โครงการวิจัย Routine to Research ผลของการ ... SMBG.pdf · 2017-06-05 · การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการสนับสนุนการจัดการ

1

โครงการวจย Routine to Research ชอโครงการวจย ผลของการสนบสนนการจดการตนเองในผปวยเบาหวานชนดท 2 ทตรวจระดบนาตาลในเลอดดวยตนเอง

ภาษาองกฤษ The Effects of Self-management Support in Persons with Type 2 Diabetes Using Self-monitoring of Blood Glucose

ทปรกษาโครงการวจย นางพวงประภา เพชรม พยาบาลวชาชพชานาญการ

ผวจย 1. นางนรซน กะรยอ ตาแหนงพยาบาลวชาชพชานาญการ 2. นางนรฮากหมะห นาวา ตาแหนงพยาบาลวชาชพชานาญการ 3. นางโรสตนา เซะบากอ ตาแหนงพยาบาลวชาชพชานาญการ 4. น.ส.รซดา กาเซง ตาแหนงเจาหนาทบนทกขอมล 5. น.ส.ซารนา อาสากาแหง ตาแหนงเจาหนาทบนทกขอมล

หนวยงาน คลนกโรคเรอรง แผนกผปวยนอก โรงพยาบาลรามน จงหวดยะลา

โทรศพท/โทรสาร 073-295023 ตอ 141 087-2930220 Email: [email protected]

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาผลของการสนบสนนการจดการตนเองในผปวยเบาหวานชนดท 2

ทตรวจระดบนาตาลในเลอดดวยตนเอง โดยมวธการศกษาแบบกงทดลอง แบบกลมเดยวประเมนกอนและหลง กลมตวอยางเลอกแบบเฉพาะเจาะจงตามเกณฑทกาหนดคอ เปนผปวยเบาหวานชนดท 2 จานวน 25 คน รปแบบการสนบสนนการจดการตนเองประกอบดวย การสอนทกษะการใชเครองกลโคมเตอรและวธการตรวจระดบนาตาลในเลอดดวยตนเอง การใหความร การตดตามทางโทรศพท การเยยมบาน และการมาพบแพทยเพอปรบการรกษา โดยใชระยะเวลาดาเนนการ 84 วนตอคน เกบขอมลผลการตรวจเลอดวนละ 7 ชวงเวลา ในวนท 1, 2 และ 3 การวดพฤตกรรมการจดการตนเองในวนท 1, และ 84 วเคราะหขอมลสวนบคคลโดยสถตเชงพรรณา วเคราะหความแตกตางของระดบนาตาลในเลอดสะสม (HbA1C) และพฤตกรรมจดการตนเองโดย สถตทค (paired t-test)

ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง ระดบการศกษาประถมศกษา อายเฉลย 48 ป เปนเบาหวานมานานเฉลย 5 ป สาหรบผลการศกษาพฤตกรรมการจดการตนเองในผปวยเบาหวานชนดท 2 มคาเฉลยคะแนนสงกวากอนไดรบการสนบสนนการจดการตนเอง (M = 1.88, SD = 2.94) อยางมนยสาคญทางสถต (p < .01) และผลของระดบนาตาลในเลอดสะสม (HbA1C) มคาเฉลยคะแนน (M = 0.52, SD = 2.02) อยางไมมนยสาคญทางสถต (p < .20)

ผลการศกษาไดยนยนการสนบสนนการจดการตนเองโดยการตรวจระดบนาตาลในเลอดดวยตนเองสงผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรมการจดการตนเองของผปวยเบาหวานชนดท 2 ในการควบคมระดบนาตาลในเลอดของตนเองใหปกตหรอใกลเคยงปกตมากทสด สาหรบผลระดบนาตาลในเลอดสะสม ตองมการตดตามในระยะเวลาทเหมาะสม และตดตามโดยการเยยมบานอยางตอเนอง ตอไป อยางไรกตามผลการวจย

2

ไมสามารถสรปไดอยางชดเจนวาเปนผลจากการทดลองทแทจรง เนองจากศกษาแบบกลมเดยวไมสามารถควบคมตวแปรแทรกซอนอนๆได

ค าส าคญ

การสนบสนนการจดการตนเอง การตรวจระดบนาตาลในเลอดดวยตนเอง

ความเปนมาและความส าคญ

เบาหวานเปนโรคเรอรงทเปนปญหาสาธารณสขทสาคญของทกประเทศทวโลก สหพนธเบาหวานนานาชาต (International Diabetes Federation) รายงานวาปจจบนผปวยเบาหวานทมอายระหวาง 20-79 ป ทวโลก มจานวน 285 ลานคน และคาดวาจะเพมขนเปน 438 ลานคนในอก 20 ปขางหนา ในจานวนนมประมาณ 4 ใน 5 เปนชาวเอเซย (International Diabetes Federation, 2005) โดยกลมประเทศกาลงพฒนาในทวปเอเซยซงขาดแคลนทรพยากรดานสาธารณสขในการปองกนโรคจะมอตราผเปนเบาหวานเพมสงทสด ทงนเปนผปวยเบาหวานชนดท 2 ถงรอยละ 90 โดยเบาหวานชนดนเปนปญหาสาคญอยางมาก (World Health Organization, 2006) สาหรบประเทศไทยพบวามอบตการณเพมขนทกป จากจานวนประชากรของประเทศไทย 64 ลานคน พบวาเปนเบาหวานชนดท 2 ประมาณ 3.2 ลานคน (สานกพฒนาขอมลขาวสารสขภาพ, 2557) เปาหมายของการดแลรกษาเบาหวานทไดผลดทสด คอ การสนบสนนใหผเปนเบาหวานสามารถจดการตนเอง และมชวตอยกบเบาหวานอยางมความสข (สมพงษ สวรรณวลยกร, 2550) การสนบสนนใหผปวยเบาหวานสามารถควบคมระดบนาตาลในเลอด ใหอยในระดบปกตหรอ ใกลเคยงปกตมากทสด เพอปองกนหรอชะลอการเกดภาวะแทรกซอนของโรคใหชาลง (ภาวนา กรตยตวงศ, 2544) ซงการทจะบรรลเปาหมายดงกลาวไดนน ตองอาศยการจดการตนเองของผปวยเบาหวานเปนสาคญโดยกจกรรมการจดการตนเอง (Diabetes self-care behaviors) ทสาคญไดแก 1) การเคลอนไหวรางกายและการออกกาลงกาย 2) การเลอกรบประทานอาหารอยางเหมาะสม 3) การใชยาอยางมประสทธผล 4) การเฝาตดตามระดบนาตาลในเลอดของตนเอง 5) การแกปญหาโดยเฉพาะทเกยวกบระดบนาตาลในเลอดทสงหรอตาเกนไปหรอเมอยามเจบปวย 6) การลดความเสยงตอการเกดโรคแทรกซอน และ 7) การปรบตวเพอดาเนนชวตอยกบโรคเบาหวานได (วลลา ตนตโยทย อางจาก Muloahy et al., 2003) การเฝาระวงตดตามระดบนาตาลในเลอดดวยตนเองเปนกจกรรมการจดการตนเองดานหนง ทจะทาใหผปวยสามารถปรบกจกรรมการจดการตนเองดานอนได การตรวจและตดตามระดบนาตาลในเลอดดวยตนเองของผปวยเบาหวานจะเกดประโยชน หากนาผลระดบนาตาลในเลอดทวดไดมาปรบเปลยนวธการดาเนนชวต เชน การควบคมอาหารและการออกกาลงกาย การตรวจและตดตามระดบนาตาลในเลอดดวยตนเองเปนทยอมรบอยางแพรหลายในการรกษาและเปนเครองมอทมประโยชนในการจดการกบโรคเบาหวาน (American Diabetes Association, 2008) ทาใหทงผปวยและเจาหนาทดานสขภาพไดรถงการเปลยนแปลงของระดบนาตาลในเลอด และคาดคะเนความเสยงตอการเกดภาวะแทรกซอนตางๆของโรคเบาหวานได รวมทงยงสามารถนามาเปนขอมลเพอใชปรบการรกษาและวางแผนการใหความรสาหรบผปวยเบาหวานได (American Association of Clinical Endocrinologists, 2007)

