Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
สวนทางนพพาน
กรงเทพมหานคร สำ�นกพมพมตชน ๒๕๕๗
เสฐยรพงษ วรรณปก ราชบณฑต
สวนทางนพพาน
สวนท�งนพพ�น • เสฐยรพงษ วรรณปกพมพครงแรก : ส�านกพมพมตชน, มกราคม ๒๕๕๗
ร�ค� ๑๖๐ บ�ท
ขอมลท�งบรรณ�นกรม
เสฐยรพงษ วรรณปก. สวนทางนพพาน. กรงเทพฯ : มตชน, ๒๕๕๗. ๒๐๐ หนา.๑. ชาดก ๒. นทานคตธรรม I. ชอเรอง
๒๙๔.๓๑๘๘๓ISBN 978 - 974 - 02 - 1230 - 0
บรษท มตชน จำ�กด (มห�ชน) : ๑๒ ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานเวศน ๑ เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐โทรศพท ๐-๒๕๘๐-๐๐๒๑ ตอ ๑๒๓๕ โทรสาร ๐-๒๕๘๙-๕๘๑๘
แมพมพส-ข�วดำ� : กองพมพส บรษท มตชน จ�ากด (มหาชน) ๑๒ ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานเวศน ๑ เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐ โทรศพท ๐-๒๕๘๐-๐๐๒๑ ตอ ๒๔๐๐-๒๔๐๒
พมพท : โรงพมพมตชนปากเกรด ๒๗/๑ หม ๕ ถนนสขาประชาสรรค ๒ ต�าบลบางพด อ�าเภอปากเกรดนนทบร ๑๑๑๒๐ โทรศพท ๐-๒๕๘๔-๒๑๓๓, ๐-๒๕๘๒-๐๕๙๖ โทรสาร ๐-๒๕๘๒-๐๕๙๗
จดจำ�หน�ยโดย : บรษทงานด จ�ากด (ในเครอมตชน) ๑๒ ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานเวศน ๑ เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐ โทรศพท ๐-๒๕๘๐-๐๐๒๑ ตอ ๓๓๕๐-๓๓๕๓ โทรสาร ๐-๒๕๙๑-๙๐๑๒
Matichon Publishing House a division of Matichon Public Co.,Ltd.12 Tethsabannarueman Rd, Prachanivate 1, Chatuchak, Bangkok 10900 Thailand
www.matichonbook.com
หนงสอเลมนพมพดวยหมกทเปนมตรกบสงแวดลอม
เพอปกปองธรรมชาต ลดภาวะโลกรอน และสงเสรมสขภาวะทดของผอาน
ทปรกษาส�านกพมพ : อารกษ คคะนาท, สพจน แจงเรว, สชาต ศรสวรรณ,ปยชนน สทวทรพย, ไพรตน พงศพานชย, ศรพงษ วทยวโรจน, นงนช สงหเดชะ
ผจดการส�านกพมพ : กตตวรรณ เทงวเศษ • รองผจดการส�านกพมพ : รจรตน ทมวฒนบรรณาธการบรหาร : สลกษณ บนปาน • บรรณาธการส�านกพมพ : พลลภ สามสหวหนากองบรรณาธการ : สภชย สชาตสธาธรรม • พสจนอกษร : เมตตา จนทรหอม
กราฟกเลยเอาต : กตตชย สงศรแจง • ออกแบบปก-ศลปกรรม : ศศณฏฐ กจศภไพศาลประชาสมพนธ : กานตสน พพธพทธอาภา
๗...........................................................................................คำ�นำ�สำ�นกพมพ
๙...................................................................................................คำ�นำ�ผเขยน
๑๓.........................................................................รจกมอง แลวโลกจะนาอย
๑๗.........................................................................ความสขหางายถารจกวธ
๒๒............................................................................หามมมองเพอแกปญหา
