผลการวเคราะหความคดเหนเกยวกบการพฒนาชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ของผอ านวยการศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม ครศนยการเรยนชมชน ศกษานเทศก และคณะกรรมการสถานศกษา ดานรปแบบหรอลกษณะของชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน โดยภาพรวมพบวา ควรมรปภาพและสสนสวยงาม ใชภาษาทเขาใจงาย มตวอยางประกอบ และมแบบทดสอบทายบทเรยน ดานเนอหา โดยภาพรวมพบวาควรเรยงล าดบจากงายไปหายาก มเนอหาทนาสนใจ ไมซบซอน มตวอยางทชดเจนและเหมาะสมกบการศกษาดวยตนเอง ดานสอการเรยนร โดยภาพรวมพบวาในชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ควรประกอบดวย คมอส าหรบคร ใบความร ใบงาน สอบคคล เพอใหผเรยนเกดความเขาใจและมความรในเนอหามากขน ซงจะท าใหผเรยนสามารถจดจ าและน าไปใชในชวตประจ าวนได ดานการน าชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยภาพรวมพบวาควรใชชดการเรยนรรวมกบวธสอนแบบใหม ๆ เพราะจะท าใหผเรยนสนกกบการเรยนรแบบใหม ๆ หลากหลายวธการ ไมเกดความเบอหนาย รสกสนกสนานกบการเรยน ซงจะท าใหผเรยนสามารถจดจ าและน าไปประยกตใชไดอยางเหมาะสม ดานการวดผลประเมนผลเพอใชในการวดผลการเรยนรดวยชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยง โดยภาพรวมพบวาควรใชวธการประเมนผลหลาย ๆ แบบผสมผสานกน เชน

94

การสงเกต การทดสอบ การประเมนผลตามสภาพจรงและควรประเมนใหครอบคลมทกดานทงในสวนของกระบวนการและผลงาน ผลการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนรซงไดจากการศกษาเอกสาร ต ารา งานวจยทเกยวของ การสอบถามความคดเหนของผเรยน ผอ านวยการศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม ครศนยการเรยนชมชน ศกษานเทศก และคณะกรรมการสถานศกษา ในทกขนตอนผวจยไดวเคราะหขอมลและน าแนวทางมาสงเคราะห และพฒนาเปนชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนขนใหมเพอใหเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของผเรยนและผเกยวของ ทงในดานรปแบบ เนอหา สอการเรยนร การน าชดการเรยนรไปใช และการวดผลประเมนผล ตามแนวทางการปฏรปกระบวนการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544

ตอนท 2 ผลกำรพฒนำและหำประสทธภำพชดกำรเรยนร

ผวจยไดน าขอมลจากการศกษาขนตอนท 1 มาเปนแนวทางในการพฒนาชดการเรยนร โดยม 4 ขนตอน คอ 1) การสรางชดการเรยนรฉบบราง 2) การประเมนและตรวจสอบชดการเรยนรจากอาจารยทปรกษาวทยานพนธ และผเชยวชาญ แลวน าไปปรบปรงแกไข 3) การหาประสทธภาพแบบรายบคคล (individual tryout) และการปรบปรงแกไข และ 4) การหาประสทธภาพแบบ กลมเลก (small group tryout) และการปรบปรงแกไข โดยมรายละเอยดดงน

กำรสรำงชดกำรเรยนรฉบบรำง ผวจยน าขอมลจากการวเคราะหขอมลในขนตอนท 1 จากการศกษาขอมลพนฐานและ

ความตองการ รวมทงการขอค าแนะน าจากอาจารยทปรกษาวทยานพนธมาพฒนาชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนซงมองคประกอบของชดการเรยนรดงน

1. คมอคร ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค ค าชแจงประกอบการใชชดการเรยนร แผนการจดการเรยนร ใบความรส าหรบคร เฉลยใบงาน เฉลยแบบทดสอบ แบบประเมนผลงานผเรยน

2. คมอผเรยน ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค ค าชแจงส าหรบผเรยน บทบาทของผเรยน ใบความร ใบงานส าหรบผเรยน แบบทดสอบ

3. แบบทดสอบวดผลการเรยนรกอนเรยนและหลงเรยน 4. ชดการเรยนร จ านวน 3 ชด ไดแก ชดการเรยนรท 1) เรอง ประวตความเปนมาและ

ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง ชดการเรยนรท 2) เรอง ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง และชดการเรยนรท และ 3) เรอง การน าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในชวตประจ าวน

95

ซงในแตละชดประกอบดวย 1) ค าน า 2) ว ตถประสงค 3) สวนประกอบของชดการเรยนร 4) ค าชแจงในการใชชดการเรยนร 5)ใบความร 6) ใบงาน 7) แผนการจดการเรยนร และ 8) แบบทดสอบทายแผน

กำรหำประสทธภำพแบบรำยบคคล (Individual Tryout) ชดการเรยนรทสรางขน มความจ าเปนอยางยงทจะตองน าไปหาประสทธภาพเพราะ การหาประสทธภาพของชดการเรยนรนนจะตองน าไปทดลองใช (tryout) เพอปรบปรง แลวจงน าไปใชสอนจรงและน าผลทไดมาปรบปรงแกไขเพอใหชดการเรยนรมประสทธภาพมากยงขน

ในการพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผวจยไดใชเกณฑในการหาประสทธภาพแบบตาง ๆ ดงน

ตารางท 12 แสดงผลการหาประสทธภาพชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน แบบรายบคคล (individual tryout)

ผเรยน คะแนนแบบทดสอบ รวม

30 คะแนน คะแนนทดสอบหลงเรยน

30 คะแนน ชดท 1 ชดท 2 ชดท 3 10 คะแนน 10 คะแนน 10 คะแนน

1 7 6 7 20 22 2 6 7 6 19 20 3 6 6 5 17 18

รวม ∑ x = 56 ∑ y = 60

∑ x = 56 ∑ y = 60 E1 = 62.22 E2 = 66.67

จากตารางท 12 การทดสอบหาคาประสทธภาพแบบรายบคคล พบวาชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มผลการประเมนดานกระบวนการ (E1) ของชดการเรยนรไดคาประสทธภาพ 62.22 และผลการประเมนของผลลพธ (E2) ของชดการเรยนรไดคาประสทธภาพ 66.67 ซงสงกวาเกณฑมาตรฐานทก าหนดไวคอ 60/60

96

ผลกำรปรบปรงแกไขชดกำรเรยนร ครงท 1 ผลการประเมนชดการเรยนรพบวาในขณะททดลองใชชดการเรยนรเพอหาคาประสทธภาพแบบรายบคคล (Individual Tryout) มขอควรปรบปรงเกยวกบปรบภาษาทใชใหงายและมความชดเจนมากขนเพอใหชดการเรยนรมประสทธภาพเพมมากขน

ตารางท 13 แสดงผลการหาประสทธภาพชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน แบบกลมเลก (small group tryout)

ผเรยน คะแนนแบบทดสอบ รวม

30 คะแนน คะแนนทดสอบหลงเรยน

30 คะแนน ชดท 1 ชดท 2 ชดท 3

10 คะแนน 10 คะแนน 10 คะแนน 1 8 8 8 24 27 2 7 7 8 22 26 3 6 6 7 19 20 4 8 8 8 24 26 5 7 6 8 21 23 6 6 6 7 19 21 7 8 7 8 23 24 8 6 5 7 18 20 9 7 7 8 22 23

รวม ∑ x = 192 ∑ y = 207

∑ x = 192 ∑ y = 207

E1 = 71.11 E2 = 76.67 จากตารางท 13 การทดสอบหาคาประสทธภาพแบบกลมเลกนน พบขอควรปรบปรงแกไข มรายละเอยดดงน คอพบวาชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มผลการประเมนดานกระบวนการ (E1) ของชดการเรยนรไดคาประสทธภาพ 71.11 และ ผลการประเมนของผลลพธ (E2) ของชดการเรยนรไดคาประสทธภาพ 76.66 ซงสงกวาเกณฑมาตรฐานทก าหนดไว คอ 70/70

97

ผลการประเมนชดการเรยนรในขณะททดลองใชชดการเรยนรเพอหาคาประสทธภาพแบบกลมยอย (small group tryout) พบวาผเรยนสามารถท ากจกรรมในใบงานไดถกตองตรงตามวตถประสงค มความเขาใจวตถประสงคของกจกรรมในใบงานแตละชดการเรยนรไดเปนอยางดเกอบทกคน มผเรยนบางคนทท าใบงานไมเสรจตามเวลาทก าหนดเนองจากเกดการเรยนรไดชา

ผลกำรปรบปรงแกไขชดกำรเรยนร ครงท 2 ผวจยไดน าผลการตรวจสอบของอาจารยผควบคมวทยานพนธผเชยวชาญ และจาก

การทดสอบหาคาประสทธภาพ E1/E2 ทง 2 ขนตอนมาปรบปรงแกไขอกครงเพอใหชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มความสมบรณและเหมาะสมกอนน าไปทดลองใชจรงกบกลมตวอยาง รายละเอยดของสวนทปรบปรงแกไขทงหมดมดงตอไปน

1. ปรบปรงภาษาทใชใหงายและเหมาะสม 2. ปรบปรงใบความรใหมเนอหาชดเจนถกตอง 3. ปรบปรงเรองการพมพไมใหมการฉกค าเพอใหภาษาสละสลวยและความถกตอง 4. ปรบปรงภาพประกอบ สสน ใหนาสนใจมากขน 5. ปรบปรงรปเลมชดการเรยนรแยกเลมคมอครและคมอส าหรบผเรยน

ผลกำรหำประสทธภำพชดกำรเรยนรแบบภำคสนำม (field tryout) ผลการหาประสทธภาพ E1/E2 แบบรายบคคล (Individual Tryout) และผลการปรบปรงแกไข

ผวจยไดน าชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ทปรบปรงแกไขแลวไปหาคาประสทธภาพ E1/E2 แบบภาคสนาม (field tryout) กบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ศนยสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม จงหวดกรงเทพมหานคร จ านวน 30 คนโดยไดคาประสทธภาพ 11.33/86.11 ซงเปนไปตามเกณฑ 10/80 ทก าหนดไวดงตารางท 14

98

ตารางท 14 แสดงผลการหาประสทธภาพชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน แบบภาคสนาม (field tryout)

คะแนน คะแนนแบบทดสอบ

รวม 30 คะแนน

คะแนน ทดสอบหลงเรยน

30 คะแนน ชดท 1 ชดท 2 ชดท 3

10 คะแนน 10 คะแนน 10 คะแนน คะแนนเตม 300 300 300 900 900 คะแนนทได 247 225 260 732 775 รอยละ 82.33 75 86.67 81.33 86.11

8.56 15.97 8.82 8.13 26.10 S.D. 0.91 1.37 0.91 1.05 1.64

รวม ∑ x = 732 ∑ y = 775

∑ x = 732 ∑ y = 775 E1 = 81.33 E2 = 86.11

จากตารางท 14 พบวารอยละของคะแนนเฉลยของผเรยนทท าแบบทดสอบยอยระหวางเรยนทงจ านวน 3 ชด มคาเทากบ 81.33 และรอยละของคะแนนเฉลยทผเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนของชดการเรยนรทง 3 ชด มคาเทากบ 86.11 แสดงวาประสทธภาพของ ชดการเรยนรส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มคาเทากบ 81.33/86.11 เมอเทยบกบเกณฑ 80/80 ทก าหนดไว แสดงวาชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มประสทธภาพสามารถน าไปใชในการสอนได ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจย ขอทหนงทไดก าหนดไว

ตอนท 3 ผลกำรทดลองใชชดกำรเรยนร

ผวจยน าชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ไปทดลองกบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จ านวน 30 คน โดยมขนตอนดงตอไปน

1. ทดสอบกอนเรยน (pretest) โดยใชแบบทดสอบวดความรความเขาใจ เ รอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ทผวจยสรางขนด าเนนการทดลองใช ชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนโดยการจดการเรยน การสอนตามแผนการสอนทก าหนดไวกบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยใชเวลาในการจด

99

การเรยนสอนสปดาหละ 3 ชวโมง จ านวน 12 ชวโมง เปนเวลา 4 สปดาห เรมตงแตวนท 9 มกราคม 2552 ถง 13 กมภาพนธ 2552 มขนตอนดงน 1.1 ขนน า ผวจยไดอธบายถงจดประสงคการเรยนดวยชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน และประโยชนทไดรบจากการเรยนดวยชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 1.2 ขนสอน ด าเนนการเรยนการสอนตามกจกรรมทวางไวในแผนการสอน โดยใหผเรยน เรยนรจากชดการเรยนรดวยตนเอง และท ากจกรรมตามใบงาน โดยครเปนผคอยใหค าแนะน าชแนะเมอผเรยนประสบปญหาจากการใชชดการเรยนร

1.3 ขนสรป ผเรยนและผสอนรวมกนสรปความรและเสนอผลงาน 2. หลงจากด าเนนการทดลองใชชดการเรยนรสนสดลง ผวจยท าการทดสอบหลงเรยน

(posttest) โดยใชแบบทดสอบแบบปรนยกบทใชในการทดสอบกอนเรยน 3. น าคะแนนทไดจากการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนมาเปรยบเทยบ โดยใช

คารอยละ (%) คาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และหาประสทธภาพของชด การเรยนร E1/E2 โดยใชเกณฑ 10/10 ผลการทดลองใชชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ทง 3 ชดในขนตอนน พบวา จากการจดการเรยนรโดยใชชดการเรยนร ผเรยนปฏบตกจกรรมมรายละเอยดดงน ชดการเรยนรชดท 1 เรอง ประวต ความเปนมาและความหมายของเศรษฐกจพอเพยง องคประกอบของชดการเรยนร สวนประกอบของชดการเรยนร ควรปรบรปใหชดเจนและม ขนาดใหญขน พบวา ผเรยนมความกระตอรอรนและใหความสนใจกบชดการเรยนร การเรยนร การท ากจกรรมตามใบงาน ผเรยนทมผลการเรยนรอยในกลมระดบสงมความสามารถท าชด การเรยนรเสรจตามเวลาทก าหนด สวนผเรยนทมผลการเรยนรอยในกลมต ามความสามารถท าชดการเรยนรไมทนเวลา เพอนๆ ตองใหความชวยเหลอจนสามารถรวมกจกรรมอนๆตอไปไดทนเวลา นอกจากนยงพบวาในชดการเรยนร ครตองอธบายความหมายของชดการเรยนรเพมเตม ชดการเรยนรชดท 2 เรอง ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง ปรบเนอหาและรปแบบของชดการเรยนรหลากหลายมากขน ซงมล าดบขนตอน พบวา ผเรยนใหความรวมมอในกจกรรมการเรยนรดวยความกระตอรนรน สนใจในเรองชดการเรยนร นอกจากนผเรยนยงมความสามารถเสนอแนวทางการประยกตใชหลกเศรษฐกจพอเพยงตามทผสอนก าหนดใหได และผเรยนสวนใหญเรยนรจากชดการเรยนรเสรจตามเวลาทก าหนดใหได

100

ชดการเรยนรชดท 3 เรอง การประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ าวน ปรบใหมตวอยางกจกรรมตามหลกเศรษฐกจพอเพยงใหมากขน พบวา ผเรยนมความเขาใจเรองเศรษฐกจพอเพยงเพมมากขน ผลจากการทดลองใชชดการเรยนรทง 3 ชด พบวา ผเรยนมผลการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงหลงการใชชดการเรยนรสงกวาเรยน โดยผเรยนสามารถบอกองคประกอบของเศรษฐกจพอเพยงได และสามารถน าหลกเศรษฐกจพอเพยง 3 หลกการ คอความพอประมาณ ความมเหตผล และการสรางภมคมกนในตวทด และ 2 เงอนไข คอ ความรและคณธรรม ไปปฏบตและประยกตใชในชวตประจ าวนไดโดยผเรยนสามารถจดท าบญชครวเรอนและเปนตวอยางใหแกผอนได

ตอนท 2 ผลกำรประเมนและปรบปรงแกไขชดกำรเรยนร

ผวจยไดประเมนผล และปรบปรงแกไขชดการเรยนร โดยวเคราะหขอมลเปน 2 ตอน คอ 1) ประเมนผลการเรยนรกอนและหลงเรยนดวยชดการเรยนร การประเมนความสามารถ และสอบถามความคดเหนของผเรยน 2) การปรบปรงชดการเรยนรฉบบสมบรณโดยมรายละเอยดดงน กำรประเมนหลงกำรใชชดกำรเรยนร

การประเมนหลงการใชชดการเ รยนรส าหรบผ เ รยนช นมธยมศกษาตอนตน ประกอบดวย การทดสอบเพอวดผลการเรยนร การประเมนความสามารถในชดการเรยนรแล การสอบถามความคดเหนของผเรยนเกยวกบการใชชดการเรยนร ผลกำรเรยนรหลงกำรใชชดกำรเรยนรมดงน

1. การเปรยบเทยบผลการเรยนรของผเรยน กอนเรยนและหลงเรยน ดวยชดการเรยนร โดยการทดสอบจากแบบทดสอบจ านวน 45 ขอ กอนเรยนและหลงเรยนโดยเปนแบบทดสอบ ฉบบเดยวกน แตมการสลบตวเลอกใหม โดยกอนใชชดการเรยนรมคะแนนเฉลย 16.00 คดเปน รอยละ 30.77 และหลงใชชดการเรยนรมคะแนนเฉลย 25.13 คดเปนรอยละ 49.67

การวเคราะหขอมลเพอตอบค าถามจากตารางท 16 เปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนกอนและหลงเรยนดวยชดการเรยนร

101

ตารางท 15 เปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน กอนและหลงเรยนดวยชดการเรยนร

ผลการเรยนร การใชชดการเรยนร

N คะแนนเตม S.D. t-test Sig.

กอนการใชชดการเรยนร 30 45 27.23 2.763 - 16.498 .000

หลงการใชชดการเรยนร 30 45 36.33 3.122

จากตารางท 15 พบวา ผลการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนกอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชชดการเรยนรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .05 ซงยอมรบสมมตฐานการวจยทก าหนดไวโดยผลการเรยนรหลงเรยน ( = 36.33, S.D. = 3.122) สงกวาผลการเรยนรกอนเรยน ( = 27.23, S.D. = 2.763)

การประเมนความสามารถในการใชชดการเรยนร ของผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยการประเมนชนงานการจดท าปายนเทศเรองการน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในชวตประจ าวน โดยประเมนความถกตองของเนอหา ความคดสรางสรรค และการน าไปใชประโยชน ซงแตละดานมคะแนนเตม 4 คะแนน คอ ดมาก = 4 ด = 3พอใช = 2 และปรบปรง = 1 รวม 12 คะแนน และก าหนดเกณฑตดสนระดบคณภาพดงนคะแนนรวม 10-12 = ดมาก คะแนนรวม 7-9 =ด คะแนนรวม 4 -6 = พอใช คะแนนรวม 1-3 = ปรบปรง โดยผเรยนมคะแนนเฉลยเทากบ 10.79

ตารางท 16 คาเฉลยของการประเมนความสามารถในการปฏบตและประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยง

ความสามารถในการปฏบตและประยกตใช

N คะแนนเตม S.D. ระดบ

ความสามารถ 1. ความถกตองของเนอหา 30 4 2.79 0.42 สง 2. ความคดรเรมสรางสรรค 30 4 3 0.42 สง 3. การน าไปใชประโยชน 30 4 2.77 0.42 สง

รวม 10.79 0.67

จากตารางท 16 ผลการวเคราะหขอมลแสดงใหเหนถงคะแนนเฉลย และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน ของคะแนนทไดจากการประเมนความสามารถ ทจดการเรยนรดวยชดการเรยนร ซงความสามารถโดยภาพรวม อยในระดบสง ( = 10.79, S.D. = 0.67) และเมอพจารณารายละเอยด

102

ในแตละดาน เรยงตามล าดบจากมากไปหานอยพบวา ดานความคดรเรมสรางสรรค ( = 3, S.D. = 0.42) ดานเนอหาถกตองชดเจนและครอบคลม ( = 2.79, S.D. = 0.42) ดานลกษณะของชนงานมความละเอยดสวยงามและสะอาด ( = 2.77, S.D. = 0.42) มความสามารถอยในระดบสง ตามล าดบ

การประเมนผลชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ดวยแบบสอบถามความคดเหนของผเรยนในการเรยนดวยชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มรายละเอยดดงตารางท 17

ตารางท 17 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ความคดเหนของผเรยนทมตอชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

ความคดเหนเกยวกบชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชน

มธยมศกษาตอนตน S.D. ระดบ

ล าดบ ท

ดำนรปแบบ 1. มแบบทดสอบทายบทเรยน

2.70

0.47

เหนดวยมาก

2

2. มตวอยางลกษณะกจกรรมเศรษฐกจพอเพยง 2.47 0.51 เหนดวยปานกลาง 4

3. มรปภาพประกอบและสสนสวยงาม 2.73 0.45 เหนดวยมาก 1

4. ใชภาษาทเขาใจงาย ชดเจน 2.50 0.51 เหนดวยมาก 3

รวม 4.60 0.13 เหนดวยมำก

ดำนสอกำรเรยนร 5. มความเหมาะสมกบเนอหา

2.63

0.49

เหนดวยมาก

1

6. ชวยใหเขาใจเนอหามากขน 2.57 0.61 เหนดวยมาก 2

7. มความหลากหลาย ดงดดความสนใจ 2.50 0.51 เหนดวยมาก 3

รวม 4.47 0.06 เหนดวยมำก

ดำนกำรวดและประเมนผล 8. การวดและประเมนผลมเกณฑทชดเจน

2.43

0.50

เหนดวยปานกลาง

3

9. การวดและประเมนผลมความหลากหลาย 2.67 0.41 เหนดวยมาก 2 10. การวดและประเมนผลมความสอดคลองกบ จดประสงค การเรยนร

2.73 0.45 เหนดวยมาก 1

รวม 4.61 0.16 เหนดวยมำก

3

4

2

103

ตารางท 17 (ตอ)

ความคดเหนเกยวกบชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชน

มธยมศกษาตอนตน S.D. ระดบ

ล าดบ ท

ดำนกำรน ำไปใช 11. ผเรยนมความรความเขาใจเรองเศรษฐกจ พอเพยงและน าไปประยกตใช ในชวตประจ าวนได

2.53 0.51 เหนดวยมาก 3

12. ผเรยนไดรบประสบการณตรง และสามารถ น าไปใชในชวตประจ าวนได

2.77 0.43 เหนดวยมาก 1

13. ผเรยนน าหลกการและองคประกอบของ เศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชใน การประกอบอาชพของตนเอง

2.73 0.45 เหนดวยมาก 2

รวม 4.68 0.13 เหนดวยมำก

รวมทงหมด 4.64 0.28 เหนดวยมำก

จากตารางท 17 พบวา ผเรยนมความคดเหนตอชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง

ส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนโดยภาพรวมอยในระดบเหนดวยมาก ( = 2.62, S.D. = 0.48) เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ผเรยนมความคดเหนเกยวกบชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน อยในระดบเหนดวยมากทกดานเชนกน โดยเรยงตามล าดบมากไปหานอยดงน 1) ผเรยนไดรบประสบการณตรงและสามารถน าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ าวนได ( = 2.77, S.D. = 0.43) 2) สามารถน าหลกการและองคประกอบของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการประกบอาชพของตนเอง ( =2.73, S.D. = 0.45) 3) ผเรยนมความรความเขาใจเรองเศรษฐกจพอเพยงและน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนได ( = 2.53, S.D. = 0.51) 4) มการวดผลประเมนผลมความสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร ( =2.73, S.D. = 0.45) 5) มการวดผลประเมนผลทหลากหลาย ( = 2.67, S.D. = 0.48) 6) มการวดผลประเมนผลทชดเจน ( = 2.43, S.D. = 0.50) 7) มรปภาพประกอบและสสนสวยงาม ( =2.73, S.D. = 0.45) 8) มแบบทดสอบทายบทเรยน ( = 2.70, S.D. = 0.47) 9)ใชภาษาทเขาใจงายและชดเจน ( = 2.50, S.D = 0.51) 10) มตวอยางลกษณะกจกรรมเศรษฐกจพอเพยง ( = 2.47, S.D = 0.51) 11) สอ การเรยนรมความเหมาะสมกบเนอหา ( = 2.63, S.D. = 0.49) 12) สอการเรยนรชวยใหเขาใจ

1

104

เนอหามากขน ( = 2.57, S.D. = 0.68) และ 13) สอการเรยนรมความหลากหลายและดงดด ความสนใจ ( = 2.50, S.D = 0.51) ตามล าดบ ผลการปรบปรงชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตนเพอเปนชดการเรยนรทฉบบสมบรณ หลงจากผวจยไดทดลองใชชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน แลวไดพบขอควรปรบปรงและเปลยนแปลงชดการเรยนรใหมความเหมาะสมในการน าไปใชจดกจกรรมการเรยนการสอนในครงตอไป ซงมขอควรปรบปรงดงตอไปน 1. ปรบปรงตวอยางกจกรรมเศรษฐกจพอเพยงในชดการเรยนรท 3 ใหมตวอยางลกษณะกจกรรมเศรษฐกจพอเพยงประกอบใหมากกวานเพอใหผเรยนเขาใจงายยงขน 2. ปรบปรงสอประกอบการเรยนรในชดการเรยนรท 2 และชดการเรยนรท 3 ใหมความหลากหลาย ดงดดความสนใจ เพอใหผเรยนสามารถเขาใจเนอหาไดมากขน 3. ปรบปรงระยะเวลาทใชในการศกษาชดการเรยนรดวยตนเองทบานใหเพมมากขน ในชดการเรยนรท 1 - ชดการเรยนรท 3 เพอใหเหมาะสมกบเวลาของผเรยนเนองจากผเรยนใชเวลาสวนใหญในการประกอบอาชพ