3

ปจจบนการบรการในคลนกเบาหวานสวนใหญ ไดมการประเมนการควบคมระดบนาตาลในเลอดของผปวยเบาหวานโดยใชระดบนาตาลในเลอดหลงอดอาหาร 8 ชวโมง (Fasting Plasma Glucose: FPG) เพยงคาเดยว ซงมขอจากดคอไมสามารถสะทอนใหเหนถงการควบคมระดบนาตาลในเลอดทผานมาของผปวยได และยงสงผลตอการดแลรกษาของทมสขภาพ ซงมกมการสงยาตามคาระดบนาตาลในเลอดหลงอดอาหาร 8 ชวโมง หากทมสขภาพใชคาระดบนาตาลนในการประเมนผลการควบคมนาตาลของผปวยเพยงคาเดยว ยอมสงผลใหการรกษาไมมประสทธภาพ จงมความจาเปนทตองหาวธการวดระดบนาตาลในเลอด ณ.เวลาอนๆรวมดวย เชน ระดบนาตาลในเลอดกอนอาหาร ระดบนาตาลในเลอด 2 ชวโมง และระดบนาตาลในเลอดกอนนอน เพอเปนการตดตามแบบแผนการเปลยนแปลงของระดบนาตาลในเลอดของผปวยแตละวนและเปนเครองมอในการประเมนการควบคมเบาหวานทดกวาคาระดบนาตาลในเลอดหลงอาหาร 8 ชวโมงเพยงคาเดยว โดยทวไปความถในการตรวจระดบนาตาลในเลอดของผปวยเบาหวานของประเทศไทยนนอาจมหลายรปแบบ ในผทควบคมไดดอาจตรวจนานๆครง เชนสปดาหละครงหรอสองครง สาหรบผทยงควบคมไดไมดหรอมการปรบเปลยนขนาดยาฉดหรอยากนควรตรวจบอยครงขน เชน อาจจะทกวนหรอวนละหลายครง กอนหรอหลงรบประทานอาหารนนขนอยกบผปวยแตละรายๆไป การตรวจระดบนาตาลในเลอดหลงอาหารจะเปนแนวทางในการปรบเปลยนเพมหรอลดขนาดยาฉดอนซลนในผทรกษาดวยยาฉดอนซลนกอนมออาหาร และใชเปนแนวทางในการปรบเปลยนกจกรรมการรบประทานอาหารในผทใชยาเมดลดระดบนาตาล ในผทฉดอนซลนควรตรวจอยางนอยวนละ 3-4 ครง กอนอาหาร 3 มอ และกอนนอน และอาจสลบตรวจหลงอาหารเชาหรอหลงอาหารเยนเปนครงคราว (สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต, 2556) หรอตรวจเมอมอาการเปลยนแปลง การตรวจนาตาลในเลอดดวยตนเองสามารถทาไดมากถงวนละ 8 ครงความถหรอเวลาทตรวจบอยครงแคไหนและเวลาใดบาง ขนกบความเขมงวดของการควบคมเบาหวาน (บญจนทร วงศสนพรตน, 2551) คลนกเบาหวานโรงพยาบาลรามนมผปวยเบาหวานทขนทะเบยน จานวน 1,920 คน คดเปน รอยละ 10.81 เปนผปวยเบาหวานทควบคมระดบนาตาล ไดด รอยละ 39.08 จากขอมลพบวาอตราสวนของผปวยเบาหวานทไมสามารถควบคมระดบนาตาลไดยงสง เนองจากมปจจยหลายดาน เชน ปจจยภายในตวผปวยทกอใหเกดพฤตกรรมทยงไมดและไมตอเนอง จากระดบความสามารถในการดแลตนเองลดลง ขาดความรความเขาใจเกยวกบการดแลตนเอง รวมทงระบบการดแลรกษาจากเจาหนาทสาธารณสข ทขาดการประเมนปญหาอปสรรคและการวางแผนรวมกนในการดแลตนเองระหวางเจาหนาทกบผปวยทาใหไมไดดแลหรอตอบสนองตามปญหาความตองการของผปวยแตละราย

ดงนนทางคลนกเบาหวานจงไดมการจดตงคลนกปรบเปลยนพฤตกรรม โดยมการคดเลอกกลมผปวยเบาหวานทไมสามารถควบคมระดบนาตาลในเลอดไดเพอนดเขารบบรการคลนกดงกลาวทกวนพธของทกสปดาห ซงมการประเมนขนตอนระยะพฤตกรรมของผปวยเบาหวาน (TTM) และไดใหการชวยเหลอตามระยะพฤตกรรม รวมกบการใช เทคนก และทกษะ ตามแนวคดทฤษฎของ HBM และ Social Support theory จากผลการดาเนนงานป 2558 มจานวนผปวยเบาหวานทเขาคลนกปรบเปลยน 383 ราย จากการประเมนระยะพฤตกรรมพบวา (1) ระยะไมสนใจ 11 ราย รอยละ 2.87 (2) ระยะลงเลใจ 59 ราย รอยละ 15.40 (3) ระยะตดสนใจ 116 ราย 30.28 (4) ระยะปฏบต 138 ราย รอยละ 36.03 และ (5) ระยะคงท 59 ราย รอยละ 15.40 และจากการตดตามระดบนาตาลในเลอดของผปวย ใน 3 visit จานวน 274 ราย คดเปน

4

รอยละ 71.54 พบวา สามารถควบคมระดบนาตาลในเลอด ดขนรอยละ 29.41,ไมดขน 20.00 และไมคงท 50.58

อยางไรกตามการใชฐานแนวคดดงกลาวในการจดการเพอการปรบเปลยนพฤตกรรมนนยงไมสามารถตอบสนองปญหาผปวยไดทงหมด เนองจากทางทมดแลผปวยยงขาดขอมลสะทอนใหเหนถงการควบคมระดบนาตาลในเลอดทผานมาของผปวยได ดงนน การสงเสรมใหผปวยมการจดการตนเองโดยวธการตรวจระดบนาตาลในเลอดดวยตนเองเปนวธหนงทจะชวยใหผปวยไดรบการ วางแผนในการดแลรกษาไดอยางเหมาะสม สงผลทาใหผปวยสามารถควบคมระดบนาตาลในเลอดได เพอชะลอและลดภาวะแทรกซอนไดในทสด

