การศกษาแนวทางในการจดตงหนวยบรการ ของศนยการศกษาพเศษ

ส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

พ.ศ. 2559

การศกษาแนวทางในการจดตงหนวยบรการ ของศนยการศกษาพเศษ

ส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

พ.ศ. 2559

ชอเรอง การศกษาแนวทางในการจดตงหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ ผวจย ส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ปทศกษา 2559

บทคดยอ

การศกษาวจยครงนมวตถประสงค คอ 1) เพอศกษาแนวทางในการจดตงหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษในสงกดของส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน 2) เพอศกษาแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษในสงกดของส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กลมตวอยางทใชในการวจย จ านวน 222 คน โดยใชวธเลอกแบบเจาะจง แบงเปน 3 กลม คอ 1) ผบรหารศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด จ านวน 77 คน 2) บคลากรครผทปฏบตงานในศนยการศกษาพเศษ มาแลวอยางนอย 1 ป จ านวน 77 คน 3) ผปกครองนกเรยนทมารบบรการในศนยการศกษาพเศษ จ านวน 77 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถามการศกษาแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด วเคราะหขอมลโดยใชสถตพนฐาน รอยละ และการวเคราะหเนอหา

ผลการวจย พบวา 1. แนวทางในการจดตงหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ ควรมวตถประสงคเพอพฒนา

ศกยภาพผพการในชมชน เปนหนวยประสานงานเพอใหคนพการไดรบสทธตามกฎหมาย ไดรบบรการตามความตองการจ าเปนพเศษ และเปนแหลงเรยนรเกยวกบคนพการในชมชน มหลกสตรทเนนผเรยนเปนส าคญตามความแตกตางรายบคคล เออใหผพการทกคนมโอกาสไดรบการเรยนรอยางเสมอภาคและมคณภาพสอดคลองกบสภาพบรบทของชมชนเปดโอกาสใหครอบครวและชมชนมสวนรวมในการพฒนาศกยภาพผพการตามทกษะพนฐาน โดยใหบรการส าหรบผทมอายตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการจนถงอาย 18 ป 2. แนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ ควรมโครงสรางเชนเดยวกบศนยการศกษาพเศษ ประจ าจงหวด/เขตการศกษา มการจดท าแผนปฏบตงานในรปแบบของการมสวนรวม มการสนบสนนดานงบประมาณเปนรายหวปการศกษาละ 8,000 บาทตอคน ดานวชาการ ควรมการสนบสนนสอการเรยนการสอน กจกรรมพฒนาผเรยน การพฒนาหลกสตร และการพฒนาบคลากรอยางสม าเสมอและตอเนอง ดานการพฒนาบคลากร ควรมการใหความรการฟนฟสมรรถภาพคนพการ การประเมนพฒนาการ การจดท าแผน IFSP, IEP, IIP และตองจดท ามาตรฐานการเรยนร ทง 3 ดาน คอ มาตรฐานดานคณภาพผเรยน มาตรฐานดานการจดการศกษา และมาตรฐานดานคร

ภาคผนวก

63

ภาคผนวก ก

รายชอผเชยวชาญในการตรวจสอบเครองมอ

64

รายชอผเชยวชาญในการตรวจสอบเครองมอ

1. ดร. นพดล ธลจนทร ผ อ ำน ว ย ก ำ ร ศ น ย ก ำ ร ศ ก ษ ำพ เศ ษ เข ต ก ำ ร ศ ก ษ ำ 9 จงหวดขอนแกน

2. ดร.ปนดดำ วงคจนตำ ผอ ำนวยกำรโรงเรยนเศรษฐเสถยรในพระรำชปถมภ 3. ดร. สรนนท แซผง ค รช ำน ำญ ก ำร ศ น ยก ำร ศ ก ษ ำพ เศ ษ เข ตก ำร ศ กษ ำ 9

จงหวดขอนแกน

ภาคผนวก ข

เครองมอทใชในการศกษา

66

แบบสอบถาม การศกษาแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

ค าชแจง แบบสอบถามแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

นแบงเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 แนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการศนยฯ ตอนท 3 ปญหา/อปสรรคและขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการด าเนนงานของ

หนวยบรการ ศนยฯ

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ค าชแจง กรณาใสเครองหมาย ลงในชองทตรงกบขอมลของทาน

1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย ( ) ต ากวา 30 ป ( ) 30 – 50 ป ( ) 51ปขนไป 3. ระดบการศกษา

( ) ต ากวาปรญญาตร ( ) ปรญญาตร ( ) ปรญญาโท ( ) ปรญญาเอก 4. ประสบการณทเกยวของกบผพการ

( ) นอยกวา 5ป ( ) 5 – 10 ป ( ) 11 ปขนไป ตอนท 2 แนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการศนยฯ ค าชแจง กรณาเขยนเครองหมาย ลงในชอง ( ) ทตรงกบความคดเหนของทานเกยวกบการ

ด าเนนงานของหนวยบรการศนยฯ ใหบรการอยในชมชน (ในแตละประเดนตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1. องคประกอบในหนวยบรการศนยฯ ควรมลกษณะอยางไรแยกตามประเดนดงน 1.1 วตถประสงคของหนวยบรการศนยฯควรเปนอยางไร

( ) พฒนาศกยภาพผพการในชมชน ( ) เปนแหลงเรยนรเกยวกบคนพการในชมชน ( ) เปนหนวยประสานงานเพอใหคนพการไดรบสทธตามกฎหมายและไดรบบรการตาม ความตองการจ าเปน ( ) อนๆ (ระบ)

( ) ผบรหาร ( ) คร ( ) ผปกครอง

67

1.2 กลมเปาหมายควรเปนคนพการอายเทาใด ( ) อายตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ จนถงอาย 18 ป ( ) อายตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ จนถงตลอดชวต ( ) อนๆ (ระบ)

1.3 หลกสตรของหนวยบรการศนยฯ ควรมลกษณะอยางไร 1) หลกการของหลกสตร

( ) เปนหลกสตรทเนนผเรยนเปนส าคญตามความแตกตางรายบคคล ( ) เปนหลกสตรทมโครงสรางยดหยน ทงดานสาระการเรยนร เวลา และจดการการ เรยนร ( ) เปนหลกสตรทเออใหผพการทกคนมโอกาสไดรบการเรยนรอยางเสมอภาคและม คณภาพสอดคลองกบสภาพบรบทของชมชน ( ) เปนหลกสตรทเปดโอกาสใหครอบครวและชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา ( ) อนๆ (ระบ)

2) วตถประสงคของหลกสตร ( ) เพอใหผเรยนไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพตามความแตกตางรายบคคล ( ) เพอใหผเรยนสามารถเรยนร พงพาตนเอง และด าเนนชวตไดอยางอสระ ( ) เพอใหผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ( ) อนๆ (ระบ)

3) สาระการเรยนรประกอบดวยเรองตอไปน ( ) ทกษะพนฐานตามพฒนาการ ไดแก ทกษะกลามเนอมดใหญ, ทกษะกลามเนอมด เลก,ทกษะการชวยเหลอตนเองในชวตประจ าวน, ทกษะการรบรและแสดงออกทาง ภาษา,ทกษะทางสงคมและทกษะทางสตปญญาหรอการเตรยมความพรอมทาง วชาการ ( ) ทกษะจ าเปนเฉพาะความพการหรอทกษะจ าเปนอนๆ ( ) กจกรรมนนทนาการและการพฒนาผเรยน ( ) ทกษะการท างานและพนฐานอาชพ ( ) ทกษะการเขาสงคมและการด าเนนชวตในชมชน ( ) อนๆ (ระบ)

68

4) กระบวนการจดการเรยนร ( ) จดประสบการณการเรยนรตามแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) ( ) จดสภาพแวดลอมใหเออตอการเรยนร สอดคลองกบสภาพความพการอายวฒภาวะ และระดบพฒนาการของผเรยน ( ) จดใหผเรยนไดรบบรการ และใชเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการและ ความชวยเหลออนใดทางการศกษาไดอยางเหมาะสมและเขาถงบรการทางการศกษาได ( ) จดประสบการณในรปแบบบรณาการทงทกษะและสาระการเรยนร ( ) จดประสบการณใหผเรยนไดเคลอนไหวและลงมอกระท าโดยบรณาการประสาท

สมผสมโอกาสรเรมคดวางแผนสงเกตสบคนทดลองตดสนใจแกปญหาดวยตนเองและน าเสนอความคดโดยผสอนเปนผสนบสนนอ านวยความสะดวก

( ) จดประสบการณใหผเรยนมปฏสมพนธกบผอนภายใตสภาพแวดลอมทเออตอการ เรยนรในบรรยากาศทอบอนมความสขและเรยนรการท ากจกรรมแบบรวมมอในลกษณะทหลากหลาย

( ) จดประสบการณใหผเรยนมปฏสมพนธกบสอและแหลงการเรยนรทหลากหลายในวถชวตของชมชน

( ) จดประสบการณทสงเสรมลกษณะนสยทดและทกษะการใชชวตประจ าวนตลอดจนสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมใหเปนสวนหนงของการจดประสบการณการเรยนอยางตอเนอง

( ) จดประสบการณทงในลกษณะทมการวางแผนไวลวงหนาและแผนทเกดขนในสภาพจรงโดยไมไดคาดการณไว

( ) เปดโอกาสใหผปกครองและชมชนมสวนรวมในการจดประสบการณทงการวางแผน การสนบสนนสอการสอนการเขารวมกจกรรมและการประเมนความสามารถของผเรยน

( ) อนๆ (ระบ) 5) การวดและประเมนผลการเรยนร

( ) วดและประเมนผลตามจดประสงคในแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล ( ) มการวดและประเมนผลทง กอน ระหวางและหลงการใหบรการ ( ) วดและประเมนผลตามสภาพจรง ( ) ใชเครองมอการวดและประเมนผลทหลากหลาย ( ) ใชเกณฑการวดและประเมนผลตามทก าหนดไวในแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล ( ) อนๆ (ระบ)

69

1.4 ลกษณะการใหบรการของหนวยบรการศนยฯควรมบรการอะไรบาง มลกษณะอยางไร ( ) ใหบรการพฒนาศกยภาพและฟนฟสมรรถภาพภายในหนวยบรการ ( ) ใหบรการพฒนาศกยภาพและฟนฟสมรรถภาพเดกพการตามบาน ( ) สงเสรมสนบสนนและประสานการท างานกบหนวยงานทเกยวของ ( ) ใหความร พฒนาศกยภาพคร ผปกครองและบคลากรทเกยวของ ( ) ประสานงาน ใหบรการเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความ ชวยเหลออนใดทางการศกษา ( ) อนๆ (ระบ)

1.5 การประเมนประสทธผลของหนวยบรการศนยฯควรประเมนจากอะไร ( ) มาตรฐาน 6 มาตรฐานคอ ดานคณภาพผเรยน, ดานคร, ดานผบรหาร, ดานการจด การศกษา, ดานสงคมแหงการเรยนรและดานการประกนคณภาพเชนเดยวกบศนย การศกษาพเศษประจ าจงหวด ( ) การวดจากพฒนาการของเดก ( ) ความพงพอใจของชมชน ผรบบรการและผทเกยวของ ( ) รายงานการนเทศตดตาม ( ) รายงานผลการด าเนนงานของหนวยบรการ ( ) อนๆ (ระบ)

1.6 บคลากรในหนวยบรการศนยฯควรมประเภทใดบางและมจ านวนเทาไหรเปนอยางนอย

ประเภท จ านวน (คน)

ขาราชการ พนกงานราชการ อตราจาง ลกจางชวคราว ผอ านวยการหนวยบรการ รองผอ านวยการหนวยบรการ ครการศกษาพเศษ ครฝกพด นกกายภาพบ าบด นกกจกรรมบ าบด นกสงคมสงเคราะห นกจตวทยา พเลยงเดกพการ อนๆ (ระบ) อนๆ (ระบ)

70

2. ทานคดวาหนวยบรการของศนยฯ ควรมแนวทางการบรหารจดการอยางไร

2.1 โครงสราง ( ) มโครงสรางเชนเดยวกบศนยการศกษาพเศษ ประจ าจงหวด

( ) อนๆ (ระบ) 2.2 การบรหารจดการ

( ) มการวเคราะห SWOT ในแตละหนวยบรการ ( ) มการจดการแผนพฒนาหรอแผนกลยทธ ( ) มการจดท าแผนปฏบตงาน ( ) มการเสนอขออนมตแผน

( )มการปฏบตงานตามแผน ( ) มการบรหารจดการในรปแบบของการมสวนรวม ( ) มการตดตามผลการปฏบตงานอยางตอเนอง

3. ทานคดวาหนวยบรการศนยฯควรมระบบสนบสนนอยางไร 3.1 ดานงบประมาณ

( ) จดสรรงบประมาณเปนรายหว บาท/คน ( ) สนบสนนงบประมาณตามแผนปฏบตงานทไดรบการอนมตจากศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

3.2 ดานวชาการ ( ) มการนเทศตดตามจากศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ( ) มการนเทศตดตามจากเครอขายประสทธภาพ ( ) มการสนบสนนสอการเรยนการสอน กจกรรมพฒนาผเรยน การพฒนาหลกสตร ( ) มแผนและการพฒนาบคลากรอยางสม าเสมอและตอเนอง

( ) อนๆ (ระบ)

71

3.3 ดานการพฒนาบคลากร ควรจดหลกสตรพฒนาบคลากรใหมความรความสามารถเฉพาะดานเพอใหเกดความ

เชอมนไววางใจตอผปกครองและเครอขาย ในเรองตางๆ ดงน ( ) การฟนฟสมรรถภาพคนพการ ( ) การประเมนพฒนาการ ( ) กฎหมายทเกยวของ ( ) หลกสตรการจดการเรยนการสอน ( ) การจดท า IEP, IIP, IFSP ( ) การบนทก IEP ในระบบออนไลน ( ) การผลตสอการเรยนร ( ) เทคนคการสอนเดกพเศษ ( ) เทคนคการใหค าปรกษา ( ) การเปนวทยากรและภาวะผน าฯ ( ) การประชาสมพนธ การสรางความสมพนธและ การประสานการสนบสนนกบ เครอขายตางๆ ( ) อนๆ (ระบ)

4.ทานคดวาหนวยบรการศนยฯ ควรมมาตรฐานดานใดบาง ( ) มาตรฐานดานคณภาพผเรยน

( ) มาตรฐานดานคร

( ) มาตรฐานดานผบรหาร

( ) มาตรฐานดานการจดการศกษา

( ) มาตรฐานดานสงคมแหงการเรยนร

( ) มาตรฐานดานการประกนคณภาพ

( ) อนๆ (ระบ)

72

ตอนท 3 ปญหา/อปสรรคและขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการของศนย

ค าชแจง กรณาตอบค าถามเกยวกบปญหา/อปสรรคและขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

1. ในการจดการศกษารปแบบหนวยบรการของศนยฯ ทานคดวาปจจบนมปญหา/อปสรรค อะไรบางและควรมแนวทางการแกไขปญหาอยางไร

ปญหา/อปสรรค แนวทางการแกไข

2.ทานมขอเสนอแนะในการจดการศกษารปแบบหนวยบรการของศนยฯ อะไรบาง

ภาคผนวก ค เอกสารทเกยวของ

74

ผลการตรวจหาคาความสอดคลองขอค าถามกบวตถประสงคของแบบสมภาษณเพอการวจย (Item Objective Index : IOC)

รายการ/ปญหา ผเชยวชาญคนท คา

IOC สรปความสอดคลอง

1 2 3

1. ลกษณะขององคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

1.1 วตถประสงคของศนยการศกษาพเศษ 1 1 1 1 สอดคลอง 1.2 กลมเปาหมายของผรบบรการ 1 1 0 0.66 สอดคลอง 1.3 ลกษณะของวตถประสงคในหลกสตรศนยการศกษาพเศษ

1 0 0 0.33 สอดคลอง

1.4 สาระการเรยนร 1 1 0 0.66 สอดคลอง 1.5 กระบวนการจดการเรยนร 1 1 0 0.66 สอดคลอง 1.6 เทคนคการสอน 1 1 1 1 สอดคลอง 1.7 การวดและประเมนผลการเรยนร 1 1 1 1 สอดคลอง 1.8 ลกษณะการใหบรการ 1 1 1 1 สอดคลอง 1.9 รปแบบการประเมนประสทธผลของศนยการศกษาพเศษ

1 1 1 1 สอดคลอง

1.10 ต าแหนงบคลากรในศนยการศกษาพเศษ 1 1 1 1 สอดคลอง 2. แนวทางการบรหารจดการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

2.1 โครงสราง 1 1 1 1 สอดคลอง 2.2 การบรหารจดการ 1 0 0 1 สอดคลอง 2.3 การพฒนาบคลากรทอยประจ าใน ศนยการศกษาพเศษ

1 1 1 1 สอดคลอง

3. ระบบสนบสนนของศนยการศกษาพ เศษ 3.1 ดานงบประมาณ

1

1

1

1

สอดคลอง

3.2 ดานวชาการ 1 1 1 1 สอดคลอง

75

รายการ/ปญหา ผเชยวชาญคนท คา

IOC ขอเสนอแนะการปรบปรง

1 2 3 3.3 ดานการพฒนาบคลากร 1 1 1 1 สอดคลอง 3.4 ดานการสรางเครอขายชมชน 1 1 1 1 สอดคลอง 4. มาตรฐานของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ

1 1 1 1 สอดคลอง

5. ปญหา/อปสรรคและขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการด าเนนงานของศนยการศกษาพเศษ

1 1 1 1 สอดคลอง

ภาคผนวก ง

คณะกรรมการวจย

ค ำสงศนยกำรศกษำพเศษ สวนกลำง

ท 146/๒๕๕๙ เรอง แตงตงคณะกรรมกำรด ำเนนงำนโครงกำรวจยกำรศกษำควำมตองกำรจ ำเปนและแนวทำงกำรบรหำรจดกำร

ในกำรจดตงหนวยบรกำร ของศนยกำรศกษำพเศษ ---------------------------------------------------------

ศนยการศกษาพเศษ สวนกลาง ไดรบมอบหมายจากส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ใหด าเนนโครงการการศกษาความตองการจ าเปนและแนวทางการบรหารจดการ หนวยบรการ ศนยการศกษาพเศษ เพอศกษาความตองการจ าเปนและความพงพอใจของผทเกยวของ ตลอดจนศกษาแนวทางการบรหารจดการและขอเสนอแนะในการพฒนาและจดตง หนวยบรการ ศนยการศกษาพเศษ ดงนน เพอใหการด าเนนงานดงกลาวเปนไปดวยความเรยบรอย จงแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานดงน

๑. คณะกรรมกำรทปรกษำ ประกอบไปดวย ๑. ผอ านวยการส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ประธานกรรมการ ๒. นางสาวอนงค ผดงชวต นกวชาการศกษาช านาญการพเศษ กรรมการ ๓. นางสาวพรรณ คณากรบดนทร นกวชาการศกษาช านาญการพเศษ กรรมการ ๔. นางสาวปทตตา การสมโชค นกวชาการศกษาช านาญการ กรรมการและเลขานการ

มหนำท ๑. ใหค าปรกษา แนะน า วางแผนตดตอประสานงาน ๒. สงเสรมการด าเนนงานแกกรรมการทกฝาย ๓. ก ากบดแลการด าเนนงานใหเปนไปตามวตถประสงค

๒. คณะกรรมกำรด ำเนนงำน ประกอบไปดวย ๑. นางสมพร หวานเสรจ ผอ านวยการ ประธานกรรมการ

๒. นางส าอางค รตนเจรญ รองผอ านวยการ กรรมการ ๓. นางสาวภทรยา คชหรญ รองผอ านวยการ กรรมการ 4. นายวฒชย ใจนะภา คร คศ.๑ กรรมการ

๕. นางสาวสทธรตน เกดก คร คศ.๑ กรรมการ ๖. นางสาวธนพร เพมน าทพย คร คศ.๑ กรรมการ ๗. นางสาวสมหมาย พนวงค ครผชวย กรรมการ ๘. นางบญญาพร เงาเรอง ครผชวย กรรมการ

๙. นางสาวสธาทพย เวชเจรญ ครผชวย กรรมการ

/ ๑๐. นางสาวสพนณ…..