105

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง การพฒนาชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนช นมธยมศกษาตอนตน เปนการวจยและพฒนา (research and development) ซงประกอบไปดวย 4 ขนตอน คอ 1) การวจย (research) เปนการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร 2) การพฒนา (development) เปนการสรางและหาประสทธภาพของชดการเรยนร 3) การวจย (research) เปนการทดลองใชชดการเรยนร และ 4) การพฒนา (development) เปนการประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร การวจยครงนมวตถประสงคคอ 1) เพอศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร 2) เพอพฒนาและหาประสทธภาพของชดการเรยนร 3) เพอทดลองใชชด การเรยนร และ 4) เพอประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก ผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย เขตสายไหม กรงเทพมหานคร กลมวดหนองใหญ ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 จ านวน 30 คน แบบแผนการวจย ใชการทดลองแบบ pre experimental design แบบกลมเดยวสอบกอนและหลง (one group pretest-posttest design) เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 1) เครองมอทใชศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร ไดแก แบบสอบถาม แบบสมภาษณ 2) แบบประเมนความเหมะสมและความสอดคลองของชดการเรยนร 3) ชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน และ 4) เครองมอทใชในการประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร ไดแก แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน แบบประเมนผลงานผเรยน การวจยครงน มงศกษาวจยเพอพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยศกษาความคดเหนและขอมลพนฐานตาง ๆ แลวน ามาพฒนาเปนชดการเรยนร โดยมเนอหา ใหผเรยนเรยนร 3 เรอง คอ เรอง ประวต ความเปนมาและความหมายของเศรษฐกจพอเพยง เรอง ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง เรอง การประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ าวน ซงแตละชดมองคประกอบคอ ค มอคร ประกอบดวย ค าน า ว ตถประสงค การออกแบบการเรยนร ค าชแจงในการใชชดการเรยนร บทบาทของคร แผนการจด การเรยนร ใบความร แบบประเมนผลงานผ เรยน เฉลยแบบทดสอบ คมอผ เ รยน ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค ค าชแจงในการใชชดการเรยนร บทบาทของผเรยน ใบความร ใบงาน แบบทดสอบ วเคราะหขอมลโดยการใชคาสถตรอยละ (%) คาเฉลย ( ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

105

106

การทดสอบคาท (t-test) แบบ dependent และการวเคราะหเนอหา (content analysis) แลวน าเสนอแบบพรรณนาความ

สรปผลกำรวจย

ผลการวเคราะหขอมลน าเสนอตามขนตอนการวจยและการพฒนา (research and development) ซงประกอบไปดวย 4 ขนตอน คอ 1) การวจย (research) เปนการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร 2) การพฒนา (development) เปนการสรางและหาประสทธภาพของชดการเรยนร 3) การวจย (research) เปนการทดลองใชชดการเรยนร และ 4) การพฒนา (development) เปนการประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร ผลการวจยสรปไดดงน 1. ผลการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา ผเรยนและผเกยวของเหนวารปแบบของชดการเรยนรควรใชภาษาทเขาใจงายชดเจน มตวอยางลกษณะกจกรรมเศรษฐกจพอเพยง ควรมเนอหาทใหความร มภาพประกอบและสสนสวยงาม มแบบทดสอบทายบทเรยน มตวอยางบคคลผน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบต ดานเนอหาเรองเศรษฐกจพอเพยง ควรเปนเรองทสามารถน าไปใช ไดจรงในชวตประจ าวน ไดแก แนวทางการประยกตใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในชวตประจ าวน ประวตความเปนมา องคประกอบ ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ดานการน าชดการเรยนรไปใช ควรจดการเรยนการสอนโดยจดการเรยนรแบบกลมใหญ 4-5 คน เรยนรจากแหลงเรยนรในชมชน เรยนรดวยตนเองเปนรายบคคล เรยนรแบบกลมยอย 2 คน มการวดผลประเมนผลครอบคลมดานความร ทกษะกระบวนการและเจตคต โดยใชเครองมอทหลากหลายเชน แบบทดสอบ แบบฝกหด และแบบประเมนผลงาน 2. ผลการพฒนาและหาประสทธภาพของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา ชดการเรยนรประกอบดวย คมอคร (ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค การออกแบบแผนการจดการเรยนร ค าชแจงในการใชชดการเรยนร บทบาทของคร แผนการจดการเรยนร ใบความร และแบบประเมนผลงานผเรยน) คมอผเรยน (ประกอบดวย ค าน า วตถประสงค ค าชแจงในการใชแบบทดสอบ) โดยชดการเรยนรทสรางขนนประกอบดวย 3 ชด ไดแก 1) ประวต ความเปนมาและความหมายของเศรษฐกจพอเพยง 2) ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง และ 3) การประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ าวน ชดการเรยนรมความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) โดยมคาดชนความสอดคลองระหวาง 1.00 คาประสทธภาพแบบเดยว (individual tryout) เทากบ 62.22/67.67 คาประสทธภาพแบบกลมยอย

107

(small group tryout) เทากบ 71.11/76.67 และชดการเรยนรมคาประสทธภาพแบบภาคสนาม (filed tryout) เทากบ 81.33/86.11 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 1 ทก าหนดไว 3. ผลการทดลองใชชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผวจยไดน าชดการเรยนรไปทดลองใชกบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม กรงเทพมหานคร จ านวน 30 คน ซงใชชดการเรยนร 12 ชวโมง ผลการทดลองใชพบวา ผเรยนสวนใหญมความสนใจและกระตอรอรนในการเรยนรดวย ชดการเรยน มทกษะการแสวงหาความรดวยตนเอง มความสขและสนกกบการเรยน มความรบผดชอบในการเรยนร ชดการเรยนทน ามาทดลองใชน าเหตการณทเกดขนจรงมาใชประกอบการเรยนร 4. ผลการประเมนและปรบปรงชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน พบวา ผเรยนมผลการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยง กอนเรยนและหลงเรยนดวยชดการเรยนรมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยผลการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน หลงเรยนดวยชดการเรยนรสงกวากอนเรยน ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 2 ผลการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตนหลงใชชดการเรยนรแตกตางกน

อภปรำยผล

จากผลการวจยสามารถน าไปสการอภปรายผลไดดงน 1. ผลการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จากการศกษาเอกสารดานการศกษา นโยบายการศกษาไดแก หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และการศกษาแนวคด ทฤษฎเกยวกบการพฒนาชดการเรยนร ศกษาความตองการและความคดเหนในการพฒนาชดการเรยนรของผเรยนและผเกยวของในการสรางและพฒนาชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา จะตองค านงถงความตองการและความสนใจของผเรยนเปนส าคญ โดยจดท าขนเพอตอบสนองความสามารถของผเรยน เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรอยางแทจรง และปฏบตกจกรรมดวยตนเอง โดยมครเปนผคอยใหค าแนะน าชวยเหลอ ทงนอาจเปนเพราะวา ผเรยนแตละคนมสตปญญา ความสามารถในการเรยนรแตกตางกน ซงสอดคลองกบแนวคดของชยยงค พรหมวงค (2550) ทกลาววา การสรางชดการเรยนรเปนการน าเอาหลกจตวทยามาใชในการจดกจกรรมทค านงถงความตองการของนกเรยนเปนส าคญ เพราะนกเรยนแตละคนมความแตกตางกนในดานความสามารถ สตปญญา จงควรเปดโอกาสและใหอสระในการเรยนร

108

ตามระดบสตปญญาของนกเรยน โดยมครเปนผคอยใหค าแนะน าชวยเหลอตามความเหมาะสม และยงสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 มาตรา 24 ทวา การจดกระบวนการเรยนรจะตองจดใหสอดคลองกบความสนใจ และความถนดของนกเรยน โดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ใหนกเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง และตวอยางขาวและเหตการณทเกดขนจรง สอดคลองกบแนวคดของ น าผง บญวชย (2547 : บทคดยอ) ทกลาวไววา การพฒนาชดการเรยนรสงเสรมใหนกเรยนไดฝกปฏบตจรงเปดโอกาสใหนกเรยนศกษาคนควา หาความรไดดวยตนเอง ซงสอดคลองกบงานวจยของ ศภรตน ศรสชาต (2547 : 78 -82) ไดพฒนาชดการสอนแบบรวมมอกนเรยนรเรอง เพศศกษา วชาสขศกษา ชนมธยมศกษาปท 6 และงานวจยของศรชย จรจรงชย (2545 : 63-67) ไดพฒนาชดการเรยนวทยาศาสตร ว 203 เรองอาหารส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จากงานวจยดงกลาว พบวา ในการพฒนาชดการเรยนร จะตองมการศกษาขอมลพนฐานเพอใหเปนขอมลในการสรางและพฒนาชดการเรยนรใหมความตองการตามความถนด และความสามารถของนกเรยน และผลการศกษาความคดเหนและความตองการพฒนาชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จากบคคลทเกยวของไดแก ผบรหารสถานศกษา ศกษานเทศก ครศนยการเรยนชมชน ผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา มความตองการพฒนา ชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ทงนอาจเปนเพราะวาหลกการเศรษฐกจพอเพยงเปนเรองทใกลตวทผเรยนจ าเปนทจะตองร ทส าคญเนอหาทจดขนเนนความตองการของผเรยนเปนส าคญ ซงสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได และการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใช ชดการเรยนรเปนกจกรรมทใหผเรยนไดเปนผฝกปฏบตจรง โดยน าเหตการณทเกดขนจรงทแตกตางจากเดมทเรยนโดยครเปนผบรรยาย เพอเปนการพฒนาใหผเรยน มการพฒนาทย งยน ซงสอดคลองกบงานวจยของหทยรตน อนด (2542 :143) ศกษาชดการเรยนรเพอถายทอดภมปญญาทองถน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา กลาววา ในการจดการเรยนการสอนควรเปดโอกาสใหนกเรยนเปนผจดการใหเดกคด เดกท าใหเรยนรโดยการท าจรง ปฏบตจรง น าสงทไดมาวเคราะหวจารณและหาขอสรปไดดวยตนอง ซงกระบวนการจดกจกรรมการเรยนรท สมารถพฒนาใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองนน การใชชดการเรยนรมความเหมาะสมและ มประสทธภาพทสด 2. ผลการพฒนาและหาประสทธภาพชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑ 81.11/83.66 ทงนอาจเปนเพราะวาใน การสรางชดการเรยนรไดจดท าอยางมระบบขนตอน ศกษาทฤษฎและการสราง ชดการเรยนรและไดรบค าแนะน าจากผเชยวชาญดานการสรางชดการเรยนร จากการสมภาษณ

109

ผเชยวชาญดานการพฒนาชด การเรยนร และการตอบแบบสอบถามของผเรยนพบวา ชดการเรยนรทตองการ ควรประกอบดวย คมอคร คมอผเรยน ค าน า วตถประสงค ค าชแจงการใชชดการเรยนร บทบาทของผเรยน ใบความร ใบงาน แนวการตอบใบงาน และแบบทดสอบ สอประกอบการเรยนร เชน รปภาพ ตวอยางกจกรรมเศรษฐกจพอเพยง ท งนเพอใหการจดการเรยนการสอน มคณภาพและมความเหมาะสมกบผเรยน ซงสอดคลองกบแนวคดของ กหลาบ หงสทอง (2546 : บทคดยอ) กลาววา ชดการเรยนรประกอบดวย ค าน า วตถประสงค คมอคร คมอนกเรยน หนงสออานเพมเตม นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของจรยา ศรสดด (2545 : 182) ศกษาการพฒนา ชดการสอน เ รองวทยาศาสตรเพอการสรางสรรค ส าหรบนกเรยนช นมธยมศกษาปท 1 ชดการเรยนรทพฒนาขนมองคประกอบดงนคอ คมอการใชชดการสอน สอการเรยนการสอน เครองมอวดผลประเมนผล และชดการสอนทพฒนา ขนมประสทธภาพแบบรายบคคล (individual tryout) 65.30/64.94 ซงสงกวาเกณฑ 60/60 ทก าหนดไว คาประสทธภาพแบบ รายกลมยอย (small group tryout) 75.29/72.43 ซงสงกวาเกณฑ 70/70 ทก าหนดไว ทงนอาจเปนเพราะวาการจดการเรยนรโดยใชชดการเรยนรเปนการจดการเรยนรทเนนใหผเรยนเรยนรดวยตนเองเปนส าคญ โดยใหผเ รยนไดเรยนรจากชดการเรยนรโดยมครเปนผคอยแนะน าและ ชวยเหลอ เปนการฝกใหผเรยนรจกการแสวงหาความรดวยตนเอง นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของศรชย จรจรงชย (2545 : 185) ศกษาการพฒนาชดการเรยนรวชาวทยาศาสตร ว 203 เ รอง อาหารส าหรบนกเรยนช นมธยมศกษาปท 2 ผลการหาประสทธภาพแบบรายบคคล (individual tryout) 60.41/64.50 ซงสงกวาเกณฑ 60/60 ทก าหนดไว คาประสทธภาพแบบ รายกลมยอย (small group tryout) 71.119/73.19 ซงสงกวาเกณฑ 70/70 ทก าหนดไว ส าหรบงานวจยในครงนผวจยไดน าชดการเรยนรทพฒนาขนมาหาประสทธภาพ ผลการวจย พบวา ประสทธภาพแบบรายบคคล (individual tryout) 62.22/66.67 ซง สงกวาเกณฑ 60/60 ทก าหนดไว คาประสทธภาพแบบรายกลมยอย (Small Group Tryout) 71.11/76.67 ซงสงกวาเกณฑ 70/70 ทก าหนดไว และประสทธภาพแบบภาคสนาม (filed tryout) 81.33/86.11 ซง สงกวาเกณฑ 80/80 ทไดก าหนดไว เนองจากผเรยนมความสนใจและไดปฏบตกจกรรมดวยตนเอง ผานการตรวจสอบจากอาจารยผควบคมวทยานพนธ และผเชยวชาญแลวน าไปปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะอยางมขนตอน จงท าใหชดการเรยนรนาสนใจและกระตนใหผเรยนอยากเรยนรและสงเสรมใหผเรยนไดปฏบตกจกรรมการเรยนรดวยตนเอง ซงสอดคลองกบแนวคดของ กหลาบ หงสทอง (2546 : 167) และสมพศ กอบจตต (2548 : 91) กลาววาขอดของชดการเรยนรชวยใหนกเรยนเกดการเรยนร ไดเรว เราความสนใจ ท าใหนกเรยนเกดความกระตอรอรนและไดปฏบตกจกรรมดวยตนเองไดเรยนตามความสามารถและความสนใจของนกเรยน และสอดคลองกบหลกทฤษฎของเพยเจต

110

(Piaget, อางถงใน กหลาบ หงสทอง 2546 : 90) ทกลาววา “ใหเดกเปนผแสวงหาความร คนควาดวยตนเอง เปดโอกาสใหเดกเปนผกระท ามากทสด” 3. ผลการทดลองใชชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา ผ เ รยนมความสนใจและต งใจในการปฏบตกจกรรมตามวตถประสงคของ ชดการเรยนรในแตละเรองไดเปนอยางด นอกจากนผเรยนยงสามารถศกษาคนควาหาความรเรองเศรษฐกจพอเพยง ทเกยวของกบตนเองดวยความสนใจ มความกระตอรอรนและสนใจการปฏบตกจกรรมดวยตนเอง สนกกบการทไดศกษาหาความรจากเหตการณจรงตามทก าหนดให พรอมทงไดศกษาหลงจาก การทดลองใชชดการเรยนรเสรจสน ทงนอาจเปนเพราะวา ชดการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ท าใหผเรยนไดศกษาหาความรและศกษาหาความรจากเหตการณจรง ท าใหผเรยนสนใจ กระตอรอรนทจะใฝหาความรทเปนประโยชนตอตนเองและน าไปใชในชวตประจ าวนได ซงสอดคลองกบงานวจยของ ศรชย จรจรงชย (2545 : ง) ผลการทดลองใชชด การเรยนวทยาศาสตร ว 203 เรองอาหาร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 พบวา ผเรยนสวนใหญ มความสนใจ และกระตอรอรนตอการปฏบตกจกรรมกลม ตงใจปฏบตกจกรรมกลาซกถาม กลาแสดงออก รวมกนแกปญหา และรวมมอกนในการท ากจกรรมกลมเปนอยางด การประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร ยงสอดคลองกบส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2542 ก : ไมปรากฏเลขหนา) กลาววาการจดการเรยนการสอนในยคปฏรปกระบวนการเรยนรใหผเรยนไดพฒนาเตมศกยภาพ เรยนรดวยตนเองอยางหลากหลาย สนกสนานและทาทาย มความมนใจ ซงเปน การเปลยนจากการเรยนการสอนแบบเดมทครเปนผสอน ใหนกเรยนทองจ า และเรยนอยางเฉอยชา ไมสามารถท าใหผเรยนมลกษณะทเหมาะสมทจะอยในสงคมได จ าเปนตองปรบแนวคดวธการในการจดการเรยนรใหผเรยนเรยนรไดอยางมความสข สรางสรรคสงคมใหเจรญกาวหนา และคงสนตสขได 4. การประเมนและปรบปรงแกไขชดการเรยนร พบวานกเรยนมความรเรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน กอนและหลงใชชดการเรยนรแตกตางกนอยาง มนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยหลงการใชชดการเรยนรผเรยนมคะแนนสงกวากอนใช ชดการเรยนร ทงนอาจเปนเพราะวาชดการเรยนรทผวจยพฒนาขนชวยใหผเรยนเกดการเรยนร ไดเรว มเนอหาท ใกลตวและเกยวกบด าเนนชวตของผเรยน ความรทไดนนมาจากการหาความรดวยตนเองจากชด การเรยนร และไดลงมอปฏบตกจกรรมตามล าดบขนตอนอยางมความสข สนกกบการเรยนท าใหนกเรยนไดรบประโยชนและประสบการณตรง ซงสอดคลองกบงานวจยของ อมพร เตมด (2545 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการเรยนร เรอง การอนรกษแหลงทองเทยวในชมชน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา อ าเภอสวนผง จงหวดราชบร พบวา นกเรยนมความรความ

111

เขาใจเกยวกบการอนรกษแหลงทองเทยวในชมชนกอนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยหลงเรยนดวยชดการเรยนรมคะแนนสงกวากอนเรยนดวยชดการเรยนร และสอดคลองกบงานวจยของ สทธา สบดา (2545 : บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาชดการสอนเรอง โจทยปญหาคณตศาสตร โดยใชขอมลทองถน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 พบวา นกเรยนมความรความเขาใจกอนเรยนและหลงใชชดการสอน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยหลงใชชดการสอนมคะแนนสงกวากอนใชชดการสอน นกเรยนมความคดเหน ตอชดการสอนอยในระดบมาก ทงนอาจเปนเพราะวา การเรยนโดยใชชดการเรยนรสอนมการ จดกจกรรมการเรยนการสอนทจดใหผเรยนไดศกษาหาความรดวยตนเอง ผเรยนจงมความรสก เปนอสระในการเรยนร สามารถปฏบตกจกรรมตามขนตอนตามความสามารถของตนเองจนบรรลจดประสงคการเรยนร ท าใหผเรยนมความสขตอการเรยนร และในขณะเดยวกนการเรยนรเรองใกลตวผเรยนชวยใหเกดการเรยนรไดดยงขน เพราะมความสอดคลองกบการด าเนนชวตประจ าวนของผเรยน ซงสอดคลองกบ ปรชญา พพฒนนยม (อางถงใน สมพศ กอบจตต 2548 : 165) กลาววาการศกษาจะตองพฒนาผเรยนทกดาน ทงทางดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา โดยจดใหผเรยนเรยนตามความสนใจ ความถนดและคณลกษณะของผเรยน สงทเรยนควรเปนประโยชนสมพนธสอดคลองกบชวตประจ าวนและสงคมของผเรยนใหมากทสด บทบาทของครในปรชญา นคอ เตรยมและแนะน าใหค าปรกษาแกผเรยน สนบสนนใหผเรยนเกดการเรยนรเขาใจและเหนจรงดวยตนเอง ผเรยนจะเกดการเรยนรไดดเมอไดประสบการณตรงและการท างานรวมกน ซงสอดคลองกบหลกการถายทอดความรและประสบการณของ วฒนาพร ระงบทกข (2541 : 11) วาควรจดประสบการณการเรยนรแกผเรยนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง เพอใหผเรยนมโอกาส เขามารวมในกจกรรมการเรยนการสอนอยางทวถงและมากทสด การทผเรยนเปนผกระท าจะชวยใหเกดความพรอมและกระตอรอรนทจะเรยนอยางมชวตชวา ยดการคนพบดวยตนเองเปนวธการส าคญ เพราะท าใหผเรยนจดจ าไดด และจากการประเมนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนดวย ชดการเรยนรเปนรายชดพบวา ชดการเรยนรชดท 3 การน าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในชวตประจ าวน มคาคะแนนเฉลยสงสด ทงนอาจเปนเพราะวา ชดการเรยนรดงกลาวจดกจกรรมการเรยนรโดยใหผเรยนเรยนรจากการปฏบตกจกรรมจรง และเนอหาเปนเรองเกยวกบตนเอง และตวอยางกจกรรมเปนเรองเกยวกบ การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ซงผเรยนสามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนได ท าใหผเรยนเกดความสนใจ กระตอรอรนทจะเรยนร มทกษะและพฤตกรรม เจตคตทดและเกด การเรยนรทด ซงสอดคลองกบแนวคดของ กหลาบ หงสทอง (2546 : 92) ทกลาววา การเรยนทนกเรยนตองปฏบตเปนประจ าในชวตประจ าวนท าใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน และพบวาผลสมฤทธทางการเรยนในเรอง ระบบและวธการของ

112

เศรษฐกจพอเพยง ต าทสดนน เปนเพราะวาเนอหาอาจยากเกนไปและเปนเรองของเศรษฐศาสตรผเรยนตองคดวเคราะหท าใหยากแกการเขาใจ อกทงระยะเวลาในการเรยนรนอยเกนไปไมเหมาะสมกบเนอหาทมมาก จงท าใหผลสมฤทธทางการเรยนต ากวาชด การเรยนรเรองอน ๆ ผลการประเมนความคดเหนของผเรยนทเรยนโดยใชชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวาผเรยนมความคดเหนอยในระดบมากในการเรยนดวยชดการเรยนร ทงนอาจเปนเพราะวาการเรยนโดยชดการเรยนรเปนการจดกจกรรมการเรยนการสอน ทจดใหผเรยนไดศกษาหาความรดวยตนเอง ผเรยนจงมความรสกเปนอสระในการเรยนร สามารถปฏบตกจกรรมตามขนตอนตามความสามารถของตนเองจนบรรลจดประสงคการเรยนร ท าใหผเรยน มความสขตอการเรยนร ประกอบกบชดการเรยนรทผวจยสรางขนไดน าเหตการณและขาวทเกดขนจรงมาใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนรท าใหไดรบความรทหลากหลาย ผเรยนไดรบประสบการณตรงจากการเรยนร มประสบการณและเทคนควธการทแตกตางไปจากการสอนของครท าใหผเรยนสนก มความสขกบการเรยน ซงสอดคลองกบงานวจยของ หทยรตน อนด (2544 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองการพฒนาชดการเรยนรเพอถายทอดภมปญญาทองถนส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา พบวานกเรยนชอบเรยนจากการเรยนโดยใช ชดการเรยนร มความสขจากการท ากจกรรมทไดรบมอบหมายใหคนควาหาความรจากสถานทจรงและบคคลภายนอกมอสรเสรในการคด ซงสอดคลองกบงานวจยของ ศรชย จรจรงชย (2545 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การพฒนาชดการเรยน วชาวทยาศาสตร ว 203 เรองอาหาร ส าหรบนก เ รยนช นมธยมศกษาป ท 2 ผลการประเมนความคดเหนของนก เ รยนหลง เ รยนดวย ชดการเรยนพบวา นกเรยนคดวาชดการเรยนชวยใหนกเรยนเขาใจบทเรยนเรวขนและดขน ท าใหนกเรยนสนใจกระตอรอรนตอการเรยน และการใชชดการเรยนรชวยใหผเรยนมความรบผดชอบใน การเรยนรและมวนยในตนเอง ทงนอาจเปนเพราะวากจกรรมการเรยนการสอนมการสอดแทรกปลกฝงคณธรรม จรยธรรม คานยมและเจตคตทดตอการน าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใช ในชวตประจ าวน ผลการปรบปรงแกไขชดการเรยนร ไดปรบปรงการใชภาษา ในค าชแจงและค าสง ใหงาย ตอความเขาใจ ปรบปรงเนอหาใหงายขนเพอใหสามารถน าไปใชไดจรงในชวตประจ าวน ปรบปรงรปภาพประกอบใหสอดคลองระหวางภาพกบเนอหา และใชภาพประกอบทมสสนสวยงามเพอเรา ความสนใจผเรยน และปรบปรงระยะเวลาใหสอดคลองกบความตองการของผเรยน ทงนเพอใหชด การเรยนรมประสทธภาพ และทส าคญคอท าใหผเรยนไดรบประโยชนและน าไปปรบใชในชวตประจ าวนจากการเรยนรดวยชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

113

ขอเสนอแนะ

จากการพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผวจยมขอเสนอแนะในการน าชดการเรยนรไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรใหมประสทธภาพ ซงมแนวคดและขอเสนอแนะดงตอไปนคอ ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจย ไปใช และขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป ดงน ขอเสนอแนะเพอกำรน ำผลกำรวจยไปใช จากขอคนพบของการวจยในครงน ผวจยมขอเสนอแนะเกยวกบการน าชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ไปใชดงตอไปน 1. จากผลการวจย พบวา ชดการเรยนร เ รอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเ รยน ชนมธยมศกษาตอนตน ทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 ทผวจยก าหนดไว และ มผลการเรยนรของผเรยนหลงการใชชดการเรยนรมคะแนนสงกวากอนเรยนโดยใชชดการเรยนร ดงน นครผสอนในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดบมธยมศกษาตอนตน ควรน าชดการเรยนรไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพราะเปนนวตกรรม ทสามารถชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนใหมประสทธภาพมากขน 2. จากผลการวจย พบวา ผเรยนมความสามารถในการน าหลกเศรษฐกจพอเพยง 3 หลกการ คอความพอประมาณ ความมเหตผล และการสรางภมคมกนในตวทด และ 2 เงอนไข คอ ความรและคณธรรม ไปปฏบตและประยกตใช ดานการน าไปใชประโยชนต าสด ดงนนจงควรมตวอยางกจกรรมทหลากหลายเพอใหผเรยนน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนได 3. จากผลการวจย พบวา ผเรยนมความคดเหนตอการเรยนดวยชดการเรยนรนอยทสด คอ ชดการเรยนรเปดโอกาสใหผเรยนศกษาคนควาดวยตนเอง ดงนนครผสอนควรเพมกจกรรมทจดไวในชดการเรยนรทนอกจากจะเนนใหผเรยนไดมการฝกปฏบตจรงแลว ควรใหผเรยนไดศกษาหาความรจากแหลงการเรยนรอน เชน การศกษาดงานเกยวกบเศรษฐกจพอเพยงในสถานทจรง การสมภาษณภมปญญาทองถนดานเศรษฐกจพอเพยง เปนตน ซงจะท าใหผเรยนมอสระในการเรยนร

ขอเสนอแนะเพอกำรวจยครงตอไป การพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน เปนแนวทางหนงในการสนบสนนการจดการเรยนรท เนนผเรยนเปนส าคญตามแนวการปฏรปกระบวนการเรยนร ดงนนในการพฒนาชดการเรยนรควรมการศกษาเพมเตมและท าการวจยในประเดนตอไปน