วตถประสงคของการวจย 1. ศกษาผลของการสนบสนนการจดการตนเองในผปวยเบาหวานชนดท 2 ทตรวจระดบนาตาลใน

เลอดดวยตนเอง 2. เพอเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนระดบนาตาลในเลอดสะสม (HbA1c) ของผปวยเบาหวานชนด

ท 2 กอนและหลงการไดรบสนบสนนการจดการตนเอง 3. เพอเปรยบเทยบคาคะแนนเฉลยพฤตกรรมการจดการตนเองของผปวยเบาหวานชนดท 2 กอน

และหลงการไดรบสนบสนนการจดการตนเอง

การเลอกกลมตวอยาง เปนผปวยโรคเบาหวานทรบการรกษาตอเนอง ในโรงพยาบาล จานวน 25 ราย โดยคดเลอกแบบ

เฉพาะเจาะจง (purposive sampling) ตามคณสมบตทกาหนด ดงตอไปน 1. เปนผปวยทขนทะเบยนในเขตพนทรบผดชอบของหนวยบรการ 2. เปนผปวยโรคเบาหวานชนดท 2 ทควบคมไมได ทไดรบการวนจฉยจากแพทย 3. มคาระดบนาตาลในเลอดทเกาะตดเมดเลอดแดง (HbA1C) มากกวา 8 % (ผลตรวจครงสดทาย ไม

เกน 1 ป) 4. มอายตงแต 30 ถง 60 ป สามารถปฏบตกจวตรประจาวนดวยตนเองได 5. เขารบการรกษาในคลนกเบาหวานในโรงพยาบาล อยางนอย ปละ 4 ครง 6. ไมมภาวะแทรกซอนทรนแรง เชนไตวาย โรคหวใจ ตาบอด 7. สามารถตดตอสอสารดวยการพด และอานออกเขยนได (สอสารทางโทรศพท) 8. ยนยอมหรอสมครใจเขารวมตลอดโครงการ

ระยะด าเนนการ 8 มกราคม – 29 มนาคม 2559

เครองมอทใชในการวจย มทงหมด 2 สวน ไดแก 1. ขอมลสวนบคคล จากโปรแกรม Host xp พรอมสมภาษณ ประกอบดวย

1.1 ขอมลทวไป ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพสมรส ศาสนา อาชพ ระดบการศกษา ระยะเวลาการเปนโรค

1.2 แบบบนทกผลระดบนาตาลในเลอด

5

1.3 แบบบนทกการรบประทานอาหารแตละมอ 2. เครองมอทใชในการทดลอง

2.1 เครองตรวจนาตาลในเลอดรน Accu-Chek Performa 2.2 แถบทดสอบระดบนาตาลในเลอดรน Accu-Chek

Performa 2.3 ผลระดบนาตาลในเลอดสะสม (HbA1C) 2.4 แนวทางการดแลผปวยทมภาวะ Hyper-Hypoglycemia

2.5 แบบสอบถามพฤตกรรมการจดการตนเอง จานวน 15 ขอ ซงประกอบดวย 5 ดานไดแก (1) ดานการควบคมอาหารเปนขอคาถามทางลบ 6 ขอ ชอคาถามทางบวก 2 ขอ (2) ดานพฤตกรรมการออกกาลงกาย เปนขอคาถามทางบวก 2 ขอ (3) ดานการใชยา เปนขอคาถามทางบวก 2 ขอ (4) ดานการสงเกตอาการ เปนขอคาถามทางบวก 1 ขอ (5) ดานการควบคมอารมณ เปนขอคาถามทางบวก 1 ขอ ขอคาถามทางลบ 1 ขอ ลกษณะคาตอบเปนมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ ดงน

เกณฑการใหคะแนนตามระดบการวด ความถของพฤตกรรม

คะแนนขอคาถามทางบวก

คะแนนขอคาถามทางลบ

เปนประจา 4 0 บอยครง 3 1 เปนบางครง 2 2 นานๆครง 1 3 ไมทาเลย 0 4

ขนตอนและวธการ การเตรยมความพรอมของผปวย

1. เตรยมรายชอผปวยทสมครใจเขารวม และรวบรวมขอมลจากจากโปรแกรม Host xp ไดแก ขอมลผลการตรวจทางหองปฏบตการครงลาสด และขอมลการรกษาและยาทไดรบในปจจบน

2. ใหกลมตวอยางทสมครใจลงชอยนยอมเขารวมการวจย เพอยนยนวากลมตวอยางยนยอมและพรอมเขารวมวจย และชแจงวตถประสงคและระยะเวลาของการทาวจยใหกลมตวอยางรบทราบ การเตรยมความพรอมของสอ อปกรณ และขอปฏบต

1. จดเตรยมอปกรณในการตรวจระดบนาตาลในเลอดกลมตวอยาง ไดแก เครองตรวจนาตาลในเลอด และแถบทดสอบระดบนาตาลในเลอด จานวน 25 เครอง ใหพรอมใช

2. จดเตรยมแบบบนทกผลการตรวจระดบนาตาลในเลอด ระยะดาเนนการ

6

ครงท 1 สปดาหท 0 ของระยะด าเนนการ ขนตอนท 1

- พยาบาลแนะนาตว - แจงระดบนาตาลสะสมแกผปวยแตละราย - แจงวตถประสงคของการจดโครงการ - แจงขนตอนของกจกรรมโดยรวม - อธบายใหผปวยทราบถงภาวะแทรกซอนจากโรคเบาหวาน - วดพฤตกรรมการดแลตนเอง 5 ดานกอนการสนบสนนการจดการตนเอง

ขนตอนท 2 - แจกสมดคมอการดแลตนเองสาหรบผปวยเบาหวาน - แนะนาการบนทกอาหารทรบประทานในแตละมอลงในแบบบนทก - อธบายและสาธตการเจาะนาตาลปลายนว ดวยปากกาเจาะเลอด ปองกนการตดเชอโดย

ใชเทคนคสะอาดในการเจาะเลอด การใชเครองตรวจนาตาลแบบพกพา - ใหผปวยแสดงวธเจาะเลอด อานผล คาทวดได และการบนทกผลเลอด - การบนทกผลและ plot graph ลงในแบบบนทกทแบงสและ ระดบนาตาล - อธบายและแจกเอกสารวธการประเมนและการแกไข ดวยตนเองใหกบผปวย - ใหความรการปฏบตตวตามคมอการดแลตนเอง 5 ดาน - ใหผปวยพดสรปขนตอนวธการปฏบตตนทไดจากพยาบาลผวจยอธบายและสาธตในเรอง

การเจาะเลอด อาหารทเหมาะสม วธการบนทกผลเลอด และอาหารทรบประทาน การสงเกตอาการนาตาลตา และการแกไข รวมทงชองทางการตดตอพยาบาล


- ใหผปวยทา SMBG (self monitoring blood glucose) อยางมแบบแผนตามแบบ “ 7 – point profile” โดยใหเจาะเลอดตรวจวนละ 7 ครง คอตรวจกอนอาหารและหลงอาหาร 2 ชวโมง ในมอเชา มอเทยง มอเยน และกอนนอน เจาะเลอดตดตอกน 3 วน โดยบนทกคานาตาลในเลอด ทได plot graph ลงในชองคานาตาล ทแสดงชวงของคานาตาล และสแดงระดบคานาตาล