๒๗........................................................................อยาคดแกปญหาแบบลงๆ
๓๐......................................................สมาธจ�าเปนในยคขาวยากหมากแพง
๓๕.................................................................ปจจยส�าหรบการฝกอบรม (๑)
๔๑.......................................................ปจจยส�าหรบการฝกอบรม (ตอนจบ)
๔๖....................................................................................................รจกเจรจา
๕๐..............................................................................คนโงมากกวาคนฉลาด
๕๖..............................................................................สาเหตทท�าใหเปนคนโง
๖๐......................................คนตดฟนปรญญากบลาฉลาด ในนทานอสป
๖๓................................................................................ความวานอนสอนงาย
๖๘...........................................................................นกถงความตายสบายนก
๗๓............................................................................เทคนคการสอนแบบเซน
ÊÒúÑÞ
๗๘.............................................................ฟงฝรงประยกตพทธธรรมกบชวต
๘๔.............................................................................................สงทเปนมงคล
๘๙......................................................................คาถาศกดสทธของชาวพทธ
๙๔......................................................................................สวดมนตดอยางไร
๙๙....................................................................................เดกดของสงคมไทย
๑๐๒.........................................................................................ลกบงเกดเกลา
๑๐๗................................................................ท�าดลบลางความชวไดหรอไม
๑๑๒............................................................................................ด-ชว สองชน
๑๑๖..............................................................................นรก-สวรรคมจรงหรอ
๑๒๐................................................................................กรรมมใชสตรส�าเรจ
๑๒๕..................................................................................................เศษกรรม
๑๓๑....................................................................ตวอยางการใหผลของกรรม