114

1. ควรมการวจยเพอพฒนาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ทเนนการแสวงหาความรจากแหลงเรยนรในชมชน 2. ควรมการวจยเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนทจดการเรยนรดวย ชดการเรยนรกบการจดการเรยนรดวยวธอน ๆ เชน การจดการเรยนรโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) การจดการเรยนรโดยใชสถานการณจ าลอง การจดการเรยนรโดยพาผเรยนไปศกษาจากแหลงเรยนร 3. ควรศกษาวจยเพอสรางสอการเรยนรประเภทอน ๆ เชน สอวดทศน มลตมเดย หนงสออเลกทรอนกส เปนตน เพอน ามาใชประกอบในชดการเรยนรเปนการเพมประสทธภาพ ในการเรยนรของผเรยนใหมผลการเรยนรทสงขน 4. ควรเพมเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรในแตละชดการเรยนรใหเหมาะสมกบเนอหา โดยอาจมการปรบเนอหา หรอจดท าชดการเรยนรในรปแบบเปนซดใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง

115

บรรณำนกรม

ภำษำไทย กรมการศกษานอกโรงเรยน. หลกเกณฑและวธการจดการศกษานอกโรงเรยนตามหลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2546. . ชดการเรยนทางไกล ระดบมธยมศกษาตอนตน หมวดวชาพฒนา สงคมและชมชน. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2546. กรมวชาการ. หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสง สนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.), 2544. _________. การจดสาระการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการ รบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.), 2546. กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด, 2551. กานดา พนลาภทว. สถตเพอการวจย. กรงเทพฯ : ฟสกสเซนเตอร, 2536. กดานนท มลทอง. เทคโนโลยการศกษารวมสมย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : เอดสน, 2536. เกศรา แกวจตร. “การพฒนาชดการเรยนการสอนวชาการงานและพนฐานอาชพ ชนประถมศกษา ปท 6.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยนเรศวร, 2542. ชม ภมภาค. เทคโนโลยทางการสอนและการศกษาปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2538. ชวกา พงษธนโชต. “ผลของการใชชดการเรยนแบบศนยการเรยน วชาพระพทธศาสนาทมตอการ ใหเหตผลเชงจรยธรรม ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนวดบางหญาแพรก จงหวดสมทรปราการ.” ปรญญานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2542. ชยยงค พรหมวงศ. เทคโนโลยและสอการศกษา. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2533. ไชยยศ เรองสวรรณ. การบรหารสอและเทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ : ไทยวฒนพานช, 2526. นรมต ภทรสวรรณกจ. “ผลสมฤทธดานทกษะกระบวนการทางสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ขนผสมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยใชชดการสอนเพอพฒนาทกษะ กระบวนการทางสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต

116

บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2535. บญเกอ ควรหาเวช. นวตกรรมการศกษา. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : เจรญวทยการพมพ, 2542. บญชม ศรสะอาด. วธวจยการศกษา. กรงเทพฯ : ฟสกสเซนเตอร, 2535. ปรยานช พบลสราวธ. การขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยงดานการศกษา. เอกสารประกอบการอบรม สมมนา “พฒนาผน าตามรอยพระราชด ารส ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” วนท 28-29 มนาคม 2550. กรงเทพฯ : ม.ป.ท., 2550. ประภาพร ศรค า. “การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน วชาคณตศาสตรเรองการหาพนท

ของนกศกษาทางไกลในจงหวดฉะเชงเทรา ระดบมธยมศกษาตอนตน สงกดกรมการ ศกษานอกโรงเรยนทเรยนดวยชดการเรยนรดวยตนเองและแบบเรยนของกรมการศกษา

นอกโรงเรยน.” วทยานพนธปรญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการศกษานอกระบบ โรงเรยน บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2536. พรทพย ศกดสทธประถม. “การพฒนาชดการเรยนการสอน เรอง จงหวดนครสวรรค ส าหรบ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย สถาบนราชภฏนครสวรรค, 2544. พรพมล บญนมตร. “การสรางชดการสอน เรองกฎหมายแพงนารส าหรบเยาวชน ในรายวชา ส 043 กฎหมายนาร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2.” วทยานพนธปรญญา ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาศกษาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2541. พระมหาสงา พลสงคราม. “การศกษาเปรยบเทยบเศรษฐศาสตรเชงพทธกบเศรษฐกจพอเพยง ในสงคมไทย.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาศาสนาเปรยบเทยบ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2542 พวงรตน ทวรตน. วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตร และสงคมศาสตร. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2538. ภลลภ อนทมาตร. “การพฒนาชดการสอนรายวชาวทยาศาสตร ว306 เรองการขนสงและการ สอสาร.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2543. ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : สวรยสาสน, 2538. วชย ดสสระ. การพฒนาหลกสตรและการสอน. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2539.

117

วณา วโรตมะวชาญ. เทคโนโลยการศกษา. เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม, 2536. ศรมา เผาวรยะ. “การพฒาชดการเรยนการสอนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมทเนนกจกรรม แผนผงมโนมตส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย สถาบนราชภฏนครสวรรค, 2544. ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม จงหวดกรงเทพมหานคร. หลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม. นนทบร : เอกสารอดส าเนา, 2546. สมชย อนอนนต. “การศกษาผลการใชชดกจกรรมเทคโนโลยในทองถนทมตอความสามารถใน การคดแกปญหาทางสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และความสนใจทางสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมและเทคโนโลยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3.” ปรญญา นพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานม , 2539. สมพร ประมวลศลปชย. “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและคานยมตอภมปญญาไทยของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษา โดยใชชดการเรยนภมปญญาไทย กบการใชกระบวนการกลมสมพนธ.” ปรญญานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2543.

สมพศ กอบจตต. “การพฒนาชดการเรยนร เรองกฎหมายนารในชวตประจ าวนโดยใชขอมล ทองถนส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3.” วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2548. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ.2545-2549). กรงเทพฯ : บรษท พรกหวานกราฟฟค จ ากด, 2545. ส านกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน. แนวทางการจดการศกษานอกโรงเรยนขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.), 2544. _________. การจดการศกษานอกโรงเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2547. _________. การศกษานอกโรงเรยน : การประกนโอกาสทางการศกษาตลอดชวตส าหรบ ประชาชนทอยนอกโรงเรยน. กรงเทพฯ : รงษการพมพ, 2547.

118

ทหยรตน อนด. “การพฒนาชดการเรยนรเพอถายทอดภมปญญาทองถส าหรบนกเรยน ประถมศกษา.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและ การนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2543. อญชลพร เตชะศรนกล. “การเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน วชาสงคมศกษา ศาสนาและ วฒนธรรมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนโดยใชชดการสอนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมดวยยทธวธการตดสนใจกบการสอนตามคมอคร.” ปรญญา นพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2535. อนตา นพคณ. การเรยนการสอนผใหญเพอการพฒนาทรพยากรมนษย. กรงเทพฯ : กรงสยาม การพมพ, 2527. อรพรรณ ตนบรรจง และสาโรจน แพงยง. สอการเรยนการสอน. กรงเทพฯ : ม.ป.ท., 2531. อมพร เตมด. “การพฒนาชดการเรยรรเรอง การอนรกษแหลงทองเทยวในชมชนส าหรบนกเรยน ประถมศกษา อ าเภอสวนผง จงหวดราชบร.” วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2545. ภำษำตำงประเทศ Anderson, R.M. “Self Instruction an a Method of Preparing Elementary School Social Studies Teacher Trainees to Apply an Inductive Teaching Model.” Dissertation Abstracts International 42,11 (May 1982) : 4795-A. Cardareiil, Sally M. Individualized Instruction Progrogramed and Material. Englewood Cliffs, New Jersey : Educational Technology, 1973. Dale, M.E. “A Comparative Study of Achievement Between College Students Being Taught

in the Traditional Manner and Those Taught with Learning Modules.” Dissertation Abstracts International 34, 10 (April 1973) : 6481-A.

Duane, James E. Individualized Instruction - Programmed and Materials. Englewood Cliffs, New York : Education Technology, 1975. Giles, Margaret H. “Learning Centers: Designs for Learning and Living.” Dissertation Abstract International 36, 6 (December 1975) : 3383-A. Kemp, Jerrold E. The Instructional Design Process. New York : Harper & Row, 1985.

119

Meek, E.B. “Learning Package Versus Conventional Methods of Instruction.” Dissertation Abstracts International 33, 8 (September 1972) : 4296-A. Moore, Nancy M. “Learning Centers: Turning On Elementary Classroom.” Educational Technology 14, 11 (November 1977) : 24. Scott, William A., and Michael W. Introduction to Psychological Research. New York : John Wiley and Sons, 1975. http// www.sufficiencyeconomy.org, 2010. http//www.sufficiencyeconomy/mfiles/1073293416, 2010. http//www.nfe.go.th, 2010.

120

ภำคผนวก

121

ภำคผนวก ก

เครองมอทใชในกำรวจย - แบบสอบถามความคดเหน - แบบสมภาษณความคดเหน - แบบสอบถามความคดเหนผเรยนหลงเรยนดวยชดการเรยนร - แบบทดสอบกอนและหลงเรยน - แบบประเมนผลงานผเรยน - คมอครประกอบการใชชดการเรยนร และคมอผเรยน

122

แบบสอบถำมควำมคดเหน (ส ำหรบผเรยนชนมธยมศกษำตอนตน)

เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ค ำชแจง แบบสอบถามฉบบนเปนแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหา สอ การวดและการประเมนผล การน าไปใชของชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน เพอน าขอมลทไดใชประกอบในการพฒนาชดการเรยนร ผวจยจงขอความเคราะหใหผเรยนตอบแบบสอบถามตามความเปนจรง โดยแบบสอบกถามฉบบนแบงออกเปน 3 ตอน จ านวน 10 ขอ ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม จ านวน 5 ขอ ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบชดการเรยนร จ านวน 4 ขอ ตอนท 3 ขอคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม จ านวน 1 ขอ

ผวจยขอขอบคณผตอบแบบสอบถามทกทานทใหความอนเคราะหในครงน นางสาวพนารตน ศรปญญากร นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

123

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค ำชแจง โปรดท าเครองหมาย / หนาขอความทตรงกบสภาพความคดเหนของผเรยน 1. เพศ 1 ชาย 2 หญง 2. ระดบอาย 1 ต ากวา 20 ป 2 ระหวาง 21-25 ป 3 ระหวาง 26-30 ป 4 ระหวาง 31-35 ป 5 อาย 36 ปขนไป 3. อาชพ 1 เกษตร 2 รบจางทวไป 3 ราชการ/วสาหกจ 4 ท างานโรงงาน 5 อน ๆ .......................... 4. ประสบการณในการเรยนโดยใชชดการเรยนร 1 ไมเคยเรยนโดยใชชดการเรยนร 2 เคยเรยนโดยใชชดการเรยนร 5. ความรความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง 1 ไมมเลย 2 มนอย 3 มปานกลาง 4 มมาก

แบบสอบถำม

124

ตอนท 2 ควำมตองกำรของผเรยนทมตอชดกำรเรยนร 1. ผเรยนคดวารปแบบของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษา ตอนตนควรมลกษณะอยางไร (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) 1 มแบบทดสอบทายบทเรยน 2 มตวอยางลกษณะกจกรรมเศรษฐกจพอเพยง 3 มภาพประกอบและสสนสวยงาม 4 มตวอยางบคคลผน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบต 5 ใชภาษาทเขาใจงาย ชดเจน 6 มเนอหาทใหความร 7 อน ๆ (ระบ)............................................................... 2. ผเรยนคดวาเศรษฐกจพอเพยงทควรเรยนรมเรองใดบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) 1 ความเปนมาและความหมายของระบบเศรษฐกจพอเพยง 2 ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 3 องคประกอบของเศรษฐกจพอเพยง 4 ระบบและวธการของระบบเศรษฐกจพอเพยง 5 แนวทางการประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน 6 อน ๆ (ระบ)..................................................................... 3. ผเรยนคดวาควรน าชดการเรยนรไปใชจดกจกรรมการเรยนในลกษณะใด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) 1 เรยนรดวยตนเองเปนรายบคคล 2 เรยนรแบบกลมยอย 2 คน 3 เรยนรแบบกลมใหญ 4-5 คน 4 เรยนรจากแหลงเรยนรในชมชน 5 อน ๆ (ระบ)....................................................................

125

4. ผเรยนคดวาควรมการวดผลและประเมนผลการเรยนรการใชชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจ พอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ดวยวธใดบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) 1 การแสดงสถานการณจ าลอง 2 การตรวจผลงาน/ชนงาน 3 สมภาษณ 4 สงเกตการตอบค าถาม การรวมอภปราย 5 สงเกตการท างานกลม 6 สงเกตการน าเสนอ 7 การท าแบบฝกหด 8 การท าแบบทดสอบ 9 การท ากจกรรมตอเนอง 10 อน ๆ (ระบ).................................................................... ตอนท 3 ขอคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ขอบคณผเรยนทกคนทใหความรวมมอตอบแบบสอบถาม

126

(ส าหรบผบรหารสถานศกษา ศกษานเทศก ครศนยการเรยน และกรรมการสถานศกษา) เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน แบบสมภาษณฉบบนเปนแบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบรปแบบ ขอบขายเนอหา สอ การวดและการประเมนผล การน าไปใชของชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน เพอน าขอมลทไดใชประกอบในการพฒนาชดการเรยนร ผวจยจงขอความอนเคราะหจากทานโปรดตอบตามความเปนจรง โดยแบบสมภาษณฉบบนแบงออกเปน 3 ตอน จ านวน 13 ขอ ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม จ านวน 6 ขอ ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบชดการเรยนร จ านวน 6 ขอ ตอนท 3 ขอเสนอแนะและขอคดเหนอน ๆ จ านวน 1 ขอ

ผวจยขอขอบคณผตอบแบบสมภาษณทกทานทใหความอนเคราะหในครงน นางสาวพนารตน ศรปญญากร นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

แบบสมภำษณควำมคดเหน

ค ำชแจง

127

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสมภำษณ 1. เพศ.................................................. 2. อาย..................................................ป 3. วฒการศกษาสงสด........................................................... 4. ต าแหนงหนาทปจจบน..................................................... 5. ประสบการณในการท างาน.............................................. 6. ประสบการณเกยวกบชดการเรยนร (การอบรม สมมนา การจดท า การประเมนชดการเรยนร) ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ตอนท 2 ควำมคดเหนเกยวกบกำรพฒนำชดกำรเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส ำหรบผเรยน ชนมธยมศกษำตอนตน 1. ทานคดวารปแบบ/ลกษณะของชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ควรเปนอยางไร ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 2. ทานคดวาชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ควรให ผเรยนไดเรยนรเรองอะไรบางในสาระเศรษฐศาสตร และควรจดล าดบเนอหาอยางไร ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

แบบสมภำษณ

128

3. ทานคดวาชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ควรมสอ การเรยนอะไรบาง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 4. ทานคดวาควารน าชดการเรยนรเรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ไปใชจดกจกรรมการเรยนการสอนในลกษณะใดบาง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 5. ทานคดวาการเรยนรโดยใชชดการเรยนร ควรวดผลและประเมนผลโดยวธใดจงจะเหมาะสมและ ครอบคลมเนอหาวชา ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ตอนท 3 ขอเสนอแนะและขอคดเหนอน ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

129

ตอนท 1 สถำนภำพและขอมลทวไป 1. เพศ.................................................................. 2. อาย................................................................ป 3. อาชพ...............................................................

ตอนท 2 ควำมคดเหนหลงเรยนดวยชดกำรเรยนร ค ำชแจง โปรดกาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทาน

3 หมายถง เหนดวยมาก

2 หมายถง เหนดวยปานกลาง

3 หมายถง เหนดวยนอย

ท รายการ ระดบความคดเหน 1 2 3

1 ดำนรปแบบ 1.1 มแบบทดสอบทายบทเรยน 1.2 มตวอยางลกษณะกจกรรมเศรษฐกจพอเพยง 1.3 มรปภาพประกอบและสสนสวยงาม 1.4 ใชภาษาทเขาใจงาย ชดเจน

2 ดำนสอกำรเรยนร 2.1 มความเหมาะสมกบเนอหา 2.2 ชวยใหเขาใจเนอหามากขน 2.3 มความหลากหลาย ดงดดความสนใจ

3 ดำนกำรวดและประเมนผล 3.1 มเกณฑทชดเจน 3.2 มความหลากหลาย 3.3 มความสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

แบบสอบถำมควำมคดเหน หลงเรยนรดวยชดกำรเรยนร

130

ท รายการ ระดบความคดเหน

1 2 3

4 ดำนกำรน ำไปใช 4.1 ผเรยนมความรความเขาใจเรองเศรษฐกจพอเพยง และน าไป ประยกตใชในชวตประจ าวนได 4.2 ผเรยนไดรบประสบการณตรง และสามารถน าไปใชในชวต ประจ าวนได 4.3 ผเรยนน าหลกการและองคประกอบของเศรษฐกจพอเพยง ไปประยกตใชในการประกอบอาชพของตนเอง

ตอนท 3 ขอคดเหนและขอเสนอแนะอน ๆ ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................

131

แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

ค ำชแจง 1. ขอสอบชดนมจ านวน 45 ขอ 2. ใหผเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสด เพยงค าตอบเดยวแลวเขยนเครองหมาย X ลงในชอง ในกระดาษค าตอบทก าหนดให 1. ขอใด ไมใช หลกการของระบบเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด ารของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ก. เนนการผลตเพอการคา ข. เนนการรวมกลมจดตงเปนองคกร ค. รจกพอประมาณ หรอเดนสายกลาง ง. ยดหลกความสามคคและชวยเหลอกน 2. ขอใด คอ ความหมายเศรษฐกจพอเพยงทสมบรณทสด ก. การด ารงชวตแบบหรหรา ฟ มเฟอย ตามฐานะทพงมพงได ข. การด ารงชวตอยางไมเดอนรอน มความเปนอยอยางประมาณตน ค. การด ารงชวตอยางสงบ สนโดษ ประหยด อดออม เพอชวยเหลอเศรษฐกจของชาต ง. การด ารงชวตแบบพงตนเอง ทกอยางผลตขนใชเองในครอบครว ไมมการซอจากตลาด 3. หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตามแนวพระราชด ารฯ เหมาะสมกบกลมใดทจะน าไปใชใน การด าเนนชวต ก. ขาราชการ นกการเมอง ข. นกเรยน นสต นกศกษา ค. นกธรกจ นกการธนาคาร ง. ประชาชนทกคน 4. บคคลในขอใด ใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในการด ารงชวตมากทสด ก. สมหมายชอบหนโรงเรยนเปนประจ า ข. สมชาตนยมใชสนคาจากตางประเทศ ค. สมชายไปท างานสาย แตกลบกอนเวลาเปนประจ า ง. สมศรแมคาขายผก มความเปนอยสมฐานะ เปนผรจกใชจาย ท าใหมเงนฝาก

132

5. ขอใด คอ เปาหมายของหลกเศรษฐกจพอเพยงทส าคญทสด ก. ประเทศชาตร ารวยทดเทยมประเทศมหาอ านาจ ข. ประชาชนมฐานะทางเศรษฐกจดร ารวยเทาเทยมกนทกคน ค. ประเทศชาตสามารถพงตนเองไดในระยะยาว ง. ประชาชนหลดพนจากความทกขและมความสขตลอดไป 6. ขอใด มใช หลกการพงตนเอง ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ก. มจตส านกทด เหนประโยชนสวนรวมเปนทตง ข. พฒนาเทคโนโลยจากภมปญญาชาวบาน ค. ยดหลก พออย พอกน พอใช ง. ปรบทศทางใหมโดยการเพมรายจายและลดรายได 7. ค ากลาวใด เหมาะสมกบระบบเศรษฐกจแบบพอเพยง ก. น าขนใหรบตก ข. ตนเปนทพงแหงตน ค. มอใครยาวสาวไดสาวเอา ง. เขาเมองตาหลวตองหลวตาตาม 8. การปฏบตตนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงทเหมาะสมกบผเรยนทสด คอขอใด ก. ยดหลกการประกอบอาชพดวยความถกตอง ข. พฒนาตนโดยขวนขวายใฝหาความรอยเสมอ ค. เลกแกงแยงผลประโยชนทางการคา ง. ตดทอนคาใชจายในทกดาน 9. ขอใด มใช ทฤษฎใหม ส าหรบกลมเกษตรกรตามแนวพระราชด าร ก. มความพอเพยง เลยงตนเองได ข. รวมพลงกนในรปกลมอาชพ เพอท าการผลต การตลาด ค. สรางเครอขายกลมอาชพ และขยายกจกรรมทางเศรษฐกจใหหลายหลาย ง. เรยนรและเทคโนโลยใหมๆ เลกเทคโนโลยทเกาลาสมยแบบดงเดม 10. ปญหาขอใดเกดจากแนวคดตรงขามกบเศรษฐกจพอเพยง ก. สภาวะหนเสย ข. ความเจบไขไดปวย ค. การใชแรงงานคนมากกวาเครองจกร ง. การอพยพยายหนผกอการราย

133

11. เศรษฐกจพอเพยงชวยแกไขปญหาความยากจนไดอยางไร ก. ใหมกองทนหมบานและ องคการบรหารสวนต าบล ข. สงเสรมใหเกบเงนฝากธนาคารใหเตมความสามารถ ค. สงเสรมการใชทรพยากรทมอยใหไดประโยชนสงสด ง. ลดการจางงาน เนนการพงแรงงานในครอบครว 12. เศรษฐกจพอเพยงชวยลดเรองใด ก. การใชแรงงาน ข. การใชทดน ค. การคาขาย ง. การใชระบบเงนตรา 13. หากไมใชระบบเศรษฐกจพอเพยง แตใชระบบคอมมวนสตพฒนาประเทศ จะมผลท าใหสงคม ปราศจากเรองใด ก. เสถยรภาพ ข. ความเสมอภาค ค. เอกราช ง. เสรภาพ 14. ปญหาความยากจนในสงคมไทยเกดจากสาเหตการขาดแคลนเรองใดมากทสด ก. ประชากร ข. การศกษา ค. ระบบการคมนาคม ง. ทดน 15. ขอใดคอองคประกอบของหลกเศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวยอะไรบาง ก. ความพอประมาณ ความมเหตผล ความพอเพยง ความร คณธรรม ข. ความพอเพยง ความมเหตผล การมภมคมกนในตวทด ความร คณธรรม ค. ความพอประมาณ ความมเหตผล การมภมคมกนในตวทด ความร คณธรรม ง. ความพอเพยง ความพอประมาณ ความมเหตผล การมภมคมกนในตวทด คณธรรม 16. ผทมความรอบร รอบคอบ และระมดระวงในการน าหลกวชาการมาใช ตรงกบเงอนไขของ หลกเศรษฐกจพอเพยงในขอใด ก. เงอนไขความร ข. เงอนไขความเขาใจ ค. เงอนไขความรอบคอบ ง. เงอนไขคณธรรม 17. องคประกอของหลกเศรษฐกจพอเพยงมผลตอการเปลยนแปลงในดานใด ก. ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานวฒนธรรม ข. ดานเศรษฐกจ ดานการเมอง ดานสงแวดลอม ค. ดานเศรษฐกจ ดานสงแวดลอม ดานวฒนธรรม ง. ดานสงคม ดานการเมอง ดานวฒนธรรม

134

18. การชวยเหลอ แบงปนกน ทงก าลงทรพย ก าลงกายและก าลงใจ ถอเปนการน าระบบเศรษฐกจ พอเพยงไปใชในชวตประจ าวนเพออะไร ก. เพอสรางสมดลทางใจ ข. เพอสรางสมดลทางกาย ค. เพอสรางสมดลทางสงคม ง. เพอสรางสมดลทางเศรษฐกจ 19. “มนษยทกคนตองรจกการจดสรรทรพยากรใหใชไดอยางย งยน” เปนวธการตามหลก เศรษฐกจพอเพยงในดานใด ก. ดานสงคม ข. ดานเศรษฐกจ ค. ดานวฒนธรรม ง. ดานสงแวดลอม 20. “แกวท าบญชรายรบรายจายทกสปดาห” เปนการน าระบบเศรษฐกจพอเพยงในดานใดไปใช ก. ดานเศรษฐกจ ข. ดานสงคม ค. ดานสงแวดลอม ง. ดานวฒนธรรม 21. นงลกษณมเงนเหลอจากการใชจายทกเดอน นงลกษณควรท าอยางไร ก. สะสมใหไดมาก ๆ แลวน าไปฝากธนาคาร ข. น าเงนทเหลอโดยน าไปฝากธนาคารทกเดอน ค. จดตงสหกรณออมทรพยชมชน ง. น าเงนใหเพอนยมแลวคดดอกเบย 22. สมรเปนประธานสหกรณออมทรพย ไดเรยกประชมสมาชกทกวนองคาร สมรท างานโดยยด หลกการใด ก. หลกการมสวนรวม ข. หลกการบรหารบคคล ค. หลกการจดการสหกรณ ง. หลกการสรางสมดลทางสงคม 23. บคคลในขอใดตอไปน น าระบบเศรษฐกจพอเพยงดานวฒนธรรมไปใชในชวตประจ าวน ก. วนเพญเรยนรการใชคอมพวเตอร ข. สดาเรยนรเรองการปรงอาหารฝรงเศส ค. วชรยกยองครเพลงไทยเดมในหมบาน ง. ไกรสรคนควาเทคโนโลยการเกษตรทฤษฎใหมของตนเอง 24. ขอใดด าเนนการตามทฤษฎใหม 3 ขน ก. ไกรสรคนควาเทคโนโลยการเกษตรทฤษฎใหม ข. วนเพญเรยนรการใชคอมพวเตอร ค. สดาเรยนรเรองการปรงอาหารฝรงเศส ง. วชรยกยองครเพลงไทยเดมในหมบานของตนเอง