- บนทกอาหารทรบประทานในแตละมอ - ใหผปวยพดถงเหตการณทผานมาทคดวาเปนปญหา - ใหผปวยนาผลการตรวจตดตามระดบนาตาลในเลอด กราฟทไดบนทกอาหาร มาพบ

แพทยและพดสรป การเรยนรตอพยาบาล ครงท 2 สปดาหท 2-4 ของระยะด าเนนการ

- พยาบาลและแพทย รวมกน ประเมนระดบนาตาลในเลอด ชวงทเจาะเลอดทบาน ตดตอกน 3 วน ทาการวเคราะหปญหา เพอวางแผนการดแลรกษาตามแนวทาง

- ใหผปวยเจาะเลอดตราจวนละ 2 ครง คอกอนอาหารและหลงอาหาร 2 ชวโมงมอใดกได เจาะเลอดวน เวน วน บนทกคาระดบนาตาลทได plot graph

- บนทกอาหารทรบประทานในแตละมอ

7

- พยาบาลโทรศพทตดตามสปดาหละ 1 ครงใชเวลาครงละประมาณ 5-10 นาท - ใหผปวยพดถงเหตการณทผานมาทคดวาเปนปญหา - ใหผปวยนาผลการตรวจตดตามระดบนาตาลในเลอด กราฟทไดบนทกอาหาร มาพบ

แพทยและพดสรป การเรยนรตอพยาบาล ครงท 3 สปดาหท 5-12 ของระยะด าเนนการ

- ใหผปวยเจาะเลอดตรวจวนละ 2 ครง คอ ตรวจกอนอาหารและหลงอาหาร 2 ชวโมง มอใดกได ทาสปดาหละ 1 ครง

- บนทกคาระดบนาตาลทได plot graph และ บนทกอาหารทรบประทานในแตละมอ - พยาบาลโทรศพทตดตามสปดาหละ 1 ครงใชเวลาครงละประมาณ 5-10 นาท


- ใหผปวยพดสรปสงทไดจากกจกรรมนในเรองการกนอาหารระดบนาตาลทเหมาะสมสาหรบตนเอง

- วดพฤตกรรมการดแลตนเอง 5 ดานหลงการสนบสนนการจดการตนเอง - ตรวจดระดบนาตาลสะสม (HbA1C) - ตรวจดระดบนาตาลสะสม (HbA1C)

การวเคราะหขอมล

ขอมลทไดจากการศกษา ผวจยนามาวเคราะหขอมลดงตอไปน 1. สถตเชงพรรณนา

1.1 ขอมลสวนบคคล ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส ศาสนา อาชพ ระดบการศกษา ระยะเวลาการเปนโรค วเคราะหดวยการแจกแจงความถ จานวน รอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.2 ขอมลพฤตกรรมการจดการตนเอง วเคราะหดวยการแจกแจงความถจานวนรอยละ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

2. เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการจดการตนเองและคาเฉลยระดบนาตาลในเลอดสะสม (HbA1C) กอนและหลงการทดลองโดยใชสถตทค (paired t-test) สาหรบการทดสอบวาขอมลมการแจกแจงแบบปกตหรอไม ผวจยไดทดสอบดวยสถต Shapiro-Wilk W test โดยโปรแกรม SPSS

8

ผลการวจย

ขอมลทวไป จากการศกษากลมตวอยาง พบวาเกอบทงหมดเปนเพศหญง (20 ราย) มชวงอายระหวาง 40-59 ป

มากทสด (24 ราย) มเพยง 1 ราย อาย 33 ป (M = 48.64, SD = 6.00) สวนใหญมสถานภาพสมรสค (24 ราย) และประกอบอาชพเกษตรกรรม กบ ไมไดประกอบอาชพใดๆ ในจานวนใกลเคยงกน คอ 6 และ 5 รายตามลาดบ ดานศาสนาสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม (23 ราย) ระดบการศกษาเกอบทงหมดอยในระดบประถมศกษา (24 ราย) มเพยง 1 ราย จบระดบปรญญาตร สาหรบระยะเวลาของการเปนโรคเบาหวาน พบวา สวนใหญเปนเบาหวานระยะเวลา 1-4 ป จานวน 13 ราย รองมา ระยะเวลา 5-8 ป 7 ราย และ ระยะเวลา 9-12 ป 5 ราย (M = 5.04, SD = 3.22) และยาทใชสวนใหญเปนยากน จานวน 20 ราย รองลงมา จานวน 5 ราย รวมทง มผดแล 17 ราย ไมมผดแล 8 ราย

ขอมลพฤตกรรมการจดการตนเอง พฤตกรรมการจดการตนเองของผปวยเบาหวานชนดท 2

จากการศกษาพฤตกรรมการจดการตนเองของกลมตวอยาง พบวาหลงการทดลองกลมตวอยางมคาเฉลยคะแนนสงกวากอนการทดลอง โดยไดแยกการรายงานผล เปนรายดานดงน

ดานการควบคมอาหารดานลบ เชน การกนอาหารไขมน, อาหารผด ทอด, การดมนาหวาน นาอดลม ชา กาแฟ,ขนมหวานหรอผลไมรสหวาน และการกนของวางระหวางมอ รวมทง การเตมขาวจานท 2 พบวา กลมตวอยางในระยะกอนการทดลองมการปฏบตในระดบเปนประจาถงบอยครง (Min = 2, Max = 19, M = 8.24, SD = 4.27) และระยะหลงการทดลองมการปฏบตในระดบนอย (Min = 14, Max = 24, M = 18.48, SD = 3.11) สาหรบการควบคมอาหารดานบวก เชน การกนผก ผลไม และการทานอาหารมอเยนในปรมาณทนอยกวามออนๆ พบวา กลมตวอยางในระยะกอนการทดลองมการปฏบตในระดบบางครง (Min = 1, Max = 7, M = 8.24, SD = 1.57) และระยะหลงการทดลองมการปฏบตในระดบเปนประจาถงบอยครง (Min = 1, Max = 8, M = 5.56, SD = 1.50)

ดานการออกกาลงกาย เชน การออกกาลงกายโดยการ เดน วง โยคะ, มการเคลอนไหว หรออกแรงทางานบาน พบวา กลมตวอยางในระยะกอนการทดลองอยในระดบปฏบตเปนบางครง (Min = 1, Max = 8, M = 3.32, SD = 1.84) และระยะหลงการทดลองมการปฏบตในระดบบอยครง (Min = 1, Max = 8, M = 5.08, SD = 1.73)

ดานการใชยา เชน การรบประทานยาตามแพทยสง และการนายาตดตวทกครงเมอเดนทางไกล พบวา กลมตวอยางในระยะกอนการทดลองมพฤตกรรมการปฏบตในระดบบอยครง(Min = 1 , Max = 8, M =

9

4.80, SD = 1.73) และระยะหลงการทดลองอยในระดบเปนประจาถงบอยครง (Min = 6, Max = 8, M = 7.60, SD = 0.57)

ดานการสงเกตอาการ เชน การสงเกตอาการนาตาลในเลอดตาและสง พบวา กลมตวอยางในระยะกอนการทดลองมพฤตกรรมการปฏบตในระดบเปนบางครง (Min = 1 , Max = 4, M = 2.20, SD = 0.81) และระยะหลงการทดลองอยในระดบเปนประจาถงบอยครง (Min = 3, Max = 4, M = 3.64, SD = 0.48)