๑๓๖.................................................................................กรรมดจหมาไลเนอ
๑๔๐....................................................................................ความฝนนนดงฤๅ
๑๔๕................................................พระพทธศาสนากบกระแสผกระแสเทพ
๑๕๐...............................................................................................ต�าราดพระ
๑๕๕........................................................................................ธรรมะจากสตว
๑๖๐................................................................บคลาธษฐาน ธรรมาธษฐาน
๑๖๖.....................................................................พระพทธองคกบปาฏหารย
๑๗๒..........................................................เมอพระพทธองคทรงเปดโลก (๑)
๑๗๖..........................................................เมอพระพทธองคทรงเปดโลก (๒)
๑๘๐..........................................................เมอพระพทธองคทรงเปดโลก (๓)
๑๘๕................................................เมอพระพทธองคทรงเปดโลก (ตอนจบ)
๑๘๙...................................................................................................กายนคร
๑๙๕..........................................บคคลทนาสนใจในประวตของพระพทธเจา
สวนทางนพพาน • 7
คำ�นำ�สำ�นกพมพ
อาจารยเสฐยรพงษ วรรณปก ใหความส�าคญตอการเขยนเรอง
พทธศาสนาใหเขาถงและเขาใจอยางงายๆ มาโดยตลอด ไมวาจะเปน
หลกธรรมะขนสง เรองราวจากพทธประวต วถปฏบตของพระสงฆ เรยกได
วาครบองคพระรตนตรยอยางสมบรณ
สาระความรทผ เขยนน�าเสนอในเลมน ลวนตงอยบนเสนทางท
มงตรงไปสพระนพพาน อนเปนจดมงหมายสงสดของพทธศาสนา ทวา
ความตงใจของผเขยนทตงชอ “สวนทางนพพาน” กเพอแสดงแงมมบาง
ประการทสะทอนผานขอมลและเรองราวตางๆ ของคนธรรมดาบนโลก
ใบน กบชวตทตองพานพบปญหาและอปสรรค ลวนด�าเนนไปบนวถทเปน
ขวตรงขามจากนพพาน และความสมพนธของคนไทยสวนใหญตอศาสนา
พทธยงคงเกยวพนกบเรองความด-ความชว, นรก-สวรรค, คาถาศกดสทธ,
การสวดมนต, สงทเปนมงคลตอชวต ฯลฯ ซงอาจารยเสฐยรพงษไดให
ความรเรองเหลานอยางนาสนใจ
คณคาของงานเขยนเลมน จงมงใหความรเรองพทธศาสนาทน�าไป
ปรบใชในชวตประจ�าวนเพอความสงบสข อาจจะไมใชเสนทางสการบรรล
8 เสฐยรพงษ วรรณปก
ถงนพพานโดยตรง แตเปนพนฐานส�าคญใหไตระดบขนไปสจดมงหมาย
สงสด อาจเปนความสมบรณแหงชวตทปรารถนา หรอสรางประโยชนตอ
สงคมสวนรวมทคณผอานด�ารงอย
สำ�นกพมพมตชน
สวนทางนพพาน • 9
หนงสอเลมน รวมบทความทเขยนให “ชวจต” นตยสารรายปกษ
พ.ศ. ๒๕๕๐ ใชชอวา “มาอานพระไตรปฎกกนดกวา” ทาทางขงขง แต