135

25. บคคลในขอใดไมน าหลกการของเศรษฐกจพอเพยงดานเศรษฐกจไปประยกตใชใน ชวตประจ าวน ก. บญชวยท าบญชรายรบรายจายทกสปดาห ข. ขวญใจใชจายเงนอยางพอดทกเดอน ค. สรตนใชจายเงนอยางเพยงพอทกเดอน ง. พงษศกดเปนสมาชกสหกรณออมทรพย 26. บคคลในขอใดมคณธรรมทเออใหเกดความมเหตผล 1. มาลขามถนนตรงทางมาลาย 2. ไลลาขนรถเมลไปท างานทกวน 3. ศรพรน ากระเปาเงนทเกบไดสงคนเจาของ 4. ปานใจพาคนตาบอดเดนขามถนน ก. 1 4 ข. 1 3 ค. 2 3 ง. 2 4 27. บคคลในขอใดทมคณธรรมทเออใหเกดความพอประมาณ ก. สมใจขนรถเมลไปท างานทกวน ข. สมหญงแตงกายตามระเบยบของมหาวทยาลย ค. สมชาตน าผกทปลกไวแบงใหเพอนบาน ง. สมควรขามถนนโดยใชสะพานลอยทกครง 28. คณธรรมใดทไมกอใหเกดการมภมคมกนทดในตว ก. ความสามคค ข. ความอดทน ง. ความซอสตยสจรต ง. ความพากเพยร 29. คณธรรมในขอใดตอไปนทกอใหเกดความพอประมาณตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ก. การประหยด อดออม ข. การชวยเหลอแบงปน ค. การรจกตนเอง ง. การเสยสละ 30. บคคลในขอใดมคณธรรมทกอใหเกดการมภมคมกนทดในตวตามหลกเศรษฐกจพอเพยง 1. เอกและฟาชวยกนถางหญารอบ ๆ บรเวณบาน 2. แดงขามถนนตรงทางมาลายทกครง 3. นชบรจาคหนงสอทตรบบรจาคทกป 4. เกท าบญชรายรบจายทกวน ก. 1 3 ข. 1 4 ค. 2 3 ง. 3 4

136

31. ความรทกอใหเกดความมเหตผลคอขอใด ก. การรจกเหตและผลทเกดขน ข. การรจกเหต ผลทเกดขนจากเหต ค. การรจกผล ทเกดขน ง. การรจกผลและเหตทเกดขนภายหลง 32. ความรทกอใหเกดความพอประมาณคอขอใด ก. การรจกประมาณตนเองและรจกเหตผล ข. การรจกเหตผลและรจกพฒนาตนเอง ค. การรจกตนเองและรจกประมาณตนเอง ง. การรจกตนเองและรจกพฒนาตนเอง 33. ความรทกอใหเกดการภมคมกนทดในตว คอขอใด ก. การใหทาน การเออเฟอเผอแผ ข. การใหทาน การรจกผอน ค. การรจกผอน การรจกชมชนตนเอง ง. การเออเฟอเผอแผ การรจกชมชนตนเอง 34. คณธรรมตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงขอใดถกตองทสด ก. คณธรรม จรยธรรม ทกอใหเกดความมเหตผล ข. คณธรรมทกอใหเกดการมภมคมกนทดในตว ค. คณธรรมทกอใหเกดการเสยสละและรจกแบงปน ง. คณธรรมทกอใหเกดความละอายและไมเบยดเบยนผอน 35. ปจจยพนฐานทกอใหเกดความพอประมาณและการมภมคมกนทดในตว คอขอใด ก. ความมเมตตากรณา ข. ความพออยพอกน ค. ความเสยสละ ง. ความมเหตผล 36. การกระท าใดทแสดงถงการมจตส านกทดในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต ก. นองใบเตยไมเคยทงขยะลงบนพน ข. ประเทศไทยรณรงคใหประชาชนประหยดน ามน ค. ครจนดาพานกเรยนไปรวมโครงการปลกปาเฉลมพระเกยรต ง. ชาวบานชมชนรกเมองไทยจดท าปายประชาสมพนธไมทงขยะลงในแมน า

137

37. ครวเรอนท าหนาทใดในระบบเศรษฐกจ ก. เปนเจาของสนคาและบรการ ข. เปนเจาของสถาบนการเงนและหนวยธรกจ ค. เปนเจาของปจจยการผลตและเปนผบรโภค ง. เปนเจาของธรกจและรบผลตอบแทนจากปจจยการผลต 38. ในการเลอกแหลงทจะน าเงนออมไปสะสมไวนน ควรค านงถงหลกการใด ก. ความปลอดภย ข. ความสามารถในการกยม ค. การบรการทประทบใจ ง. ความพรอมของแหลงเงนออม 39. จากการแกปญหาทดนท ากนตามแนวทฤษฏใหมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวขอใด ตอไปนมความส าคญมากทสด ก. ดน ข. น า ค. ตนไม ง. ไฟฟา 40. พฤตกรรมของผบรโภคขอใดเหมาะสมทสด ก. ซอสนคาเพราะเปนทนยม ข. บนทกรายรบรายจายและวางแผนกอนซอ ค. ซอสนคาครงละมาก ๆ เพราะจะไดราคาถก ง. ส ารวจราคาสนคาเพอเปรยบเทยบกอนตดสนใจซอ 41. หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสามารถน ามาประยกตใชในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมไดอยางไร ก. ขาวใชทรพยากรทจ าเปนเทานน ข. เขยวใชทรพยากรตามความพอใจ ค. ด าใชทรพยากรทมอยโดยไมจ าเปน ง. ฟากกตนทรพยยากรไวในยามขาดแคลน 42. บคคลในขอใดมการจดการและการวางแผนทดในการใชทรพยากรตามหลกเศรษฐกจเพยง ก. อวนท าฝายกนน าในคลองชลประทาน ข. ทดหนมาใชจกรยานแทนมาเตอรไซค ค. ศกดน ากระดาษหนาเดยวมาใชในการท างานเอกสาร ง. ดซอน ามนกกตนไวส ารองใช

138

43. ลกษณะใดไมใชเศรษฐกจแบบพอเพยง ก. การสรางนสยบรโภคสนคาทจดหาไดในชมชน ข. การกระจายการผลต โดยการปลกพชและเลยงสตวดวย ค. การพงพาตนเองโดยผลตสนคาตามจ านวนทตนเองตองการ ง. การจดสรรพนทเพอการปลกพชเศรษฐกจและพชเพอการบรโภคครวเรอนใหเหมาะสม 44. การวางแผนทางการเงนไมเกยวของกบขอใด ก. การวางแผนส าหรบคาใชจายเพอการบรโภค ข. การเกบรวบรวมรายการคาใชจายทส าคญ ๆ ค. การวางแผน การซอสนคาทมคณภาพดถกใจ ง. การน าเงนทเหลอจากการบรโภคไปลงทนในลกษณะตาง ๆ 45. หากครอบครวสามารถออมทรพยไดมาก ๆ จะกอใหเกดผลดอยางไร ก. ชวยเพมผลผลตมากขน ข. ชวยเพมแหลงเงนออมมากขน ค. กอใหเกดการจางงานมากขน ง. ชวยเพมพนรายไดไวใชประโยชนในอนาคต

139

แบบประเมนผลงำนผเรยน

ชดการเรยนรท...................เรอง........................................................................ ผลงานทประเมน...............................................................................................

รำยกำรประเมน

เกณฑ

ควำมถกตองของเนอหำ ควำมคดรเรมสรำงสรรค กำรน ำไปใชประโยชน

4 จดท าปายนเทศไดโดยสามารถบอกล าดบขนตอนมเนอหาครอบคลม ครบถวนตามหลก เศรษฐกจพอเพยง (3 หวง 2 เงอนไข)

ยกตวอยางถกตองตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ทง 3 หวง 2 เงอนไข

น าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชประโยชนในชวตประจ าวนของตนเองและเปนตวอยางใหผอน

3 จดท าปายนเทศไดโดยมเนอหาครอบคลมตามหลกเศรษฐกจพอเพยง 3 หวง 1 เงอนไข โดยขาดองคประกอบใดองคกระกอบหนง

ยกตวอยางถกตองตามหลกเศรษฐกจพอเพยงทง 3 หวง 1 เงอนไข

น าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชประโยชนในชวตประจ าวนของตนเองและครอบครว

2 จดท าปายนเทศไดโดยมเนอหาครอบคลมตามหลกเศรษฐกจพอเพยง 3 หวง ขาดองคประกอบ 2 ประเดน

ยกตวอยางถกตองตามหลกเศรษฐกจพอเพยง เพยง 3 หวง

น าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชประโยชนในชวตประจ าวนได

1 ไมสามารถจดท าปายนเทศไดโดยมเนอหาไมครอบคลมตามหลกเศรษฐกจพอเพยงได 1 ถง 2 องคประกอบ

ยกตวอยางไมถกตองตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

ไมสามารถน าหลกเศรษฐกจพอเพยง ไปใชประโยชน ในชวตประจ าวน

140

แผนกำรจดกำรเรยนรท 1 หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ชนมธยมศกษาตอนตน เรอง ความเปนมา ความหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 4 ชวโมง

ผลกำรเรยนรทคำดหวง 1. ผเรยนมความรและเขาใจความเปนมา ความหมายและองคประกอบของเศรษฐกจ

พอเพยง 2. ผเรยนสามารถวเคราะหแนวทางการด าเนนชวตตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 3. ผเรยนมความตระหนกในการน าระบบเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการด าเนนชวตประจ าวน

จดประสงคกำรเรยนร 1. บอกความเปนมา ความหมายของหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงได 2. บอกองคประกอบของเศรษฐกจพอเพยงได 3. บอกประโยชนของการน าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการด าเนนชวตได

สำระกำรเรยนร 1. ประวต ความเปนมาของเศรษฐกจพอเพยง 2. ความหมาย หลกการ เปาหมาย และแนวคดหลกของเศรษฐกจพอเพยง

กจกรรมกำรเรยนร ขนน ำ 1. ทบทวนความรเดมเรองเศรษฐกจพอเพยง 2. ผเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเรองเศรษฐกจพอเพยง เพอแลกเปลยนเรยนรรวมกน 3. ครเปดโอกาสใหผเรยนแสดงความคดเหนเพมเตม 2-3 คน

ขนใหประสบกำรณ 4. แบงกลมผเรยนออกเปน 6 กลม กลมละ 5 คน

141

5. ผเรยนศกษาใบงานเรองความหมายของเศรษฐกจพอเพยง ใชเวลา 10 นาท 6. ผเรยนรวมกนระดมความคดและแสดงความคดเหนภายในกลมและแลกเปลยนเรยนรระหวางกลม 7. ผเรยนแตละกลมเลอกตวแทนออกมาน าเสนอผลการระดมความคด แสดงความคด และแสดงความคดเหน

ขนสรป 8. ผเรยนและครรวมกนสรปพรอมทงยกตวอยางเรองเศรษฐกจพอเพยง เพอน าไปใชประโยชนในชวตประจ าวน 9. ผเรยนท าแบบทดสอบทายแผนจ านวน 10 ขอ ครเฉลยแบบทดสอบเพอใหผเรยนทราบความกาวหนา

กจกรรมตอเนอง ผเรยนน าใบงานไปศกษาดวยตนเองทบาน

สอและแหลงเรยนร 1. ใบความรท 1 เรอง ความเปนมา ความหมาย องคประกอบของระบบเศรษฐกจพอเพยง 2. ใบงานท 1.1 3. ใบงานท 1.2

กำรวดผลและประเมนผล 1. สงเกตจากการมสวนรวมในการระดมความคดและแสดงความคดเหน 2. การท าแบบทดสอบทายแผน

บนทกหลงสอน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

142

คมอส ำหรบคร ประกอบกำรใชชดกำรเรยนร

เรอง เศรษฐกจพอเพยงส ำหรบผเรยนชนมธยมศกษำตอนตน

โดย นำงสำวพนำรตน ศรปญญำกร

143

ค ำน ำ

ชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผวจยสรางขนเพอเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยเนนใหผเรยนไดแสวงหาความรดวยตนเอง ไดใชทกษะตาง ๆ ในการแสวงหาความร ทงนไดน าเนอหามาเชอมโยงกบหลกเศรษฐกจพอเพยง สงเสรมใหผเรยนแสวงหาความรดวยตนเอง ทงยงมความรความเขาใจเรองเศรษฐกจพอเพยงอยางถกตองและสามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนได ดวยเหตดงกลาว ผวจยจงไดจดท าชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ซงประกอบดวยชดการเรยนรทงหมด 3 ชด คอ ชดการเรยนรท 1 ความเปนมาและความหมายของเศรษฐกจพอเพยง ชดการเรยนรท 2 ระบบและวธการของระบบเศรษฐกจพอเพยง ชดการเรยนรท 3 แนวทางการประยกตระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน ผวจยหวงเปนอยางยงวา เนอหา สอ ตลอดจนขอมลตาง ๆ ทผวจยไดรวบรวมไวในชด การเรยนรน จะเปนประโยชนตอผเรยนและคร ในการพฒนากจกรรมการเรยนการสอนใหบรรลวตถประสงคทก าหนดไวเปนอยางด

พนารตน ศรปญญากร

144

วตถประสงค

1. เพอใชเปนสอการจดกจกรรมการเรยนการสอน หมวดวชาพฒนาสมคมและชมชน เรอง เศรษฐกจพอเพยง 2. เพอพฒนากระบวนการจดการเรยนรและผลการเรยนรของผเรยน 3. เพอแกไขปญหาการขาดสอการเรยนการสอน 4. เพอสงเสรมใหผเรยนศกษาคนควาและเรยนรไดดวยตนเอง

145

สวนประกอบของชดกำรเรยนร

1. คมอคร ประกอบดวย 1.1 ค าน า 1.2 วตถประสงค 1.3 ค าชแจงประกอบการใชชดการเรยนร 1.4 แผนการจดการเรยนร 1.5 ใบความรส าหรบคร 2. คมอผเรยน ประกอบดวย 1.1 ค าน า 1.2 วตถประสงค 1.3 ค าชแจงส าหรบผเรยน 1.4 บทบาทของผเรยน 1.5 ใบความร 1.6 ใบงาน 1.7 เฉลย/แนวการตอบใบงาน 1.8 แบบทดสอบหลงเรยน 1.9 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

146

คมอส ำหรบคร ชดกำรเรยนรท 1

เรอง ควำมเปนมำและควำมหมำยของเศรษฐกจพอเพยง ค ำชแจง 1. ครผสอนเตรยมเอกสารและวสดอปกรณกอนท าการสอนดวยชดการเรยนรชดท 1 ดงน 1.1 แผนการจดการเรยนร เรอง ความเปนมาและความหมายของเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 1 ชด 1.2 คมอผเรยน จ านวน 30 ชด 1.3 กระดาษค าตอบแบบทดสอบ จ านวน 30 ชด 1.4 แบบทดสอบ จ านวน 30 ชด 2. บทบาทและหนาทของครผสอน 2.1 ครศกษารายละเอยดของชดการเรยนร ชดท 1 อยางละเอยด โดยการศกษาคมอส าหรบคร คมอส าหรบผเรยน 2.2 ครตองชแจงใหผเรยนเขาใจบทบาทหนาทของผเรยนในการเรยนดวยชดการเรยนร 2.3 จดกจกรรมการเรยนร และการวดประเมนผลใหเปนไปตามล าดบขนตอนของชดการเรยนรทก าหนดไว 2.4 ครควรเปนผใหค าแนะน า และเปนทปรกษาของผเรยนขณะทผเรยนด าเนนกจกรรม 2.5 หลงการเรยนดวยชดการเรยนรเสรจแลว ใหผเรยนท าแบบทดสอบหลงใชชด การเรยนรแตละชด 2.6 ในกรณทมผเรยนขาดเรยน ครควรใหผเรยนทขาดเรยนเรยนรเปนรายบคคลจากชดการเรยนร 2.7 ผเรยนทไมผานการประเมนผลหลงเรยน ตองท ากจกรรมการเรยนรใหม

147

ใบควำมรส ำหรบคร ชดท 1

เรอง ควำมเปนมำ และควำมหมำยของเศรษฐกจพอเพยง ควำมเปนมำของ “ปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง” ในป พ.ส. 2542 ดร.สปนนท เกตทต ซงเปนประธานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สคช.) ในขณะนนไดเรยนเชญผทรงคณวฒในประเทศไทยทเกยวของกบการพฒนาในสาขาตาง ๆ ประมาณ 15 ทาน มาชวยกนระดมสมองกวา 6 เดอน เพอสรปนยามความหมายของค าวา เศรษฐกจพอเพยง และหลงจากนนกไดกราบบงคมทลพระกรณาพระบรม ราชวนจฉย และขอพระราชทานพระบรมราชานญาตน าค านยาม ดงกลาวไปเผยแพรและใชเปนแนวทางในการพฒนา และไดทรงพระกรณาปรบปรงแกไขพระราชทาน และทรงพระกรณาโปรดเกลา พระราชทานพระบรมราชานญาตตามทขอพระมหากรณา ตามปรากฏในจดหมายส านกราชเลขาธการ ลงวนท 29 พฤศจกายน 2542 ทสงถง สคช. ทงน เอกสารเบองตนทใชในการประมวลค านยามดงกลาว สวนมากเปนพระบรมราโชวาท และพระราชด ารสทเกยวของกบการพฒนาในดานตาง ๆ เรมนบตงแตพระปฐมบรมราชโองการ จนถงเทาทมในขณะน น ซงจากการสบคนกพบวา แนวคดทเกยวกบการพฒนาตามแนวทางทเรยกวาเศรษฐกจพอเพยง ทพระองคทานไดพระราชทานเปนครงแรกคอในป พ.ศ. 2540 จนเกดนยามความหมายของค าวา “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ในเวลาตอมานน ปรากฏเปนครงแรกใน พ.ศ. 2516-2517 ท งทปรากฏในพระราชด ารสวนท 4 ธนวาคม กด หรอในคราวพระราชทานปรญญาบตร ทมหาวทยาลยเกษตรศาสตรกด ไดเรมทรงใชค าวา “พอมพอกน” เราตองอยอยาง พอมพอกนกอน แลวจงพฒนาขนตอไป เปนตน

ควำมหมำยของเศรษฐกจพอเพยง “เศรษฐกจพอเพยง” (sufficiency economy) เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชด ารสชแนะแนวทาง การด าเนนชวตแกพสกนกรชาวไทยมาโดยตลอด รวมถงการพฒนาและบรหารประเทศทต งอยบนฐานของทางสายกลาง ค านงถง ความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมค มกนในตวทด

148

ตลอดจนใชความร ความรอบคอบ และคณธรรมประกอบ การวางแผน การตดสนใจ และการกระท า เศรษฐกจพอเพยง คอ หลกคดและหลกปฏบต ค าวาปรชญาแปลวาหลกคด ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทชถงแนวทางการด ารงอย และปฏบตตนเพอใหเรากาวทนตอยคโลกาภวฒน ถาเราใชความพอเพยงเปน หลกคดและหลกปฏบต เรากจะสามารถอยไดอยางรเทาทนการเปลยนแปลงตาง ๆ ปรบตวและพรอมรบตอการเปลยนแปลงได

หลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง หลกในการพจารณาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงม 5 สวน ดงน สวนท 1 กรอบแนวคด เปนปรชญาทชแนะแนวทางการด ารงอยและปฏบตตนในทางทควรจะเปน โดยมพนฐานมาจากวถชวตด งเดมของสงคมไทย สามารถน ามาประยกตใชไดตลอดเวลา และเปนการมอบโลกเชงระบบทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา มงเนนการรอดพนจากภยและวกฤต เพอความมนคนและความยงยนของการพฒนา สวนท 2 คณลกษณะ เศรษฐกจพอเพยงสามารถน ามาประยกตใชกบการปฏบตตนไดในทกระบบ โดยเนนการปฏบตบนทางสายกลาง และการพฒนาอยางเปนขนตอน สวนท 3 ค ำนยม ความพอเพยงจะตองประกอบดวย 3 คณลกษณะ พรอม ๆ กน ดงน ควำมพอประมำณ หมายถง ความพอด ทไมนอยเกนไป และไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ ควำมมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของตลอดจนค านงถงผลทคาดวาจะเกดขนจาก การกระท านน ๆ อยางรอบคอบ กำรมภมคมกนทดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและ การเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนโดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดว จะเกดขนในอนาคตทงใกลและไกล สวนท 4 เงอนไข การตดสนใจและการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ใหอยในระดบพอเพยงนน ตองอาศยทงความร และคณธรรมเปนพนฐาน กลาวคอ เงอนไขควำมร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตาง ๆ ทเกยวของอยาง รอบดาน ความรอบคอบทจะน าความรเหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงกนเพอประกอบการวางแผนและความระมดระวงในขนปฏบต

149

น ำส

เงอนไขคณธรรม ทตะตองเสรมสราง ประกอบดวย ความตระหนกในคณธรรม มความซอสตยสจรต มความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการด าเนนชวต ไมโลก และไมตระหน องคประกอบของเศรษฐกจพอเพยง

ทมา : www.sufficiencyeconomy.org

เงอนไขความร

(รอบร รอบคอบ ระมดระวง) เงอนไขคณธรรม

(ซอสตยสจรต ขยน อดทน แบงปน)

ชวต / เศรษฐกจ / สงคม / สงแวดลอม / วฒนธรรม

กำวหนำอยำง สมดล / มนคง / ยงยน

พอเพยง

พอประมำณ

มเหตผล มภมคมกน

ในตวทด

ทำงสำยกลำง

150

เฉลยใบงำนท 1.1

องคประกอบของเศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจ / สงคม / สงแวดลอม / วฒนธรรม

สมดล / พรอมรบตอการเปลยนแปลง / ย งยน

ทางสายกลาง >> พอเพยง

เงอนไขควำมร รอบร รอบคอบ ระมดระวง

เงอนไขคณธรรม ซอสตยสจรต อดทน มสตปญญา แบงปน

www.sufficiencyeconomy.org

น าไปส

พอประมาณ

มเหตผล

มภมคมกน ในตวทด

151

ขอ ค ำตอบ

1 ค 2 ข 3 ง 4 ก 5 ง 6 ค 7 ง 8 ค 9 ง 10 ง

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ชดกำรเรยนรท 1

เรอง ควำมเปนมำ ควำมหมำยของหลกเศรษฐกจพอเพยง

152

แผนกำรจดกำรเรยนรท 2

หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ชนมธยมศกษาตอนตน เรอง ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง เวลา 4 ชวโมง ผลกำรเรยนรทคำดหวง

1. ผเรยนมความร ความเขาใจในระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง และสามารถน าวธการของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการด าเนนชวตของตนเอง

2. ผเรยนมความรความเขาใจและทกษะในการท าบญชครวเรอน 3. ผเรยนรจกศกษาและประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยง (ความพอประมาณ ความม

เหตผล มภมคมกนในตวทด) มาใชในการด าเนนชวตประจ าวน

จดประสงคกำรเรยนร 1. บอกความหมายของระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยงได 2. บอกความส าคญของการท าบญชครวเรอนและสามารถท าบญชครวเรอนได 3. ยกตวอยางการน าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในชวตประจ าวนได

สำระกำรเรยนร 1. ความหมายและความส าคญของการวางแผนการด าเนนชวต ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง 2. การท าบญชครวเรอน

กจกรรมกำรเรยนร ขนน ำ 1. ครชแจงจดประสงคการเรยนร การด าเนนกจกรรมจากใบงานและวธการวดผลและประเมนผล 2. ทบทวนความรเรองหลกการเศรษฐกจพอเพยง 3. ผเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบสภาพการด าเนนชวตในปจจบน เพอแลกเปลยนเรยนรรวมกน

153

ขนใหประสบกำรณ 4. ครแบงกลมผเรยนออกเปนกลม กลมละ 5 คน โดยวธการจบสลาก จากนนครแจกใบความรท 2.1 เรอง การวางแผนการด าเนนชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง 5. ผเรยนศกษาใบความรเรองการวางแผนการด าเนนชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง ใชเวลา 20 นาท 6. ครแจกใบงานท 2.1 เรอง ความส าคญของการวางแผนการด าเนนชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง 7. ผเรยนศกษาใบงานท 2.1 เรอง ความส าคญของการวางแผนการด าเนนชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง ใชเวลา 20 นาท 8. ผเรยนรวมกนระดมความคดและแสดงความคดเหนภายในกลมเพอแลกเปลยนเรยนรภายในกลม และระหวางกลม จากนนแตละกลมสงตวแทนออกมาน าเสนอผลงาน 9. ครแจกใบความรท 2.2 เรองการจดท าบญชครวเรอน 10. ผเรยนศกษาใบความรท 2.2 เรองการจดท าบญชครวเรอน 11. ครแจกใบงานท 2.2 เรอง การท าบญชครวเรอน พรอมทงอธบายการท าบญชครวเรอน 12. ผเรยนศกษาใบงานท 2.2 พรอมทงจดท าบญชครวเรอนเปนรายบคคล 13. ครสมผเรยนออกมาน าเสนอบญชครวเรอนประมาณ 3-4 คน

ขนสรป 14. ผเรยนและครรวมกนสรปกจกรรมการเรยนเพอแลกเปลยนเรยนรรวมกน เรอง การวางแผนในการด าเนนชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอน าแผนการเขาสอาชพหรอการพฒนาอาชพ การท าบญชครวเรอนไปใชไดจรงในชวตประจ าวน

กจกรรมตอเนอง ผเรยนน าใบงานกลบไปเรยนรดวยตนเองทบาน

สอและแหลงเรยนร 1. ใบความรท 2.1 เรอง ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง 2. ใบความรท 2.2 เรอง การท าบญชครวเรอน 3. ใบงานท 2.1 เรอง แนวทางการน าระบบเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ าวน 4. ใบงานท 2.2 เรอง การท าบญชครวเรอน

154

5. ขาวสาร ขอมลเกยวกบสภาพการด าเนนชวตของคนไทยในปจจบน กำรวดและประเมนผล 1. สงเกตจากการมสวนรวมในการท ากจกรรมกลม การวางแผนการท างาน การระดมความคด และการแสดงความคดเหน 2. ตรวจใบงานท 2.1 ความหมายและความส าคญของการวางแผนการด าเนนชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง และใบงานท 2.2 เรองการท าบญชครวเรอน 3. ตรวจแบบทดสอบทายแผน

บนทกหลงสอน ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

155

คมอส ำหรบคร ชดกำรเรยนรท 2

เรอง ระบบและวธกำรของเศรษฐกจพอเพยง ค ำชแจง

1. ครผสอนเตรยมเอกสารและวสดอปกรณกอนท าการสอนดวยชดการเรยนร ชดท 2 ดงน 1.1 แผนการจดการเรยนร เรอง ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 1 ชด 1.2 คมอผเรยน จ านวน 30 ชด 1.3 กระดาษค าตอบแบบทดสอบ จ านวน 30 ชด 1.4 แบบทดสอบ จ านวน 30 ชด 2. บทบาทและหนาทของครผสอน 2.1 ครศกษารายละเอยดของชดการเรยนร ชดท 1 อยางละเอยด โดยการศกษาคมอส าหรบคร คมอส าหรบผเรยน 2.2 ครตองชแจงใหผเรยนเขาใจบทบาทหนาทของผเรยนในการเรยนดวยชดการเรยนร 2.3 จดกจกรรมการเรยนร และการวดประเมนผลใหเปนไปตามล าดบขนตอนของชดการเรยนรทก าหนดไว 2.4 ครควรเปนผใหค าแนะน า และเปนทปรกษาของผเรยนขณะทผเรยนด าเนนกจกรรม 2.5 หลงการเรยนดวยชดการเรยนรเสรจแลว ใหผเรยนท าแบบทดสอบหลงใชชด การเรยนรแตละชด 2.6 ในกรณทมผเรยนขาดเรยน ครควรใหผเรยนทขาดเรยนเรยนรเปนรายบคคลจากชดการเรยนร 2.7 ผเรยนทไมผานการประเมนผลลงเรยน ตองท ากจกรรมการเรยนรใหม