๒

๑๐. นางสาวสพนณ เชดฉน ครผชวย กรรมการ ๑1. นายสเทพ เงาเรอง ครผชวย กรรมการ ๑2. นายสทธศกด ปะวนเณ ครผชวย กรรมการ

๑3. นางสาวแพรวพราว เมองแสน พนกงานราชการ กรรมการ 14. นางสาวเยาวลกษณ การปน พนกงานราชการ กรรมการและเลขานการ 15. นางสาวจฑาพร ปนทวง พนกงานราชการ กรรมการและผชวยเลขานการ 16. นางสาวองศมารนทร องสนนท พนกงานราชการ กรรมการและผชวยเลขานการ

มหนำท ๑. วางแผนการด าเนนงานรวมกบผทเกยวของ ท าหนงสอเชญผเขารวมงาน ๒. ประสานงานและตดตามงานของผทเกยวของ ใหด าเนนงานไปดวยความเรยบรอย ๓. รวบรวมขอมลสรปผลการวจย ๔. จดท ารายงานเปนรปเลมทสมบรณ

ใหผทไดรบมอบหมายหนาทตามค าสงน ตงใจปฏบตหนาทอยางเตมความสามารถ เสยสละ เพอกอใหเกดประโยชนตอทางราชการสบไป

สง ณ วนท 3 เดอนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๙

(นางสมพร หวานเสรจ) ผอ านวยการศนยการศกษาพเศษ สวนกลาง

กตตกรรมประกาศ การศกษาแนวทางในการจดตงหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ ฉบบนส าเรจลงไดดวยความกรณา เอาใจใสและสนบสนนอยางดยงจาก นางญาณกร จนทหาร ผ อ านวยการ ส านกบรหารงานการศกษาพเศษ นางสาวอนงค ผดงชวต นกวชาการศกษาช านาญการพเศษ ผ อ าน วยก ารก ล ม ส ง เส รม ก ารจด ก าร ศ กษ าใน ศน ยก าร ศ ก ษ าพ เศ ษ แล ะ เร ยน รวม นางสาวพรรณ คณากรบดนทร นกวชาการศกษาช านาญการพเศษ หวหนากลมงานศนยการศกษาพเศษ และนางสาวปทตตา การสมโชค นกวชาการศกษาช านาญการ คณะผ วจยขอขอบพระคณ เปนอยางยง มา ณ ทน ขอขอบคณผ ทรงคณวฒท ง 3 ท าน คอ ดร. นพดล ธ ลจนทร ดร.ปนดดา วงคจนตา และ ดร. สรนนท แซผง ซงใหความอนเคราะหเปนผเชยวชาญใหค าแนะน า ตรวจสอบเครองมอทใชในการศกษา

ขอขอบพระคณ ผอ านวยการ ศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด คณะคร บคลากร ผปกครองเดกพการและครอบครว ทใหการสนบสนนขอมลเปนอยางด

ขอขอบคณ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทสนบสนนงบประมาณในการท าวจยในครงนและผทเกยวของทกภาคสวนทใหการสนบสนนกจกรรมการพฒนาศกยภาพคนพการในรปแบบทหลากหลาย คณะกรรมการวจย

สารบญ หนา บทคดยอ ก กตตกรรมประกาศ ข สารบญ ค สารบญตาราง จ บทท 1 บทน า 1

ความเปนมาและความส าคญ 1 วตถประสงคของการวจย 4 ขอบเขตการวจย 4 ประโยชนทไดรบจากการวจย 5 นยามศพทเฉพาะ 5

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 7 กฎหมายและนโยบายทเกยวของในการจดการศกษาส าหรบคนพการ 7 หลกการและแนวคดในการจดการศกษาส าหรบคนพการ 15 หลกการและแนวคดในการใหบรการคนพการในชมชน 18 หลกการและแนวคดในการจดตงหนวยบรการ 24 บทบาทหนาทศนยการศกษาพเศษ 26 งานวจยทเกยวของ 29

บทท 3 วธด าเนนการวจย 32 ประชากรและกลมตวอยาง 32 เครองมอทใชในการวจย 33 การสรางและหาคณภาพของเครองมอ 33 การเกบรวบรวมขอมล 34 การวเคราะหขอมล 34

ง

สารบญ (ตอ) หนา บทท 4 ผลการวจย 35

ผลการวเคราะหขอมล 35 บทท 5 สรปผลการวจย และขอเสนอแนะ 49

สรปผลการวจย 50 อภปรายผล 54 ขอเสนอแนะทไดจากการวจย 57

บรรณานกรม 59 ภาคผนวก 62

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ 63 ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย 65 ภาคผนวก ค เอกสารทเกยวของ 73 ภาคผนวก ง คณะกรรมการวจย 76

จ

สารบญตาราง หนา ตารางท

1 แสดงขอมลทวไปเกยวกบสถานภาพสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม 35 2 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ า

จงหวด ดานวตถประสงคของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

36

3 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานอายของคนพการทควรไดรบบรการในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

37

4 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานหลกการของหลกสตร

37

5 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานวตถประสงคของหลกสตร

38

6 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานสาระการเรยนร

39

7 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานกระบวนการจดการเรยนร

40

8 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานการวดและประเมนผลการเรยนร

41

9 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานลกษณะการใหบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

41

10 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานการประเมนประสทธผลของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

42

ฉ

สารบญตาราง (ตอ) หนา ตารางท

11 แสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามความตองการบคลากรในหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ ประจ าจงหวด

43

12 แสดงความคดเหนตอหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานโครงสรางการบรหารจดการ

45

13 แสดงความคดเหนตอหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ ประจ าจงหวด การสนบสนนดานงบประมาณ

46

14 แสดงความคดเหนตอหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด การสนบสนนดานวชาการ

47

15 แสดงความคดเหนตอหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด การสนบสนนดานการพฒนาบคลากร

47

16 แสดงความคดเหนตอหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานมาตรฐาน

48

1

บทท 1 บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญ เยาวชนถอเปนทรพยากรบคคลทมคณคายงเนองจากเปนกลมบคคลทเปนอนาคตของชาตหากเยาวชนไดรบการปลกฝงอบรมทดจากสถาบนทางสงคมตางๆ เชน สถาบนครอบครวสถาบนการศกษา สถาบนศาสนา เปนตน เยาวชนผ น นกจะเตบโตเปนผ ใหญ ทมคณภาพ เปนทรพยากรบคคลทสามารถท าประโยชนและชวยในการพฒนาประเทศชาตไดตอไป สอดคลองกบค ากลาวทวา “อนาคตของประเทศชาตจะเปนอยางไรตอไปสวนหนงขนอยกบคณภาพ ของเดกในวนนทจะเตบโตไปเปนผใหญ เดกของประเทศนนๆ เปนอยางไรสามารถมองภาพ ในอนาคตไดวาคนของประเทศนนๆ ยอมมลกษณะดงกลาว” ดงนนจะเหนไดวาแนวทางการพฒนาประเทศในระดบสากลจงใหความส าคญกบการพฒนาเยาวชน โดยเรมตงแตการอบรมเลยงด จากครอบครวไปจนถงการปลกฝงอบรมในสถาบนการศกษาตางๆ อนมเปาหมายเพอใหเยาวชนเปนคนด เกง และมความสข สามารถท าประโยชนใหกบประเทศชาตในอนาคตไดตอไป อยางไรกตามนอกจากเยาวชนกลมปกตทวไปแลว ย งม เยาวชนกลมหนง ไดแก กลมของเดกพการ ซงเปนเดกกลมหนงทควรไดรบการดแลเอาใจใสใหไดรบสทธ และโอกาสทางการศกษาอยางทวถงเพราะเปนปจจยส าคญของการแกปญหาคนพการในระยะยาว อกทงเปนการชวยเพอใหคนพการชวยตวเองได มความรในการประกอบอาชพ หากเปนแรงงาน กเปนแรงงานมฝมอ นอกจากนการศกษายงชวยใหคนพการมความมนใจในการเขาสงคม และป รบตว เขากบ เพ อน รวมงาน รวมถงการมครอบครว สามารถ เปนผ น าครอบครว ไดอยางมความสข (ส านกวชาการ,2558:8) และจากอนสญญาวาดวยสทธคนพการ (Convention on the Rights of Persons with Disabilities : CRPD) ซงถอเปนอนสญญาดานสทธมนษยชนระหวางประเทศทใหหลกประกนในสทธเสรภาพ และศกดศรความเปนมนษยตอคนพการอยางเสมอภาคทดเทยมกบบคคลทวไปไดใหความส าคญตอการขจดอปสรรคจากภายนอกและการแกไขความเสยเปรยบทางสงคมของคนพการทงดานการพฒนาสงคมทมงพฒนาบรการในดานตางๆ เพอชวยใหคนพการไดรบสทธประโยชนตางๆ อยางเทาเทยมกบบคคลทวไป การคมครองสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานของคนพการ การขจดการเลอกปฏบตและการสรางหลกประกนความเสมอภาคในทกมตการเขาถงใชประโยชนจากสภาพแวดลอม และสงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะ (ส านกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ, 2554)

2

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 ไดก าหนดสทธทางการศกษาไวในมาตรา 10 ความวา “การจดการศกษา ตองจดใหบคคลมสทธ และโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐตองจดใหอยางทวถง และมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย การจดการศกษาส าหรบบคคลซงมความบกพรองทางรางกายจตใจ สตปญญา อารมณ สงคม การสอสาร และการเรยนร หรอม รางกายพการ หรอทพพลภาพ หรอบคคลซงไมสามารถพงตนเองได หรอไมมผดแล หรอดอยโอกาส ตองจดใหบคคลดงกลาว มสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐานเปนพเศษ” (ราชกจจานเบกษา เลมท 119 ตอนท 123ก,2545) นอกจากนในพระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พ.ศ. 2551 แกไขเพมเตม(ฉบบท 2) พ.ศ. 2556 ไดก าหนดเกยวกบสทธทางการศกษาไวใน มาตรา 5 ความวา คนพการ มสทธทางการศกษา ดงน 1) ไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจายตงแตแรกเกดหรอพบความพการจนตลอดชวต พรอมทงไดรบเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลอ อนใดทางการศกษา 2) เลอกบรการทางการศกษา สถานศกษา ระบบ และรปแบบการศกษา โดยค านงถงความสามารถ ความสนใจ ความถนด และความตองการจ าเปนพเศษของบคคลนน 3) ไดรบการศกษาท มมาตรฐาน และประกน คณภาพการศกษารวมท งการจดหลกสตร กระบวนการเรยนร การทดสอบทางการศกษาทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการแตละประเภทและบคคล (ราชกจจานเบกษา เลมท 125 ตอนท 28 ก, 2545) กระทรวงศกษาธการตระหนก ถงความส าคญและความจ าเปนของ การผลกดน การสรางโอกาสทางการศกษาทมคณภาพ ทวถง และตอบสนองความตองการของชมชนทองถน จงก าหนดทศทางการพฒนาการศกษาส าหรบคนพการทมงเนนให “คนพการไดรบการศกษา ตลอดชวตอยางม คณภาพทว ถ ง และเสมอภาค” เพ อ เปนกรอบทศทาง และเป าหมาย การพฒนาการจดการศกษาส าหรบคนพการระยะ 5 ป (พ.ศ.2555 – 2559) มยทธศาสตรทส าคญ คอ ยทธศาสตรท 1 เพมโอกาสใหคนพการไดรบบรการทางการศกษาซงไดก าหนดมาตรการ การพฒนารปแบบการจดการศกษาทหลากหลาย ท งในระบบ นอกระบบ ตามอธยาศย และการศกษาทางเลอก โดยเฉพาะศนยการเรยนเฉพาะความพการ ใหสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการทกประเภทและทกระดบ เพมจ านวนสถานศกษา สาขา หองเรยน และเครอขาย ครอบครว ชมชนในการจดการศกษาใหกบคนพการอยางหลากหลายและครอบคลมทกประเภทและทกระดบ และในยทธศาสตรท 5 สงเสรมการมสวนรวมในการจดการศกษา ส าหรบคนพการไดก าหนดมาตรการสงเสรม สนบสนนองคกรปกครองสวนทองถน บคคลครอบครว ชมชน พฒนาระบบการบรหารและกลไกในการจดการศกษาส าหรบคนพการ ระดมทรพยากรจากทกภาคสวน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ

3

สถาบนทางสงคมอนใหมสวนรวมในการจดการศกษาส าหรบคนพการ สงเสรมสนบสนน ใหครอบครวมบทบาทในการพฒนาศกยภาพคนพการอยางตอเนอง และการเรยนรโดยครอบครว(ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2555) ส านกบรหารงานการศกษาพ เศษ เปนหนวยงานสงกดส านกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ มบทบาทหนาทในการจดและสงเสรมการจดการศกษาขนพนฐานใหกบคนพการ และผดอยโอกาสใหมสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐาน เปนพเศษโดยมสถานศกษาในสงกด คอ โรงเรยนศกษาสงเคราะห โรงเรยนการศกษาพเศษ และ ศน ยก าร ศ กษ าพ เศษ โดย เฉพ าะ ม ศน ยก าร ศกษ าพ เศษ ท ก จงห วดท วป ระ เท ศ ซงในปงบประมาณ 2557 ไดมโครงการพฒนาศนยการเรยนเฉพาะความพการ 1 อ าเภอ 1 ศนย โดยใหการสนบสนนสงเสรมการจดตงศนยการเรยนเฉพาะความพการ จ านวน 878 อ าเภอ ใน 76 จงหวด และในกรงเทพมหานคร รวม 77 จงหวด มรปแบบ 4 รปแบบ ไดแก 1) ครอบครว 2) องคกรปกครองสวนทองถน 3) องคกรภาครฐ และ 4) องคกรเอกชน โดยจดตามความเหมาะสม ในการใหบรการแกคนพการในแตละพนทการใหบรการ ผลการด าเนนงาน พบวาในภาพรวม อยในระดบ มาก ปจจยดานเอกสาร พบวาในภาพรวมอยในระดบ มาก การด าเนนงานดานกระบวนการของโครงการตามความคดเหนของผบรหาร หรอครผรบผดชอบ ดานกระบวนการพบวา ในภาพรวมอยในระดบ มาก กระบวนการดานการวางแผนในภาพรวมอยในระดบ มากกระบวนการดานการลงมอปฏบต ในภาพรวมอยในระดบ มาก กระบวนการดานการตรวจสอบ ในภาพรวมอยในระดบ มาก กระบวนการดานการปรบปรงแกไข ในภาพรวมอยในระดบ มาก การด าเนนงานดานผลผลตของโครงการตามความคดเหนของผ บรหารหรอครผ รบผดชอบ ดานผลผลตพบวา ในภาพรวมอยในระดบ มากทสด และผลการสอบถามความพงพอใจ ของผปกครองตอการด าเนนงานโครงการพฒนาศนยการเรยนเฉพาะความพการ 1 อ าเภอ 1 ศนยปงบประมาณ 2557 พบวาในภาพรวมอยในระดบ มากทสด

จากผลการด าเนนงาน ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในปทผานมา ส านกบรหารงานการศกษาพเศษ จงไดจดท าโครงการพฒนาศนยการเรยนเฉพาะความพการ 1 อ าเภอ 1 ศนยปงบประมาณ 2558 เพอใหมการสนบสนนสงเสรมศนยการเรยนเฉพาะความพการทด าเนนการแลวใน 76 จงหวด และในกรงเทพมหานคร รวมเปน 77 จงหวด อยางมประสทธภาพ และเสรมสรางความรความเขาใจใหแกผบรหาร และบคลากรของศนยการศกษาพเศษ ในการสนบสนนสงเสรมการเรยนรของคนพการในชมชน และพฒนาเปนหนวยบรการซงท าใหเกดพลงในการขบเคลอนการพฒนาการศกษาใหกบคนพการอยางตอเนอง โดยความรวมมอของพอแม ผปกครอง และชมชนดงนนเพอใหการด าเนนงานของหนวยบรการมความเขมแขงและปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

4

สอดคลองกบกฎหมายนโยบายทเกยวของ และสามารถพฒนาศกยภาพคนพการในชมชน ไดอยางครอบคลมทว ถง และย งยน ส านกบ รหารงานการศกษาพ เศษ จงไดมอบหมาย ใหคณะกรรมการวจยศกษาแนวทางในการจดต งหนวยบรการ ของศนยการศกษาพ เศษ เพอใหบรการแกกลมเปาหมายไดอยางทวถง และมประสทธภาพตอไป วตถประสงคของกำรวจย 1. เพอศกษาแนวทางในการจดต งหนวยบรการของศนยการศกษาพ เศษ ในสงกด ของส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 2. เพอศกษาแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการของศนยการศกษาพ เศษ ในสงกดของส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ขอบเขตกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยก าหนดขอบเขตของการวจยไว โดยมรายละเอยด ดงน 1. ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากร ไดแก 1) ผบรหารศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด 2) บคลากรครทปฏบตงานในศนยการศกษาพ เศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด และ 3) ผ ปกครอง ทน านกเรยนมารบบรการในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ท ง 77 จงหวด กลมตวอยาง ไดแก 1) ผบรหารศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด จ านวน 77 คน 2) บคลากรครผทปฏบตงานในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด มาแลวอยางนอย 1 ป จ านวน 77 คน และ 3) ผปกครองทน านกเรยนมารบบรการในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด จ านวน 77 คน โดยเลอกแบบเจาะจง 2. ขอบเขตดำนเนอหำ การศกษาครงน ศกษาในขอบเขตเนอหาการจดตงหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ ในสงกดของส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 3. ขอบเขตดำนระยะเวลำ การศกษาครงน ศกษาในชวงระหวาง เดอนมกราคม 2559 ถง เดอนกนยายน 2559

5

ประโยชนทไดรบ 1. ไดทราบแนวทางการจดต งหนวยบรการ ของศนยการศกษาพเศษในสงกดส านก

บรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เพอเปนแนวทาง ในการก าหนดนโยบายในการจดตงหนวยบรการ ของศนยการศกษาพเศษตอไป 2. ไดทราบแนวทางการด าเนนงานของหนวยบรการ ของศนยการศกษาพเศษในสงกดส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เพอใชเปนแนวทางในการสนบสนนทรพยากรใหสอดคลองกบสภาพการปฏบตและความตองการจ าเปนในพนท นยำมศพท

เดกพกำร หมายถง บคคลอายตงแตแรกเกดถง 18 ป ซงมขอจ ากดในการปฏบตกจกรรม ในชวตประจ าวนหรอการเขาไปมสวนรวมทางสงคมอนเนองจากมความบกพรองทางการเหน การไดยน การเคลอนไหวหรอสขภาพ การสอสาร จตใจ อารมณ พฤตกรรม สตปญญา การเรยนรห รอความบกพ รองอนใดทางการศกษาตามประเภทและหลก เกณฑ ท รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการประกาศก าหนด

ศนยกำรศกษำพเศษ หมายถง สถานศกษาของรฐทจดการศกษานอกระบบ หรอตามอธยาศยแกคนพการในลกษณะการใหบรการชวยเหลอระยะแรกเรม ฟนฟ และเตรยมความพรอม จดการศกษาอบรมแกผ ดแลคนพการ คร บคลากร และชมชนรวมท งการจด เทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษา ตลอดจนปฏบตหนาทอนตามทก าหนดในประกาศของกระทรวงศกษาธการ

หนวยบรกำร หมายถง สถานทใหบรการทางการศกษาส าหรบเดกพการซงอยในการก ากบดแลของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา หรอศนยการศกษาพเศษ ประจ าจงหวด ทต งขน เพอใหบรการในชมชน

กำรใหบรกำรทำงกำรศกษำ หมายถง การจดและสงเสรม สนบสนนการศกษาในลกษณะศนยบรการชวยเหลอระยะแรกเรม (Early Intervention :EI) และเตรยมความพรอมของเดกพการ ทหนวยบรการของศนยการศกษาพ เศษ ท งทบานและชมชน เพอเขาส ศนยพฒนาเดกเลก โรงเรยนอนบาล โรงเรยนเรยนรวม โรงเรยนเฉพาะความพการ และหนวยงานทเกยวของสงเสรม สนบสนนการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (Individualized Education Program : IEP)สงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาส าหรบเดกพการใหบรการชวงเชอมตอส าหรบเดกพการ (Transitional Services)ใหบรการฟนฟสมรรถภาพ เดกพการโดยครอบครวและชมชนดวยกระบวนการทางการศกษา เปนศนยขอมลสารสนเทศดาน

6

การศกษาส าหรบเดกพการในพ น ทบ รการ และสงเสรม สนบสนนการจดการเรยนรวม และประสานงานการจดการศกษาส าหรบเดกพการ

ผบรหำรศนยกำรศกษำพเศษ ประจ ำจงหวด หมายถง ผอ านวยการ และรองผอ านวยการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ทง 77 จงหวด

บคลำกรครทปฏบตงำนในหนวยบรกำร หมายถง บคลากรครทปฏบตงานในหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ ของแตละจงหวด

ผปกครองคนพกำร หมายถง บดา มารดา ผปกครอง บตร สาม ภรรยา ญาต พนอง หรอบคคลอนใดทรบดแลหรอรบอปการะคนพการ

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงน มวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ ตามล าดบดงน 1. กฎหมายและนโยบายทเกยวของในการจดการศกษาส าหรบคนพการ 2. หลกการและแนวคดในการจดการศกษาส าหรบคนพการ 3. หลกการและแนวคดในการใหบรการคนพการในชมชน 4. หลกการและแนวคดในการจดตงหนวยบรการ 5. บทบาทหนาทศนยการศกษาพเศษ 6. งานวจยทเกยวของ 1. กฎหมายและนโยบายทเกยวของในการจดการศกษาส าหรบคนพการ

1.1 กฎหมายรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 บญญตกฎหมายทเกยวของกบคนพการ ดงน

มาตรา 30 บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกนชายและหญงมสทธเทาเทยมกนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนก าเนดเชอชาตภาษาเพศอายความพการสภาพทางกายหรอสขภาพสถานะของบคคลฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคมความเชอทางศาสนาการศกษาอบรมหรอความคดเหนทางการเมองอนไมขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญจะกระท ามได

มาตรการทรฐก าหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธและเสรภาพไดเชนเดยวกบบคคลอนยอมไมถอเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตามวรรคสาม

มาตรา 40 (6) บคคลยอมมสทธในกระบวนการยตธรรมเดกเยาวชนสตรผสงอายหรอ ผ พการหรอทพพลภาพยอมมสทธไดรบความคมครองในการด าเนนกระบวนพจารณาคด อยางเหมาะสมและยอมมสทธไดรบการปฏบตทเหมาะสมในคดทเกยวกบความรนแรงทางเพศ

มาตรา 49 บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจายผยากไรผพการหรอทพพลภาพหรอผอยในสภาวะยากล าบากตองไดรบสทธตามวรรคหนงและการสนบสนนจากรฐเพอใหไดรบการศกษาโดยทดเทยมกบบคคลอน

8

การจดการศกษาอบรมขององคกรวชาชพหรอเอกชนการศกษาทางเลอกของประชาชน การเรยนรดวยตนเองและการเรยนรตลอดชวตยอมไดรบความคมครองและสงเสรมทเหมาะสม จากรฐ

มาตรา 54 บคคลซงพการหรอทพพลภาพมสทธเขาถงและใชประโยชนจากสวสดการสงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะและความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ

มาตรา 80 รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษาและวฒนธรรมดงตอไปน

(1) คมครองและพฒนาเดกและเยาวชนสนบสนนการอบรมเลยงดและใหการศกษาปฐมวยสงเสรมความเสมอภาคของหญงและชายเสรมสรางและพฒนาความเปนปกแผนของสถาบนครอบครวและชมชนรวมทงตองสงเคราะหและจดสวสดการใหแกผสงอาย ผยากไร ผพการหรอทพพลภาพและผอยในสภาวะยากล าบากใหมคณภาพชวตทดขนและพงพาตนเองได

(3) พฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมจดใหมแผนการศกษาแหงชาตกฎหมายเพอพฒนาการศกษาของชาตจดใหมการพฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาใหกาวหนาทนการเปลยนแปลงของสงคมโลกรวมท งปลกฝงใหผเรยนมจตส านกของความเปนไทยมระเบยบวนย ค านงถงประโยชนสวนรวมและยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

(4) สงเสรมและสนบสนนการกระจายอ านาจเพอใหองคกรปกครองสวนทองถน ชมชนองคการทางศาสนาและเอกชนจดและมสวนรวมในการจดการศกษาเพอพฒนามาตรฐานคณภาพการศกษาใหเทาเทยมและสอดคลองกบแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ

(5) สงเสรมและสนบสนนการศกษาวจยในศลปะวทยาการแขนงตาง ๆ และเผยแพรขอมลผลการศกษาวจยทไดรบทนสนบสนนการศกษาวจยจากรฐ

(6) สงเสรมและสนบสนนความรรกสามคคและการเรยนรปลกจตส านกและเผยแพรศลปวฒนธรรมขนบธรรมเนยมประเพณของชาตตลอดจนคานยมอนดงามและภมปญญาทองถน

กลาวโดยสรปรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดบญญตใหคนไทยทกคนรวมถงคนพการ ไดรบการศกษาไมนอยกวาสบสองปอยางเทาเทยมทวถง มคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย มการสงเสรม สนบสนน และกระจายอ านาจใหองคกรปกครองสวนทองถน ชมชนองคการทางศาสนาและเอกชน มสวนรวมในการจดการศกษาเพอพฒนามาตรฐานคณภาพการศกษาใหเทาเทยมและสอดคลองกบแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ เพอใหคนพการมคณภาพชวตทดขนและพงพาตนเองได

9

1.2 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยก าหนดใหรฐจดการศกษาส าหรบคนพการอยางเทาเทยมกบบคคลทวไป ทกระดบ ทกรปแบบ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต ไดก าหนดใหรฐจดการศกษาส าหรบคนพการ ดงน

มาตรา 10 การจดการศกษาตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจายการจดการศกษาส าหรบบคคลซงมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคมการสอสารและการเรยนร หรอมรางกายพการหรอทพพลภาพหรอบคคลซงไมสามารถพงตนเองได หรอไมมผดแลหรอดอยโอกาสตองจดใหบคคลดงกลาวมสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐาน เปนพเศษ การศกษาส าหรบคนพการในวรรคสองใหจดตงแตแรกเกดหรอพบความพการโดยไมเสยคาใชจายและใหบคคลดงกลาวมสทธไดรบสงอ านวยความสะดวก สอบรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง

การจดการศกษาส าหรบบคคลซงมความสามารถพเศษตองจดดวยรปแบบทเหมาะสมโดยค านงถงความสามารถของบคคลนน

มาตรา 13 บดา มารดา หรอผปกครองมสทธไดรบสทธประโยชน ดงตอไปน (1) การสนบสนนจากรฐใหมความร ความสามารถในการอบรมเลยงด และการให

การศกษาแกบตรหรอบคคลทอยในความดแล (2) เงนอดหนนจากรฐส าหรบการจดการศกษาขนพนฐานของบตรหรอบคคลซงอยใน

ความดแลทครอบครวจดให ทงนตามทกฎหมายก าหนด (3) การลดหยอนหรอยกเวนภาษส าหรบคาใชจายการศกษาตามทกฎหมายก าหนด มาตรา 14 บคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบน

ศาสนา สถานประกอบการและสถาบนสงคมอน ทสนบสนนหรอจดการศกษาขนพนฐาน มสทธไดรบประโยชนตามควรแกกรณ ดงน

(1) การสนบสนนจากรฐใหมความร ความสามารถในการอบรมเลยงดบคคลซงอยในความดแลรบผดชอบ

(2) เงนอดหนนจากรฐส าหรบการจดการศกษาขนพนฐานตามทกฎหมายก าหนด (3) การลดหยอนภาษหรอยกเวนภาษส าหรบคาใชจายการศกษาตามทกฎหมายก าหนด

10

มาตรา 18 การจดการศกษาปฐมวยและการศกษาขนพนฐาน ใหจดในสถานศกษา ดงตอไปน (1) สถานพฒนาเดกปฐมวย ไดแก ศนยเดกเลก ศนยพฒนาเดกเลก ศนยพฒนาเดกกอนเกณฑของสถาบนศาสนาศนยบรการชวยเหลอระยะแรกเรมของเดกพการและเดกซงมความตองการพเศษหรอสถานพฒนาเดกปฐมวยทเรยกชออยางอน

(2) โรงเรยน ไดแกโรงเรยนของรฐ โรงเรยนเอกชน และโรงเรยนทสงกดสถาบนพทธศาสนา หรอศาสนาอน (3) ศนยการเรยน ไดแกสถานทเรยนทหนวยงานจดการศกษานอกโรงเรยน บคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชนองคกรปกครองสวนทองถน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการโรงพยาบาล สถาบนทางการแพทย สถานสงเคราะห และสถาบนสงคมอนเปนผจด มาตรา 23 การจดการศกษา ท งการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษา ตามอธยาศย ตองเนนความส าคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนรและบรณาการตามความ เหมาะสมของแตละระดบการศกษาในเรองตอไปน (1) ความรเรองเกยวกบตนเอง และความสมพนธของตนเองกบสงคม ไดแก ครอบครวชมชน ชาต และสงคมโลกรวมถงความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของสงคมไทยและระบบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (2) ความรและทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมท งความรความเขาใจและประสบการณเรองการจดการการบ ารงรกษาและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลย งยน (3) ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทยและการประยกตใช ภมปญญา (4) ความรและทกษะดานคณตศาสตรและดานภาษา เนนการใชภาษาไทยอยางถกตอง (5) ความรและทกษะในการประกอบอาชพและการด ารงชวตอยางมความสข มาตรา 24 การจดกระบวนการเรยนร ใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของด าเนนการดงตอไปน (1) จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยนโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล (2) ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการการเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา

11

(3) จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหท าไดคดเปนและท าเปน รกการอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง (4) จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกนรวมท งป ลก ฝงคณธรรมค าน ยม ท ด งามและคณลกษณะอนพ งประสงคไวใน ทกวช า (5) สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยนและอ านวยความสะดวกเพอใหผเรยนเกดการเรยนร และมความรอบรรวมทงสามารถใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ทงนผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอนและแหลงวทยาการประเภทตาง ๆ (6) จดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลาทกสถานท มการประสานความรวมมอกบบดามารดา ผปกครอง และบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ

มาตรา 29 วาดวยการใหสถานศกษารวมกบบคคลครอบครวชมชน องคกรชมชนองคกรปกครองสวนทองถนสงเสรมความเขมแขงใหกบชมชนโดยการจดกระบวนการเรยนรภายในชมชนเพอใหชมชนมการจดอบรมมการแสวงหาความรขอมลขาวสารและรจกเลอกสรรภมปญญาและวทยากรตาง ๆ ใหสอดคลองกบความตองการและสภาพปญหา

มาตรา 38 การศกษาขนพนฐานทจดโดยครอบครวใหอยในการสงเสรมและสนบสนนของคณะกรรมการและส านกงานการศกษาศาสนาและวฒนธรรมเขตพนทการศกษา

มาตรา 61 ใหรฐจดสรรเงนอดหนนการศกษาใหกบบคคลครอบครวองคกรชมชนองคกรเอกชนตามความเหมาะสมและจ าเปน

มาตรา 63 รฐตองจดสรรสอและเทคโนโลยส าหรบการศกษาในระบบนอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

กลาวโดยสรป พระราชบญญตฉบบนไดก าหนดใหการจดการศกษาส าหรบคนพการ จดตงแตแรกเกดหรอพบความพการ และใหสถานศกษาจดการศกษารวมกบบคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถนโดยรฐสนบสนนเงนอดหนนการศกษาสอและเทคโนโลยส าหรบการศกษาในระบบนอกระบบและการศกษาตามอธยาศยตามความเหมาะสมและจ าเปน 1.3 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545

มาตรา 38 ก าหนดใหส านกงานเขตพนทการศกษามอ านาจหนาทในการก ากบดแล จดตง ยบ รวม หรอเลอกสถานศกษาขนพนฐานในเขตพนทการศกษาประสาน สงเสรมและสนบสนนสถานศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษา ประสานและสงเสรมองคกรปกครองสวนทองถนใหสามารถจดการศกษาสอดคลองกบนโยบายและมาตรฐานการศกษา สงเสรมและสนบสนนการจด

12

การศกษาของบคคล ครอบครว องคกรชมชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการและสถาบนสงคมอน ๆ ทจดการศกษาในรปแบบทหลากหลายในเขตพนทการศกษา

กลาวโดยสรปการจดการศกษาในประเทศไทยสนบสนนใหสถาบนสงคมอน ๆ และองคกรตาง ๆ มสวนรวมในการจดการศกษา รวมทงครอบครวจดการศกษาในรปแบบทหลากหลาย 1.4 พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550

พระราชบญญตนไดก าหนดใหคนพการไดรบการฟนฟสมรรถภาพคนพการการสนบสนนใหคนพการสามารถด ารงชวตอสระมศกดศรแหงความเปนมนษยและเสมอภาคกบบคคลทวไปมสวนรวมทางสงคมอยางเตมทและมประสทธภาพภายใตสภาพแวดลอมทคนพการสามารถเขาถงและใชประโยชนไดโดยอาศยกระบวนการทางการแพทย การศาสนา การศกษา สงคม อาชพ หรอกระบวนการอนใดเพอใหคนพการไดมโอกาสท างานหรอด ารงชวตในสงคมอยางเตมศกยภาพ โดยในดานการศกษามการก าหนดมาตราทส าคญดงน

มาตรา 20 คนพการมสทธเขาถงและใชประโยชนไดจากสงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะตลอดจนสวสดการและความชวยเหลออนจากรฐดงตอไปน

(1) การบรการฟนฟสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทยและคาใชจายในการรกษาพยาบาลคาอปกรณเครองชวยความพการและสอสงเสรมพฒนาการเพอปรบสภาพทางรางกายจตใจ อารมณ สงคม พฤตกรรม สตปญญา การเรยนรหรอเสรมสรางสมรรถภาพใหดขนตามทรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขประกาศก าหนด

(2) การศกษาตามกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาตหรอแผนการศกษาแหงชาตตามความเหมาะสมในสถานศกษาเฉพาะหรอในสถานศกษาทวไปหรอการศกษาทางเลอกหรอการศกษานอกระบบโดยใหหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบสงอ านวยความสะดวกสอบรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาส าหรบคนพการใหการสนบสนนตามความเหมาะสม

(4) การยอมรบและมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมเศรษฐกจและการเมองอยางเตมทและมประสทธภาพบนพนฐานแหงความเทาเทยมกบบคคลทวไปตลอดจนไดรบสงอ านวยความสะดวกและบรการตางๆทจ าเปนส าหรบคนพการ

มาตรา 21 เพอประโยชนในการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการใหราชการสวนทองถนออกขอบญญตเทศบญญตขอก าหนดระเบยบหรอประกาศแลวแตกรณใหเปนไปตามพระราชบญญตน

โดยสรปพระราชบญญตน มงเนนการสงเสรมใหคนพการมคณภาพชวตทด มศกดศรแหงความเปนมนษยและเสมอภาคกบบคคลทวไป มสทธเขาถงและใชประโยชนไดจากสงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะตลอดจนสวสดการและความชวยเหลอ การบรการฟนฟสมรรถภาพโดย

13

กระบวนการทางการแพทย การศกษา การยอมรบและมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมอยางเตมทและมประสทธภาพ 1.5 พระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พ.ศ. 2551

การศกษาส าหรบคนพการมลกษณะเฉพาะแตกตางจากการจดการศกษาส าหรบบคคลทวไปจงจ าเปนตองจดใหคนพการมสทธและโอกาสไดรบการบรการและความชวยเหลอทางการศกษาเปนพเศษตงแตแรกเกดหรอพบความพการอยางทวถงทกระบบและทกระดบการศกษาและสงเสรมสถาบนอน ๆ รวมทงครอบครวใหมการจดการศกษา ซงมมาตราทเกยวของกบการจดการศกษาโดยครอบครวดงน

มาตรา 3 ก าหนดให “ศนยการเรยนเฉพาะความพการ” หมายความวา สถานศกษาทจดการศกษานอกระบบหรอตามอธยาศยแกคนพการโดยเฉพาะโดยหนวยงานการศกษานอกโรงเรยนบคคลครอบครวชมชนองคกรเอกชนองคกรปกครองสวนทองถนองคกรวชาชพสถาบนศาสนาสถานประกอบการโรงพยาบาลสถาบนทางการแพทยสถานสงเคราะหและสถาบนทางสงคมอนเปนผ จดตงแตระดบการศกษาปฐมวย การศกษาขนพนฐาน อาชวศกษา อดมศกษาและหลกสตรระยะสน

มาตรา 5 คนพการมสทธทางการศกษาดงน (1) ไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจายตงแตแรกเกดหรอพบความพการจนตลอดชวตพรอม

ทงไดรบเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกสอบรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษา (2) เลอกบรการทางการศกษาสถานศกษาระบบและรปแบบการศกษาโดยค านงถง

ความสามารถความสนใจความถนดและความตองการจ าเปนพเศษของบคคลนน (3) ไดรบการศกษาทมมาตรฐานและประกนคณภาพการศกษารวมท งการจดหลกสตร

กระบวนการเรยนรการทดสอบทางการศกษาทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการแตละประเภทและบคคล

มาตรา 7 ใหสถานศกษาของรฐและเอกชนทจดการเรยนรวมสถานศกษาเอกชนการกศลทจดการการศกษาส าหรบคนพการโดยเฉพาะและศนยการเรยนเฉพาะความพการทไดรบการรบรองมาตรฐานไดรบเงนอดหนนและความชวยเหลอเปนพเศษจากรฐหลกเกณฑและวธการในการรบเงนอดหนนและความชวยเหลอเปนพเศษใหเปนไปตามทคณะกรรมการก าหนด

มาตรา 8 ใหสถานศกษาในทกสงกดจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลโดยใหสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการและตองมการปรบปรงแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลอยางนอยปละหนงครงตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในประกาศกระทรวง

สถานศกษาในทกสงกดและศนยการเรยนเฉพาะความพการอาจจดการศกษาส าหรบคนพการท งในระบบนอกระบบและตามอธยาศยในรปแบบทหลากหลายทงการเรยนรวมการจด

14

การศกษาเฉพาะความพการรวมถงการใหบรการฟนฟสมรรถภาพการพฒนาศกยภาพในการด ารงชวตอสระการพฒนาทกษะพนฐานทจ าเปนการฝกอาชพหรอการบรการอนใด

ใหสถานศกษาในทกสงกดจดสภาพแวดลอมระบบสนบสนนการเรยนการสอนตลอดจนบรการเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกสอบรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาทคนพการสามารถเขาถงและใชประโยชนได

มาตรา 9 ใหรฐจดเงนอดหนนเพอสงเสรมการวจยพฒนาองคความรและเทคโนโลยทเกยวของและการพฒนาครบคลากรทางการศกษาใหมความรความเขาใจทกษะและความสามารถในการจดการศกษาส าหรบคนพการใหรฐจดสรรงบประมาณและทรพยากรทางการศกษาอนเปนพเศษใหเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการและสถานศกษาทจดการศกษาส าหรบคนพการ

มาตรา 12 นอกเหนอจากรฐ เอกชนและองคกรปกครองสวนทองถน ใหบคคล ครอบครว องคกรชมชน องคกรเอกชนองคการวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนสงคมอนมสทธในการจดการศกษาขนพนฐาน ทงนใหเปนไปตามทก าหนดในกฎกระทรวง โดยสรปพระราชบญญตน รฐสนบสนนใหสถานศกษาในทกสงกด สถาบนศาสนา สถาบนทางสงคม ตลอดจนสถานประกอบการอน ๆ สามารถจดการศกษาในรปแบบตาง ๆ ทงนคนพการมสทธไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจายตงแตแรกเกดหรอพบความพการจนตลอดชวต พรอมสามารถเลอกบรการทางการศกษาทมมาตรฐาน มคณภาพตามความสนใจหรอตามความจ าเปนของแตละบคคล 1.6 แผนพฒนาคณภาพชวตคนพการ 2550 - 2554 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ไดก าหนดแผนพฒนาคณภาพชวตคนพการ 2550-2554(คณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพคนพการ,2550) ก าหนดมาตรการการพฒนาระบบบรการคนพการทกดานทงดานการแพทย การศกษา อาชพ และสงคมใหครอบคลมทวถง สงเสรมใหหนวยงานทงภาครฐและเอกชนมการจดสอ สงอ านวยความสะดวกและความชวยเหลออนใด ลามภาษามอ เอกสารอกษรเบรลล หนงสอเสยง กายอปกรณ เครองชวยคนพการ ทเกยวกบการฟนฟสมรรถภาพคนพการดานการด ารงชวตอสระ

กลาวโดยสรป ประเทศไทยมกฎหมาย นโยบายเกยวกบการจดการศกษาส าหรบคนพการตงแตแรกเกดหรอพบความพการอยางทวถงทกระบบและทกระดบการศกษาและสงเสรมสถาบนอน ๆ รวมทงครอบครวใหมการจดการศกษาแกคนพการโดยรฐสนบสนนเงนอดหนนการศกษาสอและเทคโนโลยส าหรบการศกษาในระบบนอกระบบและการศกษาตามอธยาศยตามความเหมาะสมและจ าเปน

15

2. หลกการและแนวคดในการจดการศกษาส าหรบคนพการ 2.1 ความหมายและความส าคญ การจดการศกษาส าหรบคนพการในประเทศไทย ไดด าเนนการโดยความรวมมอของทก

ภาคสวนทงภาครฐและภาคเอกชนในหลากหลายรปแบบ ทงการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย เดกพการเปนจ านวนมากทมขอจ ากดในการเรยนรและขาดโอกาสในการพฒนาความสามารถทงทางดานรางกาย สตปญญา พฤตกรรม อารมณ หรอสมพนธภาพทางสงคม ดงนนจงจ าเปนตองไดรบการดแลจากบคคลในครอบครวดวยความรก แลวจงคอย ๆ พฒนาดวยความเขาใจ โดยใหเวลา และโอกาส ในการพฒนาการเรยนรกจกรรมตาง ๆ กจะน าไปสจดหมายปลายทางของการท าใหเดกไดรบการพฒนาเตมตามศกยภาพทมอยไดไมยากนก การดแลดวยความรก ความเขาใจนนเปนสงทผปกครองทกคนมอยอยางเตมเปยมหวใจอยแลว แตเนองจากความรกทมอยนนมกจะถกมองขามไปดวยความวตกกงวล ความเครยด ความเบอหนาย ความทอแท และความรสกอน ๆ ทเกดขนในบางชวงเวลาของการดแลเดก จงจ าเปนตองหาวธจดการความรสกตาง ๆ อยางเหมาะสมตอไป ครอบครวสมาชกในครอบครวเปนบคคลทอยใกลชดและเขาใจเดกมากทสด ครอบครวจงเปนหวใจหลกส าคญในการพฒนาเดกและบคคล ในครอบครวตองเชอวาเดกพการพฒนาไดไมวาเขาจะมภาวะพการอยางไรทกคนกสามารถพฒนาไดอยางเตมศกยภาพผปกครองจงมบทบาทส าคญทสด ในการชวยกระตนและสงเสรมพฒนาการเดกอยางเตมทและเตมความสามารถขณะอยทบาน เมอเดกถงวยทควรไดรบการบรการทางการศกษา ผปกครอง ควรไดทราบถงสทธตางๆ กระบวนการ และวธการพฒนาทเปนประโยชน ในการเขารบบรการในศนยการศกษาพเศษอยางถกตอง การกระตนใหเดกพยายามชวยเหลอตนเองใหมากทสดเพอใหเดกสามารถพงตนเองและปรบตวเขากบสงแวดลอมอยางรวดเรวการสงเสรมใหเดกไดรบประสบการณทหลากหลาย เพอใหเดกไดมโอกาสคนพบความสามารถความถนดของตนเองและสงเสรมใหเดกไดพฒนาตามความถนดนน ๆ อยางเตมความสามารถการสงเสรมใหเดกไดมโอกาสท ากจกรรมรวมกบเดกปกตคนอนๆเพอการเรยนรและการปรบตวซงกนและกน การยอมรบในความคดเหนความแตกตางและความตองการจ าเปนของแตละบคคลการสนบสนนใหอสระในการใชชวตของเดกแตละบคคลการสรางความตระหนกในการมสทธของแตละบคคลและมความเทาเทยมกนในดานตางๆจะสงผลตอการด ารงชวตเดกพการใหมคณภาพ