ดานอารมณ เชน การทาจตใจแจมใส รสกสบายใจ พบวา กลมตวอยางในระยะกอนการทดลองมพฤตกรรมการปฏบตในระดบบอยครง (Min = 1 , Max = 4, M = 2.72, SD = 0.93) และระยะหลงการทดลองอยในระดบเปนประจาถงบอยครง (Min = 1, Max = 4, M = 3.16, SD = 0.80)

ผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการจดการตนเองกอนและหลงการทดลองโดยใชสถตทค พบวาคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการจดการตนเองหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถต (p < .01) และ ผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยคะแนนของคา HbA1C กอนและหลงการทดลองโดยใชสถตทค พบวาคาเฉลย คะแนนหลงการทดลองไมมนยสาคญทางสถต (p < .20)

การศกษาผลของการสนบสนนการจดการตนเองในผปวยเบาหวานชนดท 2 ทตรวจระดบนาตาลในเลอดดวยตนเอง ครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi –experimental study) แบบกลมเดยว เกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางผปวยเบาหวานชนดท 2 ทมารบบรการคลนกเบาหวานในเขตพนทบรการของโรงพยาบาลรามน อาเภอรามน จงหวด ยะลา จานวน 25 คน ซงคดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง เกบรวบรวมขอมลในชวงเดอน มกราคม ถงเดอน มนาคม พ.ศ. 2559 เกบขอมลโดยใชเครองมอ 2 สวน คอ 1) ขอมลสวนบคคลจากประวตในโปรแกรม HOST XP 2) แบบวดพฤตกรรมการจดการตนเองของผปวยเบาหวาน และใชเครองตรวจระดบนาตาลในเลอดและแถบทดสอบระดบนาตาลในเลอด วเคราะหขอมลดวยความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการจดการตนเองและคาเฉลยระดบนาตาลในเลอดสะสม (HbA1C) กอนและหลงการทดลองโดยใชสถตทค (paired t-test โดยดาเนนการในกลมตวอยางใหมการตรวจระดบนาตาลในเลอดดวยตนเอง จากการสอนและฝกทกษะการใชเครอง การอานผล การแปลผลและการบนทกผล รวมทงนาผลระดบนาตาลในเลอดทไดมาปรบเปลยนพฤตกรรมการจดการตนเอง 5 ดาน คอ ดานการเลอกรบประทานอาหาร, ดานการเคลอนไหวรางกาย, ดานการใชยา, ดานการสงเกตอาการนาตาลในเลอดสงตา และ การจดการดานอารมณ ซงไดตดตามการปรบเปลยนพฤตกรรมของกลมตวอยาง รวมกบการใหความร และการใหคาปรกษา และรวมกบกลมตวอยางในการตงเปาหมายระดบนาตาลและพฤตกรรมการจดการตนเองทนาไปสการบรรลเปาหมายดงกลาว ซงสรปผลการศกษาวจยไดดงน

1. กลมตวอยางทง 25 คน มความสามารถในการตรวจระดบนาตาลในเลอดดวยตนเองและนาผลทตรวจไดมาปรบเปลยนพฤตกรรมในการจดการตนเองเพอควบคมระดบนาตาลในเลอดใหปกตหรอใกลเคยง

10

ปกตมากทสด โดยลกษณะของการเปลยนแปลงของระดบนาตาลในเลอดของกลมตวอยางของวนท 2 และ 3 ลดลง เมอเปรยบเทยบกบของวนท 1

2. คะแนนพฤตกรรมการจดการตนเอง พบวากลมตวอยางมการปรบเปลยนพฤตกรรมการจดการตนเองในแตละดาน หลงการทดลอง ในทางทดขนทง 5 ดาน

3. ผลของคาเฉลยระดบนาตาลในเลอดสะสม (HbA1C) หลงการทดลอง พบวา ไมดขน แตถาเปรยบเทยบแนวโนมกอนและหลง พบวา รอยละ 46 มแนวโนมดขน

4. ผลจากการประเมนระดบนาตาลในเลอด 7 ครง ชวงเวลาทเจาะทบาน ในวนท 1, 2 และ 3 พบวา รอยละ 52 ตองไดรบการปรบยา เนองจาก ผปวยไมสามารถควบคมระดบนาตาลในเลอดได รวมทงผปวยทเรมมคา Creatinine เรมสง และรอยละ 12 ปรบเรองการบรโภคอาหาร สวนรอยละ 36 สามารถควบคมระดบนาตาลในเลอดไดโดยไมตองปรบยา หรอ บางราย สามารถลดยาได

อภปรายผลการวจย 1. การตดตามของคา HbA1C อยางนอยตองใชเวลาภายใน 3 - 4 เดอน หรอ 120 วน จงจะไดผลท

แนนอน และ กลมตวอยาง เกอบรอยละ 90 มการศกษาระดบประถมศกษา จงทาใหการรบรเพอสงเสรมการเรยนรในการดแลตนเองไมด ตลอดจนไมมผดแล เปนตน นอกจากน ยงพบวาเปนเบาหวานมากกวา 10 ป ซงเปนกลมทไมสามารถควบคมระดบนาตาลในเลอดระยะเวลายาวนาน จงทาใหยากตอการควบคมระดบนาตาลในเลอดได อกทงผปวยทมคา BMI และรอบเอวเกน พบรอยละ 92.00 ซงไขมนหนาทอง เปนกรดไขมนอสระ (free fatty acid) ซงไขมนชนดนจะไปยบยงกระบวนการเผาผลาญของกลโคสทกลามเนอ ทาใหระดบนาตาลในเลอดสงขน เกดภาวะดอตออนซลน ดงนนผปวยกลมนจะตองมการสงเสรมเพอการลดรอบเอวหร อม การควบ คมน าหน ก ควบ คก นก อนจ งจะสามารถควบ คมระดบน าตาลใน เล อดได http://www.diabetescareth.com/diabetescare_ เขาถงเมอ 29/6/59

2. ผลคะแนนพฤตกรรมหลงการทดลองอยในเกณฑดกวากอนทดลอง ซงไมสอดคลองกบคาระดบนาตาลในเลอดสะสม เนองจาก กลมตวอยางอาจจะไมกลาเปดเผยพฤตกรรมทเปนความจรงเพราะกลวถกเจาหนาทตาหน ขอเสนอแนะ เพอการน าผลการวจยไปใชประโยชน

1. สามารถนาวธการตรวจระดบนาตาลในเลอดแบบ 3 วน 7 ครงมาใชเปนเครองมอในการตดตามการเปลยนแปลงของนาตาลในเลอด เพอใหผปวยมการจดการตนเองตามผลของระดบนาตาลในเลอดของตน ในการปรบกจรรมดานการรบประทานอาหาร การออกกาลงกาย และการใชยา เกดความสามารถในการควบคมระดบนาตาลในเลอดของตนเอง สอดคลองกบการดาเนนชวตประจาวน ดงนนพยาบาลควรฝกทกษะในการตรวจระดบนาตาลในเลอดดวยตนเองแกผปวย เพอเปนการสนบสนนการจดการตนเองของผปวยเบาหวาน