156

ใบควำมรส ำหรบคร ชดท 2

เรอง ระบบและวธกำรของเศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจพอเพยง : ปรชญาอนทรงคาจากพอของปวงชนชาวไทย “เศรษฐกจพอเพยง” (sufficiency economy) เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระราชด ารสชแนะแนวทางการด าเนนชวตแกพสกนกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกวา 25 ป ตงแตกอนวกฤตการณทางเศรษฐกจ และยงเมอเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจขน พระองคทานไดทรงเนนย าวาเปนแนวทางการแกไขเพอใหประเทศไทยรอนพนจากปญหาตาง ๆ สามารถด ารงอยไดอยางมนคงและยนยนภายใตกระแสโลกาภวตนและความเปลยนแปลงตาง ๆ ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดเชญผทรงคณวฒจากสาขาตาง ๆ มารวมกนระดมความคดและยกรางค านยามของเศรษฐกจพอเพยง โดยประมวลและกลนกรองจากพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เรอง เศรษฐกจพอเพยง ซงพระราชทานในวโรกาสตาง ๆ รวมทงพระราชด ารสอน ๆ ทเกยวของ โดยไดรบพระราชทานพระบรมราชานญาตใหน าไปเผยแพร เมอวนท 21 พฤศจกายน 2542 เพอเปนแนวทางปฏบตของทกฝายและประชาชนโดยทวไป รวมถงไดอญเชญมาเปนปรชญาน าทางในการจดท าแผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ อกดวย โดยนยามของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มสาระส าคญดงน ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวการด ารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงใน การพฒนาและบรหารประเทศใหด าเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอให

157

กาวทนตอโลกยคโลกาภวฒน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถง ความจ าเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจาก การเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงนจะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยง ในการน าวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและด าเนนการทกขนตอนและขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาตโดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฏและนกธรกจในทกระดบใหมส านกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอ การรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวางท งดานวตถสงคม สงแวดลอมและวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด “พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระราชทานปรชญานกบคนทกระดบ ไมใชกบชาวนาอยางเดยว ในภาคประชาสงคม ตงแตระดบบคคล ระดบครอบครว ไปจนถงระดบชมชน ตองรจก ความพอด พอเพยง ความมเหตมผล ระบบภมคมกนทงปวงตองโยงกบคณธรรม และถอเปนปรชญาหลก ถาจะเอาปรชญาไปปฏบตกตองขบคดใหเหมาะสมกบอาชพของแตละคน อยางในภาครฐหรอภาคราชการ กใชชวตท างานใหพอด มบานแตพอด ด ารงฐานะใหเหมาะ ขยนท า และท าใหมาก ทานยงแปลลกลงไปอกวา หมายถง ถาขยน ยงท า ยงพงตนเอง โดยไมพงคนอนมากเกนไป ขณะเดยวกน ถาไมฟ งเฟอ กลดปญหาการคอรรปชนไดมาก” ขณะทในภาคธรกจเอกชนนน ยงผลกดนในเรองเศรษฐกจพอเพยงกนนอย เนองจากมองวาเปนแนวคดทอยคนละดานกบการท าธรกจทมงการสรางผลก าไร ซงจรง ๆ แลว สามารถปรบใชเขาหากนได และจะกอใหเกดความยงยนมากกวา “สงคมไทยพงตลาด ปจจยการผลต เทคโนโลย สมองของตางชาตมากเกนไป พงเงนทนจากตางประเทศ สงคมไทยอยไดเพราะยมจมกคนอนหายใจ ยมเขาทวโลก ทวโลกเรยกสงทท ากนวนนวา trade economy คอ ขายทกอยาง ซงแตกตางจากเศรษฐกจพอเพยง ไมไดหมายความวา

158

เศรษฐกจพอเพยงไมใหคาขาย แตใหท าอยางพออยพอกนกอนจะขาย คอการสรางพนฐานของตวเองใหแนน ซงจะชวยใหท าการคาหรอแขงกบใครในโลกกได คาขายไมดกไมตองกลว ธรกจไมดกไมตองปลดคนงาน การพงพาตนเองแบบนมนเออกนหมด” ส าหรบในภาคอตสาหกรรม กสามารถน า “เศรษฐกจพอเพยง” มาประยกตใชได คอ เนนการผลตดานการเกษตรอยางตอเนอง และไมควรท าอตสาหกรรมขนาดใหญเกนไป เพราะหากท าอตสาหกรรมขนาดใหญ กจะตองพงพงสนคาวตถดบและเทคโนโลยจากตางประเทศ เพอน ามาผลตสนคา ตองค านงสงทมอยในประเทศกอนจงจะท าใหประเทศไมตองพงพงตางชาตอยางเชนปจจบน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดเปนผจดประกายระบบเศรษฐกจแบบพอเพยง ซงจะเปนการชวยลดปญหาการน าเขาวตถดบ และชนสวนทน ามาใชในการผลต ทเปนลกษณะพงพา ซงมมาเกอบ 20 ปแลว แตทกคนมองขามประเดนนไป ตลอดจนไดรบผลจากภายนอกประเทศท าใหประชาชนหลงลม และมนเมาอยกบการเปนนกบรโภคนยม รบเอาของตางชาตเขามาอยางไมรตว และรวดเรว จนท าไหเศรษฐกจของไทยตกต า ทส าคญทสด ทจะท าใหทกภาคการพฒนาสามารถรวมกนผลกดนใหประเทศกาวเขาสการพฒนาอยางย งยน คอ การแลกเปลยนความคดเหน รบฟงแตละฝายโดยปราศจากอคต หากมตวอยางความส าเรจใด ๆ ทน ามาเปนกรณตวอยางได กควรน ามาใชในการระดมสนองหรอดงประเดนส าคญ ๆ ขนมาเปนแนวทางในการพฒนาท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม 2541”

159

กำรออมตำมระบบเศรษฐกจพอเพยง ควำมหมำยของกำรออม

การออม คอ การน าเงนทเหลอจากคาใชจายในชวตประจ าวนสะสมไวเพอใชประโยชนในอนาคต ซงการออมเปนสงทจ าเปนส าหรบมนษยทกคน ยงเรมตนออกเรวมากเทาใด กจะมเงนเหลอเกบไวใชใหเกดประโยชนทงในยามฉกเฉน หรอเปนทนในอนาคตไดมากเทานน ครอบครวมฐานะเปนผบรโภคและผออม รายไดทหามาไดอยางจ ากดนนควรใชในการบรโภคอยางรอบคอบระมดระวง เพอจะไดน าเงนรายไดทเหลอจากการบรโภคมาเกบออมไวหรอน าไปลงทนใหเกดรายไดเพมพนขนมา ผทประสบความส าเรจในชวตโดยทวไปแลวมกใหความส าคญเปนอยางมากกบ การวางแผนทางการเงน ซงเปนการวางแผนส าหรบการใชจายเพอการบรโภค การเกบรวบรวมรายการใชจายทส าคญ และการน าเงนทเหลอจากการบรโภคซงกคอเงนออมน นไปลงทนในลกษณะตาง ๆ การวางแผนทางการเงนนมความส าคญตอการประสบความส าเรจในชวตของทงกลมคนทมรายไดสงและรายไดต า 1. เปาหมายของการออม ในการวางแผนการออมเราควรค านงถงเปาหมายของการใชชวตเบองตน คนสวนใหญมกมเปาหมายทชดเจนการในด าเนนชวตวาตองการสงใดมากและสงใดนอย บางสงบางอยางกอาจจะเปนสงทคอนขางเพอผนยากทจะเกดขนได ในขณะทบางสงบางอยางเปนสงทใหความสขทางจตใจ และบางสงกเปนความตองการทางวตถเพอความสะดวกสบายในการด ารงชวต การทจะไดสงทตองการเหลานนมามกตองใชเงนหรอรายไดเปนสงส าคญ เงนเหลานกมาจากการเกบหอมรอบรบวนละเลกละนอย ทสะสมจนกระทงมากเพยงพอส าหรบเปาหมายทวางไว โดยทวไปแลวเปาหมายของการออมเกยงของกบความตองการในอนาคตหลาย ๆ ประการ เชน 1.1 เพอใหมเงนส าหรบยามฉกเฉนและจ าเปนในอนาคต 1.2 เพอการศกษาในระดบทสงขน 1.3 เพอเปนสนสมรส 1.4 เพอใชส าหรบการพกผอนตางจงหวด หรอการทองเทยง 1.5 เพอซอของขวญใหญาตหรอเพอน ๆ

160

1.6 เพอซอบานหรอทอยอาศย รวมทงการตกแตงสถานทอยอาศย 1.7 เพอท าธรกจ 1.1 เพอการลงทน 1.9 เพอใชในยามหมดอายการท างานหรอเกษยณอาย

2. การใชและการรกษาเงนออมใหเปนประโยชน การออมสามารถเพมพนรายไดใหแกเราได ทงนเพราะเงนออมมอตราผลตอบแทนอยางนอยในรปของอตราดอกเบย เชน การฝากเงนทเหลอจากการบรโภคไวในบญชเงนฝากของธนาคาร เงนทฝากไวจะมดอกเบย ซงสวนทเปนดอกเบยนคอผลตอบแทนทเกดจากการออมเงนนนเอง

ในการตดสนใจเลอกแหลงสะสมเงนออม เราตองค านงถงเรองตาง ๆ ดงน 1. การสะสมเงนออมปลอดภยหรอไม 2. ไดผลตอบแทนจากการออมในอตราทเหมาะสมหรอไม การคดอตรา ดอกเบยเปนอยางไร 3. สามารถน าเงนออมทสะสมไวมาใชในยามตองการไดหรอไม จะเหนไดวา ประโยชนของการออมนอกจากจะเพมพนรายไดใหผออมแลว ยงเปน การสรางความมนคงในอนาคต ฝกใหรจกคณคาของเงน มความรบผดชอบตอตนเอง รจกการบรหารคาใชจาย มสตรจกมธยสถและยบย งชงใจ รจกการวางแผนชวตเพออนาคตทด สอดคลองกบระบบเศรษฐกจพอเพยงคอใหประชาชนพงตนเองได

161

กำรวำงแผนทำงกำรเงน การวางแผนทางการเงนเปนการวางแผนในการเลอกใชจายและออมรายได ดงน น การวางแผนทางการเงนจงเปนการวางแผนเลอกระหวางการใชจายในขณะปจจบนกบการออม เพอเพมพนรายไดส าหรบการใชจายในอนาคต การวางแผนทางการเงนเปนสงทจ าเปนมากส าหรบครอบครวทประสงคจะมระดบการครองชพใหดทสดจากระดบรายไดทมอยอยางจ ากด ในการวางแผนทางการเงน เราควรมแผนการใชจายและแผนการออมประกอบกน การสรางแผนการใชจาย หรอทมกเรยกกนวา “งบประมาณ” เปนแนวทางส าหรบการใชจายและการออมรายไดของครอบครว แผนหรอแนวทางดงกลาวนเปนแนวทางส าหรบการใชจายและ การออมรายไดของครอบครว ซงชวยใหเราสามารถซอสนคาและบรการทจ าเปนและตองการได มากทสดเทาทจะมากได การไมมแผนการใชจายเปรยบเสมอนการเดนทางไกลโดยปราศจากแผนท หรอความรเกยวกบเสนทางทไป อยางไรกตาม แตละคนหรอแตละครอบครวจะมการวางแผน ไมเหมอนกนเพราะมความจ าเปนและความตองการในลกษณะทแตกตางกน เปาหมายในการด ารงชวตไมเหมอนกน ดงนน ในการก าหนดแผนการใชจาย เราควรก าหนดขนดวยตวของเราเองจงจะเปนการดทสด การวางแผนการใชจายประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน 1. การก าหนดเปาหมายของการใชจาย เปนขนตอนแรกในการสรางแผนการใชจาย หรอในการจดท างบประมาณทกชนด สงทควรค านงถงประการแรกคอ เราควรรวาเรามวตถประสงคใน การใชจายในอนาคตอนใกลอยางไรบาง ซงทกคนมวตถประสงคทตองการสงจ าเปนไดแก อาหาร เครองนงหม และทอยอาศย สงทเพมขนจากสงเหลานจะแตกตางกนไปขนอยกบความตองการของสมาชกภายในครอบครว การก าหนดเปาหมายใหชดเจนเปนการชวยใหเรารวาเราตองใชจายเงนเปนจ านวนเทาใด และจ าเปนตองเกบเงนไวเทาใดในแตละเดอนและแตละป

162

2. การประมาณเงนรายไดทมอย เปนขนตอนในการจดท าแผนการใชจายของครอบครว โดยมงเนนการประมาณรายรบของครอบครววามอยเปนจ านวนเทาใดในแตละเดอนและแตละป ซงรายรบดงกลาวนประกอบดวยจ านวนเงนทมอยเมอเรมตนของแผนและเงนรายไดทคาดวาจะเกดขน ในเดอนแรกหรอปแรกของแผน ซงรายไดทคาดวาจะเกดขนในระยะแรกของแผนประกอบดวย รายไดประเภทคาจางหรอเงนเดอน ดอกเบยจากเงนฝากประเภทตาง ๆ รายไดจากการลงทน เชน เงนปนผลก าไรของบรษท และ รายไดจากแหลงอน ๆ เชน เงนทไดรบจากญาต เงนมรดก เงนโบนส และจ านวนเงนทตงใจจะกยมมาใชจาย เปนตน ในการประมาณการรายรบทมอยเมอตอนเรมตนของระยะเวลาในแผนนน ควรรวมเฉพาะเงนสดหรอเงนฝากสวนทตงใจจะน ามาใชเพอการใชจายเทานน ดงกรณของเงนฝากระยะยาวทฝากไวทธนาคารพาณชยหรอบรษทเงนทนหลกทรพย เงนฝากประเภทนเราไมสามารถถอนมาใชเมอใดกได เพราะการถอนออกใชกอนก าหนดในสญญาจะท าใหเราสญเสยรายไดในรปของดอกเบยซงจะไดรบเมอถงระยะเวลาทก าหนดไว ดงนนเราจงควรนบเฉพาะเงนฝากทสามารถน ามาใชจายไดจรง ๆ 3. การวางแผนหรอประมาณคาใชจาย เปนขนตอนทเกดขนภายหลงจากทเราประมาณ การไดวา เราจะมรายรบหรอรายจายอยางไรในชวงระยะเวลาตาง ๆ ของแผน คาใชจายทเราตองประมาณการน ประกอบดวยคาใชจายประเภทตาง ๆ และจ านวนเงนทตองการเกบออมเอาไว นอกจากนแลว การใชจายทตองประมาณการจะรวมไปถงคาใชจายส าหรบทอยอาศยและการชดใชหนสนดวย

163

กำรท ำบญชครวเรอน การท าบญช คอ การจดบนทก ขอมลเกยวกบเงอนไขปจจยในการด ารงชวตของตวเอง

และภายในครอบครว ชมชน รวมถงประเทศ ขอมลทไดจากการบนทกจะเปนตวบงชอดตปจจบนและอนาคตของชวตของตวเอง สามารถน าขอมลอดตมาบอกปจจบนและอนาคตได ขอมลทไดทบนทกไว จะเปนประโยชนตอการวางแผนชวตและกจกรรมตาง ๆ ในชวต ในครอบครวในประเทศได

บญชครวเรอน มไดหมายถง การท าบญชหรอบนทกรายรบรายจายประจ าวนเทานน แต

อาจหมายถงการบนทกขอมลดานอน ๆ ในชวต ในครอบครว เปนตน ของเราไดดวย เชน บญชทรพยสน พนธพช พนธไม ในบานเราในชมชนเรา บญชความรความคดของเรา บญชผทรงคณ ผรในชมชนเรา บญชเดกและเยาชนของเรา บญชภมปญญาดานตาง ๆ ของเรา เปนตน หมายความวา สงหรอเรองราวตาง ๆ ในชวตของเรา เราจดบนทกไดทกเรอง หากประชาชนทกคนจดบนทกจะมประโยชนตอตนเอง ครอบครว ชมชนและประเทศ จะเปนแหลงเรยนร ครอบครวเรยนร ชมชนเรยนร และประเทศเรยนรการเรยนรเปนทมาของปญญา ปญญาเปนทมาของความเจรญทงกาย สงคม ใจ และจตวญญาณของมนษยจะเหนวา การท าบญช หรอการจดบนทกนส าคญยงใหญมาก บคคลส าคญในประเทศหลายทานเปนตวอยางทดของการจดบนทก เชน ทานพทธทาส ในหลวง และสมเดจพระเทพ ลวนเปนนกบนทกทงสน การบนทก คอ การเขยน เมอมการเขยนยอมมการคด เมอมการคดยอมกอปญญา แกไขปญหาไดโดยใชเหตผลวเคราะหพจารณา ไดถกตอง นนคอ ทางเจรญของมนษย

การท าบญชครวเรอนในดานเศรษฐกจ หรอการบนทกรายรบรายจายททางราชการพยายามสงเสรมใหประชาชนไดท ากน นน เปนเรองการบนทกรายรบรายจายประจ าวนประจ าเดอนวามรายรบจากแหลงใดบาง จ านวนเทาใด มรายจายอะไรบาง จ านวนเทาใด ในแตละวน สปดาห เดอน และ ป เพอจะไดเหนภาพรวมวา ตนเองและครอบครวทรายรบเทาใด รายจายเทาใด คงเหลอเทาใด หรอ เงน ไมพอใชเทาใด คอ รายจายมากกวารายรบ และส ารวจวารายการใดจายนอยจายมาก จ าเปนนอยจ าเปนมาก จ าเปนนอย อาจลดลง จายเฉพาะทจ าเปนมาก เชน ซอกบขาว ซอยา

164

ซอเสอผา ซอมแซมบาน การศกษา เปนตน สวนรายจายทไมจ าเปนใหลด ละ เลก เชน ซอบหร ซอเหลา เลนการพนน เปนตน เมอน ารายรบ รายจาย มาบวกลบกนแลวขาดดลเกนดลไปเทาใด เมอเหนตวเลข จะท าใหเราคดไดวา สงไมจ าเปนนนมมากหรอนอยสามารถลดไดหรอไม เลกไดไหม ถาไมลดไมเลกจะเกดอะไร กบตวเอง ครอบครว ชมชน และประเทศ หากเราวางแผนการรบการจายเงนของตนเองได เทากบวา รจกความเปนคนไดพฒนาตนเอง ใหเปนคนมเหตมผล เปนคนรจกพอประมาณ เปนคนรกตนเอง รกครอบครว รกชมชน และรกประเทศชาตมากขนจงเหนไดวา การท าบญชครวเรอน ในเรองรายรบรายจาย กคอวถแหงการเรยนรเพอพฒนาชวต ตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง นนเอง เพราะปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คอ ปรชญาชวตทถกตองเหมาะสม พอด สอดคลองถกตองตามกฎธรรมชาตทมทงความเปนเอกภาพและดลยภาพอยเสมอ

บญชครวเรอนถอเปนสวนส าคญในการปฏบตตามหลก เศรษฐกจพอเพยง โดยยดหลก 3 ขอ คอ กำรพอประมำณ ถาร รายรบรายจาย กจะใชแบบพอประมาณ แต มเหตผล รวารายจายใด จ าเปนไมจ าเปน และเมอเหลอจากใชจายกเกบออม นนคอภมคมกน ทเอาไวคมกนตวเราและครอบครว บญชครวเรอนสามารถจดไดหมด จงนบวามประโยชนมาก

ขอควรระวงในการจดท าบญชครวเรอน คอ ลมบนทกบญช ท าใหขาดความตอเนองใน การบนทก และสงผลใหไมอยากบนทก ผจดท าเขาใจผดในรายการบญช ไมเขาใจรายการทเปนรายรบ จงไมไดบนทกบญช เชน ลกสงเงนมาใหพอแมส าหรบใชจายทกวนสนเดอน แตพอแมไมไดบนทกบญชรายรบเนองจากเขาใจวาเงนทไดรบมานน มไดเกดจากการประกอบอาชพของตนเองหรอ เขาใจผดรายการหนสนแตบนทกวาเปนรายรบ ท าใหมไดเกบเงนไวส าหรบจายช าระหนในอนาคต เชน ยมเงนจากเพอนบานมาใชจายภายในครอบครว ถงแมจะไดรบเงนมาแตรายการดงกลาวไมถอวาเปนรายรบเนองจากตนเองมภาระผกพนทตองชดใชในอนาคต ซงอาจตองชดใชเงนตนพรอมดวยดอกเบยดวย จากสาเหตดงกลาวอาจท าใหครอบครววางแผนการใชจายเงนผดพลาด

ทมา : วารสารเศรษฐกจและสงคม ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, ปท 42 ฉบบบญชครวเรอน : เครองมอสเศรษฐกจพอเพยง วารสารศนยบรการวชาการ มหาวทยาลยขอนแกน ฉบบท 3 ประจ าเดอนกรกฎาคม - กนยายน 2550

: การท าบญชรบจายแลวไมจนจรงหรอ...จากเวบไซด www.siaminfobiz.com วนท 30 พฤศจกายน 2551

165

ขอ ค ำตอบ

1 ก 2 ค 3 ข 4 ง 5 ค 6 ก 7 ง 8 ค 9 ข 10 ง

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ชดกำรเรยนรท 2

เรอง ระบบและวธกำรของระบบเศรษฐกจพอเพยง

166

แผนกำรจดกำรเรยนรท 3 หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ชนมธยมศกษาตอนตน เรอง แนวทางการประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน เวลา 4 ชวโมง ผลกำรเรยนรทคำดหวง 1. ผเรยนสามารถน าแนวทางการน าระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน

2. ผเรยนสามารถวเคราะหความสมพนธ เรองการด าเนนชวตตามระบบเศรษฐกจพอเพยงในดาน ความพอประมาณ ความมเหตผล การมภมคมกนในตวทด เงอนไขความร และเงอนไขคณธรรม

จดประสงคกำรเรยนร 1. บอกแนวคดและการประยกตใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในชวตประจ าวนได

2. สามารถวเคราะหปญหาและความตองการของตนเอง เพอการด าเนนชวตประจ าวนตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

สำระกำรเรยนร 1. แนวทางการน าระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน 2 การประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงในชวตประจ าวน

กจกรรมกำรเรยนร ขนน ำ 1. ทบทวนความรเดมเรองหลกเศรษฐกจพอเพยง 2. ผเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเรองหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอแลกเปลยนเรยนรรวมกน

ขนใหประสบกำรณ 3. ครแบงกลมผเรยนออกเปน 6 กลม กลมละ 5 คน โดยวธการจบสลาก 4. ครแจกใบความรท 3.1 เรอง แนวทางการประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน และใบงานท 3.1 เรอง การประยกตใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในการด าเนนชวต 5. ผเรยนศกษาใบความรเรอง แนวทางการประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน ใชเวลา 20 นาท

167

6. ผเรยนรวมกนระดมความคดและแสดงความคดเหนรวมกนภายในกลมเพอแลกเปลยนเรยนรรวมกน พรอมทงบนทกลงในใบงานท 3.1 เรอง การประยกตใชหลกเศรษฐกจพอเพยงใน การด าเนนชวต 7. ผเรยนแตละกลมสงตวแทนกลม กลมละ 1-2 คนออกมาน าเสนอผลงานของแตละกลม 8. ครแจกใบความรท 3.2 เรอง การท าปายนเทศ 9. ผเรยนศกษาใบความรท 3.2 เรอง การท าปายนเทศ ใชเวลา 15 -20 นาท 10. ผเรยนแบงกลมออกเปน 6 กลม กลมละ 5 คน ตงชอกลมพรอมทงเลอกประธานกลมและเลขานการของกลม 11. ครมอบหมายใหผเรยนแตละกลมจดท าปายนเทศเรองการด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

ขนสรป 12. ผเรยนและครรวมกนสรปกจกรรมการเรยนรเรอง แนวทางการประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน 13. ผเรยนแตละกลมออกมาน าเสนอปายนเทศทไดจดท าขนโดยน าเสนอกลมละ 10 -15 นาท 14. ผเรยนท าแบบทดสอบทายแผน จ านวน 10 ขอ 15. ครเฉลยแบบทดสอบเพอใหผเรยนทราบความกาวหนา

กจกรรมตอเนอง ผเรยนน าใบงานกลบไปเรยนรดวยตนเองทบาน

สอและแหลงเรยนร 1. ใบความรท 3.1 เรองแนวคดและการประยกตใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในการด าเนนชวต 2. ใบความรท 3.2 การท าปายนเทศ 3. ใบงานท 3.1 เรอง แนวคดและการประยกตใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในการด าเนนชวต 4. ใบงานท 3.2 เรอง ชวตทพอเพยง 5. แบบทดสอบทายแผนเรอง สสงคมตามแนวทางความพอเพยง

168

กำรวดและประเมนผล 1. สงเกตจากการมสวนรวมในกจกรรมกลม และการแสดงความคดเหน 2. สงเกตจากการน าเสนอใบงานท 3.1 เรอง แนวทางการน าระบบเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ าวน และการน าเสนอใบงานท 3.2 การท าปายนเทศ เรองการด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง 3. การตรวจผลงานปายนเทศ 4. การท าแบบทดสอบทายแผน

บนทกหลงสอน .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

169

คมอส ำหรบคร ชดกำรเรยนรท 3

เรอง แนวทำงกำรประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมำใชในชวตประจ ำวน ค ำชแจง 1. ครผสอนเตรยมเอกสารและวสดอปกรณกอนท าการสอนดวยชดการเรยนร ชดท 3 ดงน 1.1 แผนการจดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงเพอการด ารงชวต จ านวน 1 ชด 1.2 คมอผเรยน จ านวน 30 ชด 1.3 กระดาษค าตอบแบบทดสอบ จ านวน 30 ชด 1.4 แบบทดสอบ จ านวน 30 ชด 2. บทบาทและหนาทของครผสอน 2.1 ครศกษารายละเอยดของชดการเรยนร ชดท 1 อยางละเอยด โดยการศกษาคมอส าหรบคร คมอส าหรบผเรยน 2.2 ครตองชแจงใหผเรยนเขาใจบทบาทหนาทของผเรยนในการเรยนดวยชดการเรยนร 2.3 จดกจกรรมการเรยนร และการวดประเมนผลใหเปนไปตามล าดบขนตอนของชดการเรยนรทก าหนดไว 2.4 ครควรเปนผใหค าแนะน า และเปนทปรกษาของผเรยนขณะทผเรยนด า เนนกจกรรม 2.5 หลงการเรยนดวยชดการเรยนรเสรจแลว ใหผเรยนท าแบบทดสอบหลงใชชด การเรยนรแตละชด 2.6 ในกรณทมผเรยนขาดเรยน ครควรใหผเรยนทขาดเรยนเรยนรเปนรายบคคลจากชดการเรยนร 2.7 ผเรยนทไมผานการประเมนผลหลงเรยน ตองท ากจกรรมการเรยนรใหม