ศรยา นยมธรรม และ ผดง อารยะวญญ (2546) กลาววา การจดการศกษาส าหรบคนพการตองตงอยบนรากฐานของความเชอหรอหลกปรชญา ดงตอไปน

1) ทกคนมโอกาสเทาเทยมกนในการทจะไดรบบรการทางการศกษาไมวาจะเปนคนพการหรอคนปกต เมอรฐจดการศกษาใหแกเดกปกตแลว กควรจดการศกษาใหแกเดกพเศษดวย

16

หากเดกพเศษไมสามารถเรยนในโปรแกรมการศกษาทรฐจดใหเดกปกตไดกเปนหนาทของรฐทจะจดการศกษาใหสนองตอความตองการของเดกพเศษ

2) เดกพเศษควรไดรบการศกษาควบคไปกบการบ าบดการฟนฟสมรรถภาพทกดานโดยเรวทสด ในทนทททราบวาเดกมความตองการพเศษ ทงนเพอเปนการเตรยมเดกใหพรอมทจะเรยนตอไป และมพฒนาการทกดานถงขดสงสด

3) การจดการศกษาพ เศษควรค านงถงการอยรวมสงคมกบคนปกตไดอยางมประสทธภาพการเรยนการสอนเดกเหลานจงควรใหเรยนรวมกบเดกปกตใหมากทสดเทาทจะท าไดเวนแตเดกพเศษผนนมสภาพความพการหรอความบกพรองในขนรนแรง จนไมอาจเรยนรวมได อยางไรก ตาม ควรใหเดกพเศษไดสมผสกบสงคมปกต

4) การจดการศกษาพเศษตองปรบใหเหมาะสมกบสภาพความเสยเปรยบของเดกพเศษแตประเภท โดยใชแนวการศกษาของเดกปกต

5) การศกษาพเศษ และการฟนฟบ าบดทกดานควรจดเปนโปรแกรมใหเปนรายบคคล ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนบางอยาง อาจจดเปนกลมเลกส าหรบเดกทมความบกพรองหรอมความตองการคลายคลงกน และอยในระดบความสามารถทใกลเคยงกน

6) การจดโปรแกรมการสอนเดกพเศษ ควรเนนทความสามารถของเดก และใหเดกมโอกาสไดประสบความส าเรจมากกวาทจะค านงความพการ หรอความบกพรอง เพอท าใหเดกมความมนใจวาแมตนจะมความบกพรองแตกยงมความสามารถบางอยางเทากบหรอดกวาคนปกต ซงจะชวยใหเดกสามารถปรบตวไดดขน

7) การศกษาพเศษควรมงใหเดกมความเขาใจยอมรบตนเอง มความเชอมน มสจการแหงตนและมงใหชวยตนเองได ตลอดจนมความรบผดชอบตอตนเอง และสงคม

8) การศกษาพเศษ ควรจดท าอยางตอเนอง เรมตงแตเกดเรอยไป ขาดตอนไมได และควรเนนถงเรองอาชพดวย

วารณ จรญเวทย (2554) กลาววา การจดการศกษาส าหรบคนพการ เปนการรวมพลงระหวางหนวยงานท งภารรฐ ภาคเอกชน องคกร ชมชน องคกรคนพการ ผปกครองคนพการ และองคกรอน ๆ ทเกยวของ เพอใหเกด การประสานความรวมมอและสนบสนนการด าเนนการจดการศกษาส าหรบคนพการทกระบบและครบวงจร จงจ าเปนตองมการสงเสรมพฒนาระบบการท างานรวมมอกนระหวางหนวยงานทเกยวของ ตามนโยบายการศกษาพเศษส าหรบคนพการ

1) ดานการบรการ ใหผพการไดเรยนตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ โดยเนนใหไดรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวา 12 ป ใหโอกาสเดกพการ ไดเรยนท งดานภาษา

17

วทยาศาสตร คณตศาสตร ในหลกสตรสายสามญและใหฝกวชาชพเพมเตมไปดวย เพอใหคนพการสามารถพฒนาตนเองใหเพยงพอทจะพงตนเองได

2) ดานโอกาสทางการศกษา ใหผพการมโอกาสไดรบการศกษาทดเทยมกบเดกปกต และใหคนพการหญงและชายมสทธเทาเทยมกนในโอกาสทางการศกษา

3) ดานการจดการศกษา ตองจดใหคนพการทกคนทอยากเรยนตองไดเรยน โดยขยายการบรการทงในระบบและนอกระบบโรงเรยน เนนการรวมและการจดใหสอดคลองกบประเภทและระดบของความพการ

4) ดานการรบนกเรยน ปรบ กฎ ระเบยบใหเออตอการรบเดกพการทกคน และใหรบตงแตแรกเกด หรอแรกพบความพการ โดยรฐควรเพมบรการชวยเหลอระยะแรกเรม ใหทวถงทงในเขตเมองและชนบท ตองท าทะเบยนเพอรบรองความพการทตองไดรบการชวยเหลอตามกฎกระทรวงศกษาธการวาดวย สอ สงอ านวยความสะดวกในการศกษาของคนพการ

5) ดานหลกสตร ตองพฒนาหลกสตรการเรยนการสอน การวดและประเมนผลใหสอดคลองกบประเภทและระดบของผพการ โดยใหเดกเปนหลกในกระบวนการเรยนรเรยนดวยตนเองจากการฝกปฏบต ใหเดกพการทกประเภทสามารถสอความหมายและปรบพฤตกรรมใหอยในสงคมไดอยางเปนสข

6) ดานบรหารการศกษา ใหมคณะกรรมการด าเนนงานพฒนาการจดการศกษาเพอคนพการ เปนหนวยประสานงานกลาง และก ากบการบรหาร โดยประสานกบกรมและจงหวด และระดมความรวมมอจากสถานศกษา และสถานพยาบาลมารวมกนจด และตองส ารวจจ านวนผ พการใหตรงความเปนจรง รวมท งประชาสมพนธใหพอแมผปกครองเขาใจถงการบรการทาง การศกษา และฝกอบรมพอแมใหรจกดแลลกพการตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ

7) ดานทรพยากร ใหการสนบสนนดานทรพยากรและวชาการแกสถานศกษาทจดการศกษาเพอคนพการ และใหภาคเอกชน ชมชนเขามารวมจดการศกษาเพอใหการด าเนนงานมคณภาพ ทวถง และมประสทธภาพ โดยจะพจารณาใหหนวยงานการศกษาเพอคนพการ ซงอาจพฒนาไป เปนองคการมหาชนในอนาคต หลง จาก มการเป ลยนแปลงโครงส รางของกระทรวงศกษาธการ

8) ดานบคลากร ใหสถาบนอดมศกษาปรบปรงการผลตครการศกษาพเศษใหพอเพยงและมคณภาพ และใหมรายวชาการศกษาพเศษในหลกสตรการฝกหดคร นอกจากน พฒนาครประจ าการใหมเทคนคการสอนททนสมย ตามหลกการของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

18

9) ดานการประเมนคณภาพ จดใหมเกณฑมาตรฐานคณภาพส าหรบการศกษาเพอคนพการโดยเฉพาะ และมระบบประเมนคณภาพผสอนผบรหารสถานศกษา โดยมคณะกรรมการรวมประเมน ประกอบดวยหนวยงานทเกยวของ องคกรคนพการ, และผปกครอง

10) ดานการสงเสรมเอกชน สงเสรมและสนบสนนใหเอกชน และองคกรเอกชนทมสวนรวมในการจดการศกษาส าหรบคนพการทกระดบ ทกระบบ และทกรปแบบ โดยรฐใหการสนบสนน ดานงบประมาณและบคลากร ใหเทาเทยมกบการจดการศกษาของรฐ

2.2 รปแบบการจดการศกษาส าหรบคนพการ การจดการศกษาส าหรบคนพการ มทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย ซงพอสรปรปแบบส าคญ ๆ ไดดงน

1) การเรยนรวม 2) โรงเรยนศกษาพเศษเฉพาะความพการ 3) การจดในครอบครว 4) การจดโดยชมชน 5) การจดในสถานพยาบาล 6) การจดในศนยการศกษาพเศษ 7) การจดการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

กลาวโดยสรป การจดการศกษาส าหรบคนพการโดยความรวมมอของทกภาคสวนท งภาครฐและภาคเอกชนในหลากหลายรปแบบ ท งการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย และการจดการศกษาโดยครอบครวกมบทบาทส าคญในการพฒนาศกยภาพของเดกโดยการสงเสรมใหมโอกาสเรยนรรวมกบเดกปกต โดยมงเนนทความสามารถของเดกใหเดกมโอกาสประสบความส าเรจ ยอมรบเชอมนในตนเอง มความรบผดชอบตอสงคม การพฒนาควรจดท าอยางตอเนองและควบคกบการฟนฟบ าบดดานอนๆเฉพาะบคคล

3. หลกการและแนวคดในการใหบรการคนพการในชมชน กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ (2550) กลาววา การจดการศกษาส าหรบคนพการ ทจดโดยชมชน เปนการเปดโอกาสใหชมชน องคกรเอกชนหรอสถาบนทาง สงคมมสทธในการจดการศกษา โดยใหชมชนมสวนรวมในการวางแผน รวมปฏบตและรวม ประเมนผลรวมทงประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ

ชศกด จนทยานนท (2543) กลาววา แนวคด การฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยครอบครว ชมชน มการปฏบตในประเทศไทยมานานพอสมควร แตสวนใหญจะเนนเฉพาะการฟนฟ

19

สมรรถภาพดานการแพทย และการเตรยมความพรอมพนฐาน ในรปแบบทเรยกวา รปแบบทางการแพทย ( Medical Model ) วธการท างานจะเปนในการปฏบตตามค าแนะน าของผเชยวชาญเปนสวนใหญ (Expert Model) ในดานการศกษา ตามพระราชบญญตการศกษา พ.ศ.2542 เนนแนวคดการมสวนรวมของครอบครวในการรวมจดการศกษา โดยเปดโอกาสให ชมชนสามารถเปนผจดการศกษาได ส าหรบการจดการศกษาส าหรบคนพการกเชนกน ครอบครว ชมชน และสงคม มบทบาทในการท างานแบบมสวนรวม ทงลกษณะผสงเสรมการเรยนรและฟนฟสมรรถภาพ และลกษณะผจดการศกษา โดยการมสวนรวมในเชงการบรหาร การจดการศกษา การรวมกจกรรมตางๆ (Partnership Model)

ในดานชมชน หรอองคกรเอกชนทจดการศกษาส าหรบคนพการ มทงชมรม สมาคมและ มลนธ ซง มจ านวนไมมากนกทจดบรการการศกษาอยางเปนกจจะลกษณะ การกระจายบรการเชงภมศาสตร ไมทวถง และจดเฉพาะบางประเภทความพการ ซงไมครอบคลมทกกลมเปาหมาย การจดการศกษาขององคกร จะจดในลกษณะการเตรยมความพรอมเดกพการ หรอ การจดการเรยนการสอนในระบบโรงเรยน ก ารจดสอนดานอาชพท งหลก ส ตรระยะส น ระยะยาว รปแบบการจดการ อาจจดในลกษณะโรงเรยนเอกชน หรอลกษณะศนยการเรยน โดยงบประมาณจากการบรจาคของผปกครองหรอประชาชนทวไป

วธการการจดการศกษาส าหรบคนพการโดยชมชน และองคกรเอกชน มหลายรปแบบ เชน

1) ชมรม สมาคม มลนธ จดบรการชวยเหลอระยะแรกเรมแกเดกพการและครอบครว รวมถงบรการฟนฟสมรรถภาพ โดยอาจจดเตมวนหรอบางชวงเวลา

2) ชมรม สมาคม มลนธ จดศนยเดกเลก เพอเตรยมความพรอมเดกพการ 3) ชมรม สมาคม มลนธ จดในการเรยนการสอนในลกษณะชนเรยน ศนยการเรยน

หรอโรงเรยน 4) ชมรม สมาคม มลนธ จดในลกษณะศนยเตรยมความพรอมดานอาชพ 5) กรมการศกษานอกโรงเรยน จดกลมการเรยนและสงครอาสาเขาไปสอน เนนการ

เรยนรตามหลกสตรระดบตางๆ (ภาครฐรวมกบภาคเอกชนด าเนนการ หรออาจด าเนนการในพนททมความพรอม)

5.1) ปรชญาการจดการศกษาโดยครอบครวและชมชนส าหรบคนพการ ในรปแบบศนยการเรยน เนนการสรางทางเลอกทางการศกษาทเหมาะสมสอดคลองกบความตองจ าเปนของแตละบคคล เพอสงเสรมและพฒนาศกยภาพดานตางๆทเปนขอบกพรอง ความสามารถในการเรยนรและพฒนาคณภาพชวตของบคคลใหเหมาะสมแกวยและศกยภาพ

20

5.2) ผเรยนในศนยการเรยน มสทธเทยบเทากบผ เรยนระบบการเรยนอน รฐ โดยกระทรวงศกษาธการพงใหการสนบสนน โดยการจดสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาแกผเรยนเปนรายบคคล

5.3) ขนาดของกลมการเรยน ตองมขนาดเหมาะสม ไมมจ านวนผ เรยนมากจนเกนไป เนองจากผเรยนมความหลากหลายแตกตางกน

5.4) หลกสตรการศกษาของศนยการเรยนส าห รบคนพการ ตองยดหยน หลากหลาย สอดคลองกบความตองการจ าเปนของแตละบคคล จดในลกษณะการศกษา การพฒนาศกยภาพ และการฟนฟสมรรถภาพควบคกนไป

5.5) จดองคกรหรอเครอขายการประสานงาน การชวยเหลอสนบสนนทเปนรปธรรม โดยอาจมอบหมายใหศนยการศกษาพเศษเพอคนพการจงหวด ก ากบ ดแล ประสานงานและจดการสนบสนน

5.6) จดระบบการชวยเหลอและสนบสนนการด าเนนงานของศนยการเรยนส าหรบคนพการโดยครอบครวและชมชน

รชน สรรเสรญ (2555) ใหความหมายวา การฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยชมชน (Community based rehabilitation) หรอ CBR หมายถง การเส รมส รางสมรรถภาพหรอการเสรมสรางความสามารถของคนพการใหมสมรรถภาพดขน โดยอาศยวธการทางการแพทยการศกษา สงคม และการฝกอาชพ เพอใหคนพการไดมโอกาสท างานหรอด ารงชวตในสงคมทดเทยมคนทวไป การฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยชมชนเปนหลกยทธศาสตรทรวมอยในการพฒนาชมชนโดยมเปาหมายเพอ การฟนฟสมรรถภาพคนพการ ใหมความเทาเทยมกนทงโอกาส การมสวนรวมของคนพการ และเปนอนหนงอนเดยวกนในสงคม ซงเปาหมายน ตองอาศยการประสานกนระหวางตวคนพการเอง ครอบครวคนพการ และชมชน ทคนพการอาศยอย โดยเปนเครอขาย ทเชอมโยงกนอยางเหมาะสมในดานตางๆท งการบรการทางการแพทย การศกษาอาชพ และ การบรการทางสงคม

นอกจากนครอบครวยงเปนสวนส าคญยงในการพฒนาบคลกภาพของเดกโดยธรรมชาตและจตวทยาอนแทจรงแลวพอแมตลอดจนผปกครองเปนผทมบทบาทส าคญอยางยงในการใหความรแกเดกถาจะนบเวลาของการเรยนรทเดกไดรบจากพอแมเปรยบเทยบกบครจะพบวาสดสวนในการเรยนรจากพอแมมากกวาครดงนนพอแมหรอผปกครองจงมสวนส าคญในการจดสงแวดลอมใหเหมาะสมแกการพฒนาศกยภาพของเดกจากการศกษาเอกสารการจดการศกษาโดยครอบครวมผใหความหมายของการศกษาโดยครอบครวดงน

21

ยทธชย เฉลมชย และคณะ(2547) ใหความหมายของการจดการศกษาโดยครอบครวหมายถงการศกษาขนพนฐานทครอบครวจดขนตามสทธคมครองของกฎหมายโดยมรปแบบการจดการศกษาแบบใดแบบหนงหรอท งสามรปแบบของการศกษาในระบบการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยอยางมการเทยบโอนผลการเรยนได การศกษาโดยครอบครวสามารถด าเนนการในสถานศกษาทเรยกวาศนยการเรยนซงมฐานะเปนสถานศกษาประเภทหนงเชนเดยวกบโรงเรยนและสถานพฒนาเดกปฐมวยจงมสถานภาพสทธหนาทและขอพงปฏบตตางๆในความเปนสถานศกษาททดเทยมกนและโดยพจารณาความเหมาะสมตามลกษณะเฉพาะทมความแตกตางกนระดบหนงดวย

สมาคมบานเรยนไทย(2550) กลาวถงความหมายของการศกษาโดยครอบครวตามกฎกระทรวงวาดวยการจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครวการจดการศกษาโดยครอบครวหมายถงการจดการศกษาขนพนฐานทบดามารดาหรอผปกครองเปนผรบผดชอบจดการศกษาดวยตนเองโดยเปนผสอนดวยตนเองหรอเปนผอ านวยการใหเกดการเรยนรกฎกระทรวงยงไดแสดงภาพของการศกษาโดยครอบครวในเชงหลกการส าคญไวในอก 2 ประการคอ

1) การจดการศกษาโดยครอบครวเปนสทธโดยพนฐานตามธรรมชาตและวฒนธรรมของบดามารดาและครอบครวเพอจดกระบวนการเรยนรฝกอบรมใหบตรหลานหรอบคคลทอยในความดแลสามารถเรยนรและพฒนาตนไดตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ

2) การจดการศกษาโดยครอบครวเปนการศกษาอกทางเลอกหนงนอกเหนอจากทรฐเอกชนและองคกรปกครองสวนทองถนจดอยซงมความหลากหลายในเรองปรชญาความคด ทศนะความเชอของแตละครอบครวโดยจะตองจดตามหลกการและแนวการจดการศกษาทก าหนดในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542

ศรวรรณ มคณ (2546) กลาววาแนวคดการจดการศกษาโดยครอบครวไดรบการยอมรบจากประเทศตางๆเนองจากพอแมผปกครองมความเชอวาการจดการศกษาโดยครอบครวจะกอใหเกดผลดในดานตางๆดงน

1) พอแมผปกครองมโอกาสเลอกและปรบแนวทางการจดหลกสตรการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบแผนชวตความเชอความตองการและความพรอมของเดกไดอยางยดหยนแทนการสงเดกไปโรงเรยนทบงคบใหเดกเรยนทกอยางเหมอนๆกนพรอมๆกนในขณะทเดกอาจไมสนใจหรอไมพรอมทจะเรยนเรองนนๆ

2) เดกจะไดรบการปฏบตในฐานะเพอนมนษยทมชวตจตใจและสทธเสรภาพของตน ดกวาเรยนกบผอนซงโดยปกตจะมความรกและความเอออาทรนอยกวาพอแม

3) การเรยนรสามารถเกดขนไดตอเนองตลอดเวลาโดยไมมการเปดเทอมหรอปดเทอม

22

ทชดเจนการเรยนรอยางสนกสนานตอเนองจะชวยปลกฝงคณลกษณะแหงการเรยนรตลอดชวตใหแกเดก

ศรณย เลศรกษมงคล (2541) สรปสาระส าคญของการจดการศกษาโดยครอบครว ดงน 1) พอแมสอนลกเองอยกบบานโดยไมสงไปโรงเรยน 2) มกฎหมายและมาตรการรองรบเพอใหพอแมด าเนนการสอนไดอยางถกตองตาม

กฎหมาย 3) รฐใหการสนบสนนและเขามาดแลในเรองมาตรฐานการจดการเรยนการสอน 4) รปแบบการจดการศกษาใหพอแมผปกครองสอนตามโปรแกรมทจดไวอยางหลวมๆ

อาจมแนวการสอนและเนอหาทหลากหลายได 5) อาศยความเกยวของและการมสวนรวมของชมชนทงอยางเปนทางการและไมเปน

ทางการ การจดการศกษาโดยครอบครวนน ระดบการศกษาของพอแมมความส าคญ เพราะนอกจาก

จะชวยใหพอแมมความรความเขาใจเกยวกบวธการอบรมเลยงดเดกและพฒนาการของเดกแลวการศกษาส าหรบพอแมยงชวยเสรมสรางความสมพนธทดระหวางเดกกบพอแมและปองกนปญหาพอแมเลยงดลกไมถกตองดวย