2. สามารถนาวธการตรวจระดบนาตาลในเลอดแบบ 3 วน 7 ครง มาใชเปนเครองมอในการตดตามการเปลยนแปลงของนาตาลในเลอดของผปวยเบาหวานแพทยและทมสขภาพสามารถปรบการรกษาใหเหมาะสมและมประสทธภาพในการควบคมระดบนาตาลในเลอดของผปวย นาไปสดานการจดการระบบ

http://www.diabetescareth.com/diabetescare_%20เขาถง

11

บรการและรปแบบในการตดตามผลระดบนาตาลในเลอด เปนผลดตอการดแลรกษา ในการนาไปใชและพฒนาวธการตอไป

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 1. การทาวจยเกยวกบ SMBG ครงตอไปควรจะมการเลอกกลมตวอยางทมความพรอมและมความ

ตงใจในการดแลตนเอง รวมทงมผดแลในการใหความชวยเหลอ 2.ขอมลพนฐานทไดจากการศกษาสามารถนาไปเปนขอมลพนฐานในการศกษาวจยการสนบสนน

การจดการตนเองของผปวยเบาหวานโดยออกแบบการวจยใหมกลมควบคมเพอสามารถควบคมตวแปรแทรกซอนได และปรบรปแบบการตดตามผลในระยะยาว เพอยนยนวาผปวยเบาหวานสามารถมการจดการตนเอง เพอควบคมระดบนาตาลในเลอดใหปกตไดอยางตอเนอง

3. จากการศกษาครงนสามารถแยกผลการศกษาเปนปจจยหลายดาน เชน ดานสงคม, ดานการควบคมอาหาร, ดานการออกกาลงกาย และดานการใชยา เปนตน

4. การวจยครงนผวจยไดออกแบบโดยศกษากลมตวอยางเพยงกลมเดยว และนาคาทวดกอนและหลงมาเปรยบเทยบความแตกตาง ทาใหผลการวจยไมสามารถสรปไดอยางชดเจนวาเปนผลจากการทดลองทแทจรง เนองจากศกษาแบบกลมเดยวไมสามารถควบคมตวแปรแทรกซอนอนๆได

12

กตกรรมประกาศ งานวจยในงานประจาฉบบน สาเรจลลวงได ดวยความรวมมอ จาก ผปวยและญาต, เจาหนาท รพ

สต. และแพทยทใหการรกษา ตลอดจน ทมสหวชาชพ เชน นกโภชนากร เภสขกร นกกายภาพบาบด และ เจาหนาทหองชนสตร และขอขอบคณ ทมทปรกษางานวจยครงน คณพวงประภา เพชรม และ คณฟรยา เบญหาวน ทกรณาให คาปรกษา เสนอขอคดเหน รวมทงสนบสนน และใหกาลงใจดวยดเสมอมา ขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสนดวย

ขอขอบพระคณผอานวยการโรงพยาบาลรามน หวหนากลมการพยาบาล บคลากรประจาคลนกโรคเบาหวานและความดนโลหตสง ทใหการชวยเหลอ และอานวยความสะดวกในการดาเนนการวจยจนสาเรจลลวงไปดวยด

นรซน กะรยอ

13

เอกสารอางอง กรศนนท เลศสกลจนดา. (2553). ผลของการสนบสนนการจดการตนเองในผปวยเบาหวานชนดท 2 ทตรวจ

ระดบน าตาลในเลอดดวยตนเอง.วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑตสาขาการพยาบาลเวชปฏบตชมชนคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ, นครศรธรรมราช.

จราพร นลส. (2555). ผลของโปรแกรมการจดการตนเองโดยการสนบสนนจากเพอนตอระดบฮโมโกลบนทมน าตาลเกาะของผปวยโรคเบาหวานชนดท 2. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑตสาขาการพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพมหานคร.

บญจนทร วงศสนพรตน. (2551). การประเมนการควบคมเบาหวานดวยตนเอง.กรงเทพฯ: กราฟฟค 1 แอดเวอรไทซง.บญจนทร วงศสนพรตน. (2551). การประเมนการควบคมเบาหวานดวยตนเอง .กรงเทพฯ: กราฟฟค 1 แอดเวอรไทซง.

ภาวนา กรตยตวงศ. (2544). การพยาบาลผปวยเบาหวาน: มโนมตสาคญสาหรบการดแล. (พมพครงท 2). ชลบร: พ.เพรส.ภาวนา กรตยตวงศ. (2544). การพยาบาลผปวยเบาหวาน: มโนมตสาคญสาหรบการดแล. (พมพครงท 2). ชลบร: พ.เพรส.

วลลา ตนตโยทย. (2551). การสนบสนนการจดการตนเองและการใหการศกษาแกผปวยเบาหวาน. กรงเทพฯ: กราฟฟค 1 แอดเวอรไทซง.

ศนสนย กองสกล. (2553). ผลของโปรแกรมการฝกทกษะการจดการตนเองตอพฤตกรรมการจดการตนเองในการควบคมโรคเบาหวานและระดบน าตาลในเลอดของผทเปนเบาหวานชนดท 2. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑตสาขาการพยาบาลเวชปฏบตชมชนคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพมหานคร

สมพงษ สวรรณวลยกร. (2549). การตรวจ Home monitoring ของผปวย.ใน ธต สนบบญ และ วราภณ วงศถาวรารตน บรรณาธการ การดแลรกษาโรคเบาหวานแบบองครวม.กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สาอางค เวยงนนท. (2553). ผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมโรคและระดบฮโมโกลบนเอวนซ ในผปวยเบาหวานชนดท 2. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑตสาขาการพยาบาลผใหญ มหาวทยาลยมหาสารคาม, มหาสารคาม.

สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. (2557). แนวทางเวชปฏบตสาหรบโรคเบาหวาน.กรงเทพฯ:หจก.อรณการพมพ.

International Diabetes Federation. (2005). Clinical guidelines Task Force, Global guidelines for Type 2 diabetes. 2005 Chapter 8- self monitoring.

World Health Organization. (2006b). Prevalence of diabetes worldwide. Retrieved January 20, 2005, from http://www.who.int/diabetes/facts/world_figures/en/. http://www.diabetescareth.com/diabetescare_detail.php?diabetescareid=14 เขาถงเมอ 29/6/59

http://www.who.int/diabetes/facts/world_figures/en/

http://www.diabetescareth.com/diabetescare_detail.php?diabetescareid=14%20เขาถง

http://www.diabetescareth.com/diabetescare_detail.php?diabetescareid=14%20เขาถง

14

http://www.sakonlocal.go.th/center/website/site/index_webboard_detail.php?site=630&page_id=630&ws_id=259&wd_id=4411&wb_id=200&send_cols=1&start=0&page=1&control= เขาถงเมอ 29/6/59

http://www.sakonlocal.go.th/center/website/site/index_webboard_detail.php?site=630&page_id=630&ws_id=259&wd_id=4411&wb_id=200&send_cols=1&start=0&page=1&control=%20เขาถง



15

ภาคผนวก

16

ตารางการด าเนนกจกรรมการตรวจตดตามระดบน าตาลในเลอดดวยตนเอง

ครงท สปดาหท

วตถประสงค กจกรรม

1 5 มค. 59

0 ขนตอนท1 เพอสรางสมพนธภาพ - ประเมนผปวยและวางแผนรายบคคล - เพอกระตนใหผปวยเหนความสาคญของการลดระดบนาตาลในเลอด