170

ใบควำมรส ำหรบคร ชดท 3

เรอง แนวทำงกำรประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมำใชในชวตประจ ำวน แนวทำงกำรน ำระบบเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ ำวน ระบบเศรษฐกจพอเพยงสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนแยกเปนแตละดานไดดงตอไปน 1. ดานเศรษฐกจ ท าอยางไรจะรกษาสมดลรายรบ รายจาย มเงนออม การท าบญชรายรบรายจาย เปนการส ารวจขอมลเพอใหรวามการใชจายเงนอยางไร เพยงพอหรอไม เปนเครองมอใหใชชวตอยางพอเพยง 2. ดานสงคม การชวยเหลอ แบงปนกน ทงก าลงทรพย ก าลงกาย ก าลงใจ และก าลงความร เพอสรางสมดลทางสงคม จงจะอยรวมกนไดยางมความสข 3. ดานสงแวดลอม เปนการจดการทรพยากรใหสามารถใชไดอยางย งยน เหนความจ าเปนของการอยรวมกบระบบนเวศน 4. ดานวฒนธรรม เหนคณคาในความเปนไทย เอกลกษณไทย วฒนธรรมไทย เหนประโยชนและคณคาของภมปญญาไทยและภมปญญาทองถน รากเหงาประวตศาสตรและความเปนมาของประเทศ รจกเลอกรบและแยกแยะวฒนธรรมอนทไหลเขามา

171

ปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง

แนวคดหลก เปนปรชญาทชถงแนวการด ารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐทงในการพฒนาและบรหาร ประเทศใหด าเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจพอเพยงใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน เปำหมำย มงใหเกดความสมดลและพรอมตอการรองรบเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวาง ทงทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอก

ไดเปนอยางด หลกกำร ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนทด ในตวพอสมควร ตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน เงอนไขพนฐำน (คณธรรมน าความร) 1) จะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบและ ความระมดระวงอยางยงในการน าวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและการด าเนนการทกขนตอน และ 2) การเสรมสรางจตใจของคนในชาตโดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจใน ทกระดบใหมส านกในคณธรรม ความซอสตยสจรตและใหมความ รอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ดวยความเพยร มสตปญญา และ ความรอบคอบ

กำรประยกตใชปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง 1. โดยพนฐานการพงตนเองเปนหลก การท าอะไรอยางเปนขนเปนตอน รอบคอบ ระมดระวง 2. พจารณาถงความพอด พอเหมาะ พอควร ความสมเหตสมผลและการพรอมรบความเปลยนแปลง 3. ครอบคลมท งทางดานจตใจและวฒนธรรม สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เทคโนโลย รวมถงเศรษฐกจ

4. การสรางความกาวหนาใหเกดขนบนพนฐานของความสมดลในแตละระดบ

172

กำรประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงในดำนตำง ๆ

ดำนเศรษฐกจ ลดรายจาย เพมรายได ใชชวตอยางพอควร/คดและวางแผนอยาง รอบคอบ

มภมคมกน ไมเสยงเกนไป การเผอทางเลอกส ารอง ดำนจตใจ มจตใจเขมแขง พงตนเองได มจตส านกทด เอออาทร

ประนประนอม นกถงผลประโยชนสวนรวมเปนหลก ดำนสงคม ชวยเหลอเกอกลกน รจกสามคค สรางความเขมแขงใหครอบครว

และชมชน ดำนทรพยำกรธรรมชำต

และสงแวดลอม รจกใชและจดการอยางฉลาดและรอบคอบ เลอกใชทรพยากรทม อยางคมคาและเกดประโยชนสงสด ฟนฟทรพยากรเพอใหเกด ความยงยนสงสด

ดำนเทคโนโลย รจกใชเทคโนโลยทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการและ สภาพแวดลอม (ภมสงคม) พฒนาเทคโนโลยจากภมปญญา ชาวบานเองกอน อประโยชนกบคนหมมากกอน

173

ลกษณะกจกรรมเศรษฐกจพอเพยงดำนตำง ๆ

กจกรรม คณลกษณะ

ระดบครวเรอน ระดบหมบำน 1.การลดรายจาย ปลกพช เลยงสตวเพอบรโภค

ใชปยชวภาพ สารชวภาพปองกนศตรพช

ใชวตถดบในทองถนในการผลตสนคา

ผลตเครองอปโภคใชเอง เชน น ายาลางจาน แชมพ

ใ ช ส ม น ไพ ร ไ ล แ มล ง เ ช น ตะไครหอมไลยง

วางแผนการเดนทาง ประหยดไฟฟา,น าประปา,น ามน

เชอเพลง ลดรายจายทไมจ าเปน เชน การ

ซอสนคาฟ มเฟอย การเทยวเตร ใชจายจดกจกรรมตามประเพณ วฒนธรรมมากเกนความจ าเปน

ม ก า ร วส ด ท ใ ช ง า นแลว ม าประยกตใชให เ กดประโยชนใหม

ใชจายเงนเทาทจ าเปน การรกษาสขภาพใหแขงแรง

สมบรณ เลอกซอสนคาทคมคาประโยชน รกษาสงของตาง ๆ ใหคงอยใช

ในสภาพใชการไดนาน ๆ

ปลกขาว ปลกพชเลยงสตวเพอบรโภคในชมชน

ท าเกษตรอนทรย เชน ท าปย และสารชวภาพใชในการเกษตร

มศนยสาธตการตลาด รานคาชมชน ลานตากขาว

ใชวตถดบในทองถนในการผลตสนคา

มกจกรรมรณรงค การประหยดพลง ง าน เ ชน ไฟ ฟ า น า มนเชอเพลง น าประปา

ลดรายจายของชมชนทไมจ าเปน เ ชน การจดกจกรรมประเพณ วฒนธรรมของชมชนทฟ มเฟอยเกนความจ าเปน อาท จดมหรสพทมราคาแพง

การชวยกนรกษาสาธารณสมบตของหมบาน

174

กจกรรม คณลกษณะ

ระดบครวเรอน ระดบหมบำน 2. การเพมรายได ปลกพชหมนเวยนหลายชนด

พฒนาอาชพใหมประสทธภาพ มการแปรรปผลผลตเพอ เพม

มลคา ใชเวลาวางใหเปนประโยชนโดย

การท าอาชพเสรม ใชทดนท าการเกษตรอยางคมคา

มวสาหกจชมชน เชน โรงส โ ร ง แ ป ร ร ป ผ ล ผ ล ตท า งก า ร เ ก ษ ต ร ก ล ม อ า ช พ ปมน ามน

ท าเกษตรผสมผสาน บรหารจดการแหลงทองเทยว

ในชมชนโดยชมชน 3. การออม มการวางแผนการใชจ าย เ งน

เพอใหมเงนเกบออม ม กจกรรมการออม เ ชน เ ปน

สมาชกกลมออมทรพยฯ กลมสจจะ สหกรณออมทรพยฯ กองทนหมบาน กองทนอน ๆ และธนาคาร เปนตน

มกลมออมทรพยเพอการผลตหรอกลมอน ๆ ทมกจกรรมการออมทรพย

4. การด ารงชวต ครวเรอนปฏบตตามหลกศาสนา ส ม า ช ก ค ร ว เ ร อ น ส บ ท อ ด

ประเพณ วฒนธรรม และภ มปญญา

สมาชกมความซอสตย สจรต ขยน อดทน มคณธรรม

สมาชกเลกอบายมข เชน สรา ยาเสพตด การพนน

มการจดท าบญชรายรบ-รายจายครวเรอน

มแผนชวตหรอแผนครอบครว รอบรทนเหตการณ รจกฟง ด

อ า น ข า ว แ ล ะ ส ง ท เ ป น

มแผนชมชน มการบรหารจดการชมชนทด

ผน ามความโปรงใส ซอสตย สจรต มคณธรรม

ประชาชนย ดมน ในหลกศาสนา

ยดหลกประชาธปไตยและการท างานแบบมสวนรวม

ม ก ฎ ร ะ เ บ ยบ ช มชน ท ใ ชปฏบตรวมกน

มการบรหารจดการขอมลทใชปฏบตรวมกนของชมชน

มกจกรรมสบทอดประเพณ

175

กจกรรม คณลกษณะ

ระดบครวเรอน ระดบหมบำน สารประโยชน

รจกพอประมาณในการลงทนประกอบอาชพตามก าลงทรพยและศกยภาพตนเอง

ไมกอหนโดยไมจ าเปนและเกนก าลง

สมาชกรจกคด วเคราะหอยางมเหตผลใชหลกประชาธปไตย

วฒนธรรม ภมปญญาของคนในชมชน

ม ก จกรรม เพ อการพฒนาคณภาพชวต เชน ตอตานยาเสพตดการเสรมสรางสขภาพ

มกจกรรมเรยนรรวมกนของชมชน การแลกเปลยนเรยนรอยเสมอ

มเครอขายองคกรชมชนทมกจกรรมสม าเสมอ

ชมชนมความสงบสขและมเอกลกษณทดงาม

5. การอนรกษและการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ใชท รพยากรธรรมชาตอยางคมคาและประหยด

ใชสารอนทรยและชวภาพในการท าการเกษตร

การบรโภคสนคา ทไ ม สงผลกระทบตอสงแวดลอม เชน โฟม สารเคมตาง ๆ

มการก าจดขยะของเสยอยางถกวธ เชน แยกขยะ

มการจดระเบยบชมชน เชน ก า ร ร กษาคว ามสะอาด ทสาธารณะ การก าจดขยะ และสงมลพษทถกตอง

มกจกรรมการรกษาดแลแมน า ล าคลอง และแหลงน าอน ๆ

มกจกรรมการอนรกษปาไมและทรพยากรธรรมชาตอน ๆ

แ ผน ช ว ต ม ก จ ก ร ร ม ก า รอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

176

กจกรรม คณลกษณะ

ระดบครวเรอน ระดบหมบำน 6.การเอออาทร (การแบงปน การชวยเหลอซงกนและกน)

ไดรบการสนบสนนดแลจากกลมเศรษฐกจชมชน

ไดรบการสนบสนนดแลจากครวเรอนทประสบความส าเรจในการน า แนว คด เศรษฐ ก จพอเพยงไปปฏบต (ครวเรอนตนแบบ)

ครวเรอนเขารวมกจกรรมตางๆของชมชน

ม ส วส ด ก า ร ช มชน ห ร อกจกรรมการดแลผสงอาย เดก คนพการ และผดอยโอกาสจากชมชน ธนาคารขาว กลมฌาปนกจสงเคราะห ศนยสงเคราะห กองทนสวสดการชมชน

ม กจกรรมวสาหกจชมชน เชน โรงสขาวชมชน โรงงานแปรรปผลผลตชมชน กลมอาชพ

ชมชนมความรรกสามคคไมมความแตกแยก

ชมชนมว ธก าร ชวย เห ลอตวเองและสมาชกในชมชน เมอเกดภยพบตตาง ๆ

177

เทคนคกำรจดปำยนเทศ ปายนเทศเปนสอทมคณคาหลายประการ เชน เปนสอเราความสนใจผชมโดย ใชรปภาพ ขอความ และสญลกษณทสวยงามและมความหมายตอผชม กำรจดปำยนเทศทดมเทคนคและหลกกำรดงน 1. หลกการจดปายนเทศ

1.1 กระตนความสนใจ 1.2 การมสวนรวม 1.3 การตรงความสนใจ 1.4 ความสมพนธขององคประกอบ 1.5 การเนน 1.6 การใชส

2. เทคนคการจดปายนเทศ การจดปายนเทศทดมคณคาในการสอความหมาย ควรมองคประกอบตาง ๆ และเทคนคดงตอไปน

2.1 ชอเรอง 2.2 ขอความเชญชวนหรอค าอธบาย 2.3 การสรางมตเพอการรบร 2.4 การใชส แสง เงา และบรเวณวาง 2.5 การเคลอนไหว 2.6 การใชรปภาพ 2.7 การตกแตงพนปายนเทศ 2.1 การใชเนอหาหรอกจกรรมเปนตวก าหนด

178

กำรจดปำยนเทศใหสอดคลองกบเนอหำและวตถประสงค การจดปายนเทศใหประสบผลส าเรจไดดตองใหสอดคลองกบวตถประสงคดงน 1. การจดภาพบนหนาตางหรอแบบวนโดว 2. การจดภาพแบบละครสตว 3. การจดภาพแบบแกน

4. การจดภาพแบบกรอบภาพ 5. การจดภาพแบบตาราง

6. การจดภาพแบบแถบ กลาวโดยสรป ปายนเทศ (bulletin board) เปนสอทศนวสดประเภทหนง ทมลกษณะเฉพาะ คอ เปนแผนปายทท าหนาทเสนอเนอหาเพอถายทอดความร และประสบการณใหผชมไดเรยนรตามความเหมาะสม รปแบบของปายนเทศ อาจเปนปายส าเรจรปทมเนอหาเขยนหรอพมพตดอยกบแผนปายโดยตรง สามารถน าไปจดแสดงไดทนท หรออาจเปนแผนปายวางเปลาเพอเปนพน รองรบการตดตงเนอหาความรจากสอทศนวสดอน เชน รปภาพ แผนภม แผนภาพ แผนสถตโปสเตอร บางครงแผนปายวางเปลาอาจถกน าไปใชเปนปายประกาศ โฆษณา หรอปายประชาสมพนธกได

179

ชดกำรเรยนร

เรอง เศรษฐกจพอเพยงส ำหรบผเรยนชนมธยมศกษำตอนตน

โดย

นำงสำวพนำรตน ศรปญญำกร

180

ค ำน ำ ชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผวจยสรางขนเพอเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยเนนใหผเรยนไดแสวงหาความรดวยตนเอง ไดใชทกษะตาง ๆ ในการแสวงหาความร ทงนไดน าเนอหามาเชอมโยงกบหลกเศรษฐกจพอเพยง สงเสรมใหผเรยนแสวงหาความรดวยตนเอง ทงยงมความรความเขาใจเรองเศรษฐกจพอเพยงอยางถกตองและสามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนได ดวยเหตดงกลาว ผวจยจงไดจดท าชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน ซงประกอบดวยชดการเรยนรทงหมด 3 ชด คอ ชดการเรยนรท 1 ความเปนมาและความหมายของเศรษฐกจพอเพยง ชดการเรยนรท 2 ระบบและวธการของระบบเศรษฐกจพอเพยง ชดการเรยนรท 3 แนวทางการประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ าวน ผวจยหวงเปนอยางยงวา เนอหา สอ ตลอดจนขอมลตาง ๆ ทผวจยไดรวบรวมไวในชด การเรยนรน จะเปนประโยชนตอผเรยนและคร ในการพฒนากจกรรมการเรยนการสอนใหบรรลวตถประสงคทก าหนดไวเปนอยางด

พนารตน ศรปญญากร

181

วตถประสงค ผวจยจดท าชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรผเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน โดยมวตถประสงคดงตอไปน 1. เพอใชเปนสอการจดกจกรรมการเรยนการสอนหมวดวชาพฒนาสมคมและชมชน เรอง เศรษฐกจพอเพยง

2. เพอพฒนากระบวนการจดการเรยนร และผลสมฤทธทางการเรยน 3. เพอแกไขปญหาการขาดสอการเรยนการสอน 4. เพอสงเสรมใหผเรยนศกษาคนควาและเรยนรไดดวยตนเอง

\\

182

สวนประกอบของชดกำรเรยนร

1. คมอคร ประกอบดวย 1.1 ค าน า 1.2 วตถประสงค 1.3 ค าชแจงประกอบการใชชดการเรยนร 1.4 แผนการจดการเรยนร 1.5 ใบความรส าหรบคร 2. คมอผเรยน ประกอบดวย 1.1 ค าน า 1.2 วตถประสงค 1.3 ค าชแจงส าหรบผเรยน 1.4 บทบาทของผเรยน 1.5 ใบความร 1.6 ใบงาน 1.7 แบบทดสอบหลงเรยน

183

ชดกำรเรยนรมทงหมด 3 ชด

ค ำชแจง ส ำหรบผเรยน

ชดการเรยนรท 1 ความเปนมาและความหมายของเศรษฐกจพอเพยง เรยนรโดยศกษาจากชดการเรยนร

ชดการเรยนรท 2 ระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยง เรยนรโดยศกษาจากชดการเรยนร

ชดการเรยนรท 3 แนวทางการประยกตระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชใน ชวตประจ าวน

เรยนรโดยศกษาจากชดการเรยนร

เพอนๆ ตงใจเรยนนะ ไมยากเลย

184

โดยFfpโกสกสกส

ชดกำรเรยนร ชดท 1

เรอง ควำมเปนมำและควำมหมำยของเศรษฐกจพอเพยง

โดย นำงสำวพนำรตน ศรปญญำกร

185

วตถประสงคของชดกำรเรยนร 1. เพอใหผเรยนมความรความเขาใจ เรอง เศรษฐกจพอเพยง 2. เพอใหผเรยนมทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเองจากการเรยนรดวยชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 3. เพอใหผเรยนมเจตคตทดตอ เรอง เศรษฐกจพอเพยง

ค ำชแจงในกำรใชชดกำรเรยนร 1. ใหผเรยนศกษาผลการเรยนรทคาดหวงและเนอหาอยางละเอยดรอบคอบ 2. การเรยนดวยชดการเรยนรจะตองปฏบตตามขนตอนทก าไนดไวอยางเครงครด มความซอสตยตอตนเอง 3. ถาผเรยนเกดความสงสย ไมเขาใจหรอมปญหา สามารถขอค าแนะน าจากครผสอนไดตลอดเวลา 4. เมอผเรยนศกษาและปฏบตกจกรรมจากชดการเรยนร ชดท 1 จบแลว ผเรยนแตละคนตองท าแบบทดสอบหลงเรยน 5. ในการเรยนดวยชดการเรยนร ชดท 1 ผเรยนมเวลา 4 ชวโมง

ชดกำรเรยนรส ำหรบผเรยน ชดกำรเรยนรท 1

เรอง ควำมเปนมำและควำมหมำยของเศรษฐกจพอเพยง

186

บทบำทของผเรยน

1. ผเรยนอานคมอการใชชดการเรยนรและปฏบตกจกรรมตามล าดบขนตอน 2. ผเรยนรวมกนศกษาผลการเรยนรทคาดหวงและสาระการเรยนรในชดการเรยนรทงหมดอยางละเอยด พรอมทงท าแบบฝก 3. ผเรยนควรมการวางแผนการท างาน แบงหนาทละรวมกนปฏบตกจกรรม หากเกด ขอสงสย ไมเขาใจ หรอมปญหา ผเรยนควรขอค าแนะน าจากครผสอน 4. ขนตอนสดทายของการเรยนดวยชดการเรยนร ผเรยนตองท าแบบทดสอบหลงเรยน 5. ผเรยนควรมความรวมมอรวมใจ มความสามคค รวมกนแสดงความคดเหน และยอมรบเสยงสวนใหญในการปฏบตกจกรรมกลม

187

ขนตอนในกำรใชชดกำรเรยนร

ไมผาน ผาน

ศกษารายละเอยดของชดการเรยนรแตละเรอง

ศกษาจดประสงคการเรยนร

ด าเนนการใชชดการเรยนร 1. ขนน าเขาสบทเรยน 1.1 แจงจดประสงคการเรยนร 1.2 บอกสงทผเรยนตองปฏบต 2. ขนใหประสบการณ ผเรยนปฏบตกจกรรมตามทระบไวในใบงาน 3. ขนสรป สรป อภปราย แลกเปลยนเรยนรในชนเรยน

ทดสอบหลงเรยน

ศกษาชดการเรยนรเรองอนตอไป

188

ชดกำรเรยนรท 1 เรอง ควำมเปนมำ ควำมเหมำยของเศรษฐกจพอเพยง

สำระส ำคญ

“เศรษฐกจพอพยง" เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชด ารสชแนะแนวทาง การด าเนนชวตแกพสกนกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกวา 30 ป ตงแตกอนเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจ และเมอภายหลงไดทรงเนนย าแนวทางแกไขเพอใหรอดพนและสามารถด ารงอยไดอยางมนคงและยงยน ภายใตกระแสโลกาภวตน และความเปลยนแปลงตาง ๆ

จดประสงคกำรเรยนร

1. บอกความเปนมา ความหมายของหลกปรชญาเศรษฐกจ พอเพยงได

2. บอกองคประกอบของเศรษฐกจพอเพยงได 3. บอกประโยชนของการน าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการ ด าเนนชวตได

กำรวดและกำรประเมนผล

1. สงเกตจากการมสวนรวมในการแสดงความคดเหน 2. การน าเสนอผลงาน 3. การท าแบบทดสอบทายแผน

189

ใบควำมรส ำหรบผเรยน ชดท 1

เรอง ควำมเปนมำ และควำมหมำยของเศรษฐกจพอเพยง

มำรจกควำมเปนมำของหลกปรชญำเศรษฐกจพอเพยงกน

ในป 2542 ดร.สปนนท เกตทต ซงเปนประธานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สคช.) ในขณะน น ไดเรยนเชญผทรงคณวฒในประเทศไทย ทเกยวของกบการพฒนาในสาขาตาง ๆ ประมาณ 15 ทาน มาชวยกนระดมสมองกวา 6 เดอน เพอสรปนยามความหมายของค าวา เศรษฐกจพอเพยง และหลงจากนนกได กราบบงคมทลพระกรณาพระบรมราชวนจฉย และขอพระราชทานพระบรมราชานญาตน าค านยาม ดงกลาวไปเผยแพรและใชเปนแนวทางในการพฒนา และไดทรงพระกรณาปรบปรงแกไขพระราชทาน และทรงพระกรณาโปรดเกลา พระราชทานพระบรม ราชานญาตตามทขอพระมหากรณา ตามปรากฎในจดหมายส านกราชเลขาธการ ลงวนท 29 พฤศจกายน 2542 ทสงถง สคช.

ท งน เอกสารเบองตนทใชในการประมวล ค านยามดงกลาว สวนมากเปนพระบรมราโชวาท และพระราชด ารสทเกยวของกบการพฒนาในดานตาง ๆ เรมนบตงแตพระปฐมบรมราชโองการ จนถงเทาทมในขณะน น ซงจากการสบคนกพบวา แนวคดทเกยวกบการพฒนาตามแนวทางทเรยกวาเศรษฐกจพอเพยง ทพระองคทานไดพระราชทานเปนครงแรกคอในป พ.ศ. 2540 จนเกดนยาม

ความหมายของค าวา “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ในเวลาตอมานน ปรากฎเปนครงแรกใน พ.ศ. 2516 – 2517 ทงทปรากฎในพระราชด ารสวนท 4 ธนวาคม กด หรอในคราวพระราชทานปรญาบตรทมหาวทยาลยเกษตรศาสตรกด ไดเรมทรงใช ค าวา “พอมพอกน” เราตองอยอยาง พอมพอกนกอน แลวจงพฒนาขนตอไป เปนตน

190

ควำมหมำยของเศรษฐกจพอเพยง

“เศรษฐกจพอเพยง” (sufficiency economy) เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชด ารสชแนะแนวทางการด าเนนชวตแกพสกนกรชาวไทย มาโดยตลอด รวมถงการพฒนาและบรหารประเทศทต งอยบนฐานของทางสายกลาง ค านงถงความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนในตวทด ตลอดจนใชความร ความรอบคอบ และคณธรรมประกอบการวางแผน การตดสนใจ และการกระท า เศรษฐกจพอเพยงคอ หลกคดและหลกปฏบต ค าวาปรชญาแปลวา หลกคด ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทชถงแนวทางการด ารงอย และปฏบตตน เพอใหเรากาวทนตอยค โลกาภวฒน ถาเราใชความพอเพยงเปน หลกคดและหลกปฏบต ค าวาปรชญาแปลวาหลกคด ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทชถงแนวทางการด ารงอย และปฏบตตน เพอใหเรากาวทนตอยค โลกาภวฒน ถาเราใชความพอเพยงเปน หลกคดและหลกปฏบต เรากจะสามารถ อยไดอยางรเทาทนการเปลยนแปลงตาง ๆ ปรบตวและพรอมรบตอการเปลยนแปลงได

191

หลกในกำรพจำรณำปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงม 5 สวน ดงน

สวนท 1 กรอบแนวคด เปนปรชญาทชแนะแนวทางการด ารงอยและ ปฏบตตนในทางทควรจะเปนโดยมพนฐานมาจากวถชวตดงเดม ของสงคมไทย สามารถน ามาประยกตใชไดตลอดเวลา และ เปนการมอบโลกเชงระบบทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา มงเนนการรอดพนจากภยและวกฤต เพอความมนคนและ ความยงยนของการพฒนา สวนท 2 คณลกษณะ เศรษฐกจพอเพยงสามารถน ามาประยกตใชกบการปฏบตนไดในทกระบบ โดยเนนการปฏบตบนทางสายกลาง และการพฒนาอยาง เปนขนตอน

เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสราง ประกอบดวย ความตระหนกในคณธรรม มความซอสตยสจรต มความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการด าเนนชวต ไมโลก และไมตระหน

หลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง

192

สวนท 3 ค ำนยม ความพอเพยงจะตองประกอบดวย 3 คณลกษณะ พรอม ๆ กน ดงน

ควำมพอประมำณ หมายถง ความพอด ทไมนอยเกนไป และไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ

ควำมมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของตลอดจนค านงถงผลทคาดวาจะเกดขนจาการกระท านน ๆ อยางรอบคอบ

กำรมภมคมกนทด ในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนโดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทงใกลและไกล

สวนท 4 เงอนไข การตดสนใจและการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ใหอยในระดบพอเพยงนน ตองอาศยทงความร และคณธรรมเปนพนฐาน กลาวคอ

เงอนไขควำมร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตาง ๆ ทเกยวของอยางรอบดาน ความรอบคอบทจะน าความรเหลานนมาพจารณาใหเ ชอมโยงกนเพอประกอบการวางแผนและความระมดระวงในขนปฏบต

193

องคประกอบของเศรษฐกจพอเพยง

น ำส

ทมา : www.sufficiencyeconomy.org

ทำงสำยกลำง

พอประมำณ

มเหตผล

มภมคมกน

ในตวทด

เงอนไขความร

(รอบร รอบคอบ ระมดระวง)ระมดระวง)

เงอนไขคณธรรม

(ซอสตย สจรต ขยน อดทน แบงปน)

ชวต / เศรษฐกจ / สงคม / สงแวดลอม / วฒนธรรม

กำวหนำอยำง สมดล / มนคง / ยงยน

พอเพยง

194

ใบงำนท 1.1

เรอง ความเปนมา ความหมายของหลกเศรษฐกจพอเพยง ค ำชแจง : ใหผเรยนเตมขอความลงในชองทก าหนดให แผนภมค ำหลกขององคประกอบเศรษฐกจพอเพยง ดาน.......................................................................ดาน.................................................................. ดาน.......................................................................และดาน...........................................................