สมาคมวจยทางการศกษาพเศษ (2554) ใหความหมายของการจดการศกษาโดยครอบครวหมายถงการศกษาขนพนฐานทครอบครวจดโดยสทธคมครองตามกฎหมายซงมรปแบบการจดการศกษาแบบใดแบบหนงหรอท งสามรปแบบของการศกษาในระบบการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยอยางมการเทยบโอนผลการศกษาได

กลาวโดยสรป ความหมายของการจดการศกษาโดยครอบครวหมายถงการจดการศกษาขนพนฐานทบดามารดาหรอผปกครอง โดยมบทบาทเปนผอ านวยการหรอเปนครผสอน สามารถจดรปแบบการศกษาไดทงการศกษาในระบบหรอการศกษานอกระบบหรอการศกษาตามอธยาศย จดรปแบบใดรปแบบหนง หรอ ทงสามรปแบบกได เพอใหบตรหลานหรอบคคลทอยในความดแลสามารถเรยนรและพฒนาตนไดตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ แนวคดหลกการของการจดการศกษาโดยครอบครว

การจดการศกษาโดยครอบครว ไดรบแรงผลกดนจากปจจยทางสงคมปจจยใหญๆดงน 1)โลกในปจจบนและอนาคตขอมลขาวสารและความรใหมๆเกดและเคลอนตวไปอยาง

ซบซอนรวดเรวขณะเดยวกนสอเทคโนโลยทพฒนาแพรหลายท าใหมความเปนไปไดมากขนทบคคลจะสามารถเรยนรและเขาถงความรตางๆไดดวยตนเองมอสระหลดจากขอจ ากดของวธการ

23

เรยนแบบเดมมาสการเรยนรทเกดขนไดทกเวลาทกสถานท “บาน” ในวนนจงกลายเปนสถานทแหงการศกษาเรยนรไดไมตางหรออาจมประสทธภาพมากกวาโรงเรยน

2) ปญหาของการศกษาในระบบโรงเรยนโดยเฉพาะในเรองการปรบตวไมทนกบการเปลยนแปลงของโลกในสงคมทเปนจรงและปญหาความไมมคณภาพในขณะทเราก าลงตองการวธการเรยนรทสอดรบกบการเคลอนตวของความรยคใหมการศกษาในโรงเรยนกลบเตมไปดวยขอจ ากด

3) การเปลยนแปลงทเปนไปอยางรวดเรวท าใหเกดความซบซอนและการขยายตวอยางมากมายของกจกรรมทางสงคมเกดผลกระทบตอชวตของผคนทงในทางปรมาณและความหลากมตล าพงการศกษาในระบบโรงเรยนไมสามารถตอบสนองตอความแตกตางหลากหลายของกลมผเรยนทมมากขนรวมท งการใหบรการของรฐทางดานการศกษากไมสามารถทจะท าไดทวถงและมประสทธภาพจ าเปนทจะตองมรปแบบการศกษาทแตกตางออกไปและการระดมความรวมมอจากทกภาคสวนในสงคมใหมาชวยกน

4) ววฒนาการของสงคมมนษยก าลงเคลอนตวจากกระบวนทศนและระบบทผดพลาดไปสการใหคณคาความหมายอยางใหมตอชวตการสรางสรรคอารยธรรมอกยคสมยเพอใหเปนสงคมแหงการเรยนรดวยวถการเรยนรทมอสระบรณาการเชอมโยงและสอดคลองกบศกยภาพในการเรยนรตามธรรมชาตของความเปนมนษยซงทงหมดนนจะตองไปพนจากพนธนาการของระบบการศกษาทมงเพยงการพฒนาทรพยากรมนษยสการศกษาเพอพฒนาความเปนมนษยอยางสมบรณทวดานโดยแทจรง

การจดการศกษาโดยครอบครวเรมจากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม พ.ศ. 2545 ทไดใหสทธผจดการศกษาโดยครอบครวสามารถจดการศกษาใหกบบตรหลานของตนผจดการศกษาโดยครอบครวตางกมแนวคดปรชญาความเชอทเปนของตนเองในการจดการศกษาใหกบบตรหลาน โดยเนนการจดการศกษาแบบองครวมไมแยกสวนการเรยนร สมพร พงอดม (2543) กลาววาการศกษาแบบองครวมคอกระบวนการเรยนรทเชอมตวเองเขากบโลกความสมพนธนตองครอบคลมทกดานทงดานรางกายหรอดานกายภาพดานจตใจอารมณความรสกตลอดจนดานจตวญญาณตองเปนการศกษาทไมยดตดกบเทคนคหรอหลกสตรใดหลกสตรหนงอยางตายตวครตองยอมรบศกยภาพทแตกตางของเดกแตละคนจะตองไมพยายามใชมาตรฐานเดยวในการตดสนเดกนอกจากนการเรยนรแบบองครวมยงตองสอนใหเดกเขาใจความสมพนธทตวเดกตองเกยวของเชอมโยงกบทงโลกภายนอกและภายในของตวเอง

วทยากร เชยงกล (2549) กลาววา การศกษาแบบองครวมวาตองจดการศกษาเพอใหโอกาสในการพฒนาคนทกคนตามศกยภาพความถนดและความชอบของพวกเขาอยางเปนธรรม

24

โดยใหมรปแบบทหลากหลายเพอทประชาชนจะไดเรยนรและพฒนาตวเองไดภายใตระบบเศรษฐกจโลกสมยใหม ซงการมองปญหาการศกษาและการพฒนาประเทศแบบองครวมจะท าใหเรามองเหนวาการศกษาไมใชแคเรองการเตรยมฝกทกษะคนไปท างานเพอเปนลกจางคนอนแตเปนการเตรยมคนใหรจกท ามาหากนดวยตนเองเชนเปนเกษตรกรผประกอบอาชพอสระผประกอบการขนาดยอมรวมท งตองเตรยมทกคนให เปนพลเมองทมสวนรวมในการปกครองอยางเปนประชาธปไตยและในการพฒนาประเทศเพอคนสวนใหญอยางขนแขง

กลาวโดยสรปไดวาแนวคดการจดการศกษาแบบองครวมเปนกระบวนการเรยนรทเชอมโยงระหวางผเรยนกบความสมพนธทครอบคลมทกดานไดแกดานรางกายหรอดานกายภาพดานจตใจอารมณความรสกและดานจตวญญาณตองเปนการศกษาทไมไดมเทคนคหรอหลกสตรส าเรจตายตว 4. หลกการและแนวคดในการจดตงหนวยบรการ 4.1 ความส าคญของศนยการเรยน กดานนท มะลทอง (2543) ศนยการเรยนมความส าคญตอผเรยนในดานตางๆ ซงสรปสาระส าคญ ดงน 1) ชวยใหนกเรยนไดมโอกาสฝกปฏบตและฝกฝนทกษะอยางสม าเสมอ 2) ชวยกระตนความสนใจและเสรมความคดสรางสรรคใหแกนกเรยน โดยเฉพาะสอและ กจกรรมทใชในศนยการเรยน 3) ชวยใหนกเรยนพ งพาตนเองไดดวยลกษณะของศนยการเรยนจะเปดโอกาสใหนกเรยน เรยนรดวยตนเอง 4) เปนศนยกลางในการจดกจกรรมในเรองนน กลาวโดยสรป ศนยการเรยนเปนศนยกลางในการจดกจกรรมตาง ๆ และเปดโอกาสใหนกเรยนเรยนรดวยตนเอง

4.2 หลกการส าคญของศนยการเรยน สมชย วานกลรกษ (2546) ลกษณะของศนยการเรยนมงใหนกเรยนไดมโอกาสเรยนดวยตนเอง เรอง เศรษฐกจ พอเพยง ดงนน การจดการเรยนในศนยการเรยนจงเนนใหนกเรยนมอสระในการเรยนใชสอประสม เพอกระตนใหนกเรยนไดเรยนรดวยตนเองภายใตความพรอมและโอกาสของแตละคนทแตกตางกน หลกการของศนยการเรยน ผวจยไดสรปสาระส าคญมดงน 1) การใหนกเรยนมอสระตามความตองการในการเรยน สามารถยดหยนเวลาในการ เรยนไดตามความพรอม ความถนด และความสนใจดวยตนเอง

25

2) มการแสวงหาและพฒนาสาระความรในศนยการเรยนใหสามารถตอบสนองไดตรงกบ ความตองการของนกเรยน 3) มการผลตสอการเรยนทเหมาะสมกบเนอหาและความตองการของนกเรยน 4) ศนยการเรยนตองมการประชาสมพนธใหนกเรยนมาใชบรการไดรบความรทถกตอง เพอใหเกดความมงมนในการเรยนรเพอพฒนาตนเองอยางตอเนอง 5) สรางบรรยากาศในศนยการเรยนทสงเสรมนกเรยนและเออตอการเรยนของนกเรยน 6) มการเชอมโยงสงทเรยนรภายในศนยการเรยนไปใชในการเรยนการสอน กลาวโดยสรป นกเรยน เรยนรดวยตนซงสามารถยดหยนเวลาในการเรยนตามความตองการของผเรยน โดยศนยการเรยนพฒนาสาระความรสอการเรยนใหเหมาะสมกบเนอหาและสรางบรรยากาศทเออตอการเรยนการสอน

4.3 องคประกอบหรอสวนประกอบของศนยการเรยน ชยยงค พรหมวงศ (2541) องคประกอบหรอสวนประกอบของศนยการเรยนควรประกอบดวย ปรชญา วสยทศน วตถประสงค เปาหมาย นโยบาย และโครงสราง ปรชญา เปนแนวทางกวางๆ เพอก าหนดทศทางแนวคดและกรอบส าหรบด าเนนงานโดย ก าหนดในรปขอความ และมกสรปสนในรปของค า (Slogan) วสยทศน เปนภาพทตองการไดเหนไดเกดชวงระยะเวลาหนงซงยาวพอ วตถประสงค คอ สงทตองท าเงอนไขทตองมและเกณฑทตองไปถงตามมาตรการ แตละขอ นโยบาย คอ กรอบความคดทตองท าใหส าเรจตามเปาหมาย เปาหมาย คอ สงทก าหนดดานเวลา ปรมาณ และคณภาพ เพอเปนสงทองคกรมงด าเนนไป โครงสรางทมงใหศนยบรการครบวงจรและเฉพาะบางบรการ โครงสรางจ าแนกเปนดาน รปแบบ และดานก ากบควบคม แบงเปนฝายวางแผน ฝายวชาการ ฝายบรการ ฯลฯ นอกจากนผวจยไดศกษาเกยวกบองคประกอบหรอสวนประกอบของศนยการเรยน ยง พบวา มองคประกอบอนๆ ทควรมในศนยการเรยน ไดแก บทบาทและหนาทของศนยการเรยน บคลากร โครงสรางพนฐาน งบประมาณ และพนทในศนยการเรยน กลาวโดยสรป องคประกอบของศนยการเรยนควรประกอบดวย ปรชญา วสยทศน วตถประสงค เปาหมาย นโยบาย และโครงสรางพนฐาน งบประมาณ และพนทในศนยการเรยน

26

5. บทบาทหนาทศนยการศกษาพเศษ ศนยการศกษาพเศษ เปนสถานศกษาของรฐทมภารกจในจดการศกษานอกระบบ หรอตามอธยาศยแกคนพการ ตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการจนตลอดชวต และจดการศกษาอบรมแกผดแลคนพการ คร บคลากรและชมชน รวมทงการจดสอ เทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก บรการและความชวยเหลออนใด ตลอดจนปฏบตหนาทอนตามทก าหนดในประกาศกระทรวงโดยมบทบาทหนาท ดงน

บทบาทท 1 จดและสงเสรม สนบสนนการศกษาในลกษณะศนยบรการชวยเหลอระยะแรกเรม (Early Intervention : EI) และเตรยมความพรอมของคนพการ เพอเขาสศนยพฒนาเดกเลก โรงเรยนอนบาล โรงเรยนเรยนรวม โรงเรยนเฉพาะความพการ ศนยการเรยนเฉพาะความพการ และหนวยงานทเกยวของเปนตน

ด าเนนการโดยจดและสงเสรม สนบสนน การใหบรการชวยเหลอระยะแรกเรมส าหรบเดกพการ โดยจดท าแผนใหบรการชวยเหลอเฉพาะครอบครว (Individualized Family Service Plan : IFSP) แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (Individual Education Program : IEP) แผนการสอนรายบคคล (Individual Implementation Plan :IIP) และใหบรการตามแผน จดฝกอบรมเชงปฏบตการ ผเกยวของเรองการจดท าแผนใหบรการชวยเหลอเฉพาะครอบครว (IFSP) แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) แผนการสอนรายบคคล (IIP) ใหค าปรกษา แนะน า และบรการพฒนาศกยภาพดานตาง ๆ แตละประเภท ดวยการรวบรวมขอมลพนฐาน/ขอมลทวไป (จากการสมภาษณ สงเกตและสบคนจากแฟมประวตของคนพการ) การคดกรองคนพการทางการศกษาตามแบบคดกรองของกระทรวงศกษาธการ การประเมนศกยภาพพนฐานของเดกพการ จดหาสอ อปกรณทเหมาะสม และสอดคลองกบความตองการจ าเปนทางการศกษา การประเมนความกาวหนา การสรปพฒนาการตามแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล การนเทศ ตดตาม ประเมนผลและการสงตอเดกพการไปรบบรการทเหมาะสม เชน บรการทางการแพทย โรงเรยนจดการเรยนรวม โรงเรยนเฉพาะความพการ และศนยการเรยนเฉพาะความพการ เปนตน

บทบาทท 2 พฒนา และฝกอบรมผดแลคนพการ บคลากรทจดการศกษาส าหรบคนพการ ด าเนนการโดยการจดฝกอบรมเชงปฏบตการ และพฒนาใหความรดานการจดการศกษาส าหรบคนพการแกผบรหาร ครผสอน ผดแลคนพการ ผทสนใจหรอผทเกยวของ รวมทงจดท าหลกสตรและคมอการฝกอบรมดานการจดการศกษาส าหรบคนพการ สงเสรมใหมการผลตสอคมอและเอกสารทางวชาการจดประชมอบรมเชงปฏบตการสรางวทยากรแกนน าและครตนแบบดานการศกษาพเศษ สงเสรมสนบสนนสถาบนทผลตบคลากรซงเกยวของกบการจดการศกษาส าหรบคนพการ และประกาศเกยรตคณแกบคลากรทมผลงานดเดนดานการศกษาพเศษ

27

บทบาทท 3 จดระบบและสงเสรม สนบสนนการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (Individualized Education Program : IEP) สงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาส าหรบคนพการ

ด าเนนการโดยสงเสรม สนบสนนใหสถานศกษาทวไปจดท าจดหา ประสานงาน ตลอดจนจดสรรงบประมาณสนบสนนการใหบรการสงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษา รวมทงสงเสรม สนบสนนบคลากรในการจดการเรยนการสอนแกคนพการ ครอบครว สถานศกษา และทกภาคสวนในจงหวด จดใหมการสงเสรมการผลต การใหบรการค าปรกษา การพฒนาองคความร เผยแพรประชาสมพนธ สอการเรยนการสอนส าหรบคนพการแตละประเภท

บทบาทท 4 จดระบบบรการชวงเชอมตอตอส าหรบคนพการ ด าเนนการโดยประสานเครอขายในการบรการชวงเชอมตอส าหรบคนพการ (Transitional

Services) ในลกษณะสหวทยาการ เชน สงไปรบบรการวนจฉยหรอฟนฟทางการแพทย สงตอไปฝกอาชพ เปนตน สถานศกษามกระบวนการจดการการใหบรการชวงเชอมตอส าหรบคนพการ โดยการส ารวจ จดท าและจดเกบมลของหนวยงานทเกยวของ ประสานใหคนพการไดรบบรการอน ๆ ทเกยวของจากผปฏบตงานและผเชยวชาญเกยวกบคนพการทงดานการศกษา การแพทย การสงคมสงเคราะหและการอาชพ เชน วนจฉย หรอฟนฟทางการแพทย การเรยนรวม การสงคมสงเคราะห การไดรบสทธทางกฎหมาย และการฝกอาชพ เปนตน รวมทงจดเตรยมคนพการใหมความพรอมโดยค านงถงความตองการของคนพการดานสภาพแวดลอมชวงระยะเวลาในสภาพแวดลอมหนงไปสสภาพแวดลอมหนง เชน จากสถานศกษาหนงไปอกสถานศกษาหนง จากบานไปสสถานศกษา/โรงพยาบาล/ สถานประกอบการอน ๆ ตามความตองการจ าเปนของคนพการ โดยจะตองใหคนพการ/ผปกครองมสวนรวมในการตดสนใจกบคณะบคคลสหวชาชพ เพอใหการเปลยนผานของคนพการมขอจ ากดนอยทสด ไดรบโอกาสในการพฒนาศกยภาพมากทสด

บทบาทท 5 ใหบ รการฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยครอบครวและชมชน ดวยกระบวนการทางการศกษา ด าเนนการ ใหบรการโดยค านงถงการมสวนรวมของครอบครว และชมชนเปนปจจยส าคญทมผลตอการพฒนาศกยภาพและการใหความชวยเหลอคนพการ การจดกระบวนการทางการศกษาใหสามารถเสรมสรางศกยภาพ เพอสนองความตองการจ าเปนพเศษของคนพการ ตองด าเนนการโดยการใหครอบครวและชมชนเปนแกนหลกในการดแลคนพการอยางถกตองและเหมาะสม ทงนเพอใหคนพการไดรบการพฒนาศกยภาพตามแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) แผนใหบรการชวยเหลอเฉพาะครอบครว (IFSP) เชน ทกษะกลามเนอมดใหญ

28

ทกษะกลามเนอมดเลก ทกษะการชวยเหลอตนเองในชวตประจ าวน ทกษะทางสงคม ทกษะการรบรและแสดงออกทางภาษา ทกษะการใชสตปญญา และเตรยมความพรอมทางวชาการ

บทบาทท 6 เปนศนยขอมล รวมท งจดระบบขอมลสารสนเทศดานการศกษาส าหรบ คนพการ ด าเนนการโดยรวบรวมกฎหมาย มตคณะรฐมนตร ระเบยบ หลกเกณฑ นโยบาย และจดท าฐานขอมลสารสนเทศ สถต ทะเบยนคนพการ การไดรบบรการทางการศกษา อาชพ ความตองการดานสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาของคนพการ รวบรวมแหลงเรยนร ผเชยวชาญหนวยงานทใหบรการส าหรบคนพการในพนท ประสานและเผยแพรประชาสมพนธขอมลกบเครอขายทเกยวของ เพอเสรมสรางเจตคต และความตระหนกรวมในการพฒนาการศกษาส าหรบคนพการ

บทบาทท 7 จดระบบสนบสนนการจดการเรยนรวม และประสานงานการจดการศกษาส าหรบคนพการในจงหวด ด าเนนการโดยสนบสนนใหสถานศกษาทจดการเรยนรวมแตงต งคณะกรรมการ การจดการเรยนรวมของสถานศกษา คณะกรรมการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล แผนการสอนรายบคคลใหสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของแตละบคคล พรอมทงสนบสนนใหบคคลทมความบกพรองทางการศกษาไดรบสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาตามทก าหนดในกฎกระทรวง สนบสนนใหสถานศกษาจดกระบวนการเรยนการสอน การวดผล ประเมนผลตามแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล รวมทงสงเสรม และรวมแกไขปญหาอปสรรคตางๆ เพอพฒนาการจดการเรยนรวมใหมประสทธภาพมากยงขน ประสานงานคณะอนกรรมการสงเสรมการจดการศกษาส าหรบคนพการจงหวดเพอพฒนาการจดการศกษาส าหรบคนพการกบทกภาคสวน

บทบาทท 8 ภาระหนาทอนตามทกฎหมายก าหนดหรอตามทไดรบมอบหมาย สรปไดวา บทบาทของศนยการศกษาพเศษ คอ เปนสถานศกษาของรฐทมภารกจในการจด

การศกษาเฉพาะบคคล ต งแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ สงเสรม สนบสนนใหบรการชวยเหลอระยะแรกเรม โดยจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล ใหบรการ สอ สงอ านวยความสะดวกทางการศกษา พฒนา อมรมผเกยวของผพการ เชอมตอผพการไปยงหนวยงานทเกยวของ ฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยครอบครวและชมชน เปนศนยขอมลสารสนเทศและจดระบบสนบสนนการจดการเรยนรวมส าหรบผพการ

29

6. งานวจยทเกยวของ ชศกด จนทยานนท (2552) ไดศกษารปแบบการจดศนยการเรยนส าหรบบคคลออทสตก ผลการศกษาพบวา