เนอหาไมขงขงนกดอก มการเขยนแบบหยกแกมหยอก คอนขางเรยบงาย
ไมเหมอนพระเทศนเทาไหร เขยนแบบสนกสนาน (เขาใจอยางนนนะ คน
อนอาจจะไมเขาใจดงผเขยนกได)
เอามารวมพมพ เพอใหผ อ านไดอานกนอกท และเพอรกษา
ตนฉบบไวมใหหายไปกบสายลมและแสงแดด
หวงวาคงมประโยชนแกผอานบางไมมากกนอย
เสฐยรพงษ วรรณปก
คำ�นำ�ผเขยน
สวนทางนพพาน
สวนทางนพพาน •
มภาษตฝรง (คลายท�านองน)
Two men look out through the same bars:
One sees the mud and one the stars.
ภราดา แลร อาจารยสอนภาษาไทย โรงเรยนอสสมชญ (มหา
วทยาลยอสสมชญในปจจบน) ไดแปลเปนไทยไพเราะเพราะพรงวา
สองคนยลต�มชอง คนหนงมองเหนโคลนตม
อกคนต�แหลมคม มองเหนด�วอยพร�วพร�ย
สมยกอนเรามกสอนใหลกหลานเอาอยางคนด ใหมองเหนความ
ดของคนด แลวพยายามน�ามาเปนแบบอยางแหงการด�าเนนชวต สวน
คนชวนน อยาเขาใกล หนไกลเทาไรยงด คบคนชวมแตจะพาชวตฉบหาย
ลมจม ดงค�ากลาวสอนวา “คบคนดเปนศรแกตว คบคนชวยอมอปราชย”
เมอผมบวชเปนเณรนอย ไดเรยนธรรมะ บาล ไดทราบเรองของ
พระเทวทต รสกเกลยดกลวเอามากๆ ทงททานกตายไปนานแลว คนละ
ยคคนละสมยกน
แตเพราะอาจารยทานเนนย�าเสมอวา พระเทวทตชวชาสารเลว
ÃÙŒ¨Ñ¡Áͧ áÅŒÇâÅ¡¨Ð¹‹ÒÍÂÙ‹
เสฐยรพงษ วรรณปก
อยางไร ท�ารายไดแมกระทงพระบรมศาสดา อานดประวตของทาน กเลว
รายจรงอยางอาจารยทานวา
ดหววางแผนชวของพระเทวทตสครบ แยบยลมาก จางนกฆา ๑๖
คน สงใหคนแรกยงพระพทธเจา พวกทสองยงคนแรก พวกทสามยงพวก
ทสอง เปนเชนน จนครบ ๑๖ คน
ถาแผนการส�าเรจ กจะหาพยานหลกฐานอะไรไมได แตปรากฏ
วาแผนการลมเหลว พระพทธเจาทรงสงสอนนายขมงธนคนแรกใหส�านก
ผด แลวสงเขาไปทางอน
แผนการแรกลมเหลว พระเทวทตจงลงมอเอง ปนขนบนเขากลง
กอนหนลงมา หวงใหทบพระพทธองค แตกอนหนปะทะชะงอนผากลงไป
ทางอน กระนนกตาม สะเกดหนกระเดนมาตองพระบาทจนหอพระโลหต
ตอมาสงปลอยชางตกมนหมายใหกระทบพระพทธองค ขณะเสดจ
ออกโปรดสตวยงเมองราชคฤห คราวนกลมเหลวอกเชนกน
ความชวชาของพระเทวทตปรากฏเปนทรกนทว อชาตศตรเองกทรง
ถอนการอปถมภ ในทสดพระเทวทตกปวยหนกส�านกผด สงลกนองใหหาม
ไปเฝาพระพทธองคเพอทลขอขมา แตไปไมถงกถกแผนดนสบกอน วากน
วาเธอไปทนทกขทรมานอยในอเวจมหานรก ปานนใกลจะหมดเวรหมด
กรรมหรอยงไมทราบ
คนเฒาคนแกสอนเดกใหเกลยดกลวพระเทวทต ชาวพทธไทยรวม
ทงผมดวยจงขยะแขยงพระเทวทต บางทกถงสาปแชงกม
แตมองอกมมหนง ถาไมมคนอยางพระเทวทต พทธจรยาของ
พระพทธองคกไมปรากฏเดน พระเทวทตเปรยบดงจดด�าบนผาขาว ยงด�า
มากกยงขบความขาวของผาใหเดนชดขน
พดอกนยหนง พระเทวทตยงชวรายเพยงใด เรากยงเหนความดของ
พระพทธองคเทานน โดยเฉพาะอยางยง พระมหากรณาอนยงใหญของ
พระพทธองค
สวนทางนพพาน •
แมวาพระเทวทตจะจองลางจองผลาญ วางแผนท�ารายทกอยาง
ครงหนงพระองคถงกบไดรบบาดเจบจากสะเกดหนทกระเดนมาตอง
พระบาทถงหอพระโลหต พระพทธองคกมไดมพระทยข นแคนโกรธ
เคอง หรอโกรธตอบแมแตนอย ตรงขามกลบทรงมพระมหากรณา รก