สมดล / พรอมรบตอการเปลยนแปลง ทางสายกลาง พอเพยง เงอนไข

เงอนไข

น าไปส

195

ใบงำนท 1.2 (งำนกลม) เรอง ความเปนมา ความหมายของหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ค ำชแจง 1. ใหสมาชกกลมรวมกนอภปรายความรทไดรบจากการศกษา

ชดการเรยนร ชดท 1 2. ใหสมาชกรวบรวมความรทเกดจากการเรยนรเรอง ความเปนมา

ความหมายของหลกเศรษฐกจพอเพยง โดยเขยนลงบนในกระดาษเทา-ขาว ทครแจกให และใหมขอมลครอบคลมเนอหาสาระการเรยนร

3. สงตวแทนกลมน าเสนอผลการเรยนรหนาหองเรยน

196

ค ำชแจง 1. ขอสอบชดนม จ านวน 10 ขอ 2. ใหเลอกค าตอบทถกทสดเพยงค าตอบเดยวแลวเขยนเครองหมาย x ลงใน 1. เศรษฐกจพอเพยง หมายถงขอใด

ก. ปรชญาเศรษฐกจทคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตก าหนดขน

เพอเปนแนวทางในการพฒนาประเทศ ในแผนพฒนาฯ ฉบบท 7-9

ข. ปรชญาเศรษฐกจทเนนการพอใจและภมใจในการด าเนนชวตของตนเองโดยไดรบแนวคด

จากภมปญญาไทยและหลกค าสอนของพระพทธศาสนา

ค. ปรชญาเศรษฐกจ เปนพระราชด าร ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในดานความพอประมาณ

ความมเหตผล มภมคมกน มคณธรรมน าความร

ง. ปรชญาเศรษฐกจทมงเนนการพฒนาประเทศทสอดคลองกบความตองการของชมชนตาม

กระแสโลกาภวตน 2. หลกการและเงอนไขในปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง คอขอใด

ก. พอกน พอใช พอเพยง ความรคคณธรรม

ข. พอประมาณ มเหตผล มภมคมกน และคณธรรมน าความร

ค. พอเพยง พอประมาณ รจกให และมจรรยาบรรณ มวสยทศน ง. อยเยน เปนสข มกนมใช และมวสยทศนกวางไกล

3. ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงนน มฐานคดทส าคญเรองใดมากทสด

ก. การพฒนารกษาวฒนธรรมพรอมความมนคงของประเทศ

ข. การพฒนาความมงคงเพยงอยางเดยว

ค. การพฒนาเศรษฐกจพรอมกบพฒนาสงคม

ง. การพฒนาคนในชมชนในดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ควบคกบคณธรรม

แบบทดสอบหลงเรยน

197

4. “การพฒนาประเทศตามแนวพระราชด ารเศรษฐกจพอเพยง การพงพาตนเอง” พระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ทรงเนนความส าคญของการพฒนาประเทศ ซงจะตองสรางพนฐานในขอใด ก. ความพอม พอกน พอใช ข. การอยอยางมเกยรตและศกดศรของตนเองไมพงพาใคร ค. การยดมนในขนบธรรมเนยมประเพณไทยโดยประยกตใหทนการเปลยนแปลงของกระแสโลก ง. วางรากฐานดานการเกษตรกรรมและอตสาหกรรมใหมความเขมแขง 5. วตถประสงคทส าคญของแนวพระราชด าร “ทฤษฎใหม” คอขอใด ก. เพอปฏรปการเกษตรแผนใหม ข. เพอใหประชาชนรจกชวยเหลอกน ค. เพอการผลตการคาและการเลยงชพ ง. เพอใหประชาชนสามารถด าเนนธรกจอยางพอเพยงสามารถเลยงตวเองได 6. การสรางความรวมมอกบแหลงเงนทนและพลงงานภายนอกเปนการพฒนาของการพฒนา ทฤษฎใหมขนตอนใด ก. ขนตอนท 1 ข. ขนตอนท 2 ค. ขนตอนท 3 ง. มในทกขนตอน 7. ท าไมภาคเกษตรกรรมไดรบความสนใจในเรองการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใช มากกวาสาขาอน

ก. เพราะปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมงเนนการสงเสรมภาคเกษตรกรรมเปนหลกสวนสาขาอน นนน าไปปฏบตไดยาก

ข. เพราะนโยบายของรฐบาลทผานมาจะใหความส าคญในการพฒนาดานการเกษตรมากวาสาขาอน ค. เนองจากเกษตรกรโดยเฉพาะชาวนาเปนกระดกสนหลงของชาตจงมความส าคญมากวา ง. เนองจากเกษตรทฤษฎใหมเปนทฤษฎปฏบตทไมซบซอนเขาใจงายและประชากรสวนใหญ อยในภาคเกษตรกรรม 1. ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงขดตอหลกการทางธรกจทเนนก าไรหรอไม ก. ขดแยงกนเพราะถาพอเพยงจะไดก าไรนอยในขณะทคแขงไดก าไรมาก ข. ขดแยงกนเพราะคนจะมความสนโดษมกนอย ไมพยายามพฒนาตนเองและเทคโนโลย ค. ไมขดแยงกนเพราะเศรษฐกจพอเพยงยอมรบการมก าไรระดบพอประมาณ มเหตผล และมคณธรรม

198

ง. ไมขดแยงกนเพราะเศรษฐกจพอเพยงจะมภมคมกนในตวทดท าใหธรกจไมขาดทน 9. ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสอดคลองกบการพฒนาทย งยนอยางไร ก. ท าใหเกดการพฒนา พงพาตนเอง และพงพาประเทศอน ข. ท าใหเกดการพฒนา กาวหนาตามยคโลกาภวตน ค. ท าใหเกดการพฒนาการเกษตรเพยงอยางเดยว เพอกาวสการพอเพยง ง. ท าใหเกดการพฒนาพฒนาพาครอบครวอบอน สงคมสนตสข สงแวดลอมยงยน 10. การน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปใชใหไดผลควรเรมทใด ก. การพฒนาทางดานจตใจใหเขาใจและยอมรบ ข. เรมทตนเอง โดยการประยกตใชในชวตประจ าวน ค. เรมทการประกอบอาชพในไดทกอาชพ ง. ถกทกขอ

199

ชดกำรเรยนร ชดท 2

เรอง ระบบและวธกำรของเศรษฐกจพอเพยง

โดย

นำงสำวพนำรตน ศรปญญำกร

200

วตถประสงคของชดกำรเรยนร 1. เพอใหผเรยนมความรความเขาใจ เรอง เศรษฐกจพอเพยง 2. เพอใหผเรยนมทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเองจากการเรยนรดวยชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 3. เพอใหผเรยนมเจตคตทดตอ เรอง เศรษฐกจพอเพยง

ค ำชแจงในกำรใชชดกำรเรยนร 1. ใหผเรยนศกษาผลการเรยนรทคาดหวงและเนอหาอยางละเอยดรอบคอบ 2. การเรยนดวยชดการเรยนรจะตองปฏบตตามขนตอนทก าไนดไวอยางเครงครด มความซอสตยตอตนเอง 3. ถาผเรยนเกดความสงสย ไมเขาใจหรอมปญหา สามารถขอค าแนะน าจากครผสอนไดตลอดเวลา 4. เมอผเรยนศกษาและปฏบตกจกรรมจากชดการเรยนร ชดท 2 จบแลว ผเรยนแตละคนตองท าแบบทดสอบหลงเรยน 5. ในการเรยนดวยชดการเรยนร ชดท 2 ผเรยนมเวลา 4 ชวโมง

ชดกำรเรยนรส ำหรบผเรยน ชดกำรเรยนรท 2

เรอง ระบบและวธกำรของเศรษฐกจพอเพยง

201

บทบำทของผเรยน

1. ผเรยนอานคมอการใชชดการเรยนรและปฏบตกจกรรมตามล าดบขนตอน 2. ผเรยนรวมกนศกษาผลการเรยนรทคาดหวงและสาระการเรยนรในชดการเรยนรทงหมดอยางละเอยด พรอมทงท าแบบฝก 3. ผเรยนควรมการวางแผนการท างาน แบงหนาทละรวมกนปฏบตกจกรรม หากเกดขอสงสย ไมเขาใจ หรอมปญหา ผเรยนควรขอค าแนะน าจากครผสอน 4. ขนตอนสดทายของการเรยนดวยชดการเรยนร ผเรยนตองท าแบบทดสอบหลงเรยน 5. ผเรยนควรมความรวมมอรวมใจ มความสามคค รวมกนแสดงความคดเหน และยอมรบเสยงสวนใหญในการปฏบตกจกรรมกลม

202

ขนตอนในกำรใชชดกำรเรยนร ไมผาน ผาน

ศกษารายละเอยดของชดการเรยนรแตละเรอง

ศกษาจดประสงคการเรยนร

ด าเนนการใชชดการเรยนร 1. ขนน าเขาสบทเรยน 1.1 แจงจดประสงคการเรยนร 1.2 บอกสงทผเรยนตองปฏบต 2. ขนใหประสบการณ ผเรยนปฏบตกจกรรมตามทระบไวในใบงาน 3. ขนสรป สรป อภปราย แลกเปลยนเรยนรในชนเรยน

ทดสอบหลงเรยน

ศกษาชดการเรยนรเรองอนตอไป

203

ชดกำรเรยนรท 2 เรอง ระบบและวธกำรของเศรษฐกจพอเพยง

สำระส ำคญ

“เศรษฐกจพอพยง" เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชด ารสชแนะแนวทาง การด าเนนชวตแกพสกนกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกวา 30 ป ตงแตกอนเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจ และเมอภายหลงไดทรงเนนย าแนวทางแกไขเพอใหรอดพนและสามารถด ารงอยไดอยางมนคงและยงยน ภายใตกระแสโลกาภวตน และความเปลยนแปลงตาง ๆ

จดประสงคกำรเรยนร

1. บอกความหมายของระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยงได 2. บอกความส าคญของการท าบญชครวเรอนและสามารถท าบญช ครวเรอนได 3. วเคราะหความสมพนธของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเพอ ความสมดลดานตาง ๆ ได

กำรวดและกำรประเมนผล

1. สงเกตจากการมสวนรวมในการท ากจกรรมกลม การวางแผนการ ท างาน การระดมความคด และการแสดงความคดเหน 2. ตรวจใบงาน ท 2.1 และใบงานท 2.2 3. ตรวจแบบทดสอบทายแผน

204

ใบควำมร เรอง ระบบและวธกำรของเศรษฐกจพอเพยง

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระราชทานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กบคนทก

ระดบ ตงแตระดบบคคล ระดบครอบครว ไปจนถงระดบชมชน ตองรจกความพอด พอเพยง ความมเหตผล ระบบภมคมกนทงปวงตองโยงกบคณธรรม และถอเปนปรชญาหลก การน าหลกปรชญาไปปฏบตตองคดใหเหมาะสมกบอาชพของแตละคนอยบนรากฐานแหงความพอเหมาะพอด

เปำหมำยของกำรออม

กำรออม คอ การน าเงนทเหลอจากคาใชจายในชวตประจ าวนสะสมไวเพอใชประโยชนในอนาคต ซงการออมเปนสงทจ าเปนส าหรบมนษยทกคน ยงเรมตนออกเรวมากเทาใด กจะมเงนเหลอเกบไวใชใหเกดประโยชนทงในยามฉกเฉน หรอเปนทนในอนาคตไดมากเทานน

เปาหมายของการออมมความเกยวของกบความตองการในอนาคตหลายประการ เชน 1. เพอใหมเงนส าหรบยามฉกเฉนและจ าเปนในอนาคต

2. เพอการศกษาในระดบทสงขน 3. เพอเปนสนสมรส

4. เพอใชส าหรบการพกผอนตางจงหวด หรอการทองเทยง 5. เพอซอของขวญใหญาตหรอเพอน ๆ

6. เพอซอบานหรอทอยอาศย รวมทงการตกแตงสถานทอยอาศย 7. เพอท าธรกจ 8. เพอการลงทน 9. เพอใชในยามหมดอายการท างานหรอเกษยณอาย

ควำมหมำยของกำรออม

205

กำรวำงแผนทำงกำรเงน การวางแผนทางการเงนเปนการวางแผนในการเลอกใชจายและออมรายได ดงนนการวางแผนทางการเงนจงเปนการวางแผนเลอกระหวางการใชจายในขณะปจจบนกบการออมเพอเพมพนรายไดส าหรบการใชจายในอนาคต การวางแผนทางการเงนเปนสงทจ าเปนมากส าหรบครอบครวทปรเสงคจะมระดบการครองชพใหดทสดจากระดบรายไดทมอยอยางจ ากด ในการวางแผนทางการเงน เราควรรมแผนการใชจายและแผนการออมประกอบกน การวางแผนการใชจายประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน 1.การก าหนดเปาหมายของการใชจาย ควรค านงถงประการแรกคอ เราควรรวาเรามวตถประสงคในการใชจายในอนาคตอนใกลอยางไรบาง 2. การประมาณเงนรายไดทมอย เนนการประมาณรายรบของครอบครววามอยเปนจ านวนเทาใดในแตละเดอนและแตละป ในการประมาณการรายรบทมอยเมอตอนเรมตนของระยะเวลาในแผน

3.การวางแผนหรอประมาณคาใชจาย เปนขนตอนทเกดขนภายหลงจากทเราประมาณการไดวา เราจะมรายรบหรอรายจายอยางไรในชวงระยะเวลาตาง ๆ ของแผน ประกอบดวยคาใชจายประเภทตาง ๆ และจ านวนเงนทตองการเกบออมเอาไว นอกจากนแลว การใชจายทตองประมาณการจะรวมไปถงคาใชจายส าหรบทอยอาศยและการชดใชหนสนดวย

การออมสามารถเพมพนรายไดในรปของดอกเบย ดงนนในการตดสนใจเลอกแหลงสะสมเงนออม เราตองค านงถงเรองตาง ๆ ดงน 1.การสะสมเงนออมปลอดภยหรอไม 2.ไดผลตอบแทนจากการออมในอตราทเหมาะสมหรอไม การคดอตรา ดอกเบยเปนอยางไร 3. สามารถน าเงนออมทสะสมไวมาใชในยามตองการไดหรอไม

ขอควรค ำนงในกำรเลอกแหลงสะสมเงนออม

กำรวำงแผนทำงกำรเงน

206

บญช คอ เอกสารทจดท าขนเพอจดบนทก จ าแนกประเภทและ สรปผลของหตการณทางการเงนโดยแสดงมลคาเปนจ านวนเงน คอ รายรบและรายจาย รำยรบ คอ จ านวนเงนทไดรบจากเหตการณตาง ๆ เชน การประกอบ อาชพ การขายสนคาจากการมผให จากดอกเบย จากเงนปนผล จากการกยม เปนตน รำยจำย คอจ านวนเงนทตองจายเพอเหตการณตาง ๆ เชน รายจายส าหรบ เปนทนการประกอบอาชพ รายจายในชวตประจ าวน รายจาย คารกษาพยาบาล รายจายเพอการช าระหน เปนตน

ประโยชนของกำรท ำบญช 1. ชวยควบคมการใชจายสวนตว ท าใหเรารวาเงนสดทเรามอยในมอนนไดมา

จากไหนบาง เปนเงนเทาไร แลวใชจายเปนคาอะไรบาง เปนเงนเทาใด มการจายในสงท ไมมความจ าเปน แตเมอรวมยอดเงนแลว อยในเกณฑทสงบางหรอไม ท าใหวเคราะหไดวา ฟ มเฟอยในรายจายทจายไป เชน คาหวย คาบหร เปนตน

2. ชวยใหทราบมก าไร หรอขาดทน ในอาชพทด าเนนการเปนการคนหาตนทน และรายไดจากอาชพท าใหทราบผลก าหรหรอขาดทนเทาใด ท าใหสามารถคนหาสาเหต ของการขาดทนได

3. สามารถใหหลกฐานยนยนหรอชแจง กบหนวยงานตาง ๆ ทตองการตวเลข ไปประกอบการตดสนใจสนบสนนการประกอบอาชพได

กำรท ำบญชครวเรอน

207

ดงนนการบญชครวเรอนถอเปนสวนส าคญในการปฏบตตาม หลกเศรษฐกจพอเพยง โดยยดหลก 3 ขอคอ กำรพอประมำณ ถารรายรบรายจาย กจะใชแบบพอประมาณ แต มเหตผล รวารายจายใดจ าเปนไมจ าเปน และเมอเหลอจากใชจายกเกบออม นนคอภมคมกน ทเอาไวคมกนตวเราและครอบครว บญชครวเรอนสามารถจด ไดหมด จงนบวามประโยชนมาก

208

ใบงำนท 2.1 เรองกำรบนทก รำยรบ – รำยจำย ในครวเรอน

ค ำชแจง ใหผเรยนยกตวอยางการลงบญช รายรบ – รายจายของครอบครว ตอไปน ใหถกตอง พรอมทงสรปและใหขอเสนอแนะ

นาย/นาง/นางสาว....................................................................................... ประจ าเดอน................................................พ.ศ……….

วน เดอน ป รำยกำร รำยรบ รำยจำย คงเหลอ

หมำยเหต สรป.................................................................................................................................................... ขอเสนอแนะ..................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................

209

ค ำชแจง 1. ขอสอบชดนม 10 ขอ

2. ใหเลอกค าตอบทถกทสดเพยงค าตอบเอยวแลวเขยนเครอง x ลงใน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1. ขอใดไมใชลกษณะเงนออมในทางเศรษฐศาสตร ก. น าเงนเกบไปซอหวยใตดน ข. เกบเงนไวในตเซฟ ค. เกบสลากออมสนไวในตเซฟ ง. น าเงนเหลอใชฝากธนาคาร 2. กจกรรมใดถอเปนหวใจของการพฒนาเศรษฐกจ ก. การบรโภค ข. การออมทรพย ค. การลงทน ง. การประหยด 3. คนเรามจดประสงคหลกในการออมเงนเพออะไร ก. แตงงาน ข. เกบไวใชยามเจบปวย ค. ลงทน ง. บรโภค 4. การปฏบตในขอใดทจะชวยการออมได ก. การวางแผนซออาหารนอยลง ข. ฝากเงนไวกบหลาย ๆ ธนาคาร ค. วางแผนการออมหลายๆ รปแบบ ง. การวางแผนการใชเงน 5. ขอใดไมใชการออมทรพยแบบบงคบ ก. ฝากเงนไวกบธนาคารออมสน แบบเงนฝากประจ า ข. เปนสมาชกสหกรณออมทรพย ค. ออมเอาไวใชจายในอนาคตเพราะกลวล าบาก ง. ท าประกนชวต 6. ภาวะเศรษฐกจในขอใดมผลกระทบตอการออม ก. เงนเฟอ ข. เงนตงตว ค. เงนฝด ง. เงนลอยตว

แบบทดสอบหลงเรยน

210

7. ขอใดคอวธการสรางเงนออมโดยการลดรายจาย ก. ซอของใชทมของแถม ข. น าเงนไปซอพนธบตรรฐบาล ค. ซอเสอผาทมคณภาพดราคาแพง ง. รจกบ ารงรกษาสงของเครองใชใหใชงานไดนาน ๆ 8. ในการก าหนดเงนออมผบรโภคตองก าหนดใหสอดคลองกบสงใด ก. รายได ข. รายจาย ค. รายไดและรายจาย ง. รายจายปทแลว 9. ท าไมหลกทางเศรษฐศาสตร จงจดใหการวางแผนทางการเงนเปนสงจ าเปนอยางมากส าหรบ ครอบครว ก. เพราะชวยใหมผลตอบแทนอยางคมคา ข. เพราะชวยใหสามารถก าหนดการใชจายได ค. เพราะชวยใหมการครองชพทด ง. เพราะชวยใหมแผนการใชจายทดขน 10. ในการเลอกแหลงทจะน าเงนออมไปสะสมไวนน ควรค านงถงหลกการในขอใด ก. ความสะดวกสบายกรมการขนสง ข. ความปลอดภยกรมสรรพากร ค. ความสามารถในการกยม ง. ความพรอมของแหลงเงนทน

211

ชดกำรเรยนร ชดท 3

เรอง แนวทำงกำรประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมำใชในชวตประจ ำวน

โดย

นำงสำวพนำรตน ศรปญญำกร

212

วตถประสงคของชดกำรเรยนร 1. เพอใหผเรยนมความรความเขาใจ เรอง เศรษฐกจพอเพยง 2. เพอใหผเรยนมทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเองจากการเรยนร ดวยชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 3. เพอใหผเรยนมเจตคตทดตอ เรอง เศรษฐกจพอเพยง

ค ำชแจงในกำรใชชดกำรเรยนร 1. ใหผเรยนศกษาผลการเรยนรทคาดหวงและเนอหาอยางละเอยดรอบคอบ 2. การเรยนดวยชดการเรยนรจะตองปฏบตตามขนตอนทก าไนดไวอยางเครงครด มความซอสตยตอตนเอง 3. ถาผเรยนเกดความสงสย ไมเขาใจหรอมปญหา สามารถขอค าแนะน าจากครผสอนไดตลอดเวลา 4. เมอผเรยนศกษาและปฏบตกจกรรมจากชดการเรยนร ชดท 3 จบแลว ผเรยนแตละคนตองท าแบบทดสอบหลงเรยน 5. ในการเรยนดวยชดการเรยนร ชดท 3 ผเรยนมเวลา 4 ชวโมง

ชดกำรเรยนรส ำหรบผเรยน ชดกำรเรยนรท 3

เรอง แนวทำงกำรประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมำใชในชวตประจ ำวน

213

บทบำทของผเรยน 1. ผเรยนอานคมอการใชชดการเรยนรและปฏบตกจกรรมตามล าดบขนตอน 2. ผเรยนรวมกนศกษาผลการเรยนรทคาดหวงและสาระการเรยนรในชดการเรยนรทงหมดอยางละเอยด พรอมทงท าแบบฝก 3. ผเรยนควรมการวางแผนการท างาน แบงหนาทละรวมกนปฏบตกจกรรม หากเกด ขอสงสย ไมเขาใจ หรอมปญหา ผเรยนควรขอค าแนะน าจากครผสอน 4. ขนตอนสดทายของการเรยนดวยชดการเรยนร ผเรยนตองท าแบบทดสอบหลงเรยน 5. ผเรยนควรมความรวมมอรวมใจ มความสามคค รวมกนแสดงความคดเหน และยอมรบเสยงสวนใหญในการปฏบตกจกรรมกลม

214

ขนตอนในกำรใชชดกำรเรยนร ไมผาน ผาน

ศกษารายละเอยดของชดการเรยนรแตละเรอง

ศกษาจดประสงคการเรยนร

ด าเนนการใชชดการเรยนร 1. ขนน าเขาสบทเรยน 1.1 แจงจดประสงคการเรยนร 1.2 บอกสงทผเรยนตองปฏบต 2. ขนใหประสบการณ ผเรยนปฏบตกจกรรมตามทระบไวในใบงาน 3. ขนสรป สรป อภปราย แลกเปลยนเรยนรในชนเรยน

ทดสอบหลงเรยน

ศกษาชดการเรยนรเรองอนตอไป

215

ชดกำรเรยนรท 3

เรอง แนวทำงกำรประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมำใชในชวตประจ ำวน

สำระส ำคญ

“ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” คอ วธร วธคด วธปฏบตเพอพฒนาตนซงเปนประโยชนตอประชาชนทกคน ทกอาชพ ทกชมชน และ เพอความอยดมสขรวมกนของทกคน ซงสามารถน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการด าเนนชวตประจ าวนไดโดยการศกษาใหมความรจรงในสงทม สงทท า ใหมคณธรรม คอ ความขยน อดทน ซอสตย สจรต มความร ความคดและการกระท าทพอประมาณ มความพอด มเหตมผล มการระมดระวงไมประมาทในการใชชวต

จดประสงคกำรเรยนร 1.บอกแนวคดและการประยกตใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในการ

ด าเนนชวตได 2. สามารถวเคราะหปญหาและความตองการของตนเอง เรองการ พฒนาชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

กำรวดและกำรประเมนผล

1. สงเกตจากการมสวนรวมในกจกรรมกลม และการแสดงความคดเหน 2. สงเกตจากการน าเสนอใบงาน และการน าเสนอชนงาน 3. การตรวจแบบทดสอบทายแผน

216

ใบควำมรท 3.1 เรอง แนวทำงกำรประยกตใชระบบเศรษฐกจพอเพยงมำใชในชวตประจ ำวน

ปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง

แนวคดหลก เปนปรชญาทชถงแนวการด ารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทก ระดบตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐทงในการพฒนาและบรหาร ประเทศใหด าเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจพอเพยงใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวฒน

เปำหมำย มงใหเกดความสมดลและพรอมตอการรองรบเปลยนแปลงอยางรวดเรวและ กวางขวาง ทงทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด

หลกกำร ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนทด

ในตวพอสมควร ตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน

เงอนไขพนฐำน (คณธรรมน าความร) 1. จะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบและความระมดระวงอยางยงใน การน าวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและการด าเนนการทก ขนตอน 2. การเสรมสรางจตใจของคนในชาตโดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจในทกระดบใหมส านกในคณธรรม ความซอสตยสจรตและ ใหมความ รอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ดวยความเพยร มสตปญญาและ ความรอบคอบ

217

โดยพนฐานการพงตนเองเปนหลก การท าอะไรอยางเปนขนเปนตอน รอบคอบ พจารณาถงความพอด พอเหมาะ พอควร ความสมเหตสมผลและการพรอมรบ ความเปลยนแปลง ครอบคลมทงทางดานจตใจและวฒนธรรม สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เทคโนโลย รวมถงเศรษฐกจ