1) รปแบบในการจดศนยการเรยนส าหรบบคคลออทสตก ตามความตองการของผปกครองและผทเกยวของ ควรมลกษณะเปนรปแบบทจดท งประจ าและไปกลบ มความยดหยนในการใหบรการ มหลกสตรทหลากหลาย เนนการลงมอปฏบต เพอพฒนาทกษะของบคคลออทสตกทงในดานการด าเนนชวตประจ าวนและทกษะพนฐานในการประกอบอาชพ เทคนคการการจดการเรยนรควรเนนกระบวนการวเคราะหงาน การฝกปฏบตซ าๆ และการใชสอสนบสนนการเรยนรผานการมอง ไดแก สอของจรง และรปภาพแสดงขนตอนการท ากจกรรม เปนตน วธการวดและประเมนผลใชวธการประเมนตามสภาพจรงโดยแสดงใหเหนถงพฒนาการจากผลงานการปฏบตจรง

2) แนวทางการจดศนยการเรยนส าหรบบคคลออทสตก ควรจดใหมคมอการด าเนนการบรหารจดการ ไดแก การเตรยมการดานสถานท บคลากร งบประมาณ การด าเนนการและการประเมนประสทธผลของศนยการเรยน ตลอดจนมขอมลทเกยวของทครอบคลมกระบวนการการด าเนนงานและประสานงานในชมชน

3) ระบบสนบสนนศนยการเรยนส าหรบบคคลออทสตก คอ รฐควรจดสรรงบประมาณใหศนยการเรยนอยางพอเพยงและคลอบคลมคาใชจายในการด าเนนงานทเกดขนตามความตองการจ าเปน และสนบสนนงบประมาณในการวจยและพฒนาระบบการบรหารจดการ การพฒนาหลกสตร การจดกจกรรมการเรยนร และควรสงเสรมงบประมาณในการประชาสมพนธเพอใหสงคมยอมรบและสนบสนนกจกรรมการพฒนาศกยภาพของบคคลออทสตกและใหโอกาสเขารวมกจกรรมทางสงคม การแสดงศกยภาพและจ าหนายผลผลตทเกดจากการจดกจกรรม ปราโมทย นอยวน (2555) ไดศกษาแนวทางการจดศนยการเรยนรชมชน อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธานพบวากลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบแนวทางการจดศนยการเรยนรชมชน แยกตามรายดานทง 4 ดาน คอดานบคลากร งบประมาณ วสดอปกรณและดานการบรหารจดการอยในระดบมาก โดยดานบคลากรควรจดใหมเจาหนาททมความรเกยวกบทองถน มการพฒนาบคลากรอยางสม าเสมอ ดานงบประมาณ ควรจดสรรจากรฐและภาคชมชนอยางเหมาะสม ดานวสดอปกรณและอาคารสถานท ควรจดใหเพยงพอตอความตองการดานบรหารจดการ ควรเปนในรปแบบคณะกรรมการทไดรบเลอกจากชมชน และมการแบงโครงสรางการท างานอยางเปนระบบ

สมาคมวจยทางการศกษาพเศษ (2554) ผลการวจย พบวาแนวทางการจดการศกษาส าหรบคนพการโดยครอบครวและชมชนในรปแบบศนยการเรยนเฉพาะความพการ ประกอบดวย

1) องคประกอบของศนยการเรยนเฉพาะความพการ ประกอบดวย

30

1.1) วตถประสงคของศนยการเรยนเฉพาะคนพการ เพอใหโอกาสทางการศกษาส าหรบคนพการทกคน ใหมทกษะการด าเนนชวต พนฐานทางวชาการและการประกอบอาชพ โดยทกภาคสวนมสวนรวม

1.2) กลมเปาหมาย คอ คนพการประเภทตางๆ ต งแตระดบปฐมวยไปจนถงระดบมธยมศกษาตอนปลาย

1.3) หลกสตรมความยดหยนสง มจดมงหมายเพอพฒนาคนพการอยางเตมศกยภาพ มทกษะการด าเนนชวต อาน เขยน คดค านวณพนฐาน กระบวนการจดการเรยนรใชกจกรรมการลงมอปฏบตจากสถานการณจรง วดประเมนผลตามสภาพจรงเปนรายบคคล เนนการมสวนรวมของทกภาคสวน

1.4) การใหบรการอาจด าเนนการในระบบ นอกระบบ หรอตามอธยาศย ในลกษณะประจ าหรอไป – กลบ โดยเอกชน มลนธการกศล กองทน องคกรคนพการหรอเปนศนยเครอขายหรอศนยสาขาของหนวยงานทางการศกษาใดกได ขนอยกบความพรอมของผปกครองและทองถน

1.5) บคลากร ประกอบดวย ประธานศนยฯ ซงท าหนาทบรหารจดการ จ านวน 1 คน ครการศกษาพเศษ จ านวน 1 คนตอคนพการ 3 คนและ พเลยงเดกพการ จ านวน 1 คน ตอกลมคนพการ 3 คน สวนของบคลากรอน ๆ ควรเปนการสนบสนนจากเครอขายตามความตองการของคนพการแตละคน

1.6) การประเมนประสทธผลควรพจารณาตามเกณฑมาตรฐานการประกนคณภาพและพจารณาจากผลสมฤทธตามหลกสตร โดยเนนทความกาวหนาของนกเรยนเปนหลกไมเนนเอกสาร

2) แนวทางการจดการศกษาส าหรบคนพการโดยครอบครวและชมชนในรปแบบศนยการเรยนเฉพาะความพการ ม 6ขนตอน ดงน

2.1) สรางกลมใหพรอม 2.2) ซกซอมความเขาใจ 2.3) สรางเครอขายแบบบรณาการ 2.4) จดบรการผเรยนเปนรายบคคล 2.5) ประเมนผลการใหบรการ 2.6) สรางฐานความรสชมชน

3) ระบบสนบสนนศนยการเรยนเฉพาะความพการ ประกอบดวย 3.1) การสนบสนนดานงบประมาณ 3.2) การสนบสนนดานวชาการ 3.3) การพฒนาบคลากร

31

3.4) การสรางเครอขายในชมชน ดอนนา โนยาส กรอสเซอร (2007) ไดศกษารปแบบการจดหลกสตรสาธารณสขส าหรบเดกและเยาวชนทมความตองการพเศษ เพอสรางการท างานอยางเปนมออาชพใหแกบคลากรทางสาธารณสข พบวา ปจจยทมสวนเกยวของตอประสทธภาพการใหบรการชวยเหลอผทมความตองการพ เศษ ไดแก ประสทธภาพในการคดกรองเดกทมภาวะเสยง การไดรบบรการทางการแพทยอยางตอเนอง การเขาถงการคมครองของประกน การจดการวางแผนชวยเหลออยางมระบบ การมสวนรวมในการฟนฟของครอบครว และการมระบบชวงเชอมตอสการใชชวตในวยผใหญ แนนซ เมอรฟและพอล คารโบน (2011) ไดท าการศกษาเรองการท างานรวมกนระหวางผปกครอง ผใหบรการ และชมชนเพอเพมประสทธภาพในการชวยเหลอเดกทมความตองการพเศษ โดยแบงแนวทางในการใหความชวยเหลอกลมทเกยวของเปนดงน

1) ดานผปกครองของเดกทมความตองการพเศษ 1.1) ควรไดรบเงนชวยเหลอสนบสนนในการฟนฟพฒนาเดกตามความจ าเปน 1.2) ผปกครองของเดกควรไดรบการดแลเรองสขภาพอยางใกลชด

2) ดานผใหบรการทเกยวของกบผพการ 1.1) จดระบบบรการและใหบรการทางการแพทยอยางใกลชดกบเดก 1.2) มการวางแผนระบบชวงเชอมตอเมอเดกเตบโตเปนวยรน 1.3) จดระบบสนบสนนการดแลชวยเหลอผปกครองในการรบชวงตอดแลเดกทม

ปญหา เชน เดกทมแนวโนมของพฤตกรรมกาวราว ครอบครวทอาจใชความรนแรงตอเดก เปนตน 3) ดานชมชน

1.1) มการรณรงค ใหเกดการรวมมอกนชวยเหลอเดกพเศษในวงกวาง 1.2) จดตงหนวยประสานงาน การบรการทางดานสทธ และผลประโยชนเพอชวยเหลอ

เดกทมความตองการพเศษ กลาวโดยสรปไดวา รปแบบการจดศนยการเรยน ควรมลกษณะเปนรปแบบทงประจ าและไปกลบ มความยดหยนในการใหบรการ มหลกสตรทหลากหลาย มเทคนคการจดการเรยนรซงเนนการลงมอปฏบต โดยมจดมงหมายเพอพฒนาคนพการอยางเตมศกยภาพโดยการเตรยมการดานสถานท บคลากร งบประมาณ การด าเนนการและการประเมนประสทธผลของศนยการเรยน ตลอดจนมขอมลทเกยวของทครอบคลมกระบวนการการด าเนนงานและประสานงานในชมชน

บทท 3 วธด ำเนนกำรวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงส ารวจ เพอศกษาแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการ

ของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด โดยมกระบวนการศกษา รวบรวมขอมล และวเคราะหขอมลตามล าดบ ดงน ประชำกรและกลมตวอยำง 1. ประชำกร การศกษาครงนศกษาจากประชากรทเกยวของกบการด าเนนงานของหนวยบรการ ของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด โดยแบงออกเปน 3 กลมไดแก

1) ผบรหารศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด 2) บคลากรครผทปฏบตงานในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวดมาแลว

อยางนอย 1 ป 3) ผปกครองทน านกเรยนมารบบรการในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด 2. กลมตวอยำง

กลมตวอยางผ ใหขอมลในการศกษาครงน ใชวธการคดเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยก าหนด เกณฑ ในการเล อกจากผ ท ม ความ ร และ มป ระสบการณ เก ยวของ กบการปฏบตงานหรอการรบบรการในศนยการศกษาพเศษมาแลวอยางนอย 1 ป รวม 231 คน ไดแก

....1) ผบรหารศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด จ านวน 77 คน 2) บคลากรครผทปฏบตงานในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

มาแลวอยางนอย 1 ป จ านวน 77 คน 3) ผปกครองทน านกเรยนมารบบรการในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

จ านวน 77 คน

33

เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบสอบถาม (Questionnaire) ซงมรายละเอยด ดงน การศกษาแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด แบงเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผ ตอบแบบสอบถาม เปนแบบตรวจสอบรายการ ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา

ตอนท 2 แบบตรวจสอบรายการเกยวกบแนวทางในการด าเนนงานของศนยการศกษาพเศษเขตการศกษา/ประจ าจงหวด จ านวน 19 ขอ

ตอนท 3 ขอค าถามเกยวกบปญหา/อปสรรค และขอเสนอแนะเกยวกบแนวทาง ในการด าเนนงานของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด จ านวน 1 ขอ กำรหำคณภำพเครองมอ การหาคณภาพของแบบสอบถามการศกษาแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการ ของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด คณะผวจยด าเนนการ ดงน 1. ศกษากรอบแนวคดในการวจย และวธการสรางแบบสอบถามทเกยวของกบแนวทาง ในการด าเนนงานของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด 2. จดท ารางแบบสอบถามตามกรอบแนวคดและนยามศพท เปนแบบตรวจสอบรายการ และขอค าถาม 3. น าแบบสอบถามเสนอผ ทรงคณวฒเพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหาในแตละดาน และการใชภาษา จ านวน 3 ทาน ไดแก 1) ดร.นพดล ธลจนทร ผอ านวยการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา 9 จงหวดขอนแกน

2) ดร.ปนดดา วงคจนตา ผอ านวยการโรงเรยนเศรษฐเสถยรในพระราชปถมภ 3) ดร.สรนนท แซผง ครช านาญการ ศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา 9 จงหวดขอนแกน

34

น าผลการพจารณาความคดเหนของผทรงคณวฒ ไปหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) รายการประเมนทกขอทค านวณไดเทากบ 0.91 อยในเกณฑความเทยงตรง ดงรายละเอยดในภาคผนวก ค แลวน ามาปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของผทรงคณวฒ คอ ปรบแกภาษา และการจดกลมขอค าถามตามกรอบแนวคดของการวจยโดยย งคงความหมายเดม เพ อให ขอค าถาม มความชด เจน ตอการสอความหมาย 4. น าแบบสอบถามทผานการตรวจสอบคณภาพเครองมอจากผทรงคณวฒไปทดลองใช กบผทมลกษณะคลายคลงกลมตวอยางแตไมใชกลมตวอยางในการวจยครงน จ านวน 30 คน พบวา กลมทดลองทใชแบบสอบถามทกคน แสดงความคดเหนเหมอนกนวาเขาใจในขอค าถามอยางชดเจน คดเปนรอยละ 100 5. ท าการตรวจสอบแบบสอบถามอกครง เพอแกไขปรบปรงความถกตองของแบบสอบถามใหมประสทธภาพสงขน กอนจะน าไปเกบขอมลกบกลมตวอยางทงหมด กำรเกบรวบรวมขอมล คณะผ วจ ยด า เนนการเกบรวบรวมขอ มลการตอบแบบสอบถามจากก ลมตวอยาง โดยสงแบบสอบถามใหก ลมตวอยาง ในศนยการศกษาพ เศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เปนผตอบแบบสอบถามทง 77 จงหวด จ านวน 231 ฉบบ จากนนใหกลมตวอยางสงแบบสอบถามกลบคนมายงคณะผวจย กำรวเครำะหขอมล คณะผวจ ยตรวจสอบความถกตอง และความสมบรณของแบบสอบถาม วเคราะหขอมล โดยใชสถตพนฐาน ไดแก รอยละ (บญชม ศรสะอาด, 2545)

100f

PN

เมอ P แทน รอยละ f แทน ความถหรอจ านวนขอมลทตองการหารอยละ N แทน จ านวนขอมลทงหมด

บทท 4 ผลการวจย

การวจยครงน ผ วจ ยไดเกบรวบรวมขอมล โดยใชแบบสอบถามของผ ใหขอมล จ านวน 231 คน ไดรบแบบสอบถามกลบคนจ านวน 222 คน คดเปนรอยละ 96 น ามาวเคราะหขอมลโดยแบงออกเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบสถานภาพสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ขอมลแนวทางในการด าเนนงานของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวดตอนท 3 ปญหา/อปสรรคและขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการด าเนนงานของ ศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

ตอนท 1 การน าเสนอขอมลทวไปเกยวกบสถานภาพสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ผลการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม จ านวน 222 คน น ามาจ าแนกตวแปร ทเกยวกบเพศ อาย ระดบการศกษา และประสบการณทเกยวของกบผพการ ปรากฏผลในตารางท 1 ตารางท 1 แสดงขอมลทวไปเกยวกบสถานภาพสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม

ขอมล จ านวน รอยละ เพศ

ชาย หญง

56 166

25.23 74.77

รวม 222 100 อาย

ต ากวา 30 ป 30 – 50 ป 51 ปขนไป

21 158 43

9.46 71.17 19.37

รวม 222 100 ระดบการศกษา

ต ากวาปรญญาตร ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก

54 75 88 5

24.32 33.79 39.64 2.25

รวม รวม 222 100

36

ขอมล จ านวน รอยละ ประสบการณทเกยวของกบผพการ

นอยกวา 5 ป 5 – 10 ป 11 ปขนไป

42 94 86

18.92 42.34 38.74

รวม 222 100

จากตารางท 1 พบวา ผตอบแบบสอบถาม จ านวน 222 คน จ าแนกตามขอมลของผตอบแบบสอบถามไดดงน เปนเพศชาย จ านวน 56 คน รอยละ 25.23 เปนเพศหญง จ านวน 166 คน รอยละ 74.78 อายมากทสดคอชวงอายระหวาง 30 – 50 ป จ านวน 158 คน รอยละ 71.17 ชวงอาย 51 ปขนไป จ านวน 43 คน รอยละ 19.37 และชวงอายต ากวา 30 ป จ านวน 21 คน รอยละ 9.46 ระดบการศกษาทมมากทสด คอระดบปรญญาโท จ านวน 88 คน รอยละ 39.64 ระดบปรญญาตร จ านวน 75 คน รอยละ 33.78 ระดบต ากวาปรญญาตร จ านวน 54 คน รอยละ 24.32 และระดบปรญญาเอก จ านวน 5 คน รอยละ 2.25 ตามล าดบ เปนผทมประสบการณเกยวของกบผพการระยะเวลา 5 – 10 ป จ านวน 94 คน รอยละ 42.34 ระยะเวลา 11 ปขนไป จ านวน 86 คน รอยละ 38.74 และระยะเวลานอยกวา 5 ป จ านวน 42 คน รอยละ 18.92 ตามล าดบ ตอนท 2 วเคราะหขอมลแนวทางในการด าเนนงานของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงประกอบไปดวยผบรหารศนยการศกษาพเศษ บคลากรคร ผปกครอง

ตารางท 2 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานวตถประสงคของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. พฒนาศกยภาพผพการในชมชน 2. เปนหนวยประสานงานเพอใหคนพการไดรบสทธตามกฎหมาย และไดรบบรการตามความตองการจ าเปน 3. เปนแหลงเรยนรเกยวกบคนพการในชมชน

191 166

159

86.04 74.77

71.62

1 2 3

จากตารางท 2 ในภาพรวมกลมตวอยางเหนวาวตถประสงคของหนวยบรการศนยการศกษาพ เศ ษ ซ ง ข อ ท ม ค า เฉ ล ย อน ดบ แ รก ไ ด แ ก ก ารพฒ น าศก ยภ าพ ผ พ ก าร ใน ช ม ช น รอยละ 86.04 รองลงมาเปนหนวยประสานงานเพอใหคนพการไดรบสทธตามกฎหมายและไดรบ

37

บรการตามความตองการจ าเปนพเศษ รอยละ 74.77 และขอทมคาเฉลยล าดบสดทาย ไดแก เปนแหลงเรยนรเกยวกบคนพการในชมชน รอยละ 71.62 ตารางท 3 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานอายของคนพการทควรไดรบบรการในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ า จงหวด

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. อายตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ จนถงอาย 18 ป 2. อายตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ จนถงตลอดชวต

143 97

64.41 43.69

1 2

จากตารางท 3 ในภาพรวมกลมตวอยาง เหนวาองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานอายของคนพการทควรไดรบบรการในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก อายตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ จนถงอาย 18 ป รอยละ 64.41 รองลงมาเปนอายตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ จนถงตลอดชวต รอยละ 43.69 ตารางท 4 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานหลกการของหลกสตร

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. เปนหลกสตรทเออใหผพการทกคนมโอกาสไดรบการเรยนรอยาง เสมอภาค และมคณภาพสอดคลองกบสภาพบรบทของชมชน 2. เปนหลกสตรทเปดโอกาสใหครอบครว และชมชนมสวนรวมใน การจดการศกษา 3. เปนหลกสตรทเนนผเรยนเปนส าคญตามความแตกตางรายบคคล 4. เปนหลกสตรทมโครงสรางยดหยน ทงดานสาระการเรยนร เวลา และจดการการเรยนร

168

150

137 126

75.68

67.57

61.71 56.76

1 2 3 4

จากตารางท 4 ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวาหลกการของหลกสตรศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก เปนหลกสตรทเออใหผพการทกคนมโอกาสไดรบการเรยนรอยางเสมอภาค และมคณภาพสอดคลองกบสภาพบรบทของชมชน

38

รอยละ 75.68 รองลงมาเปนหลกสตรทเปดโอกาสใหครอบครว และชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา รอยละ 67.57 และขอทมคาเฉลยล าดบสดทาย ไดแก เปนหลกสตรทเนนผเรยนเปนส าคญตามความแตกตางรายบคคล รอยละ 61.71 ตารางท 5 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานวตถประสงคของหลกสตร

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. เพอใหผเรยนไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพตามความแตกตาง รายบคคล 2. เพอใหผเรยนสามารถเรยนร พงพาตนเอง และด าเนนชวตไดอยางอสระ 3. เพอใหผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรการศกษา ขนพนฐาน

189

179 70

85.14

80.63 31.53

1 2 3

จากตารางท 5 ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวาวตถประสงคของหลกสตรหนวย

บรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก เพอใหผเรยนไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพตามความแตกตางรายบคคล รอยละ 85.14 รองลงมา ไดแก เพอใหผเรยนสามารถเรยนร พงพาตนเอง และด าเนนชวตไดอยางอสระ รอยละ 80.63 และขอทมคาเฉลยล าดบสดทาย ไดแก เพอใหผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน รอยละ 31.53

39

ตารางท 6 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานสาระการเรยนร

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. ทกษะพนฐานตามพฒนาการ ไดแก ทกษะกลามเนอมดใหญ ทกษะกลามเนอมดเลก ทกษะการชวยเหลอตนเองในชวตประจ าวน ทกษะการรบรและแสดงออกทางภาษา ทกษะทางสงคม และทกษะทางสตปญญาหรอการเตรยมความพรอมทางวชาการ 2. ทกษะจ าเปนเฉพาะความพการหรอทกษะจ าเปนอน ๆ 3. ทกษะการเขาสงคมและการด าเนนชวตในชมชน 4. ทกษะการท างานและพนฐานอาชพ 5. กจกรรมนนทนาการและพฒนาผเรยน

199

165 149 142 136

89.64

74.32 67.12 63.96 61.26

1 2 3 4 5

จากตารางท 6 ในภาพรวมกลมตวอยาง มความเหนวาดานสาระการเรยนรของหลกสตร

หนวยบรการศนยการศกษาพเศษ ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก ทกษะพนฐานตามพฒนาการ รอยละ 89.64 รองลงมา คอ ทกษะจ าเปนเฉพาะความพการหรอทกษะจ าเปนอน ๆ รอยละ 74.32 และทกษะการเขาสงคมและการด าเนนชวตในชมชน รอยละ 67.12