พระเทวทตเชนเดยวกบรกพระราหล พทธชโนรสกปานกน
เมอมองในมมน เรานาจะขอบคณพระเทวทตทท�าใหเรายงเลอมใส
ประทบใจในพทธจรยวตรอนงดงามสงสงของพระบรมศาสดา
เรากนาจะน�ามาเปนแบบอยางการด�าเนนชวต คอแมวาเราจะถก
ใครเขาเอารดเอาเปรยบ หรอปองราย หรอกระท�าการใดๆ ไมดตอเรา
มากมาย เรากไมควรโกรธตอบ หรอคดท�ารายตอบ คดเสยวา เขาคนนน
มาใหสตเรา ใหเราเอา “ธรรมะมาปฏบต” ฝกจตใหเขมแขงขน เตอนสต
ใหเราร�าลกถงพระพทธองค
พระพทธองคโดนพระเทวทตกระท�าหนกกวานหลายเทา พระองค
ยงไมโกรธตอบเทวทตเลย เราโดนแคนดหนอยเองจะไปหวนไหวท�าไม คด
ไดอยางนแลวจตใจกจะสบายและเขมแขงยงขน
ชาวพทธฝายมหายาน ดเหมอนจะเปนฝายจน (ถาผดกขออภย)
ถอวาพระเทวทตเปนพระโพธสตวองคหนง เพราะเหนความดของพระ
เทวทต คอดในแงทเปน “คบารม” ของพระพทธเจา ชวยท�าใหพระพทธ
คณเดนชดขน
ความจรงกไมผดดอกครบ ตอนทายก�าลงจะถกแผนดนดดหายไป
เหลอแตคางนน พระเทวทตไดประกาศ “ถวาย” กระดกคางใหเปนพทธ
บชา แลวกจมมดลงไป
พระพทธองคตรสแกภกษทงหลายในภายหลงวา พระเทวทตหลง
จากใชกรรมหมดแลวกจะไดเปนพระปจเจกพทธนามวา “อฏฐสสระ”
(ยงใหญเพราะถวายกระดกคาง)
เสฐยรพงษ วรรณปก
เหนไหมครบ คนทใครๆ วาชวชานน ถามองอกมมหนงกจะเหน
ความดของเขา
ทานจงสอนวา อยาเกลยดคนชว แตจงเกลยดพฤตกรรมชวของ
เขาเถด
หมายความวาคนเรานนไมวาใครยอมพลาดท�าผดท�าชวได บาง
คนกท�าเพราะความโงเขลา บางคนกท�าเพราะความจ�าเปนบงคบ บางคน
กท�าเพราะเผลอตว จรงๆ แลว ไมมใครอยากเปนคนชว ตางกอยากเปน
คนดกนทงนน
วนหนงเราอาจเผลอท�าชวเชนนนบางกได
คนท�าชวเปนคนทนาเหนใจมากกวานาเกลยดนากลว เปนคนท
เราควรเขาใจ และควรชวยเหลอเทาทจะชวยได มากกวาจะเหยยบย�าซ�า
เตม หรอขจดท�าลาย
แตทเราควรเกลยดควรกลวกคอ “การกระท�าชว” ของเขา คอควร
น�าเอามาเตอนสตตนเองวา เราตองไมท�าชว ท�าเสยหายเชนนนเปนอน
ขาด
ลองหดมองอย�งนดสครบ เร�จ เหนว�โลกนน�อยขนอก
เยอ ทเดยว
สวนทางนพพาน • 7
มพระสตรหนงกลาวขอความสนๆ นาสนใจดวา ถาเราจบสตว
๖ ชนดมาผกรวมกนเขา มนจะดนรนเพอจะกลบไปสความเคยชนของมน
สตว ๖ ชนดทวานคอ สนขปา สนขบาน ลง ง นก จระเข
สนขปากจะดนรนเพอไปสปา
สนขบานกจะดนรนเพอวงเขาไปยงหมบาน
ลงกจะดนรนเพอขนบนตนไม
งกจะดนรนเพอเลอยเขาสโพรงไมหรอจอมปลวก
นกกจะดนรนเพอบนสทองฟา
จระเขกจะดนรนเพอลงไปสน�า
สตวแตละชนดม “วสย” (แดนหรอถนทมนเคยชน) ไมเหมอนกน
ตามธรรมชาตของมน คนเรากเหมอนกน แตละคนกมความเคยชนไม
เหมอนกน เพราะสงสมมาแตกตางกน ความเคยชนเปนผลของการท�า
อะไรซ�าๆ จนกลายเปนนสยทแกยาก หรอไมอยากแก
บางคนมความขโมเปนนสย คอชอบยกหางตวเอง คยกบใครอด
ยกเอาความเกงของตนขนมาอวดคนอนไมไดวาตนเกงอยางนนเกงอยาง
ค มสข ย ก
8 เสฐยรพงษ วรรณปก
น ใครไดคยกบคนเชนนนคงตองใชขนตธรรมคอนขางสง คอทนฟงเขาไป
