แนวทางการพิจารณา กฎหมายลักษณะละเมิด

ชาคริต สิทธิเวช

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

ผู้ใด

ให้เขาเสียหายถึงแก่

จงใจหรือประมาทเลินเล่อ

โดยผิดกฎหมาย

มาตรา ๔๒๐ ผู้ใดจงใจหรือประมาทเลินเล่อ ทำต่อบุคคลอื่นโดยผิดกฎหมายให้เขาเสียหายถึงแก่ชีวิตก็ดี แก่ร่างกายก็ดี อนามัยก็ดี เสรีภาพก็ดี ทรัพย์สินหรือสิทธิอย่างหนึ่งอย่างใดก็ดี ท่านว่าผู้นั้นทำละเมิดจำต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนเพื่อการนั้น

ทำต่อบุคคลอื่น

ชีวิตร่างกายอนามัยเสรีภาพทรัพย์สินสิทธิอย่างหนึ่งอย่างใด

จำต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนเพื่อการนั้น

2

มาตรา ๔๒๒ ถ้าความเสียหายเกิดแต่การฝ่าฝืนบทบังคับแห่งกฎหมายใดอันมีที่ประสงค์เพื่อจะปกป้องบุคคลอื่น ๆ ผู้ใดทำการฝ่าฝืนเช่นนั้น ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้นั้นเป็นผู้ผิด

มาตรา ๔๒๑ การใช้สิทธิซึ่งมีแต่จะให้เกิดเสียหายแก่บุคคลอื่นนั้น ท่านว่าเป็นการอันมิชอบด้วยกฎหมาย

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

๔๒๐

ผู้ใด

ของบุคคลอื่น

กล่าวหรือไขข่าวแพร่หลาย

เป็นที่เสียหายแก่

มาตรา ๔๒๓ วรรคหนึ่ง ผู้ใดกล่าวหรือไขข่าวแพร่หลายซึ่งข้อความอันฝ่าฝืนต่อความจริง เป็นที่เสียหายแก่ชื่อเสียงหรือเกียรติคุณของบุคคลอื่นก็ดี หรือเป็นที่เสียหายแก่ทางทำมาหาได้หรือทางเจริญของเขาโดยประการอื่นก็ดี ท่านว่าผู้นั้นจะต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่เขาเพื่อความเสียหายอย่างใด ๆ อันเกิดแต่การนั้น แม้ทั้งเมื่อตนมิได้รู้ว่าข้อความนั้นไม่จริง แต่หากควรจะรู้ได้

ซึ่งข้อความอันฝ่าฝืนต่อความจริง

ชื่อเสียง ต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียหายอย่างใดๆ อันเกิดแต่การนั้น แม้ทั้งเมื่อตนมิได้รู้ว่าข้อความนั้นไม่จริง แต่หากควรจะรู้ได้

3

เกียรติคุณ

ทางทำมาหาได้

ทางเจริญโดยประการอื่น

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

๔๒๓ วรรคหนึ่ง

ผู้ใด

เพียงที่ส่งข่าวสารเช่นนั้น

ส่งข่าวสาร

หากว่าตนเองหรือผู้รับข่าวสารนั้นมีทางได้เสียโดยชอบในการนั้นด้วยแล้ว

มาตรา ๔๒๓ วรรคสอง ผู้ใดส่งข่าวสารอันตนมิได้รู้ว่าเป็นความไม่จริง หากว่าตนเองหรือผู้รับข่าวสารนั้นมีทางได้เสียโดยชอบในการนั้นด้วยแล้ว ท่านว่าเพียงที่ส่งข่าวสารเช่นนั้นหาทำให้ผู้นั้นต้องรับผิดใช้ค่าสินไหมทดแทนไม่

อันตนมิได้รู้ว่าเป็นความไม่จริง

หาทำให้ผู้นั้นต้องรับผิดใช้ค่าสินไหมทดแทนไม่

4

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

๔๒๓ วรรคสอง

นายจ้างต้องร่วมกันรับผิดกับลูกจ้าง ในผลแห่งละเมิด ซึ่งลูกจ้างได้กระทำไปในทางการที่จ้างนั้น

มาตรา ๔๒๕

นายจ้าง ซึ่งได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่บุคคลภายนอกเพื่อละเมิดอันลูกจ้างได้ทำนั้น ชอบที่จะได้

ชดใช้จากลูกจ้างนั้น

มาตรา ๔๒๖

5

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

ตัวการต้องร่วมกันรับผิดกับตัวแทน ในผลแห่งละเมิด ซึ่งตัวแทนได้กระทำไปในการนั้น

๔๒๗+๔๒๕

ตัวการ ซึ่งได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่บุคคลภายนอกเพื่อละเมิดอันตัวแทนได้ทำนั้น ชอบที่จะได้

ชดใช้จากตัวแทนนั้น

๔๒๗+๔๒๖

6

มาตรา ๔๒๗ บทบัญญัติในมาตราทั้งสองก่อนนั้น ท่านให้ใช้บังคับแก่ตัวการและตัวแทนด้วยโดยอนุโลม