40

ตารางท 7 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานกระบวนการจดการเรยนร

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. จดประสบการณการเรยนรตามแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) 2. จดสภาพแวดลอมใหเออตอการเรยนร สอดคลองกบสภาพความ พการ อาย วฒภาวะ และระดบพฒนาการของผเรยน 3. จดใหผเรยนไดรบบรการ และใชเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาไดอยาง เหมาะสมและเขาถงบรการทางการศกษาได 4. เปดโอกาสใหผปกครองและชมชนมสวนรวมในการ จดประสบการณทงการวางแผนการสนบสนนสอการสอน การเขา รวมกจกรรมและการประเมนความสามารถของผเรยน 5 . จดป ระสบก ารณ ให ผ เร ยน มป ฏ ส มพน ธ กบ ผ อ น ภ ายใต สภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรในบรรยากาศทอบอน มความสข และเรยนรการท ากจกรรมแบบรวมมอในลกษณะทหลากหลาย 6. จดประสบการณทสงเสรมลกษณะนสยท ดและทกษะการใช ชวตประจ าวนตลอดจนสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมใหเปนสวน หนงของการจดประสบการณการเรยนอยางตอเนอง 7. จดประสบการณใหผเรยนมปฏสมพนธกบสอและแหลงการเรยนร ทหลากหลายในวถชวตของชมชน 8. จดประสบการณในรปแบบบรณาการทงทกษะและสาระการเรยนร 9. จดประสบการณใหผเรยนไดเคลอนไหว และลงมอกระท าโดย บรณาการประสาทสมผสมโอกาสรเรม คดวางแผน สงเกต สบคน ทดลอง ตดสนใจ แกปญหาดวยตนเอง และน าเสนอความคดโดย ผสอนเปนผสนบสนนอ านวยความสะดวก 10.จดประสบการณทงในลกษณะทมการวางแผนไวลวงหนาและแผน ทเกดขนในสภาพจรงโดยไมไดคาดการณไว

183 175

161

160

134

112

111

103 98

82

82.43 78.83

72.52

72.07

60.36

50.45

50.00

46.40 44.14

36.94

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

จากตารางท 7 ในภาพรวมกลมตวอยาง มความเหนวาดานกระบวนการจดการเรยนรหลกสตรหนวยบรการศนยการศกษาพ เศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลย

41

อนดบแรก ไดแก จดประสบการณการเรยนรตามแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) รอยละ 82.43 รองลงมา ไดแกจดสภาพแวดลอมใหเออตอการเรยนร สอดคลองกบสภาพความพการอายวฒภาวะและระดบพฒนาการของผเรยน รอยละ 78.83 และจดใหผเรยนไดรบบรการ และใชเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาไดอยางเหมาะสมและเขาถงบรการทางการศกษาได รอยละ 72.52

ตารางท 8 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานการวดและประเมนผลการเรยนร

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. วดและประเมนผลตามสภาพจรง 2. วดและประเมนผลตามจดประสงคในแผนการจดการศกษาเฉพาะ บคคล 3. มการวดและประเมนผลทงกอน ระหวาง และหลงการใหบรการ 4. ใชเครองมอการวดและประเมนผลทหลากหลาย 5. ใชเกณฑการวดและประเมนผลตามทก าหนดไวในแผนการจด การศกษาเฉพาะบคคล

171 144

137 134 114

77.03 64.86

61.71 60.36 51.35

1 2 3 4 5

จากตารางท 8 พบวา ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวาดานการวดและประเมนผล การเรยนรหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก วดและประเมนผลตามสภาพจรง รอยละ 77.03 รองลงมา ไดแก วดและประเมนผลตามจดประสงคในแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล รอยละ 64.86 และมการวดและประเมนผลทงกอน ระหวางและหลงการใหบรการ รอยละ 61.71 ตารางท 9 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานลกษณะการใหบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. ใหบรการพฒนาศกยภาพและฟนฟสมรรถภาพภายในหนวย บรการ 2. พฒนาศกยภาพและฟนฟสมรรถภาพเดกพการตามบาน

200

176

90.09

79.28

1 2

42

ตารางท 9 (ตอ)

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 3. ประสานงาน ใหบรการเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใด 4. สงเสรมสนบสนนและประสานการท างานกบหนวยงานทเกยวของ 5. ใหความร พฒนาศกยภาพคร ผปกครองและบคลากรทเกยวของ

164

158 156

73.87

71.17 70.27

3

4 5

จากตารางท 9 พบวา ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวาดานลกษณะการใหบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก ใหบรการพฒนาศกยภาพและฟนฟสมรรถภาพภายในหนวยบรการ รอยละ 90.09 รองลงมา ไดแก พฒนาศกยภาพและฟนฟสมรรถภาพเดกพการตามบาน รอยละ 79.28 และมการประสานงาน ใหบรการเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใด รอยละ 73.87 ตารางท 10 แสดงความคดเหนตอองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานการประเมนประสทธผลของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. ความพงพอใจของชมชน ผรบบรการ และผทเกยวของ 2. การวดจากพฒนาการของเดก 3. มาตรฐาน 6 มาตรฐานคอ ดานคณภาพผเรยน ดานคร ดานผบรหาร ดานการจดการศกษา ดานสงคมแหงการเรยนรและดานการประกน คณภาพเชนเดยวกบศนยการศกษาพเศษประจ าจงหวด 4. รายงานผลการด าเนนงานของหนวยบรการ 5. รายงานการนเทศตดตาม

166 153 119

113 107

74.77 68.92 53.60

50.90 48.20

1 2 3

4 5

จากตารางท 10 พบวา ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวาดานการประเมนประสทธผล

ของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก ความพงพอใจของชมชน ผรบบรการและผทเกยวของ รอยละ 74.77 รองลงมา ไดแก การวดจากพฒนาการของเดก รอยละ 68.92 และมาตรฐาน 6 มาตรฐานคอ ดานคณภาพผเรยน ดานคร ดาน

43

ผบรหาร ดานการจดการศกษา ดานสงคมแหงการเรยนรและดานการประกนคณภาพเชนเดยวกบศนยการศกษาพเศษประจ าจงหวด รอยละ 53.60

ตารางท 11 แสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามความตองการบคลากรในหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ ประจ าจงหวด

ประเภท ความถ รอยละ

(จ านวนบคลากร) ผอ านวยการหนวยบรการ ขาราชการ 166 1 พนกงานราชการ 2 - อตราจาง 1 - ลกจางชวคราว 2 - รองผอ านวยการหนวยบรการ ขาราชการ 154 1 พนกงานราชการ 11 - อตราจาง 2 - ลกจางชวคราว 2 - ครการศกษาพเศษ ขาราชการ 525 2 พนกงานราชการ 258 1 อตราจาง 66 - ลกจางชวคราว 36 - ครฝกพด ขาราชการ 140 1 พนกงานราชการ 63 - อตราจาง 22 - ลกจางชวคราว 11 -

44

ตารางท 11 (ตอ)

ประเภท ความถ รอยละ

(จ านวนบคลากร) นกกายภาพบ าบด ขาราชการ 184 1 พนกงานราชการ 110 1 อตราจาง 19 - ลกจางชวคราว 14 - นกกจกรรมบ าบด ขาราชการ 150 1 พนกงานราชการ 91 - อตราจาง 23 - ลกจางชวคราว 13 - นกสงคมสงเคราะห ขาราชการ 102 1 พนกงานราชการ 69 - อตราจาง 22 - ลกจางชวคราว 14 - นกจตวทยา ขาราชการ 122 1 พนกงานราชการ 72 - อตราจาง 22 - ลกจางชวคราว 12 - พเลยงเดกพการ ขาราชการ - - พนกงานราชการ - - อตราจาง - - ลกจางชวคราว 711 3

45

ตารางท 11 (ตอ)

ประเภท ความถ รอยละ

(จ านวนบคลากร) อน ๆ พนกงานขบรถ 2 - คนครว 8 - ยาม 6 - ธรการ 7 - ดนตรบ าบด 2 - คนงาน 9 - ภารโรง 11 - การเงน 1 - แมบาน 1 - ศลปะบ าบด 2 -

จากตารางท 11 ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวา บคลากรในหนวยบรการศนย

การศกษาพ เศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ควรมผ อ านวยการหนวยบรการ จ านวน 1 คน รองผ อ านวยการหนวยบรการ จ านวน 1 คน ครการศกษาพ เศษ จ านวน 3 คน ครฝกพด จ านวน 1 คน นกกายภาพบ าบด จ านวน 2 คน นกกจกรรมบ าบด จ านวน 1 คน นกสงคมสงเคราะห จ านวน 1 คน นกจตวทยา จ านวน 1 คน และพเลยงเดกพการ จ านวน 3 คน ตารางท 12 แสดงความคดเหนตอหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานโครงสรางการบรหารจดการ

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. โครงสรางเชนเดยวกบศนยการศกษาพเศษ ประจ าจงหวด 2. มการจดท าแผนปฏบตงาน 3. มการบรหารจดการในรปแบบของการมสวนรวม 4. มการวเคราะห SWOT ในแตละหนวยบรการ 5. มการปฏบตงานตามแผน 6. มการตดตามผลการปฏบตงานอยางตอเนอง

190 179 168 165 163 153

85.59 80.63 75.68 74.32 73.42 68.92

1 2 3 4 5 6

46

ตารางท 12 (ตอ) รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 7. มการจดการแผนพฒนาหรอแผนกลยทธ 151 68.02 7 จากตารางท 12 พบวา ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวาดานการบรหารจดการของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก โครงสรางเชนเดยวกบศนยการศกษาพเศษ ประจ าจงหวด รอยละ 85.59 รองลงมา คอ การบรหารจดการมการจดท าแผนปฏบตงาน รอยละ 80.63 และมการบรหารจดการในรปแบบของการมสวนรวม รอยละ 75.68 ตารางท 13 แสดงความคดเหนตอหนวยบรการของศนยการศกษาพ เศษ เขตการศกษา/ ประจ าจงหวด การสนบสนนดานงบประมาณ

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. สนบสนนงบประมาณตามแผนปฏบตงานทไดรบการอนมตจาก ศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด 2. จดสรรงบประมาณเปนรายหวปการศกษาละ 8,000 บาท/คน

180

115

81.08

51.80

1 2

จากตารางท 13 พบวา ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวาดานงบประมาณสนบสนน

ของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษเขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก สนบสนนงบประมาณตามแผนปฏบตงานทไดรบการอนมตจากศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด รอยละ 81.08 และขอทมคาเฉลยรองลงมา ไดแก จดสรรงบประมาณ เปนรายหวปการศกษาละ 8,000 บาท/คน รอยละ 51.80

47

ตารางท 14 แสดงความคดเหนตอหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด การสนบสนนดานวชาการ

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. มการนเทศตดตามจากศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด 2. มการสนบสนนสอการเรยนการสอน กจกรรมพฒนาผเรยน การพฒนาหลกสตร 3. มแผนและการพฒนาบคลากรอยางสม าเสมอ และตอเนอง 4. มการนเทศตดตามจากเครอขายประสทธภาพ

197 179

165

103

88.74 80.63

74.32 46.40

1 2 3 4

จากตารางท 14 พบวา ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวาดานการสนบสนนดานวชาการของ

หนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก มการนเทศตดตามจากศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด รอยละ 88.74 รองลงมาไดแก มการสนบสนนสอการเรยนการสอน กจกรรมพฒนาผ เรยน การพฒนาหลกสตร รอยละ 80.63 และขอทมคาเฉลยล าดบสดทาย ไดแก มแผนและการพฒนาบคลากรอยางสม าเสมอและตอเนอง รอยละ 74.32

ตารางท 15 แสดงความคดเหนตอหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด การสนบสนนดานการพฒนาบคลากร

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. การฟนฟสมรรถภาพคนพการ 2. การประเมนพฒนาการ 3. การจดท าแผน IFSP, IEP, IIP 4. เทคนคการใหค าปรกษา 5. การผลตสอการเรยนร 6. เทคนคการใหค าปรกษา 7. หลกสตรการจดการเรยนการสอน 8. การบนทก IEP ในระบบออนไลน

203 184 179 177 175 167 153 142

91.44 82.88 80.63 79.73 78.83 75.23 68.92 63.96

1 2 3 4 5 6 7 8

48

ตารางท 15 (ตอ) รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 9. การประชาสมพนธ การสรางความสมพนธ และการประสาน การสนบสนนกบเครอขายตาง ๆ 10. กฎหมายทเกยวของ 11. การเปนวทยากรและภาวะผน าฯ

133

123 106

59.91

55.41 47.75

9 10 11

จากตารางท 15 พบวา ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวาการสนบสนนดานการพฒนาบคลากรของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก การฟนฟสมรรถภาพคนพการ รอยละ 91.44 รองลงมา ไดแกการประเมนพฒนาการ รอยละ 82.88 และการจดท า IFSP, IEP, IIP รอยละ 80.63

ตารางท 16 แสดงความคดเหนตอหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ดานมาตรฐาน

รายการ จ านวน รอยละ อนดบท 1. มาตรฐานดานคณภาพผเรยน 2. มาตรฐานดานการจดการศกษา 3. มาตรฐานดานคร 4. มาตรฐานดานผบรหาร 5. มาตรฐานดานสงคมแหงการเรยนร 6. มาตรฐานดานการประกนคณภาพ

203 172 171 154 154 118

91.44 77.48 77.03 69.37 69.37 53.13

1 2 3 4 5 6

จากตารางท 16 พบวา ในภาพรวมกลมตวอยางมความเหนวาดานมาตรฐานบคลากรของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ซงขอทมคาเฉลยอนดบแรก ไดแก มาตรฐานดานคณภาพผเรยนรอยละ 91.44 รองลงมา ไดแก มาตรฐานดานการจดการศกษา รอยละ 77.48 และขอทมคาเฉลยล าดบสดทาย ไดแก มาตรฐานดานคร รอยละ 77.03

บทท 5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

การวจยครงน เปนการวจยเพอ ศกษาแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการ

ของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด สามารถสรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะโดยมรายละเอยดดงตอไปน วตถประสงคของการวจย 1. เพ อศกษาแนวทางในการจดตงหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษในสงกด ของส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 2. เพ อศกษาแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ ในสงกดของส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน วธการด าเนนการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร เปนผบรหาร บคลากรคร และผปกครองทน านกเรยนมารบบรการ ในศนย

การศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด 77 จงหวด กลมตวอยาง ใชวธการคดเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยก าหนดเกณฑ

ในการเลอกจากผทมความร และมประสบการณเกยวของกบการปฏบตงานหรอการรบบรการ ของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด มาแลวอยางนอย 1 ป รวมจ านวน 231 คน เปนผ บรหาร ศนยการศกษาพ เศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด จ านวน 77 คน บคลากรทปฏบตงานในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด จ านวน 77 คน และผปกครองทน านกเรยนมารบบรการ จ านวน 77 คน

2. เครองมอทใชในการวจย

การวจยครงน ใชแบบสอบถามเปนเครองมอการศกษาแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด แบงเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม เปนแบบตรวจสอบรายการไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา

50

ตอนท 2 แบบตรวจสอบรายการเกยวกบแนวทางในการด าเนนงานของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

ตอนท 3 ขอค าถามปลายเปด เกยวกบปญหา/อปสรรค และขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการด าเนนงานของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด

3. การเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลแบบสอบถาม ผวจยด าเนนการตามขนตอน ดงน 1) การเกบรวมรวมขอมลจากแบบสอบถามการศกษาแนวทางในการด าเนนงานของ

หนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด โดยสงและรบแบบสอบถามคนทางไปรษณย ไดสงแบบสอบถามส าหรบผบรหาร บคลากรคร และผปกครองทน านกเรยนมารบบรการในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด จงหวดละ 3 ฉบบ รวม 231 ฉบบ ไดรบแบบสอบถามคนมาจ านวน 222 ฉบบ คดเปนรอยละ 96

2) การเกบรวมรวมขอมลจากการประเมนคณภาพของเครองมอ จากผทรงคณวฒ จ านวน 3 คน มคาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบสอบถามทงฉบบเทากบ 0.91

4. การวเคราะหขอมล

ในการวเคราะหขอมล ผวจยไดด าเนนการตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม ทไดรบคนกลบมาจ านวน 222 ฉบบ จดหมวดหม และใหคะแนนตามเกณฑ จากนนน าไปวเคราะหขอมลตามวตถประสงคของการวจย โดยใชโดยสถตพนฐาน ไดแก คารอยละ และการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) สรปผลการวจย การวจยครงนมผลการคนพบ คอ 1. สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

จากกลมตวอยางในการตอบแบบสอบถาม จ านวน 222 คน แบงออกเปน 3 กลม ไดแก ผบรหาร บคลากรคร และผปกครองทน านกเรยนมารบบรการในศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด สวนใหญมอายระหวาง 30 - 50 ป วฒทางการศกษาสวนมากจบปรญญาโท มประสบการณท างานกบผพการระยะเวลา5 – 10 ป

51

2. ดานองคประกอบของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด 2.1 วตถประสงคของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) ควรเปนเรองการพฒนาศกยภาพผพการในชมชน 2) ควรเปนหนวยประสานงานเพอใหคนพการไดรบสทธตามกฎหมายและไดรบบรการตามความตองการจ าเปน 3) ควรเปนแหลงเรยนรเกยวกบคนพการในชมชน 2.2 กลมเปาหมายของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม คอ 1) ควรเปนอายตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ จนถงอาย 18 ป และ 2) ควรเปนอายตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ จนถงตลอดชวต 2.3 หลกการของหลกสตรหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) ควรเปนหลกสตรทเออใหผพการทกคนมโอกาสไดรบการเรยนรอยางเสมอภาคและมคณภาพสอดคลองกบสภาพบรบทของชมชน 2) เปนหลกสตรทเปดโอกาสใหครอบครวและชมชนมสวนรวม 3) ควรเปนหลกสตร ทเนนผเรยนเปนส าคญตามความแตกตางรายบคคล 2.4 ว ตถประสงคของหลกสตรหนวยบรการศนยการศกษาพ เศษ เขตการศกษา/ ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) เพอใหผเรยนไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพตามความแตกตางระหวางบคคล 2) เพอใหผเรยนสามารถเรยนร พ งพาตนเอง และด าเนนชวตไดอยางอสระ 3) เพอใหผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน 2.5 สาระการเรยนรของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) ควรเปนทกษะพนฐานตามพฒนาการ ไดแก ทกษะกลามเนอมดใหญ ทกษะกลามเนอมดเลก ทกษะการชวยเหลอตนเอง ในชวตประจ าวน ทกษะการรบรและแสดงออกทางภาษา ทกษะทางสงคมและทกษะทางสตปญญา หรอการเตรยมความพรอมทางวชาการ 2) ควรเปนทกษะจ าเปนเฉพาะความพการหรอทกษะจ าเปนอน ๆ 3) ควรเปนทกษะการเขาสงคมและการด าเนนชวตในชมชน 2.6 กระบวนการจดการเรยนรของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) จดประสบการณการเรยนรตามแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล 2) จดสภาพแวดลอมใหเออตอการเรยนร สอดคลองกบสภาพความพการอายวฒภาวะและระดบพฒนาการของผเรยน 3) จดใหผเรยนไดรบบรการและ

52

ใชเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาไดอยางเหมาะสม และเขาถงบรการทางการศกษาได

2.7 การวดและประเมนผลการเรยนรของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพ จารณาจากความคดเหนของผ ตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) วดและประเมนผลตามสภาพจรง 2) วดและประเมนผลตามจดประสงคในแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล 3) มการวดและประเมนผลทง กอน ระหวางและหลงการใหบรการ 2.8 ลกษณะการใหบรการของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) ใหบรการพฒนาศกยภาพและฟนฟสมรรถภาพภายในหนวยบรการใหบรการ 2) พฒนาศกยภาพและฟนฟสมรรถภาพเดกพการตามบาน 3) ประสานงาน ใหบรการเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอบรการและความชวยเหลออนใด 2.9 การประเมนประสทธผลของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) ความพงพอใจของชมชน ผรบบรการและผทเกยวของ 2) การวดจากพฒนาการของเดก 3) มาตรฐาน 6 มาตรฐาน คอ ดานคณภาพผเรยน, ดานคร, ดานผบรหาร, ดานการจดการศกษา, ดานสงคมแหงการเรยนรและดานการประกนคณภาพเชนเดยวกบศนยการศกษาพเศษประจ าจงหวด 2.10 ความตองการบคลากรในหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม มความเหนวา บคลากรในหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ควรมผอ านวยการหนวยบรการ จ านวน 1 คน รองผ อ านวยการหนวยบรการ จ านวน 1 คน ครการศกษาพ เศษ จ านวน 3 คน ครฝกพด จ านวน 1 คน นกกายภาพบ าบด จ านวน 2 คน นกกจกรรมบ าบด จ านวน 1 คน นกสงคมสงเคราะห จ านวน 1 คน นกจตวทยา จ านวน 1 คน และพเลยงเดกพการ จ านวน 3 คน 3. ดานโครงสรางการบรหารจดการ โครงสรางการบรหารจดการของหนวยบรการศนยการศกษาพ เศษ เขตการศกษา/ ประจ าจงหวด เมอพ จารณาจากความคดเหนของผ ตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) ควรมโครงสรางเชนเดยวกบศนยการศกษาพ เศษ ประจ าจงหวด 2) ควรมการจดท าแผน ปฏบตงาน 3) ควรมการบรหารจดการในรปแบบของการมสวนรวม