เออๆ ออๆ ไปตามเรอง แถมดวยหยอดค�าชมเปนครงคราว ดวยการ
แสดงสหนาท�าทาวาเรา “ทง” ในความเกงของเขา
แตถาโมมากและบอยเกนไป จะ “เบรก” เสยบางกได ปลอยใหโม
บอยเขาเดยวจะเหลง เพอนผมคนหนงมนสยอยางน มคนคนหนงคยโม
วาตนเองมความรมากเรยนอยเมองนอก ๑๐ กวาป ท�าปรญญาเอกถง
๕ ป เพอนผมแกยอนวา “คนอนเขาท�าแค ๓ ปเทานน คณเรยนตง ๕ ป
อยางนเขาไมเรยกวาเกงดอก โงตางหาก” เลนเอาดอกเตอรขคยโกรธหว
ฟดหวเหวยง
บางคนขอจฉาตารษยามนสยไมชอบเหนใครไดด ทงๆ ทบางทคน
อนนนกไมเกยวของกบตนสกนด เปนคนทตนไมรจกดวยซ�า แตอดทจะ
อจฉารษยาไมได เชนเปดทวเหนเขาสมภาษณบคคลทประสบความ
ส�าเรจในชวต ไดทราบวาคนคนนนตอสชวตมาอยางไรจงประสบความ
ส�าเรจ เชนร�ารวยมหาศาลดงทเปนอย “รอน” ขนมาทนท ทนดทนฟงไมได
ถงกบปดทวกม คดเอาวามนนาจะเปนกมากกวา อะไรท�านองน
อยางนเรยกวาอาการคอนขางหนก ใครเปนอยางนคงหาความสข
ไดยาก อนาคตไมพนเปนคนไขโรงพยาบาลประสาทหรอโรงพยาบาล
โรคจตเปนแมนมน
แตกมหลายคนทเปนคนใจเยน มองอะไรเปนอารมณขนไปหมด
ไมวาจะเกดอะไรขนกบตน แมจะรายแรงกยมและยมอยางเดยว คนอยาง
นนาสรรเสรญ คนอยางนเหมาะอยางยงทจะอยในสงคมไทยปจจบน
นานมาแลวผมไปรวมอภปรายในวนปฐมนเทศอาจารยใหมของ
มหาวทยาลยเอกชนแหงหนง อยบนเวทไดร จกคนนสยขคย ชอบอวด
ความเกงของตนเอง เพราะฟงตงแตตนจนจบแกเลาแตความเกงของตน
ใหคนอนฟง
สวนทางนพพาน • 9
ลงจากเวทแลวไปนงรบประทานอาหารกบผด�าเนนการอภปราย
กไดทราบวาทานผนใจด ใจเยนอยางยง ความจรงกประทบใจในรอยยม
และการพดจาสภาพของทานอยกอนแลว ทานเลาวาทมหาวทยาลยของ
ทานคนมาก รถมาก เพราะนกศกษาสวนมากเปนลกคนมเงน ขบรถมา
เรยนหนงสอ บางครงจอดรถไวขนไปสอนหนงสอ กลบลงมารถทจอดอย
ถกขดขดบาง ชนบบบาง ทานกไดแตยมท�าใจใหสบาย ไมพยายามโกรธ
“เพราะโกรธแลวมนไมสบาย บนทอนความสขใจของเรา” ทานวาอยางนน
ทานเลาวากอนหนานไมนาน ขณะขบรถไปดๆ มรถคนหนงถลา
เขามาชนบาง ยบไปทงแถบ ทานลงมาดรถตวเองแลวกยนยม เจาหนม
คนขบมาชนคงดฟตบอลหนกไมไดหลบทงคน จงวงมาชนทงๆ ทไมนา
จะชน
เมอต�ารวจมาขอใบขบขเจาหนมนนกไดรบค�าตอบวาไมมเพราะ
เพงชนเขามากอนหนานไมนาน ถกต�ารวจยดใบขบขไปแลว ทานผนน
บอกวา “ผมไดฟงแลวกโกรธเขาไมลง เหนใจเขา ขบรถในเมองไทยมนก
อยางนแหละ เราเองกอาจจะเปนอยางนบางในวนใดวนหนงขางหนา”
ทานผนเลาพลางยมไปพลางอยางมความสข นาอจฉาไหมครบ
แตอยาอจฉาทานเลย ควรจะพลอยยนดดวยททานชางรจกปรบใจเพอ
ใหเหมาะสมกบการทจะอยในสงคมปจจบนไดอยางมความสข
ยม ยม และยมเขาไวเทานนคอ “รหส” แหงความสข
รอยยมและเสยงหวเราะ แพทยปจจบนยอมรบวาเปน “ยารกษา
โรค” อยางชะงดนก ชวยใหคนเจบปวยฟนจากอาการเจบปวยไดวเศษ
นก
ถาถามวาท�าไม ผ ร ใหเหตผลวาการยมออกมาแสดงวาจตใจ
ปลอดความกลว เพราะคนเราจะยมและกลวในเวลาเดยวกนไมได การ
ยมจะขจดความกลวออกโดยอตโนมต โรคหลายโรคมผคนพบวาเกดจาก