การสรางความกาวหนาใหเกดขนบนพนฐานของความสมดลในแตละระดบ

ดำนเศรษฐกจ ลดรายจาย/เพมรายได/ใชชวตอยางพอควร/คดและวางแผนอยางรอบคอบ มภมคมกน ไมเสยงเกนไป/การเผอทางเลอกส ารอง ดำนจตใจ มจตใจเขมแขง พงตนเองไดด/มจตส านกทด/เอออาทร ประนประนอม/ นกถงผลประโยชนสวนรวมเปนหลก ดำนสงคม ชวยเหลอเกอกลกน/รจกสามคค/สรางความเขมแขงใหครอบครว และชมชน ดำนทรพยำกรธรรมชำต รจกใชและจดการอยางฉลาดและรอบคอบ/เลอกใชทรพยากรทมอยาง และสงแวดลอม คมคาและเกดประโยชนสงสด/ฟนฟทรพยากรเพอใหเกดความยงยนสงสด ดำนเทคโนโลย รจกใชเทคโนโลยทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการและสภาพ

แวดลอม (ภมสงคม) พฒนาเทคโนโลยจากภมปญญาชาวบานเองกอน/ กอประโยชนกบคนหมมากกอน

กำรประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงในดำนตำง ๆ

กำรประยกตใชปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง

218

แนวทำงกำรน ำระบบเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ ำวน

ระบบเศรษฐกจพอเพยงสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนแยกเปนแตละดานไดดงตอไปน 1. ดานเศรษฐกจ ท าอยางไรจะรกษาสมดลรายรบ รายจาย มเงนออม การท า บญชรายรบรายจาย เปนการส ารวจขอมลเพอใหรวามการใชจายเงน อยางไร เพยงพอหรอไม เปนเครองมอใหใชชวตอยางพอเพยง 2. ดานสงคม การชวยเหลอ แบงปนกน ทงก าลงทรพย ก าลงกาย ก าลงใจ และก าลงความร เพอสรางสมดลทางสงคม จงจะอยรวมกนไดยางม ความสข 3. ดานสงแวดลอม เปนการจดการทรพยากรใหสามารถใชไดอยางย งยน เหนความจ าเปนของการอยรวมกบระบบนเวศน 4. ดานวฒนธรรม เหนคณคาในความเปนไทย เอกลกษณไทย วฒนธรรม ไทย เหนประโยชนและคณคาของภมปญญาไทยและภมปญญาทองถน รากเหงาประวตศาสตรและความเปนมาของประเทศ รจกเลอกรบและ แยกแยะวฒนธรรมอนทไหลเขามา

219

กจกรรม คณลกษณะ ระดบครวเรอน ระดบหมบาน

1. การลดรายจาย

1. ปลกพช/เลยงสตวเพอบรโภค 2. ใชปยชวภาพ สารชวภาพปองกนศตรพช 3. ใชวตถดบในทองถนในการผลตสนคา 4. ผลตเครองอปโภคใชเอง เชน น ายา ลางจาน แชมพ 5. ใชสมนไพรไลแมลง เชน ตะไครหอม ไลยง 6. วางแผนการเดนทาง 7. ประหยดไฟฟา น าประปา น ามนเชอเพลง 1. ลดรายจายทไมจ าเปน เชน การซอสนคา ฟ มเฟอย การเทยวเตร ใชจายจดกจกรรม ตามประเพณ วฒนธรรมมากเกนความ จ าเปน 9. มการวสดทใชงานแลวมาประยกตใช ใหเกดประโยชนใหม 10. ใชจายเงนเทาทจ าเปน 11. การรกษาสขภาพใหแขงแรงสมบรณ 12. เลอกซอสนคาทคมคาประโยชน 13. รกษาสงของตางๆ ใหคงอยใชใน สภาพใชการไดนาน ๆ

1. ปลกขาว ปลกพชเลยงสตว เพอบรโภคในชมชน 2. ท าเกษตรอนทรย เชน ท าปย และสารชวภาพใชใน การเกษตร 3. มศนยสาธตการตลาด รานคา ชมชน ลานตากขาว 4. ใชวตถดบในทองถน ในการผลตสนคา 5. มกจกรรมรณรงค การประหยดพลงงาน เชน ไฟฟา น ามนเชอเพลง น าประปา 6. ลดรายจายของชมชนทไม จ าเปน เชน การจดกจกรรม ประเพณ วฒนธรรม ของชมชนทฟ มเฟอย เกนความจ าเปน อาท จดมหรสพทมราคาแพง 7. การชวยกนรกษาสาธารณ สมบตของหมบาน

ลกษณะกจกรรมเศรษฐกจพอเพยงดำนตำง ๆ

220

กจกรรม คณลกษณะ

ระดบครวเรอน ระดบหมบาน 2. การเพมรายได

1. ปลกพชหมนเวยนหลายชนด 2. พฒนาอาชพใหมประสทธภาพ 3. มการแปรรปผลผลตเพอเพมมลคา 4. ใชเวลาวางใหเปนประโยชนโดยการท า อาชพเสรม 5. ใชทดนท าการเกษตรอยางคมคา

1. มวสาหกจชมชน เชน โรงส โรงแปรรป ผลผลตทาง การเกษตร กลมอาชพ ปมน ามน 2. ท าเกษตรผสมผสาน 3. บรหารจดการแหลง ทองเทยวในชมชน โดยชมชน

3. การออม

1. มการวางแผนการใชจายเงนเพอใหมเงน เกบออม 2. มกจกรรมการออม เชน เปนสมาชก กลมออมทรพยฯ กลมสจจะ สหกรณ ออมทรพยฯ กองทนหมบาน กองทน อน ๆ และธนาคาร เปนตน

มกลมออมทรพยเพอการผลตหรอกลมอน ๆ ทมกจกรรม การออมทรพย

4. การด ารงชวต 1. ครวเรอนปฏบตตามหลกศาสนา 2. สมาชกครวเรอนสบทอดประเพณ วฒนธรรม และภมปญญา 3. สมาชกมความซอสตย สจรต ขยน อดทน มคณธรรม 4. สมาชกเลกอบายมข เชน สรา ยาเสพตด การพนน 5. มการจดท าบญชรายรบ-รายจายครวเรอน 6. มแผนชวตหรอแผนครอบครว 7. รอบรทนเหตการณ รจกฟง ด อานขาว และสงทเปนสารประโยชน 1. รจกพอประมาณในการลงทนประกอบ อาชพตามก าลงทรพยและศกยภาพตนเอง

1. มแผนชมชน 2. มการบรหารจดการชมชนทด ผน ามความ โปรงใส ซอสตย สจรต มคณธรรม 3. ประชาชนยดมนในหลก ศาสนา 4. ยดหลกประชาธปไตยและ การท างานแบบมสวนรวม 5. มกฎระเบยบชมชนทใช ปฏบตรวมกน 6. มการบรหารจดการขอมล ทใชปฏบตรวมกนของ ชมชน

221

กจกรรม คณลกษณะ ระดบครวเรอน ระดบหมบาน

9. ไมกอหนโดยไมจ าเปนและเกนก าลง 10. สมาชกรจกคด วเคราะหอยางมเหตผล ใชหลกประชาธปไตย

7. มกจกรรมสบทอดประเพณ วฒนธรรมภมปญญาของ คนในชมชน 1. มกจกรรมเพอการพฒนา คณภาพชวต เชน ตอตาน ยาเสพตดการเสรมสราง สขภาพ 9. มกจกรรมเรยนรรวมกน ของชมชน การแลกเปลยน เรยนรอยเสมอ 10. มเครอขายองคกรชมชน ทมกจกรรมสม าเสมอ 11. ชมชนมความสงบสขและ มเอกลกษณทดงาม

5. การอนรกษและ การใช ทรพยากร ธรรมชาตและ สงแวดลอม

1. ใชทรพยากรธรรมชาตอยางคมคาและ ประหยด 2. ใชสารอนทรยและชวภาพในการท า การเกษตร 3. การบรโภคสนคาทไมสงผลกระทบตอ สงแวดลอม เชน โฟม สารเคมตาง ๆ 4. มการก าจดขยะของเสยอยางถกวธ เชน แยกขยะ

1. มการจดระเบยบชมชน เชน การรกษาความสะอาดท สาธารณะ การก าจดขยะ และสงมลพษทถกตอง 2. มกจกรรมการรกษาดแล แมน า ล าคลอง และ แหลงน าอนๆ 3. มกจกรรมการอนรกษปาไม และทรพยากรธรรมชาต อน ๆ 4. แผนชวตมกจกรรม การอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

222

กจกรรม คณลกษณะ

ระดบครวเรอน ระดบหมบาน 6. การเอออาทร (การแบงปน/ การชวยเหลอ ซงกนและกน)

1. ไดรบการสนบสนนดแลจากกลม เศรษฐกจ ชมชน 2. ไดรบการสนบสนนดแลจากครวเรอน ทประสบความส าเรจในการน าแนวคด เศรษฐกจพอเพยงไปปฏบต (ครวเรอนตนแบบ) 3. ครวเรอนเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของ ชมชน

1. มสวสดการชมชน หรอ กจกรรมการดแลผสงอาย เดก คนพการ และ ผดอยโอกาสจากชมชน ธนาคารขาว กลมฌาปนกจ สงเคราะห ศนยสงเคราะห กองทนสวสดการชมชน 2. มกจกรรมวสาหกจชมชน เชน โรงสขาว ชมชน โรงงานแปรรปผลผลต ชมชน กลมอาชพ 3. ชมชนมความรรกสามคค ไมมความแตกแยก 4. ชมชนมวธการชวยเหลอ ตวเองและสมาชกในชมชน เมอเกดภยพบตตาง ๆ

223

ใบควำมรท 3.2 เรอง กำรท ำปำยนเทศ

กำรจดปำยนเทศทดมเทคนคและหลกกำรดงน

หลกกำรจดปำยนเทศจะตองประกอบดวยสงตอไปน - กระตนความสนใจ - การมสวนรวม - การตรงความสนใจ - ความสมพนธขององคประกอบ - การเนน - การใชส เทคนคกำรจดปำยนเทศ ควรมองคประกอบตำง ๆ และเทคนคดงตอไปน - ชอเรอง - ขอความเชญชวนหรอค าอธบาย - การสรางมตเพอการรบร - การใชส แสง เงา และบรเวณวาง

- การเคลอนไหว - การใชรปภาพ - การจดองคประกอบ - การตกแตงพนปายนเทศ - การใชเนอหาหรอกจกรรมเปนตวก าหนด กำรจดปำยนเทศใหสอดคลองกบเนอหำและวตถประสงค การจดปายนเทศใหประสบผลส าเรจไดดตองใหสอดคลองกบวตถประสงคดงน 1. การจดภาพบนหนาตางหรอแบบวนโดว 2. การจดภาพแบบละครสตว 3. การจดภาพแบบแกน

4. การจดภาพแบบกรอบภาพ 5. การจดภาพแบบตาราง

6. การจดภาพแบบแถบ

224

ใบงำนท 3.1 เรอง แนวทำงกำรน ำระบบเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจ ำวน

ค ำชแจง 1. ใหผเรยนแตละคนศกษาใบงานน 2. กลมรวมกนวเคราะหความสมดลตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4 ดาน คอ ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานสงแวดลอม ดานวฒนธรรม 3. แตละกลมน าเสนอผลงาน กลมละ 3 นาท

พลโลกลดลง...เลยง”ลกคนเดยว” ใหดไดอยำงไร?

ปจจบนมหลายประเทศก าลงประสบปญหาจ านวนประชากรในประเทศทลดลงในอตราสวนทนาใจหาย ไมวาจะเปนประเทศสงคโปร ออสเตรเลย ฮองกง เกาหล รวมถงประเทศไทยดวย ศาสตราจารย ดร.ปราโมทย ประสาทกล จากสถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลย มหดล เปดเผยวา ปจจบนคนไทยมอตราการเกดปละ 800,000 คน แตเสยชวตกอนอาย 1 ขวบ 400,000 คน (ตามทมการจดทะเบยน) แตกจะมทเสยชวตแลวไมไดแจง (ประมาณคราว ๆ สก 100,000 คน) กจะเหลอประชากรทเกดประมาณ 300,000 คนตอป เมอน ามาเปรยบเทยบกบจ านวนประชากรทงประเทศ 62 ลานคน กเทากบมประชากรเพมขนเพยง 0.5-0.6 เปอรเซนตตอปเทานนเอง สาเหตหลก ๆ ม 4 ประการ คอ ประกำรแรก ผหญงไทยแตงงานชาลง และมแนวโนมแตงงานเมออายสงขนเรอย ๆ ประกำรทสอง คานยมครองตวเปนโสด ตองการพงพาตวเอง และชอบอสระ ประกำรทสำม กลมคนทแตงงานไมตองการมลกมจ านวนเพมขนอยางเหนไดชย ประกำรทส อกกลมหนงทแตงงานกตงใจม ลกคนเดยว หรอ 2 คนเทานน ในอก 10-20 ปขางหนา เมอจ านวนประชากรเดกลดลง ในขณะทจ านวนผสงอายซงนบวนจะดแลตวเอง และท าใหมแนวโนมอายยนมากขน กพอจะเหนไดวานาจะเกดชองวางของจ านวนประชากรอยางแนนอนโดยเฉพาะในกลมวยท างานกจะกลายเปนกลมผสงวย ในขณะท

225

จ านวนเดกทลดลงกจะกลายเปนวยรน และวยรนขยบไปเปนวยท างานในสดสวนทลดลงอยางเหนไดชด สงทตองท าควรจะเปนการใหความรความเขาใจทถกตงอส าหรบพอแมทตงใจจะไมมลก หรอมลกเพยงคนเดยว กตองใหขอมลโดยภาพรวมวาจะเกดอะไรขน รวมถงการเลยงดทเหมาะสมและเนนท “คณภาพ” ใหแกเดกมากขน เรมตงแตการดแลครรภทด เดกทเกดมามสขภาพแขงแรงมการสรางภมคมกนโรค การโภชนาการอยางถกหลกและการเลยงดใสใจทถกทางของพอแม ถงแมปรมาณคน จะตอยแตคณภาพด อาจจะดกวาปรมาณเยอะ แตไมมคณภาพ สงส าคญอกประการหนงกคอ การเตรยมรบมอของทกภาคสวน โดยปรบเปลยนเตรยมตวเตรยมนโยบายใหเหมาะสมกบรปแบบและวยของจ านวนประชากรทเปลยนไปไดอยางเหมาะสม เพราะรปแบบและวถชวตของประชากรกจะเปลยนไป กตองออกแบบและใหความรอยางถกตองและเหมาะสมดวย สวนครอบครวทตองการมลกคนเดยว กตองบอกถงขอดและขอดอยดวย ขอด คอเดกจะไดรบการดแลเอาใจใสอยางเตมท ไมวาจะเปนเรองความรก การดแลหรอความทมเทจากพอแม และคนใกลชด โดยมเดกเปนศนยกลาง เดกจะมความภาคภมใจและรสกวามคน ทรกเขาอย และบางครงพบวาเดก ๆ เหลานยงมความรก ความรสกดเผอแผคนอนดวย ขอดอย คอกรณทเดกไดรบการดแลทมากเกนไป กมกจะเอาแตใจตวเอง อาจจะมพฤตกรรมทไมนารก เชน กาวราว แกลงคนอน และมกจะประสบปญหาในการจดการกบอารมณของตนเอง เนองจากพอแมอาจเลยงแบบปกปองหรอตามใจเดกมากเกนไป ฉะนน เรองการเลยงดทถกวธและเหมาะสมเปนเรองส าคญของครอบครวในยคน เพราะอยางลมวาเดก ๆ เหลานจะตองเตมโตขนไปเปนผใหญในวนหนา และเปนผใหญในปรมาณทลดลงดวย โดย...สรวงมณฑ สทธสมาน 18 ตลาคม 2549

226

ใหผ เ รยนจดท าปายนเทศเรอง การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง โดยยกตวอยางการปฏบตตนของทาน โดยน าความรทศกษาจากใบความรท 3.1 และ จากใบความรท 3.2 มาใช ............................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ใบงำนท 3.2 (งำนกลม) เรอง ชวตทพอเพยง

227

ค ำชแจง 1. ขอสอบชดนเปนขอสอบอตนย ม 1 ขอ 2. ใหผเรยนตอบตามประเดนดงตอไปน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1. ทานสามารถน าหลกปรญชาเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการด ารงชวตของทานไดอยางไร จงบอกแนวคด เหตผล และวธการ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

แบบทดสอบหลงเรยน

228

ภำคผนวก ข

รำยชอผเชยวชำญตรวจเครองมอวจย

228

229

รำยชอผเชยวชำญตรวจเครองมอวจย ……………………………..

1. นางสาวมนทา เกรยงทวทรพย ต าแหนงคร วทยฐานะช านาญการพเศษ ศนยวทยาศาสตรเพอการศกษารงสต ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและ การศกษาตามอธยาศย 2. นายเชาวลต ธาดาสทธเวท ต าแหนง คร วทยฐานะช านาญการพเศษ ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและ การศกษาตามอธยาศย 3. นางเบญวรรณ ออมมณ ต าแหนง คร วทยฐานะช านาญการพเศษ โรงเรยนวดศลามล สงกดส านกงาน คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานนครปฐม

229

230

ภำคผนวก ค

หนงสอขอทดลองเครองมอวจย และหนงสอขอควำมอนเครำะหในกำรเกบรวบรวมขอมล

230

231

232

233

ภำคผนวก ง

กำรวเครำะหขอมล

234

ตารางท 18 คาดชนความสอดคลอง (IOC) จากการประเมนโครงรางชดการเรยนร

ขอ ประเดนการประเมน

คะแนนความคดเหน

ของผเชยวชาญ คะแนน ความหมาย

1 2 3 1. ค าน าและวตถประสงค

1.1 ความหมายและความสอดคลองของค าน า +1 +1 +1 1 เหมาะสม

1.2 ความเหมาะสมและความสอดคลองของ วตถประสงค

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

2. คมอคร 2.1 ความเหมาะสมและความสอดคลองของ คมอคร

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

2.2 ความเหมาะสมและความสอดคลองของ แผนการจดการเรยนร

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

2.3 ความเหมาะสมและความสอดคลองของ ใบความรส าหรบคร

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

3. คมอผเรยน 3.1 ความเหมาะสมและความสอดคลองของ คมอผเรยน

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

3.2 ความเหมาะสมและความสอดคลองของ ใบงานกจกรรมส าหรบผเรยน

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

3.3 ความเหมาะสมและความสอดคลองของ แบบทดสอบ

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

4. รปแบบของชดการเรยนร 4.1 ความเหมาะสมและความสอดคลอง ดานเนอหา

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

4.2 ความเหมาะสมและความสอดคลอง ดานขนาดตวอกษรและรปภาพประกอบ

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

235

ตารางท 19 คาดชนความสอดคลอง (IOC) จากการประเมนโครงรางแผนการจดการเรยนร

ขอ ประเดนการประเมน

คะแนนความคดเหน

ของผเชยวชาญ คะแนน ความหมาย

1 2 3 1. จดประสงคการเรยนร

1.1 สอดคลองกบเนอหา +1

+1

+1

1

เหมาะสม

1.2 มความชดเจน +1 +1 +1 1 เหมาะสม 2. เนอหาสาระ

2.1 ตรงตามหลกสตร +1 +1 +1 1 เหมาะสม

2.2 สอดคลองกบจดประสงค +1 +1 +1 1 เหมาะสม 2.3 ใบความรสอดคลองกบเนอหาสาระ +1 +1 +1 1 เหมาะสม 2.4 ใบงานสอดคลองกบเนอหาสาระ +1 +1 +1 1 เหมาะสม 2.5 ความเหมาะสมกบเวลา +1 +1 +1 1 เหมาะสม

3. กจกรรมการเรยนร 3.1 การจดกจกรรมการเรยนรสอดคลองกบ จดประสงค

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

3.2 ใบงานสอดคลองกบจดประสงค +1 +1 +1 1 เหมาะสม 3.3 ระยะเวลาในการจดกจกรรมมความ เหมาะสม

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

4. สอการเรยนการสอน 4.1 เหมาะสมกบเนอหา

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

4.2 มความสอดคลองกบกจกรรมการเรยน การสอน

+1 +1 +1 1 เหมาะสม

4.3 เหมาะสมกบผเรยน +1 +1 +1 1 เหมาะสม 4.4 รปแบบเราใจผเรยน +1 +1 +1 1 เหมาะสม

5. การวดประเมนผล +1 +1 +1 1 เหมาะสม 5.1 วธวดสอดคลองกบจดประสงค +1 +1 +1 1 เหมาะสม 5.2 เครองมอวดผลสอดคลองกบจดประสงค +1 +1 +1 1 เหมาะสม

236

ตารางท 20 คาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลการเรยนร

ขอท P r ขอท P R 1 .94* .12 24 .06 .00 2 .85* .18 25 .47 .24 3 .85* .18 26 .71 .24 4 .09* .06 27 .53 .24 5 .15* .18 28 .71 .24 6 .68 .41 29 .71 .24 7 .56 .29 30 .06 .12 8 .85 .29 31 .32 .18 9 .65 .24 32 .41 .47

10 .88 .24 33 .65 .59 11 .65 .71 34 .74 .41 12 .32 .41 35 .41 .47 13 .56 .53 36 .24 .35 14 .68 .53 37 .71 .35 15 .62 .41 38 .35 .59 16 .85 .29 39 .32 .18 17 .65 .24 40 .41 .47 18 .88 .24 41 .65 .59 19 .65 .71 42 .74 .41 20 .32 .41 43 .41 .47 21 .56 .53 44 .24 .35 22 .68 .53 45 .71 .35 23 .62 .41

จากตารางการหาคาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผล การเรยนรส าหรบขอสอบทไมเปนไปตามเกณฑของการหาคาความยากงายและคาอ านาจจ าแนกได ท าการปรบปรงขอค าถามและตวเลอกใหมความเหมาะสมและถกตองมากขนตามค าแนะน าของผเชยวชาญ การหาความเชอมน (reliability)ของแบบทดสอบวดผลการเรยนรหลงเรยน โดยใชคอมพวเตอร ไดคาความเชอมน KR-20 เทากบ 0.13

237

ตารางท 21 แสดงประสทธภาพของชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม จงหวด กรงเทพมหานคร แบบรายบคคล จ านวน 3 คน (ก าหนดเกณฑ 60/60)

ผเรยน คะแนนแบบทดสอบ รวม 30 คะแนน

คะแนนทดสอบหลงเรยน

30 คะแนน ชดท 1 ชดท 2 ชดท 3

10 คะแนน 10 คะแนน 10 คะแนน 1 7 6 7 20 22 2 6 7 6 19 20 3 6 6 5 17 18

รวม ∑x 56 ∑y 60

จากตารางท 22 สามารถคดค านวณหาคา 1E 2E/ ไดดงน

100AN

X

E1

100

∑

2 B

N

F

E

E1= 62.22 E2 = 66.77

238

ตารางท 22 แสดงประสทธภาพของชดการเรยนร เรอง เศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนช นมธยมศกษา ตอนตน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม จงหวด กรงเทพมหานคร แบบรายบคคล จ านวน 9 คน (ก าหนดเกณฑ 70/70)

ผเรยน คะแนนแบบทดสอบ รวม 30 คะแนน

คะแนนทดสอบหลงเรยน

30 คะแนน ชดท 1 ชดท 2 ชดท 3 10 คะแนน 10 คะแนน 10 คะแนน

1 8 8 8 24 27 2 7 7 8 22 26 3 6 6 7 19 20 4 8 8 8 24 26 5 7 6 8 21 23 6 6 6 7 19 21 7 8 7 8 23 24 8 6 5 7 18 20 9 7 7 8 22 23

รวม ∑x 192 ∑y 207

จากตารางท 23 สามารถคดค านวณหาคา 1E 2E/ ไดดงน

100AN

X

E1

100×BN

F

=E2

∑

E1= 71.11 E2 = 76.67

239

ตารางท 23 แสดงประสทธภาพของชดการเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงส าหรบผเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขตสายไหม จงหวด กรงเทพมหานคร แบบรายบคคล จ านวน 30 คน (ก าหนดเกณฑ 80/80)

ผเรยน คะแนนแบบทดสอบ รวม 30 คะแนน

คะแนนทดสอบหลงเรยน

30 คะแนน ชดท 1 ชดท 2 ชดท 3 10 คะแนน 10 คะแนน 10 คะแนน 1 8 8 8 24 27 2 7 7 8 22 26 3 6 6 7 19 20 4 8 8 8 24 26 5 7 6 8 21 23 6 6 6 7 19 21 7 8 7 8 23 24 8 6 5 7 18 20 9 8 8 8 24 27

10 7 7 8 22 26 11 6 6 7 19 20 12 8 8 8 24 26 13 7 6 8 21 23 14 6 6 7 19 21 15 8 7 8 23 24 16 6 5 7 18 20 17 8 8 8 24 27 18 7 7 8 22 23 19 6 7 7 19 22

240

ตารางท 23 (ตอ)

ผเรยน คะแนนแบบทดสอบ รวม 30 คะแนน

คะแนนทดสอบหลงเรยน

30 คะแนน ชดท 1 ชดท 2 ชดท 3 10 คะแนน 10 คะแนน 10 คะแนน

20 8 8 8 24 27 21 7 7 8 22 26 22 6 6 7 19 20 23 8 8 8 24 26 24 7 6 8 21 23 25 6 6 7 19 21 26 8 7 8 23 24 27 6 5 7 18 20 28 8 8 8 24 27 29 7 7 8 22 26 30 6 6 7 19 20

รวม ∑x 732 ∑y 775

จากตารางท 24 สามารถคดค านวณหาคา 1E 2E/ ไดดงน

100AN

X

E1

100×BN

F

=E2

∑

E1 = 81.33 E2 = 86.11

241

ผนวก จ

ตวอยำงใบงำนผเรยน

242

243

243

244

245

ตวอยำงผลงำนผเรยน

245

246

ประวตผวจย

ชอ – สกล นางสาวพนารตน ศรปญญากร ทอย 3603/218 ถนนประชาสงเคราะห แขวงดนแดง เขตดนแดง กทม. 10400 ทท ำงำน สถาบนการศกษาทางไกล ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ กทม. 10400 ประวตกำรศกษำ พ.ศ. 2531 ส าเรจการศกษาครศาสตรบณฑต สาขาการบรหารโรงเรยน วทยาลยครสวนดสต พ.ศ. 2549 ศกษาตอระดบปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการนเทศ ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ประวตกำรท ำงำน พ.ศ. 2534 อาจารย 1 ระดบ 4 ศนยการศกษานอกโรงเรยนจงหวดอทยธาน พ.ศ. 2539 อาจารย 1 ระดบ 5 สถาบนการศกษาทางไกล กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2547 – ปจจบน คร วทยฐานะช านาญการ สถาบนการศกษาทางไกล กรงเทพมหานคร