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

ผู้ว่าจ้างทำของ

เพื่อความเสียหายอันผู้รับจ้างได้ก่อให้เกิดขึ้นแก่บุคคลภายนอก

ไม่ต้องรับผิด

ในระหว่างทำการงานที่ว่าจ้าง

มาตรา ๔๒๘ ผู้ว่าจ้างทำของไม่ต้องรับผิดเพื่อความเสียหายอันผู้รับจ้างได้ก่อให้เกิดขึ้นแก่บุคคลภายนอกในระหว่างทำการงานที่ว่าจ้าง เว้นแต่ผู้ว่าจ้างจะเป็นผู้ผิดในส่วนการงานที่สั่งให้ทำ หรือในคำสั่งที่ตนให้ไว้ หรือในการเลือกหาผู้รับจ้าง

เว้นแต่ผู้ว่าจ้างจะเป็นผู้ผิด ในส่วนการงานที่สั่งให้ทำ หรือในคำสั่งที่ตนให้ไว้ หรือในการเลือกหาผู้รับจ้าง

7

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

๔๒๘

๔๒๙

บุคคลใด

1

แม้ไร้ความสามารถเพราะเหตุเป็นผู้เยาว์หรือวิกลจริต

2

ก็ยังต้องรับผิดในผลที่ตนทำละเมิด

3

บิดามารดาหรือผู้อนุบาลของบุคคลเช่นว่านี้ย่อมต้องรับ

ผิดร่วมกับเขาด้วย

4

เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่าตนได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควรแก่หน้าที่ดูแลซึ่งทำอยู่นั้น

5

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

๔๓๐

ครูบาอาจารย์ นายจ้าง หรือบุคคลอื่นซึ่งรับดูแลบุคคลผู้ไร้ความสามารถอยู่เป็นนิตย์ก็ดี ชั่วครั้งคราวก็ดี

1

จำต้องรับผิดร่วมกับผู้ไร้ความสามารถ

2

ในการละเมิด

3

ซึ่งเขาได้กระทำลงในระหว่างที่อยู่ในความดูแลของ

ตน

4

ถ้าหากพิสูจน์ได้ว่าบุคคลนั้น ๆ มิได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควร

5

9

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

๔๓๒

ถ้าบุคคลหลายคนก่อให้เกิดเสียหายแก่บุคคลอื่น

1

โดยร่วมกันทำละเมิด

2

บุคคลเหล่านั้นจะต้องร่วมกันรับผิดใช้ค่าสินไหม

ทดแทนเพื่อความเสียหายนั้น

3

ความข้อนี้ท่านให้ใช้ตลอดถึงกรณีที่ไม่สามารถสืบรู้ตัวได้แน่ว่าในจำพวกที่ทำละเมิดร่วมกันนั้น คนไหนเป็นผู้

ก่อให้เกิดเสียหายนั้นด้วย

4

อนึ่ง บุคคลผู้ยุยงส่งเสริมหรือช่วยเหลือในการทำละเมิด ท่านก็ให้ถือว่าเป็นผู้กระทำละเมิดร่วมกันด้วย

ในระหว่างบุคคลทั้งหลายซึ่งต้องรับผิดร่วมกันใช้ค่าสินไหมทดแทนนั้น ท่านว่าต่างต้องรับผิดเป็นส่วน เท่า ๆ กัน เว้นแต่โดยพฤติการณ์ ศาลจะวินิจฉัยเป็นประการอื่น

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

ความเสียหายเกิดขึ้นเพราะสัตว์

จำต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ฝ่ายที่ต้องเสียหายเพื่อความเสียหายอย่างใด ๆ อันเกิดแต่สัตว์นั้น

เจ้าของสัตว์ หรือบุคคลผู้รับเลี้ยงรับรักษาไว้แทนเจ้าของ

มาตรา ๔๓๓ วรรคหนึ่ง ถ้าความเสียหายเกิดขึ้นเพราะสัตว์ ท่านว่าเจ้าของสัตว์ หรือบุคคลผู้รับเลี้ยงรับรักษาไว้แทนเจ้าของ จำต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ฝ่ายที่ต้องเสียหายเพื่อความเสียหายอย่างใด ๆ อันเกิดแต่สัตว์นั้น เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่าตนได้ใช้ความระมัดระวังอันสมควรแก่การเลี้ยงการรักษาตามชนิดและวิสัยของสัตว์ หรือตามพฤติการณ์อย่างอื่น หรือพิสูจน์ได้ว่าความเสียหายนั้นย่อมจะต้องเกิดมีขึ้นทั้งที่ได้ใช้ความระมัดระวังถึงเพียงนั้น

เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่า

11

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

ตนได้ใช้ความระมัดระวังอันสมควรแก่การเลี้ยงการรักษาตามชนิดและวิสัยของสัตว์ หรือตามพฤติการณ์อย่างอื่น