53

4. ดานระบบสนบสนน 4.1 การสนบสนนดานงบประมาณของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม คอ 1) สนบสนนงบประมาณตามแผนปฏบตงานทไดรบการอนมตจากศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด 2) จดสรรงบประมาณเปนรายหวปการศกษาละ 8,000 บาท/คน 4.2 การสนบสนนดานวชาการของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ ประจ าจงหวด เมอพ จารณาจากความคดเหนของผ ตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) ควรมการนเทศตดตามจากศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด 2) ควรมการสนบสนนสอการเรยนการสอน กจกรรมพฒนาผ เรยน การพฒนาหลกสตร 3) ควรมแผน และการพฒนาบคลากรอยางสม าเสมอและตอเนอง 4.3 การสนบสนนดานการพฒนาบคลากรของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) มการฟนฟสมรรถภาพคนพการ 2) มการประเมนพฒนาการ 3) มการจดท า IFSP, IEP, IIP 5. ดานมาตรฐานของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด มาตรฐานของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด เมอพจารณาจากความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม 3 อนดบแรก คอ 1) มาตรฐานดานคณภาพผ เรยน 2) มาตรฐานดานการจดการศกษา 3) มาตรฐานดานคร

6. ขอมลความคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ เกยวกบแนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด จากการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม สรปไดดงน

6.1 ขาดความชดเจนในการจดตงของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด สงผลตอการเกดปญหาในการบรหารจดการภายใน

6.2 ขาดงบประมาณในการสนบสนนการด าเนนงานของหนวยบรการ สงผลใหเกดปญหาตอการจดสรรงบประมาณใหแกนกเรยน การปรบปรงซอมแซมอาคารสถานททช ารดทรดโทรม

6.3 ครและบคลากรยงขาดองคความร เทคนควธการในการจดการเรยนการสอนทหลากหลาย ในการใหบรการกระตนพฒนาการ ฟนฟสมรรถภาพใหแกคนพการ 6.4 ขาดบคลการ ไดแก ครการศกษาพเศษ นกสหวชาชพ ในการปฏบตงาน และใหบรการประจ าหนวยบรการ

54

6.5 ขาดการประชาสมพนธบทบาทหนาทของหนวยบรการศนยการศกษาพเศษใหชมชนรบทราบอยางทวถง 6.6 สถานทต งของหนวยบรการอยหางไกลจากชมชน สงผลตอการเดนทางมารบบรการอยางตอเนอง 6.7 ขาดการท างานรวมกบชมชน ภาคเครอขาย อภปรายผล

จากการวเคราะหขอมลการศกษาแนวทางในการจดตงหนวยบรการในศนยการศกษาพเศษเขตการศกษา/ประจ าจงหวด สามารถน ามาอภปรายผลไดดงน

1. แนวทางในการด าเนนงานของหนวยบรการในศนยการศกษาพเศษเขตการศกษา/ประจ าจงหวด ควรมองคประกอบ ดงน

1.1 วตถประสงคของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวดคอ เพอพฒนาศกยภาพผพการในชมชน โดยใหการชวยเหลอแกผพการใหไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพ โดยการกอตงหนวยบรการนนจะชวยใหผพการสามารถเขารบบรการสงเสรมศกยภาพตามหนวยบรการทตนอาศยอยใกลเคยงไดสะดวกมากขน สรางโอกาสทางการศกษาใหแกผพการใหสามารถเรยนรตามหลกสตรเตรยมความพรอมระยะแรกเรมโดยตงอยบนรากฐานของความเชอหรอหลกปรชญาในการจดการศกษาใหแกเดกพเศษ (ศรยา นยมธรรม และผดง อารยะวญญ, 2546)

กลาววารฐมหนาทในการจดการศกษาใหสนองตอความตองการของเดกพเศษ โดยมความเชอวาทกคนมโอกาสเทาเทยมกนในการทจะไดรบบรการทางการศกษาไมวาจะเปนคนพการหรอคนปกต ควรไดรบการศกษาควบคไปกบการบ าบดฟนฟสมรรถภาพทกดานโดยเรวทสด ในทนทททราบวาเดกมความตองการพเศษ ซงสอดคลองกบงานวจยของสมาคมวจยทางการศกษาพเศษ (2554) พบวาแนวทางการจดการศกษาส าหรบคนพการโดยครอบครวและชมชนในรปแบบศนยการเรยนเฉพาะความพการ เพอใหโอกาสทางการศกษาส าหรบคนพการทกคนใหมทกษะการด าเนนชวตพนฐานทางวชาการและการประกอบอาชพ โดยทกภาคสวนมสวนรวม นอกจากนนในดานสอ สงอ านวยความสะดวกตางๆ จะตองมการใหบรการอยางทวถงสอดคลองกบการศกษาของชศกด จนทยานนท (2552) ทไดกลาวถงการใชสอสนบสนนการเรยนรผานการมองมการแสดงขนตอนการท ากจกรรมในการพฒนาทกษะตางๆ

1.2 การใหบรการของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ควรเปนอายตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการ จนถงอาย 18 ป ซงประชากรวยเรยนอาย 0 – 18 ป ควรไดรบการศกษาอยางทวถงและไดรบการพฒนาอยางเตมตามศกยภาพ สอดคลองกบ

55

เจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตมทกฉบบ กฎกระทรวงก าหนดหลกเกณฑและวธการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษาของเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไปยงคณะกรรมการส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาในสงกด พ.ศ. 2550 นโยบายรฐบาล นโยบายกระทรวงศกษาธการและความตองการของประชาชนสอดคลองกบผลการศกษาของสมาคมวจยทางการศกษาพ เศษ (2554) เรองแนวทางการจดการศกษาส าห รบคนพการ โดยครอบครวและชมชนในรปแบบศนยการเรยนเฉพาะความพการ กลมเปาหมาย คอ คนพการประเภทตางๆ ตงแตระดบปฐมวยไปจนถงระดบมธยมศกษาตอนปลาย

1.3 หลกสตรของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ตอ ง เป นหลก ส ต ร ท เอ อ ให ผ พ ก ารท กคน ม โอก าส ได รบ ก าร เร ยน รอย าง เส มอภ าค และมคณภาพสอดคลองกบสภาพบรบทของชมชน ตองเปนหลกสตรทใชในการพฒนาศกยภาพของผ เรยนทครอบคลมทกษะในทกดาน และควรเพมหลกสตรการสงเสรมอาชพเบองตน โดยแนวคด การฟนฟสมรรถภาพคนพการครอบครว ชมชน (ชศกด จนทยานนท,2543) ไดกลาววาการฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยครอบครว ชมชน ในดานการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาพ.ศ.2542 เนนแนวคดการมสวนรวมของครอบครวในการรวมจดการศกษา การบรหาร การรวมกจกรรมตางๆ ทงนหลกสตรการศกษาของศนยการเรยนส าหรบคนพการ ตองยดหยน หลากหลายสอดคลองกบความตองการจ าเปนของแตละบคคล จดในลกษณะการศกษา การพฒนาศกยภาพ และการฟนฟสมรรถภาพควบคกนไป สอดคลองกบวารณ จรญเวทย (2554) ซงไดกลาววา การจดการศกษาส าหรบคนพการจ าเปนตองมการสงเสรมพฒนาระบบการท างานรวมมอกนระหวางหนวยงานทเกยวของ ตามนโยบายการศกษาพเศษส าหรบคนพการ ในดานหลกสตรควรพฒนาหลกสตรการเรยนการสอน

1.4 การวดและประเมนผลของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ใหสอดคลองกบประเภทและระดบของผพการ โดยใหเดกเปนหลกในกระบวนการเรยนรเรยนดวยตนเองจากการฝกปฏบต ใหเดกพการทกประเภทสามารถสอความหมายและปรบพฤตกรรมใหอยในสงคมไดอยางเปนสข สอดคลองกบชศกด จนทยานนท (2552) ทพบวา หลกสตรของศนยการเรยนส าหรบบคคลออทสตกควรมความหลากหลาย เนนการลงมอปฏบต เพอพฒนาทกษะของบคคลออทสตก ทงในดานการด าเนนชวตประจ าวน และทกษะพนฐานในการประกอบอาชพ

1.5 ลกษณะของการใหบรการของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ควรใหบรการทงจากทหนวยบรการและการออกพนทใหบรการทบาน โดยการ

56

ใหบรการจะเปนการเตรยมความพรอม การพฒนาทกษะดานตางๆ ตามประเภทความพการของผเรยนแตละคน ในดานการประเมนประสทธผลนน ควรพจารณาจากความพงพอใจของชมชน ผรบบรการและผทเกยวของ สอดคลองกบสอดคลองกบชศกด จนทยานนท (2552) และสมาคมวจยทางการศกษาพเศษ (2554) พบวาวธการวดและประเมนผลใชวธการประเมนตามสภาพจรงโดยแสดงใหเหนถงพฒนาการจากผลงานการปฏบตจรง โดยเนนทความกาวหนาของนกเรยนเปนหลกไมเนนเอกสาร ในดานบคลากรทปฏบตงานภายในหนวยบรการควรมขาราชการประจ าอยทหนวย แบงออกเปนหวหนาและรองหวหนาหนวย ทมนกสหวชาชพ ครการศกษาพเศษ ครฝกพด ครดนตร พเลยงเดกพการ และนกการภารโรง จ านวน 14 คน

2. แนวทางการบรหารจดการของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/

ประจ าจงหวด ควรมการบรหารจดการเชนเดยวกบศนยการศกษาพเศษประจ าจงหวด โดยมผอ านวยการ

หนวยท าหนาทบรหารจดการ แบงการบรหารออกเปน 4 ฝาย ไดแก ฝายวชาการ ฝายบรหารทวไป ฝายบคคล และฝายพสด ประสานความรวมมอในการท างานรวมกบเครอขายทองถนอยางใกลชด สอดคลองกบปราโมทย นอยวน (2555) ไดศกษาแนวทางการจดศนยการเรยนรชมชน อ าเภอ สามโคก จงหวดปทมธานพบวา แนวทางการจดศนยการเรยนรจะตองมองคประกอบ 4 ดาน คอดานบรหาร ดานบคลากร ดานงบประมาณ ดานวสดอปกรณและอาคารสถานท ควรเปนในรปแบบคณะกรรมการทไดรบเลอกจากชมชน และมการแบงโครงสรางการท างานอยางเปนระบบ

3. ระบบสนบสนนของหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ควรมการสนบสนนในแตละดาน ดงตอไปน ดานงบประมาณควรไดรบเงนงบประมาณ

สนบสนนเพมในการบรหารจดการท งการใหบรการภายในหนวย และการออกเยยมบาน เพมคาอาหารรายหวใหแกนกเรยนปการศกษาละ 8,000 บาทตอคน และมงบประมาณในการกอสราง ปรบปรง ซอมแซมอาคารสถานท ปรบแตงทางลาด ราวจบ ท าหองน าใหเหมาะสมกบผ พการทมารบบรการ ดานวชาการควรเนนใหครจดการเรยนการสอนเพอสงเสรมพฒนาการของเดกใหเตมตามศกยภาพ มการจดกจกรรมเพมพนประสบการณการเรยนรของนกเรยนนอกเหนอจากการเรยนการสอนในหองเรยน และมการผลตสอการสอนทตรงตามความพการของนกเรยนในแตละประเภท ดานการพฒนาบคลากรควรจดการอบรมเปนหลกสตรส นๆ เพอพฒนาความรคร และผ ดแลผ พการในการกระตนพฒนาการอยางสม าเสมอ และควรจดใหมการศกษาดงานหนวยงานทจดการศกษาทเปนตนแบบ เพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนร และน ามาเปนแนวทางใน

57

การปรบใชในการจดการเรยนการสอนของหนวยตอไป ในดานการสรางเครอขายชมชนควรมการประชาสมพนธหนวยบรการ ใหเครอขายไดทราบและเขาใจถงบทบาท หนาทในการปฏบตงานของหนวย มการจดโครงการเพอใหความรแกสมาชกในชมชนไดรบทราบขอมลทส าคญของการจดการศกษาส าหรบผพการ ใหเกดความตระหนกรและพรอมชวยเหลอผพการทอยรวมกนในชมชนซงสอดคลองกบชศกด จนทยานนท (2552) ทไดกลาวถงระบบสนบสนนศนยการเรยนส าหรบบคลออทสตกวา รฐควรจดสรรงบประมาณใหอยางเพยงพอและครอบคลมคาใชจายทเกดขนตามความตองการจ าเปน เชนเดยวกบการศกษาของปารโมทย นอยวน (2555) ไดศกษาแนวทางการจดศนยการเรยนรชมชน อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน ดานงบประมาณ ควรจดสรรจากรฐและภาคชมชนอยางเหมาะสม นอกจากน นยงสอดคลองกบแนนซ เมอรฟและพอล คารโบน (2011) ไดท าการศกษาเรองการท างานรวมกนระหวางผ ปกครอง ผ ใหบรการ และชมชนเพอเพมประสทธภาพในการชวยเหลอเดกทมความตองการพเศษ พบวา ควรไดรบเงนชวยเหลอสนบสนนในการฟนฟพฒนาเดกอยางเหมาะสม

4. ปญหาและอปสรรคในการจดการศกษาของหนวยบรการศนยการศกษาพ เศษ เขตการศกษา/ประจ าจงหวด ไดแก การเดนทางมารบบรการยากล าบาก ผปกครองไมสะดวกพานกเรยนมารบบรการทหนวยบรการอยางตอเนอง สงผลใหเกดความลาชาในการกระตนพฒนาการ หนวยบรการบางหนวยตองขอใชพนทรวมกบโรงเรยนหรอสถานทราชการอนๆ เนองจากสถานทจ ากด คบแคบ ไมเหมาะตอการจดการเรยนการสอน อกทงสภาพของอาคารสถานทใชสอยยงไมไดรบการปรบปรงใหเหมาะสมกบการใชงานส าหรบผพการ นอกจากนนยงขาดแคลนอตราก าลงของบคลากรตอการใหบรการทหนวย การออกเยยมบาน และการขาดการประสานงานเพอท างานรวมกบเครอขายในชมชน ขาดแคลนอปกรณทจ าเปนในการจดการเรยนการสอน การผลตสอส าหรบใชในการสอน เชน คอมพวเตอร ปรนทเตอร เปนตน ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1. ควรออกระเบยบรองรบการจดตงหนวยบรการของศนยการศกษาพเศษใหชดเจน 2. ควรก าหนดหลกเกณฑทเกยวของกบอตราก าลงบคลากร และประเภทของบคลากรทปฏบตงานในหนวยบรการไวตามจ านวนของผรบบรการในแตละพนท 3. ควรก าหนดบทบาทหนาทหลกของบคลากรซงปฏบตงานในหนวยบรการใหชดเจน 4. ควรจดท าคมอของหนวยบรการทประกอบดวยแนวทางการด าเนนงาน เครองมอในการด าเนนงาน และรายงานผลการด าเนนงานใหชดเจน

58

5. ควรจดงบประมาณ สอ สงอ านวยความสะดวกในการท างานของหนวยบรการใหเพยงพอตามความแตกตางของแตละพนทและจ านวนคนพการทใหบรการ 6. ควรพฒนาระบบก ากบตดตามผลการด าเนนงานใหตอเนองและสม าเสมอ

บรรณานกรม

กรมการศกษานอกโรงเรยน. (2541). หลกการพนฐานการศกษานอกโรงเรยน พ.ศ. 2541. กรงเทพฯ: มตรภาพการพมพ. กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ. (2550). การจดการศกษาส าหรบคนพการทจดโดย ชมชน. เขาถงเมอ 23 กนยายน 2559, เขาถงไดจาก www.gotoknow.org/posts/283077 กดานนท มะลทอง. (2543). เทคโนโลยการศกษาและนวตกรรม. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.คณะกรรมการการศกษาแหงชาต, ส านกงาน. (2542). พระราชบญญต การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 . กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

คณะกรรมการการศกษาแหงชาต, ส านกงาน. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ . 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ .ศ .2545. กรงเทพฯ: โรงพมพค รสภา

ลาดพราว. คณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพคนพการ. (2550). กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของ มนษย, แผนพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต ฉบบท 3 พ.ศ. 2500- 2554. กรงเทพฯ: ศรเมองการพมพ ชศกด จนทยานนท. (2543). การจดการศกษาส าหรบคนพการ โดยครอบครวชมชนและองคกร เอกชน. เขาถงเมอ 23 กนยายน 2559, เขาถงไดจาก, http://smiletonewday.blogspot.com/ _______. (2552). รปแบบการจดศนยการเรยนส าหรบบคคลออทสตก. มหาวทยาลย ธรกจ

บณฑตย: ศนยสนเทศและหอสมด. ชยยงค พรหมวงศ. (2541). การบรหารองคกรเทคโนโลยและสอสารการศกษา ในเอกสารการ

สอน ชดวชาการบรหารศนยสอการศกษา. หนวยท 2 นนทบร.มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช:สาขาวชาศกษาศาสตร.

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. พมพครงท7. กรงเทพฯ: สวรยาสาส ปราโมทย นอยวน. (2555). แนวทางการจดศนยการเรยนรชมชน อ าเภอสามโคก จงหวด ปทมธาน. การประชมเสนอผลงานวจยระดบบณฑตศกษามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ครงท 2. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต ฉบบท 2. (2545). ราชกจจานเบกษา. เลม 119 ตอนท 123 ก วนท

19 ธนวาคม

60

บรรณานกรม (ตอ)

พระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พ.ศ. 2551. (2551). ราชกจจานเบกษา. เลม 125 ตอนท 28 วนท 5 กมพาพนธ 2551. ยทธชย เฉลมชย และคณะ. (2543). รปแบบและพฒนาการการจดการศกษาโดยครอบครวใน สงคมไทย. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. _______. (2547). รายงานการวจยสภาพการณและฐานขอมลการจดการศกษาโดยครอบครวใน

สงคมไทย. กรงเทพฯ: ส านกงานเลขาธการ. สภาการศกษากระทรวงศกษาธการ. รชน สรรเสรญ. (2555, มกราคม – เมษายน). การฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยชมชน: กลยทธ หลกเพอการดแลคนพการ. วารสารการพยาบาลและการศกษา. 5: 4-11. วารณ จรญเวทย. (2554). การจดการศกษาส าหรบคนพการ. เขาถงเมอ 23 กนยายน 2559 เขาถงไดจาก www.gotoknow.org/posts/283077 วทยากร เชยงกล. (2549). รายงานสภาวะการศกษาไทยป47/48 รากเหงาและแนวทางแกไข. กรงเทพฯ: ว ท ซ คอมมวนเคชน. ศรณย เลศรกษมงคล. (2541). Home School : บานเรยนแหงการเรยนรรวมกนของครอบครวและ

ชมชน. วารสารครศาสตร. ศรยา นยมธรรม และผดง อารยะวญญ. (2546). การศกษาพเศษ. เขาถงเมอ 20 กนยายน 2559. เขาถงไดจาก http://specialed.edu.swu.ac.th/contents/specialed.pdf ศรวรรณ มคณ. (2546). ปญหาและขอเสนอแนะการบรหารโครงการเรยนรรวมกนสรรคสราง ชมชน. ฉบบท : 2 มหาวทยาลยบรพา. สมาคมบานเรยนไทย. (2550). กฎกระทรวงวาดวยการจดการศกษาโดยครอบครว พ.ศ. 2547. เขาถงเมอ 20 กนยายน 2559. จาก http//www. thaihomeschool.org สมชย วานกลรกษ. (2546). การพฒนาระบบการจดการศนยการเรยนรในสถานประกอบการ. วทยานพนธ ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, ภาควชาการศกษานอกโรงเรยน. สมพร พงอดม. (2544). ท าไมตอง Homeschool (พมพครงท 4). กรงเทพมหานคร: แปลนบคเนต. สมาคมวจยทางการศกษาพเศษ. (2554). การศกษาแนวทางการจดการศกษาส าหรบคนพการ โดยครอบครวและชมชนในรปแบบศนยการเรยนเฉพาะความพการ. ส านกงานเลขาธการ สภาการศกษา.

61

บรรณานกรม (ตอ)

ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา. (2550). พระราบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2549). คมอครอบครวกาวแรกสบานเรยนหลกการคดและ กระบวนการเขาสการศกษาโดยครอบครว. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค. Decker, P. J., & Sullivan, E. J. (1992). Nursing Administration: A Micro/ Macro Approach for Effective Nurse Executives. Philadelphia: Appleton & lange. Murphy, A Nancy & Carbone, S. Paul (2011). Parent-Provider-Community Partnerships:

Optimizing Outcomes for Children With Disabilities. American Academy of Pediatrics Volume 128, No 4, October 2011 p.795-802.

Noyes-Grosser, Donna. (2007). Children and Youth With Disabilities and Public Health, A Model Syllabus for Health Professionals. Infants & Young Children, Vol. 20, No. 3, p. 202–221.