- พยาบาลแนะนาตว - แจงระดบนาตาลสะสมแกผปวยแตละราย - แจงวตถประสงคของการจดโครงการ - แจงขนตอนของกจกรรมโดยรวม - อธบายใหผปวยทราบถงภาวะแทรกซอนจากโรคเบาหวาน - วดพฤตกรรมการดแลตนเอง 5 ดานกอนการสนบสนนการจดการตนเอง

ขนตอนท 2 เตรยมผปวย เพอใหเกดความเขาใจเรองอาหารสาหรบผปวยเบาหวานอยางถกตอง - เพอใหผปวยสามารถบนทกอาหารได - เพอใหผปวยเขาใจถงวธการเจาะเลอดปลายนว หารใชเครองตรวจนาตาลแบบ พกพา - การบนทกผลและ plot graph - เพอใหผปวยสามารถแกไขภาวะแทรกซอน ทอาจเกดขน เชนอาการนาตาลตา - เพอประเมนความเขาใจในภาพรวมของ การปฏบตกจกรรมของผปวย

- แจกสมดคมอการดแลตนเองสาหรบผปวยเบาหวาน - แนะนาการบนทกอาหารทรบประทานในแตละมอลงในแบบบนทก - อธบายและสาธตการเจาะนาตาลปลายนว ดวยปากกาเจาะเลอดโดยตงความลก 0.1 – 0.2 มลลเมตร ปองกนการตดเชอโดยใชเทคนคสะอาดในการเจาะเลอด การใชเครองตรวจนาตาลแบบพกพา - ใหผปวยแสดงวธเจาะเลอด อานผล คาทวดได และการบนทกผลเลอด - การบนทกผลและ plot graph ลงในแบบบนทกทแบงสและ ระดบนาตาล - อธบายและแจกเอกสารวธการประเมนและการแกไข ดวยตนเองใหกบผปวย - ใหผปวยพดสรปขนตอนวธการปฏบตตนทไดจากพยาบาลผวจยอธบายและสาธตในเรองการเจาะเลอด อาหารทเหมาะสม วธการบนทกผลเลอด และอาหารทรบประทาน การสงเกต

17



อาการนาตาลตา และการแกไข รวมทงชองทางการตดตอพยาบาล

1

1

ขนตอนท 3 การดาเนนกจกรรมการตรวจตดตามระดบระดบนาตาลในเลอดดวยตนเอง 1) ตรวจเลอดตดตามตนเอง 2) ประเมนผลเลอดท ตดตามตนเอง และ 3) เสรมแรงตนเอง - เพอใหผปวยเกดการเรยนรถงความสมพนธของอาหารทรบประทานกบนาตาลในเลอด และเกดการวางแผนในการรบประทาน อาหารเพอกระตนเตอนและเสรมแรงการจดการตนเอง - เพอรบรและประเมนปญหาจากการทา SMBG

ใหผปวยท า SMBG (self monitoring blood glucose) อยางมแบบแผนตามแบบ “ 7 – point profile” โดยใหเจาะเลอดตรวจวนละ 7 ครง คอตรวจกอนอาหารและหลงอาหาร 2 ชวโมง ในมอเชา มอเทยง มอเยน และกอนนอน เจาะเลอดตดตอกน 3 วน โดยบนทกคานาตาลในเลอด ทได plot graph ลงในชองคานาตาล ทแสดงชวงของคานาตาล และสแดงระดบคานาตาล - บนทกอาหารทรบประทานในแตละมอ - ใหผปวยพดถงเหตการณทผานมาทคดวาเปนปญหา - ใหผปวยนาผลการตรวจตดตามระดบนาตาลในเลอด กราฟทไดบนทกอาหาร มาพบแพทยและพดสรป การเรยนรตอพยาบาล - พยาบาลและแพทย รวมกน ประเมนระดบนาตาลในเลอด ชวงทเจาะเลอดทบาน ตดตอกน 3 วน ทาการวเคราะหปญหา เพอวางแผนการดแลรกษาตามแนวทาง

2 11 มค. 59 18 มค. 59 25 มค. 59

2-4 - เพอใหผปวยตรวจเลอดตดตามตนเองประเมนผลเลทอดทตดตาม และเสรมแรงตนเองอยางเปนพลวตร - เพอใหผปวยเกดการ

- ใหผปวยเจาะเลอดตราจวนละ 2 ครง คอกอนอาหารและหลงอาหาร 2 ชวโมงมอใดกได เจาะเลอดวน เวน วน บนทกคาระดบนาตาลทได plot graph - บนทกอาหารทรบประทานในแตละมอ

18



เรยนรถงความสมพนธของอาหารทรบประทานกบนาตาลในเลอดและเกดการวางแผนในการรบประทานอาหาร - เพอกระตนเตอนและเสรมแรงการจดการตนเอง - เพอรบรและประเมนปญหาจากการทา SMBG

- พยาบาลโทรศพทตดตามสปดาหละ 1 ครงใชเวลาครงละประมาณ 5-10 นาท - ใหผปวยพดถงเหตการณทผานมาทคดวาเปนปญหา - ใหผปวยนาผลการตรวจตดตามระดบนาตาลในเลอด กราฟทไดบนทกอาหาร มาพบแพทยและพดสรป การเรยนรตอพยาบาล

3 1 กพ.59

31 มค. 59

5-12 - เพอใหผปวยตรวจเลอดตดตามตนเองประเมนผลเลอดทตดตาม และเสรมแรงตนเองอยางเปนพลวตร - เพอใหผปวยเกดการเรยนรถงความสมพนธของอาหารทรบประทานกบนาตาลในเลอดและเกดการวางแผนในการรบประทานอาหาร - เพอกระตนเตอนและเสรมแรงการจดการตนเอง

- ใหผปวยเจาะเลอดตรวจวนละ 2 ครง คอ ตรวจกอนอาหารและหลงอาหาร 2 ชวโมง มอใดกได ทาสปดาหละ 1 ครง - บนทกคาระดบนาตาลทได plot graph และ บนทกอาหารทรบประทานในแตละมอ - พยาบาลโทรศพทตดตามสปดาหละ 1 ครงใชเวลาครงละประมาณ 5-10 นาท

4

12 สนสด

ขนตอนท 4 ประเมนผลการปฏบตงานของผปวยเพอประเมนการเรยนรทเกดขนจาก กจกรรม

- ใหผปวยพดสรปสงทไดจากกจกรรมนในเรองการกนอาหารระดบนาตาลทเหมาะสมสาหรบตนเอง

สนสด เพอประเมนความส าเรจของกจกรรม

- วดพฤตกรรมการดแลตนเอง 5 ดานหลงการสนบสนนการจดการตนเอง - ตรวจดระดบนาตาลสะสม (HbA1C)