ความเสียหายนั้นย่อมจะต้องเกิดมีขึ้นทั้งที่ได้ใช้ความระมัดระวังถึงเพียงนั้น

หรือ

มาตรา ๔๓๓ วรรคสอง ในระหว่างบุคคลทั้งหลายซึ่งต้องรับผิดร่วมกันใช้ค่าสินไหมทดแทนนั้น ต่างต้องรับผิดเป็นส่วนเท่า ๆ กัน เว้นแต่โดยพฤติการณ์ ศาลจะวินิจฉัยเป็นประการอื่น

๔๓๓ วรรคหนึ่ง

ความเสียหายเกิดขึ้นเพราะเหตุที่โรงเรือนหรือสิ่งปลูกสร้างอย่างอื่นก่อสร้างไว้ชำรุดบกพร่อง หรือบำรุงรักษาไม่เพียงพอ

ผู้ครองโรงเรือนหรือสิ่งปลูกสร้างนั้น ๆ จำต้องใช้ค่าสินไหมทดแทน

มาตรา ๔๓๔ วรรคหนึ่ง ถ้าความเสียหายเกิดขึ้นเพราะเหตุที่โรงเรือนหรือสิ่งปลูกสร้างอย่างอื่นก่อสร้างไว้ชำรุดบกพร่องก็ดี หรือบำรุงรักษาไม่เพียงพอก็ดี ท่านว่าผู้ครองโรงเรือนหรือสิ่งปลูกสร้างนั้น ๆ จำต้องใช้ค่าสินไหมทดแทน แต่ถ้าผู้ครองได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควรเพื่อปัดป้องมิให้เกิดเสียหายฉะนั้นแล้ว ท่านว่าผู้เป็นเจ้าของจำต้องใช้ค่าสินไหมทดแทน

12

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

แต่ถ้าผู้ครองได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควรเพื่อปัดป้องมิให้เกิดเสียหายฉะนั้นแล้ว

ผู้เป็นเจ้าของจำต้องใช้ค่าสินไหมทดแทน

มาตรา ๔๓๔ วรรคสอง บทบัญญัติที่กล่าวมาในวรรคก่อนนั้น ให้ใช้บังคับได้ตลอดถึงความบกพร่องในการปลูกหรือค้ำจุนต้นไม้หรือกอไผ่ด้วย

มาตรา ๔๓๔ วรรคสาม ในกรณีที่กล่าวมาในสองวรรคข้างต้นนั้น ถ้ายังมีผู้อื่นอีกที่ต้องรับผิดชอบในการก่อให้เกิดเสียหายนั้นด้วยไซร้ ท่านว่าผู้ครองหรือเจ้าของจะใช้สิทธิไล่เบี้ยเอาแก่ผู้นั้นก็ได้

๔๓๔ วรรคหนึ่ง

ให้ศาลวินิจฉัยตามควรแก่พฤติการณ์และความร้ายแรงแห่งละเมิด

สถานใดเพียงใด

ค่าสิน

ไหมท

ดแทน

มาตรา ๔๓๘ วรรคหนึ่ง ค่าสินไหมทดแทนจะพึงใช้โดยสถานใดเพียงใดนั้น ให้ศาลวินิจฉัยตามควรแก่พฤติการณ์และความร้ายแรงแห่งละเมิด

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

ค่าเสียหายอันจะพึงบังคับให้ใช้เพื่อความ

เสียหายอย่างใดๆ อันได้ก่อขึ้นนั้นด้วย

การคืนทรัพย์สินอันผู้เสียหายต้องเสียไปเพราะ

ละเมิด

การใช้ราคาทรัพย์นั้น

ค่าสิน

ไหมท

ดแทน

มาตรา ๔๓๘ วรรคสอง อนึ่ง ค่าสินไหมทดแทนนั้นได้แก่การคืนทรัพย์สินอันผู้เสียหายต้องเสียไปเพราะละเมิด หรือใช้ราคาทรัพย์นั้น รวมทั้งค่าเสียหายอันจะพึงบังคับให้ใช้เพื่อความเสียหายอย่างใดๆ อันได้ก่อขึ้นนั้นด้วย

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

เมื่อปรากฏว่าการกระทำใดเป็น การทำละเมิดตาม

มาตรา ๔๒๐

START

FINISH

1

2

มีผู้อื่นต้องร่วมรับผิดด้วยหรือไม่

เรียกร้องค่าสินไหมทดแทนได้หรือไม่ ประการใด

3มีนิรโทษกรรมหรือไม่ ประการใด

๔๒๕+๔๒๖

๔๒๗+๔๒๕+๔๒๖ ๔๒๘

๔๒๙+๔๓๑+๔๒๖ ๔๓๐+๔๓๑+๔๒๖ ๔๓๒

๔๓๘-๔๔๘

๔๔๙-๔๕๒

15

ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่

chacrit.wordpress.com facebook.com/schacrit

๔ ๕ ๖

๘ ๑๑ ๑๒๑๓