19

ตารางการดาเนนงานโครงการ SNBG

ลาดบ วน/เดอน/ป กจกรรม ผรบผดชอบ

1 26 ธค. 58 คดเลอกกลมเปาหมาย NCM และทม

2 28 ธค.58 ชแจง จนท.และ พจารณาความเหมาะสมของกลมเปาหมาย

NCM,จนท.ทรบผดชอบ

3 5 มค. 59 ชแจง จนท. และ ผปวย พรอมแจกเครองมอ จนท.ทรบผดชอบ

4 11 มค. 59 พยาบาลโทรศพทตดตาม จนท.ทรบผดชอบ

5 12 มค. 59 นดผปวยมารพ. แพทย NCM




9 2 กพ. 59 นดผปวยมารพ. แพทย NCM



12 12 กพ. 59 พยาบาลโทรศพทตดตาม จนท.ทรบผดชอบ






20

ลาดบ วน/เดอน/ป กจกรรม ผรบผดชอบ


19 28 มค.59 นดผปวยมารพ. แพทย NCM

20 29 มค.59 นดผปวยมารพ. แพทย NCM

21 30 มค. 59 นดผปวยมารพ. แพทย NCM

22 1 เม.ย. 59 นดผปวยมารพ. แพทย NCM

21

รายท...............ชอ สกล..............................................................................HN………………………………… แบบสมภาษณกจกรรมการจดการตนเองของผปวยเบาหวาน

คาชแจง กรณาเขยนเครองหมาย / ลงในชองหลงขอความทตรงกบการปฏบตของทานมากทสดเพยง คาตอบเดยว ในชวง 3 เดอน ทผานมา

ปฏบตทกวน หมายถง ปฏบตเปนประจาทกวน / สปดาห ปฏบต 6-7 วน หมายถง ปฏบต 6- 7 วน / สปดาห ปฏบต 4-5 วน หมายถง ปฏบต 4- 5 วน / สปดาห ปฏบต 2-3 วน หมายถง ปฏบต 2-3 วน / สปดาห ปฏบต 1 วน หมายถง นานๆครง

ขอความ เปนประจ า

(6-7วน/สปดาห)

บอยครง


เปนบางครง


นานๆครง

(1วน/สปดาห)

ไมท าเลย

ดานการควบคมอาหาร

1. ทานกนอาหารไขมนสง เชน เนอตดมน กง หมก

2. ทานกนอาหารพวกผด ทอด ทใสนามนเยอะ

3. ทานกนนาหวานหรอนาอดลมหรอ ชา กาแฟ

4. ทานกน ผกและผลไม ในแตละมอ ประมาณครงหนงของปรมาณอาหารทงหมด

5. ทานกนขนมหวานหรอผลไมทมรสหวาน

6. ทานกนอาหารวาง ขนมตางๆ ระหวางมออาหาร

7. ทานกนอาหารมอเยนในปรมาณทนอยกวามออน

22

ขอความ เปนประจ า


บอยครง


เปนบางครง


นานๆครง

(1วน/สปดาห)

ไมท าเลย

8. ทานตกขาวเพมเตมเปนจานทสองในแตละมอ

ดานการออกก าลงกาย

9. ทานออกกาลงกาย เชน เดน วง โยคะ ครงละอยางนอย 30 นาท

10. ทานมการเคลอนไหว หรอออกแรงทางานบาน

ดานการใชยา

11.ทานรบประทานยาลดระดบนาตาลในเลอด หรอใชยาฉดไดครบ ตรงเวลาตามแพทยสง

12.ทานนายาลดระดบนาตาลในเลอดตดตวไปดวยทกครงเมอเดนทางไกล(ออกจากบาน)

ดานการสงเกตอาการ

13.ทานมการสงเกตอาการนาตาลตา และนาตาลสง

ดานอารมณ

14. ทาจตใจแจมใส รสกสบายใจ

15. หงดหงด โมโห เครยด

23

ผลเลอดหลงเสรจสนโครงการ

BUN…………… Cr…………GFR………….… (วนทเจาะ.......................................)HbA1c…………………………….. (วนทเจาะ.......................................)

24

การแปลผลคะแนน

เปนประจา หมายถง ปฏบตเปนประจาทกวน/ สปดาห

บอยครง หมายถง ปฏบต 4-5 วน/สปดาห

เปนบางครง หมายถง ปฏบต 2-3 วน/สปดาห

นานๆครง หมายถง ปฏบต 1-2 วน/สปดาห

ไมทาเลย หมายถง ไมเคยปฏบต เลย

การแปลคาคะแนนระดบพฤตกรรมการการจดการตนเองโดยพจารณาจากคาคะแนนเฉลยของแตละดาน ซงไดแบงคะแนนแบบอนตรภาคชนเปน 4 ชนโดยแยกเปนรายดานซงประกอบดวย 5 ดานไดแก (1) ดานการควบคมอาหารขอคาถามทางลบ ม 6 ขอ คาถามทางบวก 2 ขอ ซงกาหนดคาคะแนนตาสดเทากบ 0 คะแนน และคาคะแนนสงสดเทากบ 32 คะแนน (Min = 0, Max = 32) (2) ดานการออกกาลงกาย เปนขอคาถามทางบวก 2 ขอ ซงกาหนดคาคะแนนตาสดเทากบ 0 คะแนน และคาคะแนนสงสดเทากบ 8 คะแนน (Min = 0, Max = 8) (3) ดานการใชยาเปนขอคาถามทางบวกม 2 ขอซงกาหนดคาคะแนนตาสดเทากบ 0 คะแนน และคาคะแนนสงสดเทากบ 8 คะแนน (Min = 0, Max = 8) (4) ดานการสงเกตอาการ เปนขอคาถามทางบวก 1 ขอ ซงกาหนดคาคะแนนตาสดเทากบ 0 คะแนน และคาคะแนนสงสดเทากบ 4 คะแนน (Min = 0, Max = 4) และ (5) ดานการจดการอารมณ เปนขอคาถามทางบวก 1 ขอ ทางลบ 1 ขอซงกาหนดคาคะแนนตาสดเทากบ 0 คะแนน และคาคะแนนสงสดเทากบ 8 คะแนน (Min = 0, Max = 8) (4) โดยพจารณาจากคาเฉลยของคะแนน ซงกาหนดเกณฑการแปลคาคะแนนเฉลยแตละดานดงน

ดานการควบคมอาหารทางลบ คะแนนเฉลย

ระดบการปฏบต

0 เปนประจา 8 บอยครง 16 เปนบางครง 24 นานๆครง 32 ไมทาเลย

25

ดานการควบคมอาหารทางบวก คะแนนเฉลย



ดานการออกก าลงกาย

คะแนนเฉลย



ดานการใชยา คะแนนเฉลย



ดานการสงเกตอาการ คะแนนเฉลย



26

ดานการควบคมอารมณดานบวก คะแนนเฉลย



ดานการควบคมอารมณดานลบ คะแนนเฉลย



เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการจดการตนเอง ระหวางกอนและหลงการทดลอง (N= 25)

กลมตวอยาง

คะแนนพฤตกรรมการจดการตนเอง

Paired

t-test df p-

value M SD

กอนการทดลอง

หลงการทดลอง

33.12

31.24

3.44

3.24

3.18 24 0.00

เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนของคา HbA1C ระหวางกอนและหลงการทดลอง (N= 25)

กลมตวอยาง คะแนนคา HbA1C Paired

t-test df

p-value M SD

กอนการทดลอง

หลงการทดลอง

9.83

9.30

1.85

2.80

1.30 24 0.20

Documents

โครงการวิจัย Routine to Research ผลของการ ... SMBG.pdf · 2017-06-05 · การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการสนับสนุนการจัดการ